klinička farmacija seminarski korigovana

7/23/2019 Klinika Farmacija Seminarski Korigovana

1/22

Predmet:

Klinika farmacija

Tema:

Uloga klinikog farmaceuta u prilagoavanju doze

za pedijatrijsku upotrebu ljekova

Student: Mentor:

Nevena Crnogorac 175/11 Prof. dr Majda ahman Zaimovi

!r "harm. #erina $juca

!r "harm. %n&e'ija Mi'jani

Podgorica 2015/2016

SADRA

Predgovor..................................................................................................................................(

S)raenice u te)*tu....................................................................................................................+

Sa,eta)......................................................................................................................................5

-vod..........................................................................................................................................


2/22

1.!i*"oicija 'je)ova u"edijatriji...........................................................:........................................................................7

1.1.0arma)o)ineti)a ......................................................................................................71.1.1.e*or"cija...............................................................................................................7

1.1.2.!i*tri3ucija.................................................................................................4

1.1.(.Meta3o'iam...............................................................................................41.1.+.'u6ivanje..................................................................................................4

2.Tera"ij*)o "raenje 'ije)a u )rvi )od djece................................................................................

(.Tera"ija "edijatrij*)ih 3o'e*ti.......................................................................................................

+. !oiranje 'je)ova u "edijatriji.%)tivno*ti )'ini6)og farmaceuta ..............................................12

5. -'oga )'ini6)og farmaceuta u oda3iru o"tima'nog re,ima doiranja )od 'je)ova )oji *e idaju narece"t i )od 8TC "re"arata............................................................................................................1

.8*ta'e a)tivno*ti )'ini6)og farmaceuta *"ecija'iovanog a "edijatriju.......................................17Za)'ju6a).........................................................................................................................................24

$iteratura99999999999999.................................99.............9............99...2

#iografija9999999999999999999999999........................999..22

2


3/22

Predgovor

U toku pisanja ovog seminarskog rada pronala sam dosta zanimljivih informacija koje se

tiu specifinosti terapije i doziranja ljekova u pedijatrijskoj populaciji! kao i o savremenoj ulozi

klinikog farmaceuta u racionalnoj farmakoterapiji i vo"enju #rige o #ez#jednosti najmla"ihpacijenata$%nformacije koje sam pronala su mi pomogle da proirim steeno znanje iz domena

klinike farmacije!kao i da upoznam svoje kolege o odgovornostima i znaaju farmaceuta koji je

neizostavni lan strunog tima na odjeljenjima pedijatrije$Podatke vezane za rad sam pronala u terapijskim vodiima! udenicima iz

farmakoterapije! farmakologije i klinike farmacije! a koristila sam i naune radove!uglavnom na

engleskom jeziku$'ako"e sam se slu&ila informacijama dostupnim na naim i stranim internetsajtovima$

(


4/22

Skra!enice u tekstu

0;


5/22

Sa"etak

Uvod# Pedijatrij*)a "o"u'acija "red*tav'ja "o*e3nu gru"u "acijenata 3og *ecifi6no*tinjihove farma)o)ineti)e i farma)odinami)e )oje *e uve'i)o ra'i)uju u odno*u na odra*'e.;'ju6no

"itanje farma)otera"ije jeDo*im "ro3'ema indi)acije i "ro3'em doiranja 'ije)a. 0armaceuti*"ecija'iovani a "edijatrij*)a o3o'jenja dio *u *tru6nog tima 6iji je adata) da vrEi eva'uacijunovih 'je)ova )a)o 3i "re"oru6i'i naj3e3jedniji i najefi)a*niji 'ije)D *avjetuju 'je)are i drav*tveneradni)e o oda3iru i "rimjeni 'je)ovaD *avjetuju "acijente i rodite'je )a)o da *a o"reom )ori*te'je)oveD vrEe monitoring *va)og *tadijuma tera"ije )a)o 3i o3e3ijedi'i efi)a*no*t 'ije6enja.

$ilj# Ci'j *eminar*)og rada 3io je da deta'jnije o3radim "itanja veana a adat)e iodgovorno*ti )'ini6)og farmaceuta u 'ije6enju i "ri'ago&avanju doe a "edijatrij*)e "acijenteD dau"onam )o'ege *a "ro3'emima u "ravi'nom i3oru 'ije)a u "edijatrijii da nag'a*im na6aj *aradnje)'ini6)og farmaceuta i "edijatra u *"rovo&enju ade)vatneD *igurne i 3e3jedne "rimjene 'ije)a adjecu.

%aterijal i metode rada: Seminar*)i rad *am radi'a u to)u o)to3ra i novem3ra 215.godineD )ori*tei *e 'iteraturom na naEem i eng'e*)om jei)u Fud,3enici i farma)o'ogije ifarma)otera"ijeD tera"ij*)i vodi6iD nau6ni radoviDinternet *ajtoviG.

Rezultati#Po*tojea "aradigma )oja *e )ori*ti a odre&ivanje doe a djecuD a a*niva *e na"ri'ago&avanju doe a odra*'e "rema godinamaD tje'e*noj ma*i i'i tje'e*noj "ovrEini djeteta negarantuje efi)a*no*t i 3e3jedno*t "rimjene. $je)ari ug'avnom )ori*te ne)u od ovih metoda da 3i"re"oru6i'i dou a dijete.Me&utimD )'ini6)i farmaceutD )ao drav*tveni *tru6nja)D mora 3itiedu)ovanda "re"ona mogue greE)e u "rora6unavanju doe i da o3e3ijedi raciona'nufarma)otera"iju a "edijatrij*)e "acijente. Savremena farma)otera"ija o3o'jenja djece i da'je*e3aira na 'je)ovima )oji ni*u "edijatrij*)i diajnirani i eva'uiraniD tj. njihova efi)a*no*t i3e3jedno*t nije "otvr&ena u )'ni6)im i*"itivanjima. -o3i6ajenoD re,imi doiranja a "edijatrij*)e

"acijente "o*tav'jaju *e na)on do3ijenih reu'tata farma)o)ineti6)ih *tudija o efi)a*no*ti i3e3jedno*ti 'ije)a )od odra*'ih.

