(korrespondencia zaqatalidam) - nplg

16
xelis mowera: tfiliss, `iveriis~ redaqciaSi, mTawmindis quCaze, Sioevis saxlebis zemod. #5 quTaiss, anton lorTqifaniZis biblioTekaSi. sapolitiko da saliteraturo gazeTi. # 19. gamodis xuTSabaTobiT !*&& o8 weliwadi pirveli `iveriis~ fasi 1877 wels. aTi Tvisa, gagzavniT da gaugzavnelad . . . 6 man. - TiTo nomeri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - 15 kap. Tu saWiroeba moiTxovs, redaqcia gaasworebs da Seamoklebs dasabeWdaT gamogzavnil werilebs. gancxadeba miiReba qarTulsa da rusuls enaze. fasi 1 lari 7 ivlisi saZiebeli: I. saqarTvelos matiane _ II omis ambebi. _ III. sapolitiko mimoxilva _ IV. mgzavris werilebi, svaaeTzed _ V. brZola romis dasapyroblad. _ VI. haerSi mogzavroba. msurvelT SeuZlianT moiTxovon `iveria~ pirvelis ivlisidam pirvels momavals ianvramde. fasi am eqvsis Tvisa oTxi maneTia. saqarTvelos matiane (korrespondencia zaqaTalidam) _ amas win ad RvTis risxvasaviT setyva rom iyos, igi Cvens zaqaTalis mazraSi sruliad ar yofila. mSvenieri mosavali aris wels CvenSi. magram es movlena Cvens glexebs ar amxiarulebs imitom, rom am mosavals daiTaraSeben xalilbegi da zoki somxebi. zokebi waarTmeven valSi, xalilbegi ki Tavis ukanonod daWeril miwebSi. ai exlac xalilbegi nebas ar aZlev Sarandelis msgavsad mnebi gamoitanon glexebma mindvriT, sanam or wils wvima mindorSi ar daalpoben. rac es piri aq borotebas iCens, is gamoTqmiT ar gaTavdeba. es aTi-Tormeti welia ingilos glexebi maszed Civian, magram veraferi gaawyes ra. axla ki martoT RmerTs exvewebian: RmerTo mogvaSore es risxva-tanjva Tavidgano!~ cudia ingiloebis mdgomareoba mis xelSi. _ Cven mogvivida Semdegi werili: `netavi rodis eRirseba Cvens beCavs glexobas gageba imisTana saqmeebisa, rogorc is, rom sad daiwyoba da an sad gaTavdeba maTzed (glexebzed) ufleba iseTis xalxisa, rogorc mamasaxlisebisa, gzirebisa, Cafrebisa da sxv.! Telavis mazris erTs sofelSi imisTana RvTis risxva mamasaxlisi aris Turme, rom rodesac jaris SesakrebaT xalxsa Txoulobs mTavroba, es keTil sinidisiani mamasaxlisi hgzavnis mometebul nawilaT im kacebs, romlebis javric sWirs. exla didoebs dasamSvideblaT rom xalxi moiTxoves kaxeTSi, am mamasaxliss sxvaTa Soris gaegzavna erTi kaci, gana Tu imisTvis, rom amas hrgeboda iq wasvla, ara _ imisTvis, rom adreve mamasaxlisi dahmuqreboda, _ Tu Sen aqedam ar dagkarge, ar iqnebao. bevria ara Turme sawyalma glexma, bevri TavSi qva ica, magram unda dahmorCileboda Tavisis mamasaxlisis samarTlian moTxovnilebasa! es kidev araferi! rodesac pirvelaT zamTarSive moiTxoves xalxi miliciis SesadgenaT, erTs glexs Tavisis badlaT sxva gaegzavna iqa. exla didoebis dasamSvideblaT rom jari moiTxoves kaxeTidam, imave keTil- sinidisians mamasaxlissa isive kaci axla daRistanSi gaugzavnia. ase rom am mamasaxlisis kanoniT erTsa da imave kacs SeiZleba orjer ergos wasvla omSi: erTxel unda gagzavnos badali da meoreT TiTon wavides. kidev kargia, rom meoreTac badali ar gaugzavnia, Torem Seni

Upload: others

Post on 19-May-2022

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

xelis mowera: tfiliss, `iveriis~ redaqciaSi, mTawmindis quCaze, Sioevis saxlebis zemod. #5 quTaiss, anton lorTqifaniZis biblioTekaSi.

sapolitiko da saliteraturo gazeTi.

# 19.

gamodis xuTSabaTobiT

!*&& o8weliwadi

pirveli

`iveriis~ fasi 1877 wels.aTi Tvisa, gagzavniT da gaugzavnelad . . . 6 man. -TiTo nomeri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - 15 kap.

Tu saWiroeba moiTxovs, redaqcia gaasworebs da Seamoklebs dasabeWdaT gamogzavnil werilebs.

gancxadeba miiReba qarTulsa da rusuls enaze.

fasi 1 lari

7 ivlisi

saZiebeli: I. saqarTvelos matiane _II omis ambebi. _III. sapolitiko mimoxilva_IV. mgzavris werilebi, svaaeTzed _ V. brZola romis dasapyroblad. _VI. haerSi mogzavroba.

msurvelT SeuZlianT moiTxovon `iveria~ pirvelis ivlisidam pirvels momavals ianvramde. fasi am eqvsis Tvisa oTxi maneTia.

saqarTvelos matiane

(korrespondencia zaqaTalidam)

_ amas winad RvTis risxvasaviT setyva rom iyos, igi Cvens zaqaTalis mazraSi sruliad ar yofila. mSvenieri mosavali aris wels CvenSi. magram es movlena Cvens glexebs ar amxiarulebs imitom, rom am mosavals daiTaraSeben xalilbegi da zoki somxebi. zokebi waarTmeven valSi, xalilbegi ki Tavis ukanonod daWeril miwebSi. ai exlac xalilbegi nebas ar aZlev Sarandelis msgavsad mnebi gamoitanon glexebma mindvriT, sanam or wils wvima mindorSi ar daalpoben. rac es piri aq borotebas iCens, is gamoTqmiT ar gaTavdeba. es aTi-Tormeti welia ingilos glexebi maszed Civian, magram veraferi gaawyes ra. axla ki martoT RmerTs exvewebian: RmerTo mogvaSore es risxva-tanjva Tavidgano!~ cudia ingiloebis mdgomareoba mis xelSi.

_ Cven mogvivida Semdegi werili:`netavi rodis eRirseba Cvens beCavs glexobas

gageba imisTana saqmeebisa, rogorc is, rom sad daiwyoba da an sad gaTavdeba maTzed (glexebzed) ufleba iseTis xalxisa, rogorc mamasaxlisebisa, gzirebisa, Cafrebisa da sxv.!

Telavis mazris erTs sofelSi imisTana RvTis risxva mamasaxlisi aris Turme, rom rodesac jaris SesakrebaT xalxsa Txoulobs mTavroba, es keTil sinidisiani mamasaxlisi hgzavnis mometebul nawilaT im kacebs, romlebis javric sWirs.

exla didoebs dasamSvideblaT rom xalxi moiTxoves kaxeTSi, am mamasaxliss sxvaTa Soris gaegzavna erTi kaci, gana Tu imisTvis, rom amas hrgeboda iq wasvla, ara_imisTvis, rom adreve mamasaxlisi dahmuqreboda,_Tu Sen aqedam ar dagkarge, ar iqnebao. bevria ara Turme sawyalma glexma, bevri TavSi qva ica, magram unda dahmorCileboda Tavisis mamasaxlisis samarTlian moTxovnilebasa! es kidev araferi! rodesac pirvelaT zamTarSive moiTxoves xalxi miliciis SesadgenaT, erTs glexs Tavisis badlaT sxva gaegzavna iqa. exla didoebis dasamSvideblaT rom jari moiTxoves kaxeTidam, imave keTil-sinidisians mamasaxlissa isive kaci axla daRistanSi gaugzavnia. ase rom am mamasaxlisis kanoniT erTsa da imave kacs SeiZleba orjer ergos wasvla omSi: erTxel unda gagzavnos badali da meoreT TiTon wavides. kidev kargia, rom meoreTac badali ar gaugzavnia, Torem Seni

Page 2: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

i v er i a2 # 19.

mteri_mesameTac rom yofiliyo moTxovnileba, maSinac imasve mihyudebda joxsa is ganaTlebuli mamasaxlisi!

`vin gamaaWora, rom maTraxiT (maTra xiT, Torem xilebs viRa Civis!) cema akrZaluli aris kanoniTao? Turme es sul tyuvili yofila!! aba maS Telavis mazris Cafrebsa hkiTxeT, Tu es tyuili ar gamodges! am mazris Cafrebis leqsikonSi ar swerebula es kanoni, da erTs maTgans imave sofelSi, sadac zemoT naxsenebi ganaTlebuli mamasaxlisi sufevs, erTi sawyali glexi auWrelebia maTraxiT imisTvis, roma am glexs Tavis siRaribisgamo Tofi ara hqonia, rodesac is mouTxovniaT jarSi didoebis dasamSvideblaT.

`TavaT ar iyo Zmario da zed daasxes wyalio~_wunkala Cafrebisagan cema-tyepa da mamasaxlisebisagan eseTi usamarTlobaRa undoda Cvenis glexebis sanatrels mdgomareobasa!

d. r.

o m i s a m b e b i.

Tumca Renerali geimani saRanluRidam dabrunebula magram miT yarsis aRebisaTvis zarbaznis srola 25 TibaTvemdi ar Semwdara. Semdeg, rodesac ambavi mouvida, rom muxTar-faSa mTelis anatoliis mxedrobiT soRanluRis mTidam daiZra da yarsisken wamovidao, maSin Renerals lorismeliqovs cixis zarbaznebi ukan dauwevia rom miT mis mxedrobas moZraobisaTvis dabrkoleba ar mieces.

_ Reneralis tergukasovis gunds suraf-ohanesis gzazed TiTqmis samasi komli qristianebis Tavis mfarvelobis qveS auyvania, romelnic alaSkertis vakeebidam gamoqceulan, sadac baSibuzukebs da qurTebs mTeli soflebi auoxrebiaT. am garemoebas gundis moZraoba daubrkolebia ase, rom osmalos jari dasdev-nebia da Sewuxeba miuyenebia. amis mixedviT Renerali tergukasovi ro surf-ohanesSi misula, vidre baiazeTSi wavidoda, sadac did Zal mters moeloda, ukeT ucvnia avaTmyofTa, daWrilTa da gadamosaxlebulTa dasacvelad igdirzed wasvla, sadac mivida kidec 25 TibaTves. xuTis dRis ganmavalobaSi Cveni erTi aficeria daWrili da jaris-kacTa Soris moklulTa da

daWrilTa ricxvi 30-ia._ 26 TibaTves Reneral tergukasovma

baiazeTisken gaswia, iqiTve wina dRes Reneralis qelbalaixanis gundic mimarTula.

