ko e vai-huki covid-19 haau

12
Tau fakamaamaaga ku-ku Ko e Vai-huki COVID-19 haau Ki Northland mo Okalana Niuean v 2 2021/10/06

Upload: others

Post on 20-Jun-2022

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Ko e Vai-huki COVID-19 haau

Tau fakamaamaaga ku-ku

Ko e Vai-huki COVID-19 haau

Ki Northland mo Okalana

Niuean v 2 2021/10/06

Page 2: Ko e Vai-huki COVID-19 haau

Kua Malōlō a tautolu oti kaeke kua auloa ki ai

Ko e tau huki puipui, kaeke kua tokologa e tagata kua moua e huki

puipui, to gahua mitaki ai.

Katoa e huki puipui ko e Pfi zer ke lata mo e tau tagata oti kua 12 e tau

tau ki luga ne nonofo ki Niu Silani.

Manamanatau la e malōlō he matakau ka pihia.

O mai ke kaufakalataha ke fakamalōlō aki ha tautolu a tau atuhau.

Page 3: Ko e Vai-huki COVID-19 haau

Ko e tama pepa nai, to moua ai e koe e falu talahauaaga hagaao ke he Vai-huki Pfi zer COVID-19.

Ko e falu a talahauaga ki loto he tama pepa nai kua lafi atu ke he tau fakailoaaga mai

he Minisituli he Faahi Malolo Tino.PFIZER

VACC

INE

“Ko e, vai-huki Pfi zer-BioNTECH, kua fi ta he fakaaoga ke he miliona mo miliona he tau tagata he lalolagi ti kua kitia

ki ai kua to lahi e aoga mo e nakai fai lekua.”

— Pulotu Ekekafo Nikki Turner Director, Immunisation Advisory Centre

VAI-H

UKI

PFIZER

Page 4: Ko e Vai-huki COVID-19 haau

Mouaga he huki haau

To, tauteute e mautolu e taha kumikumiaga malolo tino mo koe

To ole atu kia koe ke moua haau a fakamooliaga ke moua e huki puipui. Ko e, magaaho hanai ke fakakite ai e tau hu-hu haau

To huki he tagata gahua he faahi malōlō tino e huki puipui ke he haau a paka lima

To kitekite atu kia koe ke he 15 e miniti neke fai lekua ka tupu fakaofo kia koe

Ka, pehe atu a mautolu kua mafola e tau mena oti, magaaho ia ka fano a i a koe ke he haau a tau fekau

Page 5: Ko e Vai-huki COVID-19 haau

Ka mole atu e moua he huki haau

To liu ke uiina atu a koe ke liu mai ke moua e huki ke lagaua-aki ka mole 21 he tau aho he moua e huki fakamua

Ke, gahua mo e katoakatoa e mitaki he vai-huki kua lata a koe ke lagaua e huki

Ko e, puipuiaga katoa ke lata mo e COVID-19 to logona e koe ka mole atu 7 e aho

Kaeke kua fakatumau ke logona e koe e kehe he tino haau, fakatutala ke he Ekekafo Magafaoa haau po ke vilo e telefoni Healthline - 0800 358 5453

Page 6: Ko e Vai-huki COVID-19 haau

Tui e tau pa mata ka fano he tau peleoafi lau tagata mo e magaaho kua nakai maeke

a koe ke tū mamao mo e falu tagata foki

Fakaaoga e NZ COVID Tracer ke he tau mena ka fano ki ai, fakamoui e Bluetooth

Nofo he kaina ka gagao

Ka, moua e tau fakamailoga COVID-19, finatu ke tivi

Fakamea e tau lau-lapa oti

Holoholo po ke sanitiser e tau lima haau

Uufi e gutu ka koho mo e tihe

Tau, fakamanatuaga ma e COVID-19

Page 7: Ko e Vai-huki COVID-19 haau

Tuga ni e tau vai malōlō tino oti, maeke ke tupu e tau lekua ke he falu a tagata ha koe huki puipui. Ko e mena fa mahani a nei ke tupu ke he tino he tagata mo e ko e fakamailoga foki hanei kua gahua e huki puipui. Kaeke kua

fai manatu tupetupe a koe kehe haau a tau fakamailoga gagao poke kua kelea lahi tala ke he haau a GP poke hea e Healthline he 0800 358 5453

Heigoa, ka logona e koe Heigoa ka lagomatai Kamata, he magaaho fe

Ko e mamahi ke he hukiaga, mamahi e ulu mo e lolelole e tino, ko e tau mena moua mai hakoe huki a ia.

