Éksarsþibicmhr rbs;ggÁkarminemnrdæapi)al...
TRANSCRIPT
1
ÉksarsþIBICMhr rbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)al
cMeBaHkarGPivDÆn_RbeTskm<úCa kñúgqñaM2006
kartamdansUcnakrtamdanrYm nig karGnuvtþn_EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati
PñMeBj Exmifuna qñaM2007
2
eroberog nige)aHBum<edayevTikaénGgÁkarminEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa Exkkáda qñaM2007
ral;B½t’man nigkarsMEdgTsSn³enAkñúgÉksarenH qøúHbBa©aMgBIeKalCMhrrbs;GñkniBn§esckþIEføgkarN_N__tamvis½y nImYy²pÞal;. ral;xøwmsarenAkñúgÉksarenHGaceFVIkardkRsg; b¤e)aHBum<eLIgvij)anedaymankarrkSasiT§iCUnGñk e)aHBum< nigGñkniBn§esckþIEføgkarN_N_tamvis½ynImYy².
3
matika
buBVkfa >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>5 esckþIEføgGMNrKuN>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>6 esckþIepþIm>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>7 bBa¢IraynamGgÁkarEdlpþl;esckþIEføgkarN_>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>9 GPi)alkic©>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>11
RbyuT§RbqaMgGMeBIBukrlYy>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>12 Rkbx½NÐRbB½n§c,ab; nigtulakar>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>19 kMENTRmg;vimCÄkar nigvishmCÄkar>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>28
briyakassMrab;karGnuvtþn_yuT§saRsþctuekaN>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>34 kMENTRmg;kare)aHeqñat niglT§iRbCaFibetyü>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>35 sudumnIykmµ>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>41
karelIkkm<s;vis½yksikmµ>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>45 karGPivDÆn_vis½yksikmµ nigkarRKb;RKgFnFanTwk nigRbB½n§FarasaRsþ>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>46 bBaðavis½yClpl>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>53 karGPivDÆn_KMeragfamBlvarIGKÁIsnI>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>59 éRBeQI cMkareQIdaM nigdIsm,Tan>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>66 kMENTRmg;dIFøI>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>79 skmµPaBmnusSFm’RbqaMgnwgRKab;mInenAqañM2006>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>96 hirBaØvtßúshKmn_>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>98
karsþareLIgvij nigkarksagehdæarcnasm<½n§rUbv½nþ>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>104 karRKb;RKgvis½yeRbgkatCati>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>105
karGPivDÆn_vis½yÉkCn nigkarbegáItkargar>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>109 bBaðaBaNiC¢kmµ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>110 kargar nigl½kçx½NÐkargar>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>117
karksagsmtßPaB nigkarGPivDÆn_FnFanmnusS>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>124 vis½yGb;rM>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>125 vis½ysuxaPi)al>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>138 smPaBeynD½renAkñúgkarkat;bnßyPaBRkIRk>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>148
4
BikarPaB nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>156 eKalneya)alCatisMrab;yuvCn>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>168 siT§ikumar>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>173 karcMNay FnFan nigkmµviFI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>180 karBinitütamdan nigvaytMélEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>185
5
buBVkfa GgÁkarminEmnrdæaPi)al)ancab;epþImskmµPaBrbs;xøÜn enAkm<úCacab;taMgBIkardYlrlMénrbbExµr
RkhmkalBIqñaM1979mk. CabnþbnÞab;eRkayeBlmanCMnYyGPivDÆn_eLIgvijBIbNþaRbeTselakxag licenAkñúgqñaM1992 GgÁkarminEmnrdæaPi)al)ancUlrYmcMENky:agskmµcMeBaHkic©RbCMurbs;KN³kmµaFi karGnþrCatisþIBIkarsþarkm<úCaeLIgvij ¬ICORC¦ EdlR)arB§eFVIerogral;1qñaMmþgenAcenøaHqñaM1993 nig 1995. cab;taMgBIqñaM1996mk GgÁkarminEmnrdæaPi)al)ancUlrYmenAkñúgkic©RbCMuRkumBieRKaHeyabl;Ca erogral;qñaM ehIyEtgEtdak;CUnkic©RbCMunUvesckþIEføgkarN_lMGitsþIBIbBaða nigGnusasn_rbs;GgÁkar minEmnrdæaPi)alcMeBaHkarGPivDÆn_rbs;km<úCa.
enAkñúgÉksarenH GgÁkarminEmnrdæaPi)aleFVIkarenAkm<úCa)anpþl;nUvkarGegáttamdan nigGnu sasn_sþIBIvDÆnPaB énkarGnuvtþn_sUcnakrtamdanrYm ¬JMIs¦ EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati nig yuT§saRsþGPivDÆn_sMxan;²rbs;km<úCa kñúgqñaM2006 knøgeTA. esckþIEføgkarN_TaMgLayenAkñúgÉksar e)aHBum<enH)anrYmcMENkkñúgkarerobcMesckþIEføgkarN_segçb rbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)alcMeBaHkic©RbCuM evTikashRbtibtþikarGPivDÆn_km<úCa (CDCF) qñaM2007. ÉksarenHRtUv)ane)aHBum<CaÉksarmYydac; edayELk. shKmn_GgÁkarminEmnrdæaPi)alenAkm<úCa manemaTn³PaBcMeBaHkarcUlrYmcMENkrbs;xøÜn kñúg dMeNIrkarerobcMeKalneya)ayGPivDÆn_ nigvaytMélelIvDÆnPaB. shKmn_GgÁkarminEmnrdæaPi)al xitxMy:agxøaMgkøakñúúgkarpSarP¢ab;eTAnwgdMeNIrkarenHy:agsuTidiæniymedaypþl;nUvbTBiesaFn_ nigkarcUl rYmcMENkGPivDÆn_ edaymankarKaMRTcMeBaHGñkRkIRkenAkñúgkic©BiPakSaCMuvijbBaðakat;bnßyPaBRkIRk nig tamry³skmµPaBkat;bnßyPaBRkIRkpÞal;rbs;xøÜn. kñúgnamCasßab½nGPivDÆn_ GgÁkarminEmnrdæaPi)al)anrYmcMENky:agxøaMgcMeBaHEpnkarkat;bnßy PaBRkIRktamry³karEckrMElklT§plénkarGegát nigbTBiesaFn_nanaBIkargarGPivDÆn_rbs;xøÜn. kñúg skmµPaBkargarRbcaMéf¶rbs;xøÜn GgÁkarminEmnrdæaPi)aleFVIkary:agCitsñiT§CamYyRbCaCnRkIRk nigRkum gayrgeRKaH. dUecñHehIyGgÁkarminEmnrdæaPi)almantYnaTIy:agsMxan;kñúgkarBaMnaMnUvral;esckþIRtUvkar rbs;RkumRbCaCnTaMgenHeTAdl;GñkeFVIkarsMerccitþ. GmedayesckþIEføgkarN__rbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)alcMeBaHkic©RbCMu CDCF qñaM2007 Éksar enHmaneKalbMNgcUlrYmcMENkkñúgkic©BieRKaHeKalneya)ay nigsMrab;kic©BiPakSaenAkñúgkic©RbCMu CDCF qñaM2007EdlnwgR)arB§eFVIenATIRkugPñMeBjéf¶TI19-20 Exmifuna qñaM2007. GgÁkarminEmnrdæaPi)alenAkm<úCasgÄwmfaÉksarenHnwgCYyCMrujeGaymankarBiPakSa nigedIrtY CaÉksareyagy:agsMxan;sMrab;GgÁkarminEmnrdæaPi)al raCrdæaPi)al m©as;CMnYy TIRbwkSa nigTIPJak;gar GPivDÆn_Edlcg;rYmcMENkkñúgkarkat;bnßyPaBRkIRkenAkm<úCa.
6
esckþIEføgGMNrKuN esckþIEføgkarN_bBaðatamvis½yrbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)alTaMgenH RtUv)anerobcMeLIgeday mankarcUlrYmy:agskmµ nigsµ½RKcitþedaybNþajGgÁkarminEmnrdæaPi)al nigRkumkargarGgÁkarminEmn rdæaPi)alkñúgRsuk nigGnþrCatiEp¥kelIbTBiesaFn_kargarGPivDÆn_rbs;xøÜnenAkm<úCa. GgÁkarminEmnrdæa Pi)al b¤RkumkargarGgÁkarminEmnrdæaPi)altamvis½ynImYy² manerobrab;enAkñúgtaragGñkrYmcMENkxag eRkam. karerobcMesckþIRBag nigkarEktMrUvÉksare)aHBum<enH nigesckþIEføgkarN_rbs;GgÁkarminEmn rdæaPi)alcMeBaHkic©RbCMu CDCF RtUv)andwknaMsRmbsRmYledayevTikaénGgÁkarminEmnrdæaPi)al sþIBI km<úCa. evTikaénGgÁkarminEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa sUmsMEdgnUvkarekatsresIry:agRCaleRCAcMeBaH GgÁkarminEmnrdæaPi)alTaMgGs; Edl)ancUlrYmcMENkeGaymankare)aHBum<ÉksarenHeLIg.
7
esckþIepþIm kargarrbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)al nigGgÁkarsgÁmsIuvilenARbeTskm<úCa )anRKbdNþb;eTAelI bBaðaGPivDÆn_ya:gTUlMTUlay nig)anpSarP¢ab;ya:gCitsñitCamYyCIvit nigsßanPaBrs;enArbs;RbCaCn km<úCa. mUldæanKnøwHCarYmrbs;GgÁkarTaMgGs; KWEckrMElkeKalbMNgedIm,IelIkkMBs;tYnaTIrbs;CnRkIRk nigRkumgayrgeRKaHenAkñúgsgÁmkm<úCa. tamry³karrYmbBa©ÚlKñanUvkaryl;dwgBIfñak;mUldæan GgÁkar sgÁmsIuvil mantYnaTIya:gsMxan;kñúgkarCYyeRCamERCgraCrdæaPi)alkm<úCa kñúgkarerobcMeFIVeKalneya )aytamry³karEckrMElk nigpþl;eyabl;RtLb; nigsMNUmBrTak;TgnwgeKalneya)ayGPivDÆn_ nig karGnuvtþn_eKalneya)ay. minxusBIqñaMmun²eT shKmn_GgÁkarminEmnrdæaPi)al )anerobcMCaesckþIEføgkarN_BIbBaðatam vis½ysþIBIRbFanbTnanamancab;BIvis½yksikmµ rhUtdl;GPi)alkic©l¥ sMrab;epJIrCUneTAkic©RbCMuCan;x<s; rvagm©as;CMnYy nigrdæaPi)al. sMrab;qñaMenH shKmn_GgÁkarminEmnrdæaPi)al)andak;bBa©ÚlKñanUvesckþI EføgkarN_bBaða nigtamvis½ycMnYn23 Edl)anerobcMedayRkumGgÁkarminEmnrdæaPi)altamvis½y eday mankarcUlrYmcMENkBIGgÁkarmYy²CasmaCikrbs;bNþaj. RkumkargarGgÁkarminEmnrdæaPi)altam vis½y)anCYbCMuKñaBiPakSaBIkarerobcMesckþIEføgkarN_enHkalBIExmkra qñaM2007. kñúgCMnYbkic©RbCMuenH Rkumkargar)anesñIeLIgfa esckþIEføgkarN_rbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)al qñaM2007 KYrEtepþatCasMxan; eTAelIkarBinitü tamdankarGnuvtþn_ nigvDÆnPaBrbs;sUcnakrtamdanrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPi vDÆn_Cati 2006-2010. ral;esckþIEføgkarN_tamvis½ynImYy²mankarpþl;CakarviPaKeTAelIkaGnuvtþrbs;sUcnakr tam danrYmEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati nigbBaðaKnøwHdéTeTotEdlminmanenAkñúgsUcnakrtamdanrYm nig EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatiEp¥ktamkarGegáttamdanrbs;xøÜn. esckþIEføgkarN_nImYy²k¾manpþl;Ca Gnusasn_ nigkrNIsikSamYycMnYnpgEdr edIm,IqøúHbBa©aMgBIehtukarN_BitCak;Esþg EdlekItmanenAÉ mUldæan. esckþIEføgkarN_TaMgenHbgðajBITsSn³rbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)al cMeBaHsßanPaBénkarGPi vDÆn_enAkm<úCanaeBlbc©úb,nñ nigmanbMNgpþl;CakarCUneyabl;kñúgn½ysßabna sþIBIvDÆnPaBénkarGnu vtþn_sUcnakartamdanrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatikalBIqñaM2006 knøgmk.
ÉksarenHKwCaÉksareKalsMrab;esckþIEføgkarN_rbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)al cMeBaHkic©RbCMu evTikashRbtibtþikarGPivDÆn_km<úCa Edl)ane)aHBum<dac;edayELk nigRtUvepJIrCamYyKñadak;CUneTAkic© RbCMuevTikashRbtibtþikarGPivDÆn_km<úCa.
esckIþEføgkarN_rbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)al cMeBaHkic©RbCMuevTikashRbtibtiþkar GPivDÆn_ km<úCaqñaM2007 mankMNt;ykbBaðaGaTiPaBcMnYnbI KW³ GPi)alkic©l¥ karGPivDÆn_FnFanmnusS nig ksikmµ nigkarRKb;RKgFnFanFmµCati EdlkñúgenaHkarGnuvtþn_eKalneya)ay nigral;kmµviFIkMENTRmg;
8
smRsbmanskþanuBlya:gxøaMg kñúgkarelIkkMBs;CIvPaBrs;enArbs;RbCaCnkm<úCaRkIRk nigCngayrg eRKaHrab;lannak;. PaKeRcInéneKalneya)ay nigkmµviFIkMENTRmg;TaMgenHsuT§swgmanEcgkñúgEpnkar yuT§saRsþGPivDÆn_Cati2006-2010.
9
bBa¢IraynamGgÁkarEdlpþl;esckþIEføgkarN_ esckþIEføgkarN_tamvis½y GgÁkarEdlpþl;Éksar
karGPivDÆn_vis½yksikmµ nigkarRKb;RKgFnFan Twk nigRbB½n§FarasaRsþ
mCÄmNÐlsikSa nigGPivDÆn_ksikmµkm<úCa
siT§ikumar KN³kmµaFikarGgÁkarminEmnrdæaPi)aledIm,Ikm<úCa karRbyuT§RbqaMgGMeBIBukrlYy sm<½n§GgÁkarsgÁmsIuvilRbqaMgGMeBIBuklYy¼GgÁkar
Epk-km<úCa hirBaØvtßúshKmn_ bNþajhirBaØvtßúshKmn_km<úCa karcMNay FnFan nigkmµviFI bNþajGPivDÆn_esdækic©nigBaNiC¢kmµ¼evTikaénGgÁ
karminEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa kMENTRmg vimCÄkarnigvishmCÄkar RkumkargarkñúgPaBCaédKUkñúgvimCÄkar¼KMeragKaMRT
RkumRbwkSaXMusgáat;¼GgÁkar Epk-km<úCa BikarPaB nigEpnkaryuTÁsaRsþGPivDÆn_km<úCa GgÁkarCnBikarGnþrCati )araMg karGb;rM PaBCaédKUGb;rMénGgÁkarminEmnrdæaPi)al kMENTRmg;kare)aHeqñat niglT§iRbCaFibetyü KN³kmµaFikaredIm,Ikare)aHeqñatedayesrI
nigyutiþFm’enAkm<úCa kargar nigl½kçx½NÐkargar GgÁkarTsSn³BiPBelakkm<úCa bBaðavis½yClpl sm<½n§PaBGPirkSFnFanensaT éRBeQI cMkareQIdaM nigdIsm,Tan bNþajéRBeQI nigcMkareQIdaM¼ evTikaénGgÁkar
minEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa smPaBeynD½renAkñúgkarkat;bnßyPaBRkIRk bNþajevTikareynD½r¼evTikaénGgÁkarminEmn
rdæaPi)alsþIBIkm<úCa suxdumnIy_kmµ KN³kmµaFikarshRbtibtiþkaredIm,Ikm<úCa¼GgÁkar
ActionAid km<úCa vis½ysuxaPi)al GgÁkaremDIxaM skmµPaBmnusSFm’RbqaMgnwgRKab;mInenA qañM2006
Rkumeys‘UtbMerIenAkm<úCa
karGPivDÆn_KMeragfamBlvarIGKÁIsnI sm<½n§Tenøkm<úCa¼evTikaénGgÁkarminEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa
kMENTRmg;dIFøI RkumkargardIFøIedIm,IkarGPivDÆn_¼evTikaénGgÁkar
10
minEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa kMENTRmg;RbB½n§c,ab;nigtulakar KN³kmµaFikarRbRBwtþikmµ énGgÁkarsmaKmn_kar
BarsiT§imnusS karBinitütamdan nigvaytMélEpnkaryuT§saRsþ GPivDÆn_Cati
evTikaénGgÁkarminEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa
karRKb;RKgvis½yeRbgkatCati evTikaénGgÁkarminEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa¼ GgÁkarGuksVamGaemrikaMg
bBaðaBaNiC¢kmµ bNþajGPivDÆn_esdækic©nigBaNiC¢kmµ¼evTikaén GgÁkarminEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa
eKalneya)ayCatisMrab;yuvCn RkumRbwkSayuvCnkm<úCa
11
GPi)alkic©
snæisBaØa)atéds¥ats¥M ¬rUbPaBeday Pact-Cambodia¦
sMNg;GnaFib,etyüEk,rGKarrdæsPaCatifµI ¬rUbPaBeday NGO Forum¦
12
karRbyuT§RbqaMgnwgGMeBIBukrlYy esckþIepþIm
cab;taMgBImankic©RbCuMBieRKaHeyabl; ¬CG Meeting¦ kalBIcugqñaM2004knøgmk EdlenAeBl enaHeK)anbegáItsUcnakrtamdanrYmedIm,IRbqaMgnwgGMeBIBukrlYy sgÁmsIuvil)antamdany:agykcitþTuk dak;nUvvDÆnPaBedayepÞógpÞat;eTAnwgsUcnakrtamdanrYmTaMgGs;enH. sm<½n§énGgÁkarsgÁmsIuvilRbqaMg nwgGMeBIBukrlYymansmasPaBmkBIGgÁkarminEmnrdæaPi)alfñak;Cati nigfñak;extþRkugcMnYn 33. GgÁkar Edlrab;bBa©ÚlkñúgenH KWmanEtGgÁkarminEmnrdæaPi)alTaMgLayNa Edl)ancuHbBa¢IeQµaH nigpøaksBaØa rbs;xøÜnCapøÚvkar nigEdlFøab;)aneRbIeQµaH nigpøaksBaØaTaMgenH kñúgÉksarts‘UmtiCaeRcInknøgmk. eKenAeXIjmanGgÁkarrab;sibepSgeTot EdlsßitenABIeRkayxñgRkumsñÚlmYyenH. sm<½n§enH)anCYbRbCuM KñaCaeRcInelIkedIm,ITTYlykB½t’manbc©úb,nñPaBsþIBIivDÆnPaBéndMeNIrkartak;Etgc,ab;RbqaMgnwgGMeBIBuk rlYyedIm,IBiPakSaKñaGMBIviFIsaRsþeFIVkarts‘UmtiepSg² nigedIm,IeFIVskmµPaBnana dUcCa karsresr nig kardak;ecjnUvÉksarsIþBICMhr karBüayamCYbCamYyraCrdæaPi)alkm<úCa nig¼b¤ rdæsPaCati nigkardwk naM {sn§isBaØa)atéds¥ats¥M} karbeBa©jmtitamry³RbB½n§B½t’manGMBIbBaðaGMeBIBukrlYy nigc,ab;RbqaMg nwgGMeBIBukrlYy karerobcMevTikasaFarN³ nigkic©RbCuMCaeRcInsþIBIGMeBIBukrlYy nigc,ab;RbqaMgnwgGMeBI BukrlYy nigkarGnuvtþKMnitpþÜcepþImCaeRcInRbqaMgnwgGMeBIBukrlYyenATUTaMgRbeTspgEdr. GgÁkarmin EmnrdæaPi)al nigGgÁkarshKmn_CaeRcInenAkñúgTUTaMgRbeTskm<úCa XøaMemIlvDÆnPaBEdlraCrdæaPi)al km<úCaseRmc)antamsUcnakrtamdanrYmrbs;xøÜn.
eTaHbICaeKBiinitüeXIjmanvDÆnPaBmYycMnYnkIþ k¾sgÁmsIuvilenAEtmankarRBYy)armÖy:agxøaMg edaysarcab;taMgBImansUcnakrtamdanrYmedIm,IRbqaMgnwgGMeBIBukrlYyenHmk eBlevlakMNt;nana)an dl;nigknøgputeTAedayKµanlT§plGIVCaduMkMPYnesaHeLIy. kgVHvDÆnPaBenHhak;dUcCaminEmnedaysar mUlehtuGacTTYlyk)aneLIy b:uEnþhak;dUcCaedaysarkgVHkarykcitþTukdak;rbs;raCrdæaPi)alkm<úCa kñúgkarGnuvtþtamkarebþCJacitþrbs;xøÜn edIm,IbMeBjeTAtamsUcnakrtamdanrYmrbs;xøÜn.
sUcnakrtamdanrYm
sUcnakrtamdanrYmEdlBak;B½n§kñúgEpñkenHrYmman³
cMNucedA skmµPaBcaM)ac; sßab½nrdæaPi)al EdlTTYlxusRtUv
eBlevla kMNt;
13
3> RbyuT§ RbqaMgnwgGMeBI BukrlYy
3>1 bBa©b;begIðy nigGnum½tc,ab; RbqaMgnwgGMeBIBukrlYyedayEp¥kelI karRbtibtþiGnþrCatil¥RbesIrbMput
RksYgTMnak;TMng rdæsPa-RBwT§sPa nigGFikarkic© ¬dwknaM¦ TIsþIkarKN³rdæ mRnþI
dMNac;Ex mifuna 2006
k> erobcMEpnkarGnuvtþedIm,IRbtibtiþ nigRKb;RKgkarGnuvtþn_c,ab;RbqaMgnwg GMeBIBukrlYy
RksYgTMnak;TMng rdæsPa-RBwT§sPa nigGFikarkic© ¬dwknaM¦ TIsþIkarKN³rdæ mRnþI
Extula 2006
x> pSBVpSayB½t’mansþIBIr)aykarN_sþIBI GMeBIBukrlYy nigkarpþnÞaeTas erogral; knøHqñaMmþg
RksYgTMnak;TMng rdæsPa-RBwT§sPa nigGFikarkic© ¬dwknaM¦ TIsþIkarKN³rdæ mRnþI
CabnþbnÞab;
GgÁkareRkArdæaPi)alsUmpþl;cMNab;GarmµN_elIsUcnakrtamdanrYmxagelI dUcxageRkamenH³
3>1 karbBa©b;begIðyc,ab;RbqaMgnwgGMeBIBukrlYy
CafµImþgeTot raCrdæaPi)alkm<úCamin)aneKarBeTAtameBlevlakMNt;Exmifuna qñaM2006 kñúgkar bBa©b;begIðy nigGnum½tesckIþRBagc,ab;RbqaMgnwgGMeBIBukrlYy. rhUtmkTl;eBlenH eKenAminTan; eXIjmanvDÆnPaBc,as;las;kñúgdMeNIrkartak;Etgc,ab;enHeLIy. GgÁkarminEmnrdæaPi)al)andwgfa esckIþRBagc,ab;RbqaMgnwgGMeBIBukrlYykalBIdMbUg RtUv)anRksYgTMnak;TngrdæsPaRBwT§sPa nigGFikar kic© bBa¢ÚneTATIsþIkarKN³rdæm®nþIkalBIcugExmina qñaM2006. eRkaymk esckIþRBagc,ab;enaHRtUveK bBa¢ÚnRtLb;mkkan;RksYgTMnak;TngrdæsPaRBwT§sPa nigGFikarkic©vij edIm,IBinitüemIleLIgvijeday shkarCamYyRksYgyutþiFm’ edIm,IFana[)anfa c,ab;enHRsbKñaCamYynwgRkmnItiviFIRBhµTNÐ. kalBI ExkBaØa qñaM2006 esckIþRBagc,ab;enHRtUv)aneKbBa¢ÚnRtLb;eTAkan;KN³rdæm®nþImþgeTot ehIyc,ab; cmøgmYyc,ab;RtUv)aneKRbKl;[xagRkumsgÁmsIuvil nigm©as;CMnYy. manesckþIraykarN_famankar ekaHRbCuMCaRbjab;mYycMnYneFIVeLIgenAKN³rdæm®nIþ EdleRkaymkeTot maneKraykarN_[dwgeTotfa manecjesckþIseRmcmYy EdltRmUv[RksYgrdæaPi)alepSg² cMNayeBlevlaBinitüemIlesckIþRBag c,ab;enaH BiPakSa ehIypþl;KMniteyabl; edIm,IykeTACECkKñabnþeTotenAkñúgkic©RbCuMeBjGgÁfñak;Gnþr RksYgmYy. eTaHCay:agenHkþI ebItamEdleyIgdwg KWcab;taMgBIExkBaØa qñaM2006 mk kic©RbCuMGnþrRksYg enaHmin)anRbRBwtþeTAesaHeLIy ehIyCMnYskarraykarN_GMBIvDÆnPaB EdlGacmanraCrdæaPi)alkm<úCa )anRbkan;yknUvCMhrrg;caMrhUtdl;RkmnItiviFIRBhµTNÐRtUveKGnum½tCamunsin edaysMGagelIehtupl fa c,ab;TaMgBIrcaM)ac;RtUvRsbKña. sgÁmsIuvilminGacTTYlykCMhrenH faCaRbkarsmRsbeLIy eday
14
sareyIgdwgfaPaBRsbKñaénc,ab;RbqaMgnwgGMeBIBukrlYy nigRkmnItiviFIRBhµTNÐ nigesckIþRBagc,ab; RkmRBhµTNÐ)anekItmanrYcCaeRsceTAehIy.
edayeyagtamxøwmsar énesckIþRBagc,ab;RbqaMgnwgGMeBIBukrlYy GgÁkarminEmnrdæaPi)al TTYlsÁal;fa manPaBRbesIreLIgmYycMnYneTAelIesckIþRBagc,ab;enaH ebIeRbobeFobeTAnwgesckIþRBag c,ab;qñaM2003. b:uEnþeyIgenAEtemIleXIjfa vaenAminTan;Qandl;kMritsþg;daGnþrCatienAeLIyeT cMeBaH GIVEdlraCrdæaPi)alkm<úCa )anRBmeRBogCamYym©as;CMnYyenAÉkic©RbCuMBieRKaHeyabl;qñaM2004. GgÁkar minEmnrdæaPi)al sUmGrKuNcMeBaHkarGnuBaØat[BYkxøÜn)ancUlrYmxøH² CaelIkdMbUgkñúgdMeNIrtak;Etg c,ab;d¾sMxan;mYyenH b:uEnþKMniteyabl; nigsMNUmBrCaeRcIn EdlGgÁkarminEmnrdæaPi)al)anelIkeLIg minRtUv)aneKdak;bBa©ÚleTAkñúgesckIþRBagc,ab;enaHeLIy. bBaðaFM²nanaBak;B½n§nwgc,ab;RbqaMgnwgGMeBI BukrlYy rYmman³ ÉkraCüPaBrbs;GgÁPaBRbqaMgGMeBIBukrlYy EdlRtUvbegáIteLIgkñúgc,ab;enaH PaBcaM )ac;RtUv[mankarRbkasRTBüsm,tþicMeBaHm®nþIrdæaPi)al nigkgVHkic©karBarCUnsakSI¼Gñkpþl;B½t’man. cMNucTaMgenH hak;dUcCaminRtUv)andak;bBa©ÚleTAkñúgesckIþRBagc,ab;RbqaMgnwgGMeBIBukrlYyeLIy ehIy RbkarenHenAEtCakgVl;FMeFgmYycMeBaHGgÁkarminEmnrdæaPi)al.
3>1>k> EpnkarGnuvtþn_ cMeBaHsUcnakrtamdanrYmenH eBlevlakMNt;enAExtula qñaM2006 RtUv)anxkxan edaysar manCab;Bak;B½n§KñanwgdMeNIrkarénkareFIVesckIþRBagc,ab;RbqaMgnwgGMeBIBukrlYy. b:uEnþ eKeXIjman vDÆnPaBekIteLIgkalBIeBlfµI²enH enAeBlEdlRksYgTMnak;TngrdæsPaRBwT§sPanigGFikarkic©eday manCMnYyBIGgÁkar UNDP )annaMykGñkCMnajcMnYnBIrrUbmkBIrbreTskalBIExmina qñaM2007 edIm,I[ mkCYyerobcMnUvEpnkarGnuvtþn_sMrab;c,ab;RbqaMgnwgGMeBIBukrlYyenH. kic©karenHrYmmankarbegáIt[man CadMNak;kalGnuvtþCak;EsþgsRmab;kardMeNIrkareBjeljrbs;GgÁPaBRbqaMgGMeBIBukrlYy rYmmankar erobcMEpnkarsMrab;Rbtibtþikar nigkarCYy]btßmÖbuKÁlikénGgÁPaBRbqaMgGMeBIBukrlYy nigkarbNþúH bNþalBYkeK EdlrYmmanbrikçarkariyal½y nigkarerobcMfvikasMrab;dMeNIrkarnigcMNayRbtibtiþkar dMbUg. GñkBieRKaHeyabl;rbs; UNDP k¾)anBiBN’napgEdrGMBIynþkarEdlcaM)ac;RtUvman edIm,IGnuvtþ viFanTaMgbIkñúgkarRbqaMgnwgGMeBIBukrlYy ¬KW³ karGb;rM karTb;sáat; nigkaresIubGegát¦. tameyIgdwg esckIþRBagEpnkarGnuvtþn_enHkMBugRtUv)anbkERbeTACaPasaExµr. esckIþRBagEpnkarenH nwgRtUv)an bBa¢ÚneTAKN³rdæm®nþI enAeBlNakarbkERbenaHcb;sBVRKb;.
3>1>x> karpSBVpSayB½t’manGMBIr)aykarN_krNIGMeBIBukrlYy
GgÁkarminEmnrdæaPi)alTTYlsÁal;fa rdæaPi)alkm<úCa manectnaraykarN_krNIGMeBIBukrlYy EdlmanCab;Bak;B½n§nwgm®nþIsaFarN³. b:uEnþGgÁkarminEmnrdæaPi)al segáteXIjfa kareFIVesckþIray-karN_enaHmin)aneFIVeTAtamlkçN³CaRbB½n§ nigtamviFICarcnasm<½n§mYyeLIy. elIsBIenHeTAeTotman
15
krNIxøH karraykarN_KWeFIVedayesIr² edayKµankartamdan[)anl¥itl¥n;GIVenaHeT. GgÁkarminEmnrdæa Pi)al)ansegáteXIjpgEdrfa krNIénGMeBIBukrlYy nigkarpÞnÞaeTasEdlRtUv)anraykarN_ KWmanPaB erIseGIg b¤ebImindUcenHeT KWeKGnuvtþvaEtcMeBaHEpñkEdlBak;Bak;B½n§nwgerOgneya)ayCak;lak;NamYy b:ueNÑaH. tamBiteTAeKKYrGnuvtþviFankarRbqaMgnwgGMeBIBukrlYyenHcMeBaHRKb;PaKIEdl)anRbRBwtþikMhus edayminRtUvKitBITMnak;TMngneya)ayNamYyeLIy edIm,IbegáInCMenOTukcitþBIsaFarN³CnelIcMNat;kar RbqaMgnwgGMeBIBukrlYyrbs;raCrdæaPi)alkm<úCa nigedIm,IFana[)anfa CnelIµsEdlGacmanTaMgLay )ak;bbxøbxøaccMeBaHkarcab;xøÜn. skmµPaBnanaEdlGgÁPaBRbqaMgnwgGMeBIBukrlYy)aneFIVkñúgkarb®gáab elIkarrt;Bn§rfynþcgáÚtsþaMxusc,ab; RtUv)aneKemIleXIjfa CaskmµPaBkMrmYYyEdleKeFIVeLIgRKan;Et edIm,ITb;Tl; nigskmµPaBrt;Bn§xusc,ab;b:ueNÑaH eBalKWvaminEmnCaTegIVmYyedIm,Ib®gáabskmµPaBGMeBI BukrlYyedaypÞal;enaHeLIy. minEtb:ueNÑaH kartamdanelIkrNITaMgenaH RtUv)an)at;bg;edaysarEt kgVHkarraykarN_CaRbB½n§.
skmµPaBKnøwH¼yuT§saRsþdkRsg;BIEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati
EpñkBak;B½n§eTAnwgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatisMrab;vis½yenHmandUcxageRkam³
cMNuc xøwmsar 4>11 : kat;bnßyGMeBIBukrlYy[)aneRcInmunqñaM2010 : 4>11 :BRgwgkarGb;rM kare)aHBum<pSay nigkarEckpSayÉksarc,ab; nigÉksarEdlBak;B½n§
epSg² : 4>09 : GPi)alkic©l¥ KWCabuerlkçxNÐd¾sMxan;bMput sRmab;eFVI[seRmc)ankarGPivDÆesdækic©-sgÁmkic©
RbkbedaycIrPaB edaymansmFm’ kalanuvtþPaBesµI²Kña nigyutþiFm’sgÁm . GPi)alkic©l¥Tam Tar[mankarcUlrYmTUlMTUlay karEckrMElkB½t’man karebIkTUlaynigtmøaPaB KNenyüPaB smPaB karminTukecal[buKÁlNamñak;enAeRkAsgÁm nigkareKarBc,ab;y:agmWugm:at;.}
4>11 kat;bnßyGMeBIBukrlYy
GgÁkarminEmnrdæaPi)alsegáteXIjfa rdæaPi)al)anGnuvtþskmµPaBmYycMnYn EdleKemIl eXIjfa CaclnaedIm,ITb;sáat;GMeBIBukrlYy. b:uEnþskmµPaBTaMgenaHminRtUv)aneKbgðaj[eXIjc,as; faCaskmµPaBRbqaMgnwgkrNIGMeBIBukrlYyBitR)akdeT ehIyKµankarraykarN_[saFarN³CndwgGMBI erOgenH[)anRKb;RKan;CacMhr nigCaRbB½n§eLIy. eKenAeXIjmanPaBRsBicRsBilcMeBaHGIVEdlekIt eLIgkñúgkrNIGMeBIBukrlYyEdleKraykarN_BIdMbUg² GIVEdl)anekIteLIgcMeBaHCnCab;Bak;B½n§ nigGIVEdl Gac KWCaCMhanbnÞab;. Ep¥kelIcMNucTaMgenH nigkarXøaMemIly:agl¥itl¥n; GgÁkareRkArdæaPi)alyl;
16
eXIjfa GMeBIBukrlYyminRtUv)ankat;bnßyCaduMkMPYneTnaeBlknøgmk nigminRtUv)ankat;bnßy)aneRcIn KYr[kt;smÁal;munqñaM2010 dUckaredATukeT RbsinebIrdæaPi)alkm<úCaminbgðajqnÞ³neya)ayBitR)akd kñúgkaredaHRsaybBaðaenH. GaRs½ydUcenH GgÁkarminEmnrdæaPi)alesIñsMu[rdæaPi)alGnuvtþcMNucxag eRkamenH³
bBa©b;begIðy nigGnum½tesckIþRBagc,ab;RbqaMgnwgGMeBIBukrlYy EdleqøIytbeTAnwgkarRbtibtþi GnþrCatiRbesIr²bMput dUcEdlmanEcgenAeRkamsUcnakrtamdanrYm sRmab;kic©RbCuMBieRKaH eyabl; ¬éf¶TI2-3 Exmina qñaM 2006¦.
CabeNþaHGasnñ sUmtamcab;krNIGMeBIBukrlYynana edayeRbIR)as;ynþkarmanRsab;edIm,IedaH RsaybBaðaTaMgenaH rYcehIyraykarN_krNITaMgenaHkñúglkçN³CaRbB½n§ edIm,I[saFarN³Cn )anRCab.
4>11 BRgwgkarGb;rM
GgÁkareRkArdæaPi)al)ansegáteXIjfa rdæaPi)almin)ancat;viFankarKYr[kt;smÁal;NamYy eq<aHsMedAeTAkan;eKaledAenHeT. pÞúyeTAvij PaKeRcInényuT§nakarGb;rMFM²sþIBIkarRbqaMgnwgGMeBIBuk rlYyeRcInEtRtUv)anerobcMedaytYGgÁminEmnrdæaPi)al. minEtb:ueNÑaH eBlxøH GaCJaFrmUldæanEfmTaMg )anraraMgyuT§nakarenaHeTotpg.
ehtuenH GgÁkarminEmnrdæaPi)alsUmpþl;CUnCaGnusasn_sUmraCrdæa)alGnuvtþskmµPaBdUcxag eRkamenH³
pþl;FnFan nigbegáItEpnkarskmµPaBc,as;las;mYyedIm,IseRmceKaledAenH. edaysarrdæaPi)alxVHxatFnFan nigedaysarPaBCaédKUCamYyEpñkminEmnrdæaPi)almansar³
sMxan; sUmKitKUr nigÉkPaBeTAelIkic©xMRbwgERbgrYmKñamYyEdlenAkñúgenaHrdæaPi)al nigGgÁkar minEmnrdæaPi)alGaceFIVkarCamYyKña nigCYyKaMRTKñaeTAvijeTAmksMedAseRmceKalbMNgrYm.
4>09³ GPi)alkic©l¥ eTaHbICaGgÁkarminEmnrdæaPi)alvaytémøx<s;cMeBaHeKalkarN_rbs;rdæaPi)alsIþBIGPi)alkic©l¥
dUcEdlmanbgðajCUnenAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati GgÁkarminEmnrdæaPi)al)ansegáteXIjfa karEkTRmg;kñúgvis½yTaMgbYnenHmansPaByWty:avxøaMgNas; ehIyvis½ymYycMnYnhak;dUcCaKµankareCOn elOneTAmuxeLIy. dUecñH GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmesIñ[rdæaPi)albegáItynþkarrwgmaMCagenHmYy edIm,IbegáInsnÞúHdMeNIrkarenH. cMeBaHkarcUlrYmTUlMTUlay karEckrMElkB½t’man PaB\tlak;elom nig tmøaPaB EdlsißtenAkñúgRkbx½NÐGPi)alkic©l¥ GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmpþl;CaGnusasn_sUm[
17
rdæaPii)alGnuvtþ[)anqab;rh½snUvsUcnakrtamdanrYmelx 4 edaybegáItRkbx½NÐeKalneya)ayc,as; las;sþIBIkarTTYlB½t’man edaysarkalbriecäTExFñÚ qñaM2006 )anknøgputeTAehIy.
Gnusasn_
• raCrdæaPi)alkm<úCaminKYrGUsbnøaykarbBa©b;begIðyesckIþRBagc,ab;RbqaMgnwgGMeBIBukrlYy teTAeToteT. karrg;caMkarGnum½tRkmnItiviFIRBhµTNÐminKb,I RtUv)aneRbICakaredaHsareLIy edaysaresckIþRBagc,ab;RbqaMgnwgGMeBIBukrlYyenaH RtUv)aneKeFIV[RsbKñaCamYynwgesckIþ RBagRkmnItiviFIRBhµTNÐrYcehIy edaymankarCYyBIRksYgyutþiFm’nigTIPñak;garshRbtibtþikar )araMg. eKk¾segáteXIjpgEdrfa ry³eBlR)aMmYyExcugeRkayenH raCrdæaPi)alkm<úCaman lT§PaBGnum½tc,ab;CaeRcIn edaymincaM)ac;rg;caM[manPaBRsbKñaCamYynwgRkmRBhµTNÐ b¤ RkmnItiviFIRBhµTNÐeLIy. elIsBIenHeTot RkmnItiviFIRBhµTNÐ KWCaÉksarc,ab;d¾FMmYyEdl tRmUv[mankarCECkedjedaleRcIn. dUecñH karrg;caMGnum½tc,ab;enHCamun nwgbNþal[man karGUsbnøayesckIþc,ab;RbqaMgnwgGMeBIBukrlYykan;EtyUrbEnßmeTot EdlKWCakarmYyminGac TTYlyk)aneLIy.
• esckIþRBagc,ab;RbqaMgnwgGMeBIBukrlYycaM)ac;RtUvBinitüeLIgvij nigEklMGedIm,IFanafac,ab;enH eqøIytb)aneTAnwgbTdæanGnþrCati munnwgdak;CUnsPaCatiedIm,IeFIVkarGnum½t. raCrdæaPi)al km<úCaKYrTTYlykGnusasn_TaMgLayEdlGgÁkarminEmnrdæaPi)al nigm©as;CMnYy )andak;elIk eLIgsþIBIcMNucenH nigdak;bBa©ÚlGnusasn_TaMgenH eTAkñúgesckIþRBagc,ab;RbqaMgnwgGMeBIBuk rlYyedImI,[c,ab;enHeqøIytb)aneTAnwgbTdæanGnþrCati nigedIm,I[saFarNCnGacTTYlyk )an. karxkxanminGnuvtþEbbenHGacRtUv)aneKyl;eXIjfa KµankarcUlrYmBIsaFarN³BIeRBaH GgÁkarminEmnrdæaPi)aleFIVkargary:agCitsñiT§CamYyRbCaBlrdæ nigtMNag[shKmn_CaeRcIn. GgÁkarminEmnrdæaPi)al)ansegáteXIjfa manBaküeBcn_mYycMnYnEtb:ueNÑaHEdlcaM)ac;RtUvEk ERbedIm,I[esckIþRBagc,ab;enaHGacQandl;kRmitbTdæanGnþrCati. RbkarenHminKYrCa]bsKÁ F¶n;F¶reLIy RbsinebIrdæaPi)almanqnÞ³neya)aykñúgkarCRmujerOgenaH.
• fIVebIGgÁkarminEmnrdæaPi)alvaytémøx<s;cMeBaHRbkarEdlfaskmµPaBRtUv)aneFIVedIm,IQaneq<aHeTAkan;sUcnakrtamdanrYmenH eTaHbICamankarBnüaxøHy:agNakþI k¾GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmpþl;CaGnusasn_ sUm[mankarpSBVpSay nigkarBiPakSaelIesckIþRBagEpnkarGnuvtþn_ CamYyPaKIBak;B½n§[)aneRcIntamEdlGaceFIVeTA)an CaBiessCamYyGgÁkarminEmnrdæaPi)al.
• esckIþRBagEpnkarGnuvtþn_ Kb,IRtUv)anerobcMCa]bkrN_sMrab;karRbtibtiþ nigkarGnuvtþn_c,ab; RbqaMgnwgGMeBIBukrlYyEtb:ueNÑaH enAeRkayeBlGnum½t. dUecñH eKKYrerobcMvay:agNaedIm,IkuM[
18
bgárCabBaðaTak;TinnwgeKalkarN_énkarRbkan;ykkarRbtibtþiGnþrCatiRbesIrbMputenAkñúgc,ab; RbqaMgnwgGMeBIBukrlYyenH.
• raCrdæaPi)alkm<úCaKYrbegáItynþkarraykarN_CaRbB½n§mYy EdlnwgraykarN_y:ageTogTat;CUn rdæsPaCati nigsaFarN³[)anRCabGMBIvDÆnPaB EdlseRmc)anenAkñúgkarRbyuT§RbqaMgnwg GMeBIBukrlYy.
• Tinñn½yEdlRtUvraykarN_tamry³ynþkarB½t’mansaFarN³mYy Kb,Idak;bBa©Úl ¬b:uEnþminEmn kMritRtwmEtb:uNÑwgeT¦³ nUvcMnYnénkaresIubGegáterOgGMeBIBukrlYy Edl)aneFIVcMnYnénkarXat; xøÜn cMnYnénskmµPaBrdæ)alEdl)aneFIV cMnYnénkarpþnÞaeTas nig¼b¤karbBaÄb;BIkargarry³eBl BüÜrkargar b¤karpþnÞaeTas]RkidæCnEdl)ankat;eTas nigcMnYn)a:n;sµanénplb:HBal; KitCaTwk R)ak;énbT]RkidæEdl)anRbRBwtþ.
B½t’mansMrab;TMnak;TMng
sMrab;B½t’manbEnßmsþIBIbBaðaEdl)anelIkeLIgxagelI sUmTak;Tg³
sm<½n§énGgÁkarsgÁmsIuvilRbqaMgnwgGMeBIBukrlYy
GñkTak;Tg³ elak esk brisuT§ TUrs½BÞ³ (855-23) 271 855 b¤ 016 861 272 TUrsar³ (855-23) 217 856 GIuem:l³ [email protected]
eKhTMB½r³ www.pactcambodia.org
19
Rkbx½NÐc,ab; nigtulakar
esckþIepþIm KN³kmµaFikarRbRBwtþikmµénGgÁkarsmaKmkarBarsiT§imnusSkm<úCa (CHRAC) KWCasm<½n§én
GgÁkareRkArdæaPi)alEdlmansmaCikcMnYn23 EdleFVIkarenAkñúgRbeTskm<úCa nigCMruj[mankareKarB siT§imnusS. CHRAC kMBugcab;GarmµN_elIkarXøaMemIlRkbx½NÐc,ab; nigyutþiFm’EdlkMBugbMeBjeday raCrdæaPi)alkm<úCa. bBaðac,ab; nigtulakar KWmansar³sMxan;Nas;kñúgkarFana[)annUvdMeNIrkarRtwm RtUvénkareKarBc,ab;rbs;rdæ nigkareKarBsiT§imnusSenAkñúgRbeTskm<úCa. edayshkarCamYyGgÁkar epSg² CHRAC kMBugeFIVkarelIbBaðaenHya:gykcitþTukdak; edayBinitüemIlsUcnakrtamdanrYm nig EpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati.
edIm,IB½t’manlMGitGMBIeyabl;Edl)anelIkeLIgxageRkam sUmTak;TgbuKÁlikTMnak;TMngrbs; CHRAC dUcmanraybBaI¢enAcugbBa©b;énesckIþEføgkarN_enH.
sUcnakrtamdanrYm
enAEpñkxageRkamenH KWCasUcnakrtamdanrYmEdlRBmeRBogBIraCrdæaPi)al nigbNþaRbeTs pþl;CMnYysMrab;qñaM2006
cMNucedA skmµPaBcaM)ac; sßab½nTTYl
xusRtUvrbs;rdæaPi)al eBlevla
4>1 begIátRkbx½NÐeKalneya)ayc,as;las; mYysIþBIkarTTYlB½t’man
RksYgTMnak;TMng rdæsPa RBwT§sPa nig GFikarkic©dwknaM
ExFñÚ qñaM 2006
4-ksagRbB½n§ yutþiFm’nigc,ab; mYyEdldMeNIr karl¥ mantmøaPaB nigKNenyüPaB EdlkarBarsiT§i buKÁldUcEdlman EcgenAkñúg rdæFmµnuBaØ
4>2 bBa©b;begIðykartak;EtgesckþIRBagnig karGnum½tc,ab;sMxan;²nanaEdlenAesssl; ¬RkmnItiRBhµTNÐ RkmRBhµTNÐ Rkmrdæb,evNI c,ab;sIþBIlkçnþik³ecARkm c,ab;sþIBIkarerobcM GgÁkarcat;taMgnigkarRbRBwtþeTArbs;tulakar¦
RksYgyutiþFm’dwknaM RtUvÉkPaB edayRkum kargar bec©keTs sþIBIc,ab; nigyutiþFm’
20
4-5-xN³EdlkarkMNt;GaTiPaBkMBug dMeNIrkar GaTiPaBnwgRtUvepþatelIcMNucxag eRkamenH³ k> bBa©b;BeRgogc,ab;RbqaMgkarCYjdUrmnusS nig kareFIVGaCIvkmµpøÚvePT nigdak;CUn KN³rdæmRnþI. x> bBa©b;begIðynigGnuvm½tEpnkarCatiedIm,I BRgwgkarGnuvtþc,ab;sIþBIGMeBIhigSakñúgRKYsar nig karBarCnrgeRKaH. K-bBa©b;begIðykarerobcMbTb,BaØtþinana edIm,IGnuvtþGnuRkwtüsþIBIkarRKb;RKgdIrdæ. X-Bnül;lMGit nig GnuvtþmaRta18 énc,ab; PUmi)al g-Gnum½tyuT§sa®sþrbs;raCrdæaPi)al nigbTbBaØtþisMrab;CnCatiedIm
RksYgyutiþFm’ dwknaM RksYgkic©karnarI RksYgEdndI nKrUbnIy- kmµ nig sMNg; RksYgEdndI nKrUbnIy- kmµ nig sMNg;¼ RkumRbwkSa eKalneya)aydIFIø RkumRbwkSaeKal neya)aydIFIø
ExkBaØa qñaM 2006 Exmifuna qñaM 2006 Exmifuna qñaM 2006 Exvicäika qñaM 2006 Exvicäika qñaM 2006
GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmCUneyabl;dUcxageRkamenH GMBIsUcnakrtamdanrYmxagelI³
4>1³ Rkbx½NÐeKalneya)ayc,as;las;sIþBIkarTTYl)anB½t’man c,ab;sIþBIkarTTYl)anB½t’manRtUv)anerobcMesckþIRBag nig)anbBa¢ÚneTARksYgTMnak;TMngrdæsPa
RBwT§sPa nigGFikarkic©. kñúgeBleFVIr)aykarN_enH esckþIRBagenHminmanvDÆnPaBGIVeT. 4>2³ kartak;Etg nigkarGnum½tc,ab;sMxan;²nana EdlenAesssl; Rkmrdæb,evNI nigRkmnItiviFIRBhµTNÐ RtUv)anbBa¢ÚneTAKN³kmµaFikarGcié®nþy_énrdæsPa edIm,I
BinitüemIl. karBinitüemIl)anbBa©b;rYcehIy ehIyRkmTaMgBIrenHnwgRtUv)aneKdak;bBa¢ÚneTArdæsPa edIm,IGnum½t. esckIþRBagRkmRBhµTNÐ RtUv)anbBa¢ÚnRtLb;eTARksYgyutþiFm’vij edIm,IBinitüemIlcMNuc mYycMnYnEdlGacpÞúyKñaeTAnwgc,ab;RBhµTNÐEdlmanRsab;. c,ab;sþIBIlkçxnþik³ecARkmk¾kMBugsßitenA eRkamkarBinitüemIledayRkumGñkc,ab;énTIsþIkarKN³rdæm®nþI. dUcKñaenHEdr c,ab;sþIBIkarerobcMGgÁkar
21
cat;taMg nigkarRbRBwtþeTArbs;tulakarkMBugRtUv)antak;Etg³ eBlenHesckIþRBagsßitenAkñúgkarBiPakSa rbs;RksYgyutþiFm’. 4>k³ c,ab;sþIBIkarRbqaMgnwgGMBICYjdUrmnusS nigkareFVIGaCIvkmµpøÚvePT
esckIþRBagc,ab;sþIBIkarRbqaMgnwgGMBICYjdUrmnusS nigkareFVIGaCIvkmµpøÚvePT RtUv)andak;CUn KN³rdæmRnIþ ehIyRtUv)andak;CUnrdæsPaedIm,IBiPakSa nigGnum½t.
4>x³ c,ab;sIþBIGMeBIhigSakñúgRKYsar nigkarkarBarCnrgeRKaH eRkayBImankarBiPakSaRkumkargarGnþrRksYgBIRksYgyutiþF’m RksYgkic©karnarI nigRksYgmha
épÞ CamYyCMnajkarBak;B½n§ GnuRkwtüsþIBIkarGnuvtþn_c,ab;sþIBIGMeBIhigSa nigkarkarBarCgrgeRKaH RtUv)an dak;CUnRksYgmhaépÞedIm,IBinitü.
4>5K³ bTb,BaØtiþedIm,IGnuvtþGnuRkwtüsIþBIkarRKb;RKgdIrdæ GgÁkarminEmnrdæaPi)alTTYlsÁal;fa manvDÆnPaBxøHBak;B½n§karRKb;RKgdIFøIrdæ³ raCrdæaPi)al
)anecjGnuRkwtüsþIBIkarRKb;RKgdIFøIrdæ kalBIéf¶TI07 Extula qñaM2005 nigbTbBa¢asþIBIkardak;bBa©Úl ÉksarsMrab;kareFIVcMNat;fñak;dIFøIrdæ Edl)anecjkalBIéf¶TI25 ExFñÚ qñaM2006. enAeBlenH eTaHbICa bTb,BaØtiþminTan;RtUv)anGnum½tsBVRKb;edIm,I[mankarGnuvtþtamGnuRkwtüenHkIþ k¾eKeXIjmanbTb,BaØtiþ RKb;RKan;sMrab;dMeNIrkarkarcuHbBa¢IdIFøIrdæEdr. eKsg,wmfakarkMNt;RBMdI nigkarcuHbBa¢IdIrdæ nwgbBa©b;kar ekIneLIgnUvkarkan;kab;dIFøIedayxusc,ab;edayGñkqk;»kaskñúgRsuk nigbreTs. eKk¾sgÇwmpgEdrfa \riyabfeBjniymbc©úb,nñ EdlcUlcitþplRbeyaCn_ry³eBlxIø nwgpøas;bþÚreTACa\riyabfEdlRbkan; ykplRbeyaCn_ry³eBlEvgRbkbedaynirnþrPaB nigkarRKb;RKgRTBüsm,tiþFmµCatirbs;rdæ edayman karcUlrYmRbkbedayGtßn½y BIsMNak;RbCaCnGPivDÆn_FnFanmUldæan nigsaFarN³CnTUeTA. b:uEnþ GgÁkarminEmnrdæaPi)almankarRBYy)armÖfa karkMNt; nigkarKUsEpnTIdIrdæ minRtUv)anpSarP¢ab;[)an RKb;RKan;eTAnwgdMeNIrkarKUsEpnTIepSgeTot dUcCakarKUsEpnTIKRmbéRBeQI nigEpnkarcUlrYmeRbI R)as;dIFIøEdlRtUv)anerobcMeLIgkñúgmUldæan (PLUPs).
4>5X³ maRta 18 énc,ab;PUmi)al GgÁkarminEmnrdæaPi)alyl;eXIjfa manvDÆnPaBtictYcNas;kñúgkarGnuvtþn_Cak;EsþgnUvmaRta
18 énc,ab;PUmi)al. GnuRkwtüsIþBIkarRKb;RKgdIrdæ nigkarepÞrdIFIø RtUv)anecjrYcehIyedIm,ITamTarmk vijnUvsmtßkic©elIkarepÞrdIFIøEdlBak;B½n§nwgdIrdæ. elIsBIenHeTot GaCJaFrCatiedaHRsayvivaTdIFøI)anRtUv begáIteLIg nig)ancat;viFankarelIkrNIcab;ykdI eTaHbICaGaCJaFrenHminmansmtßkic©tulakarkIþ.
4>5g³ yuT§saRsþ nigbTb,BaØtiþsMrab;CnCatiedIm GgÁkarminEmnrdæaPi)al)ansegáteXIjfa GKÁelxaFikardæanénRkumRbwkSaeKalneya)aydIFøI
)anRbwgERbgBiPakSaCamYyPaKIBak;B½n§GMBIesckIþRBageKalneya)ayTImYysIþkarcuHbBa¢IdIshKmn_rbs; CnCatiedIm EdlcuHéf¶TI15 ExmIna qñaM2007. bnÞab;mkesckIþRBageKalneya)ayenHRtUv)anBiPakSa
22
RkumRbwkSaeKalneya)aydIFIøkalBIéf¶TI25 Exemsa qñaM2007. eKBMueXIjmanvDÆnPaBbEnßmeToteT cMeBaHeKalneya)ayenH edIm,IFana[)anfashKmn_CnCatiedImRtUv)anTTYlsÁal;. skmµPaB¼yuT§sa®sþsMxan;²dkRsg;BIEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati
cMNuc xøwmsar 4>09 : GPi)alkic©l¥ KWCabuerlkçxNÐd¾sMxan;bMput sRmab;eFVI[seRmc)ankarGPivDÆesdækic©-sgÁmkic©
RbkbedaycIrPaB edaymansmFm’ kalanuvtþPaBesµI²Kña nigyutþiFm’sgÁm . GPi)alkic©l¥Tam Tar[mankarcUlrYmTUlMTUlay karEckrMElkB½t’man karebIkTUlaynigtmøaPaB KNenyüPaB smPaB karminTukecal[buKÁlNamñak;enAeRkAsgÁm nigkareKarBc,ab;y:agmWugm:at;.}
4>13 {CamYynwgvDÆnPaBd¾KYr[kt;sMKal;knøgmk eKeXIjc,as;faraCrdæaPi)alkm<úCaebþCJacitþbegáIn el,ÓnkMENTMrg;RbB½n§c,ab;nigtulakarEdlRtUv)ankMNt;ya:gc,as;CasmasPaBénkmµviFI enya)ay}1
4>09³ GPi)alkic©l¥
GgÁkarminEmnrdæaPi)alcaM)ac;RtUvtamdanBinitüemIlcMNucsMxan;²nana Edl)anelIkeLIgenA kñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati edIm,IFana[)annUvkarGnuvtþn_smRsb. RbCaCnRkIRkesIÞrEtTaMgGs; KWgayrgeRKaHcMeBaHkarrMelaPbMBan CaBiessBak;B½n§nwgyutþiFm’sgÁm³ eKenAeXIjmankar)armÖenAeLIy GMBIkareRCotERCkBIxagGgÁkarnItiRbtibtiþenAkñúgkic©kartulakar nigÉkraCüPaBtulakarenAkñúgkrNIBak; B½n§nwgneya)ay ¬]TahrN_ krNIeFVIXatelak Ca viC¢a RbFanshCIBesrIkmµkr kalBIéf¶TI22 Ex mkra qñaM2004¦ nigkrNIGñkmanTl;nwgGñkRkIRk. RbCaCnRkIRkkan;EtminmanlT§PaBmandIFIø. eK eXIjmankarbeNþjecjedaybgçM CaBiessenATIRkugPñMeBj EdlRtUv)aneFIVyutiþkmµedayPaBcaM)ac; edIm,IbegIánesaP½NÐPaBTIRkug EdlKWCaEpñkmYyéneKalneya)ayGPivDÆn_rbs;rdæaPi)al. RbkarenHnaM [mankic©GPivDÆn_minmansmFm’CamYynwgkRmitTUTat;sgKµanyutiþFm’ CUnGñkEdlRtUveKbeNþjecj edaybgçM. elIsBIenHeTot tmøaPaBrbs;rdæaPi)al nigkarcUlrYmd¾TUlayenAkñúgrdæaPi)al dUcEdl)an bBa¢ak;enAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati KWCaesckþIRtUvkarcaM)ac; edaysareKalneya)ayPaKeRcIn rbs;rdæaPi)al manlkçN³twgrwugcMeBaHsgÁmsIuvil nigmanplb:HBal;lT§PaBmandIFIørbs;RbCaCn Ca Biesskarpþl;sm,TaneTA[Rkumh‘unÉkCn.
4>13³ begIánel,ÓnkMENTRmg;c,ab;nigtulakar
edayminKitBIRkbx½NÐeBlevla GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmesñI[raCrdæaPi)albegáIttulakar ÉkeTsmYycMnYnbEnßmeTAelItulakarbc©úb,nñ dUcCa tulakarkargar tulakarrdæ)al tulakarBaNiC¢kmµ 1 ¬cMNaM³ ÉksareyagEp¥kelImUldæanyuT§saRsþkMENTMrg;c,ab; nigtulakar Ex mifuna qñaM 2003.
23
nigtulakarGnItiCn. GgÁkarminEmnrdæaPi)aleCOfa RbkarenHnwgbegáInviC¢aCIv³niym begáItkargar nig naM[manRbsiT§PaBenAkñúgkic©kartulakar. eTaHbICaya:gNak¾eday k¾c,ab;edIm,IbegIáttulakarEbbenH enAminTan;RtUv)aneKtak;EtgenAeLIy. GgÁkarminEmnrdæaPi)almankarRBYy)armÖpgEdrGMBIkarbegáIt nigdMeNIrkarrbs;GaCJaFrCatiedaHRsayvivaTdIFøI edaysarGaCJaFrenHenAminTan;)aneqIøytbeTAnwgkIþrM Bwgrbs;RbCaCnenAeLIy.
bBaðasMxan;²EdlminmanenAkñúgsUcnakrtamdanrYm b¤ EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati GgÁkarminEmnrdæaPi)alvaytémøx<s; elIEpñkmYycMnYnenAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati
b:uEnþmankarRBYy)armÖGMBIbBaðaEdlKYr[cab;GarmµN_epSgeTotmYycMnYn EdlminmanenAkñúgsUcnakrtam danrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_. bBaðacm,gBIrRtUv)ankMNt;CabBaðasMxan;sRmab;raCrdæaPi)al BicarNa³
- raCrdæaPi)al nigshKmn_pþl;CMnYy KYrEtFana[R)akdnUvkardMeNIrkard¾rlUnrbs;GgÁCMnMu CRmHvisamBaØenAkñúgtulakarkm<úCa (ECCC) enAkñúgkare)aHCMhaneTAmuxeq<aHsMedArkyutiþFm’CUnRbCaCn km<úCa cMeBaH]RkidækmµEdl)anRbRBwtþenAkñúgGMLúgeBlénrbbkm<úCaRbCaFibetyü ¬17emsa qñaM1975 dl; 6mkra qñaM1979¦.
- CaEpñkmYyénkareFVIkMENTMrg;c,ab; nigtulakar enAkñúgry³eBlEvg karbegáIt b¤karBRgIk tulakar]T§rN_ KWCakarcaM)ac;sMrab;plRbeyaCn_ényutþiFm’ nigkarbegIánel,ÓndMeNaHRsaykrNIbNIþg sMrab;RKb;PaKITaMgGs;.
Gnusasn_ • raCrdæaPi)alKb,IbegIánel,ÓnkñúgkarbegIátRkbx½NÐc,ab;sIþBIsiTi§TTYlB½t’man dUcmanEcgenAkñúg
sUcnakrRtYtBinitürYm edIm,ICYyenAkñúgkarRbyuT§RbqaMgnwgGMeBIBukrlYy. GgÁkareRkArdæaPi)al sUmesIñ[rdæaPi)alpSBVpSay[)ankan;EtTUlaynUvB½t’manGMBIc,ab; GnuRkwtü .l. Edlman edIm,I eFIV[saFarN³Cnkan;Etmankaryl;dwg.
• GgÁkarminEmnrdæaPi)alsUmesIñ[RksYgyutiþFm’ nigPaKIBak;B½n§seRmc)annUvvDÆnPaBelIkar bBa©b;begIðy nigkarGnum½tc,ab;CamUldæanTaMgGm,alm:an Edl)ankt;smÁal;enAkñúgesckIþEføg karN_enH. GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmesIñ[Gnum½tCaGaTiPaBnUvc,ab;sþIBIkarerobcMGgÁkar cat;taMg nigkarRbRBwtþeTArbs;tulakar nigc,ab;sþIBIlkçnþik³ecARkm.
• GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmesñI[TIsIþkarKN³rdæmRnIþ dak;esckIþRBagc,ab;RbqaMgkarCYjdUr mnusS nigkareFIVGaCIvkmµpøÚvePT CUnrdæsPaedIm,IBinitü nigpSBVpSayGnuvtþ[)anqab;tamEdl GaceFIVeTA)an.
24
• GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmesIñ[RksYgmhaépÞ ecjGnuRkwtüedIm,IRbtibtiþc,ab;sIþBIGMeBIhigSa kñúgRKYsar nigkarkarBarCnrgeRKaH [)any:agqab;bMputtamEdlGaceFIV)an.
• GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmesIñ[raCrdæaPi)al GnuvtþkarRKb;RKgdIFøIrdæ[manRbsiT§PaB. sUmpþl;CaGnusasn_ sUm[raCrdæaPi)albegáInel,ÓnGnum½tbTb,BaØtiþepSgeTot EdlpSarP¢ab; nwgGnuRkwtüenH edIm,I[karKUsEpnTI karkMNt;GtþsBaØaN nigkareFIVcMNat;fñak;dIFøIrdæ Gac Gnuvtþ)anRbkbedayRbsiT§PaB. kareFVIEpnTIdIrdæKb,IpSarP¢ab;eTAnwgdMeNIrkareFIVEpnTIepSg eTot dUcCakarkMNt;RBMEdndIéRBeQI nigtMbn;karBarEpnkareRbIR)as;dI EdlmankarcUlrYm EdlRtUv)aneFVIedayRkumkargarRsuk¼x½NÐ.
• raCrdæaPi)alKb,Ipþl;karbMPWøCabnÞan;GMBIvisalPaBnigkarGnuvtþn_RbkbedayRbsiT§PaBnUvmaRta 18 énc,ab;PUmi)al CaBiesskarkarBardIrbs;CnCatiedIm.
• raCrdæaPi)alKb,IbegáInel,ÓnénkarGnum½tÉksareKalneya)ay edIm,IkarBarsiT§iCnCatiedIm. cMeBaHmuxkMeNInd¾elOnénkarbeNþjRbCaCnecjBIdI.
• GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmesIñ[mankarGnuvtþn_dMeNIrkarbeRBa¢abmYy sRmab;karTTYlsÁal; Rsbc,ab;nUvshKmn_CnCatiedIm CaCMhancaM)ac;dMbUgeq<aHeTAkan;karcuHbBa¢IdIFøIsmUhPaBrbs; BYkeK.
• kñúgry³eBlxøI GgÁkarminEmnrdæaPi)alsUmesIñeGaymankarbegIáncMnYnmRnIþtulakar enAtam tulakar]T§rN_ EdlCaEpñkmYyénkareFVIkMENTMrg;RbB½n§tulakar nigc,ab;.
• raCrdæaPi)alkm<úCaKb,IFana[)annUvÉkraCüPaBénsßab½ntulakar edayGnum½tCabnÞan;nUvc,ab; sIþBIkarerobcMGgÁkarcat;taMg nigkarRbRBwtþeTArbs;tulakar c,ab;sþIBIlkçnþik³ecARkm RkmsIl Fm’rbs;ecARkm RBHraCGaCJa nigm®nþItulakar nigviesaFnkmµc,ab;sþIBI]tþmRkumRbwkSaénGgÁ ecARkm.
• raCrdæaPi)al b¤sßab½nrbs;raCrdæaPi)al KYrEtdak;bBa©ÚleTAkñúgeKhTMB½rrbs;xøÜn nigpSBVpSay [)anqab;rh½snUvGtßbTc,ab;Edl)anEk nigEdl)anecj edIm,IeFVI[saFarN³Cnkan;yl;dwg EfmeTotGMBIGtßtbTc,ab;TaMgenH nigGacXøaMemIlkarGnuvtþn_.
• karbegáIt[mantulakarBiess ¬dUcCatulakarrdæ)al tulakarBaNiC¢kmµ .l.¦ Kb,IRtUv)an dak;bBa©ÚleTAkñúgesckIþRBagc,ab;sþIBIkarerobcMGgÁkarcat;taMg nigkarRbRBwtþeTArbs;tulakar.
RbGb;TI 1> bTBiesaFn_enamUldæan³ karkat;eTasekµgRbusCMTg;mñak;eQµaH kuy ful
edIm,IbgðajBIbBaðayutþiFm’ nigc,ab;naeBlbc©úb,nñenH KN³kmµaFikarRbRBwtþkmµsiT§imnusS km<úCa sUmelIkeLIgnUvkrNImYyEdlenAkñúgenaHemFavImYyrUbrbs;GgÁkar)aneFVICatMNag kuy ful Gayu 16qñaM. kuy ful RtUv)anpnÞaeTasedaytulakarRkugPñMeBj kalBIéf¶TI25 Exemsa qñaM2007 BI
25
bTsmKMnitkñúgkrNIeFIVXat Xun RsImMu EdlCaPriyarbs;m®nþICan;x<s;rbs;KNbkShVú‘nsiunbiuc enAkñúg TItaMgsßanIy_TUrTsSn_b:usþ×elx9. kuy ful RtUv)anpþnÞaeTas[Cab;Bn§naKarry³eBl10qæñaM nigtMrUv[ bg;R)ak;sMNgcMnYn 20>000duløarGaemrik.
karkat;eTasenHKWminmanyutþiFm’eT edaysarkarkat;eTasenHminEp¥kelIPsþútagCak;Esþg b¤ karBiteT b:uEnþCakarsMercedayQrelIkarsgS½ysmehtuplb:ueNÑaH. muneBlsvnakarCnCab;ecaT RtUv)ancab;xøÜnedaynKr)alyutþiFm’EdlecaTRbkan;ekµgRbusv½yCMTg;enHBIbTsmKMniteFIVXatmnusS edayKµanPsþútagGIVeLIy. elIsBIenHeTot ekµgRbusenHRtUv)annKr)alXMuxøÜnelIsBIkarkMNt;kñúg maRta 14 énc,ab;RBhµTNÐ G‘untak; nigmaRta38 énrdæFmµnuBaØénRbeTskm<úCa.
GgÁkarminEmnrdæaPi)al efáaleTascMeBaHkarsMercrbs;tulakarRkugPñMeBj famanPaBGyutþi Fm’. GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmesñI[mankarKitKUrdl;bBaðaenHenAkñúgkarGnuvtþn_kMENTMrg;c,ab; nig tulakar [)anqab;rh½sCaTIbMput.
RbGb;TI 2> bBaðaGPi)alkic©d¾sMxan;nanasRmab;vis½yBikarPaB sßanPaB
EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Catibc©úb,nñenH minKitKUrdl;RbCaCnEdlrs;enACamYyBikarPaBCa RkumRbCaBlrdæmYyEdlgayrgeRKaHb¤EdleKmineGIeBIdl; EdlRtUvkarkarykcitþTukdak;BiessenAkñúg kic©RbwgERbgrbs;km<úCaedIm,IseRmc)annUveKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_.
eKenAminTan;eXIjmanc,ab;Cak;lak;enAeLIyedIm,IkarBarsiT§rbs;RbCaBlrdæ EdlmanBikar-PaB. raCrdæaPi)alkm<úCaKb,IykcitþTukdak;bEnßmeTotdl;RbCaBlrdæBikar EdlsißtenAkñúgcMeNam RbCaCngayrgeRKaHCageKenAkñúgsgÁmkm<úCa tamry³karbegIát nig¼b¤ karEklMGc,ab;Cati. edaysar siTi§tampøÚvc,ab;KWCakmøaMgCRmujénkarpøas;bþÚrGvtþmanc,ab;enHenAkm<úCa bNþal[mankarlM)ak kar erIseGIg RbRBwtþkmµGyutiþFm’ nigkarmineGIeBICabnþcMeBaHRbCaBlrdæEdlrs;enACamYyBikarPaB. ehtuenH GRtaKµankargar nigGRtaPaBRkIRkenAkñúgcMeNamRbCaBlrdæEdlrs;enACamYyBikarPaB KWx<s; CagenAkñúgcMeNamRkumRbCaCndéTeTot.
bBaðaKnwøH
1> bBa©b;begIðy KaMRT Gnum½t nigGnuvtþc,ab;sIþBIBikarPaB GnuelamtambTdæan nigviFanGnþrCati
26
¬GnusBaØashRbCaCati esckIþEføgkarN_RkughSaeRhÁb¦.
2> BüÜrb¤hamXat; edayesckIþseRmcrbs;tulakarb¤rdæaPi)al b¤ tamkare)aHeqñat nUvRkwtü c,ab; nig esckIþseRmcrdæ)alb¤tulakar EdlbegIátkarerIseGIgcMeBaHRbCaCnEdlrs;enACamYyBikarPaB ]TahrN_ lT§PaBTTYl)annUvkargarrdæ siTi§QreQµaHe)aHeqñat .l.
3> eRkaykarecjc,ab;sIþBIBikarPaB KaMRTRkwtümYycMnYnedIm,IGnuvtþCak;EsþgnUvc,ab;sIþBIbBaðaCak;lak; nana³
• c,ab; b¤RkwtüsIþBIniyaCn_ ¬rdæ nigÉkCn¦ • bTdæan nigkatBVkic©pøÚvcUl • karTTYlkarGb;rM ¬sUmemIlRbGb;TI10 enAkñúgEpñkGb;rM¦ • vis½ydéTeTotEdlCnBikarRtUvEtcUlrYm.
B½t’manTMnak;TMng
edIm,IB½t’manbEnßmsIþBIbBaðaEdl)anelIkeLIgenAkñúgÉksarenH sUmTak;Tg³
elak Fn saray RbFansmaKmGadhuk nigCaRbFansMrbsMrYl KN³kmµaFikarRbRBwtþikmµ énGgÁkarsmaKmkarBarsiT§i mnusSkm<úCa TUrs½BÞelx³ 016 880 509
GuIEm:l³ [email protected]
elakRsI evC¢bNÐit Bg; QIvekk RbFanGgÁkar lIkadU TUrsBÞ½³ 012 940 645 GIuEm:l³ [email protected]
elak sux sMeGOn naykRbtibtþi RkumGñkc,ab;karBarsiTi§km<úCa nig CasmaCikKN³kmµaFikarKnøwH énKN³kmµaFikarRbRBwtþikmµ énGgÁkarsmaKmkarBarsiT§imnusSkm<úCa TUrs½BÞelx³ 012 901 199 GuIEm:l³ [email protected]
Gas½ydæanpÞHelx 9GU pøÚvelx330 sgáat;bwgekgkg3 x½NÐcMkarmn RkugPñMeBj.
27
B½t’manGMBIGPi)alkic© nigBikarPaB
GgÁkar Handicap International - EpñkPasa)araMg elakRsI Lucile Papon naykRbcaMRbeTs elak Ekn rdæa mRnIþKeRmag TUrs½BÞelx³ ¬855-23¦ 214 504 ¼ ¬855-23¦ 212 897 GuIEm:l³ [email protected]
GuIEm:l³ [email protected]
Gas½ydæan³ pÞHelx 6 pøÚv 348 sgáat;bwgekgkg 3 x½NÐcMkarmn RbGb;sMbuRt 586 PñMeBj
28
kMENTRmg;vimCÄkar nigvishmCÄkar esckþIepþIm
FatupSMd¾sMxan;mYykñúgkarpøas;bþÚrrbs;km<úCaQaneTArkGPi)alkic©tamEbblT§iRbCaFibetyü KWdMeNIrkarvimCÄkarbc©úb,nñ. eday)ancab;epþImeLIgedaykarGnum½tc,ab;sþIBIkarRKb;RKgnigrdæ)alXMu-sgáat;enAkñúgqñaM2001 dMeNIrkarenHCMruj[mankarbegáItnUvRkumRbwkSaXMu-sgáat; EdlRtUv)anRbCaCn eRCIstaMg nigkarbegáItnUvrcnasm<½n§CMnYyKaMRTEpñkbec©keTsd¾TUlMTUlay cMeBaHkarGPivDÆn_smtßPaB fñak;eRkamCatiEdlepþatelIkareFVIEpnkar nigkarRKb;RKgKMeragGPivDÆn_xñattUc. b:uEnþFnFanEdlman sMrab;GgÁPaBGPi)alkic©fñak;eRkamCati EdlRtUv)aneRCIstaMgenAmankMritenAeLIy ehIykarEbgEck eLIgvijFMdMunUvkic©karcMNay nigcMNUl manPaByWtya:v edayrg;caMkarerobcMRkbx½NÐc,ab;mYyEdlÉk PaB nigsIusgVak;KñasMrab;GPi)alkic©fñak;eRkamCati. eKalkarN_ENnaMsMrab;karerobcMRkbx½NÐÉkPaB EbbenH EdlehAfa “c,ab;GgÁkarsþIBIvimCÄkar nigvishmCÄkar” RtUv)ankMNt;enAkñúgRkbx½NÐyuT§sa®sþ rbs;rdæaPi)alsMrab;kMENTRmg;vimCÄkar nigvishmCÄkar [D&D Reforms] EdlRtUv)anGnum½tenA kñúgExmifuna qñaM2005 ehIydMeNIrkareFVIesckþIRBagmYy RtUv)ancab;epþImbnÞab;eBlenaHeRkamkarENnaM bgðajpøÚvrbs;KN³kmµaFikarGnþrRksYgmYy. Rkbx½NÐyuT§sa®sþenH k¾bgðajBIkarebþCJacitþrbs;raCrdæa Pi)alpgEdrkñúgkarCMrujkarcUlrYmrbs;sgÁmsIuvil[)ankan;EteRcIneLIgEfmeTot enAkñúgdMeNIrkarGPi )alkic©.
karBiPakSaelIbBaðavimCÄkar nigvishmCÄkarrvagraCrdæaPi)al nigédKUGPivDÆn_ enAEtepþatelI vDÆnPaBénkarbegáItc,ab;GgÁkar karerobcMEpnkarsMrab;karGnuvtþc,ab;enH nigkarerobcMynþkarKaMRT rbs;RbeTspþl;CMnYy. sUcnakrtamdanrYmEdlelIkykmkBiPakSaxageRkam RtUv)anerobcMeLIgedIm,I CYysRmYldl;karvaytémøvDÆnPaBeRbobeFobnwgeKaledATaMgenH .
sUcnakrtamdanrYm cMNucedA skmµPaBcaM)ac; sßab½nrdæaPi)al
EdlTTYlxusRtUv ry³eBl
6> Rkbx½NÐyuT§sa®sþrbs; raCrdæaPi)alsMrab;kMEN TRmg;vimCÄkar nig vish mCÄkar RtUv)anerobcM ehIykarerobcMdMbUgsMrab;
6>1 karerobcM karBieRKaHeyabl; nigkardak;CUnsMukarGnum½tBIrdæsPa nUvkRmgc,ab;GgÁkarsþIBIkar GPivDÆn_lT§iRbCaFibetyüenAfñak; eRkamCati .
KN³kmµaFikar GnþrRksYg
esckþIRBag elIkTI1 cugExmIna qñaM2006
29
6>2 Rkbx½NмEpnkarsegçb énkarGnuvtþn_kMENTRmg;vimCÄkar nigvishmCÄkar nigc,ab;GgÁkar RtUv)anerobcM ¬beNþaHGasnñbzm edayrg;caMrdæsPaGnum½tc,ab; GgÁkar¦
KN³kmµaFikar GnþrRksYg
RtImasTI1 nigTI2 qñaM2006
karGnuvtþn_d¾eBjelj RtUv)aneFVIeLIg .
6>3 BinitüeLIgvij nigerobcMkmµviFI KaMRTvimCÄkar nigvishmCÄkar sMrab;karEkTRmg; nigkarvinieyaK sMrab;karGPivDÆn_mUldæan
KN³kmµaFikar GnþrRksYg
RtImasTI3 qñaM2006
GgÁkarminEmnrdæaPi)an maneyabl;elIsUcnakrtamdanrYmxagelI dUcxageRkamenH³
vDÆnPaBEdl)antamdanelIskmµPaBEdlRtUvkarrbs;sUcnakrtamdanrYmbc©úb,nñ
skmµPaB 6>1
sßanPaBrbs;c,ab;GgÁkarsþIBIvimCÄkar nigvishmCÄkar enAEtminmanPaBc,as;las;enAeLIy enAcugbBa©b;énry³eBleFVIr)aykarN_enH. enAcugqñaM2006 raCrdæaPi)al)anbBa¢ak;R)ab;shKmn_m©as; CMnYyfa raCrdæaPi)almanbMNgdak;CUnkMENfµIcugeRkayeTArdæsPaBinitü[)anmuncugqñaMRbtiTin. cMNuc edAenHmin)anseRmcenAeLIyeT ehIyeKk¾enAminTan;eXIjmanskmµPaBbEnßmkñúgTisedAbeBa©jCasa FarN³nUvesckþIRBagc,ab;TaMgenHenAkñúgry³eBlenHeLIyeT. raCrdæaPi)alkm<úCa)anpþl;nUvbTbgðaj segçbGMBIGPiRkmcMeBaHvis½yepSg² EdlnwgRtUvedaHRsayedayc,ab;GgÁkar CUndl;GñkEdlRtUv)an eRCIserIsmYycMnYnb:unµandgEdr. b:uEnþesckþIRBagc,ab;TaMgenHRtUv)anrkSaTukya:gsMgat; ehIyB½t’man EdleK)anpþl;minTan;RKb;RKan;edIm,IeRbIR)as;CamUldæansMrab;karBiPakSad¾manGtßn½yeLIy. GgÁkarmin EmnrdæaPi)alsUmsVaKmn_cMeBaHkarbBa¢ak;GHGagCab;CaRbcaMBIsMNak;m®nþIrdæaPi)alnUvectnarbs;xøÜnkñúg karpþl;»kas[mankarBiPakSaCasaFarN³ elIGtßbTCak;EsþgénesckþIRBagc,ab;GgÁkar sþIBIvimCÄkar nigvishmCÄkar muneBlc,ab;TaMgenHRtUv)andak;CUnrdæsPaBinitü. karBinitüd¾TUlMTUlay nigkarBiPakSa elIesckþIRBagc,ab;enH edayPaKIBak;B½n§RtUv)ancat;TukfaCakarcaM)ac;minGacxVHxat)anenAkñúgdMeNIrkar énkarerobcMRbkx½NÐc,ab;sþIBIvimCÄkar nigvishmCÄkarRbkbedayPaBc,as;las; nigRbsiT§PaB.
