kpss’ye nasil ÇaliŞmaliyiz - fotokopion...2- kpss çıkmış sorular konu konu taranmalıdır....
TRANSCRIPT
KPSS’YE NASIL ÇALIŞMALIYIZ
KPSS Matematik Dersine Nasıl Çalışılır
MATEMATİK DERSİNE ÇALIŞMA YOLLARI
1-Matematik Dersi çalışmaya başlamadan önce her ünite için ön hazırlık yapmış
olarak gerekir. Derslerde öğretmenin konu anlatımı ve verdiği örnekler dikkatle
izlenmeli, anlaşılmayan ve eksik kalan noktalar hemen sorulmalıdır.
Öğretmenin soru çözmede kullandığı kısa yollar birimler, formüller ezberlenmek
yerine sebep-sonuç ilişkisi kurarak öğrenilmelidir.
2- KPSS çıkmış sorular konu konu taranmalıdır. Bireysel Çalışmalarda
Matematik dersindeki konular derste iyi öğrenilmiş olsa bile, düzenli test
çözülmezse çok çabuk unutulur. Bu derste başarılı olabilmek için ön yargısız,
sabırlı ve programlı olmak şarttır.
Konu konu ve günü gününe çalışmak zorunludur. Bu çalışmalarda çözülemeyen
soruların vakit kaybetmeden doğru çözümleri öğrenilmelidir. Mümkün
olduğunca çalışmalar çok sayıda ve farklı tarzda sorular ile zenginleştirilmelidir.
Matematik dersindeki başarısızlığın temeli, kişinin yapması gereken
çalışmaları zamanın da ve yeteri kadar yapmamasıdır.
Düzenli çalışılıp, gerekli altyapı oluşturulduğunda matematiğin eğlenceli yönü
fark edilecektir.
TÜRKÇE DERSİNİN İÇERİĞİ
Türkçe kendi dilimizdir. Bu dersten korkmayalım. Tatbikî gereken zamanı ve
emeği harcamazsak, Türkçe netlerimiz bizi utandırır.
Türkçe dersi dil ve anlam bilgisi olmak üzere iki temel konudan oluşur.
Öğrencinin dinleme, okuma ve yazma faaliyetleri ile Türk dilinin bütün
özelliklerini öğrenme, kullanma ve bu yolla bilgi edinme, kavrama, analiz ve
sentez yapabilme alışkanlığı kazanması bu dersi okumadaki en önemli
gerekçelerden birkaç tanesidir.
Türkçe dersi kişinin anlama ve yorumlama gücünü geliştirdiği için bu derste
başarılı olmak, tüm derslerdeki, özellikle sözel derslerdeki başarıyı olumlu yönde
etkilemektedir. Doğru cevabı bulmak soruyu doğru okumaya, doğru anlamaya ve
doğru yorumlamaya bağlıdır.
KPSS TÜRKÇE DERSİNE ÇALIŞMA
1- Türkçe Dersleri tek düze ve heyecansız gibi görünür. Ancak öğretmenin sık
sık yaptığı uyarılar dersin fark oluşturan bölümleridir. Derste Türkçe dersi
dinlenirken; öğretmenin uyarıları dikkate alınmalı, önemli yerler işaretlemeli,
anlatılanların benzerlik ve zıtlıkları karşılaştırılarak mukayese edebilme bilinci
geliştirilmelidir. Türkçe dersinde konular işlenirken yakından uzağa, basitten
karmaşığa ve bilinenden bilinmeyene giden bir yöntem izlenir.
Ayrıca Türkçe konuları birbirinden bağımsız değildir. Bu nedenle bütün konular
derste ilgi ile takip edilmelidir. Derste öğretmenin verdiği örnekler, öğrenilen
konuların ince ayrıntılarını kavratmaya yönelik olduğu için bu örneklere ait
özellikler üzerinde durulmalıdır. Soru sayısı en fazla olan ders olduğu için bu
derse karşı önyargılı davranılmayıp anlaşılmayan bölümler öğretmene
sorulmalıdır.
2- Bireysel Çalışmalarda Bireysel çalışmalarda derste anlatılan konular belli
dönemlerde tekrar edilmeli ve testler çözülmeli, yanlış cevaplandırılan ve boş
bırakılan sorulara ait konulara geri dönülmelidir. Okuma, anlama ve yorumlama
hızını arttırmaya yönelik çalışmalara ağırlık verilmelidir.
Üşenme,
Erteleme,
Vazgeçme.
KPSS’YE NASIL ÇALIŞILIR ?
Kavram, yargı ve düşünce düzeyinde bireysel gelişimi sağlayacak çalışmalar yapılmalı, test kapsamları gözden geçirilmelidir.
Çözülen soru sayısından ziyade soru içeriklerine dikkat edilmeli, konunun tüm özelliklerini kavratıcı niteliklere sahip sorulara
ağırlık verilmelidir.
Dil bilgisini ihmal eden Türkçe dersinden başarısız olur.
KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır
Bu dersin Sırrı çok okumaktır. Geçmiş sosyal bilimlerin laboratuvarıdır. Okumaktan sıkılmayan, geçmişi merak eden ve
günümüzdeki gelişmelerle geçmişi özdeşleştirmekten hoşlanan öğrenciler, tarih konularını kolayca öğrenebilmektedirler.
Tarih kolay öğrenildiği gibi, kolayca da unutulabilmektedir. Çünkü yüzlerce bilgiyi (neden - sonuç - anlaşma maddesi gibi)
akılda tutmak gerekiyor.
"Okumadan âlim olunmaz, çok okumadan memur olunmaz.” Tarih dersine çalışırken konuları anlayarak okumalı, bir yandan
da küçük küçük notlar alınmalıdır.
Dersi öğretmen anlatırken iyi dinlemeli, anlaşılmayan yerler sorulmalıdır. Not tutma da ihmal edilmemelidir. Daha sonra bu notlar
gözden geçirilerek, konu tekrar edilmelidir. Bilgilerinizi kontrol etmek, sağlamlaştırmak ve konulara dair yorum gücünüzü artırmak
için, bulabildiğiniz kadar soru çözmelisiniz. Bol soru çözme, soru çözme hızınızı artıracağı gibi, bilgi eksikliklerinizin görülmesini
de sağlayacaktır. Konularla ilgili temel bilgiler çok iyi bilinmelidir.
Kronoloji bilmek işimiz kolaylaştırır. Önemli olayların nedenleri ve sonuçları, önemli olaylar arasındaki etkileşim günümüze
kadar devam eden etkileri öğrenilmelidir.
Tarih ancak her gün azda olsa çalışılarak başarılabilir.
KPSS Coğrafya Dersine Nasıl Çalışılır
Coğrafyanın araştırma ve inceleme konusu yeryüzünde görülen olayların karşılıklı sebep sonuç ilişkileridir. Örneğin iklim ve doğal
bitki örtüsü, yer şekillerinin oluşum ve etkileri, nüfus ve yerleşme, ekonomik coğrafya ve Türkiye coğrafyası, doğal ve beşeri
olayların tanınması ve bunların insanlar üzerindeki etkilerini araştırır.
COĞRAFYA DERSİNE ÇALIŞMA
1 - Bu dersi meraklı kişiler rahat öğrenir. Sorular Türkiye Coğrafyasından gelmektedir. Derste Her derste olduğu gibi bu
dersin daha iyi anlaşılması için mümkünse farklı kaynaklardan o günkü konu ile ilgili ön hazırlık yapılarak gelinmelidir. Coğrafya
dersi ayrıntı içeren ve bölümleri arasında konu bütünlüğü olan bir ders olduğu için dersin her boyutunda aktif bir dinleyici olmak
gerekir. Asıl olan atlaslarda ve duvar haritalarında bulunabilen yer adlarını çeşitli istatistiki bilgileri ezberlemek değil, coğrafi
olayların sebeplerini açıklamaya ve bu sebeplerden sonuçlar çıkarmaya yönelmektir
2 Bireysel Çalışmalarda Bireysel çalışmalarda derste anlatılan konular belli dönemlerde tekrar edilmeli ve testler çözülmeli, yanlış
cevaplandırılan ve boş bırakılan sorulara ait konulara geri dönülmelidir. Okuma, anlama ve yorumlama hızını arttırmaya yönelik
çalışmalara ağırlık verilmelidir. Kavram, yargı ve düşünce düzeyinde bireysel gelişimi sağlayacak çalışmalar yapılmalı, test
kapsamları gözden geçirilmelidir. Çözülen soru sayısından ziyade soru içeriklerine dikkat edilmeli, konunun tüm özelliklerini
kavratıcı niteliklere sahip sorulara ağırlık verilmelidir.
Coğrafya dersinde genel soyut kavramlar az, somut kavramlar daha çoktur. Ders çalışırken günlük yaşamdan ve hayatın içinden
örnekler seçmeliyiz. Bu öğrenmemizi kolaylaştıracaktır. Sadece konuyu dinleyip ya da okuyup anlaşıldığına karar vermemiz doğru
değildir. Konuyu anlamış olmamız için konu ile ilgili soruların doğru yapılıp yapılmadığına bakmak zorundayız. Coğrafyada temel
prensip doğal ve beşeri olayların dünya genelinde ve Türkiye'deki dağılışıdır. Bunun için sınavdan önce dünya ve Türkiye haritaları
iyi incelenmeli önemli doğal ve beşeri olayların yeri bilinmelidir.
Örneğin en kurak yerlerin dağılışı, çöllerin dağılışı, en çok yağış alan yerler, ormanların dağılışı, sıcak iklimlerdeki ülkeler, kutuplara
yakın ülkeler, doğu ve batı yönündeki geniş ülkeler, eğimli ve engebeli ülkeler, ovalar ve platoların bulunduğu ülkeler.