Diskusija: Naja*tu"'jeniji metod a odre&ivanje doe a djecu u "edijatrij*)oj )'ini6)oj"ra)*i je "ri'agoditi dou a odra*'e "rema tje'e*noj ma*i djeteta Fmg/)gGD "ret"o*tav'jajui da"o*toji 'inearna avi*no*t ime&u tje'e*ne ma*e i doe 'ije)a.Z3og nedo*tat)a novih 'je)ovadiajniranih a "edijatrij*)u "o"u'acijuD )ori*te *e 'je)ovi ivan "odata)anavedenih u dovo'i a'ije) Foff(la#el u"otre3aG u "og'edu doeD *taro*ti "acijentaD na6ina"rimjeneD indi)acija i)ontraindi)acijaD )ao i neregi*trovani 'je)ovi Feng'. unlicensedG u "edijatrij*)oj "o"u'aciji.Stoga jeveoma 3itno da )'ini6)i farmaceutD "ara'e'no *a "edijatrom u6e*tvuje u i3oru ade)vatnog 'ije)aDnaro6ito u odre&ivanju ade)vatne doe i *avjetovanju rodite'ja )a)o 3i *e ivu)'a ma)*ima'na )ori*t

a "acijenta.&akljuak#Primjena 'je)ova u "edijatrij*)oj "o"u'aciji je ote,ana u odno*u na odra*'e 3og

nedo*tat)a ade)vatnih informacija. ;'ini6)i farmaceut mora 3iti edu)ovan da "ravi'no odredi dou'ije)a i da oda3ere odgovarajuu donu formu. 8d njega *e ta)o&e o6e)uje da raumijefarma)o)inet*)e i farma)odinam*)e "romjene )oje avi*e od ura*ta )ao i "rirodu greEa)a u'ije6enju "edijatrij*)e "o"u'acije i da "onaje *"ecifi6ne u*'ove 3o'e*ti )oji uti6u na oda3ir 'ije)a i'idoe.

5


6/22

Uvod

Novoro&en6adD odoj6adD djeca i ado'e*centi ra'i)uju *e od odra*'ih *a *ocija'nogD"*iho*ocija'nogD 3ihejviora'nog i medicin*)og a*"e)ta.!o)tor %3raham Haco3i je "re"onao o*novu

farma)otera"ije "edijatrij*)ih "acijenata u 6injenici da ova "o"u'acija ne "red*tav'ja minijaturneodra*'e "acijente )ojima *e *amo *manjuju doe 'je)ova "ro"orciona'no tje'e*noj ma*iD godinama i'i"ovrEini tije'a na o*novu "odata)a do3ijenih i )'ini6)ih *tudija odra*'ihD ve ahtijevaju *"ecifi6an"ri*tu".Potre3no je da *e re,im doiranja individua'no "ri'agodi *va)om "acijentu "rema njegovimfiio'oE)im )ara)teri*ti)amaD )ao i )ara)teri*ti)ama 3o'e*ti.='avni ra'og aEto ura*t uti6e na efe)t'ije)a je*te 6injenica da je e'iminacija 'je)ova manja efi)a*na )od djece "a 'ije) iaiva *na,niji idugotrajniji efe)at. 8*ta'i fa)tori avi*ni od ura*taD )ao Eto je varijacija u farma)odinam*)ojo*jet'jivo*tiD ta)o&e *u va,ni a "ojedine 'je)ove. F1G

Sa ravojem )'ini6)e farmacijeD)ao drav*tvene *"ecija'iacije )oja o3uhvata *vea)tivno*ti iu*'uge )'ini6)og farmaceuta radi o*iguranjaD ravoja i "romovi*anja raciona'neD"ri)'adne i *igurne"rimjene 'je)ova "romijeni'a *e u'oga farmaceuta. F2G

Tradiciona'na u'oga farmaceuta u "ri"remiD di*tri3uciji i idavanju 'je)ovana6ajno*e"romijeni'a i"omjeri'a )a "ru,anju )va'itetne farmaceut*)o


7/22

'( Dispozicija ljekova u pedijatriji

8dre&ena "ra)ti6naD eti6)a i regu'atorna ograni6enja "o*toje )ada *u u "itanju )'ini6)e*tudije )oje u)'ju6uju "edijatrij*)u "o"u'aciju "acijenata. Z3og toga *e ove *tudije uo3i6ajeno*"rovode na)on i*"itane farma)o)ineti)e i efi)a*no*ti/3e3ijedno*ti 'ije)a )od odra*'ih uramatranje fiio'oE)ih )ara)teri*ti)a "odgru"e "edijatrij*)ih "acijenata.

0iio'oE)i "roce*i )oji o3uhvataju *arijevanje fun)ciona'nih organa od trenut)a ro&enjauti6u na 0; "roce*e i njihov uticaj mo,e3iti )a)o )vantitativnoDta)o i )va'itativno ra'i6it u odno*una odra*'e "acijente.;'ini6)i farmaceut mora 3iti do3ro u"onat *a ovim "roce*ima )a)o 3i mogaoade)vatno da odredi doiranje 'ije)a.

'('( )armakokinetika

'('('( Resorpcija>)*trava*)u'arni "ut "rimjene 'ije)a u ovoj "o"u'aciji "acijenata "o)auje ra'i)e u

3rini i *te"enu re*or"cije ne *amo u odno*u na odra*'e ve i unutar "odgru"a "edijatrij*)e"o"u'acije.#rina re*or"cije ima na6aja )ada je u "itanju "rimjena "ojedina6ne doe 'ije)a. - tom*'u6ajuD a)o *e 'ije) 3r,e re*or3uje "rije e *e "o*tii ma)*ima'ne )oncentracije 'ije)a u )rviodgovorne a efi)a*no*tD a'i i 3e3jedno*t "rimjene 'ije)a.-)o'i)o je *te"en re*or"cije *manjenDtada je neo"hodno ramotriti "rimjenu vee doe 'ije)a )a)o 3i *e o3e3ijedi'a tera"i*j)aefi)a*no*t.