_ 28 TibaTves dilis rva saaTze Renerali tergukasovi im osmalos jars dascemia, romelic baiazeTis gars ertya (ricxviT 30 aTasi). rva saaTis ganmavlobaSi Cvenma jarma eriSiT aiRo qalaqis axlo-maRlobebi, osmalos jari sruliad daamarcxa da gahfanta. am omSi Cvenebs darCaT 4 zarbazani, 80 tyve, samxedro nivTeuleba da alafi. Cvenis mxriT Zalian cota zaralia Turme, Tumca jer namdvilad cnobaSi ar aris moyvanili. Cven jars didi guladoba da saqebi erTsuloba gamouCenia Turme. baiazeTis cixe ganTavisuflebul da misi mecixovne jari, romelmac gulmagrad aitana 23-is dRis ganmavlobaSi mtris gars Semodgoma, sul erTianaT mSvidobiT dasxnila. radganac baiazeTi ise aoxrebulia Turme, rom mas ara viTari mniSvneloba aRara aqvs da amasTanac osmalebs yvela baiazeTSi mcxovrebni amouwyvetiaT da qalaqi ise auvsiaT mkvdrebiT, rom aq dgoma aRar SeiZlebao, amitom erevnis gundis jari droebiT igdirSi Sekrebila, saidamac sacaa isev samzRvarzed gavao.

zemoxsenebulis saqmisaTvis xelmwife-impera-tors Reneral-tergukasovisaTvis wminda giorgis jvari mesame xarisxisa uboZebia, da agreTve mis mxedrobisaTvis madlobis SeTvla unebebia.

_ 27 TibaTves lazebi da aWarlebi qvablian Caized mdgars yaraulebs dascemian, magram Cvenebs gaufantavT da didi zarali miuyenebiaT.

Cenis mxriT 9 jaris-kacia daWrili damo-kluli.

_ Renerali loris meliqovi zaimisken wasula.

muxTar-faSa soRanluRis mTaSi gamagrebula._ tirnovidam ambavi movida, rom mowinave jari

balkanis mTis iqiT gadasula 1 mkaTaTves ase, rom Tofis srolac ar dasWirebiaT. 2-s TibaTves Reneral-gurkovs xarkoi dauWeria (yazanlisis CrdiloeTiT Svid verstzed aris) da iq myofi jari 3000kaci gaufantavs. am saqmeSi Cvenis mxriT erTi yazaxia mkvdari da xuTi daWrili.

_ 2-s TibaTves rusis jars nikopolis cixe-simagre (dunaiis napiras) auRia. ori faSa da 6000 jaris kaci tyveT darCeniaT.

Page 3: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

i v er i a# 19. 3

es orive ambavi imdenad SesaniSnavia, rom ase Tu ise saqmis gadawyvetas male unda movelodeT. ueWvelia im mowinave jars, romelic balkaniis iqiT gadasula Cqara deda-jaric moeweva da maSin cotaRa daakldebaT adrianopolamde.

sapolitiko mimoxilva

safrangeTi._1 mkaTaTves (19 TibaTves) mak-magonma Cveulebisa mebr gasinja jari, romelic pariJSi versalSi da axlo-maxlo qalaqebSia dabanakebuli. Tqma aRar unda, rom am gasinjvam wreul ufro monetebuli yuradReba miiqcia sazogadoebisa vidre sxva dros. yovelis saxelmwifois deda-boZi, rogorc mogexsenebaT, am Jamad jaria da yoveli mTavrobis moRvaweobac, keTili Tu boroti, am deda-boZzed aris damyarebuli. ris imediT hkra panRuri mak-magonma xalxis warmomadgenelT Tu ar imis imediT, rom jari Cemken iqnebao? ra imedi hqondaT am Jamad sxva da sxva monarxielTa dasis kacebs, Tu ar jaris imedi?

amis gamoisobiT, cxadia rom zemoxsenebulis gasinjvis dRes didi xalxi daeswreboda lonSanis mindorzed: yvelas undoda gaego Tu rogor daxvdeba jari mak-magons da TviT mayurebeli xalxis rogor moiqceva. marTla da didi xalxi daeswro. ai ras iwereba sxvaTa Soris, erTis nemecuris gazeTis pariJeli korrespondenti amis Sesaxeb: `policiam ara Cveulebrivi RonisZieba ixmara mSvidobianobis dacvisaTvis: 750 policiis kaci, 300 respublikis qveiTa gvardiis kaci da 100 cxenosani bulonis tyeSi iyvnen dayenebulni. Tumca upatio sityvas Znelad gaigonebda kaci, magram xalxs raRac Relva etyoboda da awmyo mdgomareobis cxadi ukmayofileba ismoda. Rirs SesaniSnavia,rom marSalis mak-magonis suraTs mravali kaci hyidda (fasi 15 santimi, e. i. 4 kop.), magram myidveli ki aravin iyo.

`23/4 saaTze prezidentis loJaSi gamoCnda marSalis meuRle. imave loJaSi isxdnen sazogadoebis maRalis xarisxis meqonni gvamni. monarxielTa dasis deputatebi da senatorebi cotani iyvnen; pariJis municipalis sabWos wevrni srulebiT ar iyvnen miwveulni.

`samis naxevarzed jaric mogrovda, misi ricxvi sul 25,000 kaci iyo. bolos marSalic mobZanda Tavisis amaliT. xalxi dumiliT dauxvda, arc `gaumarjos respublikas~ daiZaxa, arc `gaumarjos marSals.~ marto saoficialo loJebidam taSi daukres mak-magons da xma dabla daiZaxes: `gaumarjos marSals~. danarCenma sazogadoebam, xalxma da TviT mxedrobam xma ar amoiRo (amboben mTavrobam winadRes bZaneba gascao, rom mxedrobam xma ar unda amoiRoso.)~

`43/4 saaTzed gaTavda jaris ganxilva, sazogadoeba kmayofili darCa mxedrobisa, romelmac didi warmateba gamoiCina, metadre artilleriam. ganxilvis Semdeg mak-magoni mivida saoficialo loJebTan da Tavi daukra maTSi msxdom sazogadoebas. moisma kidev `gaumarjos marSals~, magram xalxma mainc xma ar amoiRo. marSals xalxi ugemurad daxvda, araviTari salami ver moipova xalxSi da ise wamovida Sinisaken. mxolod ramdenime kacma Tavi daukra.~

imave dRes mak-magonma Semdegi bZaneba mihsca mxedrobas:

`jaris kacno! me momewona Tqveni gawrTvniloba da varjiSoba. me adrevac vicodi Tqvenis ufrosebisagan, rom Tqven gulmodgine da mecadineni xarT samsaxuris saqmeSi.

`diax, Tqven gesmisT Tqveni movaleoba; Tqven hgrZnobT, rom xalxma Tqven mogandoT Tvisi uZvirfasesi interesebis dacva. rac unda iyos, Tqveni imedi maqvs, rom im interesebs daicavT. Tqven, darwmunebuli var, SemeweviT uflebisa da kanonis pativis cemis dadgenisaTvis, eg Cemzed aris mondobili da me avasruleb kidec bolomde~.

aq SesaniSnavi is aris, rom mak-magoni samxedro bZanebaSi politikasac ixseniebs. SesaniSnavia imitom rom mak-magoni Tavis dReSi sul imas iZaxoda, rom mxedroba politikaSi ar unda gaerioso, _ da exla ki TviTon ambobs, Tqven SemeweviTo politikis wavmarTvaSio.

am Jamad safrangeTSi yvela imas kiTxulobs Tu rodis moxdeba axali palatis arCevani. respublikelebs undaT, rasakvirvelia, rom rac SeiZleba Cqara moxdes; mTavroba ki cdilobs agebi rogorme didxans gavwiovo da miT dro SevirCinoo Cemis saqmis warmarTebisaTvisao.

Page 4: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

i v er i a4 # 19.

magram amboben, rom hercogs dekazs undao arCevani male moaxdinoso. hercog dekazs viTom ambavi mosvlodes samzRvar dareTidam, rom evropiis saxelmwifoebs ganzraxv aqvsT momaval saqmeTa gansja safrangeTs miandono Tu mas kanonieri mTavroba da wesieri ganwyobileba eqmnebao e. i. Tu xalxis warmomadgenelni eyolebao. ai amis gamoisobiT aCqarebs Turme hercogi dekazi arCevans. gazeTi ̀ Temps~ ambobs, rom arCevani sektemberSi moxdebao.

jer ki mTavroba did faca-fucSia, rom rogorme xalxs Tavisi momxreni amoarCevinos. magram erTi garemoeba uxlarTavs gzas. monarxielTa Soris, rogorc mogexsenebaT, didi ganxeTqilebaa. amisTanave ganxeTqileba moelis mTavrobas maSin,roca Tavis momxreebs daasaxelebs amosarCevad. vis daasaxelebs xalxis winaSe legitimistebs orleanelebs Tu bonapartielebs? visis saxeliT warmoudgeba mTavroba xalxsa? hercogi brolhi cdilobda, rom jerjerobiT mak-magonis saxeliT gamo-suliyo moedanzed, magra sxva da sxva mona-rxielebi amazed Tanaxmani ar arian, radganac TviTveuls maTgans unda rom arCevani marto mis sasargeblod moxdes da mxolod Tavisi sakuTari momxre gaiyvanos arCevanSi. ra mniSvneloba aqvs mak-magonis saxelsao? misi saxeli momavalSi ras moaswavebso? mak-magonoba uqmi sityvaa da am saxels araviTari mkvidri mniSvneloba ara aqvso. mTavrobam rom uTxras mak-magonis momxre pirni amoirCieo, xalxs SeuZlianT upasuxos_vin ar iyoo mak-magonis momxreTao, vin gadudgao mak-magons,_aqamdisin ar gamigoniao, da amis Semdeg xalxi rasakvirvelia amoarCevs isev uwindelebs, radganac imaT xelic ar gaunZreviaT mak-magonis winaaRmdeg. amaSi mdgomareobs mTavrobis siuZlure da uRonoba. magram rac unda usabuTo da usafuZvlo iyos mTavrobis moqmedeba, mas erTi Rone aqvs mkvidri da Seuryeveli, romelsac SeuZlian mohkidos xeli, rodesac kanonier niadagzed dgoma mohbezrdeba. es Rone Zalaa, Tof-iaraRzed damyarebuli. Zaladobas sxva ra sabuTi unda? Tvisis Tavis sabuTi TviTon aris. mak-magoni tyuilad ki ar eubneba mxedrobas: Tqven SemeweviTo rom Cemi daniSnuleba bolomdisin

avasruloTo. axla hkiTxeT mak-magons raSi mdgomareobs misi daniSnuleba?

maSin, roca monarxielTa Soris ganxeTqileba da uTanxmoeba hsufevs da yvela mxolod Tavis sargeblobas eZiebs respublikelni mtkice TanxmobiT arian. ai ras iwereba respublikelTa Sesaxeb `Indegondance Belge~-is korrespondenti:

