UNDP 1

Kërkesë për Propozim (KPP) për Biznese të Vogla të Riciklimit (Ndërmarrjet Fillestare, të Vogla dhe të Mesme)

Shndërrimi i biodiversitetit dhe Projekti për menaxhimin e përdorimit të tokës

Pasqyra

Objektivat e këtij konkursi për aplikim .................................................................................... 2

Informata të përgjithshme ......................................................................................................... 2

Forma e aplikimit ....................................................................................................................... 5

Pjesa 1 Informata për aplikantin ............................................................................................ 5

Pjesa 2 Përshkrimi i planit të biznesit .................................................................................... 7

Shtojca 1 Përmbledhje e informative relevante për Komunën e Dragashit .............. 11

Shtojca 2 KOmpanitë të cilat janë të gatshme të blejnë plastikën në pikat e grumbullimit..................................................................................................................... 20

Shtojca 3 Llojet e plastikës së blerë nga kompanitë e riciklimit ..................................... 23

Shtojca 4 Plani i punës i propozuar ............................................................................ 25

UNDP 2

Objektivat e këtij konkursi për aplikim

Objektivi i kësaj pilot iniciative synon themelimi e mikro-biznesit për riciklim duke u fokusuar në mbledhjen e plastikës nga regjioni i Dragashit. Ky konkurs për aplikim ka të bëjë me bizneset e vogla gra & e burra të Dragashit. Ky pilot projekt do t’i siguroj vetëm një përfituesi: një makinë shtypëse që mund të shtyp plastikë, kartonë dhe kanaqei. Pritet që aplikanti i fitues të jetë banor i territorit të Dragashit, të ketë tokë dhe përvojë të mëhershme në riciklim ose mbledhje të gjërave që riciklohen. Po ashtu pritet që ai/ajo do të ketë njohuri të mjaftueshme për këtë biznes dhe kompleksitetin të tij, veçanërisht, për mbledhjen e plastikës nga burime të ndryshme: shtëpi, shkolla, dyqane dhe burime tjera. Suksesi i këtij projekti do të kontribuoj në përmirësimin e situatës dhe menaxhimit të mbeturinave në Dragash, zvogëlimin në masë të madhe të vëllimit të mbeturinave të plastikës dhe do të krijoj resurse te reja ekonomike për ekonominë vendore. Dobia nga eliminimi i mbeturinave të plastikës që gjenden në territorin e Dragashit do të kontribuojë në ndërtimin e Vizionit të Dragashit për të ardhmenii, që nënkupton një ambient të shëndoshë, të pastër dhe më të mirë. Kjo është e dobishme sepse territori i Dragashit tash së voni ka hyrë në Parkun Nacional të Maleve të Sharrit. Edhe pse riciklimi i mbeturinave të plastikës tash së voni është rritur mjaft mirë në Kosovë, kjo praktikë nuk ka prekur rajonin e Dragashit. Ky pilot projekt synon rritjen e riciklimit të mbeturinave të plastikës në Dragash dhe pritet të zhvilloj teknikat dhe procedurat për zvogëlimin e sasisë së mbeturinave të plastikës deri në minimum dhe për hapjen e tregjeve të reja për plastikë të ricikluar (p.sh: për Shishe PET, Filma PET ose materiale ndërtimi PVC). Kjo duhet të zvogëlojë sasinë mbeturina në total që arrijnë në plehërishte dhe mbeturinat totale të mbledhura nga kompania e mbeturinave. Po ashtu kjo duhet t’i kontribuojë në eliminimin e plastikës nëpër fusha të hapura në Dragash, në lumenj dhe rreth rrugëve.

Informata të përgjithshme

Dragashi është regjion malor prej 435 km² që shtrihet në rajonin jugor të Kosovës- Prizrenit, dhe sot karakterizohet nga niveli i lartë i varfërisë, migrimit dhe bukurisë së madhe të peizazheve dhe burimeve të ujërave. Disa informata kryesore për komunën e Dragashit janë dhënë në anekse në mënyrë që aplikanti t’i shqyrtojë dhe t’i ketë parasysh kur jep propozimit të vet. Dragashi është një nga pikat atraktive të Ballkanit sa i përket biodiversitetit të tij të jashtëzakonshëm, me një numër të madh të specieve endemike dhe të rralla. Sfida më e madhe e komunës së Dragashit për vitet në vijim do të jetë mbrojtja efektive e natyrës së tij. Para pak kohe (dhjetor 2012) një pjesë e madhe e territorit të tij është shpallur pjesë e Parkut Nacional të Maleve të Sharrit. Kategoria e Parkut Nacional i sjell Dragashit mundësinë e rritjes së turizmit dhe e brendimin e produkteve të tij dhe shërbimeve. Dihet shumë mirë se turizmi në natyrë në botë është destinacion i preferuar i turistëve dhe ai rajon ku ekziston parku nacional përfiton nga lulëzimi ekonomik i këtij kategorizimi.

