1

Wymagania edukacyjne

Szkoła Podstawowa

kl. VI

2

Spis treści

lp Przedmiot strona

1. J. polski 3

2. Matematyka 9

3. Zajęcia informatyczne 23

4. Muzyka 28

5. Plastyka 31

6. Zajęcia techniczne 33

7. Historia i Społeczeństwo 35

8. Przyroda 62

9. Język angielski 83

10. Religia 94

11. w-f 101

3

KRYTERIA OCENIANIA Z J.POLSKIEGO

DO PODRĘCZNIKA „JUTRO PÓJDĘ W ŚWIAT”

OCENĘ CELUJĄCĄ otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności znacznie wykraczają poza obowiązujący program nauczania oraz zna

lektury spoza programu, osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych.

OCENE BARDZO DOBRĄ otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres

wiedzy i umiejętności określonych programem nauczania w danej klasie, sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami.

Kształcenie literackie i kulturowe:

Wypowiedzi ustne i pisemne formułuje poprawnie pod względem językowym i merytorycznym.

Potrafi samodzielnie zanalizować i zinterpretować utwory poetyckie i

prozatorskie.

Prace pisemne świadczą o znajomości problematyki i kompozycji.

Potrafi poprawnie posługiwać się słownikami.

Wyjaśnia pojęcia poznane podczas zajęć.

Biegle posługuje się słownikami i encyklopedią.

Samodzielnie sporządza notatki z lekcji, selekcjonuje materiał rzeczowy.

Bezbłędnie pisze charakterystykę postaci, podejmuje próbę redagowania charakterystyki porównawczej i autocharakterystyki; określa motywację

czynów bohaterów, ocenia ich postępowanie.

Opowiadania twórcze wzbogaca dialogami, elementami opisów,

charakterystyki.

Ten sam tekst potrafi przedstawić w formie streszczenia, opisu,

opowiadania.

W sposób świadczący o gruntownej znajomości utworu redaguje list do postaci literackiej.

Bezbłędnie pisze sprawozdanie ze spaceru, wycieczki, a w pracy

poświęconej oglądanemu filmowi lub spektaklowi teatralnemu podejmuje

próby recenzji.

Rozumie i poprawnie posługuje się terminami w zakresie wiedzy o epice,

4

wierszu, nowych gatunkach literackich (ballada, odmiany powieści,

dramat).

Dokonuje samodzielnej analizy i interpretacji wiersza, wyodrębnia tropy stylistyczne, odróżnia obrazowanie realistyczne od fantastycznego.

Fleksja i składnia:

Opanował omawiane zagadnienia gramatyczne: części mowy, wypowiedzenia i ich rodzaje.

Posługuje się związkami frazeologicznymi i potrafi je wyjaśniać.

Wymienia rodzaje zaimków, omawia ich odmianę, funkcję w zdaniu, uzasadnia zastosowanie skróconych form zaimków rzeczownych.

Biegle stopniuje przymiotniki, nazywa rodzaj stopniowania, pisze

poprawnie „nie” z przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym.

Rozpoznaje różne typy liczebników, określa jego formy gramatyczne i funkcję w zdaniu, potrafi uzasadnić użycie danego liczebnika; odmienia

trudniejsze liczebniki.

Stosuje w zdaniu rzeczownik w różnych funkcjach składniowych (podmiotu, dopełnienia, przydawki).

Rozpoznaje zdanie z orzeczeniem imiennym, omawia jego budowę.

Omawia, podając przykłady, różne sposoby wyrażania orzeczenia oraz

podmiotu, przydawki i dopełnienia.

Wyróżnia w zdaniu związki zgody, rządy, przynależności; wskazuje zasady

ich tworzenia.

Przeprowadza klasyfikację zdań złożonych współrzędnie, rysuje ich wykresy.

Słowotwórstwo:

Rozróżnia wyrazy podstawowe i pochodne.

Tworzy rodzinę wyrazów przy pomocy formantów.

Przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazów pochodnych od wyrażeń

przyimkowych i od czasowników.

Wskazuje przyrostek lub przedrostek jako formant w jednym wyrazie i

jako składnik podstawy słowotwórczej w innym.

Podaje przykłady wyrażeń z obocznymi tematami słowotwórczymi.

Daje przykłady wyrazów utworzonych za pomocą różnych formantów.

5

Ortografia:

Zna i stosuje zasady ortograficzne i interpunkcyjne.

OCENĘ DOBRĄ otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i

umiejętności przewidziane podstawą programową dla klasy VI

Kształcenie literackie i kulturowe:

W stopniu dobrym zna treść omawianych lektur oraz tekstów.

Posługuje się poprawną polszczyzną.

Potrafi poprawnie tworzyć plany wydarzeń.

Buduje spójny tekst adekwatny do adresata i tematyki.

Posługuje się krótkimi formami wypowiedzi pisemnej, zgodnie z

poznanymi zasadami.

Czyta poprawnie, stosując zasady prawidłowej intonacji i akcentowania.

Podejmuje próby wypowiadania się w formach trudniejszych niż określone

podstawą programową: opowiadanie twórcze z dialogiem, elementami

opisu; list literacki, charakterystyka z pogłębioną oceną postaci, sprawozdanie ze spektaklu teatralnego, filmu.

Dobra znajomość tekstu pozwala mu na odtwórcze opowiadanie losów

bohaterów, omówienie elementów świata przedstawionego.

Poprawnie pisze plan ramowy i szczegółowy.

Wskazuje poznane środki stylistyczne w wierszu.

Fleksja i składnia:

Potrafi odmieniać części mowy.

Rozpoznaje i wskazuje je w tekście.

Rozpoznaje i stosuje zdania pojedyncze.

Wymienia rodzaje zaimków.

Wyróżnia przysłówki wśród innych części mowy, wskazuje sposób ich

utworzenia.

Poprawnie stopniuje przymiotniki, wie, czemu służy stopniowanie.

Podaje przykłady różnych typów liczebników, odmienia trudniejsze

liczebniki.

Na konkretnych przykładach omawia sposób wyrażenia orzeczenia i

6

podmiotu.

Wyróżnia w zdaniu związki wyrazów i nazywa je.

Tworzy poprawny związek zgody, rządu i przynależności.

Układa przykłady czterech rodzajów zdań złożonych współrzędnie.

Słowotwórstwo:

Tworzy rodziny wyrazów i wyrazy pochodne.

Od podanego wyrazu podstawowego tworzy kilka wyrazów pochodnych

będących różnymi częściami mowy.

Rozpoznaje wyraz pochodny, który może być podstawowym dla innego

wyrazu.

Tworzy wyrazy pochodne od wyrażenia przyimkowego i od czasownika.

Wyjaśnia pisownię podanego wyrazu, odwołując się do wiadomości ze słowotwórstwa.

Ortografia:

Dobrze opanował zasady ortograficzne i interpunkcyjne, potrafi je zastosować.

OCENĘ DOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i

umiejętności zawarte

w podstawie programowej, w zakresie umożliwiającym postępy w dalszym

uczeniu się.

Kształcenie literackie i kulturowe:

Potrafi samodzielnie odtworzyć treść utworu w czasie jego omawiania na

lekcjach.

Wskazuje elementy świata przedstawionego.

Odróżnia prozę od poezji.

W stopniu dostatecznym posługuje się odpowiednimi formami wypowiedzi

pisemnej.

Jego technika głośnego i cichego czytania pozwala na zrozumienie tekstu.

Zna przewidziane programem gatunki literackie.

Odróżnia podmiot liryczny od bohatera utworu.

Fleksja i składnia:

7

Właściwie używa form gramatycznych poznanych części mowy.

Wyróżnia w zdaniach podmiot, orzeczenie i ich określenia.

Buduje poprawne zdania pojedyncze i złożone.

Potrafi przeprowadzić analizę składniową prostych przykładów zdań

pojedynczych i złożonych.

Rozpoznaje w zdaniu zaimki, przysłówki, przymiotniki i liczebniki; potrafi rozpoznać ich związek z wyrazem określanym.

Stopniuje przymiotniki.

Rozróżnia przyimki proste i złożone, wyrażenia przyimkowe.

Na łatwiejszych przykładach omawia sposób wyrażenia podmiotów.

Rozpoznaje zdanie bezpodmiotowe.

Nazywa w zdaniu części zdania (na prostszych przykładach).

Układa zdania złożone z podanych zdań pojedynczych.

Wśród zdań złożonych rozróżnia złożone podrzędnie i współrzędnie.

Słowotwórstwo:

Potrafi utworzyć wyraz pochodny.

Posługuje się właściwymi słownikami.

Ortografia:

Zna podstawowe zasady ortograficzne i interpunkcyjne i stosuje je w

prostych

przykładach.

OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ otrzymuje uczeń, którego wiedza i

umiejętności pozwalają na samodzielne lub przy pomocy nauczyciela

wykonanie zadania o niewielkim stopniu trudności.

Kształcenie literackie i kulturowe:

Potrafi udzielić odpowiedzi na proste pytania, dotyczące analizowanego

tekstu.

Przy pomocy nauczyciela wykonuje zadania o niewielkim stopniu

trudności.

Technika głośnego i cichego czytania pozwala na zrozumienie tekstu.

8

Potrafi wskazać podstawowe elementy świata przedstawionego.

Ma ubogi zasób słownictwa.

Względna poprawność językowa i rzeczowa wypowiedzi ustnych świadczy

o zrozumieniu przez niego analizowanego zagadnienia.

W wypowiedziach pisemnych popełniane błędy językowe, stylistyczne,

logiczne i ortograficzne nie przekreślają wartości prac i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie.

Fleksja i składnia:

Potrafi odmieniać podstawowe części mowy wg podanego wzoru.

Układa proste zdania pojedyncze i złożone.

Rozpoznaje w zdaniu podmiot i orzeczenie.

Przy pomocy nauczyciela rozpoznaje części mowy i określa ich funkcję w zdaniu (na prostych przykładach).

Odróżnia zdania pojedyncze od złożonych i próbuje określać ich rodzaj.

Łączy wyrazy w zespoły składniowe.

Słowotwórstwo:

Zestawia pary wyrazów podstawowych i pochodnych. Przeprowadza

analizę słowotwórczą wyrazu o przejrzystej budowie – wskazuje podstawę

słowotwórczą i formant.

Nazywa typy formantów.

Tworzy wyrazy pochodne za pomocą podanych formantów.

Ortografia:

Zna podstawowe zasady ortograficzne („rz”, „Ŝ”, „ó”, „u”, „ch”, „h”, wielka,

mała litera itp.)

OCENĘ NIEDOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań

na ocenę dopuszczającą w zakresie:

Kształcenia literackiego i kulturowego:

Nie zna treści utworów lirycznych, epickich i dramatycznych.

Nie przeczytał lektur przewidzianych programem klasy VI.

Nie potrafi zredagować poprawnie żadnych form wypowiedzi pisemnej.

Ma ubogi zakres słownictwa i nie podejmuje prób wzbogacenia go.

9

Nie potrafi nawet pod kierunkiem nauczyciela sformułować dłuższej

wypowiedzi.

Fleksji i składni:

Nie opanował podstawowych wiadomości z fleksji i składni.

Nie odróżnia form części mowy.

Nie potrafi ich odmieniać.

Nie rozróżnia zdań złożonych od pojedynczych.

Nie rozpoznaje części zdania.

Ortografii:

Nie zna i nie stosuje w wypowiedziach pisemnych żadnych zasad

ortograficznych i interpunkcyjnych.

Wymagania edukacyjne z matematyki

1. W zakresie sprawności rachunkowej uczeń: • wykonuje działania pamięciowe na liczbach naturalnych, całkowitych i ułamkach, • zna i stosuje algorytmy działań pisemnych oraz potrafi wykorzystać te umiejętności w sytuacjach praktycznych, • wykonuje dzielenie z resztą liczb naturalnych, • wykonuje zamianę ułamków zwykłych na dziesiętne nieskończone okresowe, dzieląc licznik przez mianownik ułamka zwykłego, • stosuje wygodne dla niego sposoby ułatwiające obliczenia, w

10

tym przemienność i łączność dodawania i mnożenia, • rozpoznaje liczby naturalne podzielne przez 2, 3, 5, 9, 10, 100, • rozpoznaje liczbę złożoną na podstawie tabliczki mnożenia w zakresie 100 oraz gdy na istnienie dzielnika wskazuje znana cecha podzielności, • oblicza kwadraty i sześciany liczb naturalnych, liczb całkowitych, prostych ułamków zwykłych i dziesiętnych oraz liczb mieszanych, • dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki zwykłe o mianownikach jedno- lub dwucyfrowych, a także liczby mieszane, • dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki dziesiętne w pamięci (w prostych przykładach), pisemnie i za pomocą kalkulatora (w trudniejszych przykładach), • stosuje reguły dotyczące kolejności wykonywania działań, • szacuje wyniki działań, • zaokrągla ułamki dziesiętne, • posługuje się kalkulatorem, • interpretuje liczby wymierne dodatnie i ujemne na osi liczbowej, • porównuje liczby wymierne dodatnie i ujemne, • oblicza ułamek danej liczby wymiernej dodatniej, • wykonuje obliczenia związane z czasem oraz jednostkami masy i pieniędzy, • dokonuje właściwego wyboru modelu matematycznego w celu rozwiązania zadania tekstowego.

2. W zakresie wykorzystania i tworzenia informacji uczeń: • interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, liczbowe, graficzne, w tabelach, na diagramach i wykresach, • rozumie i interpretuje odpowiednie pojęcia matematyczne, • zna podstawową terminologię, • formułuje odpowiedzi i poprawnie zapisuje wyniki.

3. W zakresie modelowania matematycznego uczeń: • dobiera odpowiedni model matematyczny do nieskomplikowanej sytuacji, • korzysta z prostych wzorów, w których występują oznaczenia literowe, zamienia wzór na formę słowną, • oblicza pola trójkątów i czworokątów przedstawionych na rysunkach oraz w sytuacjach praktycznych, • zamienia i poprawnie stosuje jednostki pola, włącznie z arami i hektarami, • zamienia i poprawnie stosuje jednostki pojemności i objętości, włącznie z litrem i mililitrem, • oblicza objętość i pole powierzchni graniastosłupa przy danych długościach krawędzi, • przetwarza tekst zadania na działania arytmetyczne.

4. W zakresie kształcenia wyobraźni geometrycznej uczeń: • sprawnie posługuje się przyrządami matematycznymi w celu sporządzania rysunków, • rozpoznaje i nazywa podstawowe figury geometryczne, w tym wielokąty, • rozpoznaje odcinki, proste prostopadłe i równoległe, również w figurach płaskich i przestrzennych, • rozpoznaje, mierzy i rysuje kąty o podanej mierze, • rozpoznaje kąty wierzchołkowe i kąty przyległe oraz korzysta z ich własności, • rozpoznaje kąty odpowiadające i kąty naprzemianległe oraz korzysta z ich własności,

11

• rozpoznaje i nazywa wszystkie rodzaje trójkątów, • stosuje twierdzenie o sumie kątów trójkąta, • rozpoznaje i nazywa czworokąty oraz zna ich najważniejsze własności, • wskazuje wśród graniastosłupów prostopadłościany i sześciany, uzasadnia swój wybór, • rozpoznaje i rysuje siatki graniastosłupów prostych, • rozpoznaje i rysuje siatki ostrosłupów.

5. W zakresie rozumowania i tworzenia strategii uczeń: • czyta ze zrozumieniem prosty tekst zawierający informacje liczbowe, • odczytuje dane przedstawione w różny sposób (tabele, rysunki, mapy, diagramy), • dostrzega zależności matematyczne w otaczającym świecie, • ustala kolejność czynności (w tym obliczeń) prowadzących do rozwiązania problemu, • dostrzega zależności między podanymi informacjami, • dzieli rozwiązanie zadania na etapy, stosując własne poprawne oraz wygodne dla niego strategie rozwiązania, • do rozwiązania zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje zdobytą wiedzę z zakresu arytmetyki i geometrii, nabyte umiejętności rachunkowe oraz własne poprawne metody, • weryfikuje wynik zadania tekstowego, oceniając sensowność rozwiązania.

6. W zakresie praktycznego zastosowania matematyki uczeń: • dokonuje właściwego wyboru metod rozwiązywania problemów, • interpretuje 100% danej wielkości jako całość, 50% - jako połowę, 25% - jako jedną czwartą, 10% - jako jedną dziesiątą, 1% - jako setną część danej wielkości, • w przykładach osadzonych w kontekście praktycznym oblicza procent danej wielkości, • wykonuje obliczenia zegarowe na godzinach, minutach i sekundach, • zapisuje minuty jako dziesiętne części godziny, • wykonuje proste obliczenia kalendarzowe dotyczące dni, tygodni, miesięcy, lat, • zamienia i poprawnie stosuje jednostki: monetarne, długości, masy, pola, objętości i pojemności, • oblicza zależności między prędkością, drogą i czasem w ruchu jednostajnym, stosuje różne jednostki prędkości, • w przykładach osadzonych w kontekście praktycznym oblicza: koszty zakupów, remontu mieszkania, czasu i kosztów podróży, liczbę kalorii artykułów spożywczych, • przedstawia dane na diagramach kołowych, słupkowych i w tabelach oraz je odczytuje, • wykonuje obliczenia na podstawie planów i map oraz tabel.

Wymagania na poszczególne oceny:

a) Wymagania konieczne (na ocenę dopuszczającą) obejmują wiadomości i umiejętności umożliwiające uczniowi dalszą naukę, bez których uczeń nie jest w stanie zrozumieć kolejnych zagadnień omawianych podczas lekcji i wykonywać prostych zadań nawiązujących do sytuacji z życia codziennego.

