kranti oct-march 2017 -final€¦ · Áø±+‹ nø√ºãs y2016-e÷syÃ 2017 3 ø£*dæ...

$: Kranti Oct-March 2017 -Final€¦ · Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 3 ø£*dæ eT˝≤ï&ÉT ÁbÕ+‘· kÕe÷õø£, Ä]úø£ |ü]dæú‘·T\qT n$
dü+|ü⁄Ï: 41 dü+∫ø£: 1 nø√ºãsY 2016-e÷sYÃ 2017 yÓ\: |ü~ s¡÷bÕj·T\Tdæ.|æ.◊. (e÷y√sTTdüTº) m.|æ., ‘Ó\+>±D., m.ˇ._. ø£$T°\ n~Ûø±s¡ |üÁ‹ø£

ø±]àø£es¡ Z Á| æj·T |ü ⁄ Á‘ ·T&ÉT, kÕVü≤dæø £ Hêj·T≈£î&ÉT, πø+Á<äø £$T° düuÛ Ñ T´&ÉT, Áf … Æ»+ø£ åH é ôdŒwü˝ ŸCÀq˝Ÿ ø £$T° ø±s¡´<ä]Ù ø± Áy ˚T&é <˚esêCŸ, |”&ç‘· Á| ü»\ Á| æj·T‘·eT Hêj·T≈ £îsê\T, ôdŒwü˝ Ÿ

CÀq˝Ÿ ø £$T° düuÛ Ñ T´sê\T ø± Áy ˚T&é nõ‘·\≈£î $|ü ¢e CÀVü‰s¡T ¢2016 qe+ãsY 24q uÛ≤s¡‘·

ø £eT÷´ìd ü T º bÕØ º (e÷y√sTTd ü T º )πø+Á<äø £$T° düu Û Ñ T´& ÉT, Áf… Æ»+ø£ åH émdt.C&é.dæ. ø±s¡ <ä]Ù ø±Áy˚T&é <˚esêCŸ(eT+E, s¡y˚Twt, jÓ÷π>XŸ, Á|ükÕ<é),Áf…Æ»+ø£åHé mdt.»&é.dæ. düuÛÑT´sê\T ø±.nõ‘· (ø±y˚])\T ˙\+ã÷sY n&É$ÁbÕ+‘·+ (eT\|ü⁄Œs¡+ õ˝≤¢, πøs¡fi¯sêÁwüº+) ˝Àì ø£¬s’≈£îfi¯+ Á>±eT+ e<ä›ã÷≥ø£|ü⁄ mHéøö+≥sY À neTs¡T …’Hês¡T.

($T>∑‘ê 2e ù|J˝À......)

Ä+Á<Ûä`ˇ&çXÊ dü]Vü≤<äT›˝À nø√ºãsY 24,2016q πø+Á<ä, sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«\ düeTq«j·T+‘√Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ, &çXÊ sêÁcÕº\≈£î #Ó+~q Áπ>Vü≤Ö+&é‡,mdt.z.õ.b˛©düTø£e÷+&√ ã\>±\T dü+j·TTø£Ô+>±ñ<äj·T+ 6 >∑+ˆˆ\≈£î sê+>∑÷&É e<ä› qTqï|æ.m˝Ÿ.õ.m. ã\>±\ô|’ nø£kÕà‘Y>± <ë&ç »]|æ31 eT+~ì Vü≤‘· #˚XÊs¡T. á e÷s¡Dø±+&É À

($T>∑‘ê 30e ù|J˝À......)

ø±Áy˚T&é <˚esêCŸ (dæ.dæ.m+.) ø± Áy ˚T&é nõ‘·(mdt.»&é.dæ.m+.)

uÛ≤s¡‘· $|ü¢y√<ä eT #·]Á‘· Àô|<ä› |òüT≥q`sê+>∑÷&É <ë&ç

kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢yêìøÏ 50 @fi¯ófl.......5bÕ‹πøfi¯fl Á|ü|ü+Nø£s¡D |òü*‘ê\T....10ø±s=Œπs≥¢ yÓT|üπø H√≥¢ s¡<äT› ......19dü]®ø£ Ÿ Áôd’ºø˘ ......25edüTÔ ùde\ |üqTï\ #·≥º+ .....28sê+>∑÷&É neTs¡T\T.....eT<Ûä´ù|J...30ÄsY.¬ø. Ç+≥s¡÷«´ ......42Á≥+|t mìïø£ .......48|ü+C≤ãT <ä[‘·T\ b˛sê≥+ .......51&ç.¬ø.˝À Á|üC≤ Á|ü‹|òüT≥q..................55

ø±Áy˚T&é <äj·T (mdt.»&é.dæ.m+.)ø±Áy˚T&é Á|ükÕ<é (mdt.»&é.dæ.m+.)

˝À|ü* ù|J˝À¢...

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹2

neTs¡T\≈£î πø+Á<äø£$T° $qÁeT+>± ‘·\e+∫ _–|æ&çøÏfiË¢‹ÔCÀVü‰s¡T¢ #ÓãT‘·Tqï~. neTs¡T\ ÄX¯j·T kÕ<Ûäq≈£î Á|ü‹»„#˚düTÔqï~. neTs¡T\ ÄX¯j·T kÕ<Ûäq≈£î Á|üC≤j·TT<ä∆ e÷sêZq <äè&ÛÉdü+ø£\Œ+‘√ eTT+<äT≈£îkÕ>±\ì j·÷e‘·TÔ bÕØºøÏ |æ\T|ü⁄ìdüTÔqï~.

πø+Á<ä+˝Àì Væ≤+<ä÷ bòÕdædüTº yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+, πøs¡fi¯ Àìk˛wü Ÿ bòÕdædüTº dæ.|æ.m+. ô|Hêï¬s’ $»j·THé Á|üuÛÑT‘·«+ ≈£îeTà¬ø’ÿe+<ä˝≤~ b˛©düT-bÕsê $T\≥Ø ø£e÷+&√ ã\>±\‘√ø£¬s’≈£îfi¯+ Á>±eT+ e<ä› <ë&ç #˚dæ ø±Áy˚T&é‡ <˚esêCŸ, nõ‘·\qTn¬sdüTº #˚dæ Á≈£Ls¡+>± ∫Á‘·Væ≤+dü\≈£î >∑T]#˚dæ Vü≤‘· #˚XÊs¡T.á Á≈£Ls¡Vü≤‘· \qT K+&ç+#ê*‡+~>±q÷, MÏøÏ e´‹πsø£+>±b˛sê&Ü*‡+~>±q÷ <˚X¯ Á|ü»\≈£î, Á|üC≤kÕ«$Tø£yê<äT\≈£î,<˚X¯uÛÑ≈£îÔ\≈£î, Á|ü»\≈£î |æ\T|ü⁄ìdüTÔHêï+. neTs¡T …’q á ø±Áy˚T&é‡≈£î≥T+u≤\≈£î, ã+<ÛäT$TÁ‘·T\≈£î, düVü≤ ø±Áy˚T&é‡≈£î πø+Á<äø£$T°Á|ü>±&ÛÉ dü+‘êbÕìï ‘Ó*j·TCÒdüTÔqï~. yê] u≤<Ûä˝À bÕ\T|ü+#·T≈£î+≥Tqï~.

eTq Á|æj·T‘·eT ø±. <˚esêCŸ (62) $|ü¢e Á|ükÕúq+ Ç˝≤ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. Äj·Tq |ü≥ºD ù|<ä ≈£î≥T+u≤ìøÏ #Ó+~qyê&ÉT.Äj·Tq≈£î uÛ≤s¡ , |æ\¢\T, ‘·eTTà&ÉT, #Ó …¢+&ÉT¢ ñHêïs¡T. Äj·Tqñqï‘· #·<äTe⁄ #·~yê&ÉT. Äj·Tq $|ü¢y√<äéT+˝À n&ÉT–&çq‘·sê«‘· Äj·Tq Ç\T¢ $|ü¢yêìøÏ πø+Á<ä+>± e÷]+~. 1980˝Àdæ.|æ.◊.(m+.m˝Ÿ.)(|æ.&ÉãT¢´.) ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T ÁbÕs¡+uÛ Ñ+ø±e&É+‘√ ø£sêï≥ø£˝À bÕØº ôd˝Ÿ ìsêàD≤\T @s¡Œ&Ü¶sTT. ÄdüeTj·T+˝À ø±. <˚esêCŸ m˝Ÿ n+&é Ï ø£+ô|˙˝À ñ<√´>∑+#˚düTÔHêï&ÉT. ø£sêï≥ø£ sêÁwüº bÕØº ÇHé#ÛêsY® ø±. #Ós¡T≈£L]sê»≈£îe÷sY (ÄC≤<é) Hêj·Tø£‘·«+˝À ø±Áy˚T&é‡ <˚esêCŸ, kÕπø‘Ysê»Hé\‘√ bÕ≥T eT]ø=+<äs¡T $|ü¢y√<äéT+˝À |üP]Ôø±\+ø±s¡´ø£s¡Ô\T>± m~>±s¡T. ø±. <˚esêCŸ 1980e <äX¯ø£+˝Àu…+>∑Tfi¯Ss¡T, yÓTÆdü÷s¡T, ø√˝≤sY\˝À »]–q b˛sê≤\˝ÀÁøÏj·÷o\+>± bÕ˝§ZHêï&ÉT. sêj·T#·÷sY, ;<äsY, ôV’≤<äsêu≤<é,ø£sêï≥ø£ À ¬s’‘ê+>∑ ñ<ä e÷ìøÏ Hê+~ |ü*ø±&ÉT. 1985 HêÏπøÄ+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ, ;Vü‰sY yÓTT<ä …’q ÁbÕ+‘ê˝À¢ »]π> $|ü¢e b˛sê≤\>∑T]+∫ $düÔè‘·+>± Á|ü#ês¡+ »]– ø±. <esêCŸ @.◊.m Ÿ.ÄsY.dæ.˝À ≈£L&Ü #˚sê&ÉT.

1985˝À bÕØº πø+Á<äø£$T°˝Àì $∫Ã¤qïø£s¡ eTTsƒê≈£îe´‹πsø£+>± »]–q b˛sê≤ìøÏ ø£sêï≥ø£˝À ø±. ÄC≤<éHêj·Tø£‘ê«q ø±ÁyT&é‡ <esêCŸ, kÕπø‘Y sê»Hé\‘√ ≈£L&çq ©&ç+>¥°+ ø°\ø£ bÕÁ‘· ìs¡«Væ≤+∫+~. ø±. ÄC≤<é Hêj·Tø£‘·«+˝À@s¡Œ&çq sêÁwüº ©&ç+>¥ °+ ôd’<ë∆+‹ø£+>±, sê»ø°j·T+>±<äè&ÛÉyÓTÆq ◊ø£´‘· >∑\ Hêj·Tø£‘·« °eTT>± ø£sêï≥ø£˝À $$<Ûäs¡+>±˝À¢ ñ<äé÷ìï eTT+<äT≈£î rdüT≈£îb˛sTT+~. ø£sêï≥ø£˝ÀeT]+‘·eT+~ bÕØº ø±s¡ ø£s¡Ô\qT n_Ûeè~∆ #˚düTø=ì 1987˝ÀbÕØº sêÁwüº Á|ü<∏äeT eTVü‰düuÛÑqT ìs¡«Væ≤+#ês¡T. á eTVü‰düuÛÑ À

ø±. ÄC≤<é sêÁwüº bÕØº ø±s¡ <ä]Ù>±q÷, ø±Áy˚T&é‡ <˚esêCŸ, kÕπø‘Ysê»Hé\‘√ bÕ≥T ◊<äT> ∑ T]‘√ sêÁw ü ºø £$T° (mdt.d æ.)mqTïø√ã&ç+~. á eTVü‰düuÛÑ ÀH˚ Á>±MTD ÁbÕ+‘·+˝À ¬s’‘ê+>∑ñ<ä e÷ìï ì]à+#ê\H˚ ìs¡íj·T+ rdüTø=ì ñ‘·Ôs¡ ø£sêï≥ø£ ˝Àìsêj·T#·÷sY, ;<äsY (@.|æ.ì ÄqTø=ì ñqï ÁbÕ+‘·+)\ yÓTÆ<ëqÁbÕ+‘êìøÏ ñ<äé÷ìï $düÔ]+#ês¡T. á Á>±MTD ÁbÕ+‘·e⁄<ä e÷ìøÏ ø±. <˚esêCŸ Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ê&ÉT.

n˝≤π> u…+>∑fi¯Ss¡T, ∫Á‘·<äTs¡Z, •eyÓTT>∑Z, yÓTÆdü÷sY, <Ûësê«&é,sêj·T# ·÷s Y , ;<äs Y ÁbÕ+‘ê˝À ¢ì $<ë´s ¡ T ú˝À ¢ø Ï $|ü ¢esê»ø°j·÷\qT rdüT¬ø[¢ Á|ü>∑‹|üs¡ $<ë´]ú πø+Á<ä nH˚ $<ë´]údü+|òü÷ìï ì]à+∫ ¬>’&é #˚XÊ&ÉT.

ø£sêï≥ø£˝À C≤‹ düeTdü´ eTT+<äT≈£î e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT bÕØºsêÁwüºø£$T° <ëì ÁbÕeTTK´‘· >∑T]Ô+∫ á düeTdü ô|’ ñ<ä e÷ìïì]à+#·&ÜìøÏ ø£qï&É $yÓ÷#·q s¡+>∑ nH˚ dü+düúqT ì]à+∫+~.

1990˝À ø £sêï≥ø£ sêÁw ü º bÕØ º 2e eTVü‰d üu Û ÑqTìs¡«Væ≤+#ês¡T. n<˚ düeTj·T+˝À @.|æ., ø£sêï≥ø£, ‘·$Tfi¯Hê&ÉTsêÁwüº ø£$T°\T πø+Á<ä |”¢q+ »s¡|ü&ÜìøÏ ìs¡íj·T+ rdüTø=ìπø+Á<ä |”¢q+ ìs¡«Væ≤+#êsTT. ‹]– 1991˝À bÕØº˝À 2edü+øå√uÛÑ+ e∫Ã+~. yÓTÆHêØº Á>∑÷|ü⁄ ‘·|ü⁄Œ&ÉT <Û√s¡DT\qT m+&É>∑&É÷Ôø£sêï≥ø£ mdt.dæ. &Ü≈£îýÓT+Ÿì s¡÷bı+~+∫ neø±X¯yê<äeTTsƒê≈£î e´‹πsø£+>± b˛sê&Ü\ì πø&ÉsY≈£î |æ\T|ü⁄ì∫Ã+~.$∫Ã¤qïø£s¡ eTTsƒêqT ns¡ú+ #˚düTø=ì ôd’<ë∆+‹ø£+>± b˛sê&Ü\H˚~M] \ø£å +.

1993˝À ø£sêï≥ø£ sêÁwüº |”¢q+ »]–+~. nœ\ uÛ≤s¡‘·bÕØº eTVü‰düuÛÑ˝À uÛ≤>∑+>± 1995˝À ø£sêï≥ø£ 3e sêÁwüºeTVü‰düuÛÑ »]–+~. á eTVü‰düuÛÑ À ø±. <˚esêCŸ ø±s¡ <ä]Ù>±q÷‘·q sêÁwüºø£$T° mqTïø√ã&ç+~. n˝≤π> 1995˝À »]–qnœ\ uÛ≤s¡‘· bÕØº eTVü‰düuÛÑ˝À ø±. <˚esêCŸ Á|ü‘êé÷ïj·Tπø+Á<äø£$T° düuÛÑT´ì>± mìïø£j·÷´&ÉT. 1997˝À |üP]Ôø±\+πø+Á<äø£$T° düuÛÑT´ì>±q÷ ø√Ä|tº #düTø√ã&çHê&ÉT. u…+>∑TfiSs¡T˝À1999˝À X¯Á‘·Te⁄ ‘·qqT #·T≥TºeTTÏºq|ü⁄Œ&ÉT uÛÑj·T|ü&É≈£î+&Ü#êø£#·ø£´+>± ‘·|æŒ+#·Tø√>∑*>±&ÉT.

2001˝À dæ.|æ.◊.(m+.m˝Ÿ.)[|”|ü⁄˝Ÿ‡yêsY] 9e ø±+Á¬>dt»]– ø±. <˚esêCŸ dæ.dæ.˝ÀøÏ, n˝≤π> |ü•ÃeT Øõq˝Ÿ ã÷´s√düuÛÑT´ì>±q÷ mìïø£j·÷´&ÉT. 2002 ˝ÀH˚ ø£sêï≥ø£ |üsYôdŒøÏºyéÁbÕ+‘· ñ<äé÷ìï ˙s¡T>±s¡Ã&ÜìøÏ sêÁwüºø£$T°˝À eTT+<äT≈£îe∫Ãq neø±X¯yê<ä $∫Ã¤qïø£s¡ eTTsƒê Á|üj·T‘êï\qT ø±Áy˚T&é‡<˚esêCŸ, kÕπø‘Y sê»Hé\T <äè&ÛÉ+>± n&ÉT¶ø=Hêïs¡T. 2003˝À»]–q sêÁwüº |”¢q+˝À eT˝≤ï&é |üsYôdŒøÏºyéì ÄyÓ÷~+|üCÒXÊs¡T.bÕØº 9e ø±+Á¬>dt≈£î eTT+<˚ »]–q ø£sêï≥ø£ sêÁwüº eTVü‰düuÛÑs¡÷bı+~+∫q eT˝≤ï&ÉT |üsYôdŒøÏºyéì dæ.dæ. ÄyÓ÷~+∫+~.ø£sêï≥ø£ sêÁwüºø£$T° ø±s¡ <ä]Ù ø±ÁyT&é‡ kÕπø‘Y sê»Hé, <esêCŸ\T

3Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

ø£*dæ eT˝≤ï&ÉT ÁbÕ+‘· kÕe÷õø£, Ä]úø£ |ü]dæú‘·T\qT n<Ûä j·Tq+#˚XÊs¡T. Ä |üsYôdŒøÏºyé ÁbÕ+‘· ñ<ä eT n_Ûeè~∆ À M]s¡Te⁄s¡Tø°\ø£bÕÁ‘· eVæ≤+#ês¡T. nø£ÿ&É ñ<äéT+ y˚fi¯S¢qT≈£î+≥Tqï‘·s¡TD+˝ÀH˚ 2005 |òæÁãe]˝À b˛©düT\T ø±. kÕπø‘Y sê»Héô|’#˚dæq <ë&çì Äj·Tq Ms√∫‘·+>± ‹|æŒø=&ÉT‘·÷ neTs¡T&Ó’Hês¡T.

ø±. kÕπø‘Y sê»Hé neTs¡‘·«+ ‘·sê«‘· ø£sêï≥ø£˝Àì$∫Ã¤qïø£s¡ neø±X¯yê<äT\T dæ.|æ.◊.(e÷y√sTTdüTº) @sêŒ≥TqTe´‹πsøÏdü÷Ô 2005 qe+usY À ]$»ìdüTº |ü+<∏ëqT eTT+<äT≈£î‘Ó#êÃs¡T. á ]$»ìdüTº |ü+<∏ë≈£î e´‹πsø£+>± dæ.dæ., ÄsY._.\¬>’&ÓHé‡˝À ø±. <˚esêCŸ b˛sê≥+ ø=qkÕ–+#ê&ÉT. 2006˝À»]–q bÕØº sêÁwüº 5e eTVü‰düuÛÑ˝À yÓTC≤Øº ø±Áy˚T&é‡ bÕØº|ü+<∏ëqT n+Ïô|≥Tºø=ì ñ+&ç neø±X¯yê<ä ]$»ìdüTº eTTsƒêqTe´‹πsøÏ+#·&É+‘√ dü+øå√uÛÑ+ |ü]cÕÿs¡yÓTÆ+~. neø±X¯yê<ä]$»ìdüTº eTTsƒê bÕØºì $&ç∫ yÓ[¢b˛sTT+~.

1985˝À bÕØº˝À ‘·˝…‹Ôq dü+øå√uÛÑ+ e\¢ ‘·$Tfi¯Hê&ÉTbÕØº À ôd’<ë∆+‹ø£, sê»ø°j·T >∑+<äs¡>√fi¯+ HÓ\ø=qï~. Ç˝≤+Ï|ü]dæú‹˝À ìC≤sTTr >∑\ q÷‘·q ø±Áy˚T&é‡ì |ü⁄qdü‡+|òüTÏ‘·+#˚dæ q÷‘·q sêÁwüºø£$T°ì @s¡Œs¡∫ nø£ÿ&É ñ<ä eT ìsêàD≤ìøÏø±. <˚esêCŸ #˚dæq ø£èwæ #ê˝≤ ÁbÕ<Ûëq´‘· >∑\~, eTs¡Te Òì~.ø±. <˚esêCŸ ‘·$Tfi¯Hê&ÉT bÕØºì ¬>’&é #˚ùd u≤<Ûä´‘·qT ≈£L&ÜrdüT≈£îHêïs¡T. 2002˝À ‘·$Tfi¯Hê&ÉT˝À ñ<äé÷ìï n_Ûeè~∆#˚j·T&Üì¬ø’ |üsYôdŒøÏºyé ÁbÕ+‘êìï ìsê∆]+#·Tø=ì kÕj·TT<Ûäb˛sê≤ìï n_Ûeè~∆|üs¡Ã&É+ ø√dü+ $T\Ø ø±´+|ü⁄ ìs¡«Væ≤düTÔqïdüeTj·T+˝À ãVæ≤s¡ Z‘·yÓTÆ X¯Á‘·Te⁄ <ë&ç #˚j·T&É+‘√ sêÁwüºø±s¡ <ä]Ù‘√ bÕ≥T #ê˝≤ eT+~ ø±Áy˚T&é‡ n¬sdüTº nsTTHês¡T.Bì‘√ 2003 ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À ø±. <˚esêCŸ ‘·$Tfi¯Hê&ÉT sêÁwüºø±s¡´<ä]Ù u≤<Û ä´‘·\T ≈£L&Ü rdüTø√yê*‡ e∫Ã+~. n<˚düeTj·T+˝À πøs¡fi¯ À »qX¯øÏÔ, Ç‘·s¡ $T‘·yê<ä bÕØº\qT $&ç∫ãj·TÏøÏ e∫Ãq ì»yÓTÆq $|ü¢e X¯≈£îÔ\‘√ #·s¡Ã\T »]|æ bÕØº À#˚s¡TÃ≈£îHêïs¡T. Bì‘√ πøs¡fi¯ À dü¬s’q |ü+<∏ë˝À bÕØº @s¡Œ&ç+~.mdt.z.dæ.ì @sêŒ≥T #˚dæ nø£ÿ&É ø±]àø£es¡Z ñ<ä eT+ ã\|ü&˚ ≤ø±. <˚esêCŸ ¬>’&é #˚XÊ&ÉT.

ø±. <˚esêCŸ <äøÏ åD uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ ˝Àì nH˚ø£ uÛ≤wü\Te÷≤¢&É>∑\ düeTs¡ú‘·\T ô|+#·T≈£îHêï&ÉT. Ç+^¢wüß, ‘·$Tfi¯+,eT\j·÷fi+, ø£qï&ÉuÛ≤wü\ô|’ |ü≥Tº kÕ~Û+#ês¡T. neø±Xyê<äT\≈£îe´‹πsø£+>± bı*$Tø£˝Ÿ &Ü≈£îýÓT+≥T¢ sêj·T&É+, bÕØºø±s¡ ø£s¡Ô\qT dæ<ë∆+‘·|üs¡+>±, sê»ø°j·T|üs¡+>± m~–+#˚ ø£èwæ#˚j·T&É+, düs¡Tÿ´\s¡T¢ sêj·T&É+, bÕØº |üÁ‹ø£\≈£î yê´kÕ\Tsêj·T&É+, uÀ~Û+#·&É+˝À H˚s¡Œ]>± ñ+&˚yê&ÉT. bÕØº˝À¬søÏº|òæπøwüHé ìs¡«Væ≤+#˚+<äT≈£L, q÷‘·q Hêj·Tø£‘ê«ìï n_Ûeè~∆#˚ùd+<äT≈£L Hêj·Tø£‘·« ‘·ØŒ¤<äT ø±s¡ Áø£eT+ (©&ÉsYwæ|t Áf…Æì+>¥Áb˛Á>±yéT-m˝Ÿ.Ï.|æ.) ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT.

2007˝À ‘·$TfiHê&ÉT ùdºŸø£$T°‘√ ø£*dæ eT<ÛäT¬s’, ~+&ç>∑ ŸÁbÕ+‘ê\ |üsYôdŒøÏºyéqT s¡÷bı+~+∫ <ëìì neT\T|üπsÃ+<äT≈£îyÓ[¢q ø=~› s√E˝À¢H˚ nø£ÿ&ç kÕj·TT<Ûä <äfi¯+ n¬sdüTº ø±e&É+,¬s+&Ée <äfi¯+ô|’ ≈£L&Ü b˛©düT <ë&ç »]– ø£e÷+&ÉsY neTs¡T&ÉTø±e&É+‘√ ‘ê‘êÿ*ø£+>± ã\>±\qT yÓqøÏÿ rdüTø=ì ÄeP´Vü‰‘·àø£ |ü<∏äø±ìï $s¡$T+#·Tø√yê*‡ e∫Ã+~.

Ä|üπswüHé Á^HéVü≤+Ÿ˝À uÛ≤>∑+>± |ü•ÃeT ø£qTeT˝À¢rÁe‘·s¡yÓTÆq X¯‘·è ìs¡“+<Ûä+ q&ÉTeTH˚ ‘·–q ôd’<ë∆+‹ø£,sê»ø°j·T, ìsêàD|üs¡ düHêïVü‰\T |üP]Ô #˚düTø=ì ø±. <˚esêCŸHêj·Tø£‘·«+˝À ø£sêï≥ø£, πøs¡fi¯ ø±Áy˚T&é‡ nH˚ø£ ø£wüºqcÕº\TuÛÑ]dü÷ÔH Áf…Æ»+ø£åHé ñ<ä eT ìsêàD≤ìøÏ |üPqT≈£îHêïs¡T. eT˝≤ï&ÉTqT+&ç ãj·T\T<˚] X¯Á‘·T<ë&ÉT\ HÓ~]dü÷ÔH˚ HÓ\\ ‘·s¡ã&çÁ|üj·÷DÏ+∫ Áf…Æ»+ø£åHé (eT÷&ÉT sêÁcÕº\ uÀs¡¶sY)≈£î #˚s¡T≈£îHêï&ÉT.ø±. <˚esêCŸ nø£ÿ&É mdt.»&é.dæ.ì @sêŒ≥T #˚dæ ‘êqT dü«j·T+>±<ëì ø±s¡ <ä]Ù u≤<Ûä ‘·\T #˚|ü≤º&ÉT. Ä ÁbÕ+‘· Á|ü»˝À¢øÏ yÓ[¢düπs« (es¡Z|ü]o\q) ìs¡«Væ≤+∫ ø±. <˚esêCŸ Hêj·Tø£‘·«+˝À&Ü≈£îýÓT+Ÿ s¡÷bı+~+#ês¡T. ‘·q Hêj·Tø£‘·«+˝À mdt.»&é.dæ.Ä ÁbÕ+‘·+˝À kÕj·TT<Ûä ¬>]˝≤¢ <äfi≤\qT ì]à+∫ Bs¡Èø±\kÕj·TT<Ûä b˛sê≥ sê»ø°j·÷\qT Ä~yêd” Á|ü»˝À¢ ãVüQfi¯Á|ü#ês¡+ #˚dæ+~. bÕØº Hêj·Tø£‘ê«q |æ.m˝Ÿ.õ.@. sê»ø°j·T-ôd’ìø£ Á|ü#ês¡ ø±´+ô|sTTHéì $»j·Te+‘·+ #dæ+~. Á|üC≤$eTTøÏÔ¬>]˝≤¢ <äfi≤\T eT]+‘·>± Á|ü»˝‘√ düyÓTÆø£ýÓTÆHêsTT. áø±´+ô|sTTHé˝À uÛ≤>∑+>± ø=ìï ã&Üã÷s¡T®yê, ãVüQfi¯C≤‹ø£+ô|˙\ ÄdüTú\T <Ûä«+dü+ >±$+#·ã&Ü¶sTT. Áf…Æ»+ø£åHé˝À ñ<äéT+ ]$»ìC≤ìøÏ e´‹πsø£+>± m≈£îÿô|≥ºã&É&É+‘√ n~πøs¡fi¯ bÕ\ø£ ]$»ìdüTº\≈£î >=&É¶* ô|≥Tº>± e÷]+~. áø±´+ô|sTTHé n+‘·Ï˝Àq÷ ø±. <˚esêCŸ ÁøÏj·÷o\ uÛÑ÷$Tø£ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. ø±. <˚esêCŸ Hêj·Tø£‘·«+˝À Ä ÁbÕ+‘· Á|ü»˝À¢øÏyÓ[¢ kÕe÷õø£ |ü]XÀ<Ûäq (es¡Z|ü]o\q) ìs¡«Væ≤+∫ &Ü≈£îýÓT+Ÿs¡÷bı+~+#ês¡T.

ø±. <˚esêCŸ $|ü¢e ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\‘√, eTTK´+>±qø£‡˝ŸãØ‘√ dæ.dæ. ‘·s¡|ü⁄q #·s¡Ã\T »]bÕs¡T. bÕØº\ sêÁwüº|üÁ‹ø£\T, Á|üC≤dü+|òü÷\ |üÁ‹ø£\T q&çbÕs¡T. πø+Á<ä|üÁ‹ø£\≈£î(yê´Hé>±sY¶-|”|ü⁄˝Ÿ‡e÷sYÃ) yê´kÕ\T sêXÊs¡T. m˝Ÿ.Ï.Ï.Ç.b˛sê≥+ z≥$T #Ó+<ä&ÜìøÏ ø±s¡D≤\qT $X‚¢wæ+∫ |”|ü⁄ Ÿ‡e÷sYÃ|üÁ‹ø£˝À yê´kÕ\T sêXÊ&ÉT. <˚X¯+˝À kÕj·TT<Û ä b˛sê≥ìs¡«Vü≤D¬ø’ Äj·TT<Ûë\T, eT+<äT>∑T+&ÉT, Á¬>H˚&é‡ ‘·~‘·sê\e⁄‘·Œ‹Ô Àq÷, düs¡|òüsê˝À¢q÷ ø±. <esêCŸ eTTK´bÕÁ‘· ìs¡«Væ≤dü÷Ôe#êÃ&ÉT.

2009˝À <˚X¯ bÕ\ø£esêZ\T eTq bÕØº˙, <˚X¯yê´|üÔ+>±$|ü¢y√<äé÷ìï ‘·T&ç∫ô|fÒº \ø£å´+‘√ Á^HéVü≤+Ÿ Ä|üπswüHéù|s¡T‘√ ô|<ä› <ë&çì ÁbÕs¡+_Û+#êsTT. |ü•ÃeT ≈£qTeT˝Áf…Æ»+ø£åHé À $|ü¢y√<ä eT q÷‘·q s¡+>±ìï ÁbÕs¡+_Û+#·&É+‘√


πø+Á<ä, sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«\T m˝Ÿ.◊.dæ. bÕ\d” À uÛ≤>∑+>± ≈£îÁ≥|üìï ø±. <˚esêCŸqT, ø±. nõ‘·qT |ü≥Tºø=ì, ∫Á‘·Væ≤+dü\≈£î>∑T]#˚dæ m<äTs¡Tø±\TŒ\ ù|s¡T‘√ Vü≤‘·´#˚XÊsTT.

ø±. <˚esêCŸ >∑T]+∫ eTs√ eTTKýÓTÆq n+X¯+ ø±. eØZdtyês¡düTì>± ì\e&É+. 50 dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ Á|ü»\ ø√dü+neTs¡T&Ó ’q eØZdt ÄX¯j·÷\qT ø=qkÕ–+#ê\ì Á|ü»\Tø√s¡T≈£î+≥THêïs¡T. Ä e÷s¡Z+˝ÀH˚ eTq Á|æj·T‘·eT Hêj·T≈£î&ÉTø±. <˚esêCŸ Hêj·Tø£‘·«+˝À kÕj·TT<Ûä ¬>]˝≤¢ <äfi≤\T Á|ü»\e<ä›≈£î yÓfi¯¢>±H˚ yês¡T #·Ts¡T≈£î>± ñ<ä´$TdüTÔHêïs¡T. H˚&ÉT ø±.<˚esêCŸ, ø±. nõ‘·\ neTs¡‘ê«ìï m‹Ô|üÏº Á|ü»\T eTT+<äT≈£îq&ÉTdüTÔHêïs¡T. yê] ÄX¯j·T kÕ<Ûäq≈£î Bø£å ã÷qT‘·THêïs¡T.

ø±. <˚esêCŸ neTs¡‘·«+ <˚X¯+˝Àq÷, eTØeTTK´+>±Áf…Æ»+ø£åHé À eTq bÕØºøÏ ô|<ä› qwüº+. uÛ≤s¡‘· $|ü¢e+ ˇø£ eT+∫Hêj·T≈£îDÏï ø√˝ÀŒsTT+~. uÛ≤eC≤\|üs¡+>±, ôd’<ë∆+‹ø£+>±,sê»ø°j·T+>± Äj·Tq |ü]D‹ #Ó+~q ø±Áy˚T&é. Äj·Tq #ê˝≤n+‘·s¡Z‘· b˛sê≤˝À¢ bÕ˝§ZHêïs¡T, yêÏì ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. Äb˛sê≤˝À¢ Äj·Tq sê≥T<˚ ≤&ÉT. ‘·≈£îÿe d”«j·÷‘·àø£ X¯≈£îÔ\T,‘·≈£îÿe eqs¡T˝Ò ñHêï >=|üŒ <ÛÓ’s¡´+‘√, <äè&ÛÉyÓTÆq |ü≥Tº<ä\‘√|üì#˚XÊ&ÉT. Á|ü‹ ˇø£ÿ]‘√ ø£*dæyÓT\dæ yÓT*π>yê&ÉT. bÕØºø±s¡´ø£s¡Ô\˝À Á|üC≤kÕ«$Tø£ yê‘êes¡D+ ô|+bı+~+#ê&ÉT.Á|ü»\, $|ü¢e ø±s¡´ø£s¡ Ô\ $XÊ«dü+ #·÷s¡>=Hêïs¡T. yê]Vü≤è<äj·÷˝À¢ mqïÏø° ì*∫b˛sTT ñ+≤s¡T.

bÕØº dü+ã+<Ûë\T ‘Ó–Hê, nø£ÿ&É bÕØº mH√ï ø£wüºqcÕº\qTm<äTs=ÿqï|üŒÏø° yÓTTø£ÿy√ì $XÊ«dü+‘√ Äj·Tq eéVü≤]+#ê&ÉT.Äj·Tq ìkÕ«s¡ú e´øÏÔ. ø£$T° ìs¡ísTT+∫q~ @<Ó’Hê Äj·Tq ‘·qø£s¡Ôe´+>± d”«ø£]+#ê&ÉT. uÛ≤s¡‘· $|ü¢e+˝À, eTTK´+>± |ü•ÃeTø£qTeT\T, @.|æ., ‘Ó\+>±D≤, <ä+&Éø±s¡D´ ñ<ä e÷\ ø±Áy˚T&é‡dü<ë Äj·Tìï C≤„|üø£+ ô|≥Tº≈£î+≤s¡T. Äj·Tq n+øÏ‘·uÛ≤e+,ø£]ƒq ÁX¯eT, ‘ê´>∑ìs¡‹ bÕØºì ‘·|üŒø£ eTT+<äT≈£î rdüT¬øfi¯ó¢‘êsTT.ø±. <˚esêCŸ #Ó≈£îÿ#Ó<äs¡ì <äè&ÛÉBø£å Á|üdüTÔ‘·+ »]–q uÛ≤ØqcÕºìï n~Û>∑$T+#·≤ìøÏ ìs¡+‘·s¡+ πø&ÉsYì ñ‘˚Ô»|üs¡Tdü÷ÔH˚ñ+≥T+~.

Äj·Tq kÕ+düÿè‹ø£ s¡+>∑+˝À |üì#˚dü÷Ô $|ü¢e ‘ê\T #ê˝≤nqTs¡ø Ï Ô‘√ bÕ&˚yê&ÉT. Äj·Tq ìs¡+‘·s¡+ ø±Áy˚T&é‡‘√ø£*dæq|ü⁄Œ&ÉT yê] Äs√>∑´, jÓ÷>∑πøåe÷\T ‘Ó\TdüTø√e&É+‘√bÕ≥T Á|ü‹ $wüj·T+˝À eT+∫ dü\Vü‰\T Ç#˚Ãyê&ÉT. eT+∫ø±Áy˚T&û ¢ yê‘êes¡D≤ìï ≈£\T>∑CÒùdyê&ÉT. ¬>]˝≤¢ CÀq¢˝À|üs¡´ÏdüTÔqï|ü⁄Œ&ÉT nø£ÿ&ç ñ<äéT+˝Àì eT+∫ n+XÊ\qTm‹Ô|ü≥º&É+‘√ bÕ≥T HÓ¬>Ïyé n+XÊ˝ô|’ <äèwæº ô|Ïº yêÏìdü]#ùd˝≤ sê»ø°j·T -ôd’<ë∆+‹ø£ ¬>’&ÓHé‡ Ç#Ãyê&ÉT. ‘·q≈£î ‘Ó*dæq$wüj·÷\T Ç‘·s¡T\≈£î m+‘· düŒwüº+>± #Óù|Œyês√ uÛÒwü»+Ò≈£î+&Ü n<˚ ‘·s¡Vü‰˝À Ç‘·s¡T\ qT+&ç H˚s¡TÃ≈£îH˚yê&ÉT. kÕ<ë

d”<ë Jeq+, ø±]àø£es¡Z <äèø£Œ<∏ä+ Äj·Tq˝À ñÏº|ü&˚$.

Äj·Tq Ä<äsêÙ\qT m‹Ô|ü≤º*‡+~>± bÕØº ÁX‚DT\ìï+Ïø°dæ.dæ. |æ\T|ü⁄ìk˛Ô+~. ø±. <˚esêCŸ ìs¡+‘·s¡+ Á|ü<ä]Ù+∫q>=|üŒ $|ü¢e dü÷Œ¤]Ô˙, |ü≥Tº<ä\q÷, <ÛÓ’s¡´kÕVü≤kÕ\q÷, ø£]ƒq|ü]dæú‹˝À ìØ“¤‹‘√ ñ+&˚ Äj·Tq ø£eT÷´ìdüTº Ä<äsêÙ\qTø=qkÕ–+#ê\˙ bÕØº ÁX‚DT\ìï+Ïø° πø+Á<äø£$T° |æ\T|ü⁄ìk Ô+~.Äj·Tq y˚dæq $|ü ¢e e÷s¡ Z+˝À Á|üj·÷DÏdü÷Ô qcÕº\qT‘=\–+#·T≈£îH˚ ≤ @ÏøÏ m<äTØ<˚ Á|üj·T‘·ï+ #˚dü÷ÔH˚ <ä÷s¡<äèwæºø£*–q ø±. <˚esêCŸ˝≤ bÕØº ÁX‚DT\˙ï m<ä>±\ì πø+Á<äø£$T°Ä•düTÔqï~. ø±Áy˚T&é‡ n˝≤ m<ä>∑&Éy˚T Äj·Tq düàè‹øÏ >=|üŒìyê[. bÕØº πø&És¡ ¢≈£î, n‘·ì ≈£î≥T+u≤ìøÏ düVü≤y˚<äqqT,dü+‘êbÕìï ‘Ó\T|ü⁄‘·THêï+.

ø±. nõ‘· (ø±y˚])(45) ‘·$Tfi¯Hê&ÉT sêÁwüº sê»<Ûëì #ÓHÓ’ï˝Àù|<ä ≈£î≥T+ã+˝À »ìà+∫+~. ÄyÓT 1980\ ∫e]˝À$|ü¢y√<äéT+˝ÀøÏ n&ÉT>∑Tô|Ïº+~. $<ë´]ú>± ñqï|ü⁄Œ&˚ ø±.nõ‘· ‘‘·$Tfi¯Hê&ÉT ô|q÷ï]yÓTÆ ø£»>∑+’ nH˚ eTVæ≤fi≤ dü+|òüT+˝À#˚] Hêj·T≈£îsê*>± |üì#˚dæ+~. eTVæ≤fi¯\ô|’ »]π> Væ≤+dü≈£îe´‹πsø£+>± ÄyÓT mH√ï b˛sê≤\≈£î Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+∫yê]ì $|ü ¢ee÷s¡ Z+˝À q&ç|æ+#˚+<äT≈ £î ø £èwæ #˚dæ+~.‘·$Tfi¯Hê&ÉT˝À ìs¡“+<Ûä+ yÓTT<ä\T ø±e&É+‘√ 2002˝À ÄyÓTs¡Vü≤dü´ J$‘êìøÏ yÓ[¢ |ü≥ºD Á|üC≤dü+|òü÷\≈£î H˚‘·è‘·«+eVæ≤+∫+~. ÄyÓT ÁfÒ&éj·T÷ìj·THé b˛sê≤\qT q&ç|æ+~.‘·$Tfi¯Hê&ÉT bÕØº À ‘· …‹Ôq neø±X¯yê<ä |ü+<∏ëøÏ e´‹πsø£+>±b˛sê&ÉT‘·÷ eTq bÕØº jÓTTø£ÿ dü¬s’q |ü+<∏ë yÓ’|ü⁄ <äè&ÛÉ+>±ì\u&ç+~. ‘·q J$‘· düVü≤#·s¡T&ÉT neø±X¯yê<ä|ü+<∏ë#˚|üÏºq|üŒÏø° ÄyÓT $|ü¢e |ü+<∏ë yÓ’ù| <äè&ÛÉ+>± ì\ã&ç+~.|ü⁄s¡TcÕ~Û|ü‘ê´ìøÏ e´‹πsø£+>± bÕØº ˝À|ü ≤, ãj·T≤ <äè&ÛÉ+>±n\Tô|s¡T>∑ì b˛sê≥+ #˚dæ+~. 2012˝À ÄyÓT mdt.»&é.dæ.˝ÀøÏmìïø£sTT´+~. ø√j·T+ã‘·÷ÔsY n¬sdüTº\ ‘·sê«‘· ø±. nõ‘·qT≈£L&Ü n¬sdüTº #˚ùd+<äT≈£î b˛©düT\T nH˚ø£kÕs¡T¢ Á|üj·T‹ï+#ês¡T.mdt.»&é.dæ. ìs¡íj·T+ y˚Ts¡≈£î Á|ü»*ï Äs¡ZHÓ’CŸ #˚ùd+<äT≈£î ÄyÓTÁf…Æ»+ø£åHé ¬>]˝≤¢ <äfi≤˝À¢ ñ+&ç |üì#˚dæ+~. ø±. nõ‘· ø±.<˚esêCŸ‘√ bÕ≥T neTs¡Tsê˝…’+~.

ø±Áy˚T&é‡ <˚esêCŸ, nõ‘·\qT eTqqT+&ç <ä÷s¡+ #˚j·T&É+<ë«sê <√|æ&û bÕ\ø£esêZ\T $|ü¢yêìï Ä|ü>∑\+ nì |ü>∑Ïø£\\T ø£+≥THêïs¡T. á ø±Áy˚T&é‡ neTs¡‘·«+ Á|üC≤ ñ<ä e÷\≈£î,bÕØºøÏ rs¡ì qwüºy˚T nsTTq|üŒÏø° yês¡T n»sêeTs¡+>± eTq˝À,Á|ü»˝À¢ ì*#˚ ñ+≤s¡T. ìs¡+‘·s¡+ yê] $|ü¢e dü÷Œ¤]Ôì eT~˝Àì+|ü⁄ø=ì |ü⁄s√>∑$T<ë›+. neTs¡T\ ÄX¯j·T kÕ<Ûäq¬ø’ n+øÏ‘·uÛ≤e+‘√ ñ<ä $T<ë›+. neTs¡T\ ÄX¯j·÷\qT |üP]<ë›+.

πø+Á<äø£$T°,

dæ.|æ.◊.(e÷y√sTTdüTº)


ñqï+‘· es¡≈£î n˝≤π> e÷y√ Ä˝À#·q eTTdüT>∑T˝À ã÷s¡T®yêÁ| ü‹ì<Û ä T\T <ë>∑Tqï+‘· es¡≈ £î k˛wü*düT º d üe÷»+˝Àô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq |ü⁄qs¡T<ä›s¡D≈£î neø±XÊ\T ñ+≤sTT. n~ø£eT÷´ìdüTº bÕØº ÀøÏ #=s¡ã&ç $T‘·yê<ä, n‹yê<ä neø±X¯ yê<äs¡÷bÕ˝À¢ ]$»ì»+>± <ëì Á|üuÛ≤yêìï #·÷|ædüTÔ+~.

#Ó’Hê˝À >=|üŒ ÁXÊ$Tø£es¡Z kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e+ neT\T »]–q$<Ûëq+

1965 qe+ãsY˝À j·÷y√ yÓHé j·TTyêHé ˇø£ Hê≥ø£+(Vü‰jYT EsTTì Ä|ò”düT qT+&ç ‘=\–+#ês¡T) >∑T]+∫ sêkÕ&ÉT.ô|øÏ+>¥ &ç|üP´° y˚Tj·TsY eP`Vü‰Hé qT $eT]Ùdü÷Ô sêdæq Äyê´d ü+‘√ #·s ¡ Ã ÁbÕs ¡+uÛ Ñy Ó T Æ+~. e÷y√ Ä Hê≥ø±ìï$eT]Ù+#·&É+, Á|üC≤_ÛÁbÕj·T+ düMTø£]+#·&É+, X¯≈£î Ô\qTô|+bı+~+#·&É+ »]–+~. n˝≤ ]$»ìdüTº Hêj·T≈£î\qT$eT]Ùdü÷Ô nH˚ø£ yê´kÕ\T e#êÃsTT. n|ü&ÉT ô|≥Tºã&ç<ëØe÷ØZj·TT\qT ‘=\–+∫ kÕ+düÿè‹ø £ $|ü ¢e ãè+<ëìï|ü⁄q]ï]à+#ês¡T. 1966 y˚T 16q kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e+ düs¡Tÿ´\sYyÓ\Te&ç+~. ô|øÏ+>¥ $X¯«$<ë´\j·T+˝À yÓTT<äÏ k˛wü*düTº ô|<ä›nø£åsê\ b˛düºsYqT e÷y√ düeT]∆+#ê&ÉT. Ä>∑düTº 8q e÷y√ dü«+‘·nø£åsê\‘√ ªªn~Ûø±s¡ πø+Á<ëìï ã<ä›\T ø=≥º+&çμμ b˛düºs¡TqT$&ÉT<ä\ #˚XÊ&ÉT. <˚X¯yê´|æ‘· Á|ü#ês¡+ »]–+~. nìï$X¯«$<ë´\j·÷\T, bÕsƒ¡XÊ\\ qT+&ç eT÷&ÉT HÓ\˝À¢H˚ ¬s+&ÉTø√≥¢ eT+~ $<ë´s¡Tú\T ñô|Œq˝≤ ø£~* e∫Ã ¬s&é >±sY¶‡&ç≤#YyÓT+≥¢ À düMTø£è‘·T\j·÷´s¡T. <˚X¯yê´|æ‘·+>± kÕ+düÿè‹ø£$|ü¢e+ $düÔ]+∫+~. kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e+ yÓTT<ä\j˚T´ HêÏøÏn+fÒ 1966 eT<Ûä ø±˝≤ìøÏ ô|≥Tºã&ç<ëØ e÷ØZj·TT\ Á|üuÛ≤e+ã\+>± ñ+~. dæ.dæ.˝Àì 7>∑T]‘√ ñqï kÕº+&ç+>¥ ø£$T°˝Àø±. e÷y√‘√ bÕ≥T #Í`mHé …’, *Hé|æj·÷y√ eTT>∑TZπs (yÓTÆHê]°)ø±]àø£es¡Z $|ü¢e |ü+<∏ë yÓ’|ü⁄ ì*#ês¡T. $eTTøÏÔøÏ |üPs¡ + #Ó’Hêø£eT÷´ìdüTº bÕØº À n+‘·s¡Z‘· b˛sê≤\T, ¬s+&ÉT |ü+<∏ë\ eT<Ûäb˛sê≤\T Äs¡T »]–Hê, $eTTøÏÔ ‘·sê«‘· ø±y√`ø±+>¥, ô|+>¥°`VüQyêjYT |ü+<∏ë\≈£î e´‹πsø£+>± eTs√ ¬s+&ÉT »]–Hêne˙ï ≈£L&É n+‘·s¡Z‘·+>± |ü]cÕÿs¡eTj·÷´sTT. ø±ì Ç|ü&ÉT]$»ìdüTº\T m+‘√ X¯øÏÔe+‘·+>± ‘·j·÷s¡T ø±e&É+‘√ bÕ‘·b˛sê≥ |ü<ä∆‘·T\ <ë«sê z&ç+#·&É+ kÕ<Ûä + ø±<äT.

ø±Áy˚T&é e÷y√ e÷s¡Z<äs¡Ùø£‘ê«q $|ü¢e πø+Á<ä Hêj·Tø£‘·«+$XÊ\ Á|üC≤˙ø£+ MT<ä $XÊ«dü+ ñ+∫ es¡Z|ü+<∏ë` Á|üC≤|ü+<∏ëqT neT\T #˚dü÷Ô ô|<ä› dü+K´˝À Á|ü»\qT düMTø£]+#·&É+<ë«sêH˚ ã÷s¡T®yê es¡Z+ ôV≤&é ø±«s¡ºsYô|’ <ë&çì ÁbÕs¡+_Û+∫+~.ø±. e÷y√ dü«j·T+>± ªã÷s¡T®yê ôV≤&é ø±«s¡ºsYqT ã<ä›\T ø=≥º+&çμnì |æ\T|æ#êÃ&ÉT. k˛wü*düTº $|ü¢e+ |ü⁄s√>∑$T+∫+~. n˝≤ÁbÕs¡+uÛ ÑyÓT Æq kÕ+düÿè‹ø£ $|ü ¢e+˝À Á|ü»\T eTT+<äT>±$<ë´s¡Tú\T, y˚T<Ûëe⁄\T, ‘·sê«‘· ø±]à≈£î\T, ¬s’‘·T\T düŒ+~+#ês¡T.

X¯Á‘·Te⁄ ã\yÓTÆq πø+Á<ë\qT ‘·TbòÕqT˝≤ #·T≥Tº eTT≤ºs¡T. Á|ü»\düè»Hê‘·àø£‘·, X¯øÏÔ, $T*f…˙‡, #=s¡e dü+|üPs¡í+>± ãj·T≥≈£îe#êÃsTT.

kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e+ \ø£å´+ Á|ü»\ ÁbÕ|ü+∫ø£ <äèø£Œ<∏ëìï r]Ã~<ä›&É+

kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e Áø£eT+˝À ÁøÏ+~ qT+&ç n~Ûø±s¡+ kÕ«BÛq+#˚düT≈£îHêïs¡T. n~Ûø±s¡+˝À ñqï ã÷s¡T®yê Á|ü‹ì<ÛäT\q÷,ã÷s¡T®yê ]$»ìdüTº <äèø£Œ<∏ëìï Á|ü•ï+#˚, $eT]Ù+#˚, ≈£î\<√ùdÁø£eT+˝À bÕØº Hêj·T≈£î\T, πø&ÉsY, Á|ü»\T ‘·eTqT ‘êeTT|ü]o*+#·T≈£îHêïs¡T. dü«j·T+ $eTs¡Ù #˚düT≈£îHêïs¡T. ‘·eTÁbÕ|ü+∫ø£ <äèø£Œ<∏ëìï r]Ã ~<äT›≈£îHêïs¡T. Á|ü<Ûëq \øå±´ìïkÕ~Û+#ês¡T. n~Ûø±s¡+˝À ñ+&ç ô|≥Tºã&ç<ëØ e÷sêZìïnqTdü]düTÔqï yê]øÏ e´‹πsø£+>± b˛sê&É&É+ <ë«sê ‘·eT ø£s¡Ôyê´ìïìs¡«Væ≤+#ês¡T. bÕØº˝À ˝À‘·T>± bÕ‘·T≈£îb˛sTTq ]$»ìC≤ìøÏe´‹πsø£+>± sêJ Òì b˛sê≥+ q&çbÕs¡T.

#Ó’Hê ø£eT÷´ìdüTº bÕØº 8e ø±+Á¬>dt 11e |”¢qØ düe÷y˚X¯+ìs¡íj·T+ y˚Ts¡≈£î 1966˝À Ä>∑düTº 8q kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e+≈£îdü+ã+~Û+∫q ø±s¡ Áø£e÷ìï $e]dü÷Ô πø+Á<äø£$T° $&ÉT<ä\ #˚dæqeTTKýÓTÆq &Ü≈£îýÓT+≥T˝Àì 16 n+XÊ\T á $<Ûä+>± e⁄HêïsTT.

1. k˛wü*düTº $|ü¢e+˝À ˇø£ q÷‘·q <äX¯>± kÕ+düÿè‹ø£$|ü¢e+ ø=qkÕ>±\ì #Ó|æŒ+~. 2. Ç~ ‘·ø£åD+ eTTKýÓTÆqø£s¡Ôe´+ nì á e÷s¡Z+ õ>¥ C≤>¥>± ñ+≥T+<äì $e]+∫+~.3. nìï b˛sê≤\˝À kÕVü≤kÕìï ì+|æ »q düeT÷Vü‰*ï ñ‘Ô»|üs¡#ê\ì #Ó|æŒ+~. 4. ñ<äéT+˝À Á|ü»\T yês¡+‘·≥ yêπs$<ëé+‘·T\ nj˚T´˝≤ #˚j·÷\ì ìπs›•+∫+~. 5. bÕØº jÓTTø£ÿes¡Z |ü+<∏ëqT K∫Ã‘·+>± neT\T #˚j·÷\ì ø√]+~. 6. Á|ü»\eT<Ûä´ yÓ’s¡T<Ûë´\‘√ dü]>± eéVü≤]+#ê\ì ôV≤#·Ã]+∫+~.7. $|ü¢eø±s¡T\qT Á|ür|òü÷‘·Tø£ $|ü¢e ø±s¡T\T>± eTTÁ<ä y˚ùdyê] qT+&ç s¡ø£åD ø£*Œ+#ê*‡q nedüsêìï H=øÏÿ #Ó|æŒ+~. 8.πø&És¡¢qT 4 s¡ø±\T>± $uÛÑõ+∫à.eT+∫yêfi¯ó¢, b. kÕù|øÏåø£+>±eT+∫yêfi¯ófl. c. ‘·|ü\T #˚dæq|üŒÏø° bÕØºøÏ e´‹πsø£+ ø±ìyês¡T.d. bÕØº e´‹πs≈£î\T. Hê\T>∑T s¡ø±\˝À bÕØº e´‹πs≈£î*ï >∑Ïº>±<Óã“ >=≤º\ì yê] Á|üuÛ≤yêìï ‘=\–+#ê\ì #Ó|æŒ+~. 9.$|ü¢e kÕ+düÿè‹ø£ ãè+<ë\T, ø£$T°\T, ø±+Á¬>dt\qT ì]à+#·&É+,yêÏ Hêj·Tø£‘ê«ìï Á|ü»\ eT<Ûä #·]Ã+∫ Ø ø±˝Ÿ #˚ùd Vü≤≈£îÿ‘√mìïø£ #˚j·T&É+, Bs¡È ø±*ø£ b˛sê≥ dü«uÛ≤e+‘√ yêÏììs¡«Væ≤+#·&É+ >∑T]+∫ #Ó|æŒ+~. 10. ÁXÊ$Tø£es¡Z sê»ø°j·÷\≈£îùde #˚ùd˝≤ $<ë´ dü+düÿs¡D\qT neT\T #˚j·÷\ì ø√]+~.11. $eT]Ù+#˚ dü+<äs¡“¤+˝À ù|s¡T Á|üø£Ï+#˚+<äT≈£î nqTeT‹ø√s¡&É+ nedüs¡+ nqï~. 12. XÊÁdüÔy˚‘·Ô\T, kÕ+πø‹ø£ ì|ü⁄DT\T,kÕ<Ûës¡D ÁXÊ$T≈£ düeT÷Vü‰\ |ü≥¢ Á|ü‘˚ ø£ ÁX¯<ä∆‘√ yê] ÁbÕ|ü+∫ø£<äèø£Œ<∏ëìï, |üì |ü<ä∆‘·T\T e÷sêÃ* nì #Ó|æŒ+~. 13. |ü≥ºD,


nedüsêìï H=øÏÿ #Ó|æŒ+~. 9.ªªe÷]ÿ‡C≤ìï Ä#·]+#·+&ç,]$»ìC≤ìï ø±<äT— ◊ø£ +ø£+&ç, N*b˛e<äT›— $XÊ\+>± dü÷Ï>±ñ+&É+&ç, ≈£îÁ≥\T ≈£îVü≤ø±\≈£î bÕ\Œ&Ée<äT ›.μμ n+≥÷#˚j·Te\dæq eT÷&ÉT, #˚j·T≈£L&Éì eT÷&ÉT dü÷Á‘ê\qT #Ó|æŒ+~.kÕ«sê∆ìøÏ e´‹πsø£+>± b˛sê&É+&ç, ]$»ìC≤ìï ‹|æŒø=≥º+&çnì ã\+>± #Ó|æŒ+~. 10.kÕ+düÿè‹ø£ s¡+>∑+˝À ø£fi≤, kÕVæ≤‘·$wüj·÷˝À¢q÷, $<ë´s¡+>∑+˝Àq÷, yÓ’<ä s¡+>∑+˝Àq÷ $|ü¢yê‘·àø£e÷s¡TŒ\qT ‘Ó∫Ã q÷‘·q qeT÷Hê\qT Ä$wüÿ]+∫+~. Á|ü»\≈£îùde #˚ùd <äèø£Œ<∏ëìï ô|+bı+~+∫+~. Á|ü»\ Á|üjÓ÷»HêìïkÕe÷õø£ $ø±kÕìøÏ düeTq«sTT+∫ q&ç|æ+~.

k˛wü*düTº #Ó’Hê˝À eTVæ≤fi¯\T ñ‘·Œ‹Ô À, sê»ø°j·÷˝À¢, es¡Zb˛sê≥+˝À, düVü≤#·s¡T\ mìïø£ À, es¡Z b˛sê≥+˝À |ü⁄s¡Twüß\‘√ø£*dæ b˛sê&Üs¡T. dü«‘·+Á‘·‘·qT kÕ~Û+#·T≈£îHêïs¡T. ø£eT÷´HéJ$‘êìï ø√s¡T≈£îHêïs¡T. Ç+Ï #êøÏ] qT+&ç $eTTøÏÔ ø√s¡T≈£îHêïs¡T.eè<äT∆\T |æ\¢\ u≤<Ûä ‘·qT kÕe÷õø£ u≤<Ûä ‘·>± nqTdü]+#ês¡T.k˛wü*düT º $|ü ¢e+ Á|ü|ü+#· yê´|æ‘·+>± $|ü ¢eø±s¡T\≈£î|æ‘·èkÕ«e÷´ìøÏ e´‹πsø£ b˛sê≤+˝À q÷‘·q ne>±Vü≤qqTn+~+∫+~.

yÓ’<ä s¡+>∑+˝À düè»Hê‘·àø£‘·qT n_Ûeè~∆ #˚dæ $πø+ÁBø£s¡D$<Ûëq+˝À 15 \ø£å\ eT+~ uÒsY|ü⁄Ÿ &Üø£ºs¡¢ <ë«sê n+<ä]øÏÄs√>∑ ùde\T n+<˚ ≤ #·÷kÕs¡T. $<ë´, yÓ’C≤„ìø£, kÕ+düÿè‹ø£$wüj·÷˝À¢ kÕ~Û+∫q Á|ü>∑‹ø£qT>∑TD+>± XÊÁd”Ôj·T<äèwæº‘√ bÕ≥TkÕ+Á|ü<ëj·Tø£ (Ä+≈£î´|ü+#·sY ≤+Ï)yÓ’<ä $<ÛëHêìï düeTq«j·T+#˚dæ n_Ûeè~∆ #˚kÕs¡T. düeTdüÔ kÕe÷õø£ s¡+>±˝À¢ nìï ôdø£åq¢Á|ü»˝À¢ <äXÊu› ø±\+ bÕ≥T kÕ+düÿè‹ø£ $|ü ¢e #Ó ’‘·q´+‘=DÏøÏdü˝≤&ç+~. ô|≥Tºã&ç<ëØ e÷ØZj·TT\≈£î e´‹πsø£+>±ìs¡+‘·s¡ b˛sê≥+ q&çbÕs¡T.

n+‘·sê®rj·T+>± #·÷ùdÔ kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e+ Á|üuÛ≤e+ nH˚ø£$wüj·÷\˝À ã\+>± e´ø£ÔeTsTT´+~. Á|ü|ü+#·+˝Àì ø£eT÷´ìdüTºbÕØº\˝À ¬s+&ÉT |ü+<∏ë\ eT<Ûä b˛sê≤ìï rÁe‘·s¡+ #˚dæ+~.k˛$j·TŸ ]$»ìdüTº\qT ã\+>± m+&É>∑Ïº+~. nH˚ø£ <˚XÊ˝À¢m+.m˝Ÿ.m+. e÷s¡ Z< äs ¡ Ùø £ d æ<ë ∆+‘·+>± $|ü ¢e bÕØº\TÄ$s¡“¤$+#êsTT. Á|üC≤j·TT<ä∆ q÷‘·q yÓ\T¢eqT ‘Ó∫Ã+~.