`mravali werili wavikiTxe gadayenebulis palatis deputatTa mier gamogzavnili sxva da sxva departamentidam. yvelani darwmunebulni arian, rom 363 respublikelni xelmeored iqnebian amorCeulni yvelgan is myudroeba hsufevs, romelic Zalis niSania. aravis eWvic ar Sehparvia maszed, rom respublikelni gaimarjveben. yvela es werilebi amtkiceben, respublikelTa Soris mtkice ganwyobilebaa. TviTveulis amosarCevis kacis Sesaxeb mxolod imas hkiTxuloben respublikelia Tu ara, da oRond respublikeli ki, iyoso, ra ferisac unda iyos misi azri, sul erTia.~

serbia._2 mkaTaTves (29 TibaTves) daiwyo moqmedeba skupStinam. mTavarma milanma war-mohsTqva sityva, romelSiac uwinaress aRi-ara is Rvawli, romelic dasdva serbiam Tvis gvartomobis saqmis sisrulisaTvis. imedi maqvso, rom istoria ukanasknels oms serbielebisas qebiT, Rirseulad moixsenebso. didis imediT movelio, rom daRvrili sisxli nayofs moitanso aRmosavleTis qristianTa da kacobriobisaTvis. mTavarma moagona msmenelTa is sityvebi, romelnic warmohsTqva man osmaleTTan morigebis dros, saxeldobr is, rom qristianTa bedi am Jamad ufro Zlier xelSiao. es sityvebi gamarTldeba kidec: `CvenTa samzRvarTa axlos,_hsTqva mTavarma,_ganmaTavisuflebel_

xelmwifis droSa gaSliliao. mis imperatorebis didebulebis mobZanebam ruminiaSi momca me sanatreli SemTxveva gamomecxadebina misTvis Cemis xalxis magier madloba Zlieris mfa-rvelobisaTvis, romelic aRmoaCina man Cven-dami warsuls omianobis dros. me wrfelis madlobiT avasrule es movaleoba da gul mowyale xelmwifem miiRo am madlis gamocxadeba Tvisis Cveulebrivis wyalobiTa da amasTanave

Page 5: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

i v er i a# 19. 5

damarwmuna,rom igi SemdegSiac izrunavs ser biis keTil-mdgomareobisaTvis da serbiis tomo-bisaTvis.~

`ufalno deputatno! Tumca serbia am Jamad imdenad bednieria, rom SeuZlian mxolod mSvidobianobis saqmes daadges, magram rac unda iyos Cven garSemo imisTana saqmeebi xdeba, rom samSoblos sikeTe moiTxovs Cvengan daudgromel sifxizles, amisTana mZime movlenaTa aRsavse dros, cru mimarTuleba an risame win dauxedavad ganaCeni dasaRupav Sedegs moaswavebs CvenTvis. bevrjel dagimtkicebiaT Tqveni goniereba da mamulis moyvareoba, da amis gamo imedi maqvs, rom amisTana gansacdeliT aRsavse dros urTierTSoris erTobas da miT ar daukargavT serbias im zneobis simaRles, romelic SeiZina mana amodena msxverplis dadebiTa.~

_ erTi rusuli gazeTis korrespondenti iwereba venidgan: `aq Tumca serbiis saqme gardawyvetilia, e. i. Tumca serbiis neitra-litets eWvi ar aqvs, magram mainc momavali skupStina (igi romelic zeviT movixsenieT) cotad Tu bevrad aSinebs politikis mimdevars sazogadoebas. sazogadoebis azriT mTavris mlanis mdgomareoba Zalian Seryeulia da rom Tavi gadirCinos igi iZulebul iqmneba exlandeli saministro gadaayenos. gadaayenebda kidec, darwmunebuli rom iyos, da imedi hqondes sxvas mkvidrs saministros Sevadgeno; magram milans esmis, rom am gvaris saministrois Sedgena TiTqmis SeuZlebelia da isev ristiCis kalTas daiWers. Tumca ruseTis mTavroba hswyalobs milans, magram es wyaloba mxolod imisTvis Tu gamoadgeba, rom omis gaTavebamde taxti SerCeba, Torem sxvafriv ki arafers ar Seeweva amis gamo milani exla SinaobaSi hscdilobs imisTana Semweoba moipovos, romelzedac imediT dandoba misTvis SesaZloa. CernogorielTa gamarjvebac did vnebas aZlevs serbiis mTavarsa da mis mTavrobas. serbielTa Soris Tan da Tan matulobs Cernogoriis mTavarisadmi TanagrZnoba da siyvaruli.~

Tu es yvela marTalia aRaravis ar unda ukvirdes rom milans Tavis qveyanaSi saxeli gahstexia.

wvrili ambebi._gazeTs Independance Belge-s trapizonidam hsweren: `ukanaskneli ambebi Zalian awuxeben sazogadoebas, metadre arz-rumSi, sadac didi darRveulobaa da eSinianT mxedrobac am mdgomareobaSi ar Cavardes, es miT ufro SesaZlebelia, rom jari TiTqmis naxevrad ubralo glexebisagan aris Semdgari, romelTac Tavis dReSi cecxli ar unaxavT da romelTac mxolod exla aswavlian saCqarod Tofis xmarebas. Tu rusebma isargebles amgvaris garemoebiT, SesaZlebelia, rom erTis Tvis ganmavlobaSi arzrums mivlen da advilaTac aiReben, radganac es qalaqi karga gawyobil jars ver gaumagrdeba. magram Tu muxTar-faSa daabrkolebs rogorme rusis jars da sams an oTxs kviras Seayenebs soRanluRis maRlobzed, maSin osmalebs ufro meti imedi eqnebaT gamarjvebisa vidre exla, radganac yovel dRe axal-axali jari mosdiT. osmalebs didi imedi aqvsT qurTebis jarisa, romelTa mosakrefad da wasaxaliseblad qurTistanSi gagzavnilia bahri bei, bedir-xanisSvili.

`qurTistani, rogorc yvela elis xalxTa qveyana arasdros ar yofila wesier saxelmwifod ganwyobili. igi Semdgaria ramdenime tomTagan, romelnic calk-calke cxovroben da yvelas Tav-Tavisi moTave hyavs. magram, yovelTvis am moTaveTa Soris erTi romelime gamoCndeboda da uflebas daipyrobda xolme mTels xalxzed. am Jamad qurTistanis erTi nawili sparseTs emorCileba da meore osmaleTs. is tomni romelnic somxeTis axlos arian mosaxlebulni xvna-Tesvas arian miCveulni, da romelnic am orTa saxelmwifoTa sazRvar Sua scxovroben imaT ki elis xalxis Cveuleba SerCaT. qurTebi mxolod avazakobiT da carcviT ikvebebian. sparseTisa da osmaleTis saxelmwifos emalebian xarji ar migvaceminono. bevrjel gaugzavnia xonTqars mahmuds jari maTTa dasamorCileblad, magram vera gauwyvia ra: ra ki jari gabrundeboda, qurTebi isev Tavisas mohyvebodnen. Tumca qurTebs Zalian uyvarT carcva. magram Tavis sityvazed ki magra dganan. 1839 w. qurTebma TvisTa moTavis bedir-xanis winamZRomlobiT omi autexes osmaleTs.

Page 6: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

i v er i a6 # 19.

osmaleTma manam 60,000 jaris kaci ar gagzavna ver daimorCila bedi-xani, romelic bolos daatusaRa da kandiaSi gardaasaxla, sadac gardaicvala kidec. Svili misi bahri-bei stambolSi gaizarda.

exla osmaleTi hscdilobs bedir-xanis saxeliT isargeblos da mis Svils moakrefinos qurTebTa Soris rac SeiZleba mometebuli jari.~

_ rusulis gazeTis `Новое Время~-s ko-rrespondenti (rusi) venidam iwereba: `Cexiis xalxis aRelveba did yuradRebas izidavs, rogorc venis kabineTisas agreTve sazogadoebisasac. peterburRSi verc ki warmoidgenen ragvar mniSvnelobas aZleven aq am aRelvebas. Cexielni, rasakvirvelia, didis TanagrZnobis Rirsni arian, da rasakvirvelia sasixaruloa rom igini ase megobrulad gvawdenen xels, magram mainc am gvari moZraoba am Jamad CvenTvis mavnebelia. panslav omis molandebas SeuZlian aq ise ganarisxos mTavroba, rom usaqmo mdgomareobidam gamoiyvanos da xelSi iaraRi aaRebinos. slavianTa gvar-tomobis gaZliereba avstriaSi arc vengrielebs undaT da arc nemencebs; amitom am saqmis aRZra am Jamad vgoneb, udro-udroa. Cven jer dunaiazed unda gavaTavoT Cveni angariSebi, iq kidev bevri Sroma da Rvawli mogvelis.

`bolgariis daWera xom Znelia, xolo misi momarTva da zneobiTi SekavSireba ruseTTan ufro Zneli iqmneba. am siZnelis mizezi imaSi mdgomareobs, rom bolgariis ganaTlebulni wina-kacni ar endobaT ruseTis uangarobas da vinc dRes Tavsa hxris ruseTis droSis winaSea iqneba xval Cven winaaRgvidgnen. saqme imazed iqneba damokidebuli Tu rogor movaxerxebT bolgariis ganwyobasa da aRdginebasa.

bolgariaSi am Jamad, rogorc mogexsenebaT, rusis mmarTvelobaa SemoRebuli da droebiT T. Cerkavski aris daniSnuli gubernatorad.

am sagnis Sesaxeb gazeTis `Times-~is korrespondenti buxarestidam iwereba: `ra qalaqSiac Sedis rusis jari im wamsve municipaluri ganwyobileba imarTeba maCini, sistovi da tirnovo qristianTa ufrosia eqvemdebarebian kidec, romelnic TviTon mcxovreTa mier arian amorCeulni.

bolgariis saTemo mmarTveloba tirno-vaSi imarTeba pirda pir T. Cerkasxvis zeda-mxedvelobiT.

bolgariis mmarTvas aweseben sakuTarTa kanonTa mixedviT axali wesdebuleba damyarebulia safrangeTis kanonebze da im cvlilebaTa programmaze, romelnic stambolis konferenciis mier iyvnen SemuSavebulni.~

_ erTs avstriis gazeTSi sweria: `sruliad marTldeba amas winad gavardnili xma, rom serbias da ruminias erT-erTmaneTis Soris piroba daudviaT Sesaxeb jaris serbiazed gayvanisa da serbiis omianobaSi monawileobis miRebisa. am ganawilebis mizezis povna advilia. TviTan osmalebi miscemen am mizezs, radganac osman faSa usaTuod ecdeba daiWiros negotini da sxva adgilebSi md. timokze, rom rogorme gza Seukras ruminielebs. omis mizezic es iqneba.

amas rusuli gazeTi `Новое Время~ Semdeg SeniSvnas umatebs: `am saqmeSi ruseTi srulebiT ar arRvevs Tavis sityvas, romelic avstrias misca serbiis neitralitetis dacvis Sesaxeb, radganac ruminia sruliad Tavisufalia da Tavis mxriT SeuZlian mozave moipovos. Tumca es bolos sul erTi gamodis, m a g r a m d i p l o m a t i u r i f o r m a x o m d a r R v e u l a r i q n e b a; s a x e l m w f o T a S o r i s s a q m e c e s a r i s.~ alal-marTloba yovel saqmeSi saqebia.