12

Uczeń: • odczytuje i zapisuje słownie liczby zapisane cyframi i odwrotnie, • odczytuje współrzędne punktów zaznaczonych na osi liczbowej, • dodaje i odejmuje liczby naturalne w zakresie do 200, • mnoży i dzieli liczby naturalne w zakresie do 1 00, • zapisuje liczby za pomocą cyfr rzymskich (w zakresie do 39), • rozwiązuje elementarne zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia liczb naturalnych, • oblicza drugie i trzecie potęgi liczb naturalnych jedno- i dwucyfrowych, • zna i stosuje właściwą kolejność działań w wyrażeniach dwudziałaniowych, • dodaje i odejmuje pisemnie liczby trzy- i czterocyfrowe, • sprawdza wynik odejmowania przez dodawanie, • rozwiązuje elementarne zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania i odejmowania pisemnego, • mnoży pisemnie liczby dwu- i trzycyfrowe, • rozwiązuje elementarne zadania tekstowe z zastosowaniem mnożenia pisemnego, • wykonuje dzielenie z resztą (proste przykłady), • zna i stosuje cechy podzielności przez 2, 5 i 10, • dzieli pisemnie liczby wielocyfrowe przez liczby jednocyfrowe, • zna, rysuje i oznacza prostą, półprostą i odcinek, • rozróżnia wzajemne położenie dwóch prostych i odcinków na płaszczyźnie, • wskazuje, w prostych przykładach, odcinki prostopadłe i równoległe w figurach płaskich,

• rozwiązuje elementarne zadania dotyczące prostych, półprostych, odcinków i punktów, • rysuje koła i okręgi, • wskazuje i nazywa elementy koła i okręgu: środek, promień, średnicę, cięciwę, łuk, • rozpoznaje, wskazuje, rysuje i mierzy kąty ostre, proste i rozwarte, • posługuje się kątomierzem do mierzenia kątów wypukłych, • podaje przykłady figur płaskich, • wskazuje i nazywa elementy wielokątów: boki, wierzchołki, przekątne, kąty wewnętrzne, • rozpoznaje trójkąt ostrokątny, prostokątny i rozwartokątny, • zna twierdzenie o sumie kątów w trójkącie, • rozpoznaje trójkąt równoboczny, równoramienny i różnoboczny, • oblicza długości boków trójkąta równobocznego przy danym obwodzie, • rozpoznaje odcinki, które są wysokościami w trójkącie, • wskazuje wierzchołek, z którego poprowadzona jest wysokość, i bok, do którego jest ona prostopadła, • rysuje za pomocą ekierki wysokości w trójkącie ostrokątnym, • wskazuje boki prostopadłe, boki równoległe i przekątne w prostokątach i równoległobokach, • oblicza obwody czworokątów, • rozpoznaje i rysuje wysokości równoległoboku, trapezu, • wskazuje trapezy wśród innych figur, • rysuje trapezy przy danych długościach podstaw, • wybiera spośród podanych figur te, które mają oś symetrii, • zapisuje ułamek w postaci dzielenia, • zamienia liczby mieszane na ułamki niewłaściwe i ułamki niewłaściwe

13

na liczby mieszane, • porównuje ułamki o tym samym mianowniku, • rozszerza ułamki do wskazanego mianownika, • skraca ułamki w prostych wypadkach, • dodaje i odejmuje ułamki lub liczby mieszane o jednakowych mianownikach, • rozwiązuje elementarne zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków o jednakowych mianownikach, • w prostych przykładach dodaje i odejmuje ułamki ze sprowadzeniem ich do wspólnego mia nownika, • mnoży ułamek lub liczbę mieszaną przez liczbę naturalną z wykorzystaniem skracania, • mnoży ułamki z wykorzystaniem skracania, • znajduje odwrotności ułamków, liczb naturalnych i liczb mieszanych, • dzieli ułamki z wykorzystaniem skracania, • zapisuje ułamek dziesiętny w postaci ułamka zwykłego, • zamienia ułamek zwykły na dziesiętny przez rozszerzanie ułamka, • odczytuje i zapisuje słownie ułamki dziesiętne, • w prostych wypadkach zapisuje cyframi ułamki dziesiętne zapisane słownie, • dodaje i odejmuje ułamki dziesiętne sposobem pisemnym, • rozwiązuje elementarne zadania tekstowe dotyczące dodawania i odejmowania ułamków dziesiętnych, • mnoży i dzieli w pamięci ułamki dziesiętne przez 10, 100, 1000, • mnoży pisemnie ułamki dziesiętne, • dzieli pisemnie ułamki dziesiętne przez jednocyfrową liczbę naturalną, • potrafi posługiwać się kalkulatorem (bez wykorzystywania funkcji pamięci), • zamienia jednostki czasu (godziny na minuty, minuty na sekundy, kwadranse na minuty, godziny na kwadranse), • zna podstawowe jednostki masy, monetarne (polskie) i długości, • zamienia mniejsze jednostki na większe, • oblicza średnią arytmetyczną kilku liczb naturalnych, • odczytuje dane z tabeli, • zamienia procenty na ułamki, • określa, czy zamalowano 25%, 50%, 75%, 100% figury, • oblicza pozostałą część jako procent całości, • odczytuje dane z diagramów w prostych wypadkach, • oblicza pole prostokąta jako iloczyn długości boków, • zna i stosuje wzór na obliczanie pola równoległoboku, • oblicza pole trójkąta przy danym boku i odpowiadającej mu wysokości, • odczytuje liczby całkowite z osi liczbowej, • zaznacza na osi liczbowej podane liczby całkowite, • rozróżnia i wskazuje elementy brył: krawędzie, wierzchołki, ściany boczne, podstawy,

• rozróżnia graniastosłupy i ostrosłupy w otoczeniu oraz na rysunkach, • zna podstawowe jednostki objętości, • oblicza objętości brył zbudowanych z sześcianów jednostkowych, • oblicza objętość prostopadłościanu złożonego z sześcianów jednostkowych.

b) Wymagania podstawowe (na ocenę dostateczną) obejmują wiadomości stosunkowo łatwe do opanowania, przydatne w życiu codziennym, bez których nie jest możliwe kontynuowanie dalszej

14

nauki. Uczeń (oprócz spełnienia wymagań koniecznych): • zaznacza na osi liczbowej punkty spełniające określone warunki, • zna i rozumie istotę zapisu dziesiętnego i pozycyjnego, • potrafi stosować skróty w zapisie liczb naturalnych (np. 3 tys.; 1,54 mln), • odczytuje liczby zapisane cyframi rzymskimi, • zapisuje wiek na podstawie podanego roku, • zna i stosuje w obliczeniach przemienność i łączność dodawania oraz mnożenia, • stosuje rozdzielność mnożenia względem dodawania i odejmowania przy mnożeniu liczb dwucyfrowych przez liczby jednocyfrowe, • mnoży liczby zakończone zerami, pomijając zera przy mnożeniu i dopisując je w wyniku, • dzieli liczby zakończone zerami, pomijając taką samą liczbę zer na końcu w dzielnej i dzielniku, • rozwiązuje typowe zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia liczb naturalnych, • zapisuje potęgi w postaci iloczynu, • zapisuje iloczyn tych samych czynników w postaci potęgi, • oblicza potęgi liczb, także z wykorzystaniem kalkulatora, • rozwiązuje elementarne zadania tekstowe z zastosowaniem potęgowania, • oblicza wartość trzydziałaniowego wyrażenia arytmetycznego, zawierającego również nawiasy, • dopasowuje zapis rozwiązania do treści zadania tekstowego, • szacuje wynik pojedynczego działania dodawania lub odejmowania przez stosowanie zaokrągleń liczb, • stosuje szacowanie w sytuacjach praktycznych, • rozwiązuje typowe zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania i odejmowania pisemnego, • rozwiązuje typowe zadania tekstowe z zastosowaniem mnożenia pisemnego, • zna i stosuje cechy podzielności przez 3 i 9, • rozwiązuje elementarne zadania tekstowe z zastosowaniem dzielenia z resztą i interpretuje wynik działania stosownie do treści zadania, • wskazuje w zbiorze liczb liczby złożone na podstawie cech podzielności przez 2, 3, 5, 10, • zapisuje liczbę dwucyfrową w postaci iloczynu czynników pierwszych, • znajduje brakujący czynnik w iloczynie oraz dzielnik lub dzielną w ilorazie, • rozwiązuje elementarne zadania tekstowe z zastosowaniem dzielenia pisemnego, • rozwiązuje typowe zadania dotyczące punktów, odcinków, półprostych i prostych, • wskazuje odcinki przystające, • znajduje odległość między dwoma punktami, • rozumie definicję koła i okręgu, • stosuje znane własności koła i okręgu do rozwiązywania prostych zadań geometrycznych, • rozpoznaje, wskazuje i rysuje kąty pełne, półpełne, wklęsłe i wypukłe, • rozpoznaje kąty wierzchołkowe, przyległe i dopełniające do 360°,

15

• rozwiązuje typowe zadania z zastosowaniem różnych rodzajów kątów, • szacuje miary kątów przedstawionych na rysunku, • rysuje kąty o danej mierze, mniejszej niż 180°, • rozwiązuje elementarne zadania rysunkowe dotyczące obliczania miar kątów, • oblicza wymiary figur geometrycznych i obiektów w skali, • stosuje nierówność trójkąta, • rozwiązuje typowe zadania dotyczące obliczania miar kątów w trójkącie, stosując twierdzenie o sumie ich miar, • oblicza obwód trójkąta, mając dane zależności między jego bokami, • wskazuje różne rodzaje trójkątów jako części innych wielokątów, • rysuje różne rodzaje trójkątów, • rysuje za pomocą ekierki wysokości w trójkącie ostrokątnym i prostokątnym, • rozwiązuje elementarne zadania z zastosowaniem wysokości trójkąta, • rysuje kwadrat o danym obwodzie oraz prostokąt o danym obwodzie i danym jednym boku, • oblicza miary kątów w równoległoboku,

• oblicza długość boku rombu przy danym obwodzie, • rysuje równoległobok przy danym boku i danej wysokości prostopadłej do tego boku, • rozpoznaje rodzaje trapezów, • rysuje trapezy przy danych długościach podstawi wysokości, • oblicza długości brakujących odcinków w trapezie, • wskazuje poznane czworokąty jako części innych figur, • wykorzystuje twierdzenie o sumie miar kątów w czworokącie do obliczania brakujących miar kątów w czworokącie, • zapisuje w postaci ułamków rozwiązania elementarnych zadań tekstowych, • doprowadza ułamki właściwe do postaci nieskracalnej, a ułamki niewłaściwe i liczby mieszane do najprostszej postaci, • porównuje ułamki o takich samych licznikach, • rozszerza ułamki do wskazanego licznika, • znajduje licznik lub mianownik ułamka równego danemu po skróceniu lub rozszerzeniu, • sprowadza ułamki do wspólnego mianownika, • rozwiązuje typowe zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków 0 jednakowych mianownikach, • dodaje i odejmuje ułamki lub liczby mieszane o różnych mianownikach, • rozwiązuje elementarne zadania z zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków o różnych mianownikach, • oblicza ułamek liczby naturalnej, • mnoży liczby mieszane, stosując skracanie, • rozwiązuje elementarne zadania z zastosowaniem mnożenia ułamków i liczb mieszanych, • dzieli liczby mieszane, stosując skracanie, • rozwiązuje elementarne zadania z zastosowaniem dzielenia ułamków, • oblicza wartości dwudziałaniowych wyrażeń na ułamkach zwykłych, stosując ułatwienia - przemienność 1 skracanie, • zapisuje cyframi ułamki dziesiętne zapisane słownie,

16

• zaznacza ułamki dziesiętne na osi liczbowej, • porównuje ułamki dziesiętne, • zamienia ułamki zwykłe na ułamki dziesiętne skończone, • dodaje i odejmuje ułamki dziesiętne w pamięci, • znajduje dopełnienie ułamka dziesiętnego do pełnych całości, • oblicza składnik sumy w dodawaniu oraz odjemną lub odjemnik w odejmowaniu ułamków dziesiętnych, • rozwiązuje typowe zadania tekstowe z dodawaniem i odejmowaniem ułamków dziesiętnych, • odczytuje z osi liczbowej brakujące ułamki dziesiętne, • rozwiązuje elementarne zadania tekstowe z zastosowaniem mnożenia ułamków dziesiętnych, • dzieli w pamięci ułamki dziesiętne przez liczbę naturalną, • dzieli pisemnie ułamki dziesiętne przez liczbę naturalną, • rozwiązuje elementarne zadania tekstowe z zastosowan iem dzielenia ułamków dziesiętnych i porównywania ilorazowego, • zamienia jednostki zapisane za pomocą ułamka dziesiętnego na jednostki mieszane lub mniejsze jednostki, • wykonuje działania na ułamkach dziesiętnych, posługując się kalkulatorem, • rozwiązuje elementarne zadania tekstowe z zastosowaniem jednostek, np.: koszt zakupu przy danej cenie za kilogram lub metr, • przelicza jednostki masy, długości i czasu, • oblicza upływ czasu między wskazaniami zegara z przekroczeniem godziny, • rozwiązuje elementarne zadania dotyczące czasu z wykorzystaniem informacji podanych w tabelach, na diagramach i w kalendarzu, • rozwiązuje elementarne zadania z wykorzystaniem informacji podanych w tabelach, na rysunkach, diagramach, mapach i planach, • oblicza rzeczywistą odległość na podstawie mapy ze skalą mianowaną, • oblicza średnią arytmetyczną kilku liczb naturalnych, • rozwiązuje zadania tekstowe polegające na obliczeniu średniej arytmetycznej, • określa, jaki procent figury zamalowano, • oblicza 1%, 10%, 25%, 50%, 75% i 100% liczby naturalnej, • zamienia procent na ułamek w prostych wypadkach, • oblicza procent liczby z wykorzystaniem kalkulatora,

• redukuje jednomiany podobne znajdujące się po jednej stronie równania, • oblicza wartości liczbowe prostych wyrażeń algebraicznych, • sprawdza, czy dana liczba jest pierwiastkiem równania, • rozwiązuje równania typu 2 • x + 3 = 7, • na płaszczyźnie z wprowadzonym kartezjańskim układem współrzędnych odczytuje i zaznacza punkty o danych współrzędnych całkowitych, • oblicza pola figur znajdujących się na kratownicy, • wykorzystuje pole prostokąta do obliczania pól innych figur, • mierzy przedmioty w kształcie prostokąta i oblicza ich pole, • oblicza pole i obwód prostokąta przy danym jednym boku i zależności (ilorazowej lub różnicowej) drugiego boku, • rozwiązuje elementarne zadania tekstowe z zastosowaniem pola prostokąta, • oblicza pole równoległoboku i rombu narysowanych na papierze w kratkę z możliwością odczytania potrzebnych wymiarów,

17

• oblicza pole i obwód równoległoboku na podstawie danych długości boków i wysokości, • zna i stosuje wzór na obliczanie pola rombu z wykorzystaniem długości przekątnych, • rozwiązuje elementarne zadania z zastosowaniem pól równoległoboku i rombu, • zna i stosuje wzór na obliczanie pola trójkąta, • oblicza pole trójkąta umieszczonego na kratownicy z możliwością odczytania potrzebnych długości, • oblicza pole trójkąta prostokątnego o danych przyprostokątnych, • zna i stosuje wzór na obliczanie pola trapezu, • oblicza pole trapezu umieszczonego na kratownicy z możliwością odczytania potrzebnych długości, • wyznacza liczby przeciwne do danych, • porównuje liczby całkowite, • rozwiązuje zadania na podstawie danych przedstawionych w tabeli, na mapie pogody, • dodaje liczby całkowite jedno- i dwucyfrowe, • określa znak sumy dwóch liczb całkowitych wielocyfrowych, • oblicza za pomocą osi liczbowej różnicę między liczbami całkowitymi, • oblicza różnicę między wartościami temperatury wyrażonej za pomocą liczb całkowitych, • wykonuje proste działania dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia liczb całkowitych, • rysuje rzuty graniastosłupów i ostrosłupów, • dobiera jednostkę do pomiaru objętości danego przedmiotu, • oblicza objętość prostopadłościanu i sześcianu jako iloczyn długości krawędzi, • rozumie pojęcie siatki prostopadłościanu, • rysuje siatkę sześcianu o podanej długości krawędzi.

c) Wymagania rozszerzające (na ocenę dobrą) obejmują wiadomości i umiejętności o średnim stopniu trudności, które są przydatne na kolejnych poziomach kształcenia. Uczeń (oprócz spełniania wymagań koniecznych i podstawowych): • stosuje rozdzielność mnożenia i dzielenia względem dodawania i odejmowania przy mnożeniu i dzieleniu liczb wielocyfrowych przez jednocyfrowe, • zapisuje liczbę postaci podaną z 10n bez użycia potęgowania, • wyznacza liczbę naturalną, znając jej kwadrat, np. 25, 49, • rozwiązuje typowe zadania tekstowe z zastosowaniem potęgowania, • zapisuje wyrażenia arytmetyczne do prostych treści zadaniowych, • dopisuje treść zadania do prostego wyrażenia arytmetycznego, • zapisuje rozwiązanie zadania tekstowego w postaci jednego wyrażenia kilkudziałaniowego, • dodaje i odejmuje pisemnie liczby wielocyfrowe, • zna pojęcie wielokrotności liczb, • zna pojęcia liczby pierwszej i liczby złożonej, • zapisuje liczbę w postaci iloczynu czynników pierwszych, • dzieli pisemnie liczby wielocyfrowe przez liczby dwucyfrowe, • znajduje i mierzy odległość punktu od prostej i odległość między prostymi równoległymi, • rozwiązuje nietypowe zadania tekstowe z wykorzystaniem własności koła i okręgu, • rozwiązuje zadania związane z mierzeniem kątów, • wskazuje kąty równe, które powstaną, gdy dwie proste równoległe

18

przetniemy trzecią prostą, • rozwiązuje typowe zadania dotyczące obliczania miar kątów, • rozumie pojęcie kątów przystających, • oblicza miary kątów w trójkącie na podstawie podanych zależności między kątami, • wskazuje osie symetrii trójkąta,

• rozwiązuje zadania z zastosowaniem własności trójkątów, • zna własności równoległoboku, rombu, trapezu, deltoidu i potrafi narysować ich wszystkie wysokości, • rozwiązuje zadania związane z rysowaniem, mierzeniem i obliczaniem długości odpowiednich odcinków w równoległobokach, • rysuje trapez o danych długościach boków i danych kątach, • potrafi klasyfikować czworokąty, • podaje przykłady wielokątów foremnych i określa ich własności, • rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem obliczania ułamka liczby, • wskazuje w zbiorze ułamków ułamki nieskracalne przy wykorzystaniu cech podzielności, • rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków zwykłych o jednakowych mianownikach, • porównuje ułamki o różnych mianownikach, • oblicza składnik w sumie lub odjemnik w różnicy ułamków o różnych mianownikach, • rozwiązuje typowe zadania z zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków zwykłych o różnych mianownikach oraz porównywania różnicowego, • oblicza ułamek liczby mieszanej i ułamek ułamka, • oblicza brakujący czynnik w iloczynie, • mnoży liczby mieszane i doprowadza wynik do najprostszej postaci, • rozwiązuje zadania z zastosowaniem odwrotności liczb, • rozwiązuje zadania z zastosowaniem dzielenia liczb mieszanych, • oblicza wartości wyrażeń zawierających trzy i więcej działań na ułamkach zwykłych i liczbach mieszanych, • porównuje ułamki dziesiętne ze zwykłymi o mianownikach 2, 4 lub 5, • zamienia ułamki zwykłe na ułamki dziesiętne nieskończone okresowe, • oblicza wartości dwudziałaniowych wyrażeń zawierających dodawanie i odejmowanie ułamków dziesiętnych, • zapisuje i odczytuje duże liczby za pomocą skrótów, np. 2,5 tys., • zaokrągla ułamki dziesiętne z określoną dokładnością, • rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem działań na ułamkach dziesiętnych, • oblicza dzielną lub dzielnik przy danym ilorazie, • potrafi posługiwać się kalkulatorem, wykorzystując funkcję pamięci, • wyraża w jednej jednostce sumę wielkości podanych w różnych jednostkach, • porównuje wielkości podane w różnych jednostkach, • zamienia jednostki długości i masy z wykorzystaniem liczb dziesiętnych, • rozwiązuje typowe zadania tekstowe dotyczące czasu z wykorzystaniem informacji podanych w tabelach i kalendarzu, • rozwiązuje zadania z wykorzystaniem danych zapisanych w różnych źródłach, • oblicza, ile towaru można kupić za określoną kwotę przy podanej cenie jednostkowej, • rozwiązuje zadania z zastosowaniem porównywania różnicowego i

19

ilorazowego na podstawie danych z tabel, • wykonuje obliczenia na podstawie planów i map, • oblicza rzeczywiste wymiary obiektów, znając ich wymiary w podanej skali, • rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem średniej arytmetycznej, • rozwiązuje elementarne zadania tekstowe z zastosowaniem porównywania wielkości procentowych, • rozumie pojęcie procentu jako ułamka całości, • oblicza w prostych wypadkach, jakim procentem całości jest dana wielkość, • zamienia procent na ułamek dziesiętny, a następnie ułamek dziesiętny na ułamek zwykły nieskracalny, • zapisuje ułamek dziesiętny i ułamek zwykły o mianowniku 100 w postaci procentu, • wykonuje obliczenia dotyczące porównywania ilorazowego i różnicowego, z wykorzystaniem danych z diagramów, • przedstawia dane na diagramach, • rozwiązuje równania typu 5 • x - 1 = 3 • x + 7, • rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem zależności między prędkością, drogą i czasem w ruchu jednostajnym, • na płaszczyźnie z narysowanym kartezjańskim układem współrzędnych zaznacza punkty, których współrzędne spełniają określone warunki, • rozwiązuje typowe zadania tekstowe z zastosowaniem pola prostokąta, • podaje możliwe wymiary prostokąta o danym polu,

• oblicza wysokość równoległoboku przy danym polu i długości boku, • rozwiązuje zadania z zastosowaniem pól i obwodów równoległoboku, rombu oraz deltoidu, • rozwiązuje zadania z praktycznym wykorzystaniem pola trójkąta, • oblicza pola figur umieszczonych na kratownicy, które dadzą się podzielić na prostokąty, równoległoboki i trójkąty, • oblicza pole trapezu przy podanej zależności między jego bokami a wysokością, • rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem pola trapezu, • oblicza pole wielokąta umieszczonego na kratownicy, który da się podzielić na trapezy o łatwych do obliczenia polach, • wyraża pole powierzchni figury o wymiarach danych w różnych jednostkach, • rozwiązuje elementarne zadania tekstowe z wykorzystaniem jednostek pola, • porządkuje liczby w zbiorze liczb całkowitych, • oblicza temperaturę po spadku o podaną liczbę stopni, • oblicza wartość bezwzględną liczby, • rozwiązuje elementarne zadania z zastosowaniem dodawania i odejmowania liczb całkowitych, • wskazuje liczbę całkowitą różniącą się od danej liczby o podaną liczbę naturalną, • mnoży i dzieli liczby całkowite, • oblicza wartości wyrażeń złożonych z dwóch lub trzech działań na liczbach całkowitych, • podaje przykłady brył o danej liczbie wierzchołków, • podaje przykłady brył, których ściany spełniają dany warunek, • rozwiązuje zadania z zastosowaniem objętości prostopadłościanu i