#Ó’Hê $|ü¢e+˝À ]$»ìC≤ìï nH˚ø£ kÕs¡T¢ z&ç+∫q|üŒÏø°n~ eTs¡\ eTs¡\ |ü⁄&ÉT‘·T+~. k˛wü*»+ ìsêàDeTe⁄‘·TqïÁø£eT+˝À ©cÕyé N ‘√ »]–q ¬s+&ÉT |ü+<∏ë\ eT<Ûä b˛sê≥+(9 e~) #ê˝≤ ÁbÕ<Ûëq´‘· ø£\~. n˝≤π> *Hé|æ`j·÷y√ ≈£îe´‹πsø£+>± »]–q b˛sê≥+ (10 e~) #ê\ eTTKýÓTÆq~.&Ó+>¥ |æj·÷y√ ô|+>¥ ˝≤+Ï yê]ô|’ 1968˝À #·s¡ \T rdüT≈£îHêï1973˝À eTs¡\ Hêj·Tø£‘·« kÕúq+˝ÀøÏ sê>∑*>±&ÉT. |æ*¢q\¢<äsTTHê ‘Ó\¢<äsTTHê |üs¡yê˝Ò<äHêï&ÉT. m\Tø£*ï |ü&ç‘˚

#ê\Hêï&ÉT. Ä e÷≥\ yÓqTø£ &Ó+>¥ ñ<›X¯ + düŒwüºy˚T. ñ‘·Œ‹ÔeTTK´+. ô|≥Tºã&ç<ëØ $<ÛëqeTsTTHê |üs¡yê Ò<äT n+≥THêï&ÉT.1976˝À eTT+<äT>± dæHéΩyê $X¯«$<ë´\j·T+˝À ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆqÁ|üC≤ ñ<äéT+ @Á|æ˝Ÿ 5q ô|øÏ+>¥˝Àì rHéyÓTHé ùdÿsY e<ä›Á|üC≤ düMTø£ å+˝À &Ó+>¥qT $#ê]+∫ kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e+$<ÛëHê\qT ‹]– ‘√&ÉT‘·THêï&Éì ìs¡÷|æ+∫+~. 1976 @Á|æ Ÿ8q bı*Ÿ ã÷´s√ düe÷y˚X¯+ qT+&ç &Ó+>¥ õ`j·÷y√`|æ+>¥qT‘=\–+∫+~. &Ó+>¥qT bÕØº, Á|üuÛÑT‘·« |ü<äe⁄\ qT+&ç, nìïkÕúsTT\ qT+&ç ãVæ≤wüÿ]+#ês¡T. 1976 &Ó+>¥ e´‹πsø£ b˛sê≥+bÕØº À ¬s+&ÉT |ü+<∏ë\ eT<Ûä »]π> rÁe es¡Z b˛sê≥eT˙, n~k˛wü*düTº <äX¯ n+‘·≤ »s¡T>∑T‘·T+<äì H=øÏÿ #ÓbÕŒs¡T.

kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e+ |ü~ dü+e‘·‡sê\ bÕ≥T ô|≥Tºã&ç<ëØ|ü⁄qs¡T<ä›s¡DqT n&ÉT¶ø√>∑*–+~. ø±˙ Ä $»j·÷*ï ì\u…≥Tº≈£îH˚$<Ûä+>± kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e+ ø=qkÕ>∑ Ò<äT. 1976 E …’ À »]–q10e πø+Á<ä ø£$T° eT÷&Ée |”¢q+ &Ó+>¥qT ‹]– |ü<äe⁄˝À¢øÏ‘Ó∫Ã+~. 1976 ôdô|º+ãsY À ø±Áy˚T&é e÷y√ neTs¡T&Éj·÷´&ÉT.ø±. e÷y√ ‘√ bÕ≥T d”ìj·TsY Hêj·T≈£î\T #·÷fÒ, ø±+>¥ ôw+>¥,f…+>¥ w” eP, #Í`mHé …’ \T ≈£L&Ü 1976˝À neTs¡T\j·÷´s¡T.]$»ìdüT º\T VüQyê`&Ó+>¥ eTTsƒê ≈£îÁ≥‘√ eTs¡\ bÕØºHêj·Tø£‘ê«ìï, Á|üuÛÑT‘ê«~Ûø±sêìï ‘·eT #˚‘·T˝À¢øÏ rdüT≈£îHêïs¡T.10 dü+e‘·‡sê\T bÕ≥T q&ç∫q ñ<äé÷ìï nDÏ∫y˚kÕs¡T.kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢yêìøÏ Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+∫q yê]ì n¬sdüTº #˚dæªª>±´+>¥ Ä|òt bò sYμμ ù|s¡T‘√ C…’fiÀ¢ ô|≤ºs¡T. Áø°j·÷o\ ø±s¡ ø£s¡Ô\qTVü≤‘· \T #˚kÕs¡T. bÕØº $<ÛëHêìï, Á|üuÛÑT‘·« bÕ\d”\qT ‹s¡>∑<√&ç‹s√>∑eTq ~X¯≈£î <ë] eT*¢+#ês¡T. e´øÏÔøÏ |ü≥º+ >∑Ïº dü$TwæºøÏ#·s¡eT^‘·+ bÕ&Üs¡T.

kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e ø±\+˝À nìï s¡+>±\˝Àq÷, nìïkÕ úsTT\˝Àq÷ <Û Ó ’s ¡ ´+>± # ˚| ü Ï ºq Á| üjÓ÷>±\T eT+∫|òü*‘ê\ì#êÃsTT. #Ó’Hê≈£î dü+ã+~Û+∫ Ç~ ˇø£ rÁeyÓTÆqs¡kÕj·Tìø£ #·s¡ . ˝À‘Ó’q düè»Hê‘·àø£ ø±sê´#·s¡D, Ä‘·à |ü]o\q,rÁe b˛sê≥+ »]–+~. ªªkÕ«sê∆ìï »sTT+#·+&ç, ]$»ìC≤ìïz&ç+#·+&ç.μμ kÕ«s¡∆+ qT+&ç ãj·T≥ |ü&É&É+ πøe\+ e´øÏÔ>∑‘·ø£s¡Ôe´+ e÷Á‘·y˚T ø±<äT. n~ $|ü¢e |ü≥¢ eTq ø£s¡Ôe´+ ≈£L&Ü.eTq d”«j·÷‘·àø£ Ä˝À#·Hê <Û√s¡DÏ kÕ«s¡∆|ü⁄ Á|üjÓ÷»q+ qT+&çyÓTT<ä\sTT‘˚ eTq+ yêdüÔeyÓTÆq edüTÔ>∑‘· Á|ü|ü+#êìï #·÷&É Ò+.kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e+ kÕ~Û+∫q Á|ü>∑‹ì ns¡ú+ #˚düTø√ Ò+.

z≥$T ‘ê‘êÿ*ø£+`n+‹eT $»j·T+ Á|ü»\<˚. uÛ≤s¡‘·q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢e |ü⁄s√>∑eTq+˝Àì eTq+ #·]Á‘· qT+&ç>∑TDbÕsƒê\T H˚s¡TÃ≈£î+<ë+. kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢yêìï n<Ûä´j·Tq+#˚<ë›+. |ü⁄Hê~, ñ|ü]‘· ≤˝À¢ »s¡>±*‡q $|ü¢yêìï ø=qkÕ–<ë›+.

11Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

ÁbÕ<Ûëq´‘·\, kÂ\uÛ≤´\ qT+&ç Á>∑Væ≤+#ês¡ì ≈£L&É á ìy˚~ø£‘Ó*Œ+~. á …ø£ÿ\T yêdüÔyê\qT eTT+<äT+#êsTT. bÕ\ø£esêZ\TdüeT‘·T\´ n_Ûeè~∆ >∑T]+∫ e÷≤¢&É&É+ m+‘· Vü≤kÕ´düŒ<äyÓTÆq$wüj·TyÓ÷ ns¡úeTe⁄‘·Tqï~.

¬s+&Ée~, <˚X¯+˝À Á|üdüTÔ‘·+ $<˚o ì\«\ U≤‘ê˝À 370_*j·THé &Ü\s¡T¢ ñHêïsTT. n+fÒ ~>∑TeT‘·T\ ø√dü+ 11 HÓ\\≈£îdü]b˛‘êsTT. 1991˝À $<˚o e÷s¡ø£ Á<äe´ ì\«\T |òüTÀs¡+>±|ü&çb˛sTT 15 s√E\ ~>∑TeT‘·T\≈£î ≈£L&É dü]b˛ì |ü]dæú‹HÓ\ø=+~. Ä |ü]dæú‹˝À Á|üuÛÑT‘·«+ \+&ÉHé u≤+´≈£î˝À ã+>±sêìï≈£î<äTe ô|Ïº ~>∑TeT‘·T\ dü+øå√uÛ≤ìï |ü]wüÿ]+∫+~. yÓ+≥H˚◊.m+.m|òt., Á|ü|ü+#·u≤´+≈£î Ä<˚XÊ\≈£î ‘·˝§–Z kÕÁe÷»ýê<äÁ|ü|ü+Nø£s¡D $<ÛëHê\T #˚|üÏº+~.

Çø£b˛‘˚ $<˚o ø£¬s˙‡ ì\«\T ô|ÁÀ*j·T+ ñ‘·Œ‘·TÔ\ ~>∑TeT‹ø√dü+ Á|ü<Ûëq+>± $ìjÓ÷–düTÔHêïs¡T. ndü\T edüTÔe⁄\T, ùde\qTm>∑TeT‹ #˚j·T&É+ <ë«sê $<˚o ì\«\T dü+bÕ~+#ê*‡e⁄+≥T+~. ø±ì eTq <˚X¯ bÕ\ø£esêZ\T n|ü\ s¡÷|ü+˝À á$<˚o e÷s¡ø£ ì\«\T bı+<äT‘·THêïsTT. $<˚o ô|≥Tºã&ç <ës¡T\T<˚X¯+˝À nedüsêìøÏ $T+∫ ô|≥Tºã&ÉT\T ≈£îeTà]düTÔHêïs¡T. Ç~ô|≥Tºã&ç<ës¡T\≈£î e&û¶‘√ düVü‰ eT∞¢ #Ó*¢+#ê*‡ ñ+≥T+~.Ò<ë ô|≥Tºã&ÉT<ës¡T\≈£î ÄdüTú\T n$Tà <˚X¯+ Ä ñ#·TÃ qT+&ç

ãj·T≥|ü&Ü*. 15 dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ $<˚o n|ü\T 98.3_*j·THé &Ü\s¡¢ qT+&ç 2015 dü+e‘·‡s¡+˝À 444.2 _*j·THé&Ü\s¡¢≈£î ô|]>±sTT. eTq bÕ\ø£esêZ\T >=|üŒ>± $<˚o ì\«\>∑T]+∫ #˚ùd Á|ü#ês¡+ πøe\+ ã÷≥ø£yÓTÆq~.

kÕÁe÷»ýê<ä Á|ü|ü+Nø£s¡D $<ÛëHê\ e\q <˚X¯+˝ÀbÕ]ÁXÊ$Tø£ ñ‘·Œ‘·TÔ\T eè~∆ nsTT m>∑TeT‘·T˝À¢ ô|s¡T>∑T<ä\Ò<äT. ø±ãÏº yÓ÷&û n~Ûø±sêìøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· ªyTø ÇHé Ç+&çj·÷μ

<ë«sê $<˚o ô|≥Tºã&ÉT\ düVü‰j·T+‘√ Á|ü|ü+Nø£s¡D >=\TdüT˝Àì$\Te˝ÀøÏ, kÕÁe÷»ýê<ëìøÏ nBÛqyÓTÆq düô|’¢ <ës¡T>± uÛ≤s¡‘·|ü]ÁX¯eT\qT eT\#· Á|üj·T‹ïdüTÔHêï&ÉT. uÛ≤s¡‘· bÕ\ø£esêZ\TbÕ]ÁXÊ$Tø°ø£s¡DqT #˚j·T˝Òø£b˛>±, e÷+<ä´+ qT+&ç ãj·T≥|ü&É&ÜìøÏ ø=‘·Ô>±, ªy˚Tø˘ ÇHé Ç+&çj·÷μ nH˚ bÕ\d”ì #˚|ü≤ºsTT.

eékÕj·T+˝À Ä]úø£ dü+düÿs¡D\T$<˚o yê´bÕs¡+˝À ñ<ëØø£s¡D $<ÛëHêìï ne\+_Û+#·&É+

dü+düÿs¡D˝À¢ ø£ eTTKýÓTÆq uÛ≤>∑+. Ç+<äT˝À uÛ≤>∑+>± yÓTT<ä≥>±eékÕj·T dü+ã+~Û‘· düs¡T≈£î\≈£î m>∑TeT‹ |üqTï\ô|’ Ä+ø£å\qTm‹Ôy˚XÊs¡T. ‘·<äT|ü] á düs¡T≈£î\≈£î ~>∑TeT‹ düT+ø±˝À¢|ü]$T‘·+>± Ä+ø£å\qT ‘=\–dü÷Ô e#êÃs¡T. ˇø£ kÕúsTT˝À

ÁbÕ<Ûä$Tø£yÓTÆq ~>∑TeT‘·T\qT $TqVü‰sTT+∫ yêÏì |üP]Ô>± Áô|’yŸ@C…+≥¢≈£î n|üŒC…bÕŒs¡T. Áø£eT+>± ˇø£ <äXÊã∆ ø±\+˝À#Ó|üø√<ä–q kÕúsTT˝À ~>∑TeT‹ düT+ø±\T ‘·>±ZsTT. >√<ÛäTeT,_j·T´+ ˝≤+Ï ~qTdüT\≈£î m>∑TeT‘·T\ô|’ Ä+ø£å\T ‘=\–+#ês¡T.‘·<ë«s¡ X¯ó~∆ #˚j·Tì, X¯ó~∆ #˚dæq eékÕj·T düs¡T≈£î\≈£îm>∑TeT‘·T\≈£î Ábı‘ê‡Vü‰ìï ø£*–+#ês¡T.

ìC≤ìøÏ, >±Ÿ ñs¡T π>« sö+&é nÁ–yÓT+Ÿ Á|üø±s¡+kÕÁe÷»ýê<ä+ Ç˝≤+Ï ñ<ëØø£s¡D $<Ûëq+ eékÕj·TyêDÏ»´+˝À ø√s¡T‘·T+~. nsTT‘˚ <˚X¯+˝À yÓTT<äÏ <äXÊu∆+˝À$<˚o düs¡T≈£î\‘√ b˛*ùdÔ <˚oj·T eékÕj·T düs¡T≈£î\T #Íø£>±<=]πø |ü]dæú‹˝À ¬s’‘·T\≈£î $<˚o yêDÏ»´+ ˝≤uÛÑkÕÏ>± ñ+&˚~.Bì‘√ Á|ü|ü+#·u≤´+≈£î‘√ yÓTT<äÏ πs+CŸ˝À ≈£î<äTs¡TÃ≈£îqï|üqTï\qT ø£≥ºã&Éì (≤]|òt u…’+&ç+>¥‡) ˇ|üŒ+<ä+ <˚oj·T¬s’‘ê+>±ìøÏ e´‹πsø£+>± e÷]+~. n+‘˚ø±ø£ Bì ‘·sê«‘· #ê\|ü+≥\≈£î e]Ô+|ü#˚dü÷Ô ~>∑TeT‹ düT+ø±˝qT m‹Ôy˚j·T&ÜìøÏm˝≤+Ï |üqTï\T ˝Òì Js√ ≤]|òt u… ’+&ç+>¥‡ Á|üuÛ ÑT‘·«+Á|ü|ü+#·u≤´+≈£î‘√ ˇ|üŒ+<ä+ ≈£î<äTs¡TÃ≈£îqï~. Bì‘√, m|ü&Ó’‘˚n+‘·sê®rj·T+>± eékÕj·T ñ‘·Œ‘·TÔ\ <Ûäs¡\T |ü&çb˛sTT, eTq<˚X ¯+˝ÀøÏ $<˚o düs ¡T≈ £î\T #Íø £>± ~>∑TeT‹ ø±e&É+ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT´+<√ n|ü&ÉT, uÛ≤s¡‘·<˚X¯ düs¡T≈£î\≈£î –sêøÏ|ü&çb˛sTT eékÕj·T<ës¡T\ Jeq |ü]dæú‘·T\ô|’ rÁe HÓ¬>ÏyéÁ|üuÛ≤e+ |ü&ç+~. uÛ≤s¡‘· bÕ\ø£esêZ\T Á|ü|ü+Nø£s¡D $<Ûëq+<ë«s¡ kÕÁe÷»ýê<äT\≈£î ˝§+–b˛sTT <˚X¯+˝Àì ¬s’‘ê+>±ìøÏ$Á<√Vü≤+ #˚XÊs¡T.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯ eékÕj·T<ës¡T\T n+‘·sê®rj·T b˛° À Á|ü|ü+#·<Ûäs¡\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&Ée*‡q |ü]dæú‹˝À b˛° |ü&É Òø£ ∫‹øÏ b˛j·÷s¡T.Á|üuÛÑT‘·«+ ne\+_Û+∫q |ü+≥\≈£î eT<ä›‘·T <Ûäs¡\T, ñ‘·Œ‹Ôø±s¡ø±\≈£î dü;‡&û\T $<ÛëHê\ e\q ≈£L&É ¬s’‘·T\qT á dü+øå√uÛÑ+qT+&ç ãj·T≥|ü&˚j·T˝Òø£ b˛j·÷sTT. Áø£eT+>± Á|üuÛ ÑT‘·«+Á|ü|ü+#·u≤´+≈£î Ä<˚XÊqTkÕs¡+ eékÕj·T dü;‡&û\qT ≈£L&É‘·–Z+#·Tø√e&É+ ÁbÕs¡+_Û+∫+~.

á n+‘·sê®rj·T b˛°ì ‘·≥Tºø√e&ÜìøÏ uÛ≤s¡‘· ¬s’‘·T\Tn~Ûø√‘·Œ‹Ôì Ä•+∫, ôV’≤Á_&é $‘·ÔHê\qT, ñ‘·Œ‹Ô ø±s¡ø±\qTyê&Ée*‡q nìyês¡´‘·≈£î ˝ÀHÓ’ eékÕj·T ñ‘·Œ‹Ô Ks¡TÃ\T$|üØ‘·+>± ô|]– b˛j·÷sTT. Bì‘√ ¬s ’‘ ·T eT]+‘·>±kÕÁe÷»ýê<äT\ ø£+ã+<Ûä Vü≤kÕÔ À¢ ∫≈£îÿø=ìb˛j·÷&ÉT.

n+‹eT+>± uÛ≤s¡‘· eékÕj·T s¡+>±ìï $<˚o kÕÁe÷»ýê<äe÷¬sÿ≥¢≈£î u≤sê¢ ‘Ós¡e&É+ <ë«sê uÛ≤s¡‘· eékÕj·Ts¡+>∑+˝À

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹12

bÕ\ø£esêZ\T dü+øå√uÛ≤ìï düèwæ º+#êsTT. n~Ûø£ dü;‡&û\‘√kÕÁe÷»ýê<äT\T ñ‘·Œ‹Ô #ùd eékÕj·T düs¡T≈£î\ <ëÏøÏ Á|ü|ü+#·e÷¬sÿÀ¢ ‘·≥Tºø√˝Òø£ uÛ≤s¡‘·<˚X¯ eékÕj·T<ës¡T\T ∫‹øÏb˛j·÷s¡T. ∫es¡≈£î á b˛°‘√ eékÕj·T <ës¡T\T n|ü˝À¢∫≈£îÿ≈£îì b˛j·÷s¡T. eékÕj·T s¡+>∑+˝À Á>√‘Y πs≥T #ê\ndüÔe´dü ú+>± ñ+~. 1990˝À 2.78 XÊ‘·+ ø±>± Ä]úø£dü+düÿs¡D\ ‘·sê«‘· 1999˝À 2.67 XÊ‘·+≈£î, 2009`10dü+e‘·‡s¡+˝À 0.81 XÊ‘·+≈£î ~>∑C≤] 2013`14˝À 4.71XÊ‘·+>± ñ+~. eTs√ yÓ’|ü⁄ õ.&ç.|æ.˝À eékÕj·T s¡+>∑+ yê≤1950˝À 55.3 XÊ‘·+ ø±>± Ç|ü&ÉT 21.8 XÊ‘·+≈£î #˚]+~.n<˚ düeTj·T+˝À düØ«dt s¡+>∑+ yê≤ 29.8 XÊ‘·+ qT+&ç53.7 XÊ‘·+≈£î ô|]–+~.

Ä]úø£ dü+düÿs¡D˝À uÛ≤>∑+>± Á<äe´˝À≥TqT ‘·–Z+#·&ÜìøÏÁ|üuÛÑT‘·«+ rdæø=qï #·s¡ \ e\q ms¡Te⁄\T, $‘·ÔHê\ô|’ dü;‡&û\qT‘·–Z+#·&É+, Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢ 1990 <äX¯ø£+˝À ‘·\dü] Ks¡TÃ#˚ùd e´j·T+˝À ‘·>∑TZ<ä\, BìøÏ ‘√&ÉT ÇHéÁbòÕdüºø£ÃsY, Ç+<Ûäq+ô|’ Á|üuÛÑT‘·«+ #˚ùd Ks¡TÃ˝À ‘·>∑TZ<ä\‘√ Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\qT<Óã“rXÊsTT. n˝≤π> Á<äe´ ñ<ëØø£s¡D $<ÛëHê\ <ë«sê Á<äe´|üs¡|ü‹˝À »]–q e÷s¡TŒ\T eékÕj·T+ô|’ rÁe Á|üuÛ≤yêìïy˚XÊsTT. u≤´+≈£î\T eékÕú>∑‘· s¡TD≤\T ‘·–Z+∫, ÁbÕ<Ûëq´‘êôdø±ºs¡T\≈£î s¡TD+ Ç#˚Ã $<Ûëq+ e\q eékÕj·T<ës¡T\≈£îs¡TD≤\T #ê*qìï <=s¡ø£≈£î+&Ü b˛j·÷sTT. n+‘˚ø±ø£, ∫qï¬s’‘·T\T, øö\T<ës¡T¢, uÛÑ÷$Tô|’ |ü≤º<ës¡T bÕdt |ü⁄düÔø±\T (f…ÆÏ Ÿ&û&é‡) Òì ¬s’‘·T\≈£î u≤´+≈£î\ qT+&ç H˚s¡T>± s¡TD≤\T \_Û+#·ø£s¡TD≤\ ø√dü+ e÷¬sÿŸ yê´bÕs¡T\T, Áô|’y˚Ÿ e&û¶ yê´bÕs¡T\MT<ä Ä<Ûës¡|ü&É&É+‘√ yê] <√|æ&ûøÏ >∑T¬s’q ù|<ä, eT<Ûä ‘·s¡>∑‹¬s’‘·T\≈£î eékÕj·T+ yÓ÷j·T˝Òì uÛ≤s¡+>± e÷] ¬s’‘·T≈£îe⁄]‘ê&ÉT˝≤ e÷]+~. yêÏì rs¡Ã Òø£ á 25 dü+ˆˆsê\ Ä]úø£dü+düÿs¡D\ $<ÛëHê\‘√ düTe÷s¡T 3 1/2 \ø£å\ eT+~ ¬s’‘·T\TÄ‘·àVü≤‘·´\T #˚düTø=Hêïs¡T. á ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê˝À¢ ˇø£ÿ‘Ó\+>±D sêÁwüº+˝ÀH˚ eT÷&ÉT y˚\≈£î $T+∫ ¬s’‘·T\ Ä‘·àVü≤‘· \T»]>±sTT.

‘·j·÷Øs¡+>∑ |ü]ÁX¯eT\TkÕÁe÷»ýê<ä Á|ü|ü+Nø£s¡D˝À uÛ≤>∑+>± nìï kÕúsTT\˝À

‘·j·÷Øs¡+>∑ |ü]ÁX¯eT\˝À ñ‘·Œ‘·TÔ\ô|’ düT+ø±\T ‘·–Z+∫,n+‘·sê®rj·T e÷¬sÿÀ¢ b˛°øÏ ‘·j·÷s¡T #˚kÕÔqì Á|üuÛÑT‘·«+#Ó|æŒ+~. düT+ø±\T ‘·–Z+#·&É+ e\q bÕ]ÁXÊ$Tø£ ñ‘·Œ‘·TÔ\TeT]j·TT ø±|æ≥˝Ÿ düs¡T≈£î\T ‘·≈£îÿe <Ûäs¡πø <=]øÏ n+‘·sê®rj·T

b˛°ì ‘·≥Tºø√>∑\eTì #Ó|æŒ+~. n+<äT πø &Éã÷¢´.Ï.z.ìπs›X¯ø£‘·«+˝À bÕ]ÁXÊ$Tø£ ñ‘·Œ‘·TÔ\≈£î e÷Á‘·y˚T >±ø£, $<äT´#·Ã¤øÏÔ,Ç+<Ûäq ñ‘·Œ‹Ô |ü]ø£sê\≈£î ≈£L&É e]Ô+|üCÒdæ+~. á |ü]ø£sê\T$<˚XÊ\ qT+&ç #Íø£>± ~>∑TeT‹ ø±e&É+‘√ Áô|’y˚Ÿ ø£+ô|˙\ô|’qH˚ >±ø£, _.m#Y.Ç.m˝Ÿ. ˝≤+Ï Á|üuÛÑT‘·« s¡+>∑ |ü]ÁX¯eT\ô|’≈£L&É á Á|üuÛ≤e+ |ü&ç+~. #Íø£ <Ûäs¡˝À $<˚XÊ\ qT+&ç~>∑TeT‘·T\T sêe&É+‘√ _.m#Y.Ç.m˝Ÿ. ˝≤+Ï dü+düú‘√ Bs¡Èø±\ˇ|üŒ+<ë\T ≈£î<äTs¡TÃ≈£îqï ∫qï ø£+ô|˙\ô|’ Á|üuÛ≤e+ |ü&ç n$ø√\Tø√ Òì $<Ûä+>± ~yêfi¯ rXÊsTT.

$<˚o ô|≥Tºã&ÉT\T (m|òt.&ç.◊.) qT rdüTø=ì sêe&É+ <ë«sê‘·j·÷Ø s¡+>∑+˝À n+‘·sê®rj·T Á|üe÷D≤˝À¢ kÕe÷s¡∆ +‘√ ≈£L&çqñ‘·Œ‹Ôì ô|+#·&É+, f…ø±ï\Jì dü+bÕ~+∫ Ç+‘·es¡≈£î #˚s¡ Òìe÷¬sÿ≥¢˝Àø Ï d üs ¡ T≈ £ î\qT |ü+|æ+#·> ∑\eTì Á| üu Û Ñ T‘ ·«+qeTàã\T≈£î‘·÷ e∫Ã+~. <˚oj·T |ü]ÁX¯eT\≈£î $<˚o ì<ÛäT\TdüeT≈£Ls¡Ã&É+ nH˚ $<Ûëq+ e\q, Ç+≥πsïwüq˝Ÿ ø£eT]¸j·T˝Ÿu≤s√sTT+>¥ (á.dæ._.) <ë«sê |ü]ÁX¯e÷~Û|ü‘·T\≈£î ì<ÛäT\Tn+<äTu≤≥T˝ÀøÏ e#êÃsTT. Ç$ $<˚o ø£¬s˙‡ s¡÷|ü+˝À \_Û+#·&É+e\q ‘·≈£îÿe e&û¶ πs≥T¢ ñ+≤j·Tì uÛ≤$+#ês¡T. ø±ì ø£¬s˙‡e÷s¡TÃø=H˚ Áø£eT+˝À »]π> qcÕº\qT #·÷düTø=qï|ü&ÉT Ç~yÓTT‘·Ô+ bÕ]ÁXÊ$Tø£ s¡+>∑+ô|’ rÁeyÓTÆq HÓ>∑Ïyé Á|üuÛ≤e+ |ü&ç+~.n+‘˚>±ø£ <˚oj·T u≤´+≈£î\≈£î, <˚oj·T |ü]ÁX¯eT\≈£î ñ+&Ée\dæqdü+ã+<Ûä+ ‘Ó–b˛sTT Ä]úø£eédüú <Óã“‹q&É+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~.á $<Ûëq+ e\q eTTK´+>± ∫qï‘·s¡Vü≤ |ü]ÁX¯eT\T |òüTÀs¡+>±<Óã“‹HêïsTT.

$<˚o ô|≥Tºã&ÉT\T (m|òt.&ç.◊.) ø√dü+ Á|üuÛÑT‘·«+ nÁs¡T\T#ê#·&É+ #·÷dü÷ÔH˚ ñHêï+. ø±+Á¬>dt Á|üuÛÑT‘·«+ e÷~]>±H˚ yÓ÷&ûÁ|üuÛÑT‘·«+ ªy˚Tø˘ ÇHé Ç+&çj·÷μ ìHê<ä+‘√ $<˚o ô|≥Tºã&ÉT\ø√dü+ ‘·Vü≤‘·Vü≤˝≤&ç b˛‘·T+~. eTs√ yÓ’|ü⁄ kÕÁe÷»ýê<äô|≥Tºã&ç<ës¡T\T uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ô|≥Tºã&ÉT\T ô|Ïº ‘·«s¡>±˝≤uÛ≤\T #˚düTø√e&ÜìøÏ b˛s¡Tº b˛*jÓ÷ ø±|æ≥˝Ÿ (m|òt.m|òt.dæ.)s¡÷|ü+˝À ô|≥Tºã&ÉT\T <˚X¯+˝À Çã“&ç eTTã“&ç>± ô|&ÉT‘·THêïsTT.düsêdü] $<˚o ô|≥Tºã&ÉT\T 2004`2005≈£î eTT+<äT 8`15_*j·THé &Ü\s¡T¢ sê>±, 2007`08 HêÏøÏ 60 _*j·THé&Ü\s¡¢≈£î, 2014`15 HêÏøÏ 70 _*j·THé &Ü\s¡¢≈£î #˚]+~.2000`2015 eT<Ûä´˝À yÓTT‘·Ô+ $<˚o ô|≥Tºã&ÉT˝À¢ 49XÊ‘·+ô|≥Tºã&ÉT\T πøe\+ ¬s+&ÉT <˚XÊ\ <ë«sêH˚ <˚X¯+˝ÀøÏ e#êÃsTT.e÷]wüdt qT+&ç 35XÊ‘·+ ø±>±, dæ+>∑|üPsY qT+&ç 14 XÊ‘·+>±ñ+~. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì ô|≥Tºã&ç<ës¡T\T, |ü]ÁX¯e÷~Û|ü‘·T\T‘·eT ô|≥Tºã&ÉT\qT $<˚XÊ\≈£î ‘·s¡*+∫ eT∞¢ yêÏì ô|’ ¬s+&ÉT

13Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

<˚XÊ\ <ë«sê $<˚o ô|≥T ºã&ÉT\ s¡÷|ü+˝À <˚X ¯+˝ÀøÏrdæø=kÕÔsTT. á s¡÷|ü+˝À $<˚o ô|≥Tºã&ÉT\ô|’ Á|üuÛÑT‘·«+ Ç#˚Ã|üqTï sêsTTr\T á ô|≥Tºã&ÉT\≈£î \_ÛdüT Ô+~. Ç˝≤+Ïô|≥Tºã&ÉT\ <ë«sê Á|üuÛÑT‘·«+ #ÓãT‘·Tqï≥T¢>± ñ‘·Œ‹Ô kÕeTs¡∆ +ô|s¡>∑&É+ >±ì, Bs¡Èø±*ø£ |ü<∏äø£+˝À uÛ≤>∑+>± $<˚o f…ø±ï\J\_Û+#·&É+ kÕ<Ûä + ø±<äT.

$<˚o ô|≥Tºã&ÉT˝À¢ ∫qï yÓTT‘êÔ\T e÷Á‘·y˚T ‘·j·÷Øs¡+>∑+˝À ô|≥Tºã&ÉT\T>± edüTÔHêïsTT. Ç+<äT˝À 2000`2012es¡≈£î ˝…ø£ÿ\T #·÷ùdÔ, 60XÊ‘·+ ô|≥Tºã&ÉT\T bòÕsêàdüTÏø£˝Ÿ‡,¬ø$Tø£ Ÿ‡, ÄÀ yÓTTu…’ Ÿ‡, ˝ÀVü≤ |ü]ÁX¯eT˝À¢ e÷Á‘·y˚T $ìjÓ÷>∑+ne⁄‘·THêïsTT. ‘·øÏÿq ô|≥Tºã&ÉT\T m≈£îÿe yÓTT‘·Ô+˝À Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ |ü]ÁX¯eT\‘√ bÕ≥T <˚oj·T |ü]ÁX¯eT˝À¢ ùws¡T¢ ø=qT>√\T#˚dæ uÛ≤s¡‘· e÷¬sÿ≥¢qT >∑T|æŒÀ¢ ô|≥Tºø√e&ÜìøÏ $<˚oô|≥Tºã&ç<ës¡T¢ $ìjÓ÷–düTÔHêïs¡T. <ëì‘√ bÕ≥T e÷¬sÿ≥¢˝Àb˛°ì ‘·–Z+∫, <Ûäs¡\ ìs¡íj·÷ìï yê] ø£+ÁÀ˝Ÿ˝À ô|≥Tºø=ìe÷¬sÿ≥T˝À <Ûäs¡\qT yê]ø£qT≈£L\+>± ìj·T+Á‹kÕÔs¡T. Bì‘√bÕ≥T $<˚o ô|≥Tºã&ç<ës¡T\T bÕ]ÁXÊ$Tø£ s¡+>∑+ ã<äT\T ô|<ä›yÓTT‘·Ô+˝À ÇHéÁbòÕdüºø£ÃsY (¬s’\T, s√&ÉT¶, b˛s¡Tº\T, wæ|tj·÷sY¶ ˝≤+Ï)s¡+>±˝À¢ ô|≥Tºã&ÉT\T ô|&ÉT‘·THêïs¡T. Ç~ kÕÁe÷»ýê<äT\ dü‘·«s¡˝≤uÛ≤\≈£î nqT≈£L\+>± ñ+~.

bÕ]ÁXÊ$Tø£ s¡+>∑+˝À »]π> n_Ûeè~∆ Ä]úø£ eédüú≈£îÇ+»Hé ≤ |üì #˚düTÔ+~. eékÕj·T+˝À ≈£Ls¡T≈£îb˛sTTq ªn~Ûø£CHêuÛ≤≈£îμ bÕ]ÁXÊ$Tø°ø£s¡D <ë«sê ñbÕ~Û ø£*Œ+#·&É+»s¡T>∑T‘·T+~. bÕ]ÁXÊ$Tø°ø£s¡D˝À uÛ≤>∑+>± düe÷»+˝ÀÁø£eT•ø£åD, HÓ’|ü⁄D≤´\T nedüs¡eTe⁄‘êsTT. n+<äT≈£î >±qT $<änedüs¡eTe⁄‘·T+~. bÕ]ÁXÊ$Tø£ s¡+>∑+˝À »]π> e÷s¡TŒ\ e\qdüe÷»+˝À nìï s¡+>±˝À¢ e÷s¡TŒ\T »s¡T>∑T‘êsTT. ì»yÓTÆqbÕ]ÁXÊ$Tø£ bÕ\d” <ë«sêH˚ á e÷s¡TŒ\T kÕ<ÛäéTe⁄‘êsTT.ø±ì qπs+Á<äyÓ÷&û n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· á bÕ]ÁXÊ$Tø£bÕ\d”˝À ªy˚Tø˘ ÇHé Ç+&çj·÷μ n+fÒ ª\÷Ÿ Ç+&çj·÷μ>±H˚e÷]+~. yÓ÷&û 3 @+&É¢ |ü]bÕ\q˝À ≈£L&É bÕ]ÁXÊ$Tø£ ‘·j·÷Øs¡+>∑+˝À e÷+<ä + HÓ\ø=ì ñ+~.

yÓTT‘· Ô+>± #·÷dæq|ü&ÉT 1989`90\˝À õ.&ç.|æ.˝ÀbÕ]ÁXÊ$Tø£ yê≤ 16.4 XÊ‘·+ ñ+&É>±, Á|üdüTÔ‘· Á|üuÛÑT‘ê«\TmH√ï ø=‘· Ô bÕ´πøJ\T ‘Ó∫Ãq|üŒÏø° 2015`16˝À ≈£L&É16.2XÊ‘·+ e÷Á‘·y˚T yê≤>± ñ+&É&É+ Á|üuÛÑT‘·«+ Á|ü‹cÕºø£s¡yÓTÆq(bòÕ¢>¥ wæ|t) Áb˛Á>±+ nsTTq ªy˚Tø˘ ÇHé Ç+&çj·÷μ uÀ\T ‘·q+@$TÀ düŒwüº+>± ns¡úeTe⁄‘·Tqï~.

|ü]ÁX¯eT\T`ø±]àø£ s¡+>∑+Á|üuÛÑT‘·«+ kÕÁe÷»ýê<ä Á|ü|ü+Nø£s¡D ÁbÕs¡+_Û+∫q ‘·sê«‘·

Áô|’y°ø£s¡D ù|s¡T‘√ nHø£ Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ dü+düú\qT eT÷dæydæ+~.|ü]ÁX¯eT\ kÕúq+˝À düØ«düT s¡+>∑+ n_Ûeè~∆ »]–+~. dü+|òüTÏ‘·ø±]à≈£î\ kÕúq+˝À, ø±+Á≤≈£îº, ø±Ée˝Ÿ ˝ÒãsY, ndü+|òüTÏ‘·s¡+>∑+˝À ø±]à≈£î\ ô|s¡T>∑T<ä\ »]–+~.

|ü•ÃeT u…+>±˝Ÿ˝À pŸ $T\T¢≈£î Á|üdæ~›>± ñ+~. Ç+<äT˝À2016 HêÏøÏ 60 pŸ $T\T¢\˝À 13 $T\T¢\T eT÷‘· |ü&É&É+‘√2.5 \ø£å\ eT+~ pŸ $T˝Ÿ es¡ÿsY‡, MÏô|’ Ä<Ûës¡|ü&çq 40\ø£å\ eT+~ pŸ |ü+&ç+#˚ ¬s’‘ê+>∑+ ô|’ rÁe HÓ>∑Ïyé Á|üuÛ≤e+|ü&ç+~. u§+u≤sTT˝Àì ã≥º\ $T\T¢\T eT÷‘·|ü&ç yêÏ À |üì#˚dæq ø±]à≈£î\T M~Ûq |ü&Ü¶s¡T. $T\T¢ düú ≤\T ]j·T˝Ÿ mùdºŸyê´bÕs¡T\ ø£u≤®˝ÀøÏ yÓfi≤flsTT.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ, ‘Ó\+>±D sêÁcÕº À¢ Ä*«Hé qT+&ç yÓTT<ä\Tø=ììC≤+ #·ø£ÿs¡ ø£sêà>±s¡+, düsYdæ˝Ÿÿ ã≥º\ $T\T¢\T, es¡+>∑˝ŸÄC≤+C≤Væ≤ $T\T¢\ es¡≈£î eT÷‘·|ü&É&É+ eTq≈£î ‘Ó*dæ+<˚.

Çø£ Á|üuÛÑT‘·« s¡+>∑ |ü]ÁX¯eT\T yÓTT<ä\T Áô|’y˚Ÿ ø£+ô|˙\˝À|üs¡àHÓ+Ÿ ø±]à≈£î\ dü+K´˝À $|üØ‘·+>± ø√‘· $~Û+#ês¡T.‘Ó\+>±D˝Àì dæ+>∑πsDÏ À 1,20,000eT+~ |üs¡àHÓ+Ÿ ø±]à≈£î\kÕúq+˝À H˚&ÉT 60 y˚\T eT+~ e÷Á‘·y˚T ñHêïs¡T. sêÁwüº s√&ÉT¶s¡yêD≤ ø±s√ŒπswüHé À ≈£L&É Ç<˚ |ü]dæú‹ ñ+~. <˚X¯yê´|üÔ+>±#·÷dæq≥¢sTT‘˚, Vü≤sê´Hê˝À 1992`93 dü+e‘·‡sê˝À¢ s√&ÉT¶ø±s=ŒπswüHé À 25,000 eT+~ ø±]à≈£î\ kÕúq+˝À H˚&ÉT nø£ÿ&É19,000 eT+~ |üs¡àHÓ+Ÿ ø±]à≈£î\T ñ+&É>±, 13,000 eT+~ø±+Á≤≈£îº ˝ÒãsY ñ+~. $<äT´‘Y s¡+>∑+˝À 50,000 eT+~|üs¡àHÓ+Ÿ ø±]à≈£î˝ qT+&ç 23 y˚\≈£î |ü&çb˛sTT+~. Ç˝≤<˚X¯yê´|üÔ+>± #·÷ùdÔ 1991`92˝À dü+|òüTÏ‘· s¡+>∑+˝À 1 ø√Ï90 \ø£å\T, Áô|’y˚Ÿ s¡+>∑+˝À düTe÷s¡T 80 \ø£å\ eT+~ ø±]à≈£î\Tñ+&É>±, 2011`12 HêÏøÏ 1 ø√Ï 70 \ø£å\T dü+|òüTÏ‘·s¡+>∑+, 1\ø£å 20 y˚\T Áô|’y˚Ÿ s¡+>∑+˝À ñHêïs¡T. (ÄsY._.◊.Vü≤+&é ãTø˘ Ä|òt kÕºÏdæºø˘‡ Ä|òt Ç+&çj·÷ mø±q$T 2014`15)2011`12 HêÏøÏ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ yÓTT‘·Ô+ ÁXÊ$T≈£î˝À¢ 81.5 XÊ‘·+eT+~ dü«+‘· ñbÕ~Û ˝Ò<ë ø±Ée˝Ÿ ø±]à≈£î\T ø±>± 18.5XÊ‘·+ e÷Á‘·y˚T dü+|òüTÏ‘· s¡+>∑+˝À ñHêïs¡T.

1991˝À 4.2 ø√≥¢ eT+~ ìs¡T<√´>∑T\T+&É>± Ä dü+K´2016 HêÏøÏ 16.2 ø√≥¢≈£î #˚]+~. <˚X¯+˝À nH˚ø£ |ü]ÁX¯eT˝À¢ne⁄Ÿ k˛]‡+>¥ <ë«sê |üqT\T »]|æ+#·&É+ ô|]–+~.ø±+Á≤≈£îº, ø±Ée˝Ÿ, ndü+|òüTÏ‘· s¡+>∑ ø±]à≈£î\≈£î m˝≤+Ï

15Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

»HêuÛ≤≈£î 3.5 ÄdüT|üÁ‹ ñ+&Ü*. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Á|ü‹ yÓsTT´»HêuÛ≤≈£î 3.5 ÄdüT|üÁ‹ |ü&Éø£\T ñ+&Ü*. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Á|ü‹yÓsTT´ eT+~øÏ 0.7 |ü&Éø£\T e÷Á‘·y˚T ñHêïsTT. 17 e+<ä\eT+~ Á|ü»\≈£î ˇø£ &Üø£ºs¡T e÷Á‘·y˚T n+<äTu≤≥T˝À ñHêïs¡T.

Á|üC≤s√>∑´+ |ü≥¢ rÁe u≤<Ûä´‘ê sêVæ≤‘ê´ìï Á|ü<ä]ÙdüTÔqïbÕ\≈£î\T ns¡ø=s¡>±qTqï ÁbÕ<Ûä$Tø£ yÓ’<ä πø+Á<ëìï ôd’‘·+ |üø£ÿq|ü&˚dæ, Áô|’y˚Ÿ yÓ’<ä s¡+>±ìøÏ π>≥T¢ u≤sê¢ ‘Ó]#ês¡T. |òü*‘·+>±∫qïbÕÏ »«s¡+, Ç‘·s¡ »ãT“\≈£î ≈£L&Ü Á|ü»\T Áô|’y˚≥TÄdüT|üÁ‘·T\ yÓ’|ü⁄ HÓ≥ºã&ÉT‘·THêïs¡T. ˝≤uÛ≤s¡®H˚ <Û˚´j·T+>±,m≥Te+Ï Á|üuÛ ÑT‘·« ìj·T+Á‘·D ˝Òì Áô|’y˚Ÿ yÓ ’<ä´s¡+>∑+,eTTK´+>± ø±s=ŒπsŸ yÓ ’<ä´s¡+>∑+, Á|ü»\ nHês√>±´\H˚kÕ< Û äHê\T>± #˚d ü Tø=ì ‘·eT ˝≤uÛ≤s ¡ ®q≈ £ î eqs¡T\T>±eT\#·T≈£î+≥Tqï rs¡T |òüTÀs¡+>± ñ+~. Á>±MTD uÛ≤s¡‘Y À dü¬s’qyÓ’<ä´ dü<äTbÕj·÷\T ˝Òq+<äTq Á|ü‹ @≤ »\TãT, <ä>∑TZ,&ÉjT]j·÷, &Ó+^, eT Ò]j·÷, f…ÆbòÕsTT&é e+Ï n+≥T yê´<ÛäT\‘√\ø£å˝≤~ eT+~ eTs¡DÏdüTÔHêïs¡T. <˚X¯+˝À Äs√>∑´ |ü]dæú‹yÓTs¡T>∑T|ü&Ü\+fÒ b˛wüø±Vü‰s¡+, s¡øÏå‘· eT+∫˙s¡T, |ü]X¯óÁuÛÑ‘·,$<ä , ñbÕ~ e+Ï kÕe÷õø£ s¡+>±\ n_Ûeè~∆ ô|’H˚ Äs√>∑|ü]dæú‹ Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+≥T+~.

$<ä´ ø±s√Œπs°ø£s¡D`Áu≤Vü≤àD°ø£s¡Du≤\\T C≤‹ dü+|ü<ä, eTq <˚X¯+˝À 24 dü+e‘·‡sê\

ej·TdüT‡˝À|ü⁄ yês¡T 55 XÊ‘·+ ñHêïs¡T. nsTT‘˚, eTq kÕe÷õø£eédüú <˚X¯+˝Àì n‘· +‘· $\TyÓ’q e÷qe ñ‘êŒ<äø£ dü+|ü‹Ôì<Ûä«+dü+ #˚k Ô+~. u≤\ u≤*ø£\≈£î eTÚ*ø£ $<ä qT ìsêø£]düTÔ+~.j·TTe‘· eTqT>∑&É kÕ–dü÷Ô ñ‘·Œ‹Ôì n_Ûeè~∆ #˚ùd yÓ’|ü⁄>±düè»Hê‘·àø£‘·qT n_Ûeè~∆ |üs¡#·e\dæq $<ä´, bÕsƒ¡XÊ\ $<ä´qT+∫ ñqï‘· $<ä es¡≈£î <˚XÊedüsê\≈£î, e÷qe $ø±kÕìøÏø±ø£ e÷¬sÿŸ nedüsê\≈£î, ø±s=Œ πsŸ ø£+ô|˙\ <√|æ&ûø£qT>∑TD+>±, eT÷s¡â|ü⁄ eT‘· eTÚ&Ü´ìï ô|+∫ b˛wæ+#˚ $<Ûä+>±s¡÷bı+~+#·ã&ÉT‘√+~. 1986 q÷‘·q $<ë´ $<Ûëq+ qT+&ç,bÕ\q kÕ–dü÷Ô ek Ôqï Á|üuÛÑT‘ê«\ìï (sêJyé qT+∫ yÓ÷&û es¡≈£î)Á|ü|ü+Nø£s¡D mC…+&ÜqT neT\T #˚düTÔHêïsTT. 1991 q÷‘·qÄ]úø£ $<ÛëHê\ ÁbÕs¡+uÛÑ+‘√, Á|ü»\≈£î $<ë´ s¡+>±ìøÏ ì<ÛäT\πø≤sTT+|ü⁄qT Áø£eT+>± ñ|üdü+Vü≤]dü÷Ô edüTÔqï~. yÓTT<ä≥ÁbÕ<Ûä$Tø£ $<ä´ HÓ+#·T≈£î+~. bÕsƒ¡XÊ\\qT |üÏwü º+ #˚ùdã<äT\T>±, nø£åsêdü ‘ê ø±s¡ Áø£e÷ìï, düs¡«•ø£å n_Ûj·÷Hé e+Ïø±s¡ Áø£e÷\ HÓ+#·Tø=ì Áô|’y˚°ø£s¡D≈£î e÷s¡Z+ y˚dæ+~. Ç|ü&ÉTñqï‘· $<ë´s¡+>∑+ e+‘·T e∫Ã+~. uÀ<Ûäq, uÀ<ÛäH˚‘·s¡ U≤∞\TuÛÑØÔ #˚j·Tø£b˛e&É+, eTÚ*ø£ edü‘·T\T ø£*Œ+#·ø£b˛e&É+ e\q

Áø£eT+>± Á|üuÛÑT‘·« $<ë´ dü+düú\T eT÷‘·|ü&ÉT‘·THêïsTT.

kÕÁe÷»ýê<ä Á|ü|ü+Nø£s¡D $<ÛëHê\‘√, ˝≤uÛ≤\ <ëVü≤+‘√ø±s=Œπs≥¢ ìj·T+Á‘·D˝À, $<ë´ yê´bÕsêìï ¬ø.õ.qT+&ç|æ.õ.es¡≈£î $dü Ô]+#·&É+ »s¡T>∑T‘√+~. ªn+<ä]øÏ $<ä´μmC…+&Ü˝À Á|ü|ü+#·u≤´+≈£î ÁbÕ<Ûä$Tø£ $<ä´˝ÀøÏ #=s¡u≤≥TyÓqø£qTqï \ø£å + ≈£î¢|üÔ+>± Ç<˚! Á|ü|ü+#· yêDÏ»´ dü+düú e÷¬sÿŸnedüsê\ø£qT>∑TD+>± Á|üuÛÑT‘·«+ ñqï‘· $<ë´s¡+>±qï+‘ê ‘Ós¡∫ñ+∫+~. 2015 &çôd+ãsY˝À HÓ ’s√;˝À ìs¡«Væ≤+|üã&çq&Éã÷¢´Ïy√ eT+Á‘·T\ kÕúsTT düuÛÑ˝À dü+|üqï <˚XÊ\ ≈£îÏ\$<ÛëHê\‘√ ñqï‘· $<ë´s¡+>∑+ô|’ uÛ≤s¡‘·<˚X¯ ªÁ|üø£≥qμ yê]á ªn+^ø±s¡+μ ‹s¡>∑<√&É M\T˝Òì~>± |ü]D$T+∫+~. á$<Ûä+>± uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì u≤\\T, ô|<ä›\T, j·TTe‘· n+‘êndüe÷q‘ê«ìï, $eø£åqT ô|+bı+~+#˚ ãVüQfi¯ <=+‘·s¡\$<ëéédüú≈£î u≤~Û‘·T\T>± ñ+&É&É+ $TqVü‰ eTs√e÷s¡Z+˝Ò≈£î+&Üb˛sTT+~.

<˚X¯ Á|ü»\ nedüsê\qT Á|üø£ÿqô|Ïº, kÕÁe÷»ýê<ä <√|æ&ûnedüsê\qT rπsÃ $<Ûä+>± ñqï‘· $<ë´ s¡+>±ìï e÷]Ãy˚düTÔHêïs¡T. ÁbÕ<Ûä$Tø£, e÷<Ûä $Tø£ $<ä ˝À Ç|üŒÏπø Áô|’y˚Ÿ X≈£îÔ\>∑T‘êÔ~Û|ü‘· + HÓ\ø=+~. ñqï‘· $<ë´s¡+>∑+ô|’ Ä~Û|ü‘· + ø√dü+$<˚o $X ¯«$<ë´\j·÷\T nH˚ø £ s ¡ø±\ ˇ|üŒ+<ë\qT#˚düT≈£î+≥THêïsTT. n~Ûø£ ˝≤uÛ≤\≈£î >∑\ neø±XÊ\‘√ $<˚oô|≥Tºã&ç<ës¡T\T á s¡+>∑+ô|’ ≈£qTïy˚XÊs¡T. $$<Ûä Á|ü#ês¡kÕ<ÛëHê\˝À $<ë´s¡+>∑ n&É«sYf…ÆCŸ yÓT+≥¢ Ks¡TÃ ø±s¡¢ ‘·sê«‘·¬s+&ÉekÕúq+˝ÀøÏ e∫Ã+~. ˇø£ |ü<ä∆‹ Á|üø±s¡+ uÛ≤s¡‘· uÛ≤wü\kÕúq+˝À Ç+^¢wtq÷, dü«‘·+Á‘· kÕ«e\+ãq XÊÁdüÔ kÕ+πø‹ø£kÕúq+˝À |üsêBÛq kÕ+πø‹ø£‘·q÷ Ábı‘·‡Væ≤düTÔHêïs¡T. eTÚ*ø£XÊÁkÕ Ô\, kÕe÷õø£ XÊÁkÕ Ô\, e÷qMj·T n<Û ä ´j·THêìïìs¡T‘ê‡Vü≤|üs¡TdüTÔHêïs¡T. á Á|üC≤ e´‹πsø£ $<ÛëHêìï ø£|æŒ|ü⁄#·TÃ≈£îH˚+<äT≈£î, yÓqTø£ã&çq esêZ\ $<ë´s¡Tú\ ø± ÒJ |ò”E\qTØjÓT+ãsY‡ e+Ï Á|üC≤ø£s¡¸D |ü<∏äø±\qT Á|üuÛÑT‘·«+ neT\T#˚düTÔqï~.

_.C….| æ. Á| üu Û Ñ T‘ · «+ Á| ü‹bÕ~+∫q C≤rj·T $<ë´$<Ûëq+`2016 ªHÓ’|ü⁄D´ uÛ≤s¡‘Y $TwüHéμ <ë«sê bÕ\ø£esêZ\,yê] kÕÁe÷»ýê<ä Á|üuÛ ÑTe⁄\ Á|üjÓ÷»Hê\qT eTT+<äT≈£îrdüT¬øfi‚¢+<äT≈£î, ø√≤¢~ eT+~ eTq j·TTe‘· kı+‘·+ #˚düT≈£îqïHÓ’|ü⁄D≤´\qT, $C≤„Hêìï ˙s¡T>±]Ã, HêX¯q+>±$+#˚ ≈£îÏ\eP´Vü≤+‘√ ªy˚Tø˘ ÇHé Ç+&çj·÷μ≈£î C≤rj·T $<ë´ $<ÛëHêìïnqTdü+<Ûëì+∫+~. n+fÒ $<ë´ yê´bÕsêìï, Áu≤Vü≤àD°ø£s¡DqT

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹16

ô|+bı+~+#·&É+‘√ bÕ≥T ≈£î˝≤~Û|ü‘· uÛ≤eC≤\+ô|’ Ä<Ûës¡|ü&çs¡÷bı+~+~. <ä[‘·, –]»q, yÓTÆHê]° esêZ\ yê]ì kÕ<Ûës¡D$<ä ≈£î <ä÷s¡+ #˚dæ yê]ì ÁXÊ$Tø£ $<ä ≈£î |ü]$T‘·+ #˚j·T&É+q÷‘·q $<ë´ $<Ûëq ˝ø£å +>± ñ+~. yê´bÕØø£]+#·ã&çq áªHÓ’|ü⁄D≤´\μ‘√ <Ûäìø£, $˝≤düe+‘·yÓTÆq, sê»ø°j·T+>± |ü\T≈£îã&ç>∑*–q ø±s=Œπs≥T $<ë´dü+düú\˝À $<ä´quÛÑ´dæ+∫q eT<Ûä´‘·s¡>∑‹, ñqï‘· ‘·s¡>∑‹ j·TTe‘·qT ø£≥Tºu≤ìdü\ ‘·s¡Vü‰˝À Á|ü|ü+#·ô|≥Tºã&çøÏ ùde#˚ùd $<Ûä+>± eT\#·T≈£î+≥Tqï~.

Ä~yêdüT\T`$kÕú|üqÄ~yêdüT\≈£î #Ó+<äe\dæq \ø£å˝≤~ mø£sê\ uÛÑ÷eTT\T

nHê´Áø±+‘·eTj·÷´sTT. KìC≤\ ‘·e«ø±\ ù|s¡T‘√ Ä~yêdüT\J$‘ê\T ∫Hêï_ÛqïeTÚ‘·THêïsTT. e\dü bÕ\q˝À ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆqnDÏ∫y˚‘· #·s¡ \T H˚ÏøÏ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ø=qkÕ>∑T‘·THêïsTT. ánÁ|üC≤kÕ«$Tø£ Ä+ø£å\≈£î e´‹πsø£+>± nH˚ø£ sêÁcÕº À¢ Ä~yêd”ñ<ä e÷\T ñyÓ«‘·TÔq m–XÊsTT. Ä~yêdüT\ b˛sê≤\ |òü*‘·+>±eTq sêÁwüº+˝À #˚j·Tã&çq 1/70 #·≥º+ Á|üø±s¡+`ôw&É÷´˝Ÿ¶ÁbÕ+‘·+˝Àì uÛÑ÷eTT\T, n≥M ñ‘·Œ‘·TÔ\ô|’ Ä~yêdüT\πø Vü≤≈£îÿñ+&Ü*. á #·≥º+ düÁø£eT+>± neT\T »s¡>∑≈£î+&Ü s¡T >±s¡Ã&É+e\q \ø£å˝≤~ mø£sê\T Ç|üŒÏø° Ä~yêùd‘·s¡T\ #˚‘·T˝À¢e⁄HêïsTT. Ä~yêùd‘·s¡ ô|‘·Ô+<ës¡¢ Á|üjÓ÷»Hê\qT ø±bÕ&˚bÕ\≈£î\ $<ÛëHê\T, ¬syÓq÷´ ñqï‘ê~Ûø±s¡T\ n$˙‹ ø±s¡D+>±1/70 #·≥º+ neT\T ø±e&É+ Ò<äT.

Ä~yêd üT\T X ¯‘êu≤ ›\T>± nqTu Û Ñ$d ü T Ôqï #ê]Á‘ ·ø £nHê´j·÷\qT ‘·T&ç∫ ô|fÒº+<äTπø ôw&É÷´\T¶ ‘Ó>∑\, Ç‘·s¡dü+Á|ü<ëj·T n≥M ìyêdüT\ ø=s¡≈£î n≥M #·≥º+ 2006 (n≥MVü≤≈£îÿ\ >∑T]Ô+|ü⁄ #·≥º+) ‘Ó#êÃeTì bÕ\≈£î\T #ÓãT‘·THêïs¡T.<˚X¯+˝Àì 750 ‘Ó>∑\≈£î #Ó+~q düTe÷s¡T 8 ø√≥¢ eT+~Ä~yêdüT\T ‘êeTT |ü⁄Ïº ô|]–q n&Ée⁄˝À¢H˚ Vü≤≈£îÿ\T ø√˝ÀŒsTT<ës¡TD <√|æ&ûøÏ >∑Ts¡e⁄‘·THêïs¡T. ∫s¡ø±\+>± Ä~yêd” ‘Ó>∑\Jeq $<Ûëq+ Á|ü<Ûëq+>± b˛&ÉT eékÕj·T+ô|’, n≥Me⁄‘·Œ‘·TÔ\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+~. n&É$ø°, Ä~yêdüT\≈£î eT<Ûä´$&ÉBj·Tsêì dü+ã+<Ûä+ ñ+~. dü+Á|ü<ëj·Tø£ Ä~yêdüT\J$‘·+, n≥M, |üsêés¡D |ü]s¡ø£åD, C≤rj·T n≥M dü+|ü<ä≈£îVü≤≈£îÿ<ës¡T\T>± Ä~yêdüT\THêïs¡T. 2006˝À n≥M Vü≤≈£îÿ\>∑T]Ô+|ü⁄ #·≥º+ #˚dü÷Ô, Ä #·≥º+ eTT+<äT e÷≥˝À ªn≥MJyêes¡D eédüú\ eTqT>∑&É˝Àq÷, yêÏ düTdæ ús¡‘·˝Àq÷uÛ≤>∑kÕ«eTT\T>± ñ+≥÷ e∫Ãq ôw&É÷´˝Ÿ ¶ ‘Ó>∑\T, Ç‘·s¡dü+Á|ü<ëj·Tø£ n≥M ìyêdüT\≈£î ‘·s¡‘·sê\T>± uÛÑ÷eTT\ô|’Hê,Äyêdü+ ô|’Hê düeTÁ>∑ Vü≤≈£îÿ\qT >∑T]Ô+#·&É+˝À e\dü bÕ\Hê

ø±\+˝Àq÷, ªdü«‘·+Á‘·μ uÛ≤s¡‘·+˝Àq÷ Ä~yêdüT\≈£î #ê]Á‘·ø£nHê´j·T+ »]–+~, nì ù|s=ÿHêïs¡T. Ä nHê´j·÷ìïd ü]# ˚ ùd+< ä T πø # ·≥ º+ ‘ Ó#êÃeTì Á| üu Û Ñ T‘ · «+ >=| ü Œ\T#ÓãT‘·Tqï|üŒÏø° >∑&ç∫q <äXÊã› ø±\+˝À Ä ~X¯>± #·s¡´\TÒe⁄. á #·≥º+ <ë«sê 2005 &çôd+ãsY 13 HêÏøÏ Ä~yêdüT\T

kÕ>∑T˝ÀqTqï n≥M uÛÑ÷eTT\≈£î >∑]wüº+>± 10 mø£sê\≈£î Vü≤≈£îÿ|üÁ‘ê*yê«*. ∫qï‘·s¡Vü‰ n≥M ñ‘·Œ‘·TÔ\ ùdø£s¡D, Ç‘·s¡nedüsê\ ì$T‘·Ô+ ]øÏ ñqï n&É$ô|’ ñeTà&ç Vü≤≈£îÿ |üÁ‘ê\qTÇyê«*.