Coğrafya bir kültür dersidir. Coğrafya kültürüne sahip olmalıyız. Sınav için ekonomik coğrafya önemlidir.
KPSS Vatandaşlık Dersine Nasıl Çalışılır.
Bir vatandaşın temelde bilmesi kadar hukuk bilgisinden sorumluyuz. Ders biraz yabancı gelebilir, korkulacak bir şey yok. Okunacak
ve kavranacak çok konu var. Temel hukuk kavramları ve 1982 anayasası dersin temelidir.
Vatandaşlıktan az soru çıkıyor. Bu dersi çalışmayayım diyen sınavı kazanamaz. Standart sapması matematikten yüksektir. ( Doğru
cevapların değeri çok yüksektir.) Bol soru çözen dersi başarır.
TARİH ALTIN DERS NOTLARI
MOBİL-PC-TABLET İNDİR www.22kasimyayinlari.com
Bu yayının basım, yayım ve satış hakları fotokopion.com ve site sahiplerine aittir. Bütün hakları saklıdır.
Hangi amaçla olursa olsun, yayınların tamamının veya bir bölümünün ilgililerin yazılı izni olmadan kopya
edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi , elektronik, optik, mekanik ya da diğer yollarla basılması, çoğaltılması
ve dağıtılması yasaktır.
No part of this publication may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmittedin any form or
by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, withoutpermission in writing
from the fotokopion and owners
1.BÖLÜM
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK KÜLTÜR VE MEDENİYETİ
Geçmişte yaşayan İnsan topluluklarının bir biriyle olan ilişkilerini, geliştirdikleri kültür ve medeniyetleri,
yer ve zaman göstererek, neden sonuç ilişkisi içinde, doğru olarak, kronolojik bir biçimde, belgelerle incele-
yen bilimdir. Deneyi, gözlemi yapılamaz ve tekrarlanamaz.
Tarih öncesi devirler (Prehistorya): Yontmataş, Ci- lalıtaş ve Maden Devridir.
TARİHE YARDIMCI BİLİM DALLARI
Coğrafya Yer bilimi
Kronoloji Takvim bilimi
Epigraya Anıt (yazıt) bilimi
Sosyoloji Toplum bilimi
: Antropoloji Irk bilimi
Paleograya Eski yazı bilimi
Onomastik Yer adlarını inceleyen bilim
Sanat Tarihi Tarihte sanatsal akımlar
Diplomasi Uluslar arası ilişkiler
Arkeoloji Kazı bilimi
Etnografya Etnik yapı, kültür
Nümizmatik Para bilimi
(Meskukat)
Filoloji Dil bilimi
Sicilografi Mühür
Heraldik Arma
İktisat Ekonomi
Felsefe Felsefi akımlar
ANADOLU’DAKİ KÜLTÜR MERKEZLERİ
Küftür Merkezi Bulunduğu İl
Çayönü Diyarbakır
Çatalhöyük Konya
Truva Çanakkale
Alişar Yozgat
Alacahöyük Çorum
0888 228 22 22 1 www.22kasimyayinlari.com
22kasim
Tilkitepe Van
Hacılar Burdur
Beycesultan Denizli
Karain Antalya
Beldibi Antalya
İLK ÇAĞDA ANADOLU’DAKİ BAZI YERLEŞİM YERLERİ
Kapadokya: Kayseri, Nevşehir, Malatya, Yozgat
İyonya: İzmir, Aydın
Dardanya : Canakkale
Lidya: Manisa, İzmir
Paflagonya: Kastamonu
Karya : Muğla
Kilikya : Adana
Bitinya: İzmit
Frigya: Kütahya
Pamfilya: Antalya
Plsidya : Isparta
Galatya: Ankara
Likya: Teke Yöresi
TÜRK ADININ ANLAMI VE KÖKENİ
1. Ziya Gökalp'e göre; Türe kelimesinden gelir. Buna göre Türk demek "Türeli=Nizamlı,geleneklerine
bağlı" demektir.
2. Danimarkalı Bilgin Wambery'e göre Türemek- ten (Türük) gelir.
3. Buna göre Türk demek "Türemiş, Çoğalmış” demektir.
4. Kaşgarlı Mahmut'un "Divan-ı Lügat-it Türk” adlı eserinde Türk demek "Olgunluk çağı" demektir.
5. Genel olarak Türk demek, “Güçlü, kuvvetli” manasında kabul edilir.
6. Eski Çin kaynaklarında “miğfer” anlamında da kullanılmıştır.
ORTA ASYA’DA BULUNAN TÜRK KAYNAKLARI
SAKA (İSKİT) UYGARLIĞI Özellikleri:
• Orta Asya’da kurulmuş ilk Türk uygarlığıdır.
• İlk göçebe Türk topluluğudur. (MÖ VII. Yüzyılda batıya doğru göç ederek, Karadeniz'in
kuzeyinden Tuna Nehri’ne kadar uzanan topraklara yerleştiler.)
• Sanatta hayvan figürünü kullanan ilk Türk topluluğudur.