UNDP 3

Megjithatë, një pengesë që mund të pengoj Dragashin në përmirësimin e ekonomisë së tij përmes parkut nacional dhe përfitimeve është situata aktuale e menaxhimit të mbeturinave në 35 fshatrat e tij dhe në vetë qytetin e vogël. Dragashi ka një kompani për mbledhjen e mbeturinave që vepron vetëm në 22 fshatra, kurse 13 fshatra tjerë nuk përfshihen në këtë shërbim. Mos përfshirja e tyre në këtë shërbime kontribuon në ndotjen e ambientit; bile edhe në fshatra ku mblidhen mbeturinat disa familje refuzojnë të paguajnë për shërbimet e mbeturinave dhe vazhdojnë t’i hedhin mbeturinat në lumenj ose hapësira tjera publike në fshat. Sot në Dragashiii menaxhimi i mbeturinave është në rënie, jo vetëm se nuk mbulohet territori në tërësi, por edhe se ky menaxhim është një shërbim jo i kënaqshëm; i parregullt dhe nuk ngrit cilësinë para qytetarëve. Kompania nuk promovon asnjë lloj të riciklimit ose ndarjes së mbeturinave në asnjë fazë të procesit. Llogaritet se ka një sasi prej së paku 747 ton plastikë në mbeturina që hedhen nga 36 rajone Kadastrale të Dragashit. Kjo shifër mund të rritet deri në 2081 tone duke pasur parasysh popullatën gjatë verës që i sjell këtij territori nga Diaspora një numër të konsiderueshëm njerëzish. Një përmbledhje e informatave për mbeturina është dhënë në anekse në mënyrë që t’i shqyrtojnë aplikuesit. Më poshtë kemi dhënë një tabelë të thjeshtë:

Vlerësimi i plastikë së prodhuar në Dragash

Popullata 33,995*

Shtëpi Rural e 5635†

Popullata sipas vlerësimit veror

61902‡

Vëllimi i mbeturinave (ton)

Përqindja e plastikës %

Plastika totale për sektor

Dimër Verë Dimër Verë Dimër Verë

Shtëpi 2,756 2,793 19 8.9 525 249

Restorante 268 170 6.4 29.7 17.15 50.49

Shkolla 121 2 31.8 26.5 32.06 0.53

Hotele 18 30 8.8 2 1.59 0.6

Tregje 3 24.3 40.2 0.73

Rrugë 10.7

shitore 170 56 16 27.6 8.96

Shitore tjera

477 225 26.7 5.1 127.34 11.48

731.47 321.06

Plastika e llogaritur në total (tone) 1052.53

Biznesi total i mundshëm i shitur mesatarisht 237 EU /ton EU 249,449.61

* (census 2011)

† Kosovo Statistical Office

‡

UNDP 4

Këto shifra duhet të analizohen me kujdes nga aplikantët sepse llogaritet se në shumicën e regjioneve në Kosovë plastika nuk mblidhet në sezonin e dimrit. Kjo nuk do të thotë se plastika nuk mund të ndahet nëpër shtëpia dhe të shitet në pikat grumbulluese gjatë verës apo pas dimrit. Niveli i plastikës që mund të mblidhet nga mbledhësi – përfituesi në masë të madhe varet nga iniciative e tij për të krijuar stimulim të mirë ekonomik dhe t’ia shpërndaj popullatës informatat në mënyrë adekuate. Përfituesi do të duhet të bëj ndonjë skenar biznesi –p.sh, të analizojë mundësinë e caktimit të mbledhjes intensive të plastikës nga qyteti i Dragashit dhe 8 nën-qendrave kryesore të tij të cilat janë përkufizuar si fshatra me trend të rritjes së popullatës dhe të cilat kanë një trend të koncentrimit të një numri kryesor të SME dhe ose bizneseve të regjistruar. Në anekse (aneksin 1) janë dhënë shënime për këto nën-qendra kryesore. Përfituesi do të duhet të vendos një çmim blerës për plastikë, për kilogram, në mënyrë që të krijoj stimulim korrekt. Pritet gjithashtu që përfituesi-mbledhësi, do ta rrit vetëdijen e komunitetit dhe shkollave duke siguruar që biznesi i tij të jehojë në mbarë Dragashin. Pritet ai do ta caktoj një mekanizëm për mbledhje/regjistër për tu siguruar se të gjithë qytetarët shërbehen me shërbime të mbledhjes së plastikës çka do ta mundësojë lulëzimin e biznesit. Njëherazi llogaritet se ka një treg për shitjen e plastikë së shtypur në kategori të ndryshme; një tabelë që tregon kompanitë që blejnë plastikë në pikat grumbulluese është dhënë në aneksin 2. Plastika shitet, varësisht nga lloji me një çmim prej 150 në 325 €.

UNDP 5

Forma e aplikimit

Afati i fundit për aplikim:

Aplikacionet për grante duhet të dorëzohen me e-mail në adresën e

Halil.Ibrahimi@undp.org, deri e premte në ora 17.30 , 22 gusht 2013.

