koninklijke bibliotheek van belgïe - lezersgids

LEZERS

GID

S

Koni

nklij

keBi

blio

thee

kva

nBe

lgië

Woordje van de Algemeen directeur 5Een erfgoed- en onderzoeksbibliotheek 6De afdelingen 10

- Een leeszaal kiezen 10- Documenten raadplegen 10- Kaarten en plannen 11- Prenten 12- Hedendaagse Drukwerken 14- Kranten en Hedendaagse Media 15- Handschriften 17- Penningen 18- Muziek 19- Kostbare werken 20

De KBR stap voor stap 22Toegang tot onze bronnen 24

-Ter plaatse 24Leeszalen 24Online catalogi 24Kaartencatalogi 26Wifi 26Vrij toegankelijke databanken 26Reproducties 26

- Bij u thuis 29Online catalogi 29Interbibliothecair leenverkeer 29Virtuele tentoonstellingen 30Belgica 30

Korte geschiedenis 32Meer dan een bibliotheek 34

- Een ontspanningsoord 34- LIBRARIUM 34- Concerten 34- Tijdelijke tentoonstellingen 35- Rondleidingen 35- Bouwkundig erfgoed 35- Nassaukapel 36- Paleis van Karel van Lotharingen 36- Royal Library Meeting Center 37- Vzw’s in de Bibliotheek 37- De Vrienden van de Bibliotheek 38- Maar ook… 38

Praktische informatie 40Plannen van het gebouw 42

3

Inhoudsopgave

De Koninklijke Bibliotheek, een van de tien federale weten-schappelijke instellingen, ligt op de Kunstberg in hartje Brussel.Ze is een plek waar kennis wordt vergaard en bewaart eenomvangrijk literair, artistiek en wetenschappelijk erfgoed.Daarnaast is ze een ruimte voor studie en onderzoek die terbeschikking staat van het publiek.

Net als bij haar ontstaan is de Bibliotheek ook vandaag nog eenoord van herinnering en een kostbaar werkinstrument in dienstvan alle burgers. Het is een heel rijke bibliotheek waarvan dekennis niet alleen vervat zit in miljoenen boeken, maar ook inprenten, handschriften, partituren, penningen of op digitaledragers.

Deze gids kan u helpen bij uw opzoekingen en laat u toe optimaalvan onze diensten gebruik te maken.

Als getuigen van de schriftculturen van het verleden en alsactieve spelers in de hedendaagse technische omwentelingenopenen de verzamelingen van de Koninklijke Bibliotheek vooru hun deuren en nodigen ze u uit om ze te verkennen.

Patrick Lefèvre,Algemeen directeur van deKoninklijke Bibliotheek van België

5

6

Sinds 1837 is de Koninklijke Bibliotheek de nationale bibliotheekvan de Belgische Staat. In gebouwen die in 1969 werden geopendter nagedachtenis van koning Albert I vervult onze instelling dedubbele rol van nationale en van wetenschappelijke bibliotheek.

Als nationale bibliotheek verzamelen en bewaren we het Belgischerfgoed en stellen we het ter beschikking.Als wetenschappelijke bibliotheek ondersteunen we het onderzoeken dragen we bij tot de uitstraling van ons land.

Bewaren voor de toekomstige generaties

De Koninklijke Bibliotheek speelt dus een polyvalente rol. Dit vormtmeteen een verklaring voor de verschillende diensten die weaanbieden. We nemen deel aan het wetenschappelijk leven dooronderzoek en publicaties, aan het cultureel leven via onze dienstenen activiteiten en aan het sociale leven door de publieke dienst-verlening en verschillende pedagogische en sensibiliserende acties.

We staan ook in voor het wettelijk depot van de Belgische publica-ties. In overeenstemming met deze verplichting, ingevoerd in 1966,worden alle publicaties die in België verschijnen evenals die welkeBelgische auteurs in het buitenland publiceren door onze instellingverworven, gecatalogiseerd, bewaard en vervolgens opgenomenin een bibliografie. Zo beschikt u over een uniek aanbod en overruime wetenschappelijke informatie.

Een erfgoed- enonderzoeksbibliotheek

Van papyrus tot digitale dragerSinds het ontstaan van de librije van de Bourgondische hertogentot vandaag bezitten we een nationaal erfgoed dat we voortdurenduitbreiden.

Vermeldenswaardig is bijvoorbeeld de opmerkelijke aankoop doorde Belgische Staat in 1837: de verzameling van de belangrijkeGentse bibliofiel Karel Van Hulthem, rijk aan originele uitgaven engoed voor een documentatie zonder evenknie over de geschiedenisvan de Zuidelijke Nederlanden. Die verzameling vormde de oor-spronkelijke kern van de collectie Drukwerken.

Naast de voornoemde verzameling verwerft onze instelling ookspeciale fondsen, monografieën, tijdschriften enzovoort.

De Koninklijke Bibliotheek geniet wereldwijde erkenning en werktsamen met tal van wetenschappelijke instellingen en bibliotheken.Ze neemt volop deel aan de uitdagingen van het huidige tijdperk,meer bepaald via het digitaliseren van haar erfgoed.