• Kalaç Türklerinden gelirler.
0888 228 22 22 2 www.22kasimyayinlari.com
22kasim
• İlk Türk kadın hükümdarı TOMRİS HAN devleti yönetmiştir.
•Amazon adı verilen kadın askerleri vardır.
•Alp Er Tunga destanı ve Şu destanı Iskitlere aittir.
• Pantolon ve kemer tokasını ilk defa kullanan Türk topluluğudur.
• At koşum takımlarını ilk defa kullanan Türk topluluğudur.
• Bugünkü Yakut Türklerinin atalarıdır.
• Yaşayış ve inanışları Türklerle aynıydı.
ORTA ASYA’DA VE AVRUPA’DA KURULUŞ İLK TÜRK DEVLETLERİ
1. ASYA HUN DEVLETİ (BÜYÜK HUN DEVLETİ) (MÖ. 220-MS.46)
Özellikleri:
Kurulduğu tarih kesin olarak bilinmemektedir.
Tarihte bilinen İLK TÜRK DEVLETİ’dir.
Bilinen ilk hükümdarı TUMAN (Teoman)'dır.
Teoman'dan sonra yerine oğlu METE HAN geçmiştir.
Asya Hun Devleti, METE HAN zamanında en geniş sınırlarına ulaşmıştır.
Çinliler Türk akınlarına karşı koymak için ÇİN SEDDİ'ni yaptılar.
Mete bütün Asya’da bulunan Türk boylarını ilk defa bir bayrak altında toplamıştır.
M.Ö 209 yılında dünya askerlik tarihinde bilinen ilk askeri sistem olan onluk sistemi kurmuştur.
M.Ö 318 yılında Çinlilerle ilk yazılı antlaşma yapılmıştır.
Çin-Hun savaşlarının temel nedeni Orta Asya İpek Yolu’na sahip olma isteğidir. Çin’e hakim olmasına
rağmen Türklerin kalabalık Çin nüfusu içerisinde milli benliklerini kaybetmesini istemediği için Çin’e
yerleşmelerine izin vermemiştir.
Oğuz Kağan Destanı Hunlara ait bir destandır.
Tarihte ilk defa bütün Türkleri tek bayrak altında toplayan Türk Devleti, Asya Hun Devleti’dir.
KAVİMLER GÖÇÜ (MS. 375)
Asya Hun Devleti’nin yıkılmasından sonra, Asya-nın batısında bulunan Hunlar, Hazar Denizi ile Aral Gölü
arasındaki topraklan ele geçirmiş ve bu topraklarda yaşayan kavimlerin de Avrupa’ya ilerlemeleri “Kavimler
Göçü”nü başlatmıştır.
Sonuçları:
*Avrupa Hun Devleti kurulmuştur,
*ilk Çağ sona ermiş, Orta Çağ başlamıştır.
*Roma imparatorluğu ikiye bölünmüş (395), Batı Roma İmparatorluğu yıkılmıştır (476).
*Avrupa’nın etnik yapısı değişmiş ve bugünkü uluslar ortaya çıkmıştır.
*Merkezi krallıklar gücünü yitirmiş, feodalite rejimi ortaya çıkmıştır.
*Avrupa’da kilise önem kazanmış, skolastik düşünce egemen olmuştur.
2. AVRUPA HUN (BATI HUN) DEVLETİ (MÖ. 220-MS.567)
0888 228 22 22 3 www.22kasimyayinlari.com
22kasim
Özellikleri
• Balamir tarafından Orta Avrupa’da kurulmuştur.
• Bizanslılarla Margos ve Anatolias antlaşmasını yapmışlardır.
• En ünlü hükümdarı Attilla’dır. Onun zamanında Doğu Roma İmparatorluğu Avrupa Hun
Devleti’nin hakimiyetine alınmış, Batı Roma İmparatorluğu’na seferler düzenlenmiştir.
• Attilla’nın ölümünden sonra özellikle Tuna boyundaki Hunların bir kısmı Hristiyanlaşarak
ulusal benliklerini kaybetmişlerdir.
Anadolu'ya ilk Türk akınları Avrupa Hunları tarafından yapılmıştır.
Attila'nın siyasi hedefi; hem Doğu Romayı, hem de Batı Romayı egemenliği altına almak idi. Bu nedenle
önce Bizans'a yönelerek yaptığı Margus ve Anatolia antlaşmaları ile onları kendine bağladıktan sonra, Batı
Roma'yı ele geçirmenin planlarını yapmaya başladı.
Atilla’nın Batı Roma Seferleri:
1) Galya Seferi: Batı Roma Ordusuyla Katalon savaşını yaptı. Kesin sonuç alınamadı. (451)
2) İtalya Seferi: Bir yıl sonra 452’de Attila ikinci sefere çıktı. Bu defa Roma ordusu Attila’nın karşısına
çıkmaya cesaret edemedi. Romalılar, Papayı Attila’ya elçi olarak gönderdiler. Papayla görüşen Attila
Roma’ya girmekten vazgeçerek geri döndü.