Data e publikimit: 07 gusht 2013 Botuar:

1. Në uebfaqen e UNDP

2. Në uebfaqet e komunës

Për të gjitha pyetjet teknike lidhur me këtë kërkesë, ju lutem na kontaktoni në: besnik.cecelia@undp.org Instruksionet

Të gjitha aplikacionet duhet të shkruhen qartë në shqip ose Serbisht ose Anglisht

Të gjitha paraqitjet duhet të gjenden në këtë Aplikacion të UNDP-së,

bashkë me buxhetin e propozuar dhe planin për

Me Aplikacionin për grante duhet të dorëzohen këto dokumente :

Lista

1. Aplikacioni

2. Certifikata e regjistrimit (nëse është i regjistruar)

3. Struktura e propozuar e menaxhimit të biznesit

4. Struktura e propozuar menaxhuese e biznesit

Kriteret e selektimit:

1. Propozim i qartë dhe i qëndrueshëm i biznesit 2. (10%) Bashë financim i kostos totale të projektit 3. Pronësia e hapësirës së grumbullimit të mbeturinave dhe ndarja 4. Certifikata e biznesit (nëse është kompani e regjistruar)

Nr. fiskal i regjistruar (nëse është individ)

Pjesa 1 Informata për aplikantin

(informata për aplikacionin (Pjesa 1) të kompletohet nga të gjithë aplikantët)

1.1 Emri i aplikantit

1.2 Emri dhe titulli i personit kontaktues

UNDP 6

1.3 Adresa e e-mail

1.4 Ndonjë e-mail adresë tjetër

1.5 Numri i telefonit

1.6 Adresa e postës

1.7 Uebfaqja

1.8 Niveli i edukimit (shëno nivelin më të lartë të edukimit)

Fillor Mesëm

Bechalor Master

1.9 A keni kompani/biznes? Po Jo

Nëse po, ju lutemi plotëso pyetjet nga 1.10 deri në 21. Nëse jo, vazhdo me pyetjen 22.

1.10 Emri i kompanisë

1.11 Data e regjistrimit

1.12 Numri i regjistrimit

1.13 Numri fiskal

1.14

Statuti ligjor (zgjidh kutin që i përgjigjet )

Shoqëri me përgjegjës të kufizuar

biznes individual

Ortakëri Korporatë

Tjera ______________________________

1.15

Përfaqësuesi(ët) Ligjor/ Pronari(ët)

1.

2.

1.16 Adresa e biznesit

1.17 Qytet/Fshat

1.18 Emri i bankës dhe numri i xhirollogarisë

1.19 Personi i autorizuar

UNDP 7

Pjesa 2 Përshkrimi i planit të biznesit

1. Përshkruaj idenë tuaj të biznesit për riciklim të plastikës:

1.1 Çfarë do të bëjë biznesi juaj?

1.2 Çfarë lloj shërbimesh dhe produktesh do të ofrohen dhe kujt i ofrohen?

2. Përshkruaj pikat kryesore të idesë tuaj për biznes: 2.1 SI planifikoni të blini dhe shitni plastikën dhe me çfarë çmimi? 2.2 Sa kushton ngritja e pikës grumbulluese për plastikë (lënda djegës, çmimet e transportit, taks nga të ardhurat

për korporatë, rryma, rrogat për punëtorë, të tjera – shpërndarja ose komunikimi ose ndonjë tjetër)?

3. Përshkruaj klientët tuaj 3.1 Kush janë (do të jenë) klientët kryesor (shtëpitë, shkollat, shitoret?) dhe blerësi final ? 3.2 A mendon se të gjitha shtëpitë janë në përgatitura ta ndajnë plastikën dhe tua shesin juve? Në cilin rast si do ta

promovonit ose organizoni mbledhjen e mbeturinave? 3.3 A mundeni të ngrisni vetëdijen dhe promovimin për riciklim dhe ose për shitjen e plastikës? Si do të bënit këtë? 3.4 Përmend (së paku dy ) kompanitë që blejnë plastikë dhe çmimet aktuale që paguajnë për plastikë

3. Veprimet 4.1 Çfarë plani keni për të siguruar kontaktin permanent me klientët (shtëpitë, shkollat, dyqanet...) dhe tregun

(kompanitë e riciklimit)? 4.2 Përshkruaj vendin adekuat për caktim të pikës grumbulluese ( ku gjendet ai vend, si është situata e pronësisë

së vendit në fjalë dhe qasja në atë vend, do të thotë kush e posedon atë pronë)? Ju lutemi, trego një listë të normave dhe rregullave që udhëheqin funksionimin e kompanisë?