7

8

Kennis tot uw beschikking

We breiden onze verzamelingen dag na dag uit met honderdendocumenten. We nodigen u uit om een collectie te ontdekken diezowel oude documenten als recente aanwinsten bevat; teksten opperkament, papier, papyrus of ook digitale en geluidsdocumentendie momenteel ongeveer 150 km rekken vullen, verspreid over 17verdiepingen.

Om haar verzamelingen optimaal te bewaren is de KoninklijkeBibliotheek een raadplegingsbibliotheek: de documenten moetendus steeds ter plaatse worden geraadpleegd en kunnen niet wordenmeegenomen.

Om de toegankelijkheid van onze verzamelingen verder te vergroten,willen we ons erfgoed vandaag ook digitaal aanbieden. Zo neemtde digitale informatie in onze leeszalen en op ons platform Belgicavoortdurend toe.

9

Een unieke plaats in het hart van Brussel

De Koninklijke Bibliotheek is een plek waar iedereen kan komenleren, nadenken, studeren of zich ontspannen. Onze instelling ligtop een centrale plaats in het culturele leven van de hoofdstad enbiedt midden op de Kunstberg een ruimte waar een nooit gezienerust, maar ook gezelligheid, heerst.

Al onze leeszalen – zowel de grote leeszaal als de leeszalen vanonze verschillende erfgoedafdelingen – zijn ruimtes waar rust heersten die toegankelijk zijn voor de lezers. We zijn er om u te helpen,of u nu komt uit nieuwsgierigheid, als student of als gespecialiseerdonderzoeker.

Geniet van onze patio, het terras of de cafetaria met een prachtiguitzicht over de stad.

10

Een leeszaal kiezen

Vroeger waren de verzamelingen bijeengebracht in de BibliothecaRegia van Filips II, maar als gevolg van hun geleidelijke verrijkingmoesten de verzamelingen opnieuw worden ingedeeld volgensthema en volgens de verschillende soorten dragers. Dankzij dienieuwe indeling konden de bewaringstechnieken afgestemd wordenop de specifieke eigenschappen van elk document.

Vandaag zijn onze documenten toegankelijk in 8 verschillendeafdelingen. Specialisten bewaren en bestuderen er de verzamelingenen beantwoorden graag uw vragen.

Kies de leeszaal die het best bij uw onderzoek of opzoekingen past:- Kaarten en plannen- Prenten- Hedendaagse Drukwerken- Kranten en Hedendaagse Media- Handschriften- Penningen- Muziek- Kostbare werken

Weet u niet goed in welke afdeling het document dat u zoekt zichbevindt, dan kunt u de computers in de Gutenberghal bij de ingangKunstberg vrij gebruiken om opzoekingen te doen. In onze catalogiontdekt u onmiddellijk in welke leeszaal u zult vinden wat u zoekt.

Documenten raadplegen

Elke afdeling van de Bibliotheek stelt haar kostbaarste documententot uw beschikking. Om hun optimale bewaring te verzekerenverzoeken we u de richtlijnen in acht te nemen die in elke leeszaalvan toepassing zijn.

De afdelingen

Kaarten en plannen

De kern van deze verzameling maakte al deel uit van de bibliotheekvan de Bourgondische hertogen: de verzamelingen van Filips IIomvatten immers een reeks kaarten, wereldbollen en bundels vankaarten. In de 19de eeuw werden de verzamelingen van de KoninklijkeBibliotheek aanzienlijk uitgebreid met de producties van het Établis-sement géographique de Bruxelles en van het Militair CartografischInstituut.

In februari 1923 werd de kabinetskaart van de Oostenrijkse Neder-landen, beter bekend als de ‘Ferrariskaart’, in bewaring gegevenbij de afdeling. Het gaat om de eerste topografische kaart op groteschaal van het huidige België. De kaart is vandaag beschikbaar opBelgica en behoort tot de beroemdste en meest gereproduceerdedocumenten uit onze verzamelingen.

De afdeling verwerft regelmatig nieuwe Belgische en buitenlandsekaarten (honderden kaartbladen per jaar).

Vandaag bewaart de afdeling Kaarten en plannen meer dan150.000 documenten waaronder atlassen, geologische kaarten,stadsplattegronden en boeken met betrekking tot België en de helewereld. De afdeling bezit ook een heel mooie verzameling wereld-bollen.

11

Prenten

In het prestigieuze kader van het Paleis van Karel van Lotharingen,in de noordelijke vleugel van de Koninklijke Bibliotheek, bewaart deafdeling Prenten niet alleen gravures in alle soorten technieken,maar ook tekeningen, foto’s, affiches, oude boeken, prentkaarten,modeprenten en een groot aantal volksprentjes.

Hoewel buitenlandse graveurs zoals Albrecht Dürer of GustaveDoré wel degelijk voorkomen in onze verzamelingen, zijn vooral deBelgische scholen er vertegenwoordigd. De collectie omvat een uit-zonderlijk aantal gravures en tekeningen van gerenommeerdekunstenaars zoals Pieter Bruegel, Pieter Paul Rubens, Rembrandt,Constantin Meunier, Fernand Khnopff, James Ensor, Henri Evenepoelenzovoort.

De afdeling bewaart ook schetsboeken van kunstenaars, Japanseprenten en Congolese aquarellen die binnen haar verzamelingenstuk voor stuk specifieke schatten vormen.