Attila’nın ölümünden sonra Avrupa Hun Devleti eski gücünü koruyamayarak, dağıldı.
3. GÖKTÜRK DEVLETİ (522-744)
Özellikleri:
• Tarihte Türk adıyla kurlulan ilk Türk devle tidir.
• Türk milliyetçiliğinin başladığı Türk devletidir.
• Avar egemenliğine karşı ayaklanan Bumin Kağan tarafından Ötüken’de kurulmuştur.
• Türk Devletleri arasında en güçlüsü ve en geniş sınırlara ulaşanıdır.
• Bizansla ittifak kuran ilk Türk devletidir.
• Bizansa elçi gönderen ilk Türk devletidir. (Çiçek Hatun)
• Bizansın elçi gönderdiği ilk Türk devletidir. (Zemarkos)
• Tarım alanlarının sulanması amacıyla Tötö Kanalı’nı kurmuşlardır.
• Ergenekon Destanı, Köktürk Devleti’nin kuruluş sürecini anlatır.
• Yaşadığı iç karışıklıklar sonucu 582 yılında ikiye ayrılmış, Doğu Köktürk Devleti 630 yılında, Batı
Köktürk Devleti ise 659 yılında Çin hakimiyetine girmiştir.
4. II. GÖKTÜRK DEVLETİ (KUTLUK DEVLETİ) (682-744)
682 Yılında KUTLUK KAĞAN’ın başlattığı ayaklanma başarılı oldu. Türkler, Çinlileri topraklarından
atarak yeniden bağımsızlıklarına kavuştular. (682).
0888 228 22 22 4 www.22kasimyayinlari.com
22kasim
II. Göktürk Devleti'ne kurucusundan dolayı KUTLUK DEVLETİ’de denir.
Kutluk Kağan Çin’e karşı "Ulusal Kurtuluş Savaşına" girişerek II. Göktürk devletini kurmuştur.
II. Göktürk Devleti, en parlak devrini BİLGE KAĞAN zamanında yaşamıştır. Bilge Kağan ülkeyi, kardeşi
KÜLTİGİN ve veziri TONYUKUK ile yönetmiştir. Bilge Kağan'dan sonra zayıflayan devlet; Karluk,
Basmil ve Uygur Türkleri tarafından 744 yılında yıkılmıştır.
Özellikleri:
• Çinlilere karşı ayaklanarak 682 yılında bağımsızlıklarına kavuşmuşlardır.
• ilk defa ikili yönetim devlet anlayışını kurmuşlardır.
• İlk Türk alfabesini kullanmışlardır.
•Orhun kitabelerini dikmişlerdir.
• Hükümdarlık ünvanı olarak derleyen toparlayan anlamında İLTERİŞ sıfatını kullanmışlardır.
• Sosyal devlet anlayışına sahiptirler.
• Milli nitelik taşırlar
• Göktürk kitabelerini ilk okuyan Danimarkalı dil bilimci VVilhelm Thomsen’dir
Göktürk Devleti’nin Türk Tarihindeki Önemi:
• Tarihte ilk defa Türk adıyla kurulan devlet, Göktürk Devleti'dir.
• Orhun Anıtlarını dikerek (II.Göktürk zamanında) Türk tarihi ve Türk edebiyatının ilk yazılı
kaynaklarını oluşturmuşlardır.
• Milliyetçilik duygusu, Fransız ihtilali’nden 1000 yıl önce Göktürkler döneminde en yüksek
seviyede yaşanmıştır.
• Asya Hun Devleti'nden sonra Türkleri tarihte ikinci defa tek bayrak altında toplamayı başarmışlardır.
5. UYGUR DEVLETİ (744-840)
Karluk ve Basmiller'le birleşerek II. Göktürk Devletini yıkan UYGURLAR Orhun bölgesinde UYGUR
DEVLETİ'ni kurdular. (745)
Kurucuları KUTLUK KÜL BİLGE KAĞAN, merkezleri Ordubalık (Karabalsagun)'dur.
Kutluk Bilge Kül Kağan, Türklerin şehir kuran ilk hükümdarıdır.
İlk Türk şehri Ordubalık’tır.
Özellikleri
• Kağıt ve matbaayı kullanan ilk Türk devletidir.
• Kutluk Kul Bilge tarafından Ötüken’de kurulmuştur.
• ilk din değiştiren Türk toplumudur.
• Mimari eser bırakan ilk Türk devletidir
• Yazılı hukuk kurallarını oluşturan ilk Türk devletidir.
• Minyatur, cilt, tezhip sanatını kullanan ilk Türk devletidir.
• Hareketli harf sistemine dayanan matbaayı bulmuşlardır.
0888 228 22 22 5 www.22kasimyayinlari.com
22kasim
• ilk defa kütüphane ve arşiv kurmuşlardır.
• Soğd Alfabesinden Uygur Alfabesini çıkarmışlar
ve kullanmışlardır.