Per os primjena$ Promjene u "A vrijedno*tima ra'i6itih dje'ova ga*trointe*tina'nogtra)ta mogu dire)tno uticati )a)o na *ta3i'no*tD ta)o i na *te"en joniacije 'ije)a. Pri'i)om ro&enjaD

,e'uda6ni "A je neutra'an i to)om "rvih +4 *ati ,ivota "adne a o)o 1


8/22

%ntramuskularna primjena: e*or"ciju na)on i.m "rimjene je teE)o "redvidjeti jer jevarija3i'na.Smanjen "roto) )rvi )ro miEie i nedovo'jno ravijene mu*)u'arne )ontra)cije mogu*manjiti 3rinu intramu*)u'arne re*or"cije 'je)ova )od novoro&en6adi.

%nhalaciona primjenaje 6e*ta )od odoj6adi i djece.Mnogi 'je)ovi "o)auju *i*tem*)iefe)at F)orti)o*teroidiG ia)o je "rimarni ci'j tera"ije 'o)a'ni efe)at.

'('(*(Distribucija

Promjene u ra*"odje'i 'ije)a u "edijatrij*)oj "o"u'aciji "o*'jedica *u imijenjene"ermea3i'no*ti mem3raneD imijenjenog veivanja 'je)ova a "roteine "'ameD veivanje 'je)ova a"roteine t)iva i a"remine e)*trace'u'arne te6no*ti F>CTG u odno*u na u)u"nu tje'e*nu te6no*t.

Permea#ilnost mem#raneje vi*o)a )od novoro&en6adi.;rvno


9/22

,ivota ni,i nego )od *tarijeg djeteta i'i odra*'e o*o3e. Proce* *arijevanja 3u3re,ne *tru)ture ifun)cije "ovean je * "rodu,enim *arijevanjem tu3u'aD "ora*tom "roto)a )rvi )ro 3u3rege i"o3o'jEanom *"o*o3noEu fi'tracije. Ste"en tu3u'arnog 'u6enja ta)o&e je *manjen. Potre3no je C FNo 11/ 2G "red'o,ena je jednaod moguih "odje'a:

novoro&en6ad ro&ena "rije termina FnedonoE6adG


10/22

novoro&en6ad ro&ena u terminu Fod do 27 danaD novoro&en6adG djeca ura*ta od 24 dana do 2( mje*eca Fdojen6ad i ma'a djecaG djeca ura*ta od 2 do 11 godina F"redE)o'*)a djecaD od 2 do godinaGD i djeca ura*ta od 7 do 11 godina.

?eina 'je)ova )oji *e )ori*te u "edijatrij*)oj "o"u'aciji Fod 5 L do LG nije

"edijatrij*)i diajniranoD a njihova efi)a*no*t i 3e3jedno*tni)ada nije 3i'a "otvr&ena u )'ini6)imi*tra,ivanjima na djeci. -"otre3a 'je)ova a 'ije6enje "edijatrij*)ih 3o'e*ti i )ategorije 'je)ovanamijenjenih i*)'ju6ivo odra*'ima a )oje nema do)aa o 3e3jedno*tii efi)a*no*ti )od djeceD i'i jenedo*tu"an o3'i) 'ije)a a u"otre3u )od djeceD mo,e i'o,iti djecu neefi)a*nojtera"ijiDneodgovarajuim doama i ne"onatim riicima od ne,e'jenih "o*'jedica. Z3og nedo*tat)a"edijatrij*)i diajniranih novih 'je)ova a njihovo 'ije6enje )ori*te *e 'je)ovi ivan o)vira navedenihu dovo'i a 'ije) Foff(la#el u"otre3aG u "og'edu doeD *taro*ti "acijentaD na6ina "rimjeneD indi)acijai )ontraindi)acijaD )ao i neregi*trovani 'je)ovi Feng'. unlicensedG u "edijatrij*)oj "o"u'aciji.

Primjena 'je)ova van u"otre3e 'icence "odraumijeva u"otre3u 'ije)a van nana6ihindi)acija D doa D na6ina "rimjeneD ura*ta "acijenta i )ontraindi)acija "ro"i*anih 'icencom.Ne'icencirani 'je)ovi *u 'je)ovi )oji *e "rimjenjuju )od novoro&en6adi i djece 3e odgovarajue

'icence na tr,iEtu.Nedo*tata) tera"i*j)ih formu'acija jedan je od naj6eEih ra'oga a ne'icenciranu"rimjenu 'je)ova. ?e'i)i "ro3'em u "e*ijatriji *u )ardiova*)u'arna o3o'jenjaD u*'ed nedo*tat)afa3ri6)i "roivedenih ora'nih i drugih "re"arata a djecu m'a&u od 12 godina. Na "rimjerD )a"to"ri'je na tr,iEtu ra*"o'o,iv u o3'i)u ta3'eta od 12.5D 25D 5 i 1mg Eto adovo'java "otre3e a dnevnimdoama odra*'ih.;od odoj6adiD doa a )a"to"ri' *e )ree od .1 do .( mg/)g "a ta3'ete u ovimja6inama nije*u "rimjen'jive.

Ta)o&eD 'je)ovi a "arentera'nu "rimjenu *u "re)oncentrovani a djecu.!igo)*in a"arentera'nu "rimjenu ra*"o'o,iv je *amo u )oncentraciji od 5 mi)rograma u 2 m'.8dmjeravanjema'ih a"remina od + do 4 mi)rograma "o )i'ogramu mo,e dove*ti do into)*i)acije. -*'ednedo*tat)a )omercija'nih 'je)ova a ora'nu "rimjenu )od djeceD u "ra)*i *e nerijet)o deEava da *e'je)ovi a "arentera'nu "rimjenu a odra*'e u"otre3'javaju )ao ora'ni "re"arati Foff 'a3e' u odno*u

na na6in "rimjenaG Eto ih i'a,e "oveanom rii)u od ne,e'jenih dej*tava.8*im togaD "ojedini o3'ici'je)ovaD )ao Eto *u n"r. fi'm ta3'ete ne *miju *e dije'iti niti u*itnjavatiD "a to dodatno *manjuje i3orD6a) i a im"roviovane "re"arate.

m"roviovana "rimjena te6nih o3'i)a 'je)ova u 'o)a'nim a"ote)ama u*itnjavanjemta3'eta i'i otvaranjem )a"*u'a namijenjenih a adu'tnu u"otre3uD do"rino*i rii)u od neefi)a*no*ti.!ije'ejnje ta3'eta mo,e dove*ti do "ogreEnog doiranja 'ije)a.