Van de kunstgravure van de 15de eeuw tot de hedendaagse periodebezit de afdeling belangrijke stukken met documentaire waarde.Duizenden werken vinden hun onderwerp in de nationale geschiede-nis, de sociale bewegingen en de stedelijke en industriële evolutie.

De dienst Chalcografie bewaart oude en moderne gegraveerdeplaten. U kunt reproducties van werken van beroemde kunstenaarskopen in de shop in de Gutenberghal.

De verzamelingen bevatten vandaag meer dan 600.000 gegra-veerde documenten evenals een aanzienlijk aantal tekeningen. Zevormen een bron van onderzoek voor vorsers of voor gepassio-neerde liefhebbers.

12

Hedendaagse Drukwerken

De afdeling Hedendaagse Drukwerken heeft als opdracht alle gedruktewerken te bewaren die van na 1830 dateren, met uitzondering van‘kostbare’ of ‘bijzondere’ drukwerken. Daarmee is ze de grootsteafdeling van onze instelling, zowel door de grootte van haar collecties(± 5 miljoen boeken) als door de bezoekersaantallen. Deze afdelingbeantwoordt waarschijnlijk het best aan het beeld dat u hebt vaneen bibliotheek.

U kunt er de documenten van het Wettelijk Depot (sinds 1966verplicht in België) raadplegen alsook het grootste deel van onzecollecties.

De verzameling, die zich sinds 2004 richt op de menswetenschappen,omvat een groot aantal Belgische monografieën, tijdschriften enthesissen, naast buitenlandse publicaties. Het is de grootste collectiegedrukte werken en tijdschriften van ons land.

De dienst Hedendaagse Drukwerken heeft twee leeszalen: eenalgemene leeszaal en een werkzaal. Bovendien kan een gedeeltevan de leeszaal als studiezaal worden gebruikt. In de algemeneleeszaal hebben de bezoekers geen vaste zitplaatsen en kunnen deboeken slechts voor een korte periode worden gereserveerd. Dewerkzaal is bestemd voor mensen die gedurende een langereperiode regelmatig in de Bibliotheek werken. Ze hebben een eigenwerkplek en kunnen boeken voor een lange periode reserveren.Of u nu student, professor, journalist, historicus ... bent, na eengemotiveerde aanvraag kunt u een plaats toegewezen krijgen.

14

Kranten en Hedendaagse Media

Terwijl oude boeken, handschriften en prenten door een zekerepermanentie worden gekenmerkt, kennen kranten een veel korterbestaan.

Het zijn ‘courante verbruiksgoederen’ die op goedkope dragers vanmeestal slechte kwaliteit worden verspreid. Toch bieden ze eenonontbeerlijk beeld van de politieke, sociale, economische en cultu-rele gebeurtenissen die onze samenleving vorm hebben gegeven.

De kern van de verzameling wordt gevormd door het fonds van de(politieke) kranten die werden bewaard in de Kamer van Volksver-tegenwoordigers en op het ministerie van Binnenlandse Zaken.Ook de invoering van de Belgische Bibliografie en vooral van hetWettelijk Depot had een doorslaggevende invloed op de ontwik-keling van onze verzamelingen. Ook de buitenlandse pers is goedvertegenwoordigd met niet minder dan 500 titels uit ongeveer zestigverschillende landen.

We moeten zeker de indrukwekkende verzameling van specimensvan Belgische kranten en tijdschriften vermelden die de Belgischejournalist en bibliofiel Gaston Mertens heeft aangelegd. Belangrijkis ook de verzameling van de beroemde cartograaf Philippe Van-dermaelen (specimens van 19de-eeuwse buitenlandse kranten).

In de loop van de jaren 1960 heeft de Koninklijke Bibliotheek eenbeleid ontwikkeld waarbij ze haar kranten op microfilm heeft ge-reproduceerd. Vaak gebeurde dat in het kader van een samen-werking met andere instellingen, waardoor talrijke oorspronkelijkelacunes konden worden opgevuld.

Zo biedt de leeszaal, die een periode dekt van het einde van de 18deeeuw tot vandaag, u toegang tot 200 miljoen pagina’s van Belgischeof buitenlandse kranten op papier of microfilm en tot meer dan 3miljoen gedigitaliseerde pagina’s van Belgische kranten.

15

HandschriftenDe Handschriftenafdeling is de rechtstreekse erfgename van deoude librije van de Bourgondische hertogen, een bibliotheek diein de middeleeuwen gold als een van de meest prestigieuze van dewesterse wereld. In de 15de eeuw telde ze niet minder dan 950volumes. Van die handschriften worden er vandaag nog bijna 300bewaard binnen onze instelling. Ze vormen de initiële kern vanonze verzamelingen.

Sinds het einde van de 19de eeuw werd de verzameling verrijkt metvele duizenden volumes: middeleeuwse en moderne boeken,geschriften uit de 16de, 17de en 18de eeuw maar ook heel wat tekstenen brieven van Belgische schrijvers en kunstenaars. Elk jaar komen ernieuwe aanwinsten bij op het gebied van de letteren, de geschiede-nis en de kunsten. De afdeling is ook de trotse bezitter van tweeprestigieuze collecties: het fonds-Goethals (handschriften en ge-drukte werken over de genealogie, de heraldiek en de geschiedenisvan de oude Lage Landen) en het fonds-Merghelynck (genealogieen geschiedenis van West-Vlaanderen).