• İlk Turk şehrini kurmuşlardır. (Ordubalık)
• Ortaoyunu, bale ve gölge oyununu kullanmışlardır.
• Tarımda sulama kanallarını kurdular.
• Moğolların Türkleşmesinde rol aldılar.
• Göç ve Türeyiş destanlarının sahibidirler.
DİĞER TÜRK DEVLETLERİ VE TOPLULUKLARI
Önceleri Hun devletinin egemenliğinde yaşayan Sibirler VI. Yüzyıl başlarında Avarların baskısıyla batıya
göç ederek, Ural dağlarının güney doğusuna yerleştiler.
• Sasanilerle anlaşarak, Bizans'a karşı savaştılar. Anadolu’ya akınlar yapmışlardır.
• Bugünkü SİBİRYA adı Sibir Türklerinden gelir.
• Avarlara yenilince, Hazar Türklerine karıştı- £; lar. Hazar Devletinin asıl kitlesini oluşturdular.
1. TÜRGİŞ DEVLETİ
I. Göktürk Devletine bağlı olan Türgişler 630 yılında Göktürk devletinin yıkılmasıyla serbest kaldılar.
BAGA TARKAN Türgiş Devleti'ni kurdu.
766 yılında Türgiş Devletine Karluklar son verdi.
Özellikleri:
• Baga Tarkan tarafından bastırılan bu paraya KAMDU adı verilir.
• Issık Gölü kenarında yaşamışlardır.
• Emeviler döneminde, Maveraünnehir bölgesinde İslam ordusuna karşı mücadele ederekOrta Asya’nın
Araplaşmasını engellemişlerdir.
2. KARLUKLAR
Özellikleri:
İslamiyete giren ilk Türk toplumudur.
*Kar yığını anlamına gelir.
*Talaş Savaşında müslümanların yanında yer alarak Orta Asya’nın Türk hakimiyetinde kalmasında etkili
olmuşlardır.
*Orta Asya’ya Çin egemenliğinin girmesini engellemişlerdir..
*12. Yüzyılda Karahitayların ve Moğolların hakimiyetine giren Karluklar, Cengiz Han’a bağlılık
gösteren ilk Müslüman Türk topluluğu olmuştur.
*islamiyeti kabul eden ilk Türk boyudur.
*ilk Müslüman Türk Devleti olan KARAHANLILAR’ın kurulmasında etkili oldular.
0888 228 22 22 6 www.22kasimyayinlari.com
22kasim
3. KIRGIZLAR
Özellikleri:
• Günümüze kadar varlıklarını ve devletlerini devam ettiren Türk topluluğudur.
1936'da Sovyetler Birliğinin 15 Cumhuriyetinden biri olmuşlar, 1991'de Sovyet Rusya'nın dağılmasıyla
Bağımsız KIRGIZİSTAN DEVLETİ kurulmuştur. Başkenti Bişkek'dir.
*Dünyanın en uzun destanı olan Manas destanı Kırgızlara aittir.
*Yenisey yazıtları Kırgızlara aittir.
*Ünlü Kırgız yazar Cengiz Aymatov Türk Kültürünü dünyaya tanıtan en büyük Türk yazarlarından birisidir.
*Yenisey Irmağı bölgesine yerleştiler. Önce Köktürk ve sonra Uygurların egemenliğinde kalan Kırgızlar,
840 yılında Uygurlar’a karşı mücadele vererek Ötüken merkezli bir devlet kurdular.
*840 Yılında Ötüken'i alarak Uygur Devletine son verdiler.
* 1207 yılında Cengiz Han tarafından yıkılmıştır.
Not: Kırgızlar; Orhun Bölgesinden Uygurları kovarak, buradaki Türk nüfusunun azalmasına sebep
olmuşlardır. Bu yüzden bu en eski Türk Yurdu, daha sonra Kırgızları yenen Moğolların eline geçerek
kolayca Moğollaşacak ve MOĞOLİSTAN olarak anılacaktır.
Not: Kırgızlar, Cengiz Han'a bağlanan ilk Türk Kavmidir.
4. AVARLAR
552 yılında Orta Asya'daki Avar İmparatorluğuna Göktürkler son verince, batıya doğru ilerleyerek Ro-
manya’ya giren AVARLAR merkezi MACARİSTAN olan yeni devletlerini kurdular.
Özellikleri:
Tarihte İstanbul’u ilk defa kuşatan Türk devletidir. Sasanilerle birlikte İstanbul’u iki kez kuşatmalarına
karşın bir sonuç alamamışlardır.
Avrupa’da devlet kuran ikinci Türk boyudur. Hristiyanlığı kabul edip slavlaşmışlardır.
Slav topluluklarının göç etmesine neden olarak, bunların doğu Avrupa ve Balkanlara inmesini sağladılar.
Böylece Balkanların Slavlaşmasında etkili oldular.
805 yılında Franklar tarafından yıkıldılar.
İlk defa İstanbul’u kuşatan Türkler, Avarlar’dır.