20

sześcianu, • rysuje siatkę prostopadłościanu o danych długościach krawędzi, • dobiera siatkę do modelu prostopadłościanu, • ocenia, czy rysunek przedstawia siatkę prostopadłościanu, • oblicza objętość prostopadłościanu, korzystając z jego siatki, • nazywa graniastosłupy na podstawie siatek, • rysuje siatkę graniastosłupa przy podanym kształcie podstawy i podanych długościach krawędzi, • dobiera siatkę do modelu graniastosłupa.

d) Wymagania dopełniające (na ocenę bardzo dobrą) obejmują wiadomości i umiejętności złożone,

owyższym stopniu trudności, wykorzystywane do rozwiązywania zadań problemowych. Uczeń (oprócz spełniania wymagań koniecznych, podstawowych i rozszerzających): • rozwiązuje zadania z zastosowaniem potęgowania, • oblicza wartości wielodziałaniowych wyrażeń arytmetycznych (także z potęgowaniem), stosuje odpowiednią kolejność działań, • zapisuje rozwiązanie zadania tekstowego z zastosowaniem porównania różnicowego i ilorazowego w postaci jednego kilkudziałaniowego wyrażenia, • uzupełnia nawiasami wyrażenie arytmetyczne tak, aby dawało podany wynik, • szacuje wynik wyrażenia zawierającego więcej niż jedno działanie, • rozszyfrowuje cyfry ukryte pod literami w liczbach, w działaniu dodawania pisemnego, • rozwiązuje nietypowe zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania i odejmowania pisemnego, • rozszyfrowuje cyfry ukryte pod literami w działaniu mnożenia pisemnego, • rozwiązuje nietypowe zadania tekstowe z zastosowaniem mnożenia pisemnego, • rozwiązuje nietypowe zadania z zastosowaniem cech podzielności i wielokrotności liczb, • rozkłada na czynniki pierwsze liczby wielocyfrowe, • rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem cech podzielności, dzielenia pisemnego oraz porównywania ilorazowego, • rozwiązuje nietypowe zadania dotyczące prostej, półprostej i odcinka na płaszczyźnie, • wskazuje różne rodzaje kątów na bardziej złożonych rysunkach, • oblicza miary kątów przedstawionych na rysunku (trudne przykłady), • oblicza miary kątów między wskazówkami zegara o określonej godzinie, • rozwiązuje nietypowe zadania dotyczące rodzajów i własności trójkątów, • rysuje romb za pomocą cyrkla i linijki, • rysuje równoległobok przy danych przekątnych i zawartym między nimi kącie, • rozwiązuje zadania z zastosowaniem własności czworokątów, • porównuje ułamki, wykorzystując relacje między ułamkami o tych samych licznikach lub o takich samych mianownikach, • rozwiązuje nietypowe zadania z zastosowaniem działań na ułamkach zwykłych, • porównuje ułamki zwykłe z ułamkami dziesiętnymi, • rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem porównywania

21

ułamków dziesiętnych, • odczytuje brakujące liczby na osi liczbowej, gdy podane liczby różnią się liczbą miejsc po przecinku, • rozwiązuje nietypowe zadania tekstowe związane z dodawaniem, odejmowaniem, mnożeniem i dzieleniem liczb dziesiętnych, • rozwiązuje nietypowe zadania tekstowe z zastosowaniem przeliczania jednostek, • rozwiązuje zadania wymagające działań na ułamkach zwykłych i dziesiętnych, • rozwiązuje praktyczne zadania wymagające obliczenia pola i obwodu wielokąta, • rozwiązuje praktyczne zadania wymagające wyznaczenia objętości brył, • rozwiązuje zadania z wykorzystaniem rozkładu jazdy, • rozwiązuje nietypowe zadania tekstowe dotyczące czasu i kalendarza, • rozwiązuje zadania, w których szacuje i oblicza łączny koszt zakupu przy danych cenach jednostkowych oraz wielkości reszty, • wykorzystuje funkcję pamięci w kalkulatorze do szybkiego obliczania wartości wyrażeń, • potrafi wymyślić strategię rachunkową w oparciu o prawa działań, • wyznacza rzeczywistą odległość między obiektami występującymi na planie i na mapie, posługując się skalą mianowaną i liczbową, • oblicza średnią arytmetyczną liczb całkowitych, • rozwiązuje zadania z zastosowaniem obliczania średniej liczb wyrażonych różnymi jednostkami, • oblicza sumę liczb na podstawie podanej średniej, • oblicza jedną z wartości przy danej średniej i pozostałych wartościach, • rozwiązuje zadania na podstawie danych przedstawionych na diagramie słupkowym i kołowym, • wyraża prędkość za pomocą różnych jednostek, • podaje liczby spełniające daną równość, • rozwiązuje proste równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą, • rozwiązuje zadania praktyczne związane z obliczaniem pól prostokątów, • oblicza pola figur złożonych z prostokątów, równoległoboków i trójkątów umieszczonych na kratownicy, odczytuje potrzebne wymiary, • rozwiązuje zadania praktyczne związane z polem trójkąta, • oblicza wysokości trójkąta prostokątnego przy danych trzech bokach, • oblicza wysokość trapezu przy danych podstawach i polu, • oblicza drugą podstawę trapezu, gdy dane są: wysokość, podstawa i pole, • rozwiązuje zadania tekstowe z wykorzystaniem różnych jednostek pola, • porównuje powierzchnie wyrażone w różnych jednostkach, • zamienia jednostki pola, • rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem porównywania różnicowego i dodawania liczb całkowitych, • rozwiązuje zadania polegające na odczytywaniu z osi liczbowej liczb różniących się od podanych o daną wielkość,

22

• oblicza potęgi liczb całkowitych o wykładniku naturalnym, • rozwiązuje zadania z zastosowaniem działań na liczbach całkowitych, również z wartością bezwzględną, • rysuje siatki graniastosłupów i ostrosłupów, również z zastosowaniem skali, • rozwiązuje nietypowe zadania dotyczące graniastosłupów i ostrosłupów, • porównuje własności graniastosłupa z własnościami ostrosłupa, • zamienia jednostki objętości, • rozwiązuje nietypowe zadania z zastosowaniem objętości, • oblicza wysokość prostopadłościanu przy danej objętości i krawędziach podstawy, • rozwiązuje nietypowe zadania z wykorzystaniem siatki sześcianu, • rozwiązuje nietypowe zadania dotyczące siatek graniastosłupów.

e) Wymagania wykraczające (na ocenę celującą) - stosowanie znanych wiadomości i umiejętności w sytuacjach trudnych, nietypowych, złożonych.

Zajęcia Komputerowe

I. Wymagania edukacyjne z zajęć komputerowych w klasie 6 szkoły

podstawowej

1. W zakresie opracowywania arkuszy w programie Excel uczeń:

• wyjaśnia pojęcia: arkusz kalkulacyjny, komórka, arkusz,

• potrafi wskazać komórkę w skoroszycie według jej adresu, • formatuje komórki w arkuszu kalkulacyjnym, • sortuje dane w tabeli, • odróżnia funkcję od formuły, • wpisuje i prawidłowo używa funkcji SUMA, • tworzy arkusz, w którym można obliczyć przykładowy budżet ucznia,

23

• przedstawia dane liczbowe za pomocą dobranego wykresu, • formatuje wykres.

2. W zakresie opracowywania prezentacji i programów w programie Baltie uczeń:

• zna interfejs programu Baltie, • korzysta z banku przedmiotów, • zapisuje scenę, program, bank przedmiotów • rysuje scenę, korzystając z banku przedmiotów, • tworzy program w Trybie Programowanie: Nowicjusz, • zna pojęcie pętli i stosuje pętlę w programie, • stosuje elementy poprawiające czytelność kodu (nowe linie, komentarze), • pisze program zmieniający postać Baltiego, • wstawia scenę do programu, • zmienia tempo poruszania się postaci, • rozumie pojęcie instrukcji warunkowych i potrafi ją zastosować w praktyce, • tworzy własną grę z wykorzystaniem sterowaniem z klawiatury. 3. W zakresie opracowywania nagrań za pomocą komputera (w programie Audacity) uczeń:

• zna interfejs programu Audacity, • obsługuje podstawowe narzędzia Audacity, • importuje dźwięk, usuwa niepotrzebne fragmenty nagrania, • używając komputera, nagrywa swój głos, odsłuchuje nagranie i „czyści" je z niepotrzebnych fragmentów, • łączy nagranie, np. lektora z plikiem muzycznym, • eksperymentuje z efektami specjalnymi w nagraniu, • współtworzy magazyn radiowy.

4. W zakresie opracowywania rysunków za pomocą komputera (w programie GIMP) uczeń:

• zna podstawowe narzędzia programu GIMP, • wyjaśnia pojęcie warstwy w programie graficznym, • korzystając z kilku warstw, rysuje proste rysunki, • zmienia kolejność warstw, • korzysta z warstwy tekstowej i zmienia ją na warstwę graficzną, • korzysta z różnych opcji zaznaczania obiektów, • skaluje zaimportowane obrazy, • reguluje jasność i kontrast zaimportowanego zdjęcia, • dokonuje fotomontażu, • współtworzy plakat do filmu, korzystając ze wszystkich poznanych technik.VII. Wymagania na poszczególne oceny

Uwaga ! W wymaganiach na poszczególne oceny wzięto pod uwagę tematy zawarte w materiale „Zagadnienia dodatkowe" (działy: Z mikrofonem i ze słuchawkami - czyli zabawy z dźwiękiem i małe studio radiowe w programie Audacity i Malowanie na warstwach - czyli poznajemy program GIMP). Wymagania z tego działu zostały wyróżnione niebieską czcionką.

1. Wymagania konieczne (na ocenę dopuszczającą) obejmują wiadomości i umiejętności umożliwiające uczniowi dalszą naukę,

24

bez których uczeń nie jest w stanie zrozumieć kolejnych zagadnień omawianych na lekcjach i wykonywać prostych zadań nawiązujących do życia codziennego.

Uczeń:

• uruchamia program Excel • zna i stosuje pojęcia: arkusz kalkulacyjny, komórka, wiersz, kolumna, nagłówek, sortowanie, • zna pojęcie formuły i funkcji • z pomocą nauczyciela wprowadza podstawową formułę dodawania w programie Excel, • z pomocą nauczyciela wstawia wykres do arkusza programu Excel, • uruchamia program Baltie, • wstawia w programie Baltie przedmiot z banku przedmiotów, • tworzy prostą sceną w programie Baltie, • uruchamia Tryb: Czarowanie w programie Baltie i kieruje postacią czarodzieja, • zna i stosuje podstawowe polecenia w programie Baltie: idź, skręć, • zna i stosuje w programie Baltie polecenia: wstaw scenę, tempo, • przepisuje i uruchamia program pokazany w podręczniku, • uruchamia program Audacity, • z pomocą nauczyciela importuje materiał dźwiękowy do programu Audacity, • potrafi odtworzyć dźwięk w programie Audacity, • wie, do którego gniazda w komputerze podłączyć mikrofon i go podłącza, • z pomocą nauczyciela nagrywa swój głos, • z pomocą nauczyciela uczeń importuje nagranie lektora, • z pomocą nauczyciela uczeń uruchamia program GIMP, • wie, jak włączyć okno warstw w programie GIMP, • z pomocą nauczyciela tworzy napis w programie GIMP, • otwiera zdjęcie w programie GIMP, • zaznacza obiekt w programie GIMP.

2. Wymagania podstawowe (na ocenę dostateczną) obejmują wiadomości i umiejętności stosunkowo łatwe do opanowania, przydatne w życiu codziennym, bez których nie jest możliwe kontynuowanie dalszej nauki.

Uczeń (oprócz spełnienia wymagań koniecznych):

• przełącza się między arkuszami programu Excel, • zna zasadę adresowania komórki w programie Excel, • formatuje nagłówek tabeli w programie Excel, • sortuje tabelę w programie Excel, • rozróżnia funkcję od formuły w programie Excel, • dobiera w programie Excel odpowiedni wykres dla określonych danych, • wstawia w programie Baltie przedmioty co najmniej z trzech ekranów banku przedmiotów,

25

• tworzy prostą scenę w programie Baltie, • zapisuje scenę w programie Baltie, • tworzy w programie Baltie prosty program z zastosowaniem rozkazów (idź, skręć, liczba powtórzeń), • korzysta z pomocy w programie Baltie, • wstawia scenę do programu w aplikacji Baltie, • korzysta w programie Baltie z polecenia czarowanie bez chmurki, • analizuje kod programu z podręcznika • zna podstawowe narzędzia Audacity • zna różnicę między projektem programu Audacity a wyeksportowanym plikiem • nagrywa dźwięki za pomocą programu Audacity i odsłuchuje nagrany materiał • przeprowadza prosty montaż dźwięku w programie Audacity (usuwa z nagrania niepotrzebne dźwięki), • rozumie pojęcie warstwy w programie GIMP, • tworzy nową warstwę w programie GIMP, • zna niektóre narzędzia programu GIMP, • korzysta z Pędzla i Wypełniania kolorem w programie GIMP, • rozróżnia warstwę tekstową od graficznej w programie GIMP, • używa opcji Tekst na zaznaczenie w programie GIMP, • z pomocą nauczyciela uczeń skaluje obraz w programie GIMP, • reguluje jasność i kontrast obrazu w programie GIMP, • zaznacza obiekt w programie GIMP.

3. Wymagania rozszerzające (na ocenę dobrą) obejmują wiadomości i umiejętności o średnim stopniu trudności, które są przydatne na kolejnych poziomach kształcenia.

Uczeń (oprócz spełnienia wymagań koniecznych i podstawowych):

• nadaje arkuszowi programu Excel nazwę i kolor • formatuje komórki o podanym adresie w programie Excel, • zna różnicę w znaczeniu i zapisie zakresu komórek, i pojedynczej komórki w programie Excel, • sortuje tabelę z wykorzystaniem opcji sortowania programu Excel, • stosuje formuły oraz funkcję Suma do obliczeń w programie Excel, • tworzy niepełny arkusz programu Excel do obliczenia budżetu domowego, • formatuje wykres wstawiony w programie Excel, • tworzy własne przedmioty w programie Baltie, • tworzy i zapisuje rozbudowaną scenę w programie Baltie, • rysuje scenę w programie Baltie, korzystając m.in. z powtórnego wstawiania przedmiotów, • wykorzystuje pętlę dla bloku poleceń programu Baltie, • dzieli linie kodu zapisane w programie Baltie, • zmienia postać czarodzieja w programie Baltie, • na podstawie programu w podręczniku programuje sterowanie

26

Baltiem za pomocą klawiatury, • rozumie pojęcie instrukcji warunkowych w programie Baltie, • rozpoznaje ciszę i dźwięk na wykresie w programie Audacity, • zaznacza fragmenty nagrania w programie Audacity, • w programie Audacity montuje materiały na dwóch ścieżkach i dzieli materiał na części, • korzysta z narzędzia Obwiedni dźwięku w programie Audacity, • w programie GIMP rysuje na różnych warstwach, • zmienia kolejność warstw w programie GIMP, • zmienia tryb warstwy z tekstowej na graficzną w programie GIMP, • zmienia parametry wpisanego tekstu na obrazie utworzonym w programie GIMP, • wypełnia zaznaczenie na obrazie utworzonym w programie GIMP, • używa opcji Dodaj do zaznaczenia w programie GIMP, • kopiuje i wkleja zaznaczone elementy w programie GIMP.

4. Wymagania dopełniające (na ocenę bardzo dobrą) obejmują wiadomości i umiejętności złożone, o wyższym stopniu trudności, wykorzystywane do rozwiązywania zadań problemowych.

Uczeń (oprócz spełnienia wymagań koniecznych, podstawowych i rozszerzających):

• używa różne opcje kopiowania i wklejania w programie Excel, • stosuje formatowanie warunkowe w programie Excel, • tworzy arkusz obliczający budżet kieszonkowy w programie Excel, • stosuje w programie Excel funkcje inne niż Suma, np. Średnia, Iloczyn, • formatuje tło i inne elementy wykresu w programie Excel, • tworzy w programie Baltie szczegółową scenę z wykorzystaniem samodzielnie przygotowanych przedmiotów, • tworzy w programie Baltie scenę zawierającą samodzielnie wykonane przedmioty (praca jest wykonana starannie i szczegółowo), • tworzy w programie Baltie prosty program z wykorzystaniem Pętli, używa Komentarzy, • wykorzystuje w programie Baltie „znikanie" (zasłonięcie elementu czarnym obiektem) w swoim programie, • w programie Baltie tworzy program przedstawiający wyjście czarodzieja i Baltycjusza z labiryntu (na podstawie opisu w podręczniku), • w programie Baltie tworzy podprogram (pomocnika) i korzysta z niego, • w programie Baltie potrafi zaprogramować zdarzenie spotkania czarodzieja z przedmiotem (z wykorzystaniem instrukcji If), • • sprawnie stosuje popularne skróty klawiszowe programu Word, • przemieszcza się między otwartymi oknami programu Word za pomocą skrótu Alt + Tab, • tworzy poprawnie sformatowane teksty w programie Word, • używa wcięć do oddzielenia akapitów w dokumencie programu Word, • w programie Audacity wycina niepotrzebne fragmenty nagrania i eksportuje zmontowany materiał, • w programie Audacity łączy zmontowane materiały i eksportuje gotowy montaż,

27

• w programie Audacity łączy nagranie lektora z plikiem muzycznym i stosuje efekty specjalne, • korzysta z różnych ustawień pędzli w programie GIMP, • zmienia wartość krycia warstw oraz tryby nałożenia warstw w programie GIMP, • w programie GIMP wylewa gradient do zaznaczenia, • w programie GIMP używa filtrów: Światło i cień oraz Rzucanie cienia • twórczo eksperymentuje z różnymi filtrami w programie GIMP, • stosuje filtry i efekty do wklejonych elementów, tworzy z nich kompozycję.

5. Wymagania wykraczające (na ocenę celującą) obejmują stosowanie znanych wiadomości i umiejętności w sytuacjach trudnych, złożonych i nietypowych.

28

Muzyka kl.IV-VI

Ocenianie jest ważnym elementem procesu nauczania. Ze względu na

możliwości intelektualne i zdolności muzyczne uczniów nauczyciel,

dokonując oceny, bierze przede wszystkim pod uwagę:

– predyspozycje indywidualne,wysiłek wkładany podczas realizacji zadań, umiejętności muzyczne (śpiew, gra na instrumentach), postawę i

zaangażowanie w podejmowane działania, opanowanie wiedzy w zakresie

wybranych tematów, uzyskany poziom wiedzy i umiejętności w zakresie

różnych form aktywności muzycznej,umiejętność pracy w zespole, rozwój inwencji twórczej, podejmowanie dodatkowych działań, rozwijanie

własnych zainteresowań i umiejętności.

Narzędziami pomiaru są:

– sprawdziany i testy,odpowiedzi ustne (z ostatniej lekcji), śpiew, gra na instrumentach, analiza utworów muzycznych, zeszyt przedmiotowy,

zadania domowe, aktywność ucznia na lekcji, wkład w przygotowanie

imprez szkolnych i udział w nich

Kryteria wymagań z muzyki w klasach IV–VI na poszczególne oceny

Na ocenę celującą uczeń:

– wykazuje się wiedzą muzyczną wykraczającą poza program, – swobodnie posługuje się terminologią muzyczną,

– zna sylwetki i charakteryzuje twórczość słynnych kompozytorów,

– ma szeroką wiedzę na temat folkloru regionu, w którym mieszka,

– bezbłędnie rozpoznaje różne utwory muzyczne,

– rozpoznaje dźwięki poszczególnych instrumentów muzycznych, – śpiewa indywidualnie i w grupie, prawidłowo pod względem

intonacyjnym, z poprawną dykcją,

– gra swobodnie na instrumentach,

– wykonuje kroki różnych tańców, – tworzy własne kompozycje rytmiczne i melodyczne,

– orientuje się w wydarzeniach muzycznych swojej miejscowości, kraju,

– dyskutuje na tematy związane z muzyką,

– bierze aktywny udział w życiu kulturalnym szkoły, – reprezentuje szkołę podczas konkursów muzycznych, festiwali – osiąga

sukcesy w konkursach, przeglądach lub ma inne porównywalne

osiągnięcia,

– wykorzystuje wiedzę zdobytą w pozalekcyjnych zajęciach muzycznych

lub uczęszcza do szkoły muzycznej bądź ogniska muzycznego i wykazuje się umiejętnością gry na dowolnym instrumencie,

– jest członkiem grupy muzycznej lub zespołu muzycznego,

– kolekcjonuje dzieła muzyczne;

a ponadto: – pracuje samodzielnie,

– dba o bardzo dobrą realizację zadań,

– jest zaangażowany i troszczy się o swój rozwój,

– jest zawsze starannie przygotowany do zajęć,

29

– jest życzliwy, kulturalny, zdyscyplinowany,

– stosuje nietypowe rozwiązania, wykazuje zapał twórczy.