- neonato'oE)im odje'jenjima naj6eEi uro) "rimjene 'je)ova van 'icence *u*"ecifi6na *tanja. Ne*teroidni antiinf'amatorni 'ije) indometacin *e 6e*to )ori*ti u neonato'ogijiD a'ine a inf'amatorna o3o'jenja D ve a nehirurE)o atvaranje ductu*a arterio*u*


11/22

u"onat *a na6inom odre&ivanja odgovarajue doeDnaro6ito )ada *u u "itanju 'je)ovi *a ma'omtera"ij*)om EirinomD )a)o 3i *e "o3o'jEa'a 3e3jedno*tD *manji'e o3i'jne ne,e'jene "o*'jediceDmor3iditet i morta'itet.F7GF4G

"ored 3rojnih i*tra,ivanja na "o'ju farma)o'ogije i farma)otera"ijeD joE uvije) jeova o3'a*t na'i) na 'edeni 3rijeg. Najvei dio je joE uvije) nedovo'jno iu6en. $i*ta 'je)ova u

"rimarnoj drav*tvenoj aEtiti djece nije defini*anaD a'i *va)a)oD )ao jedan od )riterijuma 3i morao3iti *tavD da "o)riva naj6eEa o3o'jenja i *tanja )oja *e *reu u dje6ijem do3u.Po u6e*ta'o*ti o3o'ijevanjaD na "rvom *u mje*tu re*"iratorna o3o'jenjaD viru*ne D

atim 3a)terij*)e i'i a'ergij*)e etio'ogije. PotomD *'ijede 6e*te ga*trointe*tina'neD urinarne i otogeneinfe)cije.Oe*to u"otre3'javanaD "one)ad i 'ou"otre3'jena gru"a 'je)ova *u 3ronho*"amo'itici i)orti)o*teroidi.=ru"a 'je)ova )oju 6e*to )ori*te 'je)ari u "rimarnoj drav*tvenoj aEtiti *u ianti)onvu'ivni 'je)ovi.

%nti3iot*)a tera"ija u "edijatriji je )om"'e)*nija u "ore&enju *a anti3iot*)omtera"ijom odra*'ih .!jeca *uD 3og anatom*)o fiio'oE)e nedore'o*ti "rijem6ivija a infe)cije ododra*'ihm do) je i*"o'javanje )'ini6)e *'i)e infe)cije natno *u"ti'nijeD neti"i6noD Eto ahtijevave'i)u "a,nju i i*)u*tvo 'je)ara. Prije "rimjene 3i'o )ojeg anti3ioti)a 3i tre3a'o imati 3a)terio'oE)u

"otvrdu dijagnoe.Ta)o&eD a"o6etu tera"iju 3i tre3a'o *"rovoditi najmanje 1 dana.Naj6eEe infe)cija u "edijatriji )oje ahtijevaju anti3iot*)u tera"iju *u streptokoknifaringitis0 upala srednjeg u/a 12titis media3 i pneumonia

- 'ije6enju streptokoknog faringitisa "redno*t tre3a dati ora'nim o3'icima "rirodnih"enici'ina : "enici'in ? u doi od 25 do 5 mg/)g dnevno "odije'jeno na *va)ih do 4 *ati.0armaceut tre3a da nag'a*i rodite'jima da "rimjena 'ije)a tre3a da 3ude najmanje 2 *ata "rije i'i"o*'ije o3ro)a.Primjena cefa'e)*ina je o"ravdana u)o'i)o *e radi o toni'ofaringiti*uF 25 do mg/)gG. - *'u6aju a'ergije na "enici'ine a'ternativni 'je)ovi *u : eritromicin u doi od +mg/)g na *ati.

2titis mediaje *tanje )oje )od djece ahtijeva raciona'an i3or anti3ioti)a D )ao Eto*u :

%mo)*ici'in F( do + mg/)gG na 4 *ati %mo)*ici'in *a )'avu'an*)om )i*e'inom F( mg/)g dnevnoG Cefah'or F + mg/)g dnevno "odije'jeno na 4 *atiG

- 'ije6enju 3o'a u to)u u"a'eD )ao adjuvantnu tera"iju tre3a "rimijeniti ana'geti)F"aracetamo'G i naa'ne de)onge*tive. 0armaceut tre3a da "rera6una dou ovih 'je)ova.

- 'ije6enju "neumonija "rimijenjuje *e

amo)*ici'in F + do 5 mg/)g dnevnom "odije'jeno na 4 *atiGD amo)*ici'in *a )'avu'an*)om )i*e'inom F+ do 5mg/)g dnevnoD "odije'jeno na 4 *atiG cefah'orF+mg/)g dnevnoG na 4 *ati.

- *'u6aju *umnje na A'amidiju mogu *e "rimijeniti : eritromicin F( do 5 mg/)g dnevno D"odije'jeno na *atiGD )'aritromicin F15mg//)g dnevnom "odije'ejno na 12 *atiG "ro)ain 3eni'"enici'in u doi od 4. do 1.2. i.m.

11


12/22

0e3ri'no*t je jedno od 6e*tih *tanja u "edijatriji 3og )oga *e rodite'ji naj"rije o3raajufarmaceutu.0e3ri'no*t tre3a 'ije6iti medi)amentima *amo u *ituacijama )ada je tje'e*na tem"eraturaiuetno vi*o)aD "re)o (D5 C i )ada je "raena *imtomima "o"ut drhtavicem u3ranog di*anja i"u'*a i ma'a)*a'oEu djeteta. !rugi ra'og a "rimjenu anti"ireti)a mo,e 3iti *)'ono*t djeteta daD "ri"oviEenoj tem"eraturiD i*"o'ji )onvu'ije.- 'ije6enju fe3ri'no*ti 3itna je *avjetodavna u'oga

farmaceuta.0armaceut nag'aEava rodite'jima da manje *)o)ove tem"erature nije "otre3no 'ije6iti'je)ovimaD ve6 je dovo'jno ade)vatno hidriranje djetetaD "rovjetravanje i h'a&enje "ro*torije u )ojojdijete 3oravi. - *'u6aju "otre3e mogu *e "rimijeniti "aracetamo' i'i i3u"rofen

4aracetamol je najEire u"otre3'javan 'ije) u ot)'anjanju fe3ri'no*ti D a "ritom ima i do3arana'get*)i efe)at.;od "redoiranja "o*toji o"a*no*t od oEteenja jetreD "a je veoma 3itno dafarmaceut odredi ade)vatnu dou. To je o3i6no 1 mg/)g "er o* na + do *ati.