5. BULGARLAR
Batı Hunları ve Ogur Türklerinin karışmasıyla ortaya çıkan Türk topluluğuna BULGAR denir. Karadeniz'in
kuzeyinde Göktürk Devletinin yıkılmasıyla "Büyük Bulgarya Devleti kuruldu. Ancak kurucusu KUBRAT'ın
ölümüyle Hazarlar tarafından yıkıldı. Bulgarların bir kısmı Tuna nehri, bir kısmı da Volga nehri kıyılarına
göç etmek zorunda kaldı.
0888 228 22 22 7 www.22kasimyayinlari.com
22kasim
Özellikleri:
• Avrupa Hun Devletinin yıkılmasından sonra karadeniz’in kuzeyine gelen Hunlar, buradaki
Türk boylarıyla birleşmiştir.
• Ogur Boyu ile kaynaştıkları için BULGAR adını almışlardır.
• Avrupaya göç eden Türk boylarından ilk defa müslümanlığı kabul eden Türk boyudur
• Hükümdarlık ünvanı olarak ÇAR sıfatını kullanmışlardır.
6. HAZARLAR
Kuzey Karadeniz ve Kafkaslar arasındaki bölgede Göktürk Devletinin yıkılmasıyla HAZAR KAĞANLIĞI
kuruldu.
Özellikleri:
• Ticaretle uğraşmışlardır.
• Ücretli asker kullanmışlardır.
•Dönemlerine barış ve hoşgörü çağı denir.
•Hazar yöneticileri Museviliği benimsediler. Halk arasında Hıristiyanlık ve Müslümanlık
yayılmıştı.
• Hazarlar ülkelerinde farklı dinleri içinde bulundurduklarından yüksek bir hoşgörü vardı.
7. MACARLAR
Özellikleri:
• Hristiyanlığın katolik meshebini benimsemişlerdir.
• Balkanların Germenleşmesini önlemişlerdir.
• Bugün kendilerine HUNGARYA derler.
• İlk Türkoleji Enstitüsü 1870 yılında Macaristan’da kurulmuştur.
• Fin-Ugor kavmi ile OGUR Türklerinin karışmasıyla MACAR kavmi ortaya çıkmıştır.
• 896 yılında kendi adlarını verdikleri MACA- RlSTAN'a gelerek devletlerini kurdular.
• X. yüzyılda Hıristiyanlığın Katolik mezhebini benimsediler. (Bundan sonra Türklük özelliklerini
kaybetmeye başladılar.)
8. PEÇENEKLER
Özellikleri:
• Türk tarihinde devlet kuramamış tek Türk boyudur.
•Paralı askerlik yapan tek Türk boyudur.
•Malazgirt savaşında Türk tarafına geçerek Bizanslıların yenilmesini sağlamışlardır.
• Karadeniz'in kuzeyinde Don ve Dinyesper nehirleri arasındaki bölgeye yerleştiler ve burada boy teşkilatı
olarak yaşadılar.
•1071 Malazgirt Savaşına Bizans ordusu içinde ücretli asker olarak katıldılar. Ancak
Selçukluların kendileri gibi Türk olduklarını analyınca Selçuklu ordusu saflarına katıldılar.
• Kıpçaklar tarafından siyasi varlıklarına son verilmiştir. (1091)
0888 228 22 22 8 www.22kasimyayinlari.com
22kasim
9. KUMANLAR (KIPÇAKLAR)
Özellikleri:
• Rus Igor destanının konusu olan Türk boyudur.
• Balkaş Gölü ile İrtiş Irmağı arasındaki topraklarda yaşamışlar, daha sonra Karahitayların baskıları sonunda
Doğu Avrupa’ya yerleşmişlerdir.
• Altin Orda Devleti’nin Türkleşmesinde önemli rol oynayan kıpçaklar, sonraki yıllarda Mısır’a götürülmüş,
Mısır’daki devlet yönetiminde ve ordularında görev almışlardır.
• Kodeks Cominikus, Kıpçak Türkçesi şivesiyle yazılmış bir Türkçe sözlüktür.
• Volga'yı aşarak Avrupa'ya ve Balkanlara girmişlerdir.
• Macaristan'a giden Kıpçaklar ROMEN devletinin kurulmasında etkili olmuşlardır.
• Kıpçakların Oğuz Türkleriyle yaptığı mücadeleler DEDE KORKUT HİKAYELERİ nin
ortaya çıkmasına sebep olmuştur.
10. UZLAR (OĞUZLAR) (kabile/boy)
Özellikler:
•ilk kurdukları devlet Oğuz Yabgu devletidir.
•Dede korkut hikayeleri Oğuzlara aittir.
• Bizans ordusunda paralı askerlik yapmışlardır.
• Bugünkü Gagavuz (Gökoğuz) Türklerinin atalarıdır.
• Selçuklu ve Osmanlı devletini kurmuşlardır.
• Tarihte Türk Milletinin siyasi, kültür ve medeniyet alanında en büyük rolü oynayan koludur.