4.3

5. Kush janë garuesit? ?Tregon së paku dy prej garueseve në fushën tuaj të veprimit

Emrat e garuesit(ve)

1

2

3

6. Trego si do ta reklamosh/promovosh biznesin. (Plani i marketingut për produkte/shërbime tuaja dhe vendet ku do t’i reklamoni ato )

UNDP 8

7. Përshkruani strukturën organizative të kompanisë. (Trego numrin e punëtorëve të punësuar me orar të potë dhe gjysmë orari, praktikantët që keni punësuar apo që do t’i punësoni etj. )

Punëtorët me orar të plotë

Punëtorët me orar të shkurtër

Praktikantët

8. Trego veglat kryesore dhe pajisjet që do t’i përdorni që biznesi të funksionojë: o Makinë shtypëse për plastikë, ¼ e hapësirës duhet të jetë e mbuluar ose me kulm o Shirit për ndarjen e plastikës sipas llojeve të saj o Një kamion/traktor/kombi për mbledhjen e mbeturinave në fushë o Kuti për vendosje të mbeturinave o Vegla për punëtorë etj o Një hapësirë prej 50 -100m2 për punë dhe grumbullim, ¼ e hapësirës duhet të jetë e

mbuluar apo me kulm.

9. Plani i punës Për plotësimin e planit të punës, ju lutemi përdoreni formatin e tabelës në aneksin 4. Lista e aktiviteteve në të është sugjeruese, pra mund të ndryshoni, plotësoni apo fshini.

10. Menaxhimi dhe administrimit Kush do të jetë përgjegjës për menaxhimin e projektit? Çfarë aftësi dhe përvojë kanë ata?? (Trego CV-të stafit kryesorë, me 2000 karaktere

11. Monitorimi dhe Vlerësimi Çfarë rezultati po prisni nga ky projekt ? Si do ta konstatoni se projekti po i plotëson objektivat ?

12. Rreziqet dhe lehtësimet. Cilat rreziqe kryesore e shoqërojnë projektin dhe si do t’i tejkaloni apo adresohen ato? Tregoni si do t’i tejkaloni rreziqet e identifikuara.

13. A keni marrë ndonjë grant për këtë aktivitet apo ndonjë të ngjashëm nga burime tjera?

Po Jo

UNDP 9

(Nëse po, ju lutem, plotëson informatat në vijim.)

Funder’s Name:

Shuma e dhënë (€): Data:

14. A ju është miratuar ndonjë kredi? PO JO

(Nëse po, ju lutem, plotësoni këto informata)

1. Emri i bankës/institucionit financiar :

Shuma e kredisë së miratuar:

Periudha e kthimit (data e fillimit-mbarimit) Prej: Deri:

2. Emri i bankës/ institucionit financiar

Shuma e kredisë së miratuar:

Periudha e kthimit (data e fillimit-mbarimit) Prej: Deri:

IV. Të dhëna financiare

15. Pajisje/material, kursime personale (tregoni mjetet financiare që keni investuar në kompaninë tuaj apo që planifikoni t’i investoni për të zbatuar planin e biznesit)

Mjetet financiare Shuma në euro

Kapital vetanak

Kredi nga banka

Grante/Subvencione

Tjera (trego):

Gjithsej

Aplikuesi vërteton se informatat e dhëna këtu janë të vërteta dhe të plota me saktësi dhe ai/ajo pranon obligimin t’i zbatojë afatet dhe kushtet e EDC/YEP që janë të aplikueshme në kohën e dhënies së grantit.

Nënshkrimi:

Nënshkrimi (Nëse kompania është e regjistruar si ortakëri ):

(Emri dhe nënshkrimi) Data

(Emri dhe Nënshkrimi) Data

UNDP 10

UNDP 11

SHTOJCAT

Shtojca 1 Përmbledhje e informative relevante për Komunën e Dragashit

Dragash – lokacioni dhe gjeografia

Dragashi është komuna më jugore e Kosovës, ku përpiqen kufijtë me shtetet fqinje,

Ish Republikën Jugosllave të Maqedonisë (IRJ Mmaqedonia) ne lindje dhe jug dhe

Shqipërinë në perëndim. Koordinatat e kësaj komune janë 41 50’ 58” - 42 09’ 03”

gjerësi në veri 20 35’ 39” - 20 48’ 26” largësi. Dragashi në veri kufizohet me komunën

e Prizrenit, që paraqet qendrën e Regjionit Jugor të Kosovës, në të cilin përfshihet

komuna e Dragashit. Qyteti i Dragashit është 37km larg nga qyteti i Prizrenit.

Kjo komunë mbulon sipërfaqen prej 435.8km², që paraqet rreth 4% të territorit të

përgjithshëm të Kosovës dhe zë vendin e tetë sipas madhësisë nga tridhjetë komunat

e Kosovës. Komuna e Dragashit përbëhet nga 36 vendbanime, ku qyteza e Dragashit

është qendër komunale.§ Kjo komunë është rrethuar në jug dhe lindje nga bjeshkët e

larta të Sharrit, të cilat shtrihet edhe në IRJ të Maqedonisë dhe në Shqipëri. Këto

vargmale shtrihen në veri-lindje dhe jug-perëndim në gjatësi prej përafërsisht 70km

dhe në gjerësi prej 30km, dhe mbulojnë sipërfaqen e përgjithshme prej përafërsisht

1600km². 900km² (56.25%) e kësaj sipërfaqeje shtrihet në IRJ të Maqedonisë, ndërsa

690 km² (43.12%) në Kosovë dhe 10 km² (0.63%) në Shqipëri. Një veçori e komunës së

Dragashit janë kullosat e gjera, që e kanë bërë këtë vend të përshtatshëm për blegtori,

bujqësi dhe prodhimin e produkteve bujqësore.