30
6>2³ vimCÄkar nigvishmCÄkar nigRkbx½NÐGnuvtþc,ab;GgÁkar
esckþIRBag “Rkbx½NÐGnuvtþsMrab;dMNak;kaleRtomGPivDÆn_lT§iRbCaFibetyüfñak;eRkamCati qñaM2006-2007” RtUv)anpSBVpSaydl;shKmn_Gñkpþl;CMnYyenAkñúgExmifuna qñaM2006 . esckþIRBag Rkbx½NÐenHelIkeLIgBIeBlevlaGnuvtþn_CabICMhan EdlRtUv)anEbgEckCadMNak;kaleRtom ¬2006-2007¦ dMNak;kalCMhandMbUg ¬2007-2009¦ nigdMNak;kalGnþrkal ¬2009-2012¦ . enA eBlenaH raCrdæaPi)alkm<úCa)anKUsbBa¢ak;fayuT§sa®sþGnuvtþn_sMrab;qñaM2006-2007 nwgRtUv)anbBa©b; kñúgGMLúgqñaM2006. eKmineXIjmanclnasaFarN³bEnßmeToteFobnwgsUcnakrenHeT. eKeXIjman vDÆnPaBxøHeFobnwgCMhanCak;lak;mYycMnYn EdlRtUv)ankMNt;enAkñúgesckþIRBagtarageBlevla b:uEnþ vDÆnPaBemanlkçN³minesIµKñaeT. GgÁkarminEmnrdæaPi)almanCMenOfavanwgmanRbeyaCn_ EdlRtUveFVI bc©úb,nñPaBelIRkbx½NÐenH edayEp¥kelIkarEksMrYlkalviPaKsMrab;karerobcM nigkarBiPakSac,ab;GgÁkar nigkardak;c,ab;enHCUnrdæsPa. eKeXIjmankgVl;mYycMnYnfa karerobcMyuT§sa®sþGnuvtþn_munkarkMNt; TisedAeKalneya)ayc,as;las; GacCakarqab;eBk.
6>2³ kmµviFIRTRTg;vimCÄkarnigvishmCÄkarsRmab;kMENTRmg; nig vinieyaKedIm,IGPivDÆn_mUldæan Ep¥kelIkarviPaKEdl)anbgðajenAkñúgExemsa qñaM2006 {karsikSaÉkraCGMBIkarKaMRTrbs;
RbeTspþl;CMnYycMeBaHvimCÄkarnigvishmCÄkar} nigkarBieRKaHeyabl;CabnþbnÞab;CamYyPaKIBak;B½n§ CaeRcIn KMeragKaMRTkarGPivDÆn_lT§iRbCaFibetyütamry³vimCÄkarnigvishmCÄkar (PSD4) RtUv)an pSBVpSaykñúgGMLúgRtImasTI1 énqñaM2007 edIm,Ipþl;karKaMRTcMeBaHKN³kmµaFikarCatiRKb;RKgkargar kMENTRmg;vimCÄkarnigvishmCÄkar (NCDD). KMeragenHmaneKalbMNgpþl;ynþkarsMrab;karKaMRT rbs;RbeTspþl;CMnYycMruHcMeBaHkarGnuvtþn_kmµviFIvimCÄkar nigvishmCÄkarCatirbs;raCrdæaPi)aleday mankarsnüasMrab;ryeBlbIqñaMdMbUg EdlrYmmankarGnuvtþn_kMENTRmg;BIrdMNak;kaldMbUg ¬2006-2009¦ .
karEksMrYlcMeBaHsUcnakrtamdanrYm
GgÁkarminEmnrdæaPi)al esñIsMu[mankarEksMrYlcMeBaHsUcnakrtamdanrYmsMrab;kargarvimCÄ-kar nigvishmCÄkar dUcxageRkamenH³
cMNucedA skmµPaBEdlcaM)ac; ¬EdlesñIeLIg¦ sßab½nrdæaPi)al
EdlTTYlxusRtUv
31
6>1 erobcMkarBieRKaHeyabl; nig kar BieRKaHeyabl;CasaFarN³[)anTUlM TUllayCamYyPaKIBak;B½n§TaMgGs;sþIBI esckþIRBagc,ab;GgÁkarnigRkbx½NÐ Gnuvtþn_ mundak;CUnrdæsPaseRmcGnum½t.
NCDD
6>2 Rkbx½NмEpnkarsegçbénkar Gnuvtþn_kMENTRmg;vimCÄkar nig vishmCÄkar nigc,ab;GgÁkar RtUv)an erobcM ¬beNþaHGasnñbzm edayrg;caM rdæsPaseRmcGnum½tc,ab;GgÁkar¦
NCDD
Rkbx½NÐyuT§sa®sþsMrab;kMENTRmg; vimCÄkar nigvishmCÄkar (D&D) rbs;rdæaPi)alRtUv)anerobcM ehIy karerobcMdMbUg RtUv)aneFVIeLIg sMrab;karGnuvtþn_eBjelj.
6>3 eFVIRbtiPUkmµkarTTYlxusRtUvbEnßm nigtMrUv[manmUlniFiGPivDÆn_ nig Rbtibtþikar BIRksYgBak;B½n§eTAfñak;extþ nigfñak;eRkamCatiepSgeTot Rsbtam c,ab;GgÁkar nigbTbBaØtþiBak;B½n§ nigviFan EdlRtUv)aneFVIviesaFnkmµepSgeTot . (NSDP)
NCDD?
skmµPaB¼yuT§sa®sþsMxan;²dkRsg;ecjBIEpnkarGPivDÆn_yuT§sa®sþCati EpñkBak;B½n§énEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatisRmab;vis½yenH KWmandUcxageRkamenH
Epñk xwømsar
4>18 [bullet 1]
{erobcMesckþIRBag nigGnum½t c,ab;GgÁkar edIm,IbBa¢ak;c,as;GMBITsSn³CamUldæanenAkñúg sab;sIuDIy:arITI edIm,Ipþl;karENnaM nigeKalkarN_[)anCak;lak;EfmeTot dl;dMeNIrkar Ebg EckGMNac nigmuxgarkñúgcMeNamrdæ)alenAtamfñak;nana .}
4>18 [bullet 4]
{erobcM[manlkçN³CaRbB½n§nigerobcMRkbx½NÐsßab½n[RbesIrCagmunedIm,IFana[mankar epÞrfvikay:ageBjeljnigTan;eBlevla nigbegáIt[manfvikaenAkñúgRbB½n§ {CMnYyCakBa©b;} KW ¬mUlniFiXMu-sgáat;¦ Edl)anbegáIteLIgrYcehIyBIfvikaCati eTAdl;RkúmRbwkSaXMu-sgáat;
32
nigkarGPivDÆRbB½n§CMnYyCakBa©b; nigtamEpñksRmab;fñak;extþ nigfñak;eRkamCatid¾éTeTot edIm,ICMrujKNenyüPaB nigRbkbedaytløaPaBénkarRbmUlcMNUl nigcMNayCamYy RbCaBlrdæ nigGñkBak;B½n§.}
4>18 [bullet 6]
{BinitüemIllT§PaBsmRsbsRmab;fñak;extþ nigfñak;eRkamCatid¾éTeTot rYmTaMg XMu-sgáat; eFVIkarGPivDÆedayEp¥kelIFnFanpÞal;xøÜn kñúgenaHrYmman cMNUlpÞal;enAmUldæan Edl)an mkBIBn§fñak;mUldæan kéRmesvaepSg².}
4>18 [bullet 8]
{ksagnigbegáInsmtßPaBsßab½n enAfñak;eRkamCatiRKb;kRmit.}
dUcvDÆnPaBEdl)ansegáteXIjeFobnwgsUcnakrrYmEdr vDÆnPaBeFobnwgcMNucedAénEpnkar yuT§sa®sþGPivDÆn_CatienAmankMritenAeLIykñúgGMLúgry³eBleFVIr)aykarN_enH. kgVHxatnUvvDÆnPaBd¾ KYr[kt;sMKal;eFobnwgcMNucedAmYycMnYndUc)aneBalxagelI ya:gehacNas;mankarTak;TgmYyEpñk eTAnwgPaByWtya:vkñúgkartak;Etg karBiPakSa nigkardak;CUnesckþIRBagc,ab;GgÁkarsþIBIvimCÄkar nig vishmCÄkar. enAkñúgRkbx½NÐénrcnasm<½n§sßab½nEdlmanRsab; raCrdæaPi)alkm<úCanwgTTYl)annUvkar sresIrcMeBaHkic©RbwgERbgd¾hµt;ct;rbs;xøÜn kñúgkarKaMRTcMeBaHkarGPivDÆn_smtßPaBsßab½nenAfñak;eRkam Cati.
Gnusasn_
• edayshkarCamYyraCrdæaPi)alkm<úCa GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmpþl;Gnusasn_[mankar erobcMdMeNIrkarBinitüeLIgvijCasaFarN³[)anTUlMTUlay elIesckþIRBagc,ab;GgÁkar eday mankarcUlrYmBIPaKIBak;B½n§TaMgenAfñak;Cati nigTaMgfñak;eRkamCati munkarbBa©b;begIðyesckþI RBagcugeRkay nigmunkardak;CUnrdæsPaGnum½t . GgÁkarminEmnrdæaPi)alsUmGHGageLIgvij nUvCMenOrbs;xøÜnfa karBinitüeLIgvijCasaFarN³ nigkarBiPakSaCalkçN³RbB½n§elIesckþIRBag eKalneya)ay nigc,ab;CamYyRbCaBlrdæ nigPaKIBak;B½n§ CYyrYmcMENkdl;eKalneya)ay kan;EtmanRbsiT§PaB .
• RsbKñaCamYynwgkic©RbwgERbgkñúgkarerobcMdMeNIrkarc,as;las; sMrab;karbegIátdMeNIrkarmYy c,as;las;sRmab;karRbKl;GMNac b¤kareFVIvishmCÄkarmuxgareTAfñak;eRkamCati GgÁkarmin EmnrdæaPi)al sUmpþl;Gnusasn_fa KYrykcitþTukdak;elIkarkMNt;eKalkarN_ENnaMTUeTAsMrab;
33
eFVIesckþIseRmccitþGMBIcMNay nigkarrkcMNUleTAfñak;eRkamCati enAkñúgRKb;vis½yTaMgGs;. sab;sIuDIy:arITI KWCaeKalkarN_EbbenHmYy EdlRtUv)anelIkeLIgedayraCrdæaPi)alkm<úCa. GgÁkarminEmnrdæaPi)almanCMenOfa tmøaPaB nigkarcUlrYmd¾TUlMTUlayrbs;PaKIBak;B½n§ k¾KWCa RbkarsMxan;pgEdr.
B½t’mansMrab;Tak;Tg
RkumkargarPaBCaédKUEpñkvimCÄkar (WGPD)
elak lYn m:ac GñksRmbsRmYl WGPD
TUrs½BÞ³ ¬855-23¦ 217 855 TUrsar³ ¬855-23¦ 217 856 Gas½ydæan c/o Pact, Phnom Penh Center, Can;TIbI EkgmhavifIRBHsIhnu ¬274¦ nig mhavifIsuFars ¬3¦ sgáat;Tenø)asak; x½NÐcMkarmn RbGb;sMbuRt 149 PñMeBj
34
briyakassMrab;karGnuvtþn_yuTæsaRsþctuekaN
TidæPaBenAkñúgkariyaly½e)aHeqñateRCIserIsRkumRbwkSaXMu-sgáat; 2007 (rUbPaBeday COMFREL)
35
karEkTRmg;kare)aHeqñat niglT§iRbCaFibetyü
esckþIepþIm
edaymanbTBiesaFn_kñúgkarRtYtBinitükare)aHeqñatcMnYnR)aM TaMgenAfñak;CatinigeRkamfñak;Cati bnÞab;BIGgÁkarenH)anbegáIteLIgenAkñúgqñaM19952 KN³kmµaFikaredIm,Ikare)aHeqñatedayesrInigyutþiFm’ enAkm<úCa ¬xumERhVl¦ edIrtYnaTImYyy:agsMxan;kñúgkarrYcMENkdl;karEklMGCaTUeTAénkare)aHeqñatenA km<úCa. xumERhVlminRtwmEtepþatelIdMeNIrkare)aHeqñat EdlBak;B½n§nwgRkbx½NÐc,ab;nigbTb,BaØtiþ b:ueNÑaHeT b:uEnþk¾epþatelIkarGb;rMRbCaBlrdæ karBinitütamdankarsnüa nigkarRbRBwtþirbs;m®nþICab;eqñat pgEdr. edayeFIVEbbenH xumERhVl)anerobcM[manCa]bkrN_sRmab;eRbIkñúgkarbBa©úHbBa©Úl nigkar ts‘UmtisRmab;GaCJaFre)aHeqñat PaKIBak;B½n§epSg² nigsaFarN³Cn.
GgÁkarCaeRcInepSg²Kña TaMgGgÁkarkñúgRsuknigGnþrCati eFIVkargarBak;B½n§nwgkarXøaMemIl nig karsegátkarN_enAkñúgGMLúgeBlnigCuMvijéf¶e)aHeqñat. GgÁkarFM²cMnYnBIrKW³ KN³kmµaFikaredIm,Ikar e)aHeqñatedayesrI nigyutþiFm’enAkm<úCa ¬xumERhVl¦ nigKN³kmµaFikarGBüaRkit nig\tlMeGogedIm,I kare)aHeqñatedayesrI nigyutþiFm’enAkm<úCa ¬NikhiVk¦ mantYnaTICabnþbnÞab;eFIVCaGgÁkarXøaMemIlkar e)aHeqñatenAmun enAkñúgeBl nigenAeRkayeBle)aHeqñatnImYy² nigenAEtbnþkic©karrbs;xøÜnteTAeTot enAcenøaHeBlrvagkare)aHeqñatnImYy²pgEdr.
xumERhVl nigGgÁkarsm<½n§mitþrbs;xøÜn )aneFIVkic©shRbtibtþikarKñaCamYyKN³kmµaFikarCati erobcMkare)aHeqñat ¬KCb¦ nigRksYgmhaépÞkñúgkarCMruj[manbTb,BaØtiþe)aHeqñatl¥RbesIr nigkMEN TMrg;;e)aHeqñat. KMnit nigGnusasn_CaeRcIn RtUv)anepJICUnGaCJaFrmansmtßkic©Bak;B½n§.
sUcnakrtamdanrYmEdlBak;B½n§
KµansUcnakrtamdanrYmEdlBak;B½n§nwgkare)aHeqñateLIy.
skmµPaB¼yuT§saRsþKnøwHenAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati EpñkEdlBak;B½n§nwgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati
cMNuc xøwmsar 4>02 :karRbkan;x¢ab;nUvlT§iRbCaFibetyükñúgGPi)alkic© EdlBlrdækm<úCaRKb;rUbGaceFVIkar
e)aHeqñaHeRCIserIstMNagrbs;xøÜnedayesrI edIm,IdwknaMsgÁmCatienAfñak;Catinigfñak;eRkam Cati .}
4>22 {TidæPaBd¾sMxan;mYyénkarrkSaesßrPaBneya)aynigkarÉkPaBKña KWkarerobcMkare)aHeqñatCa 2 1998 ¬26 kkáda¦ e)aHeqñateRCIserIstMNagraRsþGaNtþiTI2/ 2002 ¬3 kumÖ³¦ e)aHeqñateRCIserIsRkumRbwkSaXuMelIk TI1/ 2003 ¬27 kkáda¦ e)aHeqñateRCIserIstMNagraRsþGaNtþiTI3/ 2006 ¬22 mkra¦ e)aHeqñateRCIserIssmaCik RBwT§sPa/ 2007 ¬1 emsa¦ e)aHeqñateRCIserIsRkumRbwkSaXuMelIk TI2
36
TUeTAral;5qñaMmþg edIm,IeRCIserIssßab½nCatinana dUcCa RBwT§sPa ¬EdlnwgRtÚverobcMenAqñaM 2006¦ rdæsPa ¬EdlnwgRtÚverobcMenAqñaM2008¦ nigRkúmRbwkSaXMu-sgáat; EdlnwgerobcM enAqñaM2007¦ . edayehtufafvikaCatiEtÉgminGacbMeBjtRmÚvkarcMNayd¾eRcInsRmab; karerobcMkare)aHeqñatTaMgenH)an CMnYybEnßmBIRbPBxageRkAnwgenAEtCaPaBcaM)ac;dUceBl mun²Edr.}
4>02 nig 4>22³ kare)aHeqñatsklerogral;R)aMqñaMedIm,IeRCIserIssßab½nrdæepSg² cMNucTaMgBIrxagelIbBa¢ak;y:agc,as;nUvqnÞ³rbs;raCrdæaPi)alkm<úCakñúgkarerobcM[mankare)aH
eqñateTogTat; TaMgenAfñak;Catinigfñak;eRkamCati. eKsegáteXIjfardæaPi)al)aneFIVkic©karenaHeday manCMnYy]btßmÖd¾Cab;lab;BIm©as;CMnYy nigBIPaKIBak;B½n§kñúgkare)aHeqñat TaMgCMnYyEpñkhirBaØvtßúnigEpñk bec©keTs.
eTaHCay:agenHkþI sarTaMgBIrxagelIenHmanlkçN³TUlMTUlayeBk nigmin)anqøúHbBa©aMgnUv TsSn³vis½yd¾sMxan;enAkñúgkare)aHeqñatnImYy²eLIy ]TahrN_ karbMPitbMP½yxagEpñkneya)ayenAkñúg kRmitepSg²Kña b¤karFøak;cuHy:ageRcInsn§wkénGñkecjeTAe)aHeqñat enAkñúgkare)aHeqñatRkumRbwkSaXuM-sgáat;qñaM2007. bBaðaeRkayenHkMBugkøayCakgVl;d¾FMmYy³ cMnYnGñkeTAe)aHeqñat)anFøak;cuHy:ageRcIn cab;taMgBIqñaM1998mk3. eKKb,IykcitþTukdak;elIbBaðaenH nigrkviFIedaHRsay[)ansmrmüedIm,I eRtomerobcMsMrab;kare)aHeqñatGgÁnItibBaØtiþ GaNþtiTI4 qñaM2008.
kare)aHeqñatmansar³sMxan;søab;rs;edIm,I[RbeTskm<úCarkSa)annUvesßrPaBneya)ay nigsux dum. b:uEnþkare)aHeqñatRtUvEterobcMeLIgtammeFüa)ayénynþkarÉkPaBKñamYy EdlFana[)annUv briyakassnþiPaBmYy TaMgenAmuneBl kñúgeBl nigeRkayeBle)aHeqñat nigkarepÞrGMNacd¾rlUn.
bBaÐasMxan;²EdlminmanenAkñúgsUcnakrtamdanrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati
CasUcnakrvDÆnPaB xumERhVl )anXøaMemIl nigerobcMGnusasn_edIm,IkareFIVGnþraKmn_CaGaTiPaB elIkarEkTRmg;kare)aHeqñat tamry³karBieRKaHeyabl;CamYyGñkcUlrYmCagmYyBan;nak; kñúgextþRkug cMnYn22 nigtamry³karRbmUlmtieyabl;BIKNbkSneya)ay mandUcCa KNbkSRbCaCnkm<úCa KN bkSh‘Vúnsuinbiuc nigKNbkSsmrgSIú RBmTaMgGaCJaFrBak;B½n§ ¬dUcCaKN³kmµkarerobcMkare)aHeqñat extþ¦ nigGñkkaEst nigPaKIBak;B½n§kñúgkare)aHeqñatepSg²eTot. Gnusasn_RtUv)anepJIeTACUnKN³kmµa FikarCatierobcMkare)aHeqñat Gñktak;Etgc,ab; nigKNbkSneya)ayFM². sUcnakrvDÆnPaB mandUcxag eRkamenH³
3 tYelxGñkecjeTAe)aHeqñatkñúgqñaM1998³ 93>77° 2002³ 87>55° 2003³ 83>22° 2007³ 67>87°
37
viesaFnkmµénc,ab;RkumRbwkSaXuM • karerobcMrcnasm<½n§eLIgvijénKN³kmµaFikarCatie)aHeqñat ¬KCb¦³ pøas;bþÚrBIsmaCikEdlmk
BIKNbkSneya)ayEdlCab;eqñatmantMNagkñúgrdæsPaCaticMnYn 5nak; mk 9nak; ¬KNbkS RbCaCn 5nak; KNbkSsmrgSIú 2nak; nigKNbkSh‘Vúnsiunbiuc 2nak;¦.
• karcuHbBa¢IeQµaHebkçCn³ RbsinebImaneQµaHenAelIbBa¢IeQµaHebkçCnNamYyxus KCb nwgbdi esFecalEteQµaHEdlxusTaMgenaHb:ueNÑaH rYcehIyKUssmÁal;ykeQµaHEdlRtUv[QreQµaH )an ¬kalBImunRbsinebIeQµaHNamYyxus KCb bdiesFecaleQµaH EdlmanTaMgGs;enAelI bBa¢IenaH¦.
• karlubecalKN³kmµaFikarsRmbsRmYl GgÁkareRkArdæaPi)al¼smaKmsegátkarN_ elIkar e)aHeqñat.
• karcuHeQµaH nigbBa¢IeQµaHGñke)aHeqñatsMrab;kare)aHeqñatRkumRbwkSaXuM³ RtUveFIVbc©úb,nñPaBenA cugqñaM BIExtula dl;ExqñÚ ¬kalBImun KCb erobcMcuHeQµaHe)aHeqñatkñúgGMLúgeBlénkare)aHeqñat RkumRbwkSaXuMEdlRtUvcMNayeRcInCagenH¦. TnwÞmnwgenHnaykrdæm®nþIRksYgmhaépÞ nigemdwk naMKNbkSneya)aymYycMnYn)anTTYlsÁal; nigbegáInkarykcitþTukdak;elIGnusasn_ sþIBIkar begáIncMnYnebkçnarI nigsþIBIbBa¢IeQµaHbRmugenAkñúgKNbkSneya)ay edaymankarekIneLIg cMeBaHkarykcitþTukdak;BIsaFarN³Bak;B½n§nwgRbB½n§e)aHeqñatpgEdr.
kMeNIncUlrYmrbs;RsþIkñúgRkumRbwkSXuM³ eyagtamtYelxbeNþaHGasnñrbs; KCb sþIBIcMnYnKNbkSneya)ay nigebkçCnEdl)ancuH
eQµaHrYcehIy KNbkSTaMg12 suT§Et)anbBa©ÚlebkçnarIenAkñúgkare)aHeqñatqñaM2007 EdlmancMnYn srub 21% ekInelIsBI 16% kñúgqñaM2002 ¬cMnYnsrubkñúgKNbkSneya)aycMnYn8¦. cMnYnebkçnarI EdlsßitenACYrelIénbBa¢IeQµaH k¾mankarekIneLIgKYr[kt;smÁal;pgEdr. b:uEnþ cMnYnenHmin)aneqøIytb eTAnwgeKaledAEdlkMNt;Tuk 30° eT. enAkñúgGMLúgeBle)aHeqñatRkumRbwkSaXuMqñaM2007 eKeXIjman ebkçnarIcMnYn 1>662nak; EdlsßitenAlMdab;CYrelIeKénbBa¢IeQµaH ebkçCnRtUv)anCab;eqñatCaRkumRbwkSa XuM EdlcMnYnenHesµInwg 14>64° éncMnYnRkumRbwkSaXuM EdlCab;eqñatsrubTMagGs;cMnYn 11>353nak; enATUTaMgRbeTs.
karTTYl)anRbB½n§pSBVpSaykan;EtmanyutiþFm’kñúgGMLúgeBlyuT§nakare)aHeqñatRkumRbwkSaXuM qñaM2007 Cagkare)aHeqñatRkumRbwkSaXMu qñaM 2002³
KCb nigRksYgB½t’man )anbegáIteLIgvijnUvkmµviFIB½t’mansmFm’sMrab;RKb;KNbkSTaMgGs; edaymankarCYy]btßnÖBIGñkpþl;CMnYytamry³GgÁkar UNDP ¬EdlmancMnYnTwkR)ak;RbEhl 600>000 duløarshrdæGaemrik¦. KCb nigRksYgB½t’mank¾)ansMercplitkmµviFImYy EdlGnuBaØat[KNbkS
38
neya)ayTaMgGs; pSBVpSaynUveKalneya)ayrbs;xøÜn kñúgGMLúgry³eBlyuT§nakare)aHeqñat Edlman ry³eBl 15éf¶. eTaHCay:agenHk¾eday sMrab;ry³eBlmunyuT§nakare)aHeqñat ¬BIedImExtula qñaM2006 rhUtdl;Bak;kNþalExmina qñaM2007¦ esÞIrEtRKb;sßanIy_TUrTsSn_TaMgGs;lMeGogeTArkkarpSBVpSayEt skmµPaB nigyuT§nakarrbs;KNbkSRbCaCn³ KNbkSRbCaCn)anTTYlrhUtdl; 80-90% énkar pSBVpSayEpñkneya)ay.
RbeTskm<úCa)anerobcMkare)aHeqñateRCIserIsRbFanPUmiCaelIkdMbUgrbs;xøÜn³ kalBIéf¶TI17 Exmina qñaM2006 RksYgmhaépÞ)anGnum½teKalkarN_ENnaMnignItiviFIsMrab;kar
eRCIserIsemPUmi. eKalkarN_ENnaM nignItiviFIenaHEcgfa RkumRbwkSaXuMTI1 nigTI2 CaGñkesñIebkçPaB RbFanPUmi. RkumRbwkSaXuMenAkñúgXuMnImYy² e)aHeqñat[ebkçPaBRbFanPUmi. KCb nigRksYgmhaépÞ Gnum½tnUveKalkarN_ENnaMsþIBIGBüaRkitPaBénGaCJaFrPUmi enAkñúgkarbMeBjkargare)aHeqñat. eTaHCa y:agenHk¾eday k¾bTbBa¢asþIBIkareRCIserIsRbFanPUmimin)aneqøIytbeTAnwgGnusasn_rbs;GgÁkarsgÁm sIuvil Edl)andak;esñIsuM[GñkPUmiCaGñke)aHeqñateRCIserIsRbFanPUmiedayxøÜnÉgenaHeLIy. GñkPUmi emIleTATMngdUcCamineBjcitþnwgRbB½n§e)aHeqñatenHeT ehIycg;e)aHeqñatedaypÞal;vij.
viesaFnkmµénlkçnþik³rdæsPaCati³ • )anbnßycMnYnsmaCikBI 13 eTA 10nak; énsmaCikrbs;RkumsmaCiksPa EdlnaM[mankarekIn
eLIgéncMnYnsmaCiksPaénKNbkSRbqaMg kñúgtMENgCaRbFan ¬BImYyeTABIrRkum¦. tMNag rbs;Rkum RtUv)aneKGnuBaØat[CECkedjedalbEnßmeTotenAkñúgsm½yRbCMusPaeBjGgÁ. kar ERbRbYlTaMgenH KWCalT§plénkareFIV[RbesIeLIgénmuxgaréntulüPaBGMNacrbs;smaCikrdæ sPa.
• smaCiksPaénKNbkSsmrgSIú cMnYn 20rUb RtUv)anbBa©ÚlkñúgKN³kmµkar nigKN³kmµaFikar rdæsPaCati.
b:uEnþvDÆnPaBTaMgGs;xagelIenH minR)akdfaBitCaqøúHbBa©aMgnUvkgVl;d¾RCaleRCAenAkñúgesÞIrEt RKb;cMNucEdleKTTUccg;)an nigEdlRtUv)anelIkeLIgkalBIqñaMmun²enaHeT. ehtuenH eKGacniyay)an facMNucesÞIrEtTaMgGs;Edl)anelIkeLIgenAkñúgÉksartamvis½yqñaM2006 minRtUv)anedaHRsayeT.
• karerobcMrcnasm<½n§eLIgvijrbs; KCb RtUv)aneFIVeLIgedayminmannItiviFIc,as;las;sMrab;kar eRCIserIsbuKÁlik ehIyk¾KµanmaRtaNamYyEdlBak;B½n§kñúgerOgenaH RtUv)anEcgCalaylkçN_ GkSrenAkñúgrdæFmµnuBaØeT.
• RbB½n§e)aHeqñatminRtUv)anEkERbedIm,IelIkTwkcitþ[manebkçCnÉkraCüeLIy. • RsþIRtUv)anelIkTwkcitþCabnþbnÞab;[cUlrYmkñúgqakneya)ay b:uEnþkMriténkarcUlrYmminTan;)an
Qandl;kUtaEdl)anesñIeLIgcMnYn 30° enaHenAeLIyeT.
39
• eKminTan;eXIjmaneFIVGIVmYyTak;TgnwgkarBRgwgsmtßPaB nigGMNacrbs;salakþIÉkraCümYy edIm,IedaHRsaykarrMelaPc,ab;e)aHeqñatenAeLIyeT.
Gnusasn_ • raCrdæaPi)alkm<úCaKYrelIkTwkcitþ KCb [CMruj[mankic©RbwgERbgxøaMgCagmun kñúgkarelIkkMBs;
karcUlrYmrbs;RbCaBlrdækñúgdMeNIre)aHeqñatTaMgGs; CaBiessKWkñúgGMLúgéf¶e)aHeqñat. eRKOg elIkTwkcitþmYy KWRtUvmankarEbgEckhirBaØvtßú[)ansmrmükñúgskmµPaBGb;rMGñke)aHeqñatnig skmµPaBpSBVpSayB½t’man.
• eKKYrmankic©BiPakSakñúgcMeNamPaKIBak;B½n§kare)aHeqñat TaMgGs;edIm,IQaneTABRgwgbBa¢IeQµaH Gñke)aHeqñat karpþl;B½t’mandl;Gñke)aHeqñatTaMgGs;GMBIsßanIy_e)aHeqñat karEksRmYlTinñn½y¼ B½t’manGñke)aHeqñatbnÞab;BImansMNUmBrBIGñke)aHeqñat nigkarBinitüemIleLIgvijnUvkarlub eQµaHGñke)aHeqñatedayminRbRktINamYy.
• raCrdæaPi)alkm<úCaEdltMNagedayRksYgmhaépÞ nigGaCJaFrmansmtßkic©enARKb;lMdab;fñak; KYrxitxMecjGtþsBaØaNb½NÑsBa¢atiExµr[)an 100° nigecjÉksarsmÁal;epSg²eTotEdl GaceRbIR)as;)anenAéf¶e)aHeqñat edIm,IeCosvag[)annUvkarecaTRbkan;BIsMNak;KNbkSneya )ay nigPaKIBak;B½n§nana.
• eKKb,ICRmujkarEkTRmg; KCb nigKN³kmµkare)aHeqñatepSg²eTotedayepþateTAelIkarBRgwg PaBminlMeGog nigÉkraCüPaB.
• sßab½nRsbc,ab;mYyEdlmincMNuH KCb KYrRtUveKbegáIteLIgedIm,IBRgwgkaredaHRsay¼karTTYl BakübNþwg nigkareKarBc,ab;¼Rkm.
• KCb RtUvFana[)anfaRKb;KNbkSneya)ayTaMgGs;EdlcUlrYmkñúgkare)aHeqñatBitCamansiT§i esµIPaBKñaedIm,IeFIVyuT§nakaresµIPaBKña nig)anTTYlsiT§ieRbIR)as;RbB½n§pSBVpSayesµIKña nigeday KµankarraraMgNamYyeLIyTaMgenAmunnigenAkñúgGMLúgeBlénéf¶eFIVyuT§nakare)aHeqñatCapøÚvkar.
• RbB½n§e)aHeqñat KYrEtmankarBinitüemIleLIgvij edIm,IeFIVy:agNaCMrujTwkcitþ[manebkçCn ÉkraCü.
• RbB½n§e)aHeqñatKYrEtGnuvtþeTAtamRbB½n§e)aHeqñatcMruH ¬RbB½n§Éktþnam nigRbB½n§smamaRt rYm bBa©ÚlKña nigebkçCnEdlmkBIxagKNbkSneya)ay nigminmkBIxagKNbkSneya)ay KYrEt GaccUlRbkYtRbECgKña)ankñúgkare)aHeqñatenARKb;mNÐlTaMgGs;¦.
• edIm,ICMruj[mankarcUlrYmkan;EteRcInBIsMNak;RsþI kUtaGb,brma 30° Kb,IRtUvGnum½tsMrab; sßab½nsaFarN³ nigdak;bBa©ÚlenAkñúgbTbBa¢asmaCikPaB énRKb;KNbkSneya)ayTaMgGs; EdlRtUvseRmc[)anenAqñaM2008.
40
B½t’manTMnak;TMng sRmab;B½t’manbEnßmsþIBIbBaðadUcEdl)anelIkeLIgenAkñúgGtßbTenH sUmTak;Tg³
KN³kmµaFikaredIm,Ikare)aHeqñatedayesrInigyutþiFm’enAkm<úCa ¬xumERhVl¦ elak Kul bBaØa naykRbtibtþi TUrs½BÞ: (855)-23 884 150/ 885 745
GIuem:l: [email protected]
eKhTMB½r: www.comfrel.org
Gas½ydæan: pÞHelx 138, pøÚv 122, Twkl¥k; 1, TYleKak, PñMeBj, km<úCa
41
suxudumnIykmµ
esckþIepþIm EpñkenHsegçbnUveyabl;rbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)alelIRbsiT§PaBCMnYyenAkm<úCa CaBiessTak;
TinnwgsUcnakrtamdanrYm EpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati nigEpnkarskmµPaB suxudumnIykmµ . Éksar Edlpþl;B½t’mansMrab;EpñkenH RtUv)andkRsg;Cacm,gecjBIevTikasgÁmsIuvil elIkTI1sþIBICMnYyEdlRtUv )anerobcMedayevTikaGgÁkarminEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa nigGgÁkar ActionAid km<úCa enAkñúgExmInaqñaM 2007. evTikaGgÁkarsgÁmsIuvilsþIBICMnYy )anRbmUlpþúMtMNagGgÁkarsgÁmsIuvil Cag80GgÁkar nig tMNagGgÁkarm©as;CMnYycMnYnR)aM edIm,IBiPakSaelIbBaðasMxan;²Tak;TgeTAnwgCMnYyCapøÚv karsMrab;RbeTs km<úCa.
RbEhlCagBak;kNþalénfvikarbs;km<úCa RtUv)anpþl;mUlniFiedaym©as;CMnYyCapøÚvkar . dUecñH va CakarsMxan;bMputEdlCMnYyrbs;m©as;CMnYypøÚvkar RtUv)aneRbIR)as;RbkbedayRbsiT§PaBtamEdlGaceFVI )ansMrab;karGPivDÆn_rbs;RbeTskm<úCa.
sUcnakrtamdanrYm
cMNucedA skmµPaBcaM)ac; sßab½nrdæaPi)al EdlTTYlxusRtUv
eBlevla
GnuvtþRkbx½NÐyuT§sa®sþ sMrab;karRKb;RKgkic©sh RbtibtþikarGPivDÆn_rbs;raCrdæaPi)alkm<úCa .
CRDB/CDC kMBugbnþ
erobcMr)aykarN_PaBvDÆnPaBerogral;R)aMmYyExmþg sþIBIkarGnuvtþn_EpnkarskmµPaBrbs;raCrdæaPi)al km<úCasþIBIsuxudumnIykmµ karbnSIú (Alignment) niglT§pl .
CRDB/CDC kMBugbnþ
ksagPaBCaédKUedIm,IbegáInRbsiT§ PaBCMnYy nig KNenyüPaB TaMgsgxag
BinitüeLIgvij nigBRgwgynþkarsRmbsRmYlCMnYy rab;bBa©ÚlTaMgkic©RbCuMRkumBieRKaHeyabl; KN³kmµaFikarsRmbsRmYlkic©RbCuMrvagm©as;CuMnYy nigrdæaPi)al nigRkumkargarbec©keTs .
CRDB/CDC RtImas TI3 qñaM 2006
vDÆnPaBEdl)antamdan
eyagtamraCrdæaPi)alkm<úCa sUcnakrsMrab;RtYtBinitütamdanrYmTaMgGs;enH)ansMerceCaKC½y ehIy.
42
skmµPaB¼yuT§sa®sþsMxan;²enAkñúgEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati EpñkEdlTak;Tgnanarbs;ÉksarsþIBIEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatisMrab;vis½yenH mandUcxageRkam ³
cMNuc xøwmsar 4>27 { shRbtibtþikarCamYyédKUGPivDÆn_ edayrab;bBa©ÚlTaMgtamry³Rkumkargarbec©keTs nigKN³kmµaFikar
sRmbsRmYlkic©RbCuMrvagrdæaPi)al nigm©as;CMnYyCaedIm nwgRtUv)anBRgwgCabnþ } 4>28 4>30
bc©úb,nñ CMnYybec©keTsmancMENkd¾FMénCMnYypøÚvkar . EpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_CatibBa¢ak;fa :\LÚvenH dl;eBlEdlRtUvFanafa FnFanRtUv)antMrg;TiseLIgvijedIm,IeGayman :mUlniFibEnßm} sMrab;skmµPaB Cak;lak; nigCak;EsþgedIm,IBenøÓnkarrIkcMerInenAkñúgCIvPaBrbs;RbCaCnkm<úCa >>> : tamry³ynþkarénkic© shRbtibtþikarepSg² EdlRtUv)ankMNt;enAkñúg ¬Rkbx½NÐyuT§sa®sþsMrab;karRKb;RKgshRbtibtþikar GPivDÆn_¦ m©as;CMnYynwgRtUv)anelIkTwkcitþeGaybegáInkardkxøÜnecjBIkarRbkan;CMhrdac;EtÉg RBmTaMg KMeragCMnYybec©keTs nigcab;epþImpþl;karKaMRTtamry³yuT§sa®sþTUTaMgvis½y.
4>29 karGnuvtþn_esckþIEføgkarRkug):arIs nigkarebþCJacitþ Monterrey kñúgkarbegáInCMnYyGPivDÆn_ . 4>30 karbBa©b;Rkbx½NÐyuT§sa®sþsMrab;karRKb;RKgshRbtibtþikarGPivDÆn_.
hak;dUcCamankarrIkcMerInkñúgkarBRgwgdMeNIrkarRkumkargarbec©keTs nigKN³kmµaFikarsRmb- sRmYlrdæaPi)alm©as;CMnYy. GgÁkarsgÁmsIuvilsVaKmn_CaBiessnUvkarBitEdlfa dMeNIrkarRkumBieRKaH eyabl;RtUv)anpøas;bþÚreTACaevTikashRbitbtþikarsMrab;karGPivDÆn_km<úCa eRkamkardwknaMd¾rwgmaMrbs; rdæaPi)al. eTaHbICaya:gNak¾eday GgÁkarsgÁmsIuvilyl;faRtUvmankic©RbwgERbgEfmeTotedIm,IelIk kMBs;karcUlrYmrbs;tMNagsgÁmsIuvil nigPaKIBak;B½n§BIxageRkAepSgeTotenAkñúgRkumkargarbec©keTs.
eyIgk¾kt;sMKal;pgEdrfa hak;dUcCaBuMmankarrIkcMerIneRcIneT kñúgkarBinitüeLIgvijelICMnYy bec©keTsEdlCabBaðamYymanEcgenAkñúgEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati. eyIgyl;fa bBaðaenHKWRtUv edaHRsayedayRkumkargarPaBCaédKU nigsuxudumnIykmµenAqñaMenH ehIyCMrujeGaysmaCikRkumenH kMNt;ykbBaðaenHCaGaTiPaB .
eyIgkt;sMKal;edaykþIkgVl;fa karrkeXIjnanaBIkarGegátdMbUg elIkarGnuvtþesckþIRbkasRkug ):arIsbgðajfa enAkñúgEpñkmYycMnYn m©as;CMnYyenAkm<úCasßitenAeRkammFümPaKénm©as;CMnYysaklenA eBlEdleyIgniyayGMBIkarseRmceKaledARkug):arIs. m©as;CMnYyRtUvBuHBarseRmceKaledAénesckþI EføgRbkasRkug):arIsTaMgGs;tamninñakarbc©úb,nñ. RbkarenHCakarKY[RBYy)armÖCaBiess edaym©as; CMnYymanninñkarniyaybMepøIskarBit elIkarrIkcMerInQaneTArkkarseRmc)aneKaledATaMgenH dUcEdl KN³kmµaFikarCMnYyGPivDÆn_)aneFVIkarkt;sMKal;. m©as;CMnYyKYrEtBRgwgkic©RbwgERbgrbs;xøÜneq<aHeTArk karseRmc)aneKaledATaMgenH. eKaledAsþIBIKNenyüPaBTaMgsgxag k¾RtUvkarBRgIkpgEdredIm,I bBa©ÚlKNenyüPaBrbs;TIPñak;garm©as;CMnYy nigraCrdæaPi)al ehIydMeNIrkarKNenyüPaBTaMgsg xagKYrEtmankarcUlrYmya:gTUlMTUlayBIPaKIBak;B½n§CaeRcIneTot rab;bBa©ÚlTaMgGgÁkarsgÁmsIuvil nig smaCiksPa .
43
eyIgsUmsVaKmn_cMeBaHr)aykarN_RbsiT§PaBCMnYyfµI EdlCMnYyr)aykarN_sþIBIshRbtibtþikar sMrab;karGPivDÆ ehIyEdlmaneKalbMNgTajykplRbeyaCn_ eGay)aneRcInEfmeTotBIB½t’mansþIBI CMnYyGPivDÆn_edIm,IBRgwgdMeNIrkar énkarerobcMEpnkarfñak;Cati edIm,IKaMRTkarRtYtBinitütamdaneday Ep¥kelIlT§pl nigedIm,IelIkkMBs;KNenyüPaBrbs;rdæaPi)al nigm©as;CMnYy .
bBaðasMxan;²EdlminmanenAkñúgsUcnakrtamdanrYm nigEpnkaryuT§sa®sþ GPivDÆn_Cati sUcnakrtamdanrYm RKan;EtbBa©ÚlsUcnakrsMrab;karGnuvtþn_ rbs;rdæaPi)alb:ueNÑaH. b:uEnþvak¾man
sar³sMxan;pgEdr kñúgkarRtYtBinitükarGnuvtþrbs;m©as;CMnYy sMrab;karGnuvtþ esckþIRbkasRkug):arIs nig EpñkBak;B½n§déTeTot. dUecñH eyIgsUmpþl;Gnusasn_fa m©as;CMnYyKYrEtyl;RBmelIeKaledACak;lak; Edl)ankMNt;rYcsMrab;RbeTskm<úCasþIBIRbsiT§PaBCMnYyenH. RbeTsEdl)an GnuvtþmuneKenAkñúgEpñk enHrYmman RbeTsmU:sSaMb‘ík tg;hSanI nigevotNam.
cMNucRBYy)armÖepSg²eTotmYycMnYnRtUv)anelIkeLIgenAkñúgevTikaGgÁkarsgÁmsIuvilsþIBICMnYyrYmman ³
• tMrUvkarkñúgkarelIkkMBs;tmøaPaB nigKNenyüPaBCMnYyrbs;m©as;CMnYy rab;bBa©ÚlTaMgkarFana [mankarBieRKaHeyabl;EfmeTotCamYyPaKIBak;B½n§ dUcCaRbCaCnEdlTTYlplb:HBal;BI KMerag nigGgÁkarsgÁmsIuvilmuneBlyl;RBmelIKMerag nigkmµviFI.
• tMrUvkarkñúgkarFanafa CMnYyrbs;m©as;CMnYyTaMgGs; eKarBtamsþg;darGb,rmasþIBIbrisßan nig siT§imnusS edayrab;bBa©ÚlTaMgbBaðaénkartaMgTIlMenAfµIpgEdr.
• tMrUvkar[m©as;CMnYyykcitþTukdak;EfmeTotelIvis½yksikmµ.
• tMrUvkar[mankarRtYtBinitütamdanEfmeTotelIKMeragrbs;m©as;CMnYy edIm,IFanafa FnFanTaMg Gs;RtUv)aneRbIR)as;RbkbedayRbsiT§PaB ehIyfa KMeragTaMgenaHBitCakat;bnßyPaBRkIRk R)akdEmn.
• tMrUvkarkñúgkarFanafa CMnYyrbs;m©as;CMnYymindak;kMhitelICMerIseKalneya)ay nigkmµviFI rbs;Gñk TTYlCMnYyeT edayrab;bBa©ÚlTaMgGgÁkarminEmnrdæaPi)alpgEdr .
• tMrUvkarkñúgkareFVI[mankarrIkcMerInEfmeTotcMeBaHCMnYyEdlKµancMNg .
Gnusasn_ sMrab;rdæaPi)al
• bnþdwknaMdMeNIrkarénkarsRmbsRmYlCMnYyenAkm<úCa .
• erobcMyuT§sa®sþsMrab;karEkTRmg;CMnYybec©keTs nigFanafa CMnYybec©keTsrYmcMENkcMeBaH karksagsmtßPaBRbkbedaynirnþrPaB .
44
• bnþe)aHBum<r)aykarN_sþIBIRbsiT§PaBCMnYy nigdak;bBa©ÚlnUvkarviPaKelIkarGnuvtþn_ rbs;m©as; CMnYy mYykMritEfmeTot .
• EklMGRbB½n§ nigdMeNIrkarrbs;rdæaPi)alpÞal; edIm,IGac[m©as;CMnYymanlT§PaBeRbIR)as;)an eRcInEfmeTotnUvRbB½n§ nigdMeNIrkarTaMgenaH .
• Fanafa FnFanCMnYyTaMgGs;RtUv)aneRbIR)as;edIm,Ikat;bnßyPaBRkIRk nigCMrujkarGPivDÆn_rbs; km<úCa ehIyfa sþg;darGb,rmarbs;sgÁm nigbrisßanRtUv)aneKarBtamy:agx¢ab;x¢Ün .
sMrab;édKUGPivDÆn_ • ÉkPaBCamYyrdæaPi)alelIeKaledACak;lak; Edl)ankMNt;sMrab;RbeTskm<úCa edIm,IEklMG
RbsiT§PaBCMnYy nige)aHBum<pSayr)aykarN_CaeTogTat; sþIBIkarrIkcMerIneq<aHeTArkkarseRmc )aneKaledATaMgenH .
• BenøÓnkarGnuvtþn_eKaledA énesckþIRbkasRkug):arIs .
• EklMGtmøaPaB nigKNenyüPaB edayFana[mankarBieRKaHeyabl;EfmeTotCamYyPaKIBak; B½n§xageRkAmuneBlKMeragepSg²RtUv)anRBmeRBog .
• Fanafa CMnYyrbs;m©as;CMnYymindak;kMhitelICMerIseKalneya)ay nigkmµviFIrbs;GñkTTYl CMnYyeT edayrab;bBa©ÚlTaMgGgÁkarminEmnrdæaPi)alpgEdr .
• Fanafa CMnYyTaMgGs;eKarBtamsþg;darGb,rmasþIBIbrisßan nigsiT§imnusS edayrab;bBa©ÚlTaMg bBaðataMgTIlMenAfµIEdr .
sMrab;GgÁkarsgÁmsIuvil
• eFVIkarCamYyshKmn_edIm,IEklMG karRtYtBinitütamdanelIKMeragrbs;m©as;CMnYy edIm,IFanafa Fn FannanaRtUv)aneRbIR)as;edIm,Ipþl;GtßRbeyaCn_dl;RbCaCnRkIRk .
• ebþCJacitþ nigEklMGtmøaPaB nigKNenyüPaBenAkñúgGgÁkarrbs;BYkeKpÞal; edIm,I[BYkeKGac pþl; esva nigtMNag[RbCaCnRkIRkEdlBYkeKeFVIkarCamYy .
B½t’mansMrab;karTak;Tg sMrab;B½t’manbEnßmGMBIbBaðaEdl)anelIkeLIgenAkñúgÉksarenH sUmTak;Tg ³
GgÁkarKN³kmµaFikar shRbtibtþikar edIm,Ikm<úCa GgÁkar ActionAid km<úCa Tak;Tg Ms. Carol Strickler Mr. Keshav Gautam
TUrs½BÞ³ 023 216 154 TUrs½BÞ³ 023 994 987 TUrsar³ 023 216 009 TUrsar³ 023 994 986 GIuEm:l³ [email protected] GIuEm:l³ [email protected]
eKhTMB½r³ www.ccc-cambodia.org eKhTMB½r³ www.actionaid.org
45
karelIkkm<s;visy½ksikmµ
RtIEdlensaT)antamEbbRbéB (rUbPaBeday NGO Forum)
karP¢ÜrdIERsenARsuk)aFay extþkMBg;cam (rUbPaBeday NGO Forum)
ksikrEdlGnuvtþkardaMduHRsUvEbbFmµCati enAextþsVayerog
(rUbPaBeday CEDAC)
ksikreGaycMNIdl;RtIEdlciBa©wmkñúgRsHtampÞH enAextþéRBEvg
(rUbPaBeday CEDAC)
elak y:g; em:t enAPUmibwgsñay extþéRBEvg kMBugeGaycMNIman; edayeRbIcMNImüa:gEdlpSMeLIgtamRbBnæ½eGkULÚsIu
(rUbPaBeday CEDAC)
karcab;plensaTkñúgRsuk ¬rUbPaBeday NGO Forum)
46
karGPivDÆn_vis½yksikmµ nigRbB½n§FarasaRsþ nigkarRKb;RKgFnFanTwk
esckþIepþIm RbCaCnkm<úCaRbmaNCa 80° rs;enAtMbn;CnbT ehIyBYkeKrs;enAedayBwgEp¥kCasMxan;eTA
elIvis½yksikmµ CaBiesskardaMduHdMNaMRsUv. vis½yksikmµ)annaMmknUvkarrYmcMENky:agFMbMputTaMgEpñk plTunkñúgRsuksrub nigkargar. PaKeRcInénkMlaMgBlkmµCatiRbcaMqñaMcMnYn 250>000nak; RtUv)anRsUb ykeTAkñúgvis½yksikmµ. edIm,ICMrujsßanPaBesdækic©sgÁmenAtMbn;CnbTénRbeTskm<úCa bBaðaKnøwHxag eRkamKYrRtUvelIkeLIgenAkñúgyuT§saRsþ nigeKalneya)ayGPivDÆn_CnbT.
sUcnakrtamdanrYm
GgÁkarminEmnrdæaPi)almaneyabl;dUcxageRkamTak;TgnwgsUcnakrtamdanrYmxagelI³
8>1 yuT§saRsþry³eBlmFüm sMrab;vis½yksikmµ nig kareRsacRsb;³ yuT§saRsþry³eBlmFüm ¬2006-2010¦ sMrab;vis½yksikmµ nigkareRsacRsBRtUv)anbegáIt
eLIgedayRkumkargar B1 énRkumkargarbec©keTssþIBIIvis½yksikmµnigkareRsacRsb; ehIyRtUv)anyl; RBmkalBIéf¶TI19 ExkBaØa qñaM2006 kñúgsm½yRbCMueBjGgÁrbs;Rkumkargarbec©keTssþIBIksikmµ nig kareRsacRsb;. eKhTMB½rmYyRtUv)andak;eRbIR)as; ehIyEdlmanÉksarBak;B½n§Gacrk)anenAkñúgenaH. cMNucsMxan;ényuT§saRsþry³eBlmFümenaHmankmµviFIcMnYn 5KW³
kmµviFIKaMRTkarRKb;RKgnigkarksagsmtßPaBsßab½nsMrab;vis½yksikmµnigFnFanTwk
cMNucedA skmµPaBcaM)ac; sßab½nTTYlxusRtUv eBlevla
8> elIkkMBs;CIvPaBCnRkIRk enAtMbn;CnbT kat;bnßyPaB RkIRk CaBiess enAtamtMbn; CnbT nigelIk sÞÜysnþisux es,óg nig GaharUbtßmÖeday BwgEp¥kelI GaTiPaB Edl)an eRBógenAkñúg Epnkar yuT§- saRsþGPivDÆn_ CatisMrab;qñaM 2006-2010.
8>1 begáItyuT§saRsþ ry³eBlmFüm sMrab;vis½yksikmµ nigsßabnaRbB½n§ eRsacRsb; EdlmanenA kñúgÉksar EpnkaryuT§saRsþGPivDÆCati nigkñúg ÉksaryuT§saRsþrbs;RksYgksikmµ rukçaRbmaj; nigensaT ¬MAFF¦ nigRksYg FnFanTwk nig]tuniym ¬MoWRAM¦
RksYgksikmµ rukça Rbmaj; nigensaT nig RksYgFnFan Twk nig]tuniym
cab;BIEx mkra-FñÚ qñaM2006
47
kmµviFIKaMRTsnþisuxes,óg kmµviFIKaMRTvis½yksikmµnigksiBaNiC¢kmµ ¬cgVak;tMél¦ kmµviFIGPivDÆn_FnFanTwknigRKb;RKgdI ¬RbB½n§eRsacRsb;¦ karRsavRCavEpñkksikmµnigFnFanTwk nigkmµviFIGb;rMnigpSBVpSay.
GgÁkarminEmnrdæaPi)alTTYlsÁal;smiT§iplTaMgenH nigsgÇwmfaniwgmankareFVIeGayRbesIreLIgnUv eKaledAénkarRKb;RKgdI FnFanTwk brikçaRKb;RKgkareRsacRsb; nigkarRKb;RKgeRKaHfñak;epSg²Edl Tak;TgnwgFnFanTwk edaymankarykcitþTukdak; nigKaMRTdl;CnRkIRk. GgÁkarminEmnrdæaPi)alrMBwgfa karerobcMKMeragnwgGnuelameTAtameKalbMNgTaMgenH nigRtUv)anGnuvtþRbkbedayRbsiTi§PaB.
skmµPaB¼yuT§saRsþsMxan;²enAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆCati cMNuc xøwmsar
4>05 karbegáIneGayxøaMg :karvinieyaKBitR)akd : sMrab;kMeNIn dUcCa kñúgvis½yehdæarcnasm<½n§ ¬TIRbCuMCn CnbT nig Cati¦ kñúgvis½yplitnana dUcCa ksikmµ nig ]sSahkmµ nigkarGPivDÆn_ FnFanmnusS>>>>
4>32 >>>edIm,IFanakarbegáInfvikarviPaCn_ nigkarpþl;fvikarTan;eBlevla eTAelIvis½yGaTiPaBEdlKaMRT GñkRk ynþkarCaeRcInnwgRtUvbegáIteLIg ehIytamry³ynþkarTaMgenaH cMnYnfvikaRbcaMEdlRtUv FanaeGayman nigeFVIeGaymankarekIneLIg nwgRtUvpþl;eTAeGayvis½y ksikmµ nigGPivDÆ CnbT>>>
4>39 >>>CamYynwgskþanuBld¾FMeFgb:uEnþBMuTan;)anykmkeRbIR)as; enAeLIysRmab;TaMgkarbegáIn plitplkñúgRsuksrub TaMgsRmab;karelIkkMBs;CIvPaBGñkRkCaBiess enAtMbn;CnbT vis½yenH RtUvTTYl)anTTYlsÁal; faGacpþl;nUvcMNUlx<s;nigqab;rh½sbMp;ut edaymankarcMNayTablµm CaBiess kúñgplitkmµ dMNaMepSg² CaBiessRsUv nig tamry³BiBiFkmµdMNaMrUbiyvtßúepSgeTot >>>
tarag4>2 • karplitRsUv ¬lanetan¦³ 5>5 sMrab;eKaledAkñúg qñaM2010 • TinñplRsUvkñúg 1hikta ¬etan¦³ 2>4 sMrab;eKaledAkñúgqñaM2010 • tMbn;FarasaRsþ ¬% énvalERs¦ edaybUkbBa©ÚlTaMgkareRsacRsb;bEnßm³ 25 sMrab;eKaledA
kñúgqñaM2010>>> 4>40 begáInTinñplRsUvsMrab;karnaMecjeTAtamcMNg;cMNUlcitþ b¤bEnßmBIelIplitkmµdMNaMTaMLay
EdlmantMél nigtYnaTIBiess . 4>41 >>>raCdæaPi)alkm<úCa nwgGnuvtþskmµPaBsRmab;elIkkMBs;kargarcMeBaHmuxdUcteTA³
• snþisuxes,óg plitPaB nig BiBiFkmµ. 4>42 begáIn[)aneRcInnUvTinñpléndMNaMRKb;RbePT edayeRbIR)as;FatucUll¥Cagmun ¬RKab;BUC CI
nigkarGnuvtþRtwmRtUv¦ Eklm¥nigkarBRgIkkarRKb;RKgTwk nigkarkarBar dMNaM ehIyCamYyKñaenHEdr CMurujelIkTwkcitþ[eRbIviFIbegáInplitkmµksikmµedayeRbI R)as;meFüa)ayplitkmµtic nigcMNayTab kúñgenaHrYmmanRbB½n§énkareFVIRbBlvb,kmµ dMNaMRsUv
48
eTAtamsßanPaBsmRsb edIm,IbegáInplRbeyaCn_dl;ksikr nigedIm,Iecos vagkareRbIR)as;fñaMsmøab;stVl¥ithYskRmit.
4>43 • CMrujkardaMduHdMNaMekAs‘UEdlmanRTg;RTaytUcnigCMrujkareFVIÉkCnPavUbnIykmµéncMkarekAs‘U rbs;rdæ.
• Gnum½tnigGnuvtþviFankarfµIedIm,Ipþl;CMnYyedaypÞal;eTAksikrRkIRksMrab;karbegáInplitkmµ dMNaMEdlBYkKat;)aneRCIserIsmYy.
4>44 >>>begáInKuNPaBnigsuxmalPaBénkarciBa©wmstVRsukedayENnaMBUCNaEdlmankarFMFat;qab; rh½s nigRbesIrCagmun ehIyedayBRgIkkarelIksÞÜykarciBa©wmstVnigesvabsuBüa)aledIm,I bgáPaBgayRsYldl;RbCaCnRkIRk>>>
4>54 CMurujkarRKb;RKgkareRsacRsb; karrkSaTwkTuk karbgðÚrTwk nigRbB½n§FarasaRsþedIm,IsMercTinñpl dMNaM nigplensaTEdlekIneLIgnigmanesßrPaBEfmeTot>>>
4>64 karCYsCulnigkarksageLIgvijnUvRbB½n§bgðÚrTwknigFarasaRsþEdlmanRsab;enAkñúgtMbn;Edlman GRtaPaBRkIRkx<s;nigtMbn;RBMEdn
4>73 elIkkMBs;kMeNInEdlnaMmuxedaykarnaMecj nigkMeNInedIm,IKaMRTGñkRkIRktamry³kareFVIBiBiFkmµ raCrdæaPi)alnwgbnþkarelIkTwkcitþ sRmYl nigpþl;karKaMRTdl;karvinieyaKEpñkÉkCn.
4>81 elIkTwkcitþkarvinieyaKpÞal;BIbreTsnigkarvinieyaKkñúgRsukenAkñúgvis½yGaTiPaB CaBiessvis½y ksikmµ ksi]sSahkmµ ]sSahkmµ nigKeRmagEdleRbIR)as;BlkmµeRcIn RBmTaMgvis½y eTscrN_.
4>39 karBRgIknigkareFVIBiBiFkmµvis½yksikmµ³ ksikrenAmanlT§PaBtictYcsþÜcesþIgkñúgkarTTYl)annUvbec©keTs nigBt’manTIpSar nigsMPar³¼
vtßúFatuedImksikmµ CaBiesskUnRCUk RKab;BUC karbNþúHRKab;BUC karbgáat;BUCRtI nigBt’manEpñkTIpSar CaedIm. karenH)andak;kMrity:agxøaMgdl;BiBiFkmµksikmµ nigkarbegáItksikmµlkçN³RKYsar EdltMrg; eTArkTIpSar.
taragelx 4>2³ edayeyageTAelIsnñisiTRksYgksikmµ rukçaRbmaj; nigensaTRbcaMqñaM 2005-2006 Tinñpl
RsUvCamFümRbmaNCa 2>5 etankñúgmYyhikta ¬2>26etankñúgmYyhiktasMrab;RsUvrdUvvsSa nig 3>1 sMrab;RsUvrdUvR)aMg¦.
4>40 kMeNInplitkmµRsUvsMrab;naMecj³ enAmankMhitmYycMnYYn Edl)anraraMgnUvlT§PaBQancUl énplitplksikmµrbs;RbeTskm<úCa
eTAkñúgTIpSarCati nigGnþrCati. kMhitTaMgenHrYmman plitplksikmµmanKuNPaBTab karEkéqñmðÚbGa harminTan;rIkcMerIn RbB½n§dwkCBa¢Únminl¥ B½t’manminRKb;RKan;sþIBIBaNiC¢kmµ nigTIpSarCati nigGnþrCati
49
xVHxatsmaKmn_Gñkplit esvakmµ\NTanenAmankMrit bBaðakñúgkarnaMecj nigkarxVHxatnUvesvakmµ BRgIkTIpSar.
4>41 snþisuxes,óg plitPaB nigBiBiFkmµ³ bBaðaEdlTak;TgeTAnwgsnþisuxes,óg4
nigkgVH GaharrUbtßmÖenAEtrIkraldaly:agxøaMgenA eLIyenAkñúgRbeTskm<úCa CaBiessedaysarEtplitPaBRsUvenAmankMritTab CeRmIssMrab;BiBiFkmµksi kmµenAmankMrit R)ak;cMNUlminRKb;RKan;sMrab;TijmðÚb GaharenAkñúgcMeNamksikrRkIRk nigGñkKµandIFøI xVHlT§PaBkñúgkareRbIR)as;dIedIm,IbgábegáInpl RBmTaMgkaryl;dwgsþIGMBIkarEfrkSaGaharrUbtßmÖ nigsux PaB[)anl¥bMputenaH enAmankMritenAeLIy.
4>42 begáInTinñpldMNaMRKb;RbePTedaykareRbIR)as;vtßúFatuedImRbesIrCagmun³ kareRbIR)as;fñaMKImIksikmµenAkñúgRbeTskm<úCa CaBiessfñaMsMlab;stVl¥itenAEtrIkraldal enA
kñúgEpñkya:geRcInenAkñúgépÞRbeTs edaysarEtkarGnuvtþc,ab;min)aneBjelj RBmTaMgkarRtYtBinitü elIkarnaMcUlfñaMsMlab;stVl¥itenAmanPaBFUrlug ehIynigkarxVHxatnUvkmµviFIGb;rM nigpþl;karyl;dwgdl; saFarN³CnTUeTA[)anRKb;RKan; rYmTaMgCakarRsavRCav nigkarpSBVpSayelIvis½ysuxPaB nigksikmµ EdlBMub:HBal;dl;brisßan. bBaðaenH)anbgðajnUveRKaHfñak;dl;skþanuBlsuvtßiPaBmðÚbGahar sMrab;Gñk eRbIR)as; nigGñkplitxøÜnÉgpgEdr.
5>54 karRKb;RKgRbB½n§eRsacRsb;³ karTTYl)annUvbrimaNTwkpÁt;pÁg;enAmankMrit b¤minGacBwgEp¥k)an enAkñúgshKmn_ksikmµ
edaysarkgVHxatnUvkareFVInieyaKelIRbB½n§FarasaRsþRTg;RTaytUc nigmFüm nigsmtßPaBrbs;sh Kmn_kñúgdMeNIrkar nigkarEfrTaMRbB½n§FarasaRsþenAmankMritenAeLIy.
4>81 karvinieyaKkñúgRsuknigbreTsedayRbeyal³ bBaðaGsnþisuxkñúgRsukenAtamshKmn_)anekIneT,Ig CaBiesskarlYcstVBahn³ Edl)aneFIV[
ksikrmanGarmµN_minR)akdRbCaGMBIkareFVIvinieyaK kñúgkarGPivDÆn_vis½yksikmµ ehIybBaðaenH)anCH \T§iBlGviC¢mandl;samKÁIPaB nigTMnukcitþenAkñúgshKmn_pgEdr.
bBaðasMxan;²EdlminmanenAkñúgsUcnakrtamdanrYm nigEpnkkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati • kMenInyuvCnenATICnbTkMBugEtRbQmmuxnwgGnaKtminR)akdRbCa eRBaHBYkeKminmanCMnaj
nigcMeNHdwgCamUldæan EdlcaM)ac;edIm,IelIktemáIgnigRKb;RKgesdækic©enATICnbTenA kñúgxN³ Edl»kaskargarminBak;B½n§ksikmµenATICnbTnigtMbn;CayRkugenAmankMritenAeLIy.
4 eyagelITinñ½yEdlTTYl)anBIRksYgEpnkar¬2005¦ smamaRténcMnYnRbCaCnsßitenAeRkambnÞat;kgVHmðÚbGahar RtUv)an)a:n; RbmaN famanRbEhlCa 20%enAkñúgqñaM 2005.
50
• GgÁkarksikr)anpuHecjyWt CaBiessedaymankarKaMRTBIGgÁkarminEmnrdæaPi)al raCrdæa-Pi)al nigBIKMeragrbs;m©as;CMnYyeTVrPaKI b:uEnþBYkeKenAminTan;RsuHRsYlKñaenAeLIy. elIsBI enHeTotBYkeK enAminTan;GPivDÆ[kan;EtsuIsgVak;Kña Tak;TinnwgskmµPaBrYmmYysMrab;pl RbeyaCn_esdækic©rbs;ksikrenAeLIy CaBiessEpñkTIpSar nigEpñk\NTan.
Gnusasn_
Gnusasn_xageRkamenH)anepþatelIyuT§saRsþnigviFIsaRsþ edIm,IedaHRsaybBaðasnþisuxes,óg PaBRkIRk nigbBaðasgÁmkñúgcMeNamksikrtamtMbn;CnbTenAkñúgRbeTskm<úCa³
• edIm,IedaHRsaybBaðaGsnþisuxes,ógRsUv GgÁkarminEmnrdæaPi)alyl;fa GaTiPaBénkmµviFIGPi vDÆn_ksikmµKYrEtepþatelIkarpSBVpSayeKalkarN_énRbB½n§RbBlvb,kmµRsUv (SRI) [)an dl;RKb;shKmn_daMduHRsUvenATUTaMgRbeTskm<úCa5
CaBiessKaMRTdl;karbNþúHbNþalksikr nig karBRgIkcMeNHdwgBIksikreTAksikrKñaKat;. elIsBIenHeTot karBRgIkRbePTdMNaMcMruHenAkñúg RbB½n§ksikmµrYm KYrEtRtUv)anelIkTwkcitþ edIm,ICayuT§saRsþmYykñuúgkarbegáInGaharUbtßmÖ nig R)ak;cMNUlsMrab;RKYrsarksikrtUctac.
• karGb;rMenATICnbTKYrEtRtUvbegáIteLIg edIm,IeqøIytbeTAnwgtRmUvkarrbs;yuvCnenATICnbTCa BiessdUcCaCMnajksikmµ karGPirkSbrisßan karGPivDÆn_shKmn_ nigPaBCaGñkdwknaM GgÁkar yuvCnenATICnbT. minEtb:ueNÑaH shKmn_EdlEp¥kelIkmµviFIbNþúHbNþalCMnaj nigviC¢aCiv³ nigmCÄmNÐlbNþúHbNþalsMrab;yuvCnenATICnbT KYrEtTTYl)ankarKaMRT.
• bTBiesaFn_)anbgðaj[eXIjfa GgÁkarGñkplitEdlBwgEp¥keTAelIkarCYyxøÜnÉgnigshKmn_ ]TahrN_ smaKmn_ksikr b¤RkumshkrN_ nigRkumsnSMR)ak;CaedIm KWCaKnøwHeq<aHeTAkar GPivDÆn_tMbn;CnbTenARbeTskm<úCa eRBaHBYkeK)annaMplRbeyaCn_esdækic©eTA[ksikr nig )anCYyksikr[dMeNIrkar)anRbkbedayRbsiT§iPaB kñúgkarGPivDÆn_shKmn_ nigesdækic©kñúg RsukTaMgmUl. dUecñHbTBiesaFn_EdlmanrYmTaMgviFIsaRsþcUlrYmkñúgkarCYy[ksikrerobcMxøÜn rbs;BYkeK ¬]> ksikrnigsMNaj;FmµCati¦ KYrEtRtUv)anvaytMélnigbnþGPivDÆn_ edIm,I[eKeRbI R)as;sMrab;KaMRTdl;GgÁkarksikrTUTaMgRbeTs. kñúgn½yenH mCÄmNÐlbNþúHNþalEdldMeNIr karedayGgÁkarksikr edaymankarKaMRTBIGgÁkarminEmnrdæaPi)al edIm,Ipþl;esvakmµbNþúH bNþald¾skmµ nigRbkbedaykarTTYlxusRtUv[dl;GñktMNagGgÁkarksikr KYrEtRtUv)anbegáIt eLIg.
5 enAqñaM 2006 ksikrRbEhl 80000nak;kMBugeRbIR)as;viFIsaRsþ SRI edIm,IbegáInplitPaBRsUv. CamYyplitPaBRsUv Edl)anekIn eLIg ¬ekIneLIgBI 50% eTAdl; 150%¦ BYkeKGacEbgEckEpñkxøHéndIERsrbs;BYkeKeTAdaMdMNaM nigRbePT epSgeTot.
51
• kmµviFIGb;rMnigpSBVpSaysaFarN³eGay)anTUlMTUlaysþIBIGnam½y suxPaB nigGaharUbtßmÖ CaBiesssþIBIkarplitkmµnigkareRbIR)as;bEnø nigsþIBIkarciBa©wmstVBahn³edayecHkarBarCm¶W nana rYmTaMgCm¶WpþasaybkSInigCm¶WeKaqáÜtpgEdrKYrEtTTYl)ankarKaMRT. bBaðaenHRtUvkarnUvkar shkar[)aneBjTMhwgrvagvis½yksikmµ vis½ysuxaPi)al nigvis½yGb;rM.
• FnFansMrab;karRsavRCavnigkarpSBVpSayvis½yksikmµ minKYrRtUv)anerobcMkñúgTRmg;énkarepÞr kBa¢b;bec©kviTüaeTA[ksikreLIy EtKYepþatelIrebobKaMRTksikreGaymankardkBiesaF nig karEckrMElkcMeNHdwg nigeronsURtBIksikrmYyeTAksikrmYy k¾dUcCakarbegáItshRKas pþt; pÁg;TMnijbrikçaksikmµenAnwgshKmn_pÞal; ¬RKab;BUC kUnRCUk nigBUCRtICaedIm¦.
• karCYy]btßmÖéføCI nigfñaMsmøab;stVl¥ittamry³fvikarbs;m©as;CMnYy KYrEtbBaÄb;BIeRBaHskmµ PaBenHmin)anCYyelIkkMBs;CIvPaBrs;enArbs;ksikrxñattUcsMrab;ry³eBlEvgeLIy pÞúyeTA vijvanwgeFIV[ksikrBwgEp¥kelICMnYy nigFnFanBIxageRkA TnÞwmnwgmanplb:HBal;dl;brisßan eTotpgenaH. xøwmsarénkarpSBVpSayvis½yksikmµ KYrEtbBa©ÚlnUvkarbNþúHbNþalmYYycMnYn dUcCamUldæanRKwHénkarRKb;RKgGaCIvkmµ EpñkTIpSar karsnSMR)ak;¼\NTan nigCMnajcat;Ecg CaedIm. m©as;CMnYyKUrEtKaMRT[mankarGnuvtþn_c,ab; kñúgkarlubbM)at;fñaMsmøab;stVl¥itminRsb c,ab; nigKaMRT[mankarRsavRCavelIplb:HBal;énfñaMsmøab;stVl¥it nigCIKImI.
• kñúgdMNak;kalénkarGPivDÆn_CnbTenAkm<úCabc©úb,nþenH FnFanCMnYyhirBaØvtßúBIbreTs Gac eRbIR)as;)anya:gmanRbsiT§iPaBkñúgkarvinieyaKelIRbB½n§FarasaRsþxñattUc nigmFümEdlGac RKb;RKgedayksikrxøÜnÉgpÞal; ehIyKYmankarykTukdak;citþxøaMgelIkarksagsmtßPaBrbs; shKmn_GñkeRbIR)as;Twktamry³kareRbInUvviFIsaRsþcUlrYmBitR)akd.
Bt’mansMrab;TMnak;TMng sMrab;Bt’manbEnßmsþIBIbBaðananaEdl)anelIkeLIgenAkñúgÉksarenH sUmnak;TMng³
GgÁkar CEDAC (Centre d´Etude et de D'eveloppement Agricole Cambodgien')
TMnak;TMng³ elak R)ak; esrIvDÆ naykRKb;RKg TUrs½BÞ³ 012 887 966 TUrsar³ 023 885 146 GIuEml³ SereyvathP [email protected]
eKhTMB½r³ http://www.cedac.org.kh
52
bBaðaClpl
esckIþepþIm sm<½n§PaBedIm,IGPirkSFnFanClpl KWCasm<½n§PaBrbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)alCati nigGnþr-CaticMnYn 35 EdlbMerIkargarelIvis½yensaT nigFnFanFmµCatienAtMbn;Tenøsab TenøemKgÁ nigtamextþ eqñrsmuTÞ. sm<½n§PaBkarBarFnFanClplk¾KWCasmaCikmYyrbs;Rkumkargarbec©keTsensaTpgEdr.
vis½yClplRtUv)ancat;TukCavis½yGaTiPaBmYyd¾sMxan; kñúgkarCYykat;bnßyPaBRkIRkrbs; RbCaCnCnbTkm<úCa. vis½yenHRtUv)ancat;TukCavis½yGaTiPaBmYyenAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_ Cati EdlTTYlsÁal;tYnaTId¾xan;rbs;RtIkñúgkarciBa©wmCIvitrbs;RbCaCnkm<úCarab;lannak; edaypþl;Ca es,óg GaharUbtßmÖ R)ak;cMNUl nigCIvPaBrs;enA.
sUcnakrtamdanrYm sUcnakrtamdanrYmBak;B½n§sRmab;vis½yenH mandUcxageRkam³
cMNucedA skmµPaBcaM)ac; sßab½nTTYl xusRtUv
ry³eBl
8> elIkkMBs;CIvPaBrbs;RbCaCn RkIRkenACnbT kat;bnßyPaBRkIRk CaBiessenAtamtMbn;CnbT BRgwg suvtißPaBes,óg nigGaharrUbtßmÖ tameKalkarN_GaTiPaB Edl)an elIkeLIgenAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatiqñaM 2006-2010.
8>3 cat;viFansmRsb edIm,IqøúH bBa©aMgGaTiPaBénvis½yClpl kñúg karelIkkMBs;CIvPaBshKmn_ CnbTenAkñúgEpnkarGPivDÆn_XMu Rsuk nigextþ k¾dUcCaenAkñúgkRmit pþl;mUlniFirbs;Gñkpþl;CMnYypg Edr.
RksYg ksikmµ rukçaRbmaj; nigensaT dwknaM/ GaCJaFr mUldæan
RtImas TI4 qñaM 2006
GgÁkarminEmnrdæaPi)alsUmpþl;eyabl;mYycMnYnsIþBIsUcnakrtamdanrYmxagelIenH.
8> CIvPaBrbs;shKmn_CnbTenAkñúgvis½yensaT
skmµPaBnanaEdleK)ansegáteXIjfa)anGnuvtþedayraCrdæaPi)alEdlqøúHbBa©aMgnUvvDÆnPaBnigkic©RbwgERbgCabnþbnÞab; enAkñúgkMENTRmg;vis½yensaT mandUcxageRkamenH³
• karGnuvtþn_EpnkarskmµPaBGPivDÆn_vis½yensaTkñúgqñaM 2006. • karRbkas[eRbIR)as;c,ab; nigGnuRkwtSsIþBIensaT kñúgEx]sPa qñaM2006.
53
fIVebIRtUv)anGnum½tCapøÚvkarkalBIqñaM2005kIþ k¾eKsegáteXIjmanvDÆnPaBd¾tictYckñúgkarGnu-vtn_þEpnkarskmµPaBGPivDÆn_vis½yensaT. karpþl;eyabl;CarYmrbs;GgÁkareRkArdæaPi)alelIEpnkar enHKWfa EpnkarenH)andak;ecjnUvskmµPaBedayBMumankaryl;dwgGMBIfvikasMrab;GnuvtþeLIy. elIsBI enHeTAeTot skmµPaBnanaEdlmanEcgenAkñúgEpnkarenH manlkçN³beRmIplRbeyaCn_[rdæ)alCl pl CaCagCYyedaHRsaytMrUvkarrbs;shKmn_ensaTRkIRk dUcEdlGacemIleXIjtamry³karBiPakSa CabnþGMBIRBMRbTl;LÚt×ensaTÉkCn nigkgVHxaténvDÆnPaBkñúgkarbegIátshKmn_ensaT enAkñúgqñaM 2006 ¬sUmemIlEpñkxageRkam¦.
GgÁkareRkArdæaPi)alGbGrsaTrnUvkarGnum½tc,ab;sIþBIensaTkalBIEx]sPa qñaM2006 k¾b:uEnþ mankarRBYy)armÖfa c,ab;sIþBIensaTenHnwgminbMerIplRbeyaCn_rbs;RbCaCnCnbT nigRbCaCnRkIRk EdlBwgEp¥kelIFnFanensaTeLIy. bBaða nigkarRBYy)armÖsMxan;²cMnYn 10 Edl)anelIkeLIgeday tMNagensaTBITUeTARbeTskm<úCaBak;B½n§eTAnwgesckIþRBagc,ab;sIþBIensaT ¬kic©RbCMuBieRKaHeyabl;Edl )aneFIVeLIgkalBIéf¶TI14 Exmifuna qñaM2004 enAextþkMBg;qñaMg¦ RtUv)anbdiesF. bBaðamYyBak;B½n§nwg c,ab;sIþBIensaTenH KWfac,ab;enHnwgERbkøaynaykdæanClpl[eTACardæ)alClplvij EdlRbmUlpMþú GMNacelIkarRKb;RKgkarRKb;RKgFnFanClpl. RbkarenHminRtwmEtdak;kMritelItYnaTI nigkarTTYl xusRtUvrbs;shKmn_ensaTb:ueNÑaHeT vaEfmTaMgdak;kMritpgEdrelItYnaTIrbs;sßab½nepSg²eTot dUcCa RkumRbwkSaXMu GaCJaFrextþ nigRksYgbrisßan CaedIm.
eTaHbICac,ab;sIþBIensaTRtUvmanGmmkCamYynUvRbkasfIµmYy sIþBIkarensaTxñattUck¾eday k¾ rhUtmkdl;bc©úb,nñenH RbkasenHenAminTan;RtUv)anecjenAeLIy EdlenAEtTuk[karensaTxñattUc sßitenAeRkamc,ab;cas; ¬c,ab;qñaM1987¦. RbkarenHbNþal[GñkesaTtUctacminGacRbkbrbrciBa©wm CIvit)aneLIykñúgsßanPaBfycuHRtInaeBlbc©úb,nñ³ ]bkrN_EdlGnuBaØat[GñkensaTtUctaceRbIR)as; enaHKWtUceBk EdlBMuGac[GñkensaTcabRtI)anRKb;RKan;sMrab;ciBa©wmCIviteLIy. ehtuenHeKRtUvkMNt; karensaTxñattUceLIgvijenAkñúgRbkasfIµ edIm,IFana[)anfaGñkensaTtUctac GacrkTTYlTanciBa©wm CIvit)an.
skmµPaB¼yuT§saRsþsMxan;²rbs;EpnkaryuT§saRsþGPiDÆn_Cati cMNucedArbs;EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatiEdlBak;B½n§nwgvis½yenHrYmman ³
cMNuc
xøwmsar
4>45 elIkkMBs;[man nig BRgwgkarGPivDÆn_ edayEp¥kelIshKmn_ cMeBaHvis½yClpl tam ry³karpþl;siTi§GMNac eTA[shKmn_mUldæan edIm,I[RbCaksikrGaccUlrYmedaypÞal; ya:gskmµ nigedaysmFm’ enAkarerobcMEpnkar karerobcMkmµviFI nigkarRKb;RKg
54
vis½yClpl ehIynig edIm,IecosvagkarensaThYskRmit.