Amoamo aki e kalaie momoko po ke tuku-aki e ice pack e mata-huki Toka e tau mena ia ke levaleva to uta-kehe.

Ua, fota po ke mulu e mata huki.

Ke he vaha-loto he 6 ke he 24 e tula.

Maeke foki ke tupu e tau lekua tuga e mamahi e tau masolo he tino, nakai malolo e tino, makalili e tino, fiva moe uhu e tau fatia moe hahalua.

Okioki ti inu fakalahi e vala-vai po ke juice.

Maeke foki ke inu e segavai Palasitamolo po ke Aipulufene ka e muitua ke he tau fakamaamaaga.

Kumikumi e tau hatakiaga mai ia lautolu e tau pulotu malolo tino kaeke kua logona kua hagahaga kelea lahi e tau fakamailoga.

Vahaloto he 6-48 e tula.

Fai lekua ka tutupu ne kua hagahagakelea lahi kae lavea lahi ke tupu, tuga e tau lekua kua kelea lahi poke gagao ke he ate. Kaeke kua uka a koe ke fafagu, mo e mafiti lahi e fotū ke he haau a ate, mamahi e fatafata poke fia mate fua agataha poke ka fiha e aho he mole he moua e huki puipui, kua lata ia koe ke kumi lagomatai ke he faahi malōlō tino.

Falu a mena ka kehe mai, hakoe huki (side effects)

Page 8: Ko e Vai-huki COVID-19 haau

Moua, noa nakai e huki?

E. To nakai fai totogi e tau huki puipui he tau tagata oti. Nakai lata ni mo e tau tagata he motu poke tau tagata kua nonofo mau he motu.

Ko, hai kua lata ke huki?

Ataina ke he tau tagata oti i Niu Silani ke moua e huki puipui kaeke kua 12 e tau tau ki luga. Kaeke kua fai lekua lahi ke he haau a malōlō tino, fakamolemole ti kumikumi atu mua ke he toketa he haau a magafaoa mua. Kae manatu, ko e tau fufuta takitaha ke lata mo e tau huki puipui, to moua ai he tau matakau kehekehe e tau huki puipui ke he tau magaaho kehekehe.

Kae kua haaku a tau fanau ne nonofo i lalo hifo he 12 e tau tau moui?

Koe tau fuata ne 12 ke he 15 e tau tau ki luga maeke ke moua e huki fakagata. Tau mamatua mo e tau tagata leveki kua fakamau e tau huki pupui ha lautolu kua maeke foki ke fakamau ke lata mo e tau fanau he magafaoa ne 12-15 e tau tau he moui ki luga.

Ko e tau tagata ne nonofo ki lalo hifo he 12e tau tau kua nakai putoia ke he magaaho nei. To taute he Fakatufono e tau fakailoaaga kaeke kua fai hikiaga.

Huki, nakai au kaeke kua fita au he mioua he COVID-19?

E! Kae, kaeke kua haha ia koe taha gagao kehe ka e nakai ko e COVID-19 liga, nakai malolo a koe ke lata foki mo e taha huki. Ka, fakauaua, finatu ke he Ekekafo Magafaoa haau.

Haohao mitaki nakai e Vai-huki?

Ko e huki puipui kua kumikumi fakamakutu ki ai ke haohao mitaki mai ia he ha mautolu a tau pulotu he Medsafe.