-buprofenje ta)o&e Eiro)o u"otre3'javan 'ije). Primjenjuje *e u doi od 7 mg/)g na 4 *ati .%ceti'*a'ici'na )i*e'inaD i'i a*"irin Dje 'ije) )oji *e mo,e )u"iti 3e rece"ta . Njegova

"rimjena u tera"iji "oviEene tem"erature )od djece m'a&e od 12 godina je )ontraindi)ovana. ;oddjece )oja *u ima'a infe)ciju viru*ima inf'uence i'i vari6e'e mo,e doi do oEteenja jetre udru,enog*a encefa'o"atijomF eB


13/22

amatranje re,ima doiranja neo"hodno je )ada je u "itanju "rimjena 'je)ova u"edijatrij*)oj "o"u'aciji. F1G Po*toji mnogo ra'i6itih formu'a a "rocjenu doe a djecuD )oje *ea*nivaju na "onavanju doe a odra*'e. !oe a djecu *e odre&uju na o*novu ura*taD tje'e*nema*e i'i "ovrEine tije'a.Predno*t ovih metoda *e og'eda u ve "onatim doama )oje *u )'ini6)i"otvr&ene a "rimjenu )od odra*'ihD a "arametri "o"ut do3iD tje'e*ne vi*ine i ma*e mogu *e 'a)o

imjeriti.F-ra*t )ao )riterijum a odre&ivanje doe je "o*e3no "ogodan a djecu od 2 do 12godina.Prora6unavanje *e vrEi na o*novu Yungove formule:

!d QDo x godine

godina+12

Za djecu od 1 do 12 mje*eci )ori*ti *e Frieldova formula:

!d QDo x uzrast(mjeseci)

150

F1G

Na o*novu Clarkove formule*e doa odre&uje na o*novu tje'e*ne ma*e djeteta Fmg/)gG:

!dQDo x tjelesna masa(kg)

70kg(150Ib)

8va formu'a *e mo,e )ori*titi a djecu )oja *u manje tje'e*ne ma*eod "ro*je6neD a)od gojane djece *e )ori*te "o*e3ne ta3'ice a*novane na idea'noj tje'e*noj ma*iD da *e ne 3iodredi'a *uviEe ve'i)a doa.F11G

e'evantni )'ini6)i vodi6iD "o"ut #N0 F+ritish ,ational -ormular.GD Martinda'e i druginavode da je naj3o'ji )riterijum a odre&ivanje doe a djecu tje'e*na "ovrEinaF#S%G.Prera6unavanje *e vrEi "o formu'i:

!dQ Do x tjelesna povrsina djeteta

1,73

Po*toje normogrami "omou )ojih *e mo,e 'a)o ive*ti tje'e*na "ovrEina.0ormu'a tje'e*ne

"ovrEine *e a*niva na metodi "rocentaD tj. doa a djecu *e a*niva na "rocentu doe a odra*'e )oddjece ra'i6itog ura*ta i tje'e*ne ma*e lika 1 GFG

1(


14/22

S'i)a 1.Procenat doe a odra*'e "otre3an u ra'i6itim ura*tima i tje'e*nim ma*ama

;'ini6)i farmaceut mora o3ratiti "a,nju na ovaj metod "rera6unavanja doeD jer je u ne)im*'u6ajevima "otre3no ivrEiti redu)ciju doeD u)o'i)o "o*toji ograni6enje e'iminacije i'i *e )ori*te'je)ovi *a u*)om tera"ij*)om Eirinom. Prva tera"ij*)a doa je *tandardnaD a "ri'i)om od'u6ivanja adrugu dou tre3a vrEiti )ore)ciju.

;ore)cija *e mo,e u6initi na dva na6ina:

1. Produ,enjem interva'a "rimjene 'ije)a. ;ada *u u "itanju antimi)ro3ni 'je)oviD ovaj "ri*tu"nije "ode*an jer "ri )raju interva'a mo,e doi do "ada nivoa efi)a*ne )oncentracijeanti3ioti)a.

2. !rugi na6in je redu)cija doe na o*novu nivoa )reatinina u )rvi "o formu'i:

!oa 'ije)a u mgQtjeLesna masa x standardnadoza

kreatininserumau mg F15G

!ate formu'e i "re"oru)e a doiranje *u date u re'evantnim )'ini6)im vodi6ima a ovu"o"u'aciju "acijenataD ta)o daD u oda3iru o"tima'nog re,ima doiranjaD)'ini6)i farmaceut ne 3itre3a'o da da "re"oru)u na o*novu doe i interva'a doiranja a odra*'e "acijenteD Eto na,a'o*t

1+


15/22

naj6eEe "edijatri rade. Pri'i)om oda3ira o"tima'nog re,ima doiranja )ao i "rovjere njegoveade)vatno*tiD )'ini6)i farmaceut ramatra *jedee a*"e)te:

1. S"ecifi6no*t fiio'oE)ih )ara)teri*ti)a i njihov uticaj na 0; i 0! 'ije)a.8*im o"i*anih*"ecifi6no*ti re*or"cijeD di*tri3ucijeDmeta3o'ima i i'u6ivanjaDu "edijatriji *u mogue i

ra'i)e u *amoj efi)a*no*ti 'ije)a.Promjeni u 0; "roce*ima mogu do"rinijeti i *"ecifi6no*ti*ame 3o'e*tiD ta)o da )'ini6)i farmaceut mora 3iti u"onat *a i*torijom i to)om 3o'e*ti"acijenta.