_ inglisurs gazeTs `Standard~-s berlinidam depeSa mosvlia, romelic ambobs, rom odo rossels, inglisis elCs germaniis winaSe, uTqvams Turme, rom inglisi aras dros ar CaCumdebao Tu ruseTi stambols daiWerso. bismarks miugia Turme, rom stambolis daWera ukeTesi RonisZiebaa imisaTvis, risaTvisac ruseTma omi gamoacxadao.

_ gazeTi Голосъ-s raguzidam depeSa mosvlia, sadac moxsenebulia rom serbias da Cernogorias zavi SeukravT erTi erTmanerTSi da milansa da nikolozs xelic mouweriaTo. marTalia es ambavi Tu ara RmerTma uwyis.

_ pariJidam iwerebian, rom arCevani safrangeTSi 14 oktombers aris daniSnulio.

Page 7: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

i v er i a# 19. 7

m g z a v r i s w e r il e b i

s v a n e T z e d

22-s mkaTaTves 1973-s welsa, quTaisidam SuadRisas leCxumisaken gavemgzavre; imave saRamos sof. nikoris-bolos mivataneT. CemTan iyo erTi Cemi megobari, romelic CemsaviT gaxarebuli iyo svaneTis naxvisaTvis da romelic yovelTvis mzaT iyo am gvar mgzavrobisaTvis; ori kacic gvaxlda Cven, romelTac lailaSamdin cxenebi gvaqiraves, da gzaSi Cven erTi imereli mogvewia, imave lailaSs mimavali. quTaisidam moyolebuli nikoris-bolomdin mSvenieri gza misdevs rionis xeobas, am mdinaris marjvena napirzed. es gza kargaT aris SosseT dagebuli da Tumca ki cotaTi viwroa ekipaJebis siarulisaTvis, magram, cxenosan kacs_ukeTesi gza ar unda. mag imerelma gzaSi bevri gvasiamovna; raRac nair feris jorzed iyo daskupebuli da waxrili da jorsac kudi nadirisagan gadaWmuli hqonda. roca dezebs Semohkravda Tavis jorsa es imereli, kuds ise gaabzekda jori, rom uneburaT gagvacinebda xolme. gzaSi, am nairi Seqceva Zalian sasiamovnoa, daRalulobas veRara grZnobs mgzavri. sul xma gauwyvetlaT laparakobda es Cveni imereli; ena ar eRaleboda; zogs zRaprebs da andazebs da sxva da sxva ambebs gveubneboda. umetesad ki tyis kudianebzed hqonda musaifi, romelic viTam am alagebSi unaxavs magas, saca Cven mivdiodiT. bolosa hsTqva, rom Cven am kudianebs ̀ Winkas~ veZaxiT. im wamsve me azrSi momivida, rom es imeruli `Winka~, usaTuoT maimunis gvari nadiri unda iyos, imitoma rom, afrikaSi aris patara maimuni, romelsac iq eZaxian `Winoka~ anu `Winako~, rogoraTac iq, imereTSi, hrqmevia. vin icis, iqneba marTla eg gvari maimuni ipovebodes kavkasiis tyian mTebSi?_Torem raT iqneboda am saxelSi magisTana axlo mgzavseba, da afrikanebis sityva `Wonoka~, `Winako~, Cvens enaSi saidam Semovida, Tu

ara im mizeziT, rom aqac yofiliyos afrikis nadiri.

sanam Ramis saTiebelad sof. nikoris-bolos mividodiT, gzaSi kargaT SemogviRamda; da es imereli, aki frTxili ar yofila, sul xan Cem cxens exaxuneboda da xan Cem amxanagis cxensa; ukan darCena an win wasvla da ganzed gadgomac eSinoda Turme. rogorc rom rame xma tyidan Semogvesmoda, an foTeli Seiryevoda an xe daiWriWinebda, imas sul Winkebi eCveneboda. Zriel sasaciloT ki avigdeT es Cveni mamaci imereli da Zrielac Segvifxukianda, magram SiSma da sifrTxilem ver mogvaSora. sxvaTa Soris magan erTi gasakvirveli ambavi gviambo._1872-s welsa, rionis marcxena mxarezed, sofels tviSis maxloblad did da maRal kldezed, misi simamris Txebi yofilan saZovrad garekili. darCnen Txebi iqa did xans, da martSi Tovli rom dainZra da dena daiwyo im kldidam, sami Txa, did Tovlis zvavs xramSi Cimohyva da exlac iq ariano. maS, mas Semdeg weliwad-naxevari gavida. esec unda mogaxsenoT, rom roca am imerelma is adgili dagvanaxa gamoRmidam, sul unayofo da ubalaxo, titveli adgili yofila. halbaT am Txebma iq balaxic ipoves da wyalic mTeli wlis ganmavlobisa, rom imdens xans gasZles iqa. Cven patara durbindi gvqonda, binokls rom eZaxian, da imiTi cxadaT ori Txa davinaxeT, da iseT siSores arian rom Tofis tyvia ver miuwevs da iseTi adgilia, rom kacs verafris Ronis ZiebiT iq misvla ar SeuZlian. jer, amaSi gasakvirveli ara aris ra; saqme imaSia rom, am Txebs raRac nairi mfrinveli ara sSordeba; zafxuls am mfrinvelebs Tavis budeebSi balaxi SeaqvT da axlo-maxlo patar-patara bululebaT inaxven balaxsa sazamTroT. zamTarSi Txa am balaxiT irCens Tavsa, da maTi ganavliT ki_mfrinvlebi ZRebian; erTierTmaneTs exmarebian sakvebis SovnaSi. ra mSvenieri bunebis dawyobilobaa!!? bevri marwmunebda me, rom marTlac aris

Page 8: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

i v er i a8 # 19.

imisTana mfrinveli, saxelad `SurTxi~, romelic jixvTan cxovrobs da ara sSordeba, romelic zafxuls balaxs umzadebs da monadire da nadirisagan afrTxilebs jixesa monadireebma miTxres, rom rodesac jixvzed sanadiroT mivalTo, xolod im balaxis Tivis bululebiT mivagnebT jixvis binasao; da xSiraT es SurTxi, roca monadireebs dainaxavs, raRac nairaT dauStvenso da es Stvena jixvs afrTxilebs da gagvepareba xolmeo. imisTana monadireebma miambes me es ambavi,rom imaTi sityva me, rasakvirvelia, WeSmaritad mimaCnia.

es Cveni imereli ki gvimtkicebda, rom kudianebi inaxven im sami Txasao; am kudianebs imerlebi `Winkas~ eZaxian da megrelebi_`oCikoCi~.

Rame, nikoris-bolos, rom mivataneT, ucef Segvayena raRacam. ra aris? ra ambavia? vikiTxe rasakvirvelia. Turme erT did xids mivadeqiT, did-uSvelebel xramzed, da zed Sua gzazed am xidis TavSi gadarazuli WiSkari yofila; imisTana WiSkari, Slabhaums rom eZaxian, magram sul mTlad daxuruli da ficriT akruli yofila. me gamikvirda am Slabhaums aq ra unda meTqi. Turme ra yofila. dabinddeba Tu ara es Slabhaumi iketeba kliteebiTa, razebiTa ise rom verafris RonisZiebiT mgzavri ver gaaRebs da yovelTvis xidis mcvelma, yaraulma, anu `storojma~, rogorc iq eZaxian, unda gauRos kari mgzavrsa da gaataros. Turme ra mniSvneloba hqonia am karsa? radganac imereTSi xaripariebi da cxeni pariebi bevrni arian, da amgvari qurdobac gaxSirebulia, es xidi qurdsa gzas uWris. Seskupdeba Tu ara cxeni-paria moparuls bedaurzed, maSinaTve gza-gza leCxumisaken gaqandeba;uceb miawydeba am Slabhaums; raRa qnas? ukan Tu gamobrundeba, mdevars daetakeba, rasakvirvelia Tavis naparavs Tavs mianebebs da TavaT fex-da-fex gaZvreba xidzed da wava Tavis gziT; naparavi saqoneli ki

aqeTkena rCeba. qurdi aqedgan versad wava, Tu cxens Tavi ar mianeba; marcxniv saSineli didi kldeebia, marcxvniv saSineli xrami da giJi rioni. rsaakvivelia Tavisi Tavi moparul saqonelis Tavs urCevnia qurdsa, da gaipareba. xan-da-xan ki isea es WiSkari, rom kaci Sig Tavs ver gaiZvrens xolme, da am SemTxvevaSi swrafaT iWeren qurdebsa. amaT Tavisi kisris aboleba urCevniaT, Tavis gadaCexis magierad.

am gzazed, Cven rom mivdiodiT, Rame aravin dadis, frTxiloben. iseTi bnela Ramea am adgilebSi, rom Tu ar gaWireba, Zvirad gabedavs mgzavri seirnobas. vinme cxeni-paria Tu gaivlis, an CvenisTana dagvianebuli mgzavri. SuaRame karga xani gadacilebuli iyo, Cven rom mivadeqiT am Slabhaumsa. bevri xani vewvaleniT da karga xans vuZaxodiT xidis mcvels, rom gaeRo karebi da Cven gavetarebineT. gamovida but-butiT, gamogvkiTxa jer vina varT, am dros raT movdivarT, sad mivalT, cxenebi visi gvyavs da mere, bolos, roca darwmunda rom Cven avazakebi ar viyaviT, gagvatara da cota mZime-mZime sityvebic Tan mogvadevna. am xids rom davscildiT Cven Ramis dasadgoms binas mivadeqiT nikoris-bolos duqanSi, rionis pirzed. SevisveneT Tu ara da cota vaxSamic SevkbiCeT, rogorc iyo erTi pawia oTaxSi, ufro galiaSi, dasaZineblaT movTavsdiT. es oTaxi Tavisis kedlebiT da WeriT sul sxva da sxva fris zolian Wrel-Wrelis qaRaldiT yofila gakruli (SpalerebiTa) ise rom sul Tvalebsa gvWrida, da vnanobdi rom am oTaxSi Sevedi, magram ra unda gveqna, sxva oTaxi im meduqnes ara hqonda, da gareT darCenac ar SeiZleboda wvimisagan, romelica mTel Ramesa saSinlad hswvimda. Zili ar mogvdioda da daviwyeT laparaki da musaifi. iqve erTi mgzavri leCxumeli gavicaniT, romelmac gviambo Semdegi ambavi.

