krishi jagran punjabi magazine october 2015

70
n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD ;kb 17 ^ nze 10 ^ nes{po 2015 ^ o[gJ/ 35 www.krishijagran.com j'Ivk f;nb vhib gzg vhib gzg j'Ivk f;nb y/sK ftu jfonkbh dk BtK d”o y[Fjkbh dk NwkNo dh y/sh s'I finkdk bkG NwkNo dh y/sh s'I finkdk bkG NwkNo dh y/sh s'I finkdk bkG fgnki dh tgkoe y/sh fgnki dh tgkoe y/sh fgnki dh tgkoe y/sh KyqI iv`c ivkws: ikMnW s`c ikMnW Brm KyqI iv`c ivkws: ikMnW s`c ikMnW Brm KyqI iv`c ivkws: ikMnW s`c ikMnW Brm NwkNo dh y/sh s'I finkdk bkG fgnki dh tgkoe y/sh KyqI iv`c ivkws: ikMnW s`c ikMnW Brm

Upload: krishi-jagran

Post on 24-Jul-2016

220 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

Krishi Jagran, India's No.1 (Agriculture Media Group) How to grow more agri-production with latest scientific methods Events, news, information, product- launch, sports, politics, Entertainment etc. Right choice for agriculture fraternity

TRANSCRIPT

Page 1: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD;kb 17 ^ nze 10 ^ nes{po 2015 ^ o[gJ/ 35www.krishijagran.com

j'Ivk f;nb

vhib gzgvhib gzg

j'Ivk f;nb

y/sK ftu jfonkbh dk BtK d”o y[Fjkbh dk

NwkNo dh y/sh s'I finkdk bkGNwkNo dh y/sh s'I finkdk bkGNwkNo dh y/sh s'I finkdk bkG

fgnki dh tgkoe y/sh fgnki dh tgkoe y/sh fgnki dh tgkoe y/sh

KyqI iv`c ivkws: ikMnW s`c ikMnW BrmKyqI iv`c ivkws: ikMnW s`c ikMnW BrmKyqI iv`c ivkws: ikMnW s`c ikMnW Brm

NwkNo dh y/sh s'I finkdk bkG

fgnki dh tgkoe y/sh

KyqI iv`c ivkws: ikMnW s`c ikMnW Brm

Page 2: Krishi jagran punjabi magazine october 2015
Page 3: Krishi jagran punjabi magazine october 2015
Page 4: Krishi jagran punjabi magazine october 2015
Page 5: Krishi jagran punjabi magazine october 2015
Page 6: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

;zgkde� � n?wH;hH v'fwfBe

fBd/Fe� � FkfJBh fJwkB[tb

n?wH ihH tk;B

ekoiekoh ;zgkde� vkH e/H hHuKvhN

oftzdo s/tfsnk

uzdo w’jB

;zgkdeh e'nkovhB/No ;zi/ e[wko

n?;'f;J/N ;zgkde e[w[d F[ebk

wkoehfNzr j?v ghHn?;H;?Bh

wjkgqpzXe� � u/sokw

T[g wjkgqpzXe� cojk ykB

gqpzXe e/Hi/H ;oB:k

;hBhno eko;gkv?IN o{ph i?B

gZsoeko nfBe/s f;Bjk

efBek u”jkB

fJwokB ykB

ftgBD ;jkfJe� ;kok ykB

� � ;[iksk

nc;kBk wfbe u[zeh G{Nhnk

ftek; fsnkrh

gqpzXe gq;ko� � fBFKs Nke

;jkfJe gqpzXe� uzdo d/t GZN

� � gtB nkir/

� � Bo/Ido F/oNkN/

fFteKs T[gkfXnkJ/

� � nkoHn?BH u'p/ feqPB fpjkoh

okj[b f;zx

ni/ e[wko

;[e[wko dbkJh

npd[; ;ws

rhsk okts

fozeh g[zvho

no[Dk ikBk

jowBgqhs f;zx ezr

nekT{IN; e/HphHfJzdok

fvikfJfBzr� � Xow/Ido e[wko

w'fBek wbj'sok

:'r/F e[wko

ezwekih ;jkfJe� d/t/Ido f;zx

okj[b

� � gq/w e[wko

� � oziB

laiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa Lokeh ,e-lh- Mksfefud

,e-,-lh- Ñf"k tkxj.k % 60@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ

fnYyh&110016 ds }kjk ,p-Vh- ehfM;k izsl ch 2] lsDVj&63] uks,Mk&201301]

ftyk&xkSrecq) uxj ¼;w-ih-½*lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhA

bl if=dk esa çdkf'kr ys[k ,oa fopkj ys[kdksa ds futh gSaA çdk'kd@laiknd blds fy, mRrjnk;h ugha gSaA

n?Zw.J/.;h. feqPh ikroDgzikp dh gqw[~y g/Av{ gfotkoe wk;e g~fsqek

o"kZ 17 vad 10 vDVwcj 2015 #i;s 35MAC KRISHI JAGRAN

sseok

Ph. : 011-26511845, 26517923, 45503170Email : [email protected] Web : www.krishijagran.com

dqy ist 70

06 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

www.krishijagran.comsseok

SubscribeKrishi Jagran Magazine

Punjabi, Hindi, Gujarati, Marathi, Kannada, Telugu, Bengali & English

Nishant Taak Mob: 09953756433

y/sh ;wkuko HHHH10

ਕੰਪਨੀ ;wkukoHHHHHH20

oph dh g{oh fsnkohL

y/shpkVh wzsohHHHHHH27

KyqI iv`c AwDuink

qknIkW Apnwaux

vwlw sPl ikswn

gurpRIq isMG

is`DU................28

Fzeo ekoykfBnK bJh todkB j' ;edh j?

u[ezdo dh y/sh HHHHH33

KyqI iv`c ivkws: ikMnW s`c ikMnW BrmHHHHHHHH38

kxk iv`c

rswiexk Aqy

jIvk KwdW dI

suc`jI vrqoN.....39

vwqwvrx n UM

pdR iU Sq hxo qNo

bcwaxu leI

ciu` kAw bIVwHHHHH42

fgnki dh tgkoe ys/ h fe;kBK dh nkwdBh dk

fJe ;o'sHHHHHHHHHHH43

NwkNo dh y/sh s'I

finkdk bkGHHHHHHHHH46

vn/ oh gF{ ;/js

gpq Xz BHHHHHHHHHHHHHHHH50

n;hI d/F ~ fe;kB

gqXkB pDkJhJ/-

vkHnkoHn?;Hgo'dkHHHH57

ਉਤਪਾਦ bKuHHHHHHH59

;/jsHHHHHHHHHHHHHHHHH61

ykDk^yIkBkHHHHHH63

y/va irsHHHHHHHHH64

ਰਾਜਨੀਤੀHHHHHHHHHH66

fcbwh d[BhnkHHHHH67

Page 7: Krishi jagran punjabi magazine october 2015
Page 8: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

;zgkdeh

n?ZwH;hH v'wfBe&Email: [email protected]

;kBK bJh ;c/d ;'Bk ;kfps j'D tkbh egkj

dh y/sh ~ ;c/d wZyh B/ jh ekfby g's fdZsh.

gzikp d/ wkbtk gqd/F ftu egkj dh d' fsjkJh c;b

d/ popkd j'D Bkb 4200 eo'V o[gJ/ dh jkBh dk

nzdkik bkfJnk ik fojk j?.

;z;ko ftu 18% d/ Bkb egkj T[sgkdB ftu

uhB d/ pknd Gkos dk d{ik ;EkB j?. egkj dh

y/sh bJh finkdk T[sgkdB y/socb j'D d/ pkti{d

th egkj d/ T[sgkdB ftu ewh ~ t/fynk iKdk

fojk j?.

e/Idoh egkj nB[;zXkB ;z;EkB, Bkrg[o B/ egkj

d/ phiK dhnK BthnK fe;wK th eZYhnK go b'VhId/

BshfinK dh ewh eoe/ fe;kBK B/ T[jBK ~ n;theko

eo fdsk. pj[-okFNoh ezgBhnK d[nkok @phph

ekNB# d/ phiK dk n;o th ekoro ;kfps BjhI

j'fJnk. T[; s/ @;c/d wZyh# dk jwbk ns/ Bebh

ehNBkFeK B/ sK @eo/bk T[j th fBzw ufVnk# tkbh

ejkts ;Zu eod/ j'J/ fe;kBK ~ nkswjZfsnk bJh

wip{o eo fdZsk.

fiE/ gzikp ftu 12 bZy J/eV s/ egkj dh c;b

~ brksko @pkb tkow# (nwoheB ;z[vh) ehN ns/

;c/d wZyh dk ysok ;kbK s'I fojk j? feT[Ife pkfoF d/

xZN j'D Bkb brksko rowh ns/ Bwh Bkb ehfVnK

d/ gBgB dk ysok d{i/ okiK ftu th j'D dh

;zGktBk j?.

Gkos ftu egkj dh y/sh gzikp, jfonkDk,

oki;EkB, r[ioks, wjkokFN d/ Bkb dZyD ftu

s/bzrkBk ns/ eoBkNe ftu j[zdh j?. j[D/ e/Ido B/

egkj dk fBT{Bsw ;woEB w[Zy 4100 o[gJ/

e[fJzNb oZfynk j? fijVk fe fe;kBK d[nkok 5000

o[gJ/ dh wzr d/ nB[o{g xZN j?.

egkj ;bkjeko fBod/FK d/ nB[;ko 2013-

14 ftu gzikp ns/ jfonkDk ftu 704 ns/ 702

feb'rqkw egkj dk T[sgkdB gqsh j?eN/no wzfBnk

frnk gozs{ ;oeko d[nkok fB:fws ek~BK d/

wZd/B}o Gkos dk fe;kB fiE/ nzBdksk dk doik gk

fojk j? T[E/ T[j nkgD/ gfotko bJh d' i{B o'Nh th

BjhI ewk gk fojk. nfij/ ftu T[;~ ;oekoh

T[dk;hBsk n;w/I w”s d/ d[nko s/ fbnk yVk eo

ojh j?.

jkb/ th ;jh ;wK j? ;oeko ~ u/skT[D bJh

ns/ T[j nfij/ ek~B pBkT[D fijBK ftu fBT{Bsw

;wZoEB w[Zb wfjzrkJh d/ nB[o{g ns/ Bebh

ehNBkFeK s'I pukn bJh ;ys ns/ eV/ fB:wK ns/

;oeko ~ feqFh ft;sko dh nkgDh y[d dh ezgBh dh

io{os j?.

;c/d ~ ;c/d B/ ekbk ehsk

1717YEARS1717

(1999-2015)

arming Comg F muin nrv ite yS

www.krishijagran.com;zgkdeh

F[G dhtkbh s/ ;G gkmeK ~ jkofde tXkJh

fe

08 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

AGRICULTURE W RLD(Portal for Agri Commodities, Research Reports, Prices & News)the pulse of global commodity market

www.kjcommoditynews.comwww.kjcommoditynews.com

The Pulse of Agri-World

www.krishijagran.com

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170 Email: [email protected] Web: www.krishijagran.com � �

n?Zw-J/-;h- feqPh ikroDThe Pulse of Rural India

কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণకృ� ిజ�గర�కృ� ిజ�గర�

Page 9: Krishi jagran punjabi magazine october 2015
Page 10: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

;c/d wZyh dk efjo gkj T[sgkde fe;kBK bJh ;c/d wZyh go/FkBh dk ekoB pD rJh j?.

;c/d wZyh d/ efjo Bkb gzikp ftu 25,000 j?eN/no, jfonkDk

ftu 12,000 j?eN/no ns/ ;hwktsh oki;EkB d/ rzrkBro jB[wkBrV

fib/ ftu 200 j?eN/no ftu c;bK spkj j' rJhnK jB. jfonkDk feqFh

ftGkr d/ F[o{nksh nKefVnK d/ nB[;ko fJj e/tb T[j oepk j? fi; ftu

75 s'I 100 ch;dh se B[e;kB j'fJnk j?. oki ;oeko d/ nB[;ko gzikp

ftu 1750 eo'V o[gJ/ ns/ jfonkDk ftu 840 eo'V dk B[e;kB j[D

se j' u[ek j?.

jkbKfe jfonkDk ;oeko B/ ;ot/n F[o{ eo fdsk j? gozs{ B[e;kB

j'o finkdk j' ;edk j? feT[Ife ekch oepk nfijk j? fi; ftu g?dktko

pj[s jh xZN oj/rh. jw/FK dh soQK fJ; tko

th jfonkDk gzikp ftu ;g?Fb ;ot/n d/

nkd/F fds/ rJ/ jB. gzikp ;oeko B/ w[nkt}/

bJh d; eo'V dk piN oZfynk j?.

;b dk Gkn c;b ~ t/y e/ yohddko bkT[Id/ jB. id'I fe fe;kB ~

ukjhdk j? fe pkiko dh wzr nB[;ko c;b dk T[sgkdB eo/ fi; Bkb

T[j y[d c;b dk Gkn s?n eo ;e/rk. w;kbk bk e/ gekJ/ rJ/ cb ;G

dh ;/js bJh nfsnzs B[e;kBdkJh jB ns/ fJj }fjo d/ ;wkB jB.

nkor?fBe gbKN dh ewh eoe/ ns/ ;/js ftGkr d[nkok g{oh ekotkJh Bk

ehs/ ikD eoe/ fJ; s/ g{oB gkpzdh BjhI br ojh. id'I fe r[ioks ftu

wzvh ftGkr ftu okiBhfse dybnzdk}h Bk j'D Bkb g{oB f;;Nw

jkJhN?e j?. fJj rZb i?g[o ;fEs fBnkw d/ ;jkfJe fBd/Fe

vkHn?;HnkoHf;zx B/ okFNoh feqFh ftgBD ;z;EkB d[nkok BthI ;pih wzvh

we;{dK ftu feqFe ikro[esk ;?whBko d/ nk:'iB ftu ejh.T[jBK B/ fJj th fejk fe i?g[o ftu wzvh nfXekoh tor s/

okiBhfse dpkn ns/ NqK;co Bk j'D eoe/ ;G fdb bk e/ nB[;zXkB ftu

i[N/ ofjzd/ jB ns/ wzvh dh t/;N/i s'I fpibh dk fBowkD eo oj/ jB.

wzvh ftu c;bK d/ Gkn iwky'o tXkT[Id/ jB

ns/ nkte finkdk j'D dk pjkBk eoe/ fe;kB

s'I ;;s/ ftu wkb yohd e/ T[;~ ;N'o eoB d/

pknd nkte xZN j[zd/ jh ehws tXk e/ pb?e

wkoehfNzr eod/ jB. i/ b'e fgnki 20 fdB

ykDk pzd eo d/D sK iwky'o fgnki dhnK

ehwsK ~ y[d frok d/Dr/. fJ; w”e/ s/ vkeNo

uoBihs f;zx, n?rohebuob nfXekoh, vkH

wfjzdo gkb f;zx, vkH ;[ygkb f;zx, i[roki

f;zx, T{Fk okDh nkfd w”i{d ;B.

pokV dh eKro; ftu tkg;h

XkB ;Gk u'DK s'I gfjbK gzikp eKro;

ftu v?w/i ezNo'b dh gqfeqnk F[o{ j' u[eh

j?. fJ;/ d/ sfjs eKro; tofezr ew/Nh d/

w?IpoK ns/ ;kpek ;K;d irwhs pokV dh

eKro; ftu tkg;h j' rJh. gkoNh nfXneF

;'Bhnk rKXh B/ pkV dk fBbzpD oZd eoB dh wzi{oh d/ fdsh j?. b'e;Gk

u'DK d”okB pokV B/ gkoNh nfXneF ;'Bhnk rKXh ~ d' ;kb se nkokw

dh ;bkj d/ e/ w[;hps w[Zb b? bJh ;h. fBbzpB tkg;h dh e'fFF d/ sfjs

pokV B/ fgSb/ fdBhI ;'Bhnk ns/ okj[b Bkb w[bkeks d/ Bkb eKro; wjk

;fut ns/ gkoNh d/ gzikp gqGkoh Fehb nfjwd Bkb th w[bkeks ehsh

;h. Bkb jh T[jBK B/ gkoNh nfXneF ;'Bhnk rKXh ns/ T[g nfXneF

okj[b rKXh ~ fwbe/ gzikp dh jkbs s'I ikD{ eokfJnk ;h. wzfBnk ik

fojk j? fe pokV dh xo tkg;h ftu gzikp gqGkoh vkH Fehb nfjwd dh

nfjw G{fwek ojh j?. T[jBK B/ gkoNh jkJhewkB ~ gZso fbye/ pokV dk

fBbzpB oZd eoB dh f;ckfoF ehsh ;h. wzfBnk ik fojk j? fe pokV d/

gkoNh ftu tkg; nkT[D Bkb eKro; dh ;fEsh j'o wip[s j' ikJ/rh.

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

e

ft

wzvhnK ftu okiBhfse dybnzdk}h j't/ pzdc

10 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 11: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

w?;h

tZvk Nq?eNo | tZvh N?eBkb’ih | tZvk coe

;ghv

j?th fvT{Nh | (HAV) ebu | j?th fvT{Nh n?e;b

ekb eo’L

Page 12: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

wkB;{B d/ ekoB ;o'toK s/ ;zeN

jo fgzv ftu j't/rk 4ih bkfJz; fJzv;Noh} d/ u/now?B, ;fj n?w vh, w[e/F nzpkBh B/ 28 fd;zpo

2015 se gzikp d/ jo fgzv ~ 4 ih eB?eFB Bkb i'VD dk dkntk ehsk

j?. w[zpJh ftu fvgNhn ;h n?w ;[ypho pkdb d/ Bkb whfNzr ftu T[jBK B/ fejk

fe 4ih ;/tk F[o{ j'D d/ pknd gzikp d/F dk gfjbk oki j't/rk fiE/ jo fgzv

po'vp?Iv Bkb i[V ikJ/rk. fobkfJz; j[D se oki ftu fJ; gq'i?eN s/ 3500 eo'V

o[gJ/ you eo u[ek j?. nrb/ ;kb se 30 jiko b'eK ~ o[}rko th d/t/rk.

gzikp ;oeko B/ pokv p?Iv bJh ;oekoh fJwkosK s/ Nkto ;Ekfgs eoB bJh

gfjbK jh wzi{oh d/ fdZsh ;h. ezgBh ~ ;zrfms n?rohebuob wkoehfNzr ftu th

fdbu;gh j?. sKfe fe;kBK ~ nkgDhnK c;bK dk ;jh w[Zb fwb ;e/.

ikp oki ftu fe;kBK s/ ;zeN ysw j'D dk BK jh BjhI b? fojk.

gfjbK ;c/d wZyh d/ jwb/ Bkb fe;kBK ~ 1200 eo'V s'I finkdk dk

B[e;kB M/bDk fgnk ns/ j[D T[jBK d/ ;kjwD/ fJe BtK ;zeN g?dk j'

frnk j?. don;b gzikp dhnK wzvhnK ftu nk ojh pk;wsh dh c;b

dhnK ehwsK p[oh soK fvr rJhnK jB. wzvhnK ftu g{;k 1509 pk;wsh

dhnK ehwsK ~ b? e/ fe;kBK ftu vo g?dk j' frnk j?. pk;wsh dh fGzB

fe;wK dhnK ehwsK fcbjkb 1450 o[gJ/ gqsh e[fJzNb s'I th xZN d;h ik

ojh j?. fijVh fgSb/ ;kb d/ w[ekpb/ 1050 o[gJ/ gqsh e[fJzNb xZN j?.

r”osbp j? fe fJ; s'I th gfjbK pk;wsh dhnK fGzB fe;wK B/ finkdk s'I

finkdk 4500 o[gJ/ e[fJzNb dh T[ukJh ~ S{fjnk ;h. pk;wsh dhnK

ehwsK ftu fi; soQK froktN nkJh j? T[;d/

nkXko s/ fJj fejk ik ;edk j? fe fe;kBK

bJh ;zeN j'o rfjok frnk j?. oki ftu

brGr 16 bZy J/eV iwhB s/ fe;kBK B/

pk;wsh dhnK fGzB fe;wK dh fpikJh ehsh j?.

fo

F d/ 91 wjZstg{oB ;o'toK ftu 30

f;szp 2015 ~ 95H693 ph;hn?w nop

XB whNo gkDh dk ;zrqj nKfenk frnk ;h.

fJj fJjBK ;o'toK dh e[b ;zrqfjD eg?f;Nh

dk 61% j?. 23 f;szpo 2015 ~ foekov

ehs/ rJ/ 95H313 ph;hn?w d/ GzvkoD s'I fJe

gqshFs finkdk j?. 30 f;szpo 2015 ~

GzvkoD ;so fgSb/ ;kb fJ;/ ntXh ftu oj/

;so dh s[bBk ftu 77% ;h. fJj fgSb/

d; ;kbK d/ n”;s ib ;zfrqjD dk 77% j?.

fJjBK 91 ;o'toK dh e[b ;zfrqfjD eg?f;Nh 157H700 ph;hn?w j?

fijVh d/F ftu i[NkJh rJh nB[wkfBs ;zrqfjD eg?f;Nh 253H388

ph;hn?w dk brGr 62% j?. r[ioks ns/ wjkokFNo ftu 27H07

ph;hn?w dh e[b ;zrqfjD eg?f;Nh tkb/ 27 ;o'to jB. fJjBK ;o'toK

ftu e[b T[gbpXsk ;zrqfjD 16H83 ph;hn?w fijVk fJjBK ;o'toK dh

e[b eg?f;Nh dk 62% j?. fgSb/ ;kb dh fJ;/ ntXh ftu fJjBK ;o'toK

dh ;zrqfjD ;fEsh 83% ;h ns/ fJ;/ ntXh ftu fJjBK ;o'toK ftu

fgSb/ d; ;kbK dk n”;s ;zrqfjD e[b eg?f;Nh dk 83% ;h. fJ; soQK

fgSb/ ;kb dh fJ;/ ntXh dh s[bBk ftu ukb{ ;kb ftu ;zrqfjD xZN j?.

go fgSb/ d; ;kbK dh fJ;/ ntXh d/ d”okB oj/ n”;s ;zrqfjD s'I xZN j?.

fgSb/ ;kb dh fJ;/ ntXh dh s[bBk ftu fijV/ okiK ftu ;zrqfjD

;fEsh uzrh ojh T[j fjwkub gqd/F ns/ fsqg[ok jB. fgSb/ ;kb dh fJ;/

ntXh dh s[bBk ftu fijV/ okiK ftu ib ;zrqfjD xZN j? T[jBK ftu

gzikp, Mkoyzv, oki;EkB, T[Vh;k, SZsh;rV, gZSwh pzrkb, r[ioks,

wjkokFNo, T[sogqd/F, T[sokyzv, wZXgqd/F, nKXogqd/F s/bzrkBk (d'jK

okiK ftu d' fwFfos gfo:'iBktK), eoBkNe, e/ob ns/ sfwbBkv{ Fkfwb

jB.

fe;kBK s/ wzvokfJnk fJe j'o ;zeN

d/

gz

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

12 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 13: Krishi jagran punjabi magazine october 2015
Page 14: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

os ftu dbjD dh Gkoh ewh j? ns/ fsT[jkoK d/ ;w/I ftu fJ; dhnK ehwsK ftu 10 s'I 15% dh s/ih nk ;edh j?. fJj nB[wkB T[d:'r ;zrmB n?;'u?w d/ fJe nfXn?B d/ nkXko s/ ikoh ehs/ rJ/ jB. fJ; ftu fejk frnk j? fe wkB;{B d/ d”okB xZN po;ks B/ fGzB fGzB T[sgkde okiK ftu dbjD d/ T[sgkdB ~ gqGkfts ehsk j?. fJ; bJh 2H7 eo'V NB dh xo/b{ wzr dh s[bBk ftu xo/b{ T[sgkdB 1H7 eo'V NB ofjD d/ ekoB d/F ~ eohp fJe eo'V NB dbjD dk nk:ks eoBk g? ;edk j?.

fJ; ftu fejk frnk j? fe fdtkbh B/V/ j'D eoe/ dbjD dh wzr tX/rh ns/ ehwsK ftu xZN' xZN d; s'I gzdoK gqshFs dh s/ih nk ;edh j?. fGzB fGzB okiK ftu wzr d/ fj;kp Bkb fGzB fGzB ehwsK s/ dbjDK dh

; ;kb wkB;{B ftu nfB:wssk d/ ubd/ weZJh T[sgkdB s/ p[ok n;o g?D

dk nzdk}k j?. jkbKfe d/F Go d/ T[sgkde

fJbkfenK ftu finkdk fpikJh d/ nKeV/ gqkgs

j'J/ jB. y/shpkVh ns/ ;fjekfosk ftGkr d/

nKefVnK d/ nB[;ko f;szpo d/ wZX se weZJh

dbjD T[sgkdB ftu ewh

fteoh 90 o[gJ/ s'I 145-150 o[gJ/ d/ fj;kp Bkb j' ojh j?. d{i/ d/FK s'I dbjDK dk nk:ks fJ; ;kb wfjzrk j' ;edk j?. feT[Ife T[sgkde d/F th g{osh dh ewh dk ;kjwDk eo oj/ jB. ns/ T[jBK B/ fteoh dhnK doK tXk fdZshnK jB.

weZJh T[sgkdB xZN sK ehwsK ftu dwdh fpikJh 75H9 bZy j?eN/no ehsh ik u[eh j?. id'I fe fgSb/ ;kb

74H6 bZy j?eN/no dh weZJh dh fpikJh ehsh rJh. sfwbBkv{,

nKXokgqd/F, wjkokFNo ns/ wZX gqd/F fij/ ;ko/ T[sgkde fJbkfenK ftu

nfB:fws pkfoF d/ ekoB weZJh T[sgkdB d' eo'V NB ofjD dh T[whd

j?. fijVk fgSb/ gzi ;kbK dk fBT{Bsw nKeVk j?. Gkos ;oeko d/ feqFh

ns/ ;fjekfosk ftGkr d/ u”E/ nfrqw nB[wkB d/ w[skfpe fgSb/ ;kb

T[sgkdB 236H7 bZy NB ;h. xZN T[sgkdB d/ nB[wkBK d/ ekoB weZJh

dh ehws ;fEo pDh ofjD dh T[whd j?. nB[wkB bkfJnk ik fojk j? fe

BthI c;b Bkb nrb/ wjhB/ ehwsK s/ dpkn tX ;edk j?. gozs{ fJ;d/

pknd th ehwsK ;fEo ofjD dh T[whd j?. feT[Ife T[sgkdB ftu 20

ch;dh dh froktN nkT[D dh T[whd j?.

fJ;wk d/ nB[;ko fJ; ;kb brGr 75 bZy NB uhBh T[sgkdB j'D dk nB[wkB j?. id'I fe g{ot nB[wkB 73H5 bZy NB ofjD dh T[whd iskJh j?. wzfBnk ik fojk j? fe ;hiB dh F[o{nks ftu fwZbK e'b eohp 96 bZy NB dk ;Nke j't/rk fijVk fgSb/ ;kb d/ 75 bZy NB d/ w[ekpb/ ekch finkdk j?.

uhBh ftu froktNes{po wjhB/ s'I F[o{ j' oj/ ;kb 2015-16 ftu uhBh ;h}B ftuT[sgkdB gfjb/ nB[wkB 280 bZy NB s'I 10 bZy NB xZN ofjD

dk nzdk}k j?. fJ;dh tiQk d/F d/ ;G s'I tZv/ T[sgkde oki wjkokFNo ns/ eoBkNe ftu yokp pkfoF j?.

ehwsK ftu s/ih nkT[D dh T[whd Bkb e[M tZvhnK uhBh ezgBhnK d/ F/noK ftu s/ih t/yD ~ fwbh. pbokwg[o uhBh dk F/no 11H5 ch;dh uV e/ 53H45 d/ ;so s/ pzd j'fJnk. T[E/ o/D{ek F{ro} 4H6 ch;dh s/i j' e/ 7H73 d/ ;so s/ pzd j'fJnk. Gkosh uhBh fwb ;zr (fJ;wk) d/ w[skfpe ;kb 2015-16 ftu wjkokFNo s'I 90 bZy NB uhBh dk T[sgkdB j'D dk nB[wkB j?. id'I fe g{ot nB[wkB 97 bZy NB T[sgkdB dk ;h. eoBkNe ftu 46 bZy NB uhBh T[sgkdB j'D dk nB[wkB j? id'I fe j[D se fJ; ;kb 50 bZy NB uhBh T[sgkdB j'D dk nzdk}k ;h. jkbKfe d/F ftu uhBh d/ d{i/ ;G s'I tZv/ T[sgkde oki T[so gqd/F ftu ;kb 2015-16 d/ d”okB nB[wkB s'I finkdk T[sgkdB dh T[whd j?.

Gk

fJ

n

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

14 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 15: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

gqEe, n?efNt, T{oik nD{

gF{nK bJh wbNhgog} chv ;gbhw?IN

100% e[dosh ;o'sL w?vh;Bb g”d/

(pkfJUFhok)

R

}fjohb/ gdkoEK s'I w[es

Jhe'r'bv pkfJU efFok d/ ckfJd/L

d[ZX dh g?dktkotXkT[Idk j? (v/Y feb' s'I d' feZb' fJefdBftufJerK dh)

d[ZX dkc?NtXkT[Idk j? (3H3 s'I 3H8 iK 3H8 s'I 4H3)

gF{ dh ;/jsdk g{oB o{g ftuftek;

gF{ ~ B?u{objhN ;kfJebgqkgseoBftuwddrko

B?u{obvhtkowo, n?INhj?bfwBfEe (g/N d/ ehV/)

n'or?fBefwbego'veFBtZbgfjbkedw

fJwg'oNo}, J/izN; ns/

fv;NohfpT{NoK ~

;Zdk fdZsk iKdk j?.

fJj ;ko/ gF{nK dk Gko tXkT[Idk j? (pZeoh, ;{no, G/v ns/ wZMK s'I finkdk wk; gqkgsh bJh)

NkT{NtkfJ} vhbofFg bJh ;zgoe eo'L

d[ZX dh p/jso g?dktko

p/jso ;/js

Page 16: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

ikp ftu M'B/ dh yohd ~ t/yfdnK ibzXo gqFk;B B/ fJ; ;kb 8H5 NB s'I finkdk M'B/ dh yohd dk beF oZfynk j? ns/ fJ;d/ bJh fib/ ftu 78 bZy yohd e/Ido pDkJ/ rJ/ jB. M'B/ dh yohd gzikp ftu nes{po s'I F[o{ j' u[Zeh j?.

ibzXo d/ fibk nfXekoh e/ e/ :kdt d/ nB[;ko ibzXo ftu M'B/ dh yohd dk ezw nes{po s'I F[o{ j' u[ek j?. fibk gqFk;B d[nkok pDkJ/ rJ/ e/IdoK s/ nkT[D tkb/ fe;kBK bJh th p/jso ;[ftXk T[gbpX eokT[D dh e'fFF ehsh j?. gqFk;B B/ fgSb/ ;kb dh yohd s'I finkdk fJ; ;kb 8,55,275 NB M'B/ dh yohd dk beF oZfynk j?. fgSb/ ;kb ;oekoh

M'B/ dh yohd dk beF 8H5 bZy NB s'I finkdk

ezgBhnK ns/ fBZih fwb wkfbeK B/ fib/ ftu e[b 7,68,552 NB M'B/ dh yohddkoh ehsh ;h. T[jBK B/ dZf;nk fe fibk gqFk;B B/ g{oh fsnkoh eo bJh j? fe M'B/ dh yohd ftu fe;/ gqeko dh rVpVh Bk j't/.

j?. fpqN/B ftu ofjD tkbh 66 ;kb dh wfjbk ekE g?f;J/ie' B/ xo d/ rwb/ ftu nBkBk; d/ o[y s/ cb T[rkT[D bJh 6 ;kb dk bzpk fJzsiko ehsk. ;/tk w[es jkT{; ehgo ofj u[eh ekE B/ cb Bk d/D d/ pkti{d nkgD/ nBkBk; d/ g”d/ ~ rwb/ ftu ;t;E pDkJ/ oZyD dh jo ;zGt e'fFF ehsh. T[j g”d/ ~ brksko gkDh fdzdh ojh. o[y s/ j[D s'I e[M jh jcs/ gfjbK nukBe T[;~ p?IrBh ozr d/ c[b B/ p/jZd y[F eo fdZsk. e[M fdBK pknd T[j nBkBk; dh soQK fdyD bZrk. id'I T[;B/ nkgD/ gsh fouov ~ dZf;nk fe g”d/ ftu nBkBk; T[r fojk j? sK T[jBK ~ pj[s jk;k nkfJnk. id'I cb eohp uko fJzu dk j' frnk sK T[jBK B/ fJ;~ s'V fbnk. fJ;dh ;bkfJ; eZNh ns/ nkgD/ g's/ ~ ykD bJh go';h. ekE d/ w[skfpe fJj cb pkiko ftu fwbD tkb/ cbK s'I fes/ finkdk ;[nkd j?. jkbKfe T[j ekch ;w/I se d[ftXk ftu ;h fe cb ykD bkfJe j? iK BjhI gozs{ id'I ykXk frnk sK T[j p/jZd o;hbk ns/ ;[nkd fBefbnk.