<˚X¯yê´|üÔ+>± Ç|üŒÏes¡≈£L neT\T #˚dæq uÛÑ÷Vü≤≈£îÿ\>∑T]Ô+|ü⁄ >∑D≤+ø±\qT |ü]o*ùdÔ Ä~yêdüT\≈£î »]–q #ê]Á‘·ø£nHê´j·÷ìï dü]~<ë›\qï ∫‘·ÔX¯ó~∆ bÕ\≈£î\≈£î @ø√XÊHê Òq≥T¢düŒwüºeTe⁄‘√+~. πø+Á<ä+ >∑‘· dü+e‘·‡s¡+ $&ÉT<ä\ #˚dæq …ø£ÿ\Á|üø±s¡+ <˚X¯yê´|üÔ+>± 32,37,579 <äs¡U≤düTÔ\qT d”«ø£]+#·>±,12,79,000 Vü≤≈£îÿ |üÁ‘ê\T |ü+|æD° #˚XÊs¡T. ìy˚~ø£ Á|üø±s¡+<Xyê´|üÔ+>± Ç|üŒÏes¡≈£L |ü+|æD° »]–q uÛÑ÷Vü≤≈£îÿ |üÁ‘ê\ø£+fÒ‹s¡düÿs¡D≈£î >∑T¬s’qy˚ m≈£îÿe>± ñHêïsTT. ‘Ó\+>±D sêÁwüº+˝ÀÏ.ÄsY.mdt. Á|üuÛÑT‘·«+ Á|ü|ü+#·u≤´+≈£î dü÷#·q\‘√ Vü≤]‘·Vü‰s¡+nH˚ ø±s¡´Áø£eT+ <ë«sê Ä~yêdüT\T ùd<ä´+ #˚düTø=+≥TqïuÛÑ÷eTT\ qT+&ç uÒ<äK\T #˚düTÔqï~.

kÕÁe÷»ýê<ä Á|ü|ü+Nø£s¡D $<Ûä«+düø£s¡ n_Ûeè~∆ qeT÷HêneT\T˝ÀøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· yÓTÆì+>¥ ø£+ô|˙\≈£î e÷Á‘·+$#·Ã\$&ç>± n&É$ì πø≤sTTdüTÔHêïs¡T. n_Ûeè~∆ ÁbÕC…≈£îº\ ù|s¡T‘√n≥M uÛÑ÷$Tì Áô|’y˚Ÿ e´≈£îÔ\≈£î, ø£+ô|˙\≈£î ã<ä˝≤sTT+#˚#·s¡´\T #˚|ü&ÉT‘·THêïs¡T. n≥M eT+Á‹‘·«XÊK >∑‘· e÷]Ã˝À$&ÉT<ä\ #˚dæq >∑D≤+ø±\ Á|üø±s¡+ >∑qT\ #·≥º+ neT˝À¢øÏ e∫Ãq‘·sê«‘· >∑qT\ ‘·e«ø±\ ù|s¡T‘√ 3.36 \ø£å\ mø£sê\ n&Ée⁄*ïHêX¯q+ #˚XÊs¡T. >∑qT\ ‘·e«ø£+ ø√dü+ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ ñeTà&çsêÁwüº+˝À 49 y˚\ mø£sê\T, >√yê˝À 46 y˚\ mø£sê\T,#Û·rÔdt>∑&Ûé˝À 68y˚\ mø£sê\T, ˇ&çXÊ˝À 46 y˚\ mø£sê\T,ø£sêí≥ø£ À \øå± 12 y˚\ mø£sê\ y˚Ts¡ n&Ée⁄*ï n~Ûø±]ø£+>±H˚ø=\¢>=≤ºs¡T. <˚X¯+˝Àì ]»s¡T« n≥M ÁbÕ+‘·+˝À 40 XÊ‘·+ô|’>± n&Ée⁄\T ø°åDÏ+#êj·Tì >∑D≤+ø±\T #ÓãT‘·THêïsTT. ô|<ä›ô|<ä› ø£+ô|˙\≈£î j·T<∏#·Ã>± n≥M uÛÑ÷eTT\T πø≤sTTdüTÔqï áÁ|üuÛ ÑT‘ê«\T Ä~yêdüT\ kÕ>∑T˝ÀqTqï uÛ Ñ÷eTT\≈£î Vü≤≈£îÿ|üÁ‘ê*e«&ÜìøÏ ìsêø£]düTÔHêïsTT.

á H˚|ü<∏ ä´+˝ÀH˚ düVü≤» eqs¡T\qT kÕÁe÷»ýê<äT\ø£+ô|˙\≈£î, ã&Ü ô|≥T ºã&ç<ës¡T\≈£î <√∫ ô|≥º&ÜìøÏ

17Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

s¡÷bı+~+∫q n_Ûeè~∆ qeT÷Hê˝À ‘·eT JeH√bÕ~Ûì,J$‘ê\qT ø√˝ÀŒ‘·Tqïyêfi¯ó¢, $kÕú|üq≈£î >∑T]ø±ã&ÉT‘·TqïÄ~yêd”\T. uÛ Ñ÷$Tô|’, ˙Ïô|’, n&É$ô|’ ‘·eT Vü≤≈£îÿ\qTì\u…≥Tºø√e&ÜìøÏ, eqs¡T\ $<Ûä«+kÕìøÏ e´‹πsø£+>± b˛sê≤\TkÕ–düTÔHêïs¡T.

yÓTÆHê]°\T`<ä[‘·T\ô|’ Væ≤+<ä÷‘·«yê<äT\ <ë&ÉT\Tπø+Á<ä+˝À yÓ÷&û düsêÿs¡T @s¡Œ&É¶ HêÏ qT+∫ n¬sôd‡dt eT÷ø£\T

#Ó\πs–b˛‘·THêïsTT. Á|ü>∑‹o\, nuÛÑT´<äj·T s¡#·sTT‘·\ô|’ <ë&ÉT\T,Vü≤‘·´\T #˚düT ÔHêïs¡T. <ä[‘·T\ô|’, yÓT ÆHê]°\ô|’ <ë&ÉT\Ts√Es√E≈£ î ô|s ¡> ∑& Éy ˚ T ø±ø £ Á≈ £Ls ¡y Ó T Æq s ¡÷bÕ\qTdü+‘·]+#·Tø=+≥THêïsTT. nee÷Hê\T, $eø£å‘·\T, yÓ*y˚‘·\T,‘·eT ‘·eT uÛÑ÷eTT\ qT+&ç, Çfi¢ qT+&ç ¬>+Ïy˚‘·\T, <ës¡TDVü≤‘·´\T ˝Ò≈£î+&Ü s√E >∑&Ée&É+ ˝Ò<äT. >∑&ç∫q ¬s+&ÉTqïs¡dü+e‘·‡sê\ _.C….|æ. bÕ\q˝À á <ë&ÉT\T dü+K´˝Àq÷,rÁe‘· Àq÷, <äTsêàs¡Z|ü⁄ dü«uÛ≤e+˝Àq÷ ô|s¡T>∑T<ä\ ø£ì|ædüTÔ+~.ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ˝À jÓ÷– Ä~Û‘· Hê<Ûé eTTKéT+Á‹ nsTTq yÓ+≥H˚sêÁwüº+˝À ø£uÒ ≤\qT eT÷dæ y˚sTT+#ê&ÉT. n<˚ u≤≥˝À C≤s¡â+&é,sê»kÕúHé, >∑T»sê‘Y ˝Àì _.C….|æ. Á|üuÛ ÑT‘ê«\T #·s¡´\TrdüT≈£î+≥THêïsTT. Bì‘√ \ø£ å˝≤~ eT+~ ù|<ä Á|ü»\TeTTK´+>± eTTdæ¢+\T J$+#˚ Vü≤≈£îÿqT ø√˝ÀŒj·÷s¡T.

_.C….|æ., dü+|òtT |ü]yêsY X¯≈£îÔ\T ‘·eT |òüP´&É˝Ÿ, nÁ>∑≈£î\‘·‘·«+‘√ Væ≤+<ä÷‘·«, kÕ+düÿè‹ø£ C≤rj·T‘· uÛ≤yê\qT yê´|æÔ#˚j·T&ÜìøÏ >√s¡ø£å≈£î\H˚ ù|s¡T‘√ <ä[‘·T\ô|’, yÓTÆHê]° eT‘·düTú\ô|’<ë&ÉT\qT Áù|πs|ædüTÔHêïsTT. eTT»|òüsY|üPsY #·ø√‘·, 2016p˝…’˝À ø£sêí≥ø£˝Àì XÊ+‹|üPsê˝À <ä[‘·T\ô|’ <ë&ÉT\T,ôV’≤<äsêu≤<é À s√Væ≤‘Y y˚eTT\ Ä‘·àVü≤‘· , C….mHé.j·TT.˝À ø£qΩjYT≈£îe÷sY ‘·~‘·s¡T\ô|’ <ë&ç, ≈£îÁ≥πødüT (|òæÁãe] 9 dü+|òüT≥qô|’)C….mHé.j·TT. $<ë´]ú qJuŸ nVü≤à<é $Tdæ‡+>¥(nø√ºãsY 14 qT+∫)2015 ôdô|º+ãsY ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ˝Àì <ëÁ~˝À nVü≤à<é nø±¢UŸqTVü≤‘· >±$+#·&É+, Vü≤sê´Hê˝Àì s√Vü≤‘·ø˘ |ü≥ºD+˝À ◊<äT>∑T]‘√≈£L&çq ˇø£ eT÷>∑ <ä[‘· j·TTe‹ô|’ ¬s+&√kÕ] ˝…’+–ø£<ë&çøÏbÕ\Œ&çq dü+|òüT≥q ~Á>±“¤+‹ø£s¡yÓTÆ+~. πs|t u≤~Û‘·Tsê\T ‘·eTô|’b˛©düT πødüT ô|Ïºq+<äT≈£î, sêJøÏ ìsêø£]+∫q+<äT≈£î ÄyÓTô|’Á|ü‹ø±s¡+>± á |òüTÀsêìøÏ bÕ\Œ&Ü¶s¡T. yÓTT<äÏ πs|t dü+|òüT≥qeT÷&Ó+&É¢ ÁøÏ‘·+ »s¡>∑>± n~Ûø±s¡T\ ñ<ëd”q‘· eT÷\+>±,ì+~‘·T\T |ü\T≈£îã&ç >∑\ yê¬s’q+<äTq b˛©düT\T ì+~‘·T\qTn¬sdüTº #˚dæ Ä ‘·sê«‘· u…sTT˝Ÿô|’ e~*ô|≤ºs¡T. B+‘√ #·≥º+‘·eTH˚$T #˚j·T˝Ò<äqï BÛe÷‘√ yês¡T u≤~Û‘·Tsê*ô|’ eTs√kÕ]n|òü÷sTT‘ê´ìøÏ bÕ\Œ&É >∑*>±s¡T. Çe˙ï nHø£ |òüT≥q˝À¢ eT#·TÃ≈£î

ø=ìï e÷Á‘·y˚T.

>∑T»sê‘Y sêÁwüº+˝Àì –] k˛eTHê<∏é õ˝≤¢ Àì ñHê |ü≥ºD+qT+∫ 20 øÏ.MT.\ <ä÷s¡+˝À ñqï yÓ÷≥ düeT~Ûj·÷\ Á>±eT+˝ÀpHé 11q q\T>∑Ts¡T j·TTe≈£î\T |üX¯ó #·sêà\qT düMT|ü|ü≥ºD+˝Àì e÷¬sÿŸ≈£î ‘·s¡*düTÔ+fÒ, >√e<Ûä≈£î bÕ\Œ&Ü¶s¡ìÄs√|ædü÷Ô ÇqT|ü #·Te«\‘√, ø£Ás¡\‘√ <ë&ç #˚dæ $|üØ‘·+>±ø=≤ºs¡T. J|ü⁄≈£î ‘êfi¢‘√ ø£Ïº b˛©düTùdºwüHé <ëø£ á&ÉTÃ≈£î+≥÷rdüT¬øfi≤¢s¡T. yês¡T ‘·eT <äTX¯Ãs¡´\qT <ÛÓ ’s¡´+>± kÕe÷õø£e÷<Ûä e÷˝À¢ b˛düTº #˚XÊs¡T. eTq <˚X¯+˝À ñHê |òüT≥q yÓTT<äÏ~ø±<äT. >∑‘·+˝À ø°fi¯y˚Dàì, ø±s¡+#˚&ÉT, #·T+&É÷s¡T, U…’sê¢+J,\øÏåà+ù|≥ e+Ï ÁbÕ+‘ê˝À¢ nÁ>∑≈£î\düTú\T <ä[‘·T\ô|’ <ë&ÉT\T#˚dæ ÁbÕD≤\T rXÊs¡T. dü]>±Z Ç˝≤π> Vü≤sê´Hê˝Àì »»®sY |ü≥ºDdüMT|ü+˝À <äT*Hê b˛©düT ne⁄Ÿ b˛dtº e<ä› 2002 nø√ºãsY15q u≤<ë¸|üPsY≈£î #Ó+~q ◊<äT>∑Ts¡T <ä[‘· j·TTe≈£î\qTb˛©düT\ ø£fi‚¢<äTfÒ ø=Ïº #·+bÕs¡T. Ms¡T #·ìb˛sTTq Äe⁄\ #·sêà\Te*∫ ø£sêï˝Ÿ e÷¬sÿŸ≈£î ‘·s¡*düTÔ+fÒ, >√e<Ûä≈£î bÕ\Œ&Ü¶s¡ìe+<ä˝≤~ eT+~ <ë&ç#˚XÊs¡T. yê]ì b˛©dt WŸb˛düTº≈£î‘·s¡*+∫Hê e<ä\≈£î+&Ü yÓ+≤&ç Vü≤‘· #˚XÊs¡T.

ñHê dü+|òüT≥q >∑T»sê‘Y yê´|üÔ+>± <ä[‘·T\qT @ø£+ #˚dæ+~.ìs¡d üq\T $Tqï+≤sTT. á ìs¡d üq\T <˚X ¯yê´| ü Ô+>±$düÔ]düTÔHêïsTT. nD#·ã&ÉT‘·Tqï eTTdæ¢+\T, <ä[‘·T\T Ç‘·s¡|”&ç‘·T\T Væ≤+<ä÷ bòÕdædüTº <ë&ÉT\≈£î e´‹πsø£+>± ã\yÓTÆq◊ø£ ‘·‘√ eTT+<äT≈£î edüTÔHêïs¡T. <ä[‘·T\≈£î uÛÑ÷$T, Ä‘·à >ös¡e+ø√dü+ á b˛sê≤\T q÷‘·q ˇs¡e&ç À eTT+<äT≈£î edüTÔHêïsTT.

eTT–+|ü⁄kÕÁe÷»ýê<ä Á|ü|ü+Nø£s¡D $<ÛëHê\ e\q <˚X¯ Ä]úø£ eédüú

|üP]Ô>± |üsêBÛqyÓT Æ+~. <˚X¯ Ä]úø£ eédü ú ◊.m+.m|ò t.,Á|ü|ü+#·u≤´+≈£î dü+düú\ ìπs›X¯ø£‘·«+˝À ãVüQfi¯C≤‹ ø£+ô|˙\qj·÷ e\dü <√|æ&ûøÏ >∑T] ne⁄‘·Tqï~. πø+Á<ä+˝À, sêÁcÕº˝À¢es¡Tdü>± n~Ûø±sêìøÏ edüTÔqï Á|üuÛ ÑT‘ê«\T á $<ÛëHê\Tø=qkÕ–dü÷Ô <˚XÊìï kÕÁe÷»ýê<äT\≈£î n$Tà y˚düTÔHêïs¡T.kÕÁe÷q´ Á|ü»\≈£î á yêdüÔyê\T ns¡ú+ ø±≈£î+&Ü ñ+&É&ÜìøÏ,sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T n_Ûeè~∆ eT+Á‘êìï »|ædü÷Ô s√Eø√yê>±∆q+ #˚dü÷Ô b˛‘·T+≤s¡T. á sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T e÷≥˝À¢Á|ü»\≈£î ns¡#˚‹˝À yÓ’≈£î+sƒ¡+ #·÷|ædüTÔ+≤s¡T. ø±ì yêdüÔe+>±<˚X¯ n_Ûeè~∆ X¯Sq´+ ø±>±, kÕÁe÷»ýê<äT\≈£î, <äfi≤Ø ìs¡+≈£îX¯ã÷s¡T®yê, ã&Ü ã÷kÕ«eT´ esêZ\≈£î $|üØ‘·yÓTÆq ˝≤uÛ≤\Tdü«+‘·eTe⁄‘·THêïsTT. <˚X¯+˝À n+u≤˙, Ä<ë˙, ≤≤, _sê¢\

19Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

<˚oj·T, $<˚oj·T ø±s=ŒπsŸ dü+düú\ Á|üjÓ÷»Hê\ ø√düy˚TH√≥¢ s¡<äT› Á|üC≤ <Ûäq+ u≤´+≈£î˝À¢ »eT

kÕÁe÷»ýê<ä, ìs¡+≈£îX¯ <äfi≤Ø ã÷s¡T®yê, ã&Ü uÛÑ÷kÕ«eTésêZ\ Á|ü<Ûëq ùde≈£î&ÉT yÓ÷&û 500, 1000 s¡÷bÕj·T\ H√≥¢qTs¡<äT› #˚kÕÔqì, yêÏ kÕúq+˝À 500, 2000 s¡÷bÕj·T\ H√≥T¢#Ó˝≤eTD°˝ÀøÏ ‘ÓkÕÔq˙ qe+ãsY 8 HêÏ sêÁ‹ nø£kÕà‘·TÔ>±Á|üø£Ï+#ê&ÉT. nHê´j·T, Çã“+~ø£s¡yÓTÆq wüs¡‘·T\‘√ u≤´+≈£î˝À¢,b˛kÕº|ò”düT˝À¢ bÕ‘· H√≥¢qT »eT #˚j·T&ÜìøÏ &çôd+ãsY 30ìø±\|ü]$T‹>± ìs¡ísTT+#ê&ÉT. bÕ‘· H√≥¢qT e÷s¡Ã&ÜìøÏ, ø=‘·ÔH√≥¢qT bı+<ä&ÜìøÏ ‘·–q @sêŒ≥T¢ #˚j·Tq+<äTq <˚X¯yê´|üÔ+>±ù|<ä, Ä~yêd”, <ä[‘·, yÓqTø£ã&çq, eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ Á|ü»\T#Ó|üŒq\$ ø±ì ø£cÕº\HÓ<äTs=ÿ+≥THêïs¡T. eTq <˚X¯+˝À 1946˝ÀyÓTT<äÏkÕ], 1978˝À ¬s+&ÉekÕ] ô|<ä› H√≥¢qT s¡<äT› #dæq|üŒÏø°,Ä düeTj·T+˝À kÕ<Ûës¡D Á|ü»\T ô|<ä›>± Çã“+<äT\≈£î >∑T]ø± Ò<äT. m+<äTø£+fÒ Ä düeTj·T+˝À Ä]úø£ eédüú À ô|<ä› H√≥¢#Ó ≤eTD° πøe\+ ¬s+&ÉT XÊ‘·+ e÷Á‘·y˚T e⁄+&ç+~. ø±>± H˚&ÉT<˚X¯+˝Àì q>∑<äT˝À 500, 1000 H√≥¢ $\Te 86.4 XÊ‘·+e⁄+fÒ, 97 XÊ‘·+ #Ó*¢+|ü⁄\T q>∑<äT˝ÀH˚ »s¡T>∑T‘·THêïsTT. ]»sY«u≤´+≈£î …ø£ÿ\ Á|üø±s¡+ 500 s¡÷bÕj·T\ H√≥¢ yÓTT‘·Ô+ $\Te8.2 \ø£å\ ø√≥T¢, ø±>± 1000 s¡÷bÕj·T\ H√≥¢ yÓTT‘·Ô+ $\Te6.4 \ø£å\ ø√≥T¢. á $<Ûä+>± 500, 1000 H√≥¢ yÓTT‘·Ô+$\Te 14.6 \ø£å\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\qT ˇø£ÿ <Óã“‘√ s¡<äT›#˚j·T&É+‘√ <˚X¯+˝À >∑+<äs¡>√fi¯+ HÓ\ø=+~.

yÓ÷&û H√≥¢ s¡<äT›≈£î @+ ø±s¡D≤\T #ÓbÕŒ&ÉT?

yÓ÷&û H√≥¢ s¡<äT›≈£î eT÷&ÉT ø±s¡D≤\T #ÓbÕŒ&ÉT. n$ `Ä]úø£ eédüú qT+&ç ªq\¢ <ÛäHêìïμ bÕs¡<√\&É+, n$˙‹ììs¡÷à*+#·&É+, qøÏ© H√≥¢ #Ó˝≤eTD°ì n&ÉT¶ø=ì ñÁ>∑yê<ä+,ø£oàØ Á|üC≤ b˛sê≥+, áXÊq´ ÁbÕ+‘ê\ C≤‘·T\ b˛sê≥+,uÛ≤s¡‘· ≈£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷y√sTTdüTº)\qT n+‘·+ #˚j·T&É+.

ndü\T ì»y˚T+Ï?

bÕ\≈£î\ ìHê<ë\ yÓqTø£ e⁄+&˚ $<ÛëHê\qT dü]>± ns¡ú+#˚düTø√≈£î+fÒ bÕ*‘·T\T |ü<˚ |ü<˚ yÓ÷düb˛‘ês¡ì e+<˚fi¢ ÁøÏ‘·y˚Tø±Áy˚T&é ˝…ìHé nHêï&ÉT. H√≥¢ s¡<äT› dü+<äs¡“¤+˝À á e÷≥\Tq÷ÏøÏ q÷s¡T XÊ‘·+ ì»eTì ìs¡÷|æ‘·eTe⁄‘·THêïsTT. H√≥¢s¡<äT›≈£î yÓ÷&û #Ó|æŒq ø±s¡D≤\T |üP]Ô>± ìsê<Ûës¡yÓTÆq$,nyêdüÔeyÓTÆq$, yÓ÷dü|üP]‘·yÓTÆq$. H√≥¢ s¡<äT› ìs¡íj·T+ Á|üC≤e´‹πsø£yÓTÆq~, <˚X¯ e´‹πsø£yÓTÆq~, bòÕdædüTºB, <˚X¯ Ä]úø£ eédüúqT

ã\V”≤q|ü]#˚~, <˚X¯ $<˚X¯ ø±s=ŒπsŸ dü+düú\≈£î n|ü]$T‘·yÓTÆqÁ|üjÓ÷»Hê\qT ø£≥ºu…fÒº~. kÕÁe÷»ýê<ä nqT≈£L\ düs¡∞ø£s¡D,Áô|’y˚°ø£s¡D, Á|ü|ü+Nø£s¡D $<ÛëHê\qT n|üPs¡« Ø‹˝À neT\T#˚j·T&É+ ø√dü+, n+‘·sê®rj·T Ä]úø£, Á<äe´ dü+øå√uÛÑ uÛ≤sêìï|”&ç‘·, ÁXÊ$Tø£ Á|ü»\ uÛÑTC≤\ô|’ yÓ÷|ü&É+ ø√dü+ n+‘·sê®rj·TÁ<äe´ì~Û (◊m+m|òt), Á|ü|ü+#·u≤´+≈£î, @&û; e+Ï Á<äe´ dü+düú\~XÊ`ìπs›XÊ\ Á|üø±s¡+ H√≥¢ s¡<äT›, q>∑<äT s¡Væ≤‘· Ä]úø£ eédüúyÓ’|ü⁄ Á|üj·÷DÏ+#˚ ìs¡íj·T+ rdüT≈£îHêï&ÉT.

◊m+m|òt, Á|ü|ü+#·u≤´+≈£î Ä<˚XÊ\ Á|üø±s¡+ Á|üuÛÑT‘·«+<˚X¯+˝Àì n~Ûø£, Ç+ø± #ÓbÕŒ\+fÒ yÓTT‘·Ô+ Á|ü»\qT nH˚ø£s¡ø±\ |üqTï\ |ü]~Û˝ÀøÏ rdüT≈£îsêe&Üìø°, yêfi¯¢ s√EyêØø±s¡ ø£ ≤bÕ\ìï+Ï n~Ûø±s¡ |ü]~Û ÀøÏ ‘˚e&ÜìøÏ H√≥¢ s¡<äT›,q>∑<äT s¡Væ≤‘· Ä]úø£ eédüúqT eTT+<äT≈£î ‘ÓdüTÔHêïs¡T. q>∑<äT#Ó*¢+|ü⁄\ qT+&ç q>∑<äT s¡Væ≤‘· ÄHé …’Hé #Ó*¢+|ü⁄\ $<Ûëq+˝ÀøÏˇø£kÕ] Á|ü»\T ùd«#·Ã¤>± Á|üy˚•+∫q ‘·sê«‘· yêfi¢+‘·≥ yêfi‚¢|üqTï\ eédüú˝ÀøÏ e#˚ÃkÕÔs¡T. yÓTT‘·Ô+ ø=qT>√fi¯ó¢`neTàø±\T,yÓTT‘·Ô+ #Ó*¢+|ü⁄\T ÄHé ˝…’Hé nsTT‘˚ |üqTï\˝À ô|s¡T>∑T<ä\e⁄+≥T+~. Ç<˚ yÓ÷&û H√≥¢ s¡<äT› yÓqTø£qTqï ñ<˚›X¯+˝ÀìeTTKýÓTÆq uÛ≤>∑+.

u≤´+≈£î ô|≥Tºã&çì ô|+#·&É+ ø√dü+, n‘·´~Ûø£ Á|ü»\qTu≤´+≈£î\‘√ CÀ&ç+#˚ ≈£îÁ≥‘√ >∑‘·+˝À yÓ÷&û »Hé<ÛäHé jÓ÷»qqTÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. Ç+<äT˝À uÛ≤>∑+>± 26 ø√≥¢≈£î ô|’>± U≤‘ê\T‘Ós¡Teã&Ü¶sTT. á U≤‘ê˝À¢ 71 y˚\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ ø£+fÒn~Ûø£ yÓTT‘·Ô+˝À kÕ<Ûës¡D Á|ü»\ ø£cÕº]®‘·+ »eTsTT+~. nsTT‘˚MÏ˝Àì nH˚ø£ U≤‘ê˝À¢ qj·÷ ô|’kÕ ≈£L&Ü »eT ø±˝Ò<äqï~ˇø£ yêdüÔe+. Ç|ü&û <Ûäq+ u≤´+≈£î ô|≥Tºã&ç>± e÷] <˚X¯,$<˚X¯ ô|≥Tºã&ç<ës¡T\ Á|üjÓ÷»Hê\≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·Tqï~.n≥ Ÿ ô|q¸Hé jÓ÷»q, Á|ü<ÛëqeT+Á‹ |òüdü Ÿ ;e÷ jÓ÷»q ‘·~‘·s¡|ü<∏äø±\˙ï ìC≤ìøÏ ø±s=ŒπsŸ <√|æ&û >=\TdüT\˝Àì |ü\T*+≈£î\T. H√≥¢ s¡<äT› Ä >=\TdüT\˝Àì eTs√ *+≈£î. uÛ≤s¡rj·T]»sY«u≤´+≈£î e÷J >∑es¡ïsY, e÷J Ä]úø£eT+Á‹, ¬s+&ÉT kÕs¡T¢Á|ü<ÛëqeT+Á‹>± |üì #˚dæq eTHéyÓ÷Vü≤Hé dæ+>¥ H√≥¢ s¡<äT›qTªrÁe ndüÔe´düÔ‘·μ>± n_Ûe]í+#ê&ÉT. sê»´düuÛÑ˝À e÷≤¢&ÉT‘·÷ªÇ~ eékÕú>∑‘· <√|æ&û, #·≥ºã<ä∆ ã+~b˛≥T‘·q+μ>± ù|s=ÿ+≥÷Bì eT÷\+>± ¬s+&ÉT XÊ‘·+ J&û|” ‘·–Zb˛‘·T+<äHêï&ÉT.

21Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

#·≤º\ düVü‰j·T+‘√, uÛ≤Ø |ü]e÷D+˝À ô|≥Tºã&ç<ës¡T\ u≤´+≈£în|ü\qT HêHé ô|sêŒ¤yÓTHé‡ nôdŸ‡ (~yêfi≤ rdæq U≤‘ê\T)ù|s¡T‘√ s¡<äT› #˚j·T&É+ s¡÷|ü+˝À ø=qkÕ>∑T‘·T+~. @ bÕØºn~Ûø±s¡+˝À e⁄+<äH˚ <ëì‘√ dü+ã+<Ûä+ Ò≈£î+&Ü Á|üuÛÑT‘ê«\˙ïá ªq\¢ <ÛäHêìïμ dü+s¡øÏåkÕÔsTT. $<˚XÊ\≈£î <ÛäHêìï rdüT¬øfi‚¢|ü]$T‹ì >∑‘· dü+e‘·‡s¡+ yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ ô|+∫+<äH˚ $wüj·T+Çø£ÿ&É >∑Ts¡TÔ ‘Ó#·TÃø√e&É+ nedüs¡+.

<äfi≤Ø ìs¡+≈£îX¯ ô|≥Tºã&ç<ës¡T\÷, n$˙‹ sê»ø°j·THêj·T≈£î\÷` n~Ûø±s¡T\÷, ã&Ü yê´bÕs¡T\÷, ã&Ü ø±+Á≤ø£ºs¡÷¢,ã&Ü uÛÑ÷kÕ«eTT\÷` »MT+<ës¡÷¢, uÛÑ÷ e÷|òæj·÷\÷ Á|üuÛÑT‘·«`bÕ\Hê dü+s¡ø£åD˝À e]∆ Ò¢ Ç‘·s¡ e÷|òæj·÷`>∑÷+&Ü Ò ªq\¢ <Ûäqμn~ÛH˚‘·\T.

2012 |ò æ Áãe]˝À πø+Á<ä Á|üuÛ ÑT‘·«+ düTÁ|”+ ø√s¡T º≈£îdüeT]Œ+∫q n|òæ&É$Ÿ˝À dæ«dt, e÷]düdt, Á_Ïwt e]®Hé ◊˝≤+&é‡,dæ+>∑|üPsY ‘·~‘·s¡ $<˚o u≤´+≈£î\˝Àì uÛ≤s¡rj·TT\ U≤‘ê˝À¢500 _*j·TH é &Ü\s¡ ¢ d ü+|ü< ä ù|s¡T≈ £îb˛sTT e⁄+<äì‘Ó*j·TCÒdæ+~. düTÁ|”+ ø√s¡Tº #Ó|æŒq ‘·sê«‘·H˚ yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ôdŒwü Ÿ ÇHÓ«dæºπ>wüHé °+ (mdt◊°)ì @sêŒ≥T #˚dæ+<äH˚ $wüj·T+Çø£ÿ&É >∑Ts¡TÔ ‘Ó#·TÃø√yê*. nsTT‘˚ <˚X¯ dü+|ü<äqT $<˚o u≤´+≈£î˝À¢»eT#˚dæq 782 eT+~ <˚X¯Á<√VüQ\ >∑T]+∫ ª|üHêe÷ ù||üsY‡μ,ª$ø°©ø˘‡μ\T ãj·T≥ô|Ïºq|üŒÏø°, yêfi¯¢ô|’ yÓ÷&û MdüyÓT‘·TÔ #·s¡´rdüTø√ Ò<äT. $<˚o dü+ã+<Ûë\÷, $<˚o yê´DÏ»´ ˇ|üŒ+<ë\÷<Óã“‹+≤j·TH˚ kÕ≈£î‘√ Á<√VüQ\ ù|s¡¢˙ï ãj·T≥ ô|≥º&ÜìøÏ≈£L&Ü ìsêø£]+#ê&ÉT.

H√≥¢ s¡<äT›‘√ m˝≤, me]øÏ, @ Á|üjÓ÷»q+ #˚≈£L]+~?

H√≥¢ s¡<äT›‘√ $<˚o ã&Ü ô|≥Tºã&ç<ës¡T\T (m+mHéd”/°mHéd”ø£+ô|˙\T), ô|≥Tºã&ç eT<äT|ü⁄<ës¡T\T, u≤´+ø£s¡T¢, n+u≤˙,n<ë˙, ≤≤, _sê¢, õ+<ä Ÿ, $T‘·Ô Ÿ, s¡÷sTTj·÷ e+Ï <˚oj·T<äfi≤Ø ã&Ü ô|≥Tºã&ç<ës¡T\T #ê˝≤ dü+‘√wü |ü&ÉT‘·THêïs¡T.n+<äTø£H˚ ◊m+m|òt, _˝Ÿπ>Ÿ‡ e+Ï _*j·T˙s¡T¢, |òæø°ÿ, nk˛#·+e+Ï uÛ≤s¡‘· <äfi≤Ø ô|≥Tºã&ç<ës¡T\ dü+|òü÷\T, <˚oj·T ã&ÜbÕ]ÁXÊ$Tø£ dü+düú\T H√≥¢ s¡<äT›qT ô|<ä› m‘·TÔq kÕ«>∑‹+#êsTT.

&çôd+ãsY 30 es¡≈£L Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üø£Ï+#·q|üŒÏø° H√≥¢ s¡<äT›‘·sê«‘· <ë<ë|ü⁄ |ü<ëï\T>∑T \ø£å\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T u≤´+≈£î˝À»eT nj·÷´j·Tì ˇø£ n+#·Hê. ñqï nÁø£eT <Ûäq+ n+‘ê H√≥¢s¡<äT›‘√ düÁø£eT <Ûäq+ nsTT+<äì uÛ≤$+#ê*‡ e⁄+≥T+~ ø±uÀ\T!

Ç|ü&ÉT u≤´+≈£î˝À¢ »eTsTTq á yÓTT‘êÔìï ‘·≈£îÿe e&û¶πs≥Tô|’ <˚X¯, $<˚X¯ ø±s=Œπs≥T dü+düú\≈£î ÇkÕÔs¡T. ]»sY« u≤´+≈£î

Ç°e\ u≤´+≈£î s¡TD≤\‘√ bÕ≥T u≤´+≈£î &çbÕõ≥¢ô|’ ≈£L&Üe&û¶ πs≥TqT ‘·–Z+∫+<äH˚~ Çø£ÿ&É >∑eTHês¡Ω+. Bì‘√ #Íø£>±ô|≥Tºã&ÉT\T dü+bÕ~+#·Tø=ì ø±s=ŒπsŸ dü+düú\T ˝≤uÛ≤\T#˚düTø√e&ÜìøÏ M\e⁄‘·T+~.

u≤´+≈£î\ <ë«sê ø±s=ŒπsŸ ø£+ô|˙\≈£î Ç∫Ãq s¡TD≤\ e÷|ò”2013`15 eT<Ûä ˝À Á|üuÛÑT‘·«+ #Ó|üŒ&É+‘√ Áô|’y˚Ÿ s¡+>∑+˝Àì

20 yêDÏ»´ u≤´+≈£î\T <ë<ë|ü⁄ e+<ä eT+~ &çbòÕ\ºsY ø±s=ŒπsŸdü+düú\≈£î 1,14,000 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ s¡TD≤ìï e÷|ò” #˚XÊs¡T.Ç$ ã&Ü dü+düú\ ~yêfi≤ rdæq U≤‘ê\T. Á|üdüTÔ‘·+ ø±s=Œπs≥Tø£+ô|˙\ u≤´+≈£î s¡TD≤\ yÓTT‘·Ô+ 13 \ø£å\ ø√≥T¢ e⁄+~.MÏì u≤´+≈ £ î\T ~yêfi≤ rd æq U≤‘ê\T/mH é| ”@>±|ü]>∑DÏdüTÔHêïsTT. MÏì edü÷\T #˚j·T&É+ ø±ø£ e÷|ò” #˚j·T&ÜìøÏ≈£îÁ≥\T kÕ>∑T‘·THêïsTT. Á|üuÛÑT‘·«eT÷, u≤´+≈£î\T Á|ü»\ dü+|ü‹Ôì<√#·Tø=H˚ ã+~b˛≥¢qT s¡øÏå+#·&ÜìøÏuÛÒôw’q |ü<ä∆‹ì ø£qTø=ÿHêïs¡T.ø±s=ŒπsŸ dü+düú\ s¡TD≤\qT yÓTT<ä≥ mHé|”@>± Á|üø£Ï+#·T,‘·sê«‘· ¬s’Ÿ Ä|òt #˚sTT. Á|üC≤ kıeTTàqT u≤´+≈£î˝À¢ »eT #˚sTT.‹]– ø±s=ŒπsŸ dü+düú\≈£î n|ü*e⁄« ` ÇB bÕ\≈£î\ ˙‹.

nì˝Ÿ n+u≤˙`]\j·THé‡ Á>∑÷|t≈£î 1,25,000 ø√≥T¢, nì˝Ÿn>∑sYyê˝Ÿ`y˚<ë+‘· Á>∑÷|ü⁄≈£î 1,03,000 ø√≥T¢, X¯• s¡÷sTTj·÷,s¡$ s¡÷sTTj·÷`mkÕ‡sY Á>∑÷|t≈£î 1,01,000 ø√≥T¢, >ö‘·+n<ë˙ Á>∑÷|t≈£î 96,031 ø√≥T¢, eTH√CŸ >ösY`CÒ|” Á>∑÷|t≈£î75,163 ø√≥T¢, dü»®Hé õ+<ë˝Ÿ`C…mdt&Éã÷¢ Á>∑÷|t≈£î 58,171ø√≥T¢, JmHé sêyé`JmyéTÄsY Á>∑÷|t≈£î 47,976 ø√≥T¢, m˝ŸeT<ÛäTdü÷<ÛäHé sêyé`˝≤+ø√ Á>∑÷|t≈£î 47,405 ø√≥T¢, JMπø¬s&ç¶`JMπø Á>∑÷|t≈£î 33,933 ø√≥T¢. Bìì ãÏº Á|üC≤<Ûäq+u≤´+≈£î\ <ë«sê ô|≥Tºã&ç<ës¡T\ CÒãT˝À¢øÏ m˝≤ #˚s¡T‘·Tqï<√,yêfi¢ kı+‘· kı‘·TÔ>± m≤¢ e÷s¡T‘·Tqï<√ n+#·Hê ø£≥ºe#·TÃ.

Ä<ëj·T|üqTï, ø£düº+ &É÷´°, mø£‡sTTCŸ &É÷´° e+Ï ø±s=ŒπsŸ|üqTï\qT Á|üuÛÑT‘ê«\T ô|<ä› m‘·TÔq s¡<äT› #˚kÕÔsTT. ø±s=ŒπsŸ|üqTï\qT 2013`14 ã&Ó®Ÿ dü+e‘·‡s¡+˝À j·T÷|”@ Á|üuÛÑT‘·«+5 \ø£ å\ 32 y˚\ ø√≥T¢ s¡<äT › #˚ùdÔ, 2014`15 ã&Ó ®Ÿdü+e‘·‡s¡+˝À mHé&û@ Á|üuÛÑT‘·«+ 5 \ø£å\ 89 y˚\ ø√≥T¢ s¡<äT›#˚dæ+~. >∑‘· |ü<˚fi¢ À 42 \ø£å\ ø√≥¢ ø±s=ŒπsŸ |üqTï\T e÷|ò”#˚j·Tã&Ü¶sTT. Bìì ãÏº Á|üuÛÑT‘ê«\T me] Á|üjÓ÷»Hê\ ø√dü+|üì#˚düTÔHêïjÓ÷ n+#·Hê ø£≥º&É+ ô|<ä› ø£wüºy˚TMT ø±<äT.

eTs=ø£ $wüj·Ty˚TeT+fÒ, H√≥¢ s¡<äT›‘√ <˚X¯+˝Àì n‘·´~Ûø£Á|ü»\T u≤´+≈£î\‘√ ã\e+‘·+>± CÀ&ç+#·ã&Ü¶s¡T. Ç|ü&ÉT|ü<äT\ ø√≥¢ Á|ü»\ eT<Ûë´, yêfi¢ s√EyêØ Ç∫Ã|ü⁄#·TÃø√e&Ü\Tu≤´+≈£î\ <ë«sê »s¡T>∑T‘êsTT. #ê˝≤ ô|<ä› yÓTT‘·Ô+˝À b˛>∑sTTq

23Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

<˚X¯+˝À 40 XÊ‘·+ ìs¡ø£åsêdüT´\THêïs¡T. »HêuÛ≤˝Àì 62 XÊ‘·+Á|ü»\T Á>±MTD ÁbÕ+‘·+˝À ìedædüTÔHêïs¡T. <˚X¯+˝À e⁄qï yÓTT‘·Ô+¬s+&ÉT \ø£å\ @°m+ yÓTwæq¢˝À 70 XÊ‘·+, u≤´+≈£î˝À¢ 65XÊ‘·+ |ü≥ºD ÁbÕ+‘ê˝À¢H˚ e⁄HêïsTT. Ç+≥sYHÓŸ kÂø£s¡ + ø£ dükÕúsTT˝À e⁄+~. á H˚|ü<∏ä´+˝À <˚XÊìï q>∑<äT s¡Væ≤‘· Ä]úø£eédüú yÓ’|ü⁄ á&ÉÃ&É+ |üP]Ô>± nqT∫‘·yÓTÆq~. n+‘˚ø±<äT á&çõ≥˝Ÿ kÂø£sê´ ÒMT ñ∫‘·+>± \_Û+#·e⁄. á ùde\q+~+#˚ø£+ô|˙\≈£î 1 qT+&ç 4 XÊ‘·+ es¡≈£L ùdyê |üqTï\T #Ó*¢+#ê*‡e⁄+≥T+~. Ç~ kÕ<Ûës¡D Á|ü»\≈£î #ê˝≤ KØ<Ó’q~.

H√≥¢ s¡<äT› qøÏ© H√≥¢ #Ó ≤eTD°ì Ä|ü>∑\T>∑T‘·T+<ë?

eTTe÷àÏø° Ä|ü˝Ò<äT. H√≥¢ s¡<äT› ‘·sê«‘·, yêÏ kÕúq+˝Àø=‘· Ô H√≥T¢ e∫Ãq yês¡+ s√E\πø qøÏ© 2000 H√≥T¢‘·j·÷s¡j·÷´sTT. ø=‘·Ô 2000 H√≥TqT @ n<äq|ü⁄ Á|ü‘˚ ø£ uÛÑÁ<ä‘·˝Ò≈£î+&ÜH˚ C≤Ø #˚dæq≥Tº>± ]»sY« u≤´+≈£î dü«j·T+>±n+^ø£]+∫+~. n+fÒ Á|üuÛ ÑT‘ê«ìøÏ qøÏ© H√≥¢ >∑T]+∫m≥Te+Ï ∫+‘ê Ò<äH˚ $wüj·T+ düŒwüº+.

ø√\ø£‘êÔ À e⁄qï Ç+&çj·THé kÕº≥dæºø£ Ÿ ÇHédæº≥÷´Ÿ (◊mdt◊)]b˛sYº Á|üø±s¡+ yÓTT‘·Ô+ ø£¬s˙‡˝À qøÏ© H√≥¢ XÊ‘·+ πøe\+0.02 e÷Á‘·y˚T. n+fÒ yÓTT‘·Ô+ qøÏ© H√≥¢ $\Te 400 ø√≥T¢e÷Á‘·y˚T. ø=‘·Ô H√≥¢qT eTTÁ~+#·&É+‘√ b˛*Ãq|ü⁄&ÉT Ç+‘· ∫qïyÓTT‘·Ô+ Ä]úø£ eédüúô|’ y˚ùd Á|üuÛ≤e+ #ê˝≤ ‘·≈£îÿe. m+<äTø£+fÒø=‘·Ô 500, 2000 H√≥¢qT eTTÁ~+#·&ÜìøÏ <ë<ë|ü⁄ 12 y˚\ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ Ks¡Ãe⁄‘·T+~. á |üì dü+e‘·‡s¡+ bı&ÉT>∑÷‘êq&ÉTdüT Ô+~. ◊mdt◊ ]b˛sY º˝À qøÏ© H√≥¢ u…&É<ä qT+&ç‘·|æŒ+#·Tø√e&ÜìøÏ H√≥¢qT s¡<äT› #˚j·÷\H˚ dü\Vü‰ m|ü&É÷≈£L&Ü Çe«˝Ò<äT. <√|æ&û |ü⁄Hê~ô|’ Ä<Ûës¡|ü&çq |ü]bÕ\qeédüú˝À eT÷˝≤\T ø£*– e⁄qï qøÏ© H√≥¢qT H√≥¢ s¡<äT›≈£îø±s¡D+>± #·÷|æ+#·&É+ ñ∫‘·y˚THê? m+‘· e÷Á‘·eT÷ ø±<äT.Ç~ ìC≤sTTr Òì yÓ÷dü|üP]‘· #·s¡ .

H√≥¢ s¡<äT› ` n$˙‹

n$˙‹ nH ˚~ <√| æ& û ô| ’ Ä< Û ës ¡| ü& çq eTq < ˚X ¯Ä]úø£ kÕe÷õø£ sê»ø°j·T eédüú À $&ÉBj·Tsêì uÛ≤>∑+. H√≥¢s¡<äT› s¡÷|ü⁄e÷|ü Ò<äT. Á|üuÛÑT‘ê«\T dü«j·T+>± Bìì ô|+#·&É+˝ÀìeT>∑ïyÓTÆ e⁄+≤sTT. 2014 qe+ãsY 17q ‘·q ÄÁùdº*j·÷|üs¡´≥q düeTj·T+˝À yÓ÷&û ‘·q≈£î n‘·´+‘· ø±yê*‡qyê&Ó’qbÕ]ÁXÊ$Tø£y˚‘·Ô >ö‘·s n<ë˙øÏ 7 _*j·THé &Ü\s¡¢ >∑qT\‘·e«ø±\ ©E, mdt;◊ qT+&ç ˇø£ _*j·THé &Ü\sY s¡TD+Ç|æŒ+#ê&ÉT. yÓ÷&û >∑T»sê‘Y˝Àì rs¡ ÁbÕ+‘·+˝Àì uÛÑ÷$Tì

n<ë˙øÏ #Íø£>± πø≤sTT+∫ 45 y˚\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ ˝≤uÛÑ+#˚≈£LsêÃ&ÉT. ˇø£ n+#·Hê Á|üø±s¡+ yÓ÷&û Äosê«<ä+ bı+~q10`12 eT+~ bÕ]ÁXÊ$Tø£y˚‘·Ô\ <ä>∑Zπs ªq\¢ <Ûäq+μ˝Àì dü>∑uÛ≤>∑+e⁄+~. ˇø£ M&çjÓ÷ |òü⁄fÒCŸ Á|üø±s¡+ uÛ≤»bÕ n<Ûä ≈£åî&ÉT n$T‘YcÕ 9 qe+ãsY qT+&ç 30 &çôd+ãsY es¡≈£L 37 XÊ‘·+ø£$TwüHé‘√ H√≥¢qT e÷]Œ+#˚ yê´bÕs¡+˝À _J>± e⁄Hêï&ÉT.>∑‘· j·T÷|”@ Á|üuÛ ÑT‘·«+ Vü≤j·÷+˝À ≈£î+uÛÑø√D≤\ CÀs¡Tø=qkÕ–+~. Ç|ü&ÉT uÛ≤»bÕ Hêj·T≈£î\ ≈£î+uÛÑø√D≤\T ˇø£<ëì ‘·sê«‘· ˇø£Ï, ˇø£ <ëìï $T+∫ eTs=ø£Ï yÓ\T>∑T˝ÀøÏedüT ÔHêïsTT. j·T÷|”@ Á|üuÛ ÑT‘·«+ <ë«sê 700 ø√≥¢ <Û äs¡ìs¡ísTT+#·ã&çq sêô|ò˝Ÿ $e÷HêìøÏ, mHé&û@ bÕ\q˝À nì˝Ÿn+u≤˙ eT<Ûäé]Ô>± 1600 ø√≥T¢ ìs¡ísTT+#·ã&ç+~. s¡‘·Hé≤≤≈£î #Ó+~q πøe\+ 2 y˚\ ø√≥¢ HêH√ ø±s¡¢ |ü]ÁX¯eT ø√dü+yÓ÷&û >∑T»sêCŸ Á|üuÛÑT‘·«+ 30 y˚\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T ø£≥ºu…Ïº+~.düTÁ|”+ ø√s¡Tº ìs¡íj·÷ìï n|üVü‰dü + #˚dü÷Ô yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ Á<äe´_\T¢ 2016qT ÄyÓ÷~+∫+~. Bì Á|üø±s¡+ sê»ø°j·T bÕØº\≈£î,dü+düú\≈£î $<˚o ø£+ô|˙\ qT+&ç e#˚Ã #·+<ë yÓTT‘·Ô+ ªbòÕ]Héø£+ÁÏã÷´wüHé ¬s>∑T´ ÒwüHé Äøº 2010 (m|òtd”ÄsY@) øÏ+~øÏ sê<äT.Á|üC≤ <ÛäHêìï ø=\¢>=fÒº n$˙‹øÏ dü+ã+~Û+∫q Ç≥Te+Ïe⁄<ëVü≤s¡D\T ø√ø=\¢\T. <√|æ&û`|”&Éø£ esêZ\≈£î ÁbÕ‹ì<Ûä´+eVæ≤+#˚ Á|üuÛÑT‘ê«\T Á|üC≤ e´‹πsø£ $<ÛëHê\÷, ìs¡íj·÷\÷,#·≤º\ Ä<Ûës¡+>±H˚ ø±<äT, ‘êy˚T ‘·j·÷s¡T #˚dæq #·≤º\qTn|üVü‰dü´+ #˚dü÷Ôq÷ n$˙‹ì ô|+#·T‘·THêïs¡T. ªq\¢ <Ûäq+μb˛>∑j˚T´ eTTK´ e÷sêZ À¢ n$˙‹ ˇø£Ï.

H√≥¢ s¡<äT› $X‚¢wüD @$T ‘Ó*j·TCÒdüTÔ+~?

ôd+≥sY |òüsY e÷ì≥]+>¥ Ç+&çj·THé mø±qMT (d”m+◊á),2016 qe+ãsY n<Ûä j·Tq+ ` ªÁ≤+C≤ø£åHé ø±dtº Ä|òt &ûe÷ìf…ÆCÒwüHéμ Á|üø±s¡+ H√≥¢ s¡<äT› ìs¡íj·T+ ø±s¡D+>± 50 s√E˝À¢<˚XÊìøÏ Á≤+C≤ø£åHé ø±dtº s¡÷|ü+˝À yÓTT‘·Ô+ 1.284 \ø£å\ ø√≥¢s¡÷bÕj·T\ Ks¡TÃ #˚j·÷*‡ edüTÔ+~. ø=‘·Ô H√≥¢ eTTÁ<äD≈£înj˚T´ 12 y˚\ ø√≥¢ Ks¡TÃqT ≈£L&Ü ø£\T|ü⁄≈£î+fÒ H√≥¢ s¡<äT›eT÷\+>± nsTTq Ks¡TÃ 1.404 \ø£å\ ø√≥¢sTT ≈£Ls¡TÃ+≥T+~.ø±>± H√≥¢ s¡<äT› <ë«sê bı+~q yÓTT‘·Ô+ 38.7 y˚\ ø√≥¢s¡÷bÕj·T\T e÷Á‘·y˚T. n+fÒ \ø£å ø√≥¢ ø£+fÒ n~Ûø£ qwüº+. Çø£kÕe÷q´ Á|ü»\≈£î ø£*Zq Çã“+<äT\÷, nkÂø£sê´\÷, yê´bÕs¡qcÕº\÷, |üì >∑+≥\ qwüº+ e+Ï kÕe÷õø£+>± #Ó*¢+∫qeT÷\´+ yπs. Ç~ H√≥¢ s¡<äT› ‘ê‘êÿ*ø£ |òü*‘·+. Çø£ Bs¡Èø±*ø£|òü*‘ê\ s¡÷|ü+˝À, ã&Ó®Ÿ`2017qT Á|üy˚X¯ô|&ÉT‘·÷ Ä]úø£eT+Á‹ns¡DYC…’°¢ n+^ø£]+∫q≥Tº>±, sêuÀj˚T dü+e‘·‡sê˝À¢ J&û|”

25Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

bÕøÏkÕúHéô|’ $<˚«cÕìï ¬s#·Ã>=≥º&É+ <ë«s¡ <˚XÊìï j·TT<ä∆ s¡<∏ää #·Áø±\≈£îø£Ïº|ü&çy˚düTÔqï yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëHê\qT K+&ç+#·+&ç

ø£oàsY˝À Á|üC≤ Ä+<√fi¯q #Ó\πs–q|üŒÏ qT+&ç uÛ≤s¡‘·Á| üu Û Ñ T‘ ·«+ nqTdü]düT Ôqï <äTsêÁø £eTD $<ÛëHê\ e\quÛ≤s¡‘·`bÕøÏkÕúHé dü]Vü≤<äT›˝À¢ |òüTs¡¸D yê‘êes¡D+ HÓ\ø=+~.>∑‘· |ü~ dü+e‘·‡sê\T>± Çs¡T <˚XÊ\T d”CŸô|ò’sY ªeP´Vü‰‘·àø£yÓqø£&ÉT>∑Tμ nH˚ bÕ\d”ì ø=qkÕ–dü÷Ô sê>±, ñ&û |òüT≥q ‘·sê«‘·á $< Û ëq+ u Û Ñ> ∑ ïy Ó T Æ d ü]V ü ≤< ä T ›˝À ¢ ì‘ · ´+ ø±\TŒ\T»s¡T>∑T‘·THêïsTT. ø£oàsY qT+&ç sê»kÕúHé es¡≈£î y˚ ≤~ øÏ.MT.\dü]Vü≤<äT› yÓ+≥ ìedædüTÔqï Á|ü»\qT uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ U≤∞#˚sTT+∫+~. Á|üuÛ ÑT‘·«+ \ø£ å˝≤~ ôd’Hê´ìï dü]Vü≤<äT ›˝À ¢yÓ÷Vü≤]+∫+~. &û |òüT≥q≈£î Á|ürø±s¡+>± yêdüÔyêBÛq πsK(m˝Ÿzd”)qT <ëÏ bÕøÏkÕúHé uÛÑ÷uÛ≤>∑+˝À ªdü]®ø£ Ÿ (\øÏå‘·) <ë&ÉT\Tμìs¡«Væ≤+∫ rÁeyê<äT\ •_sê\qT <Ûä«+dü+ #˚XÊeTì uÛ≤s¡‘·Á|üuÛÑT‘·«+ #Ó|ü≈£î+≥Tqï~.

uÛ≤s¡‘·ôd’q´+ »]|æq dü]®ø£˝Ÿ <ë&ÉT\‘√ bÕøÏkÕúHéqTø√\Tø√≈£î+&Ü #˚XÊeTì n|üŒÀ¢ uÛ≤s¡‘· s¡ø£åDeT+Á‹ |üØø£sYÁ|üø£Ï+#ê&ÉT. ;CÒ|” yÓ÷&ûì Äø±XÊì¬ø‘·Ô>±, ø±+Á¬>dt‘√ düVü‰Ç‘·s¡ |üøå±\T nìï uÛ≤s¡‘· ôd’q´ kÕVü‰kÕìï yÓT#·TÃ≈£îHêïsTT. á|òüT≥q‘√ <˚X¯+˝À bÕ\ø£ esêZ\T Á|ü»˝À¢ <äTs¡Vü≤+ø±s¡(õ+>√sTT»+) uÛ≤eq\T ¬s#·Ã>=≤ºsTT. <˚X¯eT+‘ê j·TT<ä∆sê»ø°j·÷\ yÓ ’|ü⁄>± eT*¢+~. ø£oàsY˝À Á|üC≤ ñ<äéT+Á|ü»«]\¢>±H˚ á ñ<ä eT+ yÓqTø£ bÕøÏkÕúHé Vü≤düÔ+ ñ+<äì uÛ≤s¡‘·Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üø£Ï+#·&Éy˚T >±ø£, Á|ü<ÛëqeT+Á‹ yÓ÷&û bÕøÏkÕúHén+‘·s¡Z‘· eéVü‰sê˝À¢ CÀø£ + #˚düT≈£î+≥T u…\T∫kÕúHé Á|ükÕÔeqrdüTø=ì sêe&É+‘√ bÕøÏkÕúHé‘√ yÓ÷&û ø£j·÷´ìøÏ ø±\T<äTe⁄«‘·THêï&ÉH˚ $wüj·T+ düŒwüºyÓTÆ+~. &û |òüT≥q‘√ yÓTT‘·Ô+|ü]dæú‹˝ÀH˚ e÷s¡TŒ e∫Ã dü]Vü≤<äT› n+‘·≤ f…q¸Hé yê‘êes¡D+HÓ\ø=+~. &û |òüT≥q »]–q yÓ+≥H˚ bÕøÏkÕúHéô|’ j·TT<ä∆+Á|üø£Ï+#ê\ì ;CÒ|” Hêj·T≈£î&ÉT, »eT÷à ø£oàsY bÕØº eéVü‰sê\u≤<ÛäT´&ÉT sêyéT e÷<Ûäyé Á|üø£Ï+#ê&ÉT. á |ü]D≤e÷\‘√ uÛ≤s¡‘·bÕøÏkÕúHé eT<Ûä´ ø=qkÕ>∑T‘·÷ e∫Ãq, #·s¡Ã\ <ë«sê nìïdüeTdü´\T |ü]wüÿ]+#·Tø√yê\H˚ (ø±+b˛õŸ &Ó’˝≤>¥) yÓ’K]ì*∫b˛sTT+~.

yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· »]–q|üsƒêHéø√Ÿ |òüT≥q düeTj·T+˝À ˝Òì á |òüTs¡¸D yê‘êes¡D+&û |òüT≥q ‘·sê«‘·H˚ m+<äT≈£î @s¡Œ&ç+~. |üsƒêHéø√Ÿ <ë&ç

dü+<äs¡“¤+˝À Çs¡T <˚XÊ\T ø£*dæ Ä |òüT≥qô|’ $#ês¡D »]|æ+#˚|ü<ä›‹ m+#·Tø√>±, &û |òüT≥q ‘·sê«‘· Ç˝≤+Ï |ü<ä∆‹ìm+#·Tø√≈£î+&Ü uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ <ë&ç |ü<ä∆‘·T\qT m+<äT≈£îm+#·T≈£î+~. ndü\T &û |òüT≥q≈£î ø±s¡≈£î\T mes¡T?Ç~ m˝≤»]–+~ nH˚ $wüj·T+ô|’ nH˚ø£ nqTe÷Hê\T e´ø£ÔeTe⁄‘·THêïsTT.]f…ÆsY¶ b˛©düT n~Ûø±] dü+»jYTãŸ ‘√ bÕ≥T nH˚ø£ eT+~ ánqTe÷Hê\T e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T. dü]Vü≤<äT› À¢ m+‘√ ø£≥Tº~≥ºyÓTÆq@sêŒ≥¢‘√ ñqï eTTfi¯fl ø£+#ÓqT, yÓ÷wüHé ôdHê‡sY\T, <∏äs¡à˝ŸÇyÓ÷õ+>¥ |ü]ø£sê\T, |òü¢&é …’≥T¢, ôV≤#·Ã]ø£ >∑+≥\T, Ç+≥*C…Hé‡düe÷#ês¡+‘√ m+‘√ nuÛÒ<ä +>± ñqï á ÁbÕ+‘·+˝À q\T>∑Ts¡TrÁeyê<äT\T #=s¡ã&ç á |òüT≥q≈£î bÕ\Œ&É&É+ m˝≤ kÕ<Ûä´+n+≥÷ e÷≤¢&Üs¡T.

&û |òüT≥q ‘·sê«‘·H˚ yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ ª|ü+ÏøÏ |üqTï, ø£+ÏøÏø£qTïμ nH˚ yÓ’K]‘√ bÕøÏkÕúHéô|’ <ë&ÉT\ ø√dü+ |ü<∏äø£+ y˚dæ+~.n+<äT˝À uÛ≤>∑y˚T ªdü]®ø£ Ÿ <ë&ÉT\Tμ ìs¡«Væ≤+#êeTì Á|üuÛÑT‘·«+Á|üø£Ï+∫+~. yÓ÷&û <˚X¯ Á|ü»\+<ä]ì j·TT<ä∆ ñHêà<ä+˝ÀøÏ ~+ù|Á|üj·T‘êï\T eTTeTàs¡+ #˚XÊ&ÉT. bÕøÏkÕúHé‘√ >∑\ dü+ã+<Ûë\qT$<˚«wü |üP]‘·+ #˚XÊ&ÉT. bÕøÏkÕúHéqT n+‘·sê®rj·T s¡+>∑+˝Àˇ+≥] #˚j·T&É+ nH˚ $<ÛëHêìï m+#·Tø=ì bÕøÏkÕúHé˝À»s¡>∑e\dæ ñqï ªkÕsYÿμ düe÷y˚XÊìï »s¡>∑≈£î+&Ü #˚j·T&ÜìøÏÁ|üj·T‘êï\T ÁbÕs¡+_Û+∫, kÕsYÿ˝À uÛ≤>∑kÕ«eT´+ >∑\ Áo\+ø£,ã+>±¢<˚XŸ, H˚bÕ˝Ÿ, ã÷≤Hé\ô|’ ˇ‹Ô&ç ‘Ó∫Ã Ä <˚XÊ\Tdüe÷y˚XÊ\qT ãVæ≤wüÿ]+#˚˝≤ #˚XÊ&ÉT. Ä s¡ø£+>± kÕsYÿdüy˚Tàfi¯Hêìï »s¡>∑≈£î+&Ü $|òü\+ #˚XÊ&ÉT. n|üŒÏø° uÛ≤s¡‘·`bÕøÏkÕúHé Á|ü»\ eT<Ûä >∑\ yÓTÆÁr uÛ≤eqqT <«wü+>± e÷s¡Ã&É+˝ÀuÛ≤>∑+>± ;CÒ|” bÕøÏkÕúHé ø£fi≤ø±s¡T\qT uÛ≤s¡‘Y˝ÀøÏ sê≈£î+&Üìùw~Û+∫+~. dæ˙, Hê≥ø£, kÕ+düÿè‹ø£ s¡+>±\ìï+≤ ˇ‹Ô&ç‘Ó∫Ã bÕøÏkÕúHé ø£fi≤ø±s¡T\qT uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝ÀøÏ sê˙j·T≈£î+&Ü#düTÔqï~. <X+˝À MT&çj·÷ eTTK´+>± ªf…ÆyéT‡qyéμ q÷´dt j·÷+ø£sYnsêàuŸ >√kÕ«$T (>√u… Ÿ‡) ˝≤+Ï yêfi¯ófl °M˝À¢ #Ó\πs–b˛sTTbÕøÏkÕúHéô|’ $<˚«XÊìï ¬s#·Ã>=≥º&Éy˚T ø±≈£î+&Ü á yÓ’K]ì#˚|ü≤º\ì y˚T<Ûëe⁄\T, ø£fi≤ø±s¡T\T, s¡#·sTT‘·\ MT<ä ˇ‹Ô&çrdüTø=ì sêe&É+ »s¡T>∑T‘·÷H˚ ñ+~. á $<˚«XÊìï ¬s#·Ã>=≥º&É+˝À ô|≥Tºã&ç<ës¡¢ e÷qdü |ü⁄Á‹ø£\T nsTTq yêsêÔ|üÁ‹ø£\T, $$<Ûä #êqfi¯ófl eTT+<äT es¡Tdü À ñHêïsTT. á >=u… Ÿ‡

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹26

Á|ü#ês¡+‘√ Á|üuÛ≤$‘·eTe⁄‘·Tqï uÛ≤s¡‘· Á|ü»\T bÕøÏkÕúHéô|’ uÛ≤s¡‘·Á|üuÛÑT‘·«+ »s¡T|ü⁄‘·Tqï $T\≥Ø, sê»ø°j·T, <Í‘·´ |üs¡yÓTÆq(&ç|ü¢e÷Ïø˘) <ë&çøÏ eT<ä›‘·T ÇdüTÔHêïs¡T. ø±ì ;CÒ|” Á|üuÛÑT‘·«+ne\+_ÛdüTÔqï á $<ÛëHê\ e\q <XÊìøÏ q>∑÷& #≥T @$TÀns¡ú+ #˚düTø√˝Òø£b˛‘·THêïs¡T.

