KOORDYNAJCA WZROKOWO – RUCHOWA

ORIENTACJA PRZESTRZENNA

Nabycie umiejętności graficznych wymaga rozwoju

umiejętności motorycznych, koordynacji wzrokowo-ruchowej

i samoregulacji.

KOORDYNACJA WZROKOWO - RUCHOWA

Koordynacją wzrokowo-ruchową określamy zdolność

osoby do koordynowania informacji przekazanych przez

oczy do kontroli, prowadzenia i kierowania rąk w celu

realizacji danego zadania, takiego jak pisanie odręczne.

DLACZEGO KOORDYNACJA OCZU I RĘKI JEST WAŻNA?

W trakcie roku szkolnego dzieci muszą często

spoglądać na materiały instruktażowe różnych typów, np.

liczby na tablicy, tekst, rysunek, mapę, listę instrukcji

i prezentacje, i jednocześnie stworzyć odpowiedni fizyczny

zapis w odpowiedzi na to, co widzą, w formie pisemnej lub

rysunku.

Rosyjski psycholog Leonid Venger określił ważność

koordynacji oczu i ręki mówiąc, że palce powinny być

w stanie „usłyszeć” informacje przekazywane im przez

oczy.

RYSOWANIE Z PAMIĘCI I OBSERWACJI

Dla wielu dzieci rysowanie z pamięci jest łatwiejsze

od rysowania z obserwacji.

Podczas rysowania z obserwacji, uwaga musi być

podzielona pomiędzy patrzenie i zapisywanie. Dla małego

dziecka jednoczesna koordynacja ruchu oczu i rąk jest

trudna. Gdy dziecko rysuje z pamięci nie potrzebuje

koordynować rysowania i patrzenia, gdyż wizualna forma

rysunku istnieje już w jego umyśle.

OCENA ROZWOJU KOORDYNACJI WZROKOWO-RUCHOWEJ

PRZERYSUJ I POKOLORUJ CIĘŻARÓWKĘ – PRZYKŁADOWY TEST

INTERPRETACJA I EWALUACJA

Aby ocenić zadanie, przydziel:

• 3 pkt. gdy dziecko skopiowało ciężarówkę poprawnie

i pokolorowało ją w prawidłowy sposób,

• 2 pkt. gdy dziecko popełniło kilka błędów, np. zaczęło rysować

bez użycia podanego punktu startowego, zmieniło rozmiar

ciężarówki lub jej części (przód, tył, kabina, koła), użyło wzoru

do pokolorowania części ciężarówki, ale nie całości,

• 1 pkt. gdy kopia dziecka nie przypomina oryginału i dziecko

pokolorowało ciężarówkę bez odniesienia się do podanego

wzoru.

ORIENTACJA PRZESTRZENNO - KIERUNKOWA

zdolność odróżniania strony lewej od prawej oraz określania

relacji przestrzennych typu nad, pod, za.

Dlaczego jest ważna?

Umożliwia piszącemu dziecku orientację na kartce papieru oraz

podjęcie decyzji, jak względem siebie ułożyć elementy graficzne

pisma, które jest przecież zestawem kresek i kółek położonych

względem siebie w różnych relacjach przestrzennych.

ZNACZENIE ORIENTACJI KIERUNKOWO-PRZESTRZENNEJ W NAUCE MATEMATYKI

• Nauka geometrii rozwiązywanie grafów

• Orientacja w układzie współrzędnym

OBNIŻONA ORIENTACJA W SCHEMACIE CIAŁA I PRZESTRZENI

Zapisywanie cyfr w odbiciu lustrzanym,

Przestawianie cyfr w liczbach (56 – 65),

Odczytywanie liczb od prawej do lewej strony (345 jako pięćset

czterdzieści trzy),

Mylenie znaków <, >,

Trudności w orientacji na kartce papieru (uczeń ma kłopoty z

poleceniami typu: narysuj kwadrat po prawej stronie, rozwiąż zadanie

znajdujące się na dole kartki),

Mylenie kierunków (lewa, prawa strona),

Słabe rozumienie określeń słownych dotyczących stosunków

przestrzennych (w, nad, pod, za, obok, przed, poprzedni, następny),

Trudności z prawidłowym umieszczaniem liczb w kolumnach,

Zakłócenia w wyobraźni przestrzennej, stad trudności w nauce

geometrii,

Kłopoty z przeliczaniem i porównywaniem jednostek czasu,

Trudności w rysowaniu figur płaskich i przestrzennych,

Kłopoty w operowaniu pojęciami, proste równoległe i prostopadłe,

oś liczbowa,

Trudności w zrozumieniu odwrotności działań rachunkowych,

Kłopoty ze znalezieniem odpowiedniej strony i zadania w

podręczniku.

