Kriteret e riorganizimit administrativ e territorial dhe Kriteri i Eficiencës në

krijimin e Njësive Vendore të Reja

PROPOZIMI SHTETIWEB

7 Mars 2014

Realizimi i RAT nëpërmjet: • Respektimit të Parimeve të Kartës

Evropiane të Vetëqeverisjes Vendore, legjislacionit në fuqi, si dhe specifikave të vendit.

• Vendosjes së disa kritereve që lidhen me: Numrin e popullsisë, Madhësinë e territorit, Traditat dhe zakonet, Ekzistencën e një zone funksionale

Specifikat:

• Një vend me popullsi 4 milion banorë dhe sipërfaqe 28 mijë km²,

• Terreni ¾ malor, • Popullsia rreth 50% në fshat, • Lëvizje të popullsisë nga zonat malore në

ato fushore, • Infrastruktura relativisht e prapambetur,

sidomos e rrugëve në zonat rurale. • Diversiteti i popullsisë sipas krahinave, • Pabarazi në zhvillimin ekonomik dhe social

të zonave fushore dhe malore.

Eficienca e Funksionimit të NJQV-ve

Qëllimi kryesor i NJQV-ve është ofrimi i shërbimeve publike cilësore. Suksesi i ketij misioni është i lidhur me eficiencën e funksionimit të NJQV ndaj komunitetit që menaxhojnë. Në qasjen tonë për percaktimin e kritereve ne jemi bazuar kryesisht në vlerësimin dhe analizën e Efiçiencës së Funksionimit të NJQV.

Eficiencën e Njësive të Qeverisjes Vendore e kemi vlerësuar si rezultante të:

• Pesha që zënë të ardhurat e veta të Njësive Vendore përkundrejt totalit të të ardhurave të tyre (AV/AT)

• Raporti mes: a) shpenzimeve për paga & sigurime; b) shpenzimeve korente; c) shpenzimeve për investime,

• Pesha e të ardhurave nga taksa mbi tokën dhe mbi ndërtesat mbi totalin e te ardhurave vetjake.

Evolucioni i AV/AT 2008 - 2012

2008 2009 2010 2011 2012 Mes 5 vite

43.50%

50.60% 54.40%

50.10% 47.40% 48.70%

Raporti i të Ardhurave të Veta ndaj Totalit të të ardhurave (AV/AT), në % - rang vendi

• Në 5 vitet e fundit raporti midis të ardhurave vetiake ndaj totalit të burimeve financiare vendore luhatet në +-50%. Ky raport ruhet dhe në rastet kur te ardhurat vetjake ndryshojnë.

• • Ky korrelacion na shtyn të mendojmë që

faktorët kushtëzues të performancës së mbledhjes së të ardhurave janë të njëjta mes Qeverisë Vendore dhe asaj Qëndrore

Evolucioni i AV/AT 2008 - 2012

AV/AT në njësitë aktuale – rang vendi i ndarë në Bashki & Komuna

0

50

100

150

200

250

40-50% 30-39% 29-1%

Bashki

komuna

AV/AT në njësitë aktuale – rang Qarku

16

29

4

32

23 24 22 23

14

21

14 12

5 3

8 12 13

5

11

1 2 6

9 7

4 3 4 6 6

3 4 3 5 6 6 6

Numëri i njësive vendore në qarqe sipas eficensës 0% <= RAV/T <=29% ;

30& <= RAV/T <=40% 40% <= RAV/T

Në shkallë vendi:

• 38 bashki dhe 44 komuna që realizojnë një raport të të ardhurave të veta ndaj totalit të të ardhurave në masën 40% e lart. (E)

• 19 komuna dhe 37 bashki realizojnë nga 30-39% të ardhura të veta (N)

• 8 bashki dhe 227 komuna sigurojnë vetë nga 29% deri ne 0% të ardhura. (I)

Gjëndja aktuale dhe konturimi i njësive të reja vendore në qarkun e Korçës: • Qarku Korçë ka 37 Njësi Vendore

• Rrethi i Korçës ka 16 Njësi

Vendore

Korçë

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

Pesha Specifike e të ardhurave të veta në totalin e të ardhurave, në %

K.I

K.II

K.III

Struktura mesatare e shpenzimeve në NJQV të Qarkut të Korçës

Paga Shp korent Investime

30.50%

39.20%

30.30%

48.30%

24.30% 27.40%

Njqv eficen Njqv inefi

Struktura e shpenzimeve (3 njesitë më efiçente dhe 3 njësitë më inefiçente)

0.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%

60.00%

B.Korce K.Libonik K.Mollaj K.Moglic K.Vithkuq K.Liqenas

Struktura e shpenzime në dy grupe të eficensës për vitet 2011-2012, në %

Paga Shp korente

Njësitë e reja në rrethin Korçës: • Bashkia Korcë me qendër në Korçë që përfshin edhe

fshatrat: Mborje,Morave, Boboshtice, Dardhe,Arres(K.Dr) Ciflig,Burgalec, Lumalalas, Barc, e Dishnice (K.Burgalec)