Eklm¥CIvPaBrs;enArbs;GñkRk tamry³karelIkkm<s;smtßPaBBYkKat; edIm,IeRbIR)as;RtI EdlensaT)an[manRbsiTi§PaBCagmun tamry³karEkécñ karrkSaTuk kardwkCBa¢Ún nig karlk;dU.
bEgVLÚt×ensaTmYycMnYn Edlputkic©snüasm,Tan eTACakEnøgGPirkSBUCmcäaCati Edl tamry³enH nwgbegIánplsþúkFmµCatipg nigGPirkSBUCmcäaCati EdlRbQmmux nwgkar putBUC.
karBarClplTwksab tamry³karEfrkSaEdnTwk TaMgKuNPaB nigbrimaNEdlCaCRmk mcäaCati.
4>45³ karGPivDÆn_Ep¥kelImUldæan
karcUlrYmrbs;saFarNCnmansar³sMxan;sMrab;karRKb;RKgvis½yClplTaMgmUl edaysar RbCaCnCaeRcInBwgEp¥kelIFnFanTaMgenH. shKmn_ensaT sgÁmsIuvil nigGgÁkarminEmnrdæaPi)al manB½t’mantictYcGMBIkarGPivDÆn_vis½yensaT edaysarrdæaPi)aleFIVkarBieRKaHeyabl;CamYyRkumTaMg enHBMu)anl¥enAkñúgkarerobcMeFIVEpnkar.
tamry³EpnkarskmµPaBGPivDÆn_vis½yensaT raCrdæaPi)alkm<úCa)anebþCJacitþbegIát[man EdnensaTshKmn_bEnßmeTot. b:uEnþ eKBMueXIjmanEdnensaTshKmn_fIµNamYyRtUv)anbegIáteLIg kñúgqñaM2006 eT. pÞúyeTAvijEdnensaTshKmn_bc©úb,nñkMBugCYbRbTHbBaðalM)akmYycMnYnmandUcCa³
• kgVHEpnkarRKb;RKgtMbn;EdnensaTshKmn_. • karkMNt;RBMEdnensaTshKmn_minl¥ CaBiessRBMEdnrvagLÚt×ensaTÉkCn nigEdn
ensaTshKmn_. • kgVHkarTTYlsÁal;fñak;CatielIEdnensaTshKmn_. BYkeKenAEtxVHkarKaMRTtampøÚvc,ab;
kñúgkarRKb;RKgtMbn;shKmn_rbs;BYkeK. • CMhrTn;exSayrbs;shKmn_enAeBlkarBartMbn;Tl;nwgkarT®nÞancUlBIGñkxageRkA. • kar)at;bg;CMenOrbs;smaCikelIlT§PaBrbs;shKmn_ensaTkñúgkarFana)anCIvPaBenA
kñúgry³eBlEvg.
EpnkarskmµPaBGPivDÆn_vis½yensaT )anebþCJakat;bnßybEnßmeTotnUvcMnYnLÚt×ensaTÉkCn nigeFIVkarkMNt;RBMsImac,as;las;rvagLÚt×ÉkCn EdnshKmn_ensaT nigEdnCMrkmcäa. b:uEnþPaBmin c,as;las;rvagRBMsImaLÚt×ensaTÉkCn nigEdnensaTshKmn_enAtMbn;bwgTenøsab enAEtbnþbgá[man
55
TMnas;rvagEdnensaTshKmn_nigLÚt×ensaTÉkCn. shKmn_ensaTPaKeRcInenAtMbn;bwgTenøsab)an bnþts‘UCamYynwgRBMsImashKmn_rbs;BYkeK EdleFVI[karBRgwgshKmn_KµanRbsiT§PaB. KMeragRKb; RKgbrisßanbwgTenøsab (TSEMP) EdlRtUv)anerobcMeLIgkñúgeKalbMNgCYyKaMRTEdnensaTshKmn_ enAtMbn;bwgTenøsab )anrgkarBnüareBlkñúgkarpþl;plRbeyaCn_dl;shKmn_ edaysarmankarEkERb kñúgkarerobcMKMeragkarpøas;bþÚrbuKÁlikKMerag nigfñak;dwknaMKMerag.
eRkABIenH edaysarEdnensaTshKmn_PaKeRcInBMumankarTTYlsÁal;fñak;CatienAeLIy sh-Kmn_TaMgenHmanEtenAelIRkdasEtb:ueNÑaH. ]TahrN_ dUcCaEdnensaTshKmn_enABam)aMg kñúgextþ kMBg;FM nigenAERBkkUnLúgenARsukMBg;RtLac extþkMBg;qñaMg. EdnshKmn_ensaTpat;sNþay enA extþkMBg;FM RtUv)anbegIáteLIgBIrdgrYcmkehIy KWmþgenAqñaM2002 nigmþgeTotenAqñaM2006. b:uEnþEdn ensaTenHenAEtBMuTan;dMeNIrkar)anl¥enAeLIy.
4>45³ karelIkkMBs;CIvPaBrs;enAtamry³karEkécñRtIkan;EtRbesIreLIg karbnþeFIVkMENTRmg;vis½yensaT)anBinitüemIleLIgvijnUvRbB½n§TIpSar. edaymankarCYy
]btßmÖBITIPañk;garpþl;CMnYy rdæ)alClpl)anerobcMbegáItyuT§saRsþmYysRmab;karrkTIpSarRtI nigkar EkécñRtI.
CaTUeTAeKsegáteXIjfa karEkécñRtI karelIkdak; Tukdak; kardwkCBa¢Ún nigkarlk;dUr minTan; )aneTAdl;GñkensaTtUctacenAeLIy. karGnuvtþenAmanlkçN³mCÄkar nigRbmUlpþúMEtenAtamtMbn;TI RbCMuCnmYycMnYntUcenAeLIy EdleFIV[BaNiC¢krFM²TTYlplcMeNjya:geRcIn rIÉGñkensaTtUctacenA tamtMbn;dac;RsyalenAEtBMu)ancgRkgKñaCaRkum nigminRtUv)aneKeGIeBIdl;. cMeBaHensaTtUctac Ca karRbkbrbrciBa©wmCIvit GñkensaTtUctacmankarlM)akkñúgkareFIVkargarelIkarEkécñ karTukdak; kardwk CBa¢Ún nwgkarlk;dUr. karlk;dUrRtIEtBIrbIKILÚRkamenAeRkAPUmipþl;[GñkensaTtUctacnUvR)ak;ticCagkar lk;enAkñúgPUmieTAeTot edaysarkars¥úyxUc nigkarbg;éføGnuBaØatdwkCBa¢Ún.
4>45³ karERbkøayLÚt×ensaT[eTACaEdnCMrkmcäa
eK)ankt;sMKal;eXIjfamanLÚt×ensaTtictYcbMputEdl)anEkERbeTACaEdnCMrkmcäa. Rbkar enHbBa¢ak;[eXIjc,as;BIkgVHqnÞ³rbs;raCrdæaPi)alkm<úCakñúgkarGnuBaØat[bwgTenøsabmanzan³CatMbn; ebtikP½NÐBiPBelak.
enAkMritmIRkU LÚt×ensaTRtUv)aneKTuk[RtYtsIuKñaCamYynwgmNÐlCIv³cMruH ]TahrN_ mNÐlCIv³ cMruHbwgqµar ¬EdlRtYtsIuKñaCamYyLÚt×ensaTelx6¦ kñúgextþkMBg;FM nigmNÐlCIv³cMruHERBkTal; ¬Edl RtYtsIuKñaCamYynwgLÚt×ensaTelx2¦ kñúgextþ)at;dMbg. PaBRtYtsIuKñaenHKWbNþalmkBIRKb;RKg;minl¥ nigTMnas;plRbeyaCn_rvagGPirkS nigeFIVGaCIvkmµelIFnFan.
56
]TahrN_ EdnCMrkmcäabc©úb,nñenAbwgTenøsab)anTTYlrgkarxUcxatBIkarRKb;RKgminl¥ nigkar ensaTbMpøicbMpøaj. GñkensaTbInak;RtUv)aneKsmøab;kalBIExemsaqñaM2007 enAkMBg;høÜg extþeBaFi sat;. karbMpøicbMpøajEdnCMrkmcäaenAkMBg;R)ak;kñúgextþeBaFisat;edayGñkensaT )annaM[manTMnas; Rbdab;GavuF.
4>45³ karkarBarFnFanClplTwksab
karkarBarFnFanensaTTwksabmansar³sMxan;sMrab;RbeTskm<úCa edaysarensaTTwksab CYypÁt;pÁg;CIvPaBrs;enArbs;RbCaCnrab;lannak;. karkarBarnesaTTwksabcaM)ac;RtUveFIVRBmKñaCamYy nwgkarkarBartMbn;TMnablicTwkEdlCaCMrkRtI EdlRTRTg;FnFanensaTTwksab. TMnablicTwknigtMbn; dIesImEdlRTRTg;ensaTTwksabmankarfycuH. tMbn;TaMgenH xøHRtUv)aneKcak;bMeBjdIsMrab;karGPi-vDÆn_TIRkug nig]sSah_kmµ. ]TahrN_ tMbn;éRBlicTwkénextþ)at;dMbg ¬BYytaesk nigemagb¤sSI¦ RtUv )anRkumh‘unÉkCnT®nÞanyk³ Rkumh‘unsIuFIma:t )anT®nÞanykdIéRBlicTwkenARsukemagb¤sSI ¬RbmaN Ca 5>130hikta ehIyRkumh‘unesamNarI )ancab;ykdIRbmaNCa 1>046hikta enARsukfµeKal Edl mYyEpñkCatMbn;EdnensaTshKmn_. enAextþkMBg;FM tMbn;TMnablicTwkFM²enAkñúgRsukesÞag RtUv)an T®nÞanykedayvinieyaKinÉkCnminsÁal;eQµaHmñak; Edl)anCIkRbLayFarasaRsþ sMrab;eFIVkareRsac Rsb;épÞdIERsenArdUvR)aMg. karcab;ykdIéRBlicTwkenAkñúgtMbn;TMnablicTwkbwgTenøsabmankarekIneLIg cab;taMgBIeBlTMnas;dIFøIenATUTaMgRbeTskm<úCabnþekIneLIg.
GgÁkareRkArdæaPi)alk¾mankarRBYy)armÖpgEdrcMeBaHkMeNInénkarsagsg;ehdæarcnasm<½n§kñúgbwgTenøsabEdleRbIR)as;épÞdImYyEpñkFMéntMbn;TMnablicTwk. KMeragGPivDÆn_RbB½n§FarasaRsþdUcCaenA CInit nigKMeragFarasaRsþPaKBay½Bürbs;bwgTenøsab Gacbgáplb:HBal;dl;tMbn;TMnablicTwkbwgTenø sab CMrkmcäa nigensaT. GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmesñI[raCrdæaPi)alBicarNaBIkarcUlrYmrbs; sgÁmsIuvilenAkñúgkargarGPivDÆn_TaMgenHsMedAeCosvagplb:HBal;KYr[)armÖTaMgLay.
bBaðasMxan;²EdlminmanenAkñúgsUcnakrtamdanrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati
TnÞwmnwgvDÆnPaBkñúgvis½yensaT GgÁkarminEmnrdæaPi)almankarRBYy)armÖya:gxøaMgBIkarERb køayLÚt×ensaTedjéføCMuvijbwgTenøsab[ eTACa {LÚt×ensaTRsavRCavvij}. karpþl;LÚt×ensaTRsav RCaveTA[ÉkCnedayBMuqøgkat;dMeNIrkaredjéføsaFarN³ GacnaM[manGMeBIBukrlYy. GñkmanGMNac GaceRbI\T§iBlrbs;xøÜnedIm,IykLÚt×ensaTRsavRCavkan;kab;sMrab;ry³eBl 6qñaM. RbkarenHnwgbegIán kgVHtmøaPaBkñúgkarRKb;RKgLÚt×ensaT nigGPi)alkic©Tn;exSayenAkñúgvis½yensaTCaTUeTA. GgÁkarmin EmnrdæaPi)alsUmGMBavnav[rdæaPi)alGnuvtþkaredjéføRKb;RbePTLÚt×ensaTTaMgGs; sMedAFana[)an faensaTRtUv)anRKb;RKgRbkbedaynirnþrPaB.
57
Gnusasn_ • GgÁkarminEmnrdæaPi)alesñIsMu[raCrdæaPi)alkm<úCaGnuvtþkaredjéføRKb;RbePTLÚt×ensaTedIm,I
Fana[)annUvtmøaPaB nigGPi)alkic©l¥enAkñúgvis½yensaT. • GgÁkarminEmnrdæaPi)alesñIsMu[raCrdæaPi)alecjRbkassIþBIkarensaTxñattUcedIm,IGnuBaØat[
GñkensaTtUctacGacmanlT§PaBRTRTg;CIvPaBrs;enA)an. • GgÁkarminEmnrdæaPi)alesIñsMu[raCrdæaPi)alelIkkMBs;karcUlrYmsaFarN³ nigkarBieRKaHeya
bl; sIþBIkarGPivDÆn_vis½yensaT nigKMeragGPivDÆn_nanaEdlb:HBal;shKmn_mUldæan. • raCrdæaPi)al nigTIPñak;garpþl;CMnYy KYrEtFana[shKmn_manPaBCam©as;elIEdnensaTsh-
Kmn_ rYmTaMgsiT§i nigkarTTYlxusRtUv elIral;karsMerccitþBIkareRbIR)as;FnFanensaTRbkb edaynirnþrPaB RsbtamRkbx½NÐc,ab;.
• GgÁkarminEmnrdæaPi)alesñIsMu[raCrdæaPi)aleFIVkarkMNt;RBMsImaEdnensaTshKmn_ nigtMbn; LÚt×ensaTÉkCn[)anc,as;las;edIm,IeCosvagTMnas;rvagPaKITaMgBIr.
• kareFVIvimCÄkarEdnensaTshKmn_Kb,IRtUveFIVtamry³kareFIVsmahrNkmµvis½yensaTeTAkñúg kmµviFIsIla.
• raCrdæaPi)alkm<úCa Kb,IEksRmYlEpnkarskmµPaBGPivDÆn_vis½yensaTeLIgvij edayeFIVkar BieRKaHeyabl;CamYysgÁmsIuvil nigGgÁkarminEmnrdæaPi)al sMedAFana[)anfaEpnkarenH edaHRsay nigbMerIesckIþRtUvkar nigplReuyaCn_shKmn_ensaTenAmUldæan.
B½t’manTMnak;TMng edIm,IB½t’manbEnßmBIbBaðaEdl)anelIkeLIgxagelI sUmTak;Tg³
elak m:k; siT§iriT§i naykRbtibtþi GgÁkarsm<½n§PaBedIm,IGPirkSFnFanClpl TUrs½BÐ ³ 023 992 044 GIuEm:l ³ [email protected]
58
karGPivDÆn_KMeragfamBlvarIGKÁIsnI
esckþIepþIm TMnb;varIGKÁIsnIxñatFMCaeRcInRtUv)aneKkMBugeRKag nigkMBugsagsg;enAkñúgGaRtamYyEdlBMuFøab; manenAkñúgRbeTskm<úCa nigtamdgTenøemKgÁeRkam EdleFVI[manplb:HBal;y:agxøaMgkøadl;brisßan esdækic©sgÁm RbB½n§eGkULÚsI nigshKmn_tamdgTenø. shKmn_nAPaK\sanénRbeTskm<úCaFøab;TTYl plb:HBal;CaeRcIn EdlBMumansMNgBIkarGPivDÆn_famBlvarIGKÁIsnI rvagRBMRbTl;RbeTsenAtamdg TenøxagelIenAkñúgRbeTsevotNam nigLav. TMnb;famBlvarIGKÁIsnIbreTsEdl)aneRKag nigkMBug dMeNIrkarmanplb:HBal;y:agxøaMgmkelIRbeTskm<úCa rYmman TMnb;varIGKÁIsnIy:alI ¬720emhÁava:t;¦ nigb‘UnKUb ¬280emhÁav:at;¦ enARbeTsevotNam nigdunsahug ¬240emhÁav:at;¦ enARbeTsLav.
eRkABIenHmanKMeragmYYycMnYneTot EdlkMBugsagsg; b£sßitkñúgdMNak;kalEpnkarsagsg;kñúgRbeTs km<úCa dUcCaKMeragTMnb;famBlvarIGKÁIsnIkMcay ¬190emhÁav:at¦ nigTMnb;famBlvarIGKÁIsnIsMbUr ¬3>000emhÁa v:at;¦.
xN³EdlRbeTskm<úCa nigRbeTsdéTeTottamdgTenøemKgÁ gakmkeFVIkarTajykpl RbeyaCn_BIfamBlvarIGKÁIsnImanbBaðaRbQm EdlbgáedaykarGPivDÆn_eEbbenHnwgmankarekIneLIg EfmeTot. raCrdæaPi)alénRbeTskm<úCaeFVIkarebþCJacitþcUlrYmedIm,IBRgwgGPi)alkic©FnFanTwk kñúgtMbn; enAeBlcuHkic©RBmeRBogTenøemKÁgqñaM1995 nigtamry³skmµPaBbnþbnÞab;eTot dUcCaGnuRkwtüsþIBIkar vaytMélplb:HBal;brisßan dMeNaHRsay 5y:ag Edl)ancrcaCamYYyPaKIRbeTsevotNamenAqñaM 2000 nigdMeNaHRsayfµIenHeTottamry³karebþCJacitþbegáItRkumkargarGnþrRBMEdnedIm,IedaHRsaypl b:HBal;qøgRBMEdnrbs;TMnb;famBlvarIGKÁIsnITenøERsBkenAkñúgRbeTsevotNam. edayehtukarebþCJa citþTaMgenHKWCaCMh‘aneq<aHeTArk karelIkkMBs;kic©shRbtibtþikarTwkGnþrRBMEdn nigQandl;kareKarB siT§uirbs;shKmn_tamBamTenø. karCMrujqnÞ³neya)ay karcUlrYmBIsaFarN³ nigtMrUvkarFnFan hirBaØvtßúmansar³sMxan;bMput kñúgkaredaHRsaybBaðanaeBlbc©úb,nñ nigFanafaral;KMeragvarIGKÁisnInaéf¶ GnaKtnwgmannirnþPaB nigbMerIRbeyaCn_dl;RbCaCnkm<úCa.
sm½<næTenøkm<úCa ¬EdlBImunRtUv)aneKsÁal;fa Rkumkargar TenøTaMg3¦ KWCasm½<næPaBénGgÁkar sgÁmsuIvil EdleFVIkarkarBar nigsþareLIgvijnUvRbB½næeGkULÚsIuTenø nigCIvPaBrs;enArbs;RbCaCnkm<úCa EdlBwgEp¥kelIFnFanTenø. GgÁkarminEmnrdæaPi)alnImYy²eFVIkarCamYyshKmn_/ GaCJaFrmUldæan Rsuk¼extþ / raCrdæaPi)al b¤CamYyRkumTaMgGs;enH.
59
skmµPaB nigyuT§saRsþKnøwHkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati
Epñk¼cMnuc xøwmsar 4>25 “kic©xitxMMRbwgERbgkMBugdMeNIrkar nwgbnþBRgwgkarcUlrYm edIm,Ipþl;»kaseGayman
karcUlrYmBIRKb;mCÄdæanénsgÁmsIuvil enAkñúgRKb;TidæPaBsmRsbéndMeNIrkarerob cMEpnkar nigdMeNIrkarénkareFVIesckþIsMerccitþrbs;raCrdæaPi)alkm<úCa ”
4>49 “eKaledAkñúgkarEfrkSa karGPirkS nigkareRbIR)as;RbkbedaycIrPaBnUvFnFan FmµCatiTaMgGs;rbs;Cati rYmTaMgCIv³cMruH KWminRKan;EtRtUvrkSa ekrþi_dMENlFmµCati Etb:uENÑaHeT b:uEnþEfmTaMgelIkkMBs;cIrPaBbrisßan nigrYmcMENkeFVI[mankMeNIn esdækic© RbkbedaynirnþrPaB karkat;bnßyPaBRkIRk nigCYyelIkkMBs;karrs;enA rbs;shKmn_ tamtMbn;CnbTpgEdr”
4>64 • “erobcM nigGnuvtþn_viFankarRKb;RKgnigkat;bnßyTwkCMnn; nigraMgs¶Üt”
• “Eklm¥nigtMeLIgRbBn§½Gegáttamdan nigRtYtBinitü]tuniym-ClsaRsþTUTaMg RbeTs edIm,IbegáInKuNPaBx<s; nigRbsiT§PaB]tuniym-ClsaRsþkñúgeKal bMNgbeRmIdl;karksagesdækic©sgáÁm RBmTaMgpþl;B½t’mansþIBIGakasFatu ClsaRsþ [)anTan;eBlevlaCUndl;saFarN³Cn.
• CMrujkarRKb;RKgGagTwkTenø nigRbB½næEbgEckTwk[)ansmRsbnigman RbsiT§PaB”
4>66 “xitxMbeBa¢oskareRbIR)as;RbPBfamBl Edlmanéføx<s; ehIyykcitþTukdak;CMruj karGPivDÆRbPBfamBlEdlmanéføTabEdlTajykmkBIeRbgnighÁas.
4>25- sgÁmsIuvilcUlrYmenAkñúgdMenIrkareFVIEpnkarnigkarsMerccitþ eBlEdlGgÁkaminEmnrdæaPi)alkúñgRsuk nigtMNagshKmn_mkBITenøERsBk)ancUlrYm kñúgkic© RbCMuRkumBak;Bn§½sþIBIkar vaytMélplb:HBal;brisßan ¬EIA¦ TenøERsBkenAkñúgRbeTskm<úCakalBIEx mkra qñaM2007 knøgeTAfµI²enH BYkeKmanGarmµN_sb,ayrIkaray nigyl;eXIjfakic©RbCMuenHKWCa kare)aHCMh‘anmYyy:agviC¢maneq<aHeTArkkarelIkkMBs; karcUlrYmBIPaKIsgÁmsIuvil. eyIgsgÄwmfakar cUlrYmrbs;GgÁkarsgÁmsIuvilnwg manPaBkan;EtRbesIreLIgtamry³karcUlrYmkñúgkic© RbCMuCamYymRnþI rdæaPi)alBak;Bn§½ nigtamry³karpþl;»kaseGaysgÁmsIuvil)ancUlrYmRKb;dMNak; kalerobcM nigeFVIEpn karKMerag. elIsBIenH eTAeTotkarTTYl)annUvB½t’mansþI BIkareFVIEpnkarfamBlvarIGKÁIsnI enAkm<úCa mansar³sMxan;xøaMgNas;eRBaHfa knøgmkkarTTYl)anB½t’manCYbkarlM)ak nigenAmankMrittictYcenA eLIy.
60
4>49 kMeNIn karkat;bnßyPaBRkIRk nigkareFVI[RbesIreLIgenACnbT edIm,IeFVIkarvaytMélmYyeGay)anRtwmRtUv faKMeragfamBlvarIGKÁIsnIBitCamanplb:H Bal;Ca GviC¢manelIFnFanFmµCatikm<<úCaEmn b¤k¾Gt;enaH vaTamTareGaymaneFVIkarsikSavaytMélplb:HBal; brisßan y:agm:t;ct;enAeBlmuneFVIEpnkarKMerag. karvaytMélenHRtUvmanlkçN³ sþg;darGnþrCatieday rYmbBa©ÚlTaMgkarBieRKaHeyabl;CamYyRkumBak;Bn§½pg. karsikSavaytMélplb:HBal; brisßanBITMnb;varI GKÁIsnIknøgmkBMu)anKitKUBI plb:HBal;elIdg TenøxageRkamTal;EtesaH ehIyk¾BMu)anpSBVpSayB½t’man )anTan;eBlevlaEdr. TegVIEbbenH)aneFIVeGayPaKI Bak;Bn§½CaeRcInBuMmanlT§PaB cUlrYmkñúgdMeNIrkar erobcMEpnkareT. CagenHeTAeTot B½t’manTaMgenHBMumankarebIk cMhreGayGgÁkar minEmnrdæaPi)al nigshKmn_rgplb:HBal;)andwgeT.
4>64 karRKb;RKgTwkCMnn;nigkarkat;bnßyeRKaHraMgs¶Üt
• shKmn_enAtamdgTenøERsBkenAEtBMu)andwgmunBIehtubNþaleGaymanTwkCMnn;xøaMgkalBIExsIha qñaM 2006edaysarBMumankarpSBVpSayB½t’manClsaRsþ nigr)aykarN_TwkCMnn;dl; GgÁkarminEmnrdæaPi)alkñúgRsuk.
• kñúg»kassikçasalafñak;tMbn;sþIBI KuNPaBTwkTenøessankalBI Exmifuna qñaM2006 GgÁkarmin EmnrdæaPi)alkñúgRsuk)anesñIeGaymankarGegátBinitütamdan ]tuniym-plsaRsþeGay)an eTogTat; nigm:t;ct;Cagmun. GgÁkarminEmnrdæaPi)alk¾)anesñIpgEdreGayeRbIR)as;RbBn§½ BinitütamdanfµIEdlGacBinitü KuNPaBTwk edaymanrYmbBa©Úl)a:raEm:RtsuxPaBkñúgenaHpg.
• edIm,IelIkkMBs;smtßPaBRKb;RKgGagTenøGnþrRbeTsenHeGay)ansmRsb nigmanRbsiT§iPaB raCrdæaPi)alkm<úCaRtUvbegáInlT§PaBcrcaCamYyPaKIevotNam nigLav edIm,ICYybn§Úbnßypl b:HBal;dl;shKmn_tamdgTenøeRkam nigedIm,IeGayBYkeKGacTTYl)ansMNgBIplb:HBal; knøgmk bc©úb,nñ nigGnaKt. raCrdæaPi)alkm<úCak¾KYrpþl;»kaseGayshKmn_tamdgTenø eRkam)ancUlrYmkñúgdMeNIrkarsMerccitþBIRbtibtþikar nigkareFVIEpnkarfamBlvarIGKÁIsnIenHpg Edr.
4>66 GgÁkarminEmnrdæaPi)alkñúgRsukBMu)andwgGMBIkarsikSarkCMerIsfamBlCMnYsfµI Edl)ankMBugRbti btiþenHeT. GgÁkarminEmnrdæaPi)alk¾BMu)andwgEdrfa karsikSaenH)anrkeXIjKMeragfamBlvarI GKÁIsnIenHBitCamansar³sMxan; nigpþl;sar³RbeyaCn_bMput b¤ya:gNaenaHeT. karsikSaTaMg enHmansar³sMxan;xøaMgNas; kñúgkareFVIeGayeyIgGaceCosputBIKMerageRKaHfañk; nigeRbIR)as; fvikar Gs;eRcIn.
61
bBaðasMxan;²EdlminmankñúgsUcnakrtamdanrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati TaMgsUcnakrtamdanrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati BuM)anedaHRsay b¤Ecgc,as;las;
BIGVIEdlCakarRBYy)armÖrbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)al kñúgRsukBIkarGPivDÆn_famBlvarIGKÁIsnIenaHeT.
edaymUlehtuenH eKKYEtEcgeGay)anc,as;las;BIkarBRgwgGPi)alkic©FnFanTwkkñúgRbeTs nigGnþr RbeTsedIm,IFananUvkarGPivDÆn_ RbkbedaycIrPaB smFm’ nigkarEckrMElkplRbeyaCn_ RBmTaMgkar KitKUdl;shKmn_xageRkamTenø.
Gnusasn_ CakþIsnñidæan nigedIm,IelIkkMBs;qnÞ³kñúgkarkat;bnßyPaBRkIRk karGPivDÆn_RbkbedaynirnþPaB
nigkarcUlrYmrbs;BlrdækñúgkargarGPi)alkic©. GgÁkarsgÁmsIuvilesñIeGayrdæaPi)al nigm©as;CMnYyGnþr CatiTaMgGs;cat; viFankardUcxageRkam³ 1- edaHRsayCMelaHTwkGnþrRBMEdn nigKitKUredaHRsayral;karRBYy)armÖrbs;shKmn_
cab;taMgBITsSvtür_qñaM1990mkshKmn_Tenøessan )ancab;epþImraykarN_BIbBaðaEdlpSar P¢ab;eTAnwgRbtibtþikar nigkarsagsg;TMnb;famBlvarIGKÁIsnIenATenøEpñkxagelI. kñúgral;BakübNþwg mansñameméddak;CUnrdæaPi)alCabnþbnÞab; RbCaCn)aneFVIsMeNIrmYYycMnYnmandUcCa³ eGayTwkTenøhUr dUcedImvij p¥akkarsagsg;TMnb;rhUtdl;mankaredaHRsayplb:HBal;rYc mankarTUTat;cMeBaHkarxUcxat bc©úb,nñ nigknøgmkeFVIkarCUndMNwgBIkarebIkTwk nigkarcUlrYmkñúgdMeNIrerobcMEpnkar nigmankarsMerc citþRBmTaMgkarFanakarra:b;rgGayuCIvit EdlGacbgáBIplb:HBal;énkar)ak;TMnb;.
rhUtmkdl;eBlenH eKBMuTan;edaHRsaybBaðaTaMgenH[)ansmrmüenAeLIyeT. eTaHCamankar sikSaKMrUBIkM laMgTwkdwknaMedayKN³kmµaFikarTenøemKgáÁkalBIeBlfµI² nigmankarvaytMélplb:HBal; brisßaneTAelIGKÁIsnIevotNamdwknaMeday SWECO-Grøner edIm,Ivas;BIkMritb:HBal;KMeragfamBlvarI GKÁIsnIevotNammkelIEpñkxageRkamTenøk¾eday k¾rhUtmkTl;eBlenHeKeXIjmankarvaytMéltictYc bMput. ehIyeTaHCakarxUcxatTaMgLay RtUv)anTTYlsÁal;CapøÚvkarehIyk¾edayk¾rhUtmkdl;eBlenH eKBMuTan;eXIjmankarTUTat;sMNgNamYycMeBaHkarxatbg;naeBlbc©úb,nñ nigknøgmkenaHeT. eTaHCa y:agdUcenHkþITIPJak;garpþl;CMnYyGnþrCati nigrdæaPi)altamdgTenøemKgÁenAEtbnþkargarGPivDÆn_famBl varIGKÁIsnIrbs;BYkeK edayBMuxVl;xVayBIkaryl;RBmrbs;shKmn_ nigminpþl;sMNgelIkarxUcxatdl; RbCaCnxageRkamdgTenøeLIy.
rdæaPi)altamdgTenøemKgÁ nigm©as;CMnYyGnþrCati KYEtelIkkMBs;karBieRKaHeyabl;CamYyRbCa CnEdlrgeRKaHBIkarsagsg;TMnb; edIm,IedaHRsayral;bBaðarbs;BYkeK nigedIm,IesIubGegátBIkarxUcxat. CagenHeTAeTot eKKYrEtriHrknUvyuT§saRsþsMrab;kat;bnßyplb:HBal;elIsgÁm nigbrisßan CaBiessBak;
62
Bn§½nwglMhUrbrisßan. eRkABIenHRtUvrkyuT§saRsþpgEdrsMrab;GnuvtþdMeNIrkar b£ynþkaredaHRsaymYy EdlGBüaRkwtü nigmantmøaPaB.
2- FanakarTTYl)anB½t’man nigkarcUlrYmrbs;RbCaBlrdæ edIm,IFanafakarEckcayB½t’maneTAdl;RkumBak;Bn§½TaMgGs;manPaBRbesIreLIg nigTan;eBlevla k¾
dUcCaedIm,IFanafa RbCaBlrdæBitCa)ancUlrYmy:ageBjelj kñúgdMeNIrkarGPivDÆn_famBlvarIGKÁIsnI enaHraCrdæaPi)alkm<úCa RtUv³
• eFVIkarshkarCamYyGaCJaFrevotNamBIRbBn§½RtYtBinitüelIkMBs;Twk nigkarCUndMNwgBIkarebIk Twk nigkarCUndMNwgBIkarebIkTwkeGaymanRbsiT§PaBCagmun. eFVIdUcenHKWedIm,Ipþl;eGaysh- Kmn_nUvB½t’manbnÞan; nigBitR)akdtamry³meFüa)aybec©kviTüasmRsbbMput EdlCYykat; bnßydl;karTMnak;TMngtamry³mnusS.
• tamdanBIqnÞ³xagPaKIevotNamkñúgkarcUlrYmkic©RbCMuRkumBak;Bn§½sþIBIr)aykarN_vaytMélpl b:HBal;brisßanEdlsikSaeday SWECO-Grøner. eFVIdUcenHedIm,IeGayR)akdfa kic©RbCMunwg minmankarBnüaeBlminc,as;las;enaHeT.
• eFIVkarBiPakSamYy sþIBIkarRKb;RKgfamBlvarIGKÁIsnIGnþrRbeTs edaymankarcUlrYmBIPaKI km<úCa evotNam Lav nigRKb;PaKIBak;Bn§½TaMgGs;edayEp¥kelIkarsikSaknøgmkdUcCa karsikSa dMbUg karsikSaplb:HBal; nigBakübNþwgBIRbCaCntamGagTenøTaMgbI.
• ebIkcMhrB½t’mansþIBIEpnkarGPivDÆn_famBlvarIGKÁIsnIeGay)anTUlMTUlay nigelIkkMBs;kar cUlrYmBIsMNak;saFarN³Cn. FanafakarvaytMélplb:HBal;rbs;famBlvarIGKÁIsnI TaMgkñúg Rsuk nigGnþrRBMEdnBitCaRsbeTAtamc,ab;Cati nigxañtGnþrCati.
• KYrEtdak;bBa©ÚlkarENnaM nigeKalkarN_rbs;KN³kmµaFikarTMnb;varIGKÁIsnIBiPBelakeTAkñúg c,ab;EdlmanRsab; nigc,ab;Edl)anesñIeLIg ehIyEdlmanplb:HBal;dl;GPi)alkic©FnFan TwkGnþrRBMEdn. eRkABIenHeKk¾KYrEtbBa©Úlkic©RBmeRBogTenøemKgÁqñaM1995 eTAkñúgc,ab;CatiCa beNþIr²pgEdr.
• begáItynþkarcUlrYmenAkñúgKN³kmµaFikarCatiTenøemKgÁkm<úCasMedAFana)annUvkarEckrMElkB½t’man nigkarcUlrYmBIsaFarN³CnkñúgdMeNIrkarerobcMEpnkarfamBlvarIGKÁIsnI.
3- BRgwgGnuelamPaB nigsßabn½niytkmµ KN³kmµaFikarTenøemKgÁ)anbegáItRkbxNнmYyrYcehIy sMrab;kargarGPivDÆn_famBlvarIGKÁIs
nIkñúgRbeTs nigGnþrRbeTs. KN³kmµaFikarTenøemKgÁ)anGnum½telIlkçxNнsMrab;karcUlrYmrbs;saFa rN³CnkñúgdMeNIrkareFVIEpnkarKMerag. CagenHeTAeTotc,ab;rbs;RbeTskm<úCa nigRbeTs evotNam k¾ manEcgBIkarvaytMélplb:HBal;brisßanEdlRsbeTAnwgsþg;darGnþrCatieRscehIyEdr. sßab½nCatirYm manKN³kmµaFikarTenøemKgÁ nigKN³kmµaFikarGciéRnþy_ EdlsRmbsRmYlkargarTMnb;varIGKÁIsnItam
63
RBMEdnmantYnaTIBinitüemIlkarGPivDÆn_famBlvarIGKÁIsnI Edlmanplb:HBal;dl;RbCaCnkm<úCaenAtam GagTenøemKgÁnigenAtamtMbn;RBMEdn.
edIm,IBRgwg)annUvGnuelamPaB nigsßab½nniytkmµ raCrdæaPi)al nigm©as;CMnYyKYrEtKaMRTya:g xøaMgkøa nigpþl;FnFaneGay)anRKb;RKan;dl;sßab½nCati edIm,IedaHRsaybBaðaTMnb;varIGKÁIsnI nigedIm,IFana karcUlrYmBIsaFarN³RbkbedayRbsiT§iPaB. 4- GegátrkCMerIsfamBlfµIEdlmannirnþPaB
edaysarkarGPivDÆn_famBlvarIGKÁIsnImankarekIneLIgkñúgtMbn; karsikSarkCMerIsfamBldéT eTotEdlmannirnþrPaBénkareRbIR)as;KYrEteFVIeLIg edIm,IeGaydwgc,as;faetIfamBlvarIGKÁIsnIenH KWCa CMerIsEdlmannirnþPaB nigl¥bMputsMrab;km<úCa b¤y:agNa?
bTBiesaFn_BIshKmn_mUldæan³ krNITMnb;varIGKÁIsnIy:alIénTenøessan
krNITMnb;y:alIhVl enAdgTenøessan y:alIKW CaTMnb;varIGKÁIsnIEdleKsagsg;elIkMNat;TenøessankñúgRbeTsevotNam. vaCa
TMnb;varIGKÁIsnIFMCageK nigsagsg;dMbUgeKbMputenAkñúgtMbn;GagTenøemKgÁeRkam. TMnb;enH)anbMpiøc bMpøajRbBn§½eGkULÚsIuy:agxøaMgnigbgáplb:HBal;dl;RbCaCnRbmaN 50>000nak; Edlrs;enAtam dgTenøkñúgPUmiPaK\sanénRbeTskm<úCa. cab;taMgBIqñaM1996mkshKmn_rs;tam dgTenø)anTTYl rgplb:HBal;y:agF¶n;F¶r dUcCa lMhUrTwkminRbRktI ¬y:agehacNas;mankrNIlg;Twk 39 krNIxUc xat nig)at;bg;RTBüsm,tiþ nigkarFøak;cuHénksikmµtamRcaMgTenø¦ karxUcKuNPaBTwk ¬EdleFVIeGay mnusS nigstVQW nigCMgWepSg²mankarekIneLIg¦ nigkarFøak;cuHénFnFanClplcMnYn 73° EdlbNþalmkBIkarbgçaMgmineGayRtIpøas;TI nigkarERbRbYlplsaRsþ ¬EdlbgáeGaymankgVHxates,óg nig)at;bg;cMNUlsMrab;CIvPaBrs;enA¦. TenøEdlFøab;EtpÁt;pÁg;esdækic© nigCIvPaBrs;enArbs;RbCaCnmUldæan \LÚvenH)anERbkøay eTACaRbPBpþl;plb:HBal;eGayRbCaCntamdgTenøessaneTAvij. elak hYn salIb CaRBwT§acarü mYYyrUbenAkñúg RsuktaEvg)anerobrab;fa }´KµanTIBwgGVIesaHeLIy. cab;taMgBIFnFanTenø minGacBwg GaRs½ypl)anteTAeTotmk ´mankarlM)akkñúgkarciBa©wmCIvit nigmankarlM)akkñúgkarrkcMNUl pÁt;pÁg;RKYsarNas;}. elak Ém vuT§I CaGPi)alrgRsuktaEvg )anmanRbsan_fa }BImuneyIgFøab;Et dak;qñaMgdaMTwk ehIyk¾cuHeTATenørkcab;RtI GacrkRtI)anmuneBlTwkBuH b:uEnþ\LÚvenHvij eyIgRtUv cMNayeBlmYyéf¶eBjTMraMEtrk)anRtImYy} . eTaHbICamankartva:BIshKmn_nigPaKIxagTMnb;varIGKÁisnIy:alI )andwgBIplb:HBal;TaMgenH kþIk¾bc©úb,nñenHenAEtbnþdMeNIrkarsagsg;TMnb;cMnYnBIreTot)anRbmaNCamYyPaKbYnehIy. elak RsI rU:cam fVan; enARsukGNþÚgmas)anmanRbsasn_fa }etIBYkeKGaceFVIGVIeTotmkelIBYkeyIg? ebIeKsg; TMnb;EfmeTotenaHnwgbgáeGayhinehackan;EtxøaMgEfmeTot ehIynwgbNþaleGayman mnusSsøab; kan;EteRcIneTotminxan}. eTaHbIRbCaCnenAtamdgTenøessanTTYlrgnUvkarxatbg; y:agdUcenH ehIyk¾plb:HBal;BI TMnb;varIGKÁIsnIenHenAEtminmanPaBRbesIreLIg ehIyRbCaCnenA EtBMuTan;TTYl )ansMNgGVITaMgGs;BIplb:HBal;.
64
B½t’manTMnak;TMng sMrab;B½t’manbEnßmTak;TgnwgbBaðaEdl)anelIkeLIgxagelIenH sUmTak;Tg³ • elak eh‘A KwmeRsg evTikarGgÁkarminEmnrdæaPi)alsþIBIkm<úCa
TUrsBÞ½elx³ 023 214 429 > GIuEm:l³ [email protected]
• elak eTB b‘uNÑariT§ smaKmGPirkSbrisßan nigvb,Fm’ (CEPA) TUrsBÞ½elx³ 023 881 613 > GIuEm:l³ [email protected]
• elak m:k; siT§iriT§i naykRbtibtþi GgÁkarsm<½n§PaBGPirkSFnFanClpl
TUrsBÞ½elx³ 023 992 044> GIuEm:l³ [email protected]
• elak KIm sgða bNþajkarBarTenøTaMgbI TUrsBÞ½elx³ 012 629 221 > GIuEm:l³ [email protected]
65
éRBeQI cMkareQIdaM nigdIsm,Tan
esckIþepIþm GgÁkarminEmnrdæaPi)al enAEteXIjplb:HBal;GviC¢maneTAelIshKmn_CnbT EdlbNþal mkBIkarEdlrdæaPi)alenAEtRKb;RKgmin)anRtwmRtUvelIéRBeQI cMkareQI nigdIsm,Tan. plb:HBal; TaMgenHeFIVeGayeKmankarcab;GarmµN_elIerOgGPi)alkic©l¥KNenyüPaB nigkarkat;bnßyPaBRkIRk. y:agehacNas;manGgÁkarminEmnrdæaPi)alkñúgRsukcMnYn 25 nigGgÁkarminEmnrdæaPi)al GnþrCaticMnYn 11 EdlkMBugeFIVkargarEpñkshKmn_éRBeQI b¤skmµPaBTak;TgnwgshKmn_éRBeQIenA km<úCa. GgÁkarnImYy²kMBugEteFIVkarCamYyshKmn_mUldæan GaCJaFrmUldæan b¤GaCJaFrextþ rdæaPi)al b¤CamYYyEpñkcMruHénGaCJaFrTaMgenH. elIsBIenHeTot GgÁkarminEmnrdæaPi)aldéTeTotEdleFIVkarEpñk GPivDÆn_ nigsiTi§mnusS)ansegátemIly:agCitditelIplb:HBal;éndIsm,Tanesdækic© nigsm,TanéRB eQIeTAelIkarRbkbCIvPaBrs;enAtamCnbT nigsiT§imnusS. mankaresIñeLIgfa GgÁkarminEmnrdæaPi)alEdlmansmtßPaBeFIVCatMNageGayshKmn_ én GgÁkarminEmnrdæaPi)alTUeTA KYrcUlrYmkñúgRkumkargarbec©keTssIþBIéRBeQInigbrisßan EtrhUtmkdl; eBlenHsMeNIenHminTan;RtUv)aneqøIytbenAeLIy. y:agNakIþ GgÁkarminEmnrdæaPi)alrIkraynwgcUlrYm kñúgkarEckrMElkkarsegáteXIj nigkgVl;dUcmanelIkeLIgxageRkamenH.
sUcnakrtamdanrYm snÞsSn_tamdanrYmEdlmankarTak;Tgnwgvis½yenHKWmandUcxageRkamenH.
cMNucedA skmµPaBcaM)ac; sßab½nrdæEdl TTYlxusRtUv
Rkbx½NÐ eBlevla
8> elIkkMBs;CIvPaBrs; enArbs;GñkRkenAtamCnbT kat;bnßyPaBRkIRk CaBiess enAtamCnbT elIkkMBs;sniþ suxes,ognigGaharUbtßmÖ tamGaTiPaB dUcmanEcgkñúg EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati qñaM 2006-2010 .
8>2> begIátynþkarnigpSBVpSayB½t’man eGay)aneTogTat;sIþBIdIsm,Tanesdækic© RsbtamlixitecjedaynaykrdæmRnIþ cuHéf¶TI 30 Exmifuna qñaM 2005 .
RksYgksikmµ rukçaRbm:aj; nig ensaT
RtImasTI 2 qñaM 2006
11> FanakareRbIR)as;FnFan FmµCatiRbkbedaynirnþPaB edayKitKUrBIkarRbkbCIvPaB
11>1> tak;EtgnigGnuvtþkmµviFICatisIþ BIéRBeQI edaydMbUgepþatelI³ k> BRgwgkarGnuvtþc,ab;éRBeQI Biess
rdæ)aléRBeQI ¼RksYgksikmµ
r)aykarN_ RbcaMRtImas
66
rs;enAnigesckIþRtUvkarrbs; shKmn_CnbT .
karRbyuT§RbqaMgnwgkarrannigTRnÞanéRB eQI . x> eFIVsniTankmµnigkarkMNt;cMNat;fñak; eLIgvijnUvFnFanéRBeQIrbs;Cati edIm,IFanakareRbIR)as;FnFanenH eday eFIVkarkMNt;RBMRbTl;bEnßmenAtMbn;éRB nigkarkMNt;RBMRbTl;éntMbn;karBar . K> begIðykarvaytMélTMhMRKbdNþb;én éRBeQI qñaM 2005¼2006 . X> GnuvtþkmµviFIshKmn_éRBeQInig BRgwgshKmn_éRBeQI . g> eFIVkarBRgwgsmtßPaBkmµviFIvis½y éRBeQInigkardaMedImeQIedIm,IbMerIbMNg esdækic©sgÁm . c> karRtYtBinitüedayÉkraCükñúgvis½y éRBeQI ¬GaRs½yelIkarmanfvikaBI m©as;CMnYy¦
¼RksYgbrisßan rdæ)aléRBeQI ¼RksYgksikmµ ¼RksYgbrisßan rdæ)aléRBeQI RksYgksikmµ
rdæ)aléRBeQI RksYgksikmµ
rdæ)aléRBeQI RksYgksikmµ rdæ)aléRBeQI RksYgksikmµ
kñúg RtImas TI4 énRbCuM GDCC
RbcaMRtImas RbcaMRtImas minTan; kMNt;
11>2> BRgwgtmøaPaBedaypSBVpSay B½t’manTaMgGs;énvis½yEdlmankarTak; Tg sIþBIskmµPaBrbs;sßab½nrdænana rYmTaMgsm,TansIþBIsm,TanEr:nigtMbn; GPivDÆn_eyaFarYmTaMgGgÁkarminEmn rdæaPi)alnigm©as;CMnYyedaypSay)an eTogTat;tameKhTMB½rrbs;Rkumkargar bec©keTssþIBIéRBeQInigbrisßan
GñkBak;B½n§TaMg TaMgGs;
kñúgRtImas TI4 énRbCuM GDCC qñaM06
GgÁkarminEmnrdæaPi)almanmtidUcxageRkamcMeBaHsUcnakrtamdanrYmxagelI³
8>2> eKhTMB½rrbs;RksYgksikmµ rukçaRbm:aj; nigensaT http://www.maff.gov.kh/elc pþl;B½t’ manxøHsIþBIdIsm,Tanesdækic©EdlmanTMhMcab;BI 1000hictaeLIgeTA EdlRtUv)anpþl;rhUtmkdl;éf¶TI 31 ExFñÚ qñaM2006 edaymanbBa©ÚlB½t’manfIµ²enAExkBaØa qñaM2007. RkumkargarsIþBIéRBeQI nigbrisßan )anEckcaykñúgcMeNamm©as;CMnYynUvB½t’manbEnßmsIþBIsm,Tanesdækic© EdlRtUv)ancuHkugRtayl;RBm niglubecal. B½t’manEdlpþl;mkenaHeRcInEtminRKb;RKan;edIm,Ibgðajfa etInrNaCam©as;dI b¤fanrNaCa GñkTTYlplBIskmµPaBTaMgenaH. ¬sUmemIlRbGb;xageRkam¦. eKminTan;begIáteGaymanynþkarenA eLIyedIm,IFanafaB½t’manRtUv)anpþl;eGaydwgPøambnÞab;BImankarsMerccitþ.
67
eTaHbICamanB½t’manxøHcuHkñúgeKhTMB½rkIþ EtGgÁkarminEmnrdæaPi)alsegáteXIjsßanPaBepSg eTAvijkñúgPaBCak;Esþg edayshKmn_mUldæaneRcIndwgBIsm,TandIesdækic© EtenAeBlRkumh‘uncuHeTA dl;nigcab;epIþmykdICarbs;xøÜnEtb:ueNÑaH. B½t’manEdlRtUv)anbgðajmkdl;eBlenH bBa¢ak;BIkarbgðaj ykEtnamRKan;EtedIm,IeFIVeGaym©as;CMnYymankars¶b;citþEtb:ueNÑaH CaCagkarbgðajnUvdMeNIrkarRKb; RKgkarEkTMrg;kñúgvis½yenH. eKKYreRbIB½t’mankñúgeKhTMB½redIm,I CMrabshKmn_EdlTTYlrgkarb:HBal; eGay)andwgedIm,Ikat;bnßyTMhMénsm,TandIesdækic©EdlmanTMhMelIsc,ab;kMNt;Rtwm 10>000 hicta ehIyrkemIlniglubecaldIsm,Tanesdækic©Edlpþl;eGayedayxusc,ab; b¤pþl;plGviC¢mandl;kar RbkbCIvPaBrbs;GñkkñúgmUldæan. m©as;CMnYyRtUvtamdandMeNIrkarEkTMrg;d¾sMxan;enH.
Rkumh‘uncMkarekaHkug ¬Koh Kong Plantation Co. Ltd) – karelIkcMNucGaRkk;mkbgðaj . eyaltameKhTMB½rrbs;rdæaPi)al cMkarekaHkugminEdlcuHbBaI¢¢kartampøÚvc,ab;Tak;TgnwgdIsm,Tanesdækic© EdlxøÜn)anTTYlenaHeT. pÞúyeTAvijRkumh‘uncMnYn 4 EdleKniyayfamankarTak;TgnwgcMkarekaHkug)anbMeBj lixitesIñsMuTaMgGs;ehIy)anbMeBjsMNMuEbbbT6caM)ac;TaMgGs; . tamry³Éksar eKmindwgfaetIcMkarekaHkug TTYlsm,TantamrebobNaeT. minmanÉksarNamYyEdlbBa¢ak;faRkumh‘un Koh Kong International Co.,
Duty Free Shop, Koh Kong International Resort and Club Cambodia nig Koh Kong Sugar Industry
Ltd manTMnak;TMngeTAnwgRkumh‘uncMkarekaHkugeT. pÞúy eTAvijeKhTMB½rrbs;RksYgksikmµRKan;EtbgðajfaTwk suT§EtPk;enAkñúgdMeNIrkarpþl;smm,TandIesdækic©.
11>1k> eTaHbICaéRBxøHEdlRtUv)anTRnÞanykdIedayxusc,ab; RtUv)anRbmUlykmkvijBICn elIµskIþ Etskmµ PaBpþÜcepIþmrbs;rdæaPi)alenHRtUvrgkarbg¥ak;edaykarKaMRTrbs;xøÜnelIkarranéRBedIm,I ykdIeFIVsm,Tanesdækic©.
• dIsm,Tanesdækic©bIkEnøgCab;²KñaenAextþRkecHEdlmanm©as;EtmYyKWRkumh‘un Asia World Agricultural Development Cambodia. Ltd, Global Agricultural Development Cambodia Co.
Ltd nig Green Island Agricultural Development Cambodia Co. Ltd kMBuge)aHTItaMgenAelIdI éRB ehIyya:gehacNas;)ancab;epþImskmµPaBranéRBkñúgdIsm,TanmYyehIyEdr. Rkumh‘un eRKagnwgbegáIteragcRkGaeQIenAkñúgtMbn;EdlCakarbMBaneTAnwgGnuRkwtüqñaM 1999 sþIBIviFan karTb;sáat;vis½yvinieyKmYycMnYn EdlhamXat;karvinieyaKelIkarEkéqñeQIh‘ubmUl k¾dUcCa bMBaneTAelImaRtaTI30 énc,ab;éRBeQIEdlbBa¢ak;faminGnuBaØateGaymaneRKOgcRkbrikçasM rab;EkéqñenAkñúgbrievn5KILÚEm:RtBItMbn;GPirkSéRBeLIy. skmµPaBranéRBk¾kMBugbnþmanpg EdrcMeBaHtMbn;sm,TandIesdækic©kñúgextþkMBg;FMrbs;Rkumh‘un HMH Co..
6 KYrkt;sMKal;faRkumh‘uncMkarGMeBAextþekaHkugKWCam©as;dIsm,Tanesdækic©EdlenACab;nwgdIcMkarsm,TanekaHkug .
68
• enAextþsÞwgERtg dIsm,Tany:agehacNas;cMnYn 10 kEnøgenAdIéRBRtUv)anpþl;eGayRkumh‘un dUcCaRkumh‘un Green Sea Industry Company Ltd manTMhMCag 100>000 hicta EdlFMCagdb; dgénTMhMGtibrmaEdlEcgkñúgc,ab;Pumi)al.
• Rkumh‘undIsm,Tanesdækic©y:agehacNas; 5 )anTTYlsm,TankñúgtMbn;dIsm,TanéRBeQI Kingwood EdlRtUv)anlubecaleTAvij. karpþl;sm,TanenHpÞúynwgGnuRkitüsIþBIkarRKb;RKg sm,TanéRBeQI. eragcRkGareQIkMBugdMeNIrkary:agehacNas;kñúgtMbn;BIréntMbn;TaMgenH.
• kñúgExmkra qñaM 2007 mRnIþkñúgmUldæannigtMNagrbs;Rkumh‘un Vietnam Rubber Plantation
Company )ancab;epIþmsikSaBIlT§PaBeFIVsm,TankñúgtMbn;EdlmanéRBeRcInkñúgextþkMBg;FM Edl rYmmantMbn;éRBLag EdlCatMbn;éRBRtUBicFMCageKEdlenAesssl;kñúgtMbn;TMnabéntMbn;GasIu PaKGaeKñy_.
karpþl;sm,TandIesdækic©elItMbn;dIéRBEdlRtUv)ancat;TukfaCadIsaFarN³rbs;rdæ KWCaTegVI xusc,ab;ebIeyaltamc,ab;PUmi)alqñaM 2001. c,ab;enHGnuBaØateGayeFIVsm,TandIEtenAelIdIÉkCn rbs;rdæEtb:eNÑaH.
11>1x> karkMNt;RBMRbTl;éRBeQIkMBugEtdMeNIrkareTAkñúgtMbn;kMNt;TaMg 15 rbs;rdæ)aléRB eQI . RksYgbrisßankMBugEtkMNt;EpnTIsYn]TüanCatinigtMbn;EdnCMrkstVéRB. karenHnaMeGaymankar naMKñaTamTaredayxusc,ab;rbs;m©as;dIsm,Tan nigGñkdéTeTot elItMbn;éRBEdlminTan;)ankMNt;RBM RbTl;enAeLIy. caM)ac;RtUvmanPaBsIuKñarvagdMeNIrkarkMNt;RBMRbTl;dIéRB nigtMbn;karBar karkMNt; nigeFIVEpnTIdIrdæ nigkarcuHbBaI¢dIrbs;shKmn_CnCatiedIm. elIsBIenHeTotkarkMNt;RBMRbTl;dIéRB RtUv mankarcUlrYmy:agskmµrbs;GñkBak;B½n§TaMgGs;rYmTaMgshKmn_mUldæan GaCJaFrextþ nigGgÁkarsgÁm sIuvilpgEdr.
11>1K> lT§plénkarsikSaelITMhMRKbdNþb;éRBeQIfIµ\LÚvenHmkdl;ehIy. sgÇwmfakar vaytMélcugeRkayBITMhMRKbdNþb;énéRBeQI manB½t’maneRcInCagkarGegátmun². karsikSaBITMhMRKb dNþb;énéRBeQIenARbeTskm<úCaRtUv)aneFIVcugeRkaykñúgqñaM2003 EdleFIVedayrdæ)aléRBeQIedayman km©IBIFnaKarBiPBelak. karrkeXIjBIkarGegátenaHEdlfaTMhMRKbdNþb;edayéRBeQImankMeNIn KW pÞúynwgPsþútagEdlRbmUl)anedayGgÁkarminEmnrdæaPi)alnigsßab½nepSg²eTot Gs;ry³eBlCaeRcIn qñaMEdlfakarkab;eQIedayxusc,ab;bNþaleGayTMhMRKbdNþb;énéRBeQI nigKuNPaBéRBeQIenAkm<úCa mankarfycuH. karGegátenaHminGacEjkeGaydac;BIKñarvagéRBEdlminTan;rgkarb:HBal; nigéRBEdl TTYlrgkarbMpøajy:agxøaMgenaHeT. karvaytMélfIµelITMhMRKbdNþb;énéRBeQI KYrEtdak;eGaymankar vaytMéledayRkumRbhak;RbEhl nigmanbgðajBIEpnTInigRbB½n§B½t’manPUmisaRsþEdlBak;B½n§ eGayeK )andwgCaTUeTA .
69
11>1X> bc©úb,nþenHmanTItaMgshKmn_éRBeQIcMnYnRbEhl 280 cuHkñúgeKhTMB½rénrdæ)al éRBeQI. GnuRkitütnigRbkassIþBIshKmn_éRBeQIRtUv)anGnum½t ehIyeKalneya)aysIþBInitiviFI kMNt;RBMRbTl;shKmn_éRBeQInigcMNuclMGitnanaRtUv)anbegIðy. y:agNakIþ rhUtmkTl;eBlenH min manTItaMgshKmn_éRBeQINamYyenAkm<úCa RtUv)anTTYlsÁal;tampøÚvc,ab;enAeLIy EdlCakardak; eGayshKmn_éRBeQI sißtkñúgsßanPaBminrwgmaM nignaMeGayshKmn_minsUvmanTwkcitþkñúgkarkarBar shKmn_éRBeQIeT.
11>1g eFIVkarksagsmtßPaBsMrab;kmµviFIvis½yéRBeQInigkardaMedImeQIsMrab;bMNgesdækic© nigsgÁm ³ GgÁkarminEmnrdæaPi)alminmanmtiNamYysIþBIsUcnakartamdanrYmenHeT.
11>1c> bc©úb,nþenH minmanGñktamdanedayÉkraCüelIvis½yéRBeQIeT ehIyk¾mineXIjman m©as;CMnYyNaRBmpþl;CMnYysMrab;kargarenHeT. eTaHbImanPsþútagEdlbgðajeGayeXIjfa mankar kab;eQIxusc,ab;CaTUeTAkIþ k¾enAeBlenHfµI²enHminmankarRbmUlB½t’manCalkçN³RbB½n§eT. kartam danrbs;rdæ)aléRBeQIxøÜnÉgenACYbnwgbBaðaTMnas;plRbeyaCn_ ehIymin)anbgðajeGayeXIjrUbPaB eBjeljeT. mankaryl;RsbKñaCaTUeTAfa RBMEdnkMNt;énkargarnigkarGnuvtþrbs;GgÁkarÉkraCü PaKeRcInkñúgeBlfIµ²enH KWRkumh‘un SGS min)aneFIV)aneRcIndUckarrMBwgrbs;m©as;CMnYy nigGgÁkarminEmn rdæaPi)aleT.
11>2 CabEnßmelItMrUvkarB½t’mansIþBIsm,TandIesdækic© karRKb;RKg)anRtwmRtUvelIdIrdæTamTar eGaymanynþkarmYysMrab;eFIVr)aykarN_eTogTat;R)ab;BIB½t’manénsm,TanEr: tMbn;GPivDÆn_eyaFa nig tMbn;karBar. rhUtmkdl;eBlenH RksYg]sSahkmµnigEr: )anpþl;eGayRkumkargarbec©keTssIþBIéRB eQI nigbrisßan nUvbBaI¢mYysIþBIsm,TanEr: ebIeTaHbICabBaI¢enHcas; nigminmanniyaydl; dUcCakarRBm eRBognaeBlfIµ²enHkñúgkarpþl;siTi§rukrkEr: BHP-Billiton enAextþmNÐlKIrIkIþ. Rkumkargarbec©keTskMBug Etrg;caMB½t’mansIþBItMbn;GPivDÆn_eyaFa nigTinñn½y GIS sMrab;tMbn;karBar. enAminTan;manpgEdrnUv B½t’mansIþBIsm,TandIesdækic©cMnYn 1>000 hicta b¤ticCagenH Edlpþl;edayGaCJaFrextþ. emIleTAhak;eXIjfa mankarRBmeRBogkan;EteRcInelIsMeNIsMurukrknigeFIVGaCIvkmµEr:enA extþ rtn³KIrI nigextþmNÐlKIrIEdlsißtenAPaK\sanþ. kñúgextþTaMgBIrenHCaextþEdlmanCnCatiPaKticrs;enA eRcInCageK GacfasMeNITaMgenH ebIRtUv)anRBmeRBogehIy nwgmanplb:HBal;elIdICIvPaBrs;enA nig vb,Fm’rbs;RkumCnCatiPaKtic RBmTaMgbrisßankñúgmUldæan. karpþl;sm,TanEr:kñúgtMbn;rbs;CnCatiedIm rs;enAnwgmanplGviC¢manpgEdrelIkarcuHbBaI¢kmµsiTi§rYmelIdIEdlBYkeK)ankan;kab; nigeRbIR)as;CaRbéB NImk. eKKYreFIVkarkt;sMKal;pgEdrfa tMbn;GPivDÆn_eyaFaFøab;eFIVkarKMramkMEhg eRbIhigSa nigsMLút kñúgCMelaHsIþBIsiTi§nigkarRbkbCIvPaBrbs;shKmn_mUldæan. dUcEdlRtUv)aneKsegáteXIjmk tMbn;
70
eyaFaCaeRcInmineXIjbMerIbMNgeyaFac,as;las;eT. tamBiteTAtMbn;GPivDÆn_eyaFaCaeRcIngaynwg RtUv)aneKlk; b¤epÞreTAeRbIR)as;kñúgeKalbMNgepSg. ebIeyagtamr)aykarN_mun²mk tMbn;GPivDÆn_ eyaFamanTMhM 7Esnhicta EdlRtUvCa 4° énépÞdIRbeTskm<úCa2. cMNuccugeRkayminmankarsMrbsMrYlKñaRbkbedayRbsiTi§PaBeT rvagRksYgnigsßab½nnanarbs; rdækñúgkarRKb;RKgFnFanFmµtaCatinigdIFIø. dUecñH Cajwkjab; mankarRtYtsIuKñarvagdIsm,Tanesdækic© tMbn;éRB tMbn;karBarbrisßan tMbn;sm,TanEr: nigtMbn;eyaFa. karenHnaMeGayb:HBal;karRbwgERbgkñúg karRKb;RKgFnFanFmµCati.
skmµPaB¼yuT§saRsþKnøwHenAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati cMNucBak;B½n§rbs;EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatienAkñúgvis½enHrYmman³
cMNuc xøwmsar 4>47 {>>>>>>nwgmankarxitxMy:agxøaMgedIm,IrkSaTMhMRKbdNþb;rYménéRBeQIeGay)an 60°énépÞdI nigbnþ
kardaMedImeQIeLIgvij eRkABIkarp¥akkarecjsm,TannigtamemIly:aghµt;ct;elI Rkumh‘un sm,TanEdlkMBugeFIVGaCIvkmµéRBeQI edIm,IeGayeKmanEpnkarRKb;RKgéRBeQI CayuT§saRsþ RBmKñaCamYynwgkarvaytMélplb:HBal;EpñksgÁmnigbrisßan ehIybnÞab;BI mankarGnum½tehIy RtUveKarBtamy:agx¢ab;x¢Ün.
4>47 • eKalneya)ayRKb;RKgéRBeQIRbkbedaynirnþPaB edIm,IFanaeGaymankartam dan)anRtwm RtUvnighµt;ct;elIkareFIVGaCIvkmµéRBeQI RsbtamkarRbtibtiþl¥CaGnþrCatikñúgkarRKb;RKgéRB eQIedIm,Ipþl;éRBbMrugTukRKb;RKan;sMrab;kareRbIR)as;kñúgRsuk karkarBarTb;nwgeRKaHraMgs¶Üt nigTwkCMnn; RBmTaMgrkSatMbn;TICMerl EdlCatMbn;CMrkRtI.
• RbB½n§éntMbn;karBaredIm,IkarBarCIvsaRsþcMruHnigRbePTstVEdlCitputBUC. • shKmn_éRBeQIKYrEtCakmµviFIRtwmRtUv mantMlaPaB nigRKb;RKgedayGñkmUldæan.
4>48 • BRgwgkarGPirkSnigRKb;RKgéRBeQI. • CMrujeGaymanCacMkarEdlGacCMnYyesckIþRtUvkaréRBeQICati edayelIkTwkcitþ eGay
mankarvinieyaKTunÉkCnnigkarcUlrYmrbs;saFarN³. • CMrujkarrYmcMENkénvis½yéRBeQIdl;karGPivDÆn_sgÁmnigesdækic©. EpnkaryuT§saRsþ
enAfñak;CatiBIqñaM 2006 dl; 2010. • CMrujkarrYmcMENkénvis½yéRBeQIdl;karkat;bnßyPaBRkIRk edayBRgwgskmµPaB pþÜcepIþm
sIþBIshKmn_ éRBeQInigeFIVeGayshKmn_mUldæancUlrYmkñúgEpnkarGaCIvkmµ éRBeQI . • eFIVeGaysaFarN³mankaryl;dwgedIm,ICYybEnßm daMedImeQIeLIgvij nigeRbIR)as;cMkar
shKmn_ kñúgkarkab;eQIeFIVGus nigFüÚg edIm,IeCosvagkarbMpøajéRBeQI.
2 Col. DJ Mead (Ret.), ‘;kMENTRmg;kgeyaFBlexmrPUminÞ³ PaBCaGñkdwknaMKWCaKnøwH’, ;karEstPñMeBjb:usþ_ cuHéf¶ TI30 Exmkra – éf¶TI12 ExkumÖ³ qñaM2004.
71
4>50 • GnuvtþGnuRkwtüsIþBIkarRKb;RKgdIrdæ CaBiesskñúgkarkMNt;nigEbgEcktMbn; nigeFIVEpnTIdI nigsareBIB½n§.
• BinitüemIleLIgvijnUvsm,TandIesdækic©bc©úb,nñnigeFIVeGayRtUvKñanwgeKalkarN_ dUcEdl manEcgkñúgGnuRkitüsIþBIsm,TandIesdækic© .
cMNuc 4>47 nig 4>48 TMhMRKbdNþb;edayéRBeQI³ dUcEdlmankt;sMKal;mkxagelIeRkamcMNuc JMI 11>1K caM)ac;
RtUvmankarvaytMél)anRtwmRtUvelITMhMRKbdNþb;edayéRBeQI edayeFIVkarBinitüemIlpgEdrnUvKuNPaB éRBEdlenAesssl;. karkab;ranéRBenAeBlenHeRkamrubPaBsm,TandIesdækic©RtUvEtbBaÄb; ebIcg; sMerceKaledAénEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati nig CMDG kñúgkarrkSaTMhMRKbdNþb;éRBeQI.
karRKb;RKgéRBeQIRbkbedaynirnþPaB³ bnÞab;BImankarriHKn;CabnþelIbTrMelaPrbs;Rkumh‘un kab;eQIEdlPaKeRcIn)anTTYlsm,Tan edayminmantmøaPaB kñúgTsvtSTI 90 rdæaPi)alkm<úCamin)an GnuBaØateGayRkumh‘unsm,TanNamYycab;epIþmskmµPaBeLIgvijeT . y:agNakIþ tMbn;sm,Tan nig GtIttMbn;sm,TanTaMgenH minRtUv)andak;eGayenAeRkamkarRKb;RKgepSgeT eTaHbICamanGnusasn_BI karBinitüemIleLIgvijedayÉkraCüelIvis½yéRBeQI (IFSR) eGaysikSaemIlBIviFIRKb;RKgéRBeQICa édKU . dUcEdlmanniyaymkxagelIeRkamcMNuc JMI 11>1k y:agehacNas;sm,Tanesdækic©cMnYn 5 kEnøgRtUv)anpþl;kñúgtMbn;sm,TanéRBeQI Kingwood EdlRtUv)anlubecal EdlCakarpÞúyeTAnwgGnu RkitüsIþBIkarRKb;RKgsm,TanéRBeQI ehIyeragGareQImanskmµPaBenAkñúgkEnøgy:agehacNas;BIrén kEnøgTaMgenH. rdæ)aléRBeQIenAeBlenHkMBugEtdak;ecjnUvRbB½n§mYyénkarkab;eQIRbcaMqñaM EdlGac naMdl;kMeNInénkareFIVGaCIvkmµéRBeQIedaymin)ac;qøgkat;l½kçx½NÐTamTarEpñkbTdæan EdlmanEcgkñúg RbB½n§sm,Tan. eK)ansegáteXIjfa karkab;eQIEdlebIkeGayeFIVenAextþrtn³KIrI edIm,IykeQImkeFIV GKarmnIÞrdæsPaKWCaRbPBénkardwkCBa¢ÚneQIedayxusc,ab;qøgkat;RBMEdneTARbeTsevotNam.
karRKb;RKgtMbn;karBar³ RbeTskm<úCamantMbn;karBareRcIn EtkarkarBarCIvsaRsþcMruH nigFn FanFmµCatikMBugRtUv)anbMpøajedayskmµPaBxusc,ab;. TahanmankarBak;B½n§y:agxøaMgkñúgkarkab;eQI xusc,ab; nigkñúgtMbn;karBarenATUTaMgRbeTs. GaCJaFrminmancat;viFankareGay)anhµt;ct;RbqaMgnwg bTelIµséRBeQIenAtMbn;EdnCMrkstVéRB»r:al;eT bnÞab;BImankarbeBa©jeGaydwg kñúgr)aykarN_rbs; GgÁkar Global Witness kñúgqñaM2005. ]TahrN_³ enAkñúgtMbn;éRBkarBarenAextþmNÐlKIrI dIRtUv)anTijedayxusc,ab;edaym©as;cMkar tUc² nigGñkEdleTABIextþepSg² ehIyskmµPaBkab;eQInigsMlab;stVéRBkMBugEtbnþman. elIsBIenH eTotRkumh‘unEdlmaneQµaHfa Gold Metal Group )anTTYlsm,TanCIkEr:masy:ag eRCAkñúgtMbn;karBar enAextþenH ehIyhammineGayGñkepSgGaccUleTAtMbn;enaH)an.
72
cMkarFM²³ kardaMedImeQIeLIgvij edayeRbIBUCRbePTepSg²kñúgRsuk Gacmanply:agxaøMgelI TMhMRKbdNþb;éRBeQIEtrhUtmkdl;eBlenHmandIEtb:unµanBan;hictaEtb:ueNÑaH EdlRtUv)andaMedImeQI eLIgvijenAelIenaHKitrhUtmkTl;nwgeBlenH. kardaMedImeQIeLIgvijminKYreKRcLMCamYynwgkarGPi-vDÆn_cMkarEdlbMerI]sSahkmµeLIIy. cMkar]sSahkmµmandaMEtdMNaMEtmYymuxEdlduHelOn ehIyb:H Bal;dl;KuNPaBdI kMritTwkeRkamdI nigkarRbkbCIvPaBrs;enArbs;GñkenAkñúgmUldæancMkarFM²minEmnCa éRBeQIeT ehIyvaminrYmcMENkl¥dl;CIvsaRsþcMruHeT.
shKmn_éRBeQInigkarcUlrYmrbs;shKmn_³ dUcEdlRtUv)ankt;sMKal;xagelIkñúgEpñk JMI
11>1X minTan;manTItaMgshKmn_éRBeQINamYykñúgRbeTskm<úCa RtUv)anTTYssÁal;tampøÚvc,ab; eLIy. karenHdak;eGayshKmn_éRBeQIsißtkñúgsßanPaBEdlminKt;mut ehIynaMeGayshKmn_minsUv manTwkcitþkarBarshKmn_éRBeQI. shKmn_éRBeQIenAEtTTYlrgnwgkarbnÞúcbg¥ak;enAtamtMbn;sm, Tan nigGtIttMbn;sm,Tan. edaysarRKb;cMNucTaMgGs;énRkbx½NÐc,ab;sMrab;shKmn_éRBeQIenAeBl enHRtUv)anerobcMsBVRKb;Gs;ehIyvaminmanehtuplNasMrab;eGayeKeFIVkarBnüaeBleToteT. CaTUeTA minsUvmankarcUlrYmrbs;shKmn_kñúgEpnkarRKb;RKgéRBeQIeT EdlnaMeGayvis½yéRBeQIminsUv)an rYmcMENkdl;karkat;bnßyPaBRkIRk nignaMeGayplcMeNjFøak;eTAelIEtGñkFM nigGñkmanEtcMnYntUc b:ueNÑaH.
4>50 karRKb;RKgsm,TandIesdækic©nigdIrdæ³ karcuHbBaI¢dIÉkCnrbs;rdæ nigdIsaFarN³rbs;rdæ enAsißtkñúgdMNak;kaldMbUgenAeLIy. EtdIsm,Tanesdækic©enAEtRtUv)anpþl;elIdIEdlminTan;cuHbBaI¢ edayrMelaPelIGnuRkitüsIþBIdIsm,Tanesdækic©. PaKeRcInéndIsm,Tanesdækic© nigdIsm,TancMnYn 26 b¤eRcInCagenHEdlRtUv)anpþl; eRkayBImankarRbkasGnuRkitürMelaPelIlkçx½NÐkñúgGnuRkitüRtg;fa va min)anqøgkat;karvaytMélrkemIlplb:HBal;sgÁm nigbrisßanCasaFarN³eT b¤min)aneFIVkarBieRKaH eyabl;CasaFarN³elIEpnkarrbs;eK CamYyshKmn_EdlTTYlrgkarb:HBal;muneBlpþl;sm,Tan. Rkumhu‘ndIsm,TansuPnikanigsal;sUPaBaNiC¢enAextþsÞwgERtg )aneFIVkarvaytMélrkemIlplb:HBal; sgÁm nigbrisßaneRkayeBlEdlxøÜnRtUv)anRbKl;eGaynUvdIsm,TanEtb:ueNÑaH. elIsBIenHeTot man Rkumh‘unEdl)ancuHkugRtay:agehacNas; 9Rkumh‘un EdlmandIsm,TanelIsBIkMritTMhMGtibrma 1>000 hictaEdlkMNt;kñúgc,ab;PUmi)alqñaM 20013.
3 These include: The Green Rich Co. Ltd (60 200 ha); Mong Rethy Investment Cambodia Oil Palm Co. Ltd (11 000 ha); Cambodia Haining Group Co. Ltd (23 000 ha); Uk Khun Agro-Industry Development (12 506); Camland Import Export (16 400 ha); Pheapimex Co. Ltd (315 025 ha); Cambo Victor Investing and Developing Co. Ltd (26 550); Mittapheap Mensarun and Rama Khmer (20 000 ha) and Green Sea Agricultural Co. Ltd (100 852 ha) - -Rkumh‘uncugeRkayeKenH)anTTYlsm,TaneRkayBIc,ab;PUmi)al)ancUlCaFrmanehIy.
73
bBaðasMxan;²EdlminenAkñúgsUcnakrtamdanrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati karrrMelaPsiT§imnusS ebIeTaHbImanEcgkñúgc,ab; b:uEnþkgVHxatPaBkñúgkarvaytémøelIplb:HBal;esdækic©nigsgÁm nig kgVHxatkarBieRKaHeyabl;CasaFarN³ eFVI[dIsm,Tanesdækic©RtUv)aneKrMelaPyk edaykmøaMgRbqaMg eTAnwgqnÞ³shKmn_enAmUldæan. xageRkamenHCakrNIsikSaenAtMbn;]sSahkmµdaM GMeBAenAextþkuHkug Edl)ankøayCa]TahrN_mYyKYr[kt;sMKal;.
Rkumhu‘n]sSahkmµsárekaHkug {PaBclaclsgÁm nigkarrMelaPbMBan}
LanQUsdI)anepþImQUssMGatdIcMkarkalBIéf¶TI19 Exmina qñaM2006 enAXMuCIXWelI7. kgkarBar EdlRbdab;edayGavuF)anbdiesF nigminGnuBaØateGayshKmn_cUlkñúgdIEdl)anGH GagedayRkumh‘un ]sSahkmµsárekaHkugfaCarbs;xøÜn RBmTaMg)an)aj;eKa RkbIEdl)ancUleTAkñúg dIEdlmankartva:enH8. man kardeNþImkan;kab;dI nig kar)aj;smøab;stVBahn³ dIsm,TanenH eRbobdUcCakarlYcykkarciBa©wmCIvit BIshKmn_EdlRkIRk. CalT§pleFVI[manRKYsarCaeRcInEdl BwgEp¥keTAelIPaBsb,úrsEdlmanCabNþaj enAkñúgsgÁmrbs;xøÜn. b:uEnþPaBkMrFnFanmann½yfa bNþajTaMgGs;enHminGacnwgmancIrPaBTal;EtesaH. Bakürbs;GñkPUmiQUkKWfa {enAeBlrdUv ksikmµcUlmkdl; >>>ebIsinCaBYkeKminGnuBaØat[eyIgeFVIERscMkar BYkeyIgnwgsøab; } 9.
edayehtuenHGñkPUmi)andwgBIkarKMramkMEhgrbs;dIsm,Tanesdækic© Edl)anraraMgdl;karrs;ranman CIvitrbs;BYkeK eFVI[BYkeKcab;epþImtva:edIm,IkarBarsiT§irbs;xøÜn. CakarbEnßmeTot BYkeK)anepþImtva:eTAnwg GaCJaFrenAmUldæan emXMu GaCJaFrRsuk extþ nigrdæsPa edayBYkGñktva: )anedIrCak,Üntva:RbqaMgnwg sm,TanikEdl)anQUsdIrbs;BYkeK. BYkbU:lIs)aneqøIytbvijedaykarvaytbelIGñktva: nig)aj;eLIg eTAelIhVÚg)atukr. manGñktva:CaeRcInnak;)anrgrbYs nig ehIymanmnusSbYnnak;RtUv)ancab;xøÜn 10.
7 enHCakarkt;sMKal;CaelIkdMbUg EdlshKmn_)anTTYldIsm,Tan/ karrMelaPelIGnuRkwtqñaM2005 sþIBIdIsm,Tanesdækic© EdlTamTar [mankarBieRKaHeyabl;CasaFarN³CamYyXMuEdlmankarb:HBal; . 8 Rkumh‘unsákuHkug nig raCrdæaPi)al)ancuHhtßelxaCelIkic©snüadIsm,Tanesdækic© cuHéf¶TI02 sIha qñaM2006 . ry³eBlbIExeRkay mk Rkumh‘unenH)anepþImQUssMGatdI . GaCJaFrmUldæan GaCJaFrfñak;CatiminRKan;EteFVImindwgminB¤karGgVrsMuBIRKYsarEdlmankarb:H Bal;b:ueNÑaHeT b:uEnEfmTaMgjúHjg; nig KMramkMEhgGñkNaEd;lcg;TamTarkarkarBarc,ab;EfmeTotpg . 9eQµaH Cag suxa ksikrmankarP½yxøacya:gxøaMgenAkñúgCMelaHCamYym®nþICan;;x<s;KNbkSRbCaCn / eyagtamkaEstPñMeBjb:usþ× ecj pSayéf¶TII02 Exmina qñaM2007 . 10 enAeBl NGO maneKalbMNgesIubGegátmanTahanRbdab;edayGavuFraraMgkarcUleTAkñúgPUmi .