rionis marcxena pirzed aris didi-maRali mTa-klde, da im kldeSi didi gamoqvabuli

Page 9: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

i v er i a# 19. 9

mRvime; im mRvimeSi yofila kacis Zvlebi, xuTi sigZiTa. arSini viTamc, ramdenime wlis winaT, ruseTidam erTi mdidari qali mosuliyos im ganzRraxviT, rom am mRvimeSi unda SemZvraliyo. gaakeTebina didi uSvelebeli xis kibe da am kldezed miayudebina. TviTon avida da im mRvimidam gadmougdia ramdenime kaklis ficrebi, Zveli uSvelebeli lafCinebi da erTi kacis, TeZos Zvali or arSiniani. es mTxrobeli gvarwmunebda Cven, rom TviTon iyo im qalTan da TviTan sakuTaris TvalebiT unaxavs, da mowmaT wminda giorgic mogviyvana da grafi razmorduki, romelica im dros im qalTan yofiliyos. am grafzed es ambavi orjel miTxres da albaT moxda am gvari raime saqme. Cvenma mgzavrma, imerelma ki daumata, rom viTamc is lafCini Caucvia kidevac, da im qalsa `isTe pawia fexi hqonia, rome, misdRemSi misTana fexi, ah, ar minaxavs; raSuaSia, bovSis fexi, batono, rome, xuTi ierTaT Cevidoda ime lafCinSio.~

mkaTaTvis 23, ganTiadisas, mivatoveT nikoris-bolo da sadilobisas lailaSs mivediT; mivediT lailaSs, saca leCxumis uezdis naCalnikis bina aris, mirovoi sudi anu samsjavro, Skola da bazaria. erTi sityviT daba lailaSi leCxumis pirveli qalaqia. mTeli gza, nikoris-bolodam miyolebuli lai laSamdin ise karkaT aris gakeTebuli da imisTana mSvenier xeobaSi miklaknil-moklaknilia, rom gunebaSi mixaroda rom amisTana xams da miukarebels adgilebSi, ise mSvenierad gaplanuri yofila da sul SosseT dagebuli. lailaSs rom mivediT, mSvenier qviT-kiris sasoflo Skolis SenobaSi dagvabinaves. es Senoba axlad iyo aSenebuli, romelSiac lailaSis saswavlebeli yofila gaxsnili, saca rogoraTac TavadTa da aznaurTa Svilebi swavloben, agreTve glexobis Svilebica. am dros mowafeebi Tav-Tavis saxlebSi iyvnen sazafxulod gastumrebulni; da radganac lailasSi sxva Tavisufali Senoba ar iyo am

dros Tavis stumrebisaTvis, amitomac binaT Cven es Skolis Senoba mogvces. minda gamego rogorme am Skolis ambavi da aRmewera kidec, magram Cems saubeduroT TviTan Skolis maswavlebelic im dros, sxvagan yofiliyo, ase rom, garda amisa rom es Skolis Senoba aSenda leCxumis Tavad-aznaurTa SemweobiT, da aris grZeli qviTkiri, rva Tu cxra Tvali oTaxi aqvs, klassebi da yovelis feri kargaT da CinebulaT aris gamarTuli da maswavlebelic qarTveli kacic yofila, me sxvas veRaras fers mogaxsenebT; da kidev imas, rom am SkolaSi ormoci Tu ormocda aTi ymawvili swavlobso. Cvens binaze rogorc mivediT Tu ara, im wamsve lailaSis mbrZanebelma valad icnes Cveni ambis Setyoba da mokiTxvis gamogzavna, Tu rogor mSvidobiT moviareT quTaisidam.

unda vsTqva, rom quTaissa da lailaSs Sua cxeniT sasiarulo gza-mSvenieria; da am dros didi muSa adga im gzis gasaganiereblad, ekipaJebis sasiarulod. miTxres kidec, rom viTamc Softis cxenebis dayenebasac apirebeno.*) quTaisidam daba lailaSs mimaval kacsa an sakuTari cxeni unda hyavdes an ara da begris cxeniT unda iaros. me Zalian momewona quTaisisa da leCxumis uezdebis naCalnikebis dawyobiloba; ara Tu am oris uezdis umfrosebisa,agreTve danarCenis uezdebisac. saqme imaSia rom, yovels samamasaxlisoSi, romelic Seicavs 6 an 10 sofels, mamasaxlisis sofelSi foStebi aris gamarTuli soflelis xalxis xarjiT,ese igi soflis upravleniaSi, kancelariaSi xuTi an eqvsi sajdomi cxeni mgzavrisaTvis mzaT aris, xandisxan metic. romelime glex-kacs ijariT aqvs aRebuli am gvari foStis cxenebi; xuTi, eqvsi, an rva cxeni usaTuoT unda hyavdes, da rasakvirvelia umetesad an ubelo cxenebia, an marto kexebiani; da soflebis sazogadoeba TiTo cxenze am moijaradres weliwadSi ___________

*) jerac ar dauyenebiaT, Tumca mas Semdeg rac me iq viyavi es meoTxe weliwadi mirbis; magram isic kargi rom “apireben” da xalxs imeds aZleven.

Page 10: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

i v er i a10 # 19.

eqvs eqvs Tuman fuls aZlevs. am kacma yovels mgzavrs romelsac `padaroJna~ aqvs, anu rusulad. unda miarTvas cxenebi da mgzavrma TiTo verstzed da cxenzed unda misces xolme sam-sami kapeiki, pragoni. es kacic, romelsac iq eZaxian `foStas,~ Tavis cxenebs unda gahyves xolme, meore `foStis stanciamdin~ rogorc iq asaxeleben; da aqa, am gvaraTve cxenebsa scvlian da mgzavri daubrkoleblad midis. magram unagirebi ki an sakuTari unda hqondes mgzavrsa an ara da ubralo kexzed unda Sejdes. xandis xan amisTana stanciebs Sua xan xuTi verstia da xan ocda xuTi da ormocic_es soflis kancelariaze hkidia. ra siSorezed kancelaria aris, `foStac~ iq yofila. am gvarad, Cven q. quTaisidam moijaradris cxenebiT, romelic Tavs isaxelebs `foSta var~, mivediT Cven quTaisis uezdis, sofels meqvenas. aqa karga xans SegvaCeres, cxenebs iWerdnen saTiveebSi; mogviyvanes axali cxenebi, pragonic Caigdo jibeSi `foStam~ da migviyvana sofels nikoris-bolos, saca `foSta~ ar yofila Turme da meore dRes imave meqvenas cxenebma lailaSs agviyvanes ase, rom quTaisidam lailaSamdin 80 verstia da mxolod erTxela hscvlian cxenebs, meqvenasa. axla am cxenebsa, ukan rom dabrundebian, kidev mohyavT mgzavri, da pragonsac meoreT iReben. me mgonia, rom amisTana dawyobiloba, rom Cvens goris uezdSiac SemoiRon, urogi ar iqneboda; magram Cvens saubeduroT Cveni naCalnikebi ar yofilan Turme quTaTurebzed gamWriaxi xalxi, Torem CvenSiac SemoiRebdnen am gvar Semsubuqebuls mgzavrobas.

daba lailasSi mdebareobs maRal mTazed; amasac lailaiSis mTas eZaxian; umetesi ki ambobs rom mTa-laila hqviano. lailaSs mSvenieri gadasaxedi aqvs, leCxums gadahyurebs; dabasa didi yabaxi aqvs da am yabaxzed Cinebul baRs hmarTven da am baRidam leCxumis soflebi moCanan ormocamdin, moCans is mSvenieri gza romliTac Cven

mivediT, da romelic mTa-lailas gars uvlis da eklakneba, im gvarad rogorc didi Sosses gza suramis mTazed. am baRidam kargaTa sCans mdinare lajanura, romelic mTa-lailas qveS mimdinarobs da rions marjvena mxares erTvis. nikoris bolos aT versts, rom gadmovscildiT, saca lajanura rions erTvis, rionis wylis piri mivatoveT da lajanuris wylis piris gzas davadeqiT, romelic aT alagas lamazi qviTkiris da xis xidebze gadadis wyalsa. TviTan lailaSi ki Zalian maRla mdebarebs am lajanurazed, ase rom dabaSi wyaros wyalsa smen, da wyalic mSvenieri da gemoviani da margebeli yofila. karga-Zali Senoba aris lailasSi; bevri TiTo etaJiani qviTkiris saxlebi yofila, uTvalavi duqnebi, zogi xisa da umetesi qviTkirisa, da sul uriebisa yofila. dabas mcxovrebi umetesi uriebi arian. dabas-leCxumis uezdis naCalnikis saxlia Tavis upravleniiT; samsjavro sudi, etapis saxli, sasoflo maRazia, Skola, ekklesia, uriebis salocavi Tora, maTi Skola da bazari. TiTqmis qalaqi yofila! *).

23-s mkaTaTvidam 29-s ricxvamdis Cven lailasSi davrCiT, radganac me TviT lailasSi mqonda saWiro saqme da agreTve leCxumis uezdSiac, da am eqvs dReSi Cven nel-nela cot-cotaTi Tavisuflad-svaneTisaken gamgzavrebisaTvis vemzadebodiT. svaneTisa-ken gamgzavreba cotaTi gvamZimebda da gvabrkolebda miTi rom, ra xansac mgzavro-bas moundebodiT daraxanic svaneTSi yofnasac moundebodiT Cvena yovel nairi Cveni sarCeni, xarji, xoragi Tan unda wagveRo da sakuTari cxenebi unda gvyoloda da an unda gveqiravna; da es ufro gvabrkolebda, imitom rom Zriel iSviaTaT bedven

___________*) gasakvirvali es aris rom am dabas sruliad Tavi

miunebebia, da leCxumis uezdis naCalnikis upravlenia mdinare lajanurazed gadutaniaT dablobSi, saca imisTana cieba aris, rom qaTamsac ki acivebs. kargisa kargzed gamocvla kidev ho! magram kargi avzed_umecrebaa da.....;

Page 11: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

i v er i a# 19. 11

leCxumlebi Tavisis cxenebis miqiravebas svaneTis mogzaurobisaTvis; da isic, rom svanebi Turme arasdros da aras gziT Tavis cxenebs, visaca hyavs, mgzavrebs ar aZleven da verafris fuliT svaneTSi mgzavri cxens ver iqiravebs. amisi mizezebi sul dawvrilebiT qvemoT iqneba moxsenebuli. magram rogorc iyo, Cven eqvsis kviris samyofi yovelisferi movimzadeT, da cxenebic viqiraveT; oTxi cxeni, dReSi eqvs abazad leCxumel-kacisagan, romelic TviTan gamovgyva fexiT, da xan da xan ki Cven bargzed zevidam daajdeboda, Tumca ki misive cxens kargaT umZimda.