Ndarja sipas strukturës së popullsisë dhe fshatrave

Dendësia më e lartë e popullsisë është në qytetin e Dragashit, ku jetojnë mesatarisht

305 banorë për km², edhe pse zona kadastrale e tij është e gjashta më e vogla.

Dendësia dhe largësia mesatare midis vendbanimeve në këtë komunë tregojnë se

Rajoni i Opojes ka dendësi të popullatës gati tri herë më të madhe se Rajoni i Gorës,

ku largësia midis vendbanime është 1.6 herë më e vogël.

Në Gorë shtrihen trembëdhjetë vendbanimet me dendësinë më të vogël të

popullatës, nga gjithsej 16 vendbanime që gjenden në këtë rajon qendror dhe jugor.

Kjo mund të jetë për shkak të sipërfaqes së gjerë të territoreve të këtyre

vendbanimeve, posaçërisht në zonat malore, dhe nuk ndërlidhet shumë me popullsinë

vendore. Për shembull, Restelica ka numrin më të madh të banorëve në këtë komunë,

por gjithashtu edhe territorin më të madh; megjithatë, zona më urbane ku është

përqëndruar numri më i madh i vendbanimeve, është mjaft e dendur, ndërsa pjesa

tjetër e territorit është e pabanuar.

Ka shumë dallime midis popullatës në vendbanime të ndryshme përgjatë tërë vitit; siç përmendëm më lartë, popullsia gjatë verës është për një të tretën më e dendur sesa gjatë dimrit. Kështu, edhe fshatrat që duken të braktisura gjatë pjesës më të madhe të vitit, gjatë verës bëhen shumë aktive. Nga regjistrimi i popullsisë së Kosovës i vitit

UNDP 12

2011 ka dalë që 37.5% e vendbanimeve në Dragash janë të pabanuara, dhe rreth 12% prej tyre përdoren për qëndrim të përkohshëm gjatë pushimeve ose punës sezonale.

Struktura e vendbanimeve

Qyteti i Dragashit është qendra kryesore e komunës së Dragashit dhe paraqet qendrën komunale, ku ofrohen shërbime dhe furnizime për tërë komunën në mënyrë më të mirë të mundshme. Një kategori tjetër relevante për zonat e banuara janë nën-qendrat. Në PZHK kategoria e nën-qendrave është e përkufizuar na bazë të strukturës ekzistuese të vendbanimeve dhe kushteve natyrore, siç janë popullsia dhe numri i amvisërive – përkatësisht, rritja e popullsisë dhe e numrit të amvisërive që nga viti 1981, si dhe infrastruktura e mirë sociale dhe teknike. Nën-qendrat kanë shkolla qendrore, qendra të mjekësisë familjare dhe qasje në rrugë të mira, dhe tanimë janë shndërruar në nën-qendra ekonomike ose kanë më shumë se 50 biznese. Si nën-qendra janë identifikuar këto vendbanime: Blaç, Bellobrad, Bresanë, Brezne, Brod, Rapçë dhe Restelicë. Shumica e vendbanimeve klasifikohen si fshatra (22 nga 36). Fshatrat zhvillohen në mënyrë organike, duke i ruajtur veçoritë tradicionale dhe njëkohësisht duke iu përshtatur nevojave të jetës së sotme. Kjo përfshinë përmirësimin e infrastrukturës teknike. Sa i përket infrastrukturës sociale (p.sh. në fushën e shërbimeve shëndetësore), si dhe në aspektin e zhvillimit komercial, ato përfitojnë nga qasja në nën-qendrën fqinje dhe në qytetin e Dragashit, si qendër komunale. Fshatrat e largëta: Disa fshatra në Dragash karakterizohen me popullatë të pakët dhe më numër të ulët të amvisërive, me tendenca të rënies dramatike që nga viti 1981, si dhe me numër të vogël nxënësish dhe biznesesh. Fshatrat e largëta janë: Baçkë, Dikanc, Orçushë, Pllajnik dhe Xërxe.