2. Procjena ade)vatno*ti doiranja 'ije)a "rema godinamaD tje'e*noj ma*i i/i'i "ovrEinitije'a.;od na* *e doa ug'avnom ira,ava u mg i'i m' "o )g tje'e*ne ma*e. Neo"hodno je da)'ini6)i farmaceut "rocijeni da 'i je TM odgovarajua a ura*t "acijentaD )ao i da )odado'e*cenata i gojane djece o"tima'nu dou "ri'agodi na o*novu "odata)a o u)u"noj TMDidea'noj TMD miEinoj TM i'i "odata)a o ne)om drugom "arametru )oji o"i*uje ve'i6inuorganima.0armaceut "o*e3no tre3a "rovjeriti *a rodite'jima )ada je TM "o*'jednji "utimjerenaD 3og re'ativno 3rih "romjena u TM )od djece.

(. amatranje moguih intera)cija ime&u 'je)ova u)o'i)oje u "itanju )om3inovana tera"ijaD)a)o na nivou *va)og od 0; "roce*a ta)o i na nivou farma)odinami)e 'ije)a. 0armaceuttre3a da 3ude u"onat i *a moguim intera)cijama *a hranomD )ao i *a m'ije)om )odnovoro&en6adi i odoj6adi.

+. Procjena 3rine "rimjene 'ije)a )oja "red*tav'ja odno* doe i interva'a doiranja.;'ini6)ifarmaceut ta)o&e mora ramotriti i dnevni ritam tj. "eriod 3udno*ti djeteta.8vaj "eriod jenatno )rai nego )od odra*'ih "acijenata i mo,e 3iti )rai od 12 *ati u to)u dana.- tom*'u6ajuD neo"hodno je da farmaceut nag'a*i rodite'jima da tri "uta na dan ne na6i na *va)ih4 *atiDve "rimjenu 'ije)a u to)u 3udnog "erioda djeteta ( "uta. Nag'a*iti rodite'jima da ovaj*avjet ne va,i a anti3ioti)e.

5. Praenje tera"ij*)e )oncentracije 'ije)a FT!MG ramatra *e )ada *u u "itanju 'je)ovi *avarija3i'nom 0; i u*)om tera"ij*)om Eirinom.;'ini6)i farmaceut mora 3iti u"onat *a 0;'ije)aD i u *aradnji *a "edijatrom i )'ini6)im farma)'ogom "rocijeniti "redno*ti 0;"arametara i u tuma6enje do3ijenih nivoa 'ije)a i od*tu"anja vrijedno*ti 0; "arametara od"ro*je6nihD o"timiirati re,im doiranja.F1GPri'i)om odre&ivanja i'i "ri'ago&avanja doeD )'ini6)i farmaceut "ored farma)o)ineti)e i

"arametara a "rera6unavanje doeD tre3a da ramotri i *tanje u )ojem *e "acijent na'ai FoEteenjefun)cije 3u3rega i'i jetreG.

Po*e3an o"re je "otre3an )od "ri'ago&avanja doe "edijatrij*)im "acijentima *a oEteenjem3u3regai'i "acijentima na hemodija'ii.;od ovih "acijenata )'ini6)i farmaceut ramatra:

uo3i6ajeni mehaniam i'u6ivanje 'ije)a *te"en oEteenja 3u3rega "otencija'nu nefroto)*i6no*t 'ije)a *te"en i'u6ivanja 'ije)a )od "acijenata na hemodija'ii o3i'jno*t *tanja "acijenta F14G

15


16/22

Oinioci )oje je "otre3no ramotriti "ri'i)om "ri'ago&avanje doe u "edijatriji *u "ri)aani uta3e'i 1

.abela'.Oinioci )oje tre3a ueti u o3ir "ri oda3iru re,ima doiranja i na6ina davanja 'ije)a"edijatrij*)im 3o'e*nicima

inioci Napomena

1. =odine/ma*a/tje'e*na"ovrEina

8dgovara 'i tje'e*na ma*a navedenom ura*tuI %)o neD "otvrditera'i)u. Mo,e 'i *e ne*ramjer o3ja*niti i3o'e*ni)ovom o*novnom 3o'eEuDn"r. 3o'e*nici * neuro'oE)im 3o'e*tima )ao Eto je cere3ra'na "ara'ia moguimati na6ajno manju ma*u od one a doti6ni ura*t. He 'i "otre3no douira6unati na teme'ju tje'e*ne "ovrEine Fn"r. citoto)*i6ni 'je)oviGI ?i*ina ima*a mogu *e )od djece natno mijenjati a vr'o )rat)o vrijeme. #itno je"onovo "rovjeriti tje'e*nu "ovrEinu )od *va)oga novog ci)'u*a 'ije6enja u"rimjenu najnovijih "odata)a a vi*inu i ma*u.

2.Procjenaodgovarajue doe

!o3/ma*a djeteta mogu na6ajno uticati na farma)o)ineti6)i "rofi''ije)a i na to )a)o e*e 'ije) na)on uimanja "onaEati u djetetovomorganimu. - toD na dou i'i interva' me&udoama mo,e uticati i *tanjeo*novne 3o'e*ti

(. Procjenanaj"ri)'adnijegvremen*)og rama)a

me&u doama

- uticaj *tanja 3o'e*ti i re'o*ti organa na vremen*)i rama) udoiranjuD 6e*to *e "revi&ava,no*t djetetove 3udno*ti to)om dana.

+. Procjenana6ina davanja 'ije)au odno*u na *tanje3o'e*tiD )ao i nado*tu"ne "re"arate io3'i)e 'ije)a

;od ne)ih "re"arata mo,e 3iti "otre3no "o*e3no ru)ovanje )a)o 3i*e o*igura'o "ri)'adno davanje na odre&eni na6in. Oa) i "re"arati )oji *udo*tu"ni u odre&enom o3'i)u mogu *adr,avati ne"o,e'jne e)*ci"ijen*e )ojina'a,u da *e "otra,e a'ternativni "re"aratiD n"r. 3o'e*nici * na*'jednimmeta3o'i6)im "oremeajem feni')etonurijom moraju i3jegavati i ora'ne"re"arate )oji *adr,e vjeEta6)i a*'a&iva6 a*"artamD jer *adr,i feni'a'anin.