30-s mkaTaTves, gaTenebisas lailaSidam gavediT da svaneTis gzas davadeqiT, Cven viyaviT_cxrani, da gvyvanda ToTxmeti cxeni, zogi bargs qveS, xoragsa da xarjs qveS, da zogzed Cven cxrani visxediT. uwindelis quTaisis Rubernatoris brZanebiT CvenTan unda wamosuliyvnen svaneTis policiis pristavi Tavadi zaqaria jorjaZe, Tavisi mTargmneliTa (perevodCikiTa), baqraZe, leCxumis uezdis naCalnikis brZanebiT, gamogvyva miliciis praporsCiki samTelaZe da danarCenni iyvnen jorjaZis Cafrebi. suyvela es pirebi Cven lailasSi dagvixdnen sul mTlad momzadebuli am mgzavrobisaTvis, romelTac winaTve misvliaT moweriloba quTaisidam am mgzavrobis Taobazed. erTs saaTs Semdeg, mTa-lailas did TavdaRmarTs daveSviT da lajanuris fons gavscildiT *). am gzazed gaviareT lamazi soflebi: gu, lajana, axal-Wala, orbeli, da Wyuteri. es soflebi mdebareben mTa lailas pirdapir mTis qedzed lajanuris marjvena mxares. am soflebze midis kargi gza, Tumca Zalian viwro, ase, ori cxenosani Zlivs daeteva, magram sul SosseT dagebuli, da es gza sWris Cinebul tyes, muxis, kaklis, ifnis da wiflisas, da am umravles xeebzed ekvris sxvil-sxvili vazi,

maRlnari,da es gza svaneTis viwroebamdis midis da iq Tavdeba, da sWris mTebs, xeobebs Releebs, xevebs da xramebs. sof. Wyuters cotaTi SevisveneT, da gavswieT; ori saaTis savalis Semdeg mivediT sof. murs, leCxumis uezdis ukanasknel sofels, svaneTis

samZRvarzed.

kote sanineli

(Semdegi iqneba)

brZola romis dasapyroblad

(nemencuri Txzuleba rusulidam Targmnili, Sin Kampf um Rom, von Dobn. 1876)

Is t a m b o l i.

stambolSi imperatoris sasaxlis erT-erTs oTaxSi fexzed idga erTi verafrad gamosaCeni tanad _ momcro kaci. igi iyo Rrmad Cafiqrebuli. mis gareSemo sruliadi dumili sufevda. jer Tumca dRes bindi ar moreoda, magram fanjaras, romelic ezos gadahyurebda, Camofarebuli hqonda mZime oqros qsovili xali. am gvarive xali eSala CuqurTmiT nakeTs iatakzed.

oqros varayians kedlebzed Camorigebuli iyo luskumebi yvela qristes morwmune imperatorebisa konsantinedam dawyebili. taxts zemod esvena didi, kacis tanis simaRle jvari xalasi oqrosi; jvars SuagulSi hqonda Catanebuli naWeri viTom im jvarisa, romelzedac jvarT-acves ieso qriste.

ramdenjerac tanad-momcro kaci gaivlida jvrisaken, imdenjer Tavs mouxrida xolme Tayvanebis niSnad. bolos Sedga romis samflobelo qartis winaSe, romelic kedelzed ekida. didxans uyura am qartas, bolos amoioxra da orive xeli miifara Tvalebsa da saxezeda.

mas ar uvargoda arc Tvalebi da arc saxe; magram erTic da meorec bevrs rasmes gamometyvelobda, avsaca da kargsaca. sifrTxile, miundoblobda, melaZuoba, gamohkrToda mis mousvenarsa da CamomZvrals TvalebSi. Rrma nakeci, ufro mzrunvelobisagan vidre xnierobisagan, eCneoda mis win gamoSverils Sublsa da gamxdars loyebsa.

___________*) exla am alagzed aris aSenebuli axali uezdis

naCalnikis upravlenia, samjavro da sxva, e. i. lailaSi aq aris gadmotanili.

Page 12: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

i v er i a12 # 19.

`vin icis riT gaTavdeba!~ amoikvnesa man da SeikumSa gaWnavebuli xelebi. `me guli miTxrobs, raRac cxoveli suli miwvevs da miwvevs. vin icis? igi angelozia Tui satana? vin amisxnis me Cems sizmrebsa? momiteve, erTarso RmerTo, momiteve erTgulsa monasa Sensa.... me Tanamdeb var, gavbedo, Tu ara?~

kvlav mohyva oTaxSi wina da ukan bolTis cemasa. xolo neliad aixada mewamuli farda karebisa. mxlebeli oqromkediT nakeris tanisamosiT Semovida, daeca muxlebzed tanad-momcro kacis winaSe da daikrifa ra gulzed xelni moaxsena:

_ imperatoro! Sengan dabarebulni didebulni giaxlnen.

_ moiTminon, upasuxa iustinianma da Camojda spilos Zvlisa da oqros selzeda: momarTvi me vercxlis wuRebi da qlamida.

mxlebelma moarTva da Caacva wuRebi maRal quslebiani, romlis gamoc es patara kaci erTs gojzed amaRlda; mxrebzed wamoasxa oqros varsklavebiT mofenili wamosasxami. ra nivTsac xelSi aiRebda, mxlebeli jer emTxvevoda da mere miarTmevda. roca mxlebelma Tvisi samsaxuri Seasrula, isev, azielTa Cveulebisa mebr, muxli mouyara iustinianes da Semdeg adga da gared gavida.

imperatori iustiniane marcxenas xeliT daeyrdo svetis naWerzed, romelic ierusalimis taZridam iyo motanili; gaimarTa tanSi rogorc Cveuleba hqonda roca visme inaxulebda da gaCerda Semosavlis karis pir-da-pir.

farda gadiwia. oTaxSi Semovida sami kaci. amaTac rogorc mxlebelma, muxli mouyares iustinianes. eseni iyvnen upirvelesni didebulni imperiisa.

iustinianem Tavic ar mouxara salamis gadasaxdelad da uTxra:

_ Cven mogiwvieT Tqven imisaTvis, rom gkiTxoT rCeva italiis Sesaxeb. Tqven xom gasinjeT kidec yvela sigelebi: werili droebiT mmarTvelis qalisa da oqmebi mamulis-moyvareTa. Tqven sami dRe gqondaT Cemgan mocemuli, rom mogefiqraT. hsTqvi pirvelman Sen, sardalo mxedrobisao!

es hsTqva da Sexeda am samSi erTs, romlis didebuli, wamosadegi da mSvenieri sanaxaoba aRmoaCenda, rom namdvili gmiria. igi iyo SeWurvili saomaris Zvirfasis iaraRiTa. misi cis-feri Tvalni, dodroni da qoruleb mWvretelni, savse iyvnen siTamamiTa da

ndobiTa, swore cxviri, savse loyebi mis saxes janmrTelobis fersa hsdebda, ganieri gul-mkerdi, herkulesis mxar-beWi mis Rones mouTxrobda; garna bagesa missa, garemoculsa rgvlad SekreWilis wveriTa, etyoboda gul-biloba da keTil-suloba.

_ xelmwifeo, upasuxa man mtkice da rixianis xmiTa: belizariis rCeva yovelTvis erTi da igivea: Tavs davecneT barbarozTa. jer ra xania mas aqed rac, Senis brZanebiT, mtvrad aRvgave afrikaSi vandalni 15,000 kaciTa. miboZe me 30,000 kaci da ferxTa winaSe gagigoreb goTTa gvirgvinsa.

_ Zalian kargi, miugo mxiarulad imperatorma: me miama da momwons Seni sityva. Sen raRas ityvi, triboniano, CemTa rjulis mcodneTa Soris upirveleso Tvalo.

es sityvebi mihmarTa maRals kacsa, romelsac kargad gaxsnili Subli hqonda, mSvidobiani Tvalni, simtkiciT moWedili bage. mTels mis sanaxaobas edva beWedi Wkvisa Zlierisa da morWmulisa.

_ xelmwifeo, upasuxa man mSvidobianis xmiTa, auCqareblad: me gafrTxileb, moeride mag omsa. omi ege usamarTloa.

_ usamarTloa! Sehyvira iustinianma gulnawyenad: maS usamarTloa davibrunoT is, rac romis imperias ekuTvnoda!

_ ekuTnoda! Senma winaparma zenonma Sekrulobis oqmiT gadahsca dasavleTi Teodorixs da goTebs mas Semdeg, roca maT Zirs dahsces amayi da zviadi odoaqri.

_ Teodorixi unda yofiliyo imperatoris moadgiled da ara italiis korolad.

_ vhsTqvaT rom egrea. garna roca korolad gaxda, maSin imperatorma anastasim igi korolad aRiara, koroladve aRiara mered biZa Senma iustinmac da TviT Senca.

_ marTalia, xolo eg gaWirebis gamo moxda. am Jamad ki igia gaWirebuli da me var Zlieri... me msurs Cemgan aRiarebuli exla uku-vhsTqva.

_ ai swored magas vhsTvli me usamarTlobad._ Sen, Cemo triboniano, swored mounelebeli

xar, Sen Tavis dReSi ar gadakeTdebi. Sen ujiaTi da jiuti mekanone kaci xar da Tu gamodgebi raSime isev kanonebis daweraSi Tu. xolo politikaSi me amas iqiT Sen aRar dagekiTxebi. aba erTi miTxar, ra saqme aqvT urTierT Soris simarTles da politikasa.

_ simarTle, hoi iustiniane, ukeTesi politikaa.

Page 13: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

i v er i a# 19. 13

_ nu Tu? alesandres da cezarsa eg agre ar hqoniaT miRebuli.

_ da amitomac, pirveli rom ver daasrules maT Tavisi saqme, da meore... tribonianma sityva Sehswyvita.

_ ha, hsTqvi meore raRa?_ meore isa rom Sen arc cezari xar da arc

aleqsandre.yvelani CaCumdnen. ramodenime xanis Semdeg

imperatorma guldamSvidebiT hsTqva: Sen, tribonian, Zalian gul axdilad laparakob.

_ rogorc yovelTvis, xelmwifeo.iustinianni mardad mitrialda da uTxra

mesame didebulsa:_ Sen rogorRa fiqrob, narzes?is civi Rimili, romelic mouvida narzes

tribonianis sityvebzeda, swrafad ganuqra.es iyo maxinji kaci, tanad iustinianezed

ufro dabali. igi iyo meloti, loyebi sneulsaviT CahyviTleboda, marjvena mxari marcxenazed maRali hqonda, cotad koWlobda kidec marcxena fexzed da amis gamo oqros Tavians yavarjenzed iyo dandobili.

magram isarsaviT ganmapobels mis TvalTa mxedvelobaSi imodena keTilSobileba gamohkrToba, rom misi simaxinje kacs aviwydeboda. misi TvalTa mxedveloba hsdebda TiTqmis sazarels mis piris saxes raRac didebis niSansa da sneulebrivi saxis metyveleba, gamomTqmeli morCilebisa da upiratobisa, mis Tvaladobas TiTqmis mimzidvelobas aZlevda.

