KLJUČNI POKRETI U DIZAJNU

Viktorijanski Stil (1837-1901)Ovaj stil može se definitivno smatrati za prvi trend, iz kog je krenuo da se razvija industrijski dizajn.

Kao što mu ime sugeriše, Viktorijanski stil se razvio u periodu vladavine kraljice Viktorije i uključuje ne samo dizajn, takođe je imao veliki uticaj na arhitekturu.

To je bio period velikih transformacija, izbila je druga industrijska revolucija, industrija je uzimala maha, tehnologija i pronalasci, kao i masovna proizvodnja su sve više bili prisutni.

Viktorijanski Stil (1837-1901)

Viktorijanski Stil (1837-1901)

Glavne odlike stila:• Odlikuje ga preteranost u ornamentima i imitiranje

formi iz prošlosti• Veštački izazvana pompa ukrasa, dekoracije, koja je

zauzimala svako slobodno mesto u enterijerima.• Nedostatak doslednosti u stilu i kvalitetu odavao je

utisak kiča• Korišćenje novih materijala• Eklekticizam (korišćenje stilova iz različitih perioda)

Arts & Crafts (1850-1914)Arts and Crafts pokret je osnovan u Velikoj Britaniji kao odgovor na masovnu proizvodnju kojoj je prethodila industrijska revolucija. Propagirao je ponovno oživljavanja umetnosti i zanatstva.

Verovalo se da je industrijska revolucija kroz masovnu proizvodnju dovela do kolapsa ukusa, ličnosti i morala ljudi. Arts and Crafts pokret doveo je do toga da predmeti ponovo bivaju napravljeni rukom, povratak zanatstva. Oblici pravih linija, velike glatke površine i linijske forme počele su da uzimaju primat proizvodima pretrpanim dekorativnom umetnosti . Motivi su često uzimani iz prirode.

Arts & Crafts (1850-1914)

Arts & Crafts (1850-1914)

Glavne odlike stila:• Jednostavne forme• Inspiracija formama iz prirode, florom i faunom• Jednostavni linearni oblici• Apstraktne forme, inspirisane pokretom i mističnim

bićima• Korišćenje materijala visokog kvaliteta• Interesovanje za Gotiku, srednjevekovnu umetnost,

korišćenje jednostavnih formi i jakih boja baziranih na srednjevekovnom dizajnu

Art Nouveau (1880-1910)Art Nouveau je bio pokušaj da se stvori internacionalni stil baziran na dekoraciji. Suština ovog pokreta je da teži jedinstvu stilske umetnosti, kombinovajući njene aktivnosti u različitim oblastima, umetnosti, zanatstvu, dizajnu enterijera, skulpturi i grafici.

Inspirisani japanskom kulturom, počeli su da koriste orijentalne, jednostavne forme, bele prostore u svojim delima, zauzeli su novi pristup problemu perspekte, slobodne kompozicije asimetrije i jarkih boja.

Kao kontrast Arts And Crafts-u, Art Nouveau je počeo da koristi tehnologiju medija radi masovne proizvodnje. Predstavnici ovog trenda, fascinirani novim tehnologijama, počinju da koriste nove materijale i tehnike konstrukcije.

Art Nouveau (1880-1910)

Art Nouveau (1880-1910)

Glavne odlike stila:

• Zakrivljene linije i organski oblici,• Zavijeni, negeometrijski, grubi uglovi • asimetrija,• Boje: uglavnom svetle, delikatne, kao bela i lila,• Inspiracija u japanskoj kulturi.

Modernizam (1880-1940)

Modernizam je trend u avangardnoj umetnosti, dizajnu i arhitekturi. Glavni cilj ovog trenda bio je stremljenje originalnosti, inovaciji, stoga odbacivanje tradicije i lažnog racionalizma.

Modernizam je bio revolt protiv konzervativnih vrednosti, u zamenu za to bio je zainteresovan za neobično i nepoznato. Ovo je često dovodilo do eksperimentisanja sa formom, isticanje samog procesa i korišćenih materijala, imalo je tendenciju ka apstraktnom.

Modernizam (1880-1940)

Modernizam (1880-1940)

Glavne odlike stila:• Korišćenje novih materijala (beton, čelik, staklo)• Jednostavne forme, lišene dekorativnih elemenata• Korišćenje jednostavne mase, glatke površine zidova i

otvoreni prostor u arhitekturi• Strogi i striktni enterijeri, bilo je poželjno obezbediti

red• modularni, jednostavan nameštaj• Korišćenje ublaženih, prirodnih boja

Art Deco (1910-1939)Art deco bio je reakcija na pokret Art Nouveau, izraz protivljenja disharmoniji. Ovaj stil dosta se odvojio u budućnosti, počinjući da koristi masovnu proizvodnju u kreiranju korisnih predmeta najvećeg kvaliteta. Zbog toga nažalost nisu bili dostupni svim slojevima društva.