UNDP 13

UNDP 14

Të dhënat mbi popullsinë sipas fshatrave, regjistrimi i vitit 2011, duke përfshirë edhe parashikimin për popullsi gjatë verës

NI i Fshatit

Vendbanimi Nr. i banorëve 2011

Sipërfaqja km²

Dendësia

NI i Fshatit

Vendbanimi Nr. i banorëve 2011

Sipërfaqja km²

Dendësia

22 Mlikë 92 9.44 9.7 18 Kuklibeg 852 8.27 103.0

23 Orçushë 60 4.41 13.6 30 Shajne 1069 9.57 111.7

1 Baçkë 52 3.74 13.9 7 Brrut 1164 8.42 138.2

10 Dikanc 124 6.04 20.5 14 Kosavë 905 6.54 138.4

35 Zlipotok 610 27.07 22.5 8 Buçe 645 4.58 140.8

19 Kukulanë 235 9.65 24.4 13 Kapre 452 3.19 141.7

6 Brod 1544 48.14 32.1 25 Pllavë 1000 6.78 147.5

15 Kërstec 420 13.03 32.2 3 Blaç 1455 9.68 150.3

12 Glloboçicë 960 23.37 41.1 20 Leshtan 783 5.03 155.7

27 Rapçë 853 20.56 41.5 29 Rrenc 581 3.5 166.0

31 Vranisht 352 7.77 45.3 4 Bresanë 2839 14.34 198.0

16 Krushevë 857 18.91 45.3 34 Zgatar 885 4.26 207.7

28 Restelicë 4698 84.7 55.5 36 Zym 585 2.73 214.3

32 Xërxe 236 3.54 66.7 2 Bellobrad 948 4.36 217.4

24 Pllajnik 405 5.96 68.0 5 Brezne 1990 9.12 218.2

26 Radeshë 1224 15.3 80.0 17 Kuk 1658 6.62 250.5

21 Lubovishtë 773 8.35 92.6 9 Buzez 320 1.27 252.0

33 Zaplluxhe 1273 13.14 96.9 11 Dragash 1098 3.6 305.0

Komuna e Dragashit

33997 434.98 78.2

UNDP 15

Struktura sociale dhe profili ekonomik

Nga viti 2004 deri në vitin 2009 numri i kompanive të regjistruara në Dragash është

rritur për 54%.** Rritja për tërë Kosovën për këtë periudhë ka qenë 82%. Vetëm

Novobërda (44%) dhe Leposaviqi (52%) kanë pasur shkallë më të ulëta të rritjes.

Ndërmarrjet e regjistruara në Dragash janë kryesisht biznese të vogla, që zakonisht

punësojnë vetëm pronarin. Prandaj, numri i përgjithshëm i vendeve të punës formale

në këtë komunë vlerësohet të jetë rreth 2500.

Sektorin më të madh të biznesit në Dragash e përbëjnë tregtia edhe shërbimet, e pas

tyre radhitet prodhimtaria. Pjesa më e madhe e tregtisë zhvillohet nëpër dyqane

vendore: minimarkete, fusha ndërtimi dhe depo dhe pompa benzine. Këtu ofrohen

edhe një numër i vogël shërbimesh të tjera si shitja e ngjyrës, argjendari, lëkurës,

tekstilit dhe e veglave. Në qytetin e Dragashit gjenden katër barnatore, një në

Bellobrad, një në Blaç dhe dy në Bresanë.

Në aspektin e prodhimtarisë të regjistruara janë vetëm gjashtë biznese, shumica prej

të cilave kanë vetëm nga një të punësuar, i cili punon në përpunimin e lëndës së parë

(si për shembull drurit). Kontributi i tij më i madh në tregun e punës vjen nga fabrika e

tekstilit Remateks në qytetin e Dragashit, e cila ofron 380 vende pune, kryesisht në

prodhimin e pëlhurave sintetike dhe një sasi të vogël të prodhimeve nga leshi, dhe

paraqet punëdhënësin individual më të madh në këtë komunë. Tregu kryesor për këto

prodhime gjendet jashtë vendit. Edhe stafi administrativ vjen nga Prizreni, por kjo

kompani ofron transport falas për të punësuarit nga komuna e Dragashit. Kjo kompani

është hapur në vitin 1982, dhe para konfliktit të vitit 1999 kjo fabrikë merrej me

grumbullimin e leshit.

Një pjesë tjetër e rëndësishme e tregut të punës është ajo që gjenerohet nga

ndërmarrjet hotelierike, kryesisht kafiteri, bare dhe restorante, që ekzistojnë në

shumicën e fshatrave, e jo hotele, ngase industria e turizmit është akoma e pazhvilluar

dhe në këtë vend ekziston vetëm një hotel i regjistruar. Punëdhënësi më i madh në

fushën e shërbimeve hotelierike është qyteti i Dragashit, me 35 biznese të

regjistruara, ndërsa pas tij radhitet Restelica me 23 biznese të regjistruara. Një pjesë

relativisht e madhe e bizneseve të regjistruara nuk ka mundur të identifikohet ose nuk

ka ekzistuar (10%).†† Kjo mund të ketë ndodhur për shkak se këto biznese mund të

jenë mbyllur më vonë pas regjistrimit ose mund ta kenë ndërruar lokacionin ose

organizimin në ndonjë mënyrë.

Qendër biznesi dhe ekonomie është qyteti i Dragashit, me 228 biznese të regjistruara

nga gjithsej 856 biznese të regjistruara në këtë komunë, dhe aty zhvillohet pjesa më e

madhe e sektorit të shërbimeve. Bresana dhe Restelica janë dy nën-qendrat e biznesit

(me 88, përkatësisht 95 biznese). Në 33 vendbanimet e tjera bashkë ka më pak se 50

biznese; prej të cilave 13 vendbanime kanë më pak se dhjetë biznese, të cilat gjenden

në dy grupe vendbanimesh – prej Buçes deri në Pllajnik dhe prej Kërstecit deri në

Zlipotok.