Vandaag telt de verzameling meer dan 35.000 handschriften diealle domeinen van het denken beslaan. Daartoe behoren 4.500middeleeuwse codices: de grootste verzameling in België. In deleeszaal staan een keur aan naslagwerken opgesteld.

Penningen

Het Penningkabinet is de nationale collectiedie betrekking heeft op alle gebieden vande numismatiek, maar ze brengt heel watmeer documenten bijeen dan haar naamdoet vermoeden. U vindt er munten, bank-biljetten, jetons, decoraties, insignes, munt-gewichten enzovoort.

De afdeling Penningen waakt meer bepaald over de instandhoudingen verrijking van haar bibliotheek die terecht wordt beschouwd alseen van de volledigste op haar gebied. U kunt hier maar liefst40.000 boekdelen raadplegen.

Een van de meest prestigieuze verzamelingen is zonder enige twijfeldie van Lucien de Hirsch. Ze omvat een uitzonderlijke bibliotheek,een collectie Griekse vazen, beeldjes en archeologische voorwerpen

van uitstekende kwaliteit en de kostbaarsteantieke munt ter wereld: de tetradrachme

van Aetna.

De verzamelingen van de afdelingPenningen van de Koninklijke Biblio-theek van België omvatten meerdan 200.000 voorwerpen.

18

19

Muziek

De Muziekafdeling werd opgericht in 1965 en kan worden beschouwdals het belangrijkste wetenschappelijk centrum van het land voorde bewaring van muziekdocumenten (handgeschreven en gedruktepartituren, brieven van musici, gedrukte werken, concertpro-gramma’s en -affiches, foto’s van musici, geluidsarchieven en diversevoorwerpen). De afdeling bezit een uitzonderlijk patrimonium envoert een zeer actief aanwinstenbeleid.

De Muziekafdeling kwam tot stand rond de muziekbibliotheek vande Belgische musicoloog François-Joseph Fétis, een van de rijksteverzamelingen van oude muziek ter wereld (met meer bepaaldhandschriften van J.S. Bach, G.F. Haendel en A. Scarlatti).

Later verwierf de afdeling niet alleen een voor België unieke refe-rentiebibliotheek, maar ook een vijftigtal fondsen in verband metfiguren of instellingen die een rol hebben gespeeld in het Belgischeen internationale muziekleven, van de 19de eeuw tot vandaag(Franz André, Yves Becko, Paul Collaer, Marc Danval, Arthur DeGreef, Eduardo del Pueyo, Denijs Dille, Flor Peeters, Albert Roussel,Edgar Tinel, Eugène Ysaÿe enzovoort).

U vindt hier meer dan 250.000 muziekdocumenten waarondermeer dan 100.000 partituren en gedrukte werken, meer dan100.000 geluidsarchieven (cilinders, 78-, 45- en 33-toerenplaten,muziekbanden, cd’s), meer dan 8.000 brieven van musici, meer dan8.000 muziekhandschriften en bijna 500 muzikale objecten (pennin-gen, schilderijen, beeldhouwwerken en muziekinstrumenten).

20

Kostbare werken

De afdeling Kostbare werken bewaart alle gedrukte boeken dieverschenen zijn vóór 1830 en beslaat daarmee de hele periode vanhet ambachtelijk boek evenals alle Belgische bibliofiele uitgavenvanaf dat jaartal. Voor de werken die na 1830 verschenen zijnwordt er een keuze gemaakt op basis van het belang van het werkin de geschiedenis van het boek, zijn zeldzaamheid of het bijzonderbelang van de illustraties of de boekband.

De afdeling dankt haar ontstaan aan de noodzaak om goederen dieals uitzonderlijk werden beschouwd te beschermen tegen de risico’svan de Tweede Wereldoorlog en tegen de Duitse bezetter. Na gedu-rende enige tijd te zijn verborgen in de kelderverdiepingen van deNationale Bank van België keerden ze in 1944 terug naar de verza-melingen van de Koninklijke Bibliotheek. Vervolgens werd beslistom al die documenten samen te brengen onder de benaming‘kostbare werken’.

De afdeling heeft haar collecties verrijkt met meerdere belangrijkeaanwinsten: het fonds Karel Van Hulthem, door de Belgische Staataangekocht in 1837, het fonds van de Stad Brussel in 1842 of nogde bibliotheek van mevrouw Louis Solvay, afgestaan in 1962. Dezelaatste bevat een groot aantal autografen en boeken met illustratiesvan beroemde moderne kunstenaars zoals Marc Chagall, PabloPicasso of Henri Matisse.

Na 60 jaar telt deze afdeling bijna 282.000 banden, gedrukte enkostbare documenten, waarvan meer dan 3.220 incunabelen(d.i. boeken gedrukt vóór 1501).

22

De KBRstap voor stap…

1 Schaf u een lezerskaart aanbij de inschrijvingsdesk in

de Gutenberghal (ingang Kunst-berg). Deze kaart is persoonlijken verplicht. U hebt hiervooreen identiteitsbewijs nodig.