74
eRkABIsm,TandIedayxusc,ab; karekIneLIgnUvPaBRkIRk nigkarFøak;cuHsuvtßiPaBes,ógKWkMrekItman Nas;enAeRkamTidæPaBkarGPivDÆesdækic©11. edaymaneKalbMNgbMpøajecalnUvyuT§sa®sþctuekaN nig EpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati dIsm,Tanesdækic©dUcCakrNIenHvaRKan;EtCakareFVIeLIg edIm,I[mandMeNIrkar eRkAc,ab;b:ueNÑaH.
karlubecalsUcnakrtamdanrYmenAqñaM2006 sUcnakrtamdanrYmsMxan;²mYycMnYn )anRBmeRBoKñaenAÉkic©RbCMuBieRKaHeyabl;qñaM2004 RtUv
)anlb;ecalminkic©RbCuMqñaM2006. karlb;ecalTaMgenaHrYmman ³ 1¦ bBa©b;nUvdIsm,Tan nigkarGPivDÆxusc,ab;nana EdlkMBugsßitenAelItMbn;karBar nigdIéRBeQI. 2¦ rkSakarmin[mankarkab;éRBeQI kardwkCBa¢ÚneQI nigdIsm,Tanesdækic©fµI²NamYyeTot. 3¦ GnuvtþEpnkarRKb;RKgRbkbedaycIrPaB rYmmankareFVIkarvaytMélplb:HBal;sgÁmnig brisßan
karvaytémøGñkvinieyaK karBieRKaHeyabl;CamYyshKmn_mUldæan karebIkcMhrB½t’manCa saFarN³ nigpþl;eyabl;muneBlcab;epþImbnþkic©snüafµIeTAeGayRkumh‘unÉkCneFVIkarRKb;RKg b¤eRbIR)as;FnFanFmµCatiÉkCnrbs;rdæ ¬dIFøI mcäa éRBeQI nigEr:epSg²¦. KYrkt;sMKal;fa sUcnakrtamdanrYmTaMgenaHminmanTamTarGVIelIsBIkarTamTarrbs;c,ab;km<úCa
eLIy. karkab;éRBeQInwgenAEtbnþekItmanedayxusc,ab;luHRtaNaEtmankarerobcMfµIeFVIeLIg Edl rhUtmkdl;eBlenHmanbBa©lEtkarkab;eQIsMrab;sagsg;rdæsPaCatifµIEtb:eNÑaH. karpþl;dIsm,Tan esdækic©fµInwgenAEtmanedayxusc,ab; luHRtaNamankarkMNt;RBMdIÉkCnrbs;rdæc,as;las;nigmankarcuH bBa¢IdIRtwmRtUvmankarvaytémøplb:HBal;sgÁmnigbrisßan nigmankarBieRKaHeyabl;CasaFarN³ RtUv )aneFVIeLIg. edaysarnItiviFITaMgGs;enHmansMxan;kñúgkat;bnßyCMelaHkñúgsgÁm nigedIm,IFanafa siT§i rbs;shKmn_mUldæanRtUv)ankarBar m©as;CMnYy)anbMBjcitþxøÜneKedayeFVIkarRtYtBinitü faetImankar ecjpSayB½t’manTaMgenaHenAkñúgeKhTMB½rEdrb¤eT. edaysarfakare)aHBumÖpSayB½t’manTaMgGs;enHKWCa CMhanTI1ya:gsMxan;QaneTArkkarRbesIreLIgkñúgkarRKb;RKgdIFøI manerOgCaeRcIneTotEdlRtUveFVI dUc manpþl;enAkñúgGnusasn_xageRkam.
Gnusasn_
dIsm,Tanesdækic© 1¦ p¥akCabeNþaHGasnñral;karpþl; nigkareRbIR)as;dIsm,Tanesdækic©TaMgGs; rhUtdl;eBldI
ÉkCnrbs;rdæmankarkMNt;RBMRbTl;c,as;las; nigmankarcuHbBa¢IRtwmRtUvRsbtamGnuRkwtü
11mankic©snüamYycMnYnrMelaPelIrdæFmµnuBaØ c,ab;PUmi)alqñaM2001 GnuRkwtüsþIBIdIsm,Tanesdækic© sracrENnaMelx 05ssr sþIBIKMerag vinieyaKelIdIsm,Tanesdækic© c,ab;sþIBIkarkarBarbrisßan nig karRKb;RKgFnFanFmµCati
75
sþIBIkarRKb;RKgdIrbs;rdææ nigkarcuHbN½ÑkmµsiT§idIsmUhPaBCnCatiedImPaKtic )aneFVIcb;sBV RKb;.
2¦ lb;ecalral;dIsm,Tanesdækic©TaMgLayNaEdlminGunelameTAl½kçx½NÐtMrUvrbs;GnuRkwtüsþIBIdIsm,Tanesdækic©. GnuRkwtüsþIBIdIsm,Tanesdækic©TamTarfa muneBldIsm,Tanesdækic©mYy GacRbKl;eTA)an luHRtadIenaHmankarcuHbBa¢IRtwmRtuvfaCadI ÉkCnrbs;rdæ mankarvaytémøBI plb:HBal;eTAdl;esdækic©nigsgÁm mankarBieRKaHeyabl;CasaFarN³ nigmandMeNaHRsay cMeBaHkarerITIlMenA.
3¦ lb;ecalral;dIsm,Tanesdækic©EdlsßitenAkñúgtMbn;éRBeQI 4¦ EklMGkarpSBVpSayB½t’mantamry³karpþl;B½t’mansþIBIkmµsiT§irbs;Rkumh‘un nigB½t’manlMGit
rbb;dIsm,TanTMhMticCag 1/000hikta nigcab;Gnuvtþkarpþl;B½t’manfµI²eGayeTogTat;. caM)ac;RtUvmankarebIkcMhrB½t’manBIRbkassþIBIdIsm,Tanesdækic© eRBaHkarebIkcMhrB½t’manna eBlbc©úb,nþenHRKan;EtmanCakarRBmeRBogelIRkdasCamYym©as;CMnYyEtb:ueNÑaH.
karRKb;RKgéRBeQI
1¦ eGayCnelµIsnigCnBak;B½n§nwgkarkab;éRBeQIxusc,ab;TaMgGs;mankarTTYlxusRtUv. 2¦ ebIkeGaymankarRtYtBinitüemIléRBeQIedayÉkraCüeLIgvijedayQrelImUldæanRkbx½NÐ
sßab½n nigl½kçx½NÐkargareRkayeBlmankarBiRKaHeyabl;CasaFarN³rYc. cat;taMg[man sßab½nEdlmanKuNPaBeday QrelIeKalkarN_dMeNIrkarénkaredjéføCasaFarN³nigRsb tamsþg;darCaGnþrCati .
3¦ muneBlbnþkMNt;karkab;eQIRbcaMqñaM RtUveFVIkarvaytémøplb:HBal;sgÁmkic©nigesdækic© nig karBieRKaHeyabl;CamYyshKmn_mUldæankñúgtMbn;Edlmankarb:HBal;. begáItdMeNIrkardak; [edjéføCacMhRsbeTAtambTdæanGnþrCati. Fanafaral;kar kab;éRBeQIenAeBlxagmux nwgRtwmRtUveTAtamRkumRbwkSaéRBeQI (Forest Stewardship Council) b¤sþg;darRbhak;RbEhl.
4¦ bBa©b;karkMNt;RBMdIelIdIbMrugéRBeQIRbkbedaytmøaPaB edaymankarcUlrYmya:gskmµkñúgRKb; PaKIBak;B½n§ rYmmanshKmn_mUldæan GaCJaFrextþ nig GgÁkarsgÁmsIuvIl. karpþl;[saFarN³ )andwgc,as;fadMeNIrkarkMNt;RBMdInwgminTat;ecalkarGHGagmun² ¬dUcEdlmanEcgkñúgc,ab; PUmi)al¦ rbs;CnCatiedImPaKticeTAelItMbn;éRBEdleKeRbIR)as;sMrab;karksikmµdaMduHCa RbéBNIrbs;BYkeK.
5¦ eFVieGaydMeNIrkarkMNt;RBusImadIéRB nigtMbn;karBareGaymanPaBrlUnedayeFVIkarkMNt; GtþsBaøaN nigeFVIEpnTIdIrdæ nigeFVIkarcuHeQµaHkmµsiT§idIrbs;shKmn_CnCatiedImPaKtic.
76
shKmn_éRBeQI
1¦ begáInel,ÓndMeNIrkarTTYlsÁal;Rsbc,ab;nUvshKmn_éRBeQIEdlmancMnYn280kEnøg. caM)ac;RtUvCMrabCUndMNwgeGay)aneBjeljdl; GPi)alextþ nigGPi)alRsuk nig m®nþICMnaj xagéRBeQIenAmUldæansþIBInItiviFI nigeKalneya)ayfµI ehIyRtUvGnum½tTTYlsÁal;shKmn_éRB eQIedayKµankarBnüaeBlminc,as;las; nig minmanbg;R)ak;.
2¦ elIkTwkcitþ nigGnuBaØateGaymankarbegáIt shKmn_éRBeQIenAtamtMbn;sm,TanEdl)anlb; nigBüÜrecalbeNþaHGasnñ kñúgeKalbMNgkarBaréRBeQI EdlminGacRKb;RKg)anenAeBl bcú©b,nñ.
3¦ edIm,IbegáInkalanuvtþPaBkñúgkarkat;bnßyPaBRkIRk enaHrdæaPi)alRtUvBRgIkéRBeQIshKmn_ eTAkñúgtMbn;éRBeQImantémøedIm,IelIkTwkcitþdl;kar RKb;RKgéRBeQIEdlkMBugmankarfycuH knøgmk.
4¦ kMNt;GaTiPaBshKmn_éRBeQI nigmeFüa)ayrYmKña b¤kñúgPaBCaédKUéRBeQI edIm,ICameFüa)ay RKb;RKgéRBeQI RBmTaMgpþl;GaTiPaBcMeBaHkrNIEdlmankarGHGagRBMRtYtsIuKña edaydIsm, Tan.
5¦ BRgwgkarGnuvtþc,ab; edaypþl;karKaMRTdl;shKmn_nanaEdlBüayamkarBarshKmn_éRBeQI rbs;BYkeK nig dIéRBeQIenACuMvij.
karRKb;RKgtMbn;karBar
1¦ Gnum½tc,ab;tMbn;karBarEdl)aneFVIviesaFnkmµrYcedayKµankarBnüaeBleToteT. 2¦ dak;tMbn;éRBLageGaysßitenAeRkamtMbn;karBar BIeRBaHfaéRBenHCaéRBRtUBic EdlexovRsga:t;
RKb;rdUvkalEdlFMCageKenAkñúgPUmiPaKGasIuGaeKñy_dIeKak. dak;tMbn;éRBLag[sßitenAeRkA kargarplitkmµ nigGPivDÆEpnkarRKb;RKgCMnYsfµIedayEp¥kelIkarBieRKaHeyabl;CamYysh-Kmn_mUldæanedayykkarGPirkS nigkarkarBarsiT§ieRbIR)as;rbs;RbCaCnrs;enAkñúg nigEk,réRB eQICaGaTiPaB.
3¦ eFIVkarføwgEføgeTAelITMhMRKbdNþb;rbs;tMbn;karBar. eFVIdUecñHKWedIm,IRbmUlpþMúqnÞ³neya)aynig qnÞ³sßab½nkñúgkarRbqaMgnwgkarb:unb:gbMpøicbMpøajeKaledAénkarRKb;RKgtMbn;karBarTaMgenH.
dIEr:sm,Tan dIsm,TantMbn;eyaFa nigtMbn;sm,TanepSg²eTot
1¦ eFVIkarp¥akCabeNþaHGasnñral;karpþl;dIsm,TanTaMgGs;enAkñúgtMbn;CnCatiedImrhUtdl;man karcuHbBa¢Ib½NÑkmµsiT§idIsmUhPaBCnCatiedIm)ancb;sBVRKb;.
2¦ cUlCasmaCikrbs; karpþÜcepþImtmøaPaB]sSahkmµTajplBIFmµCati (Extractive Industry
Transparency Initiative).
77
3¦ Fanafaral;dIEr:sm,Tan)anbMeBjl½kçx½NÐénkarvaytMélplb:HBal;elIsgÁm nigbrisßan rYm TaMgTukry³eBlsMrab;eFVIkarBieRKaHeyabl;CasaFarN³pg. minRtUvpþl;karGnuBaØatdl;KMerag NaEdlmanplb:HBal;CaGviC¢mandl;sgÁmnigbrisßaneLIy. TuksiT§i nigplRbeyaCn_rbs; shKmn_mUldæanFMCagplRbeyaCn_rbs;Rkumh‘unrukrkEr:.
4¦ eFVIkarCUndMNwgral;B½t’manfµI²eGay)aneTotTat;sþIBIITItaMg eKalbMNg kmµsiT§i nigB½t’man lMGitBIRKb;dIEr:sm,Tan dIsm,TankgT½B nigdIsm,TanepSg²eTot.
5¦ begáIt[manynþkarsMrab;karsMrbsMrYlkareFVIEpnkareRbIR)as;dIFøIenAfñak;extþ kñúgeKaledACMruj karkarshkarGnþrRksYg Fana[mankarcUlrYmBIRbCaCn nig beBa©ósBIkarGHGagelIRBMdI RtYtsIuKña.
6¦ lb;ecalral;dIsm,TaneyaFaEdlBuMbMerIeKaledAxageyaFa. dIsm,Tan EdlmaneKalbMNg sMrab;kgTB½rMsayKYrEtminsßitenAeRkamkarRtYtRtarbs;RksYgkarBarCati nigeRkamkarRKb; RKgrbs;mRnþIeyaFaeLIy EtdIenHKYEtsßitenAkñúgRkbx½NÐdIsm,TansgÁmkic©.
TMnak;TMngB½t’man
sMrab;B½t’manbEnßmTak;TgnwgÉksarenH sUmTMnak;TMng³
evTikaGgÁkarminEmnrdæaPi)alsþIBIkm<úCa m®nþITMnak;TMng³ elak Xun b‘unNat GñksMrbsMrYlkmµviFIdIFøI nigCIvPaB TUrsBÞ½elx³ ¬855¦ 23 214 429 TUrsar³ ¬855¦23 994 063 GIuEm:l³ [email protected] eKhTMB½r³ http://www.ngoforum.org.kh
78
79
kMENTMrg;dIFøI
esckIþepIþm RkumGgÁkarsgÁmsIuvilCati nigGnþrCatimankarRBYy)armÖy:agxøaMgGMBIninñakarpøas;bþÚrkmµsiTi§dIFIø
FnFanFmµCatirbs;RbCaCnRkIRk nigRbCaCngayrgeRKaHTaMgenATIRkugnigenAtamTICnbTkm<úCa. xN³ Edlkar)at;bg;dIFIøkan;EtmankarekIneLIg cMENkkarciBaw©mCIvitEdleFIV[shKmn_mannirnþrPaBCayUr yareRcInCMnan;mkehIyenaH RtUv)an)at;bg;edayKµanGIVmkCMnYseLIy12. TaMgenH)aneFIV[PaBRkIRkkan; EtekIneLIgCalMdab; sniþsuxes,ógmankarfycuH ehIy)anbnþeFIV[KMlatrvagGñkman nigGñkRk rwtEt Xøatq¶ayBIKñakan;EtFMeLIg²enAkñúgsgÁmkm<úCa. TaMgGs;enH)aneFVIeGayeKaledAyuT§saRsþctuekaN rbs;raCrdæaPi)al nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatiminGacsMerceTA)an. karTTYlxusRtUvcMeBaHkaredIr fyeRkayenH Føak;mkelIkarbraC½yCabnþbnÞab;rbs;raCrdæaPi)al kñúgkaredaHRsay[)anTUlMTUlay cMeBaHbBaðaxagelI. ehtudUecñHehIyraCrdæaPi)alRtUvEtTTYlsÁal;fa vaCaskmµPaBGaTiPaBKnwø³sMrab; kic©RbCMuevTikashRbtibtiþkarGPivDÆn_km<úCaqñaM2007 enH.
manGgÁkarminEmnrdæaPi)alCati nigGnþrCatiCag 30 )aneFIVkargarTak;TgnwgdIFIøedaypÞal; enATUTaMgRbeTs. BYkeK)ancUlrYmpþl;viPaKTansMxan; cMeBaHeKalneya)aykMENTMrg;GPivDÆn_dIFIø nig Rkbx½NÐc,ab;. GgÁkarminEmnrdæaPi)alTaMgenaH)an nwgkMBugpþl;viPaKTanrYmKñaeTAelICMBUksIþGMBIkMEN TMrg;dIFIø ehIyBYkeKsUmsVaKmn_cMeBaH»kasedIm,Ibnþkic©shRbtibtiþkard¾l¥enHCamYyraCrdæaPi)alkm<úCa edIm,IFanafa eKaledArYmsIþBIkarkat;bnßyPaBRkIRk nigkMENTMrg;dIFIøCYydl;CnRkIRk RtUv)anbMeBj.
sUcnakrtamdanrYmEdlmankarBak;B½n§ sUcnakrtamdanrYmEdlmankarBak;B½n§ sMrab;vis½yenHmandUcxageRkam³
TisedA skmµPaBcaM)ac; sßab½nTTYl xusRtUv
eBlevla
4/ begIátRbB½n§c,ab; nig tulakarEdldMeNIrkarl¥ tMlaPaB nigKenyüPaB edIm,I karBarsiTi§buKÁlRKb;rUbdUc EdlmanEcgenAkñúgc,ab; rdæFmµnuBaØ
4/5/ xN³EdlGaTiPaBénkarerobcMdMeNIrkar kMBugRtUv)anGnuvtþ GaTiPaBnwgRtUvpþl;CUn³ K/sMerc[)annUvkarerobcMbTbBaØtþi edIm,IGnuvtþ GnuRkwtüsIþBIkarRKb;RKgdIrdæ. X/ briyayy:agli¥tl¥n; nigGnuvtþmaRtaTI 18
RksYgEdndI nignKrUbnIykmµnigsMNg; RksYgEdndI nKrUbnIykmµ
Exmifuna 2006 Exvicæika
12 FnaKarBiPBelak 2006 : km<úCa³ bM)at;PaBRkIRkBak;kNþalenAqñaM 2015? kar):an;RbmaNPaBRkIRk qñaM 2006 : .
80
énc,ab;PUmi)al. g/ Gnum½tyuT§saRsþnigbTbBaØtþiepSg²rbs; raCrdæaPi)alsMrab;CnCatiedImPaKtic.
nigsMNg-RkumRbwkSa eKalneya)aydIFIø RkumRbwkSa eKalneya)aydIFIø
2006 Exvicæika 2006
8/ elIkkMBs;CIvPaBrs;enA rbs;RbCaCnRkIRktamCICnbT kat;bnßyPaBRkIRk CaBiess enAtamtMbn; CnbT nig BRgwg sniþsuxes,óg nigGaharUbtßmÖ Ep¥kelImUldæanGaTiPaBdUc Edl)ankMNt;enAkñúgEpnkar yuT§saRsþGPivDÆn_Cati 2006-2010.
8/4 elIkkMBs;CIvPaBrs;enArbs;RbCaCnRkIRk enACnbTedayRbCaBlrdæcMnYn 500 RKYsar TTYl)ansiTi§Rsbc,ab;taMgTIlMenAelIdI sm,TansgÁmkic©CamYynwgkarRTRTg;karciBaw©mCIvitehIymandIl¥y:agehacNas;TMhM 10>000hiktaRtUv)anbMrugsMrab;dIsm,Tan sgÁmkic©.
RkumRbwkSaeKalneya)aydIFIø nig RksYgEdndInKrUbnIykmµ nigsMNg;
Exvicæika 2006
11/2 BRgwgtMlaPaB edaykarpSBVpSay B½t’manRKb;vis½yBak;B½n§GMBIskmµPaBnanarbs; Pñak;garrbs;rdæaPi)al rYmTaMgB½t’mansIþGMBIdI sm,TanrukrkEr: nigtMbn;GPivDÆn_eyaFa k¾dUc Cam©as;CMnYynananigGgÁkarminEmnrdæaPi)al tamry³karbegðaH B½t’manCaRbcaM enAelIeKh TMB½rrbs;Rkumkargarbec©keTssþIBIéReQI nig brisßan.
tYGgÁBak;B½n§TaMgGs;
RtImasTI4 énKNkmµkarsMrbsMrYlshRbtibtiþkar rvagrdæaPi)alnig m©as;CMnYy 2006
11/ FanakareRbIR)as;Rbkb edaynirnþrPaBénFnFanFmµ Cati edaykarBicarNaGMBI bBaðananaTak;Tgnwgkar ciBaw©mCIvit nigtMrUvkarrbs; shKmn_CnbT.
11/3 erobcMksagnigGnuvtþeKalneya)ay RKb;RKgdIFIø Rkbx½NÐc,ab;EdlBak;Bn§½ edIm,I eFIV[RbesIreLIgnUvkareRbIR)as;RbPBFnFandI RbkbedaynirnþrPaB.
RksYgEdndI nKrUbnIykmµ nigsMNg;
2006
81
11/4 BRgwg nigBRgIkTMhMénkarcuHbBa¢IdIFIø eday³ k/ ecjb½NÑkmµsiTi§dI)ancMnYn 300>000 c,ab; enAkñúgqñaM 2006 . x/ begIáncMnYnPaKry énkrNIEdl)anedaH Rsay)aneCaKC½y edayKN³kmµkarsurieya- dI³ edaHRsay)an 450 krNI edayeCaKC½y kñúgcMeNambNwþgcMnYn 800Edl TTYl)an kñúgqñaM 2006. K/ BinitüeLIgvijnUvrcnasm<½n§tMélesvakmµ surieyadI CaBiesskarcuHbBaI¢EdlmanlkçN³ dac;edaydMu nigkarcuHbBa¢Ibnþ karpSBVpSayCa saFarN³GMBIrcnasm<½n§tMélesvakmµsurieyadI fIµ nigtMélRbfab;Rtasmrab;karcuHbBa¢Ibnþ. X/ kareFIVEpnTIdIrdæRtUv)aneFIVenAkñúgR)aMRsuk ehIylT§plRtUv)anpSBVpSayCasaFarN³ enAkñúgRbB½n§ Tinñn½ydIrdæ .
RksYgEdndI nKrUbnIykmµ nigsMNg; RksYgEdndI nKrUbnIykmµ nigsMNg;
RksYgEdndInKrUbnIykmµ nigsMNg; nigRksYg esdækic© RksYgEdndInKrUbnIykmµ nigsMNg;
ExFñÚ 2006 ExFñÚ 2006 Exmifuna 2006
Exvicäika 2006
sUmbBa¢ak;fabBaðananaTak;TgnwgdIsm,Tanesdækic© ¬sUcnakrtamdanrYm 8/2 nig 11/2¦ manniyayBisþarenAkñúgCMBUkdIéRB dIcMkar nigdIsm,Tan enAkñúgesckIþEføgkarN_rbs;GgÁkarminEmnrdæa Pi)alenH. sUcnakrtamdanrYm 8/2 : begIátynþkar nigkarpSBVpSayB½t’manCaRbcaM enAkñúgdIsm,Tan edayGnuelameTAtamRbsasn_rbs;naykrdæmRnþIkalBIéf¶TI 30 Exmifuna qñaM 2005 : KWCakarTTYlxus RtUvrbs;RksYgksikmµrukçaRbmaj; nigensaT nigRkumkargarbec©keTssIþBIksikmµ nigTwk. ehtudUecñH ehIyvaminRtUv)andak;bBa©ÚlenAkñúgtaragsUcnakrtamrYmBak;B½n§xagelIeT. eTaHCay:agNak¾eday sUc nakrtamdanrYm 11/2 RtUv)anbBa©ÚlsMrab;CakarrMlwkfasmiT§plrbs;va KWCakarTTYlxusRtUvrbs;RKb; tYGgÁBak;B½n§ nigRkumkargarbec©keTsTaMgGs;. GgÁkarminEmnrdæaPi)al)anpþl;eyabl; Tak;TgnwgsUcnakartamdanrYmxagelI³
sUcnakrtamdanrYm 4/5/K¦ GgÁkarminEmnrdæaPi)alKaMRTy:agxøaMgcMeBaHkarkMritRBMEdndIrdæ EdlCameFüa)ayedIm,IbBa©b;nUvkar)anmkedayxusc,ab; edayBYk»kasniymCati nigGnþrCati. ehtu dUecñH GgÁkarminEmnrdæaPi)alsUmsVamKmn_cMeBaHsmiT§plEdlsMerc)an enAkñúgGMLúgry³eBltamdan RtYtBinitüTak;TgnwgRkbx½NÐc,ab;EdltMrU[GnuvtþnUvGnuRkwtüenH. eTaHCay:agNak¾eday PaBeCOn
82
elOntictYckñúgkarkMritRBMEdnenAfñak;eRkam)annigkMBugpþl;»kasdl;karcab;ykdI nigkarpþl;sm,TandI esdækic©EdleFIV[GnþraycMeBaHkarcab;ykdIRbCaCanRkIRktUctacedayRsbc,ab;.
sUcnakrtamdanrYm 4/5 X/ karbnþskmµPaB edIm,IbBa¢ak;GMBITMhM nigkarGnuvtþn_maRta 18 énc,ab;PUmi)al CatMrUvkarbnÞan;bMput. GgÁkarminEmnrdæaPi)alsUmsVaKmn_cMeBaHsaracr elx02 sr ¬ :sIþBIviFankarRbqaMgkarkan;kab;dIrdæedayxusc,ab; : cuHéf¶TI26 ExkumÖ³qñaM 2007¦ EdlCa]bkrN_ mYysMrab;karkarBarbeNþaHGasnñnUvdIrdæ EdlshKmn_CnCatiedImPaKtic mansiTi§TTYl)anCakmµsiTi§ ¬eyagtamBRgageKalneya)aycuHbBaI¢dIFIøsmUhPaBrbs;CnCatiedImPaKtic¦. b:uEnþenAmankIþ)armÖGMBI tMrUvkarénynþkartamdanbEnßmedIm,IFanafakarGnuvtþn_maRtaTI 18 )anpþl;RbeyaCn_dl;m©as;dIRkIRk nigCngayrgeRKaH.
sUcnakrtamdanrYm 4/5/ g GgÁkarminEmnrdæaPi)alkt;sMKal;eXIjfa karBiPakSamin)anli¥t l¥n;CamYyshKmn_CnCatiedImPaKtic tamry³karGPivDÆn_eKalneya)aycuHbBaI¢dIsmUhPaBrbs;Cn CatiedImPaKtic)anbegIátnUvÉksarmYyEdlTTYlbraC½y kñúgkarpþl;karkarBardl;siTiÁrbs;CnCatiedIm PaKtic. kIþ)armÖCaBiessenaHKWCakarpþl;mYyEdlmanlkçN³pÞúyKñaeTAnwgc,ab;PUmi)al EdlCaehtueFIV [manPaBGnþraydl;karkarBarpøÚvc,ab;EdlmanRsab;. edaysarmanPaBkemSayenAkñúgenaH CnCati edImPaKtic)anRcalecalnUvBRgageKalneya)ayenHedayxøÜneKpÞal;. CagenHeTot shKmn_GgÁkar minEmnrdæaPi)aleCOCak;fakareRbIR)as;eKalneya)ayenHKWedIm,ICamUldæan sMrab;sUcnakrtamdanrYm Bak;B½n§nwgbBaðadIFIørbs;CnCatiedImPaKtickan;EteFIV[karkan;kab;dIFIøminmansniþsux nigeFIV[b:HBal;dl; sniþsuxénkarciBwa©mCIvitEfmeTot.
krNIsikSa³ XMukug yU extþrtnKIrI : keRBa¢agyampÞHemman;? :
enAqñaM 2004 GaCJaFrXMu kug yU extþrtnKIrI TTUc[CnCatiedImPaKticcar:ayenAtammUl dæanlk;dIrbs;BYkKat;eTA[buKÁlmanekr×þeQµaHmñak;EdlCab;sac;jatirbs;rdæmRnIþfñak;x<s;enAPñMeBj. BYkKat;)anbdiesd. bnÞab;mkGaCJaFr)ankuhkGñkPUmifaGñkPUmiminmansiTi§ elIdIEdlBYkKat;kMBug kan;kab;enHeT BIeRBaHvaCadIrdæehIyrdæ)aneFIVkardkhUtdIenHTuksMrab;RbKl;eGayRKYsarTahan rMsaysMrab;taMgTIlMenAvij. bnÞab;BI)anyl;RBmbric©akdIcMnYn50 hiktaeTA[TahanrYcmk manBiFI GbGrsaTrmYyRtUv)aneKerobcMeLIg EdlenAkñúgenaHGaCJarFr)anTijRsay:ageRcInykmkpwk ehIy)an[GñkPUmipiþtemédrbs;Kat;enAelIRkdas eTAtameQµaHrbs;Kat; . eRkaymk BYkKat;dwgfa karedaHdUrenHeFIVsMrab;mnusSmanekrþ×eQµaHmñak;eTAvij CMnYskarepÞreTA[TahanrMsay ehIykic©kar enHmankarBak;B½n§nwgdIenAkñúgXMucMnYn 500 hikta KWminEmndIEt 50hikta dUcEdl)anyl; RBmkalBIeBlmunenaHeT. elIsBIenHeTot kic©snüaEdlRtUv)ancuHhtßelxa)andak;éf¶Exmun kar
83
cUlCaFrmanén c,ab;PUmi)al 2001 eTAeTot. k¾enAmankar)armÖpgEdrenaH KWplb:HBal;y:ageRcInénkarCab;Tak;Tgrbs;RKYsarbuKÁlenH CamYynwgmRnIþCan;x<s;rbs;rdæaPi)al EdlTTYlxusRtUvelIkarRKb;RKgesdækic© eKalneya)aydIFIø ehIyCakarrMxanbMputenaH KWBRgageKalneya)aycuHbBaI¢dIFIøSmUhPaBsMrab;CnCatiedImPaKtic. kar Cab;Tak;Tgy:agCitsiñtCaerOy²rvagmRnIþfñak;x<s; nigkarcab;ykdIEdlekItmaneLIgCabnþbnÞab;)an begIát[manTMnas;plRbeyaCn_Edl)aneFIV[manmniÞlelIsmtßPaBrbs;rdæaPi)al nigqnÞ³ kñúgkar RbtibtiþnUvkMENTMrg;RbkbedayGtßn½yenH.
sUcnakrtamdanrYm 8/4 GgÁkarminEmnrdæaPi)aleFIVkarkt;sMKal;fa tMrUvkarRkbx½NÐc,ab; sMrab;GnuvtþdIsm,TansgÁmkic©manCaeRcInqñaMmkehIydUcCakarGacenAmandIl¥²EdlGacrk)anCaedIm. eTaHCay:agNak¾edayRbtibtiþkarenAkñúgvis½yenHminTan;)anGnuvtþ[)aneBjeljenAeLIyeT eTaHCa kMeNInénRbCaCnKµandIFIømankarekIneLIgk ¾eday. elIsBIenHeTotenAminmanbeNIþmKMnit b¤shRbtibtiþ karenAkñúgcMeNamGaCJaFrmUldæan b¤Pñak;garrdæaPi)alkñúgkarGPivDÆn_énkarGnuvtþn_Epnkar. GgÁkarmin EmnrdæaPi)alKaMRTcMeBaHkarbegáIteGaymanKMeragdIsm,TansgÁmkic©sakl,gcMnYnBIrkEnøg enAextþkM Bg;cam nigextþRkecH ehIymankarKaMRTcMeBaHkarBRgIkkmµviFIenHeTAkan;bNþatMbn;eKaledAdéTeTot. eTaHCay:agNak¾edayGgÁkarminEmnrdæaPi)al)ankt;sMKal;eXIjfa minmanCMhanc,as;las;RtUv)aneFIV eTcab;taMgBIkic©RbCMuBieRKaHeyabl;qñaM2006mk eRkAEtBIkarcuHbBaI¢dIFIøenAtMbn;sakl,gcMnYnBIrfaCadI ÉkCnrdæEdlCadMeNIrkarmYyeRbIeBleRcInehIyminsUvmansar³sMxan;EfmeTot. GgÁkarminEmnrdæaPi )almankIþ)armÖfa ynþkarbc©úb,nñ minGaceqIøytbeTAnwgesckIþRtUvkarrbs;GñkKµandI nigRKYsarEdlman dIbniþcbnþÜceT. CaBiessenaH karBieRKaHeyabl;fñak;mUldæanmin)anRKb;RKan;edIm,IGacmanlT§PaBkñúg karkMNt;nUvTisedApÞHsEm,g[)anCak;lak;. viPaKTanepSg²RtUv)anpþl;[edayGgÁkarminEmnrdæaPi )alnanaenAtambNþaextþCaeRcInkñúgkarKaMRTnUvbeNIþmKMniténKMeragdIsm,TansgÁmkic©. b:uEnþkareqIøy tbBIRKb;kMritepSg²rbs;rdæaPi)al nigPñak;garExSbeNþayrbs;rdæaPi)al )annigkMBugeFIV[mankarxkcitþ y:agxøaMg.
GgÁkarminEmnrdæaPi)alk¾)ankt;sMKal;eXIjfa karpþl;B½t’manmin)anRKb;RKan;dl;saFarN³ CnTak;TgnwgTIkEnøgéndIEdlGacrk)ansMrab;KMeragsm,TandIsgÁmkic© ehIynigPaBminsIusgVak;Kña enA kñúgRbB½n§Tinñn½yEdlpþl;[edayfñak;extþ nigfñak;Cati.
sUcnakrtamdanrYm 11/3 GgÁkarminEmnrdæaPi)alsUmsVaKmn_cMeBaHCMh‘anKYr[kt;sMKal; EdlRtUv)aneFIVeLIgedIm,IQaneq<aHeTAsMercsmiT§plenAkñúgsUcnakrtadanrYmenH. eTaHCay:agNak¾ edayvaRtUv)ankt;sMKal;fa kareRbIR)as;FnFandIFIøRbkbedaynirnþrPaB GaRs½yelIkarFanafaRbx½NÐ bBaØatic,ab;TaMgenHnwgmankarKaMRTBIkarBRgwgkarGnuvtþc,ab;EdltMrUveGaymanbBa¢ak;BIFmµanurUbenARKb;
84
kMriténkarGnuvtþn_. elIsBIenHeTot dUcEdl)ankt;sMKal;xagelI ¬4/5 K¦ Rsab;EpnkareRbIR)as;dIenA TIRkug nigenATICnbTEdlmankarcUlrYmehIyEdlRtUv)anGHGagfaCasmiT§plenAkñúgsuUcnakrtamdan rYmenHnwgkøayeTACaxusc,ab; RbsinebIeKminRtUvbBa©ÚlvaeTAdMeNIrkarkMNt;RBMsIma nigdMeNIrkarksag EpnTIdIrbs;rdæeTenaH. sUcnakrtamdanrYm 11/4 k GgÁkarminEmnrdæaPi)alsUmGbGrsaTrraCrdæaPi)alEdl)an ecjb½NÑkmµsiTi§dI)anelIscMNucedAEdl)aneRKagTuksMrab;qñaM 2006 ehIysUmCMruj[RksYgEdndI nKrUbnIykmµ nigsMNg; EsVgrk»kasshkarCamYynwgPñak;garExSbeNþayBak;B½n§déTeTot ¬]TahrN_ dUcCaRksYgksikmµ rukçaRbmaj; nigensaT b¤RksYgGPivDÆn_CnbT¦ EdlGacBRgwgkarGnuvtþn_ nig Rbjab;CMrujdMeNIrkarcuHeQµaHdIFIø ¬TaMgdIÉkCn nigdIsaFarN¦ enATUTaMgRbeTs[)anqab;enAkñúgb:unµan ExxagmuxenH. eTaHCay:agNak¾edayKYrkt;sMKal;fa cMnYnk,aldIEdlRtUv)anecjb½NÑkmµsiTi§srub min GaceFIVkarepÞógpÞat;edayPñak;gartamdanÉkraCü)aneT. sUcnakrtamdanrYm 11/4 x GgÁkarminEmnrdæaPi)alTTYlsÁal;fa krNITMnas;dIFIøcMnYn 291 RtUv)anedaHRsayRbkbedayeCaKC½yedayKN³kmµkarsurieyadIRKb;lMdab;fñak;enAkñúgeBlknøgmk EdlcMnYnenHesIñnwg 64/67° éncMNucedAeRKagTukcMMnYn 450 krNI 13. eTaHCay:agenHkIþ KUrkt;sMKal; famRnIþrbs;KN³kmµakarsurieyadIRsukmin)anTTYlkarKaMRTRKb;RKan;BIGaCJaFrfñak;extþ nigfñak;Cati edIm,I edaHRsayral;tMrUvkarTamTarmkelIesvarbs;BYkeKenaHeT. TnwÞmnwgkIþ)armÖenHEdr KWkgVHxatkaryl; dwgrbs;saFarN³CnGMBItYnaTI nigkarTTYlxusRtUvrbs;kariyal½ysurieyadIextþ. eTaHbICa GgÁkar minEmnrdæaPi)aleCOCak;faKN³kmµkarenHmanskáanuBl edIm,IkøayCaynþkar kñúgkaredaHRsayvivaTdIFøI RbkbedayRbsiTÁPaBk¾eday k¾eyIgenAEtmankIþ)armÖcMeBaHkgVHxatkareqIøytbeTAnwgbNwþgTak;Tgnwg TMnas;dIFIøEdlRbCaCn)anbþwgRbqaMgnwgmRnIþfñak;x<s; b¤k¾GaCJaFrEdndI. KYrkt;sMKal;famanTMrg;karén krNIdIFIøCaeRcIn sUm,IEtenAkEnøgedaHRsay)aneCaKC½yehIyk¾eday k¾enAEtmin)anedaHRsaytamry³ EbbbTdUcEdl)anEcgenAkñúgGnuRkitü Rbkas nigesckIþENnaMBak;B½n§epSg²Edr. eTaHbICa GgÁkarminEmnrdæaPi)alKaMRTy:ageBjTMhwgcMeBaHkarxitxMRbwgERbgedaHRsayTMnas; dIFIøy:agNakIþ k¾eyIgRtUvEtbgðajkarminsb,aycitþcMeBaHkgVHxaténkarrIkcMerInrbs;rdæaPi)al kñúgkar TTYlsÁal;karsnüaEdlfanwgeFIV[GaCJaFrCatiedaHRsayvivaTdIFIø Casßab½nmYyEdlGnuvtþkargarrbs; xøÜnRbkbedayRbsiT§PaB. tYnaTICak;lak;rbs;GaCJaFrCatiedaHRsayvivaTdIFIø nigzan³yutþaFikarRtUv)an kMNt; {dUcCakrNIbNwþgEdlhYsBIyutþaFikarénKN³kmµkarsurieyadICati}. BIeRBaHfac,ab; nigGnuRkitü )anEbgEckyutþaFikartulakarelIdIEdl)ancuHbBa¢IrYcehIy nigyutþaFikarrbs;KN³kmµkarsurieyadI elIdI EdlminTan;)ancuHbBa¢I. vaenAEtminTan;manPaBc,as;las;faetIGaCJaFrCati edaHRsayvivaTdIFIø RtUvRbti 13 13 raCrdæaPi)al 2007 : eKalneya)ayGnuvtþkargar rbs;raCrdæaPi)alkm<úCa³ r)aykarN_rIkcMerIneq<aHeTAkan;eKaledA énsUcnakrtamdanrYm EdlRtUv)anyl;RBmkalBIExmIna qñaM 2006 enAÉkic©RbCMuBieRKaHeyabl; :-KN³RkumRbwkSasþar nigGPivDÆn_ énRkumRbwkSaGPivDÆn_km<úCa .
85
btiþkarkargarrbs;xøÜnenARtwmkMritNa. eyIgenAmankarP½yxøacfa PaBminR)akdRbCanwgnaMmknUvkgVH RbsiT§PaB nigbraC½ykñúgkaredaHRsayTMnas;min)anmYykrNIpg cab;taMgBIGaCJaFrenHRtUv)anbegIát eLIgmk. sMxan;CagenHeTot smasPaB nigrcnasm<½n§rbs;GaCJaFrCatiedaHRsayvivaTdIFIøesIñ[man karRtYtBinitüRbtibtiþkarhYsehtueBk nigskáanuBlkñúgkarGnuBØat[mankarelIkTwkcitþ edaHRsayEp¥k elIerOgneya)ayCaCagkaredaHRsayeTAtampøÚvc,ab;. GgÁkarminEmnrdæaPi)alman yl;fa BYkeKGac nwgtMrUv[dkkarKaMRTrbs;BYkeK cMeBaHsßab½nEdlkMBugdMeNIrkarbc©úb,nñenH RbsinebIrdæaPi)alminRBm cat;viFankarCabnÞan;kñúgkarpþl;nUvkarbBa¢ak;BIyutþaFikarc,as;las; nigmankarbn§ÚbnßykarRtYtBinitü Rbtibtiþrbs;xøÜnenaHeT. kIþ)armÖenHmankarekIneLIgedaysarEtkarBitEdlfa karxitxMRbwgERbgrbs; GgÁkarminEmnrdæaPi)al EdlcUlrYmy:agskmµenAkñúgdMeNIrkarkargar CamYynwgGaCJaFrCatiedaHRsay vivaTdIFIømin)anCYbRbTHnUvkareqIøytbGIVTaMgGs;. sUcnakrtamdanrYm 11/4 K PaBrIkcMerInEdl)aneFIVenAkñúgsUcnakrtamdanrYmenHRtUv)an sVamKmn_edayGgÁkarminEmnrdæaPi)al eTaHbICaenAmanbBaðaBIrEdlCakIþ)armÖkMBugEtbnþkIþ. CadMbUg bBaðakgVHxatkaryl;dwgrbs;RbCaBlrdæBIdMeNIrkarenH ¬dUcEdl)aneBalmkxagelIrYcmkehIy¦ nig karminGacmanlT§PaBTTYl)annUvB½t’manc,as;las; EdlkMNt;rebobrbbnigtMélcaM)ac; sMrab;karcuH bBa¢IdIFIø KWCabBaðaEdlRtUvedaHRsaymunnwgRbB½n§enHRtUv)anBiB½N’nafa )anrYmcMENkya:gsMxan;kñúgkar edaHRsayvivaTdIFIøenAkm<úCa. TIBIr karGUsbnøayeBlevlayUrkñúgkaredaHRsaynUvral;krNITaMgLay Cak;EsþgkrNIyWtya:vrbs;RbCaBlrdæCag 20RKYsar enAEtCakIþkgVl;enAeLIy. sUcnakrtamdanrYm 11/4X GgÁkarminEmnrdæaPi)alkt;sMKal;eXIjfaminmankarrIkcMerInGVIeT enAkñúgkarerobcMeFIVEpnTInigkarcuHbBa¢IdIrdæenaH. GgÁkarminEmnrdæaPi)alcg;eXIjkarxitxMRbwgERbg bEnßmeTotrbs;raCrdæaPi)alkñúgkarkMNt;niymn½yeGayc,as;las;faetIdImYyNaCadIÉkCnrdæ nigdI mYyNaCadIRTBüsm,tiþsaFarNrbs;rdæ. r)aykarN_vDÆnPaBrbs;raCrdæaPi)alsIþGMBIsUcnakrtamdanrYm nigkareRCIserIssUcnakrfµI³ r)aykarN_vDÆnPaBrbs;rdæaPi)alsIþBIsUcnakrtamdanrYm énkic©RbCMuBieRKaHeyabl;mandUc xageRkam14³ 1¦ TisedAsUcnakrtamdanrYm EdlsMerc)an³ 4/5/ K erobcMcb;sBVRKb;nUvniytkmµnanaedIm,IBRgwgkarGnuvtþGnuRkitü sIþBIkarRKb;RKgdIrdæ. 8/4 elIkkMBl;CIvPaBrs;enArbs;RbCaCnRkIRkCnbT. manpÞHsEm,gEdlmansiTi§Rsbc,ab; cMnYn 500 )antaMgenAelIdIsm,TansgÁmkic©CamYynwgkarRTRTg;akarciBaw©mCIvitehIymandIl¥ y:agehac Nas;cMnYn 10>000 hiktaRtUv)anbB¢aak;faCadIbMrugsMrab;dIsm,TansgÁmkci©. 11/4 BRgwgnigBRgIkTMhM énkarcuHbBaI¢dIFIø tamry³
14 Ibid
86
11>4k-ecjb½NÑkmµsiTi§dI)ancMnYn 300>000 k,aldIenAkñúgqñaM 2006. 11>4K-BinitüeLIgvijnUvrcnasm<½n§tMélesvakmµsurieyadI CaBiesskarcuHbBaI¢Edl
manlkçN³mineTogTat;nigCabnþbnÞab;karpSBVpSayCasaFarN³GMBI rcnasm<½n§tMélesvakmµsurieyadIfIµ nigtMélbiTEtmsMrab;karcuHbBa¢IdIFIøenH.
2¦ TisedAsUcnakrtamdanrYm EdlminTan;sMerc)an³ 4/5 X briyayy:agli¥tl¥n; nigGnuvtþmaRtaTI 18 énc,ab;PUmi)al.
4/5 g Gnum½tyuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al nigniytkmµnanasMrab;CnCatiedImPaKtic. 11/3 GPivDÆ nigGnuvtþeKalneya)ayRKb;RKgdIFIø nigkarCab;Bak;B½n§énRkbx½NÐc,ab; edIm,I
eFIV[RbesIreLIgkareRbIR)as;FnFandIFIøRbkbedaynirnþrPaB . 11/4 BRgwgnigBRgIkTMhM énkarcuHbBaI¢dIFIø tamry³
11>4x-begIánPaKryénkaredaHRsaykrNIedayeCaKC½yrbs;KN³kmµkarsurieyadI³ 450 krNIRtUv)anedaHRsayedayeCaKC½ykñúgcMeNam 800 krNIEdl)an bwþgenAkñúgqñaM 2006.
11>4X-kareFIVEpnTIdIrdæRtUv)aneFIVenAkñúgR)aMRsukehIylT§plRtUv)anpSBVpSayCa saFarN³ enAkñúgRbB½n§Tinñn½ydIrdæ
bnÞab;BIkic©RbCMuRkumkargarbec©keTssIþBIdIFIøeFIVeLIgkalBIéf¶TI26 Exemsa manEtsUcnakr tamdanrYmTak;TgnwgdIFIømYyb:ueNÑaHRtUv)aneRCIserIssMrab;kartamdanenAkñúgGMLúgqñaM2007-08enH.
sUcnakrtamdanrYm³ GnuvtþRkbx½NÐc,ab;Edl)anbegIáteLIgedayc,ab;PUmi)al. skmµPaB³
• Gnum½teKalneya)ayrbs;raCrdæaPi)alsIþBIkarcuHeQµaH nigkareRbIR)as;siTi§elIdIsmUhPaB rbs;CnCatiedImPaKticnigviFankarkarBarbeNþaHGasnñsakl,g ¬kareFVIGtþsBaØaNkmµ eFVI EpnTI kareFVIcMNat;fñak; nigkarGnum½telIsiT§ikarkab;dIRsbc,ab;rbs;CnCatiedIm¦ edIm,IkarBar dIshKmn_rbs;CnCatiedImPaKticenAkñúgextþBIrenAkñúgRkbx½NÐrbs;KN³kmµaFikarRKb;RKgdI rdæfñak;extþ nigRkumkargarfñak;Rsuk ¬dUcmanEcgkñúgGnuRkitüelx 118¦.
• elIkMBs;CIvPaBrs;enArbs;RbCaCnCnbT nigmanRbCaCn 500RKYsar )anrs;enAelIdIsm,Tan sgÁmedaymanl½kçx½NÐRTRTg;CIvPaBrs;enA ehIyya:gehacNamandIsm,TansgÁmkic©cMnYn 10/000hikta RtUv)anGHGag nigbMrugTuk.
GgÁkarminEmnrdæaPi)alsUmeFIVkarkt;sMKal;nUvPaBminRsbKñaedayGenIørvagkarrIkcMerIndUcEdl )ankt;sMKal;dUcxagelIsIþBIsUcnakrtamdanrYmTak;TgnwgdIFIø nigr)aykarN_rIkcMerInrbs;raCrdæaPI)al. CaBiess eyIgmankaregOgq¶l;nwgkareRCIserIsrMkilsUcnakrtamdanrYm 8>4 bnþsMrab;kartamdanenA qñaMbnÞab; ebIeTaHCakñúgr)aykarN_vDÆnPaBbBa¢ak;fasUcnakarenH)ansMercehIyk¾eday. pÞúyeTAvij
87
sUcnakrtamdanrYmsMxan;²déTeTotEdlminTan;)ansMercenAeLIyenaHEbCaRtUvTMlak;ecaleTAvij. Tak;TgeTAnwgkareRCIserIssUcnakrtamdanrYmfµI GgÁkarminEmnrdæaPi)almankarRBYy)armÖcMeBaHkarFøak; cuHTaMgbrimaN nigKuNPaBrbs;sUcnakrtamdanrYm enAkñúgdMeNIrkarénkic©RbCMuBieRKaHeyabl;¼evTika shRbtibtiþkarGPivDÆn_km<úCa eFobeTAnwgninñakarénkarekIneLIg)at;bg;dIFøI nigFnFanFmµCatirbs;RbCa CnRkIRk nigCngayrgeRKaHenATUTaMgRbeTs.
skmµPaB¼yuT§saRsþKnwøHenAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati cMNucBak;B½n§rbs;EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatiTak;Tgnwgvis½yenHmandUcxageRkam³
cMNuc xøwmsar 4/50 {eKaledAman siT§ikan;kab;dIFøI nigkarGPivDÆTIpSardIFøI karkan;kab;dIFøICnRkI. c,ab;PUmi)al
qñaM2001 nwgbnþkarGnuvtþFana[manRbB½n§smFm’ RtwmRtUv nigRbsiT§PaBkñúgkarRKb;RKgdIFøI karEbgEck snþisuxkñúg karkan;kab;dIFøI karlb;bM)at;dMeNaHRsay nigkarkan;kab;dIFøI eday xusc,ab; nigkarRtYtBinitüPaBCam©as;. GTiPaBnwgRtUv)andak;ecj[c,as;las; Kµankartva:siT§i kan;kab;dIFøIRsbc,ab;CakarFanakarsnþisuxkan;kab;dIFøI. karRbQmmankarRtYtBinitü nig karTb; sáat;bEnßmeTotnUvkarRbmUldIFøIrbs;CnmYykþab;tUc rYmmankar BinitüemIlBITMhMdIsm,TanFM² Edl)ankMNt;enAkñúgc,ab;PUmi)alqñaM2001 dIEdlKµankardaMduH nig minmankar plit }.
4/50 GPivDÆn_ nigGnuvtþdUcEdlmanEcgkñúgRkbx½NÐénc,ab;PUmi)al kñúgenaHrYmman ³ • eKalneya)aydIFøI • karcuHbBa¢IkmµsiT§idIFøIdl;CnCatiedIm • EklMGnitiviFIénkarcuHbBa¢IdIFøICaRbB½n§ nigyUr²mþg • GnuRkwtüsþIBInItiviFIcuHbBa¢IdIFøI CaBiessGtþsBaØakmµ RbePT nigBIkarbegáItEpnTIdIFøI nig
sareBIBnæ • GnuRkwtüsþIBIdIsm,TandIesdækic© rYmTaMgkarRtYtBinitüeLIgvij. • KMeragsakl,gdIsm,TansgÁmkic©sMrab;pÞHénGñkEdlKµandIFøIcMnYn 10/000 RKYsar • BRgwgKN³kmµkarsurieyadI nigynþkarepSg²eTotedIm,IFanaeBlevlac,as;las;kñúgkaredaH
RsayCMelaHdIFøI 4/18 {>>>>epþImecjBIkarrIkcMerInKYr[Kt;sMKal;Edl)anGnuvtþrYcmkehIytamry³karpþÜcepþImenAtam
RksYgBak;B½n§dUcCaRksYgkmµviFIskmµPaBCaGaTiPaB rYmTaMgRksYgnKrUbnIykmµ erobcMEdndI nig sMNg; edIm,IkMNt;)annUvRkbx½NÐmYykan;EtRbesIrsMrab;eGaykargarvishmCÄkarGacRbRBwtþeTA )ankan;EtmanTMnak;TMngl¥Cagmun. {
4/40 begáIt {yuT§sa®sþFnFanTwk nig ksikmµ } rYmTaMg
• >>>>> KuNsm,tþi nigKuNvibtþiénkarkat;bnßyéføedIm nigEpñkepSg²énsgÁm nigktþaEdlpSar P¢ab;eTAnwgksikrxñattUc shkrN_ ksidæankic©snSa dIsm,TanFM² - kñúgn½ybegáInplit- kmµ plitPaB nignanaPaB nigedIm,IFana)ansmFm’ nigyutþiFm’sgÁm.
88
GgÁkarminEmnrdæaPi)alsUmpþl;eyabl;dUcxageRkamsIþBIxøwmsarEdlmankarBak;B½n§CamYynwg EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati³
pyGC4/50³ sMerc)aneKaledAkan;kab;dIFIøyUrGEgVg karGPivDÆn_ TIp/SardI nig siTi§kan;kab; dI CYydl;CnRkIRk³ ebIeTaHbICamankarrIkcMerInxøHenAenAkñúgtMbn;xøHk¾eday ¬dUcCasmiT§plénsUcnakr tamdanrYm 11/4k énb½NÑkan;kab;dIFøIEdl)anbBa¢ak;BIxagedIm¦ GgÁkarminEmnrdæaPi)al kt;sMKal;fa manclnaeq<aHeTAmuxtictYckñúgkareq<aHeTArkeKaledARbB½n§smFm’RtwmRtUv nigRbsiT§PaBénkarRKb; RKgdIFøI karEbgEck snþisuxkan;kab;ddIFøI. karcuHbBa¢IdIFøICaRbB½n§)anepþatCaTUeTAtamtMbn;Edlman CMelaHtictYc. TnÞwmKñaenH kartaMgTIlMenArbs;RbCaCnRkIRkenAtamTIRbCMuCn tampøÚvCati karkan;kab;dI edayxusc,ab;. dIsm,aTanPaKeRcIn enAEtKµankardaMduH nigKµankarplit ehIykarsnüaBinitüemIleLIg vijnUvkarpþl;dIsm,TanFM²Edl)aneFVIeLIgelIskMNt;tamc,ab;PUmi)alqñaM2001 enAEtKµaneFVIGVIesaH. karbegáItRkbx½NÐc,ab;rbs;c,ab;PUmi)al ³
ebIeTaHbICakarrIkcMerInmanenAkñúgsmasPaKénRkbx½NÐc,ab; ¬)ankt;sMKal;xagelI¦ GgÁkar minEmnrdæaPi)al)anxkcitþcMeBaHkarminsUvmankarRbwgERbg kñúgkarGPivDÆn_eKalneya)aydIFøI nigesc kþIRBageKalneya)aybc©úb,nñsþIBIkarcuHbBa¢IdIFøIsMrab;RbCaCnenAfñak;XMu )anepþatkarykcitþTukdak;eTA elIviFankarkarBarCabeNþaHGasnñRbesIrCagsuvtßiPaBénkarcuHbBa¢IdIFøIenAmUldæan EdleKehAfaEpnkar GPivDÆn_Cati4/50. GgÁkarminEmnrdæaPi)almankarRBYy)armÖfa karcuHbBa¢IdIFøICaRbB½n§kMBugsßitenAkñúg PaBmhnþrayedayehtuEtyUr²mþgeTIbmankarcuHbBa¢IdIFøIedaykariyal½yrdæ)alPUmi)al. ebIeTaHbICa manbTbBaØtþisMxan;mYycMnYnCMrujkarGnuvtþGnuRkwtüsþIBIkarRKb;RKgdIrbs;rdæEdlRtUv)anGnum½t b:uEnþPaK eRcInminmankarrIkcMerInkñúgkarkMNt;GtþsBaØaN kareFVIcMNat;fñak; nigkareFVIEpnTIdIrdæ.
ebIeTaHbIfaTisedAénkaredaHRsaydIFøIEdlmanTMnas;cMnYn 64>67° RtUv)ansMerc ¬eXIjkñúg sUcnakrtamdanrYm 11/4x xagelI¦ GgÁkarminEmnrdæaPi)alkt;;sMKal;faKN³kmµkarsurieyadIenA RKb;kMritfñak;enAminTan;BRgwg[RKb;RKan;edIm,IedaHRsayTMnas;EdlmanPaBsµúRKsµajTaMgGs;enH. kar BitEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati4/50 KWkarekIneLIgnUvcMnYnkrNIEdlmanry³eBlyUr² EdlKN³ kmµkarCatisurieyadI nigGaCJaFrCati edaHRsayvivaTdIFøI minmanlT§PaBnwgedaHRsay[)aneCaKC½y nig mankarekIneLIgnUvr)aykarN_dMeNaHRsayEdl {minyutþiFm’} edayKN³kmµkarsurieyadIfñak;extþ Rsuk nigtulakar15. müa:geTotkarBitÉksarEdlerobcMya:gl¥ nigPsþútagRtUv)ancgRkgkarbgðaj
ya:gc,as;las; edaym®nþIrdæaPi)al kñúgkarlk;dIFøIedayminRtwmRtUvtamc,ab;EdlminRKan;EteFVI[man bBaðacMeBaHkarebþCJacitþedIm,IedaHRsaybBaðarbs;rdæaPi)alb:ueNÑaHeT b:uEnþEfmTaMgeFVI[mankarxUcdl;ekrþ× eQµaHraCrdæaPi)alpgEdr. 15 r)aykarN_sßankarsiTi§mnusS rbs;Gadhuk qñaM 2005 .
89
pyGC 4/18³ vishvimCÄkarrbs;esvardæaPi)alTak;TgnwgbBaðadIFøI³ eTaHbICaGgÁkarminEmn rdæaPi)alrkSakarKaMRTdl;bc©úb,nñénGaCJaFrCatiedaHRsavvivaTdIFIø eK)ankt;sMKal;fa sßab½nenHmanskþa nuBlnwgeFVI[kareFVIvimCÄkar nigvishvimCÄkaesvadIFøIeTA[mUldæan nigPaBgayRsYlrbs;rcnsm<½n§ rdæ)alcuHexSay.
Tak;TgnwgcMNuc4/50 nig4/18 eKKYTTYlsÁal;fakarRbwgERbgedIm,IbnþbegáItRkbx½NÐc,ab; nig esvaEbbvishmCÄkarnwgminmanRbsiT§PaB nigPaBRsbc,ab;eT luHRtaNakarGnuvtþRkmx½NÐc,ab;TaMg enHRtUv)anBRgwgtamry³viFankarmYycMnYnEdledaHRsaybBaðaGMeBIBukrlYy niTNÐPaBrbs;Cnman GMNac nigsm,TandIesdækic©.
pyGC 4/40³ yuT§sa®sþFnFanTwk nig ksikmµ Bak;B½n§eTAnwgdIsm,TanFM²³ GgÁkarminEmn rdæaPi)alsUmeFVIkarKUsbBa¢ak;BIlT§plBIkarsikSaRsavRCavEdlkt;sMKal;eXIjfaksidæantUc²manRbsiT§PaBCagksidæanFM²cMeBaHcMNUl Tinñpl R)ak;cMeNj nigTinñplkñúgmYyhicta. müa:geTot GgÁkarmin EmnrdæaPi)alsUmKaMRTnUvGnusasn_EdleKalneya)ay )anpþl;GaTiPaBdl;karKaMRTcMeBaHksidæantUc² edIm,IsMerc)annUveKaledArbs;EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati Edl)ankMNt;fa {begáInplitkmµ plit PaB nignanaPaB nigedIm,IFana)annUvsmFm’ nigyutþiFm’sgÁm 16 .
bBaðasMxan;²EdlminmankñúgsUcnakrtamdanrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati bBaðakartaMgTIlMenA
GgÁkarminEmnrdæaPi)almankarRBYy)armÖcMeBaHkarekIneLIgnUvcMnYnRbCaCn EdlRtUv)aneKbgçM [mankarerITIlMenA ¬CabeNþaHGasnñ b¤CaGacié®nþy_¦ faCalT§plénkarGPivDÆn_KMerag nigkareFVI[ manGMeBIhwgSar nigviFIsa®sþGmnusSEdlRtUv)aneRbIkñúgeBlmankarbeNþjRbCaCnecj. plb:HBal; CaGviC¢manénehdæarcnasm<½n§rbs;rdæ EdlmanskmµPaBGPivDÆn_enAtampøÚvCatielx1 elx2 elx4 elx5 elx7 elx56 elx68 nigelx78 karsþareLIgvijnUvRbB½n§lUrbgðÚrTwks¥úy TMnb; nigKMerag RbB½n§FarasaRsþcMeBaHRKYsarEdlrs;enAelIdIsaFarN³ RtUv)aneKkt;RtaTukCahUrEhr. GVIEdlCakar RBYy)armÖenaH KWkarekIneLIgnUvkarbeNþjRbCaCnecj EdlCalT§plBIkarvinieyaKEpñkÉkCn Edl karvinieyaKmYycMnYnCakarvinieyaKrbs;m©as;CMnYyGnþrCatiEtmþg.
16 FnaKarBiPBelak qñaM 2006 : km<úCa³karkat;bnßyPaBRkIRk enAqñaM 1015? kar):anRbmaN énkarkat;bnßyPaBRkIRk qñaM 2006/ Ballard
and So (2004) “kmµviFIcuHbBa¢IdIFIø enAkm<úCa³KMeragRsavRCavmUldæan-r)aykarN_bBa©b;³ dMNak;kalCnbTTI1 SNEC ¬qñaM 2007¦ elIkkMBs;cMNUlCnbT enAkm<úCa³ enAÉnayénvis½yeKalneya)ay/ eq<aHeTArkRkmx½NÐsMrab;kMeNIn : .
90
krNIsikSa³ Rkum 78 : karbeNþjecj nigsþg;darsiTi§mnusSGnþrCati :
Rkum 78 KWCashKmn_RkIRkmYy sißtenACab;nwgkEnøg EdleRKagnwgsg;sßanTUt GURsþalI naéf¶mux. shKmn_enH)anRbQmnwgkarKMram[cakecj eTaHbICakarBitEdlfa pÞHsEm,gman ÉksarP½sþútagRtwmRtUv ¬rYmmankic©snüalk; esovePARKYsar nigsMeNICYsCulpÞH¦ EdlbBa¢ak;BI kmµsiTi§Rsbc,ab; nigkarkan;kab;dItaMgBIedImTsvtSr_qñaM1980mk. ehtuenHshKmn_mankareBj citþnwgl½kçx½NÐenAkñúgmaRta38 nigmaRta31 énc,ab;PUmi)al2001 Edl)anpþl;kmµsiTi§dl;Gñkkan; kab;edayminmanCMTas;elIsBIR)aMqñaM. eTaHCay:agNakIþ mRnþIXMu)anbdiesFminRBmcuHhtßelxaelI lixitesIñsMukan;kab;rbs;BYkKat;ehIypÞúyeTAvij)anGHGagfa shRKas sY Rsu‘un Cam©as;kmµsiTi§ edaymin)anpþl;ÉksarP½sþútag sMrab;KaMRTdl;karGHGagrbs;eKeLIy.
edayBicarNafashKmn_Rkum78 sißtenACab;nwgkEnøg EdlnwgRtUvsagsg;sßanTUtGURsþalI fIµenaHPaBes¶óms¶at;rbs;shKmn_GnþrCati CaBiesssßanTUtGURsþalIkMBugmankIþ)armÖ. karbraC½y rbs;sßanTUtGURsþalI nigshKmn_GnþrCatikñúgkarCMTas;nwgkarbeNþjecjenH)anbgðajBIkgVHqnÞ³ kñúgkareKarBc,ab;km<úCa nigc,ab;siTi§mnusSGnþrCati. sßanTUtGURsþalIminRtwmEtmanParkic©Fanafa karrMelaPc,ab;minRtUvekItmanb:ueNÑaHeT b:uEnþshKmn_GnþrCatiRtUvEtniyayecj EdlCaskmµPaB énsmaCikmYykñúgcMeNamsmaCikTaMgGs;EdlnwgqøúHbBa©aMgnUvkarcab;GarmµN_ sMrab;shKmn_Gnþr-CatiTaMgmUl .
KMeragGPivDÆn_saFarN nigÉkCn EdlTamTar[mankareTAtaMgTIlMenAfIµ CaerOy²RtUv)aneK
GnuvtþedaymineKarBeTAtamEbbbTxagpøÚvc,ab;[)anc,as;las; mantmøaPaB b¤k¾eKalkarN_ énsMNg smRsbeT. TaMgenHnaMeTArksßankarN_mYy EdlRbCaCnrgeRKaHRbQmnwgkarbeNþjecjeday GaCJaFrmUldæanedayminpþl;sMNg b¤karKaMRTsmrmüNamYyEdlGacTTYlyk)an.
bEnßmBIelIkarbeNþjecjedaybgçM RbCaCnrgeRKaHRbQmnwgplvi)akF¶n;F¶r nigkar)at;bg; TIkEnøgfµIdUcCa³
1-kgVHesvakmµsgÁmenAkEnøgfIµdUcCaesvakmµsuxPaB karGb;rM nigR)ak;cMNUl¼RbPBénkar ciBaw©mCIvitCYbkarlM)ak.
2-tMéltMrUvkarx<s;kñúgkarerobcMkEnøgrs;enAfIµEdleFIV[mankarb:HBal;y:agF¶n;F¶rdl;RbCaCn RkIRk.
3-karP½yxøac TukçRBYypøÚvcitþbNþalmkBIkarKMramkMEhg nigkareRbIR)as;kMlaMg BIsMNak;Gñk GnuvtþKMeragminRtUv)anpþl;siTi§kñúgkarpøas;bþÚrTIlMenA kar)at;bg; nigxUcxatdl;RTBüsm,tiþ buKÁl kIþkgVl;GMBIsniþsux suvtißPaB nigkarEbk)ak;TMnak;TMngsgÁm.
91
bBaðacMbgEdleFIV[manPaBF¶n;F¶rdl;karpøas;bþÚrTIlMenAKWkgVHc,ab; edIm,IkarBarRbCaCnEdlrg plbMHBal;RbqaMgnwgKMeragGPivDÆn_. eTaHbICaRksYgesdækic© nighirBaØvtßú ¬kñúgPaBCaéKKUCamYyFnaKa GPivDÆn_GasIu¦ kMBugerobcMBRgagGnuRkitüsIþBIbBaðakartaMgTIlMenAk¾eday k¾shKmn_GgÁkarminEmn rdæaPi)alCMTas;eTAnwgkgVHRbwkSaeyabl;mYyshKmn_rgeRKaH b¤k¾GgÁkarsgÁmsIuvilEdlminRsbeTAnwg karGnuvtþeKalkarN_ksagsmtßPaB yuT§saRsþedaymankarcUlrYm nigGPi)alkic©RbkbedaytmøaPaB rbs;FnaKarGPivDÆn_GasuI nigédKUrbs;FnaKar. kñúgxøøwmsarrbs;BeRgogGnuRkitünenHBuM)anykcitþTuk dak;karBarCngayrgeRKaHenaHeT. karRBYy)armÖCaBiessenaH KWynþkarpþl;sMNgEdlesñIeLIgeday karKµansiT§itva:nwgdIkartulakar GMNachYsRbmaNBIGgÁnitiRbtibtþi karGnuBaØateGaymaneRbIkMlaMg kñúgbeNþjecj nigGMNacrdæ)ald¾elIslb;kñúgkarkMNt;kmµsiT§idInigeFVIkarvaytMélRTBüsm,tþi. ehtu dUecñHGgÁkarminEmnrdæaPi)alesñIeGayeRbIR)as;nUvdMeNIrkarmYyEdlmantmøaPaB nigmankarcUlrYmya:g m:t;ct; nigmankarcUlrYmBIRKb;PaKIBak;B½n§edayrYmbBa©ÚlTaMgshKmn_m©as;CMnYypg.
Gnusasn_
Gnusasn_CadEdl²BIGgÁkarminEmnrdæaPi)al sMrab;esckIþEføgkarN_eTAkan;evTikashRbtibtiþ karGPivDÆn_km<úCa2007 KwfaPñak;garrdæaPi)alKYrEtcat;GaTiPaBelIkarGnuvtþnigkarBRgwgral;nItirdæCa FrmanTak;TgnwgbBaðadIFIø EdlCaCMh‘and¾mansarsMxan;eq<aHeTAsMerc)ankarrIkcMerIn dUcEdl)anrMBwgTuk enAkñúgEpnkarGPivDÆn_Cati.
karRKb;RKgdIrdæ³ 1¦ Rbjab;eFVIkarkMNt;RBMsIma nigkarcuHbBa¢IdIrdæ nigcat;GaTiPaB ksagsmtßPaB ynþkarcuHbBaI¢
dIFøI nigkarTTYlxusRtUvrbs;Pñak;garfñak;extþ fñak;Rsuk. 2¦ CMrujkarGnum½tbTbBaØepSg²EdlTak;TgnwgGnuRkitüsIþBIkarRKb;RKgdIrdæeGay)anqab; rh½s.
Fanafakarcab;GnuvtþkareFIVEpnTI karkMNt;GtþsBaØaN nigeFVIcmNat;;fñak;dIrdæ RtUvEtmanPaB RsuHRsYlCamYynwgdMeNIrkarksagEpnTIEdlmanRsab;edaymankarcUlrYmCamYyRbCaCnmUldæan nig sgÁmsIuvilRbkbedayRbsiT§PaB.
3¦ KYrmankareFVIesckþIsnñidæaneGayqab;rh½s eTAelIral;dMeNIrkarnigkarGnuvtþn_ EdlTak;Tgnwg KMeragsakl,gdIsm,TanrdæedIm,IeFVIkarBRgIkeTAkan;tMbn;déTeTot Edl)ankMNt;rYc. RksYg EdndInKrUbnIykmµ nigsMNg; RksYgBak;B½n§déTeTot RksYgksikmµrukçaRbmaj; nigensaT nig GaCJaFrCatiedaHRsayvivaTdIFIø KYrmankic©shkarKñaedIm,IkMNt;nUvdITMenr sMrab;eKalbMNgdI sm,TansgÁmkic© ehIypSBVpSayB½t’manenHeTAdl;tYGgÁBak;B½n§nana Edlmankarcab;GarmµN_ RbkbedaytmøaPaB. ynþkarbNþwgtva:d¾samBaØ nigmanRbsiT§PaBmYy KYrdak;[GnuvtþedIm,I
92
Fanafa dIsm,TansgÁmkic©nwgpþl;plRbeyaCn_dl;GñkKµandI nigRKYsarksikr EdlxVHxatdI sMrab;bgábegIánplBitR)akd. GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmeFIVkarpþl;Gnusasn_fa dITMenr nigdI minEmnCadIéRBKYrdak;CadIsm,TansgÁmkic©vij.
4¦ niclPaBkñúgkarGnuvtþdIsm,TansgÁmkic©RtUvEtmanPaBpÞúyKñanwgvibtiþcab;ykdIFIøbc©úb,nñ Edl ekIt ecjGMBIdIsm,Tanesdækic©. kareRbobeFobEdlnaMeTAdl;karyl;eXIjfa plRbeyaCn_ rbs;dId¾FMeFgrbs;CatiRtUv)anpþl;[eTAbuKÁlnigbMerIplRbeyaCn_saCIvikmµsMxan;² CaCageTA [RKYsarEdlkMBugEtRtUvkar. karGnuvtþdIsm,TansgÁmkic©RbkbedayRbsiT§PaBx<s;kñúgPaB CaédKUCamYynwgGgÁkarminEmnrdæaPi)al nwgpþl;viPaKTany:agFMeFgcMeBaHkarkat;bnßyehtu karEbbenH. karedaHRsayTMnas;dIFøI begáInkaredaHRsayvivaTdIFIø EdlmanlkçN³CaRbB½n§yutþiFm’ nigsmFm’tamry³CMh‘anCabnþ
bnÞab;³ 1¦ elIkkMBs;smtßPaBrbs;mRnIþKN³kmµkarsurieyadIfñak;Rsuk kñúgkaredaHRsaykrNIvivaTdIFIøeTA
tamdMeNIrkarc,ab; nigbTbBaØtiþepSg². 2¦ bBa¢ak;c,as;nUvtYnaTI nigkarTTYlxusRtUvrbs;ynþkaredaHRsayvivaTdIFIøenARKb;kMritrdæ)al rYm
TaMgkarTUTat;tMélesvakmµ ¬rcnasm<½n§tMél¦ sMrab;cuHbBaI¢ ehIypSBVpSayB½t’manenH)anTUlM TUlaydl;saFarN³Cn.
3¦ bBa¢ak;c,as;las;BIyutþaFikarrbs;GaCJaFrCatiedaHRsayvivaTdIFIø GnuelameTAtamnItirdæ nig eKalkarN_]tþmPaBc,ab;.
4¦ elIkkMBs;karpSBVpSayB½t’manGMBIsßanPaBénbNwþgdIFIøenAÉGaCJaFrCatiedaHRsayvivaT dIFIø. 5¦ cat;viFankarCabnÞan;edIm,ITb;sáat;\Ti§BlRbtibtiþhYsehtu enAkñúgGaCJaFrCatiedaHRsayvivaTdI
FIø. 6¦ CMruj[mankarcUlrYmrbs;sgÁmsIuvilenAkñúgdMeNIrkarkMENTMrg;rbs;GaCJaFrCati edaHRsay
vivaT dIFIø . bBaðadIFIørbs;CnCatiedImPaKtic
1¦ rdæaPi)alKYrEte)aHCMh‘aneq<aHeTAbBa©b;Rkbx½NÐc,ab; EdltMrUv[bMeBjkarkarBarsiTi§rbs;Cn CatiedImPaKticcMeBaHkareRbIR)as;dI nigFnFanFmµCati EdlmanRsab;enAkñúgc,ab;PUmi)alqñaM 2001 rdæFmµnuBaØ nigtamry³kar[sc©ab½nrbs;km<úCaelIGnusBaØasIþBICIvcMruH. TaMgenHrYmman karGnum½teKalneya)aysIþBIkarcuHbBa¢IdIsmUhPaBrbs;CnCatiedImPaKtic EdleqøIytbesc kþIR)afña nigtMrUvkarrbs;CnCatiedImPaKtic karGnum½tyl;RBmelIGnuRkitüsþIBIkarcuHbBaI¢dIsmU
93
hPaB nigbBa©b;karerobcMbTbBaØtþiepSg² EdlbRgÁb;l½kçx½NÐeTAeGaykarcuHbBaI¢TTYlsÁal; shKmn_CnCatiedImPaKticCanItibuKÁl.
2¦ sMrab;cenøaHry³munRkbx½NÐc,ab;enHRtUv)anbBa©b;sBVRKb; eKRtUvdak;viFankarkarBarCabeNþaH GasnñmYycMnYneGaycUlCaFrman edIm,IkarBardIrbs;CnCatiedImPaKtic nigFnFanFmµCatimin eGaybnþ)at;bg;teTAeTot edaybBa©ÚlTaMgshKmn_EdlminTan;)ancuHeQµaHCanItibuKÁlpg. Gnusasn_enAkñúgr)aykarN_vDÆnPaBsUcnakrtamdanrYmrbs;rdæaPi)al kalBIkic©RbCMuBieRKaH eyabl;qñaM2006 faGnuRkitüelx118 sIþBIkarRKb;RKgdIrdæ KYrRtUv)aneRbIR)as;CaviFankar beNþaHGasnñedIm,IkarBardIrbs;CnCatiedImPaKtic rhUtdl;Rkbx½NÐc,ab; EdlmanPaBeBj eljRtUv)anbB©ab; nigTTYlkarsVaKmn_17. eTaHCay:agNak¾eday kic©karenHTamTareGay mankarelIkkMBs;smtßPaB nigfvikaenAfñak;extþ nigenAfñak;Rsuk edIm,IGnuvtþkarkMNt;RBMdI nig dMeNIrkarcuHbBaI¢dIEdlGnuRkitütMrUv.
bBaðataMgTIlMenA 1¦ KaMRTeGaymankarcUlrYmeBjeljBIsgÁmsIuvilenAkñúgdMeNIrkareFVIesckþIRBagGnuRkitüsþIBIkar
taMgTIlMenAfµIedIm,IFanafaGnuRkitüBitCa)anpþl;nUvkarkarBardl;shKmn_gayrgeRKaH nigman lkçN³Rsbtamsþg;dasiT§imnusSCaGnþrCatiRsbtamnitirdæ nigeKalkarN_lT§iRbCaFibetyü.
2¦ karbeNþjecjGacGnuvtþeTA)anEtkñúgl½kçx½NÐfaCameFüa)aycugeRkayb:ueNÑaH ehIyPñak;gar rdæaPi)alTTYlxusRtUv RtUverobcMeKalneya)aysMrab;karGPivDÆenAnwgkEnøg EdlshKmn_ GacTTYl)anplRbeyaCn_BIdIrbs;BYkeK.
3¦ RtUvBRgwgRkbx½NÐc,ab;cab;BIRbkasrhUtdl;sMeNIrc,ab;GsSamikredI,IsMerc)annUv³ karyl; RBmBIshKmn_rgeRKaH nigGgÁkarsgÁmsIuvil kareqIøytbeTAnwgsþg;darGnþrCati bBa¢ak;c,as; las;BIEbbbTc,ab;Fanakarpþl;sMNg;edayRtwmRtUv nigyutiþFm’ nigsV½yRbtibtiþ. GgÁkar minEmnrdæaPi)alCMruj[GaCJaFrRkugPMMñeBj RtLb;eTAeRbIyuT§saRsþCenøósRbCaCn tamEbb mnusSF’mcas; dUcEdl)anGnuvtþCamYyshKmn_manC½y nigshKmn_eKakXøaMg CaedIm.
4¦ RtUvpþl;sMNgsmrmü nigyutþiFm’eGayeTARbCaCnEdlTTYlrgnUvplb:HBal; munnwgcab;Gnuvtþ KMerag. tMélsMNgRtUvKittamtMélTIpSarEdlmankarvaytMéledayGñktamdanÉkraCü. tMélenHeToteesat RtUvqøúHbBa©aMgnUvRKb;tMélBak;B½n§TaMgGs;. eFVIya:gdUcenHKWedIm,IkarBar siTi§rbs;eK dUcEdl)anEcgenAkñúgc,ab;rdæFmµnuBaØ ¬maRtaTI 44¦ nigc,ab;PUmi)alqñaM2001.
17 17 raCrdæaPi)alkm<úCa qñaM 2007 : eKalneya)ayGnuvtþn_kargarrbs;rdæaPi)alkm<úCa³ r)aykarN_rIkcMerIneq<aHeTArkeKaledAénsUcnakrtamdanrYm Edl)anyl;RBm enAÉkic©RbCMuBieRKaHeyabl; : KN³kmµkarsþar nigGPivDÆn_km<úCa énRkumRbwkSaGPivDÆn_km<úCa .
94
5¦ RbsinebIkarerITIlMenAcaM)ac;RtUvEtekIteLIgCameFüa)aycugeRkayenaH caM)ac;RtUvGnuvtþeGay RsbeTAtambTbBaØtþiCati nigc,ab;siTi§mnusSGnþrCati. dUecñHmuneBleFVIkarruHerITIlMenArbs; BYkeK RtUvbMeBjeTAtamsþg;damYycMnYndUcxageRkam³ k¦ man»kassMrab;eFVIkarBieRKaHeyabl;li¥tl¥n;CamYyGñkEdlTTYlrgnUvplb:HBal;. x¦ manpþl;karCUndMNwgRKb;RKan;dl;GñkTTYlrgplb:HBal; . K¦ B½t’mansIþBIsMeNI[cakecj nigB½t’mansþIBIdI b¤pÞHsMrab;CakaredaHdUrenATIkEnøgfµI. X¦ vtþmanrbs;mRnIþrdæaPi)al b¤GñktMNagenAkñúgGMLúgeBlruHerITIlMenA. g¦ GtþsBaØaNRtwmRtUvrbs;GñkEdlRtUvbeNþjecjTaMgGs;. c¦ ral;CMerIsénTIkEnøgtaMgTIlMenAfµI RtUvEtmankarBieRKaHeyabl; CamYyGñkTTYlrgpl
b:HBal;18; . q¦ karbeNþjecjminRtUveFIV[mannrNamñak;)at;bg;pÞHsEm,g nigKµanTICMrkenaHeT. C¦ rdæRtUvFanafamanpþl;pÞHsEm,g kartaMgTIlMenAfµI b¤karTTYl)andIEdlGacbgábegIán
pl)an ¬EdlmanlkçN³smRsbsMrab;GñkEdlRtUveKbeNþjecj¦19.
bnÞab;BIkarbeNþjecjedaybgçM GñkEdlRtUveKbeNþujecjKYrEtTTYl)an³ k¦ mandMeNaHRsaypøÚvc,ab; nigmanCMnYypøÚvc,ab;sMrab;GñkEdleKbeNþjecj20 RbsinebI
GaceFVIeTA)an. x¦ karbeNþjecjminRtUveFIVeGayGñkEdlRtUveKbeNþjecjkan;EtmanPaBdundabeTAelI
karrMelaPsiTi§mnusSrbs;BYkeKenaHeT. K¦ RKb;GñkEdlRtUveKbeNþjecj RtUvEtmansMNgcMeBaHRTBüsm,tiþ nigGclnRTBü21 . X¦ buKÁlEdlRtUveKbeNþjecjNak¾eday RtUvEtmankarpþl;sniþsuxpøÚvc,ab;yUrGEgVgenA
kEnøgtaMgTIlMenAfIµrbs;eK22 . c¦ cugeRkay kEnøgtaMgTIlMenAfIµ RtUvEtTTYl)ankarpþl;ektNP½NÐ CamYynwgtMélsmrmü³
PaBÉkCn TIFøa sniþsux ePøIg nigkgðarbk; ehdæarcnasm<½n§mUldæan karTTYl)ankargar nig
18 CESCR Gnusasn_TUeTA elx 714 . 19 19 Id. at17. 20 20 Id. at 16. 21 sUmemIlmaRtaTI 2-3 én ICCPR 22mnusSRKb;rUbmansiTi§TTYl)ansniþsuxpøÚvc,ab; b:uEnþmansarxan;RtwmEtcMeBaHkarruHerIecj EdleKGacmanlT§PaBsagsg;TIlMenAfIµ edayminRtUvmankarbgiçt bgMçNamYy[eTAenAkEnøgfIµeToteT. CESCR Gnusasn_TUeTAelx 4 8¬k¦ .karrs;enAyUrGEgVgmaneRcInrUbPaB rYmmankarCYlCalkçN³saFarN³ niglkçN³ ÉkCn karCYlCarebobpÞHshkar rbrkmµsiTi§ pÞHsuvtißPaBsRgÁaHbnÞan; kartaMgTIlMenAeRkApøÚvkar rYmmankarkan;kab;dI nigRTBüsm,tiþ . fIVebImanRbePTénkar rs;enAyUrGEgVgk¾eday mnusSRKb;rUbRtUvEtmansBaØabRtbBa¢ak;BIsniþsuxenH suvtißPaBenH EdlFanakarkarBarxagpøÚvc,ab; RbqaMgniwgkarruHerIedaybgçMNamYy-karrMelaP kar bMPitbMP½yCaedIm. rdæCasmaCikRtUvcat;viFankarCabnÞan; EdlmanbMNgpþl;[nUvsniþsuxpøÚvc,ab;yUrGEgVg enAeBlEdlGñkTaMgGs;enaHCYbRbTHnUvkgVHxatkarkarBar eday minkarBiPakSay:agykcitþTukdak;dl;GñkrgRKaHTaMgenaH .