;CÒ|” ôd’<ë∆+‹ø£ ne>±Vü≤q˝À kÕ+düÿè‹ø£ C≤rj·Tyê<ä+bÕøÏkÕúHéqT XÊX¯«‘· X¯Á‘·Te⁄>± |ü]>∑DÏk˛Ô+~. á kÕ+düÿè‹ø£C≤rj·Tyê<ä+ Á|ü‹bÕ~düTÔqï nK+&é uÛ≤s¡‘Y <äèø£Œ<∏ä+ y˚Ts¡≈£îbÕøÏkÕúHéqT dü+|üPs¡í+>± ìs¡÷à*+#ê\ì uÛ≤$düTÔqï~. áuÛ≤eqqT uÛ≤s¡‘· Á|ü»\ qs¡qsê˝À¢ ì+bÕ\ì ;CÒ|”, ÄsYmdtmdt$X¯« Á|üj·T‘·ï+ #˚k Ô+~. n+‘˚>±ø£ ;CÒ|”, ÄsYmdtmdt≈£î ‘·ø£åDÁ|üjÓ÷»Hê\T ≈£L&Ü ñHêïsTT. ;CÒ|” Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ø£oàsY˝À#Ó\πs–q Á|üC≤ ñ<ä eT+, <ëì |ü≥¢ uÛ≤s¡‘· Á|ü»˝À¢ kÕqTuÛÑ÷‹sê≈£î+&Ü #˚j·T&É+ ø√dü+, n≤¢π> <ëìï n+Ï ¬>]˝≤¢ j·TT<ä∆+eTT+<äT≈£î e#˚Ã dü÷#·q\qT <äèwæº À ñ+#·Tø=ì Ä ñ<ä e÷ìïnD#·&ÜìøÏ, dü]Vü≤<äT› À¢ |òüTs¡D\T düèwæº+#·&É+ nedüs¡yÓTÆ+~.&û |òüT≥qqT kÕ≈£î>± #·÷|æ bÕøÏkÕúHé n+‘·sê®rj·T+>± ø£oàsYdüeTdü´qT ˝ÒeHÓ‘·Ô≈£î+&Ü n&ÉT¶≈£îH˚ Á|üj·T‘·ï+ #˚k˛Ô+~. Ç˝≤ø£oàsY≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj·Ty˚T >±≈£î+&Ü, á dü+e‘·‡s¡+e÷sYÃ˝À »]–q ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ, |ü+C≤uŸ, >√yê, ñ‘·ÔsêU+&é,eTDÏ|üPsY nôd+;¢ mìïø£˝À¢ ;CÒ|”ì n~Ûø±sêìøÏ ‘˚e&ÜìøÏbÕøÏkÕúHéô|’ $<˚«cÕìï ¬s#·Ã>=≤º*‡q nedüs¡+ yÓ÷&ûøÏ @s¡Œ&ç+~.n˝≤ C≤rjÓ÷Hêà<ëìï ¬s#·Ã>=Ïº á sêÁcÕº˝À¢ eTTK´+>±e⁄‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ, ñ‘·ÔsêK+&é À n~Ûø±s¡+ dü+bÕ~+#·&ÜìøÏ ;.CÒ.|”.Á|üuÛÑT‘·«+ &ç |òüT≥qqT eT\#·Tø=+~. n+<äT˝À $»j·Te+‘·yÓTÆ+~. n˝≤π> yÓ÷&û πø+Á<ä+˝À n~Ûø±sêìøÏ sêe&ÜìøÏuÛ≤s¡‘· Á|ü»\≈£î sTT∫Ãq yê>±∆Hê\qT H˚s¡y˚s¡Ãø£ b˛e&É+‘√yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ô|’ Á|ü»˝À¢ #Ó\πs>∑T‘·Tqï ndü+‘·è|ü⁄Ô\qT Á|üø£ÿ<ë]|üÏ º+#·&ÜìøÏ C≤rjÓ÷Hêà<ëìï, $<˚«wü uÛ≤eqqT ¬s#·Ã>=&ÉT‘·Tqï~.

;CÒ|” Áu≤Vü≤àD°j·T Væ≤+<ä÷ bòÕdæ»+ <˚X¯+˝À »&É\T $|ü‘·÷Á|ü»˝À¢ uÛÑj·÷+<√fi¯q\T ø£\T>∑CÒdüTÔqï~. mø£ÿ&Ó’Hê bòÕdædüTº\TkÕÁe÷»ýê<äT\, ô|≥Tºã&ç<ës¡T\≈£î ùde #˚j·T&ÜìøÏ m+‘·¬ø’Hê‘Ó–kÕÔs¡T. »s¡à˙˝À Væ≤≥¢sY Ø#YkÕº>¥qT ‘·H˚ ‘·>∑T\u…Ïº+∫ø£eT÷´ìdüTº\ô|’ Á‘√dæ yê]ì ìs¡÷à*+#·&ÜìøÏ ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îqï$<Ûä+>±H˚ Á|üdüT Ô‘· |ü]dæú‹˝À <˚X¯+˝À $$<Ûä düeTdü´\ô|’b˛sê&ÉT‘·Tqï Ä~yêdüT\T, <ä[‘·T\T, yÓTÆHê]°\T, Á|üC≤kÕ«$Tø£yê<äT\T, ø±]à≈£î\T, C≤‘·T\ b˛sê≤\qT nD∫y˚j·T&ÜìøÏ yÓ÷&û

≈£îÁ≥ |üqTï‘·THêï&ÉT.

yÓ÷&û n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq yÓ+≥H˚ Á|ü<ÛëqeT+Á‹ |ü<ä$d”«ø±s√‘·‡yêìøÏ Çs¡T>∑T bıs¡T>∑T <˚XÊ˝… ’q kÕsYÿ <˚XÊ\Hêj·T≈£î\qT |æ*#ê&ÉT. n+<äs¡+ ø£*dæø£≥Tº>± ñ+&ç, XÊ+‹j·TT‘·+>± yÓT*–‘˚, n+<äs¡+ n_Ûeè~∆ #Ó+<äe#·TÃ nìÁ|üe#·Hê\T |ü*ø±&ÉT. á |ü<äM d”«ø±s√‘·‡yêìøÏ bÕøÏkÕúHén<Ûä ≈£åî&ÉT qyêCŸ wüØ|òt ≈£L&É Vü‰»¬s’Hê&ÉT. |üsƒêHéø√Ÿ <ë&çøÏ 5s√E\ eTT+<äT yÓ÷&û uÛ≤s¡‘· Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ $<˚o|üs¡ ≥q qT+&ç H˚s¡T>± ø£s√E ø√dü+ qyêuŸ wüØ|òt eTqeTsê\Tô|+&ç¢øÏ Vü‰»s¡e&ÜìøÏ bÕøÏkÕúHé yÓfi≤fl&ÉT. Ä düeTj·T+˝À uÛ≤s¡‘·Á|ü»\+<äs¡÷ yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ uÛ≤s¡‘· bÕøÏkÕúHé eT<Ûä eT+∫dü+ã+<Ûë\≈£î Á|üj·T‹ïdüTÔqï<äH˚ uÛ≤$+#ês¡T. ø±ì ø£oàsYÄ+<√fi¯q ‘·sê«‘· u…\÷∫kÕúHé düeTdü´qT &Ûç©¢ mÁs¡ø√≥ô|’ÒeHÓ‘·Ô&É+, ø£oàsY À Á|ü»\T ‹s¡T>∑Tu≤≥T #˚dæ ôd’q´+ô|’ sêfi¯ófl

$düs¡&ÜìøÏ bÕøÏkÕúHé n+~düTÔqï &ÉãT“ ø±s¡DeTì Á|üø£Ï+#·&É+<ä>∑Zs¡ qT+&ç bÕøÏkÕúHéô|’ yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ jÓTTø£ÿ j·TT<ä∆ ø±+ø£åãj·T≥|ü&ÉT‘·÷ edüTÔqï~.

ø±]Z Ÿ j·TT<ë∆q+‘·s¡+, ;CÒ|” |ü]bÕ\q ø±\+˝À bÕøÏkÕúHé‘√d”CŸô|ò’sY |üŒ+<ä+ »]π>+‘·es¡≈£î (2000 dü+ˆˆqT+&ç ÁbÕs¡+_Û+∫2003 es¡≈£î) dü]Vü≤<äT ›˝À ¢ \ø£ å˝≤~ ôd’q´+ Á|üuÛ ÑT‘·«+yÓ÷Vü≤]+∫+~. Á|ü‹s√E Çs¡TyÓ’|ü⁄˝≤ ø±\TŒ\T »]π>$. Bì‘√m+‘√ ÁbÕD qwü º+‘√ bÕ≥T Ädæ ú qwü º+ ≈£L&Ü »]π>~.dü]Vü≤<äT›˝À¢ Á|ü»\T _≈£îÿ_≈£îÿ eT+≥T Áã‘·T≈£î‘·÷, yêfi¯fleékÕj·T+ eT÷\q |ü&É>±, Çfi¯fl qT+&ç <ä÷s¡+>± Áã‘·T≈£î©&ÉÃe\dæ e∫Ã+~. Á|üdüTÔ‘·+ ≈£L&Ü dü]Vü≤<äT› À¢ ny˚ |ü]dæú‘·T\THÓ\ø=ì ñHêïsTT. n‹ ‘·«s¡ À bÕøÏkÕúHé uÛ≤s¡‘Y dü]Vü≤<äT›\qTXÊX¯«‘·+>± eT÷dæ y˚kÕÔeTì ôVA+eT+Á‹ sêCŸHê<Ûédæ+>¥ áeT<Ûä ˝ÀH˚ rÁeyÓTÆq ôV≤#·Ã]ø£ #˚kÕ&ÉT.

#Ó’Hê, bÕøÏkÕúHé‘√ »]–q j·TT<ë∆\T >∑TDbÕsƒê\T>± rdæø=ìÁ|üuÛÑT‘ê«\T q&Éeø£b˛‘˚ <˚XÊìøÏ rÁeyÓTÆq qwüº+ dü+uÛÑ$+#·&É+U≤j·T+. 1962˝À #Ó ’Hê‘√ j·TT<ä ∆+, 1965, 1971˝À¢bÕøÏkÕúHé‘√ j·TT<ë∆\T »s¡>∑>± 1999 ø±]Z Ÿ j·TT<ä∆+ »]–+~.á j·TT<ë∆\‘√ Çs¡T <˚XÊ\≈£î ø£*–q Á|üjÓ÷»Hê\T @$T Òe⁄.1971˝À ‘·÷s¡TŒ bÕøÏkÕúHéqT ª$yÓ÷#·qμ #˚ùd ù|]≥ Ç+~sêHêj·Tø£‘·«+˝Àì ø±+Á¬>dt Á|üuÛÑT‘·«+, Ä s√E |ü•ÃeT u…+>±˝Ÿ˝À#Ó\πs>∑T‘·Tqï qø£‡\“Ø ñ<äé÷ìï nD#·&ÜìøÏ ôd’Hê´ìï ñ|üjÓ÷–+#·T≈£î+≥÷H˚ ‘·÷s¡TŒ bÕøÏkÕúHéô|’ <ä+&Ó‹Ô+~. bÕøÏkÕúHéqT¬s+&ÉT>± N*Ã ã+>±¢<˚XŸqT @s¡Œ]∫+~. á $»j·T+‘√

27Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

ªÇ+~sêj˚T Ç+&çj·÷μ>± Ç+~sê>±+BÛì bÕ\ø£esêZ\TÄø±XÊì¬ø‹Ôq|üŒÏø°° ÄyÓT ø°]Ô Á|ü‹wüº\T ‘·«s¡ ÀH˚ n&ÉT>∑+≤sTT.1999 dü+e‘·‡s¡+˝À ø±]Z Ÿ j·TT<ä∆ $»j·T+‘√, ÄHê&ÉT ;CÒ|”πø+Á<ä+˝À n~Ûø±sêìøÏ e∫Ãq e÷≥ ì»y˚T, ø±˙ á j·TT<ä∆sê»ø°j·÷˝À¢ uÛ≤>∑+>± 2004 mìïø£˝À¢ ªôw’ì+>¥ Ç+&çj·÷μnì ìq~+∫q, bÕøÏkÕúHéô|’ j·TT<ë∆ìøÏ ø±\T<äT$«q|üŒÏø° Ç$@$ ≈£L&É ;CÒ|”ì n~Ûø±sêìøÏ rdæø=ì sê Òø£b˛j·÷sTT. ás√E yÓ÷&û ø£oàsY ñ<ä e÷ìï nD#·&ÜìøÏ, mìïø£ À¢ n~Ûø±sêìïì\T|ü⁄ø√e&ÜìøÏ á j·TT<ä∆ ‹øÏ ‘Ó>∑ã&ç‘˚ #·]Á‘· À Ç+~s¡≈£î,yêCŸù|sTTøÏ \_Û+∫q HÓ¬>Ïyé |òü*‘·yT yÓ÷&ûøÏ ≈£L&Ü Bs¡Èø±\+˝À<äø£ÿø£ ‘·|üŒ<äT. nsTT‘˚ Á|üdüTÔ‘·+ ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ, ñ‘·ÔsêK+&é˝À\_Û+∫q $»j·÷\T bÕøÏåø£yÓTÆq$. Ä sêÁcÕº À¢ ¬>\e&ÜìøÏ Ç‘·s¡ø±s¡D≤\T nH˚ø£+ ñHêïsTT. j·TT<√∆Hêà<ä+ n+<äT˝À ˇø£ uÛ≤>∑+e÷Á‘·y˚T.

bÕøÏkÕúHéqT n+‘·sê®rj·T y˚~ø£\ô|’ ˇ+≥] #˚ùd \ø£å +‘√nyÓT]ø±‘√ ˇ‹Ô&ç #˚sTTdüTÔqï~. nyÓT]ø±˝À ø=‘·Ô n<Ûä ≈£åî&ÉT>±Á≥+|tmìï¬ø’q ‘·sê«‘· bÕøÏkÕúHéqT á $wüj·÷˝À¢ ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.Ç+<äT≈£î _Ûqï+>± #Ó’Hê, bÕøÏkÕúHé <˚XÊ\ eT<Ûä´ eP´Vü‰‘·àø£uÛ≤>∑kÕ«eT´+˝À uÛ≤>∑+>± #Ó’Hê`bÕøÏkÕúHé Ä]úø£ ø±]&ÜsY (dæ|æÇdæ)ô|<ä› ÁbÕC…≈£îº |ü⁄s√>∑‹˝À ñ+~. Ç~ #Ó’Hê˝Àì |ü•ÃeT õj·÷+>¥qT+&ç bÕøÏkÕúHé Àì ø£XŸ>∑sY À Á|üy˚•+∫ u…\÷∫kÕúHé Àì >±«<äsYz&Éπse⁄ es¡≈£î kÕ>∑T‘·T+~. mø˘‡Áô|dt ôV’≤y˚\T, ¬s’ Ò« …’qT, $<äT´‘YÁbÕC…≈£îº\T ˝≤+Ï yêÏ‘√ á ø±]&ÜsY≈£î bÕ¢Hé »]–+~. áø±]&ÜsY e\q #Ó’Hê sêuÀj˚T s√E˝À¢ eT\ø±ÿ »\dü+~Û˝À‘·q≈£î HêÀ ≈£L≥$T‘√ nyê+‘·sê\T @s¡Œ&ç‘˚ >±«<äsY z&Éπse⁄<ë«s¡ nπs_j·÷ düeTTÁ<ä+, nø£ÿ&ç qT+&ç Væ≤+<ä÷ eTVü‰düeTTÁ<ä+˝ÀøÏ Á|üy˚•+∫e#·TÃ. Ç˝≤+Ï Á|üjÓ÷»Hê\T ø£*–q#Ó’Hê u…\÷∫kÕúHé À Ç+&çj·÷ ø£\T>∑CÒdüTø√e&Üìï mÏº |ü]dæú‘·T˝À¢ˇ|üø√<äT. eTs√ yÓ ’|ü ⁄ nyÓT]ø± Á|üuÛ≤e+ bÕøÏkÕúHé˝Àã\V”≤q|ü&ÉT‘·Tqï Áø£eT+˝À #Ó’Hê Ä kÕúHêìï uÛÑØÔ #˚j·T&ÜìøÏbÕøÏkÕúHé‘√ >∑Ï º ùdïVü≤+ #˚düT Ôqï~. á |ü]D≤e÷\ìïuÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ ‘·÷s¡TŒ`|ü&ÉeTs¡ dü]Vü≤<äT› À¢ Çã“+<äT\T ~q~q+ô|+#·T‘·THêïsTT. eTs√ yÓ’|ü⁄ Ç+&çj·÷ nyÓT]ø±‘√ eP´Vü‰‘·àø£uÛ≤>∑kÕ«eT´+‘√ nyÓT]ø±≈£î n‘·´+‘· düìïVæ≤‘·+>± ‘·j·÷¬s’,<äøÏåD≤dæj·÷˝À nyÓT]ø±≈£î pìj·TsY bÕsYºqsY>± ‘·q bÕÁ‘·ìs¡«Væ≤düTÔqï~. #Ó’Hê, bÕøÏkÕúHé\‘√ dü+ã+<Ûë˝À¢ X¯Á‘·T |üP]‘·yÓ’K] ne\+_ÛdüTÔqï~.

uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·« yÓ’K] Á|üe÷<ä+>± e÷s¡T‘·Tqï ø=~› #Ó’Hê,

bÕøÏkÕúHé\ eT<Ûä yÓTÆÁr ã+<Ûä+ ô|s¡T>∑T‘·Tqï~. n˝≤π> bÕøÏkÕúHéqT#Ó’Hê‘√ bÕ≥T ÇsêHé, ≥Øÿ, kÂB nπs_j·÷ <˚XÊ\T ≈£L&ÜdüeT]údüTÔHêïsTT. bÕøÏkÕúHé, uÛ≤s¡‘·<˚XÊ\ eT<Ûä düeTdü ˝À¢ #Ó’HêÇ+‘·ø±\+ u≤´ …Hé‡>± ñ+&˚ |ü]dæú‹ qT+&ç yÓ÷&û u…\÷∫kÕúHé$wüj·÷ìï ˝ÒeHÓ‹Ôq ‘·sê«‘· #Ó’Hê yÓ’K]˝À Áø£eT+>± e÷s¡TŒedüTÔqï~. #Ó’Hê Ä ‘·sê«‘·H˚ ø£oàsYô|’ Á|üø£≥q #˚dü÷Ô ø£oàsY À»s¡T>∑T‘·Tqï |ü]D≤e÷\T ª$#ê]+#·<ä–qeìμ ù|s=ÿ+~.~q~q+ #Ó’Hê, bÕøÏkÕúHé eT<Ûä yÓTÆÁr <äè&ÛÉ+ ø±>±, bÕøÏkÕúHéqTn+‘·sê®rj·T+>± ˇ+≥] #˚j·÷\H˚ uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·« Á|üj·T‘êï\Tnìï $|òü\+ ne⁄‘·THêïsTT.

yÓ÷&û Hêj·Tø£‘·«+˝Àì uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·« bÕ\d”\T #Ó’Hê,bÕøÏkÕúHé, H˚bÕ˝Ÿ, Áo\+ø£ <˚XÊ\‘√ düVü≤ Jeq+, yÓTÆÁrøÏ ã<äT\Tu…~]+|ü⁄\T, j·TT<ä∆˙‹, $<˚«wü uÛ≤eq\qT ¬s#·Ã>=≥Tº‘·Tqï~.á ‘·|ü&ÉT $<ÛëHê\‘√ yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ eTq <˚XÊìï >=|üŒ$|ü‘·ÿs¡ |ü]dæú‘·T˝ÀøÏ HÓÏº ydüTÔqï~. yÓ÷&ûøÏ uÛÑÁ<ä‘ê dü\Vü‰<ës¡T>±ñqï nõ‘Y <√yê˝Ÿ Ä˝À#·q <Û√s¡DÏ Á|üø±s¡+ n+‘·sê®rj·Ts¡+>∑+˝À ªãVüQeTTK $<ÛëHê\qTμ ne\+_Û+#ê\ì yÓ÷&ûøÏdü\Vü‰*düTÔHêï&ÉT. Çs¡T>∑T bıs¡T>∑T <˚XÊ\‘√ ˇπøkÕ] XÊ+‹,|ò üTs¡ ¸D\qT ø=qkÕ–+#·e#·Ãì #ÓãT‘·THêï&ÉT. yêDÏ»´+,yê´bÕs¡+ ø=qkÕ–dü÷ÔH˚ dü]Vü≤<äT› À¢ |òüTs¡D, u…\÷∫kÕúHé ˝≤+Ï#√≥¢ $<Ûä«+dü ø±s¡ ø£ ≤bÕ\ì ø=qkÕ–+#ê\ì nõ‘Y <√yê˝ŸÁ|üuÛÑT‘ê«ìøÏ dü\Vü‰*düTÔ neT\T #˚sTTdüTÔHêï&ÉT. á ªãVüQeTTK$<Ûëq+μ nH˚ bÕ\d” ∫es¡≈£î <˚XÊ\ eT<Ûä´ j·TT<ë∆ìπø <ë]rj·Tø£ ‘·|üŒ<äT.

@ sê»ø°j·÷\ yÓqTø£HÓ’Hê Ä]úø£ Á|üjÓ÷»Hê˝Ò Ç$T&çe⁄+≤sTT. yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ nyÓT]ø± Ä~Û|ü‘· +˝ÀøÏ ~–b˛sTT,<äøÏåD Ädæj·÷ <˚XÊ˝À¢ ô|<ä›qï˝≤ eéVü≤]dü÷Ô #Ó’Hê Ä~Û|ü‘· +qTn]ø£≤º\H nyÓT]ø± eP´Vü≤+˝À uÛ≤>∑+ ø±e&É+‘√ uÛ≤s¡‘·<XÊìøÏô|<ä› eTT|ü @s¡Œ&ÉT‘·Tqï~. yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ eTq <˚XÊìï ÄdüT&ç >∑T+&É+˝ÀøÏ ~+|ü⁄‘·Tqï~. á Á|üe÷<ëìï ìyê]+#·&ÜìøÏ;CÒ|” eTT+<äT≈£î ‘ÓdüT Ôqï ≈£î‹‡‘· j·TT<ä ∆ sê»ø°j·÷\qTz&ç+#ê*‡q ‘·ø£åD+ nedüs¡+ uÛ≤s¡‘· Á|ü»\ eTT+<äT+~.kÕÁe÷»ýê<äT\≈£î, <äfi≤Ø ô|≥Tºã&ç<ës¡T\≈£î &ç>∑+ #˚ùd yÓ÷&ûÁ|üuÛÑT‘ê«ìøÏ e´‹πsø£+>± Á|ü»\+‘ê eTT+<äT≈£î sêyê*. ø£oàsY,áXÊq´ C≤‘·T\ b˛sê≤\‘√ düyÓTÆø£ýÓTÆ uÛ≤s¡‘· bÕ\ø£esêZ\≈£îÁ≥\qT z&ç+#ê*. uÛ≤s¡‘· bÕøÏkÕúHé eT<Ûä >∑\ düeTdü \ìï+Ï#·s¡Ã\ <ë«s¡ |ü]wüÿ]+#·Tø√yê\H˚ <äèø£Œ¤<∏ ä+‘√ eTT+<äT≈£îyÓfi≤fl\ì uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ô|’ ˇ‹Ô&ç ‘˚yê*.

bÕØº, |æ.m˝Ÿ.õ.m≈£î #Ó+~q 22 eT+~ ø±Áy˚T&é‡‘√ bÕ≥T$$<Ûä Á|üC≤ ìsêàD≤˝À¢ |üì #˚düTÔqï, ìsêj·TT<Ûä+>± e⁄qï 9eT+~ j·TTer j·TTe≈£î\T neTs¡T˝…’Hês¡T. eT]ø=~› eT+~>±j·T|ü&Ü¶s¡T. |æ.m Ÿ.õ.m. ø±ÁyT&é‡ b˛©düT ø£e÷+&√ ã\>±\‘√ôVAsêôVAØ b˛sê&ç H˚\ø=]>±s¡T. á b˛sê≥+˝À Áπ>Vü≤Ö+&é‡d ”ìj·Ts Y ø £e÷+&√qT eT Ï º > ∑]| æ+∫ eTs√ 4> ∑ T]ì>±j·T|ü]#ês¡T. (|òüT≥Hê $esê\T ø±.ÄsY.¬ø. Ç+≥s¡÷«´˝À#ÓbÕŒs¡T)

2014 &çôd+ãsY qT+&ç es¡Tdü>± #˚dæq nH˚ø£ Á|üj·T‘êï˝À¢sê+>∑÷&É <ë&ç Hê\T>∑e~. Ä+Á<Ûä, ˇ&çXÊ sêÁcÕº\ b˛©düT\T#˚düTÔqï dü+j·TTø£Ô <ë&ÉT\T 2014 HêÏøÏ rÁes¡÷|ü+ <ë˝≤ÃsTT.Hêj·Tø£‘·« ìs¡÷à\H Á|ü<Ûëq \ø£å +>± ø£e÷+&√ ªÄ|üπswüHé Ä˝ÖŸμù|s¡T‘√ á <ë&ÉT\T »s¡T>∑T‘·THêïsTT. 2014 &çôd+ãsY, 2015Ä>∑düTº ÀqT Ç<˚ bÕ¬øŸ˝À |üP]Ô düe÷#ês¡+‘√ ‘·\ô|Ïºq ¬s+&ÉTô|<ä› <ë&ÉT\T X¯Á‘·T ø£<ä*ø£\T ãVæ≤s¡Z‘·+ ø±e&É+‘√ $|òü\eTj·÷´sTT. 2015 &çôd+ã+sY q+<ä|üPsY @]j·÷˝À eT÷&ÉekÕ] |æ.m Ÿ.õ.m. ã\>±\T eTø±+ e÷s¡Ã&É+‘√ sêÁ‹ 2 >∑+ˆˆ\≈£îj·÷<äè∫Ãø£+>± m<äTs¡T|ü&ç ø±\TŒ\T »]|æHê düTs¡øÏå‘·+>±‘·|ü≈£îHêïs¡T. ô|’ eT÷&ÉT |òüT≥q Ò ø±≈£î+&Ü Hêj·Tø£‘·« ìs¡÷à\H\ø£å +>± eT] ø=ìï @]j·÷ &Ü$TH˚wüqT¢ »]>±sTT. yê≥ìï+Ïì|æ.m˝Ÿ.õ.m ã\>±\T $|òü\+ #˚XÊsTT.

Ç+‘· <äTsêàs¡ZyÓTÆq e÷s¡Dø±+&É #˚j·T&É+ yÓqTø£ X¯Á‘·Te⁄jÓTTø£ÿ eP´Vü‰˙ï, sê»ø°j·÷*ï #·÷dæq≥¢sTT‘˚ Á|ü<Ûëq+>± uÛ≤s¡‘·$|ü ¢y√<äéT+˝À ø°\ø£ uÛ Ñ÷$Tø£qT ìs¡«Væ≤düT Ôqï ñ<äéTHêj·Tø£‘ê«ìï düeT÷\+>± ìs¡÷à*+#·&É+, m.ˇ._.˝À ñ<ä e÷ìïø√\Tø√≈£î+&Ü <Óã“rdæ ¬s+&ÉT <äXÊu≤›\T>± ì*∫b˛sTTq u≤¬ø’‡Ÿ>∑qT\qT yÓ*øÏ rj·T&É+, ø±|ò” bÕ¢+fÒwüHé uÛÑ÷eTT*ï Á|ü»\qT+&ç <ä÷s¡+ #˚j·T&É+ nH˚ n+XÊ\T e⁄HêïsTT. nø£kÕà‘Y>±»]–q á <ë&çì |æ.m˝Ÿ.õ.m. ø±Áy˚T&é‡ n‘· +‘· kÕVü≤dü+>±b˛sê&ç bÕøÏåø£+>±HÓ’Hê z&ç+#·>∑*>±s¡T. Á|ü<Ûëq Hêj·Tø£‘ê«ìïø±bÕ&˚ Áø£eT+˝À ø=~› eT+~ Hêj·Tø£‘·« ø±Áy˚T&é‡, |æ.m˝Ÿ.õ.m.ÁX‚DT\T, $T©wæj·÷ ÁbÕD ‘ê´>∑+ #˚XÊs¡T. á Ms√∫‘·Á|ü‹|òüT≥q, Á|ü»\ eT<ä›‘·T e\q 50 eT+~øÏ ô|’>± ø±Áy˚T&é‡düTs¡øÏå‘·+>± ‘·|æŒ+#·Tø√>∑*>±s¡T. Ä+Á<Ûä, ˇ&çXÊ sêÁcÕº\˝À,<˚X¯ $<˚XÊ˝À¢ $|ü¢e Á|ü»\T á e÷s¡Dø±+&É |ü≥¢ rÁe ìs¡düqqT‘Ó*j·TCÒXÊs¡T. á |òüT≥qô|’ ì»ìsê∆s¡D≈£î e∫Ãq $$<ÛäbÂs¡Vü≤≈£îÿ\ dü+düú\T, $<ë´]ú dü+|òü÷\T Ç+ø± nH˚ø£ ôdø£åHé\Á|ü‹ì<ÛäT\T nø£ÿ&çøÏ e∫Ã »]–q e÷s¡Dø±+&ÉqT Á|ü|ü+#êìøÏyÓfi¯fl&ç+#ês¡T. nø£ÿ&É Á|ü»\ |ü]dæú‹ì ns¡ú+ #˚düTø=ì $|ü¢y√<ä eTø£èwæì n_Ûq+~+#ês¡T. bÕ\ø£esêZ\ Á|üC≤ e´‹πsø£, n$˙‹,<äTwüº bÕ\qqT ns¡ú+ #˚düTø=ì MT&çj·÷ <ë«sê ãVæ≤s¡Z‘·+ #˚XÊs¡T.$|ü¢ey√<äéT nedüsêìï, Á|ü»\ Äø±+ø£å>± $|ü¢e ÁX‚DT\‘√

ø±. uÛ≤s¡‹ ø±. eT<ÛäTø±. |üÁuÛ≤ø£sYø±. dæ+Vü‰#·\+

(...........yÓTT<äÏ ù|J ‘·s¡TyêsTT)ø±. øÏs¡DYø±. eTTHêï ø±. eT+E\ ø±. qπswt

πø+Á<ä, sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«\ düeTq«j·T+‘√#˚dæq n‘· +‘· bÕX¯$ø£ e÷s¡Dø±+&É

uÛ≤s¡‘· $|ü¢y√<ä eT #·]Á‘· À ô|<ä› |òüT≥[email protected].;.˝À »]–q sê+>∑÷&É <ë&ç

yê] nqTã+<Ûëìï ˇø£ ‘·|üŒìdü] nedüs¡+>± >∑T]Ô+#ês¡T.$|ü¢y√<äéT |ü⁄s√>∑eTHêìøÏ e⁄qï neø±XÊ*ï yêdüÔe <äèwæº‘√ns¡ú+ #˚düT≈£îHêïs¡T.

neTs¡T …’q ø±Áy˚T&é‡˝À m.ˇ._. $|ü¢y√<ä e÷ìøÏ eP´Vü‰‘·àø£Hêj·Tø£‘ê«ìï n+~+∫q ø±Áy˚T&é‡ Á|ükÕ<é, <äj·T\T ñHêïs¡T.|ü≥ºD√<äéT+˝À nbÕs¡ nqTuÛÑe+ ø£*–q ø±Áy˚T&é >∑+>±<ÛäsYe⁄Hêï&ÉT. $T\≥Ø, Äs¡ZHÓ’CÒwüHé\˝À nqTuÛÑe+ ø£*–q ø±Áy˚T&éøÏs¡DY e⁄Hêï&ÉT. bÕØºøÏ #Ó+~q $$<Ûä s¡+>±\˝À $X‚wü nqTuÛÑe+ø£*Zq d”ìj·TsY ø±Áy˚T&é‡ \‘·, ‘ê‘·, eT<ÛäT, eTeT‘·\T e⁄Hêïs¡T.Äj·TT<Ûë\ ‘·j·÷Ø s¡+>∑+˝À ìcÕí‘·T&Ó’q ø±ˆˆ >ö‘·yéT ñHêï&ÉT.X¯‘·èe⁄‘√ ôVAsêôVAØ b˛sê≥+˝À ¬>]˝≤¢ j·TT<ä∆ bÕ≥yêìïÁ|ü<ä]Ù+#˚ jÓ÷<ÛäT …’q ø±Áy˚T&é‡ eTTHêï, _s¡T‡, sêCÒwt, mÁsê˝Ÿ,ãTÁ~, eT+E\\T e⁄Hêïs¡T. Mπsø±ø£ Áø£eT•ø£åD ø£*Zq Á|üC≤¬>]˝≤¢\T ø±Áy˚T&é‡ >∑+>±˝Ÿ, ∫\ø£, CÀ´‹, s¡õ‘·, qπswt, <ëdüT,ø£eT\\T e⁄Hêïs¡T. M]‘√ bÕ≥T Á>±eTkÕúsTT Á|üC≤ $T©wæj·÷,Á|üC≤dü+|òü÷\˝À |üì #˚düTÔqï ø±Áy˚T&é‡ dæ+<˚, ø£eT\, XÊéT\,C§$Tà, ø=eTTà\T, »j·Tsê+, \ø£åàDY, ˝§sTTø£ Ÿ, ø±y˚] yÓTT~*\Te⁄Hêïs¡T. á ø±Áy˚T&é‡ n+<äs¡÷ $$<Ûä s¡+>±\˝À ìcÕí‘·T\Te÷Á‘·y˚T ø±<äT, ñ‘·ÔeT ≈£eT÷´ìdüTº\T ≈£L&Ü. ˇø£ÿ e÷≥˝À#ÓbÕŒ\+fÒ ø±Áy˚T&é e÷y√ #Ó|æŒq ªª¬s&é n+&é mø˘‡|üsYºμμ≈£î eT+∫ñ<ëVü≤s¡D\T Mfi¯ófl.

ø±y˚TÁ&é #êeT\ øÏwüºj·T´ (uÛ≤düÿsY, <äj·T, |üPs√í, sêeTT)45 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüTqï ø±Áy˚T&é <äj·T 1990 qT+&ç

neTs¡T&Éj˚T´ HêÏ es¡≈£î 26 @fi¯fl bÕ≥T n$ÁXÊ+‘·+>± |üì#˚dæ, mdt.»&é.dæ. kÕúsTT˝À es¡Z |ü+<∏ë≈£qT>∑TD+>± ˇø£ <äXÊã›ø±\+>± eP´Vü‰‘·àø£ Hêj·Tø£‘ê«qï+~+∫q eT+∫ ø£eT÷´ìdüTºø±s¡´ø£s¡Ô.

HêÏ ‘Ó\+>±D≤ kÕj·TT<Ûä b˛sê≥+˝ÀH˚ ø±ø£ H˚Ï Á|ü‘˚ ø£Á|üC≤kÕ«$Tø£ ‘Ó\+>±D b˛sê≥+˝Àq÷ Ms√∫‘· bÕÁ‘· eVæ≤+∫qb˛sê≤\ œ˝≤¢ q˝§Z+&É õ˝≤¢˝Àì e*>=+&É eT+&É\+,<ëdæ¬s&ç¶>∑÷&Ó+ Á>±eT+˝À ìs¡Tù|<ä ≈£î≥T+ã+˝À #êeT\#·+Á<äeTà, sêeTj·T´ <ä+|ü‘·T\ ø£&ÉT|ü⁄ |ü+≥>± <ë<ë|ü⁄ 45dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ ø±Áy˚T&é <äj·T »ìà+#ê&ÉT. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T‘·eT _&É¶≈£î Áù|eT>± øÏwüºj·T´ nH˚ ù|s¡T ô|≥Tº≈£îHêïs¡T.

ø±Áy˚T&é <äj·T &çÁ^ #·<äTe⁄‘·Tqï Áø£eT+˝À sê&çø£ Ÿ dü÷º&Ó+Ÿ‡j·T÷ìj·THé (ÄsY.mdt.j·TT) ø±s¡ ø£ ≤bÕ\≈£î Äø£]¸‘·T&Éj·÷´&ÉT.n|üŒÏπø $|ü¢e bÕØº |üì #˚düTÔqï ÁbÕ+‘·+ ø±e&É+‘√ 1990˝À|üP]Ôø±\+ ø±s¡´ø£s¡Ô>± $|ü¢y√<äéT+˝À uÛÑØÔ nj·÷´&ÉT. <äøÏåD‘Ó\+>±D≤ ñ<äéT+˝À Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\T sê#·ø=+&É,ø£èwüí|üÏº @]j·÷\˝À |üì #˚kÕ&ÉT. Ä ‘·sê«‘· bÕØº nedüsê\Ø‘ê´ q\¢eT\˝À n|üŒsY bÕ¢Ÿ @]j·÷≈£î ã~© nj·÷´&ÉT.1994˝À ø±Áy˚T&é <äj·T lø±≈£îfi¯+ &ç$»Hé ñ<äéT+˝À

$T©wæj·÷ ø±y˚TÁ&é‡ø±. dæ+<˚

ø±. \ø£åàDYø±. ø£eT\

ø±. XÊéT\

ø±. C§$Tà

ø±. sêCÒwt |æ.|æ.dæ.m+.

ø±. »j·Tsê+

ø±. ø=eTT¢

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹32

uÛ≤>∑eTj·÷´&ÉT. ø=~›ø±˝≤ìøÏ Ä &ç$»Hé Àì ñ<ë›q+ <äfi≤ìøÏ&ç|üP´° ø£e÷+&ÉsY>± uÛ≤düÿsY ù|s¡T‘√ Á|ü»\≈£î #˚s¡Tej·÷´&ÉT.1996˝À n<˚ <äfi≤ìøÏ ø£e÷+&ÉsY>± u≤<Ûä ‘·\T #˚|ü≤º&ÉT. 1998ø√|üsY&É+>¥ mHéøö+≥sY ‘·sê«‘· bÕØº qcÕº\qT <äèwæº À e⁄+#·Tø=ìø±Áy˚T&é <äj·TqT ñ<ë›q+ @]j·÷ qT+&ç Hê>±e[ @]j·÷≈£îã~© #˚j·T&É+ »]–+~. nø£ÿ&˚ lø±≈£îfi¯+ $»j·Tq>∑s¡+ õ˝≤¢ø£$T° düuÛÑT´&ç>± Ä ‘·s¡Tyê‘· ø±s¡´<ä]Ù>± n˝≤π> 2006˝ÀsêÁwüº ø£$T° düuÛÑT´&ç>± u≤<Ûä´‘·˝À¢ø=#êÃ&ÉT. ø√sê|ü⁄Ÿ õ˝≤¢e⁄<ä eT+ n_Ûeè~∆ À uÛ≤>∑+>± n_Ûeè~∆ #Ó+~q Hêsêj·TD|ü≤ïuÛÑ÷b˛sê≤ìøÏ Á|ü‘·´ø£å Hêj·Tø£‘ê«ìï n+~dü÷Ô lø±≈£îfi¯+`ø√sê|ü⁄Ÿ &ç$»Hé ø±s¡´<ä]Ù>± u≤<Ûä´‘·\T #·÷XÊ&ÉT. 2016˝Àñ<ä eT nedüsê\ Ø‘ê´ »]–q e÷s¡TŒ˝À¢ uÛ≤>∑+>± myéT.¬ø.$._.&ç$»Hé ø±s¡ <ä]Ù>± u≤<Ûä ‘·\T d”«ø£]+#ê&ÉT.

1990 qT+&ç ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq ø±Áy˚T&é <äj·T $|ü¢e |üj·Tq+q˝§Z+&É˝À sê#·ø=+&É, ø£èwüí|üÏº @]j·÷\T ‘·sê«‘· q\¢eT\n≥M ÁbÕ+‘·+ nø£ÿ&É qT+&ç ñ‘·Ôsê+Á<Ûä Àì lø±≈£îfi¯+ õ˝≤¢ñ<ë›q+ ÁbÕ+‘êìøÏ Ä ‘·sê«‘· $»j·Tq>∑s¡+ õ˝≤¢ Hê>±e[ÁbÕ+‘êìøÏ Ä ‘·sê«‘· ø√sê|ü⁄Ÿ˝Àì Hêsêj·TD|ü≤ï≈£î ∫e]øÏmyéT.¬ø.$._. &ç$»Hé À ø£≤|òt @]j·÷≈£î e÷s¡T‘·÷ u≤<Ûä ‘·\Td”«ø£]dü÷Ô ¬s+&ÉTqïs¡ <äXÊu≤›\ ô|’>± Á|ü»\‘√ ø£*dæ Á|ü»\Áù|e÷_Ûe÷Hê\T #·÷s¡>=+≥÷ Á|üC≤ #Ó’‘·Hê´ìï ô|+#·T‘·÷ $|ü¢eÁ|üC≤ ñ<ä e÷ìï eTT+<äT≈£î rdüT≈£îyÓfi≤fl&ÉT. ñ<ë›q+˝À |ü+C≤uŸdæ+>¥≈£î #Ó+~q 100 mø£sê\ ø=ã“] ‘√≥, >∑T≥º @]j·÷˝ÀìbÕ+Á&É‘·\ sêe÷sêe⁄ ÄÁø£$T+∫q 250 mø£sê\ uÛÑ÷$T,Hêsêj·TD|ü≤ï˝À kı+&ç, Áu≤Vü≤àD uÛÑ÷kÕ«eTT\ ÄBÛq+˝Àìe+<ä ≤~ mø£sê\ uÛÑ÷$T, lø±≈£îfi¯+ ø=+&Éu≤¬s&ç @]j·÷˝ÀJ&ç ‘√≥\ ÄÁø£eTD b˛sê≤\≈£î ø±Áy˚T&é <äj·T Hêj·Tø£‘ê«ìïn+~+#ê&ÉT.

‘·qT Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+∫q nìï @]j·÷˝À¢ –≥Tºu≤≥T<Ûäs¡\ (J&ç|æø£ÿ\T, ∫+‘·|ü+&ÉT) ø√dü+ b˛sê≥\T ìs¡«Væ≤+∫Á|ü»\T $»j·÷\T kÕ~Û+#ês¡T. Á|üC≤ |ü+#êsTTr\T, kÕsêã+<äT b˛sê≤\T, $kÕÔ|üq düeTdü´\≈£î e´‹πsø£+>± »]|æqb˛sê≤\T, Á|ü»\ <Ó’q+~q düeTdü \ ø√dü+ »]–q nìï s¡ø±\ñ<ä e÷\≈£î ø±Áy˚T&é <äj·T Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+∫ ì]«sêeT+>±ø£èwæ #˚kÕ&ÉT. Á|ü»\ Áù|eT bÕÁ‘·T&Ó’q ø±Áy˚T&é <äj·T Á|ü»\Hê\Tø£\ô|’ m\¢|ü&ÉT Áù|eT>± |æ\T#·T≈£îH˚ Äràj·TT&ç>± ñ+&˚yê&ÉT. ø£wüºdüTU≤\T, eT+∫#Ó&ÉT\T nìï+Ïì |ü+#·T≈£îH˚ <äj·TÄÁs¡∆‘· ì+&çq ∫s¡Tqe⁄«‘√ |ü\ø£]+∫ Á|ü»\ düeTdü \qT ‘·qdüeTdü \T>±H |ü]wüÿ]+#yê&ÉT. n+<äTπø <äj·TqT nìï @]j·÷˝À¢

Á|ü»\T ‘·eT eTìwæ>± uÛ≤$+#˚yês¡T. lø±≈£îfi¯ ñ<äéT+˝ÀyÓ+|ü≤|ü⁄ dü‘· +, Ä~uÛÑ≥¢ ¬ø’ ≤dü+\ ‘·sê«‘· >∑+Ï s¡y˚Twtq÷n˝≤π> ø±Áy˚T&é <äj·TqT Á|ü»\T e÷ <˚e⁄&ÉT nqT≈£î+≤s¡T.Á|ü»\T n˝≤ nq&É+˝À ÄX¯Ãs¡ y˚T$T Ò<äT.

b˛©düT\T Á|ü»\qT n¬sdüTº #˚dæq dü+<äsê“¤\˝À yê]≈£î≥T+u≤\qT ø£\e&É+, z<ës¡Ã&É+, <Û Ó ’s ¡´+ #Ó|üŒ&É+,sê»ø°j·T+>± ns¡ ú+ #˚sTT+#·&É+, yê]ì ñ<äéT+ yÓ ’|ü⁄ì\u…≥º&É+, C… ’\T qT+&ç $&ÉT<ä˝… ’ e∫Ãq yê]ì ø£*dæsê»ø°j·T+>± ns¡ ú+ #˚sTT+#·&É+, yê]ì ñ<äéT |üøå±qì\u…≥º&É+ |ü≥¢ ÁX¯<ä∆ ô|fÒºyê&ÉT. Á|ü»\qT m+‘· Áù|$TkÕÔ&√X¯‘·èe⁄ô|’ n+‘˚ ø£dæ‘√ e⁄+&˚yê&ÉT.

bÕ\ø£esêZ\ <äeTqø±+&ÉqT Á|ü‹|òüTÏ+#·&É+˝À uÛ≤>∑+>±Á|ü‘·´ø£å+>± Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+∫q uÛÑ÷kÕ«eTT\ô|’ <ë&ÉT\Tìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. ˙\uÛÑÁ<ä ¬s’&é˝À >∑HÓ ’ï mÁs¡j·T´ nH˚ ã&ÜuÛÑ÷kÕ«$T˙, s¡ø£åD>± e⁄qï Ç<ä›s¡T b˛©düT*ï #·+|æ, eTT>∑TZs¡Tb˛©düT\qT >±j·T|ü]Ã 5 ¬s’|òæ˝Ÿ\T kÕ«BÛq+ #˚düTø√e&É+˝ÀeTT+<äTHêï&ÉT. 1998 ˝À u§&ç>∑&É¶, u§&ç|ü&É b˛©dt ùdºwüHé‡ô|’Äj·TT<Ûë\ ø√dü+ #˚dæq »+≥ ¬ssTT&é‡˝Àq÷, 2009 Hê˝Àÿ¬ssTT&é ÀqT uÛ≤>∑kÕ«$T nj·÷´&ÉT. 2005 Hê>±e[ @]j·÷˝À≈£L+_+>¥≈£î e∫Ãq X¯Á‘·Te⁄ô|’ ø±Áy˚T&é <äj·T Hêj·Tø£‘·«+˝ÀÄ|üs¡TÃì° Ä+ãTwt #˚dæ ø£ b˛©dt ø±ìùdºãT˝ŸqT >±j·T|üsêÃ&ÉT.

ø±Áy˚T&é <äj·T ìs¡+‘·s¡+ ø±´&ÉsY, Á|ü»\≈£î <ä>∑ Zs¡>±e⁄+&˚yê&ÉT. n+<äTπø Á|ü»\, bÕØº ø±s¡´ø£s¡ Ô\ $XÊ«kÕìïnbÕs¡+>± #·÷s¡>=Hêï&ÉT. ‘·qT @ ÁbÕ+‘·+˝À |üì #˚ùdÔ ÄÁbÕ+‘· uÛ≤wüqT kı+‘·+ #˚düT≈£îH˚yê&ÉT. Á|ü»\ uÛ≤wü À #=s¡e>±e÷≤¢&ÉT‘·÷ yêfi¢ À ˇø£&ÉT>± yÓT*π>yê&ÉT. mø£ÿ&É |üì #˚dæHêÄ @]j·÷˝Àì f…Ás ¡sTTHé MT<ä |ü≥T º dü+bÕ~+#ê&ÉT.Hêsêj·TD|ü≤ï uÛÑ÷b˛sê≥+˝À ≈£L&Ü ø±Áy˚T&é <äj·T bÕÁ‘·ø°\ø£yÓTÆq~. ‘·q ñ|üHê´kÕ\‘√ Á|ü»\qT ñ‘Ô» |üs¡Ã&Éy˚T ø±ø£bÕ≥\‘√ ≈£L&Ü Á|ü»\ Vü≤è<äj·÷˝À¢ ì*∫b˛j·÷&ÉT. <äj·TJ$‘êìï lø±≈£îfi¯ ñ<äéT+‘√ $&ÉBdæ #·÷&É˝ÒeTT. ø±Áy˚T&é<äj·T ‘·q ˝ÀbÕ\qT dü]#˚düTø√e&É+˝À |òüTs¡¸D |ü&ÉT‘·÷m|üŒÏø£|ü&ÉT dü«j·T+ $eTs¡Ù #˚düTø√e&Éy˚T ø±ø£ yêÏ qT+&çãj·T≥|ü&É≤ìøÏ ø£èwæ #˚ùdyê&ÉT. ñ<ë›q+˝À uÛ≤düÿsY>±,$»j·Tq>∑s¡+, sêjYT>∑&Û É˝À <äj·T>±, Hêsêj·TD|ü≤ï˝À|üPs√í>±, q+<ä|üPsY˝À ‘Ó\T>∑T Á|ü»\≈£î sêeTT>± Á|ü»\Vü≤è<äj·÷˝À¢ #Ó]–b˛ì eTTÁ<ä y˚XÊ&ÉT.

neTs¡T&ÉT ø±Áy˚T&é eT+>∑qï düVü≤#·] dü«s¡íqT ô|+&ç¢ #˚düTø=ì

33Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

ÄyÓT n_Ûeè~∆øÏ düVü≤ø£]+#ê&ÉT. ÄyÓT e&É<ä mHéøö+≥sY˝ÀneTs¡Tsê˝…’+~.

ø±Áy˚T&é e÷y√ #Ó|æŒq ªªÁ|ü» Ò >∑Ts¡Te⁄\T, |ü …¢ Ò bÕsƒ¡XÊ\\T,Á|ü» Ò #·]Á‘· ìsêà‘·\Tμμ nH˚ eT÷&ÉT dü÷Árø£s¡D\qT ÁX¯<ä›‘√,qÁeT‘·‘√ H˚s¡TÃø=ì $|ü¢e J$‘· Áø£eTeT+‘·≤ yêÏì Ä#·]dü÷Ônø£ÿ&ÉqT+&˚ ì»yÓT Æq $|ü ¢e Hêj·T≈£î&ç>±, Á|üC≤ ôd’ìø£ø£e÷+&ÉsY>±, Á|ü»\ eTìwæ>± düJe⁄&Éj·÷´&ÉT. n+‘·ÏÄ<äs¡ÙeT÷]Ô, m.ˇ._. ñ<äé÷ìøÏ Hêj·T≈£î&ÉT eTq ø±Áy˚T&é<äj·T Ä<äs¡Ù J$‘·+ eTqøÏ e÷s¡Z<ä]Ù.

ø±y˚TÁ&é u≤≈£L] yÓ+ø£≥s¡eTDsêE (>∑DÒwt, |üÁkÕ<é)Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêÁwüº+, $XÊK õ˝≤¢, VüQ≈£î+ù|≥ eT+&É\+,

u≤≈£Ls¡T Á>±eT+˝À eT<Ûä ‘·s¡>∑‹ Ä~yêd” ≈£î≥T+ã+˝À >∑DÒwt»ìà+#ê&ÉT. ‘·q≈£î ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T Áù|eT‘√ ô|Ï ºq ù|s¡TyÓ+ø£≥s¡eTDsêE. ø±Áy˚T&é >∑DÒwt $<ë´]ú <äX¯ À ÄsY.mdt.j·TT.˝À #˚] ø±s¡ ø£ ≤bÕ˝À¢ #·Ts¡T>±Z bÕ\T|ü+#·T≈£îHêï&ÉT. 1990\˝ÀeTTK´+>± $XÊK ÁbÕ+‘·+˝À ª–]»q Vü≤≈£îÿ\ |ü]s¡ø£åD dü+düúμ(ˇ.|æ.õ.ÄsY.) nH˚ ˇø£ dü+|òüT+ |üì #˚düTÔ+&˚~. H˚&ÉT Á|ü»˝À¢bÕØº m˝≤ Á|üU≤´‹ bı+~+<√, n˝≤π> Ä s√E˝À¢ $|ü¢y√<ä eT¬>’&ÓHé‡˝À q&ç∫q≥Te+Ï .|æ.õ.ÄsY. Á|üuÛ≤e+ n+‘·>± e⁄+&~.n~ Ä~yêd” Á|ü»\ nH˚ø£ düeTdü´*ï rdüT≈£îì |üì #˚dæ+~.ø±Áy˚T&é >∑DÒwt &çÁ^ |üPs¡ÔsTTq ‘·sê«‘· .|æ.õ.ÄsY. ø±s¡ Áø£e÷˝À¢#·Ts¡T≈£î>± bÕ˝§ZHêï&ÉT. .|æ.õ.ÄsY.øÏ nqTã+<Ûä+>± e⁄qï –]»q$<ë´]ú dü+|òüT+ (õ.mdt.j·TT.) 2000\ es¡≈£î ≈£L&Ü #·Ts¡T>±Z|üì#˚dæ+~. õ.mdt.j·TT. ø±s¡ ø£ ≤bÕ\T q&ç|æ+#·&É+˝À, e⁄<√´>∑ôdø£åHé‡qT Äs¡ZHÓ’CŸ #˚j·T&É+˝À ø±Áy˚T&é >∑DÒwt bÕÁ‘· ø°\ø£yÓTÆq~.

1996˝À ø±Áy˚T&é >∑DÒwt |üP]Ôø±\+ ø±s¡´ø£s¡Ô>± ¬>]˝≤¢J$‘·+˝À uÛ≤>∑eTj·÷´&ÉT. 1997 qT+&ç 1999 es¡≈£î ns¡≈£î<äfi¯+˝À |üì #˚dü÷Ô @]j·÷ ø£$T° düuÛÑT´&ç>± m~>±&ÉT. ns¡≈£î<äfi¯+ s¡<ä›sTTq ‘·s¡Tyê‘· ø√s¡Tø=+&É ÁbÕ+‘·+˝À |üì #˚dü÷Ô@]j·÷ ø£$T° ø±s¡ <ä]Ù>± õ˝≤¢ ø£$T° düuÛÑT´&ç>± m~>±&ÉT.ø√s¡Tø=+&É @]j·÷˝À Á|ü»\‘√ eTy˚Tø£yÓTÆ ˙Ï˝À #˚|ü˝≤ø£*dæb˛sTT ø√s¡Tø=+&É >∑DÒwt>± ù|s¡T ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT. n<˚ õ˝≤¢ø£$T° À ôdÁø£fÒ]j·TŸ düuÛÑT´&ç>± m~>±&ÉT. 2006˝À »]–qm.ˇ._. eT÷&Ée sêÁwü º eTVü≤düuÛ Ñ˝À ø±Áy˚T&é >∑DÒwtqTmdt.»&é.dæ.˝ÀøÏ mqTïø√e&É+ »]–+~. n|üŒÏqT+&û $XÊK&ç$»Hé ø±s¡ <ä]Ù>± u≤<Ûä ‘·\T ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. 2008˝À ádtº&ç$»Hé ø±s¡ <ä]Ù >±j·T|ü&É≥+‘√ ádtº, $XÊK ¬s+&ÉT õ˝≤¢\qTø£*|æ ñeTà&ç õ˝≤¢>± @s¡ŒsêÃs¡T. <ëìøÏ ø±s¡´<ä]Ù>± ø±Áy˚T&é

>∑DÒwtqT ìj·T$T+#ês¡T. Ä $<Ûä+>± 2013 es¡≈£î $XÊK,ádtº ¬s+&ÉT &ç$»Hé\ ñ<äéT+˝À ø±Áy˚T&é >∑DÒwt bÕÁ‘·ø°\ø£yÓTÆq~>± e÷]+~. 2013˝À m.ˇ._. |”¢q+ ‘·sê«‘· ø±Áy˚T&é>∑DÒwtqT mdt.myéT.dæ.˝ÀøÏ rdüTø√e&É+‘√ bÕ≥T Á|üC≤ dü+|òü÷\düeTq«j·T u≤<Ûä ‘·\T ≈£L&Ü Ç#êÃs¡T. kÕ+düÿè‹ø£ s¡+>±ìï ≈£L&Ü#·÷düTÔqï dü+<äs¡“¤+˝À ø£ esYÿcÕ|tqT ìs¡«Væ≤+∫ bÕ≥\ ø±´ôdŸ$&ÉT<ä\≈£î ø£èwæ #˚XÊ&ÉT. ◊ø£´ dü+|òüT≥q ìsêàD≤\≈£î dü¬s’qe÷s¡Z<äs¡Ùø£‘ê«ìï n+~+#·&É+, &ç$»Hé ôdÁø£≥Ø>± u≤<Ûä´‘·\Tìs¡«Væ≤+#·&É+, sê»ø°j·T+>± ‘·÷s¡TŒ ø£qTeT\ ñ<äé÷ìïeTT+<äT≈£î q&ç|æ+#·&É+˝À ø°\ø£ uÛÑ÷$Tø£qT b˛wæ+#ê&ÉT.

¬s+&ÉT <äXÊu≤›\ bÕ≥T kÕ–q u≤¬ø’‡Ÿ ‘·e«ø±\≈£î e´‹πsø£+>±»]–q b˛sê≥+, ø±|ò” bÕ¢+fÒwüHé uÛÑ÷eTT\ ÄÁø£eTD b˛sê≤\T,n˝≤π> Á|üuÛÑT‘·« nD∫y˚‘·≈£î e´‹πsø£+>± »]–q Á|ü‹|òüT≥qb˛sê≤\≈£î ø±Áy˚T&é >∑DÒwt Á|ü‘·´ø£å Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ê&ÉT.‘·÷s¡TŒ ø£qTeT˝À¢ 1/70 #·≥º+ neT\T ø√dü+ »]–q b˛sê≤˝À¢,yÓTÆ<ëHê\ qT+&ç e∫Ãq Ä~yêùd‘·s¡ uÛÑ÷kÕ«eTT\≈£î e´‹πsø£+>±»]–q b˛sê≤˝À ¢q÷, ø±|ò ”bÕ ¢+fÒw üH é, uÛ Ñ÷ ÄÁø £eTDb˛sê≤˝À¢q÷, u≤¬ø’‡Ÿ e´‹πsø£, $kÕú|üq e´‹πsø£ b˛sê≤˝À¢q÷,–≥Tºu≤≥T <Ûäs¡\ ø√dü+ (>=#ÓÃ ø£+<äT\T, |üdüT|ü⁄ eTTqï>∑T)»]–q Ä+<√fi¯q˝À¢qT, ìs¡“+<ÛëìøÏ e´‹πsø£+>± Á|üC≤ø£<ä*ø£\˝ÀqT, ‘·Tìø±≈£î, yÓ<äTs¡T ≈£L© πs≥¢ ô|+|ü⁄<ä\˝ÀqTÁ|ü»\qT nH˚ø£ kÕs¡T¢ y˚ ≤~>± ø£~*+#ê&ÉT. ‘·÷s¡TŒ ø£qTeT˝À¢$T©wæj·÷qT ø£~*+∫ nH˚ø£ s¡ø±\ b˛sê≤˝À¢ uÛ≤>∑kÕ«eTT\qT#˚j·T&É+˝À Á|ü<Ûëq uÛÑ÷$Tø£qT b˛wæ+#ê&ÉT. dü¬s+&ÉsY‡qTÁb˛‘·‡Væ≤dü÷Ô øöì‡*+>¥ bÕ\d”ì eTT+<äT≈£î ‘Ó∫Ãq bÕ\ø£esêZ\≈£îÁ≥\qT ‹|æŒ ø=≤º&ÉT.

ø±Áy˚T&é >∑DÒwt ø£*yÓT\`yÓ÷≥T, ñ|üŒ\yê&É, bÕ\÷s¡T,nqø±|ü*¢ #√&Ées¡+, ø√sê|ü⁄Ÿ, e÷πs&ç$T*¢, ∫+‘·yê] bÕ …+,ã*yÓT\, d”˝Òs¡T, ÄsY.ñ<äj·T–], qj·÷>∑&Ûé, <ëeTHéCÀ&ç,> ∑TDÏø Ïsêfi¯fl, ∫qï+ÏCÀ\ ˝≤+Ï @.z.;. ˝À »]–q<ë&ÉT\ìï+Ï˝À <ÛÓ’s¡´ kÕVü≤kÕ\‘√ #·Ts¡T≈£î>± bÕ˝§ZHêï&ÉT.$|ü¢y√<ä e÷ìøÏ y˚\ dü+K´˝À Äj·TT<Ûë\q+~+∫q Hêj·T≈£î˝À¢ˇø£&ÉT.

ø±Áy˚T&é >∑DÒwt &çÁ^ |üPs¡Ôj·÷´ø£ $˝ÒK]>± ø=Hêïfi¯ó¢ |üì#XÊ&ÉT. $<ë´]ú H|ü<∏ä +‘√ bÕ≥T, $ Òø£]>± |üì #dæq nqTuÛÑe+ø£*–e⁄+&É≥+‘√ s¡#·q\T #˚ùd HÓ’|ü⁄D´+ dü+bÕ~+#ê&ÉT. e⁄<ä eTÁbÕ+‘·+˝À Á|üuÛÑT‘·« nD∫y˚‘·, u≤¬ø’‡Ÿ b˛sê≥+ ‘·~‘·s¡$wüj·÷\ô|’ eTÁ]ø±eTj·T´, Hê>∑eTDÏ ‘·~‘·s¡ ø£\+ ù|s¡¢‘√

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹34

nH˚ø£ kÕe÷õø£ |üÁ‹ø£\≈£î s¡#·q\T #˚XÊ&ÉT. m.ˇ._. CÀHé |üÁ‹ø£uÀ*¸$ø˘≈£î s¡#·q\T #˚kÕ&ÉT. 2015 E˝…’`&çôd+ãsY uÀ*¸$ø˘6e ãT*f…Hé rdüT≈£îsêe&É+˝À ø±Áy˚T&é >∑DÒwt bÕÁ‘· ø°\ø£yÓTÆq~.