2 Gebruik de kastjes die bij deingangen tot uw beschikking

staan om uw jas, tas of zak, dranken,etenswaren enzovoort op te bergen.Deze zijn verboden in alle leeszalen.We bezorgen u op eenvoudigevraag een doorzichtige zak waarin uuw persoonlijke bezittingen kuntmeenemen.

3 Kies de juiste leeszaal opbasis van het type document

dat u wilt raadplegen. In de Gu-tenberghal bij de ingang staancomputers waarop u een eersteopzoeking in onze verzamelingenkunt verrichten. 4 In de algemene leeszaal

kent het onthaalpersoneelu een genummerde plaats toe.In de speciale leeszalen moet uzich laten inschrijven in het re-gister. Vergeet in beide gevallenniet om uw gsm uit te schakelen.

5 Geniet van de rust in onze leeszalen ofga op zoek in onze verzamelingen met

behulp van onze online catalogus. Aarzelniet om aan een van onze medewerkershulp te vragen om u wegwijs te maken inhet gebruik van onze verschillende catalogi.

23

6 Zodra u uw keuze heeft gemaakt, vult u de bestelformulierenin die beschikbaar zijn bij de hoofdbalie in de leeszaal. U

kunt ze invullen met behulp van de informatie die u vindt in deonline of kaartencatalogus. Nauwkeurig ingevulde formulierenlaten ons toe u het gewenste document zo snel mogelijk tebezorgen. In de algemene leeszaal kunt u maximum drie docu-menten tegelijk bestellen. De naslagwerken (woordenboeken,encyclopedieën enzovoort) zijn vrij toegankelijk in de verschil-lende leeszalen.

7 In de algemene leeszaal gaathet lichtje bij uw plaatsnummer

branden wanneer uw bestellingvoor raadpleging beschikbaar is.

8 Ga naar de balie om de besteldedocumenten af te halen. Wenst u

de algemene leeszaal voor korte tijd teverlaten, vraag dan bij de onthaalbalieeen pasje om uw genummerde plaats tebehouden.

9 Vergeet niet dat u onze verzamelingenalleen kunt raadplegen in de leeszalen

van de Bibliotheek. U mag geen enkeldocument mee naar buiten nemen.Nadat u de werken hebt geraadpleegd,brengt u ze terug naar de balie in uw lees-zaal. In de algemene leeszaal kunt u zegedurende 48 uur reserveren.

Maak gebruik vanonze verzamelingenen kom zo vaakterug als u maarwenst.

Ter plaatse

Leeszalen

Elke afdeling van de Bibliotheek beschikt over een leeszaal waar ude documenten uit onze verzamelingen kunt raadplegen. U kunter opzoekingen doen dankzij onze vele catalogi, naslagwerken(woordenboeken, encyclopedieën enzovoort) of op internet aan-gesloten computers, die vrij toegankelijk zijn.

Online catalogi

De Koninklijke Bibliotheek stelt u verschillende online catalogi voor:

- de algemene catalogus bevat alle Belgische werken sinds1975, alle buitenlandse aanwinsten sinds 1985 en de werkenvan de erfgoedafdelingen;

- de retrospectieve catalogus bevat de Belgische werken van1875 tot 1974 evenals de buitenlandse werken die tussen1930 en 1985 werden verworven.

U kunt opzoekingen doen:- op auteur- op titel- op woord(en) van de titel- op onderwerp- of volgens een combinatie van deze verschillende gegevens

Op onze website vindt u ook de catalogi van specifiekere verza-melingen (prenten, gedigitaliseerde gedrukte werken, autografenenzovoort).

24

Toegang tot onzebronnen

Kaartencatalogi

Alle aanwinsten van vóór 1984 zijn ook opgenomen in de kaarten-catalogi die in de leeszalen beschikbaar zijn.U kunt ze raadplegen: - volgens auteur

- volgens onderwerp- volgens titel

Om uw opzoekingen te optimaliseren, bevelen we u aan om u niettot slechts één bron te beperken, maar zowel de online catalogi alsde kaartencatalogi te raadplegen.

Wifi

Dankzij de wifi kunt u uw draagbare pc inschakelen, onze catalogiraadplegen, op internet surfen en e-mails versturen.

Vrij toegankelijke databanken

Bibliografische databanken, gespecialiseerde encyclopedieën ende gedigitaliseerde verzamelingen van de Koninklijke Bibliotheekworden u gratis aangeboden vanaf de algemene catalogus op determinals in de verschillende leeszalen.

Reproducties

U kunt fotokopieën maken van een niet-kostbaar origineel documentdat dateert van na 1850.

De toelating en de keuze van reproductiewijze zijn echter verschil-lend van afdeling tot afdeling; in elke afdeling kunt u de passendeformulieren verkrijgen.

26

27

De fotokopieerkaarten zijn verkrijgbaar aan de automatische verdelerbij de kastjes op verdieping -2.

Als u daartoe de toelating krijgt, kunt u ook foto’s maken. Elke lezermag binnen de beperkingen van het auteursrecht en enkel voorpersoonlijk gebruik digitale foto’s zonder flits maken van de werkendie de Bibliotheek bewaart.

Onze dienst Fotografie kan u foto’s, gedigitaliseerde afbeeldingen,fotokopieën enzovoort bezorgen van documenten die de KoninklijkeBibliotheek bewaart, ook van kostbare documenten, voor zover ditgeen probleem vormt inzake bewaring of copyright.