Mesatarja e AV/AT është: 52.3%

• Bashkia Maliq me qendër Maliq, që përfshin: K. Libonik, K.Pirg, K.Gore,K.Moglice,K.Cerave, K.Dardhas (rr.Pg) Mesatarja e AV/AT eshte: 42.8%

• Bashkia Pojan me qendër Pojan që përfshin:

Komune Vreshtas dhe fshatrat Shamoll, Nevicisht, Kuc i Zi, Belorta, Malavenc te K.Burgalec

Mesatarja e AV/AT është: 29.7%

• Bashkia Voskopojë me qendër Voskop përfshin: K.Voskop K.Lekas dhe fshatrat Melcan dhe Porodine, Lumalas, Biranj (K.Bu), Ravonik, Turan, Qatrom. Mesatarja e AV/AT eshte: 42.1% • Bashkia Vithkuq me qëndër në Mollaj përfshin: K.Mollaj dhe f.Drenove (K.Dn) Mesatarja e AV/AT eshte: 44.5%

• Bashkia Pustec, (komuna aktuale) jashtë kritereve por

si etni maqedonase Mesatarja e AV/T eshte: 2.9%

Njësitë e reja në rrethin Korçës:

Niveli aktual i dy taksave bazë, ndaj totalit të të ardhurave

2008 2009 2010 2011 2012

6.40% 6.00% 8.20%

9.60% 10.80%

14.50% 14.00%

17.40% 18.50% 20.20%

Pesha specifike e taksës së tokës dhe të ndërtesave ndaj totalit të të ardhurave, në% në njësitë e reja të rr.Korçë

Taks toke Taks ndertese

B. Korce B. Maliq B.Vithkuq B. Voskopoje

B.Pojan B.Liqenas Mes Rrethit

52.30%

41.80% 44.50% 42.90%

29.70%

2.90%

44.40%

AT/AT në njësitë e reja në rr.Korçës

K.I-re

K.II

K.III

Potenciali hipotetik mbështetur në:

• Numri dhe madhësia e fermave në rrethin e Korcës (sipas buletinit statistikor te MBUMK-se);

• Mesatare e taksës së tokës për zonën fushore 4500 lek/ha/vit dhe zonen kodrinore malore 2000 lek/ha/vit;

• 50% të taksës për ndertesat në fshat kundrejt taksimit aktual në qytet;

• 70% niveli i grumbullimit të tyre nga bashkitë.

B. Korce B. Maliq B.Vithkuq B. Voskopoje

B.Pojan B.Liqenas Mes Rrethit

74.00%

50.00%

58.00% 52.00%

63.00%

19.00%

56.00%

AT/AT sipas potencialit në njësitë e reja në rr.Korçës

K.I-re

K.II

K.IIđ

Ndryshimi i strukturës së investimeve pas potencialit hipotetik

Mes 5 Vite Pas ndarjes

3430

7260

3590

6180

Rritja e shpenzimeve korente dhe për investime në lek/banor

Shp korente lek/banor Investime lek/banor

Si qark do të kemi edhe këto NJQV :

Në qarkun e Korçës, plotësojnë kriterin AV/AT, 8 njësi vendore të reja, nga 37 që ka aktualisht:

• Bashkia e re Pogradec, me qendër Pogradec Mesatarja e AV/AT është: 42.7%; • Bashkia Devoll, me qendër Bilisht Mesatarja e AV/AT është: 40.4% • Bashkia Kolonjë, me qendër Ersekë Mesatarja e AV/AT është: 27.4%

Shpërndarja në rajone e NJQV sipas propozimit Shtetiweb

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

R Shkodres R Arberit R ELKO R Muzakajt R Kaoneve

Shpërndarja e njësive sipas eficensës në rajonet e reja

njesi eficiente me RAV/AT >= 40% me RAV/AT <=30%

Shpërndarja e popullsisë në rajone sipas efiçiencës së NJQV

R Shkodres

R Arberit

R ELKO

R Muzakajt

R Kaoneve

87%

82%

81%

88%

85%

13%

18%

19%

12%

15%

Shpërndarja e popullsisë në rajonet sipas eficensës së njësive

Zona me RAV/AT <=30% Zona me RAV/AT >= 40%

Konkluzione:

Përdorimi i Eficiencës së NJQV (të shprehur si raporti i të ardhurave vetjake mbi totalin e të ardhurave) konfirmon hartën NAT të propozuar nga ShtetiWeb.

Pesha specifike e NJQV me AV/AT <30% në tre versione të reformës

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

25.00%

30.00%

35.00%

40.00%

45.00%

50.00%

me 36 njqv me 88 njqv me 160 njqv

27.70%

18.20%

46.90%

Rekomandim: Para konturimit të hartës të ndarjes territoriale

të merret parasysh edhe eficienca reale që pritet në njësitë e reja.

Ky rekomandim duhet mbështetur në : • Strategjinë kombëtare afat-mesme të zhvillimit

ekonomiko-shoqëror, • Reforma e decentralizimin, në veçanti atë fiskal, • Potencialin e mundshëm të burimeve të të

ardhurave vendore.

Faleminderit!