Kua foaki ni e Medsafe e tau fakamooliaga ke fakaaoga e huki puipui i New Zealand, kaeke kua talia e lautolu kua hokotia ai ke he tau puipuiaga, efficacy mo e quality.

Ko e mena nei tatai ni e fakaholoaga kua fakaaoga ke tivi foki e tau vai malōlō tino, tuga e huki puipui ma e gagao fulū.

Nakai la fa hala kū kua uta ke moua e tau fakaataaga. Ko e huki puipui Pfizer been kua fakaaoga he miliona he lalolagi katoa.

Tau, hu-hu mau ke he Vai-huki Pfizer

Page 9: Ko e Vai-huki COVID-19 haau

Moui nakai e Vai-huki/fai moko gagao nakai e Vai-huki?

Nakai. Nakai fai moko kua huki ki loto he haau a tino; nakai maeke ia koe ke moua e COVID-19 mai ia he huki puipui.

Mitaki nakai e huki puipui nei?

E. Kua fai fakakiteaga kua fakakite kua maeke he huki puipui Pfi zer ke puipui a koe mai ia he tau faga moko kehekehe. Ko e huki puipui kua malōlō lahi kaeke kua moua he tau tagata e tau huki ne ua. Ko e kakano he mena nei kaeke kua katoatoa haau a tau huki to tote e tiana ke gagao lahi a koe.

Moua nakai au he tau gagao nai (misele, mamu, lupela) po ke fl u kaeke kua mole atu e huki COVID-19 haaku?

Kua fakaohooho atu kia koe ke moua haau a huki puipui ma e MMR 4 e faahi tapu to moua e koe e huki puipui ma e COVID. Kaeke kua manako a koe ke moua e falu a tau huki puipui foki ka oti e moua e huki puipui Pfi zer haau, kua lata ia koe ke taute

2 e faahi ka oti e haau a huki ke uaaki. Fakamolemole ti kumikumi atu ke he haau a toketa he magafaoa poke tau pulotu gahua he faahi gahua Ko e huki puipui he faahi malōlō tino to moua haau a huki puipui.

Maeke, nakai au ke fi natu ke he tau toloaga, tau Tapuakiaga, tau mauku, tau fakafi afi aaga ka oti e huki haaku?

E! Maeke a koe ke fi natu ke he tau toloaga tokologa ka e muitau ni ke he tau fakapapahiaga he COVID-19.

PFIZER VAC

CIN

EVA

I-HU

KI PFIZER

Page 10: Ko e Vai-huki COVID-19 haau

Kua mahuiga ke taute haau a fakamauaga ke moua e huki puipui. Manatu e tau mena nei:

Ko e imeli poke text to fakafano atu ke taute ai e tau fakamauaga ke moua haau a tau huki fakagata.

To, liu fakafano atu taha imeli ke fakamanatu ki a koe aponimene haau. (Manatu, ko e lagaua e huki haau ke katoatoa e puipuiaga ke he tino haau).

Ka manako a koe ke hiki e aho, tulā poke matakavi ke lata mo e haau a huki puipui maeke ia koe ke taute e mena nei ke he bookmyvaccine.nz poke vilo atu ke he 0800 28 29 26.

To, moua atu e imeli ke fakamooli aki e hikiaga he aponimene haa.

Finatu ke he tau aponimene huki haau.

1

2

3

4

5

Haau a tau COVID-19 huki puipui fakamauaga

Page 11: Ko e Vai-huki COVID-19 haau

Telefoni atu ke he Vacccination Helpline:

0800 28 29 26

Fai tagata fakaliliu kupu.Tutala ke he Ekekafo Magafaoa haau.

Finatu ke he: immunisation.northernregion.health.nz

Ma e falu a vala tala:

Page 12: Ko e Vai-huki COVID-19 haau

Ko e magaaho ka tuku hake e tau lima tapulu ha

tautolu, kua lagomatai a tautolu ke puipui ha

tautolu a maaga.

O mai ke matutaki ke leveki auloa a Aotearoa