U kunt ook reproducties van onze geluidsdocumenten bestellen.

Op onze website vindt u alle passende formulieren. U kunt uwreproducties in de Bibliotheek of van bij u thuis bestellen.

Bij u thuis

Online catalogi

De geautomatiseerde catalogi van de Koninklijke Bibliotheek zijnop elk moment toegankelijk via internet, waar u zich ook bevindt.

U kunt de documenten die de Koninklijke Bibliotheek bewaart onlinereserveren via de gemeenschappelijke catalogus van de federalebibliotheken: www.bib.belgium.be. Deze catalogus bevat de gegevensvan de bibliotheken van de federale overheidsdiensten en van defederale wetenschappelijke instellingen waartoe ook de KoninklijkeBibliotheek behoort.

Maak uw keuze, reserveer en kom met de bevestiging van uwaanvraag naar de Koninklijke Bibliotheek.

Interbibliothecair leenverkeer

Dankzij het interbibliothecair leenverkeer hebt u als lezer van deKoninklijke Bibliotheek ook toegang tot werken die worden bewaardin de grootste bibliotheken van ons land en in het buitenland. Ukunt ook de bruikleen van een van onze werken aanvragen in eenvan deze erkende bibliotheken. Raadpleeg het ontleende documentin de leeszaal van de instelling die het document uitleent of vraagfotokopieën van een bestaand werk in een andere bibliotheek.

29

Virtuele tentoonstellingen

Zet bij u thuis een bezoek voort dat u op prijs hebt gesteld ofontdek onze virtuele tentoonstellingen. Een aangename manierom sommige van onze schatten te ontdekken.

Belgica

De Koninklijke Bibliotheek van België heeft ook haareigen digitale bibliotheek: Belgica.

Dit platform werd ingehuldigd in 2009 enricht zich tot een groot publiek. Het biedt u de

mogelijkheid om onze gedigitaliseerde documen-ten online te raadplegen.

Deze portaalsite biedt u toegang tot verschillende categorieën vandocumenten (handschriften, gedrukte werken, kaarten, muziek-partituren, geluidsopnames) en tot sommige collecties van mun-ten, penningen en tekeningen/prenten. Bij hedendaagsedrukwerken (naslagwerken, kranten) werd gebruik gemaakt vaneen technologie die opzoekingen in tekstmodus mogelijk maakt.

Belgica stelt twee methoden voor om documenten te raadplegen:- eenvoudige of gecombineerde opzoeking (auteur, titel, sleutel-

woord enzovoort);- per collectie; een selectie van schatten wordt beschreven, in

hun context geplaatst en vergezeld van bibliografischeverwijzingen.

30

31

Belgica:- is een gratis instrument- is op elk moment toegankelijk- maakt een vlotte raadpleging van de documenten mogelijk

dankzij de navigatie- biedt een oplossing voor de met verdwijning bedreigde

documenten

Belgica wordt regelmatig verrijkt zodat u steeds meer documentenzult kunnen raadplegen. De collecties die u op Belgica aantreft, zijnechter maar een onderdeel van het geheel van onze gedigitaliseerdeverzamelingen.

Bijgevolg nodigen we uit om ons volledige digitale aanbod tekomen raadplegen in onze leeszalen.

15de eeuwDe Bourgondische hertogen bren-

gen een unieke verzameling vanverluchte handschriften samen.

1772De Bibliotheek opent haar deurenvoor het publiek onder de hoede

van de Academie van Brussel.

1795De verzamelingen worden overge-

bracht naar de gebouwen vanhet Paleis van Karel van Lotharingen

en vormen de Bibliotheek van deCentrale School van het

Dijledepartement.

19 juni 1837De Belgische regering richt de

Koninklijke Bibliotheek van België op.

1935Op verzoek van koningin Elisabeth

en koning Leopold III beslist deregering een nieuwe bibliotheek te

bouwen ter nagedachtenis vankoning Albert I.

17 februari 1969De Koninklijke Bibliotheek Albert I

wordt plechtig ingehuldigd.

1559Filips II brengt alle boeken in zijnbezit samen in het Paleis van deCoudenberg onder de benaming‘Koninklijke Bibliotheek’.

1794De Franse regering brengt talrijkewaardevolle documenten overnaar Parijs. Ter gelegenheidvan het Congres van Wenenwordt een groot aantal vandie documenten in 1815teruggegeven aan België.

1803De Bibliotheek wordt overge-dragen aan de Stad Brussel.

21 mei 1839De Koninklijke Bibliotheek vanBelgië gaat open voor het publiek.

1954De eerste steen van de nieuwegebouwen op de Kunstberg wordtgelegd.

32

Kortegeschiedenis

Een ontspanningsoord

De Bibliotheek is een plek voor studie, rust en ontmoeting, maar zeis ook een openbare ruimte die voor iedereen toegankelijk is.

De leeszalen zijn uitermate geschikt voor studenten die op zoekzijn naar een omgeving die zich leent tot concentratie.