Na ocenę bardzo dobrą uczeń: – rozpoznaje brzmienie większości instrumentów,

– śpiewa indywidualnie i w grupie, prawidłowo pod względem

intonacyjnym, z poprawną dykcją,

– gra na wybranych instrumentach, – wykonuje kroki podstawowych tańców,

– tworzy własne kompozycje muzyczne,

– wykazuje dużą aktywność podczas ćwiczeń i zabaw muzycznych;

a ponadto: – pracuje samodzielnie,

– dba o bardzo dobrą realizację zadań,

– jest zaangażowany i troszczy się o swój rozwój,

– jest zawsze starannie przygotowany do zajęć.

Na ocenę dobrą uczeń:

– przyswoił zdecydowaną większość wiadomości objętych programem, – zna sylwetki omawianych kompozytorów,

– rozpoznaje charakterystyczne fragmenty wysłuchanych wcześniej

utworów,

– rozpoznaje brzmienie instrumentów, – śpiewa w grupie z właściwą postawą śpiewaczą,

– gra proste kompozycje melodyczne na wybranym instrumencie,

– próbuje tworzyć własne kompozycje muzyczne,

– wykazuje dużą aktywność podczas ćwiczeń i zabaw muzycznych; a ponadto:

– jest przygotowany do lekcji, choć zdarza mu się nieprzygotowanie,

– zazwyczaj pracuje samodzielnie, a trudności pokonuje przy pomocy

nauczyciela.

Na ocenę dostateczną uczeń:

– przyswoił większość wiadomości objętych programem,

– rozpoznaje melodie najpopularniejszych utworów,

– rozpoznaje brzmienie podstawowych instrumentów, – śpiewa w grupie,

– gra proste melodie na instrumentach perkusyjnych,

– aktywnie uczestniczy w ćwiczeniach i zabawach muzycznych;

a ponadto: – systematycznie przychodzi na lekcje, chociaż często jest

nieprzygotowany,

– ma braki w wiadomościach,

– niechętnie podejmuje prace samodzielne, – ma trudności z realizacją ćwiczeń.

30

Na ocenę dopuszczającą uczeń:

– w niewielkim stopniu przyswoił wiadomości objęte programem,

– wymienia grupy instrumentów,

– śpiewa w grupie, – podejmuje próby grania prostych melodii na instrumentach

perkusyjnych,

– wykonuje ćwiczenia oraz uczestniczy w zabawach muzycznych;

a ponadto: – nie przeszkadza w prowadzeniu zajęć, chociaż jest bierny,

– wykazuje niewielkie zainteresowanie przedmiotem.

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: – nie opanował podstawowych wiadomości objętych programem,

– nie bierze czynnego udziału w zajęciach,

– nie jest przygotowany do lekcji;

a ponadto: – lekceważy przedmiot,

– spóźnia się na lekcje,

– przeszkadza w prowadzeniu zajęć,

– opuszcza bez usprawiedliwienia godziny lekcyjne.

Nauczyciel umożliwia uczniom szczególnie uzdolnionym muzycznie

zdobycie umiejętności

i pogłębianie wiedzy w zakresie szerszym niż wymagany od pozostałych

uczniów.

31

PLASTYKA

Ocena niedostateczna:

- uczeń nie opanował wiadomości,

- nie prowadzi zeszytu,

- nie oddaje prac w terminie,

- nie angażuje się w realizację zadań plastycznych,

- nie jest w stanie rozwiązać elementarnych zadań,

- nie przynosi narzędzi i materiałów do pracy,

- jest nieaktywny na lekcji.

Ocena dopuszczająca:

- uczeń pracuje na zajęciach lekcyjnych,

- samodzielnie wykonuje prace plastyczne

- posługuje się prostym słownictwem plastycznym:

- barwa, faktura, kompozycja, kontur, plama,

Ocena dostateczna:

- uczeń opanował poziom konieczny i również:

- wymienia i stosuje rodzaje barw,

- rozróżnia kompozycje statyczne i dynamiczne

- posługuje się słownictwem poznanym na zajęciach

- utrzymuje swój warsztat pracy w czystości

- orientuje się w chronologii historii sztuki

- jest przygotowany do lekcji

Ocena dobra:

- uczeń posługuje się swobodnie poznanym słownictwem plastycznym na zajęciach

- zna zasady kompozycji i wymienia jej rodzaje

32

- chętnie pracuje na zajęciach, jest systematyczny i przygotowany

- prowadzi zeszyt przedmiotowy

- oddaje prace plastyczne w terminie

- wymienia zabytki Legnicy

- zna kierunki w sztuce i jej twórców

- opisuje dzieła sztuki z wybranej epoki

Ocena bardzo dobra:

- uczeń opanował poprzednie wymagania

- jest zawsze przygotowany do lekcji

- stosuje własne pomysły artystyczne w pracach

- wykonuje prace dodatkowe( gazetki, albumy)

- zna doskonale zagadnienia poznane na lekcji

- uczestniczy w konkursach szkolnych

Ocena celująca:

- uczeń stosuje wiadomości wykraczające poza program nauczania w klasie szóstej

- prace wykonuje w sposób indywidualny i twórczy,

- bierze udział w konkursach plastycznych szkolnych i pozaszkolnych

- zdobywa nagrody za swoje dzieła

- tworzy własne wystawy lub wskazuje na inne rozwiązania na polu sztuk

plastycznych

33

ZAJĘCIA TECHNICZNE

• Stopień celujący otrzymuje uczeń, który pracuje systematycznie,

wykonuje wszystkie zadania samodzielnie, a także starannie i poprawnie pod względem merytorycznym. Opanował wiedzę

wykraczającą poza wymagania programowe, uzyskuje bardzo dobre

oceny ze sprawdzianów, a podczas wykonywania praktycznych zadań

bezpiecznie posługuje się narzędziami i dba o właściwą organizację miejsca pracy. Ponadto bierze udział w konkursach przedmiotowych,

np. z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym czy wiedzy

pożarniczej.

• Stopień bardzo dobry przysługuje uczniowi, który pracuje systematycznie i z reguły samodzielnie oraz wykonuje zadania

poprawnie pod względem merytorycznym. Ponadto uzyskuje co

najmniej dobre oceny ze sprawdzianów i wykonuje działania techniczne

w odpowiednio zorganizowanym miejscu pracy i z zachowaniem podstawowych zasad bezpieczeństwa.

• Stopień dobry uzyskuje uczeń, który podczas pracy na lekcjach

korzysta z niewielkiej pomocy nauczyciela lub koleżanek i kolegów. Ze

sprawdzianów otrzymuje co najmniej oceny dostateczne, a podczas

wykonywania prac praktycznych właściwie dobiera narzędzia i utrzymuje porządek na swoim stanowisku.

• Stopień dostateczny przeznaczony jest dla ucznia, który pracuje

systematycznie, ale podczas realizowania działań technicznych w dużej

mierze korzysta z pomocy innych osób, a treści nauczania opanował na poziomie niższym niż dostateczny. Na stanowisku pracy nie zachowuje

porządku.

• Stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który z trudem wykonuje

działania zaplanowane do zrealizowania podczas lekcji, a le podejmuje w tym kierunku starania. Ze sprawdzianów osiąga wyniki poniżej oceny

dostatecznej. Pracuje niesystematycznie, często jest nieprzygotowany

do lekcji.

• Stopień niedostateczny uzyskuje uczeń, który nie zdobył

wiadomości i umiejętności niezbędnych do dalszego kształcenia. W trakcie pracy na lekcji nie wykazuje zaangażowania, przeważnie jest

nieprzygotowany do zajęć i lekceważy podstawowe obowiązki szkolne.

Podczas oceniania osiągnięć uczniów poza wiedzą i umiejętnościami

bierze się pod uwagę: • aktywność podczas lekcji,

• umiejętność pracy w grupie,

• obowiązkowość i systematyczność,

• udział w pracach na rzecz szkoły i ochrony środowiska naturalnego. W wypadku zajęć technicznych uwzględnia się stosunek ucznia do

wykonywania działań praktycznych. Istotne są też: pomysłowość

konstrukcyjna, właściwy dobór materiałów, estetyka wykonania oraz

przestrzeganie zasad bezpieczeństwa. Ocena odzwierciedla indywidualne podejście ucznia do lekcji, jego motywację i

34

zaangażowanie w pracę. W nauczaniu zajęć technicznych ocenie

podlegają następujące formy pracy:

• test,

• sprawdzian, • zadanie praktyczne,

• zadanie domowe,

• aktywność na lekcji,

• odpowiedź ustna, • praca pozalekcyjna (np. konkursy, projekt).

35

Historia i Społeczeństwo

poziom P – podstawowy

poziom R – rozszerzający

poziom D – dopełniający poziom W – wykraczający

* Pełne opanowanie wymagań sformułowanych w podstawie programowej jest warunkiem koniecznym do

wystawienia uczniowi oceny celującej. Nauczyciel określa, które wymagania wykraczające poza podstawę programową są dodatkowymi elementami decydującymi o ocenie celującej.

Poziom Ocena

K

K+P K+P+R

K+P+R+D

K+P+R+D+W

dopuszczająca

dostateczna dobra

bardzo dobra /

celująca*

celująca

36

WYMAGANIA PROGRAMOWE DLA KLASY VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ

według programu „Wczoraj i dziś” autorstwa dr. Tomasza Maćkowskiego

(dostosowane do podręcznika o tym samym tytule, którego autorem jest dr Grzegorz

Wojciechowski)

Opracowanie: Dariusz Judek

Badana czynność uczniów

Poziomy

wymagań

K P R D W I. Walka o odzyskanie niepodległości

Wiadomości

- wie, że „Mazurek Dąbrowskiego” jest jednym z polskich symboli narodowych

+

- wymienia wydarzenia z historii Polski, do których nawiązuje

tekst „Mazurka Dąbrowskiego” +

- wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja, emigracja +

- rozumie, w jakim celu powstały Legiony Polskie +

- tłumaczy, kim był Józef Wybicki +

- wie, czym była rewolucja francuska +

- prezentuje postać Napoleona Bonapartego +

- podaje datę powstania Księstwa Warszawskiego +

- wie, jak zmieniały się granice Księstwa Warszawskiego +

- wyjaśnia, dlaczego Księstwo Warszawskie przestało istnieć +

- opowiada o zasługach księcia Józefa Poniatowskiego +

- omawia teorie na temat przyczyny śmierci Napoleona

Bonapartego +

- podaje datę wybuchu powstania listopadowego +

- wyjaśnia znaczenie terminów: represje, konfiskata +

- zna najważniejsze wydarzenia z okresu wojny polsko-

rosyjskiej w 1831 roku +

- wie, że podczas powstania listopadowego sejm podjął

uchwałę o barwach narodowych +

37

- tłumaczy, jakie decyzje dotyczące ziem polskich podjęto na

kongresie wiedeńskim +

- wymienia miejsca najważniejszych bitew stoczonych podczas

powstania listopadowego +

- tłumaczy, dlaczego Dzień Podchorążego przypada 29 listopada

+

- podaje imiona i nazwiska wybitnych Polaków, którzy

wyemigrowali po klęsce powstania listopadowego oraz w

czasach późniejszych

+

- wie, czym była Wielka Emigracja +

- wymienia wybitnych Polaków żyjących współcześnie na emigracji

+

- wyjaśnia znaczenie terminów: romantyzm, emisariusz +

- wie, co wydarzyło się w Europie w 1848 roku +

- podaje datę wybuchu powstania styczniowego i określa czas

trwania tego zrywu +

- przedstawia cele, jakie przyświecały powstańcom listopadowym i styczniowym

+

- tłumaczy, na czym polegała walka partyzancka +

- podaje przykłady represji zastosowanych wobec Polaków po

klęsce powstań narodowych +

- wyjaśnia znaczenie terminów: manifestacja, branka, katorga +

- wymienia przyczyny manifestacji patriotycznych Polaków w

1861 roku +

- wie, kim był Romuald Traugutt +

Umiejętności

- zaznacza na osi czasu daty: 1795, 1797, 1807 +

- tłumaczy na podstawie tekstu źródłowego, na czym polegała

rola gen. Jana Henryka Dąbrowskiego w tworzeniu Legionów Polskich

+

- interpretuje tekst „Mazurka Dąbrowskiego” +

38

- ocenia, jakie znaczenie dla dążeń niepodległościowych

Polaków miała klęska Napoleona w wojnie z państwami

zaborczymi

+

- wymienia elementy narodowe w umundurowaniu polskich

legionistów +

- zaznacza na osi czasu okresy trwania powstań:

listopadowego i styczniowego +

- wskazuje na mapie miejsca ważniejszych bitew stoczonych w

trakcie powstania listopadowego i styczniowego +

- wymienia przyczyny i skutki powstania listopadowego +

- określa, dlaczego powstanie listopadowe zakończyło się klęską

+

- opowiada o represjach stosowanych wobec Polaków przez

władze carskie po upadku powstań narodowych +

- ocenia, czy decyzja o zorganizowaniu powstania

listopadowego była słuszna +

- omawia na podstawie zebranych informacji zasługi Fryderyka

Chopina, Adama Mickiewicza i Heleny Modrzejewskiej dla

kultury polskiej

+

- rozpoznaje najważniejsze cechy utworów romantycznych +

- charakteryzuje sposób walki w czasie powstania styczniowego

+

- wyjaśnia sens tekstu pieśni „Boże, coś Polskę” +

- opowiada o funkcjonowaniu państwa podziemnego w okresie

powstania styczniowego +

- wskazuje na mapie obszary, na których podczas powstania

styczniowego toczyły się walki partyzanckie

+

- porównuje powstanie listopadowe ze styczniowym +

II. Pod zaborami K P R D W

39

Wiadomości

- wyjaśnia znaczenie terminów: rusyfikacja,

germanizacja +

- omawia zasługi Bolesława Prusa, Henryka

Sienkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego, Jana Matejki,

Stanisława Moniuszki oraz Heleny Modrzejewskiej dla rozwoju polskiej kultury

+

- zna przyczyny wybuchu strajku polskich dzieci we

Wrześni +

- tłumaczy, czym były rugi pruskie +

- wie, jaką rolę odegrał Michał Drzymała w walce z germanizacją

+

- wymienia sposoby walki Polaków z germanizacją i

rusyfikacją +

- wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja przemysłowa,

fabryka, manufaktura, maszyna parowa, kolej żelazna, statek parowy, silnik elektryczny, telegraf

+

- opisuje warunki pracy w XIX-wiecznej fabryce +

- podaje przyczyny emigracji zarobkowej Polaków w XIX

wieku +

- wie, w jaki sposób XIX-wieczni robotnicy walczyli o

swoje prawa +

- zna zasługi Hipolita Cegielskiego dla rozwoju

gospodarczego ziem polskich w XIX wieku +

- wymienia dokonania Marii Skłodowskiej-Curie +

- omawia zasługi Ignacego Łukasiewicza dla rozwoju

polskiego przemysłu naftowego +

- podaje daty: otwarcia pierwszej linii kolejowej, skonstruowania telefonu przez Aleksandra Grahama

Bella, wynalezienia żarówki przez Tomasza Edisona

+

- wymienia odkrycia dokonane przez Ludwika Pasteura i +

40

Wilhelma Roentgena

Umiejętności

- zaznacza na osi czasu datę strajku polskich dzieci we

Wrześni +

- opowiada na podstawie tekstu źródłowego o

prześladowaniach polskich uczniów w zaborze rosyjskim +

- omawia na podstawie zebranych informacji rozwój polskiej kultury pod zaborami

+

- wyjaśnia, na czym polega symboliczne znaczenie

postawy Michała Drzymały oraz strajku dzieci we

Wrześni

+

- porównuje współczesne szkoły z tymi działającymi pod zaborami

+

- charakteryzuje sytuację Polaków w poszczególnych

zaborach +

- rozróżnia rzemieślnicze i fabryczne formy produkcji

przemysłowej +

- pokazuje na mapie najbardziej uprzemysłowione

miasta na ziemiach polskich +

- wskazuje na mapie świata państwa, do których Polacy

najczęściej emigrowali z przyczyn ekonomicznych +

- wymienia przyczyny i skutki zastosowania maszyny parowej w przemyśle i transporcie

+

- omawia proces uprzemysłowienia w XIX wieku +

- rozróżnia emigrację polityczną i zarobkową +

- przedstawia znaczenie Łodzi we współczesnej Polsce +

- porównuje sposoby podróżowania w XIX i XXI wieku +

- charakteryzuje życie w mieście pod koniec XIX stulecia +

- ocenia, które spośród XIX-wiecznych wynalazków wywarły największy wpływ na życie mieszkańców miast

+

- opowiada o życiu i osiągnięciach Marii Skłodowskiej- +

41

Curie

III. Odrodzenie państwa polskiego K P R D W

Wiadomości

- podaje daty wybuchu I wojny światowej i jej

zakończenia +

- wyjaśnia znaczenie terminów: państwa centralne, ententa, traktat wersalski, front

+

- wie, kim byli bolszewicy +

- wymienia społeczne i gospodarcze skutki I wojny

światowej +

- omawia zasługi postaci, które przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości: Józefa

Piłsudskiego, Romana Dmowskiego i Ignacego Jana

Paderewskiego

+

- wskazuje, które wydarzenie z historii Polski upamiętnia

się podczas Narodowego Święta Niepodległości +

- podaje datę Bitwy Warszawskiej +

- wie, kogo nazywa się Orlętami Lwowskimi +

- wymienia czynniki, które zadecydowały o odzyskaniu

niepodległości przez Polskę +

- wyjaśnia, w jakich okolicznościach Polacy odbudowywali swoje państwo po zakończeniu I wojny

światowej

+

- wymienia postanowienia traktatu wersalskiego

dotyczące sprawy polskiej +

- omawia proces kształtowania się granic II Rzeczypospolitej oraz wymienia wydarzenia, które

zadecydowały o zasięgu terytorialnym Polski

+

- wyjaśnia znaczenie terminów: plebiscyt, Wolne Miasto

Gdańsk +

- tłumaczy, w jakim celu powołano Ligę Narodów +

42

- opowiada o działalności szpiegów na terytorium

Wolnego Miasta Gdańska +

- zna oficjalną nazwę państwa polskiego w latach 1918–

1939 +

- wyjaśnia znaczenie terminów: parlament, partia, opozycja

+

- tłumaczy, na czym polegał ustrój utrwalony w Polsce

przez konstytucję z 1921 roku +

- wskazuje na wielonarodowy charakter społeczeństwa II

Rzeczypospolitej +

- wymienia mniejszości narodowe i religijne, które zamieszkiwały II Rzeczpospolitą

+

- omawia trudności, z którymi zmagała się odrodzona

Rzeczpospolita +

- wyjaśnia, jakie były zasługi Eugeniusza

Kwiatkowskiego dla rozwoju polskiej gospodarki +

- tłumaczy, jakie znaczenie dla II Rzeczypospolitej miała

budowa portu w Gdyni oraz utworzenie Centralnego

Okręgu Przemysłowego

+

- wymienia najważniejsze kulturalne i sportowe

osiągnięcia II Rzeczypospolitej +

- określa, jaką rolę we współczesnej Polsce odgrywa

Gdynia +

Umiejętności

- zaznacza na osi czasu daty: 1914, 1918 +

- odnajduje na mapie państwa centralne oraz kraje

należące do ententy +

- wskazuje na mapie Europy obszary, na których toczyły działania wojenne podczas I wojny światowej

