korleis kan ein nytta autoritetar for lokalitetar til å ... · stein runar bergheim asplan viak...
TRANSCRIPT
Korleis kan ein nytta autoritetar for lokalitetar til å laga nye spanande kartbaserte tenester?
Stein Runar Bergheim
Asplan Viak Internet A/S
METADATA
Kva gjer du her? (Kvifor skal vi høyre på deg?)
Eg kjem frå «AVINET»Eitt selskap i Asplan Viak gruppaGrøfter? Vatn/avløp? Arkitektur? Ja, ja – det og – men også
IT! GIS! Data! Kartløysingar for internett
Kven er vi til for? Norske regionale og nasjonale etatar
Tilsvarande ein del andre stadar i Europa og i Midt-Austen
Og kven er eg?GIS, IT, og dataentusiast Ugras i eitt blomsterbedd av plan- og forvaltningsvekstar
Ein demokrat mellom diktatorar Takka ja til eitt 2-vekersprosjekt i Midt-Austen for seks år sidan
På leit etter svar: Europeiske FoU Standardisering, INSPIRE – Europeiske geodata-direktivet
Dataanriking, datautforskingstenester, visualisering
Nordfjording – omset til nynorsk sjølv...
Samarbeider med RA
2013-2015Tidsrom
Intra-lenkjer
Bakgrunnslenkjer
Auto-Tagging til
thesauri, SKOS
filer,
autoritetsreg.
Auto-tagging til
stadnamn,
geonames
Geotagging
crowd-sourcing
applikasjon
Historiske
stadnamn
Aggregering ved
hjelp av MINT
Enklare måtar å
aggregere?
OversynDen tradisjonelle løypa for publisering og anriking av (geo)data
Gamle og nye utfordringar Informasjonssøk, anriking av data
Dei nye moglegheitene Enklare dataintegrasjon
(Auto-) anriking av data
RDF & (Geo)SPARQL
Ting vi gjerne skulle ha sett...
DEN TRADISJONELLE LØYPA
Kva er problemet med den tradisjonelle løypa for å få tak i og
publisere geodata?
Data ligg lagra i lokale filer, databasar
Nokon som står dataene nær er glad i dei og ynskjer å verne dei
mot farane ved ubeskytta ... (gjen)bruk
Avtalar, lisensar, tidsavgrensing, bruksavgrensing, vilkår
Må tolke kjeldedatamodellen og innhaldet
Anriking, verdiauke som kjem til i lokale applikasjonar verken kan eller vil finne vegen attende til
kjelda
Ja – men det virkar bra som det gjer!
Ja det gjer det –men etter ein slik syklus er det berre ein
einaste tanke som har teke eitt klamt tak på sjela...
«ALDRI MEIR» (Mykje arbeid, godt det er lenge til neste gong)
Men vi har då allereie laga datatenester og API?
State-of-the-art for distribuert datalagring i kartverda er WMS,
WCS og WFS
WMS/WCS gjer data/biletdata om til georeferete bilete som kan
lesast over nett
WFS – gjer tilgong til fullstendig datamodell og vektordata i full
oppløysing
Men - ytelsen er ikkje *allverda*
Å seie ja på XMLRelativt stor overhead<?xml version=‘1.0’ encoding=‘UTF-8’?xmlns:mittskjema=‘http://svar.no’><root><mittskjema:svar>Ja</svar></root>
Kartverket sine «seinaste» tilebaserte tenester er raske,
effektive og uvurderlege
Spesielt med lokal caching/ mellomlagring
Men API/OGC framleis avhengig av ulike kjeldemodellar og «ikkje sjølv-dokumenterande» semantikk
GAMLE OG NYE UTFORDRINGAR
Tenester vs dataVåre data er dei beste og (viktigaste) i verden Så lenge våre tenester var dei einaste var dei også dei viktigaste
Men... slik det er i dag er våre tenester mindre enn andre
Våre tenester er ofte betre og i alle fall meir avanserte
Men vi har ikkje ei krone til marknadsføring
Karttenesterpopulære karttenester på nett
Datakvalitet & tenesterDatakvalitet Google Apple Nokia/Bing OSM
Oppdatert **** *** ** ****
Korrekt * * **** **
Fullstendig ****(*)? *** ****
Nøyaktig ** ** *** *
Dekning **** *** ** ***
Marknad Web, Mobil Mobil Web, mobil,
Bilnavigasjon
Overalt, i
aukande grad
ObservasjonarPresisjon er ikkje alt (for å få til bruk) +/- 20 meter (eller meir) er heilt ok for tenestebruk
(ikkje for å finne att ledningar, og ting under bakken)
Alt finst – og litt til Før var det utfordringa å finne det ein leitte etter
Støyfiltrering den nye utfordringa Kva for eitt (to) av dei ti treffa ein har fått er det rette
DEI NYE MOGLEGHEITENE
Så RDF skal liksom forandre alt då?
Neppe, men det har eitt sjarmerande potensiale for
området
Vi kan for eksempel redusere tidsbruken på dataintegrasjon
Du skulle snakke om kart!
Fyrst må vi gje datagrunnlaget vårt koordinatar
Vi kan ta utgangspunkt i ein eksisterande RDF ressurs
Ft1910
Geonames
DbPedia
Leg til ein trippel!
Resultatet
Vi må lagre både PURL og koordinatar
Vi har fått koordinatar, ekstra-informasjon gratis. Kan oppdatere
desse seinare
Men der er ting å merkje seg...
Kvifor ser *mange* Semantic Web tenester slik ut?
Lett å integrere heterogene data – men ikkje så lett å lage
tiltalande einskapleg presentasjon...
Automatisk anrika data kan no bli litt så som så...
Det finst meir enn eitt Blåfjell
Kva så med kart?(Geo)SPARQL-baserte kartlag Desentralisering av informasjon
Kan bruke ontologiar til å bestemme kva som skal synast
Døtre og søner av Noreg
Vi kan lese data frå ein SPARQL database via nett og mate fram all informasjon utan å kjenne til anna ved datamodellen enn X, Y og eitt namn
Denne kan så visualiserast i eitt kart
Javel – men kan vi byrje med dette då? Må vi ikkje vente til dei
sentrale registra er publiserte?
Nokre register er allereie klar –og internasjonale kjelder finst
allereie
Stadnamn: Geonames, Getty Thesaurus of Geographical
Names
Konsept: GEMET, UNESCO, LCSH
Addresser: Openstreetmap
Artiklar: DbPedia, Wikipedia
Personar: VIAF
Sikkert bra men ikkje bra nok –kva trengst for at det skal bli
«skikkeleg"?
SSR har ~1 mill stadnamn, Geonames har ~70 tusen
Matrikkelen: addresser, gardsnummer, bruksnummer
Personar: noko ope som er norsk...
Hendingar, fenomen:
Tidsperiodar, epokar:
Med nokre få slike koplingar kan vi generere kart som fortel historier – ikkje berre viser
punkt