5.amatranje

o6e)ivanog odgovorai "arametara "raenja

He 'i norma'an farma)o)ineti6)i "rofi' "romijenjen )od djeceI

. ntera)cije

ntera)cije * 'je)ovima jedna)o *u va,ne u "rei*"itivanju 'je)ova"ro"i*anih a "edijatrij*)e i'i 3o'e*ni)e )ao )od odra*'ih. Me&utimDintera)cije 'ije)a i hrane mogu )od "edijatrij*)ih 3o'e*ni)a 3iti na6ajnijeDEto *e "ogotovo odno*i na intera)cije 'ije)a i m'ije)a )od odoj6adi

1


17/22

7. Za)on*)aregu'ativa

He 'i 'ije) odo3renI $je)ovi )oji *e )ori*te moraju 3iti regi*trovani i'imoraju imati dovo'u a uvo.

5( Uloga klinikog farmaceuta u odabiru optimalnog re"ima doziranjaljekova koji se

izdaju na recept i 2.$ preparata

Po*tojea "aradigma )oja *e )ori*ti a odre&ivanje doe a djecuD a a*niva *e na"ri'ago&avanju doe a odra*'e "rema godinamaD tje'e*noj ma*i i'i tje'e*noj "ovrEini djeteta negarantuje efi)a*no*t i 3e3jedno*t "rimjene.F1(G $je)ari ug'avnom )ori*te ne)u od ovih metoda da3i "re"oru6i'i dou a dijete.Me&utimD )'ini6)i farmaceutD )ao drav*tveni *tru6nja)D mora 3iti*"o*o3an da "re"ona mogue greE)e u "rora6unavanju doe i da o3e3ijedi raciona'nufarma)otera"iju a "edijatrij*)e "acijente. Savremena farma)otera"ija o3o'jenja djece i da'je *e3aira na 'je)ovima )oji ni*u "edijatrij*)i diajnirani i eva'uiraniD tj. njihova efi)a*no*t i3e3jedno*t nije "otvr&ena u )'ni6)im i*"itivanjima F1+G.-o3i6ajenoD re,imi doiranja a"edijatrij*)e "acijente "o*tav'jaju *e na)on do3ijenih reu'tata farma)o)ineti6)ih *tudija o

efi)a*no*ti i 3e3jedno*ti'ije)a )od odra*'ih i e)*tra"o'acije odre&enih "odata)a na "edijatrij*)e"acijenteDu ramatranje fiio'oE)ih )ara)teri*ti)a *ame "odgru"e )ojoj je 'ije) namijenjen.F1G 8*imtogaD "o*toji i na6ajan nedo*tata) "edijatrij*)ih formu'acija a djecu m'a&u od 12 godina Eto jedo"rinije'o ma*ovnoj "rimjeni 'je)ova van off la#eli 3e u"otre3e 'icence FunlicensedG. Oinjenicaje da ne)i 'je)ovi )oji *e )ori*te a "edijatrij*)e "acijente ni*u u doama "ode*nim a djecu i'i *u natr,iEtu do*tu"ni *amo u o3'i)u 6vr*tih farmaceut*)ih o3'i)a )oje djecaD u avi*no*ti od ura*ta nemogu da "rogutaju. !oa )oja tre3a da *e "rimijeni "red*tav'ja *amo dio 6vr*tog 'je)ovitog o3'i)aDa"ro"orciona'no *manjivanje je teE)o "o*tii. F17G Z3og navedenogD veoma je 3itno da )'ini6)ifarmaceut "rovjeri doiranjeD i da odredi dou )oja e 3iti efi)a*na i 3e3jedna.

Pedijatri naj6eEe "ro"i*uju 'je)ove a ot)'anjanje 6e*tih 3o'nih i'i "reh'adnih *im"tomaD )aoEto *u ana'goanti"iretici.F15G 8vi 'je)ovi *e ug'avnom "rimjenjuju u "ojedina6noj doi Fmg/)gG i

idaju *e 3e rece"ta. 0armaceut 3i tre3a'o da "rovjeri da 'i je "ro"i*ana doa odgovarajua i daade)vatan *avjet rodite'jima. Prije idavanja 'ije)a farmaceut tre3a da *e ra*"ita o:

tje'e*noj ma*i djeteta i'i da imjeri tje'e*nu ma*u djetetaD u odgovarajuem "riru6ni)u da "rona&e "re"oru6ene doe a 'ije) "omno,i tje'e*nu ma*u djeteta *a "re"oru6eno m doom na taj na6in "rovjeri da 'i je

doa)ojuje'je)ar"re"oru6ioodgovarajua

;a)o je jedan od o*novnih "redu*'ova raciona'ne farma)otera"ije o3e3ijedit iodgovarajui'ije) a odgovarajueg "acijentaD )'ini6)i faramaceut 3i tre3a'o da "rije 3i'o )ojeg idavanj a 'ije)aa "edijatrij*)e "acijente "rovjeri da 'i je doa odgovarajua. Zato D u *va)oj a"oteciD i'i naodje'jenjima "edijatrije gdjej e farmaceut a"o*'en moraju "o*tojati re'evantni )'ini6)i vodi6i a ovu

"o"u'aciju "acijenata.- njima "o*toje informacije o doiD re,imu doiranjaD)ao o farma)o)inetici'ije)a ne,e'jenim rea)cijama. Ne)i od ovih vodi6a*u: #N0C F#riti*h nationa' formu'arB forchi'drenG the Pediatric !o*age Aand3oo) and the Aand 3oo) of Pediatric !rug Thera"B. ;od na* *eug'avnom )ori*ti #N0C "odaci do3ijeni i druge *trane 'iterature. ?e'i)i 3roj )'ini6)ih farmaceutau ravijenijim em'jama )ori*ti ivjeEtaje %meri6)og "edijatrij*)og )omiteta a infe)tivne 3o'e*tiDgdje *e mogu nai "odaci o doiranju anti3ioti)aD)ao i o imuniaciji. 8vaj do)ument je "onat )aoKed#oo)R. ;ao referentna 'iteratura a odre&ivanje doe a 'je)ove )oji *e "rimjenjuju