;/ th cb d/ g”d/ ~ xo ftu oZy/ nkw nkeko d/ rwb/ ftu T[rkT[Dk p/jZd w[Ffeb ezw j? ns/ eJh g”fdnK d/ pko/ ftu sK fJj rZb fpbe[b Bkw[wfeB jh j?. fJ;d/ pkti{d fJe fpqfNF wfjbk B/ pV/ jh ;po Bkb rwb/ ftu nBkBk; dk g”dk T[rkfJnk j? fijVk fe j[D cb d/ fojk j?. T[;d/ fJ; ;po ns/ j?okB eoB tkb/ ezw s/ sK fJjh fejk ik ;edk j? fe ;po dk cb fwZmk j[zdk

fpqfNF wfjbk B/ rwb/ ftu jh T[rkfJnk nBkBk;

fJN cbkJh (;c/d wZyh) d/ jwb/ Bkb jfonkDk ftu fgSb/ fszB;kb s'I egkj dh c;b ~ Gkoh B[e;kB j' fojk j?. ftfrnkfBeK

ns/ feqFh gqkfXeoBK dh wZEkgZuh d/ pknd th shi/ ;kb jfonkDk ns/

gzikp ftu egkj dh c;b s/ ;c/d wZyh B/ jwbk ehsk. n;b ftu

fe;kBK ~ j[D egkj ftu d/;h t?okfJNh tZb tkg; ikDk ukjhdk j?.

jfonkDk y/shpkVh ftGkr dk efjDk j? fe oki ftu 5H84 bZy

j?eN/no ftu egkj dh fpikJh ehsh rJh fi; ftu phNh ns/ d/;h egkj

Fkfwb ;h. F[o{ dh fog'oN d/ w[skfpe 25 ch;dh fjZ;/ ftu ;c/d wZyh dk

finkdk n;o t/fynk frnk id'I fe 75 ch;dh c;b ftu jbek B[e;kB

j'fJnk j?. ;?INob fJz;NhfuT{N cko ekNB fo;ou (;hnkJh;hnko),

f;o;k d/ fBd/Fe vkH dbhg w'Irk dk efjDk j? fe jfonkDk ns/ gzikp

;oeko d[nkok pDkJh rJh ;fwsh egkj c;b

ftu j'J/ B[e;kB Bkb i[V/ ;ko/ nKeV/ i[Nk

ojh j?. n;hI oki ;oeko ~ fog'oN ibdh

;”IgKr/. T[jBK B/ fejk fe fe;kBK ~ ehfVnK

d/ jwb/ s'I pukT[D bJh egkj dh d/;h

t?okfJNh tb tkg; ikDk ukjhdk j?.

gz

fe;kB d/;h ekNB t?okfJNh tZb gos/

tk

fe

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

16 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 17: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

m';, nkeoFe, fJe ;wkB,nobh_ikd{ s/i dh fJjh gfjukDm';, nkeoFe, fJe ;wkB,nobh_ikd{ s/i dh fJjh gfjukD

SOMANI KANAK SEEDZ PVT LTDC-91/7, SECOND FLOOR, WAZIRPUR INDUSTRIAL AREA , NEW DELHI - 110 052

Ph- 011 47503925, 011 47505228

Page 18: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

ibzXo pD/rh ;wkoN f;Nhikp ;oeko B/ oki d/ fszBK FfjoK- b[fXnkDk, nzfwqs;o ns/ ibzXo~ ;wkoN f;Nh pBkT[D d/ pko/ ftu gqg'}b fsnko eoB bJh

ez;bN?I;h ezgBhnK dh u'D eo bJh j?. nzfwqs;o bJh fiE/ i/ n?b n?b ns/ b[fXnkDk bJh J/Jhe'w dh u'D ehsh rJh j? T[E/ ibzXo bJh gqg'}b fsnko eoB bJh fszB ezgBhnK phvhghn?b, :{n?wNh;h ns/ nkJhnkJhvh;h B/ fwb e/ ezw fbnk j?. fszB'I ezgBhnK fwb e/ ibzXo ~ ;wkoN f;Nh pBkT[D d/ pko/ ftu ;ko/ gfjb{nK s'I gog'}b fsnko eoDrhnK fijVh fe 90 fdBK ftu 3 uoDK ftu ;”Igh ikJ/rh. ;{soK d/ nB[;ko fJj ezgBhnK fJ; ezw d/ pdb/ eohp 42 bZy o[gJ/ dh okFh b?DrhnK ns/ fJ; gqg'}b d/ nkXko s/ Nkg 20 ;wkoN f;Nh ;{uh ftu ;EkB gkfJnk ik ;e/rk.

ikp d/ n?rohebuo vkfJo?eNo wzrb f;zx ;zX{ ~ ;'wtko ;t/o/ sbtzvh ;kp' e'oN ftu g/F ehsk frnk. ;zX{ dh frqcskoh ehNBkFe x'Nkb/ ftu ehsh rJh j?. e'oN d/ pkjo nkT[Id/ jh ;zX{ B/ whvhnk ~ fejk, @n;bh fyvkoh sK e'Jh j'o j? ibdh jh y[bk;k eoKrk#. T[jBK d/ J/Bk efjzfdnK jh g[fb; T[;~ nZr/ b? rJh ns/ s/ih Bkb rZvh ftu fpmk fbnk. gzikp ftu sbtzvh ;kp' dh ndkbs B/ oki d/ ;kpek feqFh fBd/Fe vkHwzrb f;zx ;zX{ ~ g[fb; fjok;s ftu G/i fdsk frnk. g[fb; B/ whvhnk dhnK BioK s'I puke/ ;zX{ ~ w[Zy fBnKfJe w?fi;Nq/N r[odoFB f;zx dh ndkbs ftu g/F ehsk

frnk, fiE'I T[jBK ~ g[fb; fjok;s ftu G/i fdsk frnk. T[jBK d/ fybkc wkwbk phsh d' f;szpo ~ doi ehsk frnk ;h. jkJh go'ckfJb ehNBkFe x'Nkb/ ftu ;oeko B/ vkH;zX{ ~ gd s'I jNk fdsk j?.

ez;bN?I;h ezgBhnK nrb/ e[M fdBK ftu Ffjo ftu nk e/ nkgDk ezw F[o{ eo d/DrhnK

ikp d/ ;kpek tB wzsoh jz; oki i';B B/ fejk fe oki dh nekbh

Gkigk rmpzXB ;oeko gqd/F ftu n?ro' fJzv;Noh ~ popkd eoB s/ s[bh j?. M'B/ dh yohd s/ ysw ehs/ rJ/ ch;dh ;?; ~ d[pkok bkr{ eoBk ;oeko dk BkdoFkjh c?;bk j?. T[jBK B/ fejk fe gzikp ftu phs/ e[M ;w/I d/ d”okB b'jk ns/ j”ioh T[d:'r fi; soQK gqGkfts j'fJnk j? T[; Bkb gzikp ftu fJzv;Noh c/b j' u[eh j?. phs/ ;kb M'B/ d/ Gkn ftu nkJh ipod;s froktN d/ ekoB gzikp d/ eohp uko jiko okfJ; fwbo p[oh soQK gqGkfts j'J/ jB.

i/B/tk ftu nB[okr B/tk ftu gq;skfts tobv No/v ;zw/bB ftu Gkos dh nrtkJh eoB bJh fjwkub gqd/F d/ ;K;d nB[okr mke[o ~ u[fDnk frnk j?. tobv No/v nkor/BkfJi/FB (vpfbT{NhU) d[nkok ikoh fJe n?vtoNkfJ}w?IN ftu dZf;nk frnk fe ;zw/bB dk beF nzso-okFNoh gZXo s/ b'eszso ns/ tgko ;fj:'r ~ wip[s eoBk j? fi; bJh nzso-okFNoh tgko d/ ftfB:wB ~ ezNo'b eoB tkbh vpfbT{NhU nzso ;z;dh p?me ftu jwhog[o d/ ;K;d ns/ nkJh Nh ew/Nh d/ nfXneF nB[okr mke[o ~ d/F dk gZy oZyD bJh ;Zdk fdsk frnk j?.

nekbh db n?ro' fJzv;Noh} ~ popkd eo fojk j?- i';B

gzikp ftu ehNBkFe x'Nkbk

gz

gz

gz

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

18 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 19: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

fo'ks"krk,a

1- gsoh M;wVh xh;jckWDl2- Hkwfe esa <syk ugh curk gS3- jksi.k ds fy;s xgjh tqrkbZ gqbZ tehu rS;kj djrk gS4- bZ/kau] le; vkSj Je dh Ñ"kdksa dh cpr gksrh gS5- 'kq"d ,oa xhyh e`nkvksa ds fy, mi;ksxh6- jksVkosVj jsat 4&7 QhV7- xUuk] dsyk] /kku] dikl vkSj lfCt;ksa dh [ksrh fy, vR;Ur ykHkdkjh8- iwjh ,d lhtu dh okWjUVh

fo'ks"krk,a

leLr Hkkjr lsMhyjksa dhiwNrkNizkFkZuh;

Page 20: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

os dh shih ;G s'I tZvh ns/ ;G s'I gfjbh fvT{Nh Nq?eNo fBowksk

ezgBh ;'Bkfbek fJzNoB?FBb Nq?eNo} fbH B/ jkb jh ftu

n?uHvhHn?w (j?th fvT{Nh wkJhb/i) ;hohi d/ Bt/I vhHnkJh 750 Nq?eNo

bKu ehs/ jB. fJj BtK Nq?eNo p/i'V skes, FkBdko wkJhb/i ns/

p/fw;kb ocsko dk ndG[s fwFoD j?. 55 n?u gh tor d/ fJ; Nq?eNo

ftu eJh nvtK; chuo} ns/ FkBdko b[e j? fijVh fe yk; so” s / nfij /

fe;kBK bJh j ? fijV / bpz / ;w I/ se Ne?q NoK dk jt? h fvTN{ h Tg[ :r' eod / jB.

BthI vhHnkJh 750 Nq?eNo ;G s'I T[sw wkvoB ns/ ftFt gZXoh

seBhe dk fwFoD j? fijVk fe fJ;~ eJh xzfNnK se efmB

gfo;fEshnK ftu ;zukfbs oZydk j?. 2000 feb'rqkw dk Gko u[eD dh

eg?f;Nh ns/ uko ;bzvo 2000 nkoHghHn?w tkb/ fJ; Nq?eNo ~ ;G soQK

dhnK iwhBh gfo;fEshnK ftu Gkoh ns/ tZv/ fJzgbhw?IN; ~ ;cbskg{ote

ubkT[D dh skes gqkgs j?. fJ; ;hoh} d/ Nq?eNo 15% xZN fJzXB ygs

eod/ jB ns/ 10% finkdk J/ohnk eto eod/ jB fi; Bkb fe;kBK ~

finkdk ewkJh ns/ finkdk pus dk w”ek fwbdk j?. Nq?eNo d/ fJziB

NqK;fwFB ns/ jkJhvqkfbe; ~ fJ; soQK fvikfJB ehsk frnk j? fJ; Bkb

xoFD ftu j'D tkbk B[e;kB xN s'I xN j't/. fJ;d/ jo eb g[o}/ ~

yk; s”o s/ fJzihfBnfozr seBheK d/ nB[;ko fsnko ehsk frnk j? fijVk

fJ;~ ;G soQK d/ Gkoh ;zukbB ~ fpBk fe;/ po/evkT{B iK dpkn d/ ezw

eoB dh Fwsk gqdkB eod/ jB. fJ; w”e/ s/ Fqh vhHn?bHokDk, vkfJo?eNo

;/b} n?Iv wkoehfNzr, ;'Bkfbek fJzNoB?FBb

Nq?eNo} fbH B/ fejk fe ;kvk BtK vhnkJh

750... Nq?eNo nZi dhnK w[Ffeb

gfo;fEshnK ftu w[Ffeb ezwK ~ eoB dh

skes tkb/ Nq?eNo dh wzr ~ t/yfdnK

fv}kfJB ehsk frnk j?. fJj bzp/ ;w/I se ezw

eoB d/ ekfpb j?. T[jBK B/ fejk fe ;kv/

j?th fvT{Nh wkJhb/i ;hoh} Nq?eNo fJe tko

fco ;kv/ ;wogD dk Bshik j? fe n;hI nkgD/

rkjeK dhnK yk; io{osK ~ fXnkB ftu oZyd/

j'J/ nkgD/ T[sgkdK ~ brksko p/jso pBkT[D

bJh ;wofgs jK.

i?B fJohr/FB ~ S/ gkfos'Fe

ot T[sfeqFN r[DtZsk d/ pb s/ ftFt gZXoh

i?B fJohr/FB ~ gb/e; ekT{I;b d/ fsBK

;w{zjK ftu gfjbk fBo:ks g[o;eko w[zpJh ;fEs

roKv j:ks ftu nk:'fis fJe czeFB ftu

gb/e; ekT{I;b d/ ;kpek nfXneF vkH jho{

n?BHgN/b d[nkok gqdkB ehsk frnk. ezgBh ~

n?e;g'oN gow'FB ekT{I;b d/ 2013-14 ns/

2014-15 fJjBK d' ftZsh ;kbK d/ e[b S/ ;w{zjK d/ gfjb/ g[o;eko gqdkB eo ;zwkfBs ehsk frnk.

y/shpkVh ns/ y/shpkVh T[sgkdB y/so ftu ftFt gqf;ZX ns/ nrqDh i?B fJohr/FB ~ gbk;fNe T[sgkdB d/ fBo:ks ftu T[u nze oZyd/ j'J/ ;kb 2013-14 bJh ghHthH;hH FhN, ghHthH;h gkfJg ns/ j'i/;, ;{eFw f;zukJh ftGkr ~ gfjbk gkfos'Fe gqdkB ehsk frnk. ;kb 2014-15 bJh th ghHthHFhN, ghHthH;h gkfJg ns/ j'i/;, ;{eFw f;zukJh ftGkr ~ gfjbk gkfos'Fe gqdkB eo ;zwkfBs ehsk frnk. ftZsh ;kb ftu ezgBh B/ phs/ ;kbK d/ nB[;ko nkgDk tou;t ekfJw oZyfdnK fBo:ks d/ y/so ftu T[swsk ekfJw oZyh. ezgBh tZb'I fJ; w”e/ s/ w[Zy o{g Bkb tfoFm ;fjekoh Fqh ;hHJ/Hi'Fh, gqthB e[wN, nF'e nrotko, ftt/e vKroheo, ghHvhH r't/ ns/ t;{d/tB w”i{d ;B. ezgBh d/ ftt;EkgBh ;zukbe Fqh nfBb i?B B/ fejk fe fJj g[o;eko ezgBh d[nkok ;G s'I tXhnk T[sgkd fBowkD ns/ T[sgkdK d/ fBowkD ftu ezgBh ;fjekohnK dh brB ns/ w/jBs dk Bshik j?. T[jBK B/ df;nk fe ezgBh feqFh gkfJg ;fjs Nge f;zuB T[sgkd, nBko ns/ e/b/ d/ fNF{ ebuo g'd/, nzp cb gq;z;eoD d/ y/so ftu ;z;ko ftu gfjb/ ns/ fgnko ns/ ;pih gq;z;eoD ftu d{i/ Bzpo s/ jB.

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

;'Bkfbek dh B?e;N iBo/FB Nq?eNo ;hoh}Gk

;

20 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 21: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

kxkkxkkxkkxkkxkkxk

Page 22: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

ioks ;oeko d[nkok e?gNB Nq?eNo} gqkHfbH okie'N ~ fJB't/FB fJBN?eBkb'ih cko fBT{ gq'veN n?Iv gq';?; vht?bgw?IN g[o;eko Bkb ;zwkfBs ehsk frnk. ezgBh ~ fJj ntkov T[jBK d/ Bt/I wkvb 200 vh nkJh (20 n?uHghHF/qDh) Nq?eNo dk ;zF'XB eoB bJh fdZsk frnk. Gkos dk ;G s'I gfjbk fwzBh Nq?eNo pBkT[D tkbh fJj ezgBh phs/ 17 ;kbK s'I d/F ns/ ftd/F ftu tZv/ nB[gks ftu Nq?eNoK dh fteoh eo ojh j?. jkb jh ezgBh d[nkok 25 n?u gh Fq/Dh d/ uko thb vokfJt Ne?q No bKu eoe / gwq yZ[ ;EkB nofis ehsk j.? ro” sbp j ? fe eg? NB Ne?q No} dk jo fJe wkvb tvZ / nu? gh tkb / Ne?q No d / pokpo ewz eo ;edk j ? fi;~ fGBz fGBz Tg[ :f' rsk d / ekoB ;f[ tXkiBe jD' bJh ikfDnk iKdk j.?

e?gNB Nq?eNo} gqkH fbH r[ioks ;fEs nZsnkX[fBe w?B{c?eufozr gbKN ftu ;ko/ Nq?eNoK dk pVh jh wkBe gqDkbh Bkb T[sgkdB eodk j?. fJj ezgBh 2 tjhb vokfJt ns/ 4 tjhb vokfJt Nq?eNo d/ Bkb T[; Bkb i[VD tkb/ n”ikoK dk T[sgkdB th eodh j?. nZi e?gNB d/ T[sgkd nkX[fBe y/sh bJh pj[ T[g:'rh ;kXB ;kps j' oj/ jB. T[sgkdB ftu T[g:'r j'D tkb/ ;G s'I tXhnk w?Nhfonb dk fJ;s/wkb fiE/ Nq?eNo ~ tobv ebk; e[nkfbNh dk pDkT[Idk j? T[E/ e?gNB fwzBh Nq?eNo ftd/FK ftu th fBo:ks ehs/ iKd/ jB. e?gNB Nq?eNo} gqkH fbH dh jo fe;kB Gok, T[gG'rsk, tgkoh, ;gbkfJo ns/ ezgBh d/ ;G eowukohnK dk g{ok ;fj:'r fwfbnk. fJjh ekoB j? fe e?gNB Nq?eNo} B/ fJj T[gbpXh jkf;b ehsh ns/ nkgD/ rkjeK d/ fdb ftu irQk pDkJh.

e?gNB Nq?eNo ;oeko d[nkok ;zwkfBs

bekw N?eBkb'ih; gqkH fbH (JhNhghn?b);ftN}ob?Iv dh bkfJek fiT[f;;Nw} J/ih

dh nB[Fzrh ezgBh j? fijVh Gkos ftu b/}o seBhe okjhI ;ot/ ns/ wkg d/ ;wkXkB bJh ezw eo ojh j?. JhNhghn?b j'o d/FK ftu th nkgDhnK ;/tktK fdzdh j?. JhNhghn?b ;thvB d/ j/e;krB ;w{zj dh nB[Fzrh ezgBh bkfJek fiT[f;;Nw} J/ih dk fGzB gqeko dk ;EkgB fit/I fe ihT[v/;h, jkJh n?Iv ihghn?; ns/ nkJhn?wn?; ns/ j'o T[u v?chB/FB ;ot/n f;;Nw bJh gqshfBXst eodh j?. bkfJek T[sgkdK d/ fJbktk ezgBh wkrb/B j?Iv j?bv ihghn?; ohrb 3vh b/}o ;e?fBzr f;;Nw}, fBT{ekB nkgfNe; b/}o o/Ii ckfJzvo ns/ T[u gkto dk N?bh;e'g, B'tk N?b ihghn?;, vhn?wNh rkfJo'w?N nkfd T[sgkdK ns/ seBheK ~ pBkT[D ftu ;jkfJe j?. JhNhghn?b Bt/I nk:kwK ~ BthI fdFk ftu gqGkth o{g Bkb feqnkFhb eoB bJh ezw ftu bZrh j?. n?bekw ftu ;w/fes ;wkXkB rkjeK ~ ifNb ikDekohnK ~ s/ih ns/ nk;kBh Bkb fJeZmk, gqpzfXs ns/ ftFb/fFs eoB ftu wdd eodk j?. fJjh ekoB j? fe n?bekw N?eBkb'ih; Bkb i[VD tkb/ rkjeK ~ finkdk w[Bkc/ d/ Bkb finkdk T[sgkdB ns/ ;cbsk gqkgs j[zdh j?.

r”osbp j? fe j?e;krB seBheh ;w{j j?

fijVh fe pkiko ftu BkgD bJh fJ;s/wkb ehsh ikD tkbh BthI seBhe ns/ gkbhwo} bJh nkgDh g?m pDkJ/ j'J/ j?. ;w{j Bkb brGr 9700 ekoieosk i[V/ jB fijV/ fe nkgDhnK ;/tktK 30 d/FK ftu fdzd/ jB. ezgBh dh B/N ;/b brGr 2 fpbhnB j?. bkfJek fiT[f;;Nw} J/ih, ;ftN}ob?IN ns/ B'tk fJBeb{f;t :{n?;J/ fijhnK Bkwh ezgBhnK j?e;krB ;w{j dhnK jh nB[Fzrh ezgBhnK jB. n?bekw N?eBkb'ih; B/ i[bkJh 1998 s'I ezw eoBk F[o{ ehsk. ezgBh B/ fJ; fdqFNhe'D Bkb pkiko ftu edw oZfynk fe rkjeK ~ Btkuko ;wkXkB d/D ns/ BthnK seBheK Bkb i'VD bJh gqEw gqpzXe d/ o{g ftu ikfDnk ikJ/. fgSb/ 10 ;kbK s'I ezgBh B/ nkgDh wip{s w”i{drh d/ Bkb fJe w[ekw jkf;b ehsk j? ns/ ;kb do ;kb fJ;dh ;cbsk ftu fJikck j[zdk ik fojk j?. JhNhghn?b d/ e'b e[Fb T[sgq/fos ns/ nB[Gth Nhw j? fijVh fe Gkos ftu ;ot/ eoe/ pkiko dk jkb d;dh j?. ezgBh dk j?v nkfc; r[VrKt ftu j? id'I fe w[zpJh, ebZesk, u/BZJh, pzrb”o ns/ j?dokpkd fij/ FfjoK ftu fJ;d/ eJh b'eb nkfc; th jB.

Fqh fgqz; w/jsk B/ dZf;nk fe n?bekw N?eBkb'ih; B/ bkfJek fiT[f;;Nw} T[sgkdK okjhI y/sK ftu finkdk Fwsk Bkb ezw eoB d/ ;[gB/ ~ ;keko ehsk. fJjBK dh b/}o seBhe dk jh ewkb j? fe y/sK ~ iho' b?tb :kBh fpbe[b ;wsb pBkT[Dk ;zGt j'fJnk fi; Bkb c;bK dh g?dktko ftu tkXk j'fJnk. fJjh BjhI ezgBh B/ nfij/ eJh T[sgkd pDkJ/ jB fit/I fe 3vh b/}o ;e?Bo ns/ ihghn?; f;;Nw ftef;s j'D Bkb y/shpkVh y/so ~ BtK nk:kw fwfbnk j?. ezgBh Bk f;oc y/shpkVh d/ y/so ftu pbfe J/no;g/;, J/nop'oB ;?I;o, ez;NqeFB b/}o, chbv n?Iv w'pkfJb ;'b{FB}, ihnkJhn?; n;?N eb?eFB ns/ w?B/iw?IN, ihghn?; o/co?I; B?Ntoe;, ihghn?; f;;Nw}, n?uvhn?; b/}o ;e?Bo}, b/}o fv;N?I; whNo, b/}o o/Ii ckfJzvo, b/}o Nq?eo f;;Nw}, bkfJek e?gNht/N, bkfJek cb?e;bkfJB gb;, b'e/No}, wFhB ezNo'b nkfd y/soK ftu ezw eodh j?.

iho' b?tb b/}o seBhe Bkb y/s j'J/ ;wsbL w/jsk

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

w?B/fizr vkfJo?eNo Fqh oki/F GkJh w'tfbnk ~ Gkos d/ wkB:'r gqXkB wzsoh Fqh Bo/Ido w'dh d/ F[G jZEK Bkb g[o;eko Bkb ;zwkfbs ehsk frnk.

vkfJo?eNo Fqh ;kb/F GkJh ~ r[ioks d/ wkB:'r w[Zywzsoh Fqhwsh nkBzdh p/b gN/b d/ F[G jZEK

Bkb ;zwkfBs ehsk frnk.

r[

n?

22 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 23: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

09779928003

Page 24: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

fJnkphB ns/ okJh T[sgkdeK bJh y[Fypoh j? fe wkB;?IN' ns/

phHJ/n?;Hn?c B/ fJe nfijk FeshFkbh fwFoD fsnko ehsk j? fi;d/ gq:'r Bkb fJjBK d'jK c;bK s'I finkdk T[sgkdB fbnk ik ;edk j?.

eB/vk dh phHJ/Hn?;Hn?c ns/ wkB;?IN' B/ jkb jh ftu ;z:[es T[sgkdB d[nkok nfijk FeshFkbh fwFoD dk x'b pDkfJnk j? fi; Bkb yogstkoBkFe (joph;kfJv) ns/ cc{zdBkFe (czrh;kfJv) d/ o{g ftu ;jkfJe j'D d/ ekoB fJjBK s'I j'D tkbh fpwkoh s'I pfunk ik ;edk j?.

nkrkwh 2016 ftu fJ; FeshFkbh fwFoD s'I gfjbK s'I T[sgkfds fgqnke;, bK; ns/ Bt/I bK; J/ih fijVk fe cc{zdBkFe j? id'I i?B{nNh, okT{Ivng o?vh, eB'bk tkfJgo, J/vhth yogstkoBkFe d/ Bkb fJ;s/wkb

s Bro feqFh :{Bhtof;Nh d[nkok nes{po ftu nk:'fis ehs/ rJ/ nfyb Gkosh feqFh w/b/ ftu Fqh wB'i J/HthHgh, gqhs Nq?eNo} ns/ T[jBK dh Nhw ~ p/jsohB gqdoFBh bJh T[sokyzv d/ w[ywzsoh wkB:'r johF okts ih B/ ;zwkfBs ehsk. w/b/ ftu ezgBh B/ nkgD/ ikBdko ns/ wip{s Nq?eNoK dk gqdoFB ehsk. gqhs Nq?eNo} y/sh d/ gq:'r

eoB d/ Bkb ;'fJnkphB ns/ okJh T[sgkdB ftu tkXk j' ;e/rk.

eB/vk d/ wkB;?IN' d/ i?Bhco nrBeht, eqkg gq'N?eFB wkoehfNzr w?B/io B/ phHJ/Hn?;Hn?c d/ Bkb nkgD/ ;z:[es gq:k;K dh ;okjDk eod/ j'J/ ;zs'F iskfJnk fe fJj BtK FeshFkbh fwFoD c;bK d/ tkX/ ftu ekoro ;kfps j't/rk.

ftu nkT[D tkb/ T[geoDK yk; eoe/ jkot?;No ns/ Nq?eNo dk tZvk fBowksk ns/ fBo:kse d/ o{g ftu ikfDnk iKdk j?. gqhs Nq?eNo} dk oZy oykn pj[s xZN j? fi;~ fJe nkw fe;kB nk;kBh Bkb podkFs eo ;edk j?. ezpkfJB jkot?;N ftu nkgDh bhvofFg ;kfps eoB d/ pknd gqhs No?eNo} Gkosh ns/ nzso-okFNoh pkiko ftu th nrqDh No?eNo ezgBh pD rJh j? fi;B/ fe;kBK dk ftFtk; fiZfsnk j?.

fJ; ezgBh d/ ;ko/ T[sgkd ;t?-ukfbs ;z:zsq ftu fBofws ehs/ iKd/ jB. fijVk nZs nkX[fBe seBhe Bkb g{oh soQK b?; j?. gqhs ezgBh ftFt-gZXoh ;[ftXktK ns/ si[op/eko seBhFBK Bkb ezw eodk j?. fJj ezgBh nkgD/ T[u r[DtZsk tkb/ T[sgkdK ns/ uzrhnK ;/tktK bJh ikDh iKdh j?. nZi nkgDhnK fJjBK ;G ykf;nsK ekoB gqhs No?eNo fJe pqKv BK pD u[ek j?. ezgBh brGr 25 d/FK ftu nkgD/ Nq?eNoK dk fBo:ks eo ojh j?.

nki/B B/ Gkos d/ fe;kBK bJh nkgD/ T[sgkdK ~ v{zx/ nB[;zXkB d/

pknd jh fe;kBK bJh T[gbpX eokfJnk j?. ;kv/ i?t T[otoeK d/

nzsors eJh nfij/ T[sgkd jB fijV/ fwZNh dh T[gikT{ Fesh ~

poeoko oZyD ftu ;jkfJe j'D d/ Bkb c;bK dh T[sgkdB dh skes ~

th tXkT[Id/ jB. nZi d/ d”o ftu feqnki/B B/ nkgD/ T[sgkdK dh ;cbsk

okjhI fe;kBK se nkgDh gj[zu pDkJh j?. fi; sohe/ nzXkX[zX T[otoeK d/

gq:'r Bkb fe;kB B/ nkgDh iwhB dh T[gikT{ Fesh rtk bJh j?, n;hI

nkgD/ T[sgkdK okjhI fwZNh dh T[gikT{ Fesh tXkT[D d/ Bkb c;bK d/ uzr/

T[sgkdB s/ th fXnkB e/Idfos ehsk j?. n;hI tksktoD d/ nB[;ko jh

nkgD/ T[sgkdK ~ fsnko ehsk fi; Bkb nZi d/ ;w/I ftu d/F d/ eJh

fe;kBK ~ bkG fwb fojk j?. ;kv/ T[sgkdK ~

n;hI Fq/Dh d/ nB[;ko pDkfJnk j? w[Zy o{g Bkb

;fwqd T[otoe, ;{eFw g”Fe, i?t T[otoe,

c;b ftF/F g”Fe d/ nzsors n;hI nkgD/

T[sgkdK s/ fXnkB e/Idfos ehsk ns/ ;cb

f;ZX j'J/ jK. w[Zy o{g Bkb n;hI jo soQK dhnK

c;bK M'Bk, ekch, Bkfonb, rzBk, jbdh,

ndoe, e/bk, nzr{o fijhnK c;bK ftu ;cb

f;ZX j'J/ jK.

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

phHJ/Hn?;Hn?c wkB;?IN' ns/ dk ;z:[es FeshFkbh fwFoD;'

gqhs No?eNo} gqEw g[o;eko Bkb ;zwkfBs

feqnki/B i?t T[otoe ftu Bzpo 1 ezgBhfeq

gz

24 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 25: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

fJnkphB wkBt g”FD ns/ f;js bJh fJe pj[-T[g:'rh ykd gdkoE j?. okFNofgsk wjkswk rKXh B/ ;'fJnk phB ~ r'bvB phB dh T[gkXh fdZsh feT[Ife fJj g”FfNe sZsK Bkb Gog{o j? ns/ f;js ;zpzXh bkGK bJh T[g:[es j?.

fJ; ftu brGr 40% gq'NhB j[zdk j? fijVk fe dkbK ftu ;G s'I finkdk j?. gq'NhB T[sw r[DtZsk tkbk j? ns/ fJ;dh ehws th xZN j?. ;'fJnkphB fJe wjZstg{oB ykd ;o's j?. fJ;d/ w[Zy xNe gq'NhB, ekop'jkJhvo/N; ns/ t;k j[zd/ jB. ;'fJnkphB ftu 33% gq'NhB, 22% t;k, 21% ekop'jkJhvo/N;, 12% Bwh ns/ 5% G;w j[zdh j?.

;'fJnk gq'NhB wkBt y{B ftu e'b?;Nq'b dh wksok xN eoB ftu ;jkfJe j[zdk j?. ;'fJnk dhnK fJjh y{phnK gSkDd/ j'J/ ;'fJnk ftu'I d[ZX T[sgkdB, ;'fJnk s'I gBho ns/ N'c{ ns/ fJjBK Bkb ;zpzfXs gq?;, rokfJzvo, fcbNo dk fBowkD eoB bJh nzpkbk ftu ;zB 2008 ftu @g[FgKibh n?ro' fJzv;Noh}# dh ;EkgBk Fqh ftt/e r'fJb B/ ehsh.

feqFh ikroD dh Nhw ~ T[jBK B/ dZf;nk fe fJj sK uzrk j? fe s[;hI n?stko d/ fdB nkJ/ j', ub' n;hI s[jk~ tykT[Id/ jK fe n;h I fe; soKQ 30-40 fe;kBK ns / nfij / di{ / Bi” n[ kBK ~ ;f' Jnk wFhBK dn[ kok ;f' Jnk d / Ts[ gkdK

s I' ;t ? o}[ rko dk ifonk gF/ eod / jK.

Fqh oftzdo f;zx, fBd/Fe ns/ T[jBK d/ ;kEhnK d[nkok thvhU fcbw, gkto g[nkfJzN go?}?IN/FB d[nkok ns/ tk;sfte o{g ftu T[jBK d[nkok T[sgkfds wFhBoh ns/ SkBD ns/ gq?; d/ fJe[fJgw?IN s'I fszB xzN/ d/ gqdoFB ftu df;nk fe fe; soQK p/o[}rko :[te ns/ T[j fe;kB fijV/ y/shpkVh BjhI eo fojk j't/ g[FgKibh n?ro' fJzv;Noh} d[nkok pDhnK wFhBK Bkb ;t?-o[}rko Bkb ;'fJnk d[ZX, gBho ns/ N'c{ pDk e/ b'eK dh ;/js ftu ;jkfJe j' ;edk j? ns/ nkgD/ bJh o'ih o'Nh dk i[rkV th eo ;edk j?.

f;zi/Nk bofBzr ;?INo dh F[o{nks

jkokFNo ftu fe;kBK ~ T[BZs y/sh ns/ feqFh o;kfJD ykd dk ;jh wksok ftu gq:'r eoB bJh f;zi/Nk d/ gqpzX fBd/Fe fpfgB ;'bzeh B/ brGr 1,00,000 fe;kBK ~ f;ybkJh d/D dk beF oZfynk j?. fJ; f;ybkJh d/ ezw ftu fe;kBK ~ y/sh d/ y/so ftu gq:'r ehs/ ikD tkb/ jo gfjb{ d/ pko/ ftu ikDekoh fdsh ikJ/rh. fwZNh dh iKu s'I b? e/ T[sw fe;w d/ phi dk gq:'r d/ Bkb jh ykd dk ;jh wksok ftu gq:'r eoB dh seBhe dh f;ybkJh fdsh ikJ/rh.

wjkokFNok d/ n”ozrkpkd ftu f;zi/Nk nB[;zXkB ns/ feqFh d/ y/so ftu ftek; bJh ;kbkBk 70 eo'V o[gJ/ you eodh j?. fJ;/ soQK r[ioks ftu th f;zi/Nk B/ 0H5 j?H ftu n?;Hn?bHf;Hn?;H f;ybkJh e/Ido dh ;EkgBk ehsh j?. nfij/ uko n?;Hn?bHf;Hn?; r[ioks ftu ub oj/ jB- okie'N, nfjwdkpkd, ;kpoeKmk ns/ tv'dok d/ fifbnK ftu fJe fJe.

n?;Hn?bH;hHn?;- n?;Hn?bHf;H n?; (f;zi/Nk bofBzr ;?INo}) f;ybkJh e/Ido ftu n;hI y/shpkVh dhnK pkohehnK dk nfXn?B ehsk fi; Bkb ;k~ nkgDh y'i ftu wdd fwbh ns/ n;hI jo S'Nh s'I S'Nh rZb tb fXnkB fdZsk fi; ftu w[Zy j? ngfonkgs f;zukJh, ehfVnK ns/ o'rK d/ jwb/, nB[fus g”Fe sZs gqpzXB ns/ g”fdnK d/ ftek; ftu ;jkfJe fJjBK ;ko/ gq'rokwK bJh n?;Hn?bH;hHn?; okjhI fe;kBK ~ f;ybkJh d/D dk beF oZfynk j?.

do/i n?ro't/N fbH dk beF 2020 se eoBkNe d/ nkpzfNs fifbnK ftu rGr 20,000 j?H y/so skV ~ T[rkT[Dk j?. ezgBh ~ jkb/ p/brkth, dZyDh eZBV ns/ T[v[gh fifbnK, XkotkV fib/ ftu d' skb[eK ns/ T[so eZBV fib/ ftu fszB skb[eK ftu nkpzNB fwfbnk j?. eoBkNe ;oeko B/ skV dh y/sh bJh T[g:[es G{wh d/ o{g ftu 2H5 bZy j?eN/no iwhB dk nKebB ehsk j?. toswkB ftu fJj 13,000 j?H G{wh s/ T[rkfJnk ik fojk j?. ;oeko ;otifBe ns/ fBZih Gkrhdkoh wkvb d/ sfjs fJjBK ;zGkfts y/soK ~ ftef;s eo ojh j?. skV d/ ftek; dhnK rshftXhnK bJh gzi J/iz;hnK B/ yk; fifbnK ~ tzfvnk j?. r'do/i n?ro't/N T[jBK ftu'I fJe j?. ezgBh dh G{fwek, skV d/ g”fdnK ~ ftef;s, y/sh d/ y/so dk ft;Eko, y/shpkVh ft;Eko rshftXhnK, oki ;oeko d[nkok s?n ehwsK s/ T[sgkdeK s'I n?cHn?cHph yohdDk j?.

r'do/i n?ro't/N dk beFL 20 jiko skV

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

;t?-o[}rko ftu ;'fJnk Bkb @g[FgKibh n?ro' fJzv;Noh}# dh gfjb

r'

;t?-o[}rko ftu ;'fJnk Bkb dh gfjb@g[FgKibh n?ro' fJzv;Noh}#

;'

w

25n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 26: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

De dh p/jso g?dktko bJh c;b ~ cc{zd s'I pukT[Dk io{oh j?. fJ;

rZb ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ e'o'wzvb fJzNoB?FBb fbH ezgBh B/

j?r}kB/FB gZXsh fe;kBK bJh g/F ehsh j? fijVh fe Bk e/tb c;b ~

cc{zd s'I pukJ/rh ;r'I c;b d/ ftek; ftu th ;jkfJe j't/rh. t?;/ sK

pkiko ftu eJh T[sgkd w”i{d jB go yk; s”o s/ eDe dh p/jso

g?dktko bJh j?r}k;Nkg ns/ c?BN?e gb; ~ jkb jh ftu pkiko ftu

T[skfonk frnk j? fi; dk f;jok e'o'wzvb fJzNoB?FBb fbH ezgBh ~ iKdk

j? fi; B/ j?r}k;Nkg ns/ c?BN/e gb; T[sgkdK dh T[g:'frsk s/ i'o

fdsk. ezgBh d/ iBob w?B/io, ;hgh;h BkoE Fqh ;shF fstkoh B/ dZf;nk

fe fe;kBK d[nkok eVh w/jBs Bkb T[rkJh ikD tkbh c;b ~ cc{zd Bkb

j'D tkb/ B[e;kB s'I pukT[D ftu fJj d't/I T[sgkd nfjw G{fwek

fBGkT[Dr/.

Fqh fstkoh B/ df;nk fe j?r}kB/FB noEks eDe ns/ M'B/ dh c;b

s/ 20-25 fdB ftu gfjbh ykd d/ Bkb j?r}k;Nkg ns/ c?BN/e gb; dk

fJ;s/wkb eoB d/ Bkb c;b s/ cc{zdh BjhI brdh j? feT[Ife j?r}k;Nkg

fJe nzso gqtkjh cc{zdh BkFe j? fijVk M'B/ ns/ eDe ftu F[o{nks ftu

brD tkbh cc{zd dh fpwkoh ~ d{o oZydk j? ns/ M'B/ ns/ eDe ~ ;t;E

ns/ jok Gok oZyD ftu ;jkfJe j?. ezgBh d/ ;g?Ffb;NK dk wzBDk j? fe

j?r}kB/FB Bkb ;t;E ns/ bzphnK iV sZsK ~ uzrh soQK b?D dh Fesh

gqdkB eodh j?. Bkb jh c[Nkn tXkT[D ftu ;fj:'rh, bzphnK iVK, gkDh

dh ewh j'D s/ c;b ~ ;[Ze/ s'I pukT[Idk j?. :{ohnk ~ j”bh j”bh SZvD s/

ykd dk uzrk ns/ g{ok fJ;s/wkb jz[dk j? fi; Bkb T[gi ns/ dkD/ ftu

uwe tXdh j?. T[jBK B/ fejk fe j?r}k;Nkg pj[s n;oekoe fi; ftu

;feqn sZs d/ o{g ftu EkfJUcB/N fwEkfJb j[zdk j?. fJj eDe ~ bZrD

tkb/ o'rK s'I ;w[fus pukn eodk j? feT[Ife fJj finkdk ;w/I se g”fdnK

s/ ofjzdk j?. fJjh ekoB j? fe bzp/ ;w/I se g”fdnK ~ ;[oZfynk th gqdkB

eodk j?. fJj T[gi ns/ dkD/ ftu uwe tXkT[D ftu th wddrko j?.