95
kEnøgseRgÁaHbnÞan; nigsiTi§TTYl)ankareRbIR)as;RbPBFnFanFmµCatirYm ¬rYmmanTwks¥at Gnam½y kEnøge)akKk; nigRbB½n§lUbgðÚrCaedIm¦.
6¦ RbeTsm©as;CMnYyKYrEtCMruj[rdæaPi)alFanaBItmøaPaB nigKNenyüPaB enAkñúgbBaðataMgTIlM enAfIµ nwgRtUvFanaeGaymankarBinitütamdanedayGñkxageRkAeTAelIskmµPaBtaMgTIlMenAfµIEdlman Cab;Bak;B½n§nwgKMeragrbs;eKpgEdr23 .
kareRCIserIssUcnakartamdanrYm nigdMeNIrkarBinitütamdan CaGnusasn_sMrab;vis½yenHKWfa cMnYnsUcnakrtamdanrYmEdlBak;B½n§nwgdIFIø KYEtbegáIneLIg
sMrab;ry³eBlbnÞab;BIevTikashRbtibtiþkarGPivDÆn_km<úCaenHeTA edIm,IqøúHbBa©aMgkMeNInénkar)at;bg; kmµsiTi§dIFIøEdlb:HBal; karpþÜcepþImGPivDÆn_enAesÞIrRKb;vis½y. eFVIya:gdUcenHnwgCYyeGayQaneTAsMerc )aneKalenAkñúgyuT§saRsþctuekaN nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Catirbs;raCrdæaPi)al.
CacugeRkayGgÁkarminEmnrdæaPi)almanGarmµN_ nigsUmKUsbBa¢ak;faesÞIrEtTaMgGs;énkarpþl; eyabl;enAkñúgCMBUksIþBIkMENTMrg;dIFIø sMrab;esckIþEføgkarN_rbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)aleTAkan;evTika shRbtibtiþkarGPivDÆn_km<úCa RtUv)anelIkeLIgrYcmkehIyenAkñúgesckIþEføgkarN_rbs;GgÁkarminEmn rdæaPi)aleTAkan;kic©RbCuMKN³kmµaFikarsMrbsMrYlrvagrdæaPi)alnigm©as;CMnYy nigkñúgdMeNIrkarénkic©RbCMu RkumBieRKaHeyabl;elIkmun². ehtudUecñHehIyeyIgGacemIleXIjc,as;Nas;fa bBaðaGaTiPaBrbs;kmµ viFIkMENTRmg;mYycMnYnnigskmµPaB Edl)antamdanminmankarrIkcMerInKYr[kt;sMKal;eTBIr)aykarN_ mYyeTAr)aykarn_mYy.
TMnak;TMngB½t’man sMrab;B½t’manbEnßmTak;TgnwgbBaðaEdl)anelIkeLIgenHsUmTMnak;TMng³
evTikaGgÁkarminEmnrdæaPi)alsIþBIkm<úCa mRnIþTMnak;TMng³ elakXun b‘unNat GñksRmbsRmYlkmµviFIdIFøI nigCIvPaB TUrs½BÞ³ 023 214 429 TUrsar³ 023 994 063 sareGLicRtUnik³ [email protected] eKhTMB½r³ www.ngoforum.org.kh
23 Id. at 8(b)
96
sßanPaBskmµPaBmnusSFm’RbqaMgRKab;mInenAqñaM 2006
RbeTskm<úCaKWCaRbeTshtßelxI nigCaGñkGnuvtþn_sn§isBaØaRbqaMgRKab;mIn RkugGUtava: d¾skmµ mYy. enAkñúgExmIna RbeTskm<úCak¾)ancUlrYmkñúgdMeNIrkarGUsøÚ edIm,IbegáIteLIgnUvÉksarc,ab;GnþrCati mYyedIm,Idak;nUvyuT§P½NÐminTan;pÞúH[enAeRkAc,ab;.
dMeNIrkareq<aHeTAmuxRtUv)aneFIVeLIgenAkñúgskmµPaBmnusSFm’RbqaMgRKab;mInkñúgqñaM 2006 • épÞdIcMnYn 35>318>612m2 RtUv)ane)assMGatedayRkumkarIe)assMGatRKab;mInmnusSFm’
cMnYn 3 man³ mCÄmNÐle)assMGatmInkm<úCa (CMAC) GgÁkar MAG nig GgÁkar Halo
Trust enAkñúgtMbn;manGaTiPaBx<s; nigmanépÞdIbEnßmcMnYn 16 538 990m2 eTot EdlenA CitpøÚvCatiRtUv)ane)assMGatedaykgyuT§BlexmrPUminÞ.
• GgÁkar CMAC GgÁkar MAG nigGgÁkar HALO Trust RtUv)anTTYlsÁal;CapøÚvkar CaGñkGnuvtþkare)assMGatmInedayGaCJaFrkm<úCa TTYlbnÞúke)assMGatmIn nigCYyseRgÁaH CnrgeRKaHedaysarmIn EdlehAkat;fa (CMAA).
• eKalneya)aymYysþIBIkarpþl;dI EdlBImunRtUv)aneKBinitüeXIjfa CatMbn;EdlsgS½yfaman RKab;mIn RtUv)anerobcMeLIg. eKalneya)ayenH)aneFIV[dIcMnYn 4446 K>m2 RtUv)anpþl;[ eTA CMAA EdlCadIRtUv)ancak;TukfaminmaneRKaHfñak;.
• RbB½n§RKb;RKgB½t’mansRmbsRmYlrYmmYy sMrab;kt;RtaBIkare)assMGatmIn RtUv)anelIkCa KMeragehIy.
rdæaPi)alKWsßitenAelITisedACamYynwgsUcnakr EdlxøÜn)anbgðajenAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPi vDÆn_Cati b:uEnþRtUvkarBenøÓn[)anqab;rh½s edIm,IeFVI[Tan;kalbriecäTrbs;xøÜnsMrab;skmµPaBe)as sMGatRKab;mInenAkñúgqñaM2010 ¬kMNt;edaysin§isBaØaRkugGUtava:¦.
• karRbmUlTinñ½ysþIBIeRKaHfñak;nana RtUv)aneFVIeLIgedayGgÁkarRbB½n§Bt’manskmµPaBmIn nig CnrgeRKaHedaysarmInenAkm<úCa (CMVIS) edaymankaryl;dwgy:agc,as;bnÞab;BItamdan karpþl;CMnYydl;CnrgeRKaHEdlenArs; RtUv)aneFIVeLIgenAkñúgextþcMnYnBIr ehIyRtUv)anelIk CaKeRmageLIgsMrab;RbeTsTaMgmUlpgEdr.
• karsøab;edaysarmIn¼yuT§P½NÐminTan;pÞúH RtUv)ankat;bnßyya:geRcInBI 875nak; enAkñúgqñaM 2005 eTAenARtwm 450nak; enAkñúgqñaM2006. eTaHCay:agNak¾eday GñkrgeRKaHcMnYn 45/500nak; bnþrs;ranmanCIvitTaMglM)aklMbin ehIyBYkeKmYycMnYnrs;enAkñúgsßanPaBd¾ y:ab;yuWnCaTIbMput.
• ktþamYycMnYnEdlcUlrYmcMENkdl;karkat;bnßymrN³PaBfµI² rYmman³
97
o karRKb;RKgl¥BInKr)alCatielIkarRKb;RKgkarlk;dUrGMEbgRKab;cas;²Edl)anmkBIRKab;EdlpÞúHenAkñúgsm½ysRgÁam.
o karkat;bnßyhaniP½yedaymanTisedAeq<aHeTAshKmn_nana EdlmanhaniP½yx<s; eTaHbICa 80% énGñkrgeRKaH )anTTYlkarGb;rMGMBIeRKaHfñak;edaysarRKab;mInk¾ eday.
o vaCardUvl¥sMrab;rbrksikmµ dUecñHRbCaCnminsUvRtUvkareTARbkbrbrciBa©wmCIvitenAkñúg éRB b¤tMbn;rukrkEr:eLIy.
o RKab;mInmYycMnYn)anxUcedaysarGakasFatu. o karsikSaBIyuT§P½NÐminTan;pÞúHEdlenAesssl;BIsm½ysRgÁamRtUv)anbegáIteLIg.
• rdæaPi)al)anEføgenAkñúgExmIna qñaM2007 fa xøÜnnwgcUlrYmkñúgsnñi)atGgÁkarshRbCaCati sþIBIsiT§irbs;CnBikar.
• rhUtmkdl;eBlenH enAminTan;manyuT§saRsþRtYtBinitüvis½yenHenAeLIyeT. CnBikarRtUv karkarykcitþTukdak; nigkarCYy]btßmÖKaMRTBIraCrdæaPi)al. c,ab;BikarPaBenAminTan;Gnum½t enAeLIy.
Rkumkargare)assMGatmIn manTMnak;TMngy:agl¥CamYyraCrdæaPi)al tamry³ CMAA. enA fñak;extþmandMeNIrkareFIVEpnkarmYyEdlehAkat;fa (MAPU) EdleFIVeLIgedIm,Ipþl;nUvEpnkarshkar Kña nigkarsRmbsRmYl. B½t’manTMnak;TMng sMrab;B½t’manbEnßmsþIBIbBaðaEdl)ansresrenAkñúgÉksarenH sUmTMnak;TMng³ yuT§nakarkm<úCaedIm,IlubbM)at;RKab;mIn TUrs½BÞelx³ 855 23 880 139¼455 GIuEm:l³ [email protected]
98
hirBaØvtßúshKmn_ esckþIepþIm
bNþajhirBaØvtßúshKmn_km<úCa (CCFiN) KWCabNþajGñkGnuvtþn_hirBaØvtßúshKmn_enAkñúg RbeTskm<úCa Edl)anbegáIteLIgenAkñúgTIRkugPñMeBjenAExkumÖ³ qñaM2004. eKalbMNgrbs; CCFiN
KWedIm,IbegáItRbB½n§fñak;CatimYyénRKWHsßanhirBaØvtßúshKmn_ (CFIs) RbkbedayPaBrwgmaM nigman cirPaB. enAcugqñaM2005 CCFiN mansmaCikcMnYn 34 EdltMNag[smaCikcMnYn 54>483nak; Edl PaKeRcInenAtamPUmiCnbT24. smaCikcMnYn 28 KW CaGgÁkarminEmnrdæaPi)al EdlbegáItRKwHsßanhirBaØ vtßúenAtammUldæan (CFIs) rIÉ CFIs 6 KWCa CFIs FM b¤CabNþaj CFIs EdlQb;TTYlkarKaMRTpÞal;BI GgÁkarminEmnrdæaPi)aleTotehIy. smaCik
CCFiN cMnYn 3 RtUv)ancuHbBa¢ICaRKwHsßanmIRkU hirBaØvtßú25. b:uEnþ Tinñn½y EdleKraykarN_CUn CCFiN mandak;bBa©ÚlGtifiCnesvakmµhirBaØvtßú xus²KñaeRcInCagTinñn½yEdleKraykarN_CUnFnaKar Catiénkm<úCa.
EpñkrgxaghirBaØvtßúshKmn_énEpnkarhirBaØvtßú qñaM 2006-2015 )anRtUveKÉkPaBCaÉkcä½n edayGgÁkarCasmaCikrbs; CCFiN enAkñúgGgÁRbCMuRbcaMqñaMEdl)anRbRBwtþeTAenAéf¶TI28 Exmifuna qñaM 2006. EpnkarenHbegáItCamUldæansMrab;Gnusasn_nigeyabl;epSg²enAkñúgÉksarenH. karBieRKaH eyabl;EdlnaMeTAdl;karGnum½t KWTak;TgeTAnwgsnñisITfñak;CatienAkñúgExtula qñaM2005 nigkarxitxM bEnßmCaeRcInedayRkumkargar CCFiN kñúgry³eBlb:unµanExeRkayeBlenaH.
24 Tinñn½yRbmUltamry³ CCFiN KWfµI ehIyKwCaTinñn½yEdlraykarN_pÞal;edaybuKÁl. tamTsSn³rbs;TIRbwkSa bec©keTsrbs; CCFiN KWfaTinñn½yenHRtUv)anEktMrUvnUvkMhusEdlbNþalmkBIkarPan;RcLMGMBIRbB½n§pþl;B½t’man. karepÞógpÞat;nwgcab;epþImenAqñaMenH edaymankarCYlRbFanEpñkrbs; CCFiN fµI. 25
KRDA, SDR nig ILDO, RDA nig MFI Edl)ancuHbBa¢IepSgeTot )ancUlrYmCamYy CCFiN enAkñúgExemsa qñaM2006. MFIs Edl)ancuHbBa¢IxøH ehIyEdlpþl;esvahirBaØvtßúpÞal;nigminpÞal;edaybegáIt CFIs enAtam mUldæan. kñúgtYnaTICasmaCik CCFiN BYkeKpþl;r)aykarN_EtGMBIRkumTI2énskmµPaBrbs;eKEtb:ueNÑaH.
GgÁkarhirBaØvtßúshKmn_enAkñúgRbeTskm<úCa)an cab;epþImeLIgedaymankarCYy]btßmÖBIGgÁkareRkA rdæaPi)alEdlCaEpñkmYyénkmµviFIGPivDÆCnbTrYm. ]TahrN_nanaman dUcCa FnaKarPUmi RkumCYyxøÜnÉg RkumsnSMR)ak; nigsmaKm\NTanrbs;ksikr CaedIm. GgÁkarmYycMnYnR)afñacg;køayeTACa RKwHsßanhirBaØvtßúshKmn_EdlehAkat; (CFIs). CFIs EdlmanPaBrwgmaMKWmancirPaBhirBaØvtßú. vaGacrkSa)annUvkarkarBarkardak;R)ak;rbs; smaCik edayGnuvtþtamc,ab;CatinigbTbBa¢aépÞkñúg rbs;xøÜn.
99
sUcnakrRtYtBinitürYm karRtYtBinitüvDÆnPaBelIskmµPaBEdlcaM)ac;
CMBUk skmµPaBEdlcaM)ac; sßab½nrdæaPi)al EdlTTYlxusRtUv
eBlevla
k> begáItyuT§saRsþksikmµnigTwkry³eBlmFüm edayksagelI NSDP nig MAFF EdlmanRsab; nigÉksaryuT§saRsþ MOWRAM .
MAFF & MoWRAM
mkra-FñÚ 2006
sMeNIr³ emdwknaMcMnYn 10>000 EdltMNag[Gñk PUmicMnYn 100>000 manbTdæansmtßPaBCamUldæan enAkñúghirBaØvtßúshKmn_ ¬begáIteday CCFiN nig ÉkPaBedayFnaKarCatiénkm<úCa.
MEF & NBC 2010
8> elIkkMBs;CIvPaB rs;enArbs;RbCaCn RkIRkenAtamCnbT dac;Rsyal kat;bnßyPaBRkIRk enAtMbn;CnbT nigBRgwgsnþisux es,óg nig Gahar rUbtßm tamGaTiPaB EdlkMNt;enAkñúg EpnkaryuT§saRsþ GPivDÆn_Cati qñaM 2006-2010.
sMeNIr³ ERbkøayGgÁkarhirBaØvtßúshKmn_tam CnbTcMnYn 5>000 [eTACasßab½nPUmiRbkbeday cIrPaBEdlRtUv)anRtUtBinitütamry³shB½n§kMBUl³ edIm,IBRgwgsnþisuxes,óg nigbegáInlT§PaBTTYl )an\NTan.
MEF & NBC 2010
karepþateTAelIyuT§saRsþksikmµnigTwk qñaM2006-2010 ¬TWGAW ExkumÖ³ qñaM2007¦ nig kmµviFICatisMrab;snþisuxes,ógtamRKYsar nigkarkat;bnßyPaBRkIRk ¬TWGFS nig TWGAW¦ kñúgkarpþl;GMNacCUnshkrN_shKmn_nigGgÁkarshKmn_ (CBO) epSgeTot pþl;nUvskþanuBld¾ FMeFg. b:uEnþ eKeXIjmanmanKMlatEpñkTsSnaTanEdlmansar³sMxan;CayuT§saRsþcMnYn 2 enAkñúg EpnkarTaMgenH.
• eKmineXIjmanckçúvis½yc,as;las;GMBIviFIEdleFIV[ CBOs fµITaMgenHTTYleCaKC½yelIkar Tak;TajTMnukcitþBIsaFarN³Cn EdlxusBIGgÁkarCaeRcInEdl)anTTYlbraC½yknøgmk b¤EdlkMBugEtmankarlM)akkñúgeBlbc©úb,nñ.
• EpnkarTaMgenHminTTYlsÁal;tYnaTId¾sMxan;énesvakmµsBa¢½yRbkbedaysuvtßiPaBnigman lkçN³Tn;Pøn;kñúgkarCYyRKYsar[sRmYlkareRbIR)as;[)ankan;EtmanlkçN³GacTukcitþ)an RBmTaMgeFVI[mankarxatbg;kan;Ettic.
100
karsikSarbs;smaKmshRbtibtþikarkaNada elIRKYsarcMnYn 602 enAkñúgqñaM 2005 )anrk eXIjfamUlehtusMxan;kñúgkarsnSMR)ak;enApÞH ¬tamlMdab;énGaTiPaBsMxan;¦ rYmman³ 1¦snþisuxes,óg 2¦ karcMNayelIfñaMnigsuxPaB 3¦ eRtomsMrab;eRKaHFmµCati nig 4¦ karbegIánRTBü. RKYsarcMnYnBak; kNþalKWCasmaCikrbs;GgÁkarhirBaØvtßúshKmn_enAkñúgmUldæan. BYkeK)andak;R)ak;cMnYn 2/4° énR)ak; snSMRbcaMqñaMrbs;BYkeKenAkñúgGgÁkarTaMgenH ehIyxatbg; 15° énR)ak;snSMTukenApÞHrbs;xøÜnerogral; qñaM26. sßab½nEdlmansmtßPaBkñúgkarkarBarnigpþl;esvasnSMRbkbedaysuvtßiPaB nigmanlkçN³Tn; Pøn; caM)ac;RtUvmansmtßPaBx<s;CagRkumrbs;shKmn_ EdlRtUv)anbegáIteLIgCaRckpþl;sMrab;CMnYy\t sMNg nigkm©IGnþrCati.
skmµPaBKnøwH¼yuT§saRsþdkRsg;BI NSDP
karRtYtBinitüvDÆnPaBelIkarGnuvtþ NSDP
CMBUk xøwmsar 4>46 snþisuxes,óg nigGaharUbtßm {RtwmqñaM2010 RbCaCnkm<úCaRkIRknigRbCaCnEdlsßitkñúg
sßanPaBGsnþisuxes,óg nwgmanlT§PaBEpñkesdækic©l¥RbesIreRcInkñúgkarTTYl)anes,óg GaharRKb;RKan; mansuvtßiPaB nigmanCIvCati edIm,IbMeBjesckþIRtUvkarrbbGahar nigcMNg; cMNUlcitþrbs;BYkeKenARKb;eBlevla>>>}
4>52 karGPivDÆCnbT :karpþl;nigkarBRgwgehdæarcnasm<½n§CnbTrYmTaMgkarbegáInlT§PaBGac TTYl)annUvkmµviFI\NTannighirBaØvtßúenACnbT>>>: .
4>70 karGPivDÆsßab½nÉkCn :mMuTaMg4énctuekaNKW 1¦ BRgwgsßab½nÉkCnnigTak;Tajkar vinieyaKTun 2¦karelIkkMBs;shRKasFuntUcnigmFüm >>> : .
4>80 \NTanCnbT :mUlniFiCaeRcInEfmeTot KWCatRmÚvkarcaM)ac;sRmab;CYybMeBjmYyEpñkelI tRmÚvkard¾FMkñúg\NTanCnbT . bBaðaRbQmd¾cm,gbMput KWRtÚvEsVgrkdMeNaHRsaynig meFüa)aynana Edltamry³enH \NTanCnbT GacmansRmab;kareRbIR)as;kñúgGRta karR)ak;mYyTabeRcInCagGRtaEdlmanbc©úb,nñ ¬48PaKrykñúgmYyqñaM¦ .}
26 Matthews, Brett. Towards Safety & Self Reliance: CMenOsaFarN³ nighirBaØvtßúshKmn_enAtamCnbTén RbeTskm<úCa. smaKmshRbtibtþikarkaNada PñMeBj 2005.
101
bBaðasMxan;²Edlmin)andak;bBa©ÚlenAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati b¤ sUcnakr RtYtBinitürYm
CMBUk skmµPaBEdlcaM)ac; sßab½nEdl TTYlxusRtUv
KeRmageBl evla
sMeNIr³ c,ab;CatimYyEdlRKb;RKg shB½n§hirBaØvtßúshKmn_ nig tamry³ shB½n§TaMgenH RKb;RKg edayRbeyal elIRKb;RKwHsßanTaMgGs;EdlcUlrYmkñúg GnþrkmµhirBaØvtßúshKmn_.
RksYg esdækic©nighirBaØvtßú nig FnaKarCati énkm<úCa
2008
sMeNIr³ y:agehacNas; shB½n§ hirBaØvtßúshKmn_fñak;CatimYynwg RtUvpþl;GaCJab½NÐRsbc,ab;Ca RKWHsßan mIRkUhirBaØvtßú ¬MIF¦ nig RtUv)anerob cMCashkrN_mYyEdlRKb;RKgeday edaysmaCiksaxakñúgTUTaMgRbeTs.
RksYg esdækic©nighirBaØvtßú nig FnaKarCati énkm<úCa
2010
12> begáItbriyakas Edlpþl;lT§PaBsMrab; karGPivDÆn_vis½yÉkCn
sMeNIr³ y:agehacNas;k¾man shB½n§hirBaØvtßúshKmn_tMbn;cMnYn 10 EdlRtUv)ancuHbBaI¢ b¤ RtUv)anpþl; GaCJab½NÐRsbc,ab; b¤ RtUv)anpþl; GaCJab½NÐCaRKwHsßab½nmIRkUhirBaØvtßú ¬MIF¦ehIyRtUv)anerobcMCashkrN_ EdlRKb;RKgedayGgÁkarhirBaØvtßú shKmn_nana.
RksYg esdækic©nighirBaØvtßú nig FnaKarCati énkm<úCa
2010
enAkñúgeRKagkarEpnkarCatimanRsab; eKBMueXIjmanEpnkarRbkbedayRbsiT§PaBsMrab;tP¢ab; KMlatrvag³
GgÁkarhirBaØvtßúshKmn_EdlmanmUldæanenAtamPUmirab;Ban; GgÁkarksikr GgÁkarEdl shKmn_.l. EdlsßitenAeRkamsUcnakrRtYBinitürYmelx 8 nig
102
karpþÜcepþImKMnitGPivDÆvis½yÉkCnRbkbedaycIrPaB dUcCaKMnitpþÜcepþImTaMgLayEdl)an elIkeLIgedayRkbx½NÐGPivDÆshRKasFuntUcnigmFüm qñaM2005-2010 ¬GnuKNkmµkar shRKasFuntUcnigmFüm ¬SMEs¦ Exkkáda qñaM2005¦ nigyuT§saRsþGPivDÆvis½yhirBaØvtßúqñaM 2006-2015 ¬raCrdæaPi)alkm<úCa ExkumÖ³ qñaM2007¦.
CCFiN RKan;EtesñICas<antP¢ab;³ bNþajfñak;Catirbs; CFIs nigshB½n§ CFI tMbn;. smaCik GgÁkareRkArdæaPi)alrbs; CCFiN yl;fa edIm,IseRmc)annUvesdækic©maRtdæan nigedIm,I seRmc)an nUvkarRKb;RKg nigcirPaBmUldæan[)anl¥ BYkeKRtUveFIVkarrYmKña eBalKWpSarP¢ab;GgÁkarmUldæanTaMgenaH EdleKkMBugbegáIteLIgenACMuvijRbeTskm<úCa eTaHCaGgÁkarCaeRcIneRbIKMrURbtibtþixusKñak¾eday ¬FnaKar PUmi RkumCYyxøÜnÉg nigsmaKm\NTanksikr shB½n§\NTan .l.¦
Epnkar CCFiN eqIøytbkñúgeBlEtmYyeTAnwgeKaledACaeRcInrbs;raCrdæaPi)alkm<úCa rYmman snþisuxes,ógenACnbT nigkarkat;bnßyPaBgayrgeRKaH CMrujRKw³sßanhirBaØvtßú karkMNt;karR)ak;Tab kñúgkarTTYl)an\NTan lT§PaBGacTTYl)anhirBaØvtßúsMrab; SMEs karRKb;RKg CFO [kan;EtRbesIr eLIg nigkarksagsmtßPaBmnusS nigsßab½n.
enAeBlEdlPUmimYy)anGPivDÆsmtßPaB nigGñkdwknaMedIm,ITTYleCaKC½yCamYynwgsßab½nmYy PUmiepSgeTotnwgkan;EtGacmanlT§PaB³ karRKb;RKgFnFanTwk karrkTIpSarksikmµ karRKb;RKgéRBeQI nigensaTshKmn_ .l.
Gnusasan_ • Gnusasn_Cak;lak;manenAkñúgRbGb;xagelI. GgÁkarhirBaØvtßúshKmn_PaKeRcInmanm©as;Ca
ksikr nigRtUv)anRKb;RKgedayksikr. b:uEnþedaysarEtPaBcaM)ac;énesvaP¢ab;bNþajvis½y hirBaØvtßúÉkeTsnigGaCIBenAfñak;Catinigfñak;tMbn; sßab½nrdæaPi)alEdlTTYlxusRtUvKYrEtCa RksYgesdækic©nighirBaØvtßú ¬naMmux¦ nigFnaKarCatiénkm<úCa ¬ExSbeNþay¦.
• 4>46 CCFiN pþl;Gnusasn_sMu[raCrdæaPi)alnigm©as;CMnYyGnþrCatiKYrpþl;GaTiPaBdl;kar eqIøytbrbs;EpñkÉkCneTAnwgbBaðaenH³ CaBiess haniP½ycMeBaHsnþisuxes,ógEdlbNþalmk BIkarsnSMenApÞH. lT§PaBKNnIsnSMRbkbedaysuvtißPaB manPaBTn;Pøn; nig EdlmanR)ak;tic KWmansar³sMxan;Nas; CaBiesssMrab;ksikrenAtamCnbTEdlRbQmmuxnwghaniP½ysnþisux es,ógFMCageK. MFIs EdlmanlkçN³mCÄkarminGacbMerITIpSarenH RbkbedaycirPaBeT edaysareKminGacdak;saxaenARKb;PUmienaHeT. raCrdæaPi)alnigm©as;CMnYyKYrEtpþl;lT§PaB nigCYyKaMRT[mancirPaBénkarGPivDÆGgÁkarhirBaØvtßúshKmn_ (CFOs) EdlbMerI nigRKb;RKg
103
edaysmaKmBaNiC¢kmµfñak;Catinigfñak;tMbn;. ]btþmÖFnFan Kb,IepþatelIkarKaMRTEpñkbec©k eTs nigynþkarCMnYy fIVebIm©as;CMnYyGaccg;sakl,gKNnIsnSMR)ak;CabuKÁl (IDAs) kñúgGnu )atTabkIþ.
• 4>52 CCFiN pþl;Gnusasn_ sUm[raCrdæaPi)alRbkaseRbIR)as;c,ab;hirBaØvtßúshKmn_ EdlbegáItvisalPaBsMrab;[GgÁkarhirBaØvtßúshKmn_ ksagbNþajrYmKña nigcuHbBa¢ICashB½n§ hirBaØvtßúshKmn_ EdleFIVniy½tkmµxøÜnÉgCamYynwgFnaKarCatiénkm<úCa.
• 4>70 CCFiN pþl;Gnusasn_ sUm[raCrdæaPi)al nigm©as;CMnYyGnþrCati pþl;GaTiPaBxøaMgelI KMnitpþÜcepþImEdlnwgCYyCMrujkareFIVvinieyaKTunedayRbCaCnenAtamCnbT. karsikSaenAqñaM 2005 GMBIkarGnuvtþn_karsnSMR)ak;enAkñúgRKYsarcMnYn 602 enAkñúgextþcMnYn 3 bgaðjfa eKxat bg; 15% énR)ak;snSMrbs;BYkeKCaerogral;qñaM edaysarEthaniP½yénkarsnSMR)ak;enApÞH. lT§plenHbgðajnUvkarxatbg;mYyénTwkR)ak;cMnYn 60 landuløashrdæGaemrik Caerogral;qñaM enAtamtMbn;CnbT. m©as;CMnYyKYrKaMRTdl;karpþÜcepþIm EdlksagsmtßPaBrbs;RbCaCnenA tamCnbT CaBiess RbCaCnPaKeRcInEdlRkIRk edIm,I[BYkeKdak;fvikarrbs;eKcUlKña nigcUl rYmya:gmanRbsiT§iPaBenAkñúgKMnitpþÜcepþImvis½yÉkCnkñúgmUldæan. RbkarenHRbEhlCaGaceFIV [manshRKinEdlmansmtßPaBCaeRcInenAtamCnbT. viTüasaßnbec©keTshirBaØvtßúshKmn_ enACnbTKWmansar³sMxan;ya:gxøaMgedIm,IksagGaCIvkmµ nigsmtßPaBPaBCaGñkdwknaMsRmab; GñkdwknaMenAtamPUmirbs;GgÁkarhirBaØvtßúshKmn_ ¬GñkdwknaMRbePTenHCag 5>000nak; bc©úb,nñ kMBugEtrYbrYmKñaCamYy CCFiN¦.
• 4>80 m©as;CMnYyEdlpþl;mUlniFidl;GgÁkarhirBaØvtßúshKmn_edaypÞal; b¤tamry³GgÁkar mUldæan Kb,ICYbRbCMuKña[)aneTogTat; CadMbUg edIm,IRBmeRBogelIeKaledArYm nigbTdæanén karGnuvtþn_ ehIybnÞab;mk edIm,Ipþl;karENnaMdl;GñkGnuvtþn_tamviFImYyEdleFIV[mantulüPaB dl;karGPivDÆn_d¾rwgmaM nigRbkbedaycirPaBnUvRKw³sßanPUmi kñúgeKalbMNgBRgIklT§PaBTTYl )an\NTanCnbTkñúgtMélTab.
B½t’mansMrab;TMnak;TMng sMrab;B½t’manbEnßmGMBIbBaðaEdl)anelIkeLIgenAkñúgÉksarenH sUmTak;Tg³
eQµaHGgÁkar³ bNþajhirBaØvtßúshKmn_km<úCa (CCFiN)
b¤TMnak;TMngelak vg; sarinda GñksRmbsRmYl nigelak yun yan RbFanEpñk TUrs½BV³ 855-12 957-083 b¤ 855-12 722 508 GIuEm:l: [email protected]; [email protected] Gas½ydæanTIsñak;kar³ pÞHelx 72 pøÚv 360 sgáat;TYlsVayéRB 1 xNÐcMkarmn raCFanIPñMeBj.
104
karsþareLIgvij nigkarksagehdæarcnasm<næ½rUbvnþ½
sßanPaBbwgkk;naeBlbc©úb,nñ (rUbPaBeday NGO Forum))
kargarRbcaMéf¶enARcaMgTenøessan (rUbPaBeday NGO Forum))
105
karRKb;RKgvis½yeRbgkatCati
esckþIepþIm vis½yeRbgkat27enARBHraCaNacRkkm<úCa kMBugsßitkñúgdMNak;kaldMbUgenAeT,Iy. knøgmk
mankarrukrkeRbgkñúgQUgsmuRTCabnþbnÞab; k¾bu:EnþmkTl;nwgeBlenH minTan;mankarGHGagbBa©ak;enA eLIyeTBIbrimaNBitR)akdéneRbg nig]sµ½nTaMgenaH. EteTaHCay:agNak¾eday km<úCaTMngCamanskþa nuBlCaviC©mankñúgkarkøayCaRbeTspliteRbg nig]sµ½n ¬sUmemIlRbGb;elx 8 xageRkam¦.
bBaðasMxan;cMeBaHkarvivtþn_énvis½yenH KWmanCab;Bak;Bn½æeTAnwgkarRKb;RKgcMNUld¾eRcInsn§wk sn§ab; EdlnwgTTYl)anBI]sSahkmµenH. kþIsgÇwmenaHKWfakm<úCanwgmanÉkraCPaBxaghirBaØvtßú eday min)ac;BwgCMnYyGPivDÆn_eToteT ehIyesdækic©RbeTsenHnwgmankMeNIneCOnelOny:agxøaMg Edlvanwg CYydl;karGPivDÆn_RbkbedaynirnþrPaB. k¾b:uEnþebIminmankarRKb;RKgl¥nUvR)ak;cMNUlBIeRbgd¾eRcInenaHeT vanwgGacCH\T§iBlGaRkk;eTAdl;briyakasmaRkUesd§kic©TaMgmUl ehIyplb:HBal;enH nwgCH\T§iBleTA elIkarGPivDÆn_esd§kic©sgÁm nigesßrPaBneya)ayRbeTskm<úCa.
KitmkRtwmnwgeBlenH rdæaPi)alminTan;)anbeBa©BaJnUvEpnkarTaMgmUl sþIGMBIkarRKb;RKgvis½y eRbgkatenHenAeLIyeT. knøgmkmanB½t’mantictYcTak;TgeTAnwgkarRBmeRBogEpñkBaNiC¢kmµ tYnaTI rbs;GaCJaFreRbgkatCati nigrebobRKb;RKglMhUrR)ak;cMNUl. edIm,ICYyrdæaPi)al sgÁmsuIvilcab;Ga-rmµN_eFVIkarTaMgCamYyrdæaPi)al TaMgCamYyvis½yÉkCn enAelIvis½yenH.
sßanPaBbc©úb,nñrbs;vis½yeRbgkatenAkm<úCa Rkumh‘un Chevron rbs;shrdæGarmrik EdlkMBugeFVIkarrukrkeRbgkñúgbøúk A énEdnsmuRTkm<úCa
nwgeFVIkar RbkaslT§plBIkarrukrkrbs;xøÜnenAbMNac;qñaM2007enH. tMbn;eRbgkat b¤tMbn;sm,Tan kñúgsmuRTTaMgGs;man 6bøúk ehIybøúknImYy²manRkumh‘unTTYlsm,TanmYy b¤eRcInEdlmanRkumh‘un l,IeQµaHmYycMnYndUcCa Chevron, Medco, PTTEP, CNOOC nig China Petrotech.
Rkumh‘unTTYlsm,TannImYy² )ancuHhtßelxaelIkic©RBmeRBóg/kic©snüaEckrMElkplitkmµCa mYyrd§aPi)alénRBHraCaNacRkkm<úCa.
GaCJaFreRbgkatCatiCasaßb½nTTYlbnÞúkRKb;RKgkic©snüaTaMgGs;enH RBmTaMgkargareRbgkat TaMgGs;. kic©snüaTaMgenaHmandak;lkçx½NÐmYycMnYn dUcCa {R)ak;cMeNBaJBIeRbg nig]sµ½n} 12% nig Bn§elIR)ak;cMNUlrbs;Rkumh‘un 30% RtUv)aneTArdæaPi)al. eRkABIenHRkumh‘unk¾RtUvbg;R)ak;eBlcuH htßelxa ¬KµantYelx¦ nigbg;viPaKTaneTAmUlniFiGPivDÆn_sgÁmCatipgEdr¬KµantYelx¦. B½t’manlMGit EdlmanenAkñúgkic©snüaTaMgenHEtgEtRtUv)aneKrkSaTukCakarsMgat; edayTaMgrdæaPi)al TaMgRkumh‘un 27 BaküeRbgkatrab;bBa©ÚlTaMg eRbg & ]sµ½n
106
)ankMNt;fa B½t’manTaMgenaHminRtUvpSBVpSayeGaysarFarN³CndwgeT edayykehtuplfa Cakar rkSaKuNsm,tþiénkarRbKYtRbECgrbs;Rkumh‘un.
kic©snüaepSgeTotTak;Tgnwgvis½yeRbgkatenH GacnwgRtUveKcuHhtßelxaCabnþbnÞab; kñúgeBl qab;² edaysarmanTItaMgenAelIeKakmYycMnYnEdlmanskþanuBleRbgkatEdr EtnUvminTan;)anrukrkenA eLIy ehIytMbn;EdlmanCMelaHrvagRbeTséf nigkm<úCa GacnwgRtUv)anedaHRsayecjkñúgeBlqab;² enH EdltMbn;enHeKdwgfa manGNþÚgeRbgEdlGaceGayRkumh‘unrkcMeNBaJ)anxøaMg.
sUcnakrtamdanrYmEdlBak;B½n§ BMumansUcnakrtamdanrYmNamYyEdlTak;TgedaypÞal;eTAnwgvis½yeRbg nig]sµ½neT.
skmµPaB¼yuT§saRsþKnøiHkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati - EpñkEdlTak;TgeTAnwgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatisMrab;vis½yenHmandUcxageRkam³
cMnuc xøwmsar 4>67 :raCrdæaPi)alkm<úCanwgeFVIkarsikSaEdlcMa)ac;mYycMnYnkñúgeBlqab;²xagmuxenH edIm,ITTYl
yknUvemeronl¥² nigedIm,IbeBa©ósnUveRKaHfñak;epSg² EdlRbeTspliteRbgnana )anCYb RbTHknøgmk}.
4>67 kareRbIR)as;nUvemeronnana nigkarbeBa¢ósnUveRKaHfñak;epSg²raCrdæaPi)al eRkamkic© shkarCamYykmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati)aneFVIkarsikSaBIrTak;TgeTAnwgkarRKb;RKgcMNUlBIeRbg nig ]sµ½n³ mYyKWkarviPaKcMNucxøaMg cMNucexSay kalanuvtþPaB nigkarKMramkMEhg (SWOT) eTAelIesdækic© km<úCa ¬2006¦ nigkarBinitüeTAelITsSn³vis½yénkarGPivDÆn_sMrab;vis½yeRbg nig]sµ½n ¬2007¦. karsikSaTaMgenH KWedIm,IBinitübBaðaEdlCakarRBYy)armÖBIsMNak;sgÁmsuIvilkm<úCa EdlTak;TgeTAnwg karRKb;RKgcMNUleRbgkat nigkarRKb;RKgvis½yeRbgkat RbkbedaynirnþrPaB.
karRKb;RKgcMNUleRbgkatedaynirnþrPaB 1¦ rdæaPi)alKYrsRmbsRmYl nigrkSaeGay)annUveKalneya)aysareBIBn§eGaymannirnþrPaBkñúg
karRKb;RKgfvikaCatirbs;xøÜn. 2¦ KYrRKb;RKgcMNUlEdl)anmkBIplitkmµeRbg nig]sµ½n enAkñúgmUlniFieRbgkatmYy eRkamrUb
PaBEdlmantmøaPaB nigKNenyüPaB cMeBaHRbCaCnkm<úCa. 3¦ mUlniFieRbgkatenaHKYrsßitenAÉkraCüBIneya)ay nigrcnasm<½n§fvikaCati. 4¦ cMNUlBIeRbg nig]sµ½n KYrRtUvcMNayeTAelIkarvinieyaKelIrcnasm<½n§rUbv½nþ nigFnFanmnusS
CaCageTAelIkareRbIR)as;EdlKµannirnþrPaB eFVIEbbenHKWedIm,IeGaysMerc)annUveKaledAGPivDÆn_ yUrGEgVg.
107
5¦ karsMerccayvay RtUveFVIeLIgedayRtUvKiteGaymantulüPaBrvagtMrUvkarbc©úb,nñ nigtMrUvkaryUr GEgVg RBmTaMgRtUvKiteTAdl;GRtaénkarcMNayBImUlniFieRbgkatpgEdr.
karRKb;RKgvis½yeRbgkatRbkbedaynirnþrPaB 1¦ RtUvbegáIteGaymanKMrUsßab½nmYysMrab;RKb;RKgvis½yeRbg nig]sµ½n. 2¦ RtUvbegáIteGaymaneKalneya)ayGPivDÆn_RbkbedaynirnþrPaBsMrab;vis½yeRbg nig]sµ½n. 3¦ RtUvksagsmtßPaBGaCJaFreRbgkatCati edIm,IeGayGaCJaFrenHmansmtßPaBGaccat;Ecg nig
RKb;RKg vis½yenH)an. 4¦ RtUvbegáItynþkarKNenyüPaB edIm,IvaytMélkarRbRBwtþeTAénGaCJaFrenH. 5¦ RtUvbegáItynþkarEdlnwgFanaeGaymannUvtmøaPaBxagsarB½t’manelIRKb;EpñkTaMgGs;kñúgvis½y
eRbg nig]sµ½nenHBIxagsMNak;Rkumh‘un nigrdæaPi)al cMeBaHsaFarN³CnTUeTA.
bBaðasMxan;²EdlminmankñúgsUcnakrtamdanrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatiminTan;)anelIkeLIg nigmandMeNaHRsayenAeLIyeTBak;B½n§nwg
karRBYy)armÖBIkarRKb;RKgvis½yeRbgkatCatieGay)anl¥. dUcenHsMrab;kMENeRkay²rbs;EpnkaryuT§ saRsþGPivDÆn_Cati 2006-2010 KYrdak;bBa©ÚlEfmeToteTAkñúgEpñkmYysþIBIeRbg nig]sµ½n edayeFVIkar bBa©ak;BIeKalneya)ay nigskmµPaBc,as;las;rbs;rdæaPi)alkñúgkarFanaeGay)anfa cMNUlBIeRbg nig]sµ½n nwgbMerIplRbeyaCn_dl;RbeTs nigRbCaCnTaMgGs; kñúgGnaKtxagmux nigyUrGEgVg.
Gnusasn_ edIm,IbeBa©ósnUvbNþassarFnFanFmµCati nigeFVIeGaykarGPivDÆn_mannirnþrPaB sgÁmsuIvilTTUc
suMeGayraCrdæaPi)alkm<úCabegáItnUveKalkarN_bTbBa¢a nigynþkarc,as;las;edIm,IFanaeGaymantmøa PaB nigKNenyüPaBtamry³
• karbegáIt nigbeBa©BaJeGaydwgnUvEpnkarCatisMrab;RKb;RKgvis½yeRbgkat EdlkñúgenaHRtUv bBa©ÚlnUvktþamYycMnYndUcCa³ GPi)alkic©RKb;RKgsßab½n eKalneya)ayGPivDÆn_rcnasm<½n§ c,ab; karksagsmßPaB nigkarbegáItnUvynþkarKNenyüPaBsMrab;B½t’man nigkarRbRBwtþeTAén vis½yeRbgkatenH.
• karbeBa©BaJnUvbrimaNeBlevla niglMhUrénmuxcMNUl. kareFVIEbbenHnwgGaceFVIeGayKN³ bkSenAeRkArdæaPi)alGaceFVIkartamdannUvcMNUlTaMgenaH edIm,IFanafa KµankarbEgVluyxus c,ab; nigGacpþl;CUnRbCaCnnUvB½t’manCamUld§an EdlnwgeFVIeGaymanPaBTukcitþfa mankar RKb;RKg nigeRbIR)as;mUlniFicMNUleRbgenaHRtwmRtÚv.
• cUlCasmaCikrbs; Extractive Industries Transparency Initiative eGay)anqab; tamEdlGac eFVIeTA)an.
108
• eFVIkarsMercd¾RbugRby½tñ nigmankarCUndMNwgCamun edIm,IeGaykarRKb;RKgmUlniFi nigkar cMNaymUlniFienaHRbRBwtþeTA)anl¥.
• eFVIkarEksRmYlEpñkeRbg nig]sµ½n enAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati edaydak;bBa©ÚlnUv cMNucmYycMnYndUcCaGPi)alkic© nigkarRKb;RKgcMNUleRbg nig]sµ½n.
• GnuBaØateGaysgÁmsuIvileFVIkarcUlrYmy:agskmµkñúgkardMeNIrkarerobcMtamdan nigvaytMél RBmTaMgcUlrYmeFVIkarBiPakSaedBaJedalCasarFarN³BIbBaðaeRbg nig]sµ½n edaymankarcUlrYm BIsMNak;vis½yÉkCn edIm,IFanaeGay)anfa mUlniFienHrYmcMENkeTAdl;karGPivDÆn_Rbkbeday nirnþrPaB nigkarkat;bnßyPaBRkIRk.
Bt’manTMnak;TMng sMrab;B½t’manbEnßmsUmTMnak;TMng³
GuksVamGaemrik elak v:rvik eR)an mRnþIkmµvIFIRbcaMtMbn; énkariyaly½RbcaMtMbn;GasIuxagekIt TUrsBÞ½elx³ +855-23 210 357 GIuEml³ [email protected] eKhTMBr½³ www.oxfamamerica.org evTikaénGgÁkarminEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa elak Qit sMGat naykRbtibtþi TUrsBÞ½:³ +855-23 214 429 GIuEm:l³ [email protected] eKhTMBr½³ http://www.ngofurum.org.kh/development
109
karGPivDÆn_visy½ÉkCn nigkarbegáItkargar
ekµgRsICakmµkrL\dæenAtampøÚvCatielx 6 A (rUbPaBeday NGO Forum)
RkumekµgerIssMramenApøÚvfñl;Ek,rpSarFMfµI (rUbPaBeday NGO Forum)
110
bBaðaBaNiC¢kmµ esckþIepþIm
kareFVIBaNiC¢kmµesrI)ankøayCak,alma:sIunmYyy:agsMxan;kñúgkarGPivDÆn_esdækic© nig sgÁm. eTaHCaknøgmkmanPsþútageRcInrab;minGs; EdlbgðajBIplb:HBal;GviC¢manénkareFVIBaNiC¢kmµesrIeTA elIGñkRkIRk nigCngayrgeRKaHk¾eday k¾RbBn½§saklPavUbnIykmµénBaNiC¢kmµesrInaeBlbc©úb,nñenH enAEtbnþmanPaBGyutþiFm’Cajwkjab; eTAelIRbeTskMBugGPivDÆn_ edaymankarlMeGogBiesseTArk GriyRbeTs nigRbeTskMBugmankarGPivDÆn_eCOnelOn. knøgmkraCrdæaPi)alkm<úCa)anebIkTUlay cMeBaHrbrBaNiC¢kmµrbs;xøÜnCabeNþIr² nigy:agqab;rh½s edayeFVIkarcuHkic©RBmeRBogeTVPaKI kic©RBm eRBogtMbn; nigkic©RBmeRBogGnþrCatimYycMnYndUcCa³ kic©RBmeRBogBaNiC¢kmµesrIRbCaCatitMbn;GasIu GaeKñy_ kic©RBmeRBogsmaCikGgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelak (WTO) nigkic©RBmeRBogBaNiC¢kmµesrI Gas‘an-cin. raCrdæaPi)alkm<úCa)anGHGagfa³ tamry³karebIkTUlayBaNiC¢kmµesrI nwgnaMeGayman karGnuvtþn_BaNiC¢kmµrbs;km<úCamanPaBRbeesIreLIg karekIneLIgénkMeNInesdækic© nigTTYl)annUv» kaskñúgkarrkR)ak;cMNUlfµI nig)aneRcInCagmun. k¾b:uEnþraCrdæaPi)alkm<úCa ¬edaysMedAelIsaFarN³Cn km<úCa¦ hak;dUcCamankaryl;dwgtictYcenAeLIy BIplb:HBal;énkareFVIBaNiC¢kmµedayesrIeTAelICn RkIRk nigCngayrgeRKaH. manninñakarkñúgkarTTYlyknUvkarebIkTUlayBaNiC¢kmµesrIenH y:aggay RsYledIm,ITTYl)annUvlkçx½NÐsMrab;karGPivDÆn_RbkbedaynirnþrPaBrbs;km<úCa.
KMeragGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµ KWCaKMeragmYyénkmµviFIbBaðaGPivDÆn_rbs;evTikaénGgÁkar minEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa. KMeragGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµ)anbegáIteGaymanCabNþajGPi- vDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµ kalBIEx]sPa qñaM2006 edIm,IeFVIkarviPaK nigtamdanplb:HBal;rbs; eKalneya)ayesdækic© nigBaNiC¢kmµnaeBlbc©úb,nñeTAelICnRkIRk nigCngayrgeRKaH nigedIm,IBiPakSa rkPaBsmRsbéneKalneya)ayTaMgenHsMrab;karGPivDÆn_RbkbedayecrPaBrbs;km<úCa rYmTaMgkarpþl; nUvCMerIscaM)ac;mYycMnYnpgEdr. bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµmansmaCikcMnYn 13GgÁkar nig GgÁkarCaGñkGegátkarcMnYn 5 nigeFVIkarRbCMusmaCikerogral;mYyExmþg. kalBI qñaM2006 knøgeTA bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµ)anTTYlykkarGeBa¢Ijrbs;Ék]tþmrdæmRnþIRksYgBaNiC¢kmµ cm RbsiT§ edIm,IcUlrYmCasmaCikmYyenAkñúgGnuKN³kmµkarcMnYn 3 rbs;Rkumkargarbec©keTssþIBIBaNiC¢ kmµ EdlbegáIteLIgedayraCrdæaPi)alkm<úCa.
1- RkumGñkCMnajsþIBIGgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelak 2- GnuKN³kmµkarsRmbsRmYlBaNiC¢kmµ 3- GnuKN³kmµkarelIkkMBs;karnaMecj
111
bNþajGPivDÆn_esdækic©nigBaNiC¢kmµ sVaKmn_nwgTTYlnUvkarCUndMNwgBIkarcUlrYmRbCMuenAkñúg ral;kic©RbCMurbs;GnuKN³kmµkarTaMgenH.
dUecñHehIy enHCaelIkTImYyEdlbNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµnwgeFIVkarepþl;;eyabl; eTAelIcMNucEdlBak;Bn§½nwgvis½yBaNiC¢kmµ dUcmanxageRkam EdldkRsg;ecjnUvsUcnakrtamdanrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Catirbs;raCrdæaPi)alkm<úCa.
1- kareFVIBaNiC¢kmµesrI k- karGnuvtþn_ nig x- karvaytMél
2- karsRmbsRmYlBaNiC¢kmµ 3- karelIkMBs;BaNiC¢kmµ bEnßmelIsBIenHeTAeTot bNþajGPivDÆn_esdækic©nigBaNiC¢kmµ nwgelIkeLIgnUvbBaðamYy Edl
CakarRBYy)armÖrbs;smaCik nigsmaCikGegátkareTAelIkareFVIBaNiC¢kmµesrI EdlBMumanEcgTaMgenA kñúgsUcnakrtamdanrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati 2006-2010.
bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµ maneKalbMNgtamdanelIral;bBaðaecaTTaMgenH enAkñúg qñaM 200 6-2007 EdlelIkeLIgBIkarRBYy)armÖBIplb:HBal;.
sUcnakrtamdanrYmEdlBak;B½n§ bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµnwgpþl;eyabl;elIsUcnakrtamdanrYmxag eRkamEdlCab;
Bak;B½n§eTAnwgbBaðaeKaneya)ayBaNiC¢kmµ³ cMnucedA skmµPaBcaM)ac; sßabn½TTYl
xusRtUv
ry³eBl
4- begáIteGayman RbBn½§c,ab; nigtulakar EdlmankarTTYlxusRtUv mantmøaPaB nigman dMeNIrkarl¥
4>3-kMnt;eBlevlac,as;las;edIm,IerobcM begáItc,ab; nigbTbBaØtþicaM)ac;sMrab;bMeBj l½kçx½NÐrbs;GgÁkar BaNiC¢kmµBiPBelak eGay)ansBVRKb; nigGnuvtþPar³kic©eTAtam eBlevlaeRKagTuk.
RksYgBaNiC¢kmµ ¬dwknaM¦
cugExemsa 2006
12>2- BRgwgkarsRmbsRmYlBaNiC¢kmµ
12-bgábriyakasCMruj dl;karGPivDÆvis½y ÉkCn k- Gnum½t nigGnuvtþ }Éksarrdæ)aleTal}
sßit eRkamRbB½n§ ASYCUDA RksYgesdæ kic© nig hirBaØvtßú CED
Exmina 2006
112
x- Gnum½t nige)aHBum<pSaykic©RBmeRBog rdæ)alGnþrsßab½n>>> sþIBInitivIFI nigkar ENnaMsMrab;kargarGFikarkic© nigTUTat; TMnijnaMecj nignaMcUl.
RksYgBaNiC¢kmµ
Exmina 2006
K- dak;eGayeRbIR)as;KMeragsakl,g {RckecjcUlEtmYy} sMrab;kargarsRmb sRmYlBaNiC¢kmµenAGaCJaFrkMBg;Ep RkugRBHsIhnu
RksYgesdæ kic© nig hirBaØvtßú
2007
X- BeRgog nigecjGnuRkwtüsþIBIkar sRmbsRmYlBaNiC¢kmµtamry³kar RKb;RKghaniP½yénkareFVIGFikarkic© nigkarTUTat;TMnijnaMecj nignaMcUl>>>>
RksYgBaNiC¢kmµ
Exmina 2006
12>5- begáIt nigRbtibtþieBjeljnUv } esvaQb; Etmþg} ¬OSS¦enAtamRKb; tMbn;esdækic©Biess ehIyRsbKñaeTA nwgkareFVIkMENTRmg;karsRmbsRmYl BaNiC¢kmµ.
RkumRbwkSa GPivDÆn_ km<úCa
2006
GgÁkarminEmnrdæaPi)alsUmpþl;eyabl;dUcxageRkam eTAelIsUcnakrtamdanrYmxagelI³ 4>3 kareFVIBaNiC¢kmµesrI³ karGnuvtþn_
sUcnakrtamdanrYm4>3 dak;kMnt;nUvkalviPaKsMrab;raCrdæaPi)alkm<úCa GnuvtþkarebþCJacitþ nig kaBVkic©rbs;km<úCasMrab;GgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelak. km<úCa)anebþCJacitþGnum½tc,ab;cMnYn 47 RtwmqñaM 2006 sMrab;ykeTAGnuvtþ28. Kitcab;taMgBIeBlcUlCasmaCikrhUtmkdl;bc©úb,nñ c,ab;cMnYn 23 RtUv )anGnum½tehIy. c,ab;cMnYn 5 )anGnum½tkñúgBIqñaM2006. ehIyenAsl;c,ab;cMnYn 24eTot EdlRtUv Gnum½t. sgÁmsIuvilGaccUlrYmy:agsMxan;enAkñúgdMeNIrkarbegáItc,ab; EdlenAesssl; edayeFVIkar BicarNa nigBiPakSaBIplb:HBal;TaMgLay EdlGacbgáeLIgcMeBaHCnRkIRk nigCngayrgeRKaH. GgÁkar BaNiC¢kmµBiPBelak Gacpþl;nUvPaBGacbt;Ebn)andl;RbeTsRkIRkdUcCa³ RbeTskm<úCakñúgkarbMeBj
28 eXIjenATMB½r54dl;57énr)aykarN_RkumkargarsþIBIkarcUlrbs;km<úCasMrab;eBlevladMbUg
113
kargar nigkarGnuvtþn_. bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµesñIsMueGayraCrdæaPi)alpþl;CUnnUvral; BRgagc,ab;EdlenAesssl; nigeBlevlakMNt;kñúgkarerobcM nigGnum½tc,ab;TaMgenH.
12>2 karsRmbsRmYlEpñkBaNiC¢kmµ sUcnakrtamdanrYmTI12>2 )andak;ecjnUvskmµPaBcaM)ac;sMrab;raCrdæaPi)alkm<úCa EklMGnIti
viFI nigynþkarsRmbsRmYlBaNiC¢kmµ. tamkarGegátdMbUg)aneGaydwgfa karbMeBjkargarrbs;raCrdæa Pi)alnaqñaMknøgmk kñúgkarsMerc)annUveKaledATaMgenHhak;dUcCa)anxøH nigmin)anxøH. kardak;eGay eRbIR)as; }Éksarrdæ)aleTal{RtUv)anerobcMcb;sBVRKb;taMgBIExkumÖ³ qñaM2006 rWÉkarGnuvtþn_ Asycuda
enARkugRBHsIhnumankarraykarN_eGaydwgfa dMeNIrkar)ancab;epþImtaMgBIcugqñaM2006 mkemøH. mü:ag eTotkarGnuvtþn_ }RckecjcUlEtmYy{ RtUvCab;sÞH b:uEnþraCrdæaPi)al)anecjGnuRkwtüelx21 sþIBIkar RKb;RKghaniP½ykalBIExmIna qñaM2006 kñúgeKalbMNgBRgwgkarTTYlxusRtUv nigedIm,IeCosvagkareFVI karCan;KñarvagTIPJak;garBaNiC¢kmµrbs;km<úCa. b:uEnþeKBMuTan;dwgc,as;enAeLIyBIkarGnuvtþn_GnuRkwtüenH.
bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµTTYlsÁal;karrIkcMerInénkarsRmYlBaNiC¢kmµrbs;sUcna krtamdanrYm12>2 EdlbgðajeGayeXIjfanitiviFIepSg² nigkarGnuvtþkarnaMecj nignaMcUl manRbsiTi§ PaB smøaPaB nigGacBüakr)an. eTaHCay:agenHkþI bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµ mankarcab; GarmµN_BIkgVHxaténkarviPaK nigbgðajBIsar³RbeyaCn_énkarrIkcMerIn enHcMeBaHCnRkIRk nigCngayrg eRKaH. bNþajGPivDÆn_esdækic©nigBaNiC¢kmµ esñIeGayraCrdæaPi)al begáInkarCECkBiPakSa nigkarGb;rM BIkarsRmbsRmYlBaNiC¢kmµenHeGay)ankan;EtTUlMTUlay. bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµesñI eGayraCrdæaPi)aleFVIkarBinitüeLIgvij BIkarsRmbsRmYlsRmYlBaNiC¢kmµ edayepþatkarykcitþTuk dak;CaBiesselIbBaðaEdlCnRkIRk nigCngayrgeRKaH RbQmkñúgkarcab;yk»kasBIkareFVIBaNiC¢kmµ esrI nigkarebIkTUlay. skmµPaB nigyuT§saRsþKnøwHrbs;EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati
bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµnwgpþl;eyabl;elIcMnucTaMgLay kñúgEpnkaryuT§saRsþ GPivDÆn_CatiEdlBak;Bn§½nwgbBaðaeKalneya)ayBaNiC¢kmµdUcxageRkam³29
cMnuc Xøwmsar 4>23- • vaytMélplb:HBal;énkarcUlCasmaCikGgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelak
eTAelIkarkat;bnßyPaBRkIRk EdlepþatCaBiesselIvis½yksikmµ edayrab;bBa©ÚlTaMgplb:HBal;elI RkumgayrgeRKaH CaBiessRsIþ.
29 sMKal;facMnuuc 4>71 4>72 nig4>76 k¾manbBa¢ak;pgEdrBIkarsRmbsRbYlBaNiC¢kmµ nigcMnuc 4>74 nig 4>75 bBa¢ak;BIkarelIkkMBs; BaNiC¢kmµ.
114
4>76- raCrdæaPi)alkm<úCanwg>>> • CMrujelIkTwkcitþya:gskmµ[manlT§PaBcUleTAkñúgTI;pSareRkARbeTs
nanarbs;plitplBiess nigmanKuNPaBx<s;rbs;km<úCa Edlrab; bBa©ÚlTaMgplitplksikmµ ¬CaBiess plitpl Edl)anEkéqñrYc¦ plitplEkéqñBIRtI nigesvakmµkMlaMgBlkmµ.
• CMrujplitplkm<úCaenAelITIpSarbreTs.
4>23 kareFVIBaNiC¢kmµesrI³ karvaytMél
cMnuc4>23énEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati )anTamTareGayraCrdæaPi)aleFVIkarBinitütamdan nigvaytMélBIplb:HBal;rbs;esrIPavUbnIykmµenAkñúgGgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelakmkelIkm<úCa. bNþaj GPivDÆn_esdækic©nigBaNiC¢kmµsVaKmn_karsikSaRsavRCavrbs;RksYgBaNiC¢kmµ EdlkMBugdMeNIrkareday shkarCamYykmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati elIRbFanbTsþIBIkarvaytMélplb:HBal; elIkarGPivDÆn_ mnusSBIkarebþCJacitþrbs;km<úCa kñúgkarcUlCasmaCikGgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelak. bNþajGPivDÆn_esdæ kic© nigBaNiC¢kmµ k¾sUmekatsresIrpgEdr cMeBaHkmµviFIGPivDÆn_shRbCaCatiEdlEtgEt)anBieRKaH eyabl;CamYysgÁmsIuvilCaRbcaMenAkñúgdMNak;kaldMbUgénkarRsavRCavenH. eTaHCay:agenHkþI bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµ yl;eXIjfa raCrdæaPi)al minKYrsikSa EtBIplb:HBal;rbs;GgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelakmkelIkm<úCab:ueNÑaHeT EtRtUvsikSarpgEdrBIplb:HBal; rbs;kareFVIBaNiC¢kmµesrImkelICnRkIRk nigCngayrgeRKaHenAkm<úCa. minEtb:ueNÑaH lT§plBIkarRsav RCavenHKYrEteFIVkare)aHBum<pSay nigBiPakSaeGay)anTUlMTUlay nigedaycMhr. bNþajGPivDÆn_esdæ kic© nigBaNiC¢kmµ eCOCak;fa kareFVIdUcenHnwgCYyBRgwgsmtßPaBeKalneya)ay nigsmtßPaBcrca RBmTaMgkarsMerccitþrbs;raCrdæPi)alkm<úCanaeBlGnaKt kñúgn½ybMerIplRbeyaCn_dl;CnRkIRk nigCn gayrgeRKaH. elIsBIenHeTAeTot bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµ sgÄwmfanwg)ancUlrYmkñúg ral;kic©BieRKaHeyabl;CabnþbnÞab; enAkñúgdMeNIrkarRsavRCavrbs;RksYgBaNiC¢kmµ nigkmµviFIGPivDÆn_ shRbCaCati. TIbBa©b;bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµ sVaKmn_Canic©nUv»kascUlrYmBiPakSasþIBI karRsavRCavnana naeBlxagmuxCamYyRksYgBaNiC¢kmµ.
4>76 karelIkkMBs;BaNiC¢kmµ karBinitütamdanBIkic©xitxMRbwgERbgrbs;RksYgBaNiC¢kmµ kñúgkarelIkkMBs;BaNiC¢kmµ )an
bgðajBIkarshkary:agCitsñiT§ nigRbkbedayEpøpáa CamYyTIPJak;garGPivDÆn_GaLWm:g; (GTZ) kñúgkar elIsÞÜyGgársrIragÁ sVaycnÞI nigplitplsURt enAelITIpSarGnþrCati. GTZ )anpl;vKÁbNþúHbNþal sþIBIRsUvsrIragÁdl;ksikrkm<úCacMnYn 1300nak; enAextþ)at;dMbg kMBt kMBg;FM nigeBaFisat;. GTZ )an
115
CYysRmYlkñúgkarTTYl)anviBaØabnbRt½GnþrCati TTYlsÁal;GgársrIragÁ. CalT§plGgársrIragÁkm<úCa RtUv mankarTTYlsÁal;CaGnþrCati RtUv)annaMecjeTAkan;TIpSarGWur:ubkalBIExemsa qñaM2007 knøgeTAfµI² enH.30 bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµykcitþTukdak;elIsar³sMxan;énkarelIkkMBs; BaNiC¢kmµ sMedAelIksÞÜysmtßPaBCnRkIRk nigCngayrgeRKaHkñúgkarplitTinñpl sMrab;karnaMecj nigedIm,IBRgwg TMnak;TMngBYkeKeTAnwgTIpSarnaMecj. enHCa]bkrN_mYyd¾sMxan;kñúgkarkat;bnßyPaBRkIRk. bNþaj GPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµ esñIsMueGayraCrdæaPi)al epþatykcitþTukdak;elIskmµPaBelIkkMBs; BaNiC¢kmµsMrab;RbCaBlrdæRkIRk nigCngayrgeRKaH edayeFVIkarshkarCamYyBYkeK nigkarKaMRTBI GgÁkarminEmnrdæaPi)al. bBaðasMxan;²EdlBMumanenAkñúgsUcnakrtamdanrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati RbCaBlrdækm<úCaCag 80ParyBwgEp¥kelIplitkmµksikmµsMrab;snþisuxes,óg nig cMNUl. eTaHCay:agenHkþI vis½yksikmµkm<úCaBMuTan;manlkçN³TMenIb nigminmankarRbkYtRbECgenAelITIpSar GnþrCatienAeLIyeT. bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµ sMEdgkarRBYy)armÖCaBiessBItMrUvkarcaM )ac;sMrab;eFVIkarBinitütamdan nigvaytMélBIsßanPaBbc©úb,nénkareFVIBaNiC¢kmµesrIeTAelIvis½yksikmµ km<úCa nigsMrab;karcrca nigerobcMeKalneya)ayksikmµnaeBlGnaKt k¾dUcCakarBinitütamdanBIpl b:HBal; EdlGacbNþaleGaymankarEkERbrbbksikmµRbkbedaynirnþrPaB. xN³Edl)aneFVIkarebCJacitþcMeBaHkareFVIBaNiC¢kmµesrIelIvis½yksikmµ raCrdæaPi)alk¾)anTTYl sÁal; nigkarBarpgEdrnUvplRbeyaCn_sMrab;km<úCaelImuxTMnijmYycMnYn. kmµviFIRbmUlplrh½srbs; kic©RBmeRBogBaNiC¢kmµesrIGas‘an-cin KWCa]TahrN_mYyd¾Rtcg;sMrab;krNIenH. raCrdæaPi)almin)an dak;bBa©ÚlmuxTMnijksikmµcMnYn30 eTAkñúgkarlubecal nigkat;bnßyBn§GnueRKaHCamYyRbCaCatiGas‘an nigcin. CagenHeTAeTot enAkñúgkic©RBmeRBogGgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelakkm<úCa )ankMnt;GRtaBn§naMcUl GgárkñúgkMrit 40°. RsUv KWCaplitplksikmµsMxan;CageKEdlksikrkm<úCaplitsMrab;snþisuxes,óg nigcMNUl. eTaHCabc©úb,nñmankarykBn§naMcUlkñúgkMrit 7° k¾eday k¾raCrdæaPi)al)anrkSasiT§irbs;xøÜn kñúgkartMeLIgBn§naMcUlenAkñúgEdnkMrit edIm,IkarBarplRbeyaCn_ksikrRkIRk nigCngayrgeRKaHrbs; km<úCa. bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµekatsresIrcMeBaHraCrdæaPi)alEdlmankarRbugRby½tñ nigTTYlxusRtUvelIkareFVIBaNiC¢kmµesrI b:uEnþKYrrMlwkpgEdrfakñúgkrNIRsUvenH smaCiksgÁmsIuvilmYy cMnYn mankarRBYy)armÖxøaMgcMeBaHkarEdlrdæaPi)al)anRBmeRBogelIEdnGaRtamYyy:agTabsMrab;RbeTs RkIRkmYy. bNþajGPivDÆn_esdækic©nigBaNiC¢kmµesñIeGayrdæaPi)alBieRKaHeyabl;CamYyxøÜn nigCamYy 30 Emily Lodish, GgársrIragÁGacnwgebIk»kasTIpSarnaMecj kaEst Cambodia Daily cuHéf¶TI3 Exemsa qñaM 2007.
116
smaCiksgÁmsIuvild¾éTeTot EdlmancMNab;GarmµN_kñúgkarcrcaBIkareFVIBaNiC¢esrIelIvis½yksikmµ na eBlGnaKt nigkarbegáIteKalneya)ayBaNiC¢kmµksikmµedIm,IFanafa raCrdæaPi)al)andwg nigykkar RBYy)armÖrbs;BYkeKeTABicarNa. tMrUvkarRsavRCavBIplb:HBal;nwgedIrtYCamUldæan sMrab;eGayrdæaPi )almanlT§PaBcrca nigbegáIteKalneya)ayRbkbedayRbsiT§iPaB edIm,IbMerIplRbeyaCn_RbCaCn RkIRk nigCngayrgeRKaH. Gnusasn_ bEnßmelIGnusasn_ nigsMeNIrxagelInigedIm,IFanafakareFVIIBaNiC¢kmµesrInwgbMerIplRbeyaCn_ RbCaCnRkIRk nigCngayrgeRKaHkm<úCa. bNþajGPivDÆn_esdækic©nigBaNiC¢kmµ manbMNgesñICaTUeTA eGayraCrdæaPi)al³
• begáIteKalneya)ayBaNiC¢kmµEdlKaMRTdl;karkat;bnßyPaBRkIRkRbkbeday yutþiPaB • GnuBaØateGaysgÁmsIuvilcUlrYmkñúgkarbegáIt nigGnuvtþeKalneya)ay BaNiC¢kmµ nig • vaytMélplb:HBal;énkic©RBmeRBogBaNiC¢kmµ eTAelIkarkat;bnßyPaBRkIRkCa Biessvis½y
ksikmµ.
Bt’manTMnak;TMng sMrab;Bt’manbEnßmsþIBIbBaðaEdl)anelIkeLIgxagelI sUmTak;Tg³ evTikaénGgÁkarminEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa elak Qit sMGat naykRbtibtþi TUrsBÞ½:³ +855-23 214 429 GIuEm:l³ [email protected] eKhTMBr½³ www.ngoforum.org.kh
117
muxrbr niglkÐx½NÐkargar
esckIþepIþm esckIþEføgkarN_sIþGMBImuxrbrniglkç½x½NÐkargarRtUv)anerobcM edayepþaty:agsMxan;elIvis½y
esdækic©eRkARbB½n§BIeRBaHfa CaRbPBcMNUld¾sMxan;énmuxrbrsMrab;RbCaCnkm<úCa. vis½yesdækic©eRkA RbB½n§minsißtenAkñúgRkbx½NÐGPivDÆn_nigRkbx½NÐc,ab;km<úCaeLIy ehIykmµkrkñúgvis½yeRkARbB½n§enH RbQmmuxnwgkarKMramkMEhgykR)ak; nigkarrMelaPbMBanBIsMNak;GaCJaFrsaFarN³ xN³eBlEdl BYkeKeFIVkary:agF¶n;F¶redIm,IkMérbniþcbnþÜc. kmµkrEdleFIVkarenAkñúgvis½yesdækic©eRkARbB½n§mYycMnYnFMCa RkumgayrgeRKaH edaysarEtlkçx½NÐkargarminsUvl¥ xVHkarGb;rM xVHkarkarBarEpñksuxPaB karcgRkg Kñamin)anl¥ sßab½nexSay nigxVHGPi)alkic©l¥.
RbCaBlrdæRbmaN 200>000nak; cUlbMerIkargarenAkñúgTIpSarkargarCaerogral;qñaM. kñúg cMeNamBYkeKTaMgenaH mancMnYntictYcbMputEdl)ancUlbMerIkargarenAkñúgvis½yesdækic©kñúgRbB½n§. Ca srub kñúgcMeNamkmøaMgBlkmµ 100° vis½yesdækic©eRkARbB½n§mancMENk85° Edl)anpþl; 62° én plitplkñúgRsuksrub. cMENk15°eTotCakmøaMgesdækic©kñúgRbB½n§)anpþl;38° énplitplkñúgRsuk srub31. kumarkm<úCaCag 1/5 lannak;kMBugeFIVkargaenAkñúgvis½yesdækic©eRkARbB½n§enAkñúgRBHraCaNa cRkkm<úCa EdlKWCatYelxmYyy:agx<s;. kñúgenaHkumarcMnYn 250>000nak; kMBugeFIVkarenAkñúgrUbPaB GaRkk;bMputénBlkmµkumar32.
mankumar nigRbCaCngayrgeRKaHCaeRcIn kMBugeFIVkargarEdlmanlkçx½NÐF¶n;F¶rEdlminTan; RtUv)ankarBaredayRkbx½NÐc,ab;enAeLIy. eRkABIGñklk;dYrtamcieBaI©mfñl; eKeXIjmanGñkbMerItampÞH kmµkrelaHbMNul kmµkrL\dæ kmµkrlIEsg GñkEdlRtUveKeFIVGaCIvkmµpøÚvePT nigeRkApøÚvePT ¬dUcCaCn rgeRKaHedaysarkarCYjdUrCaedIm¦ enAkñúgEpñkCaeRcIneToténkargar. CaTUeTA kargarRtUv)aneFIVeday RsIþnigkumaredaysarkarxVHCMerIsesdækic©.
PaKeRcInénRbCaBlrdæEdlGgÁkarTsSn³BiPBelakeFIVkarCamYy KWmkBIvis½yesdækic©eRkA RbB½n§. BYkKat;CaGñkRkIRkbMputkñúgcMeNamGñkRkIRkenAtamshKmn_ ehIygayrgeRKaHeTAnwgvibtiþ esdækic©nig¼b¤suxPaB. karepþatelIvis½yGaTiPaBmYykñúgcMeNamvis½yGaTiPaBCaeRcIneTot Kwkarkat; bnßyPaBgayrgeRKaHrbs;kumar CaBiesskarlubbM)at;nUvrUbPaBGaRkk;bMputénBlkmµkumar. kar begIátkargar nigkarEklMGl½kçx½NÐkargarsMrab;«Bukmþay edIm,IkMu[BYkKat;RtUvBwgEp¥kelIkmøaMgBlkmµ
31 viTüasßanesdækic©km<úCa {esdækic©eRkARbB½n§enAkm<úCa³ karBinitüeLIgvij¶ : Exmkra-mIna qñaM 2005. www.eicambodian.org 32
ILO/IPEC ÉksarkmµviFImaneBlevlakMNt;.
118
kUn²rbs;BYkKat; KWmansar³sMxan;Nas;kñúgkarCYyeyIgedIm,IseRmc)annUvckçúvis½yEdlkumarmanCIvit rs;enAeBjelj.
sUcnakrtamdanrYm minmansUcnakrTak;Tgnwgl½kçx½NÐkargarenHeT.
skmµPaB¼yuT§saRsþenAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati EpñkBak;B½n§TaMgLayénEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatisRmab;vis½yenH mandUcxageRkamenH³
cMNuc xwømsar 4>81
:kareFVI[RbesIreLIgnUvkarpÁt;pÁg;BlkrmanKuNPaB nigkarlubbM)at;rUbPaBGaRkk;bMput énBlkmµkumar}
4>82 :>>> karFana[manlkçxNÐénkEnøgeFVIkarEdlmansuvtßiPaBRtwmRtÚv nigmanGnam½yl¥ nig lkçxNÐkic©snüaEdlRtwmRtUvnigyutþiFm’sRmab;kmøaMgBlkmµ} {>>> dMeNaHRsayCemøaH nigkarminÉkPaBKñatamsnþiviFI >>>} • BRgwgy:agxøaMgkøanUvkarGnuvtþc,ab;sþIBIkargarnigGnusBaØaGnþrCatiEdlTak;TgeTAnwg
tYnaTI shCIBkmµkr edIm,IkarBarsiT§inigkatBVkic©rbs;kmµkr nieyaCit nignieyaCk. • eFVI[RbesIreLIgnUvlkçxNÐkargarrbs;kmµkrnignieyaCit rYYmbBa©ÚlTaMgkmµkrbmøas;
bþÚrTIlMenA TaMgkñúgnigeRkARbeTs nigkmµkrmanépÞeBaH. 4>81 nig 4>82³ begIánkargar nig kat;bnßyBlkmµkumar
l½kçx½NÐkargarGaRkk;bMputénBlkmµkumarmYycMnYnenAtamvis½yesdækic©eRkARbB½n§ nigkarEk lMGKuNPaB smtßPaB plitkmµénesdækic©eRkARbB½n§enAminTan;)anedaHRsayenAeLIy. RbCaCnv½y ekµg²enAkm<úCaenAEtRbQmmuxnwgPaBgayrgeRKaHcMeBaHhaniP½ynana dUcCakarqøgCmW¶eGds_ kar)at; bg;Gv³yv³ kar)at;bg;PaBéføfñÚrCamnusS nig¼b¤GnaKt edaysarPaBRkIRk nigkal³eTsénkarekg Rbv½Ba©enAkñúgesdækic© )anCMruj[BYkeKeFIVkargarKµansuvtißPaBedIm,IbþÚrykkMérEtbniþtbnþÜcb:ueNÑaH edIm,I TijcMNIGaharciBaW©mRKYsar. bc©úb,nñenH QrelImUldæanénc,ab;kargarnigkarRbtibtiþCak;Esþg kargar smrmüEdlmankMérsmrmükMBugman»nPaB33.
33
viTüasßanesdækic©km<úCa³ Exmkra-mIna qñaM 2005.
119
bBaðasMxan;²minmankñúgsUcnakrtamdanrYm b¤EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati esckIþEføgkarN_enAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatiEdlRtUv)andkRsg; xkxanmin)anelIk
ykbBaðaRbQmF¶n;F¶rrbs;kumar EdleFIVkarenAkñúgvis½yesdækic©eRkARbB½n§mkdak;bBa©ÚleT. enAkñúg EpñkenH eyIgnwgelIkykbBaðacMnYnR)aMmkniyay.
kumar muxrbr nigc,ab;kargar CaerOy² «BukmþayEtgEtmankaryl;xusfa kargarrbs;kumar nwgCYyeFIV[l½kçx½NÐénkarrs;
enAmanPaBERbRbYlRbesIreLIg. b:uEnþtamBitBlkmµkumar KWCakarbg;éfømYyy:agx<s;sMrab;RbeTsmYy EdlkMBugEtsmwøgeTArkkarksagFnFanmnusS. »kasénkarTTYl)annUvkarGb;rM EdlbnÞab;mknwg køayCaviPaKTanmYyRbkbedayGtßn½ysMrab;sgÁmenaH RtUv)an)at;bg; edaysarkumareFIVkareRcInEt enOyht;xøaMgeBkEdlCaehtueFIV[BYkeKminGaceron)an nigRtUve)aHbg;ecalkarsikSa.
raCrdæaPi)al)aneFIVkarebþCJacitþxagpøÚvc,ab;Tak;Tgnwgvis½yénBlkmµkumar. enAqñaM1992 rdæa Pi)al)ancuHhtßelxaelIGnusBaØarbs;GgÁkarshRbCaCatisIþBIsiTi§kumaredayTTYlsÁal;fakumarRtUvkar karkarBar nigkarbI)ac;EfrkSaBIrdæaPi)al. enAqñaM1999 raCrdæaPi)al)anpþl;sc©ab½nelIGnusBaØaén GgÁkarBlkmµGnþrCatielx138 sIþBIGayuGb,brmasRmab;kareFIVkargar k¾dUcCaGnusBaØaénGgÁkarBl kmµGnþrCatielx182 sIþBIrUbPaBGaRkk;bMputBlkmµkumar.
c,ab;kargarkm<úCa kMNt;GayuGb,brmasMrab;eFIVkargary:agtic 15qñaM eTaHbICakumarEdlman GayuBI12-14 qñaMRtUv)anGnuBaØat[eFIVkargarRsal²Edlminb:HBal;dl;kareronsURtrbs;BYkeKb¤k¾ karcUlrYmenAkñúgkmµviFIbNþúHbNþalepSg²k¾eday. BiessTak;TgeTAnwgkarkMNt;GayufaetIkumarGac eFIVkargar)anenAkñúgkal³eTs³NaenaH enAkñúgbBaØtiþelx2 énc,ab;kargarRtg;maRtaTI177 Ecgfa minGnuBaØat[kumarEdlmanGayueRkam 18qñaM eFIVkarenAkEnøgNaEdlGacbgáeRKaHfñak;dl;suxPaB suvtißPaB nigsIlFm’eLIy. kumareRkamGayu 18qñaM minGaceFIVkartamGNþÚgEr:eRkamdI kEnøgvayfµ nigkargareBlyb;)aneT. rdæsPak¾)anGnum½tyl;RBmpgEdr elIkarGnuvtþesckIþsMercrbs;GgÁkar GnþrsPaGas‘anedIm,IkarBarniglubbM)at;rUbPaBGaRkk;bMputénBlkmµkumar. esckIþsMercEdlRtUv)an Gnum½tedaysPaeBjGgÁGas‘an kalBIqñaM2004 esIñ[mankarcat;viFankarbnÞan;nigc,as;las;Rbkb edaykarRBmeRBogKña edIm,IseRgÁaHkumarecBaJBIkargarEdlRbQmnwgeRKaHfñak; nigkareFIVGaCIvkmµpøÚv ePT rYcpþl;suvtißPaB nigkarsþarnItism,TaCUndl;RkumkumarrgeRKaHTaMgenaH RBmTaMgeFIVsmahrNkmµ BYkeKeTAkñúgsgÁmvij34. 34 r)aykarN_rbs;GgÁkarBlkmµGnþrCati sIþBIBlkmµkumar :BlkmµkumarenAkm<úCa³ bBaðaRbQmcMeBaHkMeNIn nig karkat;bnßyPaBRkIRk ExFñÚ qñaM 2005.