+

- rozpoznaje nowe rodzaje broni, które zastosowano w

trakcie wojny 1914–1918 +

43

- określa przyczyny i skutki wydarzeń w Rosji w 1917

roku +

- porównuje sytuację we współczesnej Europie z

sytuacją, która panowała na kontynencie europejskim na

początku XX wieku

+

- zaznacza na osi czasu datę 11 listopada 1918 roku +

- odszukuje informacje o zasługach Józefa Piłsudskiego i

Romana Dmowskiego dla państwa polskiego +

- porównuje koncepcje Józefa Piłsudskiego i Romana

Dmowskiego dotyczące odzyskania niepodległości przez Polskę

+

- opisuje na podstawie tekstu źródłowego nastroje

Polaków w pierwszych dniach wolności +

- ocenia, jaki wpływ na odzyskanie niepodległości przez

Polskę miał wybuch konfliktu między państwami zaborczymi

+

- zaznacza na osi czasu okresy trwania powstania

wielkopolskiego i III powstania śląskiego oraz datę Bitwy

Warszawskiej

+

- omawia, jak kształtowały się granice Polski w latach 1918–1922, oraz wskazuje na mapie najważniejsze

zmiany terytorialne

+

- ocenia znaczenie zwycięstwa w wojnie polsko-

bolszewickiej dla odrodzonej Rzeczypospolitej +

- wskazuje na mapie granice II Rzeczypospolitej oraz wymienia jej sąsiadów

+

- zaznacza na osi czasu daty: uchwalenia konstytucji

marcowej, wyboru Gabriela Narutowicza na prezydenta

oraz zamachu majowego

+

- określa na podstawie mapy, jakie obszary II +

44

Rzeczypospolitej zamieszkiwali przedstawiciele

poszczególnych mniejszości narodowych i religijnych

- wymienia przyczyny i skutki zamachu majowego +

- charakteryzuje warstwy społeczne II Rzeczypospolitej +

- opowiada o problemach i sukcesach gospodarczych II

Rzeczypospolitej +

- wskazuje na mapie najważniejsze ośrodki przemysłowe

w międzywojennej Polsce +

- omawia na podstawie zebranych informacji sytuację

gospodarczą swojego regionu w okresie

międzywojennym

+

- prezentuje postać Józefa Piłsudskiego +

IV. Świat między wojnami K P R D W

Wiadomości

- wymienia najważniejsze zmiany terytorialne, jakie

dokonały się w Europie po I wojnie światowej +

- prezentuje dokonania Charlesa Lindbergha, Aleksandra

Fleminga oraz Alberta Einsteina +

- wyjaśnia znaczenie terminów: penicylina, jazz, film

animowany +

- tłumaczy, jak rozwój nauki i techniki wpłynął na

codzienne życie ludzi w okresie międzywojennym +

- rozwija skrót ZSRR +

- omawia metody sprawowania władzy, które stosował

Józef Stalin +

- wyjaśnia znaczenie terminów: totalitaryzm,

propaganda, łagier +

- wie, kim był Adolf Hitler i jakie były jego poglądy +

- tłumaczy znaczenie terminów: nazizm, rasizm, obóz koncentracyjny, Hitlerjugend, ograniczenie praw

obywatelskich, III Rzesza

+

45

- rozumie, dlaczego nazistom udało się zdobyć władzę w

Niemczech +

- wyjaśnia, w jaki sposób Adolf Hitler umacniał swoją

władzę +

- wie, dlaczego we współczesnym świecie walczy się z rasizmem

+

- omawia metody kształtowania „nowego człowieka”,

które wykorzystywano w Związku Radzieckim i w

nazistowskich Niemczech

+

- wymienia żądania wysuwane przez Hitlera wobec Polski pod koniec 1938 roku

+

- podaje datę zawarcia paktu Ribbentrop-Mołotow i

tłumaczy, czego dotyczył ten dokument +

- wyjaśnia, w jaki sposób Hitler łamał postanowienia

traktatu wersalskiego +

- rozumie, jakie zagrożenie dla Rzeczypospolitej wynikało z zawarcia

przez Niemcy i ZSRR paktu Ribbentrop-Mołotow +

- tłumaczy, kim był Józef Beck +

- wyjaśnia, dlaczego współcześnie funkcjonują organizacje międzynarodowe strzegące pokoju

+

Umiejętności

- zaznacza na osi czasu datę podpisania traktatu

wersalskiego +

- wskazuje na mapie miejsce podpisania traktatu

wersalskiego oraz państwa, które powstały w Europie po I wojnie światowej

+

- ocenia znaczenie odkrycia dokonanego przez

Aleksandra Fleminga dla rozwoju medycyny +

- tworzy historyjkę obrazkową przedstawiającą jeden

dzień z życia człowieka w epoce międzywojennej +

- zaznacza na osi czasu daty: 1922, 1932 +

46

- ocenia sposób sprawowania władzy przez Józefa Stalina +

- opisuje na podstawie tekstu źródłowego warunki

panujące w łagrach +

- przedstawia Koreę Północną jako przykład

współczesnego państwa totalitarnego +

- porównuje sposób sprawowania władzy w państwie totalitarnym z rządami w kraju demokratycznym

+

- omawia na podstawie tekstu źródłowego, w jaki sposób

prześladowano Żydów w nazistowskich Niemczech +

- uzasadnia konieczność walki z rasizmem we

współczesnym świecie +

- zaznacza na osi czasu datę 23 sierpnia 1939 roku +

- wskazuje na mapie państwa, które w okresie

międzywojennym padły ofiarą zaborczej polityki

nazistowskich Niemiec

+

- tłumaczy na podstawie tekstu źródłowego, jakie było stanowisko Polski wobec żądań, które wysunął Hitler w

1939 roku

+

- umieszcza na osi czasu daty przyłączenia Austrii do III

Rzeszy oraz rozbioru Czechosłowacji +

- ocenia stanowisko polskich władz wobec żądań hitlerowskich

Niemiec +

- wyjaśnia, dlaczego pakt Ribbentrop-Mołotow jest nazywany IV

rozbiorem Polski +

- opowiada o życiu i dokonaniach Aleksandra Fleminga +

V. II wojna światowa K P R D W

Wiadomości

- podaje daty wybuchu II wojny światowej oraz ataku

ZSRR na Polskę +

- wymienia ważne wydarzenia, które rozegrały się

podczas kampanii wrześniowej: obronę półwyspu +

47

Westerplatte, obronę Poczty Polskiej w Gdańsku, bitwę

nad Bzurą

- wyjaśnia znaczenie terminów: kampania wrześniowa,

wojna totalna, internowanie, Korpus Ochrony Pogranicza +

- wie, kim byli: Władysław Raczkiewicz, gen. Władysław Sikorski, gen. Franciszek Kleeberg, mjr Henryk

Dobrzański „Hubal”, Stefan Starzyński

+

- tłumaczy, w jaki sposób współcześnie upamiętnia się

bohaterstwo polskich żołnierzy walczących w kampanii

wrześniowej

+

- podaje daty ataku III Rzeszy na ZSRR oraz agresji

Japonii na Stany Zjednoczone +

- wyjaśnia znaczenie terminów: inwazja, państwa osi,

alianci, koalicja antyhitlerowska, Pearl Harbor +

- wymienia najważniejsze działania wojenne prowadzone w Europie w latach 1940–1942

+

- opowiada o działaniach wojennych prowadzonych na

Dalekim Wschodzie +

- tłumaczy, jakie znaczenie dla współczesnych

Amerykanów ma Pearl Harbor +

- podaje miejsca i daty najważniejszych bitew II wojny światowej, w których brały udział polskie formacje

wojskowe

+

- wyjaśnia, kim byli: gen. Stanisław Sosabowski, gen.

Władysław Anders, gen. Stanisław Maczek, gen. Zygmunt Berling

+

- podaje dokładną datę zakończenia II wojny światowej

w Europie +

- wie, co wydarzyło się w 1945 roku w Hiroszimie i

Nagasaki +

48

- określa, kiedy zakończyła się II wojna światowa na

Dalekim Wschodzie +

- wyjaśnia znaczenie terminów: Polskie Państwo

Podziemne, Armia Krajowa, powstanie warszawskie,

sabotaż, mały sabotaż

+

- rozwija skrót AK +

- opisuje sytuację Polaków na terenach okupowanych

przez III Rzeszę i ZSRR z użyciem terminów: okupacja,

łapanka, getto, robotnicy przymusowi

+

- tłumaczy, czym była zbrodnia wołyńska +

- podaje datę wybuchu powstania warszawskiego +

- wyjaśnia, co wydarzyło się w Katyniu +

- rozumie, dlaczego powstało Muzeum Powstania

Warszawskiego +

- opisuje warunki panujące w gettach w czasie II wojny

światowej +

- wyjaśnia znaczenie terminów: Holokaust, obóz zagłady, Auschwitz-Birkenau

+

- podaje datę wybuchu powstania w getcie warszawskim +

- wie, kim był Janusz Korczak +

- wyjaśnia, na czym polegała działalność „Żegoty” +

- omawia zasługi Ireny Sendlerowej +

- tłumaczy, w jaki sposób upamiętnia się osoby, które pomagały Żydom w czasie II wojny światowej

+

Umiejętności

- umieszcza na osi czasu daty: 1 września 1939 roku, 17

września 1939 roku +

- wskazuje na mapie państwa, które dokonały agresji na

Polskę we wrześniu 1939 roku +

- zaznacza na mapie linię podziału ziem polskich między

Niemcy a ZSRR +

49

- wymienia przyczyny i skutki klęski Polski w kampanii

wrześniowej w 1939 roku +

- opowiada o przebiegu kampanii wrześniowej +

- opisuje na podstawie tekstu źródłowego przygotowania

Polaków do obrony Grodna przed atakiem Armii Czer-wonej

+

- ocenia postawę polskich żołnierzy i cywilów w

pierwszych tygodniach wojny +

- zdobywa informacje o losach swoich przodków w 1939

roku +

- tworzy mapę myśli dotyczącą kampanii wrześniowej +

- wskazuje na mapie państwa, które padły ofiarą

niemieckiej agresji po 1939 roku, oraz kraje będące

sojusznikami III Rzeszy

+

- ocenia, jakie znaczenie dla przebiegu II wojny

światowej miało przyłączenie się Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego do walki po stronie aliantów

+

- zaznacza na osi czasu daty: ataku III Rzeszy na ZSRR,

bitwy pod Kurskiem, inwazji na Normandię, kapitulacji

Niemiec i Japonii

+

- wskazuje na mapie państwa zajęte przez Armię Czerwoną w latach 1944–1945

+

- omawia udział Polaków w walkach na frontach II wojny

światowej +

- opowiada, w jaki sposób współcześnie upamiętnia się

polskich żołnierzy, którzy walczyli podczas II wojny światowej

+

- gromadzi informacje dotyczące 2. Korpusu Polskiego +

- ocenia, czy decyzja Amerykanów o użyciu broni

atomowej była słuszna +

50

- przedstawia historię niedźwiedzia Wojtka +

- zaznacza na osi czasu datę wybuchu powstania

warszawskiego +

- tłumaczy, w jaki sposób społeczeństwo polskie walczyło

z okupantami +

- przedstawia przyczyny i skutki wybuchu powstania warszawskiego

+

- wskazuje na mapie największe getta, hitlerowskie

obozy koncentracyjne oraz miejsca na Wschodzie,

w których zamordowano polskich oficerów

+

- charakteryzuje metody walki, które stosowali Polacy w trakcie powstania warszawskiego

+

- gromadzi informacje o sytuacji w swojej miejscowości w czasie II wojny światowej

+

- opowiada na podstawie tekstu źródłowego, w jaki

sposób ratowano żydowskie dzieci żyjące w gettach +

- wyjaśnia, w jaki sposób Polacy pomagali Żydom w

czasie okupacji +

- ocenia postawy, jakie przyjmowali Polacy wobec losu

Żydów w trakcie II wojny światowej +

- przedstawia sylwetkę Ireny Sendlerowej +

VI. Polska Rzeczpospolita Ludowa K P R D W

Wiadomości

- podaje daty utworzenia NATO i Układu Warszawskiego +

- wyjaśnia znaczenie terminów: Układ Warszawski,

Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (NATO), mur

berliński, wyścig zbrojeń

+

- tłumaczy, czym była zimna wojna +

- wymienia współczesne cele NATO +

- omawia rolę, którą odgrywa Polska w Organizacji Paktu

Północnoatlantyckiego +

51

- wie, co oznacza skrót PRL +

- przedstawia okoliczności objęcia władzy w Polsce przez

komunistów +

- opowiada, w jaki sposób polskie społeczeństwo

uczestniczyło w powojennej odbudowie kraju +

- rozwija skróty: PZPR, UB, MO +

- tłumaczy, jakie były skutki przesiedleń ludności w

Polsce po zakończeniu II wojny światowej +

- podaje datę uchwalenia konstytucji PRL +

- wskazuje wady i zalety życia w Polsce czasów

komunistycznych +

- wyjaśnia, dlaczego rządy panujące w PRL określa się jako dyktaturę partii komunistycznej

+

- wymienia charakterystyczne cechy gospodarki PRL +

- wyjaśnia znaczenie terminu cenzura +

- tłumaczy, dlaczego w historii Polski lata 1944–1956 są

określane jako „czasy stalinowskie” +

- rozumie termin opozycja demokratyczna +

- omawia rolę, jaką odegrał Kościół katolicki w okresie

PRL +

- podaje datę wyboru Karola Wojtyły na papieża +

- wyjaśnia, dlaczego bojowników podziemia

niepodległościowego określa się jako Żołnierzy Wyklętych

+

- podaje daty najważniejszych protestów Polaków

przeciw władzy komunistycznej w latach 1956, 1970,

1976 i 1980

+

- wymienia zasługi kardynała Stefana Wyszyńskiego +

- przedstawia formy oporu Polaków przeciwko

komunistycznej władzy +

52

- prezentuje zasługi Lecha Wałęsy i księdza Jerzego

Popiełuszki dla odzyskania przez Polskę suwerenności +

- podaje datę podpisania porozumień sierpniowych w

Gdańsku +

- wyjaśnia znaczenie terminów: strajk, stan wojenny +

- rozwija skrót SB +

- opisuje warunki życia Polaków w czasie stanu

wojennego +

- omawia działania opozycji demokratycznej z użyciem

określenia walka bez przemocy +

- wymienia postacie i organizacje, które działają współcześnie w obronie praw człowieka

+

Umiejętności

- wskazuje na mapie państwa europejskie, które w

okresie zimnej wojny należały do NATO oraz do Układu

Warszawskiego

+

- wyjaśnia na podstawie tekstu źródłowego, czym była żelazna kurtyna

+

- zaznacza na osi czasu daty: utworzenia NATO,

powstania Układu Warszawskiego oraz budowy muru

berlińskiego

+

- tłumaczy, na czym polegała rywalizacja ZSRR i Stanów Zjednoczonych w okresie zimnej wojny

+

- porównuje mapę współczesnej Europy z mapą

kontynentu europejskiego po 1945 roku +

- wskazuje na mapie granice Polskiej Rzeczypospolitej

Ludowej i wymienia jej sąsiadów +

- porównuje granice II Rzeczypospolitej z granicami PRL +

- umieszcza na osi czasu daty powstania PZPR oraz

uchwalenia konstytucji PRL +

- na podstawie tekstu źródłowego wymienia metody, +

53

które pozwoliły komunistom odnieść zwycięstwo

wyborcze w 1947 roku

- wyjaśnia, z jakimi trudnościami zmagano się podczas

odbudowy Warszawy po 1945 roku +

- opowiada o społeczeństwie PRL z użyciem terminów: likwidacja analfabetyzmu, awans społeczny, cenzura,

ukryte bezrobocie, łamanie praw obywatelskich,

propaganda sukcesu

+

- opisuje życie codzienne mieszkańców PRL na podstawie

relacji osób starszych +

- wskazuje różnice między PRL a współczesną Polską ze

szczególnym uwzględnieniem warunków życia

codziennego

+

- zaznacza na osi czasu daty protestów społecznych w

PRL oraz datę wyboru Karola Wojtyły na papieża +

- porównuje, czym różnią się współczesne strajki od

demonstracji z czasów PRL +

- ocenia, jakie znaczenie dla polskiego społeczeństwo

stanowił wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża +

- na podstawie zebranych informacji przedstawia sylwetkę wybranego żołnierza podziemia

niepodległościowego

+

- omawia przyczyny i skutki powstania NSZZ

„Solidarność” +

- tłumaczy, za jaką działalność jest przyznawana Pokojowa Nagroda Nobla, oraz wyjaśnia, dlaczego Lech

Wałęsa otrzymał to wyróżnienie

+

- charakteryzuje na podstawie tekstu źródłowego

politykę władz komunistycznych wobec opozycji

demokratycznej w Polsce

+

54

- opowiada o działalności papieża Jana Pawła II +

- wymienia przyczyny strajków w 1980 roku +

- wyjaśnia, na czym polegały prześladowania opozycji

demokratycznej w czasach komunistycznych +

- na podstawie zebranych informacji przygotowuje

prezentację dotyczącą księdza Jerzego Popiełuszki +

- proponuje zmiany, jakie należy wprowadzić w szkole w

celu poprawy warunków nauki +

VII. Współczesna Polska K P R D W

Wiadomości

- określa, od kiedy państwo polskie jest nazywane III Rzeczpospolitą

+

- wymienia najważniejsze postanowienia Okrągłego Stołu +

- omawia rolę, jaką odegrał Tadeusz Mazowiecki w

okresie przemian w 1989 roku +

- wyjaśnia, co oznacza termin wolne wybory +

- podaje nazwisko pierwszego prezydenta Polski wybranego w wyborach powszechnych

+

- przedstawia najważniejsze wydarzenia, jakie rozegrały

się w Europie z latach 1989–1992: upadek muru

berlińskiego, zjednoczenie Niemiec, rozpad ZSRR i rozpad Jugosławii

+

- rozumie, że wraz z upadkiem ZSRR zakończyła się

zimna wojna +

- wymienia zmiany, które dokonały się w polskim

szkolnictwie na skutek przeobrażeń politycznych po 1989 roku

+

- tłumaczy, czym był „Jarmark Europa” +

- podaje oficjalną nazwę państwa polskiego +

- określa w przybliżeniu powierzchnię Polski oraz omawia +

55

podział administracyjny kraju

- zna datę uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej

Polskiej +

- tłumaczy, w jakich dziedzinach życia przejawia się

demokratyczny charakter państwa polskiego +

- wymienia najważniejsze organy władzy państwowej w Polsce: prezydenta RP, premiera i Radę Ministrów, Sejm

i Senat, sądy

+

- wyjaśnia znaczenie terminów: konstytucja, wolne

media, wolność słowa, opinia publiczna +

- omawia zadania poszczególnych organów władzy państwowej oraz władz samorządowych

+

- wskazuje, w jaki sposób uczniowie mogą wpływać na

organizację życia szkoły +

- wymienia prezydentów III Rzeczypospolitej +

- tłumaczy, dlaczego sądy w Polsce są niezależne od pozostałych

organów władzy +

- podaje przykłady konkretnych działań podejmowanych

przez samorząd w miejscu swojego zamieszkania +

- określa rodzinę jako podstawową grupę społeczną +

- wymienia uczniowskie prawa i obowiązki +

- wyjaśnia znaczenie terminu prawa człowieka +

- rozumie, w jakim celu powołano urzędy Rzecznika Praw

Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka +

- podaje przykłady instytucji, do których można się

zwrócić w przypadku łamania praw dziecka +

- rozwija skrót ONZ i określa, czym zajmuje się Organizacja Narodów Zjednoczonych

+

- wie, za jakie zasługi przyznaje się Order Uśmiechu +

- wymienia przykłady działań mających na celu ochronę +

56

praw człowieka na świecie

- wskazuje pracę jako jedną z podstawowych form

działalności człowieka +

- podaje przykłady grup społecznych +

- wyjaśnia znaczenie terminów: gospodarka

wolnorynkowa, prywatyzacja, bezrobocie +

- rozumie, że funkcjonowanie społeczeństwa możliwe

jest dzięki odpowiedniemu podziałowi pracy +

- wie, czym są kwalifikacje zawodowe +

- wymienia skutki emigracji zarobkowej Polaków +

- tłumaczy, dlaczego wciąż powstają nowe zawody, a

niektóre zajęcia są coraz rzadziej wykonywane +

- wyjaśnia znaczenie terminu Unia Europejska +

- podaje daty powstania Unii Europejskiej oraz

wstąpienia Polski do tej organizacji +

- tłumaczy, co oznaczają terminy: integracja europejska,

europejska solidarność +

- przedstawia rolę, jaką w procesie integracji

europejskiej odegrał Robert Schuman +

- określa, ile państw należy do Unii Europejskiej +

- omawia działania podejmowane przez państwa

członkowskie UE w celu integracji gospodarczej, rozwoju regionalnego i ochrony środowiska