Korišćenje geometrijskih, trapezoidnih oblika bila je karakteristika ovog stila. Ljudi su sve više putovali, zato su egipatski, asteški afrički ili motivi iz starine postajali sve popularniji i dostupniji u ukrašavanju. Takođe, umetnici su počeli da koriste slonovaču, ebonovinu, srebro, bisere, koji su takođe bivali uvezeni sa putovanja u inostranstvo. Objekti Art Deco-a su bili elegantni, i stilski i funkcionalni.

Art Deco (1910-1939)

Art Deco (1910-1939)Glavne odlike stila:• Primena geometrijskih oblika, oštrih ivica ali zaobljenih uglova• Korišćenje materijala kao hrom, sjajni tekstili, ogledala,

keramika, bakelit, kao i skupi, uvozni materijali kao slonovača, bronza, drago kamenje

• Školjke, zalasci sunca i cveće bili su česti motivi• Sjajne boje• Korišćenje istorijskih tema, npr. egipatskih• Arhitektura sa velikim prozorim i vratima, ravni krovovi,

prozori na uglu• Pojedinačni primerci nameštaja, aerodinamični oblici

Bauhaus (1919-1933)Ova škola umetnosti, osnovana u Nemačkoj, rasla je sa specifičnom antitezom u odnosu na pokret Arts and Crafts. Tražila je korišćenje tehnologije u masovnoj proizvodnji, u isto vreme odbacujući pojedinačne zanatske proizvode jer ih je smatrala luksuzom, nedostupnim prosečnoj socijalnoj klasi.

Umetnost prezentovana od strane umetnika Bauhaus-a izražavala je jednostavnost forme, koristila je ponavljanje elemenata i tekstura. Koristili su ravne, prave linije.

Materijali kao što su plastika, aluminijum, hrom, beton, čelik, staklo, dobili su na značaju. Iznad svega su stavljali funkcionalnost, kao i jednostavnost koja se nije mešala sa svakodnevnim životom.

Bauhaus (1919-1933)

Bauhaus (1919-1933)Glavne odlike stila:• Jednostavnost formi, linija, oblika• Pravilne forme koje se ponavljaju• Projekti koji daju utisak lakoće, korišćenjem novih materijala dostiže se taj

cilj• Korišćenje aluminijuma, čelika, hroma, plastike i stakla• Jednostavan, lep, ali u isto vreme pristupačan nameštaj• Funkcionalnost proizvoda – forma proizilazi iz funkcije• Često korišćenje betona u konstrukciji, čak i u enterijerima• Nedostatak ukrasa• Regionalni uslovi, klima, pejzaž i stanovništvo su diktirali arhitektonsku

formu.

Organski Dizajn (1930-60, 1990-)Organski dizajn dobio je inspiraciju iz prirode i divljeg sveta. Život u harmoniji sa prirodom bio je inspiracija za umetnike da stvore proizvode i arhitekturu, koristeći delikatne forme, cilindrične oblike, blage linije. Zgrade su postale deo pejzaža.

Dizajn je poštovao korisnika proizvoda i forma je proizilazila iz funkcije. Ovaj stil karakterišu senzibilnost, harmonija i nedostatak oštrih ivica.

Prvi organski projekat je nastao u periodu između dva rata, iako je procvat ovog pokreta bio tek posle drugog svetskog rata.

Organski Dizajn (1930-60, 1990-)

Organski Dizajn (1930-60, 1990-)Glavne odlike stila:• Blage, glatke linije i skulpturalne forme• Holistički dizajn u kome okolina ima veliku ulogu• Korišćenje prirodnih i veštačkih materijala, iz kojih je bilo lako

dobiti organske forme• Delikatnost forme• Zgrade i nameštaj su u harmoniji sa okolinom, arhitektura sa

pejzažom• Inspiracija preuzeta iz prirode• Projekti su morali da zadovolje socijalne, fizičke i duhovne

potrebe

Minimalizam (1967-1978)Minimalizam se pojavio pedesetih godina, ali je imao brzi rast i u 60-im i 70-im godinama.

Ovaj trend bio je reakcija na potrošački duh društva. Kao što i samo ime sugeriše, dizajneri ovog pokreta su minimizirali upotrebu umetničkih sredstava, ukrasa.

Koristili su jednostavne forme, osnovne geometrijske oblike u svojim projektima, kao što su trouglovi, krugovi, kvadrati, glatke površine, limitirani broj boja, linija i tekstura.