_ xelmwifeo, miugo man mtkice xmiTa: me ar girCev omi daiwyo_ _am Jamad.

iustinianis TvalebSi gaiela ukmayofilebam.

_ Senc xom simarTlis mixedviT ar ambob magasa? hkiTxa dacinebiT imperatorma.

_ me vhsTqvi: am Jamad meTqmi._ viTom ratomao?_ imitom-rom saamursa win unda aswros

rac saWiroa. visac uWirs Tvisis saxlis dacva, igi ar unda etanebodes sxvisasa.

_ magiTi ra ginda hsTqva?_ is minda vhsTqva, rom dasavleTidam

goTTagan Cvens saxelmwifos ara viTari SiSi ara aqvs. mteri, romelsac SeuZlian Cvenis saxelwifos ganadgureba, aRmosavleTisaken aris.

_ sparsni raRa! mZulvarebiT warmosTqva iustinianem.

_ rodis aqed, hsTqva belizarim, narzes, Cems dids metoqes sparsTa SiSi mihscemia?

_ narzes ara visi SiSi ara aqvs, miugo man ise, rom Tvis mopirdapires arc ki Sexeda: narzes ar eSinian arc sparselebisa, romelnic daumarcxebia da arc Seni, romelic maT daamarcxes. xolo me kargad vici aRmosavleTis viTareba. Tu sparsni ara, sxvani mogvesevian. gansacdeli, momavali bizantiazed, tigridam modis da ara tibridam. SenTvis, xelmwifeo, romaelTa saxelisaTvis, romelsac Cven kidev vatarebT, samarcxvinoa, rom yovels weliwads xosroisagan mSvidobianobas vyiduloT oqros ZleviTa.

iustinianes siwiTlem gadahkra piris saxezed.

_ mag rigad rogor hsTargmni saCuqars romelsac Cven mas vugzavniT?

_ saCuqars! aba erTi kvira daugviandes, Tu xozroim ar gadabugos Seni soflebi...

iustinianem daiwyo aRelvebiT siaruli oTaxSi.

_ maS Sen ras mirCev? hkiTxa man narzessa da gaCerda mis win.

_ hqmen jer is, rac saWiroa. me ki vSiSob, rom Sen amas ver SehsZleb,_da Tu egrea, gaswi iqiT, saiTkenac wagityuebs Sen dideba da saxeli.

iustinianema Tavi gaiqniva._ Sen verafrad masiamovneb xolme, narzes,

uTxra man simwariT._ eg me didi xania vici, miugo guldinjad

narzesma._ maS uSenoba aRar iqneba! daiZaxa amayad

belizarim. mag patara ujero kacsa nuRar daekiTxebi, dido xelmwifeo. momec me ocda aTi aTasi kaci da Cems marjvenas Tavdebad gaZlev, rom italias davipyrob.

_ me ki, hsTqva, narzesma, Tavdebad vhsdeb ufro mometebuls, saxeldobr Cems Tavsa, rom belizari ver daipyrobs italias verc ocda aTi aTasis kaciTa, verc samoci aTasiTa da verc asi aTasiTa.

_ maS vin SehsZlebs italiis dapyrobasa da ramodenis ZaliTa? ikiTxa imeperatorma.

_ me, upasuxa narzesma, oTxmoci aTasis kaciTa.

belizari cecxlsaviT ainTo, magram veRara hsTqva ra, radganac sityva ver ixerxa.

_ Tumca Sen Seni Tavi yovelTvis didad migaCnda, magram Sen Tavis dReSi Sens metoqezed egre maRla ar agiwevia Tavi,

Page 14: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

i v er i a14 # 19.

rogorc dRes,_uTxra tribonianma._ me arc Jamad amaqvs Cemi Tavi magazed

maRla, triboniano. gasinje, raSia Cven Soris gansxvaeba: belizari didi gmiria da me ki didi laSqarT-mZRvani sardali var. goTTa aaotebs mxolod didi sardali.

belizari amayad gaimarTa welSi da TrToliT xeli waavlo xmalsa. amasTan man is sanaxaoba miiRo, TiTqo am maxinjis gasresas hlamiso. magram imperatori Sua Camoudga:

_ belizari didi sardali ar ariso! Sen, narzes, Suri gibams Tvalebsa.

_ me belizarisa ara mSurs ra, ara mSurs TviT misi_aq narzesma nela amoioxra,_janis simrTeleca. belizari iqmneboda didi sardali, rom egeTi didi gmiri ar iyos. yvelgan saca ki magas omi waugia, marto imis gamo waugia, rom gardametebuli gmiria.

_ darwmunebuli var, rom Senzed magasve ver ityvian, Caumata sityva belizarim narzesis sawyenad.

_ diaR belizari, ver ityvian, imitom rom me jer Tavis dReSi omi ar wamigia.

belizari mouTmenelobiT Setokda, magram am dros mxlebeli Semovida da auwya, rom iustinianesagan ravennaSi gagzavnili despani movida.

_ exlav aq uxme, exlav, daiZaxa iustinianem da skamidam fexzed wamodga.

_ rao, aleqsandrev, marto dabrundi? hkiTxa iustinianem despans mis Semosvlis umal da amasTanave mouTmenelad xeliT aniSna,rom fexzed wamomdgariyo, radganac Cveulebisamebr despanma muxli mouyara.

_ marto, upasuxa moxdenilma. axalgazrda despanma.

_ rogor midis italiis saqme?_ SenTvis Zalian kargad, xelmwifeo. goTTa

ravennaSi ajanyebis xma da mmarTvelis qalis amalasvintis gaqceva bizantiisken gavarda mTels italiaSi. ramdenjerme saomrad Sexvdnen goTni da romaelni erTmaneTsa. TviTon romSi qveynis-moyvareTa undodaT monawileoba mieRoT saqmeSi, ganizraxes diqtatoris amorCeva senatSi da Seni mowveva saSvelad. magram yovelive es udroo iyo da SeTqmulTa geniosma moTavem SeTqmulni jerjerobiT SeaCera.

_ romis prefeqtma gana? ikiTxa iustinianem._ diaR, prefeqtma ceteg. SeTqmulT undo-

daT goTebzed Tav-dasxma, Seni imperatorad

aRiareba da cetegis diqtatorad amorCeva. magram cetegma guls xanjali daibjina da... uari hyo.

_ guladi kacia, wamoiZaxa belizarim._ gasafrTxilebeli kacia, hsTqva narzesma._ waikiTxe wigni mmarTvelis-qalis amala-

svintisa, ganagrZo despanma, miawoda ra imperatorsa mTeli erTi boxCa werilebisa:_me mgonia, rom am wignebSi Rirs SesaniSnavi cnobebia.

iustinianem gahsWra wiTeli zonari wminda sanTliT dakrulis firfitebisa da daiwyo werilis kiTxva. werili amiT iwyoboda: `iustinianes, romaelTa imperators, amala-svinta mefa goTTa da italielTa.

_ rao? mefa italielTao! gaicina iustinianem,_ra ugunuri saxeli miuRia!

waikiTxa Tu ara werili, firfitebi xelSi TrToliT SekumSa; Tvalni gaubrwyindnen da win miimarTnen, mis umarilo piris-saxezed gamoixata keTilSobileba, Zlieri Zali Wkuisa, da am wuTs SesaZlo iyo kacs daejera, rom am patara kacSi, romelSiac ipoveboda auarebeli nakli da wvrilmanoba, aris Roneca, didi Rone: diplomatiuris geniosobisa!

_ am weriliT, hsTqva man bolos da Tvalmac gauelva,_me xelT mipyria italia da goTTa samefo.

hsTqva esa da daiwyo isev oTaxSi siaruli; am Jamad jvars rom gauara, Tavis moxra aRar mohgonebia.

_ mcvelnio, mcvelT gaugzavni! ori aTass ki ara, ramdensame aTassa, imazed mets rac TviTon surda. Sen, belizari, win gauZRvebi maT!

_ aha ZRvenica! hsTqva aleqsandrem, da miarTva imperators mSvnieri yuTi Zvirfasis xisa, oqroT moWedili:_ai gasaRebic. aq misis saxis suraTia.

am dros fardidam uCumarad da sxvisgan uCinod gamohyo Tavi qalma da ori elviT savse Savi Tvali imperators miapyro ase, rom veravin iq mdgomma is qali ver dainaxa.

iustinianem swrafad miagdo gverdzed Tval-margaliti, mihswvda erTs Zvirfass budes da amoiRo muniT patara firfita mSvenierad gawmendilis xisa, romelsac oTx-kuTxiv oqros CarCo hqonda gakeTebuli. aRtacebis xma moisma misis gulidam; Tvalni auprialdnen. iustinianem is firfita miawoda belizaris da uTxra:

Page 15: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

i v er i a# 19. 15

_ ra didebulis saxis qalia! es swored namdvili mefaa, korolis asuli_da iustiniane aRtacebiT dahyurebda mSveniers saxes goTTa deduflisas.

maSin ki farda SrialiT aixada da oTaxSi Semovida Teodora, iustinianes coli. igi iyo gonebis mimtaci mandilosani Tavisis siturfiTa.

rac ki manamde moegona qalTa maxvil-gonierebas, rac ki saxelmwifos RonisZieba hqonda,_igi yovelsave xmarobda yovel dRes, rom daecva srulis brwyinvalebiT da siuxviT Tvisi gamoCenili siturfe, romelic TavdauWerelis qcevisagamo adreulad WknobaSi Sesuliyo.

yornis bolosaTvis Savi Tma misi brwyinavda oqros frad, radganac oqros mtveri hqonda Tmazed moyrili; Tma ukan hqonda dablad gadavarcxnili, rom lamazi moyvaniloba Tavisa da yelisa kargad gamoCeniliyo; warb-wamwami SeeRebna gundiT da Savad uelavdnen da alis feri tuCebi iseTis xelovnebiT aqv-nda SeRebili, rom iustinianes, romelic mag tuCebs hkocnida xolme, eWvic ar auRia mas-zed Tu igini SeRebilia finikiis mewamuliTa. xelis fCxilTa lamazad mokveTas bevrs saaTebs andomebda xolme yovels dRes misi, gansakuTrebiT amisaTvis daniSnuli, mxevali.

marTalia, saxes missa ar etyoboda dide-buleba; misni Tvalni, civad brwyinvaleni, ar aCendnen didebulsa da amays azrovanobasa: tuCTa zeda uTamaSida CveulebaT gadaqceuli Rimili, romelic momavalTa nakecTaTvis kvalsa hsdebda saxesa; loyebzed da TvalTa qvemod, kargad rom dagekvirvebinaT Tvali, dainaxavdiT niSnebs daRalvisas.

magram exla ki, roca igi idga winaSe iustinianisa mSvenivrad moRimare da amasTan moxdenilis keklucobiT marcxena xeliT odniv aewivna mZime kalTa muq-yviTelis farCis kabisa, igi Tavidam fexamde, muSkambaris surnelebiT aRsavse, warmoadgenda metad mimzidvels mSveniers sanaxaobasa.