Fqh fstkoh dk efjDk j? fe c?BN/e gb; fJe g”dtoXe dtkJh j?

fijVh fe g”fdnK dhnK w[Zy io{osK ~ g{ok eodh j?. fJ; ftu ftNkfwB,

n?whB' n?f;v, fwBob ns/ n?B}kfJw jB. M'Bk ns/ eDe ftu fJ;dk

fJ;s/wkb F[o{nks ftu 20-25 fdB s/ gfjbk ykd ns/ j?r}k;Nkg d/

Bkb fwbk e/ eoBk ukjhdk j?. fJ; d/ fJ;s/wkb Bkb eZbK dh ;zfynk

tX iKdh j? ns/ g”fdnK ~ skesto ns/ jok Gok oZyD ftu wddrko

j[zdk j?. fJ;d/ fJ;s/wkb Bkb g”fdnK dhnK

iVK bzphnK j[zdhnK jB. T[jBK B/ df;nk fe

c?BN/e gb; d/ fJ;s/wkb Bkb g”d/ dh eJh

soQK d/ sBktK ~ ;fjD dh Fesh tX iKdh j?.

g”d/ d/ nzdo{Bh skgwkB, Bwh s'I puD dh

Fesh ftu tkXk eodk j?. fJjh BjhI g'fdnK

d/ nzdo e'Fh BkJhNq'iB dk Gzvko tXkT[Idk j?.

g”fdnK d[nkok ;{eFw g”Fe sZsK dh deFsk

Bkb T[g:'r j[zdk j? ns/ tbeb (cb'J/w) iK

BfbektK d/ ftfBowkD ns/ ftek; ftu wdd

eodk j?.

j?r}k;Nkg ns/ c?BN/e gb; ~ ykd ftu

fwbke/ fSZNk fdU. 20-25 fdB s/ fJjBK

T[sgkdK d/ Bkb :{ohnk dk fJ;s/wkb th

eoBk ukjhdk j?. j?r}kB/FB dk ;G s'I tZvk

ckfJdk fJj j? fe fJ; Bkb c;b dh g?dktko

uzrh jz[dh j?. 250 rqkw j?r}k;Nkg d/ Bkb

100 fwHbhH c?BN/e gb; ~ :{ohnk d/ Bkb

fwbke/ gq:'r eoB Bkb c;b s/ cc{zd dk

gqGkt BjhI g?Idk ns/ p/jso g?dktko

fwbdh j?.

ezgBh d[nkok fe;kBK ns/ ;go/nw?B dh

;[oZfynk bJh fJe ;/cNh No/fBzr nt/noB?;

gq'rokw cko fo;gkB;hpb ;g/qfJzr (;Nko;)

th ubkfJnk ik fojk j? fi;d/ sfjs ;go/n

w?B ~ fJj f;ykfJnk iKdk j? fe ;go/n eod/

;w/I w[Zy fejVhnK rZbK dk fXnkB oZyDk

ukjhdk j?.

Coromandel

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

eDe dh p/jso g?dktko bJh ngBkU @j?r}kB/FB#e

26 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 27: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

ph ;hiB dh F[o{nks j[zd/ jh y/shpkVh ns/ fe;kB efbnkD wzsokb/ B/

nkgDh g{oh fsnkoh eo bJh j?. phs/ fdBK ftu d/F d/ fe;kB yohc d/

fdBK ftu e[dosh w[;hps ns/ p/w”;w po;ks eoe/ go/FkB oj/ jB, go

fJe BthI F[o{nks eoe/ feqFh wzsoh B/ d/F d/ fe;kBK bJh oph d/ ;hiB ftu

fgSbh gfo;fEsh ~ t/yfdnK eJh BthnK :'iBktK dh F[o{nks ehsh j?.

feqFh ikroD ;ztkddksk nfBe/s f;Bjk ns/ fJwokB Bkb yk;

rZbpks ftu e/Ido feqFh wzsoh okXk w'jB f;zx Bkb feqFh ns/ fe;kB

efbnkD wzsokb/ dh 2015-16 oph ;hiB dhnK :'iBktK pko/ uouk j'Jh.

oph w”;w dh y/sh ftu feqFh ns/ fe;kB efbnkD wzsokb/ dk w[Zy beF

eh j?<

yohc w”;w ftu fgSbhnK ;wZf;nktK ~ t/yd/ j'J/ feqFh n/s fe;kB

wzsokb/ B/ fe;kB d/ efbnkD bJh wzsokb/ ftu fe;kB t?bc/no ftzr dh

F[o{nks ehsh j?, fi; Bkb fe;kBK d/ efbnkD bJh jo ;zGkfts e'fFF

ehsh ikJ/rh. d/F d/ fe;kBK d/ fjs bJh wzsokb/ B/ eJh :'iBktK ~ bkr{

eoB dk c?;bk ehsk j?. nkrkwh oph ;hiB ftu fe;kBK ~ dbjD ns/

fsbjD T[sgkdB dh gqw[Zysk s/ i'o d/Dk j't/rk.

d/F ftu fe;kB eJh ;wZf;nktK s'I i{M oj/ jB, w;bB e[dosh nkgdk ns/

eoi/ s'I ed'I se T[po gkT[Dr/<

e[dosh nkgdk sK T[go tkb/ dh d/D j? fi; s'I e'Jh BjhI pu ;edk

gozs{ wzsokb/ B/ fe;kBK dh okjs bJh jo ;zGt e'fFF ehsh j?. yohc d/

w”;w dh wko M/b oj/ fe;kBK d/ B[e;kB dk ntb'eB eoB d/ pknd s?n

;w/I se w[nkt}k okFh gqdkB ehsh j?. nkT[D tkb/ ;w/I ftu fe;kBK bJh

eoi s'I puD bJh wzsokb/ Bkpkov ns/ j'o ;fj:'rh ;z;EktK okjhI eoi/

;zpzXh :'iBktK ~ nk;kB pDkJ/rk. Bkb jh c;b phw/ bJh th ikro[esk

ekoieqw ~ gq's;kjB fdsk ikJ/rk ns/ feqFh ftfrnkB e/Ido d/ ftfrnkfBeK

d/ Bkb fwb e/ n;hI b'e fJ; e'fFF ftu bZr/ jK fe G{wh dh T[sgkdB

skes tX/. j[D sK feqFh ftfrnkfBe th fgzv ~ r'd b?Dr/ fi; Bkb

fe;kBK ~ y/sh ftu jw/FK BthBsw ikDekoh fwbdh oj/rh.

dbjD T[sgkdK ftu gqw[Zy j'D d/ pkti{d ;k~ dkbK dk nk:ks eoBk g?

fojk j? feT[I<

d/F ftu phs/ e[M ;kbK s'I w”;w ftu pdbkn Bkb e[M okiK d/ feqFh

T[sgkdB s/ n;o fgnk j?. fJ; w”;w dk

finkdk n;o yohc d/ T[sgkdB s/ j'fJnk ;h

fi; Bkb e[M okiK ftu dbjD dh c;b ~

B[e;kB u[eDk fgnk ;h. nkrkwh oph ;hiB

ftu ;oeko B/ dbjD ns/ fsbjD d/ T[sgkdB

s/ i'o fdzd/ j'J/ dbjD ftu 1H3 eo'V NB ns/

fsbjD ftu 1H10 eo'V NB d/ T[sgkdB dk

beF oZfynk j?.

fe;kBK bJh w[Zy :'iBktK eh jB<

fe;kBK d/ fjs ftu gqXkBwzsoh B/ fXnkB

fdzdhnK eJh :'iBktK okjhI fe;kBK ~ ;[ftXk

d/D dh e'fFF ehsh j?. w[Zy o{g Bkb fwqdk

gohyD e/Ido j[D jo feqFh ftfrnkB e/Ido ftu

j'Dr/, fi; Bkb fe;kBK ~ fwZNh dh iKu T[jBK

d/ y/so d/ jh feqFh ftfrnkB e/Ido ftu j'

ikJ/rh. gqXkB wzsoh feqFh f;zukJh :'iBk d/

sfjs ;[Ze/ d/ ;zeN s'I rqf;s okiK ftu f;zukJh

dh ;[ftXk bJh Bfjo dk fBowkD ns/ BdhnK ~

nkg; ftu i'V e/ ib dk gq:'r f;zukJh bJh

ehsk ik ;e/. gozgokrs feqFh ftek; :'iBk d/

sfjs i?fte y/sh ~ tXktk fdsk ikJ/rk. fJ;

ftXh d/ sfjs fe;kBK dh iwhB dh T[gikT{

Fesh th tX/rh ns/ T[sgkdB th uzrk j't/rh.

T[sgkdK ~ t/uD bJh wzvhnK ~ nkBbkfJB

ehsk ikJ/rk fi; Bkb fe;kB ~ fJe jh irQk s/

nkgD/ T[sgkd dk ;jh w[Zb fwb ;e/.

fe;kBK bJh ;zd/F<

;kv/ d/F d/ fe;kBK bJh Gkos ;oeko

fiE'I se j' ;e/ jo ;zGt e'fFF eo ojh j?.

fJ;d/ bJh fe;kBK dk th ;fj:'r io{oh j?.

fi; Bkb d/F d/ nzBdksktK dh ;fEsh ftu

;[Xko j' ;e/. e/Ido ;oeko d/ eJh wzsokb/ th

fe;kBK bJh jo ;zGt e'fFF ftu bZr/ j'J/ jB

fit/I n?Boih, seBheh, ;/js ftGkr th g/Iv{

fJbkfenK ftu fe;kBK d/ Bkb fgzvK d/ b'eK ~

;[ftXk gj[zukT[D bJh

www.krishijagran.comfJzNoftT{

oph dh g{oh fsnkohL y/shpkVh wzsoho

nfBe/s f;Bjk, fJwokB ykBgZsoeko, feqFh ikroD

w'L 9891335460, 9582957538Jhw/bL [email protected],

[email protected]

27n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 28: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

www.krishijagran.com

1. nwm Aqy ipqw dw nW : gurpRIq isMG is`DU p`uqr sRI

joigMdr isMG is`DU

2. isrnwvW : ipMf : mihrwj qihsIl qy blwk PUl,

ijlHw : biTMfw[mobwiel nMbr : 94631-45292

ipMn : 151105

3. aumr : 27 swl

4. ividAw : mYitRk

5. vwhI Xog jmIn dw rkbw :-

a).� vwhI Xog zmIn 20 ikly 2 kwnl

A).� zmIn Tyky qy leI 20 ikly

e).� zmIn Tyky qy id`qI : -

k`ul KyqI hyT rkbw (a+A-e) 40 eykV 2 knwl

6. a). KyqI krn dw qjrbw 12 swl

A). KyqI sbMDI hwsl kIqIAW isKLweIAW :-

e).�pRgqIsIl sMsQwvW /kl`bw ijnHW dy qusI mYbr hO :

� m Y N b r p M j w b n O j v w n i k s w n s M s Q w

,AYP.ey.AYs.AYs pI.ey.XU,biTMfw

� im`qr ikswn pI.ey.XU Pwrm slwhwr syvw skIm,

biTMfw

� mYNbr ikswn kl`b pI.ey.XU luiDAwxw

� mYNbr Awqmw KyqIbwVI ivBwg biTMfw (pMjwb)

� mYbr pI.AYn.bI ikswn isKlweI kyNdr mihrwj

� mYNbr mIrI pIrI kl`b mihrwj

s). KyqI nwl sbMiDq QWvW / ielwky ijMnW dy qusI dOrw

kIqw hovy :

pUsw XUnIvristI krnwl 17 sqMbr 2011

pI.ey.XU luiDAwxw hryk ikswn myly iv`c Bwg lYdy

hn

guru AMgd dyv vYtnrI XUnIvristI luiDAwxw hryk

ikswn mylw iv`c Bwg lYdy hn

KyqI bwVI ivBwg dy ijlw isKlweI kYp hwVI Aqy

swuaxI dy iv`c Bwg

AYgrotYk cmfIgV dy hr myly iv`c Bwg lYx jWdy

hn

lVI isKlweI (tRyinMg) dw nwm kdo qoN kdo q`k swl sMsQw dw nwm

nMbr

1. Pwrm slwhkwr syvw, biTMfw dy jnvrI 2011 qoN pI.ey.XU Pwrm slwhkwr

mwihrW koloN qknIkI KyqI krn leI A`j q`k syvw, biTMfw

lgwqwr slwh mSvrw

2 ikRsI ivigAwn kyNdr biTMfw jnvrI 2011 qoN A`j q`k pI.ey.XU ikRSI ivigAwn

kyNdr biTMfw

3 KyqIbwVI ivBwg biTMfw (pMjwb) Agsq 2010 qo A`j q`k KyqIbwVI ivBwg pMjwb

sPl ikswn

28 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

KyqI iv`c AwDuink qknIkW Apnwaux

vwlw sPl ikswn gurpRIq isMG is`DU

KyqI iv`c AwDuink qknIkW Apnwaux

vwlw sPl ikswn gurpRIq isMG is`DU

Page 29: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

bwgbwnI ivBwg dy ijlHw p`DrI kYp iv`c

ielwky dy au`Gy ikswnW dy KyqW dw dOrw kr cu`kw hW

Aqy auhnW v`loN KyqI iv`c ApxweIAW hoeIAW

AwDuink qknIkW vyK cu`kw hW[

h). KyqI sbMDI hwsl kIqy purskwr /ienwm/mwx dw

vyrvw :

1. mwxXog KyqIbwVI inrdySk, KyqIbwVI ivBwg

pMjwb v`loN vwqwvrn, Aqy kudrqI somy bcwaux

leI pRsMSW p`qr

2. Jony dI prwlI nUM Kyq iv`c imlwaux Aqy Kyq iv`c

A`g nw lw ky swVn Aqy vwqwvrn bcwaux bdly

pMjwb KyqIbwVI ivBwg v`loN ijlHw ikswn isKlweI

kYNp qy spySl purskwr id`qw igAw[

7. kudrqI soimAW (jl /BUmI Awid dI sWB sMBwl leI

vrqIAW jWdIAW qknIkW dw vyrvw:�

swauxI dy mOsm dorwn mYN Jony Aqy bwsmqI dI is`DI

bjweyy nUM qrjIh idMdw hW qW ik G`t pwxI dI vrqoN krky

ies bymuly kudrqI sroq dI sMBwl kIqI jw sky[ Jony qo

bwAd mYN AwlU dI Psl dI ibjweI krdw hW ijs iv`c

pwxI dI vrqoN isrP loV Anuswr hI krdw hW[AwlU dI

Psl qoN bwAd mYN 4 eykV jmIn iv`c m`kI jwqI dI

ibjweI krdw hW v`tW aupr ijs nwl pwxI dI bhuq

b`cq huMdI hY[iesy sIjn iv`c mYN 1.5 eykV sbjIAW

iv`c dI kwSq vI bYfw qy krdw hW ijs nwl pwxI dI

bhuq b`cq huuMdI hY[

BUmI dI sMBwl : mYN bwsmqI Aqy Jony dI prwlI nUM

cOpr mSIn nwl k`t ky cMgI qrW rotwvytr Aqy qvIAW

dI m`dd nwl Kyq iv`c imlwaudW hW[myry v`loN Kyq iv`c

prwlI dw ie`k vI p`qw swiVAw nhIN jWdw , ijs dy is`ty

vjoN vwqwvrn sMBwl dy nwl nwl mYN jmIn dI ishq vI

brkrwr r`K irhw hW[ ies qrW krn nwl myry Kyq iv`c

AwlU, m`kI, sbjIAW Aqy Jony dw ijAwdw JwV Awaux dy

nwl nwl myrw rswiexk KwdW qy vI G`t Krcw AwaudW

hY[ies qoN ielwvw swry Kyq iv`c vwrI isr dysI rUVI vI

pweI jWdI hY [ ieh dono ivDIAW Apxw ky mYN AwpxI

jmIn dI sMBwl krn dy nwl nwl PslW dw v`D JwV vI

lY irhw hW[

www.krishijagran.comsPl ikswn

29n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

fJe edw j'o nZr/j[D ;zeo phi th

PVT. LTD.

PVT. LTD.

fJe edw j'o nZr/j[D ;zeo phi th

e[dos d/ ozr n?rohB'tk d/ ;zr

n?rohB'tk

Page 30: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

8 zmIn Aqy KyqIbwVI iv`c vrqy jWdy sMdW ijvyN ik

itaUbvYl, Pwrm mSInrI, qupkw isMcweI

iCVkwa rWhI isMcweI, jmIn iv`c d`bIAW pweIpW

rWhI isMcweI Aqy KyqI Pwrm dI iblifMg Awid bwry

sMbMDq jwkxwrI

Pwrm mSInrI : trYktr � 1 (jOfIAr 5310

mwfl 2009)

cOpr mSIn mwfl -2013, trwlI-2, kltIvytr

sYt-1, qvIAW-1 suhwgw-1, kx bIjx vwlI mSIn,

krwhw, ijMdrw v`tW pwaux vwlw, trYktr pwvr spry

pMp, rotw vytr, jIro firl,Jony dI is`DI ibjweI vwlI,

msIn, AwlU bIjx vwlI mSIn, AwlU p`utx vwlI mSIn,

sb svYlr, jrnytr -45 pwvr,1fIjl vwlI tYkI -

1300 iltr, ip`TU pMp bYtrI nwl c`lx vwly -6

itaUbvYl :- smrsIbl pMp 3 hn ijvy ik 12.5

hwVI dIAW PslW dw vyrvw

Psl dw nW rkbw auqpwdn JwV /pRqI eykV

AwlU 5 eykV 1000 kuieMtl 200 kuieMtl

kxk 33 eykV 775 kuieMtl 50 iklo 23.5 kuieMtl

hrw cwrw jvI,brsIm 2 200+280 kuieMtl 200,280 kuieMtl kRmvwr

kRmvwr

swauxI dIAW PslW dw vyrvw

Jonw 31.5 eykV 1234 kuieMtl 80 iklo 39 kuieMtl 20 iklo

bwsmqI 4 90 kuieMtl 22.5 kuieMtl

hrw cwrw:m`kI,crI 2 +1 240+440 kuieMtl 240,220 kuieMtl

kRmvwr kRmvwr

sbjIAW 1.5

k`dU 3 knwl 37 kuieMtl 50 iklo 100 kuieMtl

qorI 3 knwl 22 kuieMtl 50 iklo 60 kuieMtl

KIrw 3 knwl 45 kuieMtl 120 kuieMtl

iBMfI 3 knwl 15 kuuieMtl 40 kuieMtl

Pl

inMbU,AmrUd, byr, isrP Gr iv`c prIvwr leI krdy hW [

pIpqw, AmrUd,AWVU

Gr bgIcI Gr bgIcI 2 knwl , mwsly sbjIAW Pl dwr pOdy lwey hoey hn

9. PslW Awid dw vyrvw:

fyArI 6 gwvW 50 X 30=15 kuietl 50 iklo d`uD pRqI idn

14 m`JW pRqI mhInw

1 bld 50 X 40 2000 rupey pRqI

7 v`CIAW idn

10. hor kwrobwr :

AYc.pI-2 ,15 AYc.pI 1 KyqI Pwrm dI iblifMg : KyqI

mSInrI leI 5 sYf : sYf 45 X 16 Put Aqy 18X 50

Put, Kwd stor ie`k, KyqI rswiexw dw stor, PslW

leI sIf stor fYArI Pwrm leI sYf-2 45X 30,

40X 22 qUVI leI sYf 45X 24 bnwauey hoey hn [

11. KyqIbwVI sbMDI quhwfy v`lo vrqIAW/ ivksq

kIqIAW qknIkW Aqy aunHW dy pRBwvI Asr dw � v yrvw

( ieh jwxkwrI ijs iv`c inmn AMikq spStIkrn

id`qy hox ie`k hjwr Sbd qoN v`D nW hovy Aqy dUhrI jgHw (

fbl spys ) iv`c swP swP tweIp kIqI jwvy [

· auh ivcwr KojW ijMnW nUM qusI ivksq kIqw :- myry

v`lo ipCly 3 swlW qoN pMjwb ivclI sB qoN v`fI

sm`isAw Jony dI prwlI nUM A`g lw ky swVn qoN

bcwaux leI nvIN qknIk ApxweI geI hY[ mY Jony

dI swrI prwlI nUM Kyq iv`c mSIn nwl brIk krky

www.krishijagran.comsPl ikswn

30 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 31: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

Kyq iv`c cMgI qrW nwl mlwaudw hW Aqy ies qoN

bwAd AwlU,sbjIAW Aqy m`kI dI Psl dI ibjweI

krdw hW[ ies qrW krn nwl vwqwvrx nUM swP

r`Kx iv`c m`dd imldI hY Aqy zmIn dw aupjwaupx

brkrwr rihMdw hY[ ies qoN ielwvw mY sb svylr

dI vrqo krdw hW[

· auhnW Kojw /qknIkW nUM lwgU krn qy Krc Aqy

AWmdn Awid dw ipCly iqMn qo pMj swl q`k dw lyK

joKw (k`ul Awmdn/pRqI eykV /pRqI swl) : myry v`lo

JOny dI prwlI nUM brIk krn vwlI mSIn (cOpr) mYN

330000/ rupey iv`c KrIdI hY [mY ipCly do swl qoN

ies nUM vrq irhw hW Aqy ies dI vrqoN krky

prwlI nUM Kyq iv`c imlwaux nwl myrIAW PslW dw

JwV 10% q`k viDAw hY [

· auhnW Kojw /qknIkW dy pRBwvW dI jwxkwrI :myry

v`lo ApxweI ies qknIk nUM mY ielwky Aqy pMjwb

Br dy ikswnW q`k phMucw irhw hW qW ik ies

iBAwnk Aqy vwqwvrx nUM Krwb krn vwlI ies

sm`isAw qoN Cutkwrw pwieAw jw sky Aqy zmInW dI

ishq Aqy aupjwaupx brkrwr r`iKAw jwvy [ies

qoN ielwvw AKbwrW rWhI vI ieh sunyhw ikswnw q`k

phuMcwaux dI koiSS kIqI geI hY[

· hor ikswnW nUM qusIN ikMnI pRyrnw id`qI : mY ikswn

isKlweI kYNpW, ivcwr goStIAW Aqy ie`kqrqWvW

iv`c ikswnW nUM ies mSIn dI vrqoN , Pwiedy Aqy

pRBwvW bwry jwxkwrI dy c`ukw hW [ijs dy PlsrUp

ies swl pMjwb iv`c qkrIbn 500 eykV iv`c ies

mSIn dI vrqoN hoeI Aqy iehnW iksnW ny Awpxy

KyqW iv`c A`g nhI lweI[ ies qoN ielvw AwpxI

mSIn nwl ielwky dy keI ikswnW dy KyqW iv`c

mSIn clw ky ies dw pRdrSn kIqw Aqy ikswnW nUM

jwxkwrI id`qI

· auqpwdn dy mMfIkrn Aqy sWB sMBwl Aqy

guxvxqw vDwaux dy FMg / qrIky : myry v`lo pYdw

kIqw igAw swrw AwlU mYN pYpsI nUM vycdw hW Aqy

mwrkIt qoN ijAwdw munwPw kmwaudw hW[ m`kI dI

Psl nUM mY is`Dw PIf bnwaux vwlIAW imlW nUM

splweI krdw hW Aqy kuJ AwpxI fyArI Pwrm

leI PIf dy qOr qy vrqdw hW [JOnW,bwsmqI Aqy

sbjIAW nUM is`Dw mMfI iv`c ByijAW jWdw hY[ fyArI

auqpwd d`uD is`Dw Gr qoN KpqkwrW nUM vyicAw

jWdw hY [

· sbjIAW :- fyF eykV iv`c sbjIAW dI KyuqI krdw

hW ies fyF eykV iv`co mY Gr dI rojwnw dI jrUrq

pUrI krdw hW Aqy bwkI mrkIt iv`c syl krdw hW

sbjIAW dI rihMd KuhMd KyqI iv`c mlwaudw hW[

· dwlW :- Gr dI loV Anuswr dwlW dI KyqI mY Awpxy

Kyq iv`c dohw ru`qw iv`c krdw hW ijvy ik mUMgI

COly,Awid [

· mswly :- jIrw ,sOP, AjmYx,hwlo Apxy Pwrm qy

pYdw krdw hW [

· fyArI PwrimMg :- myry fYArI Pwrm iv`c cMgI

imAwr vwly psU r`Ky hoey hn ijMnW iv`c 14 m`JW 6

gwvW hn iehnW psUAW qo pYdw kIqw du`D Gr dI

cMgI Kurwk vjo vrqdw hW myrIAW m`JW Aqy gwvW dy

isMG dwgy hoey hn [

· hrw cwrw : fyArI Pwrm leI mY hrw cwrw AwlUAW

qo bwAd m`kI dI kwsq krky swry swl leI Acwr

bxwaudw ijs nUM psU bVy sok nwl KWdy hn Aqy d`uD

vI vDIAW idMdy hn [

· psUAW leI sMquilq psU Kurwk :- myry Gr iv`c hI

psUAW dI Kurwk leI c`kI lweI hoeI hY mY psUAW

leI Kurwk vYtnrI XUnIvristI dy mwihrW dI rwey

Anuswr pRmwxq qrIky nwl Gr dI sroN dI Kl m`kI

kxk qy cOlw dI t`t dI vrqo nwl bnwaudw hW ieh

Kurwk Kwx nwl myry fMgr bhuq vDIAw kuAiltI dw

d`uD pYdw krdy hn [

· gMnW :- Gr dIAW loV pUrIAW krn leI ijvy ik

guV Aqy cUpx leI Awpxy Pwrm qy gMnw dI KyqI

krdw hW gMny dy ies QOVy jyhy eyrIey iv`c pYdw kIqy

gMny nwl pUrw swl guV Aqy gMny dI vrqoN kIqI jWdI

hY [ies nwl swfy pUry vrIvwr dy dMdy vI pUry mjbUq

hn [

· psUAW dy ml mUqr dI sMBwl :- fMgrW dy ml mUqr

leI myry Pwrm qy prIvwr dy mYbrW dI igxqI dy

ihswb kwPI v`fw gobr gYs pWlt lwieAw hoieAw

hY [mY Gr iv`c AYl.pI.jI gYs dI vrqoN nhI krdw

swrw swl gobr gYs plWt dI gYs dI hI vrqoN

krdw hW rsoeI qo bgYr mY fMgrW leI hrw cwrw

kuqrx vwlI msIn qy l`gy fIjl ieMjx nUM vI mY

gobr gYs dI gYs nwl hI clwaudw hW Aqy gobr gYs

qo inkldI s`lrI (Kwd) nUM hr swl bdl dbl ky

Kyq iv`c pwaudw hY ijs nwl ky PslW dI aupj Aqy

kuAwiltI iv`c cMgw vwDw hMUdw hY Aqy zmIn dI

aupjwaU skqI vI vDdI hY [

· lybrw dw bMdobsq :-myry Pwrm iv`c lybr dw iek

vI bMdw nhI r`iKAW KyqI dw swrw kMMm AsI prIvwr

dy mYNbr h`QI krdy hW Aqy swfIAW iesqrIAW Gr

dy kMm kwj dy nwl sbjIAW Aqy fYArI dw kMm Awp

sMBwl dIAW hn [

· Gr iv`c vrqy jwx vwly swry Kwd pdwrQ ijvy :-

sbjIAW : AsI kdI vI sbjIAW bjwr iv`co KrId

ky nhI KWdy sB sbjIAW Awpxy Pwrm iv`c hI pYdw

krdy hW [

dwlW:- swry swl mMUgI,Coly, mtr Gr dy hI pYdw

www.krishijagran.comsPl ikswn

31n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 32: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

kIqy vrqdy hW[

dysI iGa Aqy sroN dw qyl :- swrw swl dysI iGau

Gr dIAW m`JW dw vrqy hW Aqy sbjIAW Aqy

Acrwr leI srON dw qyl vI AsI Awpxy Pwrm iv`c

pYdw kIqI knolw sro dw hI vrq dy hW Aqy kdI vI

iGau Aqy srO dw qyl Gr dI vrqo leI KrId ky

nhI ilAwdw jWdw [

d`D: - swrw swl Gr dIAW m`JW gwvw dw d`D dI

vrqo kIqI jWdI hY [

guV :- swrw swl Gr dI vrqoN leI guV Gr dw hI

pYdw krdy hW[

hldI :-Gr dI vrqoN leI hldI vI pYdw

krdy hW[

imrc: Gr dI vrqoN leI swry swl leI lwl Aqy

hrI imrc vI pYdw kIqI jWdI hY [

Pl:- Gr dI vrqoN leI Pl dy pOdy ijvy ik

AmrUd, inMbU ikMnU byr ,kylw Amlw,Awpxy Pwrm qy hI

lgwey hoey hn [

12. KyqI nwl sbMiDq hor ivSyS jwxkwrI : A`j pMjwb

iv`c KyqI koeI ijAwdw lwhyvMd DMdw nhI irhw,ijs

dy PlsrUp ijAwdwqr ikswn krjy dI mwr hyT

hn, pr KyqI krn dIAW AwDUink qknIkW Apxw

ky mY ies DMdy nUM lwhyvMd bxwieAw hoieAw hY

[PslW dw pUrw JwV lYx Aqy shI qrIky nwl mMfI

krn krky mY qkrIbn pRqI eykV pRqI swl 50000

rupey dw munwPw kmw irhw hW[ KyqI iv`c munwPw

kmwaux leI ikswn vIrW nUM ies DMdy dIAW

brIikAW qoN jwxU hoxw bhuq jrUrI hY[ PslW dw

pUrw JwV lYx leI jmIn dw aupjwaupx brkrwr

r``Kxw bhuq jrUrI hY jo ik mY PslW dI rihMd KUHMhd

(prwlI Awid) nUM zmIn iv`c vwh ky pUrw krdw hW

, ijs nwl pUrw JwV Awaux dy nwl nwl cMgI

guxvxqw dIAW PslW dI pYdwvwr ho skdI hY [ies

qoN ielwvw PslW dw suc`jw mMfIkrn vI bhuq jrUrI

hY [

· jdo mY 2003 qoN KyqI surU kIqI qW aus smyN gDl rhy

vwqwvrx DrqI hyTly pwxI dy Q~ly jw rhy lYvl qo

bhuq icMqq sI [ aus smyN dI soc nUM lYky jdo KyqI dy

ik`qy iv`c pYr DirAw qy ies msly dy h`lx l`Bxy

surU kIqy ik iehnW soimAW nUM ikvy bcwieAw jw

skdw hY qW myry mn iv`c ivcwr pnpdy sn ik

jykr Jony dI ibjweI msIn nwl kIqI jwvy qW

lybr,pwxIAqy msInrI dI b`cq ho skdI hY qW

pihly swl Jony dI is`DI ibjweI 2009 iv`c mY 2.50

eykV Jony dI is`DI ibjweI msIn nwl kIqI qW bhuq

vDIAW JwV pRwpq hoieAw pr aus smyN ielwky Aqy

ipMf dy ikswn Awm mY ieh hI kihMdy suxy sn ik

ieh kMMm ikvy sPl ho skdw qW jdo auhnW ny myry

Kyq iv`c Jony dI is`DI ibjweI dw JwV dyiKAw qW sB

dMg rih gey Aqy myry qo Agly swl slwh lYx l`g

pey Aqy hOLI lgwqwr ies is`DI ibjweI Q~ly

eyirAw vDw igAw ies qo auprMq KyqI nw sbMiDq

swry mihkmy myry Kyq iv`c Awaux l`g pey ijMnW iv`c

pMj XUnIvistIAW ny myry ipMf myry Kyq iv`c Jony dI

is`DI ibjweI sbMDI iek vrkswp dw AXojn

kIqw[ ijMnw iv`c AwstrylIAW pMjwb KyqIbwVI

XUnIvristI luiDAwxw, cODrI crx isMG KyqIbwVI

XUnIvristI hirAwxw, BwrqI KyqIbwVI irsrc

ie MstIicaut irsrc stysn krnwl d y

ivigAwinAw Aqy auqrw KMf KyqI vristI dy

mwihrW Aqy isiKAwrQIAW ny Bwg ilAw[

· myry Pwrm aupr Pwrm slhwkwr syvw,pI.ey.XU

biTMfw v`lo Jony dI is`DI ibjweI qy Kyq idvs 22

sqMbr 2014 nUM mnwieAw igAw ijs dy m`uK

mihmwn fw. psuipMdr isMG AOlK sn [

· myry Pwrm iv`c Jony kxk Aqy bwsmqI dIAW

KyqIbwVI XUnIvristI v`lo pRmwixq iksmW dI hI

ibjweI kIqI jWdI hY ijMnW qo mY cMgw JwV lY irhw

hW[

· Pwrm dI ivauq bMdI krn qoN pihlw mY KyqIbwVI

XUnIvristI dy mwihrW dI rwey lY ky hI Pwrm dI

ivauq bMdI krdw hW [

myry v`lo ikswnW leI sMdys :- A`j dy X`ug iv`c hr

ienswn AwpxI KyqI h`QI ikrq krn Aqy Awaux

vwlIAW pIhVIAW iv`c vI b`cy h`QI kMm krdy rihx leI

pryrxw dyx[� �

gurpRIq isMG is`DU ijlHw biTMfw dw ie`k AgWh vDU

ikswn hY ijs ny KyqI krn dIAW AwDUink qknIkW Aqy

KyqI iviBMnqw fyArI ,psUAW leI Acwr, Jony dI is`DI

ibjweI (fI.AYs.Awr) nUM Apxw ky ies KyqI dy DMdy nUM

lwhyvMd bxwieAw hoieAw hY[ieh ikswn pRqI eykV dy

ihswb nwl vDIAw munwPw kmw irhw hY ies dy nwl nwl

Jony dI prwlI nUM zmIn iv`c rlw ky BUmI ishq suDwr

Aqy mn`uKqw leI Kws auprwly kr irhw hY [gurpRIq

isMG v`loN kIqI jw rhI KyqI nUM ielwky dy ikswn vI

Apxw rhy hn Aqy XUnIvristI dIAW qknIkW nUM lokW

iv`c pRc`ilq krdw hY [ieh ikswn ijlHw biTMfw Aqy

pMjwb dy ikswnw leI cwnx munwry dy qOr qy kMm kr

irhw hY[gurpRIq isMG v`loN AwDuink lIhW qy KyqI krn

kwrn iksnW nUM Kws qOr qy AkriSq krdy hn iehnW

dw ieh ie`k slwGwXog au`dm hY[� � � �

nC`qr isMG ivrk

ipMf brkMdI fwk : gMgw (Abl kI),

ijlHw biTMfw

mobwiel nMbr 94633-97381

E mail: [email protected]

www.krishijagran.comsPl ikswn

32 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 33: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

Fzeo ekoykfBnK bJh todkB j' ;edh j? u[ezdo dh y/sh

mk d/D tkbhnK c;bK ftu rzB/

s'I pknd u[ezdo dk BK nkT[Idk

j?. ;z;ko d/ e[b uhBh T[sgkdB dk

brGr 40 gqshFs Gkr u[ezdo

d[nkok fsnko ehsk iKdk j?. rowh d/

fdBK ftu id'I uhBh fwZbK pzd j'D

brdhnK jB T[; ;w/I u[ezdo s'I uhBh

fBowkD ehsk ik ;edk j?. rzBh dh

c;b d; s'I pkoK wjhfBnK ftu fsnko

j[zdh j? id'I fe u[ezdo dh c;b s'I gzi

s'I S/ wjhfBnK ftu jh uhBh gqkgs

ehsh ik ;edh j?. fJ; gqeko c;b dk

ftftXheoD ftu u[e zdo dh

wjZstg{oD G{fwek j' ;edh j?.

fJ;dhnK iVK ftu 15-16 % se

fwmk; gkJh iKdh j? fi; Bkb n”;sB

10-12% uhBh gqkgs j' iKdh j?.

u[ezdo s'I 10-15 NB gqsh j?H johnK

gZshnK gqkgs j[zdhnK jB fijBK dk

gq:'r rowhnK ftu gF{nK ~ ytkT[D

ftu ehsk ik ;edk j?. fJ;dhnK

gZshnK ftu 10% eo{v gq'NhB ns/

60% ;zg{oB gkue sZs gkJ/ iKd/

jB. fJ; dhnK iVK ftu'I uhBh eZYD

d/ pknd pu/ j'J/ r[Zd/ ftu 5% gkue

gq'NhB ns/ 60% ekop'jkJhNq/N

gkfJnk iKdk j? fi; Bkb skik ;kfJb/i

pDk e/ iK ;[ek e/ gF{nK ~ ytkfJnk

ik ;edk j?. fJe NB u[ezdo s'I 50

feHrqkH ;[Zek r[dk ns/ 300 feHrqkH

frZbk r[Zdk gqkgs j[zdk j?. u[ezdo d/

Fho/ s'I frb;ohB, b?efNe nwb,

n?;hN'B, fpT{NkfJb n?be'jb,

n?INhpkfJfNe nkfd fsnko ehsk iKdk

j?. fJe NB u[ezdo s'I 45 feHrqkH

Fhok gqkgs j[zdk j?. fJ;dk T[g:'r

yk;soK d/ feDtD ns/ dtkJhnK d/

fBowkD ftu ehsk iKdk j?. u[ezdo

dhnK gZshnK ftu BkJhNq'iB finkdk

j[zdk j?. fJ; bJh fJ; ~ joh ykd d/

o{g ftu th gq:'r ehsk ik ;edk j?.