Geniet tijdens uw lunch in de cafetaria van een onvergelijkelijk zichtop de stad en breng aangename momenten door in de tuin bij deGutenberghal of op ons terras met uitzicht op de Kunstberg.� [email protected]

LIBRARIUM

Breng een bezoek aan LIBRARIUM, een ontdekkingsruimte waaru alles leert over de geschiedenis van het boek, het schrift en debibliotheken. Deze ruimte, die gratis toegankelijk is, werd ontworpenom tegemoet te komen aan de verwachtingen van een zo grootmogelijk aantal mensen, of u nu gewoon nieuwsgierig dan wel eenspecialist bent. U vindt er een ruime selectie van originele docu-menten in een didactische en dynamische context.

Gezien de tentoongestelde stukken elk kwartaal worden vervangen,is dit een tentoonstelling om te ontdekken en te herontdekken.� [email protected]

Concerten

Op het programma van de middagconcerten staan jonge talentenof ervaren musici die de ‘muzikale schatten van de KoninklijkeBibliotheek van België’ aan u voorstellen. De concerten worden

34

Meer dan een

bibliotheek

georganiseerd door de Muziekafdeling en stellen u elke maand(tussen oktober en mei) een nieuwe selectie voor uit de partiturendie de Bibliotheek bewaart. De concerten hebben plaats in hetweelderige decor van het Paleis van Karel van Lotharingen of in hetauditorium Arthur De Greef.� [email protected]

Tijdelijke tentoonstellingen

Elk jaar organiseert de Bibliotheek verschillende tentoonstellingenwaar het grote publiek haar uitzonderlijkste stukken kan ontdekken.

U kunt ze komen bewonderen in de prachtige Nassaukapel.� [email protected]

Rondleidingen

Om het erfgoed van de Bibliotheek aan een zo groot mogelijk publiekvoor te stellen, heeft de Educatieve dienst een uitgebreid aanbodvan animatie en rondleidingen voor alle leeftijden ontwikkeld.

Vanaf 8 jaar bieden we workshops en rondleidingen aan in de Biblio-theek, het Paleis van Karel van Lotharingen, de tijdelijke tentoon-stellingen en LIBRARIUM.� [email protected]

Bouwkundig erfgoed

De Koninklijke Bibliotheek van België, ontworpen door de Brusselsearchitect Maurice Houyoux ter ere van koning Albert I, is een echtmonument ter nagedachtenis van de vorst.

35

Het hele gebouw werd plechtig ingehuldigd in 1969 nadat de werkenin totaal 15 jaar hadden geduurd. Het gebouw heeft een dubbelebestemming: het dient als eerbetoon en is een instrument tendienste van het publiek. Opvallend is dat de Nassaukapel en hetPaleis van Karel van Lotharingen werden opgenomen in de modernearchitectuur van de nieuwe Bibliotheek.

Nassaukapel

De Nassaukapel is het enige overblijfsel van het Paleis van Nassaudat in de 16de eeuw werd gebouwd in de stijl die Brabantse gotiekwordt genoemd.

Dit paleis, afwisselend in beslag genomen en door de Spaanseregering teruggegeven aan de afstammelingen van de familie vanOranje-Nassau, werd in 1731 de zetel van het Hof van de Nederlanden.

De kapel kende in de 19de en 20ste eeuw de meest uiteenlopendebestemmingen, onder meer als laboratorium voor het KoninklijkInstituut voor Natuurwetenschappen waar de iguanodons vanBernissart werden opgesteld.

De kapel doet vandaag dienst als ruimte voor tijdelijke tentoon-stellingen.

Paleis van Karel van Lotharingen

In 1756 kocht de gouverneur van de Oostenrijkse Nederlanden,Karel van Lotharingen, het Paleis van Nassau van zijn laatste eigenaar.Hij liet het heropbouwen in Lodewijk XVI-stijl, met uitzonderingvan de kapel. Van het Paleis van Karel van Lotharingen zijn deneoklassieke gevel en een deel van de appartementen bewaardgebleven.

36

Binnen hebben het trappenhuis, de rotonde evenals de zomerap-partementen van de vorst hun oorspronkelijke versiering behoudenen geven ze een idee van het kader waarin hij leefde. Ze nodigenu uit om u onder te dompelen in de 18de eeuw.

Royal Library Meeting Center

Dankzij haar ideale ligging in het centrum van Brussel vormt deBibliotheek een ideaal kader voor uw conferenties, colloquia, recep-ties, evenementen, opleidingen enzovoort.

We verhuren verschillende soorten zalen. Ze zijn uitgerust metprojectoren, micro’s, computers enzovoort en hebben een capaciteittot 250 plaatsen.� [email protected]

Vzw’s in de Bibliotheek

Tal van documentatie- en onderzoekscentra waarvan de activiteitenverband houden met onze opdrachten hebben onderdak gevondenin ons gebouw. Zo vindt u op één en dezelfde plaats een heel uit-gebreid documentair en literair aanbod. Ontdek bijvoorbeeld hetCenter for American Studies, dat onderzoek aanmoedigt op allegebieden van de mensen sociale wetenschappen in verband metde Verenigde Staten van Amerika, of ook de vzw Archives et Muséede la Littérature, die haar activiteiten wijdt aan de FranstaligeBelgische literatuur. Beide vzw’s beschikken elk over een leeszaalwaar u toegang krijgt tot hun erfgoed. Ontdek tot slot ook hetMuseum van de Boekdrukkunst, dat verschillende soorten oudeen moderne drukpersen bewaart, waaronder ook die van FélicienRops.