_ ram gaaxara Cemi xelmwife-batoni? ar SeiZleba mag sixarulSi mec wili davido? ikiTxa man tkbilisa da pir-ferobis xmiTa.

iqa mdgomTa myisve mis winaSe muxlni moidrikes. iustiniane airia, TiTqo raime danaSaulSi moaswreso. mas undoda qalis suraTi daemala rogorme, magram gvianRa iyo. dedufalma Tvali Seaswro kidec suraTsa

da aRar moaSora._ Cven mowonebiT vsinjavdiT saocars

xelovnebas am suraTis CarCosas.hsTqva es iustinianem da gawiTlebulma

miawoda suraTi.

(Semdegi iqneba)

haerSi mogzauroba.

amas winad erTi SisaniSnavi haeriT mogzauroba momxdara: 26 aprils filadelfiaSi (amerikaSi) xuTi kaci Camjdara haeriT-matarebelSi (аэро­статъ) da 28-s safrangeTs gadmomsxdaran, ase rom mTeli atlantiis okiane 60 saaTis ganmavalobaSi gadauvliaT, e. i. or dRe-naxevars.

didi xania mas aqeT, rac haerSi asvla moigones, magram aqamdisin haeriT matarebeli ver iyo ise gawyobili, rom misi SemweobiT mogzauroba da did manZilzed siaruli SesaZlo yofiliyo. haerSi aSvebuli matarebeli qaris anabaras iyo migdebuli da sadac qari waiRebda iqiTken unda wasuliyo. kacs SeuZlian, rasakvirvelia, an maRla aswios, an Zirs dauSvas da an erT alagas Seayenos matarebeli, magram misi mimarTuleba ki mis xelT ar aris. amis gamoisobiT zemoxsenebuli mogzauroba didad SesaniSnavia da dawvrilebiT gacnobis Rirsia, da gavacnobT kidec mkiTxvels erTis pariJelis korrespondentis sityviT. es mogzauroba oris kacis TaosnobiT momxdara, flamarenisa da iakobisa. eqvsis Tvis winad uf. flamarenma imisTana mexanizmi moigona, romlis SemweobiT kacs SeuZlian Tavisis nebiT Sescvalos matarebelis mimarTuleba. flamareni imas ki ar amtkicebs, rom marTla imisTana ram moegonos, romlis SemweobiT yovel Jams SeeZlos matareblis mimarTulebis Secvla, aramed flamareni ambobs, rom es sruliad SeuZlebeliao, radganac araviTari haerSi matarebeli qars ver gasWris da mis pirdapir ver ivlis. flamarenma mxolod Semdegi moigona: haerSi yovelTvis moipoveba imdenad Ronieri haeris dena, rom waiRos aerostati ufro Cqara, vidre rkinis gzis matarebelma. es haeris dena sxva da sxva simaRlezed sxva da sxva mimarTulebisaa. matarebelSi mjdomis saqme imaSi mdgomareobs, rom am mimarTulebis haeris denaSi Cavardes, saiTkenac miemgzavreba. ai es daniSnuleba aqvs flamarenis mier mogonils agebulebas, romelic mas Semdegis saxiT mouwyvia: gaakeTebina erTi uSvelebeli TavTis burTi, romelsac didi or sarTuliani navi Camoaba da Zlieri orTqlis owinari (поровая машина) gaukeTa.

TiTo mogzaurma ori Tbili sabnis meti sxva bargi ar waiRo, TbilaT Caicves da Tan waiRes 20 girvanqa viCina da CaCxis-xorci aTi duJini Semwvari kvercxi da ramdenime boTli xorcis wveni (бульон). sasmelad waiRes: Rvino, koniaki da wyali,_es sasmelebi esxaT

Page 16: (korrespondencia zaqaTalidam) - NPLG

Дозволено цензурою. Тифлисъ, 6 Iюлiя 1877 г. Типографiя Е. Хеладзе. redaqtori da gamomcemeli ilia WavWavaZe.

sapolitiko da saliteraturo gazeT `iveriis~ ganmeorebiTi gamocemis proeqtisa da ideis avtori,

redaqtor-gamomcemeli nugzar WiaberaSvilisaredaqcio jgufi: neli darbaiZe, nino keratiSvili, nino SavaZe, nino glunCaZe, lali goCitaSvili, Tamuna dvali,

merab dvali, akaki iobaSvili. mxatvari, buba arabuli, dizaineri laSa Cxenkeli

proeqti: iveria _ warsulSi dabruneba _ momavlis gadasarCenadproeqtis mxardamWeri saqarTvelos parlamentis erovnuli biblioTeka

gazeTi `iveria~ aRdgenilia, _ ganmeorebiTi gamocema dawyebulia 2011 wlis 2 agvistos

gamomcemeli Sps `sagamomcemlo saxli qarTuli elita~ saidentifikacio #404852174misamarTi: g. leoniZis 11a; tel.: (+995 32) 299 76 53; [email protected]

i v er i a16 # 19.

tikebSi, romelnic navis gared iyvnen mikrulni. mogzaurebi wamovidnen filadelfiidam 14 (26) aprils dilis oTx saaTzed. gaziT avsebuli burTi jer wynarad da tokviT adioda maRla, mere ki Tan da Tan ufro Cqara, manam aTi aTasis futis (sam verstamde) simaRlezed ar avidnen. ca mowmendili iyo da mSvenieri dari idga. qali iqiTken miqroda saiTkenac mogzaurebs gza edvaT. owinarma Taviseburad daustvina, Carxebi datrialdnen da burTi gaqanda aRmosavleTisken. cxra saaTis ganmavlobaSi araferi cudi ara SemTxveviaT ra; burTi sul aTi aTasis futis simaRlezed mifrinavda da mgzavrebi srulebiT ara grZnobdnen moZraobas, radganac isini qarTan erTad mieqanebodnen, imaT egonaT, rom haerSi araviTari moZraoba ar aris. SuadRisas karga madianad danayrdnen. meore saaTze burTi RrublebSi Sevida da nislSi vidoda. haeris didi sisvelisagan burTsa, navsa da mogzaurTa tansacmelze namis wyalma dena daiwyo. nisli iseTi sqeli da ganuWvretavi iyo, rom kaci Tavis sakuTar xels vera xedavda. erTi saaTi ase iyo, mere ki isev mzem gamaanaTa.

Ramemac ise mSvidobiT gaiara, rogorc dRem, da mogzaurebs ara SemTxveviaT ra. flamarenisa da iakobis garda sxvebma kargad gamoiZines kidec da meore dilas gaiRviZes janmrTelas da saRad. meore dRec ise mSvidobiT gaatares, rogorc pirveli. burTs cota gazi gamouvida da amisgamo Zirs daeSva, ase rom mxolod 7,500 futis simaRlezeRa midioda. okianeze didi mimosvla iyo xomaldebisa. es garemoeba umtkicebda mogzaurebs, rom maTi burTi imave mxares midioda, saiTkenac xomaldebi vidodnen, da maSasadame matarebeli sworeT moqmedebda. radganac saqme kargad midioda flamarenma dasveneba moindoma da daiZina. oTxi saaTi tkbilad eZina. Semdeg burTi saSinlad iZra da flamarens gamoeRviZa. qari uecrad gamoicvala da kompasi aniSnebda mogzaurebs, rom qari srulebiT sxva mxares miqroda. burTic saSinelis siswrafiT CrdiloeTisken miimarTa. mogzaurebi Zalian SeSindnen. mxolod iakobi iyo gulmagrad. `es ambavi didxans ar gaswevso,~ sTqva man. burTi ki mainc CrdiloeTisaken mieqaneboda, da Tan da Tan ufro da ufro acivda. dauxvdaT, Semdeg piris-piri qari da burTi ukuRma datrialda da SeinZra. magram qarma Cqara gamoicvala mimarTuleba da mogzaurebi isev

aRmosavleTis mxares miubrundnen. garda amisa, am dRes sxva araferi ara gadaxdeniaT ra. magram mesame dRes ki did gansacdels da faTeraks SeemTxvnen.

didi nisliani dila daudgaT sxva da sxva da erTi erTmaneTis piris-piri qari hqroda. flamarenma Tavis Carxebis SemweobiT burTi maRla auSva im imediT agebi im qarSi Cavdgeo, romelic gvsurso. rodesac mogzaurebi 9,500 futis simaRlezed avidnen isev dasavleTis qari (romelic undodaT) dauxvdaT, magram es qari Tan da Tan Zlierdeboda da bolos dilis rva saaTze mZlavr grigalad gadiqca. es grigali marto zemo-haerSi kiar iyo, aramed TviT okeaneSiac, romelic saSinels sanaxaobas warmoadgenda: talRebi mTebsaviT adiod-Cadiodnen da maT Soris Savi ufskruli moCanda. talRebis Weqa-griali, qaris stvena da bRavili quxilsaviT eCveneboda mogzaurebs. flamarenma uceb kankaliT gaiSvira xeli da daanaxva Tavis amxanagebs, rom burTi gaxeula. burTi, amis gamo, saSinelis siCqariT Zirs wamovida, okeanis saSinelebas Tan da Tan uaxlovdebodnen ase, rom misi griali ufro da ufro cxadad esmodaT mogzaurebs. wamoxta maSinve iakobi, didis gambedaobiT avarda im alagas, saca burTi gaxeuli iyo, parusinis naWeri daadva da gaxeuli gakera. am saqmeSi sul aTi minuti ar gasula. amasobaSi burTi isev dabla daesva ase rom okeanedam sul 500 futzedRa iyo maRla. xuTi minuti, rom kidev gasuliyo mogzaurni sicocxles gamoesalmebodnen. iakobi rom Zirs daeSva, misi amxanagebi gadaexvivnen da sixaruliT kinaRam ar daaxrCes. burTma isev zeviT aiwia da 5,000 futis simaRlezed avida. grigali TerTmet saaTamde uberavda. Semdeg burTi nislSi Sevida da or saaTze isev mze gamoCnda. amave dros mogzaurebma CrdiloeTis mxares xmeleTi dainaxes, romelic bnels gorasaviT moCanda da Suaze raRac ucnauri cecxli amoudioda.

_ `es islandiaa Tavisis cecxlis-mfrqvevelis mTiTa.~ wamoiZaxa flamarenma. `islandia! evropa! sixaruliT daikivles mogzaurebma. saRamos xuT saaTze aRmosavleTisken raRac molurji zoli gamoCnda, romelic zRvaSi Zlivs erCeoda. `es Rrubelia Tu xmeleTio.~ kiTxulobdnen_xmeleTi iyo. mogzaurni Tan da Tan uaxlovdebodnen mas da saRamos Svidis naxevarze mSvidobiT Camoxdnen bretanSi (safrangeTSi).