+

- wyjaśnia, czym była Europejska Wspólnota

Gospodarcza, oraz podaje, w którym roku powstała ta

organizacja

+

- wymienia władców, którzy podejmowali w średniowieczu próby zjednoczenia Europy

+

- przedstawia najważniejsze wydarzenia w procesie

integracji Polski z UE +

57

- podaje przykłady argumentów, które wysuwali

zwolennicy i przeciwnicy wstąpienia Polski do Unii

Europejskiej

+

- określa, jakie znaczenie dla Polaków miało

przystąpienie Rzeczypospolitej do strefy Schengen +

- tłumaczy, w jaki sposób Polska wykorzystuje fundusze

unijne +

Umiejętności

- zaznacza na osi czasu daty: 4 czerwca 1989 roku,

1990 rok, 2 kwietnia 1997 roku +

- ocenia znaczenie wyborów z 4 czerwca 1989 roku w procesie przemian demokratycznych w Polsce

+

- wskazuje na mapie państwa europejskie, które

powstały lub odrodziły się po upadku komunizmu +

- przedstawia przyczyny i skutki obrad Okrągłego Stołu +

- opowiada, jak doszło do powstania „Jarmarku Europa” +

- odnajduje na mapie państwa sąsiadujące z Polską oraz województwo, w którym mieszka

+

- wskazuje fragmenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, które świadczą o demokratycznym charakterze państwa

polskiego +

- omawia na podstawie schematu procedurę powoływania władz samorządowych w Polsce

+

- wymienia problemy miejscowości lub gminy, które są

najistotniejsze z punktu widzenia mieszkańców +

- wyjaśnia, na czym polegają prawa i obowiązki

obywateli RP +

- tłumaczy, jakie są zadania Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka

+

- ocenia, jakie znaczenie miało uchwalenie Powszechnej

deklaracji praw człowieka +

58

- określa znaczenie pracy w życiu człowieka +

- wyjaśnia, na czym polegały reformy gospodarcze w

Polsce po upadku komunizmu +

- omawia role, jakie odgrywają poszczególne grupy

społeczne we współczesnym społeczeństwie +

- wymienia na podstawie informacji uzyskanych z różnych źródeł (np. w trakcie rozmów z osobami

starszymi) najistotniejsze problemy współczesnej Polski

+

- ocenia przemiany gospodarcze po 1989 roku +

- na podstawie infografiki określa, jakie kwalifikacje są

potrzebne do wykonywania różnych zawodów +

- rozpoznaje symbole Unii Europejskiej: flagę i hymn

(„Odę do radości”) +

- zaznacza na osi czasu datę powstania Unii Europejskiej +

- tłumaczy, na czym polega polityka otwartych granic w

Unii Europejskiej +

- opowiada o początkach integracji europejskiej +

- omawia na podstawie mapy etapy poszerzania wspólnoty

europejskiej o kolejne państwa +

- umieszcza na osi czasu datę wstąpienia Polski do Unii

Europejskiej +

- przedstawia przyczyny i skutki wstąpienia Polski do UE +

- opisuje zmiany, jakie dokonały się w Polsce po

przyjęciu do Unii Europejskiej +

- wymienia korzyści oraz obowiązki i ograniczenia

wynikające z członkostwa Polski w Unii Europejskiej +

- ocenia, jak przynależność Polski do UE może wpłynąć na życie młodych ludzi

+

- prezentuje sylwetkę Roberta Schumana +

VIII. Problemy ludzkości K P R D W

59

Wiadomości

- wymienia nowoczesne środki transportu +

- tłumaczy, co oznacza powiedzenie „świat stał się

mniejszy”, oraz wskazuje przyczyny określanego w ten

sposób zjawiska

+

- wyjaśnia znaczenie terminów: podbój kosmosu, lądowanie człowieka na Księżycu, wahadłowiec, sztuczny

satelita, nawigacja GPS

+

- podaje daty najważniejszych wydarzeń związanych z

podbojem kosmosu +

- wie, kim był Jurij Gagarin +

- określa, w jaki sposób katastrofy ekologiczne wpływają na zanieczyszczenie środowiska naturalnego

+

- omawia działania, które są podejmowane w celu

ograniczenia zanieczyszczenia środowiska +

- wymienia korzyści i zagrożenia wynikające z

korzystania z mediów elektronicznych +

- wyjaśnia znaczenie terminów: komputer osobisty,

internet, portale społecznościowe +

- podaje zasady, których powinni przestrzegać

użytkownicy internetu +

- rozumie, czym jest kultura masowa +

- tłumaczy, dlaczego współczesny świat określa się jako „globalną wioskę”

+

- omawia podstawowe problemy krajów Trzeciego Świata +

- podaje przykłady działań podejmowanych przez

organizacje międzynarodowe w celu pomocy

najbiedniejszym krajom

+

- dostrzega różnice dzielące współczesny świat na

bogatą Północ i biedne Południe +

- wymienia nazwy organizacji, które niosą pomoc +

60

mieszkańcom krajów Trzeciego Świata lub działają w

obronie praw człowieka

- podaje przykłady problemów, z którymi borykają się

dzieci mieszkające w państwach biednego Południa +

- wyjaśnia znaczenie terminu wojna lokalna +

- opowiada o tym, co wydarzyło się w Nowym Jorku 11 września 2001 roku

+

- tłumaczy, jakie działania są podejmowane w celu

zapobiegania konfliktom na świecie +

- wskazuje na zagrożenia, jakie dla międzynarodowego

pokoju stwarza terroryzm +

- wymienia przyczyny konfliktu palestyńsko-izraelskiego +

Umiejętności

- zaznacza na osi czasu daty związane z podbojem

kosmosu: lata 1961 i 1969 +

- omawia na podstawie infografiki pozytywne i negatywne

skutki postępu technicznego we współczesnym świecie +

- na podstawie tekstu źródłowego wymienia skutki niszczenia środowiska naturalnego

+

- ocenia wpływ człowieka na środowisko naturalne +

- opowiada, jak wyobraża sobie postęp w technice w

najbliższych latach +

- na podstawie artykułu wymienia argumenty wysuwane

przez osoby twierdzące, że Amerykanie w 1969 roku nie

wylądowali na Księżycu, oraz przez osoby, które są

przekonane o powodzeniu misji Apolla 11, a następnie wyraża własną opinię na omawiany temat

+

- tłumaczy, w jaki sposób wykorzystuje się nowoczesne

technologie w szkołach +

- na podstawie tekstu źródłowego podaje zasady

bezpiecznego korzystania z internetu +

61

- określa wpływ kultury amerykańskiej na życie ludzi na

całym świecie +

- na podstawie własnych obserwacji opisuje metody

wykorzystywane przez media w celu przyciągnięcia

uwagi odbiorców

+

- wskazuje na mapie świata obszary, na których odsetek

ludzi cierpiących głód jest najwyższy, oraz tereny, na

których jest on najniższy

+

- wyjaśnia, z czego wynikają problemy państw biednego

Południa +

- wskazuje formy pomocy udzielanej państwom biednego

Południa, które uważa za najskuteczniejsze +

- na podstawie zebranych informacji opisuje dowolną

akcję przeprowadzoną przez jedną z organizacji

charytatywnych

+

- zaznacza na osi czasu datę ataku terrorystycznego na

USA z 11 września 2001 roku +

- tłumaczy, dlaczego konflikty należy rozwiązywać drogą

dialogu +

- wskazuje na mapie świata regiony, w których wybucha współcześnie najwięcej konfliktów zbrojnych

+

- wyjaśnia na przykładach przyczyny i skutki konfliktów

zbrojnych +

- wskazuje problem współczesnego świata, który uważa

za najważniejszy, a następnie proponuje sposób jego rozwiązania

+

- na podstawie zebranych informacji omawia wybrany

współczesny konflikt zbrojny +

- tłumaczy, jaki wkład w rozwój nowoczesnych

technologii wniósł Steve Jobs +

62

Przyroda klasa VI – „Tajemnice przyrody” – Wydawnictwo Nowa Era

Tytuł

w podręcznik

u

Numer

i temat lekcji

Wymagania

konieczne

(ocena

dopuszczająca)

Wymagania podstawowe

(ocena dostateczna)

Wymagania

rozszerzające

(ocena dobra)

Wymagania dopełniające

(ocena bardzo dobra)

Wymagania

wykraczające

(ocena celująca)

1. O czym

będziemy się

uczyć na

lekcjach

przyrody

w klasie 6?

Uczeń: wymienia zagadnienia, które będą omawiane w klasie 6; wyjaśnia, na czym polega przedmiotowy system oceniania; wymienia

przykładowe sposoby pracy na lekcjach przyrody; prezentuje sposób korzystania z płyty CD

Dział 1. Ziemia częścią Wszechświata

1. Miejsce

Ziemi we

Wszechświecie

2. Miejsce

Ziemi we

Wszechświecie

odczytuje informacje

z kartki z kalendarza

(D); wyjaśnia, czym

jest doba i rok (B);

rozpoznaje na ilustracji twórcę teorii

heliocentrycznej (B)

wyjaśnia, czym są

gwiazdozbiory (B)

omawia najważniejsze

założenia teorii

heliocentrycznej (B)

wskazuje praktyczne

zastosowania wiedzy o

ruchach ciał niebieskich

(B)

prezentuje informacje

o życiu i pracy

Mikołaja Kopernika (D)

2. Układ

Słoneczny

3. Poznajemy

budowę

Układu

Słonecznego

podpisuje

przedstawione na

ilustracji ciała

niebieskie, używając

nazw: gwiazda,

planeta, planeta

karłowata, księżyc,

kometa, planetoida (C)

wskazuje różnice między

planetami a gwiazdami

(C); opisuje wygląd

komety (B)

wymienia w kolejności

planety Układu

Słonecznego,

rozpoczynając od

znajdującej się najbliżej

Słońca (A); rozpoznaje

ciała niebieskie na

podstawie opisu (C);

wyjaśnia, czym są

planetoidy (B)

wymienia typy planet

(planety typu

ziemskiego, planety

olbrzymy i planety

karłowate) (A); wyjaśnia

różnice między

meteorami

a meteorytami (B)

przedstawia ciekawostki

dotyczące poszczególnych

planet Układu

Słonecznego (D)

4. Ziemia – planeta życia

pokazuje na tablicy dydaktycznej Ziemię

i Księżyc (B)

wyjaśnia, dlaczego na Ziemi panują warunki

sprzyjające życiu (B)

wyjaśnia, jaką rolę pełni atmosfera ziemska dla

organizmów żywych (B)

wyjaśnia, dlaczego na Księżycu nie istnieje

życie (B)

przedstawia dodatkowe informacje na temat

Księżyca (D)

63

5. Jak

poznawano

kosmos?

wymienia imię

i nazwisko Polaka,

który odbył podróż

kosmiczną (A)

wymienia narodowości

(lub nazwiska): pierwszego

człowieka w kosmosie

i zdobywców Księżyca (A)

przedstawia na taśmie

chronologicznej historię

badań kosmosu (C);

omawia budowę kosmosu

(B)

wymienia przykłady

praktycznych korzyści,

jakie przynoszą badania

kosmosu (C)

przedstawia współczesne

badania kosmosu,

korzystając z

dodatkowych źródeł

informacji (D)

3. Jak działa

siła grawitacji?

6. Poznajemy

prawo

powszechnego

ciążenia

wyjaśnia, dlaczego

ciała pozbawione

podpory spadają (B);

podaje z własnego

otoczenia przykłady

oddziaływań

grawitacyjnych (B)

wyjaśnia, czym jest siła

przyciągania ziemskiego

(B); wymienia imię

i nazwisko odkrywcy

prawa powszechnego

ciążenia (A)

wyjaśnia, od czego zależy

siła oddziaływania

grawitacyjnego (B)

wyjaśnia znaczenie

terminu pole

grawitacyjne (B);

definiuje prawo

powszechnego ciążenia

(A)

wyjaśnia, czym

spowodowany jest stan

nieważkości na Księżycu

(B)

7. Ciężar i

masa ciała

wyznacza masę kilku

przedmiotów (C)

wyjaśnia znaczenie

terminów: masa i ciężar ciała (A)

wymienia jednostki masy

i ciężaru (A); rozróżnia masę i ciężar ciała (C)

uzasadnia, dlaczego

występują różnice ciężaru tego samego

ciała w zależności od

jego odległości od środka

Ziemi (C)

4. Podsumo-

wanie

8.

Powtórzenie:

„Ziemia

częścią

Wszechświata”

Tematy 1–7

9. Sprawdzian:

„Ziemia

częścią

Wszechświata”

Tematy 1–7

Dział 2. Światło i dźwięk w przyrodzie

1. Światło i zjawiska

świetlne

10. Poznajemy źródła światła

podaje przykłady naturalnych

i sztucznych źródeł

światła (A); wyjaśnia,

dlaczego nie można

dotykać mokrymi

rękami urządzeń elektrycznych, w których płynie prąd

(B)

rysuje prosty obwód elektryczny (C); bada

przewodzenie prądu

przez różne materiały (C)

wyjaśnia, czym jest prąd elektryczny (B)

wyjaśnia znaczenie terminów: przewodniki

prądu elektrycznego

i izolatory prądu

elektrycznego (B);

wymienia przykłady

izolatorów

i przewodników prądu

elektrycznego (A)

omawia zasadę działania bezpieczników (C)

64

11. Prosto-

liniowe

rozchodzenie

się światła

wymienia po 2

przykłady ciał

przezroczystych

i nieprzezroczystych

(B)

wyjaśnia, jak powstaje

cień i półcień (B)

wyjaśnia znaczenie

terminów: cień, półcień

(B)

rysuje schemat zjawiska

zaćmienia Słońca

i Księżyca (C)

przedstawia informacje

dotyczące zaćmienia

Słońca

– daty, zdjęcia (D)

12. Na czym

polega odbicie

i załamanie

światła?

rysuje schemat odbicia

promieni świetlnych

od powierzchni

gładkiej (C);

rozpoznaje na

rysunkach

rozproszenie, odbicie i

załamanie promieni świetlnych (C)

rysuje odbicie promieni

świetlnych od

powierzchni chropowatej

(C); rysuje odchylenie

promienia świetlnego

przy przejściu

z powietrza do wody (C)

wyjaśnia znaczenie

terminów: odbicie

lustrzane światła,

rozproszenie światła (B);

wyjaśnia,

w jakiej sytuacji zachodzi

zjawisko załamania

światła (B)

omawia schemat

powstawania obrazu

pozornego na zwierciadle

(B); wyjaśnia, w jakiej

sytuacji nie zachodzi

zjawisko załamania

światła (B)

wskazuje przyrządy,

w których działaniu

wykorzystano zjawisko

odbicia i załamania

światła (B)

2. Jak widzimy

świat?

13. Światło

białe i światła

barwne

wymienia, na

podstawie obserwacji,

barwy tworzące

światło białe (C);

podaje przykład

występowania

zjawiska

rozszczepienia światła

w przyrodzie (C)

wyjaśnia, co to jest

rozszczepienie światła

(B)

wyjaśnia, co można

zaobserwować w trakcie

przechodzenia światła

białego przez pryzmat (B)

wyjaśnia znaczenie

terminu widmo światła

białego (B)

udowadnia, że światło

białe składa się z wielu

barw widmowych (D)

14. Jak

widzimy

barwy?

wymienia barwy

światła podstawowe

i dopełniające (A); wskazuje na rysunku

elementy budowy oka

ludzkiego (B)

wyjaśnia, dlaczego

niektóre przedmioty są

czarne, a inne białe (B)

omawia sposób

odbierania wrażeń

świetlnych przez oko człowieka (B); wyjaśnia

znaczenie terminu filtr

świetlny (B)

wyjaśnia sposób

odbieranie wrażeń

wzrokowych, posługując się schematycznym

rysunkiem oka ludzkiego

(B)

prezentuje ciekawostki

dotyczące różnic

w sposobie widzenia barw przez zwierzęta (D)

3. Co to jest

dźwięk?

15. Jak

powstaje

dźwięk?

wyjaśnia, jakie ciała

są źródłami dźwięku

(B)

wyjaśnia, w jaki sposób

człowiek odbiera dźwięki

(B)

wyjaśnia, czym jest fala

dźwiękowa (B); wyjaśnia,

co nazywamy długością

fali dźwiękowej (B)

wyjaśnia, co nazywamy

częstotliwością fali (B)

prezentuje ciekawostki

dotyczące sposobów

odbierania dźwięków

przez zwierzęta (D)

65

16. W jaki

sposób

odbieramy

dźwięki?

omawia sposób

rozchodzenia się fal

dźwiękowych

(kierunek, rodzaj

ośrodka) (B);

wskazuje na rysunku

elementy budowy ucha

ludzkiego (B)

wyjaśnia, jak powstaje

echo (B); wymienia

przykłady zwierząt

porozumiewających się

za pomocą

ultradźwięków (A)

na podstawie schematu

omawia sposób odbierania

dźwięków przez ucho

ludzkie (B); wyjaśnia,

czym jest echolokacja (B)

wyjaśnia, czym są

ultradźwięki (B);

wymienia przykłady

wykorzystania

echolokacji przez

człowieka (A)

4. Podsumo-

wanie

17. Powtó-

rzenie:

„Światło i

dźwięk

w przyrodzie”

Tematy 10–16

18. Sprawdzian: „Światło

i dźwięk

w przyrodzie”

Tematy 10–16

Dział 3. Ziemia – nasza planeta

3.1 Położenie geograficzne

1. Kula

ziemska

– kształt i

rozmiary

19. Kształt

i rozmiary kuli

ziemskiej

opisuje kształt Ziemi

(B); wskazuje na

globusie północny

i południowy biegun

geograficzny (A)

wyjaśnia, czym jest

globus (B); odczytuje z

rysunku wymiary Ziemi

(B)

wyjaśnia, czym jest oś

ziemska (B)

wymienia podstawowe

wymiary kuli ziemskiej

(A)

wykonuje model Ziemi np.

z plasteliny w ustalonej

przez siebie skali (D)

2. Pole

magnetyczne

Ziemi

20. Poznajemy

oddziaływania

magnetyczne

wymienia przykłady

ciał przyciąganych

przez magnes (A);

wymienia przykłady

zastosowania igły magnetycznej, np.

busola, kompas (A)

rysuje linie sił pola

magnetycznego (C);

wymienia przykłady

magnesów naturalnych

(A); pokazuje na globusie (w

przybliżeniu) bieguny

magnetyczne Ziemi (C)

wyjaśnia, co to jest pole

magnetyczne (B);

wyjaśnia znaczenie

terminów: bieguny

jednoimienne i bieguny różnoimienne

(B); wykazuje za pomocą

kompasu istnienie pola

magnetycznego Ziemi (C)

wyjaśnia położenie

biegunów

geograficznych i

magnetycznych na kuli

ziemskiej (B)

wyjaśnia, dlaczego Ziemia

jest wielkim magnesem,

wykorzystując wiadomości

na temat budowy jej wnętrza

(B)

66

3. Jak określić

położenie

punktu na kuli

ziemskiej?

21. Czym jest

siatka

geograficzna,

a czym

kartograficzna

?

pokazuje na mapie

i globusie: południki,

równoleżniki, równik

(C); określa kierunki

świata na mapie (C)

wyjaśnia znaczenie

terminu siatka

geograficzna i siatka

kartograficzna (B)

wyjaśnia, czym różni się

równik od pozostałych

równoleżników (B)

omawia różnice między

południkami

i równoleżnikami (C)

określa (stosując stopnie

i minuty) położenie geogra-

ficzne dowolnego punktu na

mapie (D)

22. Co to są

współrzędne

geograficzne?

nazywa współrzędne

geograficzne (A);

zaznacza na rysunku

globusa półkule:

wschodnią, zachodnią,

północną i południową

(C)

wyjaśnia, co to jest układ

współrzędnych

geograficznych (B);

wymienia jednostki

określania

współrzędnych (A)

określa półkule, na

których położone są

wybrane kontynenty,

państwa, miasta

wyjaśnia, do czego

wykorzystuje się

określanie

współrzędnych

geograficznych (B)

23. Określamy szerokość

geograficzną

zaznacza na mapie lub globusie punkty

o jednakowej

szerokości

geograficznej (C)

zaznacza punkty o warto-ściach najmniejszych

i największych

szerokości

geograficznych (C);

wskazuje na mapie

obszary, które mają

szerokość geograficzną

północną, szerokość

geograficzną południową

(B)

określa na globusie i na mapie szerokość geo-

graficzną wybranych

miejscowości (C)

odczytuje na mapie (w przybliżeniu)

szerokość geograficzną

swojego miejsca

zamieszkania (C);

określa szerokość

geograficzną wybranych

punktów na różnych

kontynentach (D)

24. Określamy

długość geograficzną

zaznacza na mapie lub

globusie punkty o jednakowej długości

geograficznej (C)

zaznacza na mapie

punkty o długości geograficznej 0°, 180°

(C); wskazuje na mapie

lub globusie obszary,

które mają długość

geograficzną wschodnią

i zachodnią (B)

określa na globusie lub

mapie długość geograficzną wybranych

miejscowości na kuli

ziemskiej (C)

odczytuje w przybliżeniu

długość geograficzną swojego miejsca

zamieszkania (C);

określa na mapie lub

globusie długość

geograficzną wybranych

punktów na różnych

kontynentach (D)

25, 26.