Minimalizam (1967-1978)

Minimalizam (1967-1978)Osnovne odlike stila:• Jednostavnost i harmonija u enterijerima i

nameštaju,• Otvoreni prostori u enterijerima• Izbegavanje unutrašnjih zidova• Rasveta je imala veliki uticaj u enterijerima• Korišženje osnovnih geometrijskih oblika – kvadrata,

trouglova• Bela boja je bila dominantna• Nameštaj i dekoracija svedeni na minimum• Elegancija

Pop Art (1958-1972)

Kao što ime Pop art sugeriše, svoju inspiraciju ovaj prvaac dobio je iz popularne – narodne kulture.

Glavna tema slika su bile dobro poznate zvezde sa legendarnim primerom Marilyn Monroe. Pop art je u nekoj meri bio satira, jer su umetnici ubeđivali muzeje da investiraju velike sume novca u slike sa svakodnevnim temama napravljene akrilnim bojama na šper ploči, koje su ubrzo bivale upropašćene.

Pop Art (1958-1972)

Pop Art (1958-1972)

Glavne odlike stila:• Svetle, dugine boje• Izražajne forme• Korišćenje plastike• Korišćenje ponavljanja u umetnosti• Korišćenje dobro poznatih ličnosti i

potrošačkih proizvoda u umetnosti• Inspiracija stripom

Post Modernizam (1978-)Postmodernizam je pokret u arhitekturi i umetnosti koji se razvio kao odgovor jednostavnosti i racionalizmu modernizma.

Stvaraoci ovog stila izvlačili su inspiraciju iz istorijskih stilova, mešajući ih. Iz toga možemo zaključiti da je karakteristika postmodernizma upravo nedostatak nekog određenog stila. Predmeti postmodernog dizajna trebalo je da se brinu o komforu tela, uma i duše njihovih korisnika. Verovalo se da će stvaranje zgrada ili predmeta sa određenom porukom ili simbolizmom privući korisnike koji nisu želeli da žive u otuđenim modernističkim enterijerima. Dakle, u vreme postmodernizma vraća se ukrašavanje.

Post Modernizam (1978-)

Post Modernizam (1978-)

Glavne odlike stila:• Kombinovanje prethodnih stilova• Površno dekorisanje• Kolaž i fotomontaža u grafici• Igranje sa formom• Forma individualno prilagođena korisniku• Korišćenje puno slojeva i njihovo mešanje• Pastelne boje

Američki Kič (1940-1960)

Američki kič poznat još i kao zlatne pedesete, može se opisati kao trend u kome je dekorativno dominiralo. Umetnici su koristili neobične boje. Kič je često opisivan kao previše sentimentalan, vulgaran i pretenciozan. Neki su ga videli kao izraz lošeg ukusa.

Američki Kič (1940-1960)

Američki Kič (1940-1960)Glavne odlike stila:• Kopiranje velikana umetnosti,• Prikazivanje ljudi u dramatičnim pozama• Prikazivanje motiva atomskih bombi, aviona• Prekomerna upotreba dekoracije, ukrasa• Aerodinamični oblici• Prekomerni principi funkcionalnosti u kičastim predmetima,

uzimajući različite funkcije iz istog objekta• Udar na više čula istovremeno• Izbegavanje svega što je komplikovano i neprimereno

Svemirsko doba (1960-1969)

Svemirsko doba je period u kome je javnost bila fascinirana svemirskim putovanjima, stoga su nastajali projekti futurističkog karaktera. 1969, ekspedicija Apola XI je uspešno završena, Neil Armstrong i Buzz Aldrin bili su prvi ljudi koji su zakoračili površinom Meseca. Istraživanje svemira postala je sveprisutna tema.

Svemirsko doba (1960-1969)

Svemirsko doba (1960-1969)

Glavne odlike stila:• Futuristični oblici,• Srebrna, bela i plava boja,• svemirski motivi,• Glatke, sjajne površine,• Korišćenje stakla, metala, plastike.

Dekonstruktivizam (1988-)Dekonstruktivizam je počeo da se razvija osamdesetih godina XX veka, kao nastavak postmodernističke arhitekture.

Dizajneri su poremetili svakodnevni prostor i osnovne karakteristike tradicionalnih zgrada kao npr. telo/blok/oblik zgrade i konstrukcije rama.

Mnogi zidovi su zakrivljeni, neki talasasti, neki jednostavno slomljeni. Kao rezultat, zgrade karakteriše stimulativna nepredvidivost i kontrolisani haos. Arhitekte su odbacivale ukrase, dok je interesantna forma za njih bila neka vrsta dekoracije.

Dekonstruktivizam (1988-)

Dekonstruktivizam (1988-)

Glavne odlike stila:• Korišćenje slomljenih, iseckanih formi,• Slojevite strukture, uvrnute geometrije,• Odbacivanje dekoracije,• Slojeviti fontovi i slike koji nameću različite

interpretacije.