**

Enti i Statistikësë së Kosovës, Repertori Statistikor i Ndërmarrjeve në Kosovë, TM4 - 2009 ††

Baza e të dhënave e UNDP-së për fshatrat e Dragashit, 2011

UNDP 16

Tabela xx : Numri i bizneseve të regjistruara dhe i të punësuarve sipas fshatrave,

Dragash

Numri i të gjitha bizneseve në Komunën e Dragashit /sipas fshatrave

FSHATI Numri i

bizneseve

Numri i të

punësuarve

(duke mos i

përfshirë

pronarët)

Numri i të

punësuarve

(duke

përfshirë nga 1

pronar)

Zonat natyrore 1 0 1

Baçkë 2 0 2

Bellobrad 26 13 39

Blaç 20 10 30

Bresanë 88 28 116

Brezne 29 8 37

Brod 30 2 32

Brrut 18 4 22

Buçe 9 2 11

Buzez 12 18 30

Dikanc 2 0 2

Dragash 228 603 831

Glloboçicë 22 7 29

Kapre 6 6 12

Kosavë 6 0 6

Kërstec 5 0 5

Krushevë 24 3 27

Kuk 25 17 42

Kuklibeg 9 6 15

Kukulanë 8 0 8

Leshtan 5 0 5

Lubovishtë 17 1 18

Mlikë 4 0 4

Orçushë 3 0 3

Pllajnik 4 0 4

Pllavë 25 50 75

Radeshë 16 0 16

Rapçë 20 4 24

Restelicë 95 12 107

Rrenc 5 0 5

Shajne 23 0 23

Vranisht 15 3 18

Xërxe 3 0 3

Zaplluxhe 17 6 23

Zgatar 10 9 19

Zlipotok 8 0 8

UNDP 17

Zym 8 4 12

GJITHSEJ 848 816 1664

UNDP 18

UNDP 19

Tabela e bizneseve me më shumë se 5 të punësuar në Dragash.

o Emri Mbiemri Numri i telefonit Vendi Emri i NVM Sektori

Numri i të punësuarve Email

1 Masar Piraj 37744203302 Plavë Blegtori Produkte qumështi 9 Nuk ka

2 Shpetim Kamberi 37744201093 Dragash AEG Plastikë dhe tregti 10 info@macho-sharr.com

+3 Verim Hulaj 37744349586 Plavë EXTRA

Produkte qumështi 10 leart_alg@hotmail.com

4 Burim Piraj 37744502545 Plavë MEKA Përpunim i mishit 75 meka@meka-mish.com

5 Rexhep Arifi 37744504490 Brod Kuk Comerc Hotel Arxhena

Përpunim i metaleve dhe hotel 85 info@arxhena.com

6 Agim Beshiri 37744200993 Dragash Rematex Përpunim i leshit 350 karyagdiu@remateks-ks.com

7 Salih Shala 37744201091 Dragash Hidroregjioni jugor Njesia 3 Ujësjellës 11 salihshalabr@hotmail.com

8 Mujdin Cufta Dragash D.O.O. "Transcommerce" Tregti 6 cufta_trans@live.com

9 Myzafer Batjari 37744381554 Buçe NTNP "ILVA" Material ndërtimor 12 ilva_2001@hotmail.com

10 Alemi Hajredini 37744351112 Kuk Qumehstorja Sharri Opoje

Produkte qumështi 7 milksharri_opoj@hotmail.com

11 Sead Kalanderi 37744141737 Kosavë

Kooperativa "Natyra e Sharrit"

Prodhues i djathërave 9 natyraesharrit@yahoo.com

12 Nuridin Bajrami 37744148155 Dragash Hit Flores

Mbledhje e frutave të malit dhe bimëve 10 hit_flores@hotmail.com

UNDP 20

Shtojca 2 Kompanitë të cilat janë të gatshme të blejnë plastikën në pikat e grumbullimit‡‡

Nr. Emri i kompanisë

Vendi Kontakt personi dhe të

dhënat për kontakt Kapaciteti Çmimi i plastikës

Mundësia për grumbullim në

Dragash

Llojet e produkteve të grumbulluara

1. Plastika As Fushë Kosova

Astrit Shabani plastika_as@hotmail.com 00377 44 115 328

25-30 tonë në ditë Plastikë: 0.10-0.15 € Najlon: 0.10 – 0.22 €

Kompania do të mund të blinte plastikën e kompresuar dhe do të bashkëpunojë me çdo pikë grumbullimi në Dragash

LDPE HDPE PP PET

2. Metal Elektro Ferizaj

Fadil Derrogllava 00377 44 191 691

120 t/ vit 0.12 – 0.15 € Kompania do të mund të blinte plastikën e kompresuar dhe do të bashkëpunojë me çdo pikë grumbullimi në Dragash