ĆWICZENIA ORIENTACJI PRZESTRZENNEJ - ETAPY

ETAP 1 – uświadomienie dziecku położenia przedmiotów

względem własnego ciała i względem drugiej osoby oraz

położenia przedmiotów względem innych przedmiotów.

ETAP 2 – kształtowanie orientacji w zakresie kierunków

w przestrzeni (np. względem własnego ciała: góra – głowa,

dół – nogi, przód – twarz, tył – plecy).

ETAP 3 – rozróżnianie stron lewej – prawej.

E. Gruszczyk-Kolczyńska twierdzi za J. Piagetem, że

poznawanie przestrzeni zaczyna się od świadomości

własnego ciała, od skrysta lizo wania swojego „ja”.

Następny krok to rozpa trywanie otoczenia ze swego punktu

widzenia, co związane jest z dziecięcym egocentryzmem.

Na stęp nie dziecko przechodzi od egocentryzmu do

decentracji.

Dziecko musi nauczyć się patrzenia na świat oczami

drugiego człowieka. Następna faza to orientowanie się na

kartce papieru, a więc kroki postępowania przy

kształtowaniu pojęć orientacyjnych są odwrotne do tych,

które stosowano w nauczaniu matematyki metodą

tradycyjną, rozpoczynając edukację od statycznego obrazu

rozmiesz czenia przedmiotów na kartce.

ZABAWY UTRWLAJĄCE

ORIENTACJĘ PRZESTRZENNĄ

ZABAWA 1CEL – UTRWALENIE POJĘĆ: GÓRA-DÓŁ, NAD-POD, ZA-PRZED, LEWA-

PRAWA, PRZÓD-TYŁ

Przebieg zabawy – dzieci robią to co robi i mówi nauczyciel.

„Stańcie na kartce papieru, tak jak ja staję. Podnieście ręce do góry. Po patrzcie w górę.

Tam jest góra. Weź cie woreczek. Podrzućcie go do góry i popatrzcie, jak spada w dół. Tam

jest dół”.

„Spójrzcie przed siebie. Rzućcie tam woreczek i obserwujcie go. Gdzie upadł woreczek?”

Nauczyciel prze chodzi za całą grupę dzieci i mówi: „Stoję za wami. Powiem wam, co jest za

wami. Nie odwracajcie się, bo będzie to wszystko przed wami. Teraz weźcie swoje

woreczki, stańcie na swoich kartkach znowu i połóżcie swoje woreczki z tyłu, za wami.

„Teraz określamy stronę prawą i lewą. Połóżcie woreczek z boku, tak jak ja. Podskocz cie

cztery razy. Połóżcie dłonie na klatce piersiowej i przesuń cie tak, abyście znaleźli swoje

serce. Serce macie po lewej stronie. Macie lewą stronę ciała: lewe ucho, lewe oko, lewą

rękę, lewe biodro, lewą nogę. To wszystko macie z lewej strony. Pokażcie lewą rękę. Rzuć

cie woreczkiem w lewą stronę. To samo na stronę prawą”

CHODZENIE POD DYKTANDO

Nauczyciel mówi: „Dwa kroki w prawo... (dzieci

wykonują). Teraz trzy kroki do przodu ... Dwa kroki do tyłu ...

Pięć kroków w lewo ... itd.”

ZABAWA 2CEL- UTRWALANIE POJĘĆ: PRZED-ZA, Z TYŁU-Z PRZODU, Z

PRAWEJ-Z LEWEJ

Przebieg zabawy – nauczyciel mówi, gdzie dziecko ma położyć wore

czek: przed sobą, za sobą, z tyłu, po lewej stronie, po prawej stronie itd.

Dzieci wykonują polecenia. Następnie bawią się w parach i co ja kiś

czas zamieniają się rolami. Jedno dziecko mówi, gdzie położyć wo

reczek, a drugie wykonuje usłyszane polecenie.

ZABAWA 3 – LUSTRZANE ODBICIECEL – KSZTAŁTOWANIE UMIEJETNOSCI NAŚLADOWANIA

RUCHÓW

WERBALIZACJA RELACJI PRZESTRZENNEJ

Dziecko nazywa lub układa podpisy pod odpowiednie układy

przestrzenne.

w, przed, nad, pod, na, za

na, z, obok, pomiędzy, przed, za

BIBLIOGRAFIA:

Gruszczyk – Kolczyńska E., Zielińska E.: Wspomaganie rozwoju umysłowego trzylatków i dzieci

starszych wolniej rozwijających się. WSiP, Warszawa 2000,

Winiarek I.: Czy ręka słyszy oko? Bliżej przedszkola, 2012,