Gkos ftu u[ezdo dh y/sh 1974 s'I

F[o{ j'Jh.

y/sh bJh e?;h j't/ ibtk:{<

u[ezdo bJh y[Fe ns/ mzv/ w”;w

dh io{os j[zdh j?. u[ezdo bJh 30-

60 ;?HwhH ;kbkBk pkfoF tkb/ y/so

;jh ofjzd/ jB. T[jBK ;ko/ y/soK ftu

fJj c;b bJh ik ;edh j? fiE/

nes{po s'I wJh se 12 s'I 45 fvH ;?H

skgwkB ofjzdk j?. nze[oD bJh fwZNh

dk skgwkB 15 fvroh ;?H s'I finkdk

j'Dk io{oh j?. g”fdnK d/ T[fus tkX/

ns/ fwmk; d/ fBowkD bJh n”;sB

20-22 fvroh ;?H skgwkB j'Dk uzrk

ofjzdk j?. T[u skgwkB (30 fvroh s'I

T[go) s/ Foeok dh wksok ftu ewh

nkT[D brdh j?. y[Fe w”;w, uwehb/

fdB ns/ mzvhnK oksK c;b d/ tkX/

bJh ;G s'I T[sw jB. SZsh;rV d/

gjkVh gmkoh y/soK ftu u[ezdo dh

uzrh c;b bJh ik ;edh j?. w?dkBh

y/soK ftu th nr/sh c;b p/jso j'

www.krishijagran.comu[ezdo dh y/sh

fw

33n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 34: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

;edh j?. fJj d' ;kbk c;b j?.

gfjb/ ;kb ftu iVK dk ftek; j[zdk j?

ns/ d{i/ ;kb phi fsnko j[zd/ jB.

G{wh dh u'D ns/ y/s dh fsnkohL

T[fus ib fBek; tkbhnK

T[gikT{ d'wN fwZNhnK u[ezdo dh y/sh

bJh uzrh ofjzdh j?. Gkoh fueBh fwZNh

ftu th u[ezdo dh y/sh ehsh ik ;edh

j? gozs{ y[dkJh d/ ;w/I iVK dh fwZNh

;kc eoB ftu w[Ffeb nkT[Idh j?.

u[ezdo dh y/sh btDh fwZNh ftu th

;cbskg{ote ehsh ik ;edh j? gozs{

nwbh fwZNh fJ;dh y/sh bJh nB[fus

ofjzdh j?.

u[ezdo d/ g”d/ ftu w{;bk iVK

fBebdhnK jB. fJ; bJh iVK d/

g{oD ftek; bJh y/s dh fsnkoh uzrh

soQK ehsh ikDh ukjhdh j?. yohc dh

c;b dh eNkJh d/ pknd fJe rfjoh

i[skJh fwZNh gbND tkb/ jb Bkb ns/

d' uko i[skJhnK d/;h jb iK

ebNht/No Bkb eod/ jB. jo i[skJh

d/ pknd iwhB ~ G[oG[ok ns/ ;wsb

eo b?Dk io{oh j?.

T[BZs fe;wKL

u[ezdo dhnK ftd/Fh fe;wK w/ohp'

w/o'eg'bh ns/ w/ohp' w/rB'g'b pj[r[fDs

gqeko dhnK fe;wK jB. ow' K; ektk -

06 fJe d ' rD[ K tkbh fe;w j.?

:H{ n;? H75, :H{ n;? Hnu? 9, NokJhpb/ ,

ektw/ r/ kgb' h nkfd jo' TB[ sZ fe;wK jB.

Gkosh fe;wK gzs n?; 1, gzs

ezg'fiN -1, gzs ezg'fiN-3, gzs

ezg ' fiN-6, nkJhHnkJhHn ?;Hnko

ezg'fiN-1 nkfd. btDh y/soK bJh

gzs n?;H1 ns/ nkJhHnkJhHn?;H nko

ezg'fiN-1 T[g:[es gkJh rJh j?.

fpikJh dk ;wKL

nkw s”o s/ u[ezdo dh fpikJh 15

nes{po s'I 15 Btzpo se ehsh iKdh

j?. d/o Bkb fpikJh eoB s/ T[gi ftu

Gkoh ewh nk iKdh j?.

phi ns/ fpikJhL

yohc dhnK gqw[Zy c;bK fit/I

weZJh, i”I, pkiok, M'Bk, ;'fJnkphB

nkfd d/ pknd u[ezdo dh y/sh ehsh ik

;edh j?. eDe d/ Bkb ngq?b ftu

fJ; c;b dh eNkJh j' iKdh j?. o'r

gqe'g s'I puD bJh u[ezdo ~ d' fszB

;kb d/ c;b uZeo ftu fJe tko jh

phiDk ukjhdk j?. u[ezdo ~ fwFfos

c;b d/ o{g ftu th T[rkfJnk ik

;edk j?. FodekbhB rzB/ ftu d'

bkfJBk d/ ftu fJe bkfJB u[ezdo th

T[rk ;ed/ jK. fJ; gqeko fJe jh y/s

ftu fJe ;w/I Foeok tkbhnK d' c;bK

T[rk e/ gqsh fJekJh Foeok dk

T[sgkdB tXkfJnk ik ;edk j?.

phi dh wksok fpikJh d/ ;w/I,

fwZNh ftu Bwh dh wksok, phiD dh

ftXh ns/ fe;w s/ fBoGo eodh j?.

fJe nze[o tkbh fe;w bJh gzi s'I S/

feb'rqkw ns/ pj[ nze[o tkbhnK fe;wK

bJh nZm s'I d; feb' phi gqsh j?H dh

io{os g?Idh j?. fpikJh s'I gfjbK phiK

~ 0H25% nrbkb dk J/o/NkB d/

x'b ftu oks Go fGT[I d/Dk ukjhdk j?

fi; Bkb phi nze[oD uzrk j[zdk j? ns/

cc{zd ifDs th BjhI brd/ jB.

fpikJh dhnK ftfXnKL

u[ezdo dh fpikJh ;wsb y/s

ftu iK 15 ;?HwhH T[uh w/V s/ ehsh

iKdh j?. d/;h jb Bkb 50 ;?HwhH dh

d{o s/ e[zv pDk bJ/ iKd/ jB. fJjBK

ftu 10-20 ;?HwhH d/ nzso s/ phiK dh

fpikJh ehsh iKdh j?. phiD s'I pknd

e[zvK ~ uzrh soQK jbeh fwZNh Bkb Ye

d/Dk ukjhdk j?. Bwh dh ewh j'D s/

jbeh f;zukJh eoBh ukjhdh j?. w/VK

s/ fpikJh eoB Bkb iVK d/ T[fus

ftek; d/ ekoB finkdk T[gi gqkgs

j[zdh j?. rzB/ iK nkb{ dh y/sh dh soQK

fJ;d/ bJh w/V pDkJh iKdh j?. w/V

dh T[gobh s?n ;wsb ns/ G[oG[oh

j'D Bkb phi ;wkB rfjokJh s/

phfink ik ;edk j?. fi;Bkb nze[oD

uzrk j[zdk j?. w/V dh T[ukJh 10-12

;?HwhH oZyDh ukjhdh j?. u[ezdo dk

phi d' s'I fszB ;?HwhH v{zxkJh s/ phiDk

ukjhdk j?. uzrh T[gi gqkgs eoB

bJh gqsh j?H 80,000 s'I 1,00,000

g”d/ j'D/ io{oh jB.

;jh g'FD dk oZy' fynkb

g”fdnK d/ T[fus tkX/ ns/ iVK d/

ftek; bJh g”Fe sZsK dk gqpzXB

fBjkfJs io{oh j[zdk j?. u[ezdo dh

uzrh c;b gqkgs eoB bJh fpikJh s'I

15 fdB gfjbK 10-12 NB r'po dh

ykd y/s ftu d/Dh ukjhdh j?. fJ;d/

fJbktk 120 feHrqkH BkJhNq'iB, 60-

80 feb'rqkw ;c[o ns/ 40-60

feHrqkH g'NkF gqsh j?H d/Dk ukjhdk j?.

BkJhNq'iB dh nZXh wksok ~ d' pokpo

fjZf;nK ftu tzv e/ fpikJh d/ 30 fdB

pknd ns/ fszB wjhB/ pknd d/Dk

ukjhdk j?. fwZNh ftu i;sk, w?rBh}

www.krishijagran.comu[ezdo dh y/sh

34 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 35: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

yogstko ezNo'bL

u[ezdo dh c;b ~ F[o{ d/ d' wjhB/ se yogstkoK s'I w[es oZyDk io{oh

j?. fpikJh d/ 30 fdB pknd gfjbh fBokJh-r[vkJh ns/ 55 fdB pknd d{ih

fBokJh r[vkJh eoBh ukjhdh j?. o;kfJfDe ftXh Bkb yogstko ezNo'b bJh

gkJho/whB 3 feHrqkH gqsh j?H ~ 600-800 bhNo gkDh ftu x'b e/ nze[oD s'I

gfjbK fSVekn eoB Bkb yogstko ezNo'b ftu ofjzd/ jB. phN/Bkb 2

feHrqkH gqsh j?H 600-1000 bhNo gkDh ftu x'be/ fpikJh d/ 25-30 fdB

pknd fSVekn eoB Bkb yogstko ezNo'b ftu ofjzd/ jB. u[ezdo dh c;b

ftu nzfsw Nkg vq/f;zr eoB d/ pknd fwZNh uVkT[D dk ezw eoBk th io{oh

ofjzdk j?.

g”fdnK dh SNDh io{ohL

nkw s”o s/ u[ezdo dh pj[-nze[o fe;w d/ phi ftu'I fJe s'I finkdk g”d/

fBebd/ jB. fJ; bJh y/s ftu g”d/ dh tKfSs ;zfynk oZyD bJh nze[oD d/

brGr 30 fdB pknd g”fdnK dh SNkJh eoBh io{oh j[zdh j?. g”fdnK dh

SNkJh fJ; gqeko eoBh ukjhdh j? fi; Bkb eskoK ftu g”fdnK s'I g”d/ dh d{oh

20-25 ;?Hwh ofj ikJ/ ns/ fJe irk s/ e/tb fJe g”dk ;Ekfgs j' ikJ/.

u[ezdo dh y[dkJh ns/ T[giL

nkw s”o s/ u[ezdo dh c;b fpikJh d/ 5-6 wjhB/ ftu ge e/ fsnko j'

iKdh j?. gZeD s/ gZshnK ;[e iKdhnK jB. c;b dh y[dkJh d/ 15 fdB gfjbK

f;zukJh pzd eo d/Dh ukjhdh j?. y[dkJh bJh c;b dhnK d' eskoK d/ ftu d/;h

jb ubk e/ w/vhnK ~ T[ykV fdsk iKdk j? ns/ u[ezdo dhnK iVK ~ eZY fbnk

iKdk j?. y[dkJh d/ pknd u[ezdo dhnK gZshnK eN fdshnK iKdhnK jB. T[go

dhnK gZshnK gF{nK d/ ytkT[D d/ ezw nk ;edhnK jB.

u[ezdo dhnK gZshnK ftu nkei/fbe nwb ekch wksok

ftu gkfJnk iKdk j?. iVK Bkb fugeh fwZNh ~ gkDh Bkb

;kc BjhI eoBk ukjhdk.

ns/ p'okB dh ewh j'D s/ io{os

nB[;ko fJjBK dh g{osh eoBh ukjhdh

j?. p'o'B dh ewh Bkb g”fdnK dk

T[gobk fjZ;k ghbk g?D brdk j? ns/

ftu dhnK BthnK gZshnK wo iKdhnK

jB. iV ~ eZND s/ T[gobk fjZ';k

y'ybk fBebdk j? ns/ iVK dk ozr

eZEJh j' iKdk j?. fJ; o'r ~ joN

F/v efjzd/ jB. u[ezdo ftu finkdk

wksok ftu BkJhNq'iB d/D Bkb Foeok

dh wksok ftu ewh nkT[Idh j? ns/

nfijhnK iVK Bkb uhBh pBkT[D ftu

w[Ffeb nkT[Idh j?. finkdk BkJhNq'iB

Bkb iVK ftu e[M nfij/ BkJhNq'iB

:[es gdkoE fJeZm/ j' iKd/ jB fijV/

iVK s'I Foeok fBZ;koD ftu ftxD

gkT[Id/ jB. BkJhNq'iB dh ewh j'D s/

g”d/ dk ftek; o[e iKdk j? ns/ T[gi

ftu Gkoh froktN nkT[Idh j?.

;w/I s/ ehsh ikJ/ f;zukJh

u[ezdo fJe G{whrs c;b j?,

fJ; bJh ezdK d/ ftek; bJh y/s ftu

Bwh pDk e/ oZyDk io{oh j?. f;zukJhnK

dh ;zfynk ;odhnK dh pkfoF ns/

w”;w s/ fBoGo eodh j?. nkw s”o s/

gfjbhnK d' f;zukJhnK fpikJh d/ 15-

20 fdB d/ nzso s/ ehshnK ikDhnK

ukjhdhnK jB. fJ;d/ pknd c;b dh

eNkJh se 20-25 fdB d/ nzsokb s/

f;zukJhnK eod/ jB. u[ezdo ftu

gZshnK d/ ftek; ns/ iVK d/ fBowkD

d/ ;w/I fwZNh ftu Bwh dh ewh BjhI j'Dh

ukjhdh. y/s s'I ib fBek;h dk T[fus

gqpzX j'Dk ukjhdk j?. y[dkJh d/ ;w/I

iwhB ftu xN Bwh oZyD Bkb iVK

ftu ;[eo'} dh wksok tXdh j?.

gqhsh nt;Eh, fwqdGkFDh gkNDtko ns/ fti/ FzowkfJzdok rKXh feqFh :{Bhtof;Nh

okJ/g[o- 492 012 Ssh;rV

wjkokDk gqskg :{Bhtof;Nh nkc n?rohebuo n?Iv N?eBkb'ih

T[d/g[o- 313001 (oki;EkB)

Jhw/bL [email protected]

www.krishijagran.comu[ezdo dh y/sh

35n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 36: Krishi jagran punjabi magazine october 2015
Page 37: Krishi jagran punjabi magazine october 2015
Page 38: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

KyqI iv`c ivkws: ikMnW s`c ikMnW Brm jwb dI KyqI pMjwb dI AwriQkqw dI Jlk idMdI

hY[ bdldy smyN dy nwl nwl KyqI nUM krn dy FMg

qrIky bdl gey hn Aqy KyqI pRqI ie`k ikswn dI soc vI

bdl geI hY[ A`j KyqI pUrI qrW nwl vpwrk ho geI hY

ijs dy nqIjy vjoN AwpxI &sl dw v`D JwV lYx leI v`fI

mwqrw iv`c kIVy mwr zihrW Aqy KwdW dI vrqoN kIqI jw

rhI hY, ijnW dI vrqoN BwvyN &sl dw JwV vDwaux iv`c qW

shweI ho skdI hY pr ikqy nw ikqy ies nwl swfy

vwqwvrx dI ishq vI lgwqwr plIq huMdI jw rhI hY[

jMnsMiKAw dy muslsl (lgwqwr) vDx kwrn swfI

KyqI Xog zmIn G`tdI jw rhI hY[ ijhVI zmIn b`c geI

hY aus au~qy KyqIbwVI dw lgwqwr boJ pwieAw jw irhw

hY[ AwiKr zmIn dI Ksqw huMdI jWdI ishq bwry AsIN

kuJ krn leI qW kI socx q`k leI vI iqAwr nhIN huMdy[

ie`k qoN bwAd ie`k &sl lYx nwl zmIn dI Qkwvt aus

nUM byjwn bxweI jw rhI hY[ aus iv`c hux &sl nUM pYdw

krn dI SkqI idno idn mu`kdI jw rhI hY[ AwiKr ie`k

bIj qoN bUtw pYdw krnw Aqy bUty au~qy Pu`l &`l dw Awauxw

zmIn dy hI sdkw hI qW sMBv hMdw hY[ nvInqw dIAW

KyqI qknIkW ny swfI aus QoVI rih geI KyqI Xog zmIn

au~qy vI JwV nUM G`tx nhIN id`qw ijs dy sdkw im`tI dI

aupjwaU SkqI qyzI nwl is&r v`l nUM v`DdI jw rhI hY[

Ajy kuJ ikswnW dI nw smJI swfI KyqI nUM Gux vWg s&w

c`t krdI jw rhI hY[ Jony dI prwlI Aqy kxk dy nwV nUM

qW AsIN kI C`fxW sI hux hwlwq ieh hY ik gMny Aqy

AwlUAW dI &sl dy b`c nUM vI A`g lgw ky swV dyx nwloN

koeI hor vDIAw h`l swnUM idKweI nhIN idMdw[ ies

smisAw dy h`l leI swfy swry jugwV byArQy ho jWdy hn

ijhnW dy krky AsIN swrI dunIAW iv`c AwpxI Kws

pihcwx bxweI hY[ pr ies smisAw dw h`l AsIN Awp

hI krnW hY ik KyqW iv`c A`g nw lgweI jwvy nw ik swnUM

www.krishijagran.com

ies bwry d`sx leI koeI Asmwn qoN auqrygw[

ies iv`c koeI S`k nhIN ik iksy vI sUby jW rwj iv`c

ivkws hoxw au~QoN dI srwkwr au~qy inrBr krdw hY[

srkwr duAwrw bxweIAW nIqIAW krky hI ie`k ikswn

pUrI qrW nwl s&l Aqy AwriQk mzbUq ho skdw hY[

KyqI ijxsW dy BwA lgwqwr fwvW fol hox dI hwlq iv`c

ikswn dw swrw lwB AwVHqIey fkwr jWdy hn Aqy ikswn

dy h`Q p`ly rih jWdIAW hn isr& hVqwlW Drny Aqy

KudkSIAW[ jykr srkwr ikswn dI bWh PV lvy qW

iehnW hwlwqW coN ikswn bwhr inkl skdw hY[

KyqI dy nvIn Xug iv`c KyqI mSInW dw Aihm

Xogdwn hY[ KyqI dw ikhVw AYsw kMm hY jo mSInW nwl

nhIN ho skdw[ pr iehnW mSInW ny swfw ZrIb ikswn

kucl ky r`K id`qw hY[ kMm krn leI hux mjdUr imldy

nhIN Aqy jo imldy hn auhnW dy nKry ikswn nUM k`KoN hOlw

krdy jw rhy hn[ AijhI hwlq iv`c aus kol mSInW

vrqx dI bjwey hor koeI cwrw nhIN rih jWdw[ mSInW

bhuq mihMgIAW hn Aqy ikrwey qy lY ky auh vrqxW nhIN

cwhuMdw bs i&r kI dUijAW nUM dyK ky auh vI P`s jWdw hY

bYNkW dy bwbUAW dy c`krW iv`c[ v`fI rkm krjy qy qOr qy

ikswn dy h`Q PVw ky bs ausdIAW puSqW nUM kwbU kr

ilAw jWdw hY qy ikswn hr pwisEN bybs ho jWdw hY[ ies

leI iehnW sb glW dy krky ieh kihxw Zlq nhIN

hovygw ik swfI KyqI nvInqw dIAW rwhW au~qy qW Swied

c`l peI hY pr isr& AmIr ikswnW leI, ZrIb kswnW

leI qW Ajy ieh ie`k Brm nwloN v`D ky hor kuJ vI nhIN[

idnyS dmwQIAwsmwj syvk Aqy icMqk

Mob: 9417714390, Email: [email protected]

pM

KyqI ivkws

38 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 39: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

xk swfy dyS iv~c hwVHI ru`q dI pRm`uK Psl hY

Aqy dyS dI AwriQkqw iv`c ies Psl dw bVw

v`fw Xogdwn hY[swl 2013-14 dOrwn ies dI kwSq

31.2 imlIAn hYktyAr iv~c kIqI geI, 95.9

imlIAn t~n JwV pRwpq hoieAw Aqy AOsqn pYdwvwr

3075 iklo pRqI hYktyAr pRwpq hoeI[ pMjwb iv~c

ies dI AOsqn pYdwvwr s~B qoN izAwdw huMdI hY[

swl 2012-13 iv~c pMjwb iv~c ies dI kwSq 3.51

imlIAn hYktyAr iv~c kIqI geI, 16.6 imlIAn

t~n JwV pRwpq hoieAw Aqy AOsqn pYdwvwr 4724

iklo pRqI hYktyAr pRwpq hoeI[ kxk qoN pUrw JwV

lYYx vwsqy vDIAw bIj, ibjweI dw shI smW, KwdW

dI suXog Aqy loV Anuswr vrqoN, suc`jw pwxI pRbµD,

ndInW, kIVy � mkOiVAW Aqy ibmwrIAW dI rokQwm

Awid dw iDAwn r`Kxw bhuq lwzmI hY[

KwdW dI suc`jI vrqoN leI pihlw Aqy Aihm

suJwA ieh hY ik KwdW hmySW im`tI prK dy ADwr qy

hI pweIAW jwx[ im~tI prK krvw ky hI zmIn dI

KwdW dI shI loV dw pqw cldw hY[A`j dy mihMgweI dy

Xu`g iv`c KyqI Krcy Gtwauxw smyN dI mMg hY[ ies

leI rswiexk KwdW dI vrqoN isrP loV Anuswr hI

krnI cwhIdI hY[ G`t qwkq vwlIAW zmInW Aqy

k`lr vwlIAW zmInW iv`c cOQw ih`sw v`D Kwd dI

zrUrq huMdI hY[ so loV Anuswr Kwd pwky Aqy au~Qy

Psl dw pUrw JwV lY ky, Awmdn vDdI hY, pr ies dy

ault v`D qwkq vwlIAW zmInW iv`c cOQw ih`sw G`t

Kwd dI zrUrq huMdI hY[ so im``tI prK krvw lYx nwl

auhnW zmInW iv~coN KwdW qy KricAw cOQw ih`sw

bcwieAw jw skdw hY[jykr iksy kwrn krky im`tI

prK nhIN krvweI jw skI qW drimAwnI aupjwaU

SkqI vwlIAW zmInW iv`c jo KwdW dI isPwrS hY,

aus Anuswr Kwd pwauxI cwhIdI hY[ nweItrojn,

PwsPors, potwS, slPr, izMk Awid KwdW dI vrqoN

hmySW zrUrq Anuswr hI hoxI dwhIdI hY[ies lyK

iv~c KwdW dI vrqoN bwry ivsQwr iv~c disAw

igAw hY[

1.kxk dI Psl leI KwdW dI isPwrS mwqRw :

drimAwnI aupjwaU SkqI vwlIAW zmInW iv`c

kxk dI Psl � 50 iklo nweItrojn, 25 iklo

PwsPors Aqy 12 iklo potwS pRqI eykV (4000 vrg

mItr) iv~c pwaux dI isPwrS hY[ nweItrojn dI

pUrqI leI 110 iklo XUrIAw Aqy PwsPors q`q

leI 55 iklo fI ey pI jW 155 iklo isMgl supr

PwsPyt jW 125 iklo nweItoRPwsPyt pRqI eykV pweI

jw skdI hY [ jykr PwsPors q`q dI loV � pUrw krn

vwsqy kxk � 55 iklo fI ey pI jW 125 iklo

nweItoRPwsPyt pweI hovy qW kRmvwr 20 iklo jW 50

iklo XUrIAw pRqI eykV Gtw dyxw cwhIdw hY[ 125

iklo nweItRoPwsPyt kxk � pwaux dI sUrq iv`c

ibjweI vyly nweItrojn vwlI Kwd pwaux dI loV nhIN

kxk iv`c rswiexk Aqy

jIvk KwdW dI suc`jI vrqoN

www.krishijagran.com

kxk iv`c rswiexk Aqy

jIvk KwdW dI suc`jI vrqoN

k

kxk

39n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 40: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

huMdI[swauxI dIAW PslW dy mukwbly kxk, PwsPors

q`q � izAwdw mMndI hY [ ies leI PwsPors vwlI

Kwd kxk nUM pw kyy kxk ip`CoN bIjI jwx vwlI swauxI

dI Psl nMU PwsPors pwaux dI loV nhIN rihMdI[

potwS q`q lYx vwsqy imaUryt AwP potwS 20 iklo

pRqI eykV vrqxI cwhIdI hY Aqy ies dI vrqoN kyvl

im`tI prK dy ADwr qy hI krnI cwhIdI hY[

gurdwspur, huiSAwrpur, ropV Aqy ShId Bgq isOG

ngr izilAW leI ieh q~q dugxI mwqRw iv~c pwaU[

A`D dsMbr qoN bwAd bIjI kxk � smyN isr bIjI

kxk nwloN 25% nweItrojn G`t pwauxI cwhIdI hY

ikauNik pCyqI bIjI kxk � v`D nweItrojn pwaux

nwl Psl dw vwDw dyr q`k huMdw rihMdw hY ijs nwl

Psl dI pkweI lyt ho jWdI hY Aqy nqIjy vjoN JwV

G`t jWdw hY [ prMqU klrwTIAW zmInW iv`c bIjI

geI kxk dI Psl � isPwrS kIqI mwqrw nwloN 25

% vDyry nweItrojn dI zrUrq huMdI hY [

2. KwdW pwaux dw shI smW Aqy FMg:

A`DI nweItRojn, swrI PwsPors Aqy swrI potwS

ibjweI smyNy pw dyxI cwhIdI hY Aqy bwkI dI A`DI

nweItRojn pihly pwxI vyly C`ty nwl pw dyxI cwhIdI hY

[jykr kxk dI Psl � nweItrojn q`q XUrIAw Kwd

rwhIN dyxw hovy qW XUrIAw dI A`DI mwqrw rOxI qoN

pihlW jw AwKrI vwhI smyN pw dyxI cwhIdI hY Aqy

dUsrI ikSq pihlw pwxI lwaux qoN 7 idn pihlW jW

5 idn ip`CoN q`k C`ty nwl pweI jw skdI hY[ hlkIAW

zmInW iv`c A`DI nweItrojn ibjweI smyN, cOQw ih`sw

nweItrojn pihly pwxI qoN bwAd Aqy bwkI cOQw

ih`sw nweItrojn Kwd dUsry pwxI qoN qurMq ip`CoN

pwieAw jwxw cwhIdw hY[

3. kxk iv~c jIvk Aqy jIvwxU KwdW dI vrqoN:

kxk dw v`D JwV lYx leI Aqy BUmI dI cMgI

ishq leI isPwrS kIqIAW rswiexk KwdW dy nwl-

nwl jIvk Kwd vI vrqI jwxI cwhIdI hY[ jykr Jony

iv~c 2.5 t~n pRqI eykV murgIAW dI Kwd jW gobr

gYs plWt dI su~kI sl~rI pweI hovy qW kxk iv~c

ie~k cOQweI nweItrojn Aqy A~DI PwsPors dI

b~cq kIqI jw skdI hY[grmIAW iv`c m`kI � hrI

Kwd kr leI jwvy qW m`kI ip`CoN bIjI kxk dw JwV

vDyry inkldw hY [Kyq iv`c rUVI dI Kwd pwaux dI

sUrq iv`c rUVI dI hr 10 kuieMtl mwqrw ip`Cy do iklo

nweItrojn Aqy ie`k iklo PwsPors Gtw dyxI

cwhIdI hY [ jykr kxk AwlUAW ip`CoN bIjxI hovy Aqy

AwlUAW � 10 tn pRqI eykV rUVI dI Kwd pweI geI

hovy qW kxk nUM PwsPors dI koeI loV nhIN huMdI Aqy

nweItrojn dI mwqrw vI A`DI kr dyxI cwhIdI hY [jy

Jony dI P`k dI svwh jW gMny dI gu`dI dI svwh nUM 4 tn

/ eykV dy ihswb nwl pwieAw jwey qW A~DI PwsPors

dI bcq kIqI jw skdI hY[ kxk dy bIj nMU bIjx qoN

pihlW jIvwxU Kwd dy imSrn dy ie`k pYkt dw tIkw

pRqI eykV, ijs ivc AwrbskUlr mweIkorhweIzl

PMjweI Aqy grwQ prmoitMg bYktYrIAw hn, lgw ky

Pws&ors Kwd dI vrqoN kuC h~d q~k GtweI jw

skdI hY[

4. p`qw rMg cwrt ivDI Anuswr nweItrojn Kwd:

ikswn vIr kxk dI Psl iv~c loV Anuswr

XUrIAw Kwd dI vrqoN krn leI p`qw rMg cwrt ivDI

vI Apxw skdy hn[ies ivDI rwhIN Psl dI Kwd

pRqI Bu`K Aqy loV muqwibk hyTW id`qy qrIky nwl

smyN-smyN 'qy XUrIAw Kwd pweI jw skdI hY:

· kxk dI ibjweI smyN drimAwnIAW zmInW iv`c

55 iklo fI ey pI pRqI eykV dy ihswb nwl fir`l

kro[pihly pwxI nwl smyN isr bIjI kxk nUM 40

iklo Aqy pCyqI (A`D dsMbr qoN bwAd bIjI)

kxk nUM 25 iklo XUrIAw/eykV pwE [

· ibjweI qoN lgBg 50-55 idnW bwAd dUsrw

pwxI lwaux smyN ds pOidAW dy au`proN pUry Ku`ly

pihly p`qy dw rMg pOdy nwloN qoVy ibnW p`qw rMg

cwrt nwl Awpxy prCwvyN hyT imlwE[

· jykr 10 iv`coN 6 jW v`D p`iqAW dw rMg cwrt dI

it`kI nMbr 4 qoN iP`kw hovy qW smyN isr bIjI kxk

nUM dUjy pwxI nwl 40 iklo Aqy pCyqI kxk nUM 25

iklo XUrIAw/eykV pwE[ pr jy p`iqAW dw rMg

it`kI nMbr 4 dy brwbr jW gUVw hovy qW smyN isr

bIjI kxk nUM dUjy pwxI nwl 25 iklo Aqy pCyqI

kxk nUM 15 iklo XUrIAw/ eykV pwE[

· rMg imlwaux leI cux y p OidAW au `pr

ibmwrI/kIiVAW dw hmlw jW hor KurwkI q`qW dI

Gwt nhI hoxI cwhIdI[ Psl leI pwxI Aqy hor

KurwkI q`qW dI vrqoN dI isPwrS Anuswr kIqI

jwxI cwhIdI hY[

5. KurwkI q~qW dI Gwt dy icMnH :

ijvyN ik AsIN swry jwxdy hW ik AjokI GxI KyqI

dy Xu`g iv`c rswiexk KwdW dI v`Dyry vrqoN sdkw

zmIn iv`c q`qW dw sMquln ivgV irhw hY[ ijs dy

is`ty vjoN swfIAW zmInW iv`c Kws krky hlkIAW

40 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

www.krishijagran.comkxk

Page 41: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

Aqy ryqlIAW zmInW iv`c bIjI kxk dI Psl iv`c

keI mu`K q`qW (nweItrojn Aqy gMDk) Aqy lGU q`qW

(izMk Aqy mYgnIz) dI Gwt Aw jwx sdkw JwV qy

burw Asr pYNdw hY[ikswn BrwvW � ienHW q`qW dI

Gwt dy l`CxW Aqy Gwt dI pUrqI sbMDI jwxkwrI hoxw

vI zrUrI hY [

nweItrojn dI Gwt : nweItrojn dI Gwt pihlW

purwxy p`iqAW au`qy idKweI idMdI hY[ p`qy nok qoN hyTW

v`l pIly pYxy SurU ho jWdy hn Aqy ieMgilS BwSw dy vI

A~Kr dI Skl dw rUp Dwr lYNdy hn [AMq iv`c swry

dw swrw p`qw su`k ky JV jWdw hY [Gwt nw pUrI hox dI

hwlq iv`c ieh l`Cx au`pr dy p`iqAW v`l vDdy

hn[bUtw bUJw G`t mwrdw hY Aqy b`lIAW CotIAW

huMdIAW hn [ nqIjy vjoN JwV G`t jWdw hY [

nweItrojn dI Gwt pUrI krn leI nweItrojn

vwlIAW KwdW ijvyN XUrIAw, kYn, AmonIAm

klorweIf Awid dI vrqoN krnI cwhIdI hY [ 3%

XurIey dy Gol (3 iklo XUrIAw 100 iltr pwxI iv`c)

dw iCVkwA pCyqI jwV mwrn Aqy pCyqIAW gMFW

bxn smyN kIqw jw skdw hY [Psl qy do pwsw

iCVkwA krdy hoey 300 iltr Gol pRqI eykV vrqxw

cwhIdw hY [

gMDk dI Gwt : kxk dI kwSq ryqlIAW zmInW

iv`c krn nwl aus qy gMDk dI Gwt Aw jWdI hY

[keI vwr kxk dy vwDy dy muFly smyN dOrwn srdIAW

dI vrKw lMby smyN q`k jwrI rihx nwl gMDk dI Gwt

hor vI v`D jWdI hY [ies dI Gwt dy icMnH sB qoN

pihlW nvyN p`iqAW qy idKweI idMdy hn[p`iqAW dw

hrw rMg Krwb ho jWdw hY [ies qoN bwAd p`iqAW

dIAW nwVIAW dy ivckwrlw ih`sw pIlw ho jWdw hY

jd ik hyTly p`qy lMby smyN leI hry hI rihMdy hn [

nweItrojn dI Gwt nwloN ies Gwt dw ieh Prk hY

ik nweItrojn dI Gwt purwxy p`iqAW dy pIly hox

nwl SurU huMdI hY [ bUitAW � SwKw G`t P`utdIAW hn

Aqy ig`Ty rih jWdy hn

[ ij`Qy PwsPors q`q

isMgl suprPwsPyt dy

qOr qy nw pwieAw hovy

au`Qy 100 iklo ijpsm

pRqI eykV dy ihswb

nwl ibjweI qoN pihlW

pw idE qW ik Psl dI gMDk dI loV pUUrI ho jwvy [

gMDk dI Gwt nzr Awaux qy KVHI Psl iv`c vI

ijpsm pwieAw jw skdw hY [

izMk dI Gwt : izMk dI Gwt hlkIAW zmInW

iv`c lgwqwr PslW bIjx nwl CyqI Aw jWdI hY [jy

swauxI dI Psl � isPwrS kIqI izMk slPyt dI

mwqrw pweI hovy qW aus zmIn iv`c bIjI kxk �

izMk pwaux dI loV nhIN rihMdI [Jony dI Psl izMk �

vDyry mMndI hY ies leI izMk Jony dI Psl � pw dyxI

cwhIdI hY[ ies dy Asr nwl Awaux vwlI kxk dI

Psl dI loV vI pUrI ho jWdI hy pr jykr Jony � izMk

nw pwieAw hovy Aqy kxk dI Psl qy izMk dI Gwt

dIAW inSwnIAW Awaux dI Aws hovy , jW Aw jwx

ijs nwl bUitAW dw vwDw ru`k jWdw hY bUty JwVI vrgy

bx jWdy hn ,p`qy l`k ivckwroN pIly pY jWdy hn Aqy

bwAd iv`c au`QoN tu`t vI jWdy hn ,AijhI hwlq iv`c

25 iklo ijMk slPyt (21 % ijMk ) pRqI eykV zmIn

iv`c C``ty nwl pw idE jo 2-3 swl leI kwPI huMdI hY

[izMk dI Gwt Psl au`qy ijMk slPyt (0.5 %) dw

iCVkwA krn nwl vI pUrI kIqI jw skdI hY [ie`k

eykV leI ie`k iklo ijMk slPyt Aqy A`Dw iklo

AxbuiJAw cUnw 200 iltr pwxI iv`c Gol ky 15

idnW dy vkPy qy 2-3 vwr iCVkwA krnw cwhIdw hY[

mYgnIz dI Gwt : bUty dy ivckwrlry p`iqAW

dIAW nwVIAW dy drimAwn vwlI QW qy hlky pIly

slytI rMg qoN gulwbI BUry rMg dy inSwn nzr AwauNdy

hn [ ies Gwt kwrn p`iqAW dy hyTly 2/3 ih`sy qy

iBMn-iBMn Akwr dy D`by idKweI idMdy hn Aqy bwAd

iv`c ieh D`by nwVIAW ivckwr iek`Ty ho ky iek`Ty ho ky

ie`k lMbI DwrI jW gol Akwr lY lYNdy hn [ pr

nwVIAW hrIAW rihMdIAW hn [ bhuq izAwdw Gwt

dI sUrq iv`c bUty iblku`l su`k jWdy hn [ is`ty

inklx smyN Gwt dy l`Cx tIsI dy p`qy qy swP idKweI

idMdy hn [ mYgnIz dI Gwt vwlIAW zmInW iv`c

0.5% mYgnIz slPyt (ie`k iklo mYgnIz slPyt

200 iltr pwxI iv`c ) dw ie`k iCVkwA pihly

pwxI qoN 2-4 idn pihlW Aqy iqMn iCVkwA hPqy

�hPqy dy Prk nwl bwAd iv`c Du`p vwly idn krny

cwhIdy hn [mYgnIz slPyt dI isrP spryA hI

krnI cwhIdI hY ies � zmIn iv`c nhIN pwauxw

cwhIdw [ kxk dIAW vfwxk iksmW fblXU AYc fI

943, pI fI fblXU 233 Aqy pI fI fblXU 291

ryqlIAW zmInW iv`c nhIN bIjxIAW cwhIdIAW

ikauNik ienHW iv`c mYgnIz dI Gwt izAwdw

AwauNdI hY[

imhrbwn isMG Aqy sqivMdrjIq kOr

pI ey XU, luiDAwxw

41n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

www.krishijagran.comkxk

Page 42: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

m isMG jvMDw p`uqr sRI drsn isMG jvMDw ipMf jYd blwk

rwmpurw ijlw biTMfw dy iek AgWh vDU ikswn hn ieh 35

eykV rkby iv`c sbjIAW,kxk,Jonw dI Awpxy Kyq iv`c bdlvI

KyqI kr rhy hn[ ies vwr swauxI dy sIjn iv`c Jony dI Psl dI

ktweI ipCo sR. pRym isMG jvMDw ny Awpxy pMjwb iv`c vD rhy pRdUsx

dI vD rhI sm`isAw ijvy ik mnu`K ishq iv`c vDI rhIAW

ibmwrIAW Aqy AYksIift iehnW qo icMiq sn ieh ies dw h`l

l`Bx leI hr vkq icMiqq rihMdy sn ies vwr sR. pRym isMG ny

PslI dI ktweI qoN pihlw hI Jony dI prwlI dIAW g`TW bMnx vwlI

bylr msIn jo ik krwey qy iksy Tyky dwr v`lo clweI jWdI hY b`uk

krvw ky Awpxy Pwrm qy bwsmqI 1509 nUM dy 5 eykV rkby nUM k`tx

auprMq ies bylr smIn nwl g`Tw bMnIAW Aqy Kyq iv`c prwlI dw

iek vI qIlw bwkI nhI irhw Aqy Kyq sbjIAW dI ibjweI leI

isrP do vwrI vwh ik iqAwr ho jwvygw ijs nwl vwqwvrx dI nUM

Su`D r`Kx dI iek bhuq v`fI BUmIkw hovgI ies msIn nUM iehnW dy

lyKk

sR. nC`qr isMG ivrk

Pwrm slwhkwr syvw, PAU, biTMfw

Mob: 9463397381, [email protected]