• Uzların bir kısmı Malazgirt Savaşı sırasında Bizans Ordusu saflarından, Selçuklu Ordusuna
geçtiler.
11. BAŞKIRTLAR (BAŞKURTLAR)
Ural dağları çevresinde yaşayan Başkırtlar, Cengiz Han döneminde Moğol egemenliğinde, 13. Yüzyılda
Altın Orda Devletine bağlı olarak yaşadılar. 17. Yüzyıldan itibaren Rusya’ya bağlanan Başkırtlar,
günümüzde de Rusya Federasyonu’na bağlı olarak varlıklarını sürdürmektedirler.
12. KİMEKLER
Altay Dağları’nın kuzey batısında Köktürk egemenliğinde yaşayan Kimekler, Köktürk Devletinin
yıkılmasından sonar bağımsızlığını ilan etmiştir. 9. yüzyılda Kıpçak egemenliğini kabul etmişlerdir.
13. SABİRLER
6. Yüzyılda Doğu Avrupa’da görülen Sabirler, Avarlar, Bizanslılar ve Sasanilerle yaptıkları mücadeleler
sonucu zayıflayarak önce Köktürk Devletine, daha sonar da Hazarların egemenliğine girmişlerdir.
İLK TÜRK DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE UYGARLIK
DEVLET YÖNETİMİ
0888 228 22 22 9 www.22kasimyayinlari.com
22kasim
İslamiyet Öncesi Türk Devletlerindeki Kültür ile ilgili kelime Ve Deyimler
Hükümdar
Ünvanlan
İlig, Han, Hakan, Kağan,
İdikut, Şanyu, İlteber,
Tanhu, Yabgu
Oğuş Aile
Urug Sülale
Bod Boy/Aşiret
Bodun Millet
İI-EI Devlet
Yabgu Hükümdarın erkek kardeşi
Tayanç Danışman
Ağılık Hazine görevlisi
Yargucu Hakim
Balbal Mezara dikilen taş
Kurgan Anıt mezar
Baksı Ozan, türkü söyleyen
Tamu Cehennem
Toy-Kurultay-
Kengeş Meclis
Tigin Şehzade
Katun Hükümdarın eşi
Aygucu Başbakan
Buyruk Bakan
Todun Vergici
Şad Hükümdarın büyük oğlu
Bedizci Ressam
Yargan Mahkeme
Tamgacı Mühürdar-yazıcı
Balık Şehir
Ongun Kutsal hayvan
Kopuz Saz
Şaman Din adamı
Çetr Hükümdar şemsiyesi
Tarkan Askeri yönetici
Bitikçi Yazıcı
0888 228 22 22 10 www.22kasimyayinlari.com
22kasim
Toygun Kurultay üyesi
Tılmaç Tercüman
Noyan Ordu komutanı
Kenetçi Şehzade öğretmeni
Emçi Doktor
Yuğ Cenaze töreni
Apa Sivil vali
Sav Şehir
Sagu Ağıt
Koşuk Şarkı
Hükümdarlık Alametleri (Sembolleri):
Otağ Çadır
Tuğ Sancak
Örgin Taht
Dıbıl Davul
Kotuz Taç
Yarlığ Buyrug/Ferman
Yay Yay
Türk Hükümdarlarının Tahta Çıkışı:
1- Hanedan üyeleri arasında siyasi ve askeri mücadeleyi kazanan hükümdar olarak tahta çıkıyordu. (En sık
rastlanan durum)
2- Hükümdarın rakipsiz aday olması (Bu durumda taht kavgası olmadan başa geçiyordu.)
3- Seçim Usulü (Kengeş, toy veya kurultay denilen devletin ileri gelenlerinden oluşan meclisin toplanarak
hanedan üyelerinden birini tahta geçirmesi.)
4- Ekber ve Erşed (En yaşlı ve olgun) olanın başa geçmesi. (Bu yöntem III. Ahmet zamanından itibaren
sadece Osmanlı Devleti’nde uygulanmıştır.)
Türk Devletlerinde Hükümdar:
Hanedandan olan bütün erkeklerin hükümdar olma hakları vardı. (Kardeşler, kardeş çocukları, amca, amca
çocukları ve diğer hanedan üyeleri.)
Kut Anlayışı: Türkler devleti yönetme yetkisinin TANRI tarafından verildiğine inanıyorlardı. Tanrı
tarafından verilen bu yönetme hakkına KUT diyorlardı. KUT'un kan yoluyla hükümdarın tüm erkek
çocuklarına geçtiğine inanıyorlardı.
Kut Anlayışı Türk Devletlerini Nasıl Etkilemiştir?
Bütün hanedan üyelerinde KUT olduğundan kendine siyasi ve askeri bakımdan güvenen kişi taht kavgasına
girebiliyordu. Bu durum Türk devletlerini ya iç savaş sonucu istkrarsızlığa, ya da bölünmeye götürüyordu.
0888 228 22 22 11 www.22kasimyayinlari.com
22kasim