kontaklar kaynak olmuşlaree.istanbul.edu.tr/uploads/dersnotlari/310-kontaklarin kaynak...
TRANSCRIPT
Birbirine belli bir kuvvetle basan kontak parçaları birbirinden ya çok zor
ayrılırlar ya da hiç ayrılmazlar ise kontaklar kaynak olmuşlardır denir.
KONTAKLARIN KAYNAK OLMASI
3 çeşit kaynak tipi vardır. Bunlar ;1‐ Soğuk Kaynak2‐ Sıcak Kaynak3‐ Ergimeli kaynak
Soğuk Kaynak
Metal iyonlarının kohezyonu sonucu kontak parçalarını birbirine yapıştırıcı bir kuvvet doğar.Bu kuvvetin büyüklüğü temas noktalarındaki plastik deformasyona bağlıdır.Bu olaya soğuk kaynak denir.
Sıcak Kaynak
Akım dolayısı ile kontaklar ısınırsa plastik deformasyonun daha büyük olduğu görülür.Bunun sonucunda da yapıştırıcı kuvvet doğar.
Buna sıcak kaynak denir.
Ergimeli Kaynak
Eğer sıcaklık kontak malzemelerini ergitecek kadar yüksek ise ergiyen malzeme donunca kontaklar kaynak olmuş olur.Bu hal, özellikle kısa devre akımında gerilimin büyümesi ile ortaya çıkar.Buna da ergimeli kaynak denir.
KONTAKLARIN KAYNAK OLMASIKontakların yapımında gümüş,bakır,nikel,demir ve karbondan yapılmış alaşımlar kullanılır.Bu alaşımlarda gümüşün sertliği artırılmış,sürtünme ve arktan dolayı meydana gelecek aşınmalar azaltılmıştır.Soğuk ve sıcak kaynak sonucu oluşan yapıştırıcıkuvvetler uygun şalt kuvvetleri yardımı ile yenilenebilir.Tehlikeli olan ergimeli kaynaktır. Bu durumda kesici açılmaz ve görevini yerine getiremez.
KONTAKLARIN KAYNAK OLMASIBir kontak bağlantısının termik ve elektrodinamik kararlılığını kontağın kesebileceği en yüksek akım şiddeti belirler.Bu kararlılığı tahmin etmede geçerli olan iki ölçüt vardır :
a)Kaynak olmayı yaratan minimum kontak akımıb)Kaynak olmuş iki kontağı açabilecek kuvvet.
KONTAKLARIN KAYNAK OLMASIUzun zaman sonra iki kontak parçasının kaynak olmasına sebep olacak akım:
= plastik deformasyondaki kontak direnci,= ergime sıcaklığında bulunan kontak yerindeki
gerilim düşümü.
KONTAKLARIN KAYNAK OLMASIBu ifadenin şekli biraz değiştirilerek
yazılabilir. e indisi ergime sıcaklığındaki büyüklükleri işaret eder.
KONTAKLARIN KAYNAK OLMASIErgime sıcaklıklarının hesaplanması için çeşitli yöntemler geliştirilmiştir.Bunlardan biri:
KONTAKLARIN KAYNAK OLMASI= olarak kontak malzemesinin ergime sıcaklığı,ve =0 ve = sıcaklıklarındaki özgül dirençler,
‘ ta kontağın Brinell sertliği,= olarak ısınma katsayısı,= olarak özgül ısı,= N olarak kontaklar arasındaki basınç kuvveti,= ısınmada yüzey değişimini hesaba katan katsayı.
KONTAKLARIN KAYNAK OLMASIKontakların birbirine kaynak olmasını önlemek için ;Kontak basıncı artırılır,Kontakların sıçraması önlenir,Elektrodinamik kuvvetler kompanse edilir,Kontaklar bir çok küçük parçadan oluşturulur.
KONTAKLARIN KAYNAK OLMASIN tane parelel bağlanmış kontak elemanın her birinden geçecek akım şöyle hesaplanır;
KONTAKLARIN SIÇRAMASIKontakları birbirine bastıran kuvvetler yay vasıtası ile temin edildiğinden kapanma esnasında ilk temastan sonra kontaklar oturuncaya kadar birbirinden birkaçdefa ayrılırlar.Bu sırada akım geçiyorsa ark meydana gelerek kontak malzemesi ergitir.Kapama işlemi bittikten sonra daha önce ergimiş olan malzeme donar.Artık kesiciyi açmak bir daha mümkün olmaz.
KONTAKLARIN SIÇRAMASIBu sebeple kesiciyi öyle yapmak gerek ki bu durumla karşılaşmasın.Bunu sağlamanın temel koşulu kapamadaki kuvvetleri aşırı büyük seçmektir.
KAPALI DURUMDA KONTAKLARIN BİRBİRİNE KAYNAMASI
Kapalı durumda bir kısa devre halinde özellikle ayırıcıkontakları birbirine kaynak olurlar.Bir çok kesici tipinde her iki kontak parçasının birbirine paralel olduğu kısımlar vardır.Kısa devre durumunda kontakları birbirinden ayırmaya çalışan kuvvetler meydana gelir.Bu kuvvetler bazen kontakları birbirine bastıran kuvvetten daha büyük olur.Bunun sonucu kontaklar birbirinden ayrılır.Bu esnada hasıl olan ark dolayısı ile bu kontaklar birbirine kaynak olur.