120
cenøaHRbehagenAkñúgc,ab;sRmab;kumar rhUtmkdl;eBlenH c,ab;kargarrbs;RBHraCaNacRkkm<úCa minrab;bBa©Úlvis½yesdækic©eRkA
RbB½n§ EdlenAkñúgenaHkumarCaeRcInkMBugEteFIVkargareT. vis½ymYycMnYn dUcCaksikmµtamRKYsar nig karbeRmItampÞH minmanniyayenAkñúgc,ab;kargareT. c,ab;enHk¾xkxanmin)ankMNt;[)anc,as;las; eTfaGIVCaBlkmµkumar eBalKWRbePTkargar lkçx½NÐkargar b¤k¾RbePTéneRKaHfñak;kargar. bc©úb,nñeK eXIjmanRbkasmYysIþBIkargarRbkbedayeRKaHfñak; EdlCYykMNt;[)anc,as;las;GMBIkargarRsal sMrab;kumarGayucab;BI 12qñaM dl; 15qñaM. TnwÞmnwgenaH enAmanRbkascMnYnR)aMbEnßmeTot EdlTak;Tg eTAnwgBlkmµkumarenAtamcMkarekAs‘U enAtamTUkensaT L\dæ ERsGMbil eragcRkkat;edr eragcRk Es,keCIg EdlbBa¢ak;;c,as;GMBIl½kçx½NÐkargarsMrab;kumar. rUbPaBGaRkk;bMputénkarekgRbv½Ba©kumar dUc CakarCYjdUr KWsißtenAeRkamRkbx½NÐc,ab;Bak;B½n§edayELkmYy35.
TnwÞmnwgbBaðakñúgkartak;Etgc,ab;mYyEdlGacdMeNIrkar)an bBaðaRbQmCaeRcIneTotcMeBaHkar eFIV[RbesIreLIgdl;l½kçx½NÐkargarsMrab;kumarenAkñúgvis½yesdækic©eRkARbB½n§ rYmmankgVHxatsmtßPaB kñúgkarBRgwgkarRbtibtiþc,ab. eyagtamGgÁkarBlkmµGnþrCati raCrdæaPi)alkm<úCaTTYlsÁal;faxøÜnenA xVHsmtßPaBedIm,IBRgwgnigtamdankarRbtibtiþc,ab;Tak;TgnwgBlkmµkumar[)anRtwmRtUv. bBaðaTaMg Lay dUcCakgVHbuKÁlik FnFan karyl;dwg nigGsmtßPaBeFIVkarenAkñúgRbB½n§c,ab; k¾raraMgdl;karRbti btiþc,ab;pgEdr. kgVHxatÉksar kargar dUcCasMbuRtkMeNIt karEkøgbnøMeRcInkñúgkarpþl;lixitsñam epSg² )aneFIV[karepÞógpÞat;Gayuurbs;kumarkan;EtmankarlM)akxøaMgEfmeTot.
kareFIVGaCIvkmµelIkumar³ ]sSahkmµpøÚvePT
karCYjdUrmnusSnigkumarEdlRtUv)aneKeRbICaTMnijedIm,IbMeBj]sSahkmµpøÚvePT KWCabBaðamYy rbs;kumarEdlRtUvbgçM[rkkMéredIm,IpÁt;pÁg;CIvPaBRKYsar. xN³EdlmankarRbwgERbgedayRksYgBak; B½n§mYycMnYnedIm,IlubbM)at;nUvrUbPaBGaRkk;bMputénBlkmµkumarenaH eKenAEteXIjmanPaBcaM)ac;Edl raCrdæaPi)alRtUvbBa¢ak;[c,as;faRbkarEdlkumarRtUveKTij niglk; KWminGacTTYlyk)aneT. Epñk mYycMnYnEdlkMBugecaTCacMeNaT rYmmankarBRgwg nigkarcat;viFankarekþARbqaMgnwgCnTaMgLayNa Ed;;lCab;Bak;B½n§nwgkareFIVGaCIvkmµelIkumar edayminKitBIzan³nigtYnaTIrbs;CnTaMgenaHenAkñúgsgÁm eLIy.
kar)a:n;RbmaNGMBIcMnYnRbCaBlrdæ EdlkMBugbMerIkarenAkñúg]sSahkmµpøÚvePTenAkm<úCa man lkçN³xusKña. tamkarsikSamYyEdl)aneFIVedayGgÁkarTsSn³BiPBelak nigraCrdæPi)alkm<úCaenA kñúgqñaM2000 )anbgðajfamanRsIþnigkumarcMnYn 80>000nak; kMBugbMerIesvapøÚvePTenATUTaMgRbeTs. 35 ÉksardEdl.
121
PaKeRcInénekµgRsICnCatievotNamEdlRtUv)aneKCYjdUr beRmIkargarkñúgvis½y]sSahmµpøÚvePT. eyag tamr)aykarN_Edl)ane)aHBum<pSayedayTIPñak;garshrdæGaemrikedIm,IGPivDÆn_GnþrCati Edlman cMNgeCIgfa {karvas;EvgcMnYnRsIþ nigkumarEdlRtUv)anCYjdUrenAkm<úCa} bgðajfaRsIþrksIupøÚvePTCag 20° enAkm<úCaRtUv)anCYjdUrmkBIeRkARbeTs. 84°énRsIþGayuBI 18qñaMeLIg EdlRtUv)anCYjdUrKW CaCnCatievotNam. smamaRtd¾FMénRsIþEdlRtUv)anCYjdUrTaMgenaHsißtenAeRkamv½y 18qñaM.
GaCIvkmµpøÚvePTelIkumar KWCaplvi)akpÞal;mYyénvis½yeTscrN_. xN³EdlRbeTskMBugGPi vDÆn_TaMgLay dUcCa RbeTséfCaedIm)aneFIV[eTscrN_pøÚvePTenARbeTsrbs;eK mankarfycuuHGñk »kasniymRKan;Etqøgkat;tamRBMEdncUleTARbeTsCitxagRkIRkrbs;RbeTséf EdlmankarGPivDÆn_ tic. bBaðaKYr[kt;sMKal;KWcMnYnkumarrksIupøÚvePT. eK)a:n;sµanfa {mYyPaKbIénGñkrksIupøÚvePTenAkm<úCa KWCakumarEdlmanGayucab;BI 12 eTA 17qñaM ehIyxøHeTotmanGayuekµgCagenHeTAeTot36.
karTTYl)anesvasuxPaBnigkarGb;rMenAmankMrit. kumarIekµg²eRcIne)aHbg;karsikSa edIm,Irk kMérCYypÁt;pÁg;RKYsar. CamYynwgkare)aHbg;karsikSaedaykumarmñak;² km<úCanwg)at;bg;»kasmYyedIm,I EklMGxøÜnÉg nig)at;bg;»kasedIm,IksagsmtßPaBRbCaBlrdærbs;xøÜn edIm,IkøayeTACaFnFanmnusS EdlmanRbeyaCn_sMbUrEbbenAkñúgeBlGnaKt.
Blkmµkumar³ kargartampÞH
eTaHbICaRBHraCaNacRkkm<úCa CahtßelxImYyénGnusBaØaGgÁkarBlkmµGnþrCati sIþBIrUbPaB GaRkk;bMputénBlkmµkumark¾eday k¾enAmanvis½yCaeRcInEdlenAkñúgenaH karRbtibtiþc,ab; enACYbkar lM)ak. cMNucmYyEdlRbEhlCakarlM)akbMputsMrab;rdæaPi)alenaHKW kargarenAtampÞHEdlrdæaPi)al min)anykcitþTukdak;RKb;RKan;. CaTUeTA GñkEdlbMerIkargarenAtampÞHPaKeRcInmanv½yekµg cab;BIGayu 11qñaM eTA 18qñaM EdltampøÚvc,ab;KWenACakumarenAeLIy. kumarTaMgGs;enHPaKeRcInRtUv)anbgçM[eFIV karsMrab;GñkdéTedIm,IedaHbMNul«Bukmþay ehIykumarepSgeToteFIVkaredIm,IdUryk)ay nigkEnøgsñak; enAedaysarEtPaBRkIRkxøaMgenAkñúgRKYsarrbs;BYkeK. kumarbMerIkarenAtampÞHminsUvRtUveKemIleXIj eT ehIyminRtUv)ankt;RtaenAkñúgsißtiesdækic©eT. pÞúyBIkarKitrbs;GñkxøHenaH karbMerIkarenAtampÞH KW sißenAkñúgrUbPaBGaRkk;bMputénBlkmµkumar BIeRBaHfaBYkeKkRmnwgTTYl)ansiTi§EdlsißtenAeRkamGnu- sBaØasIþBIsiTi§kumarNas;. karsikSaRsavRCavmYyrbs;viTüasßanCatisißtikalBIqñaM2003)anbgðajfaman kumarcMnYn 27>950nak; kMBugeFIVkargarenAtampÞHenAkñúgTIRkugPMñeBj. kumarTaMgenHminman»kas)an cUleroneT ehIyBYkeKPaKeRcInkMBugRbQmmuxnwgkarekgRbv½B©a karrMelaPTaMgragkay nigBaküsMdICa erogral;éf¶.
36 Gray, L. Op Cit.
122
Blkmµkumar³ eragcRkL\dæ nig ]sSahkmµkMsanþ
vis½ydéTeTot EdlenAminTan;)anTTYlkarRKb;RKgrbs;rdæaPi)al sIþGMBIviFankarsuvtißPaB sRmab;kumarenaH KWL\dæ nig]sSahkmµkMsanþ. kumaranigkumarIEdlbMerIkargarenAtamL\dænighag xar:aGUex b¤k¾enAtamePaCnIydæannana minmankic©snüakargaredIm,IkarBarBYkeKBIeRKaHfñak;kargar Ca yfaehtueT. kumarenAtamL\dæCaeRcInTTYlrgkarRTuDeRTamEpñkragkay edaysarBYkeKelIkrbs; F¶n;. kumarxøHeTot)at;bg;RmamédedaysarEtkan;]bkrN_minmansuvtißPaB.37 cMENkGñkEdlbMerIkar enAtam]sSahkmµkMsanþvijTTYlrgnUvkarbMBarbMBanpøÚvePT edayminTan;KitGMBIkarrMelaPTaMgBaküsMdI nigragkayeT.
Gnusasn_
Blkmµkumar
• Fana[)anfa c,ab;nigRbkassIþBIkargarRtUv)anGnuvtþ edIm,I[kumarEdleFIVkarenAkñúgvis½y esdækic©eRkARbB½n§)anTTYlkarkarBar.
• Gnum½t[)anqab;nUvEpnkarCatiRbqaMgnwgrUbPaBGaRkk;bMputénBlkmµkumar. • shkary:agskmµCamYyGgÁkarnananigvis½yÉkCn edIm,IbNþúHbNþlaviC¢aCIv³ ¬enAeBlBYkeK
RtUv)anrMedaHecjBIrUbPaBGaRkk;bMputénBlkmµkumar¦ edIm,I[kumarGacrkcMNUl)an rYmTaMgkar viPaKCamunGMBItMrUvkarTIpSarpg.
• shRbtibtiþkarCamYyGgÁkareRkArdæaPi)al edIm,IlubbM)at;)atuPUtukumareFIVkarenAtampÞH. • eFIVyuT§nakarpSBVpSaysIþGMBIPaBminGnueRKaHcMeBaHkarCYlkumar[eFIVkargarkñúgsßanPaBman
eRKaHfñak;. • eRbIR)as;mUlniFiBIFnFanFmµCati dUcCaeRbgkatCaedIm edIm,IxitxMQaneTArkkarksaglkçx½NÐ
kargarmYyEdlmanlkçN³l¥RbesIr niglubbM)at;Blkmµkumar.
karbMBarbMBanpøÚvePT karCYjdUr nig kareFIVGaCIvkmµpøÚvePTelIkumar
• Gnum½tc,ab;RbqaMgkarCYjdUrmnusS EdlKb,IGnum½tykniymn½yEdlpþl;edayBiFIsarRbqaMg karCYjdUrrbs;GgÁkarshRbCaCatiqñaM2000.
• KaMRTkarbegIát»kaskargardl;RkumEdlgayrgeRKaH ¬EpnkarskmµPaBCati¦
37
GgÁkarTsSn³BiPBelakkm<úCa ¬2006¦ {karvaytémøelIhaniP½ysuxPaB nig karGnuvtþsuxPaBviC¢man sRmab;kumareFIVkar} Ex mifuna.
123
• FanasuvtißPaBdl;kmµkrcMNakRsukenAtamRbeTsEdlkmµkrbMerIkargar edaykarerobcM[man RbB½n§RtYtBinitüRbkbedayRbsiT§PaB sMrab;Pñak;gareRCIserIskmµkr nigcab;BiruT§CnEdleRbI R)as;RckbreTsGenþaRbevsn_suvtißPaBsMrab;ekgRbv½B©aelIGñkeFIVcMNakRsuk.
• CRmujcMNakRsukRbkbedaysuvtßiPaBedayeRbIR)as;RbB½n§pSBVpSayepSg². • GnuvtþGnusSarN³énkareyaKyl; ¬km<úCa éf nigevotNam¦. RbsinebIGaceFIV)anesñIsMueGay
mankic©shkarCamYyRbeTsma:eLsIu ekaHétv:an; edIm,IkarBarsiTi§kmµkrcMNakRsuk dUcEdl manEcgenAkñúgesckIþEføgkarN_Gas‘an sIþBIkarkarBar nigelIkkMBs;siTi§kmµkrcMNakRsuk Edl RtUv)ancuHhtßelxakalBIéf¶TI13 Exmkra qñaM2007 enATIRkugesb‘U RbeTshIVlIBIn.
• Gnum½t[)anqab;nUvEpnkarCatiR)aMqñaMelIkTI2 RbqaMgnwgkarCYjdUrnigkareFIVGaCIvkmµpøÚvePTelI kumar.
• BRgwgkarRbtibtiþc,ab;kñúgkardak;TNÐkmµCnelIµs. • BRgwgkarGb;rMGMBIsIlFm’sgÁm nigcat;viFankarenAtamshKmn_ edaymankarcUlrYmrbs;Rkum
RbwkSaXMu nKr)al emPUmi RBHsgÇ nigGñkman\Ti§BlenAtamshKmn_.
TMnak;TMngB½t’man
sMrab;B½t’manTak;TgnwgbBaðaEdl)anelIkeLIgenAkñúgGtßbTenH sUmTak;Tg³
GgÁkarTsSn³BiPBelakkm<úCa elakRsI éhTI eGo DuyBYy naykRKb;RKgEpñkTMnak;TMng nigkarts‘Umti TUrs½BÞelx³ ¬855¦ 23 216 052 GIuEm:l³ [email protected]
Gas½ydæan³ elx 20 pøÚv 71 sgáat;Tenør)asak; x½NÐcMkarmn PñMeBj
124
karksagsmtßPaB nigkarGPivDÆn_FnFanmnusS
karcak;fñaMkarBarenARsukemagb¤sSI extþ)at;dMbg
(rUbPaBeday MEDiCAM)
mCÆmNÐlbNþúHbNþaltm,ajtamEbbRbéBNIy_ (rUbPaBeday NGO Forum)
TidæPaBkñúgfñak;eronénsalabzmsikSamYyenAextþkMBg;cam (rUbPaBeday NEP)
125
vis½yGb;rM esckþIepþIm
GgÁkarminEmnrdæaPi)alCaeRcInkMBugeFVIkarshkarCamYyRksYgGb;rM yuvCn nigkILa eday)an cUlrYmRKb;EpñkTaMgGs; kñúgvis½yGb;rM cab;taMgBIkarEfTaMnigGPivDÆn_BIkumartUc rhUtdl;]tþmsikSa. GgÁkarminEmnrdæaPi)al)anedIrQanmuxpgEdrkñúgkarerobcM nigpþl;kmµviFIkMENTMrg;kñúgvis½yGb;rM dUcCa karGb;rMeRkARbB½n§ karGb;rMBiess karbNþúHbNþalRKU nigCabBaðaEdlkMBugelceFøaTak;TgnwgeynD½r siT§ikumar nigemeraKeGds_ nigCMgWeGds_. r)aykarN_GgÁkarminEmnrdæaPi)al qñaM2006 EdlerobcM edayPaBCaédKUGb;rMénGgÁkarminEmnrdæaPi)alkñúgvis½yGb;rM (NEP) )anbBa¢ak;BikarcUlrYmd¾eRcInsn§wk sn§ab;rbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)al EdlkMBugbMeBjkargarkñúgvis½yGb;rM.
NEP CaGgÁkarsmaCikPaBEdlmanGgÁkarminEmnrdæaPi)alCasmaCikcMnYn 68 EdlkMBug bMeBjkargarkñúgvis½yGb;rMenAkm<úCa. smaCikrbs; NEP mankarebþCJacitþx<s;kñúgkarsMerceGay)an eCaKC½ynUveKaledA nigTisedAEdlmanEcgkñúgEpnkaryuT§saRsþvis½yGb;rM ¬ESP¦ 2006-2010 ehIyKaMRTcMeBaHTsSnvis½yyUrGEgVgrbs;RksYgGb;rMkñúgkar {begáIt nigGPivDÆFnFanmnusSRbkb edayKuNPaBx<s; nigeKalkarN_sIlFm’ sMedAksagsgÁmkm<úCaRbkbeTAedayGñkecHdwg ¬ESP
p.1¦. dUecñHehIy NEP nigsmaCikrbs;xøÜn nwgbnþeFVIkargarCamYyraCrdæaPi)alkm<úCaedIm,IseRmc[ )annUveKaledA EdlfakumarTaMgGs; nwgTTYl)annUvesvaGb;rMRbkbedayKuNPaB nigbBa©b;bzmsikSa ¬fñak;TI1 dl;fñak;TI6¦ enAqñaM2010 nigkarGb;rMmUldæan ¬fñak;TI1 dl;fñak;TI9¦ enAqñaM2015. edIm,I seRmc[)annUveKaledATaMgenH raCrdæaPi)alkm<úCaxitxMRbwgERbgya:gxøaMg kñúgkarGnuvtþyuT§saRsþmYy cMnYnsMedAeFVIeGayRbesIreLIgnUv 1¦ lT§PaBénkarcUleron 2¦ KuNPaB nigRbsiT§iPaBénesvaGb;rM nig 3¦ GPivDÆn_sßab½n nigksagsmtßPaBm®nþIGb;rMedIm,IGnuvtþkmµviFIvimCÄkar. raCrdæaPi)alkm<úCa)an erobcMTisedAeKalneya)ayc,as;las; edaymaneKaledACak;lak; edIm,IseRmc[)annUveKaledACa yuT§saRsþTaMgenH. karRtYtBinitükarrIkcMerInQaneTAsMerceKaledATaMgenH KWkarTTYlxusRtUvrYmKña ehIyKYrEtRtUv)anGnuvtþkñúgsµartI ebIkcMhr nigRbkbedaykic©shRbtibtþikarx<s;.
126
sUcnakrtamdanrYm
sUcnakrtamdanrYmmandUcxageRkam ³ cMnucedA skmµPaBcaM)ac; sßab½nrdæaPi)al
EdlTTYlxusRtUv eBlevla
10>2 begáInGRtacUleronBit enAbzmsikSa ¬srub nig tamePT¦
RksYgGb;rM bnþ 10> CMrujkarGPivDÆsgÁmmYy Edlmansm<½n§PaBl¥ karGb;rM kMritx<s; nigvb,Fm’BNÑray EdleCosput BIGnkçrPaB nig CMgWdgáat; epSg² nigRsbeTA nwg EpnkaryuT§saRsþ rbs; raCrdæaPi)al - narIrtn³ ¬narI Cat,Úgmantémø¦
10>3 begáInGRtaKg;vgSBI fñak;TI1 dl;fñak;TI 6
RksYgGb;rM bnþ
karRtYtBinitüvDÆnPaBrbs;skmµPaBcaM)ac;¼karviPaKkarbMeBjkargar
fVIebIenAmanPaBminRsbKñaeTAnwgTinñn½yénGRtacUleronBitenAbzmsikSak¾eday k¾b:uEnþeyag eTAtamelIsßitiEdlRksYgGb;rM)anpþl;[enaH eXIjfamankarEklMGeRcIn dUcCaGRtacUleronBit nig GRtaKg;vgSkñúgry³eBlknøgmkenH. eTaHCay:agenHkþI ninñakarfycuHnaeBlfµI²énGRtacUleronBit nig GRtaKg;vgS CamUlehtumYyEdleFVIeGaymankarRBYy)armÖ.
10> GRtacUleronsrubmankarekIneLIgy:agqab;rh½s kñúgry³eBl 5qñaMdMbUg KWBI 76° kñúg qñaMsikSa 2000¼01 eTA 91>3° kñúgqñaMsikSa 2005¼06. b:uEnþtYelxfµI²enH)anbgðajfa GRtacUl eronsrubmankarfycuH 1° kñúgqñaMsikSa 2005¼06. fIVebIGRtacUleronrbs;kumarIenAbzmsikSaman karekIneLIgBI 75° kñúgqñaMsikSa 2000¼01 eTA 90>7° kñúgqñaMsikSa 2004¼05 eKsegáteXIj mankumarIEt 47° b:ueNÑaHkñúgcMeNamGRtarYménkarcuHeQµaHcUleronsrubenAbzmsikSa. elIsBIenH eTaHCamanTinñn½ysþIBIeynD½r nigtYelxénRkumgayrgeRKaH dUcCakumarCnCatiPaKtic kumarBikar b¤kumar mkBIRKYsarRkIRkk¾eday k¾tYelxTaMgenHmin)andak;bBa©Úl nigraykarN_ edayRbB½n§RKb;RKgB½t’man vis½yGb;rM (EMIS) Edr. fVIebIvamansar³sMxan;kñúgkarkþab;eGay)annUvGRtacuHeQµaHcUleronedIm,IBinitü emIlnUvcMnYnkumar Edl)anBüayamcUleronkñúgsalacMeNHTUeTAsaFarN³ k¾Tinñn½ybc©úb,nñ min)an bgðajBITidæiPaBeBjeljénkumarEdlgayrgeRKaHEdr.
10>3 eTaHbICaGRtacUleronsrubmankarekIneLIgk¾eday k¾bBaðaénGRtabBa©b;bzmsikSaenA EtCa]bsKÁd¾cMbg. Tinñn½yCapøÚvkarbgðajfa kñúgqñaMsikSa 2004¼05 manEt 53>1° énkumarEdl)an
127
cUleronenAfñak;TI1 b:ueNÑaH Edl)anbBa©b;bzmsikSaBitR)akd. bBaðaEdlkan;EtKYreGayRBYy)armÖ eTotenaH KWkarFøak;cuH 4>95° énGRtaKg;vgSnaeBlfµI²enHsMrab;qñaMsikSa 2005¼06 EdlmanEt 48>15° énsisSbzmsikSab:ueNÑaH)anbBa©b;fñak;TI6. mUlehténninñakarfycuHénGRtaKg;vgSenH bgðajBIbBaðaEdlTak;TgnwglT§PaBrbs;RkumRKYsar kñúgkarbnþvinieyaKkñúgkarGb;rMsMrab;kUnBYkeK. RbB½n§bg;éføQñÜlminpøÚvkar )anTamTareGay«Bukmþaypþl;fvikasMrab;karsikSarbs;kUnBYkeKedaybg; éføQñÜlenHdl;sala nigRKURbcaMfñak;. ebovtSr_rbs;RKUnaeBlbc©úb,nñminRKb;RKan; ehIyCaerOy²man karyWty:avkñúgkarebIkebovtSr_ EdlCaktþamYyCMrujeGaymankarbg;éføQñÜlminpøÚvkar. kumar)ane)aH bg;karsikSakñúgGRtamYyKYreGayRBYy)armÖ ehIykgVHkarGb;rMkMritmUldæan nwgnaMTArkPaBminc,as; las;elIkarkMNt;eCaKvasnaGnaKtrbs;BYkeK naeBlGnaKt.
kumarEdlmantRmUvkareronsURtBiess KWCaRkumkumarEdlgayTTYlrgeRKaHbMput kñúgkare)aH bg;karsikSa. pleFobRKUsisSnaeBlbc©úb,nñmankMritx<s;eBk EdlCaehtueFVIeGaykarCYydl;kumar Bikar b¤kumarEdlmanbBaðakñúgkareronsURtmin)anRKb;RKan;. edaysarEtkgVHkarCYyKaMRTCaBiessTaMg enaHehIy eTIbkumarEdlmantRmUvkarBiessmankarrYjrakñúgkarbnþkarsikSa nigTIbMputRtUve)aHbg;kar sikSa.
kumarEdlqab;e)aHbg;karsikSa EtgEtRtUv)anbgçMcitþeTAeFVIkar EdlTTYl)anR)ak;kMértictYc ehIyminRtwmEtmin)anFanasuxPaB nigsuvtßiPaBrbs;BYkeKeT b:uEnþEfmTaMgeFVIeGayBYkeKrs;enAkñúg sßanPaBRkIRk. RbsinebIraCrdæaPi)alkm<úCacg;sMerc)annUveKaledAGPivDÆn_shsvtSr_ EdlFanafa kumarRKb;rUbGacbBa©b;kMritbzmsikSa ¬fñak;TI6¦ enAkñúgqñaM2010 nigkarGb;rMkMritmUldæanenAkñúgqñaM 2015 karGb;rMmUldæanRtUvEtcat;TukCasiT§irbs;kumarkm<úCaRKb;²rUb ehIysiT§iTaMgenHRtUvEtFanaeday c,ab;.
skmµPaBnigyuT§saRsþsMxan;²enAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati)anelIkeLIgnUveKaledA cMNucedA nigyuT§saRsþmYycMnYn edIm,I
sMerceGay)aneKaledAGb;rMCasklenAkm<úCa. cMNucsMxan;² kñúgvis½yGb;rM rYmmandUcxageRkam³
cMNuc xøwmsar 4>85 : TisedAyUrGEgVgKWFanafa kumar nigyuvCnkm<úCaRKb;rUbman»kasesµI²Kña kñúgkar
TTYl)ankarGb;rMedayminRbkan;sßanPaBsgÁm PUmisaRsþ CnCati sasna Pasa ePT b¤BikarPaBeLIy. :
4>89 :kat;bnßykarcMNayrbs;«Bukmþay edIm,IFananUvkarcuHeQµaHcUleron nigkarcUleron rbs;kumarmkBIRKYsarRkIRk :
4>91 : begáInvisalPaB énkarcUleronrbs;kumarRKb;GayucUleron enAmetþyüsikSaenAkñúg
128
kmµviFIGb;rMsMrab;kumartUctamxñgpÞH nigtamsalaeronshKmn_ : 4>91 :begáIncMnYnsalabzmsikSa nig salamFümsikSabzmPUmi CaBiessenAtamtMbn;
dac;Rsyal nigtMbn;CYbkarlM)ak : 4>91 : FananUvKuNPaBGb;rM tamry³EklMGkarEckcaysmÖar³sikSa brikçar bNÑal½y nig
]bkrN_BiesaFn_nana : 4>91 : ykcitþTukdak;CaBiessdl;kartMeLIgebovtSr_RKUbeRgon ¬sßitkñúgkarGnuvtþ¦ nigkar
ebIkebovtSr_)anTan;eBlevla : 4>91 { begáIncMnYnRKUbeRgonTaMgRbus nigRsI enARKb;kMritfñak; edIm,IEklMGpleFob RKU-
sisS nigsmasPaBbuKÁlikbeRgonRsI CaBiesspþl;R)ak;elIkTwkcitþcMeBaHbuKÁlik eFVIkarenAtMbn;dac;Rsyal :.
4>91 : QrelImUldæanénKMeragsakl,gEdlkMBugGnuvtþ begáIncMnYnkEnøgsuvtßiPaB ¬Genþva sikdæan¦ sMrab;sisSRsIEdlmkBItMbn;q¶ay² mkeronenAfñak;mFümsikSabzm PUmi :
4>91 :kat;bnßybnÞúkeTAelIsisSRkIRk ¬CaBiesssisSRsI¦ edaypþl;GaharUbkrN_ ¬enA salabzmsikSa mFümsikSa nig]tþmsikSa¦ ehIynigpþl;sm,TanelIkarbg;R)ak; QñÜlminpøÚvkardl;RKUpgEdr :.
4>91 :bnþFanakarEbgEckfvika eGay)anRKb;RKan; nigTan;eBlsMrab;vis½yGb;rMnaeBl bc©úb,nñ CaBiesskarGb;rMkMritmUldæan. :
karRtYtBinitüvDÆnPaBénkarGnuvtþEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆnCati
cMNuc 4>85 )anbBa¢ak;fa TisedArbs;raCrdæaPi)alkm<úCa KWedIm,IFanafa kumarRKb;rUbmanlT§ PaBTTYlkarGb;rMesµI²Kña edayBuMRbkan;sßanPaBsgÁm PUmisaRsþ CatisaRsþ sasna eynD½r b¤BikarPaB eLIy}. eTaHCamankarBinitüeXIjfa GRtacUleron nigGRtaKg;vgS )anbgðajB½t’manmYycMnYnTak;Tg nwglT§PaBcUlrYm k¾Tinñn½ysþIBIGnuRkumEdlmanEcgkñúgEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_CatixagelIenAmankar xVHxatenAeLIy. fVIebIB½t’mantameynD½rRtUv)andak;bBa©Úlkñúgsßitirbs; EMIS k¾eday k¾Tinñn½ypøÚvkar min)andak;bBa©ÚlcMnYnkumarBikar kumarCnCati kumarkan;sasnaepSgKña kumarCnCatiPaKtic b¤kumar EdlCYbkarlM)akEpñkesdækic© EdlkumarTaMgenaHkMBugsikSa ¬b¤min)ancuHeQµaHcUleron¦ kñúgRbB½n§sala rdæ. RbsinebIminmankarRbmUlTinñn½y niglMGitB½t’manBIGnuRkumnImYy²eTenaH enaHnwgCamankarlM)ak kñúgkarvas;EvgfaeKaledATaMgenH kMBugsMerc)ankMritNa.
GgÁkarminEmnrdæaPi)alpþl;esvakmµdl;Rkumkumar EdlCYbkarlM)akTaMgenaH dUecñHTinñn½ymYy cMnYnmin)anbBa¢ak;BIcMnYnc,as;las;eT ]TahrN_ kumarBikarEdlkMBugTTYlesvaGb;rMtamry³GgÁkarmin EmnrdæaPi)al. eTaHCaya:gNakþI sßitiGMBIkumarEdlgayTTYlrgeRKaHbMputRtUvEtRbmUl nigdak;bBa©Úl
129
kñúgsßitiGb;rMTUTaMgRbeTs. dUecñHraCrdæaPi)alkm<úCa nigédKUrbs;xøÜnGaceFVIkar)a:n;RbmaN )anya:gRtwm RtUvBIcMnYnkumarEdlmantRmUvkarBiessnaeBlbc©úb,nñ ehIymanbMNgcUleronkñúgsalacMeNHTUeTA.
bBaðamYypSarP¢ab; nwglT§PaBcUleronkñúgvis½yGb;rM KWbBaðaBlkmµkumar. kumarEdlsßitkñúg cMeNamRKYsarRkIRkehIyBuMmanlT§PaBcUleron CaTUeTARtUvCYyrkcMNUlsMrab;pÁt;pÁg;RKYsar. enAkm<úCa mankumarRbmaNCag 1/5 lannak;EdlkMBugeFVIkargaredIm,icBa©wmCIvitrbs;BYkeK. kumarTaMgenH)an)at; bg;»kaseronsURt ehIyBYkeKRtUvRbQmmuxnwgkarekgRbv½Ba© nigkarrMelaPbMBand¾F¶n;F¶r EdlRtUv)an cat;TukfaCaTMrg;F¶n;F¶rbMputénBlkmµkumar.
cMNuc 4>89 )anEcgfa :edIm,IbegáInlT§PaBcUleron enaHRtUvkat;bnßykarcMNayrbs;«Buk mþay. kñúgcMeNamcMNucedAsMxan;²EdlmanEcgenAkñúgEpnkaryuT§saRsþvis½yGb;rM sMedAsMerc)annUv eKaledAenH KWkarlb;bM)at;karcMNayminpøÚvkarBIfñak;TI1 dl;fñak;TI9 enATUTaMgRbeTsenARtwmbMNac; qñaM2008. edaysarenHCacMNucedApøÚvkar enaHcaM)ac;RtUvmanynþkarmYyenAnwgkEnøgedIm,IGacvas;Evg )anBIkarrIkcMerInedIm,IQaneTAseRmc)annUvlT§plEdlcg;)an. RksYgGb;rM yuvCn nigkILa )anTTYl sÁal;nUvkMriténkarcMNayminpøÚvkarnaeBlbc©úb,nñ dUecñHcaM)ac;RtUvrkeGayeXIj edIm,IeFVIkar)a:n;RbmaN BIkMriténkarrYmcMENkrbs;«Bukmþay bEnßmBIelIfvikaGb;rM. ebIBuMmanviFankarmYycMnYneTAelIkMriténkar rYmcMENkrbs;«Bukmþaybc©úb,nñeTenaH enaHBitKµanmeFüa)ayNamYykñúgkarerobcMyuT§saRsþedIm,IbegáIn fvikarsMrab;Rbtibtþikarvis½yGb;rM nigtMeLIgebovtSr_RKUbeRgoneGay)anRKb;RKan; sMedAQaneTArkkar bM)at;karcMNayminpøÚvkar.
bTBiesan_BImUldæan
karbg;éføQñÜlminpøÚvkar nigkare)aHbg;karsikSa
kumarImñak;Gayu 14qñaM CasisSeronfñak;TI7 enARsukéRBQr. nag nigbgRbus CakUneBAeKenA kñúgRKYsar. bgRbusrbs;nag)anQb;eronenAfñak;TI8 kalBIqñaMeTA. bgRbus nigbgRsIrbs;nag epSg eTot)anerobkarrYcGs;ehIy ehIyrs;enAEbkecjBIRKYsar. «Bukmþayrbs;nagmanGayuCag 50qñaM. «Bukrbs;nagCaGñkrt;mU:tUDub ehIymþayrbs;nageFVIkargarenApÞHCaCagkat;edr.
erogral;RBwknageTAsalaeron nigRtlb;mkpÞHvijenAema:g 11éf¶Rtg;. enAeBlnagmkdl;pÞH nagCYydaMsø ehIyrg;caM«Bukrbs;nagTijbEnø sac; b¤RtI. bnÞab;mknagGacerobcMGaharéf¶Rtg;sMrab; RkumRKYsarnag. mþayrbs;nagmin)anCYydaMsøeT BIeRBaHKat;Cab;rvl;begðIykargarenAeBléf¶Rtg; dUecñH Kat;GacrkkMér)anEfmeTot. «Bukrbs;nagrt;m:UtUDubenAÉpSar. Kat;rt;mU:tUDubrhUtdl;eBlGaharéf¶ Rtg;eTIbKat;GacTijmðÚbGaharmkpÞHEtmþg.
130
kumarI )aneronKYbEnßmCamYyRKURbcaMfñak;rbs;nag. nagbg;éføQñÜl 500erol kñúgmYyéf¶. b:uEnþsBVéf¶nagmin)aneronKYeToteT BIeRBaH«Bukmþayrbs;nagminmanlT§PaBbg;éføQñÜl. enAeBlnag Qb;eTAeronKY RKU)ansYrnagfa :ehtuGVIk¾b¥ÚnminmkeronKY :? nagmankarxµas;eGonya:gxøaMg ehIyd¾eqøIy tbfa :xJúMQb;eronKYehIyBIeRBaHxJúMminmanluyeT :.
:xJúMnwgQb;eronenAqñaMeRkayBIeRBaHxJúMKµanluysMrab;eronKYeT ehIynagxJúMRtUvCYyeFVIkarpÞHeGay «BukmþayxJúM :. kumarIbnþeTotfa :nagxJúMRtUvTijesovePA nigsmÖar³sikSaepSg²CaeRcIneTotdUcCa Rkdas emeron nigRkdasviBaØasarRblg :. «BukmþayxJúM)anTijkg;cas;mYyEdlmantémø 50/000erol ehIy sMelokbMBak;rbs;xJúM suT§Et)anmkBIGñkCitxageGay :. kumarInwgmin)anbBa©b;karGb;rMkMrit mUldæan)an eT BIeRBaH«BukmþaynagminmanlT§PaB bBa¢ÚnkUneTAeronteTAeTot. cMNuc 4>91 énEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati)anbgðajBIyuT§saRsþmYycMnYn EdlcaM)ac;RtUvRtYtBinitü sMedAedIm,IeFVIkarvas;EvgkarrIkcMerIn.
metþyüsala RbB½n§Tinñn½yRKb;RKgvis½yGb;rM)anpþl;B½t’man sþIBIcMnYnsalametþyü EdlRKb;RKgedayrdæaPi)al enA kñúgextþnImYy². enAkñúgqñaMsikSa 2005¼06 enATUTaMgRbeTsmansalametþyücMnYn 128kEnøg salametþyüshKmn_cMnYn 34 nigenAtamvtþcMnYn 12kEnøg EdlsrubTaMgGs;man 2>413fñak; Edlmankumar 75/669nak; cUleron. cMnYnenHRtUvbnþeFVIkarBinitütamdansMedAeFVIkarvas;Evg karrIk cMerIn énGRtacUleronkñúgkMritmetþyüasikSa CaBiess kumarEdlgayrgeRKaHbMput. salabzmsikSa nigmFümsikSabzmPUmi
bc©úb,nñ RbB½n§Tinñn½yRKb;RKgvis½yGb;rM )anpþl;B½t’manGMBIcMnYnsalaeron nigfñak;eronenAtam extþ-Rkug. dUecñH bc©úb,nñB½t’manmanRsab; sMrab;eFVIkarvas;EvgkarrIkcMerIn. eyagtamr)aykarN_vDÆn PaBRbcaMqñaM rbs;EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatiqñaM2006 CarYm GaKarsikSabzmsikSamankarekIneLIg cMnYn 97xñg nig 111xñg sMrab;GaKarsikSafñak;mFümsikSa. elIsBIenH kñúgqñaM2006. mansalaeron cMnYn 513xñgbEnßmeTot RtUv)ansagsg;enAtamtMbn;dac;Rsyal EdlCMrujeGaymanGRtacUleronBit kñúgtMbn;TaMgenaHekIneLIgcMnYn 1>2° kñúgeBldUcKñaenH. GKarsikSafµIBitCamansar³sMxan;Nas; kñúg karEklMGRbB½n§sikSaFikar rIÉkarEfTaM CYsCul niglT§PaBecjcUUlgayRsYlrbs;GaKark¾manPaBcaM )ac;pgEdr. kumarBikarBitCaminmanlT§PaBcUleron)aneT RbsinebIGaKarsikSaTaMgenaHmin)ansag sg;eGayRsbeTAnwgtMrUvkarBiessrbs;BYkeK. bTdæanCasþg;da sMrab;GñkeRbIreTHrujGaccUlfñak;eron nig bnÞb;Twk)anRtUvEtcab;GnuvtþenAtamRKb;GaKarsikSafµI nigcas;TaMgGs;edIm,IFanalT§PaBeGaykumar BikarGaccUleron)an.
131
karFanaKuNPaBGb;rM
eTaHCamanTinññn½yxøHbgðajBIB½t’mansþIBIkarcuHeQµaHcUleronehIyk¾eday k¾bc©úb,nñenHenAmin Tan;manviFankarRKb;RKan;sMrab;vas;EvgBIKuNPaB nigRbsiT§iPaBénsvaGb;rM EdlkumarTTYl)anenaHeT. eTaHCay:agdUcenHkþI karrIkcMerInEpñkKuNPaB nigRbsiT§iPaBrbs;esvaGb;rM GaceFVIkarvas;Evg)antam ry³cMNucedAmYycMnYn EdlmanbBa¢ak;kñúgEpnkaryuT§saRsþvis½yGb;rM. rhUtdl;eBlenHcMNucsþIBI KuNPaBmYycMnYnRtUv)ansMercrYcmkehIy.
]TahrN_eKaledAbegáIt nigGnum½telIeKalneya)aysalakumaremRtI nigsMerc)annUvEpnkar Rbtibtþi salakumaremRtIfñak;CatienAqñaM2006. qøgtameCaKC½yenHeKaledAbnÞab; KwkarerobcMkmµviFI salakumaremRtIenAkñúgextþ-RkugTaMg24 sMrab;qñaMsikSa2007-08 xagmux ehIykargarenH nwgRtUvtam danya:gykcitþTukdak;bMput edIm,IFanafaRKUTaMgGs;TTYl)ankarbNþúHbNþalRKb;RKan; nigkar]btßmÖ epSg² edIm,IbBa©ÚlviFIsaRsþkumaremRtI eTAkñúgkarbeRgonCak;Esþgrbs;BYkeK.
dUcKñaenHEdr mankarsMercnUvkarGPivDÆkmµviFIsikSafµI EdlepþatsMxan;eTAelI bTdæanBRgwgkar sikSasMrab;fñak;TI 3 TI6 nigTI9. kmµviFIsikSafµIenH nwgCUybMeBjbEnøm nigBRgwkskmµPaBGb;rMkumar emRtI. karGPivDÆEpñkKruekaslüTaMgenH KWCaskþanuBlkñúgkarbegáInel,ÓnkarGb;rMRbkb eday KuNPaB ehIyTamTarnUvkartamdanya:gykcitþTukdak; edIm,IFananUvRbsiT§PaBCaGtibrma.
eTaHbImankarENnaMnUvynþkarGb;rMBiess² EdlCakarbgðajpøÚv sMrab;dMeNIrkarQaneTArkkar EklMGKuNPaBGb;rMk¾eday k¾vaminFana)anRKb;eBlenaHeT. karGnuvtþn_d¾eCaKC½y énkmµviFIsalakumar emRtI nigkmµviFIsikSafµI KWRtUvBwgEp¥kelIkartamdanya:gykcitþTukdak;edIm,IFanafa RKUTaMgGs;)aneRbI R)as;kñúgfñak;eron. Parkic©énkartamdankarpøas;bþÚrEdlepþatelIKuNPaB GacCakargarmYyEdlRtUvRbwg ERbgeGay)anxøaMg. eTaHCay:agenHkþI KµanmanmeFüa)ayNamYy edIm,IdwgfaKuNPaBRtUv)ansMerc b:unNaenaHeT RbsinebIBuMmankartamdan nigbnþeFIVkarvas;EvgeTenaH.
begáIncMnYnRKUbeRgon ]bsKÁmYyEdlkMBg;ekItmanKWTak;TgnwgpleFobsisS-RKUnaeBlbc©úb,nñ. bBaðaenHKW)anb:H
Bal;eTAnwg eCaKC½yénkmµviFIdUcCa salakumaremRtI b¤kmµviFIsikSafµI. enATUTaMgRbeTspleFob enAsalabzmsikSanaeBlbc©úb,nñKwsisS 50>8nak;-RKUmñak; EdlenHCa]bsKÁd¾cMbgmYy sMrab;RKU kñúg karbBa©Úl kmµviFI b¤viFIsaRsþbeRgonfµI. enAtamextþ-RkugmYycMnYn pleFobRKU-sisS mankMritx<s;Cag mFüm PaKfñak;Cati enHeTAeTot]TahrN_enARkugéb:linpleFobsisS-RKU68>9³1 nigextþesomrab pleFobsisS-RKU 71>7.
132
edIm,IFananUveCaKC½ybnþkñúgkarGnuvtþkmµviFIdUcCa salakumaremRtI nigkmµviFIsikSafµI bBaða TaMgLay EdlkMBugekIteLIgcMeBaHmuxrbs;RKURtUvEtedaHRsay nigBinitütamdan. edIm,IeqøIytbeTA nwgtRmUvkarenH EpnkaryuT§sa®sþvis½yGb;rM )anbBa¢ak;BIeKaledAbNþúHbNþalRKU 5/000nak; kñúgmYy qñaM nwgmanRKUbNþúHbNþalfµI nigeFVIkarkñúgRbB½n§ Gb;rMcMnYn 10/000 nak;kñúgqñaM 2008.
tMeLIgebovtSr_RKUbeRgon edIm,IFana)annUvlT§PaBcUleron karbegáIncMnYnRKbeRgon nigFana)annUvKuNPaBGb;rMKWsßitenA
elIbBaðaebovtSr_RKUbeRgon. RbsinebI RtUbeRgonBMumanmanebovtSr_RKb;RKan; nigmankarpþl;tMélcMeBaH karcUlrYmcMENkrbs;BYkeK kñúgkarksagGnaKtrbs;RbeTsCatieTenaH enaHeKaledAénkarGb;rMkMrit mUldæan sMrab;TaMgGs;enAkm<úCa k¾min)ansMerceCaKC½yeTA)anEdr. tRmUvkarbc©úb,nñsMrab;karrYmcMENk rbs;«BukmþaybEnßm eTAelIebovtSr_Tabrbs;RKU kMBugbgçMRkumRKYsareGayeFVIkareRCIserIsTak;Tg nwg karsikSa rbs;kUnBYkeK. kumarRtUv)anTukeGayenApÞH edaysarmUlehtuCaeRcIn b:uEnþGVIEdlCamUlehtu cMbgenaH KWBYkeK BuMmanlT§PaBbg;éføQñÜlminpøÚvkar. drabNaminmankarlb;bM)at;karcMNayrbs; «Bukmþay ehIyebovtSr_RKUminmankarekIneLIgeTenaH enaHbBaðaxVHxatRKU nwgkan;EtF¶n;F¶reLIg.
ebovtSr_bc©úb,nñ sMrab;RKUbeRgonenAkm<úCa minRKb;RKan;eT edIm,ITak;TajRKUl¥cUlmkbMerIkar kñúgCYrdæaPi)aleT. KuNPaBGb;rMnwgbnþrkSaPaB dUcenHrhUtdl;mankareRCIserIs nigbNþúHbNþalRKU[ )anRKb;RKan; CaBiessenAtMbn;CnbT nigtMbn;dac;Rsyal. elIsBIenH bEnßmelI]bsKÁkñúgkareRCIs erIs nigbNþúHbNþalRKUfµIeGay)anRKb;RKan; enAmanbBaðaTak;TgnwgRKUcas;cakecj BIesvasaFarN³ edIm,IrkkargarepSgeFVI. etIRKUb:unµannak;EdlcakecjBIesvasaFarN³kñúgmYyqñaM² edIm,IeTArkkargar EdlmanebovtSr_x<s;enAkñúgvis½yÉkCn ehIyenHCakarBi)akdwg BIeRBaHeQµaHRKUcUl Rkbx½NÐfµImin)an rkSaTukeGay)anRtwmRtUveT.
Genþvasikdæan GgÁkarminEmnrdæaPi)almYycMnYnkMBugeFVIkarshkarCamYyRksYgGb;rM yuvCn nigkILa Edl)an
kMBugpþl;karsñak;enA nig]btßmÖdl;yuvCnkm<úCakñúgeKalbMNg edIm,IeGayBYkeKbBa©b;mFümsikSabzm PUmi. GKarGenþvasikdæanEdlpþl;edayRksYgGb;rM yuvCn nigkILa b¤GgÁkarminEmnrdæaPi)alEdlGac eGaysisSGacsñak;enAkEnøgCitsalaeron. enAkñúgqñaM2006 RksYg)anbegáItGKar Genþvasikdæan4 EdlGacpþl;karsñak;enAdl;sisS)anmYycMnYn 500 nak;. enH)anbegáIncMnYnkEnøgsuvtßiPaB CaBiess sMrab;kumarI nigsisSRkIRk nigbegáIn»kasEfmeTotsMrab;sisSmkBItMbn;q¶ay² edIm,IeGayBYkeKman lT§PaBcUleron nig bBa©b;mFümsikSabzmPUmi.
133
GaharUbkrN_ nigkarGnueRKaHkarbg;éføminpøÚvkar eKaledAGaharUbkrN_ )anCYyeGaykumarmYycMnYnbnþeronenAsala b:uEnþeTaHbICay:agNa
k¾edaykMritbc©uúb,nñ énGaharUbkrN_minTan;RKb;RKan;enAeLIy edIm,IcMNayTaMgRsugelIcMNaypÞal; kñúg vis½yGb;rM. edIm,IeGaykumarRkIRkTTYl)aneCaKC½ykñúgkarsikSa enaHBYkeKRtUvmanlT§PaBRKb;RKan; Epñkesdækic© EdleFVIeGayBYkeKGacTTYlesvadUcKña nwgkumarEdl«Bukmþayrbs;eKmanlT§PaB bg;éfø sala. éføQñÜlminpøÚvkarsMrab;kñúgema:gsikSarYmTaMgéføQñÜl :eronKY : Edlpþl;eGayRKUeRkAema:g sikSa ¬sMrab;RKUmYycMnYn¦ TaMgGs;enH BuM)ancMNayecjBIKMeragGaharUbkrN_eT. kumarEdlminGacbg;éfø QñÜlBiess KWRtUvsßitenABIeRkaysisSEdlGacbg;éføQñÜl. vamankarBi)akedIm,IsMerc)annUveCaKC½y Nas; ehIysisSRkIRkmankarrYjracitþ EdlQandl;e)aHbg;karsikSa. sMrab;kumarTaMgGs; luHRtaNa EtkarGb;rMminRtUv)aneKKitéfø enaHsisSRkIRknwgbnþe)aHbg;karsikSa edaysar]bsKÁEpñkesdækic© Edl ekItecjBIéføQñÜlminpøÚvkar. GaharUbkrN_ nwgCMrujdl;RbB½n§bg;éføQñÜl minpøÚvkarEdlkMBugekItman eLIgkñúgeBlbc©uúb,nñ kat;bnßybnþicmþg²edIm,IedaHRsaybBaðananasMrab; QaneTArkkarGb;rMCaskl.
karEbgEckfvikaRKb;RKan nigkarbeBa©jsac;R)ak;vis½yGb;rM)anTan;eBlevla kñúgxN³EdlfvikacMnYn 84>71% énfvikakmµviFIskmµPaBCaGaTiPaB PAP RtUv)anEbgEck
eTAtam extþ-RkugkñúgExFñÚ qñaM2006 karEbgEckmin)anTan;eBlevla enAEtCabBaðaRbQm. PAP mYy cMnYn)anbeBa©jsac;R)ak; srubkñúgmYyqñaMmin)an 15% énfvikarsrubpg]TahrN_ PAP-8 karGb;rM eRkARbB½n§manEt 10>76% énfvikasrubb:ueNÑaH Edl)anbeBa©jsac;R)ak;. dUcKñaenH PAP-7 RsavRCavKruekaslü RtUv)anbeBa©jsac;R)ak;BIRksYgesdækic© nighirBaØvtßúEt ¬0>63%¦ticCag 1%. CaTUeTA karEbgEckfvikasMrab;vis½yGb;rMmankaryWtya:v b¤Gt;esaHEtmþg EdlenH)anbgáeGayman bBaðaFM sMrab;karbMerIesvaGb;rMRbkbedayKuNPaB nigRbsiT§PaB. Gnusasn_ sUcnakrtamdanrYm
• ¬10>2 nig10>3¦ edIm,IsMerc)aneCaKC½ynUvlT§PaBTTYl)an karGb;rMCasaklsMrab;kumar TaMgGs;edayminRbkan;BI sßanPaBsgÁm-vb,Fm’ nigesdækic© rdæaPi)alcaM)ac;RtUvrkSakarsnüa rbs;xøÜn edIm,IlubbM)at;éføQñÜlminpøÚvkarenAqñaM2008 edIm,Ikumarkm<úCaRKb;rUb )ancUleron edayminmanbg;éfø.
• ¬10>2 nig10>3¦ rdæaPi)alshkarCamYym©as;CMnYy caM)ac;RtUvbegáInkarRbwgERbgEfmeTot edIm,IseRmc[)annUveKaledAGb;rMCasklsMrab;kumarRKb;rUb tamry³karbNþúHbNþalRKU nig eRCIserIsRKUbEnßm. elIsBIenH raCrdæaPi)alkm<úCacaM)ac;RtUvGnuvtþkarEkTMrg;R)ak;ebovtSr_ RbkbedayyutþiFm’ nigRtwmRtUv edIm,IbegáIn nigrkSanUvtYnaTIrbs;RKU.
134
• ¬10>2 nig10>3¦ GRtabBa©b;bzmsikSanaeBlbc©úb,nñ RksYgGb;rM yuvCn nigkILa caM)ac;RtUv bnþkarykcitþTukdak;kñúgkarbBa©ÚlkumarI kumarBikar kumarCnCatiPaKcitþ nigkumarKµanCMrk BitR)akd kumareFVIkargar nigkumarCaTNÐiteTAkñúgRbB½n§Gb;rM edIm,IsMerc)aneCaKC½ynUvlT§PaB TTYl)ankarGb;rMCasaklenAkm<úCa.
sUcnakrrbs;EpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati • cMNuc 4>85³ RksYgGb;rM yuvCn nigkILa caM)ac;RtUvBRgwgRbB½n§Binitütamdan edIm,I[Tinñn½y
sMrab;eFVIsMerccitþelIeKalneya)aymanlkçN³pSarP¢ab;KñaeBjelj nigeCOTukcitþ. CaBiess sißitiGRtacuHeQµaHcUleron nigGRtaKg;vgSrbs;kumarEdlmanPasa nigsasna xusKña kumarCn CatiPaKtic kumarCYbkarlM)akEpñkesdækic© kumarBikar nigkumarCaTNÐit RtUv)anRbmUl nig bBa©Úlkñúg EMIS.
• cMNuc 4>89 ¬éføQñÜlminpøÚvkar¦³ ]bsKÁénkarbg;éføQñÜlBI«BukmþayRtUvEtlubbM)at; edIm,I FananUvGRtacuHeQµaHcUleron nigkMeNInGRtaKg;vgSrbs;kumar. dUcEdlbBa¢ak;kñúg ESP kar bg;éføQñÜlminpøÚvkarRtUvEtlubbM)at; enAkñúgfñak;TI1 dl;fñak;TI9 enATUTaMgRbeTsenAqñaM 2008.
• CMBUk 4>91 ¬metþyüsala¦ RksYgGb;rM yuvCn nigkILa RtUvbnþkarvinieyaKelIkarGb;rM metþyüsikSa. begáIncMnYnsalametþyürdæ nigÉkCn ehIyRtUvmankartamdanRtwmRtUv rYmTaMg GRtabBa©b;karsikSaedayeCaKC½y rhUtdl;fñak;TI6 rbs;kumar Edl)ancUleronkñúgsala metþyü RtUveFVIkar)a:n;RbmaNelIlT§plén\kmµviFImetþyü sikSaedIm,I rkGRtaKg;vgS.
bzmsikSa nigmFümsikSabzmPUmi • karEfTaM karCYsCul nigsagsg;lT§PaBecj-cUl enARKb;GKarsikSa RtUvEtpþl;fvikaeGay
)anRKb;RKan;edIm,IFanalT§PaB TTYl)ankarGb;rMsMrab;kumarRKb;rUb. bTdæansMrab;lT§PaB ecj-cUl rbs;GñkeRbIR)as;reTHruj enAfñak;eron nigbnÞb;Twk RtUv)anbBa©ÚlCaTUeTAenAtam GKarsikSafµI nigcas;.
KuNPaBGb;rM • karGnuvtþkmµviFIEklMGKuNPaBGb;rM dUcCa kmµviFIsalakumaremRtI nigkmµviFIsikSafµI RtUvEtRtYt
Binitüya:gykcitþTukdak;edIm,IFanafaRKURKb;rUbTTYlkarbNþúHbNþal nigkar]btßmÖRKb;RKan; edIm,IykbTBiesaFn_ nigviFIsa®sþTaMgenHeTAeRbIR)as;kñúgkarbeRgonCak;Esþgkñúgfñak;eronRbkb edayRbisT§PaBx<s;.
135
kMeNIncMnYnRKU • pleFobsisS-RKUmankMritx<s;enAtambNþaextþ-RkugPaKeRcIn Edlbgáplb:HBal;dl;karFana
KuNPaBGb;rMenAbzmsikSaenAkm<úCa. dUecñHRtUvmankareRCIserIsRKUfµIbEnßmeTot bNþúHbNþal nigpþl;R)ak;]btßmÖ)anRKb;RKan;edIm,IFana)annUvtYnaTIrbs;RKU.
tMeLIgR)ak;ebovtSr_RKUbRgon RtUvtMeLIgR)ak;ebovtSr_RKUeGayRsbeTAnwgkarcMNaysMrab;karrs;enARbcaMéf¶.
Genþvasikdæan • begáIncMnYnGenþvasikdæan CaBiesssMrab;kumarI nigsisSRkIRk edIm,IFananUvkMeNInGRtaqøgPUmi
sikSaBIbzmsikSa eTAmFümsikSabzmPUmi sMrab;sisSmkBItMbn;q¶ay²enATUTaMgRbeTs. tam danGRtabBa©b;karGb;rMkMritmUldæancMeBaHsisSTaMgLayEdlsñak;enAkñúgGenþvasikdæanenH.
sMerceGay)aneCaKC½ynUvKMeragGaharUbkrN_ • karsMerceGay)aneCaKC½ynUvKMeragGaharUbkrN_ RtUvEtbegáInedIm,IeqøIytbya:gBitR)akd
eTAnwgkarcMNayCak;Esþgkñúgvis½yGb;rM. RbB½n§Gb;rMbc©úb,nñ manekIteLIgnUvcMNayminpøÚvkar EdlktþaenHenAEtCa]bsKÁEpñkesdækic© sMrab;kumarmkBIRKYsarRkIRkbMput.
karEbgEck nigpþl;fvikavis½yGb;rM)anRKb;RKan; nigTan;eBlevla • karcMNayelImUlniFirbs;RksYgGb;rM yuvCn nigkILa RtUvEtbeBa©jsac;R)ak;eGayTan;eBl
evla nigkñúgeKalCMhrBüakrN_edIm,IFanakarGb;rM\tKitéfø nigeCOTukcitþ)an.
bBaðaKnøwHrbs;BikarPaB kñúgvis½yGb;rM sßanPaB raCrdæaPi)alkm<úCa)anerobcMEpnkaryuT§saRsþsMrab;vis½yGb;rM 2006-10 EdlCaeKalneya)ayem EdlRtUvGnuvtþn_edIm,IeFIVeGayCIvPaBrbs;RbCaCnmanPaBRbesIreLIg. tamry³karcat;Tukvis½yGb;rM Caktþad¾ sMxan;kñúgkarelIkkMBs;karGPivDÆn_sgÁm nigkMeNInesdækic©Cati. eTaHCaenAkñúgEpnkaryuT§saRsþsMrab;vis½y Gb;rM RksYgGb;rM)anTTYlsÁal;kñúgkarpþl;esvaGb;rMsMrab;kumarkm<úCaRKb;rUb edayBMuKitBICati sasna BN’sm,úr nigBikarPaBrbs;BYkeKk¾eday k¾BMuEdleXIjmankarRbmUlTinñn½yBIcMnYnkumarBikar nigeFIVkarpSBVpSayBIBikar PaBeLIy. müa:gvijeTot eTaHCaRksYgGb;rM yuvCn nigkILa TTYlsÁal;BikarPaB faCabBaðaqøgvis½y b:uEnþenA kñúgeKalneya)ayGaTiPaBFM²énEpnkaryuT§saRsþsMrab;vis½yGb;rM rhUtmkTl;eBlenH BMuTan;eXIjmankar begIáteKalneya)aynItiviFI nigEpnkarskmµPaBCak;lak;NamYysMrab;karBar nigelIkkMBs;karGb;rMkumarBikar enAeLIyeT. bBaðaBikarPaBTaMgBIrxageRkamenH TamTareGaymankardak;bBa©ÚleTAkñúgÉksarnana énEpnkaryuT§-saRsþsMrab;vis½yGb;rM nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati.
136
CYyeGaykumarBikarEdlCYbkarlM)ak )ancuHeQµaHcUleron nig)aneroncb;bzmsikSa nigmFümsikSa. edaHRsayral;sßanPaBlM)akrbs;RKUBikar Edlbc©úb,nñmankarRbQmya:gxøaMgeTAnwgbBaðaerIseGIg.
RKUTaMgenHKYrEtRtUv)aneKelIkTwkcitþ nigKaMRTdl;BYkKat;eGaybMerIkargardUcRKUbeRgondéTeTot enATU TaMgRbeTskm<úCaEdr edayEp¥kelIsmtßPaBrbs;BYkeK. karxVHkarKitKU nigTTUlsÁal;sßanPaB EbbenH GacnwgbgáeGaymankarerIseGIgcMeBaHCnBikarBIsgÁmkan;EtxøaMgkøaEfmeTot.
bBaðaKnøwH elIkkMBs;;eKalneya)ayGb;rMsklenATUTaMgRbeTstamry³karbegIátsßab½n nigKMeragnana RBmTaMg
ynþkarBinitütamdan nigvaytMélEdlRtUvmanCMnajxagkarGb;rMbBa©ÚlKñasMrab;kumarBikar nigyuvCn Bikar.
CYysRmbsRmYl nigpþl;bEg¥k b¤karKaMRTsMrab;karsikSaenA]tþmsikSaCaGaT× pþl;GaharUbkrN_dl; sisS b¤nisSitBikar EdlCYbkarlM)ak)anbnþkarsikSaTaMgenAkñúg nigeRkARbeTs.
begIát nigGnuvtþRkbx½NÐeKalneya)ayGb;rMbBa©ÚlKña. RbmUlTinñn½yénGRtacUleron nigGRtaKg;vgS rbs;kumarBikar nigkumarEdlmantRmUvkarBiess kñúg
salaeroncMeNHTUeTA ehIybBa©ÚleTAkñúg EMIS. lb;bM)at;karbg;éføQñÜlminpøÚvkar edIm,IRKYsarGacmanlT§PaBbBa¢ÚnkumarBikar nigkumarEdlman
tRmUvkarBiesseTAsalaeron. FananUvlT§PaBecj-cUlgayRsYl enAtamGKarsikSa eTAtambTdæansagsg; sMrab;GñkeRbI
reTHrujenAtamfñak;eron nigbnÞb;Twk ehIyRtUvbBa©ÚleTAkñúgKMeragsagsg;GKarsikSafµI nigcas;. eRCIserIs nigbNþúHbNþalRKUbEnßmeTot xagCMnajGb;rMBiess. lb;bM)at;karerIseGIgcMeBaHCnBikardUcCa kñúgl½kçx½NÐeRCIserIsbuKÁlikneyaCiksaFarN³ eday
bgálkçN³eGayCnBikareFVICaRKUbeRgon. edIm,IFanac,ab;karBarsiT§iCnBikar RtUvEt)anGnum½t edIm,IRKUBikarGaceFVIkargarkñúgsalaeroncMeNHTUeTA ehIyedIrtYCaKMrUl¥sMrab;kumarBikaredIm,I eGayBYkeKxitxMeron nigbBa©b;karsikSarbs;xøÜn.
B½t’manTMnak;TMng sMrab;B½t’manbEnßmTak;TgnwgbBaðaEdl)anelIkeLIgxagelIenH sUmTMnak;TMng³
elak esg hun naykGgÁkar PaBCaédKUGb;rMénGgÁkarminEmnrdæaPi)al TUrsBÞ½elx³ 023 22 47 74> GIuEm:l³ [email protected]
eKhTMB½r³ www.nepcambodia.org
137
B½t’manGMBI BikarPaBkñúgvis½yGb;rM GgÁkar Handicap International - EpñkPasa)araMg elakRsI Lucile Papon naykRbcaMRbeTs elak Ekn rdæa mRnIþKeRmag TUrs½BÞelx³ ¬855-23¦ 214 504 ¼ ¬855-23¦ 212 897 GuIEm:l³ [email protected]
GuIEm:l³ [email protected]
Gas½ydæan³ pÞHelx 6 pøÚv 348 sgáat;bwgekgkg 3 x½NÐcMkarmn RbGb;sMbuRt 586 PñMeBj
138
visy½suxaPi)al
esckIþepIþm sMrab;RbCaCatimYyEdlRbCaCnmansuxPaBl¥ KWCYypþl;nUvsar³sMxan;xøaMgNas; cMeBaHkar GPivDÆn_esdækic© PaBrugerOg nigsuvtßiPaBsMrab;RbCaCatienaH. TaMgenHKWCakarTTYlxusRtUvrbs; rdæaPi)alkñúgkareRbI Gs;smtßPaB edIm,IelIkkMBs;suxPaBRbCaCn. CaTUeTA raCrdæaPi)alkm<úCa nigCa BiessRksYgsuxaPi)al)anTTYlsÁal;nUvkarTTYlxusRtUvenH RBmTaMg)anxitxMRbwgERbgya:gxøaMgelI kargarelIkkMBs;suxPaBRbCaBlrdæeGaymanPaBRbesIreLIgkñúgry³eBlb:unµanqñaMcugeRkayenH. ya:g NamiujkarTTYlxusRtUvenHBMu)anFøak;eTA elIGMErkrbs;rdæaPi)alEtmñak;ÉgenaHeT b:uEnþk¾RtUv)ancUlrYm ya:gskmµpgEdrBIsMNak;shKmn_GgÁkarminEmnrdæaPi)al nigRkumBak;B½n§déTeTot kñúgTisedAelIk kMBs;suxmalPaBCUnRbCaCn. emDIxaMKWCaGgÁkarsmaCikPaBmYyEdlmanGgÁkarCag100 CasmaCik bMerIkargarkñúgvis½ysuxaPi)alenAkm<úCa. emDIxaMmanesckIþesamnsSrIkrayCaxøaMgEdl)ancUlrYmkñúg kic©RbwgERbgenH. kñúgry³eBlbu:nµanqñaMcugeRkayenHmankarkt;sMKal;eXIjfa mankareCOnelOnmYycMnYnEdl smiT§iplTaMgenaHrYmman³ 1¦ mankarekIneLIgenAkñúgKMeragfvikardæ nigkarcMNayenAkñúgvis½ysuxa Pi)alEdlqøúHbBa©aMgBIGaTiPaBEdl)anpþl;vis½yenHedayraCrdaæPi)al. 2¦ karbegIáteKalneya)ay suxaPi)alyuT§saRsþ nigkarENnaMfIµ² EdlbBa¢ak;BIkic©bnþxitxMRbwgERbgksageLIgvijnUvRbB½n§ehdæa rcnasm<½n§suxaPi)alkm<úCa. 3¦ manPaBRbesIreLIgkñúgkargarsRmbsRmYlCaeRcIn. ]TahrN_ PaB RbesIrCagmunkñúgdMeNIrkarerobcMEpnkarGnuvtþRbcaMqñaMCamYykareFVIvimCÄkar nigkarcUlrYmBIPaKIBak;B½n§ nana. 4¦ karbMeBjmuxgarenAkñúgrcna sm<½n§rbs;RksYgsuxaPi)almanPaBRbesIrCagmun dUcCaRkumkar garbec©keTsvis½ysuxaPi)al. 5¦ rIÉkarGnuvtþn_EpnkaryuT§saRsþvis½ysuxaPi)alk¾BinitüeXIjfa mankarrIkcMerInQaneLIgCaviC¢manpgEdr. PaBRbesIreLIgénGRtamrN³rbs;Tark nigkumarGayu eRkam 5qñaM rYmTaMgkarfycuHénGRtaqøgrIkraldalénCMgIeGds_rbs; r)aykarN_ CDHS qñaM2005 KWCa]TahrN_qøúHbBa©aMgBIkrNITaMgenH. nigcugeRkay 6¦ smiTi§pleCaKC½yCabnþbnÞab;kñúgkardak; sMeNIsuMfvikaeTAmUlniFisakl kñúgkargarRbyuT§RbqaMgnwgemeraKeGds_¼CMgWeGds_ eraKrebg nigCMgW RKuncaj; (GFATM) enAkñúgCMuTI1 TI2 TI4 TI5 nigTI6 )aneGayRbeTskm<úCa CaRbeTsmYysißtkñúg cMeNamRbeTsdéTeTotkñúgtMbn;Edl)anTTYlfvikaKaMRTbEnßm sMrab;kargarRbyuT§RbqaMgnwgCgWTaMgbI xagelI. enH)anqøúHbBa©aMgeGayeXIjBIPaBRbesIreLIg kñúgkic©shkarrvagPaKIBak;B½n§ kñúgPaBCaédKU rvagvis½yÉkCn nigsaFarN³. TaMgGgÁkarminEmnrdæaPi)albMerIkargarkñúgvis½ysuxaPi)al nigsgÁmsIuvil sMEdgnUvkarekat sresIr nigTTYlsÁal;kic©xitxMRbwgERbgrbs;raCrdæaPi)alkñúgkarGnuBaØateGaysgÁmsIuvil )ancUlrYmkñúg kic©BiPakSaerobcMeKalneya)ay nigeFIVEpnkar nigk¾dUcCakarshkarkñúgPaBCaédKUkñúgdMeNIrkarGnuvtþ
139
nana. kñúgPaBCaédKUCamYyRksYg GgÁkarminEmnrdæaPi)al )anrYmcMENkFnFanKYreGay kt;sMKal; kñúgkareFVIEpnkar nigGnuvtþKMeragvis½ysuxaPi)alnana. eTaHbICaya:gdUcecñHkþI kñúgPaBCaédKU nigkñúg namCaGñkGnuvtþKMeragpgenaH GgÁkarminEmnrdæaPi)alk¾enAsMKal;eXIjbBaðaRbQmcMeBaHmuxmYycMnYn EdlbgákarlM)akpgEdr. dUecñHehIyeTIbCaerOy²emDIxaM EtgsegçbnUvbBaðasMxan;²EdlRbQmkñúg kargarGPivDÆn_vis½ysuxaPi)alkm<úCaenAkñúg esckþIEføgkartamdanrbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)al cMeBaH RbFanbTsMxan;²enAkñúgvis½ysuxaPi)al EdlshKmn_GgÁkarminEmnrdæaPi)albMerIkargarkñúgvis½ysuxa Pi)alebIkeFVIkarBiPakSa nigeRCIsykedaymankare)aHeqñat »kassnñi)atRbcaMqñaMrbs;xøÜnkalBIéf¶TI 16 ExmIna qñaM2007 knøgeTA.
bBaðaKnøwH nigGnusasn_ eTaHCakñúgry³eBlb:unµanqñaMknøgeTAenH eKeXIjmankarrIkcMerIneCOnelOnxøHenAkñúgvis½ysuxa Pi)alehIyk¾eday k¾enAmanbBaðaCaeRcIneTotEdlenAesssl;nigRtUvedaHRsay. smiT§iplCaEpøpáa knøgmkrYmmandUcCaeKaledAGPivDÆn_shsvtS k¾dUcCakarGnuvtþn_EpnkaryuT§saRsþrbs;RksYgsuxa Pi)alsuT§swgTamTareGaymankic©xitxMRbwgERbgbnþkarbegáInlT§PaBsRmbsRmYl nigPaBCaGñkdwknaM karbegIánFnFancMNayenAelIEpñkcaM)ac;mYycMnYn nigRBmTaMgTamTareGaymankareRbIR)as;FnFanEdl kMBugmanRsab;eGaykan;EtmanRbsiT§PaBenATUTaMgvis½ysuxaPi)al. ]TahrN_dUcCa³
1¦ kgVHxatfvika³ esIÞrEtRKb;bBaðaTaMgGs; Edl)anelIkeLIgenAkñúgesckIþEføgkarelIkmunrbs;GgÁkaremDIxaMenA
EtbnþmanCab;Bak;B½n§nwgbBaðaelIkenH. eTaHCaya:genHkIþbBaðaTaMgenHBMumanlkçN³dEdlTaMgRsugenaH eT elIkElgEtbBaðaénkarEbgEckrbbsac;R)ak;eGay)aneTogTat; nigTan;eBlevla eTAdl;Gñk Gnuvtþn_eKalneya)ayenAfñak;mUldæanEdlBitCacaM)ac; nigTamTareGaymankarelIkCadEdleLIgvij. CafµImþgeTot GgÁkaremDIxaM sUmesIñeGayraCrdæaPi)albegIánkarTTYlxusRtUv nigtmøaPaBkñúg karerobcMeKalneya)ay edIm,Ikat;bnßykarebIksac;R)ak;rbs;fvikardæminRKb;cMnYn nigmanPaByWtya:v CaBiessenAkñúgkMLúgeBlqmasTImYy.
2¦ begáInTaMgbrimaN nigKuNPaBrbs;RKUeBTüCMnaj eyagtamr)aykarN_ CDHS qñaM2005 )anbgðajeGaydwgfa cMnYnRbCaCnRbmaN 21/6° Et b:ueNÑaHEdleRbIR)as;esvasuxPaBsaFarN³. rIÉcMnYn 69°eTot )aneRbIR)as;esvasuxPaBÉkCn nig esvaminEmnsuxaPi)al. elIsBIenHeTAeTot eyagtamTinñn½yr)aykarN_)aneGaydwgfa PaKeRcInén GñkmancMNUlx<s; nigmFümedayrYmbBa©ÚlTaMgCnbreTsEdlbMerIkargarenAkm<úCapg KWsuT§swgEteRbI
140
esvasuxPaBÉkCn. CagenHeTAeTot cMnYnénGñkTaMgenHecHEtmankarekIneLIgCalMdab;kñúgkarEsVgrk esvasuxPaBEdlmanKuNPaBx<s;enAÉbreTs.
bBaðaTUeTAEdlekItmanenAkñúgvis½ysaFarN³ rYmmandUcCa \riyabTminsmrmü CMnajviC¢a CIv³enAmankMritBMumanesvaeBjelj ¬minmanbMerIesvaeBj 24ema:g edaysarkgVHxatbuKÁlik nigR)ak; ebovtSr_Tab¦ manlkçN³kariyaFibetyüxøaMgeBk smÖar³brikçacas;² ]bkrN_minRKb;RKan; karbBa¢abg; R)ak;manlkçN³mingayRsYl ¬R)ak;QñÜl nigR)ak;eRkApøÚvkar¦ nigmanbBaðadéT²eTot.
dUecñ³vamansar³sMxan; nigcaM)ac;bMput kñúgkarbnþrkSaTuknUvynþkarmanRsab;mYycMnYn dUcCamUl niFismFm’ nigkareFIVkic©snüa Edlynþkarry³eBlxøIsMrab;edaHRsayral;bBaðamanecaTxagelI. elIs BIenHeTAeTotGgÁkaremDIxaM sUmesñIdl;RKb;édKUsuxaPi)alTaMgGs; RBmTaMgrdæaPi)alkm<úCa eGayman karxitxMRbwgERbg nigKaMRTdl;karelIkkMBs;KuNPaBénbNþaRKUeBTüCMnaj. karBRgwgKuNPaBkarbNþúH bNþal nigkarGnuvtþn_sþg;damYycMnYndUcCakarTTYlsÁal;KuNPaB nigkarpþl;GCJab½NÑCMnajCaedIm KWsuT§swgCaskmµPaBEdlRtUvcat;viFankar edayBMuGacBnüaeBl)an. RbsinebIsßab½nGb;rMbNþúHbNþal ¬TaMgrdæ nigÉkCn¦ ecHEtbnþbNþúHbNþalRKUeBTüEdlmanKuNPaBCabnþbnÞab;enaH mann½yfaeyIgnwg TTYl)annUvkarbMerIesvasuxPaB RbkbedayKuNPaBsMrab;ry³eBlyUrGEgVgeTAGnaKt.
edIm,IsMerc)annUvkarbNþúHbNþalRKUeBTüCMnaj GgÁkaremDIxaMesIñsUmeGaymankarbegáIn kmµ viFIGaharUbkrN_sMrab;sisSRkIRk nigsisSmkBItMbn;q¶aydac;Rsyal.
3¦ R)ak;ebovtSr_TabsMrab;buKÁliksuxaPi)al bc©úb,nñmankmµviFIelIkTwkcitþmYycMnYn dUcCa RkumebskkmµGaTiPaBnitiviFIRbtibtiþsþg;dasMrab;
kmµviFIelIkTWkcitþ EdlGnuvtþedaymCÄmNÐlCatimYycMnYnrbs;RksYgsuxaPi)al kmµviFIelIkTwkcitþEp¥k elIsmtßPaB (MBPI) ¬EdlkMBugcrcar¦ nigkareFIVkic©snüaCaedIm. kñúgenaHeXIjfamankmµviFIelIkTwk citþmYycMnYn mankarpSarP¢ab;eTAnwgkarBinitütamdanedayÉkraCüsMrab;karEklMGkarRKb;RKg nigkar bMerIesva. rIÉkmµviFImYycMnYneTot RtUvsßitenAeRkamkarRKb;RKgpÞal;rbs;RbB½n§suxaPi)alsaFarN³ edayBMuGnuBaØatieGaymankarcUlrYmBIPaKITIbIeLIy.
eyagtamTidæPaBCak;EsþgenH GgÁkaremDIxaM esñIsMueGaymankarerobcMKMeragelIkTwkcitþGs;enH eGaymanCabTdæansþg;darYmmYy nigmanPaBrlUnrvagKMeragnImYy² edIm,IFana)annUvyuT§saRsþvis½y suxaPi)alrYmmYyEdlmanTMnak;TMngc,as;las;. eFVI)anya:gdUcenHKWedIm,IeCosvagnUvkarGnuvtþn_RbB½n§ mYyEdlbMerIplRbeyaCn_énRkumNamYyeRBaHfaEpñkepSg²CaeRcInrbs;RbB½n§suxaPi)alenHmankar pSarP¢ab;KñaeTAvijeTAmk.
CagenHeTAeTotTaMgm©as;CMnYy nigraCrdæaPi)al RtUvmanviFankaredaHRsayCabnþbnÞab;cMeBaH R)ak;ebovtSr_TabsMrab;buKÁliksuxaPi)alEdlCaRKUeBTüCMnaj RBmTaMgKilanub,dæayik Kilanub,dæayika
141
nigbuKÁlikqµbpg BIeRBaHbBaðaenHnwgmanplb:HBal;eTAelITaMgKuNPaB nigbrimaNénkarbNþúHbNþal karEbgEck nigkarrkSa)annUvRKUeBTüCMnaj eTAkñúgvis½ysuxaPi)alTaMgmUl. 4¦ suxPaBmata
eyagtamkarGegátRbCasaRsþ nigsuxPaB qñaM2005 ¬CDHS 2005¦ GRtamrN³PaBmata enA EtmankMritx<s; dUcKñanwgkarGegátRbCasaRsþ nigsuxPaB qñaM2000 EdlGRtamrN³cMnYn 473 krNI kñúgcMeNamkarRbsURtcMnYn100>00dg. tYelxenHmankMritx<s;CageKlMdab;TIBIrenAkñúgtMbn;. mata nig ekµgRsIEdlsøab; edaykarrMlUtkUn nigbBaðaBak;B½n§nwgkarmanKP’ nigbBaðalM)akkñúgkarsRmalkUn man dUcCakarhUrQameRcIn karsRmalkUnminrYc emeraKqøgcUlkñúgsrésQam nigRBayRkLaePøIg.
edIm,IelIkkMBs;suPaBmata shKmn_GgÁkarminEmnrdæaPi)aleFVIkarkñúgvis½ysuxaPi)alsUm pþl;nUvGnusasn_edIm,IedaHRsaynUvcMNucGaTiPaBsMxan;²TaMgbIenH EdlmanCaGaT× RbB½n§bEg¥k kar sRmalkUnseRgÁaHbnÞan; nigkarmanqµbCMnajRKb;RKan;.