37

De Vrienden van de Bibliotheek

De vereniging Vrienden van de Koninklijke Bibliotheek, onder deHoge Bescherming van H.M. de Koningin, heeft tot doel de Konink-lijke Bibliotheek van België bekend te maken bij een groot publiekevenals haar verzamelingen te verrijken door middel van schen-kingen, legaten en de opbrengst van de bijdragen van de leden. Zeorganiseert regelmatig tentoonstellingen en andere culturelemanifestaties zoals concerten, conferenties, bezoeken aan grotebibliotheken enzovoort.

Wenst u de Koninklijke Bibliotheek te steunen, deel te nemen aande grote culturele evenementen, talrijke voordelen te genietenmaar ook uw indrukken uit te wisselen met mensen met dezelfdeinteresses, word dan lid van de vereniging.� [email protected]

Maar ook…

De Bibliotheek organiseert geregeld evenementen zoals open-deurdagen, nocturnes, conferenties, wetenschappelijke colloquia,ontmoetingen met mensen uit de literaire wereld enzovoort.

Vergeet ook niet om even langs te lopen in onze shop waar u alonze publicaties evenals originele geschenkideeën vindt: gravuresvan Félicien Rops, Fernand Khnopff… of genummerde en doorhedendaagse Belgische kunstenaars gesigneerde exemplaren,uitgevoerd door onze dienst Chalcografie.

Stuk voor stuk goede redenen om een bezoek te brengen aan deKoninklijke Bibliotheek van België!

38

Opening voor het publiekDe Koninklijke Bibliotheek van België is dagelijks open, behalve opzon- en feestdagen. Uitzonderlijke sluitingsdagen worden meege-deeld op onze website.

OpeningsurenVan maandag Zaterdag

tot vrijdag

Afdeling Hedendaagse Van 09.00 tot Van 09.00 totDrukwerken 19.00 uur 17.00 uur

Afdeling Kranten en Van 09.00 tot Van 09.00 totHedendaagse Media 17.00 uur 12.00 uur en

van 13.00 tot17.00 uur

Erfgoedafdelingen Van 09.00 tot13.00 uur en van Gesloten

14.00 tot 17.00 uur

Cafetaria Van 09.00 tot Gesloten15.30 uur

Shop Van 09.00 tot Van 09.00 tot17.00 uur 12.00 uur en

van 14.00 tot17.00 uur

LIBRARIUM Van 09.00 tot 17.00 uur

Paeis van Op woensdag en zaterdag vanKarel van Lotharingen 13.00 tot 17.00 uur

Bestel uw boeken aan de balie van de algemene leeszaal vanmaandag tot zaterdag tussen 09.00 en 15.45 uur.

LezerskaartHet gebouw is vrij toegankelijk. Om toegang te hebben tot de lees-zalen van de Koninklijke Bibliotheek, moet u wel in het bezit zijn40

Praktischeinformatie

41

van een lezerskaart. Die kaart wordt verkocht aan al wie ten minste 16jaar oud is, op vertoon van een identiteitsbewijs. De lezerskaart is per-soonlijk en kan worden verlengd vanaf de vervaldatum.

Dagkaart: 2,50€Weekkaart: 5€Jaarkaart: 20€Jaarkaart studenten en journalisten: 10€Dubbel: 1€

[email protected]+32-(0)2-519.53.11

Websitewww.kbr.be

AdresKoninklijke Bibliotheek van België – Keizerslaan 4 – 1000 BrusselIngang via - Kunstberg

- Keizerslaan 2- Museumplein 1

BereikbaarheidTrein: station Brussel-Centraal

Metro : lijnen 1 en 5 (halte Station Brussel-Centraal)

Tram : lijnen 92-94 (halte Koningsplein)

Bus : lijnen 29-38-63-66-71-65-86 (halte Station Brussel-Centraal)27-95-38-71 (halte Koningsplein)48-95 (halte Sint-Jansplein)

42

CafetariaWCTerrasRotonde van het Paleis van Karel vanLotharingen (ingang via Museumplein)Paleis van Karel van Lotharingen(ingang via Museumplein)

NIVEAU +5

NIVEAU +4

NIVEAU +3

Li'en en belangrijkste trappen

MuziekWCAuditorium Arthur De Greef


PrentenPaleis van Karel van Lotharingen(ingang via Museumplein)


IngangMuseumplein

IngangMuseumplein

43

Drukwerken (werkzaal)Audiovisuele zaal

NIVEAU +2

NIVEAU 0

NIVEAU -2


1 - Kranten en Hedendaagse Media2 - Hedendaagse Drukwerken (algemene leeszaal)WC3 - Nassaukapel4 - Zaal Naster5 - Zaal L. de HirschTerras


1 - Kaarten en plannen2 - Kostbare werken3 - Handschri'en4 - Chalcografie (ingang via Museumplein)5 - Houyouxgalerij6 - Auditorium Lippens


LIBRARIUMPa7oWC

2

1

1

23

4

5

6

3 4

5

Ingang Kunstberg

IngangKeizerslaan

Koninklijke Bibliotheek van BelgiëKeizerslaan 41000 Brussel

koninklijke bibliotheek van belgïe - lezersgids

Documents