Ćwiczy-my

określanie

współrzędnych

geograficznych

określa na mapie

przynajmniej

1 współrzędną

geograficzną (D)

określa na mapie

współrzędne

geograficzne punktów

położonych na tej samej

półkuli (D)

określa na mapie lub

globusie współrzędne

geograficzne dowolnego

punktu (D)

odszukuje punkt na

mapie, mając dane jego

współrzędne

geograficzne (D)

27. Tematy 19–26

67

Sprawdzian:

„Położenie

geograficzne”

3.2 Ruchy Ziemi. Królestwo zwierząt. Odkrycia geograficzne

4. Ruch

obrotowy

Ziemi

28. Ruch

obrotowy Ziemi

wyjaśnia, dlaczego na

Ziemi następują po

sobie dzień i noc (B);

określa, gdzie

wcześniej wschodzi

Słońce względem

danego punktu na kuli

ziemskiej (C)

zaznacza na rysunku lub

demonstruje na globusie

kierunek ruchu

obrotowego Ziemi (C)

omawia wpływ ruchu

obrotowego Ziemi na

życie ludzi i innych

organizmów (C)

wyjaśnia, dlaczego

istnieją różnice czasu na

Ziemi (B)

posługuje się strefami

czasowymi do obliczania

różnic czasu na kuli

ziemskiej (B)

5. Krążenie

Ziemi wokół Słońca

29. Ruch

obiegowy Ziemi wokół

Słońca

podaje, ile czasu trwa

obieg Ziemi wokół Słońca po orbicie (A)

podpisuje datami

długości łuków dziennych, które Słońce

zatacza nad

widnokręgiem w różnych

porach roku na

szerokości geograficznej

Warszawy (C)

omawia skutki nachylenia

osi ziemskiej (C)

uzasadnia, od czego

zależą zmiany dopływu energii słonecznej w

ciągu roku (C)

wyjaśnia wpływ

zróżnicowania oświetlenia Ziemi przez Słońce na

życie organizmów

i gospodarkę człowieka

(B); spośród 2 wybranych

miast wskazuje miasto, w

którym Słońce wzejdzie

lub zajdzie wcześniej (C) 30.

Oświetlenie

Ziemi przez

Słońce

w poszcze-

gólnych porach roku

wymienia daty

rozpoczęcia

kalendarzowych pór

roku (A)

opisuje oświetlenie

Ziemi przez Słońce w

dniach równonocy, na

podstawie planigloby (C)

opisuje, na podstawie

planiglobów, oświetlenie

Ziemi przez Słońce

w dniach tzw. przesileń

(C)

wyjaśnia, posługując się

schematem, dlaczego na

obszarach podbieguno-

wych trwa noc polarna

i dzień polarny (C)

31. Strefy

oświetlenia

Ziemi przez

Słońce

wskazuje na globusie

i na mapie zwrotniki

Raka i Koziorożca,

równik i koła

podbiegunowe (C)

podpisuje na mapie

świata strefy oświetlenia

Ziemi (C)

charakteryzuje

poszczególne strefy

oświetlenia Ziemi (C)

uzasadnia związek stref

oświetlenia Ziemi

z występowaniem pór

roku (D)

6. Kontynenty

i oceany

32. Poznajemy

kontynenty

i oceany Ziemi

wymienia nazwy

kontynentów na kuli

ziemskiej (A);

wymienia nazwy

przynajmniej 3

wyjaśnia znaczenie

terminu wszechocean

(B); nazywa 5 oceanów

(A); wskazuje na mapie

położenie wymienionych

wymienia poznane typy

mórz (A); wskazuje na

mapie poszczególne typy

mórz (C); wymienia

nazwy kontynentów

charakteryzuje

poszczególne typy mórz

(C); wymienia nazwy

oceanów według

zajmowanej powierzchni,

przygotowuje diagramy

słupkowe pokazujące

wielkość powierzchni

poszczególnych

kontynentów i oceanów

68

oceanów, korzystając

z mapy (A); wskazuje

na mapie położenie

kontynentów (C)

oceanów (C); wyjaśnia,

które części oceanów

nazywamy morzami (B)

według rozmiaru

powierzchni,

rozpoczynając od

największego (A)

rozpoczynając od

największego (A)

(D)

7. Podróże

i odkrycia

geograficzne

33. Podróże

i odkrycia

geograficzne

wymienia imiona

i nazwiska

przynajmniej 3

podróżników, którzy

dokonali istotnych

odkryć geograficznych

do XX w. (A); omawia

odkrycie Krzysztofa

Kolumba (A); wymienia

przynajmniej 3

odkrycia XX w. (A)

zaznacza na mapie trasa

wyprawy morskiej

Ferdynanda Magellana

(A);wymienia sposoby

badania dna

oceanicznego w XX w.

(A)

wymienia przyczyny

wielkich odkryć

geograficznych (A);

wymienia odkrycia

polskich podróżników–

badaczy (B)

opowiada o podróżach

Jamesa Cooka (A);

wymienia dokonania

wielkich odkrywców (B);

zaznacza na mapie świata

obszary, które poznawali

polscy podróżnicy badacze

(D)

prezentuje wystawę pt.

„Wielcy odkrywcy” (D)

8. Historia

życia na Ziemi

34. Historia

życia na Ziemi

odczytuje informacje

ze schematu

przedstawiającego

historię życia na

Ziemi,

zamieszczonego na s.

76

w podręczniku (D)

opowiada historię życia

na Ziemi na podstawie

schematu

zamieszczonego na s. 76

w podręczniku (D)

charakteryzuje

wydarzenia, które

wpłynęły na liczbę

i rozmieszczenie

gatunków na Ziemi (C)

wymienia przykłady

skamieniałości, które

badają paleontolodzy (A)

prezentuje informacje

o odkryciach

paleontologicznych na

terenie Polski (D)

9. W

królestwie zwierząt

35. Jak są

zbudowane komórki

zwierząt?

rysuje schemat komórki

zwierzęcej na podstawie obserwacji

mikroskopowej (D)

podpisuje na rysunku

elementy budowy komórki zwierzęcej (C)

omawia rolę

poszczególnych struktur komórkowych (B)

porównuje budowę

komórki zwierzęcej z budową komórki

roślinnej i grzyba (D)

przedstawia w dowolnej

formie różnorodność kształtów komórek

zwierzęcych (D)

36.

Klasyfikacja

zwierząt

wymienia po 3

przykłady zwierząt

bezkręgowych

i kręgowych (A)

wyjaśnia, czym

zwierzęta bezkręgowe

różnią się od zwierząt

kręgowych (B)

wymienia hierarchicznie

jednostki systematyczne

w obrębie królestwa

zwierząt (A)

wyjaśnia zasadę

nazywania gatunków

zwierząt (B)

przedstawia w postaci

graficznej różne gatunki

należące do rodzaju kot

(D); wyjaśnia, co to są

odmiany człowieka (B)

69

10. Podsumo-

wanie

37. Powtó-

rzenie: „Ruchy

Ziemi.

Królestwo

zwierząt.

Odkrycia

geograficzne”

Tematy 28−36

38.

Sprawdzian:

„Ruchy Ziemi.

Królestwo

zwierząt. Odkrycia

geograficzne”

Tematy 28−36

Dział 4. Życie w wodzie

4.1 Ukształtowanie dna mórz i ruch wody morskiej

1. Czynniki

wpływające na

warunki życia

w morzu

39. Poznajemy

czynniki

warunkujące

życie w morzu

wymienia czynniki

wpływające na życie

w morzu (A);

zaznacza na mapie

świata oceany, morza

(C)

odczytuje z wykresu

zawartość soli we

wskazanych morzach

(C); wyjaśnia, dlaczego

w morzu na głębokość

poniżej 100 metrów nie

dociera promieniowanie

słoneczne (B)

wyjaśnia, od czego zależy

przezroczystość i barwa

wody morskiej (B)

analizuje mapę świata

zamieszczoną

w podręczniku,

przedstawiającą rozkład

temperatur wód

powierzchniowych

oceanów (D)

prezentuje informacje na

temat Morza Martwego

(D)

2. Ukształto-

wanie dna

morskiego

40. Jak

ukształtowane

jest dno morskie?

wskazuje na rysunku

elementy ukształtowania

dna oceanicznego: szelf, podmorski grzbiet

górski, rów oceaniczny

(C); pokazuje na mapie

po 1 z wymienionych

form dna oceanicznego

(C)

omawia warunki

panujące na szelfie (B)

wyjaśnia, co to jest szelf

(B); opisuje rafę koralową

(B)

wyjaśnia, jak powstały

Hawaje (B); wskazuje na

mapie świata podmorskie grzbiety górskie, rowy

oceaniczne (C)

prezentuje informacje na

temat Wielkiej Rafy

Koralowej (np. w formie gazetki, wystawy,

prezentacji) (D)

3. Ruch wody

morskiej

41. Jak

powstają fale

morskie?

zaznacza na rysunku

grzbiet i dolinę fali

(B)

podpisuje na rysunku

długość i wysokość fali

(B)

wymienia przyczyny

ruchu wód (A)

wyjaśnia, co to są

przypływy i odpływy (B)

przedstawia informacje na

temat tsunami (D)

70

42. Jak płyną

prądy morskie?

pokazuje na mapie 2

prądy morskie (C)

wyjaśnia, jak powstają

prądy morskie (B);

pokazuje na mapie skąd

i dokąd płynie Prąd

Zatokowy (B)

zaznacza na mapie

kierunki pływu prądów

ciepłych

i zimnych (C)

na przykładzie Prądu

Zatokowego wyjaśnia,

wpływ prądów morskich

na temperaturę powietrza

(B)

43.

Sprawdzian:

„Ukształtowan

ie dna mórz

i ruch wody

morskiej”

Tematy 39−42

4.2 Życie w morzach i oceanach. Znaczenie oceanów

4. Życie

w morzach i oceanach

44. Poznajemy

strefy życia w morzach

i oceanach

wymienia nazwy stref

życia w morzu (A); omawia budowę

pełzaka na

schematycznym

rysunku (B)

omawia warunki świetlne

panujące w poszczególnych

strefach morza lub

oceanu (B); wyjaśnia

znaczenie pojęcia

plankton (B)

wymienia grupy

organizmów roślinnych i zwierzęcych żyjących w

morzach (A)

omawia czynności

życiowe morskich organizmów

jednokomórkowych (B)

prezentuje w formie

gazetki, wystawki lub mapy myślowej

informacje na temat życia

w morzach

i oceanach (D)

45. Poznajemy

parzydełkowce

morskie

wskazuje 2 różnice

mię-dzy polipem i

meduzą (C);

rozpoznaje na

ilustracjach

przynajmniej 2

morskie parzydełkowce (C)

rysuje schematycznie

meduzę i polipa (C);

omawia budowę meduzy

(B); opisuje budowę

koralowców (C)

charakteryzuje koralowce

(C)

uzasadnia przynależność

chełbi, koralowców

i ukwiała do parzydeł-

kowców (B); wskazuje

na mapie świata obszary

występowania raf

koralowych (D)

46. Poznajemy

morskie

stawonogi

i mięczaki

podpisuje na rysunku

części ciała homara

(C); rozpoznaje na

ilustracji przynajmniej

2 gatunki morskich

stawonogów (C);

odróżnia ślimaki od

małży (C)

wyjaśnia znaczenie

pojęcia stawonogi (B);

omawia budowę

stawonogów na

przykładzie homara (B);

omawia budowę małży

(B)

wyjaśnia znaczenie

pojęcia linienie (B);

wyjaśnia rolę małży

w oczyszczaniu wody (C)

omawia sposoby

poruszania się morskich

stawonogów (B);

przedstawia

różnorodność morskich

mięczaków (B)

71

47. Poznajemy

morskie

zwierzęta

kręgowe

omawia na podstawie

ilustracji budowę

zewnętrzną ryby (B);

omawia sposób

rozmnażania się ryb

(B); wymienia

przynajmniej 2

przykłady ssaków

żyjących w morzach

i oceanach (A)

wymienia

przystosowania w

budowie zewnętrznej ryb

do życia w wodzie (A);

omawia sposób

oddychania morskich

ssaków (B); wyjaśnia

znaczenie terminu

zwierzęta zmiennocieplne

(B)

omawia sposób

oddychania ryb (B);

wymienia cechy ssaków

żyjących w morzach

i oceanach (A)

omawia przykładowe

przystosowania ryb do

życia w strefie dennej

i głębinowej mórz

i oceanów (B)

5. Znaczenie

oceanów

48. Jakie

znaczenie mają

oceany?

wymienia korzyści,

jakie człowiek czerpie

z oceanów (B); wskazuje na mapie

przynajmniej 2

obszary występowania

podmorskich złóż ropy

naftowej (C)

omawia sposoby

uzyskiwania soli z wody

morskiej (B); wyjaśnia, dlaczego ludzie chętnie

wypoczywają nad

morzem (B)

uzasadnia, że oceany

stanowią źródło

pożywienia dla ludzi (D); wyjaśnia znaczenie

pojęcia akwakultura (B)

omawia rolę oceanów

jako szlaków

transportowych (B)

prezentuje zagrożenia wód

oceanicznych będące

skutkiem działalności człowieka (C)

49. Sprawdzian:

„Życie

w morzach

i oceanach.

Znaczenie

oceanów”

Tematy 44−48

4.3 Życie w jeziorze

6. Życie

w jeziorze

50. Poznajemy

jednokomórko-we organizmy

żyjące

w jeziorze

wymienia strefy życia

w jeziorze (A); rysuje schematycznie panto-

felka na podstawie

obserwacji mikroskop-

powej (C); wymienia

nazwy organizmów

cudzożywnych żyjących

w jeziorze (A); zaznacza

na schematycznym

rysunku narząd ruchu

pantofelka (C)

omawia rolę organizmów

samożywnych żyjących w jeziorze (B); pokazuje

na planszy części ciała

pantofelka (B)

charakteryzuje

poszczególne strefy jeziora (B); wyjaśnia rolę

wodniczek tętniących

u słodkowodnych

protistów

zwierzęcopodobnych

(pierwotniaków) (B)

porównuje budowę

i sposób poruszania się poznanych

słodkowodnych

protistów zwierzęco-

podobnych

(pierwotniaków) (D)

prezentuje mapę myślową

pt. „Życie w jeziorze”; wymienia zagrożenia

jezior będące skutkiem

działalności człowieka (C)

72

51. Jakie

zwierzęta żyją

w jeziorze?

rysuje schematycznie

stułbię (B); rozpoznaje

na ilustracjach

przynajmniej 3

gatunki zwierząt

żyjących

w jeziorze (B); rozpo-

znaje na ilustracjach

przynajmniej 3

gatunki ryb żyjących

w jeziorze (B)

wymienia źródła

pokarmu dla pijawki

(A); charakteryzuje

przedsta-wicieli

skorupiaków żyjących w

jeziorze (C); wymienia

części ciała raka (A);

wymienia przedsta-

wicieli mięczaków

żyjących w jeziorze (A);

wymienia przykłady ryb

drapieżnych i roślinożernych

występujących w

jeziorze (A)

omawia budowę pijawki

(B); przyporządkowuje

poznane gatunki ryb do

poszczególnych stref życia

w jeziorze (C); rozpoznaje

na ilustracjach wybrane

gatunki zwierząt żyjących

w jeziorze (C)

porównuje budowę stułbi

z budową chełbi (D);

omawia środowisko i

tryb życia raka

stawowego (B);

charakteryzuje sposób

oddychania mięczaków

słodkowodnych (B)

7. Podsumo-

wanie

52. Powtó-

rzenie: „Życie

w jeziorze”

Tematy 50−51

53.

Sprawdzian: „Życie w

jeziorze”

Tematy 50−51

Dział 5. Życie w środowisku lądowym

5.1 Zwierzęta bezkręgowe i kręgowe wodno-lądowe

1. Małe

zwierzęta

bezkręgowe

54. Poznajemy

pierścienice

lądowe

wyjaśnia znaczenie

pojęcia zwierzęta

bezkręgowe (B);

opisuje budowę

dżdżownicy (B);

omawia znaczenie

dżdżownic w

przyrodzie (B)

omawia przystosowania

dżdżownicy do życia

w glebie (B)

wyjaśnia, jaką funkcję pełni

śluz, którym pokryte jest

ciało dżdżownicy (B)

omawia sposób

rozmnażania się

dżdżownicy (B)

omawia rolę dżdżownic

w tworzeniu próchnicy (B)

73

55. Poznajemy

budowę

owadów

podpisuje na rysunku

części ciała owada (C)

omawia budowę owada

na podstawie planszy (C)

wyjaśnia znaczenie pojęcia

stawonogi (B);

charakteryzuje typy

aparatów gębowych

owadów (C)

analizuje zróżnicowanie

budowy zewnętrznej

owadów (D)

prezentuje informacje na

temat owadów

społecznych (D)

56. Jak

rozmnażają się

owady?

wymienia 3 przykłady

owadów, w których

rozwoju występuje

larwa (C); wymienia

po 3 przykłady

pożytecznych

owadów

i owadów będących szkodnikami dla

człowieka (C)

omawia rozwój owadów

na przykładzie motyla

(C)

wyjaśnia znaczenie pojęcia

przeobrażenie (B)

porównuje rozwój

motyla

i pasikonika (D)

omawia rolę owadów

w walce biologicznej

z owadami będącymi

szkodnikami (C)

57. Pajęczaki

i mięczaki

żyjące na

lądzie

wymienia przykłady

pajęczaków i

ślimaków lądowych

(A); wymienia

miejsca, w których

mogą występować

kleszcze (A);

wymienia

przedstawicieli

ślimaków lądowych (A)

wymienia części ciała

pająka, wskazując je na

planszy (C); omawia

funkcję muszli ślimaka

winniczka (B)

charakteryzuje

przedstawicieli pajęczaków

(C);omawia budowę

i przystosowania ślimaka

winniczka do życia na

lądzie (B); omawia sposób

poruszania się ślimaka (B)

wyjaśnia, w jaki sposób

pająk zdobywa pokarm

(B); omawia sposób

rozmnażania się

ślimaków (B)

prezentuje ciekawostki na

temat pajęczaków (D)

2. Płazy

– kręgowce

wodno-lądowe

58. Jak płazy

przystosowały

się do życia w

wodzie i na

lądzie?

wyjaśnia, dlaczego

płazy zalicza się do

zwierząt wodno-

-lądowych (B)

wymienia cechy

budowy płazów

przystosowujące je do

życia w 2 środowiskach

(C)

omawia etapy rozwoju żaby

(B)

omawia cechy budowy

płazów przystosowujące

je do życia w 2

środowiskach (B);

porównuje budowę

i czynności życiowe

kijanek i dorosłych żab

(C)

omawia sposób

zdobywania pokarmu

przez żabę (B)

59. Poznajemy

innych

przedstawicieli

płazów

wymienia

przedstawicieli płazów

(A); odróżnia ropuchę

od innych płazów (B)

klasyfikuje płazy na

bezogonowe i ogoniaste

(C)

charakteryzuje wybranych

przedstawicieli płazów (C)

rozpoznaje omawiane

płazy (C); klasyfikuje

płazy, podając ich

charakterystyczne cechy

(C)

przygotuje ciekawostki na

temat płazów żyjących na

innych kontynentach (D)

74

60.