www.krishijagran.com

sR. pRym isMG jvMDw ny

vwqwvrx nMU pRdUiSq hox qoN

bcwaux leI c`uikAw bIVw

pRy

42 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

vwqwvrx

Kyq iv`c cldI vyK iehnW dy ipMf Aqy

nyVy dy ipMfw dy lokW vwqwvrx nUM swP

r`Kx leI ies auprwly nuM bhuq hI

slwgw Xog audm d`isAw ies mOky qy

rwmpurw blwk dy KyqIbwVI APsr

kml kumwr Aqy nC`qr isMG ivrk

vwqwvrx p R ym I ip Mf brk Md I

,rwijMdrpwl isMG BwKr klwl vwlw

Drim Mdr is MG jv MDw vir Mdr

jvMDw,kyvl isMG pMc Aqy kwPI swry

ies ielwky dy lokW ny ies dI slwGw

kIqI Aqy ies au`dm nUM vyKx leI

Awey[

sR. pRym isMG jvMDw iv`c iek

Aihm ivl`Kxqw hY ik pRym isMG jdo

koeI vI sbjI jW Psl ijvy ik kxk,

Jonw jW m`kI hovy iehnW nUM bIjx qoN

pihlw jmIn dw imAwr Aqy bIjW bwry

KyqIbwVI XUnIvristI dy dPqr Pwrm

slhwkwr syvw biTMfw Aqy KyqIbwVI

ivBwg rwmpurw dy mwihrW qo igAwn

pRwpq krky Aqy AwpxI soc nUM fMGweI

q`k Apxw ky kMm nUM surU krdy hn

iehnW dy Kyq aupr keI kMpnIAW ijvy

tmwtr dw sOs Aqy ctnIAW

bnwaudIAW hn [ iehnW dy Pwrm qy

AYgrImYt krky PslW dI ibjweI

krvwaudIAW ijMnW qo pRym isMG vDIAW

munwPw kmw irhw hY sR. pyRm isMG jvMDw

Awpxy pRIvwr dy mYbrW dI jrUrq

Anuswr sbjIAW Aqy dwlW Awpxy

Pwrm aupr hI pYdw krdy Aqy Gr dI

jrUrq leI d`uD leI vDIAw nsl

dIAW m`Jw r`KIAW hoeIAW hn Aqy pRym

isMG ny d`isAw ik Gr dI jrUrq qo v`D

d`D nUM mY fYArI iv`c vycdw hW Aqy

ies shwiek DMdy qo hoey munwPy nwl

myry Gr dI swrI kbIldwr bVy vDIAw

vI vDIAw FMg nwl c`l rhI hY [

Page 43: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

oswkB ;w/I ftu fgnk} dk pkiko Gkn pj[s T[go j?. nkw nkdwh sK brdk j? fJ;dh gj[zu s'I pj[s d{o j?. fe;kBK d[nkok T[rkJ/ ik oj/ fgnki dk Gkn T[; d”okB xZN j[zdk j? id'I T[j y[dkJh eoe/ pkiko ftu fbnkT[Idk j? gozs{ e[M ;w/I pknd pkikoK d/ Gkn tXd/ jB ns/ fe;kB sK se nkgD/ fgnk} ~ t/u u[ek j[zdk j?. fgnk} T[sgkB okiK d/ wkwb/ ftu fJj rZb e[M finkdk jh gqGkth j[zdh j? jkbKfe fJ; ;kb fgnk} B/ fpBk eN/ jh iB wkB; dhnK nZyK ftu nZEo{ fbnk fdZs/. j[D ;tkb T[mdk j? fe i/ fJj febZs pko pko ;G d/ ;kjwD/ nkJ/rh c/o sK Gkos fij/ y/shpkVh gqXkB d/F bJh uzrk BjhI j?. n;hI ;ko/ soQK dh ibtk:{ s'I g{oB jK fco feT[I Bk fgnki dh y/sh s/ E'Vk fXnkB d/JhJ/ feT[Ife fgnk} ~ n;hI Gkos d/ fGzB fGzB okiK ftu T[E'I dh ibtk:{ d/ nB[;ko yohc ns/ oph w”;w ftu T[rkT[Id/ jK. fe;kBK ~ w”;w d/ pdbd/ fwiki dk nzdk}k Bk j'D eoe/ eJh e[dosh xNBktK dk ;kjwDk eoBk g?Idk j? fit/I fe jV, ;'ek iK n”b/ g?Dk nkfd. w”;w d/ efjo Bkb fgnk} dh c;b ~ pj[s finkdk B[e;kB j[zdk j?. toswkB ftu i' fgnki dh ;wZf;nk ;kv/ ;G d/ ;kjwD/ nkJh j? T[; dk fJe w[Zy ekoB fJj th j?.

T[g:'frsk d/ nkXko s/ fgnki ~ n;hI nkgD/ d?fBe ihtB ftu eJh soQK Bkb gq:'r ftu fbnkT[Id/ jK. ;pih pDkT[D ns/ ;bkd nkfd d/ fJbktk fJ;d/ w?vh;Bb r[DK eoe/ fJ;dk nkgDk wjZst j?. fgnki dh y/sh eoB tkb/ w[Zy oki jB- wjkokFNo, r[ioks, eoBkNe, T[sogqd/F, T[sokyzv, wZXgqd/F, fpjko jfonkDk, nKXok gqd/F, gzikp,

T[Vh;k ns/ oki;EkB. fJjBK ftu tZv/ g?wkB/ s/ fgnki dh y/sh ehsh iKdh j?.

fwZNhL

fgnki dh y/sh bJh pb{Jh d'wN ns/ fueBh fwZNh j'D d/ Bkb uzrk ib fBek; th j'Dk ukjhdk j?. fwZNh dk ghHn?u wkB 6H5-7H5 tXhnk ofjzdk j?.

ibtk:{L

id'I skgwkB 12 s'I 22 fvroh ;?H j[zdk j? T[; d”okB g”d/ dk tkB;gfse tkXk j[zdk j? gozs{ id'I 20 - 21 fvroh pbp pBD bJh ns/ 30-35 fvroh skgwkB id'I c;b ge ojh j't/ uzrh g?dktko bJh mhe j[zdk j?.

T[BZs gqikshnKL

fgnki dhnK e[M gqw[Zy gqikshnK fBwBts jB fit/I fe noek fBe/sB, noek efbnkD, noek fpzd{, noek gqrsh, g{;k o?v, g{;k osBko, g{;k tkfJN, g{;k wkXth, g{;k tkJhN cb?N, n?rohckT{Iv vkoe/o?v, n?B-53, (fBckd 53), fj;ko-2, gzikp ;b?eFB, gzikp o?v okT{Iv, efbnkDg[o o?v okT{Ivo

www.krishijagran.com

fgnki dh tgkoe y/sh fe;kBK dh nkwdBh dk fJe ;o's

fgnki dh y/sh

t

43n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 44: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

ns/ T[d/g[o-102 nkfd.

jkJhfpqv gqikshnKL

noek ehoshwkB, noek bkfbwk, noek fgskwpo, (nkJhHnkJhHn?uHnkoHn?bHU) nkfd.

g”d o'gD ftXhL

oph w”;w ftu phih ikD tkbh fgnki dh Bo;oh nes{po- Btzpo ftu bkT[Id/ jB ns/ gjkVh y/soK ftu wkou s'I i{B d/ wjhB/ ftu fJj ezw eod/ jB. phi ~ g{oB o{g Bkb fsnko Bo;oh ftu gkT[Id/ jB. Bo;oh ftu fsnko g”d ~ o'gD bJh y/s ~ S'N/ S'N/ N[efVnK ftu tzv b?Dk ukjhdk j? T[;d/ pknd g”d ~ o'gDk ukjhdk j?. bkfJB ns/ g”d d/ ftu dh d{oh xN' xZN 15X8-10 ;?HwhH oZyDh ukjhdh j?. fJ; Bkb yogstko eZYD ns/ f;zukJh ftu ;[ftXk j[zdh j? ns/ g”d/ d/ ftek; bJh T[fus gqekF fwbdk j?.

phi dh doL

7-8 feb'rqkw gqsh j?eN/no phi dh io{os j[zdh j?.

fgnki dh Bo;oh fsnko eoBkL

fgnki dh g”d fsnko eoB bJh fgnki d/ phi ~ fenkohnK ftu phiDk ukjhdk j? ns/ y/s dk 1_20 Gkr ftu Bo;oh fsnko ehsh ikDh ukjhdh j?. fenkohnK dh u”VkJh 1-1H20 whNo ns/ bzpkJh 3-4 whNo j'Dh ukjhdh j?. fenkohnK ~ nkgDh fBokJh r[vkJh dh ;[ftXk nB[;ko th oZfynk ik ;edk j?. fenkohnK ~ jw/FK T[uh irQk s/ fsnko ehsk ikDk ukjhdk j? sK fe ib Gokn ns/ ib fBek; dh uzrh ;[ftXk j' ;e/ ns/ fJ; soQK g”d ftu ;w/I ;w/I s/ gkDh bkT[Id/ ofjDk ukjhdk j? ns/ id'I g”d brGr 45 s'I 55 fdBK dh j' iKdh j? T[d'I g”d o'gD :'r ;wMh iKdh j?. fJ; gqeko 45 s'I 55 fdB dh fsnko g”d ~ gfjbK s'I fsnko y/s ftu o'fgs eo d/Dk ukjhdk j?.

y/s dh fsnkohL

y/s ftu fwZNh gbN jb Bkb fJe i[skJh eoe/ 3-4 i[skJhnK nkw d/;h jb Bkb eoB d/ pknd y/s ~ ;wsb ns/ G[oG[ok pDk b?Dk ukjhdk j?. y/s dh nzfsw i[skJh d/ d”okB 20 NB ;Vh r'po dh ykd iK towh ezg';N ~ nzfsw i[skJh d/ ;w/I y/s ftu fwbk d/Dk ukjhdk j?.

ykd dk gqpzXBL

fgnki dh fpikJh yohc ns/ oph w”;w ftu ehsh iKdh j?. fJ;d/ pknd gqpzXB bJh 100 feb'rqkw BkJhNq'iB, 50 feb'rqkw ck;c'o;, 50 feb'rqkw g'NkF gqsh j?eN/no d/ fj;kp Bkb ykd dk gqpzXB eoBk ukjhdk j?. g”d o'gD s'I gfjbK 50 feb'rqkw BkJhNq'iB ns/ ck;c'o; th g'NkF dh g{oh wksok ~ y/s ftu g”d brkT[D s'I gfjbK fSVekn eo d/Dk ukjhdk j? ns/ 50 feb'rqkw pkeh BkJhNq'iB ~ g”d o'gD d/ 30 s'I 45 fdB pknd y/s ftu fSVekn eo d/Dk ukjhdk j?.

f;zukJhL

g'd o'gD d/ s[ozs pknd y/s ftu jbeh f;zukJh eo d/Dh ukjhdh j? ns/ g”d o'gD d/ shi/ fdB uzrh ns/ v{zxh f;zukJh eoBh ukjhdh j? ns/ i/ fwZNh dh ib XkoB Fwsk uzrh j? sK 15 fdB d/ nzsokb s/ y/s ftu gkDh bkT[Id/ ofjDk ukjhdk j? ns/ w”;w ns/ fwZNh d/ ;zrmB d/ nB[;ko f;zukJh dk gqpzXB eoBk ukjhdk j/.

;{eFw f;zukJh ns/ coNhr/FBL

Ngetk iK f;zukJh ftXh Bkb f;zukJh eoB s/ BkJhNq'iB dh puh j'Jh 50% wksok (fpikJh d/ ;w/I d/ pknd pkeh wksok) ~ gkDh ftu x'be/ Ngetk iK fSVekn ftXh Bkb 10-20 fdB d/ nzso s/ brGr gzi s'I S/ tko f;zukJh d/ Bkb y/s ftu gk ;ed/ jK fi; Bkb uzr/ Bshi/ fwbd/ jB.

yogstko ezNo'bL

fgnki fJe Fkeh c;b j? fJ; bJh e'fFF eoBh ukjhdh j? fe xZN s'I xZN o;kfJDK dk gq:'r ehsk ikJ/ ns/ yogstkoK ~ fBokJh r[vkJh okjhI y/s ftu'I eZY d/Dk ukjhdk j?. fco th yogstko ezNo'b Bk j'D s/ nZr/ fds/ yogstkoBkFh fit/I nke;hcb{o'fcB (r'b) 0H15 s'I 0H25 feb'rqkw gqsh j?eN/no iK cb{eb'okfbB (t/;k fbB) 1H0 feHrqkH gqsh j?H iK g?Ivkw/EkfbB (;Nkwg) 3H5 feb'rqkw gqsh j?H nkfd ftu'I fe;/ fJe dtkJh dk fSVekn g”d brkT[D s'I gfjbK y/s ftu eoBk ukjhdk j?.

ehfVnK s/ ezNo'bL

fgnki dh uzrh g?dktko s/ ehfVnK d/ gqe'g dk p[ok n;o g?Idk j? fJ;bJh T[fus ehN gqpzXB Bkb finkdk g?dktko gqkgs ehsh ik ;edh j?. w[y o{g Bkb Efog; ehN finkdk B[e;kB gj[zukT[Idk j?. fJj jbek ghb/ ozr dk ehVk j[zdk j? ns/ gZshnK ~ B[e;kB eodk j?. fJ;dh o'eEkw bJh o'rko 1 bhH gqsh j?H d/ fj;kp Bkb 10 fdB d/ nzsokb s/ d' fszB fSVekn eo d/D/ ukjhd/ jB.

fgnki dk w?rNL

fJj ;c/d ozr dk ehVk j[zdk j? fijVk fe g”d/ d/ sB/ d/ B/V/ s/V/ nkgD/ nzv/ fdzdk j? ns/ g”d/ d/ tZv/ sB/ ftu S/e eoe/ o; u{; b?Idk j?. g”dk G{ok ns/ ghb/ ozr dk j'e/ ;[Ze iKdk j?. o'eEkw bJh fBzw dk s/b fszB rqkw gqsh bhNo gkDh d/ fj;kp Bkb x'b pDke/ fSVekn eoBk ukjhdk j?.

gZeDkL

fgnki y[dkJh :'r j' frnk j? iK BjhI fJ;dk gsk y/s ftu bZrh fgnki ~ t/y e/ br iKdk j?. gZe/ fgnki dk sBk j/mK M[e iKdk j? iK fvr iKdk j? ns/ gZshnK ;[e e/ j/mK M[e iKdhnK jB.

y[dkJh ns/ d/yGkbL

g”d o'gD s/ fszB s'I gzi wjhB/ pknd c;b y[dkJh :'r j' iKdh j?. fgnki d/ gZeD dk ;wK gqikshnK s/ th fBoGo eodk j?. y[dkJh d/ 10 s'I 15 fdB gfjbK y/s ftu f;zukJh pzd eo d/Dh ukjhdh j?.fco ;ktXkBh Bkb y[ogh iK e[dkb Bkb y[dkJh eoBh ukjhdh j?. T[;d/ pknd fszB s'I uko fdB

www.krishijagran.comfgnki dh y/sh

44 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 45: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

bJh fgnki ~ SK ftu ;[ek e/ T[; dk sBk d' ;?HwhH T[go'I eN e/ jNk d/Dk ukjhdk j?.

T[sgkdBLT[fus gqpzXB ns/ d/y o/y d/ pknd uzrh c;b Bkb

fgnki 30-45 NB gqsh j?H T[sgkdB gqkgs j' iKdk j?. T[sgkdB gqikshnK ns/ c;b gqpzXB d/ nB[;ko xN tX th ;edk j?.

pkfoF d/ w”;w dk fgnkiL

w?dkBh y/soK ftu fgnki w[Zy s”o s/ oph w”;w ftu T[rkfJnk iKdk j? gozs{ e[M gqikshnK ~ pkfoF d/ w”;w ftu th phfink iKdk j? fit/I fe n?B-53, noek efbnkD, p;zs 780, n?rohckT{Iv vkoe o?v nkfd gqikshnK ~ pkfoF d/ w”;w ftu th phfink iKdk j?. fJ;dh Bo;oh wJh-i{B d/

wjhB/ ftu g?Idh j? ns/ nr;s ftu bkfJnk iKdk j? ns/ fd;zpo-iBtoh ftu fJ;dh y[dkJh eo bJh iKdh j?. yohc w”;w dh c;b dk T[sgkdB oph d/ w[ekpb/ xZN fwbdk j?.

GzvkoDLfgnki d/ GzvkoD bJh jtkdko irk d/ Bkb Bkb Bwh

ofjs irk dk j'Dk io{oh j?. GzvkoD bJh vkoe o{w (jB/ok ewok) th mhe ofjzdk j? ns/ Gzvkfos fgnki ~ ;w/I ;w/I s/ gbNd/ ofjDk ukjhdk j? ns/ yokp ns/ ;V/ fgnki ~ s[ozs eZY e/ pkjo eo d/Dk ukjhdk j?. ;zGt j't/ sK w”fbe jkJhvqkikfJv (2000-2500 ghHghHn?w) dk fSVekn eo d/Dk ukjhdk j? fJ; Bkb fgnki d/ rbB ;VD dk ysok xN j' iKdk j?.

pkfoF d/ w”;w d/ fgnki dh GzvkoD skes xZN j[zdh j?. fJ;bJh fJ;~ e'bv ;N'o ftu 2H2 fvroh ;?H skgwkB s/ oZfynk ik ;edk j? iK ibdh jh t/uD bJh pkiko gj[zuk d/Dk ukjhdk j?.

g[Fg/Ido e[wkoF'X ftfdnkoEh (feqFh gq;ko)

feqFh ftfrnkB e/IdopBko; fjzd{ :{Bhtof;Nh

tkokD;h- 221005w'L 08858766768

Jhw/bL [email protected]

www.krishijagran.comfgnki dh y/sh

45n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 46: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

;pihnK ftu NwkNo dk gqw[Zy ;EkB j?. nkb{ ns/ Feorzdh d/ pknd ;z;ko ftu T[rkJhnK ikD tkbhnK ;pihnK ftu NwkNo dk ;G s'I finkdk y/socb j?. toswkB ftu NwkNo dh y/sh 882H03 jiko j?H y/socb ftu j' ojh j? fi; Bkb T[sgkdB 18735H91 jiko whfNqe NB (2013-14) gqkgs j[zdk j?. d/F ftu ;ko/ ;pih T[sgkdB dk brGr 9 ch;dh fJeZb/ NwkNo dk T[sgkdB j[zdk j?. NwkNo ~ y/sK, xo d/ prhfunK ns/ rwfbnK ftu nk;kBh Bkb T[rkfJnk ik ;edk j?. ;kv/ d/F ftu NwkNo dk T[g:'r f;ZX/ ;pih d/ o{g ftu ehsk iKdk j?. fJ;d/ fJbktk NwkNo dk T[g:'r ;{g, uNBh, ;bkd, ;k;, ;et?F nkfd pBkT[D ftu ehsk iKdk j?. fJ;d/ fJbktk NwkNo dh fvZpkpzdh ns/ ;[Zek gkT[vo pDke/ fJ;dk T[g:'r ehsk ik fojk j?. fJe e[fJzNb skik NwkNo d[nkok 6H5 feHrqkH ;[Zek gkT{vo fsnko ehsk iKdk j? fi;dh nB[wkfBs bkrs e/tb 100 o[gJ/ nkT[Idh j?. ;pihnK ftu NwkNo ;G s'I wjZstg{oB ;[oZfyns ykd gdkoE j?. gq;z;eoD d/ o{g ftu vZfpnK ftu GohnK ikD tkbhnK ;pihnK ftu fJ;dk gfjbk Bzpo j?. fJjh ekoB j? fe NwkNo dh wzr ;kv/ d/F ftu g{ok

;kb pDh ofjzdh j?.

g”Fe w[ZbL

NwkNo pj[s jh g'FfNe ;pih j?. 100 rqkw gqsh ykdKF ftu Bwh (93H10rqk), gq'NhB (1H90 rqkH), w?rBhFhnw (15 fwHrqkH), e?bFhnw (20 fwHrqkH), ftNkfwB J/ (320 nkJhH:{), ftNkfwB ;h (31 fwHrqkH) fJ;d/ fJbktk fJ; ftu e?b'oh, b'jk, ck;c'o;, ;'vhnw, g'NkFhnw, eb'ohB, rzXe, ekop'jkJhvq/N;, t;k, o/Fk ns/ yfDi gdkoE ekch wksok ftu gkJ/ iKd/ jB.

ibtk:{L

NwkNo T{FD eNhpzX ibtk:{ dh c;b j?. t?;/ NwkNo ~ rowhnK ns/ ;odhnK d'jK w”;wK ftu T[rkfJnk ikdk j?. NwkNo d/ nze[oD bJh nB[e{b skgwkB 20 fvroh ;?H s'I 44 fvroh ;?H j?. g”fdnK dk T[fus tkXk 34 fvroh ;?H s'I 39 fvroh ;?H s/ finkdk uzrk j[zdk j?. skgeqw ns/ gqekF dh shtosk dk NwkNo d/ cbK d/ bkb ozr ns/ yZN/gD s/ ekch gqGkt g?Idk j?. fJjh ekoB j? fe ;odhnK ftu cb fwZm/ ns/ rfjo/ bkb ozr d/ j[zd/ jB id'I fe rowhnK ftu e[M xZN bkb ns/ yZNkgD tkb/ j[zd/ jB.

NwkNo dh y/sh s'I finkdk bkG

www.krishijagran.com

G{wh ns/ fsnkohL

NwkNo dh y/sh ;G soQK dh iwhB ftu ehsh ik ;edh j? gozs{ uzr/ T[sgkdB bJh T[fus ib fBek; ns/ T[gikT{ pb{Jh d'wN fwZNh ;G s'I T[sw ofjzdh j?. fJ;dh y/sh S/ s'I 7 gh n?u wkB tkbh iwhB ftu uzrh soQK ehsh ik ;edh j?.

y/s dhnK fszB s'I uko i[skJhnK eoe/ ns/ gN/bk ubke/ fwZNh ~ uzrh soQK G[oG[ok pDk b?Dk ukjhdk j?. fJ;d/ pknd ;wsb y/s ~ ;[ftXk nB[;ko fenkohnK ftu tzv e/ g”fdnK dh o'gkJh dk ezw eoBk ukjhdk j?.

phi dh wksokL

400 s'I 500 rqkw phi gqsh j?H o'gkJh bJh ekch j[zdk j?. ;zeo fe;wK bJh phi dh wksok 150-200 rqkw gqsh j?H j[zdh j?.

phiD dk ;wK- T[so Gkos ftu NwkNo dhnK d' c;bK bJhnK iKdhnK jB. ;odhnK d/ w”;w dh c;b i{B-i[bkJh ftu Bo;oh fsnko eo i[bkJh s'I nr;s ns/ f;szpo se o'gkJh ehsh iKdh j?. d{ih p;zs w”;w dh w[Zy c;b Btzpo s'I fd;zpo wjhB/ ftu phi p' e/ iBtoh s'I wkou se o'gkJh ehsh iKdh j?.

NwkNo dh y/sh

46 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 47: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

Bo;oh fsnko eoBkL

· g”dFkbk d/ e'b pj[s finkdk o[y BjhI j'D/ ukjhd/.

· rowh d/ w”;w 30-40 ;?HwhH u”Vh ns/ ;odh d/ w”;w ftu 45-60 ;?HwhH u”Vh ns/ 10-12 ;?HwhH T[uh ns/ bzpkJh ;[ftXk nB[;ko oZyDh ukjhdh j?.

· phi phiD s'I fJe fdB gfjbK fszB ;?HwhH bzph fenkoh ftu 10-15 rqkw ekop/Bvkfiw_ pkt/;fNB dtkJh ~ fwZNh ftu fwbk e/ fpwkohnK ~ xZN ehsk ik ;edk j?.

· phi T[guko bJh ekop/Bvkfiw_ pkt/;fNB Bkb 1 feHrqkH phi bJh 2 rqkw dtkJh dh do Bkb T[gukfos eoBk ukjhdk j?.

· phi ~ gzi s'I d; ;?HwhH dh d{oh s/ bkfJBK ftu fpikJh eoBh ukjhdh j?.

· phi ~ jbeh fwZNh Bkb YZeD d/ pknd ;[Zeh xkj Bkb YZe fdzd/ jB ns/ phi ~ uzrh soQK izwD d/ pknd xkj ~ jNk fdzd/ jB. ;odhnK d/ w”;w ftu Bo;oh ~ gkbhfEB Bkb YZeDk ukjhdk j?.

· fenkohnK s'I g”d eZYD s'I gfjbK jbe/ gkDh dk fSVekn io{o eoBk ukjhdk j?.

g”d o'gDL

· uko s'I gzi jcs/ g[okDk g”dk fi; ftu gzi s'I S/ gZshnK j'D ns/ fi;dh T[ukJh brGr 10 s'I 15 ;?HwhH j't/ o'gkJh bJh T[fus j[zdk j?.

· ;odhnK dh c;b ftu bkfJB s'I bkfJB dh d{oh 60-70 ;?HwhH ns/ g”d/ s'I g”d/ dh d{oh 60 ;?HwhH oyDh ukjhdh j?.

· p;zs iK ;odh d/ w”;w dh w[Zy c;b ftu esko s'I esko dh d{oh 60-70 ;?HwhH ns/ g”d/ s'I g”d/ dh d{oh 45 ;?HwhH oZyDh ukjhdh j?. rowh d/ w”;w ftu o'gkJh dk ezw Fkw d/ ;w/I eoBk ukjhdk j?. o'gkJh eod/ ;w/I g”d/ d/ iV tkb/ fjZ;/ ~ uzrh soQK fwNh ftu dpk d/Dk ukjhdk j?.

· o'gkJh d/ s[ozs pknd gkDh d/Dk io{oh j[zdk j? BjhI sK d/o Bkb gkDh d/D s/ g”d/ wo iKd/ jB.

ykd ns/ T[otoeL

uzrh g?dktko b?D bJh 25-30 NB ;Vh j'Jh r'po dh ykd gqsh j?H dh do Bkb y/s fsnko eod/ ;w/I fwZNh ftu fwbk d/Dk ukjhdk j?. o;kfJfDe T[otoeK ftu 200L250L250 n?BhghHe/H feb'rqkw gqsh j?H G{wh ftu d/Dk ukjhdk j?. T[; d/

pknd T[otoe fwFoD dh wksok vhHJ/HghH 525+g'NkF 412 feHrqkH iK :{ohnk 434 + ;[gock;c/N 1562 ns/ g'NkF 412 feHrqkH gqsh j?H G{wh ftu d/Dk ukjhdk j?. ck;c'o; ns/ g'NkF dh g{oh wksok o'gkJh s'I gfjbK y/s fsnkoh d/ ;w/I fwZNh ftu fwbkU ns/ BkJhNq'iB dh nZXh wksok 30-30 fdB d/ nzso s/ d' fjZf;nK ftu fdU. T[otoe d/D d/ pknd jbeh f;zukJh eo'. :{ohnk d/ 1% x'b ~ 25 fdB d/ nzso s/ d' fszB fSVekn gZshnK s/ eoB Bkb T[sgkdB ftu tkXk j[zdk j?.

f;zukJhL

NwkNo dh c;b gkDh d/ gqsh pj[s jh ;zt/dBFhb j[zdh j?. fJ; ftu finkdk ns/ xZN d't/I jh f;zukJhnK jkBhekoe jB. gfjbh f;zukJh o'gkJh d/ s[ozs pknd eoBh ukjhdh j?. fJ;d/ pknd ;odhnK dh c;b ftu 10 fdB d/ nzsokb s/ ns/ rowhnK dh c;b ftu 7 fdB d/ nzsokb s/ io{os nB[;ko f;zukJh eod/ ofjDk ukjhdk j?. ;[Ze/ dh ;fEsh d/ s[ozs pknd finkdk f;zukJh eoB Bkb cb cND/ F[o{ j' iKd/ jB.

yogstko ezNo'bL

finkdk T[gi bJh y/s ~ yogstkoK s'I w[es oZyDk nfsnzs io{oh j[zdk j?. yogstkoK d/ ezNo'b bJh g?IvhfwEkfJfbB Bkwe dtkJh dk 2H5 bhH dh do Bkb g”d bkT[D s'I gfjbK y/s ftu fSVekneoBk ukjhdk j?.

nzsL feqnktKL

NwkNo dh c;b ibdh ns/ jbeh fBokJh r[vkJh ukj[D tkbh c;b j?. gfjbh r[vkJh o'gkJh d/ 20-25 fdB pknd ns/ d{ih

www.krishijagran.comNwkNo dh y/sh

47n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 48: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

40-45 fdB pknd eoe/ iVK s/ fwZNh uVk d/Dh ukjhdh j?.

;jkok d/Dk (;N?fezr)L

i{B s'I f;szpo se o'gkJh ehs/ rJ/ g”d/ ftu ;N?fezr io{o eoBh ukjhdh j?. (nes{po-fd;zpo ftu o'gkJh ehs/ rJ/ g”d/ ~ o/}v p?v T[mhnK j'JhnK fenkohnK ftu fpBk ;jko/ d/ c?bke/ th bkfJnk ik ;edk j?) ;jkok d/D bJh eskoK d/ d't/I gk;/ pZbh bkU ns/ esko ftu jo fszB whNo s/ pK; bkU ns/ ihHnkJh sko ~ iwhB s'I 45 ;?HwhH dh T[ukJh s/ d't/I gkf;UI pK; Bkb pzBQ'. fJjBK skoK d/ ;jko/ ;[sbh Bkb g”fdnK ~ fYZbk pzB' ns/ g”fdnK dhnK NfjDhnK ~ th pzB'.

cbK dk cNDkL

jbeh iwhB ftu ;odh ftu cb d/ cND dh ;wZf;nk gkJh iKdh j?. fJ;dh o'eEkw bJh 20-25 feHrqkH p'o/e; gqsh j?H fe dh do Bkb o'gkJh d/ ;w/I fwZNh ftu fwbk d/dk ukjhdk j?. p'o/e; dk 0H3% d/ x'b ~ cb d/ ;w/I fszB uko tko fSVekn eoB Bkb r[DtZsk tXdh j?.

g”d tkXk ezNo'boK dk T[g:'r

NwkNo ftu tkXk ezNo'boK dk T[g:'r g”d d/ tkX/, T[gi, r[DtZsk, ibdh cb, xZN ns/ finkdk skgwkB s/ cbB nkfd bJh bkGekoh gkJ/ rJ/ jB. B?gEfbB n?;/fNe n?f;v 45 ghghn?w fipo/fbe n?f;v 5-20 ghghn?w d[nkok phi T[guko eoB Bkb NwkNo dk tkXk ns/ T[gi ftu ;[Xko gkfJnk frnk. fipo/fbe n?f;v 10 ghghn?w n?Bn?Bn?w 45 ghghn?w d/ goDh fSVekn Bkb T[gi ftu tkXk gkfJnk frnk.

cbK dh s[VkJhL

NwkNo d/ gZeD dh jkbs T[;d/ T[rkJ'/ ikD d/ T[d/F ns/ fJe irQk s'I d{ih irQk s/ G/i/ ikD tkb/ ;EkB s/ fBoGo eodh j?. NwkNo d/ cbK dh s[VkJh fBwB uko nt;EktK ftu ehsh iKdh j?-

· joh nt;Ek d{o pkikoK ftu G/iD bJh

· r[bkph nt;Ek, b'eb pkikoK ftu G/iD bJh

· g{oh gZeh nt;Ek s[ozs ;pihnK d/ T[g:'r bJh

GzvkoDL

NwkNo d/ GzvkoD bJh 12-15 fvroh skgeqw ;G s'I T[sw j[zdk j?. gfogZe cbK ~ fJ; skgeqw s/ 30 fdBK se nk;kBh Bkb oZfynk ik ;edk j?. g{oh soQK gZe/ j'J/ cbK ~ 4H5 fvroh skgeqw s/ 10 fdBK se oZfynk ik ;edk j?. GzvkoD ;w/I fXnkB oZyDk ukjhdk j? fe nkg/efFe nkodosk 85-95 gqshFs d/ ftu j't/.

T[giL

;kXkoB fe;wK dh T[gi brGr 250-400 e[fJzNb gqsh j?H ns/ ;zeo fe;wK fe;wK dh T[gi 800-1000 e[fJzNb gqsh j?H se j' iKdh j?.

J/ehfeqs o'r gqpzXBL

1H nkodo rbBL

fJj o'r fgfEnw okfJi'eN'Bhnk ns/ ckJhN'cE'ok Bkwe cc{zd d/ ekoB j[zdk j?. o'r Bo;oh dh BthI g”d ~ BFN eo fdzdk j?. iwhB dh sfj s/ g”d/ dk nukBe fvr g?Dk ns/ ftrfbs j'Dk fJ; o'r d/ gqw[Zy bZSD jB. sB/ dk T[j Gkr fijVk iwhB d/ nzdo ofjzdk j? ibh ns/ w[bkfJw j' iKdk j? fi;d/ cb;o{g fBopb ;szp Gko ;fjD BjhI eod/.

gZshnK ns/ g”d fJ;/ irk s'I w[oMkJ/ ns/ ;[Ze/ fdykJh fdzd/ jB. uzrk gqpzX Bk j'Dk ns/ T[u skgwkB th o'r d/ g?dk j'D ftu ;jkfJe j[zdk j?.

gqpzXBL

· Bo;oh dh fwZNh jbeh pb{Jh j'Dh

ukjhdh j?. fenkohnK ftu gkDh d/ fBek; dk uzrk gqpzX j'Dk ukjhdk j?.

· phi B/V/ B/V/ BjhI phiD/ ukjhd/.

· f;zukJh jbeh go xVh w[Vh j'Dh ukjhdh j?.

· phi phiD d/ 20-25 fdB gfjbK g'dFkbk dh fwZNh ~ 2% ckow/fbB Bkb T[gukfos eo b?Dk ukjhdk j?. phiD s'I gfjbK phi ~ ekop/Bfviw d[nkok 2 rqkw dtkJh gqsh feHrqkH phi dh do Bkb T[gukfos eo'.

· ekop/Bfviw 1 rqkw gqsh bhNo gkDh ftu fwbke/ fSVekn eo' ns/ fwZNh ~ dtkJh Bkb fGT[I fdU.

2H nr/sh nzrwkohL

fJj o'r nkbNoB/fonk ;'b/Bh Bkwe cc{zd d/ ekoB j[zdk j?. rkV/ G{o/ ozr d/ ;ze/Ifds SZb/ dh soQK XZp/ gZshnK s/ B}o nkT[Id/ jB. gqGkfts gZshnK ghbhnK ns/ ;[ZehnK fvr iKdhnK jB. eZu/ ns/ XZp/ rfjo/ ekb/ iK G{o/ ozr d/ rZv/dko j[zd/ jB ns/ cb ;VD brd/ jB.

gqpzXBL

· o'r ofjs g”fdnK s'I phi gqkgs eo'.

· T[g:[es c;b uZeo ngBkT[Dk ukjhdk j? gozs{ T[; ftu ;'b/B/;h e[b dk g”dk BjhI j'Dk ukjhdk.

· phi phiD s'I gfjbK p?ft;NB Bkb T[gukfos eo' (2 rqkw_feHrqkH) dh do

· vkJhE/B n?w 45 dk 0H2% x'b 8-10 fdB d/ nzsokb s/ fSVekn eoBk ukjhdk j?.