RbB½n§bEg¥k karmanRbB½n§bEg¥kRbkbedayRbsiT§iPaBmYy KWCasrsrRTUgrwgmaMénRbB½n§suxaPi)al. ral;
krNIF¶n;F¶rTaMgGs;enH caM)ac;RtUvbBa¢ÚnbnþCabnÞan;eTAkan;mnÞIreBTübEg¥kedIm,ICYyse®gÁaHCIvitmnusS eGay)an. RbsinebIRbB½n§bEg¥kenHmindMeNIrkareTenaH b¤dMeNIrkarminl¥ b¤RsþI b¤kumarI KµanlT§PaBeTA kan;mnÞIreBTübEg¥k)an edIm,IkarEfTaMsuxPaBRKaGasnñeBlsRmalkUn etI»kasrs;ranmanCIvitrbs;BYk eKnwgeTACay:agNa? ebIeTaHbICamaneKalkarN_ENnaMl¥mYy ¬ExmIna qñaM2006¦ y:agNak¾eday k¾RbB½n§bEg¥k kñúgRbB½n§suxaPi)alRbeTskm<úCanaeBlbc©úb,nñenH kMBugEtRbQmmuxnwgbBaðaCaeRcIn dUcCa kgVHxat meFüa)aydwkCBa¢Ún ¬rfynþse®gÁaHbnÞan;¦ nigxVHRbB½n§viTüúTak;TgKñaeGay)anl¥ ¬CaBiessenAkMrit mNÐlsuxPaB nigmnÞIreBTübEg¥k¦ sßanPaBpøÚvfñl;lM)ak karEfTaM]bkrN_manPaBGn;exSay nigxVH PaBdwknaM nigRKb;RKgl¥TaMgkñúgesvakmµsuxaPi)al nigshKmn_. bBaðasMxan;bMput KWkarbBa¢ÚnCnrgeRKaH b¤GñkCm¶WF¶n;F¶r b¤krNIBi)aksRmalkUnNamYy BIsh Kmn_eTAkan;kEnøgEdlmanesvakmµsuxaPi)al ¬mNÐlsuxPaB¼mnÞIreBTübEg¥k¦. Ep¥kelIbTBiesaFn_ énGgÁkarminEmnrdæaPi)alGs;ry³eBlrab;TsvtSn_knøgmkehIyenHGgÁkaremDIxaMsUmpþl;CaGnusasn_ eGayédKUsuxaPi)al nigrdæaPi)al CYyKaMRTKMnitpþÜcepþIménkarbegáItKN³kmµaFikarbEg¥kPUmi Edlnwg RtUvTTYlxusRtUvCYyshKmn_rbs;xøÜnkñúgkarbBa¢ÚnbnþeTAkan;esvasuxaPi)al. kareFIVeGayRbesIreLIg nUvRbB½n§bEg¥kenAtamPUmiEdlmanesvasuxaPi)al KICakarcaM)ac;mYy b:uEnþenHRbEhlCaminGacedaH RsaybBaðaF¶n;F¶r dUcCakrNI EdlRtUvnaMykCnrgeRKaH EdlmanCm¶WF¶n; b¤GñkCm¶W ecjBIshKmn_rbs; BYkKat;edIm,IeTAkan;kEnøgmanesvasuxaPi)al)anenaHeT BIeRBaHenAman]bsKÁTUeTACaeRcIn EdlminTan;
142
edaHRsay)anenAkñúgRbB½n§suxaPi)al. edIm,IeFIVeGayKN³kmµaFikarbEg¥kPUmienHdMeNIrkar)anl¥ dac; xatRtUvkarcaM)ac;nUvkarCYyBIédKUsuxaPi)al nigrdæaPi)aledIm,IBRgwgkardwknaM karRKb;RKg; kareRbIR)as; FnFanshKmn_ .l. RbeyaCn_eFIVeGayrcnasm<½n§enHdMeNIrkareTARbkbedayPaBxøaMgeFIVCam©as;sh Kmn_ nigmanKNenyüPaB. karpSarP¢ab;KñaeTAnwgRbB½n§suxaPi)aledaymankarcUlrYmy:agskmµBIsh Kmn_ KWCaKnøwHmYyedIm,IelIkkm<s;suxPaBGñkPUmi.
karseRgÁaHbnÞan;eBlsRmalkUn bTBiesaFn_Cak;Esþgrbs;BiPBelakbgðajfa mrN³PaBmatanaeBlsRmalkUnminGackat;
bnßy)aneT RbsinebIeKmin)aneFIVeGayRbesIreLIgnUv»kasGacTTYl)an nigesvakmµEfTaMsuxPaB seRgÁaHbnÞan;eBlsRmalkUnRbkbedayKuNPaBeTenaH. enAkñúgkarRtYtBinitüeLIgvij rYmelIkarbMeBj kargarRbcaMqñaM2006 nigqñaM2007 RksYgsuxaPi)al)ankMNt;rYcCaeRscnUvkarEfTaMsuxPaBseRgÁaH bnÞan;eBlsRmalkUn edaycat;TukfaCacMNucGaTiPaBelIeKedIm,IBRgwgsuxPaBmata. GgÁkarsuxPaB minEmnrdæaPi)alsUmsVaKmn_cMeBaHcMNucGaTiPaBenH. b:uEnþGgÁkareyIgmankgVl;y:agxøaMgGMBIfaetIeKeFIV y:agdUcemþcedImI,BRgwg»kasGacTTYl)an nigesvakmµEfTaMsuxPaBseRgÁaHbnÞan;eBlsRmalkUnenH. sBVéf¶enHhak;dUcCamanEtmnÞIreBTübEg¥kextþ nigfñak;Catib:ueNÑaH EdlmansmtßPaBpþl;CUnnUvesvakmµ sMxan;enH)an. mnÞIreBTübEg¥kesÞIrEtTaMgGs; CaBiess mnÞIreBTüEdlenACitshKmn_CageK Kµan smtßPaBeFIVya:gdUecñH)aneT edaysarEtxVHCMnaj xVHbuKÁlik xVHbrikçareBTü xVHsmÖar³pÁt;pÁg; xVHkEnøg smrmü ¬KµankEnøgBiess¦ karRKb;RKgmin)anl¥ xVHqnÞ³eFIVkargar nigKµanesvakmµ24em:ag. edaysarEt]bsKÁTaMgGs;enH rYmTaMgsßanPaBeBlbc©úb,nñpg GgÁkaremDIxaM sUmGMBavnav eGaymankarykcitþTukdak;BiessbEnßmeTotBIsMNak;édKUsuxaPi)al nigraCrdæaPi)alkm<úCa edIm,IeFIV eGayRbesIr nigBRgIkvisalPaBén»kasGacTTYl)an nigesvakmµEfTaMsuxPaBseRgÁaHbnÞan;eBl sRmalkUn enARKb;mnÞIreBTübEg¥kTaMgGs;. bEnßmelIenH edIm,IeFIVeGayRbesIreLIgnUvCMnajeRKÓg pÁt;pÁg; nigbrikçareBTüRKb;RKan; caM)ac;RtUvmankarRKb;RKg nigdwknaMeGayl¥pgEdr. édKUsuxPaBKYr bMeBjtYnaTIsMxan;mYykñúgkarBRgwgkarRKb;RKg nigdwknaMeGay)anl¥.
5¦ suxPaBkumar rhUtdl;eBlenH RbeTskm<úCa)ane)aHCMhanl¥bgÁÜr eq<aHeTAkan;eKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_
rbs;xøÜndUc)anbBa¢ak;enAkñúgkarGegátRbCasaRsþ nigsuxPaBqñaM2005. eTaHCay:agenHkþI GRtamrN³ rbs;Tark nigkumarGayueRkam 5qñaM enAkñúgRbeTskm<úCa enAEtmankMritx<s;EdlminGacTTYlyk)anenA eLIyeT. knøgmkEtgmanGnþraKmn_l¥²kñúgkaredaHRsaynwgbuBVehtuénmrN³PaBenH. EtsMnYrsßitenA Rtg;faetImanGIVxøHeTotEdlRtUveFIV b¤bnþeFIVeTAeTot edIm,IeFIVy:agNakuMeGaykumarbnþsøab;)at;bg;CIvit
143
edayTeT²y:agenH. sYrya:gdUecñHedIm,IeGayR)akdkñúgcitþfa km<úCaBitCanwgGacseRmc)annUvGRta mrN³rbs;Tark nigkumarGayueRkam 5qñaM RtwmqñaM2015. \LÚvenH RksYgsuxaPi)al)anbBa©b;yuT§saRsþse®gÁaHCIvitkumarkm<úCa EdlepþatelIkþardak;BinÞú sþIBIGnþraKmn_TaMg12 edIm,IeGaykumarrYcCIvit ¬karpþÜcepþImeGaybMe)AedaHtaMgBIdMbUg karbMe)AedaHEt mYymuxKt; karbBa©úkGaharbEnßm vItamInGa fñaMbgáareraKkRBa¢wl fñaMbgáarCm¶WettaNUs mugRClk;fñaMkar BarmUs karbgáar Cm¶Wqøg karBüa)aledayb®gÁb;CatiTwkvij fñaMGg;TIbüÚTiksRmab;Cm¶WrlaksYt karBüa )alCm¶WRKuncaj; nigkarmanCMnYykarCMnajenAcaMemIleBlsRmal¦. cMNucGnþraKmn_TaMgenH RtUv)an eKsRmaMgeLIgedIm,IeFIVy:agNaeGaymanRbsiT§iPaBGtibrma kñúgkarkat;bnßykarsøab;rbs;kumar enA RbeTskm<úCa. \LÚvenHbBaðaEdlRtUvRbQmmux KWfa etIeyIgRtUveFIVdUcemþcedIm,IFanafa GnþraKmn_TaMg 12cMNucenH R)akdCa)anTTYldl;édkumarkm<úCaTaMgGs; mincMeBaHfaBYkeKrs;enATINaeLIy.
\LÚveK)anbegáItyuT§saRsþrYcehIy cMENkcMNucGaTiPaBk¾eK)ankMnt;varYcehIyEdr dUecñH GgÁkaremDIxaM sUmGMBavnaveTAdl;édKUGPivDÆn_TaMgGs; ¬TaMgm©as;CMnYy nigGgÁkarminEmnrdæaPi)al¦ nigraCrdæaPi)alkm<úCa eGayerobcMy:agNaeGaykmµviFI nigFnFanrbs;xøÜnedIrRsbKñaeTACamYynwgGaTi PaB nigyuT§saRsþenH. eyIg´EdlCashKmn_GgÁkareRkArdæaPi)alkñúgEpñksuxPaB sUmelIkTwkcitþ eGaym©as;CMnYy begáInkic©CYyKaMRTrbs;xøÜnbEnßmeTotmkelIEpñksuxPaBkumar nigEpñkEdlBak;B½n§. eyIgdwgfakarpþl;mUlniFi CYyxagEpñksuxPaBmata TarkeTIbnwgekIt nigsuxPaBkumar RtUv)aneKminyk citþTukdak;eT. eKykcitþTukdak;eRcInCag CaBiessebIeRbobeFobeTAnwgkarpþl;mUlniFisRmab;Cm¶Wqøg dUcCa Cm¶WeGds¾ rebg RKuncaj; nigCm¶WqøgEdleTIbelceLIgfµI² dUcCa CmøWpþasaybkSI CaedIm.
6¦ suxPaBpøÚvcitþ bBaðasuxPaBpøÚvcitþkMBugbgárnUvPaBeRKaHfñak;mYydl;RbeTskm<úCa EdlCaRbeTsRkIRkmYy.
ktþasgÁm nigktþabriyakasCMuvij dUcCa s®gÁam neya)ay nigPaBRkIRk TaMgenHsuT§EtrYmcMENky:ag sMxan;eFIVeGaymnusSCYbRbTHbBaðasuxPaBpøÚvcitþ. s®gÁamsIuvilruaMér:GUsbnøayeBlCagbITsvtSr_enAkñúg RbeTskm<úCa rbbExµrRkhm sßanPaB 27qñaM eRkays®gÁam nigPaBRkIRkEdlecHEtbnþenATUTaMg RbeTs ¬RbCaBlrdæExµr 35% rs;kñúgCIvPaBmYyEdlrkkéRm)aneRkam 0>5 duløashrdæGaemrik kñúg mYyéf¶¦ TaMgGs;enH b:HTgÁicy:agxøaMgeTAdl;pøÚvcitþrbs;RbCaBlrdækm<úCaTaMgmUl. ebItamkarsÞabsÞg; mYyEdleFIVeLIgedayGgÁkarFIPIGU (TPO) enARbeTskm<úCa kalBIqñaM1999 kñúgcMeNamRbCaBlrdæExµr 5nak; man 2nak; ekItCm¶WpøÚvcitþ. bBaðasMxan;mYyenH KµannrNaeKykcitþTukdak;eRcInqñaMmkehIy TaMgshKmn_GnþrCati k¾dUcCa xagraCrdæaPi)alkm<úCaEdr suT§Etmin)aneGIeBIerOgenHdUcKña. suxPaBpøÚvcitþmin)anRtUvRksYgsuxaPi)al cat;Tukfa CacMNucGaTiPaBesaHeLIy. fµI²enHmankmµviFIfñak;CatimYysMrab;suxPaBpøÚvcitþ b:uEnþmin)an
144
dMeNIrkarl¥eT edaysarEtmankarxVHxatCaeRcIn dUcCa EpñkFnFan nigkmøaMgmnusS. kgVHFnFanmnusS nigCMnajEpñkeraKviklcrik nigkarBieRKaHsuxPaBpøÚvcitþ KWCaktþacm,gEdleFIVeGaykmµviFIenaHeTAmux minrYc. ral;karbNþúHbNþalEdlBak;B½n§nwgviC¢aCIv³EfTaMsuxPaBTaMgGs; epþatelIEtvis½yevC¢saRsþ TUeTAb:ueNÑaH. RKUeBTücitþsaRsþ manmYycMnYnEdrenAkñúgRsukExµr BYkKat;TaMgenHFøab;qøgkat;vKÁbNþúH bNþalkñúgRsuk nigenAÉbreTs edaymankarCYyeRCamERCgBIédKUsuxaPi)al. naeBlbc©úb,nñenH eyIgRtUvkarxøaMgnUvbuKÁlikkargarsgÁmedIm,ICYyGñkCm¶WpøÚvcitþ.
edayehtufabBaðaenHsMxan;xøaMg nigkareqøIytbRtUv)aneKminykcitþTukdak;enaH GgÁkaremDIxaM sUmGMBavnavdl;édKUGPivDÆn_ nigraCrdæaPi)alkm<úCa eGayykcitþTukdak;x<s;kñúgkarpþl;karCYy eRCamERCgbEnßmeToteTAdl;édKUsuxaPi)al nigRksYgsuxaPi)al RbeyaCn_eFIVeGayRbesIreLIgnUv esvakmµEpñksuxPaBpøÚvcitþ k¾dUcCaCYyelIksÞÜykarGb;rMsuxPaB nigbriyakasesdækic© nigsgÁmmaMmYn mYy edIm,IkarBarRbCaBlrdæeGayrYcputBIbBaðapøÚvcitþ)an.
7¦ Cm¶WruaMér: Cm¶WruaMér: b¤Cm¶WEdlminqøg kMBugekIneLIgenAkñúgRbeTskm<úCa. eyagtamkarsÞabsÞg;EdleFIV
eLIgedayRksYgsuxaPi)al nigGgÁkarsuxPaBBiPBelak bgðajfa manGñkekItCm¶WTwkenamEp¥m 10% nigCm¶WelIsQam 25% enAtMbn;TIRkug. enAÉTICnbTÉeNaHvij cMnYnmanTabCag 5% sRmab;Cm¶WTwk enamEp¥m nig 12% sRmab;Cm¶WelIsQam. Cm¶WmharIk KWCaRbePTCm¶WruaMér:mYyeTotEdlkMBugmankar ekIneLIgpgEdr. ebIeTaHbICaCm¶WminqøgraldalenH KWCakmµviFIGaTiPaBmYysRmab;RksYgsuxaPi)al y:agNak_eday k¾kic©RbwgERbg nigGnþraKmn_kñúgkarBRgIkesvakmµTaMgenHeGayeTAdl;GñkCm¶W k¾dUcCa karelIkkm<s;karGb;rMsuxPaB edIm,IkarbgáarCm¶WruaMér:enH enAmanPaByWty:avenAeLIy.
GgÁkaremDIxaM mankgVl;y:agxøaMgfa RbsinebIeBlenHKµankic©RbwgERbgeGay)anxøaMgkøaeTAelI karbgáar nigkarGb;rMsuxPaBenAkñúgEpñkTaMgenHeTenaH RbeTskm<úCanwgdaMk,alcuHeTArkGMErkfµIénCm¶W minqøgraldalmYyenH dUcRbeTsGPivDÆn_nanaenAelIBiPBelakpgEdr enAGnaKt. GgÁkaremDixaM sUmpþl;CaGnusasn_eGaydak;bBa©ÚlnUvskmµPaBCm¶WruaMér:TaMgenH eTAkñúgsMnuMskmµPaBGb,brma eday epþatxøaMgelIkarGb;rMshKmn_ ¬rYmTaMgkarGb;rMmitþpg¦. viFankartwgrwgcaM)ac;RtUveFIVedayminRtUvBnüar eBlcMeBaHEpñkGaTiPaBmYycMnYn dUcCa karRKb;RKg nigkareRbIR)as;fñaMCk; karkat;bnßykarFat;elIs Tm¶n; nigeRKaHfñak;cracr kareFIVeGayRbesIreLIgnUvsnþisux nigsuvtßiPaBes,ógGahar nigkarRbkan;yk nUvTmøab;karrs;enAmansuxPaBl¥ rYmmankareFIVlMhat;R)aN karTTYlTanGaharl¥² nigkarkat;bnßy karesBeRKOgRsvwg. elIsBIenHeTAeTot RksYgsuxaPi)al caM)ac;RtUvBRgwgsmtßPaB karpþl;sMnuMskmµ PaBbRgÁb; edIm,IviPaKeGayRtUveraKsBaØa nigBüa)aleGay)anRtwmRtUv nigtamdanGñkCm¶WruaMér:eGay)an l¥pgEdr.
145
8¦ kgVHkarpSarP¢ab;KñaeGay)anl¥rvagshKmn_ nigRbB½n§suxaPi)al
enAeBlmankarEkTRmg;vis½ysuxaPi)alcab;epþImeLIgkñúgqñaM1996mk karpSaP¢ab;Kñarvagsh Kmn_ nigRbB½n§EfTaMsuxPaB RtUv)aneKKitBicarNay:agl¥itl¥n; eBalKWmankarbegáIteGaymanKN³kmµa FikarRKb;RKgmNÐlsuxPaB ¬HCMC¦ EdlmansmaPaBsmaCik 2nak; mkBIxag shKmn_ ¬Rbusmñak; nigRsþImñak;¦ RbFanmNÐlsuxPaBmñak; nigqµbmñak;. eKalneya)ayCatimYy sþIBIkarcUlrYmrbs;sh Kmn_ nigeKalneya)ayRbtibtþikarRTg;RTayFMmYyRtUv)aneKGnum½t. bEnßmelIenH RksYgsuxaPi)al )anbegáIteLIgnUvRkumRTRTg;suxPaBPUmi (VHSGs) ¬kalBIedImeLIyeKeGayeQµaHfa {karpþl;eyabl; rbs;shKmn_}³ smaCikTaMgBIrnak;sßitkñúgCYrKN³kmµaFikarRKb;RKgmNÐlsuxPaB¦. rcnasm<½n§sh Kmn_EdlmanRsab;enH minmandMeNIrkarl¥eTkñúgeBl\LÚv. CarYmKN³kmµaFikarRKb;RKgmNÐlsux PaB nigRkumRTRTg;suxPaBPUmi dMeNIrkar)anRbesIrEtkñúgtMbn; EdlmankarCYy]btßmÖBIGgÁkarminEmn rdæaPi)al¼édKUsuxPaBb:ueNÑaH. bEnßmelIenHeTAeTotmaneBlxøHGgÁkarminEmnrdæaPi)al b¤édKUsuxa Pi)al)aneRCIserIsbuKÁliksuxPaBshKmn_rbs;xøÜn edaymanmuxgarepSg²Kña mankarTTYlxusRtUv xus²Kña nigmankargareFIVeRcIn mankarelIkTwkcitþEbøk²BIKñaCaedIm. bBaðamYyeTotenAkMritGaCJaFr mUldæan KWfa EpnkarGPivDÆn_XuM nigEpnkarGnuvtþn_RbcaMqñaMrbs;mnÞIrsuxaPi)alextþ KWdac;BIKñaTaMgRsug.
GaRs½yeday)aneXIjnUvsßanPaBdUecñH GgÁkaremDIxaM sUmGMBavnaveGaymankarcat;viFan kareGay)anqab;kñúgkarBRgwgmuxgarénrcnasm<½n§shKmn_EdlmanRsab; dUcCa KN³kmµaFikarRKb;RKg mNÐlsuxPaB nigRkumRTRTg;suxPaBPUmi. RkumRbwkSaXuM b¤GaCJaFrmUldæan KYrEckrMElkPaBCam©as; énrcnasm<½n§TaMgenH edayepþateTAelIeKaledArYménRbB½n§suxaPi)al EdlCakMritmNÐlsuxPaBmYy. muxgarbs;KN³kmµaFikarRKb;RKgmNÐlsuxPaB nigRkumRTRTg;suxPaBPUmiKYrEtmancMENkmYykñúgkar TTYlxusRtUvenAshKmn_. RkumRbwkSaXuMKYrEtbBa©ÚlmuxgarenH eTAkñúgEpnkarGPivDÆn_XuM. b®Ba©asmk vijEpnkarGnuvtþn_RbcaMqñaMrbs;mnÞIrsuxaPi)alextþKYrmanbBa©ÚlKMnitmkBIshKmn_pgEdr. bEnßmelI enH tYnaTI nigkarTTYlxusRtUvrbs;RkumRTRTg;suxPaBPUmi KYrmankarkMNt;eGay)anc,as; nigEbbbT énkarpþl;rgVan;elIkTwkcitþKYreFIVeGaymansþg;da nigRtUvmanFnFan edIm,ICYyeRCamERCgRkumRTRTg;sux PaBPUmi nigKN³kmµaFikarRKb;RKgmNÐlsuxPaB RbEhlCatamry³RkumRbwkSaXuM b¤shKmn_ b¤enAkñúg kmµviFIvimCÄkar nigvishmCÄkar.
9¦ esckþIEpøgkarN_ qñaM2006 rbs;GgÁkaremDIxaM epþatelIbBaðadUcxageRkam³ 1> bBaðakgVHxatfvika ¬enAEtbnþmaneTotkñúgqñaMenH¦ 2> elIkkm<s;karTTYl)anesvaEfTaMsuxPaBesµIKñaenATUTaMgRbeTskm<úCa 3> karBRgwgRbB½n§suxaPi)al³ k¦bnþBRgwgRbB½n§saFarN³ x¦ eFIVeGaymankarcUlrYmBIEpñk
ÉkCn .
146
4> maK’aeq<aHeTAmux
bBaðaKnøwHrbs;BikarPaBkñúgvis½ysuxaPi)al nigkarsþarlT§PaBBlkmµ
sßanPaB edayehtufacMnYnRbCaCnEdlmanBikarPaBmancMnYnRbmaN 7° ¬nig 15° eyagtamr)aykarN_FnaKar
GPivDÆn_GasIu* nigr)aykarN_GgÁkarshRbCaCati**¦ naMeGaybBaðasuxPaBsMrab;RkumgayrgeRKaH EdlCaCn BikarBitCaBMuGaceFVImindwgminB¤)aneLIyenAkñúgral;karBiPakSafñak;Cati. bBaðadUcCakarTTYl)annUvesvasuxPaB kaBüa)alBiess karBinitütamdan karBüa)aledayevC¢saRsþ karsþarlT§PaBBlkmµ nigRtUvkMNt;kñúgeKal neya)aysuxPaB edayrYmTaMgkarBüa)alemeraKhIuv nigrebgCaedIm RtUvEtmankarkMNt;nUvdMeNaHRsay[)an c,as;las;.
eyagtamkarvaytMélskmµPaB nigyuT§saRsþGaTiPaB rbs;kic©RBmeRBogBaNiC¢kmµesrIBiPBelak kñúg vis½ysuxaPi)albc©úb,nñ )anbgðaj[eXIjfa bBaðaBikarPaBenABMuTan;Ecg nigkMNt;cMNucedAc,as;las;enAeLIy eT. kñúgkarCMruj[RbB½n§suxaPi)almanPaBRbesIreLIg enAkñúgÉksarkic©RBmeRBogBaNiC¢kmµesrIBiPBelak KYr dak;bBa©ÚlnUvkarbegáItEpnkarBikarPaBry³eBlEvg nigbRBa¢abEpnkarTaMgenaHeTAkñúgRKb;vis½yBak;B½n§TaMgGs;.
bBaðaKnøwH begáItynþkarsRmbsRmYltamry³karbegáItRkumkargarrvagRksYgsuxaPi)al nigRksYgsgÁmkic© GtIt
yuT§Cn nigyuvnitism,Ta EdlBak;B½n§nwgbBaðaBikarPaB ¬kBa©b;fvika esvasuxaPi)alsMrab;mnÞIreBTü kar Büa)aledayclna nigmNÐlsþarlT§PaBBlkmµ>>>¦.
kMNt; nigGnuvtþyuT§saRsþsMrab;nirnþrPaBrbs;mCÄmNÐlsþarlT§PaBBlkmµfñak;extþ nigfñak;Cati RBmTaMg kMNt;[)anc,as;las;BITMnak;TMngrbs;mCÄmNÐlTaMgenaHeTAnwgRKb;rcnasm<½n§suxaPi)alTUTaMgRbeTs.
GnuvtþeKalneya)aybgáPaBgayRsYldl;CnBikar enARKb;rcnasm<½n§suxaPi)alTUTaMgRbeTs ¬epþImecj BImnÞIreBTü¦.
dak;bBa©ÚlbBaðaBikarPaBeTAkñúgbBaðasuxPaBsaFarN³ karRbmUlTinñn½yrbs;RksYgsuxaPi)al nigRKb; eKalneya)aysuxaPi)alsMxan;²enATUTaMgRbeTs ¬kareFVIeraKvinicä½y vKÁbNþúHbNþal>>>.l.¦
FanaKarGPivDÆn_GasIu ¬1999¦³ karkMNt;TMnak;TMngrvagbBaðaBikarPaBeTAnwgkarkat;bnßyPaBRkIRk³ karsikSa RbeTskm<úCa. GgÁkarshRbCaCati ¬1999¦³ GgÁkarshRbCaCati nigCnBikar KN³kmµaFikaresdækic© nigsgÁm RbcaM tMbn;GasIu nig)a:sIuhVik énGgÁkarshRbCaCati (UNESCAP).
147
B½t’manTMnak;TMng sMrab;B½t’manbEnßmTak;TgnwgbBaðaEdl)anelIkeLIgxagelIenH sUmTMnak;TMng³
elak siIn sumunI naykRbtibtþi GgÁkaremDIxaM TUrsBÞ½elx³ 012 573 062 GIuEm:l³ [email protected]
eKhTMBr½³ www.medicam-cambodia.org
B½t’manGMBI BikarPaBkñúgvis½ysuxaPi)al nigkarsþarlT§PaBBlkm
GgÁkar Handicap International - EpñkPasa)araMg elakRsI Lucile Papon naykRbcaMRbeTs elak Ekn rdæa mRnIþKeRmag TUrs½BÞelx³ ¬855-23¦ 214 504 ¼ ¬855-23¦ 212 897 GuIEm:l³ [email protected]
GuIEm:l³ [email protected]
Gas½ydæan³ pÞHelx 6 pøÚv 348 sgáat;bwgekgkg 3 x½NÐcMkarmn RbGb;sMbuRt 586 PñMeBj
148
smPaBeynD½rkñúgkarkat;bnßyPaBRkIRk
esckþIepþIm bNþajevTikaeynD½rmansmaCikcMnYn 49 GgÁkar mkBIGgÁkarkñúgRsuk nigGnþrCatiEdleFVIkar
epþateTAelIkarts‘UmtienAfñak;CatiedIm,IbegáInkarBRgwgsiTæiGMNacdl;narI enARKb;lMdab;fñak;kñúgsgÁm nig lb;bM)at;nUvvismPaBeynD½r EdlekItmaneLIgrvagnarInigbursenAkñúgsgÁmRbeTskm<úCa tamry³kar RbCMuRbcaMEx nigsikçasalaepSg².
bBaðaCaKnøwH RbeTskmçúCabc©úb,nñ TMnak;TMngeynD½renAmankMritenAeLIy ÉbTdæanvb,Fm’enAEtdak;narIenAkñúg
zan³TabCagbursenAkñúgsgÁm. bBaðaenHenAEtekItman eTaHbICak;EsþgnarIkMBugEtbgðajeGayeXIj kñúgtYnaTIy:agsMxan;CaGñkrkcMnUlsMrab;RKYsarnigCakMlaMgclkrsMrab;karGPivDÆn_esdækic©k¾eday.
TTÞwmnwgenHk¾manPsþútagbBa¢ak;fa kñúgxN³EdlbursnignarIPaKeRcInkMBugCYbRbTHnwgPaBRkIRk smPaBeynD½renAEtman\Ti§BlenAkñúgbBaðaPaBRkIRkenHEdr. karpøas;bþÚrnwgebIk»kassMrab;narI nig karpøas;bþÚrtYnaTIeynD½rkMBugEtmanplb:HBal;eTAelITMnak;TMngrvagburs nignarI ehIyvismPaBeynD½r cMeBaHtYnaTIeynD½r)anqøúHbBa©aMgy:agc,as;enAkñúgkarEbgEckkargarrvagnarI nigburs nigzan³tYnaTIrbs; BYkeKenAkñúgsßab½nnana . vismPaBeTAnwg\riyabfcMeBaHkarGb;rMrbs;ekµgRsI nigmuxgar :smRsb : sMrab;narICaBiessRsþIBikar nigbursenAEtmanCabnþ EdlCamUlehtub¤sKl;eFVIeGaymanKMlateynD½r enAkñúgvis½ykargareTotpg 38.
karbRBa¢abeynD½rtamry³karbegáItRkbx½NÐsßab½½n nigeKalneya)ayenAkñúgRksYgsßab½nrdæ edIm,IeqøIytbeTAnwgtMrUvkarCak;EsþgKWeRbIry³eBlyUr nwghak;bI;dUcCaGnuvtþeTAtamEttMrUvkarrbs;Gñk pþl;CMnYy b¤k¾GnuvtþedayRksYgkic©karnarI bu:EnþPaBCam©as;karrbs;RksYgRbtibtþienAmankMrit. ÉEpnkar skmµPaBeynD½rrbs;RksYgnimYy² Edl)anelIkeLIg KWPaKeRcInminmandMeNIrkarTaMgRsugeTedayKit faskmµPaBTaMgenaHminsUvGTiPaB39. sßanPaBRsþIBikarkm<úCaenAEtCakgVl;y:agxøaMg edayPaKIrdæminTan;)anP¢ab;clnaRsþIBikarkm<úCa eTAkñúgc,ab; nigeqøIytbeTAnwgGnusasn_TUeTAénKN³kmµaFikarlubbM)at;ral;TMrg;énkarerIseGIgelInarI nigGnusBaØaCatiGnþrCati;edIm,ITTYl)annUvsiT§iesrIPaBeBjelj kñuúgkarcUlrYmkñuúgskmµPaBnana dUcCa siT§iTTYl)ankarGb;rM-kargaredayesµIPaB TTYl)anesvasuxPaB nigFana)anfaBYkeK)ancUlrYmRKb; vis½yénCivitsgÁm nigvb,Fm_ dUcmanEcgkñuúgmaRta 31 sþIBIkareKarBsiT§imnusS eKarBtamFmµnuBaØrbs; GgÁkarshRbCaCatiesckþIRbkasCasklsþIBIsiT§ImnusS nigktikasBØaa RBmTaMgGnusBaØaTaMgT,ayTak; 38 r)aykarN_ CEDAW 2006 39 r)aykarN_RbCMuGnþrRksYgeynD½r 2006
149
TinnwgsiT§imnusS nigsiT§iRsþI. RsþIBikarTTYlnUvkarerIseGIgeTVrdgBIsgÁm edayPaKeRcInsgÁmmin)anKit dl;BIsßanPaBlM)akrbs;BYkeKRBmTaMgbEnßmTMgn;b:HBal;GarmµN_pøÚvcitþy:agxøaMg sUm,IEtenAkúñugRKYsar pÞal; 40. karts‘UbBa©úHbBa©ÚlmRnþICan;x<s;sMxan;² enAkñúgCYrrdæaPi)al nigemdwknaMKNbkS k¾RtUv)aneFIV eLIg edIm,IeGaymankardak;RsþICaebkçnarIenAkñúgbBa¢IreQµaH nigdak;eQµaHRsþIenACYrxagelIénbBa¢I. dUecñHsMelgnarIenAelIqakneya)ay nigkareFVIesckþIsMerccitþ)ankMBugEtelIkkMBs; nigykcitþTukdak; BIsMNak;raCrdæaPi)al tamry³karKaMRTcMeBaHkarGnuvtþn_kardak;ebkçnarI enAlMdab;EdlGacCab;Casma CikRkumRbwkSaXMu-sgáat; nigKaMRTeGayGgÁkarsgÁmsIuvil bNþúHbNþalebkçnarImkBIRKb;KN³bkS TaMgGs;kñúg»kase)aHeqñatRkumRbwkSaXMu-sgáat; GaNtþiTIBIr ¬2007¦ knøgmkenH. karbNþúHbNþal ebkçnarI KWBitCakMlaMgmYyedIm,Ikarpøas;bþÚrCaviC¢mansMrab;smtßPaBdwknaMrbs;narI b:uEnþkarbNþúHbNþal BMuTan;)anRKb;RKan;enAeLIyeT 41.
bNþajevTikaeynD½rmankarTMnak;TMng CamYyRksYgkic©karnarI ksikmµ Gb;rM suxaPi)al sgÁmkic© tamry³karcUlrYmRbCMuRbcaMExRkumbec©keTseynD½rGnþr-RksYgEdlsMrbsMrYl edayRksYg kic©karnarI.
sUcnakrtamdanRtYtBinitürYm
eKaledA skmµPaBcaM)ac; sßab½nrdæaPi)alEdl TTYlxusRtUv
kalbriecäT kMNt;
4> ksagRbB½n§c,ab; nigtulakarmYyEdl mandMeNIrl¥ tmøaPaB nig KNenyüPaB EdlkarBarsiT§ibuKÁl dUcEdlmanEcgenA kñúgrdæFmµnuBaØ
4>5 kñúgeBlEdlkMBugGnuvt þdMeNIrkar GaTiPaB nwgRtUvp þl;CUn ³ k>bBa©b;esckþIRBagc,ab;RbqaMgkarCYjdUrmnusS nig karekjRbv½Ba©pøÚvePT nigdak;CUnTIsþIkar KN³rdæmRnþI x>bBa©b; nigGnum½tEpnkarCatiedIm,IGnuvt þc,ab; RbqaMgGMeBIhigSakñúgRKYsar nigkarkarBarCnrg eRKaH
dwknaMeday MOJ dwknaMeday MOWA
kBaØa 2006 mifuna 2006
40 r)aykarN_ CEDAW 2006 41
r)aykarN_eday GgÁkarsIlkar
150
10> CMrujkarksagnUvsgÁmmYy EdlmanPaBs¥itrmYt vis½yGb;rM eCOnelOn nig vb,Fm’BNÑray EdlcakputBIGnkçrkmµ nigCMgW ratt,atnana nigGnuvt þtam Epnkar yuT§saRs þrbs;raCrdæa Pi)al narIrtn³.
10>4 GnuvtþEpnkarskmµPaBCatiedIm,IRbyuT§ RbqaMgnwgGMeBIhigSaelIRsþI
MOWA
kMBugbn þ
GgÁkarminEmnrdæaPi)alsUmpþl;eyabl;sþIBIkarGnuvtþn_sUcnakrtamdanrYmdUcteTA³ 4>5k esckþIRBagc,ab;RbqaMgkarCYjdUrmnusS nigkarekgRbv½Ba©pøÚvePTenAminTan;)anbBa©Ún
eTATIsþIkarKN³rdæmRnþIenAeLIy. xN³enHRksYgyutþiFm’kMBugbBa©Úleyabl;cugeRkayBIxagRksYgkic© karnarI ehIiyeKrMBwgfac,ab;enHnwgRtUvGnum½tenAkñúgqñaM2007enH.
4>5x GnuRkitüsþIBIesckþIRBagc,ab;RbqaMgGMeBIhwgSakñúgRKYsar )anerobcMbBa©b;rYcCaeRsc edayRkumkargarGnþrRksYg EdlmansmasPaBmkBIRksYgkic©karnarI RksYgmhaépÞ nigRkumCMnaBaJ bec©keTs ehIyGnuRkitüenaHRtUv)andak;CUneTAxagRksYgmhaépÞedIm,IGnum½trYcehIy. GnuRkitüenaH Tak;TgPaKeRcIneTAnwgtYnaTI nigkarTTYlxusRtÚvrbs;RkumRbwkSaXuM-sgáat; .
NGOs sUmvaytMélx<s;cMeBaHkic©xitxMRbwgERbgrbs;RksYgkic©karnarI kñúgkarbegáItKN³kmµa FikarTaMgbYn KW³ ¬1¦ Gb;rM ¬2¦ elIkkMBs;karyl;dwg ¬3¦ karkarBarsgÁm nig ¬4¦ karkarBartam pøÚvc,ab;. EteTaHbICay:agenHk¾eday EpnkarCatiedIm,IGnuvt þc,ab;RbqaMgGMeBIhwgSakñúgRKYsar nigkarBar CnrgeRKaHenAEtmandMeNIrkaryWt. ÉGnuRkwtüEdlmansar³sMxan;kñúgkarp þl;eKalkarN_ENnaMsMrab; erobcMEpnkarenAminTan;)anGnum½tenAeLIy ehIykargarerobcMGnuRkwtüTaMgenH enAEtminmankal briecäTkMNt;c,as;las;sMrab;karGnuvtþn_eLIy.
10>4 GgÁkarminEmnrdæaPi)alsegáteXIjfa dMeNIrkarGnuvtþn_EpnkarskmµPaBCatiedIm,I RbyuT§RbqaMgnwgGMeBIhwgSaelIRsþImankaryWty:av. b:uEnþmankarvivDÆn_eTAmuxelIkarpSBVpSayc,ab;tam ry³kare)aHBum<pSay kñúgraCRBwtþib½Rttamry³karepÞógpÞat;CamYynwgc,ab;epSg²eTot EdlBak;B½n§nwg c,ab;RbqaMgGMeBIhwgSa karpSBVpSaytambNþajsarBt’man karpSBVpSayGb;rMeTAshKmn_ PUmi XMu Rsuk nigextþ¼RkugTaMg 24 nigmankarbNþúHbNþalsþIBIkarRbqaMgGMeBIhwgSa dl;sßab½nBak;B½n§dUcCa RksYgkic©karnarI nigRksYgmhaépÞ RBmTaMgbNþúHbNþaleTAnisitSc,ab;enAsalaPUminÞecARkm. RksYg kic©karnarI manEpnkarGb;rMGMBIc,ab;RbqaMgnwgGMeBIhwgSadl;RkumRbwkSaXMupgEdr .
151
skmµPaBKnøwH¼yuT§saRsþrbs ; NSDP
Epñk xøwmsar 4>85 kumara nigkumarITaMgGs;man»kasesµI²KñakñúgkarTTYl)ankarGb;rMRbkbedayKuNPaB
edayBMuKitBI zan³kñúgsgÁm tMbn;PUmisaRsþ CnCati sasna PasaePT b¤PaBBikar eLIy.
4>92 karelIkkMBs;sßanPaBsuxPaBbnþBUCRsþI suxPaBmatanigTark karlubbM)at;mUlehtu bNþalmkBICm¶å karcat;viFankarbgáarCm¶W nigkarpþl;karBüa)alEdlcaM)ac;.
4>97 smPaBeynD½r³ raCrdæaPi)alkm<úCacat;TukRsþImantYnaTIsMxan;enAkñúgesdækic© nigsgÁm km<úCa. EpnkaryuT§saRsþsMrab;RsßþI : narIrtn³ : b¤ : RsþICat,ÚgmantMél : nwgbnþnUvPaB xøaMgkøakñúgeKalbMngpþl; CUnRsþInUvtMélnwgkþIsgÆwmkñúgCIvittamry³karbRBa¢abeynD½r enARKb;skmµPaBTaMgGs;.
4>98 smPaBeynD½rkñúgkarTTYl)ankarGb;rM éføQñÜlkargar PaBCam©as;kmµsiT§ikñúgkarkan; kab;dIFøI karEf rkSasuxPaBbnþBUC PaBGacrgeRKaHedaysaremeraKGIuv Cm¶WeGsd¾ karCYjdUrRsþI nigkareFVIkargarEdlmin)anTTYl)anplRbeyaCn_ CaTUeTATaMgkñúg RKYsar nigsgÁm.
4>99 enAfñakCati k¾dUcCafñak;mUldæanKWeFVIkarepþateTAelI ³ • karebþCJacitþksagsmtßPaBenARKb;kMritTaMgGs; rYmmanTaMgGñkeFVIeKalneya)ay
nigkmµviFI nanaEdlTak;TgnwgeynD½r nigkarbRBa¢abeynD½r. • CMrujkarpþl;siT§iGMNacEpñkesdækic©dl;RsþI. • elIkkMBs;karkarBarxagpøÚvc,ab;sMrab;RsþI.
4>100 • bRBa¢abeynD½reTAkñúgpñt;KMnitrbs;RbCaCnkm<úCaTaMgmUlrYmman enAkñúgfñak;rdæaPi)alTaMgGs; nigenAkñúgdMeNIrkarpþl;fvika.
• EnnaMnigedaHRsaybBaðaGMeBIhwgSakñúgRKYsar karCYjdUrRsþI tamry³karlubbM)at; GMeBIBukrlYy nigBRgwgc,ab;eGay)anmuWgm:at;.
• begáInkarcUlrYmrbs;RsþIenAkñúgrcnasm<n§½énesckþIsMerccitþ nigCMrujeGayRsþI TTYl )annUvkMrit zan³ nigtYnaTIx<s;tamry³eKalneya)aynigc,ab;.
152
kartamdanvDÆnPaBkarGnuvtþn_EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati 4>85 karCMruj nwgelIkkMBs;cMnYnkumarI nigkumara cUleronfñak;bzmsikSa nigGnuviTüal½y
mankarekIneLIg KWkñúgqñaM2005 mancMnYn 6180 nwgkñúgqñaM2006 mancMnYn 6277. cMeBaHkMrit sikSafñak;mFümsikSa nig]tþmsikSa cMnYnsisSnarImankarekIneLIgeRcInCagqñaM2005bnþic edaysar BYkeK)anTTYlnUvGaharUbkrN_. karpþl;TIkEnøgdl;sisSnarIsñak;enAeBlkMBugsikSar KWCayuT§saRsþ d¾l¥bMputkñúgkarCMrujnigelIkkMBs;eGaysisSnarI)aneronbBa©b;;fñak;kMritmFümsikSa nig]tþmsikSa. b:uEnþ GaKarsñak;enAenH Gacdak;)ancMnYnEt 500nak; nwgeTIbEtsagsg;ehIykñúgqñaM2006.
4>92 tamr)aykarN_rbs; CDHS 2005 )anbgðajeGayeXIjfa GRtaEfTaMsuxPaBmata mankarekIneLIgebIeRbobeFobeTAnwgry³eBl 5qñaMmun ¬2000¦. karGegát)anbBa¢ak;famanRsþIcMnYn 20° )ansMralkUnedayqµbEdlmankarbNþúHbNþal RsþImanépÞeBaHcMnYn 77° )anTTYlkarcak;fñaM bgáaCm¶WettaNus nigRsþIcMnYn 69° )aneTABinitüépÞeBaHenAmNÐlsuxPaB. 4>97 nig 4>98 nig 4>99
smPaB nigvismPaBeynD½r³ p>y>G>C )anTTYlsÁal;favismPaBeynD½rKW Cab¤sKl;énPaBRkIRk ehIyPaBcaM)ac;edIm,I kat;
bnßyPaBRkIRk KWkarlubbM)at;ecalnUv]bsKÁnanaEdleFVIeGaymanKMlateynD½r kñúgkargarEdlman R)ak;kMér kmµsiT§idIFøI karEfrkSasuxPaBbnþBUC PaBGacrgeRKaHedaysaremeraKhIuv Cm¶WeGsd¾ karCYjdUr RsþI nigkareFVIkargarEdlmin)anTTYl)anplRbeyaCn_ CaTUeTATaMgkñúgRKYsar nigsgÁm. edIm,Itamdan vDÆnPaBénkarGnuvtþn_yuT§saRsþeynD½r raCrdæaPi)al)ankMnt;eGayRKb;RksYg¼sßab½nBak;Bn§½ manEpn karyuT§saRsþbRBa¢abeynD½r tamvis½yEdlmanRksYgcMnYn 10 RtUvGnuvtþEpnkarenHeGay)annaqñaM 2010. enAcugqñaM2006 eXIjfamanRksYgcMnYn5 Edl)anmaneKalneya)aybRBa¢abeynD½r KWRksYg ksikmµ Gb;rM suxaPi)al B½t’man nigGPivDÆn_CnbT ehIykñúgenaHmanRksYgEtcMnYn4 eTEdl)anGnuvtþ nUveKalneya)ayenaH. cMeBaHRksYgEdlminTan;maneKalneya)aybRBa¢abeynD½r )anerobcMEpnkar skmµPaBeynD½r b:uEnþPaKeRcInEpnkarskmµPaBTaMgenaHKWminmanCaskmµPaB b¤dMeNIrkarelIEpnkar enaHeT. CaBiesseTAeTotRksYg¼sßab½nBak;Bn§½PaKeRcIn BMu)anrMelcnUvskmµPaB b¤smiT§iplEdl Tak;TgnwgeynD½reTAkñúgr)aykarN_vDÆnPaBénkarGnuvtþ p>y>G>C sMrab;qñaM2006 rbs;RksYgxøÜn EdlRtUvbBa¢ÚneTARksYgEpnkareLIy 42.
42 r)aykarN_ RbCMuGnþrRksYgeynD½r 2006
153
karCYjdUrRsþI esckþIRBagc,ab;fµIsþIBIkarRbqaMgnwgkarCYydUrmnusSnigkarekgRbvj½pøÚvePTKW kMBugEtRtUvEk
sMrYleGaymanPaBsIusgVak;KñaeTAnwgBiFIsarrbs;GgÁkarshRbCaCati nwgeGayRsbeTAnwgRkmRBhµ TNµkm<úCa. kargarenHRtUv)anKUsbBa¢ak;tamry³karENnaMbBØatþiCapøÚvkarsMrab;BiFIsarrbs;GgÁkarsh RbCaCati nigGnusBaØaRbqaMgnwgbT]Rkidæ. RksYgkic©karnarInwgshkarCamYyRksYgmhaépÞelIbBaða enH.
GMeBIhwgSakñúgRKYsar c,ab;Tb;sáat;GMeBIGMeBIhwgSakñúgRKYsar)anGnum½trYcehIyenAqñaM2005 b:uEnþGnuRkiténkarGnuvtþén
c,ab;enHmankarGnum½tyWty:avehIykarpSBVpSayénc,ab;k¾min)anTUlMTUlaydl;TUTaMgRbeTs.
bBaðasMxan;²EdlminmanenAkñúg JMI nig NSDP
karEckrMElkB½t‘manCayuTæsaRsþ karRbmUlcgRkgBt’manedIm,I pþl;CaBt’man nigKaMRTelIkargareynD½renAkñúgRbB½næTinñn½yenA
CDC dUcCakarGnum½tc,ab; GnuRkit niglixitbTdæanpøÚvc,ab;nana nigkarGnuvtþn_EpnkarRbqaMgral;TMrg; énGMeBIhigSa nigkarekgRbv½jelIRsIþ nigkumarRsbtamniyamGnþrCati . vimCÄkar nig vishmCÄkar
Fana[manGñkÉkeTseynD½rsMrab;eFVIkarviPaKya:glMGiteTAelIesckþIRBagc,ab;GgÁkarsþIBIvimCÄkar nigvishmCÄkar enAeBlesckþIRBagc,ab;enHRtUv)andak;sMrab;karBieRKaHeyabl; . RsIþenAkñúgkareFIVesckþIsMerccitþ nigkarcUlrYmrbs;RsIþenAkñúgneya)ay
eFVIkartamdanvDÆnPaBénskmµPaBRkumRbwkSaXuM-sgáat;narI nigGñkTTYlbnÞúkkic©karnarI nigkumar nigRsIþ CaGñkdwknaMPUmi kñúgkarcUlrYmeFVIesckþIsMerccitþ . eynD½r nigRsþIBikar
enAkñúgcMnuc 4>97 rbs; p>y>G>C EdlniyayGMBIsmFm’eynD½r BMu)anelIkeLIgBIsßanPaB RsþIBikar nigkarBüa)alCak;lak;NamYyenAkñúgsgÁmrs;enArbs;BYkeKeLIy. karBitBYkeKmankarQW cab;BIrRtYtelIkarerIseGIgtamry³BikarPaBrbs;eK nigtamsßanPaBrbs;RsþIenAkñúgsgÁm. p>y>G>C KYrEtsresrbBa¢ak;GMBIcMMnuckarBar CaBiess nigbegáInnUvsßanPaBsgÁmtamry³karykcitþTukdak; nig RbugRbytñ½elIkarGnuvtþn_yuT§saRsþeynD½r ksagsmtßPaBRsþIBikar bMlas;bþÚrGkb,kiriyaGviC¢man sgÁmEdlmankarerIseGIgRbqaMgnwgRsþIBikar nigFana)anfasiT§irbs;RsþIBikarRtUv)aneKeKarB nigmankar cUlrYm.
154
Gnusasn_ karbegáInGPi)alkic©l¥ vimCÆkar nigvishmCÆkar
• begáInkaryl;dwgGMBImUlehtuénKMlateynD½r nigbegáItyuT§saRsþedIm,IeqøIytbbBaðaKMlateyn D½rTaMgenaHenARKb;kMritfñak;TaMgGs;enAkñúgrdæaPi)al nigsgÁmsIuvil.
kMENrTMrg;vis½yc,ab; • BRgwgkarGnuvtþn_c,ab; nwgbegáInkic©karBardl;narI RbqaMgnwgkarekgRbv½jRKb;rUbPaB nwgdak;
eTasCnelµIskñúg karCYjdUrnarI. karbegáIncMnYnnarIenAkñúgtYnaTIeFVIesckþIsMerccitþ
• RtYtBinitüeLIgvijelInitiviFIrdæ)al EdlmankarerIseGIgeynD½rkñúgkareRCIserIs nigtMeLIg zan³buKÁlik.
lT§PaBkñúgkarTTYl)andIFøI • begáInkaryl;dwgGMBIsiT§ikan;kab;dIFøIrbs;narI enAkñúgcMeNambursnignarI CaBiessRsþICnCati
Cam©as;kmµsiT§idI nigFana)anfasiT§ikan;kab;dIFøIrbs;narIRtUv)aneKeKarB.
bTBiesaFn_)anmkBIshKmn_ krNIsikSa suxPaB nigkarGb;rM
GñkmIg nut Rc)a manGayu 45qñaM manbþIeQµaH tg etg Gayu 48 qñaM mankUn 2nak; CaCnCatiRKwg rs;enA PUmitahWy XuMtWn RsukkUnmuM extþrtnKIrI . GñkmIg CaqµbbUraNenAkñúgPUmi nigmanmuxrbreFVIcMkar eRkABIeFVIcMkar BYkKat;EtgEtcUléRBrk vløi Cr½ pSit edIm,IrkR)ak;cMNUlbEnßmsMrab;ciBa©wmCIvit. edaysarvb,Fm’ RbéBNI nigCIvPaBRkIRkenAkñúgRKYsar GñkmIg nut Rc)a min)aneronsURteRCARCHeT KW)anRtwmEtecHGantictYc.
enAkñúgqñaM 2000 kmµviFIGPivDÆn_shKmn_cMruHrbs;GgÁkar DI PI eG ¬DI PI eG ERbkøayBI GgÁkarGnþrCati sIudes¦ )ancab;epþImkmµviFIGkçrkmµenAkñúgPUmi GñkmIg)ansµRK½citþcUleronfñak;Gkçrkmµ CamYyRbCaCnenAkñúgPUmi. GñkmIgmankarBüayameronsURt enAeBlTMenrKat;cUlcitþ GanesovePAerOgeRBg RBwtþibtþiEdlTak;TgeTAnwg suxPaB nigksikmµ .l. tamry³karcUleronfñak; Gkçrkmµ GñkmIgecHGan nigsresr)anRbesIrCagmun . enAqñaM 2000GñkmIgRtUv)aneRCIserIsCaqµbbUraNsµRK½citþRbcaMPUmieday mankarKaMRTBI GgÁkar DI PI eG ¬sIudes¦ nigGgÁkar eGk yU ¬EpñksuxPaB¦. Kat;)anTTYlkarbNþúHbNþal CaeRcInsþIBIkarEfTaM suxPaBRsþImanépÞeBaH nigbBa¢ÚnRsþIqøgTenøeTAmnÞIeBTükñúgkrNIEdlminGacsMralkUnenAtampÞH)an. GñkmIg nut Rc)a køayCaqµbd¾ l¥mñak;enAkñúgPUmi EdlshKmn_mankarKaMRT nigTTYlsÁal;cMeBaHsñaédrbs;Kat; . tamry³kargarqµbeBl xøHKat; TTYl)ankMér:Ca mFüm5Ban;erol BIesvakmµrbs;xøÜnmYyelIk . bEnßmBIkargarenH Kat;)ancUlrYmpSBVpSayGb;rM suxPaB karBnüakMeNItdl;GñkPUmI CamYybuKÁlik b:usiþsuxPaBXuMpgEdr . GñkmIg nut Rc)a )anmanmticab;GarmµN_fa :tamry³qøgkat;vKÁbNþúHbNþalCaeRcInEdlKaMRTeday GgÁkar DI PI eG xJúM)anbegáInsmtßPaBTaMgcMeNHdwg nigbec©keTskan;Etc,as;; ehIyenAeBl EdlxJúMbegáItkUneGay
155
eK KWxJúMmanPaBeCOCak;elIxøÜnÉg}:. GñkmIgbnþeTotfa :Kat;manesckþIrIkrayNas; Edlbc©úb,nñRbCaCnmankaryl; dwgeRcInkñúgkarEfTaMsuxPaB dUcCa hUbTwks¥at edkdak;mug sMGatxøÜnR)aNnwgsab‘U enAeBlmanépÞeBaH BYkeK )annaMKñaeTAb:usþisuxPaBedIm,IsuMfñaMCatiEdk nigBinitüépÞeBaH :.
mü:agvijeTotburskñúgPUmimankaryl;dwgBIsuxPaBrbs;Priya edayeKminh‘aneRbIeGayRsþImanépÞeBaHeFVI kargarF¶n;² dUcCa bukRsUv dgTwk .l. bEnßmBIenHeTot RsþImYycMnYnFM )aneTArkesvaBnüakMeNItenAb:usþisuxPaB edayeRbIfñaMelb ehIymYycMnYneTot )aneRbIeRsamGnam½y. enHbBa¢ak; eGayeXIjfa RbCaCnmankarpøas;bþÚr eRcInCagBIBlEdlBuMTan;manGgÁkarCYyKaMRT nigGPivDÆn_. erobcMeday ³ GgÁkar DI PI eG TMnak;TMngB½t’man
cMeBaHB½t’manbEnßmsþIBIbBaðaEdl)anelIkeLIgkñúgGtþbTenH sUmemtþaTMnak;TMngCamYy³ evTikaGgÁkarminEmnrdæaPi)alsþIBIkm<úCa elakRsI KI nimul mRnþI KMerageynD½r TUrsBÞ½elx³ ¬855¦ 23 214 429 GIuEm:l³ [email protected] eKhTMB½r³ http://www.ngoforum.org.kh
156
BikarPaB nigEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_CatienAkm<úCa
esckþIepþIm EpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati
“EpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati{ (NSDP: 2006-2010) KWCaÉksaryuT§sa®sþkat;bnßyPaB RkIRkelIkTIBIrenAkm<úCa. rdæaPi)al)ancat;TukEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati CayuTæsa®sþGPivDÆn_rYm EtmYysMrab;karseRmceKaledA nigskmµPaBCaGaTiPaBsMrab;qñaM2006-2010. eTaHbICaPaKIBak;B½n§ CaeRcIn)ancUlrYmkñúgdMeNIrkarerobcMÉksaryuT§sa®sþkat;bnßyPaBRkIRkTaMgBIrk¾eday TidæPaBCaGviC¢-manCaeRcInsMrab;CnBikar RtUv)anecaTCasMNYrd ¾sMxan;elIdMeNIrkarTaMgenaH.
viFIsa®sþénÉksaryuT§sa®sþkat;bnßyPaBRkIRk RtUv)anrMBwgfaCaÉksarEdlRtUv)anCMrujeday RbeTsenH BRgwgedayPaBCaédKUkñúgRsuk nigeRkARsuk nigEp¥kelIkarBieRKaHeyabl;ya:gTUlMTUlay BIsmaCiksgÁmRKb;kMritedayrab;bBa©ÚlTaMgRbCaCnRkIRkpg. karcUlrYmrbs;RbCaCnRkIRk RtUv)anEsVg rkenARKb;dMNak;kaléndMeNIrkarerobcMÉksaryuT§sa®sþkat;bnßyPaBRkIRk³ karerobcMkarGnuvtþn_ kar tamdan nigkarvaytémø. enAkñúgRbeTsEdlmanR)ak;cMNUlTab RbCaCnEdlmanBikarPaB KWCaGñk EdlRkIRkbMputkñúgcMeNamGñkRkIRk. dUecñHdMeNIrkarÉksaryuT§sa®sþkat;bnßyPaBRkIRk KWCa»kasd¾ Biesskñúgkarkat;bnßyPaBRkIRkrbs;RbCaCnRbePTenH CaBiessenAxN³EdlédKUGPivDÆn_epSgeTot rbs;RbeTsenH kMBugEtRbkan;ykviFIsa®sþÉksaryuT§sa®sþkat;bnßyPaBRkIRkkan;EteRcIneLIg.
sßanPaBBikarPaBenAkñúgRbeTskMBugGPivDÆn_ eyagtamkar)a:n;sµanrbs;GgÁkarshRbCaCati )aneGaydwgfa CnBikarmancMnYnRbmaNBI
7° eTA 10° énRbCaCnrbs;RbeTsmYy ehIy 82° énRbCaCnRkumenH rs;enAeRkambnÞat;RkIRk. enAkm<úCamanCMerOn¼karGegátmYycMnYn Edl)an)a:n;sµanCamFümfa GñkEdlmanBikarPaBmancMnYn RbmaN 7° énRbCaCnsrub ¬karGegátrbs;FnaKarGPivDÆn_GasIu)an)a:n;sµanfa mancMnYn15°¦.
kar)a:n;sµanxagelIbgðajya:gc,as;fa CnBikarminEmnmancMnYntictYceT CaBiess RbsinebIeK cat;Tukfa BikarPaBrbs;buKÁlmñak;minRtwmEtb:HBal;dl;sßanPaBpÞal;xøÜnrbs;eKEtb:ueNÑaHeT b:uEnþEfm TaMgb:HBal;dl;sßanPaBRKYsarrbs;eK nigEfmTaMgshKmn_rbs;eKeTotpg.
CalkçN³RbB½n§GRtanikmµPaBkñúgcMeNamCnBikarPaB mankMritx<s;CagRkumRbCaCnepSgeTot TaMgGs;GacrhUtdl; 80° enAkñúgRbeTsEdlmanÉksaryuT§sa®sþkat;bnßyPaBRkIRkCaeRcIn. Bikar-PaBKWCamUlehtupg Caplvi)akpgénPaBRkIRk³ BikarPaBCab;KaMgenAkñúgvdþepSg² EdlepþImecjBIkar elceLIgénBikarPaBeTArkPaBRkIRk EdlbegáInnUveRKaHfñak;énBikarPaB EdlCakarRtLb;mkvijbegáIn nUvPaBRkIRk. rdæaPi)alNak¾edaymankatBVkic©edIm,IbMEbknUvvdþenH[)an. yuT§sa®sþkat;bnßyPaBRkI
157
RkNamYyRtUvEtmandak;bBaðaBikarPaBenAkñúgeKalCMhrd ¾elceFøar nigc,as;las;. karsikSamYyrbs; FnaKarBiPBelak)an)a:n;sµannUvkar)at;bg;plTun kñúgRsuksrubTUTaMgsklelakrvag 1>37X1012
landuløarGaemrik nig 1>94X1012 landuløarGaemrik kñúgmYyqñaM edaysarkarmanCnBikareRcIn EdlKµankargareFVI43 .
kñúgcMeNamsmamaRt EdlRtUv)andak;esñIenAkñúgTsSn³énPaBRkIRk naeBlfµI²enH {PaBKµan semøg} nig {PaBKµanGMNac} mansar³sMxan;Nas; CaBiesskñúgkaryl;dwgBIktþakMNt;Cak;lak;énPaB RkIRkrbs;CnBikar.
BikarPaBenAkñúgEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati - karBinitüeLIgvij nigkarvaytémø
enAkñúgEpnkarGPivDÆn_yuT§sa®sþCati qñaM2006-2010 eKGacniyay)anfabBaðarbs;CnBikar esÞIrEtminRtUv)anelIkeLIg TaMgenAkñúgCMBUkTI7 TaMgenAkñúgtarag b¤sUm,IEtenAkñúg]bsm<½n§ CaBiess EfmTaMgminmanenAkñúgsUcnakreKaledAGPivDÆn_shsvtSr_km<úCaeTotpg.
CMBUknana elIkElgEtkarbBa¢ak;d¾xøImYycMnYnGMBIkarhamXat;RKab;mIn¼yuT§P½NÐminTan;pÞúH nigCMnYydl;
CnrgeRKaH KµanCMBUk b¤maRtaNamYy niyayCak;lak;GMBIsßanPaBrbs;CnBikareLIy. pÞúyBIbBaða eynD½r bBaðaBikarPaBminEdlRtUv)anKitKUrfa CabBaðaresIbd ¾sMxan;kñúgkarseRmceKaledAénkarkat; bnßyPaBRkIRkeT. eyIgGacRsém)anfa PaBemIlmineXIjenH KWCalT§plénkarGnuvtþn_d¾suRkwtünUv dMeNIrkarbBa©Úledaycat;TukCnBikarCaRbCaBlrdædUcKña. CaGkuslGvtþmanenH )anbgðajnUvkarpþac; BYkeKecjTaMgRsugBIkarcUlrYm smPaBrbs;BYkeK nigkarBicarNarbs;sgÁmTaMgmUl. CMBUkTI III GMBIeKaledA nigcMNucedACaGaTiPaB
xN³EdlyuT§sa®sþCatikat;bnßyPaBRkIRk nigEpnkarGPivDÆn_esdækic©sgÁmelIkTI II RtUv)an bBa©ÚleTAkñúgEpnkarGPivDÆn_yuT§sa®sþCati ehIybnÞab;mkRtUv)anbBa©ÚlCamYyeKaledAGPivDÆn_sh svtSr_km<úCa yuT§sa®sþenHelIkeLIgBIcMNucsMxan;²énsmiT§iplEdlseRmc)anéncMNucedAéneKaledA GPivDÆn_shsvtSr_km<úCafa CaeKaledA nigcMNucedAcm,grbs;xøÜn. vaCakarsMxan;EdlRtUvkt;sMKal; fa karelIkkMBs;CIvPaBrs;enArbs;RbCaCnRkIRk CaBiessenAtMbn;CnbT nigkareFVI[RbesIreLIgnUv snþisuxes,óg nigGaharUbtßmÖ KWCaGaTiPaBcm,gEdlRtUv)ankMNt;enAkñúgEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_
43 sUmemIl Robert L. Metts “bBaðaBikarPaB ninñakar nigGnusasn_sMrab;FnaKarBiPBelak ” WB Washington 2000, dkRsg;sMdI enAkñúg ³ Simon Zadek and Susan Scott-Parker “skþanuBlEdleTIbEtman. krNIkic©karBikarPaBfµI” GgÁkarBlkmµGnþrCati nigevTikanieyaCk sþIBIBikarPaB qñaM2001
158
Cati. cMNucedAenHk¾RtUv)anKUsbBa¢ak;pgEdrenAkñúgsUcnakrtamdanrYm EdlRtUv)anRtYtBinitütamdan edayGgÁkarminEmnrdæaPi)al ¬sUmemIl]bsm<½n§ 3¦.
CMBUk IV GMBIyuT§sa®sþ nigskmµPaBsMxan;² cMNuc 4>05 ¬cMNucmUlTI5¦ ÉksarenHniyayCak;lak;tictYcGMBIGñkEdlmanBikarPaB Edl
kñúgenaHraCrdæaPi)alkm<úCa )anebþCJacitþedIm,IbnþGnuvtþyuT§sa®sþ nigskmµPaB³ "epþatcMeBaHGñkEdl RkIRkbMput rab;bBa©ÚlTaMgGñkEdlmanBikarPaB nigCnCatiedImPaKtic nigepþatelIcMNucEdlCYykat; bnßyPaBRkIRk)anqab;rh½s".
cMNuc 4>13 - kMENTRmg;c,ab; nigtulakar kMNt;EpnkarskmµPaBsMrab;karGnuvtþn_ yuT§sa®sþenH. cMNucmUlTI2 énEpñkenHEcgfa "begáItnItiviFIEdlmantmøaPaBsMrab;karerobcMc,ab; GnuvtþkmµviFInana edIm,IbegáInkaryl;dwgrbs;shKmn_GMBIsiT§i nigesrIPaB nigbegáItkariyal½ysMrab; karBarsiT§irbs;RbCaBlrdæ". dUecñHmann½yfa c,ab; nigkmµviFInana ehIynwgkarBarRbCaCnkm<úCa RKb;rUb.
enAkñúg "sikçasalasþIBIBikarPaB nigÉksaryuT§sa®sþkat;bnßy PaBRkIRkenAkm<úCa"44
GñkcUl rYm)anriHKn;Rkbx½NÐc,ab;km<úCaEdlmankarerIseGIgRbqaMgnwgCnBikar. ]TahrN_ CnBikarminRtUv)an GnuBaØat[eFVICam®nþIraCkar. BYkeKminGaceFVICaebkçCnsMrab;tMENgneya)ay ehIyBYkeKminRtUv)an
44
sikçasalasþIBIBikarPaB nigÉksaryuT§sa®sþkat;bnßyPaBRkIRkenAkm<úCa éf¶TI18-19 Exmkra qñaM2007
eyagtameKaledAyuT§sa®sþTaMg15 nigcMNucedA¼sUcnakrsMxan;²TaMg 43cMNuc EdlmanrayenAkñúg tarag 3>2 KµancMNucCak;lak;NamYyniyaydl;CnBikar b¤EpñkBikarPaBeLIy b:uEnþcMNucTaMgenHGnuBaØat[man karBRgIk nigkarRc)ac;bBa©ÚlKñaenAtamEpñk nigenAfñak;eRkamCati. Cak;Esþg eKaledA nigcMNucedAGaTiPaBTaMgGs; min)anykcitþTukdak;Cak;lak;elICnBikar EdlFnaKarGPivDÆn_GasIu)an)a:n;sµanfamancMnYnRbmaN 15° énRbCa CnsrubeT. dUecñHRbsinebIeyIgBicarNaelIGRtaenH yuT§sa®sþenHmin)anseRmceKaledArbs;xøÜnkñúgkarkat;bnßy PaBRkIRksMrab;TaMgGs;KñaeLIy sUm,IEtkñúgry³eBlyUrk ¾eday.
CaGkuslenAkm<úCa enAEtminTan;manc,ab;¼nItikmµCak;lak; edIm,IkarBarCnBikarenAeLIy. dUecñHvadak;CasMNYr elIlT§PaBénkarseRmc)annUvGVIEdleyIg)aneBalxagelI. kñúgzan³CamnusSmñak; CnBikarEdlCaGñkgayrgeRKaHbMput enAkñúgsgÁmkm<úCa KYrTTYl)ankarykcitþTukdak;bEnßmeTotBIsMNak;rdæaPi)al tamry³karbegáIt b¤karEklMGc,ab;¼nItikmµ Cati. karTTYl)ansiT§itamc,ab; KWCakmøaMgmYyEdlCYyCMruj[mankarpøas;bþÚrenAkñúgsgÁm)an. edaysarkarxVHc,ab;Ebb enH GñkmanBikarPaB )annigkMBugRbQmmuxcMeBaHkarlM)ak karerIseGIg TegVIGyutþiFm’CaeRcIn nigkarpþac;ecj. Caplvi)akktþaenHnaMmknUvnikmµPaBd¾F¶n;F¶rsMrab;CnBikar ehIyenHKWCamUlehtuCacm,g EdlCMruj[BYkeKFøak;kñúgPaB RkIRkbMput .
159
GnuBaØat[manb½NÑebIkbrRsbc,ab;. RbkarenHdak;kMrit elIlT§PaBrbs;BYkeKkñúgkareFVI[man\T§iBl nigeFVIesckþIseRmccitþelICIvitrbs;BYkeK. dUecñH GgÁkarCnBikar nigGgÁkarEdleFVIkaredIm,IGñkman BikarPaB )ants‘UBuHBaredIm,ITamTar[manc,ab;sþIBIBikarPaBGs;ry³eBlCit 10qñaM mkehIy rhUt mkdl;sBVéf¶enH.
cMNuc 4>81 - karbegáItkargar niglkçx½NÐkargarl¥RbesIr ¬cMNuc 3 nig 4¦ niyayeyag dl;viFankar begáItkargarsMrab;CnBikar. ÉksarenaHEcgfa³ "begáItbNþajGb;rM nigbNþúHbNþal viC¢aCIv³bec©keTs edIm,I pþl;esvadl;burs nig®sþI TaMgBIrePT[)anesµIKña CaBiessGñkRkIRk CnBikar nigRkumEdlgayrgeRKaH edIm,I eqøIytbeTAnwgtMrUvkarTIpSarkargar TaMgry³eBlxøI TaMgry³eBlEvg"
nig "erobcMmUldæanTinñn½y nigRbB½n§sßiti EdlmanTinñn½y EdlEbgEcktameynD½r BikarPaB nigktþa sgÁmEdlBak;B½n§".
cMNuc 4>82 lkçx½NÐkargar )andak;bBa©Úl CnBikarenAkñúgcMNucmUlcugeRkaybMputéncMNuc GaTiPaBpgEdredayEcgfa "BinitüelICMerIsEdlGaceFVI)ansMrab;karbegáItmUlniFiesaFn CaBiesssMMrab; CnBikar nigGñkenAkñúgbnÞúk nigkarFanara:b;rgsMrab;eRKaHfñak;kargar dUcEdl)anEcgenAkñúgc,ab;kargar".
cMNuc 4>83 - sMNaj;suvtßiPaBsgÁm bBa¢ak;fa "yuT§sa®sþ nigskmµPaBCaGaTiPaB Edl RtUvGnuvtþ rYmman³ karGnum½t nigkarGnuvtþn_c,ab;sMxan;² nigkarbegáItmCÄmNÐlsþarnItism,Ta sMrab; kumarkMRBa CnGnafa CnBikar Cncas;Cra CnrgeRKaHedaysarkarCYjdUrCa®sþI nigkumar". karBRgIk kmµviFIsþarnItism,Ta nigsmahrNkmµsMrab;CnBikar KWCakarebþCJacitþmYyrbs;raCrdæaPi)al kñúgkareFVI GnþraKmn_EpñksgÁm.
cMNuc 4>85 - epþatelIkarksagsmtßPaB nigkarGPivDÆn_FnFanmnusS GMBIkarGb;rMsMedA dl;BikarPaB³ “eKalbMNgry³eBlEvg edIm,IFanafa kumar nigyuvCnkm<úCaTaMgGs; man»kasesµIKña kñúgkarTTYl)ankar Gb;rMEdlmanKuNPaB edayminKitBIzan³ sgÁm PUmisa®sþ CatiBn§ sasna Pasa eynD½r b¤BikarPaBeLIy”. km<úCak¾)anerobcMEpnkaryuT§sa®sþvis½yGb;rM (ESP,2006-2010)
Edlpþl;nUveKalneya)ay nigRkbx½NÐ GnuvtþrYmmYysMrab;karelIkkMBs;CIvPaBrbs;RbCaCnRkIRk eday eRbIR)as;karGb;rMCaktþad¾sMxan; kñúgkarCMrujkarGPivDÆn_sgÁm nigkMeNInesdækic©pgEdr.
eTaHbICaya:gNak¾edaykñúgcMeNamGaTiPaBsMxan;²énEpnkaryuT§sa®sþvis½yGb;rM ¬2006-2010¦ Kµan karGFib,ayCak;lak;GMBICnBikar CaBiesskumarEdlmanBikarPaBeLIy. dUecñHkareFVIkar edIm,ICYykumarEdlgay rgeRKaHTaMgenaHEdlkMBugeronenAsalabzmsikSa nigGnuviTüal½y KYrEtRtUv)anbBa¢ak;enAkñúgcMNucGaTiPaBrbs; EpnkaryuT§sa®sþvis½yGb;rM nigyuT§sa®sþ nigskmµPaBrbs;EpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati. dUc)anEcgenAkñúg cMNuc 4>91 ¬yuT§sa®sþ nigskmµPaBsMxan;²enAkñúgvis½yGb;rM¦ KµancMNucmUlNamYyEdlTak;TgeTAnwgRKU beRgonEdlmanBikarPaBEdlkMBugCYyRbTHkarerIseGIgya:gxøaMgnaeBlbc©úb,nñenHeT dUecñHBYkeKKYrEtRtUv)anelIk Twkcitþ nigKaMRT[eFVIkarCaRKUbeRgonenAkm<úCatamsmtßPaBrbs;BYkeK. RbkarenHGacnaM[mankarpþac;CnBikar ecjBIsgÁmEfmeTot .
160
cMNuc 4>92 - karEklMGvis½ysuxaPi)al³ eKyl;fa mankarGFib,ayCaTUeTAGMBIRkumEdl gayrgeRKaH³ “eFVI[RbesIreLIgnUvsßanPaBGaharUbtßmÖ nigsuxPaBbnþBUC suxPaBmata nigTark lub bM)at;mUlehtuénCMgWepSg² cat;viFankarbgáar nigpþl;karEfTaMsuxPaBEdlcaM)ac; KWsMxan;bMputedIm,IelIk kMBs;sßanPaBsuxPaBrbs;RbCaCnTUeTA CaBiessCngayrgeRKaHEdlxVHmeFüa)ay kñúgkarTTYl)an karEfTaMEbbenaH}. elIsBIenHeTot cMNucenH)anelIkeLIgpgEdrGMBIktþaEdleFVI[b:HBal;dl;sßanPaB suxPaBrbs;RbCaCn dUcCa³ “…PaBRkIRk CamUlehtu nigplvi)akénsuxPaBminl¥ ]bsKÁEpñkhirBaØvtßú rbs;CnRkIRkraraMgBYkeKmin[TTYl)anesvaEfTaM suxPaBEpñksaFarN³)anedaygaykareFVI[RbesIr eLIgEpñkTwks¥at nigGnam½y kMritvb,Fm’l¥RbeIsIr nigkMriténPaBecHGan sresr ¬GkçrPaB¦ x<s; lT§PaBTTYlB½t’man nigkaryl;dwgkan;EtRbesIr smFm’eynD½r sMNaj;suvtßiPaB sgÁmsMrab;CnRkIRk nigCn)at;bg;»kasGaharUbtßmÖl¥RbesIrtamry³GnþraKmn_smRsb.l. kñúgn½yenHGñkEdlmanBikar PaBminRtUv)ankMNt;Cak;lak;eLIy ehIyk¾minmankarykcitþTukdak;cMeBaHCnBikarTaMgenHEdr.
cMNuc 4>97 - smFm’eynD½r k¾CaEpñkd¾sMxan;pgEdrsMrab;kareFVI[RbesIreLIgEpñksgÁmenA km<úCa. eTaHCaya:gNak¾edaycMNuc 4>97 GMBIsmFm’eynD½r min)anbBa¢ak;GMBIsßanPaBrbs;®sþIBikar nigTegVICak;lak;eTAelI®sþITaMgenaHenAkñúgsgÁmrbs;BYkeKeLIy. tamkarBitBYkeKkMBugTTYlrgkarerIs eGIgeTVdgedaysarPaBBikarrbs;BYkeK nigsßanPaBsgÁmrbs;®sþI. EpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati KYrEt)anniyayGMBIcMNucenH CaBiessedIm,IkarBarBYkeK nigelIkkMBs;sßanPaBsgÁmrbs;BYkeK eday karepþatkarykcitþTukdak;elIkarGnuvtþn_yuT§sa®sþeynD½r ksagsmtßPaBsMrab;®sþIBikarpøas;bþÚr\riya bf sgÁmEdlerIseGIgRbqaMgelI®sþIBikar nigFananUvsiT§i nigkarcUlrYmrbs;BYkeK.
enAkñúgEpñkEdlTak;TgnwgRkbx½NÐtamdan nigvaytémøEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati KµanGVITak;TgCak;lak;eTAnwgTidæPaBsMxan;énBikarPaB nigkarcUlrYmrbs;CnBikareLIy. PaB
Kµansemøgrbs;CnBikar nigPaBemIlBYkeKmineXIjenAkñúgTinñn½y enAEtCabBaðadEdl. RbsinebIraC rdæaPi)alkm<úCanwgBinitütamdansßanPaBRkIRk sMNMuviFankarN_Cak;lak;mYyRtUverobcMeLIg edIm,ITTYl )anTinñn½ysþIBIBikarPaB. Tinñn½yBitR)akdsþIBIBikarPaBKYrEtGacrk)anenATUTaMgRbeTs CaBiesssMrab; karb®Ba¢abeTAkñúgkmµviFIGPivDÆn_. RbsinebImin)anedaHRsayPaBRkIRkrbs;CnBikareTenaH yuT§sa®sþ enH nwgbraC½ykñúgkarBinitütamdanelIrUbPaBd¾eBjeljénPaBRkIRk enAkñúgRbeTsTaMgmUl.
Ep¥kelIyuT§sa®sþ nigskmµPaBCaGaTiPaB EdlRtUvGnuvtþenAkñúgkareFVI[RbesIreLIgdl;vis½ysuxaPi)al BikarPaBenAEtminTan;RtUv)anbBa¢ak; nigkMNt;eKaledAenAeLIy. Tak;TinnwgkarEklMGlT§PaBeRbIR)as;esva nig RbB½n§EfTaMsuxPaB karerobcMEpnkarry³eBlyUrsMrab;EpñkBikarPaB nigkarbBa©ÚlEpnkarTaMgenHeTAkñúgEpñkBak;B½n§ TaMgGs; KYrEtRtUv)anbBa¢ak;enAkñúgEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati.
161
GvtþmanbBaðaBikarPaBenAkñúgEpñkepSg² naM[mankarmineKarBÉksarEdlP¢ab;Parkic©pøÚvc,ab; sMxan;² Edlkm<úCa)ancuHhtßelxa dUcCa³ TsvtSr_CnBikarRbcaMGasIu nig)a:sIuhVikrbs;GgÁkar UN
ESCAP nigviFansþg;darshRbCaCatisMrab;kareFVI[man»kasesµIKñasMrab;CnBikar ¬1993¦. elIsBI enHeTot edaykm<úCa)ansVaKmn_ nigseRmccitþ[sc©ab½nelIGnusBaØaGgÁkarshRbCaCatisþIBIBikarPaB EdlRtUv)anGnum½tenAkñúgExFñÚ qñaM2006 karEksMrYl nigkarEktMrUvelIEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_CatiGac rMBwgfanwgekItmaneLIg)an.
karEksMrYl nigkarbBa©ÚlBikarPaBeTAkñúgdMeNIrkarEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati
CadMbUgkarRKb;RKgelIBikarPaB nigGñkEdlmanBikarPaB minRtUvbgðajnUvcMNab;GarmµN_min RtwmRtUvGMBIsmtßPaB nigesckþIR)afñarbs;RbCaCnRkIRkPaKeRcInEdlmanBikarPaBeLIy ehIyRtUvEt eKarBtamviFIsaRsþsiT§imnusSbc©úb,nñcMeBaHBikarPaB. mnusSRKb;GayueFVIkar EdlmanBikarPaBF¶n;F¶r GaceFVIkar)an nigcg;eFVIkar ehIymincg;[eKcat;TukfaCa “krNIsuxmalPaB” eLIy.