@ ñ<ä eTyÓTÆHê nø£ÿ&ÉTqï≥Te+Ï kÕúìø£ Hêj·Tø£‘·«+ e⁄qï‘·kÕúsTTøÏ m~– Ä e⁄<äé÷ìøÏ H˚‘·è‘·«+ eVæ≤+#·&É+ e\¢ Äe⁄<ä eT |ü⁄s√>∑eTHêìøÏ <√Vü≤<ä|ü&ÉT‘·T+~. Ä $<Ûä+>± kÕúìø£Ä~yêd” H˚|ü<∏ä +‘√ bÕ≥T ˇø£ kÕ<Ûës¡D ø±s¡ ø£s¡Ô qT+&ç sêÁwüºkÕúsTT es¡≈£î n+#Ó\+#Ó\T>± m~– ø±Áy˚T&é >∑DÒwt á s√Emdt.»&é.dæ kÕúsTTøÏ m<ä>∑&ÜìøÏ bÕØº düVü≤ø±s¡+‘√ bÕ≥T ‘·qø£èwæ Á|ü<ÛëqyÓTÆ+~. ‘·q ≈£î≥T+ã+ ø±<äqï|üŒÏø° ‘·qT Áù|$T+∫qns¡TDqT ô|[fl #˚düT≈£îHêï&ÉT. ÄyÓTqT ñ<ä eT+˝ÀøÏ ‘Ó∫Ã ÄyÓTm<äT> ∑ T< ä\≈ £î m+‘√ düV ü≤ø £]+#ê&ÉT. ÄyÓT n¬sdü ºsTT∫Á‘·Væ≤+dü\≈£î >∑T¬s’ C…’\T ìs¡“+<Ûëìï nqTuÛÑ$+∫q|ü&ÉT, Ä<Óã“\ rÁe‘·‘√ $&ÉT<ä …’q ‘·sê«‘· ≈£L&Ü nHês√>∑ + ø±s¡D+>±Çã“+~ |ü&ÉT‘·Tqï|ü&ÉT nìï dü+<äsê“¤ À¢q÷ e÷qdæø£+>± <ÛÓ’s¡ +#ÓãT‘·÷ m+‘√ ‘√&ÜŒ≥Tq+~+#ê&ÉT. b˛©düT\T m˝Ÿ.◊.dæ.bÕ\d” À uÛ≤>∑+>± >∑DÒwt düVü≤#·] ns¡TDqT y˚~+#·&É+ <ë«sêdü¬s+&ÉsY bÕ\d”ì eTT+<äT≈£î ‘˚e&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+∫Hê, ‘·+Á&çìø=Ïº Ç\T¢ ≈£L*Ã nH˚ø£ kÕs¡T¢ Ç+Ïô|’ <ë&ç #˚dæHê, ≈£î≥T+u≤ìïe÷qdæø£+>± ø£è+>∑BdæHê ø±Áy˚T&é >∑DÒwt m˝≤+Ï –dü ≤≥≈£î>∑T] ø±≈£î+&Ü es¡Zb˛sê≥ sê»ø°j·÷\qT <äè&ÛÉ+>± m‹Ô|ü&ÉT‘·÷∫e] |æ] es¡≈£L $|ü¢y√<ä eT+˝À ø=qkÕ>±&ÉT. Á|üuÛÑT‘·«+,b˛©düT\T ø±Áy˚T&é >∑DÒwt ≈£î≥T+ã+ô|’ neT\T #˚dæq ìs¡“+<Ûä<ë&ÉT\qT Ä~yêd” Á|üC≤düeT÷Vü‰\T ◊ø£´+>± K+&ç+#êsTT.$|ü¢y√<ä e÷ìï eTT+<äT≈£î rdüT≈£îb˛j˚T Áø£eT+˝À m<äTs¡T|ü&çqnH˚ø£ m>∑T&ÉT~>∑T&ÉT\qT <äè&ÛÉ+>± m<äTs=ÿ+≥÷ eTT+<äT≈£îkÕ>±&ÉT. düVü≤#·s¡ ø±ÁyT&é‡≈£î Áù|eT, ÄbÕ´j·T‘·, ùd«#·Ã¤, uÛÑs√kÕqTn+~+#·&É+˝À ø±Áy˚T&é >∑DÒwt n+<ä]ø° Ä<äs¡Ù+>± e⁄+&˚yê&ÉT.

ø±Áy˚T&é >∑DÒwt 46 @fi¯fl J$‘· ø±\+˝À 1990 qT+&çneTs¡‘·«+ bı+<˚ HêÏøÏ 26 @fi¯fl $|ü¢e J$‘êìï <äè&ÛÉBø£å‘√ø=qkÕ–+#ê&ÉT. ‘·÷s¡TŒ ø£qTeT\ $|ü¢y√<ä eT+ #·]Á‘· qT+&ç$&ÉBj·Tsêì >=|üŒ Hêj·T≈£î&ÉT. nø£ÿ&ç uÛÑ÷$T |ü⁄Á‘·T&ÉT eTq>∑DÒwt.

|æ.¬ø.myéT. ø£fi≤ø±s¡T&ÉT ø±y˚TÁ&é |üÁuÛ≤ø£sY (ns¡$+<äT, Vü≤],>∑+>±<ÛäsY)

s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢ j·÷ÁbÕ Ÿ Á>±e÷ìøÏ #Ó+~q ø±|ü⁄ø£ n+»j·T´,s¡‘·ïeTà\ ø=&ÉT≈£î eTq Á|üuÛ≤ø£sY. ø±Áy˚T&é Á|üuÛ≤ø£sY ndü\T ù|s¡Tns¡$+<äT. n+<äs¡T Vü≤] nH˚yêfi¯ófl. Á|üuÛ≤ø£sY j·÷ÁbÕ˝Ÿ˝ÀH˚

10e ‘·s¡>∑‹ |üP]Ô #kÕ&ÉT. ‘·sê«‘· dæ$ Ÿ Ç+»˙]+>¥ À #sê&ÉT.#·<äTe⁄≈£î+≥÷H˚ |üì bÕ≥\T H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. |üì˝À ÁX¯<ä∆,H˚s¡TÃø√e&É+˝À $qj·T+ $<ë´]ú≈£î+&Ü*‡q á ÁbÕ<∏ä$Tø£>∑TD≤\T Á|üuÛ≤ø£sY≈£î J$‘ê+‘·+ ø=qkÕ>±sTT. n+<äTπø Á|üuÛ≤ø£sYãVüQeTTK Á|üC≤„XÊ*>± s¡÷bı+<ë&ÉT. Ç\T¢ ìsêàD+˝Àôd+ÁÏ+>¥, m\ÁøÏºø£ Ÿ |üì‘√bÕ≥T f…Æ\]+>¥ Hs¡TÃø=ì ≈£î≥T+u≤ìøÏÄ]úø£+>± n+&É>± ì*#ê&ÉT. #·<äTe⁄˝À ‘·qT H˚s¡TÃ≈£îqï uÛÑ÷$Tø=\‘·\T, ÁbÕC…≈£îº ìsêàD≤\ C≤„Hêìï <ä+&Éø±s¡D´+˝À, m.ˇ._.˝À»q‘·qdüsêÿsY @s¡Œ&çq #√≥ Á|ü»\≈£î #Óø˘ &Ü´+\T ø£≥º&Üìø°,uÛÑ÷$T ø=\‘·\T H˚s¡Œ&ÜìøÏ ñ|üjÓ÷>∑|ü&Ü¶sTT. ∫qïej·TdüT‡˝ÀH˚uÛÑ»q dü+|òüT+˝À #˚] <ëìH˚ ø£fi≤s¡+>∑ bÕsƒ¡XÊ\>± m+#·Tø=ìbÕ≥bÕ&É≥+, sêj·T≥+, &É|ü, &√\ø˘ yêsTT<ë´\T yêsTT+#·&É+H˚s¡TÃø=ì ‘·sê«‘· ø±\+˝À ‘êH˚ Äj·÷ s¡+>±\˝À •ø£åDì#˚ÃkÕúsTTøÏ, ÁbÕe÷DÏø£ s¡#·q\T #˚ùd kÕúsTTøÏ m~>±&ÉT. C….mHé.myéT.bÕ≥\T, ø±s¡ Áø£e÷\T Á|üuÛ≤ø£sYì Äø£]¸+∫ Äj·Tq Ä˝À#·q˝À¢yÓTs¡T>∑T<ä\qT ‘Ó#êÃsTT. yêdüÔe <äèwæº‘√ Ä˝À∫+∫q Á|üuÛ≤ø£sY$|ü¢e Á|üC≤ ñ<ä e÷˝À¢ #·Ts¡T¬ø’q ø±s¡ ø£s¡Ô>± m~>±&ÉT.

ø±Áy˚T&é Á|üuÛ≤ø£sY eT+∫ $<ë´]ú>±, ì‘·´dü‘ê´H˚«wæ>±,Ä#·s¡Dyê~>±, ã‘·T≈£î u≤<Ûä\ qT+&ç m~– e∫Ãq ø£wüºJ$>±,ø±]àø£es¡Z sê»ø°j·÷\T n+~|ü⁄#·T≈£îqï ÁXÊ$Tø£es¡Z y˚T<Ûë$>±m~>±&ÉT. n+<äT πø z|æø£, düVü≤q+, ìã“s¡+, |ü≥Tº<ä\,$XÊ«dü+\‘√ nìï |üqT˝À¢ u≤<ä´‘·>± e⁄+&˚yê&ÉT. 1997es¡+>∑˝Ÿ˝À ‘Ó\+>±D≤ &çø£¢ πswüHé düuÛÑ »]–q HêÏ Á|ü‘˚´ø£‘Ó\+>±D eT*<äX¯ ñ<ä eT+ qT+&ç eT+∫ ø±s¡ ø£s¡Ô>±, nH˚ø£dü+|òü÷\ düeTq«j·Tø£s¡Ô>± ÁøÏj·÷o\ uÛÑ÷$Tø£ ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT.1997˝ÀH˚ @s¡Œ&çq Á|üC≤ø£fi≤eT+&É*øÏ eékÕú|üø£ düuÛÑT´&ç>±‘·sê«‘· ø±\+˝À sêÁwüº ñ<äéT Hêj·Tø£‘·«+˝À ø°\ø£e´øÏÔ>±u≤<ä´‘·qT b˛wæ+#ê&ÉT. ª‘Ó\+>±D≤ ˝§*¢μ bÕ≥\ ø±´ôdŸ,ªìe⁄s¡T>∑|æŒq ì|üμ &Ü≈£îýÓT+≥Øμ ìsêàD≤˝À¢ ‘·H˚ eTTKT´&ÉT>±nìï |üqT\T düeTq«sTT+∫ |üì #˚kÕ&ÉT. Ä nqTuÛÑe+‘√dæ.ÄsY._. ‘·j·÷s¡T #˚dæq ª$|ü¢e ‘·s¡+>∑+μ &Ü≈£îýÓT+≥Ødæìe÷≈£î neTs¡T&ÉT \#êÃ˝Ÿ‘√ ø£*dæ Ádæÿ|tº ‘·j·÷s¡T #˚kÕ&ÉT.&ç.¬ø.˝À e⁄qï ø=~› ø±\+˝ÀH˚ ‘·q Ä≥, bÕ≥\‘√ &É|ü, &√\TC≤„q+‘√ uÛÑ÷$T ø=\‘·\ |ü]C≤„q+‘√ »q‘·q düsêÿsY\ eT]j·TTdæ.mHé.myéT. ø±´&ÉsY\, |æ.m˝Ÿ.õ.m. ÁX‚DT\≈£î nedüs¡yÓTÆq•ø£åDqT, ñ‘˚ÔC≤ìï n+~+∫ yê]ø°, &ç.¬ø. Á|ü»\≈£î u≤>±düìïVæ≤‘·eTj·÷´&ÉT. n˝≤π> m.ˇ._.˝À #Óø˘&Ü´+ ìsêàD≤˝À¢,eékÕj·T ¬s’‘ê+>∑ dü<ädüT‡˝À, es¡ Z$X‚ ¢wüD |ü]XÀ<Û äq˝ÀÁøÏj·÷o\+>± bÕ˝§ZHêï&ÉT.

35Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

rÁe ìs¡“+<Ûä |ü]dæú‘·T˝À¢ ø±Áy˚T&é Á|üuÛ≤ø£sY |ü≥ºD√<ä e÷ìï¬>’&é #˚j·T&É+˝À q÷‘·q nqTuÛ Ñyê\qT bı+<äT|ü]#ê&ÉT.s¡Vü≤dü `ãVæ≤s¡+>∑ ø±s¡ ø£ ≤bÕ\ eT<Ûä , ‘·ø£åD`Bs¡Èø±*ø£ \øå±´\eT<Ûä´ düeTq«j·÷ìï kÕ~Û+#ê&ÉT. Á|ü‘˚´ø£ ‘Ó\+>±D ñ<äéTÁ|üeVü≤+˝À ø£\>∑*dæ ª$|ü¢e Ádüe+‹μì Áø£eT•ø£åD‘√ ôd|üπsŸ>±e÷sYÃ #˚sTT+∫q yê]˝À Á|üuÛ≤ø£sY ˇø£s¡T.

¬s+&ÉT <äXÊu≤›\T>± Á|üC≤dü+|òüT ø±s¡ ø£ ≤bÕ\˝À sê≥T<˚*qÁ|üuÛ≤ø£sY m.ˇ._. Hêj·Tø£‘·«+‘√ #˚] ◊ø£ dü+|òüT≥q ìsêàD≤\düeTq«j·÷ìøÏ u≤<ä ‘· rdüT≈£îHêï&ÉT. bÕØº ÀøÏ e#˚Ã ø=‘·Ô ø±´&ÉsYn_Ûeè~∆øÏ ‘·q<Ó’q XË’*˝À ø=ìï |ü<∏äø±\T s¡÷bı+~+#·T≈£îHêï&ÉT.düeTdü´\ MT<ä bÕ≥\T sêdæq Á|üuÛ≤ø£sY kÕe÷õø£, Ä]úø£,sê»ø°j·T, kÕ+düÿè‹ø£ $wüj·÷\˝À ‘·q ne>±Vü≤qqTô|+#·T≈£î+≥÷ nH˚ø£ n+XÊ\ô|’ |ü]XÀ<Ûäø£ kÕúsTT˝À yê´kÕ\TsêkÕ&ÉT. ªX¯ã›+μ |üÁ‹ø£qT ‘˚e&ÜìøÏ $X‚wü+>± ø£èwæ #˚kÕ&ÉT.eTVæ≤fi≤ e÷s¡Z+, q&ÉTdüTÔqï ‘Ó\+>±D ˝≤+Ï Á|ü>∑‹o\, $|ü¢e|üÁ‹ø£\≈£î s¡#·q\T #˚dæ |ü+ù|yê&ÉT. ø±Áy˚T&é Á|üuÛ≤ø£sY >=|üŒXË’*‘√ sêdæq bÕ≥\T, s¡#·q\T, Á|ü‘˚ ø£ >=+‘·T‘√ bÕ&çq bÕ≥\ø±´ôd≥T¢ rdæq &Ü≈£îýÓT+≥Ø\T eTq≈£îHêïsTT. n+‘·ø£+fÒ$\TyÓ’q Á|üuÛ≤ø£sY ô|qy˚düT≈£îqï e÷qe dü+ã+<Ûë\T, $|ü¢esê»ø°j·T #Ó’‘·q´+ ø£\>∑*dæq e´øÏÔ‘·«+ düJe+>± eTq≈£î <ë]#·÷|ækÕÔsTT.

ø±y˚TÁ&é ø=+&ÉeT+∫* düTes¡ísêE (øÏs¡DY, s¡y˚Twt)ø±Áy˚T&é øÏs¡DY Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêÁwüº+, |ü•ÃeT >√<ëe] õ˝≤¢≈£î

#Ó+~qyê&ÉT. ‘·q nø£ÿ, u≤e $|ü¢y√<äéT+˝À e⁄+&É≥+‘√#·÷&É≤ìøÏ lø±≈£îfi¯+ n&É$øÏ e#êÃ&ÉT. <äfi≤*ï, Á|ü»*ï nø£ÿ&ç|ü]dæú‘·T*ï #·÷XÊ&ÉT. n|üŒÏø£‘·qT yÓTÆHê]° rs¡ì °H˚CŸ $<ë´]ú.<ä[‘· ≈£î≥T+ã+˝À |ü⁄Ïºq ø±s¡D+>± $eø£å‘·qT nqTuÛÑ$+#ê&ÉT.B+‘√ bÕ≥T, kÕe÷õø£ |ü]dæú‘·T\T Äj·Tìï |òüTs¡¸D≈£î >∑T]#˚dæHêsTT. á Áø£eT+˝ÀH˚ dü¬s’q J$‘· e÷sêZìï nH˚«wædüTÔqïÁø£eT+˝À ‘·q yêfi¯ófl ñ<äéT+˝À ñ+&É≥+, Ä yê‘êes¡D+øÏs¡DYqT u≤>± Á|üuÛ≤$‘·+ #˚dæ+~. ñ<äéT+‘√H˚ ñ+&Ü\ì>±&ÛÉ+>± ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT. Ç+ÏøÏ |ü+|æùdÔ ≈£L&Ü ˇ+≥]>±y Ó< ä T≈ £ î ÿ+≥÷ eTs ¡\ n&É$ø Ï # ˚] < äfi≤ìï | ü≥T º≈ £ îìñ+&çb˛j·÷&ÉT. <äfi¯+ ø√dü+ e∫Ãq b˛©düT u≤´#Y <ë]˝Àø£qã&çq øÏs¡DYqT n¬sdüTº #˚dæ C…’\T≈£î |ü+|æ+~.

ãVüQXÊ sêÁwüº+˝À yÓTT<äÏkÕ] ˇø£ yÓTÆqsY u≤\T&ç MT<ä≤&Ü πødüT ô|≤ºs¡T. Ç~ ô|<ä› dü+#·\q yês¡Ô nsTT´+~.bÂs¡Vü≤≈£îÿ\ dü+|ò ü÷\T rÁe+>± düŒ+~+#êsTT. ¬s+&ÉT

dü+e‘·‡sê\≈£î ô|’>± C…’\T J$‘êìï nqTuÛÑ$+#êø£ ø±Áy˚T&éøÏs¡DYô|’ πødüT ø=Ïº y˚XÊs¡T. C…’\T ø=∫Ãq d”ìj·TsY ø±Áy˚T&é‡qT+&ç sê»ø°j·÷\T H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. ]e÷+&é˝À ñqï U…’B\≈£î$|ü¢y√<äéT+ >∑T]+∫ $e]+∫ #Óù|Œyê&ÉT. Ç+‘· ∫qïyê&çøÏnìï $wüj·÷\T ‘Ó*j·T&É+, Áø£eT•ø£åD, #·Ts¡T≈£î<äq+ n+<ä]ïÄø£]¸+#˚$. C…’\T˝À ñ+&É>±H˚ ñ<äéT+˝À ø=qkÕ>±\H˚ ‘·qdü+ø£˝≤Œìï eT]+‘· <äè&ÛÉ|üs¡TÃ≈£îHêï&ÉT. ñ<äéT+˝ÀøÏ e∫Ã>±sY¶>± #˚] Áø£eT•ø£åD, #·Ts¡T≈£î<äq+‘√ ‘=+<äs¡>± H˚s¡TÃ≈£îìu≤<Ûä ‘·>± e⁄+&˚yê&ÉT. 2006˝À $»j·Tq>∑s¡+ õ˝≤¢ À C….e\dü<ä>∑Zs¡ mdt.»&é.dæ. ø±Áy˚T&éô|’ <ë&ç »]–q|ü&ÉT ô|ò’]+>¥ #˚dæX¯‘·èe⁄qT yÓqøÏÿ HÓ≤º&ÉT. yÓTT‘·Ô+ °+ ]Á°Ÿ ø±e&É+˝À ø±Áy˚T&éøÏs¡DY #˚dæq #=s¡e ø°\ø£+>± ñ|üø£]+∫+~. ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\bÕ≥T >±s¡T¶>± ‘·q u≤<Ûä ‘·qT |ü≥Tº<ä\>± ìs¡«Væ≤dü÷Ô Hêj·Tø£‘·«+,πø&ÉsY qT+&ç H˚s¡TÃ≈£î+≥÷ n_Ûeè~∆ #Ó+<ë&ÉT.

Á|ü<Ûëq ã\>±˝À¢ |üì #˚j·T&ÜìøÏ ã~© #˚j·T&É+ ø√dü+#·]Ã+∫q|ü&ÉT yÓ+≥H˚ dü+dæ<ä∆‘·qT e´ø£Ô+ #˚XÊ&ÉT. ∫qï|üŒÏqT+&û ø£+Ï düeTdü ñqï|üŒÏø°, sêÁ‹|üP≥ q&Éø£\T Çã“+~nsTTq|üŒÏø° <ëìï |ü≥Tº<ä\‘√ n~Û>∑$TkÕÔq˙, $T\≥ØìsêàD≤˝À¢ |üì #˚j·T&É+ ÇwüºeTì Ä |üì˝ÀøÏ e÷sê&ÉT. Ä+Á<Ûä,ˇ&çXÊ ¬s+&ÉT sêÁcÕº˝À¢q÷ »]–q nH˚ø£ Á|ü‹|òüT≥q <ë&ÉT˝À¢#·Ts¡T>±Z bÕ˝§Zq&É+ <ë«sêqT, ø√sê|ü⁄Ÿ, ádtº\˝À »]–q nH˚ø£b˛sê≤\≈£î s¡ø£åD ø£*Œ+#·&É+˝ÀqT eT+∫ bÕÁ‘· ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT.Ä ìsêàD≤˝À¢ sê»ø°j·÷\T #Ó|üŒ&É+˝Àq÷, kÕúìø£ Á|ü»\‘√yÓT\>∑&É+˝ÀqT Ä<äs¡Ù+>± ñ+&ç |æ.m˝Ÿ. ø£e÷+&ÉsY>± m~>±&ÉT.Ä ‘·sê«‘· Äs¡Z¬s’CÒwüHé u≤<Ûä´‘·\T d”«ø£]+∫ &ç.$.dæ.myéT.>±m~– bÕØº Ä<Ûës¡|ü&˚ ˇø£ eT+∫ ø£e÷+&ÉsY>± ì*#ê&ÉT.

ø±Áy˚T&é øÏs¡DY ‘·q |üì, n<Û ä´j·Tq+, m<äT>∑T<ä\˝Àm<äTs=ÿ+≥Tqï düeTdü \T, nq«es¡Z <Û√s¡DT\ Á|üuÛ≤yê\ >∑T]+∫ìsêàD≤˝À¢ #·]Ã+#·&É+, ‘·q n_Ûeè~∆øÏ, bÕØº n_Ûeè~∆øÏ ø£èwæ#˚j·T&É+ ˇø£ ìs¡+‘·s¡ b˛sê≥+>±H˚ »]–+~.

ø±y˚TÁ&é j·÷<äeTà / uÛ≤s¡‹ (\‘·)ø±Áy˚T&é \‘· yÓT<äø˘ õ˝≤¢ Àì ñ*¢ ‘·e÷àsTT|ü*¢ Á>±eT+˝À

|ü⁄Ïº+~. ‘·+Á&ç ¬s’˝Ò«˝À Hê\Ze ‘·s¡>∑‹ ñ<√´– ø±e&É+‘√ôV’≤<äsêu≤<é˝Àì ˝≤˝≤ù|≥˝À dæús¡|ü&Ü¶s¡T. \‘·≈£î ˇø£ #Ó*¢,eTT>∑TZs¡T ‘·eTTàfi¯ófl ñHêïs¡T. ø£qïyês¡T ô|Ïºq ù|s¡T j·÷<äeTàø±>± ô|fi¯flsTTq ‘·sê«‘· n‘·Ôyê]+≥ uÛ≤s¡‹>± ù|s¡T e÷s¡TÃ≈£î+~.\‘·≈£î 11e @≥H˚ ô|fi¯flsTT+~. 15e @≥H˚ \‘· ‘·\¢sT T´+~.uÛÑs¡Ô |”|ü⁄˝Ÿ‡yêsY bÕØº ø±s¡ ø£s¡Ô>± yÓfi¯fl&É+ yÓTT<äÀ¢ \‘·≈£î ø√|ü+

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹36

‘Ó|æŒ+∫Hê ‘·sê«‘· Áø£eT+>± #Ó’‘·qé+‘·+>± ns¡ú+ #˚düTø=ìuÛÑs¡Ô Áù|$T+∫q Á|ü»*ï, ñ<äé÷ìï kı+‘·+ #˚düTø=ì ‘·qT≈£L&Ü n<˚ u≤≥˝À q&ç∫+~. ≈£î≥T+ã Ä]úø£ |ü]dæú‘·T\ Ø‘ê´;&û\T #·TÏº, ùd˝Ÿ‡ >∑sY¢>± |üì #˚dæ ≈£î≥T+u≤ìï HÓ≥Tºø=∫Ã+~.Ä ‘·sê«‘· Áø£eT+˝À eTVæ≤fi≤ dü+|òüT ø±s¡ ø£ ≤bÕ\˝À bÕ˝§Z+≥÷ÁøÏj·÷o\ ø±s¡ ø£s¡Ô>± e÷]+~. ‘·qT #·<äTe⁄≈£îqï 10e ‘·s¡>∑‹C≤„q+‘√ qsY‡ Áf…Æì+>¥‘√ ñkÕàìj·÷ j·T÷ìe]‡° #·T≥÷º e⁄qïãd”Ô\T ‹]– eTVæ≤fi≤ Vü≤≈£îÿ\ >∑T]+∫ #ÓãT‘·÷ yÓ’<ä ùde\Tn+~+∫+~. Ä Áø£eT+˝ÀH˚ ôV’≤<äsêu≤<é õ˝≤¢≈£î eTVæ≤fi≤ dü+|òüTn<Ûä ≈£åîsê\sTT´+~. ≈£î≥T+ã u≤<Ûä ‘· À¢ uÛ≤>∑+ |ü+#·T≈£î+≥TH˚ø=&ÉT≈£îqT ô|<ä› #˚dæ $<ë´ ãT<äT›\T H˚]Œ ô|[fl #˚dæ+~. ø=&ÉT≈£î,ø√&É\T ñ<äéT |ü<∏ä+˝ÀH˚ e⁄+≥÷ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ e÷sêZìïnqTdü]kÕÔeTì ìs¡ísTT+#·T≈£îqï+<äT≈£î \‘· >∑s¡«|ü&É¶~.

2011˝À ej·TdüT‡ ô|]–q|üŒÏø°, nHês√>∑´ düeTdü´\TyÓ+≤&ÉT‘·Tqï|üŒÏø° ÄX¯j·T kÕ<Ûäq≈£î n+øÏ‘·yÓTÆ ø£wüº uÛÑ]‘·yÓTÆq¬>]˝≤¢ J$‘êìï m+#·Tø=ì m.ˇ._. ñ<äéT+˝À uÛ≤>∑+nsTT´+~. nø£ÿ&É ø£ &Üø£ºsY>± 5dü+e‘·‡sê\ bÕ≥T ùde\+~dü÷Ôbı&çj·÷, ø£*yÓT\, ø£≤|òt @]j·÷\˝Àì Á|ü»\≈£L, $|ü¢eÁX‚DT\≈£î nedüs¡yÓT Æq yÓ ’< ä´ ùde\T n+~+∫+~. ÄyÓTdü«uÛ≤e+˝À uÛ≤>∑yÓTÆq Áù|eT, ÄbÕ´j·T‘·, düVü≤ø±s¡ >∑TD+, ùdyê‘·‘·Œs¡‘· á eè‹Ô˝À ÄyÓT≈£î ñ|üjÓ÷>±|ü&Ü¶sTT. ø±Áy˚T&é \‘·z|æø£, $qj·T+, Áø£eT•ø£åD ø£*–q ñ‘·ÔeT ¬>]˝≤¢>±, eT+∫&Üø£ºsY>± eTqïq\T bı+~+~. sê+>∑÷&É dü+|òüT≥q dü+<äs¡“¤+>±ø±Áy˚T&é \‘· ‘·q <ä>∑Zs¡ Äj·TT<Ûä+ ˝Ò≈£îHêï Hêj·Tø£‘ê«ìïs¡øÏå+#ê\H u≤<Ûä ‘·‘√ Hêj·Tø£‘ê«ìøÏ s¡ø£åD ø£e#·+>± ì\ã&ÉT‘·÷]Á°Ÿ ø±e&ÜìøÏ düVü≤ø£]+∫+~. ø±Áy˚T&é \‘· J$‘· |üj·Tq+˝Àø£cÕº\T ‘Ó*dæ q&ç∫+~. ñqï‘· Ä<äs¡Ù+‘√ Á|üC≤ yÓ’<ä s¡+>∑+˝Àì*∫q eT+∫ ôd’ì≈£îsê\T.

ø±y˚TÁ&é eTeT‘·lø±≈£îfi¯+ õ˝≤¢, eT+<ädü eT+&É\+, ñ<ë›q+ ÁbÕ+‘·+,q\¢u§&É÷¶s¡T Á>±eT+˝À ìs¡Tù|<ä ¬s’‘ê+>∑ ≈£î≥T+ã+˝À»ìà+∫+~. ‘·q≈ £î Vü≤ ‘ Ó*j·Tì ej·Td üT‡˝À ‘ ·* ¢eTs¡DÏ+#·&É+‘√ ‘·+Á&ç eTs√ ô|[fl #˚düT≈£îHêï&ÉT. yê]øÏ eTT>∑TZs¡Tø=&ÉT≈£î\T. eTeT‘·‘√ ø£*dæ yês¡T q\T>∑Ts¡T. ≈£î≥T+u≤ìøÏ e⁄qïyÓqø£u≤≥T‘·q+‘√ me]˙ #·~$+#·˝Ò<äT ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T.

|”|ü⁄˝Ÿ‡yêsY sê»ø°j·÷\‘√ |ü]#·j·÷\T @s¡Œs¡TÃ≈£îì ø±.eTeT‘· 1989˝À eè‹Ô $|ü¢eø±]DÏ>± e÷]+~. ø±Áy˚T&é eTeT‘·bÕØº dü+ã+<Ûë˝À¢ ñ+≥÷ eTVæ≤fi≤ dü+|òü÷\˝À |üì #˚dæ+~.

n<˚ düeTj·T+˝À |üP]Ôø±\+ ø±s¡ ø£s¡Ô>± f…øÏïø£ Ÿ s¡+>∑+˝À |üì#˚düTÔqï ø±Áy˚T&éqT ô|[fl #˚düT≈£î+~. ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\ ‘·sê«‘·n‘·qT ÄHês√>∑´+‘√ neTs¡T&Éj·÷´&ÉT. Ä düeTj·T+˝À ‘·qTãj·T≥ s¡Vü≤dü´+>± e⁄+≥÷ |üì #˚j·T˝Òqì bÕØº‘√ #Ó|æŒ1992˝À bÕØº <äfi≤˝À¢øÏ e∫Ã+~.

dües¡ ‘Ó>∑ Á|ü»*ï Áù|$Tdü÷Ô ø=+&Éu≤¬s&ÉT <äfi¯+˝À #ê˝≤ÁøÏj·÷o\ø£ bÕÁ‘· b˛wæ+∫+~. 1992 qT+&ç 96 es¡≈£înHês√>∑´+ ø±s¡D+>± n&É$ ñ<äé÷ìøÏ <ä÷s¡+>± ñHêïe⁄<ë›q+˝À #·Ts¡T>±ZH˚ |üì #˚dæ+~. 1996 qT+&ç ø=+&Éu≤¬s&ÉT<äfi¯+˝ÀH˚ |üì #˚dæ 1998˝À @]j·÷ ø£$T° düuÛÑT´sê\sTT´+~.˝Àø£ Ÿ ¬>]˝≤¢ kÕÿ«&é À e⁄+≥÷ nH˚ø£ $T\≥Ø #·s¡ ˝À¢ bÕ˝§Zqï~.1999˝À ÄyÓT ‹]– $yêVü≤+ #˚düT≈£î+~.

ñ<ë›q+ ÁbÕ+‘·+˝À, ø=+&Éu≤¬s&ÉT <äfi¯+˝À, $T\≥Øs¡+>∑+˝À, ádtº &ç$»Hé˝À, f…øÏïø£˝Ÿ s¡+>∑+˝À, d”ÄsYd” 3eø£+ô|˙˝À Ç˝≤ nHø£s¡+>±\˝À ø±ÁyT&é eTeT‘· ùde\+~+∫+~.$T\≥Ø s¡+>∑+ $wüj·÷ìø=ùdÔ 2001 \øÏåà|üPsY Ä+ãTwt,bı˝≤&é ¬s’&é (10`mdt.m˝Ÿ.ÄsY.\T, 1`|ædüº˝Ÿ |æ.m˝Ÿ.õ.m.kÕ«BÛq+ nj·÷´sTT) 2002˝À >=≥¢ãÁ<ä Ä+ãTwt, 2004˝Àø√sê|ü⁄Ÿ eT*º¬ ¬s’&é, 2009˝À bÕ\TsY Ä+ãTwt, 2009 ˝ÀHê˝§ÿ ¬ssTT&é ‘·~‘·s¡ $T\≥Ø #·s¡´\˝À ø±Áy˚T&é eTeT‘·uÛ≤>∑eTsTT´+~. m.ˇ._. ñ<äé÷ìøÏ #Ó+~q yÓTT<äÏ ‘·s¡+eTVæ≤fi¯>± 25 dü+e‘·‡sê\ düTBs¡È $|ü¢e J$‘·+ ø=qkÕ–+∫+~ø±Áy˚T&é eTeT‘·.

ø±y˚TÁ&é mqeT\|ü*¢ dæ+Vü‰#·\+ (¬s+õyéT, eTTs¡[, Vü≤], ‘ê‘·,s¡$)

$»j·Tq>∑s¡+ õ˝≤¢, u§_“* eT+&É\+, ∫qïq+<äe\düÁ>±eT+˝À ìs¡Tù|<ä ¬s’‘ê+>∑ ≈£î≥T+ã+˝À ø±Áy˚T&é dæ+Vü‰#·\+»ìà+#ê&ÉT. Ä ø±\+˝À 5e ‘·s¡>∑‹ es¡≈£î #·<äTe⁄≈£îHêï&ÉT.n‘·ì ∫qï‘·q+˝ÀH˚ ‘·*¢ eTs¡DÏ+#·&É+‘√ #·<äTe⁄ e÷H˚dæ Ç+Ï|üqT˝À¢ ‘·+Á&çøÏ düVü≤ø±s¡+>± e⁄+≥÷ eékÕj·T |üqT˝À¢düVü≤ø£]+#˚yê&ÉT. 18dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À $yêVü≤eTsTT´+~.yê]øÏ ˇø£ ≈£L‘·Ts¡T, Ç<ä›s¡T ø=&ÉT≈£î\T ø£ ≤Zs¡T. |æ\¢\qT ø£wüº|ü&ç#·~$+#ês¡T.

b˛sê≤\ H˚|ü<∏ä + e⁄qï ÁbÕ+‘·+˝À |ü⁄Ïº ô|]–q ø±Áy˚T&édæ+Vü‰#·\+ yÓTT<ä≥ dæ.|æ.◊.(m+.m˝Ÿ.) bÕØº j·T÷ì° À |üì#˚ùdyê&ÉT. >∑+Ï Á|ükÕ<ä+ Hêj·Tø£‘·«+˝À nH˚ø£ uÛÑ÷b˛sê≤\˝ÀbÕ˝§ZHêï&ÉT. <ä[‘·T\ô|’ uÛÑ÷kÕ«eTT\ nHê´j·÷\qT n]ø£≤º\H˚

37Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

ø£dæ‘√ nHø£ eT+~ Á|ü»\qT ◊ø£ + #ùdyê&ÉT. ø√˝≤≥+, u≤>√‘·+e+Ï ø£fi≤ s¡÷bÕ˝À¢ ‘·q≈£î Á|üy˚X¯+ e⁄+&˚~. $$<Ûä ø£fi≤s¡÷bÕ\<ë«sê bÕØº |æ\T|ü⁄qT Á|ü»˝À¢øÏ rdüT¬øfi¯fl&É+ e+Ï |üqT\˝Àø±Áy˚T&é dæ+Vü‰#·\+ bÕÁ‘· ø°\ø£yÓTÆq~.

bÕØº j·T÷ì°, |”|ü⁄˝Ÿ‡yêsY\T @ø£yÓTÆq ‘·sê«‘· ø±Áy˚T&édæ+Vü‰#·\+ bÕØº |æ\T|ü⁄q+<äTø=ì ‘·÷s¡TŒ ø£qTeT\ ñ<ä eT+˝ÀøÏn&ÉT>∑Tô|≤º&ÉT. ø±Áy˚T&é dæ+Vü‰#·\+ ‘·÷s¡TŒ ø£qTeT\˝ÀeTTs¡[>±, Hêsêj·TD|ü≤ï˝À Vü≤]>±, q+<ä|üPsY˝À ‘ê‘·>±,neTs¡T&Éj˚T´ HêÏøÏ ø£≤|òt @]j·÷˝À s¡$>± ≈£î$«, ˇ&çj·÷,‘Ó\T>∑T Á|ü»\ >∑T+&Ó À¢ #Ós¡>∑ì eTTÁ<ä y˚kÕ&ÉT. ˇs¡› ô|ò’]+>¥ ÀX¯Á‘·T ‘·÷≤\≈£î eTT>∑TZs¡T ø±Áy˚T&é‡ neTs¡T\j·÷´s¡T. ‘·qT #=s¡e#˚dæ ‘·q <ä>∑Zs¡Tqï Á¬>H˚&éqT <ä÷≈£î&ÉT>± edüTÔqï X¯Á‘·T ã\>±\ô|’$dæsê&ÉT. <ë+‘√ yê&ÉT ‘·>±Z&ÉT, Ä düeTj·T+˝À $T–*q ø±Áy˚T&é‡πøåeT+>± ]Á°Ÿ nj·÷´s¡T. $|ü¢y√<ä eT+˝À ¬s+&ÉT <äXÊu≤›\≈£îô|’>± |üì#˚dæq ø±Áy˚T&é eTTs¡[ ¬s’‘ê+>∑ ø±s¡ ø£s¡Ô>±, kÕ+düÿè‹ø£jÓ÷<ÛäT&ç>±, eékÕj·T ø£$T° düuÛÑT´&ç>±, yÓ’<ÛäT´&ç>± ùde\+~+#ê&ÉT. Á|ü»\qT, ø±´&ÉsYqT Áù|eT>± #·÷düTø=H˚ eTTs¡[ìn+<äs¡÷ ô|<ä› eTìwæ>± >ös¡$+∫ ‘ê‘·ù|s¡TqT dæús¡|üs¡TÃ≈£îHêïs¡T.

ø±y˚TÁ&é <ëdüT (eT<ÛäT)ø±Áy˚T&é eT<Û äT |ü•ÃeT >√<ëe] õ˝≤¢˝À ù|<ä <ä[‘·

≈£î≥T+ã+˝À |ü⁄Ïº ù|<ä]ø±ìï $eø£å‘·qT nqTuÛÑ$+#ê&ÉT. ≈£î\$eø£å‘·qT, es¡Z nD∫y˚‘·qT m<äTs=ÿH˚ Áø£eT+˝À ‘·H˚ πø+Á<ä+>±ˇø£ <ä[‘· j·TTe»q dü+|òüT+ ìsêàDeTsTT´+~. nø£ÿ&É ø£eTàuÛÑ÷kÕ«e÷ìï m<äTs√ÿe&É+ ø√dü+ j·TTe≈£î\≈£î ø£Ás¡kÕeTTH˚]Œ>∑Ts¡Te⁄ nj·÷´&ÉT. >∑TqbÕìï ø£Ás¡˝≤ ‹|æŒ kÕúìø£ X¯‘·èe⁄˝À¢uÛÑj·÷*ï |ü⁄Ïº+#ê&ÉT. <ÛÓ’s¡ kÕVü≤kÕ\‘√ ø=≤¢≥˝À¢ eTT+<äT+&˚eT<ÛäTqT \ø£å +>± ô|≥Tº≈£îqï uÛÑ÷kÕ«eT´ es¡Z+ b˛©düT πødüT\Tô|Ïº Çã“+<äT\ bÕ\T #˚dæ+~. á |ü]dæú‘·T˝À¢ ‘·q≈£î \_Û+∫q|ü]#·j·÷˝À¢ qT+&ç $|ü¢y√<ä eT dü+ã+<Ûë˝À¢øÏ e#êÃ&ÉT. uÛ≤s¡ øÏns¡ú+ #˚sTT+∫q|ü&ÉT ÄyÓT ≈£L&Ü ñ<ä eT+˝ÀøÏ |üì #˚j·T&ÜìøÏdæ<ä∆|ü&É≥+‘√ Ç<ä›s¡T ∫qï|æ\¢\qT ≈£î≥T+;≈£î\≈£î n|üŒC…|æŒlø±≈£îfi¯+ ñ<äéT+˝À uÛ≤>∑eTj·÷´s¡T.

ø=+‘· ø±\+ ‘·sê«‘· eT<ÛäT düVü≤#·] |æ\¢*ï $&ç∫ e⁄+&É Òø£b˛sTT+~. ‘·qT Ç+Ï<ä>∑Zπs ñ+&É≤ìøÏ ìs¡ísTT+#·T≈£î+~. ‘·qTe÷Á‘·+ 15dü+e‘·‡sê\ bÕ≥T |æ\¢\≈£î <ä÷s¡+>± e⁄+≥÷H˚sê»ø°j·T |ü≥Tº<ä\‘√ $|ü¢y√<äéT+˝À ø=qkÕ>±&ÉT. ø±Áy˚T&éeT<ÛäT mdt.»&é.dæ. ø±Áy˚T&é eTkÕÔHésêe⁄ (mHé.ÄsY)≈£î >±s¡T¶>±m+‘√ düVü≤ø±s¡+>± e⁄Hêï&ÉT. #ê˝≤ ø±\+ bÕ≥T Äj·TT<Ûë\

‘·j·÷Ø s¡+>∑ À e⁄+&ç Á¬>HÓ&é‡, ‘·TbÕ≈£î\T yÓTT<ä …’q$ ‘·j·÷s¡T#˚j·T&É+˝À HÓ’|ü⁄D´+ dü+bÕ~+#ê&ÉT. Ä<äs¡Ùe+‘·yÓTÆq ø±Áy˚T&éeT<ÛäT Ä#·s¡D ø£ eT+∫ qeT÷Hê>± e⁄+&ç $|ü¢e+ |ü≥¢ πø&ÉsY≈£î,Á|ü»\≈£î qeTàø±ìï ô|+∫+~. ‘·q Á|ües¡Ôq <ë«sê n+<ä]eTqdüT‡˝À¢ >±&ÛÉyÓTÆq eTTÁ<ä y˚dæq Ä<äs¡Ù $|ü¢e eT÷]Ô eT<ÛäT.Hêj·Tø£‘·«+ |ü≥¢ $XÊ«dü+‘√ Hêj·Tø£‘·« s¡ø£åD u≤<Ûä ‘·qT m|ü&ÉTÁ|ü<∏ äeT ø£s¡ Ôe´+>± uÛ≤$+#˚yê&ÉT. Ä ø±Áy˚T&é≈£î #Óe⁄\T$qã&Éø£b˛e&É+ ˝≤+Ï ø=ìï |ü]$T‘·T\T e#êÃj˚T>±ì ø±]àø£es¡Z‘·‘·«+˝À m≥Te+Ï dü&É*+|ü⁄\T sê Ò<äT. 20 dü+e‘·‡sê\bÕ≥T $|ü¢e \ø£å +‘√ b˛sê&çqyê&ÉT. m≥Te+Ï uÛÒwüC≤\T ÒìkÕe÷q´ e÷qe⁄&ÉT.

ø±y˚TÁ&é düT]®‘Y <äs√Á (>ö‘·yéT)#Û·rÔdt>∑&é sêÁwüº+, ñ‘·Ôs¡ ãdüÔsY &ç$»Hé, sêyé|òü÷Ÿ @]j·÷,

ø=sTT*u…&É u≤¢ø˘, ø£+<ë&ç Á>±eT+˝À Ä~yêd” eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹¬s’‘·T ≈£î≥T+ã+˝À <ë<ë|ü⁄ 40 @fi¯¢ ÁøÏ‘·+ ø±Áy˚T&é >ö‘·yéT»ìà+#ê&ÉT. 6e ‘·s¡>∑‹ es¡≈£î #·<äTe⁄≈£îHêï&ÉT. bÕØº, $|ü¢eÁ|üC≤ dü+|òü÷\T ã\+>± e⁄qï Á>±eTeT~. ‘·q ≈£î≥T+ã+ ≈£L&Ü$|ü¢e ≈£î≥T+ã+. ‘·q ‘·*¢ õ.|æ.dæ. düuÛÑT´sê*>± ÁøÏj·÷o\ø£bÕÁ‘· b˛wæ+∫+~. 2013˝À ‘·*¢ neTs¡Tsê˝…’+~. >ö‘·+dü+|òüT+˝À |üì #˚dü÷ÔH˚ Áù|eT $yêVü≤+ #˚düT≈£îHêï&ÉT.

2000 dü+e‘·‡s¡+˝À $|ü¢y√<ä eT nedüsê\ Ø‘ê´ ø±Áy˚T&é>ö‘·yéTqT, ‘·q düVü≤#·]ì bÕØº |üP]Ô ø±\+ ø±s¡ ø£s¡Ô\T>± uÛÑØÔ#˚düT≈£î+~. ÄyÓT ˇø£ s¡ø£yÓTÆq e÷qdæø£ »ãT“‘√ Ä‘·àVü≤‘·´#˚düT≈£î+~. ø±Áy˚T&é >ö‘·yéT Ä $cÕ<ä+ qT+&ç ‘˚s¡Tø=ì ‘·qu≤<Ûä´‘·˝À¢ ìeT>∑ïeTj·÷´&ÉT. ø=~› ø±˝≤ìøÏ ‘·q |üì˝Àìn_Ûeè~∆ì |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø=ì CÀHé Ï.&ç.˝ÀøÏ ã~© #˚XÊs¡T.<ë<ë|ü⁄ 2 dü+e‘·‡sê\T nø£ÿ&É |üì #˚dæ, f…øÏïø£˝Ÿ s¡+>∑+˝ÀeT+∫ HÓ’|ü⁄D≤´ìï dü+bÕ~+#ê&ÉT. n‘·qT f…øÏïø£˝Ÿ s¡+>∑+˝Àm~π> neø±XÊ\THêïj·Tì n+#·Hê y˚dæq mdt.»&é.dæ. ôd+Á≥˝Ÿf…øÏïø£ Ÿ &çbÕsYºyÓT+Ÿ nedüsê\ ø√dü+ ø±Áy˚T&é >ö‘·yéTqT m+|æø£#˚dæ+~.

2003 qT+&ç ôd+Á≥˝Ÿ f…øÏïø£ Ÿ &çbÕsYºyÓT+Ÿ˝Àì uÛÀbÕ˝Ÿj·T÷ìŸ˝À |üì#˚XÊ&ÉT. 2007 qT+&ç 2009 es¡≈£î C…’\Tìs¡“+<Ûëìï nqTuÛÑ$#ê&ÉT. ‹]– bÕØº À #˚] bÕØº nedüsê\Ø‘ê´ m.ˇ._. f…øÏïø£ Ÿ j·T÷ìŸ˝À 2010˝À uÛ≤>∑eTj·÷´&ÉT.Áø£eT•ø£åD≤ dü÷Á‘ê\ø£qT>∑TD+>± yÓT\>∑&É+˝À ø±Áy˚T&é >ö‘·yéTn+<ä]ø° Ä<äs¡Ù+>± ì*#ê&ÉT. ‘·q neTs¡‘·«+ m.ˇ._. CÀHéπøø±ø£ bÕØºøÏ ˝À≥T nq&É+˝À n‹X¯jÓ÷øÏÔ Ò<äT.

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹38

ø±y˚TÁ&é ¬>$Tà* πøX¯esêe⁄ (_s¡T‡)$XÊK õ˝≤¢, õ.e÷&ÉT>∑T\ eT+&É\+, ‘ê&çbÕ …+ Á>±eT+

ø±Áy˚T&é _s¡T‡~. ã‘·T≈£î<Ós¡Te⁄ ø√dü+ >±*ø=+&É @]j·÷˝Àì>∑]ÿã+<ä Á>±e÷ìøÏ e#êÃ&ÉT. Ç‘·ìøÏ Ç<ä›s¡T ‘·eTTàfi¯ó¢ e⁄Hêïs¡T.bÕØº Á|üuÛ≤e+ e⁄qï ÁbÕ+‘·+ ø±e&É+‘√ <äfi¯+ ìs¡«Væ≤+#˚MTÏ+>∑T\≈£î Vü‰»s¡j˚T´yê&ÉT. 2006˝À |üP]Ôø±\+ ø±s¡ ø£s¡Ô>±]Á≈£LŸ nj·÷´&ÉT. >±*ø=+&É <äfi¯+˝À |üì#˚dü÷Ô kÕúìø£ Á|ü»˝‘√eTy˚Tø£eTj·÷´&ÉT. bÕØº nedüsê\ Ø‘ê´ mdt.»&é.dæ. ø±Áy˚T&é≈£îø=+‘·ø±\+ >±s¡T¶>± |üì #˚XÊ&ÉT. Ä ‘·sê«‘· dæ.ÄsY.dæ. yÓTT<äÏø£+ô|˙˝ÀøÏ bÕØº n‘·ìï ã~© #˚dæ+~. ø£+ô|˙˝À e⁄+≥÷$T\≥Ø HÓ’|ü⁄D≤´ìï ô|+#·T≈£îHêï&ÉT.

CÀHé˝À |æ.m˝Ÿ.õ.m. #˚|üÏºq nH˚ø£ <ë&ÉT\˝À, Á|üC≤e´‹πs≈£î*ï •øÏå+#·&É+˝À ø£+ô|˙ düuÛÑT´&ç>± ø±Áy˚T&é _s¡T‡ Á|ü‘˚ ø£uÛÑ÷$Tø£ ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. Á|ü»\qT m+‘· Áù|$T+#˚yê&√ X¯Á‘·Te+fÒn+‘˚ ø£dæ‘√ ñ+&˚yê&ÉT. nH˚ø£ ô|ò’]+>¥\˝À ‘·|æŒ+#·T≈£îì ‘·sê«‘·eT]+‘· <ÛÓ’s¡ +>± X¯Á‘·Te⁄qT m<äTs=ÿHêï&ÉT. X¯Á‘·Te+fÒ z n&ÉT>∑TeTT+<äT+&˚yê&ÉT. X¯Á‘·T ìs¡“+<Ûä+ yÓ+≤&çHê @Hê&ÉT ≈£L&ÜyÓqø£&ÉT>∑T y˚j·Tì e´øÏÔ ø±Áy˚T&é _s¡T‡. bÕØº düuÛÑT´&ç qT+&çm.dæ. kÕúsTTøÏ, Ä ‘·sê«‘· ôdø£åHé ø£e÷+&ÉsY>± m~–q _s¡T‡bÕØºøÏ Ä<Ûës¡|ü&É‘·–q ø±Áy˚T&é nj·÷´&ÉT.

ø±y˚TÁ&é |üè~∏« (eTTHêï)ø±Áy˚T&é‡ •Øwü nøÏÿsêE Vü≤s¡>√bÕ˝Ÿ\ @¬ø’ø£ dü+‘êq+>±

ø±Áy˚T&é eTTHêï »ìà+#ê&ÉT. ø±Áy˚T&é •Øwü~ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêÁwüº+,Á|üø±X¯+ õ˝≤¢, ≥+>∑T≥÷s¡T eT+&É\+, Ä\≈£Ls¡bÕ&ÉT Á>±eT+.ø±Áy˚T&é eTTHêï ‘·+Á&ç nC≤„‘· J$‘·+˝À e⁄+&É&É+ eT÷\+>±‘·*¢ ô|+|üø£+˝ÀH˚ ô|]– ô|<ä ›j·÷´&ÉT. Ç+≥sY es¡≈£L#·<äTe⁄≈£îHêï&ÉT. ‘·+Á&ç e÷s¡Zy˚T dü¬s’q<äì <äè&ÛÉ+>± $X¯«dæ+∫qø±Áy˚T&é eTTHêï≈£î Ä e÷s¡Z+˝À n&ÉT>∑Tô|≥º&ÜìøÏ ‘·*¢ eTeTø±s¡+Ä≥+ø£+ ø±˝Ò<äT.

2008˝À <ä+&Éø±s¡D´+˝ÀøÏ n&ÉT>∑T ô|≥º&É+‘√ ‘·q $|ü¢eÁ|ükÕúq+ ÁbÕs¡+uÛ ÑyÓT Æ+~. ø±Áy˚T&é eTTHêï #·Ts¡T≈£î<äq+,‘Ó*$‘˚≥\T, kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„q+, ÄdüøÏÔì >∑eTì+∫q bÕØºn‘·ìï $T\≥Ø Ç+f…*C…Hé‡˝À düuÛÑT´&ç>± ìj·T$T+∫+~. ˇø£dü+e‘·‡s¡ ø±\+ bÕ≥T |üì #˚dæq ‘·sê«‘· bÕØº nedüsê\Ø‘ê´ m.ˇ._.øÏ ã~© nj·÷´&ÉT.

2009˝À m.ˇ._.˝Àì, lø±≈£îfi¯+`ø√sê|ü⁄Ÿ &ç$»Hé˝ÀìHêsêj·TD|ü≤ï @]j·÷ j·÷ø£åHé °+˝À e⁄+≥÷ dæ.ÄsY.dæ.

3e ø£+ô|˙˝À düuÛÑT´&Éj·÷´&ÉT. ø=+‘·ø±\+ bÕ≥T »q $T©wæj·÷ø£e÷+&ÉsY u≤<Ûä ‘·\T ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. n‹ ‘·≈£îÿe düeTj·T+˝ÀkÕúìø£ ≈£î$«, ˇ&çj·÷ uÛ≤wü\T H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. dü$Twæº n<Ûä j·Tq+ìs¡«Væ≤+#·&É+˝À, bÕØº sê»ø°j·÷\qT uÀ~Û+#·&É+˝À, $T\≥Ø‘·ØŒ¤<äTìe«&É+˝À eT+∫ H˚s¡Œ]. $T©wæj·÷ düuÛÑT´\qT sê»ø°j·Tø±s ¡ ´ø £s ¡ Ô\T>± r]Ã~<ä ›& É+˝À ø± Áy ˚ T& é eTTHêï bÕÁ‘ ·ÁøÏj·÷o\ø£yÓTÆq~. Ä ø£èwæ |òü*‘·+>± ø=+‘· eT+~ $T©wæj·÷düuÛÑT´\T |üP]Ô ø±\+ ø±s¡ ø£s¡Ô\T>± ]Á≈£LŸ nj·÷´s¡T.

‘·q sê»ø°j·T #Ó’‘·q´+, Áø£eT•ø£åD, düeTs¡ú‘·\ Ø‘ê´ 2013»qe]˝À bÕ¢≥÷Hé bÕØº ø£$T° düuÛÑT´&ç>± |ü<√qï‹ì bı+<ë&ÉT.Ä ìsêàD+˝À e⁄+≥÷ $T*≥Ø Ç+≥*C…Hé‡ u≤<Ûä´‘·\qTìs¡«]Ôdü÷Ô, |ü\T $T\≥Ø #·s¡ ˝À¢ bÕ˝§ZHêï&ÉT. ø=ìï #·s¡ \≈£î‘êH˚ Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ê&ÉT. düTπswt, πø+Á&ÉT≈£ ns¡T®Hé, <äfiË’ã\sê+ e+Ï Á|üC≤ Á<√VüQ\qT K‘·+ #˚j·T&É+, Á|üC≤X¯‘·èe⁄\qT •øÏå+#·&É+ e+Ï #·s¡ ˝À¢ ‘·q bÕÁ‘· eTTK´yÓTÆq~.ø£*yÓT\, Hêsêj·TD|ü≤ï n+ã÷wt\˝À kÂÿŸ bÕØº u≤<ÛäT´‘·>±ìs¡«Væ≤+∫ Ä #·s¡ \T $»j·Te+‘·+ ø±e&ÜìøÏ <√Vü≤<ä|ü&Ü¶&ÉT.2014 pHé À e÷#YK+&é À #˚dæq Ä+ãTwt À ˇø£ ndæôdº+Ÿø£e÷+&Ó+ŸqT eTÏº>∑]|æ+∫ eTs=ø£&çì >±j·T|üs¡#ês¡T. á#·s¡ ≈£î ø±Áy˚T&é eTTHêï ø£e÷+&ÉsY>± Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ê&ÉT.ej·TdüT‡ ô|]π> Áø£eT+˝À ‘ê‹«ø£ <äèwæº n\es¡TÃ≈£îHêï&ÉT. eTTHêïÁX¯<ä∆>± n<Ûä´j·Tq+ #˚dæ ø=ìï $T*≥Ø n+XÊ\qT |üÁ‹ø£\≈£îsêXÊ&ÉT.

2014˝À myéT.¬ø._. &ç$»Hé, ø£≤|òt @]j·÷ m˝Ÿ.õ.mdt.(˝Àø£ Ÿ ¬>]˝≤¢ kÕ«ÿ&é) ˝ÀøÏ ø±Áy˚T&é eTTHêïqT ã~© #˚j·T&É+»]–+~. ‘·s¡Tyê‘· dæ.ÄsY.dæ. bÕ¢≥÷Hé À &ç|üP´° ø£e÷+&ÉsY>±Á|üyÓ÷Ÿ nj·÷´&ÉT. sê+>∑÷&É e<ä› »]–q X¯Á‘·T eT÷≈£îeTà&ç<ë&çì Ms√∫‘·+>± Á|ü‹|òüTÏdü÷Ô, Ä <ë&ç qT+&ç Hêj·Tø£‘·«ø±Áy˚T&é‡qT ø±bÕ&˚ ø£s¡Ôyê´ìï HÓs¡y˚πsÃ Áø£eT+˝À ‘·q qej·Te«Hêìï ‘·èDÁbÕD+>± n]Œ+∫q Ms¡ øÏc˛s¡+ ø±Áy˚T&éeTTHêï.

ø±y˚TÁ&é sêCÒwt<ä+&Éø±s¡D´+˝Àì |ü•ÃeT ãdüÔsY &ç$»Hé (#Û·rÔdt>∑&Ûé sêÁwüº+,

;C≤|üPsY õ˝≤¢), uÛ… ’s¡+>∑&Ûé @]j·÷, e÷≤«&É |ü+#êsTTrø√Á‘·bÕ˝Ÿ Á>±eTdüTÔ&ÉT. ø±Áy˚T&é sêCÒwt ≈£î≥T+ã+ ø£f…ºø£fi≤´DY@]j·÷ qT+&ç ø√Á‘·bÕ˝Ÿ e∫Ã dæús¡|ü&ç+~.

2006˝À <äfi¯+˝ÀøÏ |üP]Ôø±\ ø±s¡ ø£s¡Ô>± ]Á≈£LŸ nj·÷´&ÉT.yÓTT<ä≥ eT<˚ ›&ÉT bÕ¢≥÷Hé˝À |üì #˚dü÷Ô |ü\T <ë&ÉT\˝À

39Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

bÕ˝§ZHêï&ÉT. n<˚ düeTj·T+˝À #˚|üÏºq sêDÏuÀ~* ¬ssTT&é˝À≈£L&Ü ø±Áy˚T&é sêCÒwt bÕ˝§ZHêï&ÉT. 2007˝À ø±Áy˚T&é sêCÒwtm.ˇ._øÏ ã~© nsTT´, d”ÄsYd” ø£+ô|˙`1˝À uÛ≤>∑eTj·÷´&ÉT.2012˝À |æ.|æ.dæ. düuÛÑT´&ç>± |ü<√qï‹ bı+<ë&ÉT. qj·÷>∑&Ûé<ë&ç˝À, >∑TqT≈£îsêsTT Ä+ãTwt˝À nkÕ˝Ÿº bÕØº˝À düuÛÑT´&ç>±e⁄Hêï&ÉT. ádtº &ç$»Hé À ø£+ô|˙ #˚|üÏºq nìï <ë&ÉT˝À¢ ø±Áy˚T&ésêCÒwt eT+∫ bÕÁ‘· b˛wæ+#ê&ÉT.

ø±y˚TÁ&é q+>± Ÿ s¡yê« (msêÁ Ÿ)ø±Áy˚T&é q+>±˝Ÿ <äøÏåD ãdüÔsY &ç$»Hé, bÕy˚T&é @]j·÷,

mÁs¡|ü*¢ (mÁs¡+) Á>±eT+˝À <ë<ë|ü⁄ 25 @fi¢ ÁøÏ‘·+ »ìà+#ê&ÉT.mÁs¡|ü*¢ ÁbÕs¡+uÛÑ+ qT+&û H˚Ï es¡≈£L ñ<ä e÷ìøÏ ã\yÓTÆqÁ>±eT+. ‘ ·q # Ó ’‘ ·Hê´ìï ô|+#· Tø=ì 2009˝À eè‹ Ô$|ü¢eø±s¡T&Éj·÷´&ÉT. yÓTT<äÀ¢ bÕy˚T&é, |ü⁄e«]Ô m˝Ÿzmdt|ü]~Û˝Àì Á>±e÷˝À¢ dæ$˝Ÿ Äs¡ZHÓ ’»sY>± |üì#˚XÊ&ÉT. ˇø£dü+e‘·‡s¡+ ‘·sê«‘· &ç$»Hé ø£$T° ìs¡íj·T+ y˚Ts¡≈£î bÕy˚T&ém˝ŸJmdt À ¬s+&˚fi¯ó¢ |üì #˚XÊ&ÉT. Ä ‘·sê«‘· ø±Áy˚T&é q+>±˝Ÿ9e |ü¢≥÷Hé ÀøÏ ã~© nj·÷´&ÉT. nø£ÿ&É Hê\Tπ>fi¯ó¢ |üì #˚dæ,sê»ø°j·T+>±, ôd’ìø£+>± n_Ûeè~∆ #Ó+<ë&ÉT. Ä ‘·sê«‘· @z;øÏã~© nj·÷´&ÉT. mÁsê˝Ÿ ù|s¡T‘√ nø£ÿ&É Á|ü<Ûëq ã\>±ìøÏ #Ó+~qd”ÄsYd” |ü¢≥÷Hé˝À |”|”d” düuÛÑT´&ç>± u≤<Ûä´‘·\T ìs¡«]Ô+#ê&ÉT.ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ bÕ≥T nø£ÿ&É |üì #˚dæ bÕØº, |”m˝ŸJ@, Á|ü»\$XÊ«kÕìï #·÷s¡>=Hêï&ÉT.