3H cb rbBL

f J j o ' r c k J h N ' c E ' o k bkfJe'gof;eh Bkwe ete d/ ekoB j[zdk j?. cb d/ T[jBK fjZf;nK ftu fiE/ T[j fwZNh d/ ;zgoe ftu nkT[Idk j?, G{o/ ozr d/ XZp/ pD iKd/ jB, cb ;V iKd/ jB ns/ ykD :'r BjhI ofjzd/.

gqpzXBL

www.krishijagran.comNwkNo dh y/sh

48 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 49: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

* ;zeowD o'eD bJh g”d/ ~ ;jkok d/Dk ukjhdk j?.fBek; dk T[fus gqpzX eoBk ukjhdk j?.

*o'r d/ jwb/ ~ p'ov'fwFoD (5L5L50) d/ fwFoD d[nkok xN ehsk ik ;edk j?.

4H goD e[zuB o'rL

fJj o'r goD e[zuD ftFkD{ ns/ edh edh w'i/e tkfJo; s'I j[zdk j?. fJ; o'r ftu gZshnK S'NhnK, T[go tb w[VhnK j'JhnK, ns/ fJe irQk fJeZmhnK B}o nkT[IdhnK jB. gZs/ fteqs j' iKd/ jB. gZshnK y[odohnK ns/ w'NhnK j' iKdhnK jB ns/ cb ns/ c[Zb BjhI nkT[Id/. fJj o'r ;c/d wZyh d[nkok ;zukfos j[zdk j? ns/ fJ; dk gqe'g pkfoF ftu ns/ ;odhnK d/ w”;w ftu finkdk j[zdk j?.

gqpzXBL

· ekop'fcT{okB 3% ;hHihH 1H5 feHrqkH gqsh j?eN/no dh do Bkb o'gD s'I gfjbK fwZNh ftu fwbkU.

· ;zeofws g”d/ ns/ yogstkoK ~ T[ykV e/ ;kV fdU.

· ;ztkje ehfVnK ~ BFN eoB bJh vkfJfwEhJ/N 2 fwHbhH_bhNo gkDh ftu x'b d/ 10 fdB d/ nzso s/ sd sK fSVekn eoBk ukjhdk j? id se cb Bk br ikD.

· gS/shnK fe;wK ftu nr/shnK fe;wK d/ w[ekpb/ xZN jwbk j[zdk j?. BkJhNq'iB d/D Bkb fpwkoh xZN ehsh ik ;edh j?.jkb/ se e'Jh gqsho'Xh fe;wK ftef;s BjhI j' ;ehnK.

· ;zeowD ~ o'eD bJh BkfJbB dh ikbh (40-50 w?;) ftu g”d fsnko eoBh ukjhdh j?.

· o'r o'Xh fe;wK fit/I nftBkF,

noek nBB:k, beFwh, fwqs:[zi/ 1, fwqs:[zi/ 2 nkfd dk gq:'r eoBk ukjhdk j?.

· w[Zy y/s ftu g”d o'gD s'I gfjbK pkovo s/ wZek_itko_pkiok bkT[Dk ukjhdk j?.

· ehN BkFeK fit/I n?;hc/N (0H15) iK jk;NkfEnkB (0H1%) dk fSVekn 15 fdB d/ nzsokb s/ eoBk ukjhdk j?.

J/ehfeqs ehN gqpzXBL

1H gZsh ;[ozre- fJ; ehV/ dk ft frnk fBe BK fbfoUwk fJi k NqkJhc'bkJh j?. fJ; ehV/ dh fJZbh gZshnK s/ ;[ozr pDkT[Idh j?. fJ; ehV/ d/ gqe'g Bkb 10-15% se B[e;kB j[zdk j?.

gqpzXBL

· finkdk ehNBkFeK d/ fSVekn Bkb ehV/ d/ e[dosh d[FwD BFN j' iKd/ jB. fJ; bJh ehNBkFeK dk fBnK;zrs T[g:'r eoBk ukjhdk j?.

· fBzw fBzp'bh ;s 4% dk fSVekn eo'.

· NqkJhi'ck; 40 Jh;h 2 n?wHn?bH gqsh bhNo gkDh dk fSVekn fszB jcs/ ftu fJe tko eo'.

2H gZsh ykD tkbh fJZbh-

fJ; ehV/ dk ftfrnkfBe BK ;g'v'gN/ok bkfJN[{ok j?. fJ; ehV/ dh wkdk ;w{zjK ftu nzv/ fdzdh j?. fJZbh gZshnK ~ yKdh j? ns/ tZvh fJZbh cbK ftu S/e eo fdzdh j?.

gqpzXBL

· tZvhnK fJZbhnK ~ jZE Bkb cV e/ wko d/Dk ukjhdk j?.

· fBzw dh fBzp'bh d/ ;s dk 4% dk fSVekn eo'.

· Nq kJhi 'c '; 40 JhH;hH 2 fwHbh_bhNo gkDh dk fSVekn eo'.

3H fEqg;L

fJ; ehV/ dk ftfrnkfBe BK fEqg; N/p/ekJh ns/ e/fbUfEqg; fJzvhe; j?. pZuk ns/ tZvk gZshnK s'I o; u{;d/ jB. gqGkfts gZshnK ghbhnK B}o nkT[IdhnK jB.

gqpzXBL

· fBzw s/b 2-3 fwHbhH_bhNo dh do Bkb fSVekn eo'.

· fBzw dh ybh dk gq:'r fwZNh ftu eo'.

· fJwhvkeb'fgqv 2 fwHbhH_10 bhNo gkDh iK EkfJUfwE'e;kw 2 rqkw_10 bhNo gkDh ftu x'b pDke/ fSVekn eo'.

4H NwkNo cb S/de-

fJ; ehV/ dk ftfrnkfBe BK j?fbUfE; nkowhi/ok j?. fJ; ehV/ dh ;[zvh jo/ ozr dh j[zdh j?. fJj cbK ftu S/e pDk e/ r[Zdk yKdh ofjzdh j? fi;d/ ekoD cb fpbe[b p/eko j' iKd/ jB. fJ; ehV/ dk gqe'g nes{po s'I wkou se finkdk jz[dk j?.

gqpzXBL

· NwkNo d/ Bkb r/Id/ dh c;b bkU. 16 bkfJB NwkNo d/ pknd fJe bkfJB r/Id/ dh bkU.

· ehV/ dh fBrokBh bJh 5 c'o'w/B Nq?g gqsh j?H dh do Bkb bkU.

· phHNhH 1 rqkw_bhNo iK fBzw phi noe 5% dk fSVekn eo'.

· vkJ/w/E'J/N iK gq'c/B'ck; dtkJh dk 2 fwHbhH_bhNo dh do Bkb fSVekn eo'.

bkb f;zx, ghHe/Hn?; r[oio, ;fwsk nrotkb, oki/F ikNt,

ni/ jbdko ns/ irsh :kdfroh

okHftHf;HfeqHftHftH T[fdnkB ftGkr

feqFh :{Bhtof;Nh, rtkfbno (n?wHghH)

w'L 9926315545Email: [email protected]

www.krishijagran.comNwkNo dh y/sh

49n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 50: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

dh tZSh jh eZb dh rK j?. fJj

fceok gF{ ckow d/ T[sgkdB ~ ekfJw oZyD gqGktekoh Yzr Bkb tZSk gkbD d/ wjZst ~ o/yKfes eodk j?. tZS/ rktK ns/ wZMK bJh Gkth gF{ j?. fJ; bJh fJj io{oh j? fe T[jBK ~ feckfJsh Yzr Bkb ns/ ;t;E o{g Bkb gkfbnk ikJ/ sK fe T[j ibdh tX c[b ikD. tZfSnK dh yk;eo iBw s'I fszB wjhB/ dh T[wo ftu wksqst r'gF{nK dh e[b wsonsk ~ gqGkfts eodh j?. fe;kBK d[nkok tZfSnK ~ yk;eo Bo tZfSnK ~ B}onzdki eoBk nkw rZb j?. tZfSnK dh p[oh ;/js ns/ e[g'FD ns/ gqpzXB gqfeqnktK dk gF{nK dh T[sgkdesk ns/ ftek; d/ Bkb Y{zxk ;zpzX j?. fJ; bJh tZfSnK dk T[jBK d/ iBw ekb s'I jh g{ok fXnkB oZyDk ukjhdk j?. fJe v/noh ckow dh bkGgqdsk bJh tZS/ s'I gfogZe gF{ se d/ ftek; bJh v/noh gF{ ;/js gqpzXB d/ f;XKs j/m fdZs/ rJ/ jB.

rkfGB v/noh gF{nK dk gqpzXBL

rkfGB gF{ d/ ;jh d/yGkb ns/ gqpzXB Bkb uzr/ tZS/ g?dk j'Dr/ ns/ d[ZX ;sotD ekb ftu T[u d[ZX T[sgkdB th j't/rk. y[Fe ekb ftu fJe rK ~ fJ; ntXh ftu nkgD/ Go{D

www.krishijagran.com

oZyoykn ns/ ftek; ns/ Go{D ftek; bJh ;zs[fbs okFB fdsk ikDk ukjhdk j? ns/ d[ZX ;sotD ;[fBFfus eoB bJh rK d/ ;oho ftu b'VhIdh wksok ftu g”Fe sZsK ~ ;[oZfyns oZyDk io{oh j?. gF{ ~ Bk sK finkdk gsbk ns/ Bk jh finkdk w'Nk j'Dk ukjhdk j?. rK dh ;ohoe ;fEsh dk ;ob w[bKeD fJe fe;kB ~ nkjko ns/ gqpzXB ;zpzXh BhshnK ~ fBoXkfos eoB ftu ;jkfJe j't/rk. ;ohoe ;fEsh s'I fJj ;ze/s fwb/rk fe gF{ ~ gfjb/ jcs/_wjhB/ ftu fej' fijk nkjko fdZsk frnk j?.

rkfGB rktK dk nkjko ns/ gqpzXB noEks @;Nhfwzr ng ngq/FB# T[u e'Nh d/ tZS/ gqkgs eoB ns/ d[ZX T[sgkdB tXkT[D bJh nfsnzs wjZstg[oD j?. ;Nhfwzr ng s'I ;kvk Gkt rK ~ gqpzXB okFB d/ fJbktk ;Kfdqs nkjko d/Dk j? sKfe fpnkj[D bJh T[;~ ng/efFs ;ohoe ;fEsh ftu fbnKdk ik ;e/. cko nkc y[Fe rK d/ okFB ftu brGr 12-13% gq'NhB dh wksok ns/ fpnkj[D s'I fszB jcs/ gfjbK rK nkjko ftu brGr 14-15% g”FfDe sZs yk;eo gq'NhB, ftNkfwB ns/ yfDiK dh ewh dk rkfGB rK s/ ;gFN gqGkt j[zdk j? ns/ :[tk

gF{nK ftu eJh rzGho n;wkBsktK g?dk j[zdhnK jB ns/ eJh tko fJ; Bkb T[jBK dh w”s th j' iKdh j?. ;Nhfwzr ng nkgq/FB Bkb T[go fdZshnK ; w Z f ; n k t K d k j Z b j ' ;edk j?.

rkfGB ns/ y[Fe gF{nK d/ nkjko ns/ T[g:[es gqpzXB bJh ;ze/s

· rkfGB gF{ ~ 1H25 s'I 1H75 feb'rqkw nbr s'I ;KdoD fdsk ikDk ukjhdk j?. T[u e'Nh dk cbhdko uko/ dk nkjko ytkfJnk ikJ/.

· ;kc gkDh ghD bJh fdU ns/ T{Fwh skg s'I pukU.

· T[jBK ~ d{i/ gF{nK fijBK dk roGgks j' frnk j't/ iK po{f;b; fij/ o'r s'I ghfVs j't/ s'I nbr oZy'.

· fc;bD tkbh ;fEsh s'I pu' fi; Bkb gF{ ~ fvrD iK co?euo Bkb e'Jh rVpV j't/.

· gF{nK ~ nkg; ftu fGVD s'I pukfJnk ikJ/.

· T[fus gqiBB foekov j? sK fpnkj[D dh ;zGkfts fwsh dk

tZS/ s'I gfogZe j'D se v/noh gF{ ;/js gqpzXBnZ

gF{ gkbB

50 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 51: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

wkf;e GftZycb

w/FL gq/w eoB tkfbnK bJh fJj wjhBk uzrk oj/rk. i/

ftnkj d/ :'r j' ns/ gq/w ;zpzX jB sK nkgD/ gq/wh Bkb Fkdh

eoB dk tXhnk :'r j?. Xkofwe ezwK ftu o[MkB ns/ you

j' ;edk j?.

tfoFGL s[;hI ;kj;, T[sFkj ns/ BthI T{oik wfj;{; eo'r/.

fe;ws th y{p ;kE d/t/rh. Bt/I ezwK bJh tfXnk ;wK j?.

iwhB-ikfJdkd ;zpzfXs ezwK ftu ;cbsk dk :'r pD

fojk j?.

fwE[BL gq/w ;zpzXK ns/ fttkfje ihtB ftu nfsnzs y[Fh

oj/rh. Bt/I gq/w ;zzpX th gBg ;ed/ jB. nkwdBh ns/ youk

pokpo oj/rk. tgko ftu Bt/I w”e/ ns/ B”eoh ftu soZeh d/

:'r pD oj/ jB.

eoeL wB ftufbs oj/rk. tkDh s/ ezNo'b eoBk j't/rk.

nkwdBh tX/rh ns/ Bt/I ezwK d/ w”e/ th fwbDr/ gozs{

s[jkvhnK rZbK s'I s[jk~ B[e;kB j' ;edk j?. fJ; bJh ;'u

;wM e/ p'b'. ihtB ;kEh dk Gog{o ;fj:'r fwb/rk.

f;zxL fttkfje ihtB ftu ekch ;wZf;nk nk ;edh j?. fJ;

bJh ihtB ;kEh d/ Bkb fwb i[b e/ ofjD dh e'fFF eo'.

pj[s ;ko/ yokp jkbksK d/ pkti{d wB FKs oj/rk. s[;hI

;wZf;nk ~ ;[bMk bUr/.

ezfBnkL nkgD/ pb s/ pj[s ;ko/ ezw g{o/ eoB dh fJZSk

ikr/rh. fJj ;wK eJh wkwfbnK ftu s[jkv/ bJh nB[e{b j?.

yk; eo id'I se r[o{ dk okFh pdbkn Bjh I j ? sK se sK jo' th

pj/ so j.? gw/q ;pz Xz ns / fttkfje ihtB bJh fJj ;wK urz k j.?

s[bkL fwsoK dk ;fj:'r Bk fwbD d/ ekoB eFN tX ;ed/

jB. fgsk dh ;/js ftu nfB:wsk nk ;edh j?. fuzsktK

ftu ewh j't/rh. g?oK ftu dod dh go'pbw nk ;edh j?.

tfoFueL Bt/I ezwK ~ jZE gkT[D ftu ;cbsk fwb/rh. XB

dk nkrwB tXhnk oj/rk. nkgD/ s'I T[u tor Bkb ;zpzX

pBDr/. :ksok ;cb j't/rh. jo ezw ftu F[o{ ftu nVuB

nkJ/rh gozs{ Bshi/ s[jkv/ gZy ftu j'Dr/.

XB[L i/ s[;hI nkgDh ;/js dh ;wZf;nk Bkb bzp/ ;w/I s'I i{M

oj/ j' sK fJ; wjhB/ d/ wZX s'I s[jk~ pj[s jh okjs fwbD

tkbh j?. feT[Ife fJ; wjhB/ pqfj;gs dk okFh gfotosB j'D

tkbk j? fijVk s[jkv/ bJh jo soQK bkGekoh j?.

weoL ihtB;kEh Bkb nukBe wsG/d g?dk j' ;edk j? ns/

T[;dk ekoB s[jkv/ ;[Gkn dk pdbkt j?. nkgD/ r[;/ s/ ekp{

oZy'. c?;bk b?D dh skes ewi'o oj/rh fJ; bJh i'fyw Go/

edwK s'I goj/} eo'.

e[zGL c?;b/ b?D ftu w[Ffeb j't/rh feT[Ife fdwkr d'fuZsk

oj/rk. gfo;fEshnK ekoB xo'I d{o ikDk g? ;edk j?. you

ezNo'b s'I pkjo j' ;edk j? yk;eo fttkd ns/ j;gskb

ftu XB you j'D dh ;zGktBk pD ojh j?.

whBL ;wK E'Vk gqshe{bsk bJ/ nZr/ tX fojk j? fJ; bJh

Xhoi ns/ ;z:w s'I ezw bU. fe;/ th ezw ftu ibdpkih ns/

nkt/F B[e;kB gj[zuk ;edk j? feT[Ife fJ; ;w/I c?;bk b?D dh

Fesh ewi'o oj/rh.

ekfldHkfo”;Qy wkf;e

GftZycb

GftZycb www.krishijagran.com

125 ;kb d/ fJe dkdk ih w”s d/ pknd ;tor gj[zu/. ;tor ftu y{p;{os ng;oktK dk fBqs t/y e/ dkdkih c[ZN c[ZN e/ o'Id/ j'J/ p'b/ ;kbk pkpk okwd/t d/ uZeo ftu BjhI g?Idk sK ed dk fJE/ gj[zu frnk j[zdk.

dkdk (g's/ ~)L s/oh Nhuo nk

ojh j? ik b[e ik.g'sk (dkd/ ~) L gfjbK s[;hI b[e

ikU feT[Ife s[jkvh w”s d/ pjkB/

w?I d' jcs/ dh S[ZNh bJh j?.

nr;s 2015nr;s 2015

b'Ng'N

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201552

s[;hA th b/ye pD'

fe;kB tho

frnkB ;KMk eoB

feqPh ikroD g~fsqek ’u

nkgD/ ;[Mkn, ;w~f;nktK s/

nB[Gt ;kƒ G/i'. y/shpkVh Bkb

;pzXs BthA s/ g[okDh seBhe dh

ikDekoh fdU.

ikDekoh s[jkv/ BK s/ c'N/

;w/s g~fsqek ’u gqekPs ehsh

ikJ/rh.

60$9, sh;oh wzfIb, :{;| ;okfJ wkoehN,

BIdhe rqhB gkoe w?No' ;N/PB, BthA fdZbh^110016

|'B L 011 26511845, 9313301029, 9654193353, 9891724495, 9811758583

Jh^w/b L [email protected], [email protected]

Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkBd[nkok ftef;s gqikshnK d/ phi gqkgsh d/ ;o's

;z;EkB d[nkok ftef;s gqikshnK d/ phi

gqkgs eoB bJh j/m fby/ nB[;ko ;zgoe

eo'L

1H phi T[sgkdB fJekJh iK feqFh

gqkd:'freh ;{uBk e/Ido, Gkosh feqFh

nB[;zXkB ;z;EkB, BthI fdZbh-12

2H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB e/Ido,

eoBkb, jfonkDk. N?bhc'BL 0184-

2267169

3H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh

e/Ido, g{;k, ;w;shg[o, fpjko. N?bhc'BL

06274-240232

4H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh

e/Ido, fJzd”o, wZX gqd/F. N?bhc'B 0731-

2702921

5H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh

e/Ido, t/fbzrNB, sfwbBkv{. N?bhc'BL

0423-2234796

g{;k j?bg bkJhB (N?bhc'B 011-25841670)

g{;k n?rqhe'w coh (N?bhc'b 1800-11-8989)

;z;EkB dhnK fJjBK j?bg-bkJhBK s'I fe;kB

GkJh N?bhc'B dh wdd Bkb feqFh ;{uBktK dh

ikDekoh ;t/o/ 9H30 s'I Fkw 4H30 ti/ se

(working days) gqkgs eo ;ed/ jB.

torhfeqs www.krishijagran.com

To Advertise in Krishi JagranTo Advertise in Krishi Jagran

To Subscribe Krishi JagranTo Subscribe Krishi Jagran

MAHARASHTRA Megha Sharma 09891668292 [email protected]

GUJARAT Sara Khan 09953720233 [email protected]

PUNJAB Kiran Kumari 09999743660 [email protected]

HARYANA Sarita Singh 09891899197 [email protected]

RAJASTHAN Jyoti Sharma 09891828266 [email protected]

UTTAR PRADESH Sarla Singh 09999141933 [email protected]

UTTARAKHAND Kanika Chauhan 0995346033 [email protected]

MADHYA PRADESH Poonam Biswakarma 08447527318 [email protected]

CHHATTISGARH Yogesh Kumar 09891668636 [email protected]

BIHAR Afsana Malik 09891899322 [email protected]

JHARKHAND Chunki Bhutia 09891655888 [email protected]

HIMACHAL PRADESH Sujata Gautam 08588998437 [email protected]

JAMMU & KASHMIR Ruby Jain 09999142633 [email protected]

WEST BENGAL Hrituparna Banerjee 09891899064 [email protected]

KARNATAKA Bansi Shukla 09891614614 [email protected]

ASSAM Abdus Samad 09891889588 [email protected]

ANDHRA PRADESH Aniket Sinha 09891335460 [email protected]

ODISHA Rahul Singh 09891339440 [email protected]

TAMIL NADU Nishant Taak 09953756433 [email protected]

KERALA Preetha M. Nair 09891755566 [email protected]

Ph. : 011-26511845, 26517923, 45503170Email : [email protected] Web. : www.krishijagran.com

ALL INDIA SANJAY KUMAR 09313301029 [email protected]

GUJARAT Sara Khan 09953720233 [email protected]

MAHARASHTRA Megha Sharma 09891668292 [email protected]

Pavan Ajage 08411889826 [email protected]

Narendra Sherdale 09881063466 [email protected]

Bhausaheb Wagh 08806851660 [email protected]

MADHYA PRADESH Poonam Biswakarma 08447527318 [email protected]

CHATTISGARH Yogesh Kumar 09891668636 [email protected]

JAMMU & KASHMIR Ruby Jain 09999142633 [email protected]

HIMACHEL PRADESH Sujata Gautam 08588998437 [email protected]

PUNJAB Kiran Kumari 09999743660 [email protected]

UTTRAKHAND Kanika Chauhan 0995346033 [email protected]

HARYANA Sarita Singh 09891899197 [email protected]

UTTAR PRADESH Sarla Singh 09999141933 [email protected]

R.N. Chaubey 09453577732 [email protected]

Krishna Bihari 09719029604 [email protected]

RAJASTHAN Jyoti Sharma 09891828266 [email protected]

BIHAR Afsana Malik 09891899322 [email protected]

JHARKHAND Chunki Bhutia 09891655888 [email protected]

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 2015 53

nKebB eo'. T[jBK ~ fJe iK d' jcs/ gfjbK j'o gF{nK s'I nbr eo fdU ns/ nbr s'I gq;t tkb/ tkfVnK ftu oZy'.

· fJjBK pkfVnK dh ;jh soK ;ckJh ehsh ikDh ukjhdh j? ns/ Bt/I fpS”B/ T[gbpX eokT[D/ ukjhd/ jB.

· roG ntXh d/ nkyoh 8 jcfsnK d/ d”okB 1 feb'rqkw finkdk ;KdoD fdsk ikDk ukjhdk j?.

· gq;t s'I fszB s'I gzi fdB gfjbK ns/ fpnkj[D d/ pknd Yhbk (sob) nkjko (eDe dk X{Vk 3 feHrqkH ns/ 0H5 rqkw w{zrcbh dh ybh ns/ 100 rqkw yfDi fwFoD) gF{ ~ fdU.

· ;zXh ekb d/ d”okB (200 rqkw_fdB) ;o'QI dk s/b d/D Bkb gq;t d/ pknd d[ZX T[sgkdB ftu ;[Xko j[zdk j? ns/ gqiBB ftu th ;jkfJsk fwbdh j?.

· gq;t d/ bZSDK noEks pkjoh iBB nzrK ftu ;'i, n:B ftu ;'i nkfd s/ Bio oZy'. nkw s”o s/ finkdkso gF{ fpBk fe;/ ;jkfJsk d/ pZu/ ~ iBw d/ d/Dr/.

· i/ e'Jh w[Ffeb j? sK vkeNoh ;jkfJsk T[gbpX eokU.

· gq;t d/ pknd pkjoh iBB nzrK, fgSb/ Gkr ~ ;kc ehsk ikDk ukjhdk j?. gF{ ~ ezgegh dh ;fEsh ftu gkDh s'I pukU ns/ row gkDh jh gF{ ~ fdU.

· fpnkj[D s'I gfjbK gF{ ~ d[ZX ito s'I oZfynk eo'. e?bFhnw ;zg{oB fdU.

· eJh tko fpnkj[D Bkb e[M ;w/I gfjbK n:B ftu ;'i nk ikt/rh. d[ZX ~ E'Vk eZY fdU.

· ekch wksok ftu ghD tkbk gkDh T[gbpX eokU.

tZfSnK dh ;/js dk gqpzXBL

tZfSnK ~ Bkowb ihtB gqdkB eoB bJh gq;t d/ pknd T[;dh

d/yGkb eoBk fJe efmB edw j?. fpnkj[D d/ s[ozs pknd tZS/ d/ BE[BK s/ ns/ T[;d/ nk; gk; Fb/Fwk ~ g{zMBk ukjhdk j? ns/ fJj ;[fBFfus eoBk ukjhdk j? fe tZS/ B/ ;kj b?Dk F[o{ ehsk j? iK BjhI. i/ tZSk Bkowb sohe/ Bkb ;kj BjhI b? fojk sK ;kj dh gqfeqnk s/ih Bkb ukb{ eoB bJh io{oh ;jkfJsk gqdkB ehsh ikDh ukjhdh j?. fJj p/jso j't/rk fe iBw d/ s[ozs pknd wkdk ~ tZS/ ~ uZN e/ ;kc eoB fdsk ikJ/. i/ nfijk BjhI j[zdk sK tZS/ ~ ;kc ;[Ze/ egV/ Bkb g[zMBk ukjhdk j? ns/ fJe ;[oZfyns ;kc fpS”B/ s/ ns/ ;[Zeh irQk s/ oZyDk ukjhdk j?. BkGh oZi{ (i/o) ~ xZN e/ fNuo nkfJUvhB d/ x'b ftu v[p' e/ oZyDk ukjhdk j?. fJe fNuo nkfJUvhB ftu v[Zp/ j'J/ o{z d/ ckj/ ~ tkV e/ i/o ~ nbr ehsk ik ;edk j?. i/ BkGh y/so ftu e'Jh iyw j? sK ;jh soQK gZNh eoBh io{oh j?.

Btiks tZS/ ~ d[ZX S[vkJh dh T[wo se gkbD dk T[d/F ftek; ~ nB[e{bsw pBkT[Dk ns/ ;/js ;zpzXh ;wZf;nktK ~ xZN eoBk j?. iBw d/ ;w/I tZS/ dk gkuB szso nftef;s j[zdk j?. iBw s'I 2 jcs/ se tZS/ dk fJe nwkF/ j[zdk j?. u”Ek nwkF/ f;oc fJe T[d/ yzv j[zdk j? fijVk fe gkuB Bkb ;feqn o{g Bkb bZrk j[zdk j? ns/ d[ZX ns/ d[ZX gqsh;Ekge g”Fe sZs gqdkB eod/ jB. fit/I jh tZSk y[Fe nkjko yk;eo nBki tkb/ fJedw feBfts ekop'jkJhvo/N; ykD/ F[o{ eodk j? sK gfjb/ nwkF/ dh wjZstg{oB G{fwek j[zdh

j?. tZS/ ns/ gfogZe o'wzEeK ftu nzso d[ZX S[VkJh s'I gfjbK tZfSnK bJh T[sw g”FfDe io{osK pDkT[Idk j?. fJj ;[fBFfus ehsk ikDk ukjhdk j? fe tZS/ ~ iBw d/ nZX/ s'I fJe xzN/ d/ ftu nkgDh wK s'I gfjbk e'b;Nq'w (yh;) b'VhIdh wksok ftu (brGr 1 bhNo) gqkgs j't/. pknd ftu tZfSnK ~ iBw d/ ;w/I gqsh;zoeFkswe Fesh gqkgs eoB bJh e'b;Nq'w fdsk ikDk ukjhdk j?. pknd ftu tZfSnK ~ gfjb/ uko gzi fdB se jo S/ - nZm xzN/ ftu e'b;Nq'w fdsk ikDk ukjhdk j?. 24 xzN/ d/ d”okB fdZsh rJh e[b wksok ;oho d/ Gko dk 1_10tK fjZ;k j'Dh ukjhdh j?. tZSk iBw d/ 24 xzN/ pknd jh e'b;Nq'w ftu o'r gqshekoe b?D d/ ekfpb j' iKdk j?. iBw d/ Bkb phsd/ jo xzN/ ftu tZS/ dh o'r gqshekoe nt;'FB skes xN j[zdh iKdh j?. o'r gqsho'X Fesh tXkT[D bJh nkfJoB ns/ ftNkfwB J/ vh ns/ Jh dhnK r'bhnK iK fJzi?eFB iBw d/ s[ozs pknd fdsk ikDk ukjhdk j?. fJj yk;eo ewi'o ns/ y{B dh ewh tkb/ tZfSnK bJh ckfJd/wzd j?.

b'VhIdh wksok ftu ;NkoNo ytkT[D Bkb tZS/ ibdh jh d[ZX Sv fdzd/ jB. F[o{ dh T[wo ftu T[u r[DtZsk tkbk ekbc ;NkoNo fdsk ik ;edk j?. i/ T[j y[d BjhI yKd/ sK T[jBK ~ ;NkoNo jZE Bkb ytkfJnk ikDk ukjhdk j?. iK d[ZX fgbkT[D d/ pknd d[ZX dh pkbNh ftu j/mK E'Vh wksok ftu ;NkoNo gk d/Dk ukjhdk j?

T[wo_jcsk ;zg{oB d[ZX (feHrqkH)� ekbc ;NkoNo (feHrqkH) ekbc ;NkoNo ckow{bk1H e'b;Nq'w - i”I 40 Gkr

2H� 3H00 - w{zrcbh dh ybh 25 Gkr

3H 2H75 0H1 ;'fJnkphB dh ybh- 25 Gkr

4H 1H75 0H2 y[Fe ;ehw fwbe- 8 Gkr

5H 1H00 0H3 ukFfgs jZvh u{oB- 1 Gkr

6H 0H5 0H5 ftNkfwB ns/ yfDi - 1 Gkr

7H - 0H6 feofDs ywho- 25 rqkw_100 feHrqk

8H - 0H75

9-12 - 1H00

13-16 - 1H25

17-20 - 1H75

20-25 - 2H00

www.krishijagran.com gF{ gkbB

51n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 52: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

fi; Bkb T[jBK ~ ;NkoNo nkjko dh nkds j' ikJ/rh.

tZS/ ~ d[ZX SZvD d/ fJe jcs/ pknd fJe Bt/I xo ftu G/fink ik ;edk j? ns/ fJe pkV/ ftu tZfSnK dh ;zfynk ;hfws j'Dh ukjhdh j?. ntk;h y/so g{oh soQK jtkdko j'Dk ukjhdk j? sKfe ;kj Bkb fJBc?eFB d/ yso/ ~ xN ehsk ik ;e/. fJ;d/ fJbktk y/so ;kc ;[Eok j'Dk ukjhdk j? ns/ ;'D dk gqpzX th ;jh j't/ sKfe o'rK s'I gF{ dk pukn j' ;e/. tZfSnK d/ ofjD bJh T[fus ;”D dh ftt;Ek ns/ ;kc ns/ ;[Zeh irQk j'Dh pj[s io{oh j?.

tZv/ pZfunK d/ g/N d/ ehV/ fB:fws o{g Bkb wkoB/ ukjhd/ jB fJ;d/ bJh ehV/ wkoB dh ;w/I-;koDh dk ;ysh Bkb gkbD ehsk ikDk ukjhdk j?. vkfJohnk_ekbc ;e'o s'I puD bJh pukn d/ T[fus sohe/ ngBkJ/ ikD/ ukjhd/ jB. tZfSnK d/ pkV/ ftu pkjob/ ftneshnK d/ nkT[D ikD s/ o'e bkJh ikDh ukjhdh j?. tZfSnK ~ T[fus ;w/I s/ ;jh Nhe/ d/ gq:'r Bkb NhekeoD ehsk ikDk ukjhdk j?.

tZfSnK dk g/fuF s'I pukn ns/ gqpzXBL

ekbc ;ekvo iK Btiks tZfSnK ~ g/fuF, v/noh tZfSnK ftu fJe pj[s jh rzGho o'r j? ns/ fe;/ j'o bZSD d/ w[ekpb/ fJ; Bkb tZSk T[sgkde ~ finkdk ftZsh B[e;kB u[eDk g?Idk j?. ekbc ;ekvo fJe pj[-ekoe o'r j? fijVk fe tZfSnK ftu nKso ftu nZs s'I finkdk gok;oD dkp d[nkok wb T[s;oiB dh sobsk, xVh w[Vh nkT[D d/ ekoB j[zdk j?. e[nt;'FD, ntZn d[nkok g?dk j'Jh }fjo iKI nKs d/ finkdk ;[zrVD ekoB nKs d/ yokp j' ikD eoe/ j[zdk j?. fJe ne;o tZS/ ~ T[;d/ ihtB ekb d/ gfjb/ fJe jcs/ ftu j' iKdk j?. id'I fJBc?eFB dk jwbk j[zdk j? sK nKs dh ngfogZe n?ghfEbhnb bkfJfBzr yokp j' iKdh j?. Bshi/ ti'I ;oho ftu'I ekch tZvh wksok ftu sob gdkoE bhe j' iKd/ jB. ibdh Bkb gkDh ;oho ftu'I ysw j' iKdk j? ns/ n?Boih ysw j' iKdh

j?. p/Fze nfs;ko e[M fJBc?efNv ekoeK s'I finkdk F[o{ j[zdk j? gozs{ nzs ftu B[e;kB gkDh dh ewh, ftd[s ngxNB nwboessk d/ ekoB j[zdk j?. tZSk fizBh S'Nh T[wo dk j[zdk j? T[Bh jh T[;d/ woB dh ;zGktBk finkdk jz[dh j?. ekbc ;e'o s'I pukn bJh brGr fJe ;kb br iKdk j? ns/ fpnkj[D d/ ;w/I ftu eJh ekoeK dk fJ; ftu ;fj:'r j[zdk j? fijV/ fe f;oc e[dosh j[zd/ jB fijBK ftu pj[s finkdk nkjko, fBwB e'Nh dk d[ZX, d[ZX dh r[DtZsk ftu nukBe pdbkn, sBkU nkfd Fkfwb jB. fJe v/noh ;w{j ftu ekbc ;e'o dk gqpzXB j/m fby/ f;XKsK ~ ;?N eoe/ gqkgs ehsk ik ;edk j?.

· ;/jswzd tZS/ gqkgs eoB bJh gq;t s'I gfjbK T[fus nkjko gqpzXB

· Btiks d/ B/Vb/ tksktoD ftu'I o'r d/ ekoBK ~ jNkT[Dk

· fJBc?efNv wkj”b s'I Btiks ~ d{o eoBk

· Btiks dh nZs ftfFFm gqsho'Xe Fesh ftu tkXk

· Btiks tZS/ dh ntfFFm gqsho'Xe

Fesh ~ tXkT[Dk

nfs;ko eoe/ fijBK tZfSnK ftu gkDh xZN j' iKdk j? T[jBK bJh pj[s ftjkfoe ckow{bk j? fi;~ fe;kB y[d pVh nk;kBh Bkb xo ftu fsnko eo ;ed/ jB. d' bhNo gkDh ftu fJe N/pb;g{B Bwe ns/ d' N/pb;g{B uhBh x'b'. ns/ :[tk tZfSnK ~ E'V/ E'V/ ;w/I s/ fgbk fdU. fJj ftXh ;oho ftu sob gdkoEK dh ewh dh ekch jd se GogkJh eoB ftu gqGkth j?. ekbc ;e'o dk fJbki eoB bJh nkw fBod/FK ftu j/m fby/ Fkfwb jBL

· njkoh nsh;ko ~ nkjko ftt;Ek, nkjko ftu ewh ns/ feDtB ;zg{oB Bkb ftt;fEs ehsk ik ;edk j?.

· iht ftF :[es nsh;okth nfs;ko dhnK gqsh;okth dtkJhnK fit/I n?No'gkfJB, rbkJhe'gkfJo'b/N, eb'ogq'wkikfJB ns/ ;{eFw i?th ekoeK d/ Bkb ftekessk ntF'FeK fit/I ekfJUfbB ns/ g?efNB dh iKu ehsh ik ;edh j?.

· gq'N'i'nk s'I j'D tkb/ nsh;ko

rT{ gF{nK (rktK ns/ wZMK) d/ wjstg{oB o'rK dh NhekeoD skfbek

o'r dk BK Nhe/ dh fe;w� NhekeoD dh T[wo� p{;No

y[o ns/ w{zjgek fBFfeqnB 4 wjhB/ F[o{nksh NhekeoD d/ d' s'I

uko jcs/ pkd jo S/ wjhB/

pknd d[pkok brkT[Dk

frbNh o'r� ;g'o Nhek ;kb ftu fe;/ th jo ;kb d[pkok bkT[Dk

;w/I 1 n?wHn?bHn?;_;h

oes;okth n?fbT{w go?;hfgN/fNv pkfoF d/ F[o{ s'I jo ;kb d[pkok bkU

g{shihtoefssk t?ef;B nkfJb (wJh ns/ i{B iK

(jw/ o' f? ie ;f/ JNh;hwfJnk) n?vfiT{t/N t?ef;B T[; d/ d”okB

pb?e etkNo T{gots� pkfoF d/ F[o{ j'D� jo ;kb d[pkok bkU

s'I gfjbK

po{;hb'f;; n?; 19 t?ef;B� uko s'I 12 jcs/ -

www.krishijagran.com gF{ gkbB

52 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 53: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

( v k f J o h n k ) d k f J b k i ;bc 'B kw k fJv; ns / j ' o e'ehvhU;N/N fit/I n?wgq'bhnw d[nkok ehsk ik ;edk j?.