17


18/22

intraven*)iD )'ini6)iom farmaceutu mo,e "o*'u,iti )'ini6)i vodi6 "od naivom 'edd. +ear +ook$Pediatric %njecta#le rugs$F(G

;ada je u "itanju "edijatrij*)a "o"u'acijaD )'ini)i farmaceut mora o3ratiti "o*e3nu "a,njuna )omuni)aciju i *avjetovanjeD)a)o rodite'jaD "edijatara i'i drugih drav*tvenih radni)a )oji *u

u)'ju6eni u 'ije6enjeD ta)o i ma'ih "acijenata.Pre"oru)a je da )'ini6)i farmaceut "o*avjetuje o*o3uadu,enu adavanje 'ije)a djetetu "rije idavanja 'ije)aD tj. "ri'i)om "rijema *va)og rece"ta.8va"ra)*a je ina6e o3avea )'ini6)og farnaceuta "rema *va)om "acijentuD a'i "edijatrij*)a "o"u'acijaahtijeva "o*e3nu "a,njuDnaro6ito a)o *e radi o 8TC "re"aratima.F1G Procijenjeno je da je *te"enne)om"'ijan*e vei )od "edijatrij*)ih "acijenataD nego )od odra*'ih.;'ini6)i farmaceut uvije) mora3iti *vje*tan i moguih intera)cijaD)ao i ne,e'jenih rea)cijaD ta)o da mora uvije) dati ta6ne i ja*neinformacije rodite'jima )a)o o doiD ta)o i o na6inu "rimjene 'ije)a.Ta)o&e tre3a *avjetovati rotite'jei djecu da u *va)om trenut)u mogu )on*u'tovati farmaceuta a)o imaju 3i'o )oju nedoumicu u vei*a "rimjenom 8TC "re"arata i da "rije *va)e "rimjene "rovjere ta6no*t doe u u"ut*tvu a 'ije).%)o *e radi o djeci i*"od 2 godineD farmaceut uvije) *avjetuje rodtite'ju "o*jetu "edijatru "rijeod'u)e o idavanju 8TC "re"arata.F2G

6( 2stale aktivnosti klinikog farmaceuta specijalizovanog za pedijatriju

Sa ravojem )'ini6)e farmacije )ao re'ativno nove di*ci"'ineD "roEiri'a *e i u'oga farmaceutaD)ao drav*tvenog *tru6nja)a )oji je dio medicin*)og tima na ra'i6itim odje'jenjima. 83avee

)'ini6)og farmaceuta na odje'jenjima "edijatrije u)'ju6uju: vo&enje 3ae "odata)a a *va)og "acijenta )oji u)'ju6uju "odat)e o ura*tuD i*toriji 3o'e*tiD

trenutnom *tanjuD "ro"i*anoj tera"ijiD doi i interva'u doiranjaD )ao i druge re'evantne"odat)e

nador u "og'edu i3ora "ri)'adnog 'ije)aD i*"ravne doeD interva'adoiranjaD)ontraindi)acija i intera)cija 'je)ova

"ri"rema tera"ije a *va)og "acijenta "o*e3noD u)'ju6ujui "ri"remu "arentera'nih o3'i)a'je)ova

edu)acija i *avjetovanje rodite'ja o tera"iji )oja *e daje djetetu

davanje informacija o tera"iji "edijatrimaD medicin*)im *e*trama i o*ta'im drav*tvenimradnicima

u6eEe u donoEenju od'u)e o "rimjeni ri*)antnih tera"ij*)ih "roceduraD )ao i o tera"iji 3o'a "rocjena troE)ova tera"ije

14


19/22

o3i'aa) "acijenataD "reg'edanje )artonaD i uo6avanje "otencija'nih farma)otera"ij*)ih"ro3'ema. F2G

&akljuak

$ije6enje "edijatrij*)ih "acijenata "red*tav'ja ve'i)i iaov a *ve drav*tvene radni)eDu)ju6ujui i farmaceute. - odre&ivanju ade)vatne tera"ije neo"hodno je ramatranjefarma)o)ineti6)ih i farma)odinami')ih "arametaraD"ri'ago&avanje doe u *)'adu *a tje'e*nomma*om i'i "ovrEinom tije'aD modifi)acija )omercija'no do*tu"nih o3'i)a 'je)ova )a)o 3i oni 3i'iodgovarajui a m'ade "acijenteD )ao i o3avena edu)acija i *avjetovanje rotite'ja i drav*tvenihradni)a.;'ini6)i farmaceut igra va,nu u'ogu u 'ije6enju i 3rii o "edijatrij*)im "acijentimaD naro6ito)ada *e radi o i*"ravnom doiranju 'ije)aD3udui da je farmaceut "o*'ednji u niu drav*tvenih*tru6nja)a i "red*tav'ja "o*redni)a ime&u 'ije)a i "acijenta.

;'ini6)i farmaceuti *"ecija'iovani a "edijatriju dor"ino*e individua'iaciji i raciona'iacijitera"ijeD *manjenju medicin*)ih greEa)a na*ta'ih )ao "o*'jedice nei*"ravnog doiranjaD "o3o'jEanju3e3jedno*ti "edijatrij*ih "acijenataD ade)vatnoj edu)acijiD )va'itetu ,ivota i *manjenju troE)ova

'ije6enja.

1


20/22

7iteratura

1. ?u6ievi ;D Mi'j)ovi #. :0arma)o)ineti6)i a*"e)ti doiranja 'e)ova u"edijatrijiD-niveritet u #eograduncBc'o"edia of c'inica' "harmacBDTaB'or0ranci*D Ne Uor)D2(+. htt"://.""ag.org/en/cm*/I1(.11.2155. @a')er .D >dard* C.Ded a'.:;'ini6)a farmacija i tera"ija F"revod ud,3eni)a C'inica'

PharmacB and Thera"eutic*D 2nd edG)o'*)a )njigaD Zagre3D 2+. M. $ovri. 8*o3ito*ti individua'iacije tera"ije u djece. Paediatr Croat. 212 5 FSu"' 1G:

142D: Ca'cu'ation of drug do*age and 3odB *urface area of chi'drenD#rH %nae*th.17 MaB74F5G:1

klinička farmacija seminarski korigovana

Documents