PET Alumin Metale

3. Pista Ekoplast Rahovec

Rexhep Pista 044-113-281 044-230-603

1600t/ vit Najlon: 0.15 – 0.20 € Plastikë: 0.12 – 0.20 €

Kompania do të mund të blinte plastikën e kompresuar dhe do të bashkëpunojë

PET Alumin Metale

‡‡

Besnik Cecelia, UNDP Consultant April 2013

UNDP 21

me çdo pikë grumbullimi në Dragash

4. Rec-Kos Fushë Kosova

Valdet Shaqiri 044-198-533

n/a 0.15 € Kompania do të mund të blinte plastikën e kompresuar dhe do të bashkëpunojë me çdo pikë grumbullimi në Dragash

PO Metale

5. Kroni Suhareka

Agim Kroni 044-797-647

Kapaciteti i mundshëm i mbledhjes është 3 ton në ditë, ndërsa kapaciteti për riciklim është deri në 300 kg në orë, dhe kapaciteti i bluarjes nga 150-200 kg në orë.

0.15 € Kompania do të mund të blinte plastikën e kompresuar dhe do të bashkëpunojë me çdo pikë grumbullimi në Dragash

PET

6. Europlastika Podujeva

Xhafer Babaj 044-405-918

Në ditë: PVC – 2 tonë Polistren – 1 ton LDPE – 1 ton HDPE – 3 tonë

0.12 – 0.21 € Kompania do të mund të blinte plastikën e kompresuar dhe do të bashkëpunojë me çdo pikë grumbullimi në Dragash

PET PVC HDPE LDPE Polistren

7. Samira Plast Sadet Jakaj 10 t/ in 2012 0.15 – 0.20 € Kompania do të PET

UNDP 22

Ferizaj 044-121-494 mund të blinte plastikën e kompresuar dhe do të bashkëpunojë me çdo pikë grumbullimi në Dragash

HDPE PVC

8. GreenTech Macedonia

Mihail Mateski +381 (21) 6572 531 +381 (63) 220 102

Sipas çmimit të tregut

Kompania do të mund të blinte plastikën e kompresuar dhe do të bashkëpunojë me çdo pikë grumbullimi në Dragash

Të gjitha llojet e plastikës

UNDP 23

Shtojca 3 Llojet e plastikës së blerë nga kompanitë e riciklimit

Llojet e plastikës: 1. PET (Polietilenë tereftalat):

Produkte nga PET: - Shishe për ujë mineral - Tepsi/tavë për furrë - Folie për furrë - Audio dhe video shirita - Termo shall

2. HDPE (Polietilen me dendësi të madhe):

Produkte nga HDPE: - Shihe për vaj motori - Shishe për tretës organikë - Shtylla rrugore - Gërshërë për prerjen e rrethojës së gjelbër - Rezervuar për karburante - Shishe qumështi - Qese plastike (të ngurta që kërcasin) - Lodra për fëmijë - Kapakë për kavanoz mjalte - Arka për birrë

3. LDPE (Polietilen me dendësi të vogël):

Produkte nga LDPE: - Folie mbështjellëse për paketim - Qese plastike (të buta që nuk kërcasin) - Thasë për mbeturina

4. PVC (Polivinil klorik):

Produkte nga PVC: - Kabllot elektrike

UNDP 24

- Gypa - Pajisje ndërtimi

5. PP (Polipropilen):

Produkte nga PP: - Fije për konfeksion - ambalazh për Tik Tak dhe për shurupe, etj. - Fije për qilima

6. PS (Polistren):

Produkte nga PS: - enë për ushqim të shpejtë, restorante, - pirunj, thika dhe lugë plastike, - ambalazh për ushqim, etj.

UNDP 25

Shtojca 4 Plani i punës i propozuar

Maj Qershor Korrik Gusht Shtator Tetor Nëntor Dhjetor Janar Shkurt Mars Prill

1 Organizimi i hapësirës fizike

1.1 -Instalimi i makinës shtypëse

1.2 - instalimi i transportuesit

1.3 - lokacioni për kamion dhe hapësira për mjete/vegla

1.4 - instalimi i peshores

1.5 - vendosja e rrethojës (sipas nevojës)

1.6 - marrja e miratimit nga Komuna për instalime fizike - leja

- Sistemi i ujit (nëse do të mblidhen llojet e tjera të mbeturinave siç janë letra, kutitë e kartonit, etj.)

2 Shpërndarja

2.1 Njoftimi i fshatrave për planin e grumbullimit, nëpërmjet takimeve në secilin fshat – së pari në nën-qendrat e qendrës, pastaj fshatrat dhe për shembull shkollat)

UNDP 26

2.2 Komunikimi nëpërmjet njoftimit në radio ose në gazeta

3 Operacionet

3.1 Kontraktimi i punëtorëve

3.2 Grumbullimi javor në qendrën kryesore, - dhe në shkolla – përcaktimi i kalendarit

i

ii

iii