· nsh;ko ~ sob fufes;k d[nkok mhe ehsk ikDk ukjhdk j?. e/tb sob fufes;k iK gqsh;{eFw i?th ekoeK, gqsh;zeqkfwe ekoeK ( e ' o N h e ' ; N n o k f J v ; , n?BHn?;HJ/v;) ns/ ;jkfJe fufes;k (ftNkfwB ns/ yfDi gdkoEK) d/ Bkb ;z:[es o{g Bkb fufes;k ekbc ;ekT{o bJh wkBe fufes;k j?.

fJj ;bkj fdsh iKdh j? fe r”D ihtkDfte ifNbsktK dh iKu bJh gqshi?fteh fufes;k eoBh ukjhdh j?. gqGkth fufes;k bJh w[zj ns/ nKso d[nkok fufes;k fdsh ikDh ukjhdh j?. pokv ;g?eNqw gqsh ihtkD{ nwhekf;B, i?NkwkfJf;B, ;bckvhwkfJfvB ns/ g?B;fbB ih dk nkw s”o s/ ekbc ;ekT{o d/ fJbki bJh gq:'r ehsk iKdk j?.

v/noh rktK ns/ wZMK d/ w[Zy o'r ns/ T[jBK dk gqpzXB

rktK ns/ wZMK fGzB gqeko d/ fJBc?eFB d/ o'rK s'I ghfVs j[zdhnK jB fijVhnK fe w{b o{g Bkb ihtkDfte iK tkfJob eoe/ j[zd/ jB. fJjBK ;zeokwe ekoeK ftu'I e[M S{s d/ o'r j[zd/ jB fijV/ fe S{jD Bkb c?bd/ jB. e[M ihtkDfte ns/ tkfJob o'rK s'I tZvh fpwkoh j' iKdh j?. fJE'I se fe fJ; Bkb gF{nK dh w”s th j' iKdh j? ns/ eJh tko fJ; Bkb T[jBK dh T[sgkdB dh skes s/ n;o g?Idk j? fijBK dk gqGktekoh fB:zsoe ekoeK s'I pukn eoB dh io{os j[zdh j?. rT{nK ns/ wZMK d/ wjZstg{oD ihtkDfte ns/ tkfJob o'rK ftu n?IEo/e;, pb?e etkNo (ph H feT { ) , jhw 'o ? fie ;?gNhe/fwnk (n?uHn?;), po{;hb'f;; ns/ y[ogZek ns/ w[zjgek o'r (n?cHn?BHvh) j?.

n?IEo?e; (frbNh o'r)

n?IEo?e; (frbNh o'r) fJe

p?eNhfonw p?f;b; n?IEo/f;; phikD{ d/ ekoB j[zdk j?. fJj izrbh ns/ xo/b{ xkj ykD tkb/ gF{nK (noEks rT{gF{, G/v, peoh, T{Im ns/ fjoD) ftu finkdk j[zdh j?. fJ;dk i'B'fNe wjZst j?. fJj ykD/ d/ Bkb phikD{nK d/ ;kj d[nkok nzdo nkT[D ns/ ;zeofws ;wZroh d/ Bkb f;ZX/ ;zgoe ftu nkT[D Bkb fijVk fe ;zeofws gF{nK ns/ ;zeofws gF{ T[sgkdK d[nkok T{seK se gj[zud/ jB, d/ ekoB gq;kfos j[zd/ jB. p/f;b; n?IEokf;; phikD{ eJh ;kbK se fwZNh ftu ngqGkth ofjzd/ jB. uoB tkb/ gF{ fJ; Bkb gqGkfts j' ;ed/ jB id'I T[j fwZNh s'I fJjBK phikD{nK ~ ekch wksok ftu ykD/ d/ Bkb nzdo b? iKd/ jB. ;zeofws gF{nK dhnK jZvhnK iK j'o G'iB d/ Bkb ;zeofws nkjko Bkb gF{nK bJh fJBc?eFB c?bdk j?.

fJ; o'r d/ bZSD nukBe F[o{ j' iKd/ jB ns/ ibdh jh ftBkFe j[zd/ jB. noEks fpBk ;gFN bZSD gqdofFs ehs/ gF{ dh nukBe w”s j' iKdh j?. ;zrhB wkwfbnK ftu, ;oho dk skgwkB 107 fvroh (415 ;?H) se gj[zu iKdk j?. i[rkbh eoBk pzd eo fdzd/ jB, d[ZX T[sgkdB xN iKdk j? ns/ rkfGB gF{nK dk roGgks j' ;edk j?. e[dosh ;ohoe d[nko s'I rzd/ gdkoEK dk fBebBk F[o{ j' ;edk j?. ekbk rzdk y{B, w{zj, Bze ns/ r[dk s'I Nge ;edk j?.

� gF{nK dk fJbki o'r gqshekoe fit/I g?B;fbB dh finkdk y[oke Bkb ;zGt j? i/ fJj T[jBK ~ F[o{nksh ;fEsh ftu fdZsh ikJ/. n?IEo?e; (frbNh o'r) ~ gqGkth NhekeoD gq'rokw, fJedw iKu ns/ fog'ofNzr, ;zro'XB, ;zg?Nkw?fNe gF[nK d/ fJbki d[nkok ezNo'b ehsk ik ;edk j?. gqKsh y/soK ftu ;kbkBk NhekeoD ehsk ikDk ukjhdk j?. fJ; ~ ezNo'b eoB d/ j'o ;kXB gqGkfts gF{nK ~ nbr eoBk ns/ gqGkfts gF{nK ~ g?B;fbB fij/ o'r gqshekoe dh finkdk y[oke d[nkok T[guko eoBk j? sKfe

fJBc?eFB dhnK ;kohnK ;zGktBktK ~ o'fenk ik ;e/. o'r ~ tXD s'I o'eD bJh ;zd{fFs ;wZroh ns/ bkF ~ ;kV d/Dk ukjhdk j?.

pb?e etkNo

fJj rT{ gF{nK bJh pj[s jh ftBkFe ns/ rzGho fJBc?eFB o'r j? fijVk fe eb/;Nqhfvnw d[nkok j[zdk j?. uzrh ;ohoe ;fEsh tkb/ 6 s'I 24 wjhB/ dh T[wo d/ :[tk tZS/ finkdkso fJ; s'I gqGkfts j[zd/ jB. fJj fJe fwZNh s'I j'D tkbk fJBc?eFB j? fijVk fe nkw s”o s/ pkfoF d/ w”;w ftu j[zdk j?. Gkos ftu fJj o'r e[dosh o[g Bkb edh edh j[zdk j?. fJj o'r ;zd{fFs nkjko ykD Bkb ns/ iywK d/ fJBc?eFB s'I c?bdk j?. fJBc?eFB w[Zy s”o s/ S'N/ S'N/ iywK s'I j[zdk j?. o'r ftu s/i p[yko, G[Zy Bk brDk, ;kj b?D ftu w[Ffeb ns/ ;ezXkf;E ftu iK gZfmnK s/ ;'i nk iKdh j? fi;~ dpkT[D Bkb uNuNkT[D dh nktki nkT[Idh j? ns/ gF{ bzrVk j' iKdk j?. pknd ftu gF{ fBFfeqn j' iKdk j? ns/ T[;s'I pknd 12 s'I 48 xzN/ d/ ftu T[;dh w”s j' iKdh j?.

o'r gqshekoe dk fe;/ th ;EkB s/ ns/ nKso/so ftu bkT[Dk g?B;fbB dh finkdk v'} d; jiko :{fBN gqsh feb'rqkw ;oho Gko 1n?w ns/ fe;/ th ;EkB s/ gqshfdB gzi s'I S/ fdB bJh ehsk ikDk ukjhdk j?. o'r s'I pukn bJh wkB;{B d/ F{o{ j'D s'I gfjbK y/so ftu J/bw gof;fgN/fNv ph feT{ t?ef;B gzi n?w n?b ntstuh wkor d[nkok bkfJnk ikDk ukjhdk j?. o'r ~ ezNo'b eoB bJh fJBc?efNv ns/ ;zgoe ftu nkT[D tkb/ gF{nK ~ d{o eoBk ukjhdk j?. bkFK ~ iK sK v{zx/ rZfYnK ftu dp fdU iK ;kV fdU ns/ gqGkfts y/soK ftu gF{nK ~ uoB bJh Bk G/i'.

oes;okth g{shihtoesk (j/w'o/jfie ;?gNh;hwZJh)

fJj rktK ns/ wZMK ftu j'D tkbk fJe ysoBke o'r j? fijVk fe g?;fNT{o?bk wbN'f;vk ntZ:K eoe/

www.krishijagran.com gF{ gkbB

53n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 54: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

c?bdk j?. rktK d/ w[ekpb/ fJj o'r wZMK ftu finkdk j[zdk j? ns/ finkdkso S/ wjhB/ s'I d' ;kb dh T[wo d/ :[tk gq'V gF{ fJ; s'I finkdk gqGkfts j[zd/ jB. t?;/ sK fJj o'r ;kb ftu edh th j' ;edk j? gozs{ finkdkso fJj wkB;{B dhnK ibtk:{ gfo;fEshnK (T[u nkodosk ns/ finkdk skgwkB) d/ d”okB c?bdk j?. fJj o'r ykD ns/ ;kj d[nkok iK f;ZX/ ;zgoe ftu nkT[D Bkb iK G'iB ns/ gkDh d[nkok c?bdk j?. fJ; ftu T[goh Ft;B szso y/so ftu fJBc?eFB c?bdk j? fi; Bkb ;kj dh Bbh ns/ c/cfVnK ftu th fJBc?eFB j' iKdk j?. pkfoF ns/ finkdk Bwh Bkb fJj o'r finkdk nk;kBh Bkb c?bdk j?. fJ; o'r Bkb s/i p[yko, Bze s'I gkDh trBk, G[Zy xZN brDk o'r d/ bZSD jB. ipfVnK d/ EZb/ F'c j[zdk j? fijVk fe Sksh ftu c?bdk j?. Ft;B nto'X j[zdk j? ns/ w{zj ftu MZr nkT[D brdh j? ns/ gF{ nkw s”o s/ nukBe fpwko g? iKdk j? ns/ F[o{nksh fufes;h bZSDK d/ pknd S/ s'I 48 xzfNnK ftu wo iKdk j?. fpwkoh dh rzGho ;fEsh ftu fpBk e'Jh bZSD fdykJ/ gF{ dh nukBe w”s j' iKdh j?. rktK d/ w[ekpb/ wZMK ftu finkdk rzGho fufes;h bZSD j[zd/ jB ns/ o'r dh w[ekpbsB xZN dtkJh f d Z s h iKdh j?.

gF{nK dh fB:fws o[g Bkb wkBhNfozr ehsh ikDh ukjhdh j?. wbnkF/ dk skgwkB b?Dk ukjhdk j? ns/ i/ gF{ dk skgwkB finkdk j? sK T[jBK ~ ssekb fizBh ibdh j' ;e/ n?InhpkfJfNe dh y[oke fdsh ikDh ukj hd h j ?. ;N q ? gN 'w k fJ f;B, N?Nok;kfJefbB, ;bckNqkfJw/Eo'fgB fij/ n?INhpkfJfNe gqGkth jB i/ T[jBK ~ F[o{nksh ;w/I ftu d/ fdsk ikJ/. o'r s'I pukn dk w[Zy ;kXB fB:fws NhekeoD j?. fszB soQK d/ Nhe/

finkdkso gq:'r ehs/ iKd/ jB. gb/B p?eNhfoB ns/ s/b :[es p?eNhfoB. ;G s'I gqGkth p?eNhfoB s/b :[es p/eNhfoB j?. fJ; dh fJe y[oke 9-12 wjhB/ bJh ;[oZfynk gqdkB eodh j?. J/bw NkfJg nteF/fgs p?eNhfoB 6 wjhB/ d/ nzsokb s/ fdsk iKdk j?. n?b[whfBnw jkJhvo'e;kfJv i?b ftu nt;'fFs gk;u[o/bk wbN'f;vk d/ ckowfbvhjkfJv n;feqn ebuo rktK ns/ wZMK ftu n?uHn?;Ho'r ftu gq'ckfJb?efN; NhekeoB bJh Gkos ftu T[gbpX j?. T[;d/ pknd nrKj fbyh NhekeoD gqDkbh j?L F[o{ dk NhekeoD S/ wjhB/ iK T[; s'I finkdk T[wo s/, pknd ftu fJe wjhB/ pknd p{;No v'} ns/ d[pkok NhekeoD jo ;kb ehsk ikDk ukjhdk j?. o'r d/ gqe'g d”okB ssekb g{o/ gF{ ;w{j ~ fpBk g{ot NhekeoD fJfsjk; t/y/ NhekeoD ehsk ikDk ukjhdk j?. po'E p?eNhfonB iK s/b :[es Nhe/ bkT[D dh f;ckfoF ehsh iKdh j?. o'r ezNo'b d/ j'o sohfenK ftu Bt/I fpwko gF{nK ~ nbr eoBk ns/ o'r gqshekoeK Bkb T[jBK dk ssekb fJbki, bkFK ~ v{zx/ rZfvnK ftu dpkT[Dk iK ;kV d/Dk ukjhdk j? ns/ o'r w[es y/soK ftu gF{nK ~ G/i d/Dk ukjhdk j?.

po{;/b'f;;L

fJj o'r po[;/bk np'oN; BK d/ p?eNhfonk d[nkok c?bdk j?. fJj o'r gq'V gF{nK ftu j'D tkbk fJe :”B o'r

j?. fJBc?eFB fe;/ th T[wo ftu j' ;edk j? gozs{ o'r d/ bZSD e/tb roGkXkB d/ nzfsw ;w/I d”okB jh gqrN j'Dr/. fJ; Bkb rkfGB gF{nK d/ roGgks Bkb ekch nkofEe B[e;kB j[zdk j?. o'r d/ T[sgkde ekoe ;oho ftu w[Zy s”o s/ ykD/, iyw ns/ Fb/Fwbk d[nkok dkfyb j[zd/ jB. iht ;roG roGkF/ ftu ;fEs j[zdk j? ns/ e'fNbhv'B (phigso) ftu fJBc?eFB j[zdk j? fi;d/ Bshi/ ti'I roGgks j' iKdk j?. roGgks fJe nZs ;gFN nfGftnesh j?. fJBc?eFB eoe/ wo/ j'J/ iK ewi'o tS/ j[zd/ jB. fJ; Bkb pKMgB, i/o nzdo ofj iKdh j? ns/ d[X T[sgkdB xN j' iKdk j?. Bo gF{nK ftu F[eohn g[fNZek, s[zfpek, nzvrqzEhnK ns/ nfXtqFD ;zeofws j' ;ed/ jB ns/ ;Kv ftu tqFDF'E j' ;edk j?. fJ;dk i?B/fNe wjZst j? ns/ fJ; Bkb wB[ZyK ftu p[yko j' iKdk j?. nkw s”o s/ fJBc?eFB eZuk d[ZX ghD Bkb, fJBc?efNv ;wZroh u[eD Bkb c?bdk j?.

po{;/b'f;; bJh e'Jh gqGkth fJbki BjhI j?. o'r ~ gqGkth NhekeoD d[nkok ns/ j'o ezNo'b eoB tkbhnK ftXhnK ngBk e/ ezNo'b ehsk ik ;edk j?.

i/ roG XkoB d/ nzfsw ;w/I ftu roGgks j' iKdk j? sK iywK ns/ bSDK d/ nkXko s/ ssekb fBdkB ehsk

54 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

www.krishijagran.com gF{ gkbB

Page 55: Krishi jagran punjabi magazine october 2015
Page 56: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

vkHo[phBk e[wkoh p?Ekb{, vkH J/ ewo/;B ns/ vkH oftzdo wfbe

okFNoh v/noh nB[;zXkB ;z;EkB

eoBkb 132001

ikDk ukjhdk j?. pknd ftu ;how fBdkB d[nkok g[FNh ehsh ikDh ukjhdh j?.

· roGgks j'J/ Go{D ns/ j'o fJBc?efNv ;wZroh ~ f;ZX/ ;zgoe ftu nkJ/ fpBK ;[oZfyns o{g Bkb fBgNkok eo'.

· i/ gF{ ;w{j ftu ;ekokswe gF{ ;zfynk xN j? sK gF{ ~ u[BDk ns/ gF{ tX eoBk mhe j?.

fB:fws NhekeoD

tZfSnK ~ (wkdk tZS/) NhekeoD eoe/ pukn ehsk ik ;edk j?. Bo tZfSnK ~ Nhe/ BjhI bkJ/ iKd/. fJj fJe f;zrb v'} Nhek j? fijVk fe g{o/ ihtBekb ftu fJe tko bkfJnk iKdk j?. ;ko/ tXd/ j'J/ Bt/I gF{nK ~ gzi s'I S/ wjhB/ dh T[wo ftu Nhe/ bkT[D/ ukjhd/ jB.

y[o ns/ w{zj gek o'r (n?cHn?wHvh)L

y[o ns/ w{zj ge/ dk o'r xo/b{ gF{nK fit/I rktK, G/vK, peohnK ns/ ;{o ftu j'D tkbk wjZstg{oB tkfJob o'r j?. j'o d/FK ~ gF{ T[sgkdK d/ fBo:ks s/ o'e d/ ekoB d/F ~ rzGho B[e;kB j' fojk j? ns/ o'rh gF{nK dh T[sgkdesk xN j' rJh j?. y[o ns/ w{zjgek o'r c?bkT[D tkb/ tkfJob (ftFkD{) c?fwbh gkfJe'oBkfto/v/ dk fJe n?gE'tkfJo; j?. n?cHn?wHvh ftFkD{ d/ fGzB gqeko d/ ;Zs gqfsoefFs thFkD{ J/HUH;h, ;?N1, ;?N2, ;?N3 ns/ J/Fhnk j?. fJj fJe nZs ysoBke o'r j? ns/

Gkos ftu yk; y/so ftu j[zdk j?. nsh;zt/dBFhb NhekeoD ofjs gF{nK ftu n;t;Esk do ekch finkdk 100% se th j' ;edh j?. o'r gq'V gF{nK ftu ftob/ jh xkse j' ;edh j?. o'r f;ZX/ ;zgoe ftu nkT[D Bkb iK ngqsneF o{g Bkb ;zeofws d{fFs gkDh, ykd, xkj ns/ uokrkjK ns/ jtk d[nkok c?bdk j?.

fpwkoh ftu p[yko, w{zj, n:B, EB ns/ gzfinK d/ ftu ns/ y[o d/ T[go dh uwVh s/ Skb/ ns/ cc'b/ j'D brd/ jB. SkfbnK ftu'I ekch wksok ftu fugfugk, Mrdko, bko w{zj ftu'I fBebD brdk j?. n?cHn?wHvh s'I gqGkfts gF{ e[M yk; bZSD ftykT[Id/ jB. gF{ ~ 104 s'I 105 fvroh ckH se p[yko j' iKdk j?. w{zj ftu'I bko fBebD brdh j?, w{zj ftu ns/ T[IrbhnK d/ nzdo dh irQk s/ Skb/ j'D brd/ jB ns/ gF{nK ftu bzrVkgD t/fynk ik ;edk j?. ;zeo rT{ gF{nK ~ fJ; fpwkoh dk ysok finkdk j[zdk j?. j'o bZSDK ftu gF{nK ftu T[dk;h, G[y ns/ Gko ftu ewh ns/ d[X T[sgkdB ftu ewh j?. fJj o'r gq'V gF{nK ftu finkdk j[zdk j?, T[j ewi'o j' iKd/ jB ns/ Bshi/ ti'I T[sgkdB

ftu B[e;kB j[zdk j?.

y[o ns/ w{zjgek o'r s'I pukn bJh NhekeoD gqw[Zy ftXh j?. ;ko/ gqGkfts gF{nK ~ S/ wjhB/ ftu fJe tko n?cHn?wHvh d/ Nhe/ Bkb NhekeoD ehsk ikDk ukjhdk j?. tZfSnK ~ gfjbk NhekeoD uko wjhB/ dh T[wo ftu j'Dk ukjhdk j? ns/ d{ik Nhek gzit/I wjhB/ ftu bkfJnk ikDk ukjhdk j?.

fJ;d/ pknd p{;No v'} uko s'I S/ wjhB/ ftu fJe tko fdsh ikDh ukjhdh j?. ;zeofws gF{nK d/ fJbki ftu j'o r”D ihtkDfte ;zeowD s'I pukn d/ bJh pokv ;g?eNqw o'r gqshekoe d/D dh f;ckfoF ehsh iKdh j?. j'o ezNo'b d/ sohfenK ftu ;/jswzd gF{nK ~ ;EkfBe y/so ftu b? ikD s/ o'e j'Dh ukjhdh j? ns/ o'r gqGkfts y/soK ftu gF{nK dh yohd s/ th gqshpzX j'Dk ukjhdk j?. y/so ftu j'o gF{nK ~ xZN s'I xZN 21 fdB se Bt/I yohd/ rJ/ gF{nK dk fBo'X j'Dk ukjhdk j?.

gF{ o'rK s'I puknL

xo/b{ gF{nK ~ o'rK s'I j/m fby/ sohe/ ngBk e/ pukfJnk ik ;edk j?. T[fus F?bNo ;[ftXk dh ftt;Ek j'Dh ukjhdh j? fijVh fe uzrh jtkdko, ;kc ;[Eoh ns/ u{fjnK s'I ofjs j'Dh ukjhdh j?.

· ;kc gkDh ns/ T[fus nkjko dk gqpzX j'Dk ukjhdk j?.

· phwko gF{nK ~ mhe gF{nK s'I nbr oZyDk ukjhdk j?.

· nKsfoe ns/ pkjoh goihthnK s'I gF{nK ~ fB:fws o{g Bkb ehVk ofjs eoBk ukjhdk j?.

· wjZstg{oB ihtkDfte ns/ tkfJob o'rK s'I pukn bJh gF{nK dk fB:fws NhekeoD ehsk ikDk ukjhdk j?.

56 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

www.krishijagran.com gF{ gkbB

Page 57: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

shnK dk ;woEB eoB ns/ b'eK ftu ikro[esk c?bkT[D bJh

fJe ;z;Ek dk rmB nZi s'I 15 ;kb gfjbK ehsk frnk ;h

fi;~ BK fdZsk frnk ;h Nk; wsbp No;N cko n?vtK;w?IN nkc

n?rohebuob ;kfJzf;}. w”;w rohph ns/ ykd ;[oZfynk nkfd

ftfFnK ~ rzGhosk Bkb b?Id/ j'J/ ;z;Ek B/ pj[s ;cbskg{ote ezw

ehsk j?.

Nk; T[j ;z;Ek j? fijVh y/shpkVh d/ y/so ftu fJe yk;

:'rdkB d/ ojh j?. fJ; ;z;Ek dh ;EkgBk ;zB 2001 ftu

nkJhJ/nkonkJh d/ gqKrD ftu vkHgo'dk dh gqXkBrh ftu nk:'fis

fJzvhnB ;kfJz; eKro; d/ ;w/I ;G dh ;fjwsh Bkb j'Jh. fJ;dk

w[Zy T[d/F ykd g”Fesk ns/ tksktoD ;[oZfynk oZfynk frnk ;h. fJ;

fdqFNhe'D dh gfoebgBk ;kpek gqXkB wzsoh nNb fpjkoh tkig/Jh

d[nkok ikoh ehsh rJh ;h. nkJh;hJ/nko d/ ;kpek vkfJo?eNo

iBob, Gkosh y/shpkVh f;Zfynk ns/ nB[;zXkB ftGkr (v/no) d/

;?eNoh ofj u[e/ vkHnkoHn?;Hgo'dk Nq;N cko n?vtK;w?IN nkc

n?rohebuo ;kfJz; (Nk;) d/ F[o{ s'I u/now?B jB. vkHgo'dk Bkb

feqFh ikroD dh Nhw B/ yk; w[bkeks eoe/ ikfDnk fe fe; soQK

Nk; fe;kBK d/ fjs ftu ezw eo ojh j? ns/ fejVh BthnK :'iBktK

bkr{ eo fe;kBK ~ bkG fdsk ik fojk j?. T[jBK B/ fejk fe n;hI

jw/FK s'I feqFh gqXkB d/F dh rZb eod/ oj/ jK. ;k~ j[D io{os j?

fJe fe;kB gqXkB d/F pBkT[D dh feT[Ife ;kv/ e'b Btkuko d/ Bkb

BthnK seBheK sK jB gozs{ T[jBK dk g{oh soQK fJ;s/wkb BjhI j'

fojk. nZi fe;kBK ~ nfijh seBhe dh io{os j? fi; ftu bkrs

xZN j't/ ns/ w[Bkck finkdk. fJ;d/ bJh T[g:[es sohfenK ~ fit/I

y/sh IPM INM climate smart agriculture nkfd ~ tXktk d/Dk

j't/rk sKfe fe;kB ~ finkdk w[Bkck fwb ;e/.

vkHgo'dk B/ dZf;nk fe Nk; fJe fEze N?Ie dh soQK ezw eodk j?

fi; ftu BhshnK ~ bkr{ eoB ns/ BthnK fdFktK ftu y'i eoB d/

sohfenK s/ i'o fdsk iKdk j?. ;jh ;w/I s/ ;jh ikDekoh d/ Bkb

;jh wdd fwb/ sK fe;kB th nkgDh nkwdBh ftu fJikck eo ;ed/

jB. Nk; fe;kBK bJh Bkowb sohe/ Bkb ezw eodh j?. n;hI po/B

;Nkfwzr dk ezw eod/ jK. fJ; rZb s/ finkdk fXnkB ofjzdk j? fe

fe; soQK fe;kBK ~ T[fus ikDekoh d[nkok finkdk ;eFw pDkfJnk

ikJ/. nfij/ fejV/ Bt/I o;s/ nkJ/ jB fijBK dh wdd Bkb fe;kBK

~ ft;skoD dk w”ek fwb ;e/. Nk; fJe Nq;N j'D d/ Bks/ fe;kBK

ns/ y/shpkVh d/ fjs ftu ezw eodk j?. Nk; dk ezw eoB dk sohek

fpbe[b nbr j?. n;hI w[Zy o{g Bkb fe;kBK d/ fjs bJh ezw eod/

jK.T[jBK dhnK y/shpkVh dhnK ;wZf;nktK dk jZb eoB bJh ;w/I

;w/I s/ f;ybkJh ekoiFkbk, ;z;ko d/ y/shpkVh

ftfrnkfBeK d[nkok ;w/I nB[;ko ;?whBko, r'Fmh,

uouk nB[;zXkB bJh ;kvk B?FBb n?rohebuo

fo;ou f;;Nw ekch wip{s j?.

vkH go'dk B/ fJj th fejk fe Nk; y[d feqFh

;zpzfXs fe;/ soQK dk nB[;zXkB BjhI eodk. feqFh

ftfrnkfBe fijVhnK ;wZf;nktK dk jZb eZYd/ jB

n;b ftu T[j fe;kBK dhnK jh ;wZf;nktK j[zdhnK

jB fijBK Bkb fe;kBK ~ ne;o d'-uko j'Dk g?Idk

j?. fit/I w”;w ftu pdbkn, gq'NhB g”Fe sZs dh

ewh, b'VhIdh okFh Bk j'Dk, y/shpkVh iwhB nkfd

dhnK ;kohnK ;wZf;nktK s/ Nk; uouk eoB bJh

;?whBko dk nk:'iB eodk j?. fJ; soQK d/ ;?whBko

ftu finkdkso ftFt-gZXoh ftfrnkfBeK d/ b?euo

j[zd/ jB. Nk; fJe nfijh ;z;Ek j? fijVh ;oeko

dh nkofEe wdd s/ fBoGo BjhI j? ns/ fJj

;tszso o{g Bkb ezw eodh j?.

vkHgo'dk B/ dZf;nk fe jkb jh ftu Nk; B/ yk;

ftfrnkfBeK bJh nkihtB w?IpofFg dh F[o{nks ehsh

j?. Nk; d[nkok fJe j'o fJz;NhfuT{FBb w?IpofFg

dh th F[o{nks jkb jh ftu ehsh rJh j?. Nk; dhnK

;G rshftXhnK dh ikDekoh ns/ T[jBK ftu fjZ;k

b?D dk w”ek gqkgs ehsk ik ;e/rk. fJ;d/ fJbktk

Nk; n?wHn?;H;tkwhBkEB ntkov th gqdkB eodk

j?. T[j ftfrnkfBe fijBK B/ y/shpkVh d/ y/so ftu

nkgDk wjZstg{oB :'rdkB fdZsk j? ns/ fJ;~ Bt/I

w[ekw s/ gj[zukfJnk j? T[jBK ~ fJ; g[o;eko Bkb

Btkfink iKdk j?. j[D se fJ; soQK d/ ntkov fds/

ik u[e/ jB.

www.krishijagran.comfJzNoftT{

n;hI d/F ~ fe;kB gqXkB pDkJhJ/- vkHnkoHn?;Hgo'dk

Bh

57n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 58: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

ekoB j?. fJ;d/ bJh ;oeko ~ Nh th o/vhU ns/ nypkoK

okjhI fe;kBK se ;jh ikDekoh gj[zukT[Dh j't/rh. y/shpkVh

d/ wkf;e w?rihBK ns/ feqFh ;zpzXh gq'rokw Nh th s/ gq;s[s

eoB/ ukjhd/ jB sKfe fe;kBK se ;jh ikDekohnK gj[zu

;eD ns/ fe;kB T[jBK dk bkG b? ;eD.

� Nk; ftiB fijVk ;zB 2001 ftu fBoXkfos

ehsk frnk ;h T[;dh e'Jh ;wK ;hwk BjhI j?. fe;kBK d/

fjs ftu ezw eoBk jw/FK io{oh oj/rk. fJ;d/ bJh n;hI

g{oh soQK e'fFF eo oj/ jK. fJ; beF d/ sfjs ;kv/

fe;kBK ~ BthnK BthnK seBheK dk gq:'r eoB dh io{os

j?. fJ;d/ bJh ;kv/ ftfrnkfBeK ~ fe;kBK d/ Bkb fwbe/

gkoNhf;g/Noh fo;ou tZb fXnkB d/Dk j't/rk sKfe n;hI

fJeZm/ fwb e/ fJe jzro coh Gkos pDk ;ehJ/. nzs ftu

fe;kBk bJh T[jBK B/ fejk fe j[D ;wK nk frnk j? id'I

fe;kBK ~ nbr jNe/ ;'uDk j't/rk sKfe ezw eoB d/ sohe/

ftu fGzBsk nkJ/. fGzBsk fbnkT[D d/ Bkb Bkb T[jBK ~

y[d ~ wkoehN Bkb i'VBk j't/rk ns/ frnkB Bkb y[d ~

;eFw pBkT[Dk j't/rk sKfe jo fe;kB dk ftek; j' ;e/.

T[jBK B/ fJj th fejk fe y/sh Bkb ;zpzfXs g{oh ikDekoh

dk j'Dk pj[s io{oh j' frnk j? sK fe ;w/I f;o y/sh dh

d/yGkb ehsh ik ;e/. fJ; ;w/I io{os j? wfjbk

;FesheoD ns/ B”i[nkBK ~ y/shpkVh d/ y/so ftu nZr/

tXe/ fjZ;/dkoh b?D dh fi; Bkb Gkos nZr/ tXD d/ Bkb

Bkb y[Fjkb d/F th pD ;e/.

vkH nkoHn?;Hgo'dk B/ ih n?w wsbp i?B/fNebh

w'vhckfJv iK nB[tzfFe pdbkn c;b seBhe d/ pko/ ftu

fejk fe ihn?w c;b fJe BthI ns/ ekoro seBhe j?.

fJ;d/ okjhI Gkos d/ fe;kB nZi egkj dh uzrh g?dktko b?

oj/ jB gozs{ pdfe;wsh Bkb ;wki ftu jkb/ th fJ;dk

fto'X j?. fiE'I se fJ;d/ gq:'r Bkb fe;/ soQK d/ B[e;kB dh

rZb j? sK fJj fJe rbs ftuko j?. jK, fJj fJe nbr

rZb j? fe n;hI nkgD/ o?r[b/Noh f;;Nw ~ j'o wip{s

eohJ/. ;kv/ d/F ftu fe;kBK ~ nZi ihn?w seBhe dh

io{os j?. fJ; seBhe Bkb eJh d/F y/sh ftu nZr/ tX oj/

jB ns/ fJ; s'I ;k~ th ckfJdk b?Dk j't/rk. eJh fe;kB

nZi th nkX[fBe y/sh BjhI ngBk oj/. fi;dk Bshik j? fe

T[jBK ~ n”;s s'I th xZN g?dktko gqkgs j' ojh j?. fe;kBK

~ j[D ukjhdk j? fe T[j xZN ;w/I ftu uzrh c;b gqkgs

eoB. d/F ftu w”i{d ykd gdkoEK dh ng{osh dh ;wZf;nk

s'I w[esh bJh fe;kBK ~ ukjhdk j? fe T[j BthnK seBheK

dk gq:'r eoe/ finkdk ns/ r[DtZsk:[es g?dktko gqkgs

eoB. T[jBK B/ wfjbk ;FesheoB s/ th o”FBh gkJh ns/

fejk fe wfjbktK ~ y/shpkVh d/ y/so ftu nZr/ nkT[Dk

ukjhdk j? ns/ B”i[nkBK ~ th nkgDh Gkrhdkoh y/shpkVh

ftu d/D dh io{os j?. fJ;d/ bJh T[jBK ~ t'e/FBb Nq/fBzr

d[nkok ns/ Btkuko d[nkok No/Iv eokfJnk ikDk io{oh j?.

nZi ;kv/ fe;kBK ~ io{os j? fe ;jh ;{uBk d/ nB[o{g

ezw eoB dh, fi; Bkb T[j y/sh eoe/ p/jso Bshi/ gqkgs

eo ;eD. fe;kBK ~ ;jh ikDekoh Bk j'D eoe/ jh pj[s

;ko/ fe;kB rbs sohe/ Bkb ehNBkFeK ns/ j'o dtkJhnK

dk gq:'r eo b?Id/ jB fi; Bkb c;b yokp j' iKdh j?.

fe;kB fJ; rZb s'I nBikD j'D s/ fe T[j n?e;gkfJoh v/N

dh ehNBkFe dtkJh dk fJ;s/wkb eo oj/ jB, c;b s/

fSVekn eo B[e;kB eo b?Id/ jB. fJ;d/ fJbktk j'o feqFh

;zzpzfXs ikDekohnK th Bk j'Dk fe;kBK dh go/FkBh dk tZvk

o{ph i?B, fJwokB ykB;hBhno gZsoeko, gZsoeko, feqFh ikroD

w'pkfJbL 9999142633_9582957538

Jhw/bL [email protected], [email protected]

60$9, sh;oh wzfIb, :{;| ;okfJ wkoehN, BIdhe rqhB gkoe w?No' ;N/PB, BthA fdZbh^110016

N?bh|'B L 011^26511845, 26517923, 45503170, 09953756433, 09891263263

Jh^w/b L [email protected], [email protected], www.krishijagran.com

u?~e$vhHvhH, n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD d/ BK fdZbh ftu e?P j'Dk ukjhdk j?, wBhnkovo BthA fdZbh nkf|; ’u G/fink ikJ/

feqPh ikroD w?ApofPg o/N;kb ekghnK� ehws� S'N��� G[rskB

1 12 420 40 380

2 24 840 140 700

3 36 1260 260 1000

5 60 2100 600 1500

www.krishijagran.comfJzNoftT{

58 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 59: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

ibdh jh Gkos d/ gzi bZy fgzvK ftu xZN ehws ftu pokvp?Iv seBhe nk ikJ/rh fi; Bkb fgzv d/ b'eK ~ ;;sh fJzNoB?N ;[ftXk fwb ;e/rh ns/ T[j

th BthI seBhe Bkb i[V ikDr/. fJj rZb wkJheq';'cN d/ ;hJhU ;Zsn Bv/bk B/ nZs wjZsteKFh fvihNb fJzvhnk gq'rokw ftu ;fjGkrh pBD dh fJZSk oZyfdnK ejh. gqXkB wzsoh Bo/Ido w'dh d/ wkB ftu nk:'fis ehs/ rJ/ fJe fvBo s/ p'bfdnK fejk. wkJhe'q;'cN dk gbkB Gkosh ;oeko Bkb Gkrhdkoh ftu gzi bZy fgzvK ftu xZN ehws dh po'v p?Iv eB?eNhftNh w[jZfJnk eokT[Dk j?.