ø±y˚TÁ&é ãT~Áø±Áy˚T&é ãTÁ~ #Û·rÔdt>∑&Ûé sêÁwüº+, ;C≤|üPsY õ˝≤¢, >∑+>∑T\÷sY

@]j·÷ >√s¡ï+ Á>±eT+˝À 27 dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ »ìà+∫+~.ÄyÓT≈£î Ç<ä›s¡T #Ó …¢\T, eTT>∑TZs¡T ‘·eTTàfi¯ó¢. yÓTT<ä≥ M] ≈£î≥T+ã+ø£f…ºø£fi≤´DY À e⁄+&˚~. nø£ÿ&É uÛÑ÷kÕ«eTT\ <√|æ&û, <Ís¡®Hê´\qT‘·≥Tºø√˝Òø£, ‘·eT≈£î e⁄qï uÛ Ñ÷$Tì ≈£L&Ü uÛ Ñ÷kÕ«eTT\T˝≤ø√ÿe&É+‘√ Ä ≈£î≥T+ãeT+‘ê >√s¡ï+≈£î yÓ[flb˛sTT+~.

ø±Áy˚T&é ãTÁ~ 2009 &çôd+ãsY˝À $|ü ¢y√<äéT+˝ÀøÏ|üP]Ôø±\+ ø±s¡ ø£s¡Ô>± ]Á≈£LŸ nsTT´+~. 2010 e÷]Ã˝À bÕØºnedüsê\ Ø‘ê´ m.ˇ._.øÏ ã~© nsTT+~. m.ˇ._.˝Àì bÕØº#˚|üÏºq |ü\T Ä+ãTwt\˝À, Á|üC≤ X¯Á‘·Te⁄\qT •øÏå+#·&É+˝Àø±Áy˚T&é ãTÁ~ uÛ≤>∑eTsTT´+~.

‘·q ‘·+Á&ç, #Ó*¢, ‘·eTTà&ÉT n¬sdüºsTTq|ü&ÉT, ‘·eTTà&ÉT b˛©düTø±\TŒ˝À¢ neTs¡T&Ó’q|ü&ÉT ø±Áy˚T&é ãTÁ~ ìã“s¡+>±H˚ e⁄+~.Á|üC≤ ñ<äéT+˝À ìs¡“+<Ûä+, neTs¡‘·«+ düs¡«kÕ<Ûës¡DeTì>∑T]Ô+∫ es¡Z X¯‘·èe⁄ô|’ eT]+‘· ø£dæ‘√ eTT+<äT≈£î kÕ–+~.

2014 y˚T˝À bÕØº ÄyÓTqT |æ.mdt 1(Ábıf…ø£åHé kÕÿ«&é)˝ÀøÏ ã~©#dæ+~. |æ.mdt.˝À ôd+Á°, øÏ#ÓHé ÇHé#êsY® u≤<Ûä ‘· À¢ ø=qkÕ–+~.2015 »qe]˝À &ç|üP´° ø£e÷+&ÉsY u≤<Ûä´‘·\T #˚|üÏº+~.2015 nø√ºãsY˝À ø±Áy˚T&é ãTÁ~ì @]j·÷ ø£$T°˝ÀøÏrdüTø√e&É+ »]–+~.

ø±y˚TÁ&é ñ+– (eT+E\)ø±Áy˚T&é eT+E\ <ä+&Éø±s¡D´+˝Àì <äsê“¤ &ç$»Hé (#Û·rÔdt>∑&Ûé

sêÁwüº+, düT≈£îe÷ õ˝≤¢), eT*+π>sY @]j·÷, ãÁ¬s>∑÷&Ó+˝Àììs¡Tù|<ä Ä~yêd” ≈£î≥T+ã+˝À düTe÷s¡T 23 dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+»ìà+∫+~. ÄyÓT ‘·*¢ ñ+–, ‘·+Á&ç e÷&ç$ CÀ>±˝Ÿ. ÄyÓT≈£îˇø£ nø£ÿ, eTT>∑TZs¡T #Ó˝…¢\T e⁄Hêïs¡T. Ms¡+<ä] ∫qï‘·q+˝ÀH˚‘·+Á&ç nHês√>∑ +‘√ eTs¡DÏ+#·&É+‘√ ‘·q ‘· Ò¢ ≈£î≥T+ã uÛ≤sêìïyÓ÷dæ+~. 3dü+e‘·‡sê\T $T©wæj·÷˝À |üì#˚dæq nqTuÛÑe+e⁄qï ø±Áy˚T&é eT+E\ ¬ø.m.myéT.mdt.˝À ÁøÏj·÷o\+>±|üì#˚dæ+~. 2011 p …’ À ÄyÓT |üP]Ôø±\|ü⁄ ø±s¡ ø£s¡Ô nsTT+~.n|üŒÏπø ‘·q≈£îqï ñ<ä eT nqTuÛÑe+, ‘Ó*$ ‘˚≥\T >∑eTì+∫ÇHéÁdüºø£ºsY‡ °+˝À ìj·T$T+#·&É+ »]–+~.

ˇø£ dü+e‘·‡s¡ ø±\+ n+<äT˝À |üì #˚dæq ø±Áy˚T&é eT+E\2012˝À m.ˇ._.øÏ ã~© nsTT+~. Hêj·Tø£‘·« s¡ø£åD ø√dü+@s¡Œ]∫q |æ.mdt`2 (Ábı≥ø£åHé kÕÿ«&é)˝À düuÛÑT´sê\sTT+~.n+<äT˝À ÄyÓT &Üø£ºsY u≤<Ûä ‘·qT ìs¡«Væ≤+∫+~. ‘·q n_Ûeè~∆ì>∑eTì+∫q bÕØº 2016 Ä>∑düTº À ÄyÓTqT @]j·÷ ø£$T° ÀøÏÁ|üyÓ÷Ÿ #˚dæ+~.

ø±y˚TÁ&é düTπswt (qπswt)ˇ&çXÊ sêÁwüº+, lø±≈£îfi+`ø√sê|ü⁄Ÿ &ç$»Hé, Hêsêj·TD|ü≤ï

@]j·÷, kÕeTq Á>±eT+˝À ìs¡Tù|<ä Ä~yêd” ≈£î≥T+ã+˝Àø±Áy˚T&é qπswt »ìà+#ê&ÉT. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T Áù|eT‘√ ô|Ïºq ù|s¡TdüTπswt. ∫qï‘·q+˝ÀH˚ ‘·*¢ eTs¡DÏ+#·&É+‘√ ‘·+Á&ç eTs√$yêVü≤+ #˚düT≈£îHêï&ÉT. ø£&ÉT|ü⁄ì+&Ü @ s√E ≈£L&Ü ãT¬øÿ&ÉTãTe« ‹q Òì <ë]Á<ä + yÓ+≤&ç+~. Ä düeTj·T+˝ÀH˚ Hêsêj·TD|ü≤ï uÛÑ÷b˛sê≥+ ã<ä∆\sTT+~. ñqï‘· \ø£å´+‘√ 15 @fi¯flÁbÕj·T+˝ÀH˚ $|ü ¢y√<äéT u≤≥ |ü≤º&ÉT ø±Áy˚T&é qπswt.$T©wæj·÷˝À düuÛÑT´&Éj·÷´&ÉT. bÕØº‘√ #·]Ã+∫ 2012 e÷]Ã˝À|üP]Ôø±\+ ø±s¡ ø£s¡Ô>± uÛÑØÔ nj·÷´&ÉT.

ø±Áy˚T&é qπswt Áø£eT•ø£åDqT >∑eTì+∫q bÕØº mdt.»&é.dæ.düuÛÑT´&çøÏ >±s¡T¶>± ìj·T$T+∫+~. 2015˝À bÕØº ìs¡íj·T+ y˚Ts¡≈£î>±s¡T¶ qT+&ç ã~© nsTT´ ádtº ø£+ô|˙ |æ.m˝Ÿ.˝ÀøÏ e÷sê&ÉT.

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹40

ø±y˚TÁ&é ∫\ø£ (bÕsTTπø)#Û·rÔdt>∑&Ûé sêÁwüº+, ;C≤|üPsY õ˝≤¢, eTìÿ˝Ÿ Á>±eT+˝À ìs¡Tù|<ä

Ä~yêd” ≈£î≥T+ã+˝À 24 @fi¢ ÁøÏ‘·+ ø±Áy˚T&é ∫\ø£ »ìà+∫+~.bÕØº Á|üuÛ≤e+ e⁄qï ÁbÕ+‘·+ ø±e&É+‘√ ‘·q nqï, nø£ÿ bÕØº À|üì #˚ùdyês¡T.

ø±Áy˚T&é ∫\ø£ 2009 &çôd+ãsY˝À |üP]Ôø±\+ ø±s¡´ø£s¡Ô>±$|ü¢y√<ä eT+˝À uÛÑØÔ nsTT´+~. 2010 e÷]Ã˝À $|ü¢yêedüsê\Ø‘ê´ bÕØº ø=+‘·eT+~ ø±Áy˚T&é‡ì m.ˇ._.øÏ ã~© #˚dæ+~.n˝≤ ã~© nsTTq yê]˝À ø±Áy˚T&é ∫\ø£ ≈£L&Ü e⁄+~.m.ˇ._.˝Àì ø√sê|ü⁄Ÿ˝À 3e ø£+ô|˙˝ÀøÏ rdüT≈£îHêïs¡T. ˇ&çXÊÁ|ü»\‘√ ø£*dæb˛e&Éy˚T ø±ø£ MTÏ+>∑T\˝À ˇ&çj·÷ bÕ≥\T≈£L&Ü bÕ&˚~.

2016 Ä>∑düTº À nedüsê\ Ø‘ê´ ø±Áy˚T&é ∫\ø£qT |æ.mdt 2(Ábı≥ø£åHé kÕÿ«&é)˝ÀøÏ bÕØº ã~© #˚dæ+~. mdt.»&é.dæ. yÓT+ãsYø±Áy˚T&é u≤≈£L] yÓ+ø£≥ s¡eTD (sê+>∑÷&É |ò üT≥q˝ÀH˚neTs¡T&Éj·÷´&ÉT)≈£î >±s¡T ¶>± ìj·T$T+∫+~. sê+>∑÷&ÉeT÷≈£îeTà&ç <ë&ç˝À >±j·÷˝…’ ø£<ä\˝Òì dæú‹˝À e⁄qï ø±Áy˚T&é∫\ø£qT nø√ºãsY 28q b˛©düT\T |ü≥Tºø=ì, Á≈£Ls¡yÓT Æq∫Á‘·Væ≤+dü\≈£î >∑T]#˚dæ ø±*Ã #·+bÕs¡T.

ø±y˚TÁ&é <ëdü÷sê+Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêÁwüº+, $XÊK õ˝≤¢, õ.e÷&ÉT>∑T\ eT+&É\+,

u§sTT‘·˝Ÿ |ü+#êsTTr, yêø£|ü*¢ Á>±eT+˝À ìs¡Tù|<ä Ä~yêd”≈£î≥T+ã+˝À 22 @fi¯¢ ÁøÏ‘·+ ø±Áy˚T&é <ëdü÷sê+ »ìà+#ê&ÉT.‘·q≈£î Ç<ä›s¡T nø£ÿ\THêïs¡T. õ.e÷&ÉT>∑T\˝ÀH˚ 10e ‘·s¡>∑‹es¡≈£î $<ä quÛÑ dæ+#ê&ÉT. ‘·eT Á>±eT+˝À 11 eT+~ eTVæ≤fi¯\ô|’b˛©düT\T n‘ê´#ês¡+ #˚j·T&É+ e+Ï mH√ï dü+|òüT≥q\T n‘·ì#Ó’‘·Hê´ìï rÁe+>± Á|üuÛ≤$‘·+ #˚XÊsTT. ø±Áy˚T&é <ëdü÷sê+2014˝À $|ü¢y√<ä´eT+˝ÀøÏ |üP]Ôø±\+ ø±s¡´ø£s¡Ô>± e#êÃ&ÉT.yÓTT<ä≥ ô|<äãj·T\T <äfi¯+˝À |üì #˚XÊ&ÉT.

$T\≥Ø s¡+>∑+˝À ‘·q HÓ’|ü⁄D≤´ìï >∑eTì+∫q bÕØº 2016Ä>∑düTº˝À dæ.ÄsY.dæ. |æ.m˝Ÿ.˝ÀøÏ ã~© #˚dæ+~. düVü≤#·s¡ø±Áy˚T&é‡‘√ ùdïVü≤+>± e⁄+&É≥y˚T >±ø£ #·<äTe⁄sêì <äfi¯ ø±Áy˚T&é‡≈£î#·<äTe⁄ #Óù|Œyê&ÉT.

ø±y˚TÁ&é CÀ´‹Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêÁwüº+, $XÊK õ˝≤¢, ô|<äãj·T\T @]j·÷,

Ç+CÒ] |ü+#êsTTr, >∑Tq˝Àe Á>±eT+˝À ìs¡Tù|<ä ≈£î≥T+ã+˝À18 @fi¯¢ ÁøÏ‘·+ ø±Áy˚T&é CÀ´‹ »ìà+∫+~. 2013 ∫es¡˝À

ø±ÁyT&é CÀ´‹ $|ü¢y√<ä eT+˝ÀøÏ n&ÉT>∑T ô|Ïº+~. ‘·eT @]j·÷˝Àe⁄qï ô|<äãj·T\T <äfi¯+˝À düuÛÑT´sê*>± ìj·T$T+#·ã&ç+~.2015 Ä>∑düTº À bÕØº nedüsê\ Ø‘ê´ ø£≤|òt @]j·÷≈£î ã~©nsTT´+~. ø£\àwü+˝Òì ∫s¡Tqe⁄«‘√ ø±Áy˚T&é CÀ´‹ yÓTTVü≤+ìs¡+‘·s¡+ yÓ\T>∑T‘·÷ e⁄+&˚~.

ø±y˚TÁ&é s¡õ‘·Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêÁwüº+, $XÊK õ˝≤¢, ô|<äãj·T\T @]j·÷,

Ç+CÒ] |ü+#êsTTr, Hêqã] Á>±eT+ ø±Áy˚T&é s¡õ‘·~. ∫qï|ü&˚‘·*¢<ä+Á&ÉT\qT ø√˝ÀŒsTTq ø±Áy˚T&é s¡õ‘· ã+<ÛäTe⁄\ <ä>∑Zs¡ ô|]–ô|<ä›<Ó’+~. ∫qï|üŒÏ qT+&ç ÄyÓT≈£î |òæŸ‡ düeTdü´ e⁄+&˚~.2013˝À ô|<äãj·T\T <äfi¯+˝ÀøÏ |üP]Ôø±\+ ø±s¡ ø£s¡Ô>± ]Á≈£LŸnsTT´+~. 2015 Ä>∑düTº À ø±Áy˚T&é CÀ´‹‘√ bÕ≥T s¡õ‘· ≈£L&Üø£≤|òt @]j·÷ <äfi≤ìøÏ ã~© nsTT´+~. nHês√>∑ + e⁄qï|üŒÏø°ãs¡Te⁄\T yÓ÷j·T&É+˝À, q&Éø£ À¢ m˝≤+Ï Çã“+~ |ü&˚~ ø±<äT.sê+>∑÷&É mHéøö+≥sY dü+<äs¡“¤+>± Ms√∫‘·+>± b˛sê&ç+~.

ø±y˚TÁ&é e÷&É$ \¬øÿ (ø£eT\)<ä+&Éø±s¡D´+˝Àì <äøÏåD ãdüÔsY &ç$»Hé (#Û·rÔdt>∑&Ûé sêÁwüº+,

düT≈£îe÷ õ˝≤¢)˝À Vü≤*>=+&É Á>±eT+˝Àì ìs¡Tù|<ä ≈£î≥T+ã+˝À19 @fi¢ ÁøÏ‘·+ ø±Áy˚T&é ø£eT\ »ìà+∫+~.

2013˝À ø±Áy˚T&é ø£eT\ Áø±+‹ø±Ø Ä~yêd” eTVæ≤fi≤dü+|òüT≥Hé˝À düuÛ ÑT´sê\sTT´+~. ø±Áy˚T&é ø£eT\ &çôd+ãsY2015˝À |üP]Ôø±\+ ø±s¡ ø£s¡Ô>± bÕØº ÀøÏ uÛÑØÔ nsTT´+~. ÄyÓTÁ|ü‹bÕ<äqqT <äèwæº À e⁄+#·Tø=ì 2016 @Á|æ Ÿ˝À bÕØº ÄyÓTqTm.ˇ._.øÏ ã~© #˚dæ+~. m.ˇ._.˝Àì Hêj·Tø£‘·« s¡ø£åD Ø‘ê´ø±Áy˚T&é ø£eT\qT |æ.mdt 2 (Ábı≥ø£åHé kÕÿ«&é)˝ÀøÏ rdüTø√e&É+»]–+~.

sê+>∑÷&É $T©wæj·÷ ø±y˚TÁ&é‡sê+>∑÷&É <ë&ç˝À kÕúìø£ $T©wæj·÷ ø±Áy˚T&é‡ 9 eT+~

(q\T>∑Ts¡T eTVæ≤fi¯\‘√ düVü‰) neTs¡T\j·÷´s¡T. Ms¡+‘ê kÕúìø£ˇ+Á&ÉT|ü*¢ |ü+#êsTTr˝Àì ◊<äT Á>±e÷\≈£î #Ó+~q j·TTer,j·TTe≈£î Ò. eTT>∑TZ&ÉT|ü*¢øÏ #Ó+~q ø±Áy˚T&é dæ+<˚, &Éø£&Ébı<äTsY≈£î# Ó+~q ø±Áy ˚T& é‡ \ø£ å àD Y, \#·Ãy ÓTT~*, ø±y˚]yÓTT~*—ã#·Ã\bı<äTsY≈£î #Ó+~q ø±Áy˚T&é‡ ø=eT\, C§$Tà, ˝§sTTø£˝Ÿ—dæ$T*bı<ä÷sY≈£î #Ó+~q ø±Áy˚T&é XÊ´eT\, ø=EsY>∑÷&É≈£î #Ó+~qø±Áy˚T&é Cj·Tsê+\T e⁄Hêïs¡T.

$T©wæj·÷ ø±Áy˚T&é‡ |æ.m˝Ÿ.õ.m. ã\>±\T ‘·eT ÁbÕ+‘ê\≈£îe∫Ãq|ü&ÉT s¡ø£ åD˝À uÛ≤>∑+>± ôd+Á°\T #˚j·T&É+, X¯‘·è

41Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

düe÷#êsêìï n+<äCÒj·T&É+ #˚ùdyêfi¯ófl. ø±´+|ü⁄ ìsê«Vü≤D˝ÀdüVü≤ø£]+#˚yêfi¯ófl. ¬>]˝≤¢ ã\>±\≈£î nedüs¡yÓTÆq ‹+&ç @sêŒ≥¢ ÀdüVü≤ø£]+#·&É+ Ä $<Ûä+>± |æ.m˝Ÿ.õ.m. nedüsê\T düeT≈£Ls¡Ã&É+˝À eTTK´bÕÁ‘·H˚ eVæ≤+#ês¡T. $T©wæj·÷ ø±Áy˚T&é‡n+‘ê ø£≤|òt @]j·÷˝À »]–q nH˚ø£ Á|üC≤+<√fi¯q\T, <äsêï,Á|ü#ês¡ ø±s¡ ø£ ≤bÕ˝À¢ #·Ts¡T>±Z bÕ˝§ZHêïs¡T. Ä @]j·÷˝À $|ü¢eÁ|ü#ês¡ Ä+<√fi¯q ø±s¡ Áø£e÷\T düeTq«j·T+ #˚j·T&ÜìøÏ m+‘√‘√&ÜŒ≥Tq+~+#˚yêfi¯ófl. neTs¡T\ dü÷ú|ü ìsêàD≤\T, $kÕÔ|üqe´‹πsø£ ø±s¡ ø£ ≤bÕ˝ìï+Ï Àq÷ #·Ts¡T¬ø’q bÕÁ‘· ìs¡«Væ≤+#ês¡T.

neTs¡T …’q 31 eT+~ ø±ÁyT&é‡˝À yÓTC≤]° ø±ÁyT&é‡ es¡ZØ‘êéékÕj·T ≈£L©, ù|<ä¬s’‘ê+>±ìøÏ #Ó+~qyêπs. ø=~› eT+~e÷Á‘·+ eT<Ûä ‘·s¡>∑‹ yêfi¯ófl ñHêïs¡T. bÕØº jÓTTø£ÿ es¡Z bı+~ø£,kÕe÷õø£ |ü⁄Hê~ Á|ü<Ûëq+>± |”&ç‘· Á|üC≤˙ø£+˝ÀH˚ e⁄+<äH˚~düŒwüºeTe⁄‘·T+~.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ, ‘Ó\+>±D≤, &çXÊ, #Û·rÔdt>∑&Ûé Hê\T>∑T sêÁcÕº\≈£î#Ó+~q 13 õ˝≤¢\ ÁbÕ‹ì<Ûä + >∑\ á ø±Áy˚T&é‡˝À 18 eT+~|ü⁄s¡Twü ø±Áy˚T&é‡, 13 eTVæ≤fi≤ ø±Áy˚T&é‡ e⁄Hêïs¡T. $|ü¢y√<ä eT+˝Àyê] kÕúsTTì #·÷dæq≥¢sTT‘˚ Ç<ä›s¡T sêÁwüº kÕúsTT, Ç<ä›s¡T &ç$»HékÕúsTT, 12 eT+~ @]j·÷ kÕúsTT ø£$T°\≈£î #Ó+~qyês¡Te⁄Hêïs¡T. yê]‘√ bÕ≥T 6>∑Ts¡T bÕØº düuÛÑT´\T, 9 eT+~ Á|üC≤$T©wæj·÷≈£î #Ó+~qyêfi¯ófl ñHêïs¡T. Ms¡+‘ê Ä+Á<Ûä`ˇ&çXÊdü]Vü≤<äT› ÁbÕ+‘· ø£$T° Hêj·Tø£‘·«+˝À $$<Ûä @]j·÷˝À¢u≤<Ûä ‘·\T #·÷düTÔqï ø±Áy˚T&é‡.

neTs¡T˝…’q ø±Áy˚T&é‡ eTq+<ä]ø° Ä<äs¡ÙÁbÕj·TT\T. yêfi¯óflø±Áy˚T&é e÷y√ #Ó|æŒq ªªô|ò ’Ÿ m>∑HÓdt º ôd˝ŸŒ¤μμ dü÷Á‘êìøÏnqT>∑TD+>± kÕ«s¡ú+ •s¡düT‡qT ø£dæ>± >∑+Á&É>=&É¶*‘√ q]ø±s¡T.‘·T~XÊ«dü $&ç#˚ es¡≈£L Ä ø£s¡Ôe´ ìs¡«Vü≤D˝À @ e÷Á‘·+@eTs¡TbÕ≥T>± Òs¡T. eTTK´+>± kÕ«sêúìøÏ |ü⁄Hê~>± e⁄qï á<√|æ&û es¡Z düe÷C≤ìï <Ûä«+dü+ #˚ùd+<äT≈£î ªkÕj·TT<Ûä eékÕj·Tes¡Zb˛sê≥μ Äj·TT<Ûëìï ∫e] ø£åD+ es¡≈£î e<ä\ Ò<äT. yêfi¯ófldüs¡«+ Á|ü»\ ø√düy˚T n+øÏ‘·eTj·÷´s¡T. n+<äTπø yêfi¯ófl eTqs√EyêØ J$‘·+˝À, Ä˝À#·q˝À¢, |üqT˝À¢ e÷s¡Z<äs¡Ù≈£î\T>±e⁄+&Ü*. eTq+ yêfi¯fl $|ü¢e J$‘êìï Á|ü»˝À¢øÏ $düèÔ‘·+>±rdüT¬øfi≤fl*. n˝≤ #˚j·T&É+ Á|üdüTÔ‘· kÕe÷õø£ $|ü¢yêìøÏ, uÛÑ$wü ‘Ydüe÷» ìsêàD≤ìøÏ m+‘√ nedüs¡+. Ä ø±Áy˚T&é‡ eTqø£+~+∫qdü÷Œ ¤] Ô‘√ á <˚X¯+˝À q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü ¢yêìï$»j·Te+‘·+ #˚dæ, k˛wü*»+ >∑T+&Ü ø£eT÷´ì»+ #πs+<äT≈£îø£èwæ #˚<ë›+.

Á|üeTTK Ä]úø£ $X‚¢wü≈£î&ÉT>±, Ä<ÛäTìø£ ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø±s¡+>∑+˝À q÷‘·q s¡e&ç ~~›q Á|üeTTK bÕÁ‹πøj·TT&ÉT>±, kÕeTq´Á|ü»\qT πø+Á<ä+ #˚düTø=ì sêdæq s¡#·sTT‘·>±, |ü⁄wüÿ\yÓTÆqdüe÷#ês¡+‘√ <Ûësêfi¯yÓTÆq n+¬ø\T (&Ü≤)‘√ $\Te\ ã\+‘√,ÄX¯j·T dü÷Œ¤]Ô‘√, <˚X¯uÛÑøÏÔ‘√, Á|ü»\ |üøå±q ì*∫ b˛sê&çqy˚T<Ûë$ eTq ø±Áy˚T&é Vü≤qTeT+‘·sêe⁄. ‘·q e´øÏÔ>∑‘· nedüsê\ø√dü+, bÕ\ø£ esêZ\≈£î uÛÑj·T|ü&ç, |üÁ‹ø± j·T»e÷qT\ ø√dü+‘·q <äèø£Œ<∏ëìï e÷s¡TÃø√˝Ò<äT. n+<äTπø Äj·Tq $|ü¢e Á|üC≤_Ûe÷Hêìï #·÷s¡>=Hêïs¡T. ∫s¡düàs¡D°j·TT\j·÷´s¡T.

ø±Áy˚T&é Vü≤qTeT+‘·sêe⁄≈£î ø±oHê<Û äTì Hêπ>X¯«Ásêe⁄|ü⁄s¡cÕÿs¡+, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ mø£Hê$Tø˘ nk˛dæj˚TwüHé À J$‘·ø±\+>ös¡e düuÛ Ñ´‘·«+ Ç∫Ã >ös¡$+#ês¡T. &˚≤ q÷´dt |ò”#·sY‡kÕú|ü≈£î&ÉT>± &˚≤ Vü≤qTeT+‘·sêe⁄ nj·÷´s¡T. Ä]úø£, kÕe÷õø£$wüj·÷\ |ü≥¢ ÁX¯<ä›‘√ Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+ Áø£eT+ ‘·|üŒ≈£î+&Üã&Ó®Ÿô|’ $X‚¢wüD #˚dæ yê´kÕ\T sêùdyês¡T. Äj·Tq sê‘·˝À¢e´+>∑+ ñ+&~ ‘·|üŒ, n|üVü≤dü + ñ+&~ø±<äT. Äj·Tq dü«j·T+>±|ü]XÀ<Ûä≈£î&ÉT. ìs¡+‘·s¡ nH˚«wæ. Äj·Tq õC≤„dü m+‘·Ï~ n+fÒ,eè<ë›|ü´˝À ø£+|üP´≥sY H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯ eékÕj·TÄ]úø£ $wüj·÷\ n<Ûä´j·Tq+ ø√dü+ ª>∑THêïsY $Tsê¶˝Ÿμ sêdæqª@dæj·THé Á&Üe÷μ ø√dü+ rÁe+>± Á|üj·T‹ï+∫ ‘Ó|æŒ+#·Tø=ì#·~yês¡T.

Á|ü|ü+#·u≤´+≈£î, ◊.myéT.m|òt. $<ÛëHê\qT, m˝Ÿ.|æ.õ.$<ÛëHê\qT, yêÏ Á|üuÛ≤yê\qT kÕe÷q´ Á|ü»\ Jeq Á|üe÷D≤\T|ü&ç b˛e&Üìï düŒwüº‘·‘√, ˝À‘Ó’q n<Ûä´j·Tq+‘√ sêkÕs¡T.Vü≤qTeT+‘·sêe⁄ >±s¡T Á|ü|ü+Nø£s¡D <äTwüŒ]D≤e÷\qTe´‹πsøÏ+#·&É+˝À uÛ≤>∑+>± nœ\ uÛ≤s¡‘· Á|üC≤ Á|ü‹|òüT≥q y˚~ø£,eTT+u≤sTT ¬sdæôdºHé‡ ˝≤+Ï nH˚ø£ dü+düú\‘√ ø£*dæ |üì#˚kÕs¡T.2004˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+‘√ |”|ü⁄˝Ÿ‡yêsY bÕØº #·s¡Ã\T»s¡|ü&É+ ø√dü+ Á|üj·T‹ï+∫q ª|”dt Ç˙wæj˚TÏyéμ˝À ø°\ø£uÛ Ñ÷$Tø£qT b˛wæ+#ês¡T. Ä~yêd” Á|ü»\ n_Ûeè~∆ |ü≥¢ìC≤sTTr‘√ ≈£L&çq $|ü¢y√<äéT ø£èwæì >∑T]Ô+∫ Ábı‘·‡Væ≤dü÷ÔsêkÕs¡T.

ø±Áy˚T&é Vü≤qeT+‘·sêe⁄≈£î &çÁ^ Ò¢e⁄ >±ì ˝Àø£ C≤„q+, #·T≥÷º#·÷|ü⁄, |ü]o\HêX¯øÏÔ, ìs¡+‘·s¡ |üÁ‹ø± |üsƒ¡q+, |ü~ eT+~‘√nqT~q |ü]#·j·÷\T, J$‘êqTuÛÑe+ yÓT+&ÉT>± ñHêïsTT.ø£wüº|ü&˚ dü«uÛ≤e+, ìsê&É+ãs¡yÓTÆq JeqXË’*, düVü≤ø±s¡ >∑TD+Äj·Tq Jeq >∑eTHêìï r]Ã ~<ë›sTT. ø±ÁyT&é Vü≤qTeT+‘·sêe⁄≈£î$qÁeT+>± ìyê[ n]Œ<ë›+.

(...........47e ù|J ‘·s¡TyêsTT)

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹42

dæ.|æ.◊. (e÷y√sTTdüTº) πø+Á<ä ø£$T° düuÛÑT´&ÉT,@.z.;. ÇHé#êsY® ø±Áy˚T&é sêeTø£èwüí ‘√ sê+>∑÷&É dü+|òüT≥qô|’ Ç+≥s¡÷«´

Á|üX¯ï: dæ.|æ.◊. (e÷y√sTTdüTº)#·]Á‘· À sê+>∑÷&É |òüT≥qn‹ ô|<ä› |òüT≥q ø£<ë! m˝≤ »]–+~? $e]+#·+&ç.

»: ì»y˚T MTs¡qï≥T¢ sê+>∑÷&É |òüT≥q e÷ bÕØº #·]Á‘· À»]–q n‹ ô|<ä› |òüT≥q>± #Ó|üŒe#·TÃ. ø=ìï ã÷s¡T®yê |üÁ‹ø£\Tá <ë&çì, Á|üuÛÑT‘·«+ e÷ ô|’ #˚|üÏºq ªdü]®ø£ Ÿ Áôdº’ø˘μ>± e]í+#·&É+MTs¡T >∑eTì+#˚ e⁄+≤s¡T. á <ë&ç˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ, ˇ&çXÊsêÁcÕº\≈£î #Ó+~q Áπ>Vü≤Ö+&é‡, mdt.z.J. ø£e÷+&√ ã\>±\‘√bÕ≥T πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·« bÕsê $T*≥Ø ã\>±\T ≈£L&Ü bÕ˝§ZHêïsTT.Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ &ç.õ.|æ. Ç∫Ãq Á|üø£≥q Á|üø±s¡+ 800 ã\>±\Tá <ë&ç˝À bÕ˝§ZHêïsTT. nø√ºãsY 24, 2016 ñ<äj·T+ 6>∑+≥\≈£î, y˚TeTT s√˝Ÿø±˝Ÿ˝À e⁄qï|ü&ÉT yêfi¯ó¢ eTeTà*ï#·T≥TºeTT≤ºs¡T. n|ü&ÉT Á|üuÛÑT‘·« kÕj·TT<Ûä ã˝>±\≈£î, e÷|æ.m˝Ÿ.õ.m. ã\>±\≈£î eT<Ûä 45 ìˆˆ\ qT+&ç 1>∑+≥ es¡≈£îôVAsêôVA]>± ø±\TŒ\T »]>±sTT. á b˛sê≥+˝À e÷≈£îô|<ä › qwü ºy ˚T »]–+~. e÷ yÓ ’| ü ⁄ 31 eT+~ ø±Áy˚T&é‡neTs¡T …’Hês¡T. M]˝À ôdŒwü Ÿ CÀq˝Ÿ ø£$T° düuÛÑT´\T Ç<ä›s¡T.&ç$»q Ÿ ø£$T° düuÛÑT´\T Ç<ä›s¡T, @]j·÷ ø£$T° düuÛÑT´\T |üHÓï+&ÉTeT+~, bÕØº düuÛÑT´\T Äs¡T>∑Ts¡T, $$<Ûä Á|üC≤dü+|òü÷\≈£L,$T©wæj·÷≈£î #Ó+~q yês¡T 9 eT+~ e⁄Hêïs¡T. á dü+<äs¡“¤+>±Á|üuÛÑT‘·« ã\>±\˝À ˇø£ d”ìj·TsY ø£e÷+&√ #·ìb˛e&É+‘√ bÕ≥TeTs=ø£]øÏ rÁeyÓTÆq >±j·÷\j·÷´sTT. eTs√ q\TZ]øÏ dü«\Œ+>±>±j·÷\j·÷´sTT.

á |òüT≥qqT ns¡ú+ #˚düTø√yê\+fÒ eT]ø=ìï $wüj·÷\qT≈£L&Ü ‘Ó\TdüTø√yê*‡ ñ+≥T+~. ø£qTø£ n+<äT≈£î M\T>± <ëìì¬s+&ÉT uÛ≤>±\T>± n+fÒ m. <ë&çøÏ eTT+<äT. _. <ë&ç »]–qrs¡T $e]kÕÔqT.

m. <ë&çøÏ eTT+<äT: á <ë&ç Á|ü<Ûëq+>± e÷ bÕØº ô|’kÕúsTT Hêj·Tø£‘·« ø±Áy˚T&é‡qT \ø£å´+>± #˚düTø=ì »]–+~.Ç≥Te+Ï Á|üj·T‘êï\T »qe] 2015 qT+&ç Ä|ü πswüHéÁ^HéVü≤+Ÿ eT÷&Ée <äX¯ ù|s¡T‘√ eTTeTàs¡+ #˚kÕs¡T. Ç≥Te+Ï<ë&ÉT˝Ò »qe] 2015 q ªu…õ®μ bÕ¬øŸ˝À, Ä>∑düTº 2015qª»+Á‹μ bÕ¬øŸ˝À, &çôd+ãsY 2015q ªq+<ä|üPsYμ bÕ¬øŸ˝À e÷ô|’ »]>±sTT. á eT÷&ÉT dü+<äsê“¤\˝À ≈£L&Ü Hêj·Tø£‘ê«H˚ï\ø£å +>± #˚düTø=Hêïs¡T. e+<ä ≤~ Á|üuÛÑT‘·« kÕj·TT<Ûä ã\>±\Tn‘·´+‘· |üø£&É“+B |ü<∏äø±\‘√ á <ë&ÉT\T ìs¡«Væ≤+#ês¡T.nsTTq|üŒÏø° e÷ |æ.m˝Ÿ.õ.m. ã\>±\T á <ë&ÉT\qTMs√∫‘·+>± ‹|æŒø=≤ºsTT.

á yÓ’|òü ≤´\ qT+&ç yêfi¯ó¢ >∑TDbÕsƒê\T rdüT≈£îHêïs¡T. ákÕ] eT]+‘· s¡Vü≤dü´+>±, eT]+‘· ≈£îÁ≥ |üP]‘·+>± |ü<∏äø£+s¡÷bı+~+#ês¡T. á |ü<∏äø±ìï, »s¡T>∑T‘·Tqï e÷s¡TŒ\qT y˚T+˝À‘·T>± ns¡ú+ #˚düTø√ Òø£b˛j·÷+. 23 ñ<äj·Ty˚T e÷ ã\>±\˙ïsê+>∑÷&É eTø±+≈£î #˚sêsTT. n|üŒÏ<ëø± e÷ dü+kÕú>∑‘· |üqT\T|üP]Ô #˚düTø=Hêï+. B+‘√ u≤Vü≤´ e\j·T+˝À e⁄qï s¡ø£åDã\>±\qT ≈£L&É yÓqøÏÿ |æ*|æ+#êeTT. Ä s√E »yÓTÆq e÷ã˝>±\‘√ e÷≤¢&ç, |üqT\T bÕ¢Hé #˚düTø=ì kÕj·T+Á‘·y˚T $&çb˛yê\qT≈£îHêï+. Ä s√E y˚TeTT m+|æø£ #˚düTø=qï sê+>∑÷&É&˚sê, s¡ø£åDØ‘ê´, ã\V”≤qyÓTÆ+<äH˚ $wüj·T+ e÷ <äèwæº À e⁄+~.<ëìøÏ ¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄\ ªm˝Ÿμ Äø±s¡+˝À q~ Á|üeVæ≤dü÷Ô e⁄+≥T+~.Ä &˚sêH˚ ø±<äT, yÓTT‘·Ô+>± Ä bÕ¬øŸ Á>±e÷\ |ü]dæú‹ n<˚. ÄbÕ ¬ø Ÿ qT+& ç ãj·T≥ | ü&Ü\+fÒ q~ì <ë≥≈ £ î+&Üãj·T≥|ü&É ÒeTT. Ç<=ø£ nìyês¡ |ü]dæú‹. á $wüj·÷ìï <äèwæº Àe⁄+#·Tø=H˚ 23 kÕj·T+Á‘êìøÏ |üqT\T |üP]Ô #˚düTø=ì bÕ¬øŸqTU≤∞ #˚j·÷\qT≈£îHêï+. ø±˙ Ä s√E e÷ ã\>±˝À¢ ø=ìïu≤´N\T eTø±+≈£î Ä\dü´+>± #˚s¡&É+‘√ y˚TeTqT≈£îqï≥T¢ 23kÕj·T+Á‘êìøÏ |üqT\T |üP]Ô ø±˝Ò<äT. B+‘√ Ä |üP≥ nø£ÿ&˚e⁄+&ç 24 kÕj·T+Á‘êìøÏ eTø±+ U≤∞ #˚<ë›eTqT≈£îHêïeTT. Ç<˚dü+<äs¡“¤+>± X¯Á‘·T düe÷#êsêìï yêø£uŸ #˚kÕeTT. e÷ |ü]düs¡ÁbÕ+‘ê˝À¢ X¯Á‘·T ø£<ä*ø£\T ˝ÒeH˚ $wüj·T+ ‘Ó*dæ+~. ádüe÷#ês¡+ ≈£L&Ü, y˚TeTT Ä s√E nø£ÿ&˚ e⁄+&Ü\ì rdüT≈£îqïìs¡íj·÷ìøÏ ‘·$T∫Ã+~.

y˚TeTT nø£ÿ&˚ ñ+&Ü\ì ìs¡íj·T+ rdüT≈£îqï ‘·sê«‘· n<˚sêÁ‹ 7 >∑+≥\≈£î e÷≈£î <äøÏåD≤q e⁄qï ø=+&Éô|’ ¬s+&ÉT …’≥T¢yÓ*– Ä]b˛j·÷sTT. ø±˙ yêÏì ˝…’≥¢ì ìsê∆]+#·Tø√˝Òø£b˛j·÷eTT. sêÁ‹|üP≥ #·Tø£ÿ\T n|ü&É|ü⁄&ÉT n˝≤ ø£ìŒdüTÔ+≤j·Tìdü]|ü⁄#·TÃø=HêïeTT. n<˚ s√E ñ<äj·T+ sê+>∑÷&É≈£î #Ó+~qÇHébòÕs¡àsY ‘·*¢ ∫Á‘·ø=+&É≈£î yÓfi‚¢+<äT≈£î Á|üj·T‹ïùdÔ, Á|ü»\TÄyÓTqT n&ÉT¶ø=Hêïs¡T. ÄyÓT e÷Á‘·+ eTqTeTsê*ì |ü+|æ ‘·qTyê|üdüT e∫Ã+~. á $wüj·÷ìï Á|ü»\T e÷≈£î ‘Ó*j·T#˚dæq|üŒÏø° y˚T+ Á|üe÷<ëìï X¯+øÏ+#·˝Òø£ b˛j·÷eTT. ø=~›s√E\ eTT+<äT ˇø£ $˝ÒK]øÏ ø£\TkÕÔeTì #ÓbÕŒeTT. n‘·ìï22 kÕj·T+Á‘·+ ø£*ùd+<äT≈£î yπs Á>±eT+˝À nbÕsTT+ŸyÓT+Ÿô|≤ºeTT. ø±˙ n‘·qT 22 kÕj·T+Á‘êìøÏ s¡eTàqï düú˝≤ìøÏsê≈£î+&Ü, e÷ >∑T]+∫ yêø£uŸ #˚dü÷Ô 23 sêÁ‹ 10 >∑+≥\≈£îsê+>∑÷&É Á>±e÷ìøÏ e∫Ã eTeTà*ï ø£*kÕ&ÉT. á $wüj·T+ø=+‘· ndüVü≤»+>± e⁄qï|üŒÏø°, d”]j·Tdt>± rdüTø√˝Ò<äT.

Ç+≥s¡÷«´

45Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

eT<ä›‘·TqT #·÷&É ìsêø£]kÕÔs¡T. nCÒj·TyÓTÆq Á|üC≤ ôd’q´+ yêfi¯fl≈£î#êe⁄ ôd’q´+˝≤ ø£ì|ædüTÔ+~. n~ yêfi¯fl n‘ê´X¯ e÷Á‘·y˚T.yêfiËfl|ü&√ sê»ø°j·T ìã<ä∆‘·qT ø√˝ÀŒj·÷s¡T. yêfi¯ó¢ eè‹Ô|üs¡yÓTÆqneø±X¯yê<äT\T. ‘·eT kÕ«s¡∆, dü+≈£î∫‘· Á|üjÓ÷»Hê\ ø√dü+,≈£î‘·s¡ÿ+‘√ ‘·eT ª‘Ó*$ ‘˚≥\μqT <√|æ&û bÕ\ø£esêZ\≈£îe⁄|üjÓ÷>∑ô|&ÉTÔ+≤s¡T. <˚X¯+˝À ˇø£ yÓ’|ü⁄q kÕÁe÷»ýê<ä>√¢ã©ø£s¡D Ä]úø£ $<ÛëHê\T eTs√ yÓ’|ü⁄q sê»ø°j·T+>± bòÕdædüTº$<ÛëHê\T neT\e⁄‘·Tqï H˚Ï |ü]dæ ú‘ ·T˝À ¢ ‘·eT kÕ«s¡ úÁ|üjÓ÷»Hê\≈£î, &ÉãT“ dü+#·T\≈£î neTTà&ÉT b˛j˚T y˚T<Ûëe⁄\dü+K´ ô|s¡T>∑T‘·Tqï≥T¢ eTq+ >∑eTì+#·e#·TÃ. H˚Ï á |ü]dæú‹$|ü¢e, ≈£îVü≤Hê y˚T<Ûëe⁄\ eT<Ûä´ K∫Ã‘·yÓTÆq $uÛÑ»q πsKqT^düTÔ+~. düŒwüºyÓTÆq b˛\¬s’CÒwüHéqT eTq eTT+<äT+#·T‘·T+~.

8.Á|üX¯ï. @.z.;. ñ<ä e÷ìøÏ ø√\Tø√ Òì <Óã“rXÊeTìÁ|üuÛÑT‘·«+, b˛©düT\T Á|ü#ês¡+ #düTÔHêïs¡T ø£<ë! MTπseT+≤s¡T?

»: Ç≥Te+Ï <äTÁwüŒ#êsêìï b˛©düT\T ˇø£ ø£fi¯>±H˚nuÛÑ´dæ+#ês¡T. m˝Ÿ.◊.dæ.˝À uÛ≤>∑+>±H˚ yêfi¯ó ¢ Ç≥Te+Ï<äTÁwüŒ#êsêìøÏ bÕ\Œ&ç, Á|ü»\ eTH√ôd’úsê´ìï <Óã“rùd+<äT≈£îÁ|üj·T‹ïdüT Ô+≤s¡T. yêdü Ôe+>± Ç~ e÷≈£î uÛ≤Ø qwü ºy˚TnsTTq|üŒÏø° e÷ neTs¡T\T ˝Òì ˝À≥TqT |üP&˚Ã+<äT≈£î e÷ø±Áy˚T&é‡ n+‘ê yêfi¯¢ |üì˝À ¬sÏº+|ü⁄ ø£cÕºìøÏ dæ<ä∆|ü&ÉTÔHêïs¡T.e÷≈£îqï >±&ÛÉyÓTÆq $|ü¢eø£s¡ Á|üC≤ |ü⁄Hê~ qT+&ç q÷‘·q X¯≈£îÔ\Tm~– edüTÔHêïs¡T. á qwüº+ e÷ düTBs¡È Á|üj·÷D+˝À, \ø£å´kÕ<Ûäq˝À ∫qï nes√<Ûäy˚T.

9.Á|üX¯ï. kÕj·TT<Ûä •ø£åD, ã˝≤u˝≤˝À¢ ô|<ä› ‘˚&ÜqT #·÷|æb˛©düT n~Ûø±s¡T\T #˚düTÔqï yê<äq˝À ì»+ e⁄qï<ë?

»: yêfi¯¢ yê<äq˝À |üdü ˝Ò<äT. ô|<ä› ã\>±\T, kÕj·TT<Ûä•ø £ åD j·TT< ä ∆+˝À n+‹eT $»j·÷ìï # ˚≈ £Ls ¡ Ãe⁄. @j·TT<ä∆+˝ÀHÓ’Hê Á|ü»\ ÁøÏj·÷o\ø£ bÕÁ‘· ìs¡íj·÷‘·àø£ eTe⁄‘·T+~.#·]Á‘· À $j·÷‘·ï+, ø=]j·÷ <˚XÊ\T yÓTT<ä\Tø=ì H˚Ï eT<ÛäÁbÕ#· <˚XÊ\ es¡≈£î á $wüj·÷H˚ï s¡TEe⁄ #˚kÕsTT, #˚düTÔHêïsTT≈£L&Ü. Äj·÷ <˚XÊ\ Á|ü»\T kÕÁe÷»ýê<ëìï ø±–‘·|ü⁄ |ü⁄*>±‘˚ ÒÃXÊs¡T. nsTT‘˚ Á|ü»\T kÕ~Û+#˚ n+‹eT $»j·÷\T nH˚ø£ø£cÕº\‘√q÷, ø£&É>∑+&É¢ ‘√q÷, u≤<Ûäø£s¡yÓTÆq nqTuÛÑyê\‘√qT≈£L&ÉTø=ì düTBs¡ÈyÓTÆq Áø£e÷ìï rdüTø=+≤sTT. á Áø£eT+˝ÀÇs¡T |üøå±\ ã˝≤ã˝≤˝À¢ ≈£L&Ü ‘˚&Ü edüTÔ+~. Ç|ü&ÉT yêfi¢≈£îqïã\+, dæú‹ m\¢ø±\+ n˝≤π> e⁄+&É<äT. ˇø£ Áø£eT+˝À Á|üC≤kÕj·TT<Ûä X¯≈£îÔ\T nìï $wüj·÷\˝À ô|’ #˚sTT kÕ~Û+∫ |ü]dæú‹ì‘·\øÏ+<äT\T #˚kÕÔsTT.

10.Á|üX¯ï. á |òüT≥q≈£î dü+ã+~Û+∫q @ @ ˝ÀbÕ\T

>∑T]Ô+#ês¡T? @$T >∑TD bÕsƒê\T rdüT≈£î+≥THêïs¡T?

»: j·TT<ä∆eTqï ‘·sê«‘· ‘ê´>±\T nìyês¡´+. nsTT‘˚nqedüs¡ ‘ê´>±\T #˚j·T≈£L&É<äH˚~ e÷ $<Ûëq+. sê+>∑÷&Édü+|òüT≥q˝À e÷ yÓ’|ü⁄ qT+&ç ˝ÀbÕ\T »]>±sTT. Ä dü+<äs¡“¤+>±X¯Á‘·Te⁄ X¯øÏ Ôì ‘·≈£îÿe>± n+#·Hê y˚kÕeTT. ¬>]˝≤¢ j·TT<ä∆ìj·Te÷\qT bÕÏ+#·&É+˝À ø=+‘· n\dü‘·«+ ≈£L&É #√≥T#˚düT≈£î+~. e÷ á ˝ÀbÕ˝Ò X¯Á‘·Te⁄≈£î ‘ê‘êÿ*ø£ $»j·÷eø±XÊ\T>± e÷sêsTT. e÷≈£î uÛ≤Ø qwüº+ »]–+~. y˚TeTT Ä‘·|ü\T #˚j·T≈£î+&Ü e⁄+fÒ ø=+‘· y˚Ts¡≈£î qcÕº\qT ìyê]+#·Tø√>∑*π> yêfi¢+. j·TT<ä∆ |ü]dæú‹˝À s√E s√E≈£î e÷s¡TŒ edüTÔqï~.uÛ≤s¡‘· bÕ\ø£ esêZ\T eTeTà*ï ‘·T&ç∫ô|Ïº yêfi¯¢ <√|æ&ûìrÁe‘·s ¡+ #˚ ùd+<äT≈ £î e÷ ô|’ <ë&çì |üP]Ô kÕ úsTT˝Àπø+ÁBø£]+#ês¡T. á <ë&çì Á^HéVü≤+Ÿ eT÷&Ée <äX¯ n+≥THêïs¡T.Ç≥Te+Ï |ü]dæú‘·T˝À¢ Á|üuÛÑT‘·« <ë&çì z&ç+#˚+<äT≈£î y˚TeTTeT]+‘·>± Á|ü»\qT n+Ï ô|≥Tºø=ì e⁄+≤eTT. á j·TT<ä∆+˝ÀÇ<˚ e÷ ndü\T ã\+. n˝≤π> ø±]àø£ es¡Z Áø£eT•ø£åDqT#Ó’‘·qé+‘·+>± neT\T #˚j·T&É+‘√ bÕ≥T H˚&ÉTqï ø£]ƒq|ü]dæú‘·T\˝À ôd’‘·+ m+‘·Ï ø£cÕº\¬ø’q dæ<ä∆|ü&ç ¬>]˝≤¢ j·TT<ä∆ìj·Te÷\qT neT\T #˚kÕÔ+. á $<ÛëHê˝Ò eTeTà*ï ¬>\T|ü⁄yÓ ’|ü⁄ q&ç|ækÕÔsTT. >∑‘·+˝À Ç≥Te+Ï >∑&ÉT ¶ |ü]dæ ú‘·T*ïn~Û>∑$T+∫q nqTuÛÑe+ e÷ bÕØºøÏ e⁄+~.

11. á |òüT≥q @.|” ]yÓ’e˝Ÿ ô|’ m≥Te+Ï Á|üuÛ≤e+y˚düTÔ+~?

»: ‘Ó\+>±D, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêÁcÕº\T n–ï |üs¡«‘ê˝≤¢+Ï$.Ä ¬s+&ÉT sêÁcÕº\˝À Á|ü»\ ÄÁ>∑Vü≤+ nH˚ ˝≤yê ñ&ÉT≈£î‘·Tqï~.nø£ÿ&ç Á|ü»\≈£î düTBs¡ÈyÓTÆq es¡Z b˛sê≥ #·]Á‘· ñ+~. ‘ê´>±\#·]Á‘· e⁄+~. yêfi¯ófl $|ü¢e+˝Àì Ä≥Tb˛≥¢qT #·÷kÕs¡T.Ç≥Te+Ï dü+|òüT≥q\T »]–q|ü⁄&ÉT @ e÷Á‘·+ ìsêX¯|ü&És¡T.Ç≥Te+Ï dü+|òüT≥q\qT ôd’‘·+ Ädüsê #˚düTø=ì bÕ\ø£ esêZ\≈£îe´‹πsø£+>± sê»ø°j·T b˛sê≤ìï m≈£îÿô|&ÜÔs¡T. Ç|ü&ÉT yêfi¯ó¢sê+>∑÷&É dü+|òüT≥q˝À bÕ\ø£ esêZ\T, yêfi¯¢ Vü≤+‘·ø£ øÏsêsTTb˛©düT\T $|ü ¢eø±s ¡T\ô| ’q, Á| ü»\ô| ’q nqTdü]+∫qne÷qTwüyÓTÆq, bÕX¯$ø£yÓTÆq |ü<ä∆‘·T\qT ãVæ≤s¡Z‘·+ #˚dü÷Ô,$eT]Ùdü÷Ô |ü\Ts¡÷bÕ˝À¢ sê»ø°j·T ø±s¡ Áø£e÷\T ìs¡«Væ≤düTÔHêïs¡T.Çø£ b˛‘˚ ]yÓ’e˝Ÿ >∑T]+∫ e÷≤¢&ÉT≈£îH˚≥|ü&ÉT eTq+ ˇø£$wüj·÷ìï >∑Ts¡TÔ+#·Tø√yê*. Ä ¬s+&ÉT sêÁcÕº\˝À @ $|ü¢eÁ|üyêVü≤+ Ä–b˛˝Ò<äT. y˚s¡T y˚s¡T s¡÷bÕ\˝À n|üŒÏ qT+&çø=qkÕ>∑T‘·÷H˚ e⁄+~. Ä Á|üC≤ $|ü¢e Á|üyêVü≤+ eTs√ Á|üC≤yÓ\T¢eqT ‘·q<Ó’q Ø‹˝À, $q÷‘·ï |ü<ä∆‘·T˝À¢ düèwæºk Ô+~. n~ã<ä› …’q n–ï |üs¡«‘·+ qT+&ç $s¡õy˚Tà ˝≤yê˝≤ ñ+≥T+~.

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹46

ãdüÔsY, ‘Ó\+>±D Á|ü»\ Á|æj·T‘·eT H˚‘·, ≈£îs¡Tdü+ sê+eT÷]Ô (»>∑‘Y)≈£î $|ü¢e CÀVü‰s¡T¢

14.11.2016q ñ<äj·T+ @&ÉT >∑+≥\≈£î ;C≤|üPsY õ˝≤¢,|üsê‡>∑&Ûé b˛©dt ùdºwüHé |ü]~Û Àì >∑T+&É+`∫qïø±øÏ ÒsY Á>±e÷\eT<Ûä <ä≥ºyÓTÆq n&É$˝À X¯‘·è ã\>±\T #˚dæq <ë&ç À |ü•ÃeTãdüÔsY &ç$»q˝Ÿ ø£$T° düuÛÑT´&ÉT ø±.≈£îs¡Tdü+ sêeT÷à]Ô (»>∑‘Y)‘√bÕ≥T »q $T©wæj·÷ ø£e÷+&ÉsY ø±. ãÁ<äT Ms√∫‘·+>±b˛sê&ÉT‘·÷ neTs¡T˝…’Hês¡T.

ø±. ≈£îs¡Tdü+ sêeT÷à]Ô (»>∑‘Y, »>∑Bwt) 56 dü+ˆˆsê\ ÁøÏ‘·+n|üŒÏ KeTà+ õ˝≤¢ Á|üdüTÔ‘·+ »j·TX+ø£sY õ˝≤¢, yêCÒ&ÉT eT+&É\+ø=+>±\ Á>±eT+˝À ù|<ä Ä~yêd” ≈£î≥T+ã+˝À »ìà+#ê&ÉT.∫qï|üŒÏ qT+&ç düTìï‘·yÓTÆq Vü≤è<äj·T+ ø£*–q sê+eT÷]ÔìÁ>±eT+˝À Á|ü»\T Áù|eT>± kÕj·Tqï nì |æ*#˚yês¡T. Ä~yêd”kÕ+Á|ü<ëj·÷˝‘√ ‘·q y˚Tq‘· Ô ≈£L‘·Ts¡T ø±. sê»ø£ÿ‘√∫qï‘·q+˝ÀH˚ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ô|[¢ #˚XÊs¡T. ∫qï ‘·q+ qT+&˚sê+eT÷]Ô ‘·eT ‘·*¢<ä+Á&ÉT˝‘√ bÕ≥T b˛&ÉT eékÕj·T+ #˚dü÷Ô≈£î≥T+u≤ìøÏ düVü≤j·T|ü&˚yê&ÉT. n|üŒÏes¡≈£î Ä~yêdüT\, ù|<äÁ|ü»\ <√|æ&û qT+&ç $eTTøÏÔ >∑T]+∫ Ä˝À∫düTÔqï sê+eT÷]Ô|”|ü⁄˝Ÿ‡yêsY ¬>]˝≤¢ <äfi≤\qT n≈£îÿq #˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. 1984qe+ãsY˝À uÛ≤sê´, |æ\¢\qT e~* bÕØº˝ÀøÏ e#êÃ&ÉT. Çø£n|üŒÏ qT+&ç ‘·qT neTs¡T&Éj˚Tés¡≈£î eT&ÉeT ‹|üŒì$|ü¢eø±s¡T&ÉT, Á|ü»\ Á|æj·T‘·eT Hêj·T≈£î&ÉT sêeT÷à]Ô.

<äfi¯ düuÛÑT´ì>± 1985`86 ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\T uÛÑÁ<ë#·\+,yÓ+ø£≤|ü⁄s¡+ Äs¡ZHÓ’»s¡¢‘√ ñ+≥÷ Ä~yêd” ¬s’‘ê+>±ìï Äs¡ZHÓ’CŸ#˚j·T&É+˝À sê+eT÷]Ô eTTK´ bÕÁ‘· b˛wæ+#ê&ÉT. eTq bÕØºã\|ü&É≈£î+&Ü #˚j·T&É+ ø√dü+ dü+ø£Hé|ü*¢ <äu≤“ ø£qïj·T´ nH˚dü÷sY u≤¢ø »q|ü<é n<Ûä ≈£åî&ÉT ø£‹Ô>∑Ïº ì˝≤Ã&ÉT. n‘·&ç Ä>∑&Ü\qTÁ|ü»\T uÛÑ]+#·˝Òì dæú‹˝À 1988˝À bÕØº n‘·&çì K‘·+#˚j·T&É+˝À sê+eT÷]Ô eTTK´ uÛÑ÷$Tø£ b˛wæ+#ê&ÉT. ‘·q J$‘·düVü≤#·] sê»ø£ÿ ‘·eT Ç<ä›s¡T |æ\¢\qT e~* 1986 HêÏøÏ$|ü¢y√<äéT+˝ÀøÏ sêe&É+˝À sê+eT÷]Ô ø£èwæ >=|üŒ~. yê]yÓ’yêVæ≤ø£ J$‘·+ nH√´q´+>± ñ+&˚~.

|üs¡«‘· X‚ÁDT\ bı&ç#˚ bı<Ó’›>∑\ >∑\ bÕπs >√<ëe] bı+¬>’|üÁ‹ s√E $|ü¢y√‘ÔC≤ìï ì+ù|Ä<äs¡Ù eT÷]Ô eTq sê+eT÷]Ô

1988 e÷]Ã˝À »]–q ãdüÔsY &ç$»Hé &û@πømyéTmdt &ç$»HéÁ|ü<∏äeT eTVü‰düuÛÑ˝À n<Ûä´≈£ åîì>± mqTïø√ã&çHê&ÉT. 1989ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À H˚wüq˝ŸbÕs¡Tÿ <äfi¯+≈£î &ç|üP´° ø£e÷+&ÉsY>±ã~©ô|’ yÓ[flq ˇø£Ï`¬s+&ÉT HÓ\˝À¢H˚ eT÷ø£yÓ*¢ Á>±eT+˝ÀX¯‘·èe⁄‘√ »]–q mHéøö+≥sY˝À sê»ø£ÿ neTs¡Tsê\sTT´+~.ãdüÔsY ñ<ä eT+˝À yÓTT<äÏ eTVæ≤fi≤ neTs¡Tsê\T ø±Áy˚T&é sê»ø£ÿ.

1989˝À bòÕ¬sdüTº ø£$T° Ábıf…ø£åHé <äfi¯+˝À düuÛÑT´&ç>± e⁄+≥÷Hêj·Tø£‘·«+ s¡ø£åD #·÷kÕ&ÉT. bÕØº Áø£eT•ø£åD, |ü≥Tº<ä\qT #·÷dæsê+eT÷]Ôì @.dæ.m+.>± Á|üyÓ÷Ÿ #˚XÊs¡T. 1991 pHé À e÷&éÁbÕ+‘êìøÏ ã~© nsTT´ &ç|üP´°>± u≤<Ûä´‘·\T d”«ø£]+#ê&ÉT.1991 qT+&ç ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\T Á|üuÛ≤‘Y Áô|dt j·T÷ìŸ≈£îu≤<Ûä´‘·\T ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. 1998 ∫es¡˝À e÷&é &ç$»Hé˝Àø√Vü≤ø£yÓT≥º ø£e÷+&ÉsY>±, @d”mdt>± ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\Tu≤<Ûä ‘·\T ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. 1999e dü+ˆˆs¡+ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À eT<›&éÁbÕ+‘êìøÏ ã~©nsTT´, eT÷&ÉT dü+e‘·‡sê\T Ä @]j·÷e⁄<äéT+˝À eT∞fl uÛ≤>∑eTj·÷´&ÉT. 2000 dü+ˆˆ˝À sê+eT÷]Ôø±Áy˚T&é dü«s¡íqT bÕØº |ü<ä∆‹˝À ô|[¢ #˚düT≈£îHêï&ÉT.