TIBIr GñkEdlmanBikarPaBminEmnCaRkumEtmYydUcKñaeT. BYkeKRtUvsVy½tPaBxus²BIKñaya:g xøagMEdllatsn§wgBIPaBsVy½tsrubrhUtdl;PaBsVy½tsUnü. eKalneya)ay nigkmµviFIBikarPaB RtUv )anerobcMeLIgEp¥kelIkarbnþRsbKñaEdllatsn§wgBI “CMnYysgÁm” rhUtdl; “lT§PaBTTYl)ankar gar”. GñkEdlmanBikarPaBmYycMENk BwgEp¥kTaMgRsugelIeKalneya)ayCMnYysgÁm ¬]TahrN_ Gtß RbeyaCn_BikarPaB¦ BIeRBaHBYkeKk¾GacBikard¾F¶n;F¶rpgEdr b¤manv½ycas;CraeBkpgEdr. dUecñHeKal neya)ayCMnYysgÁm KWCaEpñkd¾sMxan;éneKalneya)aysþIBIBikarPaB. CnBikarepSgeTot EdlkmµviFI layKñaénCMnYysgÁm niglT§PaBTTYl)ankargar dUcCakmµviFIkargarKaMRT nigkmµviFIkargar pþl;CMrkGac RKb;RKan;sMrab;BYkeK. b:uEnþPaKeRcInényuvCn nigmnusScas; EdlmanBikarPaB “GacmanPaBsVy½t )an”³ viFankarKaMRTmanRKb;RKan;edIm,IeFVIGBüaRkwtükmµelIkarcuHexSay edIm,IkMu[vabegáIt)anCaBikar PaB.
tMrUvkarrbs;CnBikar KWCabBaðaGnþrvis½ydUctMrUvkarrbs;buKÁlRKb;rUbepSgeTotEdr³ karGb;rM karbNþúH bNþalviC¢aCIv³ suxPaB kargar nKrUbnIykmµ karsagsg;lMenAdæan vb,Fm’.l. edayman CMenOmutmaMelIkarEkERbenH eKGacniyay)anfa eKBuMcaM)ac;begáIt b¤erobcMeGaymaneKalneya)ay¼ CMBUkBiessNamYy sþIBIBikarPaBenaHeT RbsinebIeKalneya)aytamvis½ynImYy²suT§EtmankarKitKU nigdak;bBa©ÚlbBaðaBikarPaBehIyenaH. eTaHbICaya:gNak¾eday bTBiesaFn_bgðajfa enHminEmnCakar lM)akeTkñúgkarerobcMrcnasm<½n§mYycMnYnEdlFananUvtMrUvkar nigplRbeyaCn_rbs;CnBikar RtUv)anKit
162
KUrdak;bBa©ÚlenAkñúgeKalneya)aytamvis½yTaMgGs;. tamrcnasm<½næ vaminxusKñaBI eKalneya)ay RkumeKaledANamYyepSgeTot ]TahrN_ eKalneya)ayeynD½r.
Gnusasn_ edayKN³kmµaFikarbBa©ÚlEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati yl;ya:gc,as;GMBIkarlM)aksMrab;
Rkumkargarbec©keTs nigRkumRbeTspþl;CMnYy EdlTTYlxusRtUvcMeBaHkarGnuvtþn_ karRtYtBinitü tamdan nigkarvaytémøedIm,IBinitüeLIgvijelIEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati edayeFVIkarEksMrYl eBjelj edIm,ICaRbeyaCn_dl;CnBikar. sMeNIenHmanbMNgCYysRmYldl;karyl;dwgkarbBa©Úl nig mineFVI[manplb:HBal;xøaMgdl;ma:RTIsTaMgmUlénÉksarenHeT. KN³kmµaFikarbBa©ÚlEpnkaryuT§-sa®sþGPivDÆn_Cati)anesñInUvskmµPaBBIr³ cMeBaHCMBUk II ¬karrIkcMerIn nigsßanPaBbc©úb,nñ¦ nigCMBUkIV
¬yuT§sa®sþ nigskmµPaBsMxan;²¦ edIm,Ib®Ba¢ab b¤bBa©ÚlRbGb;bEnßménr)aykarN_énkarrIkcMerIn sþIBI bBaðaBikarPaBtamEpñknIymYy² EdlRtUv)anesñIxageRkam. cMeBaH]bsm<½n§ 1>1 edIm,IbEnßmsUcnakr mYycMnYnsþIBIIbBaðaBikarPaBsMedARtYtBinitütamdan nigvaytémølT§plsMrab;RkumCak;lak;enH ¬dUcCa eynD½r Ca]TahrN_¦.
163
RbGb;bMeBjbEnßm 1> sMrab;CMBUk II ¬karrIkcMerIn nigsßanPaBbc©úb,nñ¦
2. For the chapter IV (keys strategies and actions)
sßanPaBbc©úb,nñ kgVHxatehdæarcnasm<½n§suxaPi)al karsMbUreTAedayRKab;mInkb;dI nigPaBRkIRkxøaMg)anbNþal
[RbeTskm<úCakøayCaRbeTsmYyEdlmancMnYnRbCaCn EdlmanBikarPaBeRcInbMputenAkñúgBiPBelak. eK)an)a:n;sµanfacMnYnCamFümKW 7° énRbCaCnsrub ¬RbEhl 980>000nak;¦ manBikarPaB. vdþén PaBRkIRk - PaBgayrgeRKaH - BikarPaB b:HBal;ya:gF¶n;F¶rdl;RbeTskm<úCa EdlmanRbCaCn Edl manBikarPaBeRcIn edayGñkEdlmanBikarPaBsßitkñúgcMeNamRkumRbCaCn 35° Edlrs;enAeRkambnÞat; RkIRk KWrk)anticCag 1duløar kñúgmYyéf¶ ¬82° énRbCaCnEdlmanBikarPaB eyagtamkarGegátrbs; TIPñak;garGgÁkarshRbCaCati¦. xN³EdlRKab;mInkb;dI enAEtCabBaðad¾FMdEdlenAkm<úCa ¬RKab;mIn¼ yuT§P½NÐminTan;pÞúH enAEtTTYlxusRtUvcMeBaHeRKaHfñak;RbmaN 875 dEdl EdlkñúgenaH 87° énkumar cMnYn 267nak; CaCnrgeRKaHRtUv)ansmøab;¦ CMgW nigeRKaHfñak;cracrbc©úb,nñenH KWCa]btþiehtuénBikarPaB d¾FMbMputenAkm<úCa EdlmanCnrgeRKaHekµgbMput.
tamkar)a:n;sµanmankumarBikarcMnYn 13>4° EdlkMBugeronenAkñúgsala. b:uEnþedayman]bsKÁ CaeRcIn raraMgkumarEdlmanBikarPaBminGaccUleron)anenaH cMnYnénkumarEdlmanBikarPaBenAkm<úCa TMngCaman cMnYnx<s;CagenH. eTaHbICamanGRtaeRbva:Lg;énRbCaCnEdlmanBikarPaBx<s;k ¾eday km<úCaminEmnCakrNIelIk ElgcMeBaHninñakarCaGnþrCatiénkarerIseGIgRbqaMgelIBYkeKeLIy. CaBiess BYkeKRtUv)anemIleXIjkñúg lkçN³GviC¢manya:gxøaMg nigRtUv)anerIseGIgya:gxøaMg RtUv)anbdiesFCaerogral;éf¶ nigminmannrNa emIleXIjenAkñúgshKmn_ nigRKYsarrbs;BYkeK. sßanPaBenHmansPaBkan;EtF¶n;F¶rEfmeTotenAtMbn; CnbT EdlRbCaCnkm<úCaPaKeRcInrs;enA nigCatMbn;EdlminGaceFVIERs nigrkcMNIGahar EdlRtUv)an emIleXIjfa CabnÞúkmYysMrab;RKYsar nigshKmn_. elIsBIenHeTot karlM)akpøÚvcitþEdlBYkeKCYbRbTH dUcCa karbMbrbg;ecaledaybþI¼RbBn§ karmak;gayBIsgÁm karbdiesF nikmµPaB nigGRtaeRbIeRKOgRsvwg x<s; nigGtþXat nigtMrUvkarsuxPaBpøÚvcitþepSgeTot CaTUeTAminRtUv)anedaHRsayeLIy.
164
bBaðaKnøwHsMrab;EpñkBikarPaBTak;TgnwgGPi)alkic© - bBa©b; Gnum½t [sc©ab½n nigGnuvtþ c,ab;sþIBIBikarPaB EdleKarBtambTdæan nigviFanFGnþrCati
¬GnusBaØaGgÁkarshRbCaCati esckþIRbkas hSaeRkb ¬Zagreb¦¦
- p¥ak b¤hamR)amesckþIseRmc b¤karGnum½trbs;tulakar nig¼b¤rdæaPi)alelIRkwtüc,ab; esckþI seRmcrdæ)al nigtulakarTaMgGs; EdlbegáIt[mankarerIseGIgelIGñkEdlmanBikarPaB³ ]TahrN_ lT§PaBTTYl)ankargarCam®nþIraCkar nigsiT§ie)aHeqñat>>>
- CYysRmYldl;karerobcM nigkarBRgwgkarRKb;RKgenAmUldæanedayGgÁkarCnBikar nigRkumCYy xøÜnÉgenAkñúgshKmn_rbs;BYkeK³ GnuvtþskmµPaB nigdMeNIrkar edIm,IbBa©ÚlRkumTaMgenHeTAkñúg dMeNIrkareFVIesckþIseRmccitþ.
bBaðaKnøwHsMrab;EpñkBikarPaBTak;TgnwgbrisßansMrab;karGnuvtþn_yuT§sa®sþctuekaN
- kMNt;RkumgayrgeRKaH nigsßanPaBBikarPaBenAkñúgRbeTs[)anc,as;las; BIeRBaHvaGacman plb:HBal;xøaMgeTAelIdMeNIrkarkat;bnßyPaBRkIRk.
- rdæaPi)al nigGgÁkarminEmnrdæaPi)alepSgeTot KYrBicarNabBa©ÚlskmµPaBCnBikar eTAkñúgEpn kar nigskmµPaBrbs;xøÜn.
- CYysRmYlkargar b¤karBieRKaHeyabl;rbs;TIRbwkSasþIBIBikarPaBenAkMritRksYgepSg² edIm,I erobcM b¤RbmUlpþúMeKalneya)ay nigviFIsa®sþRbkbedaycIrPaB EdlKaMRTcMeBaHCnBikar nig karminerIseGIg.
bBaðaKnøwHsMrab;EpñkBikarPaBTak;TgnwgkarsþarnItism,Ta nigkarksagehdæarcnasm<½n§rUbv½nþ - Gnuvtþc,ab;sþIBIkarEklMGbBaðaBikarPaBEdlTak;Tgnwgehdæarcnasm<½n§rUbv½nþ
o GnuvtþRbkbedayRbsiT§PaBnUveKalneya)aysþg;darUbnIykmµ sMrab;bTdæanénkarTTYl )anlT§PaBsMrab;BikarPaBRKb;RbePT nigedIm,IRtYtBinitü[)anhµt;ct;elIkarGnuvtþn_eKal neya)ayTaMgenH edayGñkedIrtYTaMgGs; ¬RksYg Rkumh‘unÉkCn GgÁkarGnþrCati GñkedIr tYCab;kic©snüa>>>¦.
o kMNt;katBVkic©dl;RKb;sMNg;GKarsaFarN³ nigGKarmanRsab; RtUvEtGacecjcUl)an edayCnBikar.
165
sUcnakrbEnßm ]bsm<½n§ 1³1
eKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_km<úCaTI9³ karedaHmIn yuT§P½NÐminTan;pÞúH CMnYysMrab;CnrgeRKaH nig EpñkBikarPaB
26> erobcMRkbx½NÐd¾TUlMTUlaysMrab;GñkEdlmanBikarPaB
- Gnum½t nigGnuvtþc,ab;sþIBIBikarPaB³ qñaM2007
- cMnYnc,ab; Rkwtü nigesckþIseRmctulakar nigrdæ)alEdlmankarbBa©ÚlKaMRTGñkEdlmanBikarPaB³ ekIneLIg 20° enAkñúgqñaM2010.
bBaðaKnøwHsMrab;EpñkBikarPaBTak;TgnwgkarksagsmtßPaB nigkarGPivDÆn_FnFanmnusS - CMrujeKalneya)aysklkmµénkarGb;rMRbkbedayRbsiT§PaB tamry³karGPivDÆn_GgÁPaB
KMerag karBinitütamdan nigkarvaytémø EdlmanÉkeTsEpñkGb;rMbBa©ÚlKñasMrab;kumar nigyuvCn
EdlmanBikarPaB. - elIkkMBs;KuNPaBbNþúHbNþalviC¢aCIv³ nigbegáIncMnYnmCÄmNÐlbNþúHbNþalviC¢CIv³sMrab;Gñk
GñkEdlmanBikarPaB. - CYysRmYldl;karbBa¢Ún nigkar]btßmÖsMrab;karsikSaenA]tþmsikSa edaymankmµviFIGaharUb-
krN_sMrab;yuvCnmanBikarPaB EdlgayrgeRKaHTaMgenAkñúg nigeRkARbeTs.
bBaðaKnøwHsMrab;EpñkBikarPaBTak;TgnwgEpñkÉkCn karGPivDÆn_ nigkarbegáItkargar GaCJaFr nigGñkedIrtYGnþrCatiRtUvEtrYmKñadwknaMeq<aHeTArkkarpøas;bþÚrenAkñúgEpñkÉkCn edIm,IebIkpøÚv
dl;CnBikarenAkñúgrUbPaBénkarbegáItkargar ³ CMrujkarbegáIncMnYnCnBikarenAkñúgRkumh‘unÉkCn ksagRKwHsßan nigelIkkMBs;lkçx½NÐkargar
sMrab;CnBikar.
- Gnuvtþc,ab;sMrab;kargarGñkEdlmanBikarPaB.
- begáIt[mansmasPaBtamdanmYycMnYnsMrab;karRtYtBinitü nigvaytémøenAkñúgshCIB sßab½n GnþrCati nigRksYgBak;B½n§.
- CMrujkmµviFIsMrab;karbNþúHbNþal nigKaMRTdl;GñkEdlmanBikarPaBsþIBIGaCIvkmµxñattUc smtß-kic©eronsURt PaBCaGñkhat;kar>>>KaMRTcMeBaHkarbNþúHbNþalenAkEnøgkargar nigelIkTwkcitþ[ eRCIserIsGñkEdlmanBikarPaBcUlbMerIkargartamry³GgÁkarminEmnrdæaPi)al GgÁkarGnþrCati nigEpñkÉkCn.
166
- lubbM)at;ecalnUvc,ab; Rkwtü esckþIseRmctulakar nigesckþIseRmcrdæ)al EdlmanlkçN³ CaGviC¢man nigEdlminrab;bBa©Úl ¬°énkarlubbM)at;ecal¦³ 50° enAkñúgqñaM2008/ 100° enAkñúgqñaM2010.
- GnuvtþRbB½n§RbmUlsßitiCatisMrab;sßanPaBGñkEdlmanBikarPaB³ 2009.
B½t’manTMnak;TMng sMrab;karpþl;eyabl;¼sMNYr¼sMNUmBr sUmTak;Tg³
GgÁkarCnBikarGnþrCati - )araMg lUsIul )a:pun/ nayikarRbcaMRbeTs elak Ekn rdæa/ mRnþIKMerag TUrs½BÞelx³ 023 214 504 ¼ 023 212 897 GuIEm:l³ [email protected]
167
eKalneya)ayCatisMrab;yuvCn esckþIepþIm
km<úCaCaRbeTsEdlmanRbvtþisaRsþd¾cMNas; ehIymanRbCaBlrdæv½yekµgd¾eRcInelIslb; Edl RbmaN 70°énRbCaCnkm<úCa srubGayueRkam 30qñaM b:uEnþkarpþl;»kasdl;yuvCnkñúgkareFVIesckþI sMerccitþ karcUlrYmd¾eBjeljkñúgkarbeBa©jsñaéd nigsmtßPaB karTTYl)annUvkarGb;rMRbkbeday KuNPaB nigkarTTYl)annUvkargarsmRsbsMrab;ciBa©wmCIvitenAmankMritTabbMputkñúgeBlbc©úb,nñ.
PaBGskmµTaMgLayEdlekItmancMeBaHyuvCnnigsgÁmknøgmkk¾dUckñúgeBlbc©úb,nñ GacCamUl ehtubNþalmkBIGvtþmanéneKalneya)ayCatisMrab;yuvCn EdlCamUldæanRKwHsMrab;yuvCn kñúgkar GPivDÆn_xøÜnÉg nigk¾CaEpnTIbgðajpøÚvsMrab;sgÁmnigrdæaPi)al kñúgkareFIVEpnkarGPivDÆyuvCncMeKaledA nigRbkbedayskþanuBl. edayemIleXIjtMrUvkarcaM)ac; nigsarRbeyaCn_éneKalneya)ayCatisMrab; yuvCnenHehIy eTIbRkumGgÁkarsmaKmyuvCn nignisSit)anpþÜcepþImKMnitCMrujeGayrdæaPi)al CaBiess RksYgGb;rM yuvCn nigkILa begáItnUveKalneya)ayCatisMrab;yuvCncab;taMgBIqñaM1996mk. cab;BI qñMa2001 dl;bc©úb,nñenH GgÁkarsmaKmyuvCn¼nisSit )anerobcMsikçasalaenATUTaMg 24extþ¼Rkug edIm,IRbmUlGnusasn_BIyuvCnRKb;mCÄdæanenATUTaMgRbeTs EdlmanGñkcUlrYmCayuvCnsisS nisSit RbmaNmYymWunnak; ¬Cag 40° CayuvnarI¦. r)aykarN_skmµPaB esckþIRBYy)armÖ nigGnusasn_ EdlRbmUl)anBIsikçasalaenHnwgdak;CUnrdæaPi)al RksYgGb;rM yuvCn nigkILa nigsßab½nBak;B½n§nana kñúgeBlqab;².
edIm,IedaHRsaynUvbBaðaxagelI GgÁkarsmaKmyuvCn¼nisSitenAkm<úCacMnYn 25 )anmUlmtiKña begIáteLIgnUvbNþajGgÁkaryuvCnmYyeQµaHfa {bNþajeKalneya)ayCatisMrab;yuvCn} enAqñaM 2006 bnÞab;BImanCMnYbCaeRcInelIkeRcInsarCamYyfñak;dwknaMRksYgGb;rM yuvCn nigkILa kñúgkarCMruj eGaybegIáteKalneya)ayCatisMrab;yuvCn. RKb;CMnYbTaMgGs; fñak;dwknaMRksYgGb;rM yuvCn nigkILa RKb;lMdab;fñak;)ansMEdgnUvqnÞ³x<s;kñúgkarbegIáteKalneya)ayCatienHeLIg. bNþajenH)anCYbRbCMuKña erogral;Ex edIm,IBiPakSaGMBIBt’manepSg²EdlTak;TgeTAnwgbBaðayuvCnRBmTaMgeFIVkarts‘Umti.
sUcnakrtamdanrYm
BuMmansUcnakartamdanNamYyEdlBak;B½n§nwgeKalneya)ayGPivDÆn_yuvCneT.
skmµPaB¼yuT§sa®sþsMxan;²enAkñúgEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati cMNucEdlTak;Tgnwgvis½yenH enAkñúgEpnkaryuT§sa®sþGPivDÆn_Cati (NSDP) mandUcxageRkam
enH³
168
cMNuc xøwmsar 4>87 {bEg¥krwgmaMrbs;RbeTsCatimYyKWCasMNMud¾sMxan;énFnFanmnusSEdlmankarGb;rM manCMnaj
maneTBekaslü nigmansmtßPaBenAkñúgvis½ynanaénEpñkesdækic© nigsgÁmkic©. } >>>edIm,I[ mankarrIkceRmInnigrkSa)annUvkMeNInesdækic©RbkbedaycIrPaB RbeTsCatiRtUvkarmuxCMnaj CaeRcIn dUcCaGñviTüasa®sþ visVkr GñkRsavRCav nigGñkÉkeTsenAtamEpñknanaénesdækic© sgÁm.}
4>88 {karpSarP¢ab;karGb;rMnigkarbNþúHbNþaleTAnwgTIpSarBlkmµry³eBlEvg nigmFüm nigeTAnwg sgÁmrYmbBa©ÚlTaMgkarGb;rM[manCMnajsRmab;karrs;enAnigsuxPaB nigkarGb;rMGMBIkarkarBar emeraKhIuv¼Cm¶WeGds_.}
4>88 {karGPivDÆn_bEnßmeTotkñúgvis½yyuvCnnigkILa edaybegáInkarykcitþTukdak;cMeBaHyuvCnkñúg RKb;muxCMnaj.}
RtgcMNuc 4>87 enAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati eyIgeXIjfa raCrdæaPi)al)anykcitþ Tukdak;ya:gxøaMgkøaeTAelIyuvCnelIvis½yBRgwgeTBekaslü CMnajviC¢aCIv³ nigkarGb;rM ehIycat;Tukfa vis½yTaMgenHKWCaq¥wgxñgrbs;RbeTs. tMrUvkarcaM)ac;TaMgnaHrYmman³ EpñkviTüasaRsþ visVkr GñkR)aCJ nig GñkRsavRCav nigGñkCMnajÉkeTsBhuvis½y.
k¾b:uEnþebIeyagtamesckIþCUndMNwgelx 366 Gyk>sCN cuHéf¶TI 29 Exmkra qñaM 2007 rbs; RksYgGb;rM yuvCn nigkILa sIþBIkareRCIserIsnisSitGaharUbkrN_eGaycUleronfñak;qñaMsikSamUldæanenA tamRKwHsßan]tþmsikSasaFarN³sMrab;qñaMsikSa 2007-2008 )aneGaydwgfakareRCIserIsnisSit GaharUbkrN_enAtamEpñkxagelI ¬EpñkviTüasaRsþ visVkr GñkR)aCJ nigGñkRsavRCavCMnajÉkeTsnana¦ enAmancMnYnticenAeLIy ebIeRboeFobeTAnwgcMnYnsisSEdl)anbBa©b;karsikSaenAmFümsikSaTutiyPUmi kúñgmYyqñaM². Cak;EsþgGaharUbkrN_cMnYn 60kEnøg RtUv)anpþl;CUnnisSitEpñkvisVkrenAviTüasßanbec©k viTüakm<úCa enAeBlEdlGaharUbkrN_cMnYn 350kEnøg RtUv)anpþl;CUnnisSitenAsaklviTüal½yCati RKb;RKgelImuxviC©adUcCa RKb;RKg esdækic© BaNiC¢kmµ TIpSar KNenyü.l. EdlcMnYYnGaharUbkrN_ TaMgenHk_RtUv)anpþl;CUnnisSitBIsaklviTül½yÉkCnpgEdr. TnÞwmnwgenaHEdreKsegáteXIjkarpþl; kEnøgsñak;enAsMrab;nisSit CaBiessnisSitnarImantictYcbMputenAeLIy. müa:gvijeTotenAeBlEdl nisSitbBa©b;karsikSaenAtamRKwHsßan]tþmsikSasaFarN³ KWBYkeKman»kastictYcbMputcMeBaHkarTTYl )ankargareFIVkñúgsßab½nrdæ nigÉkCn. cMnYnnisSitmñak;kñúg 9nak; EdlGacrkkargar)aneFVIeRkayBIbBa©b; mhaviTüal½y45. krNIenHRtUv)aneKemIleXIjfa KuNPaBénkarsikSamankMritTab nigkgVHxatsMPar³ sikSadUcCamnIÞrBiesaFn_bNÑal½ysaFarN³. 45 r)aykarN_GPivDÆn_FnaKarBiPBelak 2007³ karGPivDÆ nigmunsSCMnan;eRkay
169
cMNuc 4>88 enAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati)anEcgya:gc,as;GMBIkMeNInénkarykcitþTuk dak;eTAelIkarGPivDÆn_yuvCn b:uEnþraCrdæaPi)alBMu)anykGIVEdlCa]krN_sMrab;tMrg;Tis kñúgkarGPivDÆn_ yuvCneT. dUecñHedIm,IeGaymankarGPivDÆyuvCnRbkbedayRbsiT§iPaB raCrdæaPi)alRtUvEtbegIáteGay maneKalneya)ayCatisMrab;yuvCn edaydak;bBa©ÚlnUvbBaðaGaTiPaBcMnYn 10 rbs;kmµviFIBiPBelak sMrab;yuvCnnaqñaM2000 nigqñaMbnþbnÞab;. Tak;TineTAEpnkarbegIáteKalneya)ayCatisMrab;yuvCneyIg eXIjfamanEtRksYgGb;rM yuvCn nigkILa b:ueNÑaH Edl)anRbwgERbgkñúgkarbegIáteGaymanesckIþRBag eKalneya)ayenHeLIgkalBIqñaM2006 edayKµantMNagmkBIRksYgnanaEdlmankarBak;B½n§eTAnwg yuvCn CaBiessGgÁkar¼smaKmyuvCn edIm,IcUlrYmpþl;eyabl;enAkñúgRkumkargareFIVesckIþRBageKal neya)ayenHeLIy.
eTaHbIenAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Catirbs;rdæaPi)al)anebþCJacitþbegáIncMnYnsisScUleron enAfñak;bzm nigGnuviTüal½yk¾eday b:uEnþrdæaPi)alBMu)anbegáIteGaymaneKalneya)ayCatisMrab; yuvCnenAeLIyeT. enAkñúgEpnkaryuT§saRsþvis½yGb;rM ESP EdlerobcMeLIgedayRksYgGb;rM yuvCn nigkILa k¾mineXIjmanEpnkarCak;lak;NamYy sMrab;begáIteGaymaneKalneya)ayCatisMrab;yuvCn pgEdr.
bBaðasMxan;²EdlminmanenAkñúgsUcnakrtamdanrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati eyagtamkarsikSaRsavRCavfµI²)aneGaydwgfamanEtnisSitmñak;b:ueNÑaHGacrkkargareFIV)ankñg
cMeNamnisSit R)aMbYnnak;Edl)anbBa©b;karsikSaenAmhaviTüal½ykñúgmYyqñaM². GaRtaényuvCnGt;kar gareFIVeRcInnaMeGaymanbBaðaCaeRcIndUcCa karesBeRKOgejon karbegáItRkumbgtUcbgFM bgáGsnþisux cMeBaHsgÁm karCYjdUrpøÚvePTEdlCamUlehtucMbgénkarrIkraldalénCMgWeGds_ nigCMgWkameraKCaedIm. suxPaBk¾CabBaðaecaTmYyd¾cMbgpgEdrsMrab;yuvCnkm<úCanaeBlbc©úb,nñenH dUcCa karqøgCMgWeGds_ nig CMgWkameraK karesBeRKOgRsvwgnigeRKOgejon karCk;)arI EdleFVIeGayb:HBal;y:agF¶n;F¶rdl;suxPaB yuvv½yTaMgpøÚvkay nigpøÚvcitþ. eTaHbICaehdæarcnasm<½n§Gb;rMmankarrIkcMerInkñúgb:unµanqñaMcugeRkayenH k¾eday EtRbB½n§énkarGb;rMenAEtCabBaðacMbgdUcCa GaRtasisSe)aHbg;karsikSamankMritx<s; ehIysmtß PaBrbs;sisS nisSit Edl)anbBa©b;karsikSamankMritTab.
enHCaeBlevlaEdlraCrdæaPi)al nigsßab½nBak;B½n§TaMgGs; RtUvEtbegáIteKalneya)ayCati sMrab;yuvCnedIm,IKaMRT nigCMrujTwkcitþdl;karcUlrYmy:agskmµrbs;yuvCn kñúgkarGPivDÆn_Cati kñúgeBl bc©úb,nñ nigeTAGnaKt. ehIyvak¾CaeBlevlaEdlrdæaPi)al nigsßab½nBak;B½n§ RtUvEtdak;bBa©ÚlbBaaðtMrUv kar sMNUmBr nigGnusasn_rbs;yuvCn eTAkñúgEpnkarCatiCaGaTiPaBcMbgsMrab;Gnuvtþn_. eKalneya )ayCatisMrab;yuvCn KWCa]bkrN_mYyd¾sMxan;nigminGacxVH)anenAkñúgeBlbc©úb,nñenH edIm,ICYytMrg;Tis kñúgkarGPivDÆyuvCnkm<úCaRbkbedayKuNPaB nigRbsiT§PaBx<s;. eKalneya)ayCatisMrab;yuvCnRtUv EtepþatelIbBaðasMxan;²cMnYn 10 rYmman³ 1>bBaðaKuNPaBkñúgvis½yGb;rM 2>mankargareFVI 3>PaBRkIRk
170
nigPaBGt;Xøan 4>suxPaB 5>brisßan 6>kareRbIR)as;eRKOgejon 7>karRbRBwtiþbTelµIsrbs;yuvv½y eRkamGayu 18qñaM 8>skmµPaBeBllMEh 9>karcUlrYmrbs;RsþI nigyuvtIv½yekµg nig 10>karcUlrYm eBjeljrbs;yuvCnenAkñúgsgÁmnigkñúg kareFIVesckIþsMerccitþ .
Gnusasn_ 1- RksYgGb;rM yuvCn nigkILa RtUvGnuvtþtameKalkarN_CamUldæanEdlRtUv)anelIkeLIgenAkñúg
sniñsiT§enARkugEvün ¬Vienna¦ EdlCaKMrUmYykñúgkarbegáItnitIviFIeKalneya)ayCatisMrab; yuvCn ehIyRksYgRtUvykcitþTukdak;elIbBaðaCaGaTiPaBTaMg 10cMnuc énkmµviFIskmµPaB sMrab;yuvCnBiPBelaksMrab;qñaM2000 nigqñaMbnþbnÞab; EdlenHCasMeNIrbs;RbB½n§skmµPaB sMrab;yuvCnrbs;GgÁkarshRbCaCati sMrab;CamUldæanRKwHkñúgkarerobcMeKalneya)ayCati sMrab;yuvCn.
2- raCrdæaPi)alkm<úCa CaBiessRksYgGb;rM yuvCn nigkILa RtUvFanaeGaymankarcUlrYmya:g eBjeljrbs;yuvCnBIRKb;mCÄdæanTaMgGs;TUTaMgRbeTs rYmTaMgGgÁkaryuvCn¼nisitS sma Km¼køibyuvCn¼nisiStkñúgRKb;dMeNIrkarénkarerobcMeKalneya)ayCatisMrab;yuvCn CaBiess cUlrYmkñúgRkumkargarsMrab;dMeNIrkarerobcMeKalneya)ayCatisMrab;yuvCnEtmþg.
3- eKalneya)ayCatisMrab;yuvCnRtUvEtGnum½tedayrdæsPadUcc,ab;nanaEdr. 4- eKalneya)ayCatisMrab;yuvCnRtUvQrelItRmUvkar nigbMNgR)afñarbs;yuvCnkm<úCa Ca
mUldæan. 5- RksYgGb;rM yuvCn nigkILa KYrbegáInkmµviFIGaharUbkrN_sMrab;nisSitkñúgEpñkCMnajviTüasa®sþ
visVkr sikSaRsavRCav nigCMnajbec©keTsBhuvis½yenAkñúgRKwHsßan]tþmsikSa. 6- rdæaPi)alKYrpþl;Genþvasikdæandl;sisSRsI sisSRkIRk nigsisSmkBItMbn;dac;Rsyal.
B½t’manTMnak;TMng sMrab;B½t’manbEnßmEdlTak;TgnwgbBaðaEdl)anelIkeLIgkñúgÉksarenH sUmTMnak;TMng ³
bNþajeKalneya)ayCatisMrab;yuvCn (NYP-NET)
Gas½ydæanTMnak;TMng ³ pÞHelx 135A pøÚv 259 sgáat;Twkl¥k; 1 x½NÐTYleKak PñMeBj km<úCa tMNagsMrab;TMnak;TMng ³ 1- elak y:ug KImem:g RbFan PDP-Center TUrs½BÞ ³ 016 828 211 2- elak CIv yUem:g RbFan KYA TUrs½BÞ ³ 012 772 271 3- elak m:k; sara:t; GñksMrbsMrYl YCC TUrs½BÞ ³ 012 992 401 4- elak san C½y naykRbtibtþi KIND TUrs½BÞ ³ 012 445 642
171
siT§ikumar
esckþIepþIm esckþIéføgkarN_sþIBIsiT§ikumarKWbMeBjbEnßmeTAelIÉksarepSg²eTotedaysarsiT§ikumarman Cab;Bak;B½n§enAkñúgRKb;vis½yTaMgGs;. esckþIEføgkarN_enHRtUv)anerobcMedayKN³kmµaFikarGgÁkarmin EmnrdæaPi)aledIm,IsiT§ikumarEdlCasm<½n§GgÁkareRkArdæaPi)alCati nigGnþrCaticMnYn 46 EdleFVIkarrYmKña edIm,IelIkkMBs;karyl;dwgGMBIsiT§ikumar eFVIkargarts‘Umti nigtamdankarGnuvtþn_GnusBaØaGgÁkarsh RbCaCatisþIBIsiT§ikumarkñúgRbeTskm<úCa. raCrdæaPi)alkm<úCa)anpþl;sc©ab½nelIGnusBaØaGgÁkarshRbCaCatisIþBIsiTi§kumarenAqñaM1992. cab;taMgBIeBlenaHmk mankarxitxMmYycMnYnedIm,IGnuvtþGnusBaØaenHkñúgTisedAeFVI[RbesIreLIgnUvsßan-PaBrbs;kumarenAkm<úCa. enAqñaM2000 KN³kmµaFikarsiT§ikumarrbs;shRbCaCatisIþBIsiTi§kumar)anpþl; Gnusasn_cMnYn 31cMNuc dl;RbeTskm<úCaedIm,IEklMGkarGnuvtþGnusBaØasIþBIsiTi§kumar. CakareqIøytb raCrdæaPi)albegáItbEnßmnUveKalneya)aysaFarN³EdlTak;Tgnwgkumar )an BRgwgkardwknaMnigkarebþCJacitþrbs;xøÜn nig)anbegáInFnFansMrab;sßab½nTaMgLayrbs;raCrdæaPi)alEdl eFIVkickarkumar kñúgeKalbMNgeFVI[kumarRkIRk nigkumargayrgeRKaH TTYl)annUvGtßRbeyaCn_BIkar GPivDÆn_enAkm<úCa.
bBaðasMxan;² ynþkarGnuvtþ nigkartamdankarGnuvtþGnusBaØaGgÁkarshRbCaCatisþIBIsiT§ikumar
RkumRbwkSaCatikm<úCaedIm,IkumarEdl)anbegáIteLIgenAqñaM1995 edayGnuRkwtü KWCaGgÁPaB sRmbsRmYlsRmab;karGnuvtþnigkartamdankarGnuvtþn_ GnusBaØaGgÁkarshRbCaCatisþIBIsiT§ikumar enA km<úCa. edIm,IGnuvtþkargar[manRbsiT§iPaB kñúgeKalbMNgelIkkMBs;siT§ikumar enAkñúgRbeTskm<úCa Ék]tþm sux Gan ]bnaykrdæm®nþI rdæm®nþITTYlbnÞúkTIsþIkarKN³rdæm®nþI EdlCatMNagrbs;semþc h‘un Esn naykrdæm®nþIénraCrdæaPi)alkm<úCa )anEføgkñúg»kasTivakumarGnþrCati 1 mifuna 2006 fa {Rkum RbwkSaCatikm<úCa edIm,IkumarcaM)ac; RtUverobcMbNþajkargarrbs;xøÜnrhUtdl;fñak;extþ-Rkug nigRsuk-x½NÐ}. RkumGgÁkareRkArdæaPi)alekatsresIrx<s;cMeBaHKMnitpþÜcepþImenH EdlGaceFVI[RkumRbwkSaCati enHeqøIytb)anTan;eBlevlacMeBaHkartamdan nigelIkkMBs;karGnuvtþsiT§ikumar. TnÞwmnwgkarxitxMRbwgERbgxagelIenH k¾eKsegáteXIjfa RkumRbwkSaCatikm<úCaedIm,IkumarenA EtBMuTan;mandMeNIrkar)anl¥enAeLIy edaysarxVHxatbuKÁlikRKb;RKg³ buKÁlikTaMgGs;suT§Etx©IBIRksYg epSg². RbB½n§RKb;RKgB½t’manrbs;RkumRbwkSaCatikm<úCaedIm,Ikumar minGaceqøIytbeTAnwgtMrUvkarénkar tamdansßanPaBkumar nigkarGnuvtþGnusBaØaGgÁkarshRbCaCatisþIBIsiT§ikumar. edaysarRbFanman zan³Rtwmrdæm®nþI ehIyGKÁelxaFikarenAmanzan³TabeRbobeFobCamYynwgtYGgÁneya)ayepSgeTot
172
RkumRbwkSaenHCYbkarlM)ak kñúgkarTMnak;TMngCamYysmaCikrbs;xøÜnenAtamRksYg nigsßab½nepSg² Edl manzan³esµI b¤x<s;Cag.
eRKOgejón kñúgry³eBlb:unµanqñaMknøgmkenH raCrdæaPi)alkm<úCa)anxitxMRbwgERbgkñúgkarRbyuT§RbqaMgnwg bTelµIseRKOgejón rYmTaMgkarGnum½tc,ab;sþIBIkarRtYtBinitüeRKOgejón karksagbTdæantamc,ab; nig EpnkarCatiedIm,IBRgwgynþkarGnuvtþ nigGnusasn_TaMg10cMNucrbs;Ék]tþm]bnaykrdæm®nþI s exg. kñúgqñaM2006 raCrdæaPi)alkm<úCa)anGHGagfa xøÜnTTYl)aneCaKC½yelIskmµPaBRbqaMgkardaMduH nigkar CYjdUrkBaäaenAkm<úCa46. eRKOgejónmanpSayesIÞrEtral;s)aþh_enAelITMB½rsarB½t’man nigKWCa bBaða mYyEdleFVI[mankarRBYy)armÖkan;EteRcIneLIg kñúgcMeNammhaCn. karsikSaRsavRCavfµI²EdleFIV edayGgÁkarsþarnItism,TaGñkejónfñaMenAkm<úCa )anrkeXIjfakñúgcMeNamGñkejónfñaM 500nak; enATI RkugPñMeBj 33° CasisS¼nisiStEdleronfñak;cab;BIbzmsikSarhUtdl;saklviTüal½yEdlPaKeRcIn eRbIR)as;fñaMy:am:a ¬RbePTem:tMehVtamInejónxøaMg¦ nigkavhit. GñkeRbIR)as;ehr:UGinmancMnYntic b:uEnþ cMnYnenHmankarekIneLIg47. eyagtamr)aykarN_enaH kñúgqñaM2004 RbeTskm<úCamanGñkeRbIeRKOg ejóncMnYn 5>502nak; EdlekIneLIgdl; 6>876nak; kñúgqñaM200548. elIsBIenHeTot eK)an)a:n;sµan facMnYnGñkeRbIR)as;eRKOgejónBitR)akdKWesµInwgcMnYnEdlrkeXIjenHKuNnwg 5 b¤ 10 dg. eK)an)a:n; sµanfa 30° énGñkeRbIR)as;eRKOgejónKWCakumar. kñúgqñaM2006 sßitiGñkeRbIeRKOgejónsßitkñúg sßanPaBmanlMnwg49 eTaHbICaeKsegáteXIjcMnYnfñaMejónEdlsmtßkic©rwbGUs)anmankarekIneLIgkIþ. fñaMejón)aneFVI[b:HBal;y:agxøaMgeTAdl;snþisuxnigsuxumalPaBsgÁm. b:uEnþkarpSBVpSaysþIBIplvi)ak énkareRbIbMBaneRKOgejónenABMuTan;)anTUlMTUlayenAeLIy enAkñúgmCÄdæansisSsala nigshKmn_. müa:geTotkm<úCaminmanmCÄmNÐlRKb;RKan;eTsRmab;karBüa)al karEfTaM nigkarsþarnItism,Takumar EdlejóneRKOgejón.
emeraKeGds_¼Cm¶WeGds_ raCrdæaPi)alTTYl)aneCaKC½ykñúgkarGnuvtþyuT§sa®sþeRbIR)as;eRsamGnam½y 100° enAkñúg TUTaMgRbeTs eday)anTTYllT§pll¥RbesIrCamYykarfycuHénGaRtaqøg³ enAqñaM1997 GRtaeRbv:a Lg;man 3° cMnYnenH)anfycuHmkRtwm 1>9° enAqñaM2003. raCrdæaPi)alkm<úCa)anbegáInkarpþl; »sfBnüarCIvitdl;GñkCm¶WeGds_ ehIymkdl;qñaM2006 )anpþl;fñaMdl;GñkCm¶WeGds_cMnYn 20>131nak;
46 r)aykarN_sþIBIlT§plkargarRtYtBinitüeRKOgejónqñaM2006 47
Many Drug Users Students, Phnom Penh Post, January 27-February 09, 2006 48 r)aykarN_9ExedImqñaM 2005 rbs;GaCJaFrCatiRbyuT§RbqaMgeRKOgejón 49 r)aykarN_ sþIBI lT§plkargarRtYtBinitüeRKOgejónqñaM2006
173
kñúgenaHmankumarcMnYn 1>787nak;50. yuT§sa®sþenHCYybnßyGaRtakumarkMRBaEdl«Bukmþaysøab;eday sarCm¶WeGds_. b:uEnþCm¶WeGds_enAEtCaktþacMbgmYyEdlCMruj[GaRtamrN³rbs;kumarenAEtmankMrit x<s;enAeLIykm<úCa. cMnYnkumarEdlsøab;edaysarCmW¶eGds_mankarekIneLIg enAeBlEdlGaRtaqøg)an ekIneLIg.
Ék]tþm hug s‘unhYt GtItRbFanGaCJaFrCatiRbqaMCmW¶eGds_ )anmanRbsasn_fa {enAkñúg ry³eBl15qñaMknøgmkenHRbCaCnkm<úCaRbmaN 100>000nak;)ansøab;)at;bg;CIvitedaysarCmW¶eGds_ ehIy)anbnSl;TuknUvkumarkMRBa Cag100>000nak;}51. kumarkMRBaTaMgenHRtUv)ane)aHbg;ecal nig minRtUv)aneGIeBIedayshKmn_nigsac;jati nig TTYlrgkarerIseGIg³ BYkeKRtUvbgçMcitþe)aHbg;karsikSa edIm,IeFVIkarciBa©wmb¥Ún. kumarxVHxatcMNIGahar CRmk nigsmÖa³sikSa.
karrMelaPpøÚvePT karCYjdUr nig kareFIVGaCIvkmµpøÚvePTelIkumar raCrdæaPi)al)anBRgwgviFankarrbs;xøÜnCakareqøIytbeTAnwgkarbMBanpøÚvePT nig kareFIVGaCIvkmµ
pøÚvePTelIkumar nigEfmTaMg)anBRgwgbNþajkargartambNþaextþRkugmYycMnYn dUcCakarbegáItnayk dæannKr)alRbqaMgkarCYjdUrmnusSnigkarBarGnItiCn edaymankariyal½yrbs;xøÜnenARKb;extþRkugTaMg Gs;kñúgTUTaMgRbeTs nigkarBinitüeLIgvijnUvc,ab;sþIBIkarrt;Bn§mnusS. eTaHbICay:agenHkIþ k¾EpnkarCati RbqaMgkarCYjdUrnigkareFIVGaCIvkmµpøÚvePTelIkumarqñaM 2000-2004 EdlKWCaeKalneya)aysMxan; bMputrbs;raCrdæaPi)al kñúgkarRbqaMgnwgkarCYjdUrnigkareFIVGaCIvkmµpøÚvePTkumar)anhYssm½yeTAehIy ehIyEpnkarCati5qñaMelIkTI2kMBugsßitenAkñúgdMeNIrkarRBagenAeLIy. dUcKñaEdr esckþIRBagc,ab;fµIrbs; RksYgyutiþFm’sþIBIkarb®gáabGMeBIBRgt; lk;dUrmnusS nigGMeBIeFVIGaCIvkmµelImnusS EdlsMedAeFIV[man lkçN³eBjeljCagc,ab;cas; enAminTan;RtUv)anGnum½tenAeLIy.
eTaHbICaviFankarmYycMnYnRtUv)ancat;eLIgedIm,Ibgáar nigb®gáabkarbMBanpøÚvePTkIþ k¾enAkñúgqñaM 2005 KN³kmµaFikarGgÁkareRkArdæaPi)aledIm,IsiT§ikumar)anTTYlkrNIrMelaPesBsn§v³ cMnYn 139 krNI edaymankumarIrgeRKaH cMnYn142nak; kñúgenaHkumarIGayueRkam 9qñaM cMnYn 32nak; GayuBI10-14qñaM cMnYn 69nak; nigGayu BI15-17qñaM cMnYn 41nak;. krNITaMgenHPaKeRcInekIteLIgenAkñúgextþ bnÞaymanC½y kMBg;FM )at;dMbg RkugPñMeBj nigextþkNþal. eKeXIjmanCnelµIscMnYn 142 nak;enAkñúg krNITaMg 139 enH³ 104nak; Cab;Bn§naKarbeNþaHGasnñcMnYn 4nak; Cab;Bn§naKar 3nak; rt;eKcxøÜn 22nak; enAeRkAXMu ehIy 9nak; enAminTan;)anTTYlkarCMnMuCMrH. kMeNIntYelxenH)anbgðajnUvkarRsut cuHénsIlFm’sgÁm nigPaBTn;exSayénkarGnuvtþc,ab;. krNICaeRcInRtUv)anbBa©b;edaykarsRmuH sRmYleRkARbB½n§tulakar.
50
r)aykarN_qñaM2006 rbs;mCÄmNÐlCatiRbyuT§RbqaMgCm¶WesIEs,k nigkameraK 51
dkRsg;ecjBIkaEstkm<úCafµI elx 747 cuHéf¶TI2 Ex mifuna qñaM2005
174
Blkmµkumar RbeTskm<úCa)anpþl;sc©ab½nelIGnusBaØaGgÁkarBlkmµGnþrCati (ILO) elx138 sþIBIGayu Gb,brmasMrab;TTYl[eFIVkargar nigGnusBaØa ILO elx182 sþIBIkarRbqaMgTRmg;F¶n;F¶rbMputénBlkmµ ehIyraCrdæaPi)al)anbegáItGnuKN³kmµaFikarCatisIþBIBlkmµkumar nignaykdæanBlkmµkumar enAkñúg RksYgkargar nigbNþúHbNþalviC¢aCIv³ edIm,IGnuvtþkmµviFImanry³eBlkMNt;sMrab;karlubbM)at;TRmg; F¶n;F¶rbMputénBlkmµkumarEdl]btßmÖeday ILO-IPEC ¬kmµviFIGnþrCatirbs;GgÁkar ILO sIþBIkarlub bM)at;Blkmµkumar¦. dMNak;kalbYnqñaMelIkTI1 nwgsMedAeRsacRsg;nigTb;sáat;kumarcMnYn 16>000nak; tamry³karpþl;[BYkeKnUvkarGb;rMTaMgkñúgnigeRkARbB½n§ RBmTaMgkarbNþúHbNþalGkçrkmµ CMnaj nig viC¢aCIv³52. b:uEnþkmµviFIenHenAminTan;)anykcitþTukdak;elIRKb;vis½y nigRbePTénTRmg;F¶n;F¶rbMputén BlkmµkumarenAeLIyeT. eK)a:n;RbmaNfaRbeTskm<úCamankumarRbmaNCag 1/5 lannak;kMBugeFVIkargar EdlenAkñúg enaH kumarcMnYn 250>000nak; eFIVkarenAkñúgTRmg;F¶n;F¶rbMputénBlkmµkumar53. karRsavRCavrbs; viTüasßanCatisßitikñúgqñaM2003 )anbgðajfaenATIRkugPñMeBjmankumarbMerItampÞHRbmaN 27>950nak;. kumarTaMgenaHminman»kasTTYl)annUvkarsikSaeT ehIyPaKeRcInkMBugRbQmmuxnwgkarekgRbv½Ba© kar rMelaPbMBanTaMgpøÚvkay nigBaküsMdICaerogral;éf¶.
RbB½n§yutþiFm’sMrab;kumar raCrdæaPi)alkm<úCa)anBüayamedIm,IEklMGbB½n§yutþiFm’GnItiCn. RksYgyutþiFm’)anecjeKal karN_ENnaMGMBIkarGnuvtþ_c,ab;Cati nigGnþrCatiCaFrmanTak;TgnwgyutþiFm’GnItiCn. fµI²enHeRkamCMnYy ]btßmÖrbs;TIPñak;garGPivDÆn_GURsþalI ¬AusAid¦ Bn§naKarextþkNþal RtUv)anEklMGsMrab;eFVICaKMrUdl; Bn§naKarepSgeTotkñúgRbeTskm<úCa. eTaHCay:agenHkIþ k¾km<úCaenAxVHxatc,ab; nigbTdæanCaeRcInTak;Tg nwgRbB½n§yutþiFm’sMrab;kumar. karGnum½tc,ab;sþIBIsßanTm¶n;eTasénbT]RkidækñúgqñaM2002 eFVI[]tþm RbeyaCn_rbs;kumarRtUv)an)at;bg;cMeBaHmuxc,ab;. eKeXIjmanbTb,BaØtiþxøHsþIBIry³eBlénkarXMuxøÜn kumareRkamc,ab;RBhµTNÐ b:uEnþBMumanbTb,BaØtþib¤bTbBa¢aENnaMNamYy EdlEcgfakarcab;xøÜn karXat; xøÜn nigkarXMuxøÜn b¤kardkhUtesrIPaBkumarKYrEtRtUvGnuvtþCaCMerIscugeRkaybMputenaHeT. eKBMueXIjman mNÐlEfTaMedayELkNamYysMrab;kumarCab;XMuXaMg b¤kardak;Bn§naKarkumardac;eday ELkBImnusS cas;enaHeT. edaysarkumarRtUvTTYleTaskñúgBn§naKarEtmYyCamYymnusScas; BYkeKGacTTYlbT BiesaFn_GMBIkarRbRBwtþbTelµIskan;EtF¶n;F¶rBICnelIµsepSgeTot. cMeBaHsiT§iTTYl)annUvkarBüa)alEpñk ragkay nigcitþsaRsþ nigkareFVIsmahrNkmµcUleTAkñúgsgÁmvij RbB½n§Bn§naKarkm<úCamankarpþl;tic 52
ÉksarKMeragmanry³eBlkMNt;rbs; ILO/IPEC 53 r)aykarN_rbs;GgÁkarBlkmµGnþrCati kmµviFIGnþrCatisþIBIkarlubbM)at;Blkmµkumar- KMeragKaMRTkmµviFIeBlevlakMNt;rbs; ILO/IPEC
175
tYc b¤esÞIrEtmin)anpþl;nUvesvasþarnItism,Ta cMeBaHmnusSEdlCab;XMuXaMg rYmTaMgRbkarEdlkumarCab; eTasRtUv)andak;Bn§naKarCamYymnusScas;enAtambNþaextþnana. CaBiess kmµviFIGb;rMb¤sþarnIti sm,TasMrab;kumarkñúgBn§naKarmantictYcbMput b¤minmanEtmþg. kñúgqñaM2005 mankumarRbEhl 450 nak;Edl)anCab;Bn§naKarkñúgRbeTskm<úCa54.
Gnusasn_ karGnuvtþ nigkartamdankarGnuvtþGnusBaØaGgÁkarshRbCaCatisþIBIsiT§ikumar RkumRbwkSaCatikm<úCaedIm,IkumarKb,I³ • Casßab½nmYyEdlman]bnaykrdæm®nþICaRbFan b¤GKÁelxaFikarmanzan³x<s;Cagbc©úb,nñ • erobcMbNþajkargarrbs;xøÜnrhUtdl;extþ-Rkug nigRsuk-x½NÐ • manbuKÁlik nigm®nþIpÞal;rbs;GgÁkarPaBsMrab;dMeNIrkarkargarCaRbRktI • TTYlkarbegáInFnFan TaMgFnFanmnusS nigTaMgfvika • begáItRbB½n§RKb;RKgB½t’manmYyedIm,ItamdankarGnuvtþGnusBaØashRbCaCatisþIBIsiT§ikumar
eRKOgejón raCrdæaPi)alKb,I³ • BRgwgkarGnuvtþc,ab;tamry³b®gáabskmµPaBplit CYjdUr nigbNþajEckcayeRKOgejón[
manRbsiT§iPaB. • begáInkarGb;rMpSBVpSay GMBIplvi)akénkareRbIbMBannigkarRbRBwtþbTelµIseRKOgejóndl;RbCa
CnRKb;mCÄdæan. • begáInfvika nigFnFanmnusSEdlmanCMnajc,as;las;kñúgkarBüa)alCnrgeRKaHeRKOgejón. • begáItmNÐlsþarnItism,TanigbNþúHbNþalviC¢aCIv³bEnßmeTot[)aneRcInkEnøg Edlpþl;esva
edayminKitéfø. • begáItkmµviFIsmahrNkmµedIm,IeFIVsmahrNkmµCnrgeRKaHeTAkñúgRKYsarnigshKmn_vij.
emeraKeGds_¼Cm¶WeGds_ raCrdæaPi)alKb,I³ • bnþbegáInkarpþl;fñaMBnüarCIviteday\tbg;éfødl;RbCaBlrdæ. • begáItkmµviFIRTRTg;dl;kumarkMRBaEdlsar«Bukmþaysøab;edayCm¶WeGds_.
54 {karXMuxøÜnbeNÞaHGasnñ nigkartMNagtampøÚvc,ab;sMrab;GnItiCn} r)aykarN_RsavRCavedayGgÁkarCMnYyEpñkc,ab;énkm<úCa qñaM2006.
176
• Tak;TajkarCYy]btßmÖbEnßmeTotrbs;shKmn_dl;kumarkMRBa niglubbM)at;karerIseGIgcMeBaH kumarkMRBaedaysar«Bukmþaysøab;edayCm¶WeGds_ nigkumarEdlpÞúkemeraKeGds_.
karrMelaPpøÚvePT karCYjdUr nig kareFIVGaCIvkmµpøÚvePTelIkumar raCrdæaPi)alKb,I³ • Gnum½t[)anqab;rh½snUvEpnkarCati5qñaMelIkTI2 RbqaMgkarCYjdUr nigkareFIVGaCIvkmµpøÚvePT
elIkumar. • CMrujkarGnum½tc,ab;fµIsþIBIkarb®gáabGMeBIBRgt; niglk;dUrmnusS nigGMeBIeFVIGaCIvkmµelImnusS
[)anqab;rh½s. • BRgwgkarGnuvtþc,ab;RBhµTNÐkñúgkarpþnÞaeTasCnelµIs. • bM)at;karpSBVpSayTsSnavdþI kaEstvIedGUGasGaPas edayeFVIkarBRgwgkarGnuvtþRbkasGnþr
RksYgelx14 s>s>r cuHéf¶TI9 ExkumÖ³ qñaM2000 sþIBIkareFVIBaNiC¢kmµelIrUbPaBGasGaPas. • BRgwgkarGb;rMsIlFm’sgÁmnigbegáItviFankarTb;sáat;enAtamshKmn_tamry³karcUlrYmrbs;
RkumRbwkSaXMu-sgáat; b:UlIs emPUmi RBHsgÇ nigGñkEdlman\T§iBlkñúgshKmn_.
Blkmµkumar raCrdæaPi)alKb,I³ • Gnum½t[)anqab;rh½snUvEpnkarCatisþIBIkarRbqaMgTRmg;F¶n;F¶rbMputénBlkmµkumar. • pþl;karbNþúHbNþalviC¢aCIv³ ¬enAeBlEdleRsacRsg;kumarecjBIsßanPaBBlkmµF¶n;F¶r¦ Edl
enAkñúgenaH kumarGacrkR)ak;cMNUl)anRKb;RKan; rYmTaMgkarviPaKelItMrUvkarTIpSarCamunpg. • bgálkçN³[kumarEdlkMBugbMerIkargarenAtampÞHman»kasTTYl)annUvkarGb;rM edaybegáItkmµ
viFIGb;rMm©as;pÞHEdlykkumarmkbMerIkargar. • ebIkyuT§nakarfñak;CatimYyedIm,I[mhaCncab;GarmµN_elIbBaðakumarbMerIkargartampÞH. • begáItynþkarenAkMritshKmn_edIm,IRtYtBinitükarrMelaPbMBanF¶n;F¶r.
tulakarGnItiCn raCrdæaPi)alKb,I³
• CMrujkarGnum½t[)anqab;nUvc,ab;sþIBIyutþiFm’GnItiCnEdlkMBugsßitenAkñúgesckþIRBagenAeLIy. • bMEbkkumarEdlRtUvCab;XMuXaMgCabnÞan;[enAdac;BIBImnusSeBjv½y nigFana[man kmµviFIGb;rM
nigsþarnItism,TasRmab;kumarEdlCab;Bn§naKar. • CMrujkarbegáIt[)anqab;nUvtulakarGnItiCndac;edayELkBItulakarsMrab;mnusSeBjv½y. • begáIncMnYnecARkm nigemFavIEdlmanCMnajsMrab;edaHRsayerOgkþIGnItiCn.
177
B½t’manTMnak;TMng sMrab;B½t’manbEnßmsUmTMnak;TMng³ elak mas sMNag RbFan elak s‘u¿ cMrug GKÁelxaFikar KN³kmµaFikarGgÁkarminEmnrdæaPi)aledIm,IsiTæikumar TUrsBÞ½³ 855-23 882 412 GIuEm:l³ [email protected]
178
karcMNay FnFan nigkarerobcMkmµviFI esckþIepþIm
KMeragBinitütamdanfvikaKWCaKMeragmYYyEdleFVIkarCamYybNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµ eRkamkar sMrbsMrYlrbs;evTikaGgÁkarminEmnrdæaPi)alkm<úCa. KMeragenHmaneKalbMNgelIkkMBs; karyl;dwgBIfvikaCatienAkñúgshKmn_GgÁkarminEmnrdæaPi)al. bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµ mantYnaTICaGñkGegátkarenAkñúgRkumkargarbec©keTssþIBIkarRKb;RKghirBaØvtßúsaFarN³ (TWG-PFM).
edaysarfvikaCati KWCa]bkrN_d¾sMxan;rbs;rdæaPi)al kñúgkarGnuvtþn_EpnkaryuT§saRsþGPi- vDÆn_CatiqñaM 2006-10 enaHeFVIeGayPaBsIuKñarvagc,ab;fvikarCati nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati mansar³sMxan;xøaMgNas;.
sUcnakrtamdanrYm (JMIs) KµansUcnakrNamYyTak;TgeTAnwgkareFVIhirBaØb,TanEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatieLIy.
skmµPaB¼yuT§saRsþKnøwHenAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati cMnucBak;B½n§sMxan;²enAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatirYmman³
cMnuc xøwmsar 5>20 karEbgEckfvikasMrab;vis½ynanarbs;EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati ¬tarag 5>2¦
KWCakarpþl;TisedA b¤CasUcnakrTUeTAkñúgkardMeNIrkareq<aHeTAmux. edIm,IeGayfvikaenH kan;EtmanlkçN³RbtibtþiBitR)akdenaHvaTamTareGaymankarlMGit fvikaeGayeTACa sMeNIrc,as;las;sMrab;karcMNaymUlFn nigcMNaycrnþsMrab;qñaMnI mYy².
5>23 :>>>FanaeFVIsmkalPaBrvagEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati kmµviFIvieyaKsaFarN³ nig KMeragfvikaRbcaMqñaMeGay)anTaMgRsugcab;BIBak;kNþalqñaM 2006 teTA. :
¬5>20¦ bMENgEckhirBaØvtßú bNþajGPivDÆn_esdækic© nigBaNiC¢kmµkt;sMKal;eXIjfardæaPi)alenABMuTan;)anpþl;enAeLIynUv
Bt’mantYelxlMGitenAkñúgtarag 5>2 énEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatiEdlGacERbkøay eKalneya)ay rbs;rdæaPi)al eGayeTACaKMeragGnuvtþn_RsbeTAnwgGaTiPaBrbs;EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati.
¬5>23¦ smkalPaB edayehtufa EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatiRtUv)anerobcMehIysBVRKb;enA eRkayeBlc,ab;
fvikaCatiqñaM 2006 RtUv)anGnum½trYc naMeGayc,ab;fvikaCatiqñaM 2007 KWCa»kasTImYysMrab;rdæaPi)al kñúgkarbnSIúfvikaCati CamYyEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati. RkahVik 1 bgðajBITidæPaBTUeTAénkarEbg
179
EckfvikaenAkñúgtarag 5>2 rbs;EpnkaryuTæsaRsþGPivDÆn_Cati nigkarEbgEckcMNaymUlFn nig cMNaycrnþsrubtamRksYgnana enAkñúgc,ab;fvikaqñaM2007. RkahiVkbgðajya:gc,as;fafvikaCati BMu RsbKñaeTAnwgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatieLIy. RkahVik 1 ³ karcMNayrbs;EpnkaryuT§sRsþGPivDÆn_Cati nigc,ab;fvikaqñaM 2007 ¬KitCalan duløaGaemrik¦
110 12
0
70 70
16
110
12
30
6
20
6
213
180
51
30
57
111
12
46
9 18
8
0
50
100
150
200
250
MoEYS
MoH
MoAFF
MoRD
MoIME
MoPW
T, SSoC
AMoP
T
MoWRM
MoT MoE
MoCFA
Allocations in NSDP for 2007 Allocations in Budget Law 2007 RbPB ³ c,ab;fvikaCati qñaM 2007 nig EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati ¬tarag 5>2¦ bBaðasMxan;²EdlBMumanEcgkñúgsUcnakrtamdanrYm nigEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati PaBeCOTukcitþ)anrbs;KMeragfvika ³
bEnßmelIPaBminRsbKñarvagEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati nigKMeragfvika bNþajGPivDÆn_ esdækic© nigBaNiC¢kmµmankarRBÜy)armÖfa karEbgEckfvikasMrab;vis½yGaTiPaB BMuERbkøayeTACakar cMNayBitR)akdeLIyCaBiesskarcMNaymUlFn. RkahiVk 2 xageRkambgðajBIkMriténkarcMNay mUlFnCak;Esþgrbs;RksYgGaTiPaBkñúgqñaM 2006. tYelxbgðajfaRKb;RksYgGaTiPaBTaMgGs;)an cMNayticKYreGaykt;sMKal;CagfvikaEdl)anEbgEckkñúgqñaM 2006 elIkElgEtRksYgGb;rMyuvCn nig kILamYybu:eNÑaH .
180
RkahiVk 2 ³ karGnuvtþn_c,ab;fvikaCatiqñaM 2006 KitCaPaKryeFobeTAnwgkarEbgEckenAkñúgc,ab; fvikaqñaM 2006 .
183%
38%
0%
81%
49%
87%
67%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
140%
160%
180%
200%
MoH MoEYS MoWA MoLVT MoAFF MoRD MoPWT
RbPB³ RksYgesdækic© nighirBaØvtßú nigc,ab;fvikaCatiqñaM 2006
karebþCJacitþrbs;rdæaPi)alcMeBaHeKalneya)ayKaMRTdl;CnRkIRk kñúgkarRbyuT§RbqaMgnwgPaBRkIRk rdæaPi)al)aneRCIserIsykRksYg nigsßab½nmYycMnYnCavis½y
GaTiPaB. tamry³karkMNt;favis½ymYyCavis½yGaTiPaB eKrMBwgTukfaRksYg nigsßab½nTaMgenHKYrEt TTYl)ankarEbgEckkBa©b;fvika BiesselIsBIRksYgminGaTiPaBdéTeTot. tarag 1 nigtarag 2 bgðajfa mankarcMNayelIsEpnkard¾eRcInelIslb; ¬Cag 90lan duløaGaemrik¦ kñúgvis½yminGaTiPaBTaMgLay. EdlbrimaNd¾elIslb;enHGacnwgCYykat;bnßyPaB RkIRk)aneRcInRbsinebIeKykeTAcaykñúgRksYgsuxaPi)al Gb;rM nigGPivDÆn_CnbT. tarag 1 bgðajBIRksYg¼sßab½nminGaTiPaBEdlcMNayfvikaGs; 26>5 landuløa elIR)ak; ebovtSr_ TsSn³kic©eRkARbeTs nigcMNaycrnþepSg²eTot. rIÉtarag 2 xageRkambgðajBIRksYg¼ sßab½nminGaTiPaBsMxan;²cMnYn 6 EdlcMNayelIsEpnkardl;eTA 64>2 landuløa elIGaKar karsag sg;ehdæarcnasm<½n§ nigsmÖarbrikçaFM² .l.
tarag 1³ RksYg¼sßab½nminGaTiPaBsMxan;²cMnYn 5 Edl)ancMNayfvikacrnþelIsEpnkarkñúgqñaMM2006 RksYg¼sßab½n PaKryénkarcMNay KitCalan
erol KitCalanduløa
RksYg]sSh_kmµ Er: nig famBl 339° 21>838 5/3 RksYgmhaépÞ-rdæ)alsaFarN³ 191° 18>104 4/4 TIsþIkaKN³rdæm®nIþ 173° 46>422 11/3 RksYgesdækic© nig hirBaØvtßú 156° 21>920 5/3
181
elxaFikardæan muxgarsaFarN³ 143° 659 0/2 srub
108>943 26/5 RbPB ³ c,ab;fvika qñaM 2006 c,ab;fvikaqñaM 2007 RksYg esdækic© nig hirBaØvtßú
tarag 2 ³ RksYg¼sßab½nsMxan;²cMnYn 6 EdlcMNayfvikamUlFnelIsEpnkarkñúgqñaM 2006
RksYg¼sßab½n PaKryénkarcMNay KitCalanduløa
RksYg brisßan 1145° 15 RksYg mhaépÞ 458° 14/7 RksYg yutþiFm’ 364° 2/6 RksYg esdækic© nig hirBaØvtßú 318° 4/3 RksYg EdndI nKrUbnIy_kmµ nig sMNg; 246° 4/3 RksYg ]sSah_kmµ Er: nig famBl 244° 23/3 srub
64/2 RbPB ³ c,ab;fvikaqñaM 2006 c,ab;fvikaqñaM 2007
Gnusasn_ • EklMGtarag 5> 2 enAkñúgkMENEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatieRkay²
nigpþl;tYelxlMGiteGayeTA CasMeNIsMuc,as;las;TaMgcMNaycrnþ nigcMNaymUlFntamqñaMMnImYy²Ep¥kelIkarcMNaylMGitrbs; EpnkaryuT§saRsþGPivDÄn_Cati.
• bnSúIc,ab;fvikaCatiqñaM 2008 eTAnwgGaTiPaBrbs;EpnkaryuT§saRsþGPivDÄn_Cati. • vis½yGaTiPaBKYrEtTTYlGaTiPaBmuneK kñúgkrNImanfvikabEnßmkñúgqñaMsareBIP½NÐ.
B½t’manTMnak;TMng
sMrab;Bt’manbEnßmsUmTak;Tg³
evTikaénGgÁkarminEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa elak Qit sMGat naykRbtibtþi TUrsBÞ½:³ +855-23 214 429 GIuEm:l³ [email protected] eKhTMBr½³ http://www.ngofurum.org.kh/development
182
karRtYtBinitürbs;rdæaPi)aleTAelIEpnkaryuT§saRsþGPivDÆCati
esckþIepþIm GgÁkarminEmnrdæPi)almankarykcitþTukdak;y:agBitR)akdkñúgkarsikSaGMBIkarvivtþn_bBaðaRbQm nana EdlrdæaPi)alCYbRbTHkñúgkarGnuvtþn_EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati ¬p>y>G>C¦ qñaM2006-2010.
tamry³smaCikPaBrbs;xøÜnenAkñúgRkumkargarbec©keTssþIBIkarerobcMEpnkarnigkarkat;bnßyPaBRkIRk ¬TWG-PPR¦ evTikaGgÁkarminEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa mantYnaTIsMrbsMrYlkarcUlrYm ¬FatucUl¦ rbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)alcMnYn 6 nigGgÁkarsmaCikPaBFM² cMnYn 3eTot.
sUcnakrtamdanrYm sUcnakrtamdanrYmEdlmankarBak;B½n§sMrab;EpñkenHmandUcxageRkam³
cMNucedA skmµPaBcaM)ac; sßab½nrdæaPi)al EdlTTYlxusRtUv
eBlevla
1> EpnkaryuT§saRsþ GPivDÆn_CatiRtUv)an RtYtBinitüRbcaMqñaM
1>1 begáIt nigGnuvtþRkbx½NÐkargar edIm,I BinitütamdankarGnuvtþn_EpnkaryuT§saRsþ GPivDÆn_Cati nigerobcMkarRtYtBinitü eLIgvijnUvkarvivDÆRbcaMqñaMénkarGnuvtþn_ EpnkaryuT§saRsþ GPivDÆn_Cati.
RksYgEpnkar ¬dwknaM¦ RksYgeskic© nig hirBaØvtßú nigRkumRbwkSa GPivDÆn_ km<úCa
bBa©b;enA Exmifuna qñaM2006
GgÁkarminEmnrdæaPi)almanGnusasn_mYycMnYncMeBaHsUcnakrtamdanrYmxagelI³ • kMLúgeBlénkarRbCMurbs;Rkumkargarbec©keTs sþIBIkarerobcMEpnkarnigkarkat;bnßyPaBRkIRk
enAkñúgExemsa qñaM2006 )anbBa¢ak;y:agc,as;faKµankarEkERbfµIenAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPi- vDÆn_CatiNaRtUv)aneFVIeLIgenAkñúgExmifuna qñaM2006 dUcEdl)ankMNt;enAkñúgkalviPaKenaH eT. edayKµan {karBinitüeLIgvijCaelIkdMbUg}: )aneFVIeGaycenøaHxVHxatmYycMnYn Edlcat;Tuk famansar³sMxan;rbs;EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatienAEtbnþekItman. karRBYy)armÖsMxan;² cMnYn2 rbs;GgÁkarminEmnrdæaPi)al KWkarxVHxatkardak;bBa©ÚlEpnkartamvis½y nigEpnkar fñak;eRkamenAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati nigPaBminsUvsIuKñarvagEpnkaryuT§saRsþGPi- vDÆn_Cati nigc,ab;fvikaCatiqñaM2007 ¬sUmGanpgEdrenAkñúgÉksarsþIBIkareFVIhirBaØb,Tan sMrab;EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati¦.
• GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmsVaKmn_cMeBaHkic©xitxMRbwgERbgrbs;RksYgEpnkar kñúgkarerobcM Rkbx½NÐkargarsMrab;karRtYtBinitürbs;EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati kñúgkMLúgeBlEdl)an eRKagTuk. eTaHbICay:agNa eKkt;sMKal;eXIjfaRkbx½NÐkargarRtYtBinitü KWminmanlkçN³
183
eBjeljenaHeT edaysarEtvaxVHsUcnakrBinitüFatuecj nigFatucUl edIm,IrtYtBinitüemIl RbsiT§PaB nigRbsiT§pl kñúgkarGnuvtþn_EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati ¬sUmGanEpñkxag eRkam¦.
• GgÁkarminEmnrdæaPi)al sUmekatsesIrcMeBaHkalanuvtþPaB edIm,Ipþl;Gnusasn_eTAelIr)ay karN_vDÆnPaBRbcaMqñaMCaelIkdMbUgrbs;raCrdæaPi)al cMeBaHkarGnuvtþn_EpnkaryuT§saRsþGPi-vDÆn_CatiqñaM2006-2010. vaRtUv)ankarkt;sMKal;faGnusasn_Cak;lak;mYycMnYnEdl)anesñI eLIgBak;B½n§eTAnwgeynD½rRtUv)aneFVIkarBicarNa. eTaHbICay:agNa Gnusasn_esñIeLIgcMeBaH karmin)aneFVIkarviPaK enAkñúgr)aykarN_vDÆnPaBRbcaMqñaM énEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati (NSDP APR) enAmanPaByWtya:venAeLIy EdlrdæaPi)alRbQmkñúgkarGnuvtþn_kargarEpnkar enH ]TahrN_ kMENTRmg;GPi)alkic©minRtUv)andak;bBa©ÚleTAkñúgBeRgógelIkTI2 énr)ay-karN_vDÆnPaBRbcaMqñaMenaHeT.
skmµPaB¼yuT§saRsþsMxan;²enAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati cMNucTaMgLayénEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatiEdlBak;B½n§sMrab;EpñkenHmandUcxageRkam³
cMNuc xøwmsar 6>05 :Rkbx½NÐCaTUeTAénkarRtYtBinitü nigkarvaytMélEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatinwgRtUvbegáIteLIg
edIm,IGnuvtþkic©karsMxan;² 2. TI 1 Rkbx½NÐenHnwgBinitütamdanvDÆnPaBénkarGnuvtþn_ eKal neya)ay¼kmµviFI nigkarsMerceKaledA¼cMNucedAtamry³kar tamdanTaMg ¬k¦ FatucUl nigFatuecj nig ¬x¦ lT§plénkarGPivDÆn_ :.
4>25 :bnþkic©xitxMRbwgERbg nigBRgwgkarcUlrYm nigshkarBIRKb;mCÄdæansgÁmsuIvilenAkñúgral;dMeNIrkar karerobcMeFVIEpnkar nigkarsMerccitþrbs;raCrdæaPi)al. nigeFVI[sgÁmsuIvilkøayCaédKUrd¾man RbsiTi§PaBenAkñúgkic©xitxMRbwgERbgkñúgkargarGPivDÆn_ :
6>12 :tamBiteTA karGnum½tRkbx½NÐsMrab;kargartamdannigvaytMélEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati min)anRcanecaltMrUvkarkñúgkarGnuvtn_þyuT§saRsþcUlrYm nigyuT§saRsþtamvis½y kñúgkarBinitü tamdan nigkarvaytMélEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatienaHeT. karenHnwgRtUv)aneKeRbIR)as;Ca RbPBEdlmanskþanuBlya:gsMxan; sMrab;karBinitütamdanCak;lak; nigCaRbcaMelIkarBinitütamdan nigvaytMél EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati. kargarenHnwgRtUv dak;bBa©ÚleTAkñúgdMeNIrkarGnuvtþn_EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati. RsedogKñaenHEdr viFIsaRsþ nigCakaréqñRbDitfµI² ¬dUcCakUnesovePABnÞúrbs;BlrdæsMrab;dak;BinÞú BIkaryl;eXIjrbs;BYkeK cMeBaHkarvivDÆn_ nigesckþIeBjcitþrbs;BYkeKcMeBaHesvasaFarN³NamYy¦ k¾nwgeRbIR)as;pgEdr edIm,IBRgwgkarcUlrYm nig sMelgBIfñak;mUldæan enAkñúgkargarBinitütamdan nigkarvaytMélEpnkar yuT§saRsþGPivDÆn_Cati :.
184
6>05 Rkbx½NÐénkarvaytMél³ Rkbx½NÐénkarvaytMélenAeBlbc©úb,nñmankarxVHxatsUcnakr tamdanFatucUl niglT§plEdleFVI[r)aykarN_vDÆnPaBRbcaMqñaMminmanRbsiT§PaB ¬etIeyIgkMBugeRbI FnFanedayPaBqøatév b¤eT?¦ b¤k¾s½kþsiT§ ¬etITinñplEdleyIgR)afñaGacsMerc)anb¤eT?¦ BIkarGnuvtþn_ EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati.
4>25 karcUlrYmrbs;sgÁmsIuvil³ Rkumkargarbec©keTsEpnkar nigkarkat;bnßyPaBRkIRk )an bBa©ÚlnUvtMNagrbs;GgÁkarsgÁmsIuvilsmRsb EdlbnþRbwgERbgcUlrYmviPaKTanCaviC¢maneTAkñúgRkum kargarbec©keTsEpnkar nigkarkat;bnßyPaBRkIRk. eTaHbICay:agNa GgÁkarminEmnrdæaPi)al Edl )ancUlrYmkñúgRkumkargarbec©keTs Epnkar nigkarkat;bnßyPaBRkIRk manbMNgCMrujeGayRksYgEpn kar edIm,IeFVI[RbesIreLIgnUvkareRbIR)as;eGayGs;lTæPaBnUvrbs;CMnajédKUshRbtibtþikar nigGgÁkar minEmnrdæaPi)alEdlmankarBak;B½n§enAkñúgRkumkargar edIm,I[RksYgEpnkarGacbMeBjtYnaTIrbs;xøÜn kan;EtRbesIreLIgkñúgkarENnaM nigkarRKb;RKgEpnkarGPivDÆn_esdækic©sgÁm.
6>12 karcUlrYmkñúgkarBinitütamdanrbs;EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati³ RksYgEpnkarBuM )aneFVIkarRtYtBinitütamdanedaymankarcUlrYm b¤eRbIR)as;nUvviFIsaRsþBinitütamdan EdlTMenIbenAkñúg kargarerobcMr)aykarN_vDÆnPaBRbcaMqñaMénEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatiqñaM2006 enaHeT. kareRbI viFIsaRsþBinitütamdanEdlmankarcUlrYmeTAelIkarGnuvtþn_EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati nwgCYYybegáIn PaBCam©as;eTAelIr)aykarN_vDÆnPaBRbcaMqñaMrbs;énkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati.
Gnusasn_ • RtUvdak;bBa©Úlral;Epnkartamvis½yeTAkñúgEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati dUc)an elIkeLIg
sMrab;eFVIkarBinitüeLIgvijelITI1 nUvEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati enAkñúgExmifuna qñaM2006. • kñúgRkbx½NÐtamdanKYrmandak;bBa©ÚlnUvsUcnakrtamdankarGnuvtþn_ niglT§pledIm,ICYysMrYl
[mankarvaytMélBIRbsiT§PaB nigPaBskþisiT§rbs;kmµviFIenAkñúgEpnkaryuT§saRsþ GPivDÆn_ CatidUcEdl)anEcgenAkñúgcMNucTI 6>05.
• GnuvtþkarcMNayrbs;EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati eGaysIuKñaeTAnwgc,ab;fvikaCati nigkmµ viFIvinieyaKsaFarN³.
• RksYgEpnkar nigelxaFikarrdæanEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati KYrEteFIVkar[kan;EtCitsñiT§ CamYyédKUshRbtibtþikar nigGgÁkarminEmnrdæaPi)al EdlCab;Bak;B½n§kñúgRkumkargarbec©k eTs Epnkar nigkarkat;bnßyPaBRkIRk edIm,IEklMGKuNPaBénEpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_Cati 2006-2010 Edl)anEklMGrfµI nigr)aykarN_vDÆnPaBRbcaMqñaMrbs;EpnkaryuT§saRsþGPi- vDÆn_Cati enAeBleRkay.
185
• sMrab;r)aykarN_vDÆnPaBRbcaMqñaMrbs;EpnkaryuT§saRsþGPivDÆn_CatienAkñúgqñaM 2007 RksYg EpnkarKYrEteRbInUv :]bkrN_nigkarpþÜcepþImnUvKMnitfµI² : sMrab;kartamdan RBmTaMgeRbIR)as; nUvkarRsavRCavBIRkumÉkeTsRsavRCavÉkraCü RKw³sßansikSaFikar nigGgÁkarminEmnrdæaPi)al edIm,IbMeBjbEnßmelIRbB½n§RtYtBinitürbs;xøÜnpÞal;.
B½t’manTMnak;TMng
sMrab;Bt’manbEnßmsþIBIbBaðananaEdl)anelIkeLIgenAkñúgÉksarenH sUmTMnak;TMng³
evTikaénGgÁkarminEmnrdæaPi)al sþIBIkm<úCa elak Qit sMGat naykRbtibtþi TUrs½BÞ³ 023-21 44 29 TUrsar³ 023 994063 GIuEm:l³ [email protected]
eKhTMB½r³ www.ngoforum.org.kh