;Zsn B/ fejk fe ;kvk wzBDk j? fe xZN ehws ftu pokvp?Iv eB?eNhftNh ns/ vkNk s'I jkf;b j'D tkbh ebkT{v efwT{fNzr fJzN?bhi?I; fwbe/ ;oeko ns/ S'N/ tZv/ T[d:'rK ftu eohJ/NhftNh, n?chFhn?I;h ns/ gq'veNhftNh ~ tXkT[D ftu

gzi bZy fgzvK ftu gj[zu/rk wkJheq';'cN

wdd eoDr/. T[jBK d/ w[skfpe fJ; dk Bshik fJj j't/rk fe Gkos ftu ;G ~ finkdk nc'ov/pb gq'veN ns/ ;oftf;} fwb ;eDrhnK. fJ;d/ Bkb jh nes{po ftu wkJheq';'cN Gkosh vkNk ;?INoK s'I nkgD/ ebkfJv ;oftf;} s'I nkgo/FB dk n?bkB eo d/t/rk.

;/ sK ph n?w vpfbT{ dhnK ekoK ns/ w'No pkfJeK d[fBnk Go ftu wFj{o jBgozs{ fJ;d/ w?e;h ;e{NoK B/ th xZN sfjbek BjhI wukfJnk j?. fJ; rZb dh

uouk i'oK s/ j? fe ph n?w vpfbT{ fJjBK ;e{NoK ~ nrb/ wjhB/ Gkos ftu T[sko/rh.

ph n?w vpfbT{ d/ w?e;h ;e{No ;h 650 ns/ ;h 650 ihNh d'jK ;e{NoK d/ fv}kfJB n?bhN ebk; dhnK io{osK ~ fXnkB ftu oZye/ pDkJh rJh j?. ;h 650 ih Nh ftu fiE/ BtK ohno bkfJN :{fBN bkfJnk frnk j? T[E/ ;h 650 ;g'oN Bt/I fv}kfJB d/ fJz;No{w?IN vkfJb ns/ j?Ivbpko fNqw d/ Bkb nkT[Idk j?. ph n?w vpfbT{ d/ fJj d't/I ;e{No fszB ozrK ftu T[gbpX jB. ;h 650 ;g'oN fiE/ t/b/Bf;nk nko/Ii w?Nkfbe, bkfJN tkfJN BkB w?Nkfbe ns/ pb?e ;Nkow w?Nkfbe ozrK ftu T[gbpX j? T[E/ ;h 650 ih Nh pb?e ;Nkow w?Nkfbe, co'}B poKv w?Nkfbe, ns/ bkfJN tkfJN BkB w?Nkfbe ozrK ftu nkT[Idk j?. ;h 650 ;e{NoK ftu 647 ;h ;h d/ d' f;bzvo fJB bkfJB fJziB bZrk j'fJnk j?. fJ; fJziB Bkb ekch xZN gqd{FB j[zdk j? fJ; bJh pkeh ;e{NoK d/ w[ekpb/ n?BtkfJow?IN ~ fJ; s'I

xZN B[e;kB gj[zudk j?. ;e{No d/ f;bz;o ~ th ekch fdZb fyutK b[e fdsk frnk j?. fJj ;e{No J/thn?; ns/ J/n?;;h d/ Bkb nkT[Id/ jB fi; Bkb po/fezr d/ d”okB w?e;hww ;/cNh ns/ ewkb dk n?e;?bo/FB fwbdk j?. Gkos ftu fJjBK ;e{NoK dh bKfur nes{po 2015 ftu j'Dh j?. fJjBK dh ehws brGr 6 bZy o[gJ/ s'I F[o{ j' ;edh j?.

pbZvjkT{Iv ;[go ;'fBe ekofoekovK ~ s'V d/t/rh. fcbjkb fJj foekov fpqN/B dh jh Eo;N n?;n?;;h d/ BK j?. fi;B/ 1997 ftu 1228 feb'whNo gqsh xzN/ dh ocsko jkf;b ehsh ;h. fJ; eko ~ pBkT[D tkbh Nhw dk gfjbk beF fJ; eko ~ 1287 feb'whNo gqsh xzNk dh ocsko Bkb GikT[D dk j?. Nhw fJ; eko ~ nes{po d/ wZX se jh g{ok eoBk ukj[zdh j? gozs{ pbvjkT{Iv dh fJj Nhw fJE/ jh BjhI o[eDk ukj[zdh. Nhw dk nzfsw beF fJ; eko ~ 1000 whb gqsh xzNk (1610 feb'whNo_xzNk) dh ocsko Bkb d”VkT[D dk j?. Nhw ~ T[whd j? fe fJj beF th 2017 se g{ok j' ikJ/rk. eko dh jkJh ;ghv N?;fNzr ;kT{E ncohek ftu j'Dh ;h go fJj Nkb fdsh rJh ;h. ;G s'I gfjbK fJ; eko ~ nfXesw rsh s/ Bk ubk e/ 322 feb'whNo gqsh xzN/ dh ocsko s/ ubkfJnk ikJ/rk. pbvjkT{Iv n?;n?;;h d/ gkfJbN ~ T[whd j? fe fJj ;G s'I s/i eko j'D dk foekov nrb/ ;kb pDk bt/rh. fJ; eko dh N?;fNzr ;kT{E ncohek d/ o/fr;skB ftu j'Dh ;h gozs{ oke/N f;;Nw ftu fe;/ rVpVh d/ ekoB fJ;~ o'e fdsk frnk ;h.

s[;hI fe;/ nfijh eko dh ebgBk eo ;ed/ j’ fi;dh ;ghv 1500 feb'whNo gqsh xzN/ s'I finkdk j't/< i/ BjhI sK s[jk~ d; d/JhJ/ fe nfijh jh eko nZieb bzvB ftu gqdoFBh bJh oZyh rJh j?. fJ; eko dk fJziB ns/ oke/N ;z:[es o{g Bkb brGr 1,35,000 jko; gkto dh skes g?dk eod/ jB. ih jK, mhe ;wM oj/ j' s[;hI. pbvjkT{iv ;[go ;'fBe eko dh fv}kfJB Nhw B/ fJ;~ bzvB d/ e?Boh tkoc ftu gqdoFB bJh oZfynk j?. fJ;~ pBkT[D ftu brGr nZm ;kb bZr/ jB. fJ;d/ fBowksktK ~ T[whd j? fe fJj eko iwhB s/ ;G s'I s/i d”VD d/ toswkB

phn?wvpfbT{ w?e;h ;e{No} Gkos ftu

www.krishijagran.comਉਤਪਾਦ bKu

eh

t?

59n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 60: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

KRISHI JAGRAN MEDIA GROUP OF PUBLICATIONS

Editorial Staff

To strengthen our editorial team we are looking for fresh talents. The candidate should be

graduate from a renowned university and should have flare to write. Knowledge of different

Languages will be an added advantage.

Freelance Journalist: We welcome journalists who want to contribute to our publication as well as

portal. The remuneration will be attractive.

Ñf"k tkxj.k] fo'o dh lcls yksdfiz;] lcls T;knk fcdus okyh ,oa ?kj&?kj esa i<+s tkus okyh Ñf"k ikfjokfjd fgUnh] iatkch] ejkBh] xqtjkrh] déM+] rsyxq] caxkyh] vleh if=dk gSA gekjh if=dk vius bDdloas o"kZ esa izos”k dj pqdh gS vkSj gj eghus N% yk[k ls T;knk ?kjksa esa igqaprh gSA Ñf"k tkxj.k if=dk dks izxfr”khy fdlkuksa rd ys tkus ds fy, ftyk Lrj ij eSustj] ,DthD;wfVo dh vko”;drk gSA

ftyk foi.ku dk;Zdkjh % ¼'kSf{kd ;ksX;rk@vuqHko ¼3&5 o"kZ½

vkosnd de ls de Lukrd gks ,oa Ñf"k esa fo”ks"k dj cht] dhVuk”kd] [kkn ,oa Ñf"k midj.kksa vkfn ds foi.ku esa de ls de 3 ls 5 lky dk vuqHko j[krs gksaA vkosnd dk izxfr”khy fdlkuksa ls esy&tksy ,oa tkudkjh gksuk vko”;d gSA osru ,oa vU; iSdst yxHkx ,d yk[k #i;s okf"kZd gksaxsA

LFkkuh; foi.ku dk;Zdkjh % ¼'kSf{kd ;ksX;rk ,oa vuqHko½

vkosnd LFkkuh; fdlkuksa ls ckrphr djus esa l{ke gksA yksxksa rd vius fopkj igqapkus dh dyk esa ekfgj gksA de ls de 10oha d{kk mÙkh.kZ gksA osrueku 75000@& #- okf"kZdA vuqHko de gksus ij Hkh vxj vki esa dke djus dh n`<+ bPNk ”kfDr gS rks vki Hkh vkosnu dj ldrs gSaA

viuk vkosnu bZ&esy djsaA

ftyk Lrj ds fy, eSustj] ,Dth+D;wfVo dh vko';drk gS

resume to : [email protected]

resume to : [email protected]

KRISHI JAGRAN60/9, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi - 10016

Tel: 011-26511845 / 26517923 / 45503170 Email: [email protected], www.krishijagran.com

Marketing

resume to : [email protected]

Krishi Jagran Media Group is World's Largest Circulated Multilingual Agri Rural Monthly with brand leadership in a variety of Media products like Mac Krishi Jagran Hindi, Mac Krishi Jagran Punjabi, Krishi Jagran Gujarati, Krishi Jagran Marathi, Krishi Jagran Kannada, Krishi Jagran Telugu, Krishi Jagran Bengali, Krishi Jagran Assamese and Agriculture World

To strengthen our space marketing division, we are looking for.

Trainee Executives (40)

Space Marketing Executives (30)

Space Marketing Managers (6)

General Manager (2)

The person should be graduate, smart, well mannered with excellent communication skills and fluent in Hindi and English. For 2nd and 3rd positions experience in the same field is must.

Trainee need not be graduate but must have keen interest for a career in marketing.

If you think you are right person.

কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণKRISHI JAGRAN

Whatsaap No.

+91-9313301029

Be with

KRISHI JAGRAN

Social Media Network

কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণ কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণకృ� ిజ�గర�కృ� ిజ�గర�

Page 61: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

G[izr nk;B Bkb oj' n?Boi?fNe oho ~ ;/jswzd oZy, fpwkohnK ~

d{o eoB dk ;G s'I gqGkth sohek

j? :'r. :'r ftu jo o'r dk BK f;oc

fJbki b[fenk j? ;r'I fJj s[jk~ T{oik

th gqdkB eodk j?. :'r d/ eJh

nk;BK ftu'I fJe j? G[izr nk;B. fJ;

nk;B ftu ;oho dh nkfeqsh cB

T[mkJ/ j'J/ G[izr wsbp ;g fijh

pDdh j? fJ; bJh fJ;~ G[izr nk;B

iK ;og nk;B fejk iKdk j?. fJj

nk;B g/N d/ pb b/N e/ ehsk iKdk

j?. fJ; nk;B Bkb ;oho ~ ;[v”b

pDkfJnk ik ;edk j?. fJ; d/ pko/

ftu vhN/b ftu ikD'L

fet/I eohJ/- G[izr nk;B eoB

bJh g[Zm/ j' e/ g/N d/ pb b/N ikU.

nZvh-gzi/ fwbk e/ oZy', m'vh coF s/

oy', e{jDhnK ewo Bkb bZrhnK j'D

;/ sK ukj pj[s ckfJd/wzd j[zdh j?. fJj fdwkr dh N?IFB

~ d{o eoe/ s[jk~ so'-sk}k oZyD ftu th wdd eodh j?.

sB-wB ftu ;c[osh ofjzdh j?. fJ;d/ Bkb jh ukj tiB xZN

eoB ftu th wdd eodh j?. ukj ftu w”i{d n?INh nke;hv?IN

;oho ftu'I tkX{ uoph jNkT[D ftu ekoro ;kfps j[zd/ jB. i/

s[;hI ukj gh e/ tiB xN eoB dh fJZSk oyd/ j' sK s[jk~ e[M

rZbK dk fXnkB oZyDk ukjhdk j?.

ns/ jE/bhnK T[s/ tZb j'DhnK ukjhnK

jB. j[D j”bh j”bh jZE ~ e{jDhnK s'I

w'V' ns/ jE/bhnK ~ pkjtK d/ EZb/ oZy

fdU. fco m'vh ~ rodB ftu dpkT[Id/

j'J/ wZEk iwhB s/ oZy fdU. T[;d/

pknd Be ~ jbek fijk iwhB s/ S{jk

e/ f;o ~ nkekF tb u[e'. fizBk f;o

ns/ Sksh ~ fgS/ fbik ;ed/ j' b? ikU

gozs{ BkGh iwhB Bkb bZrh

oj/. 20 ;?ezv se fJ;

;fEsh ftu oj'. pknd ftu

;kj SZvd/ j'J/ j”bh j”bh f;o

~ EZb/ fbnk e/ wZEk iwhB s/

oZy'. Sksh th iwhB s/ oZy'.

d[pkok m'vh ~ iwhB s/ oZy'.

G[izr nk;B d/ bkGL

fJ; nk;B d/ brksko

nfGnk; Bkb ohV dh jZvh

wip{s j[zdh j? ns/ fgZm ftu buhbkgB

nkT[Idk j?. fJj nk;B c/cfVnK dh

F[Xh bJh th pj[s uzrk j? ns/ g[okDh

yK;h iK fijBK b'eK dk rbk yokp

j't/, dwk j't/ iK e'Jh j'o fpwkoh j't/

T[jBK ~ fJj nk;B eoBk ukjhdk j?.

fJ; nk;B Bkb fgZs/ dh feqnkFhbsk

tXdh j? ns/ gkuB gqDkbh dhnK e'wb

g/FhnK ~ fYZbk j'D s'I o'eD ftu

;jkfJsk fwbdh j?.

pb?e Nh Bkb xNkU tiBe[M rZbK dk fXnkB oZy'

ukj ftu gkJ/ ikD tkb/ n?INh nke;hv?IN t}B

xNkT[Id/ jB gozs{ fJ;d/ n;o ~ d[ZX ekch jd se ysw

eo fdzdk j?. nkws”o s/ ukj ftu t;k xZN eoB d/ eJh

sZs j[zd/ jB gozs{ ukj ftu d[ZX fwbkT[IfdnK jh ukj ftu

t;k xZN eoB dh skes xN iKdh j?. ukj ftu gkJ/ ikD

tkb/ ns/ tiB xNkT[D ftu gqGktFkbh Ehcb/ftz; ns/

fEo'fpzfr; fij/ sZs d/ n;o ~ d[ZX xN eo fdzdk j?.

don;b, ukj ftu w”i{d fJj sZs ;oho dh uoph

xNkT[D ns/ e'b?;Nq'b xZN eoB ftu ;jkfJe j[zd/ jB.

gozs{ d[ZX ftu gq'NhB dh wksok finkdk j'D eoe/ fJjBK

dk n;o xN iKdk j?. pb?e Nh ghD Bkb tiB xZN j[zdk

j? feT[Ife BK sK T[; ftu d[ZX fwbkfJnk iKdk j? ns/ Bk

uhBh. pb?e Nh bJh jw/FK Nh p?r dk gq:'r eo'. s[jkvk

tiB ezNo'b ftu oj/rk sK jkoN ;No'e dk ysok th

xN j[zdk j?. fJ; ftu w”i{d cb/t/BkfJv yokp e'b?;Nq'b

~ pBD s'I o'edk j?. fJ; Bkb phHghH ezNo'b ftu ofjzdk

j? ns/ jkJh phHghH tkb/ b'eK ftu 10% oesukg ftu

froktN nk ;edh j? ns/ fdb dk d”ok g?D dk ysok th

xN ;edk j?.

www.krishijagran.com;/js

;

t?

61n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 62: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

Btzpo 20152015

b'Ng'NfJe tko fJe nkszetkdh B/ d/ p[Zyh n”osxo ftu pzp oZfynk. nk; d/ b'eK B/ gk;t/fynk sK T[j i'o Bkb uheD bZr/. p[Yh pzp j?, p[ZYh pzp j?! p[Zyh FowkT[IfdnK p'bh jN', T[j sK w?I itkBh ftu ;h, j[D BjhI ojh.

d[FwD jkth j' ;ed/ jB. ;/js, yk;eo nkgDhnK nZyK dk fynkb oZy'. p/wsbp dh :ksok th ;zGt j?, fi;dk e'Jh ;koEe Bshik BjhI fBebD tkbk. ;zskB tb'I eFN j' ;edk j?.

e[M nDukjhnK wkBf;e T[bMBK ftu oj'r/. fgsk ns/ T[u nfXekohnK s'I pj[s bkG j't/rk. xo/b{ ;[y ftu tkXk j't/rk ns/ xo d/ oZy oykn ftu e[M you th j't/rk. wK dh ;/js dh fuzsk j' ;edh j?.

pj[s o[MkB j'D d/ pkti{d xo gfotko ~ g{ok ;wK

fdUr/. ;zskB dh gVkJh, fwZso ns/ rshftXhnK dh

ikDekoh s[;hI b?Id/ oj'r/ fi; Bkb ;zskB dk th

wB'pb tX ikJ/rk.

tfoFG

eoe

ezfBnk

nkofEe B[e;kB dk :'r j?. fJ; bJh XB d/ wkwb/ ftu i'fyw Bk u[e'. i/ tgko ftu j' sK nkwdBh pj[s xZN j'D tkbh j?. ;wkfie y/soK ftu e[M BtK eo'r/ fi; Bkb s[jkvk dpdpk pD/rk.

;wK ni/ uzrk BjhI j? fJ; bJh s;Zbh oZy'. g?fsqe ;zgsh d/ fttkd ftu jkb/ Bk T[bM'. feT[Ife Bshi/ gZy ftu j'D dh ;zGktBk BjhI j?. ;/js mhe BjhI oj/rh fJ; bJh nkgDk fynkb oZyDk io{oh j?.

nkgD/ fttkfje ihtB ~ ;zGkb'. ihtB ;kEh Bkb

MrVk j' ;edk j?. v{zx/ gkDh s'I d{o oj'.

tfoFue

weo

whB

fJe tko gZg{ nkgD/ r[nKY ftu iKdk j? ns/ dotki/ dh xzNh tikT[Idk j?. nzdo'I wfjbk nktki d/ e/ dotk}k y'bdh j?.no/ gZg{ eh j'fJnk< gZg{- nKNh, wzwh B/ fJe eN'oh uhBh wzrkJh j?.wfjbk w[;eok e/- j'o eh fejk j? s/oh wzwh B/< gZg{- fejk j? fe i/ T[j vkfJB Bk d/t/ sK ;kjwD/ tkbh u[V/b s'I b? nkJhI.

;;[okb gZy s'I bkG dh pj[s ;zGktBk j? gozs{ ihtB;kEh Bkb t?ukfoe wZsG/d th ;zGt oj/rk. :[rb gq/whnK d/ fttkfje ihtB ftu pzXB bJh fJj ;G s'I tXhnk wjhBk j?. Bt/I gq/w ;zpzX th gBgBr/.

w/F gq/w ;zpzXK bJh ;wK nB[e{b oj/rk. wZX ntXh ftu

ftd/F s'I s[jkv/ fwsosk g{oB ;zpzX pD ;ed/ jB. fJ; ntXh ftu s[jkv/ bJh gq/w ftu Gkt[e j' e/ c?;bk b?Dk ;jh BjhI j't/rk.

s[bk

d[FwD jkth j' ;ed/ jB. ;/js dk yk; eoe/ fXnkB oZy'. :ksok dk :'r j? go e[M ezw d/ Bshi/ BjhI j'Dr/.f;

zr ;zskB gZy s'I F[G ;wkuko fwbD d/ nk;ko jB.

nkgD/ xo gfotko d/ b'eK ns/ ftjko s'I y[F oj'r/. :ksok bkGekoh j't/rh. nkgD/ s'I T[u/ b'eK Bkb wZsG/d ftu ;woEB fwb/rk.

e[zG

B”eoh g/Fk b'eK bJh soZeh dk w”ek j?. s[jkvk gokeow tX/rk. fe;/ d';s iK Gok dh wdd Bkb e'Jh tZvk ezw eoB ftu ;cb oj'r/. xo gfotko ftu e'Jh uzrk ezw j' ;edk j?.fw

E[B T[u nfXekohnK ns/ fgsk d/ ekoB bkG fwb/rk.

fe;ws ;kE d/t/rh. ihtB ;kEh dk ;fj:'r fwb/rk. ftd/F ikD dh e'fFF ftu j' sK ;cbsk fwb/rh.

XB

ekfldHkfo”;Qy wkf;eGftZycb

www.krishijagran.comGftZycb

Btzpo

62 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 63: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

www.krishijagran.comykDk^yIkBk

Fkdh dh dkts ftu j'D gow fxU gBho d/ ;B?e;

Fkdh dh dkts j't/ ns/ ;B?e; Bk j'D, fJj sK j' jh BjhI ;edk gozs{ i/ fJjh ;B?e; gow

fxU ns/ gow gBho Bkb pD/ j'D sK fJ;dk ;[nkd j'o th tX ikJ/rk.

;gkfJ;h g'N?N' n?Iv ekoB w;kbk;wZrohL

nkb{ 250 rqkw T[pb/ ns/ fSZb/ j'J/, nwoheB ekoB nZXk

eg, fgnki 2 eZd{e; ehsk j'fJnk, NwkNo fszB eZd{e;

ehs/, ndoe bj;[D dk g/;N fJe S'Nk uwZu, Bwe ;[nkd

nB[;ko, bkb fwou nZXk S'Nk uwZu, jbdh fJe u”EkJh

S'Nk uwZu, row w;kbk fJe u”EkJh S'Nk uwu, e;{oh w/Eh

nZXk S'Nk uwZu, sbD bJh s/b.ftXhL fgnki ~ ndoe bj;[D g/;N d/ Bkb gow fxU ftu ;[fBjok G{ok j'D se gekU. j[D ;[Zek w;kbk NwkNo gk e/ gow fxU nbr j'D se gekU. nkb{ ns/ ekoB ~ E'V/ gow fxU ftu e[M fwzNK se sb bU. j[D gfjbK s'I ge/ w;kb/ ftu nkb{ ns/ ekoB fwbk e/ T[go'I row w;kbk ns/ e;{oh w/Eh gk e/ eohw Bkb ;ikU.

ibg?B'} ns/ uh} o'b

;wZrohL

gow d[ZX nZXk eg, noko'N fJe tZvk uwZu, bkb fwou g/;N

nZXk S'Nk uwZu, bj;[D fJe u”EkJh S'Nk uwZu, gow gBho

ef;nk j'fJnk nZXk eg, ibg?B'} pkohe eZfNnk nZXk S'Nk

uwZu, Bwe nXk S'Nk uwZu, ekbh fwou fJe u'EkJh S'Nk

uwZu, fFwbk fwou nZXh, po?v dk N[eVk, gow fxU sbD

bJh.

ftXhL

noko'N ns/ gow d[ZX row eoe/ rkVk eo' ns/ mzvk j'D

fdU. pkeh ;wZroh ns/ gow gBho ~ uzrh soQK fwbk e/

fwFoD pDkU. fJ; fwFoD d/ o'b pDk e/ T[go'I noko'N g/;N

bkU. ns/ fco po?v eozw} ftu bg/N' ns/ gow fxU ftu

sb' c/o row row go';'.

63n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 64: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

X'Bh pD/ pbh dk peokL rtk;eo

deFh eoB tkb/ fe;kB gfotkoK dh ;jkfJsk bJh j[D

N?fB; ;Nko ;kfBnk fwo}k, FhoF wfjbk :[rb

p?vfwzNB fyvkoh itkbk r[ZNk ns/ feqe/No gqfrnkB UMk nZr/

nkJ/ jB. oki ;oeko d[nkok ;wki d/ ;ko/ torK s'I

;jkfJsk bJh nZr/ nkT[D dh nghb eoB d/ pknd

s/bzrkBk Bkb ;pzX oZyD tkbh fdZri N?fB; fyvkoh ;kfBnk,

itkbk ns/ feqe/N fyvkoh gqfrnkB B/ ;jkfJsk dh x'FDk

ehsh j?. wK B;hwk fwo}k B/ w[y wzsoh e/H uzdoF/yo okt

dh p/Nh ns/ ;K;d e/ eftsk ~ fszB bZy o[gJ/ dk u?e gqdkB

ehsk. B;hwk B/ fejk, y/sh ns/ fe;kB ;kv/ d/F dk X[ok

jB. ;kv/ oki ftu fijVh th ;wZf;nk j't/, ukj/ fe;kBK dh

nkswjZfsnk dk wkwbk j't/ iK G{ukb fijh nkgdk, n;hI jo

;fEsh ftu fe;kBK d/ Bkb jK. itkbk B/ th fe;kBK d/

Bhb rtk;eo B/ nkb'ueK d/ fBFkB/ s/ ub oj/ egskB wfjzdo f;zx X'Bh dk

pukn eod/ j'J/ fejk fe Gkos d/ ;hfws UtoK d/ egskB ~ e/tb pbh dk

peok pDkfJnk ik fojk j? ns/ T[j jkb/ fszB s'I gzi ;kb se feqe/N y/b ;edk j?.

rtk;eo B/ fJe fBT{} u?Bb ~ fds/ fJzNoftT{ ftu fejk fe pdfe;wsh j? fe

T[jBK ~ pbh dk peok pDkfJnk ik fojk j?. e'Jh th fFyo, ;[o/F, ftokN, fpzBh d/

gqdoFB d/ ;[nkb BjhI u[e fojk. r/IdpkiK d/ gqdoFB ~ B}o nzdki eod/ j'J/

;kok d'F X'Bh s/ wV fdsk frnk j?, fJj pdfe;wsh j?. w?~ brdk j? fe T[j jkb/

fszB s'I gzi ;kb se feqe/N y/b ;edk j?. rtk;eo ~ brdk j? fe X'Bh jkb/ th

yk; fyvkoh j? ns/ T[jBK ~ nkgD/ ckow ftu tkg;h bJh ;wK fdsk ikDk

ukjhdk j?.

gfotkoK dh wdd bJh fJe bZy o[gJ/ dk u?e gqdkB ehsk.

gqfrnk UMk B/ fejk fe fe;kB ;kv/ d/F dh ohV dh jZvh j?

ns/ T[j fpBk fJe th tko ;'u/ fJ; nfGnkB ftu Fkfwb j'

rJ/.

dhfgek B/ pkih wkoh i'FBk jkoh os dh dhfgek gZbheZb B/ fgSb/ d' N{oBkw?IN ftu buo gqdoFB d/ pknd ckow

ftu tkg;h eod/ j'J/ nkgD/ e?fono dh ;G s'I tXhnk fiZs doi eoe/

fcbkv/bchnk ftu ub oj/ :{n?; UgB ;e[n?F d/ e[nkNo ckfJBb ftu dkfynk fbnk.

dhfgek B/ fJzrb?Iv dh u”Eh tohnsk gqkgs n?bf;B tkoN; ~ 9-11, 11-5, 3-

11, 11-1, 11-6 s'I jokfJnk. Gkosh fyvkoh B/ gfjbK r/w ftu uzrh F[o{nks ehsh

ns/ fJe ;w/I T[j 9-6 s/ nZr/ ;h gozs{ fJ; s'I pknd n?b;B B/ brksko gzi nze pDk e/

gfjbk r/w nkgD/ BK eo fbnk. fJ;d/ pknd w?u ftu brksko gk; gbNdk fojk gozs{

n?b;B ~ fgm dod eoe/ go/FkBh j' ojh ;h ns/ dhfgek B/ fJ;dk g{ok ckfJdk u[e e/

e[nkNo ckfJBb ftu irk pDk bJh. fJ; Bkb fJj th s?n j' frnk fe nrb/ d”o ftu

d' Gkosh fyvkoBK nkjwD/ ;kjwD/ BjhI j'DrhnK. ekth nzfsw nZm ftu dhfgek Bkb

fGV/rh.

www.krishijagran.comy/va irs

fe;kBK bJh j[D

fyvkoh th w?dkB ftu

y[

;[

Gk

64 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 65: Krishi jagran punjabi magazine october 2015
Page 66: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

www.krishijagran.comਰਾਜਨੀਤੀ

; soQK o{; ;hohnk ftu nkJhn?;nkJhn?; d/ fybkc jwb/ eo

fojk j?, T[; Bkb nwoheh okFNogsh poke Upkwk ~ nwohek

dh ;bsBs fjbdh j'Jh B}o nkT[D bZrh j?. T[jBK ~ fJj bZrD

bZrk j? fe o{; FkfJd T[jBK s'I ;[go gkto dk doik y'j bt/rk.

fJ;/ ekoB eoe/ nwohek B/ ;hohnk ftu j' oj/ o{; d/ jwfbnK s/

gfjbk nfXekfoe fpnkB ikoh ehsk j?. fJ; fpnkB ftu nwohek B/

o{; ~ ;hohnk s'I d{o ofjD dh u/stkBh fdZsh j?.

igk fJj efjzd/ j'J/ wjkrmpzXB ~ fBFkBk pDk ojh j? fe

bkb{ d/ fJ; rmpzXB dk fjZ;k j'D ekoB fJ;d/ ;Zsk ftu

nkT[D s/ fpjko ftu @izrboki 2# tkfg; nk ikJ/rk.

wjkrmpzXB d/ B/sktK ~ fBFkB/ s/ b?Id/ j'J/ w'dh B/ fejk, @eh

bkb,{ e[wko ns/ ;'fBnk rKXh ~ nkgD/ 60 ;kb d/ Fk;B dk

fj;kp feskp BjhI d/Dk ukjhdk#< gozs{ u'D gquko ftu fJjBK

fszBK B/ fJ; s/ e[M BjhI fejk.

szetkd ftu bZr/ b'eK ~ ;ys ;zd/F fdzfdnK nk;Nq/bhnk d/ gqXkB

wzsoh w?bew NoB p[b B/ b'eK ~ fejk fe i/ nk;Nq/bhnkJh w[Zb T[jBK ~

e”V/ brd/ jB sK T[j d/F SZv e/ ub/ ikD. NoBp[b B/ fejk fe nk;Nq/bhnk ftu

ofjDk io{oh BjhI j?. i/ s[jk~ nk;Nq/bhnkJh w[Zb BjhI uzr/ brd/ sK pkjo pj[s

tZvh d[fBnk j? ns/ b'eK ~ nkT[D ikD dh nkikdh j?. nk;Nq/bhnk d/ gqXkB wzsoh

B/ fejk fe fijV/ ;wki d/ skB/ pkB/ ~ T[X/VDk ukj[zd/ jB, T[j nk;Nq/bhnkJh

;[gB/ dk fjZ;k BjhI jB. T[j ;kv/ wjkB d/F d/ fjsK ~ nZr/ BjhI tXk oj/. fJ;

d”okB, gowZmk w;fid d/ nfXneF Bhb nb ed'wh Bhb B/ th BwkihnK ~ fejk

fe i/ s[jk~ nk;Nq/bhnk g;zd BjhI sK fJE'I ub/ ikU.

F dh wip{oh s/ T[Irbh u[ZefdnK fFt ;/Bk gqw[Zy T[Zdt mkeo/ B/ df;nk fe tk:{ ;/Bk gqw[Zy efjzd/ jB fe ;k~ f;oc okieh nkd/F dh io{os j?. j[D fJj

okiehn fJZSk Fesh feE'I fbnkJhJ/< fJj e'Jh nwohek, coK;, iowBh, fpqN/B fij/

d/FK s'I T[Xko sK BjhI bJh ik ;edh. fJ;d/ bJh ;kv/ ;oeko d/ wB'pb ns/ pj[

pb gqitbs j'D/ ukjhd/ jB. fJe tko gkfe;skB ftu ;/Bk G/Ii' ns/ jw/FK bJh

T[;dk pzd'p;s eo fdU.

www.krishijagran.com

d/F Sv fdUL NoB p[b

gkfe;skB dk pzd'p;s eo'L T[Zdt

ਰਾਜਨੀਤੀ

skpVs'V jwfbnK s'I xpokfJnk nwohekfi

@izrboki# dk ysok fco s'IL w'dhGk

nk

d/

66 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 67: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

Dpho eg{o ns/ dhfgek dh w';N nt/fNv fcbw swkFk

dk No/bo fobh} j' u[ek j?. t?;/ sK Gkt/I fJjBK dh

ohnb bkfJc ftu nbr nbr gkoNBo j'D gozs{ id'I fJj

d't/I f;sko/ god/ s/ fJeZm/ B}o nkT[Id/ jB sK fJjBK dh

e?fw;Noh t/yD bkfJe j[zdh j?.

fcbw swkFk d/ fJ; No/bo ftu t/d :kBh fe oDpho

eg{o dh w[bkeks w'Bk vkofbzr :kBh dhfgek gkd[e'B Bkb

j[zdh j?. fJ; fcbw ftu d'jK dh e?fw;Noh t/y e/ s[jk~

fJe tko fcbw :/ itkBh j? dhtkBh dh :kd nk ;edh j? .

fcbw ftu t/d ~ w'Bk dh fpzdk; ndk Gk iKdh j?. d'jK

ftu w;sh, o'wK;, fgnko ns/ fco p/o[yh fijhnK uhiK B}o

nkTI[dhnK jB. No/bo ftu fiE/ oDpho nkfFe fwik} B}o

nk oj/ jB, T[E/ dhfgek p/jZd fpzdk; j? ns/ fJe ;hB ftu

sK rkbK dh p”Sko eodh B}o nk ojh j?. d'jK d/ ftu e[M

eNo; nkbhnk GZN ibdh jh p/jsohB fcbw bzupke; d/ vkfJo?eNo fos/F psok dh nrbh fcbw ftu B}o nkJ/rh. nzro/}h nypko w[zpJh fwoo d/ w[skfpe, fos/F psok dh bzupke; d/ pknd nrbh fcbw ftu nkbhnk n?efNzr eoB tkbh j? fi;dh F{fNzr nrb/ ;kb j't/rh. fcbw ftu fJe B”i[nkB bVeh fgnko dhnK pkohehnK ~ d;D dk ezw eo/rh ns/ ;{soXko j't/rh. ;{soK d/ w[skfpe fos/F B/ nkbhnk s'I i{B d/ wjhB/ ftu fJ; fcbw ~ b? e/ uouk ehsh ;h ns/ jkb jh ftu nkbhnk B/ fcbw bJh jK fejk j?. fcbjkb vkfJo?eNo fos/F fJjBK fdBhI bzvB ftu nkgDk fpqfNF vokwk @@d ;?I; nkc fJB n?Ifvzr## dh F{fNzr ftu fp}h j? ns/ nes{po d/ nzs iK Btzpo d/ gfjb/ jcs/ ftu Gkos tkg; nkT[D tkb/ jB.

bht[v d/ dpzr n?eNo ;bwkB ykB nkgDh nkT[D tkbh fcbw ftu gfjbtkB dk o'b fBGkT[Id/ B}o nkT[Dr/. nkgDh nrbh fcbw ;[bskB bJh ;Zb{ fJzNoB?FBb ckfJN e'nkovhB/No bkoB/b ;N'tkb d/ Bkb e[Fsh ns/ wkoFb nkoN dh go?efN; th F[o{ eo u[e/ jB. fcbw d/ vkfJo?eNo nbh nZpk; ico B/ NftNo s/ ikDekoh fdZsh ns/ T[jBK B/ go?efN; eod/ j'J/ ;bwkB dh fJe c'N' th g';N ehsh. :Foki fcbw} d/ p?Bo sb/ pD ojh fJ; fcbw d/ gq'fvT{;o nkfdsn u'gVk jB. fejk iKdk j? fe fJj fcbw jfonkDk d/ gfjbtkB ;[bskB nbh ykB d/ ihtB s/ j?. ;bwkB fJ; fcbw ftu bhv o'b ftu jB. fJ; fcbw ftu n?eNq; e”D j't/rh fJ;dk ni/ y[bk;k BjhI j'fJnk. fJ; fcbw dh F{fNzr Btzpo ftu F[o{ j't/rh ns/ fJj fcbw nrb/ ;kb Jhd s/ fobh} ehsh ikJ/rh.

jkN fef;zr ;hB th fcbwkJ/ rJ/ jB. fJwfsnk} nbh

d[nkok fBod/fFs fJj fcbw 27 Btzpo ~ fobh} j't/rh.

fJwfsnk} fJ; s'I gfjbK oDpho d/ Bkb oke ;Nko ns/

dhfgek d/ Bkb bt nki eb fijhnK ;[go fjN fcbwK

vkfJo?eN eo u[e/ jB.

www.krishijagran.comfcbwh d[Bhnk

orkbK dh p”Sko eo/rh dhfgek

nkbhnk fdy/rh vkfJo?eNo dh fcbw ftu fos/F psok

n?

;Zb{ ;[bskB pBD dh Nq/fBzr ftu i[N/

pk

67n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD nes{po 2015

Page 68: Krishi jagran punjabi magazine october 2015
Page 69: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

*38,740

*43,740*43,950

*48,950*46,850

*51,850

Page 70: Krishi jagran punjabi magazine october 2015

Published on 24th & Posted on 26-27 of Every Month RNI No. DELPUN/1999/06753 Postal Reg. No. DL-SW-1/4176/2013-15