2001 ∫es¡ À ñ‘·Ôs¡ ‘Ó\+>±D≤ bÕØº Á|ü‹bÕ<äq y˚Ts¡≈£îÄ ÁbÕ+‘· f…Ás¡sTTHé, Á|ü»\T |ü]#·j·T+ ñqï sê+eT÷]Ôì‘Ó\+>±D≈£î ã~© #˚dæ+~. 2004 Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+‘√#·s¡Ã\T »]–q ø±\+˝À >√<ëe] ÁbÕ+‘·+˝À »]–q Á|üC≤b˛sê≤˝˝À #·Ts¡T>±Z bÕ˝§ZHêï&ÉT. 2004 qT+&ç 2005 es¡≈£îneTs¡T&ÉT ø±Áy˚T&é k˛eTqï Ábı≥ø£åHé <äfi≤ìøÏ ø£e÷+&ÉsY>±u≤<Ûä ‘·\T ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. á düeTj·T+˝ÀH˚ ø£Á¬s>∑T≥º\˝Àì »*¢e<ä› »]–q b˛©düT ø±\TŒ\˝À Ms√∫‘·+>± b˛sê&ç Hêj·Tø£‘·«ø±Áy˚T&é‡qT s¡øÏå+#ê&ÉT. 2005 ∫e] qT+&ç 2007 ∫e]es¡≈£îmHé° mdtC…&éd”`15e bÕ¢≥÷Hé˝À Ábı≥ø£ åHé u≤<Û ä´‘·\Tìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. ‘·q sê»ø°j·T #Ó’‘·Hê´ìï >∑T]Ô+∫ bÕØº 2007˝À&ûMd”myéT>± Á|üyÓ÷Ÿ #˚dæ+~.

2008 qT+&ç 2015 es¡≈£î Äj·Tq d”ÄsYd” dü|ü¢sTT <äfi¯+ø£e÷+&ÉsY>± Ä <äfi¯ ø£s¡Ôyê´\ìï+≥˙ ÁX¯<ä∆>±, u≤<Ûä ‘êj·TT‘·+>±ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. d”ÄsYd” n|üŒ–+∫q |üqT\T ÁX<ä∆>± ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT.d”ÄsYd” ã\>±\ yÓ+≥ ôd+Á≥˝Ÿ Øõj·THé yê´|üÔ+>± dü|ü¢sTT|üqT\T #˚dü÷ÔH˚ nH˚ø£ Ï.dæ.z.dæ.\˝À bÕ˝§ZHêï&ÉT.

#ê]Á‘ê‘·àø£yÓTÆq qj·÷>∑&Ûé ¬ssTT&é À sê+eT÷]Ô bÕ˝§ZHêï&ÉT.qj·÷>∑&Ûé Äj·TT<Ûë\T, ‘·÷≤\T, &É+|ü⁄\ ìs¡«Vü≤D˝À eTTUúÛÑ÷$Tø£ b˛wæ+#ê&ÉT. |æ.m˝Ÿ.õ.@. ìs¡«Væ≤+∫q 2010 eTTø£s¡+

47Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

Ä+ãTwt˝À bÕ˝§ZHêï&ÉT.

Äj·Tq ej·TdüT‡, nHês√>±´\qT <äèwæº À ô|≥Tº≈£îì 2015˝Àd”ÄsY; Äj·TqqT &ûπø˝Àì |ü•ÃeT ãdüÔsY &ç$»Hé ø£$T°˝ÀøÏã~© #˚dæ+~. n|üŒÏ qT+&ç neTs¡T&Éj˚Tés¡≈£î sê+eT÷]ÔH˚wüq˝ŸbÕs¡Tÿ ÁbÕ+‘·+˝À &ûMd”myéT>±, Á|üC≤dü+|òü÷\qT, »q‘·qdüsêÿsY\qT #·÷ùd u≤<Ûä ‘·\qT #·÷kÕ&ÉT.

ñ<ä eT nedüsê\ ø√dü+ ø√j·T, Væ≤+B uÛ≤wü\qT #·<äe&É+,e÷≤¢&É&É+ m+‘√ |ü≥Tº<ä\>± H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. Äj·÷ uÛ≤wü\˝ÀyÓ\Te&˚ kÕVæ≤‘· +, n<Ûä j·Tq+ #˚dü÷Ô ‘·q‘√Ï <äfi¯ düuÛÑT´\≈£îsê»ø°j·÷\T #Óù|Œyê&ÉT. ‘·qT Ç+Ïe<ä›H˚ eT÷&Ée ‘·s¡>∑‹ es¡≈£î#·<äTe⁄≈£îHêï&ÉT. bÕØº À <ëìï eT]+‘·>± yÓTs¡T>∑T|üs¡TÃ≈£î+≥÷bÕØº &Ü≈£îýÓT+≥¢qT n<Ûä´j·Tq+ #˚ùdyê&ÉT. bÕØº˝À nqés¡Z<Û√s¡DT\≈£î e´‹πsø£+>± b˛sê&É≥+˝À <äè&ÛÉ+>± ì\ã&Ü¶&ÉT.

ãdüÔsY À yÓTT<äÏ »q C≤>∑s¡DY n_Ûj·÷HéqT, dü ≤«E&ÉT+qT

m<äTs=ÿ+≥÷ ñ<äé÷ìï ì\u…≥º&É+˝À ‘·qe+‘·T bÕÁ‘·qT#·Ts¡T≈£î>± ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. X¯‘·èe⁄ eTqô|’ »]|æq <ë&ÉT\˝À,eTq+ X¯‘·èe⁄ô|’ #˚dæq <ë&ÉT\˝À ìã“s¡+>±, <Û Ó ’s ¡´+>±e⁄+&yê&ÉT. <ä+&Éø±s¡D´+˝À yÓTT<äÏ‘·s¡+˝À uÛÑØÔ nsTT´ ì\ã&çqsê+eT÷]Ô &û@πømyéTmdt &ç$»Hé n<Ûä ≈£åîì>± ¬s’‘ê+>∑ b˛sê≤\Tã\|ü&É&ÜìøÏ ø£èwædü*Œq Hêj·T≈£î&ÉT. Ä&É+ãsê\T˝Òì,<äTu≤sê˝Òì kÕ<ëd”<ë JeqXË’*, >∑&ÉT¶ø±˝+˝À <äè&Û É+>±,kÕVü≤dü+>± ì*∫q b˛sê≥ |üÏeT, bÕØº˝À ∫e] es¡≈£î$X¯«dü j·TT&ÉT>± ì\ã&É&É+, X¯‘·èe⁄≈£î yÓqTï#·÷|üì BÛs√<ä‘·Ô‘·Äj·Tq Ä<äsêÙ\T. Ç$ H˚Ï‘·s¡|ü⁄ $|ü¢eø±s¡T\≈£î ìs¡+‘·s¡+Áù|s¡D>± ì\TkÕÔsTT. Ç˝≤+Ï Ä<äsêÙ\T ñqï sê+eT÷]Ôìø√˝ÀŒe&É+ rÁeyÓTÆq qwüº+. neTs¡TìøÏ $qÁeT+>± CÀVü‰s¡T¢#ÓãT<ë+. sê+eT÷]Ô ÄX¯j·÷\qT ø=qkÕ–<ë›+.

Á|üeTTK Ä]úø£ $X‚¢wü≈£î&ÉT, d”ìj·TsY »s¡ï*düTº ø±Áy˚T&é yê&Éø£≥Tº Vü≤qTeT+‘·sêe⁄ ($.m#Y.)≈£î ìyê[.Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ ˝Àì ‘·÷s¡TŒ >√<ëe]

õ˝≤¢ eT+&Éù|≥˝À 1925 Ä>∑düTº 30qV ü ≤qTeT+‘ ·sêe⁄ »ìà+#ês ¡ T . 19dü+e‘·‡sê\≈£î mdt.mdt.m˝Ÿ.dæ. |üP]Ô# ˚kÕs ¡ T . M πsX ¯*+> ∑+ d ü+| ò ü Td ü+düÿs ¡D√<äéT+, C≤rjÓ÷<äé÷\Á| üu Û ≤e+‘√ bÕ≥T nu Û Ñ T ´< äj · TkÕV æ ≤‘ · ´+‘√q÷, ø £eT÷´ìd ü T º

sê»ø°j·÷\‘√q÷ Á|üuÛ≤$‘·eTj·÷´s¡T. ø£eT÷´ìdüTº dæ<ë∆+‘·ìã<ä›‘·, yêeT|üø£å uÛ≤yê\T>∑\ Vü≤qTeT+‘·sêe⁄ >±s¡T $‘·+‘·Te⁄nsTTq düs¡fi¯>±]ì Ä<äs¡Ù $yêVü≤+, ≈£î˝≤+‘·s¡ $yêVü≤+#˚düT≈£îHêïs¡T. yê]øÏ Ç<ä›s¡T ø=&ÉT≈£î\T, ˇø£ ≈£L‘·Ts¡T ñHêïs¡T.|æ\¢\≈£î ≈£L&Ü Ä<äs¡Ù $yêVü‰\T #˚kÕs¡T. ‘·q ø£+&É¢qT, uÛÖ‹ø£<˚Vü‰ìï eTs¡D≤q+‘·s¡+ yÓ’<ä´ ø£fi≤XÊ\≈£î Çyê«\ì ø√sês¡T.2016 &çôd+ãsY 13q ‘·q 91e @≥ ôV’≤<äsêu≤<é À ø±Áy˚T&éVü≤qTeT+‘·sêe⁄ >±s¡T eè<ë›|ü +‘√ düVü≤» eTs¡D+ bı+<ës¡T.Äj·Tq ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\≈£î ªÁø±+‹μ |üÁ‹ø£ Á|ü>±&ÛÉ kÕqTuÛÑ÷‹‘Ó*j·TCÒdüTÔ+~.

Ms¡ ‘Ó\+>±D b˛sê+ ø±\+˝À Vü≤qTeT+‘·sêe⁄ø£eT÷´ìdüTº bÕØº πø+Á<ä+˝À kÕº|t ø±s¡ ø£s¡Ô>± ñHêïs¡T. bÕØº ÀN*ø£\T ‘·sê«‘· qø£‡\“Ø, Áoø±≈£îfi b˛sê≥ ø±\+˝À $|ü¢eø±s¡T\|üøå±q ì*#ê&ÉT. uÛ≤eC≤\ |üs¡+>± $|ü¢y√<äé÷\ yÓ+≥e⁄+≥÷qï|üŒÏø° @ bÕØº˝ÀqT düuÛÑT´&ÉT ø±&ÉT. ∫e] es¡≈£îyêeT|üø£å ◊ø£ ‘· ø√s¡T≈£îHêïs¡T. q÷πsfi¢ nø√ºãsY $|ü¢e ~H√‘·‡yêìï

n+<äs¡÷ ø£*dæ »s¡T|ü⁄ø√yê\ì Äj·Tq ø√s¡T≈£îHêïs¡T.

65 j˚Tfi¯fl »s¡ï*düTº Á|ükÕúq+: 1952 qT+&ç »s¡à*düTº>±|üì #˚kÕs¡T. 1958˝À $XÊ˝≤+Á<Ûä |üÁ‹ø£≈£î Á|ü<ÛäeT $˝ÒK].Á|üC≤X¯øÏÔ, >=˝§ÿ+&É, áHê&ÉT, mø£Hê$Tø˘ f…ÆyéT‡ ˝≤+Ï |üÁ‹ø£ À¢|üì#˚kÕs¡T. ◊.mHé.mdt., j·TT.mHé.◊. ˝≤+Ï yêsêÔ dü+düú˝À¢|üì #˚kÕs¡T. HÓÁVüA ø±\+˝À bÕs¡¢yÓT+≥T $ ÒK]>± ñHêïs¡T.◊.mHé.mdt. $Áø±+‘Y˝À ã+>±¢< ˚X Ÿ j·TT<ä ∆+˝À yês¡ Ô\Tn+~+#ês¡T. &˚≤q÷´dt |ò”#·sY‡qT kÕú|æ+∫ 20 dü+ˆˆ\ bÕ≥Tìs¡«Væ≤+#ês¡T. &ç.mHé.m|òt. Çj·TsY ãTø˘‡ 15 dü+ˆˆ\ bÕ≥TrdüT≈£îe#êÃs¡T. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ <ä]Ùì Á|ü#·T]+#ês¡T. 8 dü+ˆˆsê\bÕ≥T &˚≤ Ä+Á<Û äÁ|ü<˚XŸ |üø£ å|üÁ‹ø£ q&çbÕs¡T. ñ<äéT+,Á|üC≤|ü+<∏ë, dü+πø‘·+ eTTqï>∑T nuÛÑT´<äj·T, yêeT|üø£å uÛ≤yê\T>∑\ nH˚ø£ |üÁ‹ø£\≈£î ¬s>∑T´\sY>± yê´kÕ\T sêkÕs¡T. yÓTT‘·Ô+>±5y˚\ yê´kÕ\T, 20 |ü⁄d ü Ôø±\T sêdæ, 12 |ü⁄d ü Ôø±\≈£îdü+bÕ<äø£‘·«+ eVæ≤+#ês¡T. Mø£åD+ |üÁ‹ø£ eékÕú|ü≈£î&ÉT>±Mø£åD+ eédüú ø√dü+ 15 dü+ˆˆ\T>± ìs¡+‘·s¡+ ÁX¯$T+#ês¡T.186 dü+∫ø£\T ‘˚e&É+˝À u≤<Ûä´‘·‘√ bÕ≥T 166 yê´kÕ\Tsêdæ ñqï‘· kÕúsTT˝À ø£s¡Ôe´ ìs¡«Vü≤D˝À ì*#ês¡T. ‘·q 60dü+ˆˆ\ »s¡ï*düTº nqTuÛÑyêìï (1952`2012) ªª»s¡ï*düTºn+‘·Ø«ø£åD+μμ˝À $es¡+>± sêkÕs¡T. dæ.&ç.ÄsY.dæ. ø£èwæ |òü*‘·+>±50 dü+ˆˆ\ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ (1956`2006) ñÁ<äZ+<ä+ yÓ\T>∑T#·÷dæ+~. <ëì yÓqTø£ Äj·Tq Ä˝À#·q\T, Áb˛‘ê‡Vü≤+, ø£èwæe⁄HêïsTT.

dü+düàs¡D

($T>∑‘ê 41e ù|J˝À......)

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹48

nyÓT]ø± nÁ>∑sê»´ Ä~Û|ü‘ê´ìï ìs¡+≈£îX¯+>± ø=qkÕ–+#˚+<äTπø45e n<Ûä ≈£åî&ÉT>± &√Hê Ÿ¶ C≤Hé Á≥+|t mìïø£

nyÓT]ø± n<Û ä ´≈ £ å î& çì nyÓT]ø± Á|ü»\T Á|ü‘·´ø £ å+>±mqTï≈£î+≤s¡ì »s¡T>∑T‘·Tqï Á|ü#ês¡+˝À ì»+ ˝Ò<äT. <Ûäq+,yÓ÷dü+ ¬s+&É÷ Òì bÕs¡¢yÓT+≥Ø, n<Ûä ø£å mìïø£\T Á|ü|ü+#·+˝Àmø£ÿ&Ü ˝Òe⁄. nyÓT]ø± n<Ûä´ø£å mìïø£˝À¢ yÓTC≤]° z≥¢‘√Á|ü‘·´ø£å+>± ÁbÕ<∏ä$Tø£ kÕúsTT˝À ¬>*∫Hê Ä bÕØº &Ó*π>≥Tz≥s¡¢\˝À yÓTC≤]° eT<ä›‘·T <=]øÏHê, m\ø√ºs¡˝Ÿ ø±˝ÒJ˝ÀyÓTC≤]° bı+<ä˝Òø£b˛‘˚ n<Ûä´≈£ åî\T ø±˝Òs¡T. ô|≥Tºã&ÉT\T,<Ûäìø£es¡Z+, nyÓT]ø±qT ø£+ÁÀ˝Ÿ #˚düTÔqï kÕÁe÷»´yê<ä Ä~Û|ü‘·eTTsƒê m\ø√ºs¡ Ÿ ø± ÒJ s¡÷|ü+˝À #Óø˘ ô|&ÉT‘·T+~. 538 z≥T¢qïm\ø√ºs¡ Ÿ ø± ÒJ #ê˝≤ ø°\ø£yÓTÆq~. mes¡T n<Ûä ≈£åî\T ø±yê˝Àìs¡ísTT+#˚ n~Ûø±s¡+ M]<˚. Á|ü» Ò mqTïø√e&É+, Á|üC≤kÕ«eT´+neT\e⁄‘·T+<äì >=|üŒ\T #Ó|üŒ&É+ ì»+ø±<äT. 30 ø√≥¢≈£î ô|’>±ñqï nyÓT]ø± »HêuÛ≤˝À 12ø√≥¢ eT+~ z≥s¡T¢Hêï øÏ+>¥ y˚Tø£sY‡e÷Á‘·+ Ä~Û|ü‘· eTTsƒêH˚.

nyÓT]ø± mìïø£ À¢ ¬>*#˚$ ¬s+&ÉT bòÕØº Ò, #·]Á‘· bı&Ée⁄Hêá ¬s+&ÉTbÕØº Ò Á|ür 4 dü+e‘·‡sê\≈£î ø£kÕ] e÷s¡T‘·T+≤sTT.ˇø√ÿkÕ] n<˚ n<Ûä´≈£åî\T ¬s+&ÉT kÕs¡T¢ mìïø£ ø±e&É+ ñ+~‘·|üŒ yπsyêfi¯ófl nø£ÿ&É n<Ûä ≈£åî\j˚T´ neø±X¯+ Ò<äT. ]|ü_¢ø£HébÕØº, &ÓeTÁø£Ïø˘ bÕØº\≈£î #Ó+~q yêfi‚fl n‘·´~Ûø£ kÕúsTT˝Àm\ø√ºs¡ Ÿ ø± ÒJ˝À ñ+≤s¡T. Ms¡T <˚XÊìï, Á|ü|ü+#êìï Ä]úø£,sê»ø°j·T s¡+>±\˝À n<äT|ü⁄ #˚düTÔqï X¯≈£îÔ\ì eT]∫ b˛≈£L&É<äT.dü+|ü<ä˝À, n~Ûø±s¡+˝À mes¡T n‘·´~Ûø£ yê≤ bı+<ë˝À‘˚\TÃ≈£îH˚+<äT≈£î e÷Á‘·y˚T á mìïø£\ ‘·‘·+>∑+ ‘·|üŒ eTs=ø£Ïø±<äT. ø=ìï kÕs¡T¢ yê]øÏ qeTàø£yÓTÆq |üs√ø£å Á|ü‹ì~Ûì mqTï≈£î+fÒeT]ø=ìï kÕs¡T¢ ‘·eT Á|ü‘· ø£å Á|ü‹ì~ÛH˚ mqTï≈£î+≤s¡T.

ˇø£ n+‘·sê®rj·T |ü]XÀ<ÛäHêdü+düú Á|ü|ü+#·+˝À dü>±ìøÏ ô|’>±dü+|ü<ä 65 eT+~ <ÛäHê&ÉT´\ (≈£îuÒs¡T\T) #‘·T˝À¢ ñ+fÒ, n+<äT˝À45 eT+~ ˇø£ÿ nyÓT]ø± dü+j·TTø£Ô sêÁcÕº˝À¢H˚ ñHêïs¡T nìÁ|üø£Ï+∫+~. yê]øÏ Á≥+|t Á|ü‘· ø£å Á|ü‹ì~Û. &√Hê˝Ÿ¶ Á≥+|t>±Á|üdæ~∆ #Ó+~q ã&Ü yê´bÕs¡y˚‘·Ô sê»ø°j·÷˝À¢øÏ e∫Ãq 18HÓ\˝À¢H˚, MT&çj·÷ Á|ü#ês¡+ #˚dæq ˇ|”ìj·THé b˛˝Ÿ‡, møÏ®Ÿb˛˝Ÿ‡≈£î, nyÓT]ø±‘√ bÕ≥T nìï<˚XÊ˝À¢qT Á|ü»\T Væ≤+#·T≈£îqï<ëìøÏ _Ûqï+>± n<Ûä ≈£åî&Éj·÷´&ÉT.

nyÓT]ø±˝À u≤ìdü‘·«+ s¡<äT›≈£î ÄHê&ÉT ]|ü_¢ø£Hé bÕØºøÏ#Ó+~q nÁãVü≤+ *+ø£Hé n<Ûä ≈£åî&ÉT>± ñqï|ü&ÉT #·≥º+ #˚kÕs¡T.H˚&ÉTC≤‘·´Vü≤+ø±s¡ yê´K´\‘√ düuÛÑT´\ eTqdüT ¬>\T#·Tø√e&É+,yêfi¯ófl Á≥+|tqT Á|ü‹ì~Û>± m+#·T≈£îHêïs¡+fÒ Ä bÕØº À X‚«‘·

C≤‹ <äTs¡Vü≤+ø±s¡+ m+‘·˝À‘·T>± yÓfi¯SflqT≈£îqï<√ ns¡ú+#˚düTø√e#·TÃ. Á≥+|t ‘·q $|üØ‘·yÓTÆq yê´K´\‘√ $<˚«wü, $<Ûä«+düsê»ø°j·÷\‘√ Áô|’eTØ Á|ü#ês¡+ ø=qkÕ–+∫ yÓTC≤]° X‚«‘·C≤rj·TT\qT (j·TTe‘·, ø±]àø£ ÁX‚DT\T, eT<Ûä ‘·s¡>∑‹) ¬s#·Ã>=ÏºeTT+<äTø=#êÃ&ÉT. ]|ü_¢ø£Hé bÕØº, Á≥+|t Hêj·Tø£‘·«+ ø£ düŒwüºyÓTÆqÄ~Ûø£ ‘ê yê<ëìï eTT+<äT≈£î ‘ÓdüTÔqï~. Á|ü>∑‹ ìs√<Ûäø£, es¡í$eø£å,$T\≥]düTº, eTTdæ¢+ yÓTÆHê]° e´‹πsø£, $<o e´‹πsø£ sê»ø°j·÷\düe÷Vü‰s¡+>±, ø£ bòÕdædüTº b˛ø£&É≈£î <ë]ì düT>∑eT+ #˚düT≈£î+≥÷˙#·, ìø£èwüº, ñqà‘·Ô Áù|˝≤|üq\≈£î ‘Ó>∑ã&ÉT‘·÷ Á≥+|t s¡÷|ü+˝Àne÷qMj·T X¯øÏÔ nyÓT]ø± n<Ûä ø£å |”sƒêìï n~Ûs√Væ≤+∫+~.

Á|ü|ü+#· <˚XÊ\ ÁX¯eTqT, eqs¡T\qT, e÷¬sÿ≥¢qT, y˚T<ÛädüT‡qTø=\¢>=≥º&É+ e\¢ nyÓT]ø± nÁ>∑sê»´+>± e÷]+~. ¬s+&√Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆+ eTT–dæq yÓ+≥H˚ 1945˝À Væ≤s√wæe÷,Hê>∑kÕøÏ\ô|’ nDTu≤+ãT\qT Á|üjÓ÷–+∫ \ø£å˝≤~ eT+~ne÷j·T≈£î\ ÁbÕD≤\qT ã*>=qï~. $j·T‘êï+ô|’ 10 dü+ˆˆ<ë&ç #˚dæ+~. 2003˝À Çsêø˘ô|’ <äTsêÁø£eTD #˚dæ <˚XÊ<Ûä ≈£åî&ÉTdü<ë›+ VüQùd‡HéqT Vü≤‘·e÷]Ã+~. \ø£å˝≤~ eT+~ Á|ü»\TÁbÕD≤\T ø√˝ÀŒj·÷s¡T. nH˚ø£ yÓqø£ã&çq <˚XÊ˝À¢ ‘·q≈£î ˝§+>∑ìÁ|üuÛÑT‘ê«\qT ≈£L*Ã ø°\Tu§eTà Á|üuÛÑT‘ê«\qT @s¡Œ]∫+~. Çsêø˘,Ä|üÈHé\˝À nyÓT]ø± s¡–*Ãq ∫#·TÃeT+&ÉT‘·÷ \ø£å ≤~ ÁbÕD≤\qTã*>=+≥÷H˚ ñ+~. Ç|ü&ÉT ‘êC≤>± dæ]j·÷˝À >∑‘· 10dü+ˆˆ\˝À 5 \ø£å\ eT+~ ÁbÕD≤\qT ø√˝ÀŒj·÷s¡T. 12 \ø£å\eT+~ ìsêÁXÊj·TT\j·÷´s¡T. >∑‘·+˝À ÇsêHé`Çsêø˘\ eT<Ûä´j·TT<ä∆+˝À ¬s+&ÉT <˚XÊ\≈£î Äj·TT<Ûë\T neTTà≈£îì ˝≤uÛÑ|ü&ç+~.H˚ÏøÏ dü]Vü≤<äT› düeTdü´\qT düèwæº+∫ Äj·TT<Ûä yê´bÕsêìïø=qkÕ–düTÔ+~.

Á|ü|ü+#· CHêuÛ≤ 730 ø√≥T¢. n+<äT˝À Á¬ø’düÔe⁄\T, eTTd¢æ+\Tø£*dæ 250 ø√≥T¢Hêïs¡T. ˇø£ÿ 21e X¯‘êã›+˝ÀH˚ C≤‘ê´+ø±s¡nyÓT]ø± 20 eTTdæ¢+ <˚XÊ\ô|’ neT\T »]|æq j·TT<ë∆\˝ÀeT÷&ÉTqïs¡ ø√≥¢ eT+~ eTTdæ¢+\T Vü≤‘· >±$+#·ã&Ü¶s¡T. ns¡uŸ<˚XÊ\˝Àì düT˙ï, wæj·÷ $uÛÒ<ëìï düèwºæ+∫q nyÓT]ø± düT˙ï\qTÁbı‘·‡Væ≤+∫ wæj·÷\ô|’ <ë&ÉT\T #˚sTTdüTÔ+~.

X¯s¡D≤s¡T ú\ düeTdü´qT düèwæ º+∫q~ nyÓT]ø±, Ç‘·s¡kÕÁe÷»´yê<ä <˚XÊ˝Ò. Ms¡T n+‘·sê®rj·T #·≤º\qT ‘·T+>∑˝À‘=øÏÿ <ë<ë|ü⁄ 20øÏ ô|’>± ù|<ä eTTdæ¢+ <˚XÊ\ô|’ j·TT<ë∆\≈£îbÕ\Œ&çq |òü*‘·+>± nyÓT]ø±, j·T÷s¡|t\ô|’ X¯s¡D≤s¡Tú\ düeTdüe∫Ã |ü&ç+~.

49Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

≈£Lú≤ n<Ûä ≈£åî&çì #·+|ü&ÜìøÏ mH√ï Á|üj·T‘êï\T #˚dæ+~.60 dü+ˆˆ\≈£î ô|’>± ≈£Lú≤ô|’ Ä]úø£ Ä+ø£å\qT neT\T #˚dæ+~.nHø£ <XÊ\ô|’ Ä+ø£å\T $~Ûdü÷Ô Á|ü|ü+#· e÷¬sÿŸô|’ >∑T‘êÔ~Û|ü‘ê´ìïø=qkÕ–düTÔqï~. Á|ü|ü+#·+˝À nH˚ø£ eP´Vü‰‘·àø£ ÁbÕ+‘ê˝À¢ ôd’ìø£kÕúesê\qT @sêŒ≥T #˚düT≈£îì, ndüe÷q ôd’ìø£ ˇ&É+ã&çø£\‘√uÛ≤s¡‘Y ≤+Ï <XÊ\qT ‘·q j·TT<ä∆s¡<∏ä #·Áø±\≈£î ø£fÒºdüT≈£î+≥T+~.Á≥+|t ‘êqT n<Ûä ≈£åî&çqsTT‘ ñÁ>∑yê<ä H|ü<∏ä + ñqï 17 <XÊ\qTnyÓT]ø±˝À ø±\T y Ó÷|ü˙j·T≈ £ î+&Ü $<Ûëq ìs¡ íj ·T+rdüT≈£î+≤qì Ä ù|s¡T¢ Á|üø£Ï+#ê&ÉT. n$` |òæ*ô|’Œ¤Hé‡, Çsêø˘,bÕøÏkÕÔHé, ÇsêHé, áõ|tº, Ä|üÈìkÕÔHé, k˛e÷*j·÷, dæ]j·÷,jÓTyÓTHé, ˝…ãHêHé, eT˝Òwæj·÷, düT&ÜHé, Ç+&√H˚wæj·÷, kÂBnπs_j·÷, j·TTHÓ’f…&é ns¡uŸ m$TπsŸ‡, e÷*, *_j·÷ <˚XÊ\T.

<äXÊu≤›\T>± bÕ\d”ÔHê düeTdü´ sêeDø±wüº+˝≤ s¡>∑T\T‘·TH˚ñ+~. nyÓT]ø± ÇÁC≤sTT˝Ÿ <äTsêàsêZ\≈£î e‘êÔdüT ìe«&Éy˚Tø±≈£î+&Ü ◊ø£´sê»´ dü$T‹˝À bÕ\d”ÔHê qT+&ç ÇÁC≤sTT˝ŸyÓ’<=\>±\qï rsêàHêìï Á|ürkÕ] MÀ #˚dü÷Ô edüTÔqï~. Ä$<ÛëHêHï ø=qkÕ–+#ê\ì Á≥+|t n+≥THêï&ÉT. Ç≥Te+Ï #·]Á‘·ø£*–q nÁ>∑sêC≤´ìøÏ Á≥+|t ˝≤+Ï yê&ÉT n~ÛHêj·T≈£î&ÉsTT‘˚uÛÑ$wü ‘Y |ü]D≤e÷\T m+‘·>± $ø£ÏkÕÔjÓ÷ Væ≤+#·&É+ ø£wüº+ø±<äT.

2008˝À nyÓT]ø±˝À ÁbÕs¡+uÛÑeTsTTq düuŸÁô|’yéT Á¬ø’dædtj·T÷s¡|tqT ‘·sê«‘· Á|ü|ü+#êìï eTT+#˚dæ+~. Ä dü+øå√uÛÑ+˝ÀÁ^düT˝≤+Ï <˚XÊ\T ø√\Tø√ Òø£ ≈£î<˚\j·÷´sTT. nìï <˚XÊ˝À¢qT,nyÓT]ø±˝Àq÷ e÷+<ä + |ü]dæú‘·T\T rÁe Á|üuÛ≤yêìï y˚düTÔHêïsTT.nÁb˛`nyÓT]ø± dü+‘·‹øÏ #Ó+~q q\¢ C≤rj·TT\ Hêj·T≈£î&ÉT>±Á|ü#êsêsê“¤≥+‘√ ¬>*∫ 8 dü+ˆˆ\T bÕ*+∫q, H√u…˝Ÿ XÊ+‹ãVüQeT‹ |ü⁄s¡cÕÿsêqï+<äT≈£îqï ˇu≤e÷ ø±\+˝À nyÓT]ø±$<˚XÊ˝À¢ CÀø±´ìï, j·TT<√∆Hêà<ëìï, ≈£îÁ≥*ï, Ä+ø£å*ï ô|+∫+<˚‘·|üŒ ‘·–Z+#· Ò<äT. q\¢C≤‹ MT<ä <ë&ÉT\T >∑‘·+ ø£Hêï ô|]>±sTT.nyÓT]ø±˝À kÕe÷q´ Á|ü»\ kÕe÷õø£, Ä]úø£, sê»ø°j·Ts¡+>±\˝À m<äTs√ÿ+≥Tqï @ ˇø£ÿ düeTdü´qT |ü]cÕÿs¡+#˚j·T˝Ò<äT. ne˙ï dü+øå√uÛÑ+ ø±s¡D+>± n~Ûø£+ nj·÷´sTT.nyÓT]ø±˝À q\¢yê]ì <=+>∑\T>±, u≤¢ø˘ e÷¬sÿ≥s¡T¢>±, Çfi¯fl≈£îø£Hêï\T y˚ùd yêfi¯ófl>± b˛©düT eédüú |ü]>∑DÏdüTÔ+~. q\¢ yêfi¯fl‘√n$<ä , ù|<ä]ø£+ n~Ûø£+>± ñ+&É&Éy˚T <ëìøÏ ø±s¡D+. ˇu≤e÷bÕ\q˝À q\¢yêfi¯fl J$‘·+˝À m≥Te+Ï e÷s¡TŒ sê Ò<äT. Ç|ü&ÉTÄ q\¢C≤‹ì \ø£å´+>± #˚düT≈£îì Á≥+|t X‚«‘· C≤‹ì ◊ø£´+#˚düTÔHêï&ÉT.

kÕ<Ûës¡D+>± ìs¡T<√´>∑ düeTdü ≈£î |ü]cÕÿs¡+ ø√dü+ n_Ûeè~∆dü+πøåeT ø±s¡´Áø£e÷\ mC…+&ÜqT #·÷|æ mìïø£˝À¢ eTT+<äT≈£î

kÕ>∑&É+ ñ+≥T+~.. ne⁄Ÿ k˛]‡+>¥ $<Ûëq+ e\¢H˚ ìs¡T<√´>∑düeTdü´ ô|]–+<äì $<˚o e´‹πsø£‘·qT ¬s#·Ã>=≥º&É+, u≤Vü≤´ø±s¡D≤\qT Á|ü<Ûëq+ #˚j·T&É+‘√ nyÓT]ø£Hé j·TTe‘·˝À eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ Á|üC≤˙ø£+˝À q÷‘·q ‘·s¡Vü‰˝À ‘·|ü&ÉT #Ó’‘·q´+ >∑\C≤rj·T‘ê uÛ≤yê*ï ô|+#·&É+ <ë«sê Á≥+|t C≤‹ ñHêà<ä+‘√bÕ≥T, C≤rj·T #êeìC≤ìï ô|+∫ b˛wædüTÔHêï&ÉT. <˚X¯+˝ÀqT,Á|ü|ü+#·+‘√qT |òüTs¡D≈£î dæ<ä∆+ #˚düTÔHêï&ÉT.

>∑‘·+˝À nyÓT]ø± mìïø£\ dü+<äs¡“¤+>± Ä <˚X¯ Ä]úø£ |ü]dæú‹,ñ<√´>∑ ø£\Œq, <˚X¯ uÛÑÁ<ä‘·, dü+πøåeT ø±s¡´Áø£e÷\T n˝≤π>Á|ü|ü+#·+˝À ‘·q |ü≥TºqT ø=qkÕ–+#·&É+ e+Ï n+XÊ\TÁ|ü#êsêÁkÕÔ\T>± ñ+&˚$. ákÕ] Á≥+|ü⁄ Ä Áø£e÷ìï |üP]Ô>±e÷]Ã y˚XÊ&ÉT. $<˚oj·TT\T, ñ<√´>±\ düeTdü´ Á|ü<ÛëqmC…+&Ü>± e÷]Ã y˚XÊ&ÉT. C≤‘· Vü≤+ø±s¡ yês¡dü‘ê«ìï Ç|ü&ÉTÁ≥+|t uÛÑTC≤\¬ø‘·TÔ≈£îHêï&ÉT. n+<äTπø nyÓT]ø± ñ<√´>±\qTuÛ≤s¡rj·TT\T ø=\¢>=&ÉT‘·THêïs¡ì, yÓTøÏ‡ø√ qT+&ç nyÓT]ø±edüTÔqïyêfi¯ófl πs|ædüTº\ì, Ädæj·Tq¢ ñ#êÃs¡DqT, $ø£˝≤+>∑bÕÁ‹πøj·TT\qT ùV≤fi¯q #˚j·T&É+, ‘Ó\¢ yêfi¯flqT Vü≤‘· #˚dæq q\¢yêfióflnq&É+, nyÓT]ø±≈£î sê≈£î+&Ü eTTdæ¢+\qT ìùw~Û+#ê\q&É+˝≤+Ï ñHêà<ä|üP]‘· Á|üø£≥q\T #˚düTÔHêï&ÉT. ìC≤ìøÏ á ‘·s¡Vü‰sê»ø°j·÷\≈£î eT÷˝≤\T nyÓT]ø£Hé sê»ø°j·T dü+øå√uÛÑ+˝ÀH˚e⁄HêïsTT. nyÓT]ø±˝À ô|s¡T>∑T‘·Tqï ‘·TbÕø° dü+düÿè‹,uÛ≤s¡rj·TT\ Vü≤‘· \T, q\¢C≤‹yê]ô|’ <ë&ÉT\T, f…Ás¡]düTº\ ù|]≥eTTdæ¢+ <˚XÊ\ qT+&ç nyÓT]ø±≈£î e#˚Ã yê]ô|’ uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆqìj·T+Á‘·D\T, mH√ï s¡ø£s¡ø±\ Ä+ø£å\T, ìùw<Ûë\T, Ç|üŒÏπøneT\T »s¡T>∑T‘·÷H˚ ñHêïsTT. Çø£ Á≥+|t bÕ\q˝À á s¡ø£yÓTÆqeéVü‰s¡ XË’* |üsêø±wüº≈£î #˚s¡&É+, bòÕdæ»+ Á|ü‘· ø£å+>±, q>∑ï+>±ø£fi¯fl≈£îø£≥º&É+ ‘·|üŒ eTs=ø£Ï »s¡>∑<äT. Á≥+|t m+#·T≈£îqï á$<Ûëq+ n+‘ê nyÓT]ø± >=|üŒ‘·Hêìï, eTTK´+>± X‚«‘· C≤‹>=|üŒ‘·Hêìï ì\u…≥º&É+ ø√dü+ e÷Á‘·y˚T. |òüTq‘· eVæ≤+∫qÁ|ü‘·´]∆ Væ≤\¢Ø øÏ¢+≥Hé z≥$TøÏ ø±s¡D≤\T Ç$ ø±e#·TÃ nìMT&çj·÷ #ÓãT‘·Tqï ø£<Û äHê\˙ï, ÄyÓT Á|ü»*ï ¬>\T#·Tø√ Ò<äH˚+<äT≈£î #Óù|Œ ≈£î+ÏkÕ≈£î\T ‘·|üŒ eTs=ø£Ï ø±<äT. u≤e÷Á|üuÛÑT‘·«+˝À 2007`2013 eT<Ûä $<˚o eéVü‰sê\ eT+Á‹>±,]|ü_¢ø£Hé bÕØº Hêj·T≈£îsê*>± ÄyÓT Á|üdüT Ô‘· |ü]bÕ\q$wüj·÷\≈£î u≤<ÛäT´sê\T ø£qTø£ Á|üuÛÑT‘·« e´‹πsø£ z≥T Á|üuÛ≤e+ø°\ø£yÓTÆq~ nH˚ <ëì˝À ø=+‘· yêdüÔe+ ñ+~ nqTø√e#·TÃ.Á|ü»\ eTÚ*ø£ düeTdü´\qT Á|ükÕÔ$+#·ø£b˛e&É+, $<Ûëqìs¡íj·÷\˝À e÷s¡TŒ\T Á|üø£Ï+#·ø£b˛e&É+, πøe\+ e´øÏÔ>∑‘·$eTs¡Ù\πø |ü]$T‘·yÓTÆ Á|ü#ês¡+ #˚j·T&É+, |üs¡‡q˝Ÿ áy˚TsTT˝Ÿ$ìjÓ÷–+∫ Á|üuÛÑT‘·« ø±s¡´Áø£e÷\T ìs¡«Væ≤+#·&É+ ˝≤+Ïø±s¡D≤\T Á|ü<Ûëq+ ø±<äT. mìïø£\T Á|ü»\ n_ÛÁbÕj·÷\≈£î

51Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

<ä[‘·T\ uÛÑ÷ b˛sê≥+uÛÑ÷$T Vü≤≈£îÿ ø=s¡≈£î pHé 7q dü+Á>∑÷sY À »]–q sê´©˝À

õ˝≤¢˝Àì |ü\T Á>±e÷\≈£î #Ó+~q y˚\ eT+~ bÕ˝§ZHêïs¡T.uÛÑ÷kÕ«BÛq b˛sê≥ ø£$T°øÏ #Ó+~q mÁs¡C…+&Ü\‘√ nH˚ø£ eT+~eTVæ≤fi¯\T bò˛À˝À¢ ø£ì|æ+#ês¡T. Ç‘·s¡ õ˝≤¢ πø+Á<ë˝À¢q÷Ç≥Te+Ï Á|ü<äs¡Ùq\T »]–q≥Tº>± yês¡Ô\T e#êÃsTT. bò À\Tm–dæq <ä[‘·, Ád”Ôyê<ä #Ó’‘·q´+, Á|üC≤kÕ«eT´ dü÷Œ¤]Ô dü+>∑e÷\ø£<∏äqT $ì|ækÕÔsTT.

|ü+C≤ãT˝À ¬s’‘·T ñ<ä e÷\≈£î düTBs¡È #·]Á‘· e⁄+~. nsTT‘˚uÛÑ÷kÕ«BÛq b˛sê≥ ø£$T° (uÛÑ÷.b˛.ø£.) H˚‘·è‘·«+˝À |ü+C≤ãT˝Àìe÷\yê ÁbÕ+‘·+˝À nH˚ø£ Á>±e÷˝À¢ »s¡T>∑T‘·Tqï b˛sê≤\T>∑‘·+˝À »]–q b˛sê≤\ ø£+fÒ nH˚ø£ $<Ûë\T>± _ÛqïyÓTÆq$.Ç$ ˇø£ ø=‘·Ô ‘·s¡Vü‰ ≈£î\/es¡Z b˛sê≤\T. á b˛sê≥+˝Àˇø£yÓ’|ü⁄ |ü+#êsTTr uÛÑ÷$T˝Àì eT÷&Ée e+‘·T uÛ≤>±ìøÏ ì»yÓTÆqVü≤≈£îÿ<ës¡T …’q <ä[‘·T\T e⁄+fÒ, eTs√ ~≈£îÿ yÓ÷dü+‘√, Á|üuÛÑT‘·«bÕ\Hê~Ûø±s¡T\ ≈£îeTà≈£îÿ‘√ Ä uÛÑ÷$Tì ø£u≤® #˚dæq <Ûäìø£ nÁ>∑≈£î\düTÔ\T, eTTK´+>± C≤≥T¢ e⁄Hêïs¡T. á b˛sê≥+˝À $<ë´s¡Tú\uÛ≤>∑kÕ«eT´+ >∑D˙j·T+>± e⁄+&É&Éy˚T ø±ø£ #ê˝≤ #√≥¢ yêfi¯¢#=s¡e eT÷\+>±H˚ Ä+<√fi¯q ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. eTVæ≤fi¯\ düe÷quÛ≤>∑kÕ«eTý˚T ø±<äT yêfi¯ó¢ eTT+<äT |”]ƒq e⁄Hêïs¡T. Á|ü|ü+Nø£s¡D,ø±s=Œπs°ø£s¡D H˚|ü<∏ä´+˝À $»è+_ÛdüTÔqï e´øÏÔyê<ëìï düyê˝Ÿ#dü÷Ô kÕeT÷Væ≤ø£‘·≈£î ø£ q÷‘·q qeT÷Hê>± eTT+<äT≈£î sêe&É+á e⁄<äéT $•wü º‘·. b˛sê≥+˝À @s¡Œ&çq ◊ø£´‘· yêfi¯ ¢J$‘·+˝Àq÷ Á|ü‹_+_düTÔqï~. dü$Twæº b˛sê≥ |ü⁄Hê~ô|’uÛÑ÷$Tì kÕ~Û+#·T≈£îqï <ä[‘·T\T dü$Twæº kÕ>∑T, dü$Twæº ÁX¯eT,Á|üC≤kÕ«$Tø£ |ü+|æDÏ nH˚ Á|üD≤[ø£qT s¡÷bı+~+#·T≈£îì,uÛÑ÷.b˛.ø£. C…+&Ü øÏ+<ä dü$Twæº uÛ≤eC≤˝≤ìï ì]à+#·T≈£îHêïs¡T.$düÔè‘· #·s¡Ã\ ‘·sê«‘· eT<Ûä ˝À dü÷s¡T´ì >∑Ts¡TÔ e⁄qï mÁs¡C…+&ÜqTø£$T° |ü‘êø£>± e⁄+&Ü\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïs¡T. UÒ&û Á>±e÷ìøÏ#Ó+~q <ä[‘·T\T 1976˝À ‘·eT≈£î πø≤sTT+∫q ìyêdü düú\+˝ÀC…+&Ü bÕ‹ cÕ$Tj·÷Hê\T y˚XÊs¡T. <Ûäìø£ ¬s’‘·T\, b˛©düT,Á|üuÛÑT‘·« n~Ûø±s¡T\ ìs¡“+<Ûä+, nDÏ∫y˚‘·\qT ~Ûø£ÿ]dü÷Ô, düT&ç>±*yêq\‘√ b˛sê&ÉT‘·THêïs¡T. @yÓTÆHê ø±˙ Ç|ü&ÉT yêfi¯ó¢ Ä düú ≤ìïe<ä\<ä\T#·Tø√ Ò<äT. Mfi¯ó¢ dü$Twæº e+≥XÊ\\ qeT÷HêqT ≈£L&ÜeTT+<äT≈£î ‘Ó#êÃs¡T. ≈£î≥T+u≤\˙ï ø£*dæ e+&ÉTø=ì ø£*dæuÛÀ+#˚kÕÔs¡T.

|ü+#êsTTr uÛÑ÷eTT\ y˚\+˝À b˛©düT\T, Á|üuÛÑT‘ê«~Ûø±s¡T\T,nÁ>∑ ≈£î\düTÔ\ ≈£îeTà≈£îÿ, yÓ÷kÕ\qT e´‹πsøÏdü÷Ô 2016 y˚T 24

dü+Á>∑÷sY õ˝≤¢ uÛÑyê˙>∑&Ûé≈£î #Ó+~q u≤\<éø£ ≤+ <ä[‘·T\T #˚dæqs√&ÉT¶ s√ø√ Ä+<√fi¯qô|’ b˛©düT\T ;uÛÑ‘·‡ø£s¡+>± ˝≤Øƒ#êsY®#XÊs¡T. ø±\TŒ\T ≈£L&Ü »]bÕs¡T. nHø£ eT+~ Ä+<√fiHêø±s¡T\T>±j·T|ü&Ü¶s¡T. |ü\Te⁄s¡T n¬sdüºj·÷´s¡T. |ü\Te⁄s¡T eTVæ≤fi¯\T ≈£L&Üb˛©düT\ ;uÛÑ‘ê‡ìøÏ >∑Ts¡j·÷´s¡T. ø√∫+>¥ ôd+≥sYøÏ yÓfi¯óÔqïÇ<ä›s¡T ne÷àsTT\qT |ü⁄s¡Twü b˛©düT\T á&çÃ á&çÃ ø=≤ºs¡T.Ä+<√fi¯q˝À bÕ˝§Zqï Ä Á>±e÷\qT y˚T 28q |üs¡ Ï+∫q bÂs¡düŒ+<äq ãè+<ä+ Ä ne÷àsTT\qT ø£*ùd|üŒÏøÏ yêfi¢ ø±fi¢ MT<äHê\T>∑T s√E\ ÁøÏ‘·|ü⁄ ø£$T*q >±j·÷\T Ç+ø± ‘êC≤>±H˚e⁄HêïsTT. nsTT‘˚ yêÏì #·÷|ü⁄‘·Tqï yêfi¯¢ yÓTTVü‰˝À¢ uÛÑj·T+ø±ø£ Ä‘·à$XÊ«düeT÷, b˛sê≥ <äè&ÛÉ dü+ø£\ŒeT÷ ø£ì|æ+#êsTT.b˛©düT ÒyÓTÆHê #Ój·T´˙, ÁbÕD≤\T b˛sTTHê düπs uÛÑ÷$Tì e<ä Ò~˝Ò<äì yêfi¯¢Hêïs¡T.

$T>∑‘ê yêfi¯ó¢ ≈£L&Ü Ç~ πøe\+ Ä]úø£ düeTdü´ ø±<äT,kÕe÷õø£ düeTdü ≈£L&Ü nHêïs¡T. Ç~ >ös¡yêìøÏ dü+ã+~Û+∫qdüeTdü ≈£L&Ü. |ü+C≤ãT˝À, eékÕj·T+˝À j·÷+Árø£s¡D, ÁøÏ$Tdü+Vü‰s¡ø£ eT+<äT\ Á|üjÓ÷>∑+‘√ |üXóÁ>±dü+ ‘·–Zb˛sTT+~. πøe\+ø±\Te ˇ&É¢≈£L, bı\+ >∑≥¢≈£L >∑&ç¶ |ü]$T‘·yÓTÆ+~. <ä[‘·T\≈£îuÛÑ÷$T Òq+<äTe\¢ <ä[‘· eTVæ≤fi¯\T nÁ>∑ ≈£î\düTÔ\ bı˝≤˝À¢øÏ>∑&ç¶ ø√düT≈£îsêe&ÜìøÏ yÓfi≤Ôs¡T. nø£ÿ&É yêfi¯ó¢ nÁ>∑≈£î\düTÔ\ #‘·T˝À¢mH√ï nee÷Hê\≈£î, n‘ê´#êsê\≈£î >∑Ts¡yê«*‡ edüTÔ+~.Ç|ü&ÉT yêfi¯ó¢ n≥Te+Ï nee÷Hê\qT uÛÑ]+#·<ä\TÃø√˝Ò<äT.yêfi¯¢ uÛÑ÷eTT\qT >∑T+Eø√e&ÜìøÏ b˛©düT, Á|üuÛÑT‘ê«~Ûø±s¡T\eT<ä›‘·T‘√, ≈£îÏ\ Á|üj·T‘êï˝À¢ <Ûäìø£ ¬s’‘·T\T e⁄+fÒ, <ä[‘·T\Te÷Á‘·+ ∫e] |æ] es¡≈£L uÛÑ÷$Tì e~˝Ò~ ˝Ò<äì >∑Ïº>±ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêïs¡T.

X¯‘êu≤›\ qT+&ç ‘·s¡ ‘·sê\T>± nee÷Hê\qT uÛÑ]dü÷Ô nÁ>∑≈£î˝≤\ ¬s’‘·T\ bı˝≤˝À¢ $‘·ÔHê\T y˚dü÷Ô, ø√‘·\T ø√dü÷Ô edüTÔqï<ä[‘·T\≈£î ‘·eT uÛÑ÷$T nH˚ uÛ≤eq ˇø£ ø£\>± e⁄+&ç+~. 54@fi¢ uÛÑ÷.b˛.ø£. Á|üeTTK ø±s¡ ø£s¡Ô, H˚qT Äj·Tq ù|s¡T ø±yê\H˚sêj·T&É+ Ò<äT, ¬s+&˚fi¢ øÏ+<ä≥ ‘·q kı+‘· bı\+˝À bÕs¡|üÏºq‘·q nqTuÛÑyêìï |ü+#·T≈£î+≥÷ ‘·qqT ‘êqT yÓTÆeT]b˛j·÷&ÉT.uÛÑ÷$T y˚\+˝À <ä[‘·T\ kÕeT÷Væ≤ø£ y˚\+bÕ≥ ø√dü+ 2014˝À»]–q düTBs¡ Èb˛sê≥+ q&ç|æq @&ÉT mì$T~ e+<ä\b˛sê≥ø±s¡T˝À¢ Äj·Tq ˇø£&ÉT. n|ü&ÉT ≈£L&Ü b˛©düT\T Ç˝≤π>Væ≤+düqT Á|üjÓ÷–+#ês¡T. Äj·Tq m+‘·>± >±j·T|ü&Ü¶&É+fÒdü+øÏ¢wüºyÓTÆq Ä|üπswüHé #˚j·÷*‡ e∫Ã+~. ø±fi¯¢˝À y˚dæq d”º˝Ÿ

|ü+C≤ãT ]b˛s¡Tº

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹52

Ç|ü&ÉT ≈£L&Ü H=|æŒô|&ÉT‘·Tqï~. >±j·T|ü⁄ H=|æŒ #ê˝≤ e⁄+~.nsTT‘˚ e÷ bı\+ nH˚ uÛ≤eq e\¢ ø£*Zq dü+‘√wü+ e÷≥TqH=|æŒ ‘Ó*j·T&É+ ˝Ò<äì n‘·qHêï&ÉT. Ä+π>¢j·T bÕ\q s√E\qT+&ç u Û Ñ÷$T ø√d ü+ »]π> b˛sê≤\qT N\Ã&Üìø Ï ,ã\V”≤q|üs¡Ã&ÜìøÏ bÕ\≈£î\T ≈£îÁ≥\T |üqTï‘·÷H˚ e⁄Hêïs¡T. ø±˙H˚&ÉT |ü+C≤ãT <ä[‘·T\T πødüT\+fÒ uÛÑj·T|ü&É¶+ e÷H˚XÊs¡T.

|ü+C≤ãT Á>±MTD bı+~ø£ ≈£î\ Ä~Û|ü‘·´+ô|’ Ä<Ûës¡|ü&çe⁄+~. Ä]úø£ eqs¡T\ô|’ eTTK´+>± eékÕj·T uÛÑ÷eTT\ô|’j·÷»e÷q´ Vü≤≈£îÿ\ $wüj·T+˝À ndüe÷q‘· e⁄+~. n+<äTø£ìá uÛÑ÷b˛sê≥+ ≈£î\ nD∫y˚‘·πø ø±ø£ ≈£î\‘·‘ê«ìøÏ ≈£L&Üe´‹πsø£+>± m≈£îÿô|≥ºã&ç+~. <ä[‘· b˛sê≥ø±s¡T\T kÕe÷õø£,Ä]úø£ $eTTøÏÔ b˛sê≤\qT CÀ&ç+#ês¡T. m+<äTø£+fÒ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À n~Ûø±s¡ ≈£î˝≤\T, n~Ûø±s¡ esêZ\T>± ≈£L&Ü e⁄HêïsTT.uÛÑ÷kÕ«eTT\T, ô|<ä› ∫qï <Ûäìø£ ¬s’‘·T\T #ê˝≤ es¡≈£î ô|’ ≈£î˝≤\≈£î#Ó+~q yês¡T. <ä[‘·T\T #ê˝≤ yTs¡≈£î uÛÑ÷$T Òì yêfió¢. Á>±e÷˝À¢Á|üuÛÑT‘·«, |ü+#êsTTr nH˚ ¬s+&ÉT s¡ø±\ dü$Twæº uÛÑ÷eTT\THêïsTT.$uÛÑ»q ‘·sê«‘· bÕøÏkÕÔHé≈£î yÓ[¢b˛sTTq yêfi¢ uÛÑ÷eTT\T, n≥T~≈£îÿ|ü+C≤ãT qT+&ç e∫Ãq yêfi¯¢≈£î |ü+#·>± $T–*q uÛÑ÷eTT\T,yês¡düT\T Ò≈£î+&Ü eTs¡DÏ+∫q yêfi¢ uÛÑ÷eTT\T Á|üuÛÑT‘·« uÛÑ÷eTT\øÏ+~øÏ ekÕÔsTT. Á|ü‹ Á>±eT |ü+#êsTTr nBÛq+˝À Á>±e÷ìøÏ#Ó+~q dü$Twæº Á|üjÓ÷»Hê\ ø√dü+ n+≥÷ ø=+‘· uÛÑ÷$Te⁄+≥T+~. |ü+C≤uŸ $˝ÒCŸ ˝≤´+&é ¬s>∑T´˝ÒwüHé Äø˘º, 1961Á|üø±s¡+ dü$Twæº eékÕj·T uÛÑ÷eTT˝À¢ 30 XÊ‘·+ md”‡ ≈£î˝≤\≈£î]»πs«wüHé ø£*Œ+#·ã&ç+~. Ä+<√fi¯q˝À bÕ˝§Z+≥Tqï |ü+C≤;ø£$, HÍ»yêHé uÛ≤s¡‘Y düuÛÑ ø±s¡ ø£s¡Ô düTF+<äsY dæ+>¥ ªø±–‘ê\ô|’56,000 mø£sê\ uÛÑ÷$T <ä[‘·T\≈£î πø≤sTT+#·ã&ç+~. ø±˙yêdüÔyêìøÏ ø£ÿ n+>∑Tfi+ uÛÑ÷$T ≈£L&Ü <ä[‘·T\≈£î Ò<äTμ nHêï&ÉT.|ü+#êsTTr uÛÑ÷eTT\T @≤ y˚\+ y˚j·Tã&É‘êsTT. <Ûäìø£ ¬s’‘·T\T&ÉMTà <ä[‘· ¬s’‘·T ù|s¡T‘√ y˚\+ bÕ&ç uÛÑ÷$Tì ø£u≤® #˚düT≈£î+≤s¡T.#ê˝≤ s√E\ qT+&ç <ä[‘·T\T nìï y˚~ø£\˝Àq÷ ‘·eT&çe÷+&éqT ˝ÒeBdüTÔHêïs¡T. ø±˙ yÓTT<äÏ ndü˝…’q ÁbÕs¡+uÛÑ+2008˝À ãsêï\ õ˝≤¢ Àì ãqsê Á>±eT+˝À »]–+~.

ãqsê b˛sê≥+: ˇø£ q÷‘·q ÁbÕs¡+uÛÑ+

<ä[‘·T\ ø√dü+ ]»s¡T« #˚j·Tã&çq uÛÑ÷eTT\qT yÓ÷dü+‘√,Á|üuÛÑT‘ê«~Ûø±s¡T\ ≈£îeTà≈£îÿ‘√ nÁ>∑≈£î\ <Ûäìø£ ¬s’‘·T\T ø£u≤®#˚düT≈£îHêïs¡T. 2008˝À yÓTT<äÏkÕ] ãqsê Á>±eT <ä[‘·T\Tá nHê´j·÷ìï >∑Ïº>± düyê˝Ÿ #˚XÊs¡T. ãqsê Á>±eTdüTÔ&ÉT ãVü‰˝Ÿdæ+>¥ Áø±+‹ø±Ø eTp›sY j·T÷ìj·THé C…+&Ü øÏ+<ä Á>±eT+˝À

250 <ä[‘· ≈£î≥T+u≤\qT @ø£+ #˚dæ, yêfi¯¢ Vü≤≈£îÿ\ >∑T]+∫‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. ◊ø£´ düMTø£s¡D eT÷\+>± yêfi¯¢˝À Vü≤≈£îÿ\>∑T]+∫q düŒèVü≤‘√ bÕ≥T kÕeT÷Væ≤ø£ X¯øÏÔ >∑T]+∫ ≈£L&Üne>±Vü≤q ô|]–+~. b˛sê≥ ◊ø£´‘· eT÷\+>± C≤Ÿ ≈£î\uÛÑ÷kÕ«eTT\≈£L, <Ûäìø£ ¬s’‘·T\≈£î neTTà&ÉTb˛sTTq &ÉMTà <ä[‘·T&ÉT<=s¡ø£&É+ nkÕ<ÛäýÓT Æb˛sTT+~. á b˛sê≥+˝À eTVæ≤fi¯\uÛ≤>∑kÕ«eT´+ >∑D˙j·TyÓTÆ+~.

b˛sê≥+ qT+&ç dü$Twæº nH˚ uÛ≤eC≤\+ |ü⁄Ïº+~. dü$Twæºy˚\+ bÕ≥ <ë«sê ãqsê <ä[‘·T\T Á>±e÷ìøÏ #Ó+~q 30XÊ‘·+ |ü+#êsTTr uÛÑ÷$T (‘=$Tà~ mø£sê\T)ì bı+~, dü$Twæº|ü≤º #˚sTT+#·T≈£îHêïs¡T. Ä‘·à>ös¡e+, e÷qe Á|ü‹wüº <äèwæº qT+&ç#·÷ùdÔ ‘=$Tà~ mø£sê\ uÛÑ÷$T ãqsê <ä[‘·T\≈£î ÁbÕD<ësTTì>±e÷]+~. uÛÑ÷$Tô|’ dü$Twæº j·÷»e÷q´+, dü$Twæº ÁX¯eT, düe÷q|ü+|æD° dæ<ë∆+‘·+ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç <ä[‘· kÕeT÷Væ≤ø£‘·qT |üÏwüº|üs¡TÃ≈£îHêïs¡T. ÄVü‰s¡ |ü+≥\T y˚j·T&ÜìøÏ #ê*q+‘· uÛÑ÷$T˝Ò<äT. n+<äTø£ì yêfi¯ó¢ u≤>± Ä˝À∫+∫ e], >√<ÛäTeT e+ÏkÕ+Á|ü<ëj·T |ü+≥\ ã<äT\T>± #·], ãØ‡+ e+Ï |üX¯óÁ>±dü|ü⁄|ü+≥qT mqTï≈£îHêïs¡T. á b˛sê≥+ dü$TwæºøÏ #Ó+~q uÛÑ$wü ‘YìsêàD+≈£L, <ëì Á|üjÓ÷»Hê\qT ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ ˇø£Á|üjÓ÷>∑XÊ\>± e÷]+~. Ä]úø£ ø√D+ qT+&ç #·÷dæq|ü⁄&ÉTuÛÑ÷$T˝À Á|ü‹ ≈£î≥T+u≤ìøÏ e∫Ãq ∫qï uÛ≤>∑+ Ø‘ê´ \_Û+∫qÄ uÛÑ÷$TøÏ n+‘· ÁbÕ<Ûëq´‘· ˝Ò<äT. Ä‘·à>ös¡e+, Á|ü‹wüº nH˚ø√D+ qT+&ç #·÷dæq|ü⁄&ÉT e÷Á‘·+ #ê˝≤ ÁbÕ<Ûëq´‘· e⁄+~.|ü<äø=+&ÉT eT+~‘√ mìï¬ø’q ˇø£ dü$T‹ ñ‘·Œ‹Ô, |ü+|æD°\eéVü‰s¡+ #·÷düT≈£î+≥T+~.

<ä[‘· kÕeT÷Væ≤ø£‘· uÛÑ$wü ‘Y b˛sê≤\≈£î #Û√<äø£ X¯øÏÔ>±q÷,n_Ûqï Á|üeè‹Ô>±q÷ e÷]+~. ãqsê Á|üjÓ÷>∑ yê´|æÔ ◊<˚fi¢≈£îô|’>± πø Á>±e÷ìøÏ |ü]$T‘·yÓTÆ+~. ø±˙ <ä[‘· kÕeT÷Væ≤ø£‘·nH˚ uÛ≤eC≤\+ yÓTT‘·Ô+ e÷\yê˝À yê´|æ+∫, <ä[‘·T\≈£î#Ó+<ë*‡q uÛÑ÷$Tì nÁø£eT+>± #˚õøÏÿ+#·T≈£îqï <Ûäìø£¬s’‘·T˝À¢ø£+|üq+ |ü⁄Ïº+∫+~.

X‚U≤: kÕeT÷Væ≤ø£‘· ‘·sê«‹ <äX¯

ãqsê kÕeT÷Væ≤ø£‘· uÛ≤eC≤\|ü⁄ ‘·sê«‹ Á|üjÓ÷>∑+ 2014˝Àãsêï˝≤ õ˝≤¢˝Àì X‚U≤ Á>±eT+˝À »]–+~. ãqsê <ä[‘·T\◊ø£ ‘· qT+&ç Áù|s¡D bı+~q |ü+C≤uŸ dü÷º&Ó+Ÿ‡ j·T÷ìj·THé(|”mdtj·T÷)≈£î dü+ã+~Û+∫q ø=+‘· eT+~ $<ë´s¡Tú\T Á|üuÛÑT‘·«]ø±s¡T¶\qT XÀ~Û+∫ ãsêï˝≤ Á>±eT+˝Àì |ü+#êsTTr uÛÑ÷eTT˝À¢<ä[‘·T\ yê≤qT ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T. Á>±eT+˝Àì <ä[‘·T\qT ◊ø£ +

53Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

#˚XÊs¡T. ]»sY« uÛÑ÷eTT\T Ä Á>±eT+˝Àì uÛÑ÷$T Òì ¬s’‘·T\≈£îmqï&É÷ \_Û+#· Ò<äT. $<ë´s¡Tú\ Hêj·Tø£‘·«+˝À <ä[‘· Á>±MTDn_Ûeè~∆ e+Ï |ü]bÕ\Hê ø±sê´\j·÷\ eTT+<äT <Û äsêï,Á|ü<äs¡Ùq, ô|òTsêyé yÓTT<ä …’q$ #˚dæ, ◊ø£ +>± b˛sê&ç <ä[‘·T\≈£îπø≤sTT+∫q uÛÑ÷eTT\qT bı+<ä&É+˝À $»j·T+ kÕ~Û+#ês¡T.ãqsê e˝…H˚ X‚U≤ <ä[‘·T\T ≈£L&Ü kÕ~Û+#·T≈£îqï uÛÑ÷$T˝Àdü$Twæº eékÕj·T+ #˚j·÷\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïs¡T. e´øÏÔyê<äuÛ≤eqqT e´‹πsøÏdü÷Ô dü$Twæº eékÕj·T|ü⁄ <ä[‘· kÕeT÷Væ≤ø£‘·nH˚~ XÊX¯«‘· y˚~ø£>± e÷]+~. ãqsê e …H˚ e÷qMj·T Á|ü‹wü,Ä‘·à>ös¡e+\ <äècÕº #·÷dæq|ü⁄&ÉT X‚U≤ b˛sê≥+ ≈£L&Ü Ä]úø£Hê´j·T+‘√ bÕ≥T kÕe÷õø£ Hê´j·T+ ø√dü+ »]–q b˛sê≥+.ãqsê e˝…H˚ X‚U≤ <ä[‘·T\T ≈£L&Ü kÕ+Á|ü<ëj·Tø£ |ü+≥\qTe~˝Òdæ |üX¯óÁ>±kÕìï |ü+&ç+#·&É+ yÓTT<ä\Tô|≤ºs¡T. <ä÷sêuÛ≤sê\T yÓfi¯¢&É+, uÛÑ÷kÕ«eTT\ #˚‘· nee÷Hê\T uÛÑ]dü÷Ô >∑&ç¶ø√j·T&É+ qT+&ç eTVæ≤fi¯\≈£î $eTTøÏÔ \_Û+∫+~.

á b˛sê≥|ü⁄ eTs=ø£ ÁbÕeTTK´‘· @+≥+fÒ Bìì $<ë´s¡Tú\TÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ç‘·s¡ Á>±e÷\ <ä[‘·T\T ≈£L&Ü $<ë´s¡Tú\<ä>∑Z]øÏ yÓfi¢&É+ yÓTT<ä\T ô|≤ºs¡T. yÓTT‘·Ô+ sêh+˝À b˛sê≤ìïyê´|æÔ #˚j·T&ÜìøÏ >±qT düTBs¡È #·s¡Ã\ ‘·sê«‘· b˛sê≤ìøÏ ìsêàDs¡÷|ü+ Çe«&ÜìøÏ, Ç‘·s¡ b˛sê≤\‘√ düeTq«j·T+ kÕ~Û+#·&ÜìøÏuÛ Ñ÷kÕ«BÛq b˛sê≥ ø£$T° @s¡Œ&ç+~. e÷\yê ÁbÕ+‘·+(dü+Á>∑÷s¡T, e÷qkÕ, |üÏj·÷˝≤, »\+<ÛäsY, \T~Ûj·÷Hê õ˝≤¢\T)˝Àì e+<ä ≤~ Á>±e÷˝À¢ uÛÑ÷.b˛.ø£. Hêj·Tø£‘·«+˝À b˛sê≤\T»s¡T>∑T‘·THêïsTT. <√yêu≤ ÁbÕ+‘·+˝À ≈£L&Ü Ç≥Te+Ïb˛sê≤\T »]π> dü÷#·q\T ø£ì|ædüTÔHêïsTT. á b˛sê≤˝À¢,u≤\<éø£˝≤+ b˛sê≥+ nìï+Ï ø£+fÒ Á|üeTTKyÓTÆq~. Çø£ÿ&É375 mø£sê\ $T>∑T\T uÛÑ÷eTT\THêïsTT. Ç+<äT˝À <ä[‘·T\yê≤ 125 mø£sê\T. 2014˝À uÛÑ÷.b˛.ø£. Hêj·Tø£‘·«+˝À ñeTà&ç y˚\+˝À uÛÑ÷$Tì bı+<ä&ÜìøÏ eTT+<äT es¡≈£L yêfi¯¢≈£îˇø£ÿ n+>∑Tfi¯+ uÛÑ÷$T ≈£L&Ü <=s¡ø£˝Ò<äT. 2014 @Á|æ˝Ÿ˝ÀÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq b˛sê≥+ô|’ uÛÑ÷kÕ«eTT\T, b˛©düT, Á|üuÛÑT‘·«n~Ûø±s¡T\T ì|ü\T ≈£î]|æ+#ês¡T. nsTTq|üŒÏø° b˛sê≥ ◊ø£ ‘·qT<Óã“rj·T˝Òø£b˛j·÷s¡T.

u≤\<éø£ ≤+: b˛sê≥ ◊ø£ ‘·

X‚U≤ $»j·T+ ‘·sê«‘· Ç‘·s¡ Á>±e÷˝À¢q÷ b˛sê≤\TÁbÕs¡+uÛÑeTj·÷´sTT. á b˛sê≤˝À¢ u≤\<é ø£˝≤+ b˛sê≥+ÁbÕ<Ûëq´‘· ø£*–q~. $T>∑T\T uÛÑ÷eTT˝À¢ 30 XÊ‘êìï <ä[‘·T\≈£îπø≤sTT+#ê\ì 1961˝À #·≥º+ #˚dæq|üŒÏø° <ä[‘·T\T ‘·eTyê≤ uÛÑ÷eTT\qT bı+<ä˝Òø£b˛j·÷s¡T. <Ûäìø£ ¬s’‘·T\T _HêMT

y˚\+ bÕ≥\‘√ <ä[‘·T\ yê≤ uÛ Ñ÷eTT\qT $T+>∑T‘·÷b˛j·÷s¡T. ‘·eT Vü≤≈£îÿ\qT ‘Ó\TdüT≈£îqï, dü$Twæº X¯øÏÔ #Ó’‘·q´+bı+~q <ä[‘·T\T uÛÑ÷.b˛.ø£.>± @s¡Œ&ç ñeTà&ç y˚\+ bÕ≥˝ÀuÛÑ÷eTT\qT bı+~, |ü≤º #˚sTT+#·Tø=ì e⁄eTà&ç eékÕj·÷ìïÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Çø£ÿ&É ≈£L&Ü 11 eT+~‘√ mìï¬ø’q ø£$T°dü$Twæº ñ‘·Œ‹Ô ` |ü+|æD°\qT #·÷düTÔ+~. ‘·sê«‹ y˚\+ bÕ≥ø√dü+ ø=+‘· Ä<ëj·÷ìï $T>∑T\TÃø=ì e⁄‘·Œ‹Ôì nìï≈£î≥T+u≤\≈£î |ü+#·T‘ês¡T. ø=+‘· uÛÑ÷$T˝À |üX¯óÁ>±kÕìï|ü+&çdü÷Ô $T>∑‘ê uÛÑ÷$T˝À ÄVü‰sê <ÛëHê´\T |ü+&çdüTÔHêïs¡T.ìqïÏ es¡≈£L ‘·eT ø±fi¢ #Ó|ü\T>± uÛ≤$+∫q <ä[‘·T\T H˚&ÉTÄ‘·à>ös¡e+‘√ ã‘·ø£&É+ uÛ Ñ÷kÕ«eTT\≈£î q#·Ã&É+ ˝Ò<äT.Á|üuÛÑT‘ê«~Ûø±s¡T\‘√ ≈£îeTà¬ø’ÿ ákÕ] ‹]– Ä uÛÑ÷eTT\qTø£ã*+#·&ÜìøÏ dæ<ä∆eTe⁄‘·THêïs¡T. nsTT‘ <ä[‘·T\T Ä uÛÑ÷eTT\ô|’<äè&ÛÉ+>± ì\ã&Ü¶s¡T. u≤\<é ø£˝≤+ yÓTT‘·Ô+ |ü+C≤uŸ≈£î ˇø£qeT÷Hê>± e÷]+~. e+<ä˝≤~ Á>±e÷\T X¯‘êu≤›\ øÏ+<äÏ≈£î\ düMTø£s¡D\qT ã<ä∆\Tø=&ÉT‘·÷ uÛÑ÷ b˛sê≤ìï $düÔè‘· Á|üC≤b˛sê≥+>± e÷s¡Ãã÷qT≈£îHêïs¡T. nsTT‘˚ á b˛sê≥ yês¡Ô\˙ïÁ|ü<Ûëq Á|ükÕs¡ e÷<Ûä e÷\≈£î n+≥sêìej·÷´sTT.

2014 b˛sê≥+˝À b˛©d ü T\ # ˚‹˝À <ës ¡ TD+>±<Óã“\T‹ì, nH˚ø£ yêsê\ bÕ≥T n|ükÕàs¡ø£ dæú‹˝À e⁄+&çq 40@fi¢ |üs¡+J‘Y øösY b˛©düT\ Á≈£Ls¡‘ê«ìï ‘·\T#·Tø=ì @&˚Ãdæ+~.y˚T+ uÛÑ÷eTT\qT bı+<ä&É+ e\¢ uÛÑ÷kÕ«eTT\ nee÷Hê\ qT+&ç$eTTøÏÔ bı+<ëeTT. á dü+‘√wü+ eTT+<äT b˛©düT ∫Á‘·Væ≤+dü\u≤<Û ä ∫qï<Ó ’b˛sTT+~ nqï<ëyÓT. Ä+<√fi¯q˝À bÕ˝§Zqï|”mdtj·T÷≈£î #Ó+~q |üèB∏« dæ+>¥ u≤\<é ø£ ≤+ $»j·T+ ‘·sê«‘·e÷≤¢&ÉT‘·÷ ªdü+Á>∑÷s¡T, ãsêï˝≤ õ˝≤¢\≈£î #Ó+~q <ë<ë|ü⁄20 Á>±e÷˝À¢ <ä[‘· düeTT<ëj·÷\T @s¡Œ&Ü¶sTT. n˝≤π>e÷\yê˝Àì $T>∑‘ê Á>±e÷˝À¢ <ä[‘·T\T kÕeT÷Væ≤ø£‘·ô|’Ä<Ûës¡|ü&ç ◊ø£ + ne⁄‘·THêïs¡Tμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ∫qï uÛÑ÷ø£eT‘ê˝À¢dü$Twæº eékÕj·T+ #˚dæq ‘·sê«‘·, ô|<ä› uÛÑ÷ ø£eT‘ê˝À¢ dü$TwæºeékÕj·T+ #˚j·T&É+ ˇø£ düyê˝Ÿ>± e÷]+~. á düyê˝ŸqT<ä[‘·T\T d”«ø£]+#ês¡T. dü$Twæº kÕ>∑T˝Àì Á|üjÓ÷»Hê\qT>∑T]Ô+#ês¡T. Çø£ÿ&É ≈£L&Ü dü$Twæº dæ<ë∆+‘·|ü⁄ |ü⁄Hê~ @+≥+fÒdü$Twæº j·÷»e÷q´+, dü$Twæº ÁX¯eT, Á|üC≤kÕ«$Tø£ |ü+|æDÏ.

ã&Í: b˛sê&É&É+ ø√dü+ #·<äTe⁄

ã&Í <ä[‘·T\T b˛sê≤ìï q&ç|æ+&ÜìøÏ #·<äTe⁄ sê‘·\≈£îÁbÕ<Ûëq´‘·qT Ç#êÃs¡T. bÂs¡ düŒ+<äq ãè+<ä düuÛÑT´\T sö<ëdt<Ûäs¡àXÊ\˝À Á>±eTdüTÔ*ï ø£*dæq|ü⁄&ÉT >√&É\ MT<ä uÛÑ>∑‘Ydæ+>¥,

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹54

bÕXŸ, #˚>∑Ty˚sê\ ø=fÒwüqT¢ #·÷dæ ÄX¯Ãs¡ b˛j·÷s¡T. uÛÑ÷.b˛.ø£.˝À|üP]Ôø±\|ü⁄ ø±s¡´ø£s¡Ô>± |üì#˚düTÔqï |üèB∏« dæ+>¥ e÷≤¢&ÉT‘·÷<ä[‘· düeTT<ëj·÷\T @s¡Œ&É ¶ Á>±e÷˝À¢ Á>∑+<∏ë\j·÷\TÁbÕs¡+_Û+#˚ jÓ÷»q ‘·j·÷¬s’+<äì #ÓbÕŒ&ÉT. Á>∑+<∏ë\j·TÄeX´ø£‘·qT >∑T]+∫ Á|ü•ï+∫q|ü⁄&ÉT ø£ j·TTe≈£î&ÉT n+uÒ<äÿsYqTø√Ÿ #˚dü÷Ô u≤<Ûä\ qT+&ç $eTTøÏÔ bı+<ä&ÜìøÏ b˛sê&Ü*‡e⁄+≥T+~. b˛sê&É&ÜìøÏ #·<äTe⁄ø√yê*‡ e⁄+≥T+~ nì #ÓbÕŒ&ÉT.dü+e‘·‡s¡+ øÏ+<ä≥ b˛sê≥+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq|ü⁄&ÉT Çø£ÿ&É ≈£L&Üb˛©düT\ ;uÛÑ‘·‡+ |ü⁄qsêeè‘·+ nsTT+~.

nk˛dæj˚TwüHé |òüsY &ÓyÓTTÁø£Ïø˘ ¬s’Ÿ‡ (@m|òt&ûÄsY)≈£î #Ó+~q$X‚düsY Á|ükÕ<é e÷≤¢&ÉT‘·÷ 16 Á>±e÷˝À¢ <ä[‘· düeTT<ëj·÷\Tmd”‡\≈£î πø≤sTT+∫q <ë<ë|ü⁄ 250 mø£sê\ uÛÑ÷$Tô|’ Vü≤≈£îÿqTkÕ~Û+#·T≈£îHêïs¡T. $T>∑‘ê Á>±e÷˝À¢ b˛sê≥+ ø=qkÕ>∑T‘·Tqï~nì #ÓbÕŒ&ÉT.

<ä[‘· eTVü‰ |ü+#êj·T‘Y

y˚T˝À |ü+#êsTTr uÛÑ÷eTT\ y˚ ≤ìøÏ eTT+<˚ 2015 @Á|æ À¢40 @fi¢ |üs¡+J‘Y øösY uÛÑyê˙>∑&Ûé À <ä[‘· eTVü‰ |ü+#êj·T‘YqTìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. Bì˝À e÷\yê ÁbÕ+‘·+˝Àì ◊<äT õ˝≤¢\≈£î#Ó+~q <ë<ë|ü ⁄ e+<ä Á>±e÷\ qT+&ç y˚˝≤~ eT+~bÕ˝§ZHêïs¡T. Ç+<äT˝À <ä[‘· kÕeT÷Væ≤ø£‘·qT eT]+‘· ã˝Àù|‘·+#˚j·T&ÜìøÏ, Ç‘·s¡ Á>±e÷\≈£î Bìì $düÔ]+#·&ÜìøÏ #·s¡Ã\T»]>±sTT. Ç+<äT˝À dü÷s¡ _+ã+ eT<Ûä ˝À e⁄qï mÁs¡ì C…+&Ü‘·eT dü+|òüT |ü‘êø£>± e⁄+&Ü\H˚ rsêàHêìï @ø±_ÛÁbÕj·T+‘√ÄyÓ÷~+#ês¡T. e÷]Ã 20q >±#√+ Á>±eT+˝À eTs=ø£ <ä[‘Y|ü+#êj·T‘Y »]–+~. á Á>±eT <ä[‘·T\T ≈£L&Ü uÛÑ÷$TìkÕ~Û+#·Tø=ì <ä[‘· düeTT<ëj·÷ìï @s¡Œs¡TÃ≈£îHêïs¡T. 102Á>±e÷\≈£î #Ó+~q <ä[‘·T\T á ø±qŒ¤¬sHé‡˝À bÕ˝§ZHêïs¡T. n|üŒÏqT+&ç nH˚ø£ ø±qŒ¤¬sHé‡\T »]>±sTT. »H˚&û Á>±eT ø±qŒ¤¬sHé‡ô|’nÁ>∑≈£î˝≤\ yêfi¯ó¢ »]|æq <ë&çì Á>±eTdüTÔ\T ‹|æŒø=≤ºs¡T.

n˝≤π> nHø£ Á>±e÷˝À¢ <ä[‘·T\T b˛sê≤ìï ø=qkÕ–düTÔHêïs¡T.nsTT‘˚ eT‘√sTT b˛sê≥ ÁbÕeTTK´‘· @+≥+fÒ á b˛sê≤ìï$<ë´]úqT Ò ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. yêfi‚¢ Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ês¡T.

ãH√sê˝À |”mdtj·T÷ $<ë´s¡Tú\ b˛sê≥+‘√ ñ‘ê‡Væ≤‘·T …’q,|ü≥ºD+˝À #·<äTe⁄‘·Tqï eT‘√sTT Á>±e÷ìøÏ #Ó+~q ne÷àsTT\Tdü+B|t øösY nH˚ $<ë´]úì Hêj·Tø£‘·«+˝À ø±˝ÒJ˝Àq÷,Á>±eT+˝Àq÷ ø£*dæø£≥Tº>± e⁄+≥÷ <ä[‘· ≈£î≥T+u≤\qT ◊ø£ +#˚XÊs¡T. düTBs¡È b˛sê≥+ ‘·sê«‘· uÛÑ÷$Tì kÕ~Û+#·Tø=ì dü$TwæºeékÕj·T+ #˚düTÔHêïs¡T. <ä[‘· düeTT<ëj·÷ìï @s¡ŒsêÃs¡T.

Ç˝≤π> mH√ï Á>±e÷\ >∑D≤+ø±\T e⁄HêïsTT. nsTT‘˚ UÒ&ûÁ>±eT b˛sê≥+ kÕÏ Òì~.

UÒ&û: n|üVü‰kÕ´ìøÏ >∑T¬s’q kÕe÷õø£ Hê´j·T+

1976˝À UÒ&û Á>±e÷ìøÏ #Ó+~q uÛÑ÷$T Òì ¬s’‘·T\≈£î Ç+ÏbÕ¢≥¢qT πø≤sTT+#ês¡T. |ü+C≤ãT, Vü≤sê´Hê ôV’≤ø√s¡Tº≈£î #Ó+~qˇø£ Ä<˚X¯+ Á|üø±s¡+ πø≤sTT+∫q uÛÑ÷$T˝À eT÷&˚fi¯¢ ˝À|ü⁄Ç\T¢ ø£≥Tºø√ø£b˛‘ uÛÑ÷$T yê|üdt rdüTø√ã&ÉT‘·T+~. ø±˙ Hê\Tπ>fi¢ÁøÏ‘·+ es¡≈£L yêfi¢≈£î ‘·eT≈£î uÛÑ÷$T πø≤sTT+#ês¡H˚ $wüj·T+‘Ó*j·TH˚ ‘Ó*j·T<äT. Á>±e÷ìøÏ #Ó+~q ø=+‘·eT+~ #·<äTe⁄≈£îqïj·TTe≈£î\T á $wüj·T+ ‘Ó\TdüTø=ì düs¡Œ+#Y, Á|üuÛ ÑT‘·«n~Ûø±s¡T\qT ø£*ùdÔ >∑&ÉTe⁄ nsTTb˛sTT+<äH kÕ≈£î #·÷|æ+#·&ÜìøÏÁ| üj·T‹ï+#ês¡T. ø±˙ u≤\<é ø £˝≤+ ‘·~‘·s ¡ Á>±e÷\b˛sê≤\‘√ Áù|s¡D bı+~q UÒ&û <ä[‘·T\T uÛ Ñ÷.b˛.ø£.Hêj·Tø£‘·«+˝À ‘·eT uÛÑ÷$Tì mÁs¡C…+&Ü\‘√ #·T≥TºeTTÏº, nø£ÿ&˚eTø±+ y˚XÊs¡T. <Ûäìø£ ¬s’‘·T\T, b˛©düT\ |”&Éq, u…~]+|ü⁄\qT…ø£ÿ#˚j·T≈£î+&Ü yêfi¯ó¢ ‘·eT uÛÑ÷$Tô|’ >∑Ïº>± ì\ã&Ü¶s¡T. Ç~

dü$Twæº eékÕj·÷ìøÏ dü+ã+~Û+∫q $wüj·T+ ø±<äT ø±˙ dü$Twæºe+≥XÊ\ Á|üjÓ÷>∑+ »]–+~ø£ÿ&É.

á yÓTT‘·Ô+ b˛sê≥+˝À b˛©düT, Á|üuÛÑT‘ê«~Ûø±s¡T\ bÕÁ‘·düŒwüº+>± <ä[‘· e´‹πsø£yÓTÆq<ääì s¡TEesTT+~. n~Ûø±s¡+ô|’nÁ>∑ ≈£î˝≤\≈£î #Ó+~q uÛÑ÷ j·T»e÷qT\ Ä~Û|ü‘· + e⁄+&É&Éy˚TBìøÏ ø±s¡D+. uÛ≤s¡rj·T øÏkÕHé j·T÷ìj·THé ≈£L&Ü á <Ûäìø£¬s’‘·T\ #Ó|ü#˚‘· À¢ e⁄+~. ø£qTø£ <ä[‘· b˛sê≤\≈£î e´‹πsø£+>±e⁄+~. nsTT‘˚ ø°s¡‘Y øÏkÕHé ‘·~‘·s¡ Ç‘·s¡ ¬s’‘·T, e÷qeVü≤≈£îÿ\,$<ë´]ú dü+|òü÷\T <ä[‘· b˛sê≤\≈£î eT<ä›‘·TìdüTÔHêïsTT.

|ü+C≤ãT˝À eékÕj·T+˝À uÛ Ñ÷kÕ«eT´ dü+ã+<Ûë\Tø±≈£î+&Ü ô|≥Tºã&ç<ëØ dü+ã+<Ûë\THêïj·TH˚ ne>±Vü≤qqT áb˛sê≤\T K+&çdüTÔHêïsTT. m+<äTø£+fÒ nÁ>∑≈£î˝≤˝À¢, bÕ\q˝À<ä[‘·T\ |ü≥¢ $eø£å nH˚~ áHêÏø° ˇø£ yêdüÔe+. 1961˝À<ä[‘·T\≈£î uÛÑ÷$Tô|’ ]»πs«wüHé ø£*Œ+#˚ #·≥º+ ‘·j·÷¬s’+~. ø±˙Ç|üŒÏ <ëø± n~ ø±–‘ê\πø |ü]$T‘·yÓTÆ+~. $<ë´s¡Tú\ #=s¡e‘√,uÛÑ÷$Tô|’ Vü≤≈£îÿ ø√dü+ <ä[‘·T\T ÁbÕs¡+_Û+∫q b˛sê≥+˝À$düÔè‘· Á|üC≤ b˛sê≤\≈£î neø±XÊ\T <ë– e⁄HêïsTT. <ä[‘·T\T‘·eT Vü≤≈£îÿ\ ø√dü+ b˛sê&É&ÉyÓTÆ‘˚ yÓTT<ä …’+~. á b˛sê≥+‘√bÕfÒ eTT+<äT≈£î ‘Ó∫Ãq dü$Twæº nH˚ qeT÷HêqT Á>±MTD ≈£eT÷´qT¢ì]à+#·&ÜìøÏ ôd’<ë∆+‹ø£ |ü⁄Hê~>± ñ|üjÓ÷–+#·Tø√e#·TÃ.

(düe÷j·÷+‘·sY p …’ 2016 dü+∫ø£ qT+&ç)

nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017 Áø±+‹56

eTTK´eT+Á‹ uÛ≤.».bÕ. Hêj·T≈£î&ÉT s¡|òüTesY <ëdt #Û·rÔdt>∑&é≈£îˇø£ yÓ’|ü⁄, ˇ&çXÊ b˛©düT n~Ûø±s¡T\T eTs√ yÓ’|ü⁄ dü]Vü≤<äT›\˝À>∑Ïº ì|òü÷qT @s¡Œs¡TdüTÔqï≥T¢ 2017 »qe]˝À Á|üø£Ï+#ês¡T.

Çø£b˛‘˚ 2016 ∫e] qT+&ç es¡Tdü>± $$<Ûä e´≈£îÔ\ <ë«sê,dü+düú\ <ë«sê eTT+<äT≈£î edüTÔqï XÊ+‹ #·s¡Ã\qT ≈£L&Ü$TwüHé 2017˝À uÛ≤>∑+>±H˚ #·÷&Ü*. 2016 nø√ºãsY À <˚X¯n‘·T´qï‘· Hê´j·TkÕúq+ düTÁ|”+ø√s¡Tº ø=\+_j·÷ ‘·s¡Vü≤˝À eTq<˚X¯+˝À ≈£L&Ü e÷y√sTTdüTº\‘√ #Û·rÔdt>∑&é Á|üuÛÑT‘·«+ XÊ+‹#·s¡Ã\≈£î |üPqTø√yê\ì dü÷∫+∫+~. ÄsY º Ä|ò t *$+>¥dü+kÕú|ü≈£î&ÉT ªÄ<Ûë´‹àø£ >∑Ts¡Te⁄μ Áo Áo s¡$X¯+ø£sY Á|üø£≥q ≈£L&Ün+<äT˝À uÛ≤>∑y˚T.

bÕ\ø£esêZ\T #˚|üÏºq $TwüHé`2017 ãVüQeTTK <ë&ç˝À$|ü¢y√<ä eT+ô|’ $wü+ ø£≈£ÿ&É+ n‹ ˙#·yÓTÆq, ùV≤j·TyÓTÆq s¡÷|ü+rdüT≈£î+~. <ä+‘Óyê&É≈£î düMT|ü+˝Àì &Û√˝Ÿø£ Ÿ ø=+&Éô|’ yÓj˚T´fi¢øÏ+<äÏ >∑DÒX¯ó&ç $Á>∑Vü≤+ 2017 »qe]˝À ø=+&Éô|’ qT+&ç @ø±s¡D≤\ #˚‘·H√ øÏ+<ä|ü&ç 16 eTTø£ÿ …’+~. yÓ+≥H˚ ◊.õ. ≈£\÷¢]Ç~ e÷y√sTTdüTº\ |òü÷‘·Tø£ #·s¡ >± Á|ü#ês¡+ yÓTT<ä\T ô|≤º&ÉT.»qe] 22 Hê&ÉT V”≤sêK+&é mø˘‡Áô|dt ¬s’\T |ü≤º\T ‘·|æŒ 18eT+~ Á|üj·÷DÏ≈ £î\T ÁbÕD≤\T ø√˝ÀŒ>±, 200 eT+~>±j·T|ü&çHês¡T. ◊.õ. ø£\÷¢ØøÏ e÷y√sTTdüTº Ò ø£\˝ÀøÏ e#êÃs¡T.yÓ+≥H˚ á <äTsê>∑‘·+ e÷y√sTTdüTº\ |üH˚ nHêï&ÉT.

b˛©düT\T »qe] 19 Hê&ÉT n‹ $cÕ<äø£s¡yÓTÆq #·s¡´≈£î‘Ós¡˝ÒbÕs¡T. Hêsêj·TD|üPsY õ˝≤¢˝Àì ô|òT&Ü>∑+ |ü]düsê\˝Àb˛©düT Ò eT+<äT bÕ‘·s¡qT neTsêÃs¡T. <ëìøÏ ã …’ ˇø£ u≤*ø£düVü≤ eTT>∑T Zs¡T eTVæ≤fi¯\T eTs¡DÏ+#·>±, eTs√ eTT>∑T Zs¡T>±j·T|ü&Ü¶s¡T. yÓ+≥H˚ ø£\÷¢] <ä+&ÉT s¡+>∑+˝ÀøÏ ~– ‘·eT<äTsêàsêZìï ø£|æŒ |ü⁄#·TÃø√e&ÜìøÏ e÷y√sTTdüTº\ eT+<äTbÕ‘·s¡>±yês¡Ô\≈£î møÏÿ+#ês¡T. eTs√ yÓ’|ü⁄ u≤~Û‘· Á|ü»\qT yÓ+fÒdüTø=ìÄ <ä+&ÉT Hêsêj·TD|üPsY À ìs¡düq sê´© Á|ü<ä]Ù+#ês¡T. nø£ÿ&ÉãdüÔsY mdt.|æ. eTT+<äTø=∫Ã ª>=&É›fi¯ófl, u≤D≤\‘√ |ü⁄s¡Twüß\T,ø±s¡+b˛&ç‘√ eTVæ≤fi¯\T e÷y√sTTdüTº\qT ‘·s¡e÷* n+≥÷¬s#·Ã>=≤º&ÉT.

<ä+&Éø±s¡D´+˝À ô|<Ó ›‘·T Ôq eT+<äTbÕ‘·s¡\ yÓ*øÏr‘·,Äj·TT<Ûë\ kÕ«BÛq+, Áù|\T&ÉT |ü<ësêú\T |ü≥Tºø√e&É+,e÷y√sTTdüTº\ uÛ≤Ø ˝§+>∑Tu≤≥T¢, ÇHêMT e÷y√sTTdüTº\ n¬sdüTº˝≤+Ï yês¡ Ô\T yÓ\T>∑T #·÷&Éì s√E ãVüQXÊ ˝Ò<˚yÓ÷!˝§+>∑Tu≤≥T¢, n¬sdüTº\T, ã÷≥ø£|ü⁄ mHéøö+≥s¡¢˝À eTs¡D≤\˝Àb˛©düT\T #·÷ù|yê]˝À n~Ûø£ XÊ‘·+ kÕ<Ûës¡D Á|ü»˝Òqqï~nH˚ø£ ì» ìsê∆s¡D\˝À yÓ\¢&Ée⁄‘√+~.

n˝≤π> 2017˝À yÓ\Te&ÉT‘·Tqï $$<Ûä ø√s¡Tº rs¡TŒ\qT

$TwüHé 2017˝À uÛ≤>∑+>±H˚ #·÷&Ü*. <˚X¯+˝Àì nH˚ø£ C…’fi¢ À@fi¢ ‘·s¡ã&ç ø√s¡Tº rs¡TŒ\≈£î H√#·Tø√≈£î+&Ü, u…sTT˝Ÿ‡ <=s¡ø£≈£î+&Üm+<äs√ $|ü¢eø±s¡T\TqïfÒ¢ #Û·rÔdt>∑&é, eTVü‰sêÁwüº C…’fi¢ À ≈£L&ÜñHêïs¡T. á eT<Ûä yê] πødüT\T |ü]cÕÿs¡+˝À b˛©düT ªªÁ|ü‘˚ ø£ÁX¯<ä∆μμ ø±s¡D+>± $TwüHé`2017 rs¡TŒ\T yÓ\Te&ÉT‘·THêïsTT.sêj·T|üPsY˝À n¬sdüºsTTq ¬s’‘·T\÷, yê´bÕs¡T\ô|’ ù|\T&ÉT|ü<ësêú\T <=]ø±j·TH˚ H˚|ü+‘√ õ˝≤¢ ø√s¡Tº 5>∑T]øÏ |ü<˚fi¯fl C…’\T•ø£å $~Û+∫+~. >∑&Ûé∫s√* õ˝≤¢ ø√s¡Tº˝À e÷y√sTTdüTº\‘√dü+ã+<Ûë\THêïj·TH˚ ‘·|ü&ÉT Äs√|üD\‘√ &Ûç©¢ Ábıô|òdüsYkÕsTTu≤u≤ (90XÊ‘·+ n+>∑yÓ’ø£\´+)qT, eTs√ q\T>∑T]øÏ J$‘·U…’B •ø£å $~Û+#ês¡T.

Á|ü»\ |üø£å+ eVæ≤+∫q y˚T<Ûëe⁄\qT, Vü≤≈£îÿ\ ø±s¡ ø£s¡Ô\qTb˛©düT\T $&Ée≈£î+&Ü y˚~ÛdüTÔHêïs¡T. 2017 »qe] ∫e]˝À»>∑›˝Ÿ|üPsY <ä>∑Zs¡ uÒ˝≤ u≤Ïj·÷ô|’ ◊.õ. ø£\÷¢] b˛©düT\T,n–ï dü+dü ú >∑÷+&Ü\T <ë&ç #˚dæ ãdü ÔsY e<ä* yÓfi≤¢\ìôV≤#·Ã]+#ês¡T.Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ, ‘Ó\+>±D≈£î #Ó+~q Hê´j·Tyê<äT\T,Á|üC≤kÕ«$Tø£yê<äT\T ãdüÔsY˝À neT\e⁄‘·Tqï sê»´Væ≤+düqT‘Ó\düTø√e&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+∫q+<äT≈£î ª#Û·rÔdt>∑&Ûé »q düTs¡ø£å #·≥º+μÁøÏ+<ä n¬sdüTº #˚dæ u…sTT˝Ÿ≈£î M\T˝Òì ‘·|ü&ÉT πødüT\T ô|ÏºC…’fiÀ¢ ô|≤ºs¡T. sê»´+ Á|ü»\ Vü≤≈£îÿ\qT nD∫y˚ùd <ë+À¢uÛ≤>∑+>±H˚ Ç˝≤ #˚düTÔHêïs¡T.

<ä+&Éø±s¡D´+˝À ì‘· ìs¡“+<ÛëìøÏ H˚&ÉT $TwüHé 2017 nìn+≥THêïs¡T. á eT÷&ÉT HÓ\˝À¢ sê»´ ìs¡“+<Ûëìï ns¡ú+# ˚d ü Tø√e&Üìø Ï n+<äTu≤≥T˝À ñqï $esê\ y˚Ts ¡≈ £ î#·÷ùdÔ...yÓTT‘· Ô+ <ä+&Éø±s¡D´+˝À <äøÏ åD, |ü•ÃeT, ñ‘· Ôs¡ÁbÕ+‘ê\˝À ¬s>∑T´\sY>± b˛©düT ≈£L+_+>¥‡ »s¡>∑&É+, ÇHêŒ¤s¡às¡¢HÓŸesYÿqT ‘·j·÷s¡T#˚j·T&É+, Á|ü»\qT ì‘·´+ y˚~Û+#·&É+düs¡«kÕ<Ûës¡D+>± e÷]+~. <äøÏåD ãdüÔsY &ç$»Hé˝À es¡Tdü>±nìï @]j·÷˝À¢q÷ »qe],Á|òæãe] e÷kÕ˝À¢ <ë&ÉT\T ìs¡«Væ≤+∫Á|ü»\qT nH˚ø£ s¡ø±\ Væ≤+dü\≈£î >∑T] #˚düTÔHêïs¡T. Ä <ë&ÉT˝À¢>∑T+&É+≈£î #Ó+~q $T©wæj·÷ düuÛÑT´&ÉT ø±. k˛&ç eT˝≤¢\TqT|ü≥Tºø=ì ø±*Ã #·+bÕs¡T. »qe] 25q πøs¡¢bÕ˝Ÿ @]j·÷˝À|üP˝Ÿe¬>¶ ùdºwüHé |ü]~Û˝À Á>±eT dü+|òüT Hêj·T≈£î&ÉT n+<ëqTø±*Ã #·+bÕs¡T. »qe] 29q ø£ùV≤] <äT˝À&ÉT˝À eT&Éÿ+ bıC…®(_&É¶ ‘·*¢)ì ø±*Ã #·+bÕs¡T. nø£ÿ&˚ ôw˝Ÿ y˚j·T&É+‘√ ‘ÓÁs¡+Á>±e÷ìøÏ #Ó+~q ø±s¡º+ ◊‘˚ #·ìb˛sTT+~. |òæÁãe] 10qu≤dü>∑÷&ÉT sƒêq |ü]~Û À ∫\ø£|ü*¢ e<ä› ˇø£ ø±Áy˚T&éqT ø±*Ã#·+bÕs¡T. Msê|ü⁄s¡+ ‘ê*ù|s¡T e<ä› eTs√ø£]ì >±j·T|üsêÃs¡T.|òæÁãe] 19q bÕy˚T&é @]j·÷ ø±e⁄sY>∑≥º˝À ˇø£ eTVæ≤fi≤ø±Áy˚T&éqT ø±*Ã#·+bÕs¡T. ø±*Ã #·+|æq nìï |òüT≥q\qTmHéøö+≥sY |òüT≥q\>±q÷, qø£‡˝…’≥T¢ ø±\TŒ˝À¢ #·ìb˛sTTq≥T¢

57Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

b˛©düT\T Á|üø£ÏdüTÔHêïs¡T.

|ü•ÃeT ãdüÔsY˝À »qe] yÓTT<äÏ yês¡+˝À >∑+>∑\÷sY,u… ’s¡+>∑&é @]j·÷˝À¢q÷, ¬s+&Ée yês¡+˝À H˚wüq˝Ÿ bÕsYÿ@]j·÷˝Àq÷, Ä yÓqTyÓ+≥H˚ »qe] ¬s+&Ée yês¡+˝ÀH˚»|üs¡T ÁbÕ+‘·+˝À es¡Tdü ≈£L+_+>¥\T »]bÕs¡T. »qe] 28q>∑+|üPsY≈£î #Ó+~q ø£&çÔ ;Ûe÷ (30 dü+ˆˆ\T), ôV≤e÷¢ düTø£à‹(16dü+ˆˆ\T), øÏs¡+<ä÷˝Ÿ dü+‘·≈£î yÓ[¢ edüTÔ+&É>± |ü≥Tºø=ì∫Á‘·Væ≤+dü\T ô|Ïº, q&Ée Òì dæú‹˝À ø±*Ã #·+|æ mHéøö+≥s√¢#·ìb˛sTTq≥T¢ Á|üø£Ï+#ês¡T. BìøÏ ìs¡düq>± Á|ü»\T ô|<ä›dü+K´˝À ø£~* øÏs¡+<ä÷˝Ÿ sƒêHêqT ô|òTsêyé #˚dæ X¯yê\qTkÕ«BÛq+ #˚düT≈£îHêïs¡T. Ä|t bÕØº Hêj·T≈£îsê\T k˛ì k˛&ç>∑+|üPsY≈£î e∫Ã Á|ü»\≈£î eT<ä›‘·Tì∫Ã+~. nõ‘Y CÀ–øÏ #Ó+~qø±+Á¬>dt bÕØº Vü≤‘· ≈£î >∑T¬s’q yê] ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\‘√ nôd+;¢e<ä› <Ûäsêï ìs¡«Væ≤+∫+~. ôV’≤ ø√s¡Tº À |æÏwüHé y˚dæ Vü≤‘ê´ø±+&Éô|’#·s¡ rdüTø√yê\ì ø√sês¡T. |òæÁãe] 5q |æ&çj·÷ »q‘·q düsêÿsYn<Ûä´≈£åî&ÉT ø±Áy˚T&é düT≈£îÿqT \ø£å´+>± #˚düTø=ì ÄÀ ô|ò’sY# ˚j·T& É+‘√ nø£ÿ& çø £ø £ ÿ& ˚ neTs¡T& Éj·÷´&ÉT. > ∑‘ · @&ÉTdü+e‘·‡sê\T>± n<Ûä´≈£åî&ç>±qT, 20 dü+e‘·‡sê\T>± nø£ÿ&Ée⁄<ä e÷ìøÏ Á|ü<Ûëq Hêj·T≈£î&ÉT>± |üì#˚dæq ø±Áy˚T&é düT≈£îÿ <ë<ëneTs¡‘·«+ @]j·÷ ñ<ä e÷ìøÏ rÁe qwüº+. Bìì ≈£L&Ü m<äTs¡Tø±\TŒ\ |òüT≥q>± b˛©düT\T ∫Á‹+#ês¡T. |òæÁãe] 18q >∑+|üPsYÁ>±eT+ ô|’øÏ Hê\T>∑T e+<ä\ eT+~ b˛©düT\T e∫Ã <ë&ç #˚dæÁ|ü»\qT nH˚ø£ ∫Á‘·Væ≤+dü\≈£î >∑T] #˚kÕs¡T. Ç+<äT˝À 40eT+~øÏ ô|’>± >±j·T\j·÷´sTT. e÷sYÃ 3 qT+∫ 7es¡≈£î eT<›&é,H˚wüq˝Ÿ bÕsYÿ @]j·÷˝À ≈£L+_+>¥\T ìs¡«Væ≤+∫q b˛©düTbÕØº\T Ç<ä›s¡T ¬s’‘·T\qT |ü≥Tº≈£îb˛j·÷s¡T.

<äsê“ &ç$»Hé˝À ìs¡+‘·s¡+>± <ë&ÉT\T, m<äs¡Tø±\TŒ\T»s¡T>∑T‘·÷H˚ ñHêïsTT. ã\e+‘·+>± dü¬s+&És¡T¢ #˚sTT+#·&É+,qø£‡˝Ÿ‡≈£î e´‹πsø£+>± ìHê<ë\T Ç|æŒ+#·&É+, uÛÑ÷kÕ«eTT\qT,dü+|òüT e´‹πsø£ X¯≈£îÔ\qT Äs¡ZHÓ’CŸ #˚dæ Á|ü<äs¡Ùq #˚j·T&É+ b˛©düT\ø±s¡´Áø£eT+ nsTTb˛sTT+~. »qe] 14q <Ûäìï ø£s¡ÿ @]j·÷dü+|òüT Hêj·T≈£î&ÉT ≈£î+»+ *+>±qT |ü≥Tºø=ì ø±*Ã #·+bÕs¡T.»qe] 16q #Ûê+<ä yÓT≥º e<ä› (ø±+ù|òTØ |òü÷Ÿ) ãTÁ<äqT|ü≥Tºø=ì ø±*Ã #·+bÕs¡T. MÏì ≈£L&Ü mHéøö+≥sY eTs¡D≤\T>±H˚Á|üø£Ï+#ês¡T. Ä¬sHé|üPsY b˛©düT ùdºwüHé |ü]~Û Àì ã÷s¡TZ+`‘√jTbÕs¡ À »]–q ã÷≥ø£|ü⁄ mHéøö+≥s√¢ ø£ &ç.$.dæ.m+.‘√ bÕ≥T6>∑Ts¡T ø±Áy˚T&é‡ neTs¡T˝≤´s¡T. <ë&ç, \÷°, n¬sdüT º\T,∫Á‘·Væ≤+dü\T, mHéøö+≥s¡T¢, ‘·|ü&ÉT πødüT\T, n‘ê´#êsê\Tì‘·´ø£è‘·´+ nsTTb˛j·÷sTT.

|ü•ÃeT Øõj·THé˝À eTTK´+>± eTVü‰sêÁwü º˝À dæ`60

ø£e÷+&√ <ë&ÉT\T ìs¡+‘·s¡+ ø=qkÕ>∑T‘·÷H˚ ñHêïsTT.∫Á‘·Væ≤+dü\T, ø±\TŒ\T, eTVæ≤fi¯\ n|üVü≤s¡D, n¬sdüTº\‘√bÕ≥T>± ø=‘·Ô>± ∫Á‘·Væ≤+dü\T ‘·sê«‘· ñ|ü, ø±s¡+ n~›$H√~Û+#·&É+ ≤+Ï Ä≥$ø£ $<ÛëHê\T ø=qkÕ–düTÔHêïs¡T. »qe]18q n|üVü≤]+∫q Ç<ä›s¡T eTVæ≤fi¯\ Ä#·÷øÏ Ç+‘·es¡≈£î Ò<äT.»qe] 19q u≤Áe÷>∑&Ûé ‘ê\Tø± eTs¡ÿHêsY Á|ü»\T dü$Twæº |üqT\T#˚düT≈£î+≥Tqï|ü&ÉT b˛©düT\T $#·ø£åD≤s¡Væ≤‘·+>± ø±\TŒ\T»]bÕs¡T. Á|ü»\T nH˚ø£ eT+~ >±j·T|ü&Ü¶s¡T. <ëìøÏ ìs¡düq>±Á|ü»\T y˚\ dü+K´˝À ø£~* Á|ü<äs¡Ùq ìs¡«Væ≤+∫ b˛©düT #·s¡ \qTK+&ç+#ês¡T.

ñ‘· Ôs¡ Øõj·THé˝À »qe] 10q Çs¡ŒHêsY Á>±eT+˝À(Hêsêj·TD |üPsY õ˝≤¢) °H˚õ nu≤“sTT eT+>∑fiŸ dü ≤MTì ø±*Ã#·+bÕs¡T. »qe] 19q e÷&é ø=+&É˝À¢ì |ü~›yÓT≥º Á>±eT+<ä>∑Zs¡ e+C≤ |ü<ë›qT, ¬>]˝≤¢ ø±Áy˚T&é #Ó’‘·TqT ø±\TŒ\T »]|æVü≤‘·´#˚XÊs¡T. eTs√ ø±Áy˚T&éqT >±j·T|üsêÃs¡T. |üPs¡« ãdüÔsY˝Àˇø£ <äXÊã› ø±\+>± »q‘·q düsêÿsY e´ekÕj·T s¡+>∑+˝À|üì#˚düTÔqï ø±Áy˚T&é sêeTkÕsTTì (‹s¡T|ü‹) |ü≥Tºø=ì ø±*Ã#·+bÕs¡T. nø£ÿ&˚ ø±Áy˚T&é düTõ‘Yì ø±*Ã #·+bÕs¡T. |òæÁãe]˝Àø=+&É>±+ b˛©düT\T &=¬øÿHé ø=Á<ë <ä>∑Zs¡ ø±\TŒ\T »]|æ 6>∑T]ø±Áy˚T&é‡qT Vü≤‘· #˚kÕs¡T. n+<äT˝À uÀ~Û* ÄsY.|æ.dæ. n<Ûä ≈£åî&ÉTsê+dæ+>¥, Á>±eT bÕØº ø±s¡´<ä]Ù ã\<˚yé, kÕúìø£ $T©wæj·÷|æ.m˝Ÿ. &ç|üP´° ø£e÷+&ÉsY eT+^¢, k˛ì, »$T*, k˛+&ç\TneTs¡T\j·÷´s¡T. e÷sYÃ 10q ≈£î>±¶CÀsY n&Ée⁄˝À¢ Ç<ä›s¡T¬>]˝≤¢\T ø±Áy˚T&é‡ nõ‘Y, ◊‘·T\qT b˛©düT\T ø±*Ã #·+bÕs¡T.

ø=‘· Ô ø±´+|ü⁄\T y˚j·T&É+, s√&ÉT¢ ì]à+#·&É+, b˛©düTπø+ÁBø£s¡DqT ô|+#·&É+, d”]j·Tdt>± <ë&ÉT\T ìs¡«Væ≤+#·&É+<ë«sê e÷y√sTTdüTº ñ<ä´e÷ìï nD#·&ÜìøÏ rÁe Á|üj·T‘êï\T#˚düTÔHêïs¡T. ìs¡“+<Ûä+ Á|ü‹|òüT≥q≈£î <ë]rdæ Á|ü»˝À¢ rÁee´‹πsø£‘· yÓ\T¢e˝≤ ô|\T¢ãT≈£î‘·T+~. |òæÁãe] 7q u…’˝≤~˝≤¢mHé.m+.&ç.dæ.ô|’ <ë&ç #˚dæ yêVü≤Hê\qT <Ûä«+dü+ #˚kÕs¡T.Á|ü‹<ë&çøÏ nedüs¡yÓTÆq C…*ÏHé ‘Ó#·TÃ≈£îHêïs¡T. e÷sYÃ 3q$Ts¡÷Ô Ÿ˝À s√&é zô|ì+>¥ bÕØºô|’ |æ.m˝Ÿ.õ.m. ø±Áy˚T&é‡ <ë&ç#˚dæ Ç<ä›]ì #·+bÕs¡T, Ç<ä›]ì >±j·T|üsêÃs¡T. e÷sYÃ 11q u…õ®<ä>∑Zs¡ |æ.m˝Ÿ.õ.@. ø±Áy˚T&é‡ kÕVü≤dæø£ <ë&ç #˚dæ dæ.ÄsY.|æã\>±\≈£î #Ó+~q 12 eT+~ì eT≥Tºu…≤ºs¡T. 4>∑T]ì>±j·T|üsêÃs¡T. 10 ‘·TbÕ≈£î\qT kÕ«BÛq+ #˚düT≈£îHêïs¡T. nìïÁbÕ+‘ê\˝Àq÷ $T©wæj·÷, |æ.m˝Ÿ.õ.m. ø±Áy˚T&é‡ ã÷; Á≤|t\T@s ¡ Œ]Ã b˛©d ü T\qT >±j·T| üs ¡ Ã& É+, ∫ø±≈ £ î | üs ¡ Ã& É+ø=qkÕ–düT ÔHêïs¡T. eTVü‰sêÁwü º˝Àì >∑&çÃs√*˝À düTsê®>∑&Û éÁbÕ+‘·+˝À yÓTÆì+>¥ |üqT\T ì*|æ y˚j·÷\ì &çe÷+&é #˚dü÷Ô

($T>∑‘ê 18e ù|J˝À......)

($T>∑‘ê 58e ù|J˝À......)

Á|æj·TyÓTÆq ø±Áy˚T&é‡, $TÁ‘·T˝≤sê!∫qï ì|üs¡e« <ëyêq˝yÓTÆqfÒº u…+>±˝Ÿ˝Àì &Ü]®*+>¥

õ˝≤¢, dæ*>∑T] düuŸ`&ç$»Hé, qø£‡\“Ø ÁbÕ+‘·+˝À ø±Áy˚T&é#ês¡T eTE+<ësY Hêj·Tø£‘·«+˝À e÷]ÿ‡»+` …ìì»+è÷y√Ä˝À#·Hê $<Ûëq+(H˚&ÉT e÷y√sTT»+)‘√ #Ó’‘·q´j·TT‘·yÓTÆ,dü+|òüTÏ‘·yÓTÆq dü+‘ê˝Ÿ ¬s’‘ê+>∑+ ìs¡«Væ≤+∫q kÕj·TT<ÛäeékÕj·T $|ü ¢e b˛sê≥+ uÛ≤s¡‘·<˚X¯ $|ü ¢e |ü<∏ëìïìπs›•+∫+~. n|üŒÏ qT+&ç qø£‡\“Ø πøe\+ s¡T ù|s¡T>±ø±ø£ ˇø£ sê»ø°j·T |ü+<∏ë≈£î Á|ürø£>± ì*∫+~. 2017 y˚T23 HêÏøÏ #ê]Á‘·ø£ qø£‡\“Ø kÕj·TT<Ûä ‹s¡T>∑Tu≤≥T≈£î 50edü+‘ê\T ì+&ÉT‘êsTT.

ø±Áy˚T&é e÷y√ H˚‘·è‘·«+˝Àì #Ó’Hê ø£eT÷´ìdüTº bÕØºHêj·Tø£‘·«+˝À Ä<ÛäTìø£ ø£èX‚Ãyé ]$»ìC≤ìøÏ e´‹πsø£+>±kÕ–+∫q ãèVü≤‘·Ôs¡ #·s¡Ã eT]j·TT kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e Áù|s¡D‘√ø±Áy˚T&é #ês¡T eTE+<ësY, ø£qΩjYT #·≥Ø® e+Ï yÓTT<äÏ ÁX‚DÏHêj·T≈£î\‘√ düVü‰ ô|<ä› dü+K´˝À e÷y√sTTdüTº $|ü¢eø±s¡T\Ts¡+>∑+˝ÀøÏ <ä÷ø±s¡T. dæ|æm+ &Ü]®*+>¥ õ˝≤¢ ø±s¡ <ä]Ù>± ñqï ø±Áy˚T&é #ês¡T eTE+<ësY 1963`65 eT<Ûä´ bÕØº˝Àn+‘·s¡Z‘· ôd’<ë∆+‹ø£ b˛sê+ ø√dü+ mì$T~ &Ü≈£îýÓT+≥¢qTπø&És¡¢˝À |ü+|æD° #˚XÊs¡T. Äj·Tq ù|<ä ¬s’‘ê+>±ìï e÷y√dæ<ë∆+‘ê\‘√ #Ó’‘·q´|üs¡#ês¡T. B+‘√ CÀ‘˚<ës¡¢≈£î e´‹πsø£+>±‹s¡T>∑Tu≤≥T≈£î s¡+>∑+ dæ<ä∆yÓTÆ+~.

1967 e÷]Ã qT+∫ ù|<ä ¬s’‘ê+>∑+ CÀ‘˚<ës¡¢ô|’, e&û¶yê´bÕs ¡ T\ ô| ’ ‹s ¡ T> ∑ Tu≤≥T # ˚d æ yê] u Û Ñ÷eTT*ïkÕ«BÛq|üs¡TÃø√Hês¡+_Û+∫+~. ÄHêÏ dæ|æm+ Hêj·T≈£î&ÉT, sêÁwüºôVA+eT+Á‹ CÀ´‹ãdüT Ä<˚XÊ\‘√ ô|<Ó›‘·TÔq <ë&çøÏ ~–qÁ|üuÛÑT‘·« kÕj·TT<Ûä b˛©düT ã\>±\≈£L ¬s’‘ê+>±ìø° y˚T 23qqø£‡\“] Á>±eT+ e<ä› »]–q kÕj·TT<Ûä |òüTs¡D˝À ˇø£ b˛©düTeTs¡DÏ+#·>± y˚T 25q Á|ükÕ<é CÀ‘Ó e<ä› Á|ü»\ô|’ b˛©düT\T$#·Ã¤\$&ç>± »]|æq ø±\TŒ˝À¢ Äs¡T>∑Ts¡T eTVæ≤fi¯\T, Ç<ä›s¡T|æ\¢\‘√ düVü‰ 9 eT+~ Á|ü»\T H˚\ø=]>±s¡T. #Ó’Hê˝Àì ô|øÏ+>¥πs&çjÓ÷ qø£‡\“Ø ‹s¡T>∑Tu≤≥TqT ªªedü+‘·ø±\ y˚T|òüT>∑s¡®qμμ>±n_Ûe]í+∫+~. bÕ\ø£esêZ\T Ä ‹s¡T>∑Tu≤≥TqT eT÷&ÉT

HÓ\˝À¢H˚ nD∫y˚XÊsTT. nsTT‘˚ n~ <˚X¯yê´|üÔ+>± ù|<ä¬s’‘ê+>∑+˝À #Ó’‘·Hê´ìï s¡–*Ã+~. yê]˝À ìÁ<ëDyÓTÆ ñqïMs¡‘ê«ìï y˚T˝§ÿ*Œ+~. nq‹ ø±\+˝ÀH˚ qø£‡\“Ø C≤«\\T<˚X¯yê´|üÔ+>± lø±≈£îfi¯+ (Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ)— eTTcÕVü≤] (;Vü‰sY)—\œ+|üPsY, UÒØ, ‘Ó¬s’ (ñ‘·Ôs¡ Á|ü<˚XŸ)— <˚Áu≤, >√|”e\¢uÛÑ|üPsY,;sYuÛÑ÷+, k˛HêsY|üPsY, ø±+ø±‡ (u…+>±˝Ÿ)— |ü+C≤uŸ, πøs¡fi¯,‘·$Tfi¯Hê&ÉT, ˇ&çXÊ, ø£oàsY, nk˛+, Á‹|ü⁄s¡ sêÁcÕº\≈£îyê´|æ+#êsTT. uÛÑ÷kÕ«eTT\≈£î eT<ä›‘·T>± e∫Ãq b˛©düT,bÕsê$T\≥Ø ã\>±\≈£î, uÛ≤s¡‘· ôd’Hê´\≈£î e´‹πsø£+>±¬s’‘ê+>∑+ kÕj·TT<ÛäyÓTÆ kÕ–+∫q ¬>]˝≤¢ j·TT<ä∆+‘√ uÛ≤s¡‘·bÕ\ø£esêZ\‘√ bÕ≥T kÕÁe÷»ýê<äT\TuÛÑj·T ø£+|æ‘·T\j·÷´s¡T.ÄHêÏ $|ü¢e yÓ\T¢e˝À Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝Ò ø±<äT, |ü≥ºDÁbÕ+‘ê\T ≈£L&Ü u≤>± Á|üuÛ≤$‘·eTj·÷´sTT. $<ë´]új·TTe»qT\ Hêj·Tø£‘·«+˝À kÕ–q |ü≥ºD ¬>]˝≤¢ j·TT<ä∆+‘√u…+>±˝Ÿ sê»<Ûëì ø√˝Ÿø£‘ê q>∑s¡+ n≥Tº&ÉTøÏb˛sTT+~.

á ‹s¡T>∑Tu≤≥T ÁbÕeTTK´‘·qT $e]dü÷Ô ø±Áy˚T&é #ês¡TeTE+<ësY Ç˝≤ nHêïs¡T: 1. ¬s’‘·T\T uÛÑ÷$T, |ü+≥ ø√dü+ø±ø£ sêC≤´~Ûø±s¡+ ø√dü+ b˛sê&Üs¡T— 2. Á|üuÛÑT‘·« kÕj·TT<Ûäã\>±\ô|’ kÕj·TT<Ûä b˛sê≤ìï q&çbÕs¡T— 3. kÕ+Á|ü<ëj·Tø£Äj·TT<Ûë\ô|’H˚ Ä<Ûës¡|ü&ç X¯Á‘·T ã\>±\ô|’ <ë&ÉT\T #˚dü÷Ô‘·TbÕ≈£î\qT kÕ«BÛq+ #˚düT≈£îHêïs¡T— 4. b˛sê≥+˝À ‘·eTdü«+‘· ø±fi¢ô|’ ì\ã&Ü¶s¡T— 5. ]$»ìC≤ìï m<äTs√ÿe&É+ <ë«sêHá b˛sê≥+ n_Ûeè~∆ nsTT´+~— 6. e÷y√ Ä˝À#·Hê$<ÛëHêìï ¬s’‘ê+>∑+˝ÀøÏ rdüT ¬øfi¯ ¢&É+ <ë«sê e÷Á‘·y˚T]$»ìC≤ìï m<äTs√ÿ>∑\eTì á b˛sê≥+ ìs¡÷|æ+∫+~.

e÷]ÿ‡»+` …ìì»+è÷y√ Ä˝À#·Hê $<ÛëHêìï, kÕj·TT<ÛäeékÕj·T $|ü¢e+ Çs¡TdüT>± q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢yêìï$»j·Te+‘·+ #ùd \ø£å +‘√ Á|üC≤ôd’Hê´ìï ì]à+#·&É+, kÕj·TT<Ûäb˛sê≥+ <ë«sê ÁbÕ+‘ê\ yêØ>± n~Ûø±sêìï kÕ«BÛq+#˚düTø√e&É+, eTT+<äT Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\qT $eTTøÏÔ #˚dæn+‹eT+>± |ü≥ºD≤\qT #·T≥TºeTTÏº <˚X¯yê´|üÔ+>± $»j·T+kÕ~Û+#·&ÉeTH˚ Bs¡Èø±*ø£ Á|üC≤j·TT<ä∆ |ü+<∏ëì uÛ≤s¡‘·<˚X¯ ì]›wüº|ü]dæú‘·T\≈£î düè»Hê‘·àø£+>± nq«sTT+∫q |òü*‘·y˚T eTVü≤‘·Ôs¡

Áø±+‹ nø√ºãs Y2016-e÷sYÃ 2017

qø£‡\“Ø kÕj·TT<Ûä $|ü¢e yÓ\T¢e 50e yê]¸ø√‘·‡yê\qT Á>±eTÁ>±e÷Hê $|ü¢y√‘ê‡Vü≤+`ñ‘ÔC≤\‘√ »s¡|ü+&ç!

qø£‡\“Ø e÷s¡Zy˚T uÛ≤s¡‘· |”&ç‘· Á|ü»\ $eTTøÏÔøÏ @¬ø’ø£ e÷s¡Z+! Á|üC≤j·TT<ä∆ C≤«\˝À¢ kÕÁe÷»ýê<ë˙ï, uÛÑ÷kÕ«e÷´˙ï uÛÑd”à|ü≥\+ #˚<ë›+!

q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢yêìï $»j·Te+‘·+ #˚<ë›+!

yê]¸ø√‘·‡e+

kranti oct-march 2017 -final€¦ · Áø±+‹ nø√ºãs y2016-e÷syÃ 2017 3 ø£*dæ...

Documents