Sprawdzian:

„Zwierzęta

bezkręgowe

i kręgowe

wodno-

-lądowe”

Tematy 54−59

5.2 Zwierzęta kręgowe: gady, ptaki, ssaki

3. Gady

– kręgowce,

które opano-

wały ląd

61. Jak gady

przystosowały

się do życia na

lądzie?

wymienia części ciała

jaszczurki (A)

omawia budowę

jaszczur-ki na

schematycznym

rysunku (B)

wymienia cechy gadów

przystosowujące je do życia

na lądzie (A)

porównuje budowę

płazów i gadów (C)

przedstawia informacje na

temat gadów wymarłych

(D)

62. Poznajemy

przedstawicieli gadów

przyporządkowuje, na

podstawie opisu, przedstawicieli gadów

do poszczególnych

grup systematycznych

(C); wymienia na

podstawie ilustracji

cechy różniące żmiję

zygzakowatą od

zaskrońca

zwyczajnego (C)

omawia wybraną grupę

gadów (B); wymienia przynajmniej 3 gatunki

gadów żyjących

w Polsce (A)

wymienia gady żyjące

w Polsce (A); omawia sposób zdobywania

pokarmu przez węże (B)

charakteryzuje poznane

grupy gadów (C)

prezentuje informacje na

temat gadów żyjących w Polsce (D)

4. Ptaki

– latające

kręgowce

63. Jak ptaki

przystosowały

się do lotu?

wymienia

przynajmniej 3 cechy

budowy przystosowujące ptaki

do lotu (A)

wyjaśnia znaczenie

pojęcia zwierzęta

stałocieplne (B); omawia rolę piór

u ptaków (A); wymienia

elementy budowy pióra

(A)

wymienia przystosowania

ptaków do lotu (A)

rozróżnia rodzaje piór

(C); dowodzi, dlaczego

ptaki mają bardzo dobrze rozwinięty układ

oddechowy (D)

prezentuje informacje na

temat ptaków

nieposiadających zdolności latania (D)

75

64. Różnoro-

dność ptaków

wymienia

charakterysty-czne

cechy ptaków

drapieżnych (A);

wymienia 2 przykłady

ptaków, które opiekują

się potomstwem (A);

wymienia 2 przykłady

ptaków odlatujących

i przylatujących na

zimę do Polski oraz

mieszkających w Polsce cały rok (A)

wyjaśnia znaczenie

pojęć: gniazdowniki,

zagniazdowniki (B);

wymienia charaktery-

styczne cechy ptaków

brodzących (A)

omawia rozwój ptaka (B);

wymienia przykłady

gniazdowników

i zagniazdowników (A)

charakteryzuje

poszczególne grupy

ptaków (C); wymienia

przykłady ptaków

odlatujących zimą z

Polski, przylatujących

na zimę do Polski oraz

mieszkających w Polsce

cały rok (A)

omawia, na czym polega

pasożytnictwo lęgowe (B)

5. Ssaki

– kręgowce

karmiące

młode

mlekiem

65. Poznajemy

ssaki

przyporządkowuje

ssaki do środowiska,

w którym żyją (C);

omawia budowę

zewnętrzną ssaka (A)

omawia

przystosowania,

występujące w budowie

kończyn ssaków do

życia w różnych

środowiskach (C);

wymienia

charakterystyczne

cechy ssaków (A)

wymienia wytwory skóry

ssaków (A)

omawia sposób

rozmnażania się ssaków

(B)

wyjaśnia, dlaczego

niektóre ssaki zaraz po

urodzeniu są zdolne do

samodzielnego

funkcjonowania, a inne

wymagają opieki matki

(D)

6. Podsumo-

wanie

66. Powtó-

rzenie:

„Zwierzęta kręgowe: gady,

ptaki, ssaki”

Tematy 61−65

67.

Sprawdzian:

„Zwierzęta

kręgowe: gady,

ptaki, ssaki”

Tematy 61−65

Dział 6. Krajobrazy Ziemi

6.1 Krajobrazy: wilgotnych lasów równikowych, sawann, pustyń gorących

1. Od pogody 68. Od pogody wymienia sposoby wyjaśnia znaczenie wyjaśnia znaczenie porównuje klimat przedstawia informacje na

76

do klimatu do klimatu obserwacji i pomiaru

poszczególnych

składników pogody

(B)

pojęcia pogoda (B);

wymienia dane liczbowe

stosowane do opisania

klimatu (A); oblicza

średnią temperaturę

powietrza na podstawie

danych w tabeli lub

wykresu klimatycznego

(C)

pojęcia klimat (B);

odczytuje informacje

z wykresów

klimatycznych (C);

odczytuje z wykresu

klimatycznego średnią

temperaturę powietrza

sumę opadów

atmosferycznych

w poszczególnych

miesiącach w Warszawie

(C)

Warszawy i Bamako na

podstawie wykresów

klimatycznych (C);

charakteryzuje

zmienność pogody w

Polsce na podstawie

napływających mas

powietrza (C)

temat tych dziedzin życia,

w których istotną rolę

odgrywają informacje

pogodowe (D)

2. Strefy krajobrazowe

69. Poznajemy strefy

krajobrazowe

wskazuje na mapie i omawia strefy

krajobrazowe

występujące na terenie

Europy (C)

wskazuje na mapie świata strefy

krajobrazowe (C)

wymienia składniki krajobrazu (A); wyjaśnia,

dlaczego na Ziemi istnieją

strefy krajobrazowe (B)

omawia wpływ odległości od oceanu na

klimat obszarów

leżących na tej samej

szerokości geograficznej

(B)

przedstawia informacje na temat gatunków

endemicznych (roślin

i zwierząt) występujących

w wybranych strefach

krajobrazowych (D)

3. Wilgotne

lasy

równikowe

– strefa bez

pór roku

70. Poznajemy

klimat

i roślinność

wilgotnego

lasu

równikowego

wymienia 2 cechy

klimatu strefy

wilgotnych lasów

równikowych (A);

wymienia 2 gatunki

roślin wilgotnych

lasów równikowych (A)

wskazuje na mapie strefę

wilgotnych lasów

równikowych (C)

omawia, jak powstają

deszcze zenitalne (B);

odczytuje z wykresu

przebieg temperatury

powietrza i opadów

atmosferycznych

w poszczególnych miesiącach na obszarze

wilgotnego lasu

równikowego (C)

opisuje strukturę

wilgotnego lasu

równikowego (B);

wyjaśnia, co to są epifity

(B)

przedstawia informacje na

temat wilgotnych lasów

równikowych w kategorii

„naj” (np. największe

rośliny, najmniejsze

rośliny, itp.) (D)

71. Zwierzęta wilgotnych

lasów

równikowych

wymienia kilka (4–5) gatunków zwierząt

żyjących w wilgotnych

lasach równikowych

(B)

rozpoznaje wybrane zwierzęta wilgotnych

lasów równikowych (C)

omawia przystosowania zwierząt do życia w strefie

wilgotnych lasów

równikowych (B)

omawia rolę owadów żyjących w wilgotnych

lasach równikowych (B)

przedstawia poglądy przemysłowców

i ekologów dotyczące

wykorzystywania zasobów

wilgotnych lasów

równikowych (D)

77

72. Jak

człowiek

gospodaruje

w wilgotnych

lasach

równikowych?

wymienia przykłady

roślin uprawianych

w strefie wilgotnych

lasów równikowych

(A)

opisuje zajęcia

Pigmejów, Papuasów,

Indian żyjących w

wilgotnych lasach

równikowych (A)

wyjaśnia znaczenie

pojęcia plantacja (B);

wymienia przykłady roślin

uprawianych na

plantacjach na terenie

wilgotnych lasów

równikowych (A)

wymienia przyczyny

zmniejszania się

powierzchni wilgotnych

lasów równikowych (A);

przewiduje skutki

zmniejszania się

powierzchni wilgotnych

lasów równikowych (D)

4. Dwie pory

roku w strefie

sawann

73. Poznajemy

klimat

i roślinność

sawanny

afrykańskiej

wymienia pory roku

w strefie sawann (A);

wymienia 3 gatunki

roślin, które

spotykamy w strefie sawann (A)

odczytuje z wykresu

klimatycznego lub tabeli

przebieg temperatury

powietrza w porze

deszczowej na sawannie (C); wymienia 2 gatunki

drzew sawann (A)

wskazuje na mapie strefę

sawann (C); omawia

przystosowania roślin do 2

pór roku w strefie sawann

(B); odczytuje z wykresu klimatycznego

lub tabeli przebieg

temperatury powietrza i

opadów atmosferycznych

w poszczególnych

miesiącach pory suchej i

deszczowej (C)

omawia, jak zmienia się

krajobraz sawann między

równikiem

a zwrotnikiem Raka (B);

porównuje roślinność sawann

i wilgotnych lasów

równikowych (C)

przedstawia informacje na

temat zależności, jakie

występują między

roślinami a zwierzętami i

mechaniz-mów obronnych roślin (inne niż podane w

podręczniku)

w strefie sawann (D)

74. Poznajemy

zwierzęta

i warunki życia

ludzi w strefie

sawann

rozpoznaje gatunki

zwierząt żyjących

w strefie sawann (C)

wymienia sposoby

ochrony zwierząt

roślinożernych przed

drapieżnikami (A)

wymienia cechy

przeżuwaczy (A); omawia

sposób uprawy pól w

strefie sawann (B)

omawia wpływ klimatu

na życie ludzi

mieszkających

w Sahelu (B)

5. Całoroczna susza w strefie

pustyń

gorących

75. Poznajemy strefę pustyń

gorących

wskazuje na mapie Saharę (C)

wymienia charaktery-styczne cechy pustyni

(A); wymienia rodzaje

pustyń (A); odczytuje

z wykresu klimatycznego

roczny przebieg

temperatury powietrza

w strefie pustyń

gorących (C)

wyjaśnia znaczenie pojęcia półpustynie (B);

opisuje poszczególne

rodzaje pustyń (B);

odczytuje

z wykresu klimatycznego

lub tabeli roczny przebieg

temperatury powietrza

i ilość opadów

atmosferycz-nychw strefie

pustyń gorących (C)

wskazuje na mapie Afryki uedy (C);

porównuje poszczególne

rodzaje pustyń gorących

(C)

przedstawia w formie graficznej informacje na

temat pustyń gorących na

świecie, uwzględniające

ich położenie, obszar,

bogactwa mineralne (D)

78

76. Życie

i mieszkańcy

pustyń

gorących

wymienia po 2 gatunki

roślin i zwierząt

żyjących w strefie

pustyń gorących (A);

wymienia zajęcia

Beduinów (A)

wymienia

przystosowania

wielbłąda do życia

w strefie pustyń

gorących (A); wyjaśnia

znaczenie pojęcia oaza

(B); wymienia główne

uprawy w oazach (A)

wymienia przystosowania

zwierząt do życia na

pustyni (A); porównuje

sposób uprawy roli

w dolinie Nilu

w czasach dawnych

i obecnie (C)

omawia przystosowania

roślin do życia w strefie

pustyń gorących (B);

omawia, jak odkrycie

ropy naftowej wpłynęło

na zmianę życia

mieszkańców pustyń

gorących (B)

77. Sprawdzian:

„Krajobrazy:

wilgotnych

lasów

równikowych, sawann, pustyń

gorących”

Tematy 68−76

6.2 Krajobrazy: śródziemnomorski, lasów liściastych, stepów, tajgi

6. Upalne

i suche lato

w strefie

śródziemnomo

r-skiej

78. Klimat,

roślinność

i zwierzęta

strefy

śródziemnomo

r-skiej

wskazuje na mapie

strefę śródziemno-

morską (C);

charakteryzuje opady

w strefie

śródziemnomorskiej

na podstawie wykresu

(C); wymienia 3

gatunki roślin

występujących w strefie śródziemno-

morskiej (A)

opisuje, korzystając

z wykresu, klimat

śródziemnomorski (C);

wymienia rośliny

uprawiane w strefie

śródziemnomorskiej (B)

wyjaśnia znaczenie

pojęcia roślinność

twardolistna (B);

wymienia gatunki

zwierząt, które można

spotkać

w strefie śródziemno-

morskiej (A)

wyjaśnia, dlaczego

w strefie śródziemno-

morskiej lasy zachowały

się tylko w nielicznych

miejscach (B);

charakteryzuje makię

śródziemnomorską (B)

przygotowuje przewodnik

po najciekawszych

miejscach strefy

śródziemnomorskiej (D)

79. Człowiek

i jego

gospodarka

w strefie

śródziemnomo

r-skiej

wskazuje na mapie

najczęściej

odwiedzane państwa

strefy

śródziemnomorskiej

(C)

wyjaśnia, dlaczego strefa

śródziemnomorska

nazywana jest kolebką

cywilizacji europejskiej

(C)

wyjaśnia, dlaczego basen

Morza Śródziemnego jest

atrakcyjny turystycznie

(B)

wymienia korzystne i

niekorzystne skutki

rozwoju turystyki

w strefie śródziemno-

morskiej (B)

79

7. Strefa lasów

liściastych

80. Poznajemy

strefę lasów

liściastych

opisuje zmiany lasu

liściastego w poszcze-

gólnych porach roku

(C); wymienia

warstwy lasu

liściastego (A);

wymienia po 3

przykłady zwierząt

roślinożernych

i drapieżników żyjących

w lasach liściastych (A)

wymienia cechy klimatu

strefy lasów liściastych

(A); charakteryzuje

warstwy lasu liściastego

(C); rozpoznaje na

ilustracjach wybrane

gatunki zwierząt

występujących w lasach

liściastych (C)

wskazuje na mapie strefę

lasów liściastych (C);

wymienia gatunki drzew

rosnących w lasach strefy

umiarkowanej (A);

charakteryzuje faunę

poszczególnych warstw

lasu liściastego (C)

wskazuje zależności

między warunkami

klimatycznymi

a typem lasów (C);

omawia zależności

pokarmowe występujące

w lesie (C)

rysuje wykres słupkowy

przedstawiający

powierzchnię, jaką

zajmują lasy liściaste w

kilku wybranych krajach

europejskich (D)

8. Strefa

stepów

– „morza traw”

81. Poznajemy

klimat

i roślinność

strefy stepów

wymienia 3 przykłady

roślin, które rosną

w strefie stepów (A)

wyjaśnia znaczenie

pojęcia step (B);

wskazuje na mapie

świata obszary strefy

stepów (C)

wyjaśnia znaczenie pojęć:

pampa, preria (B);

wymienia przystosowania

roślin do warunków

stepowych (B); omawia,

na podstawie wykresu

klimatycznego, roczny

przebieg temperatury powietrza i opadów

atmosferycznych

w strefie stepów (C)

opisuje klimat strefy

stepów (B); omawia

zmiany w wyglądzie

szaty roślinnej stepów w

ciągu roku (B)

porównuje step Eurazji,

prerię Ameryki Północnej

i pampę Ameryki

Południowej (D)

82. Życie

zwierząt

i gospodarka

człowieka

w strefie

stepów

wymienia 4 gatunki

zwierząt żyjących

w stepie (A)

wyjaśnia, dlaczego

zwierzęta stepowe żyją

gromadnie (B)

omawia przystosowania

zwierząt do życia

w stepie (B)

omawia, w jaki sposób

wykorzystuje się stepy

do celów rolniczych (B)

9. Długie

mroźne zimy

w strefie

północnych lasów

iglastych

83. Klimat

i roślinność

strefy

północnych lasów

iglastych

wymienia gatunki

drzew iglastych

występujące

w tajdze (A)

pokazuje na mapie

obszary, na których

występuje tajga (C)

wyjaśnia, dlaczego

w tajdze występują

rozległe obszary

podmokłe (B); opisuje klimat tajgi na podstawie

wykresu klimatycznego

(C);

charakteryzuje roślinność

tajgi (C)

przedstawia informacje na

temat tajgi w kategorii

„naj” (np. największe

rośliny, najmniejsze rośliny, itp.) (D)

80

84. Zwierzęta

i gospodarka

człowieka

w tajdze

wymienia 5–6

gatunków zwierząt

występujących w

tajdze (A); rozpoznaje

na ilustracjach 5–6

gatunków zwierząt

żyjących w tajdze (C);

wymienia przykłady

zwierząt

roślinożernych i

drapieżników w tajdze

(A)

wymienia po 2

przykłady: owadów,

ptaków, ssaków

roślinożernych

i drapieżników żyjących

w tajdze (A); rozpoznaje

na ilustracjach wymie-

nione zwierzęta (C);

wymienia surowce

mineralne występujące

w tajdze (B)

charakteryzuje gospodarkę

człowieka w tajdze (C)

omawia skutki wycinania

lasów na obszarze

wieloletniej zmarzliny

(B)

85. Sprawdzian:

„Krajobrazy:

śródziemnomo

r-ski, lasów

liściastych,

stepów, tajgi”

Tematy 78−84

6.3 Krajobrazy: tundry, pustyń lodowych

10. Zimna

i bezleśna

strefa tundry

86. Jak rośliny

i zwierzęta

przystosowały

się do życia

w tundrze?

wymienia 5 gatunków

zwierząt żyjących

w tundrze (A);

rozpoznaje na

ilustracjach 5

gatunków zwierząt tundry (C)

wymienia najważniejsze

cechy klimaty tundry

(A); rozpoznaje

zwierzęta żyjące w

tundrze (C); odczytuje z

wykresu klimatycznego przebieg temperatury

powietrza w tundrze w

ciągu roku (C)

omawia przystosowania

roślin i zwierząt do życia

w tundrze (B); przypo-

rządkowuje poznane

zwierzęta tundry do grup

systematycznej (C)

wyjaśnia, dlaczego

w tundrze nie rosną

drzewa (B); wyjaśnia,

dlaczego występuje

w tundrze dzień polarny i

noc polarna (B)

opowiada o życiu

mieszkańców tundry na

podstawie samodzielnie

przeczytanej literatury (C)

87. Człowiek i

jego

gospodarka w

strefie tundry

wymienia zajęcia

mieszkańców tundry

(A)

opisuje dawny sposób

życia mieszkańców

tundry (B)

porównuje życie

mieszkańców tundry

dawniej i obecnie (C)

charakteryzuje bogactwa

mineralne tundry i

sposób ich eksploatacji

(C)

11.Wieczne

mrozy

w strefie

pustyń

88. Poznajemy

Antarktydę

zaznacza na mapie

Antarktydę (C)

charakteryzuje klimat

Antarktydy na podstawie

diagramu klimatycznego

(C)

wyjaśnia, jak powstaje

lądolód (B)

omawia działalność

człowieka na

Antarktydzie (B)

prezentuje samodzielnie

wyszukane wiadomości na

temat wkładu polskich

naukowców w badania

81

lodowych 89. Poznajemy

Arktykę

zaznacza na mapie

Arktykę (C)

omawia przystosowania

pingwinów do życia

w strefie pustyń lodowych

(B)

omawia przystosowania

zwierząt do życia

w strefach pustyń

lodowych (B)

omawia działalność

człowieka w Arktyce

(B); porównuje

Antarktydę

i Arktykę (D)

strefy pustyń lodowych

(D)

12.

Podsumowanie

90.

Sprawdzian:

„Krajobrazy:

tundry, pustyń

lodowych”

Tematy 86−89

Dział 7. Ziemia – nasze wspólne dobro

13. Zasoby

przyrody

91. Zasoby

przyrody

wymienia przykłady

zasobów przyrody (A)

klasyfikuje zasoby

przyrody na zasoby

przyrody ożywionej

i nieożywionej (B); wymienia przykłady

zasobów przyrody

ożywionej

i nieożywionej (A)

rozróżnia zasoby przyrody

na odnawialne

i nieodnawialne (B);

podaje przykłady zasobów odnawialnych i nieodna-

wialnych przyrody (A)

wyjaśnia znaczenie

pojęć: zasoby

wyczerpywalne, zasoby

niewyczerpywalne (B); podaje przykłady

zasobów

wyczerpywanych

i niewyczerpywanych

przyrody (A)

charakteryzuje zasoby

przyrody najbliższej

okolicy (D)

14. Globalne

zagrożenia dla

środowiska

przyrodniczeg

o

92. Jakie będą

skutki

wyczerpywani

a się zasobów

przyrody?

wymienia przynajmniej

3 działania człowieka,

które przyczyniają się

do wyczerpywania

zasobów przyrody (A)

wymienia przynajmniej 3

przyczyny zmniejszania

się różnorodności

biologicznej (B)

wymienia najważniejsze

globalne zagrożenia dla

środowiska

przyrodniczego (A)

wyjaśnia znaczenie

pojęć: konwencjonalne

źródła energii,

różnorodność

biologiczna (B)

wskazuje lokalne działania

ludzi przyczyniające się do

wyczerpywania zasobów

przyrody (D)

93. Przyczyny

i skutki

ocieplania się

klimatu

wymienia

przynajmniej 3 skutki

ocieplania się klimatu

(A)

wyjaśnia znaczenie

pojęcia efekt

cieplarniany (B);

wymienia 2 przyczyny

zwiększenia się ilości

gazów cieplarnianych

w atmosferze (A)

omawia rolę gazów

cieplarnianych (A);

wymienia przykłady

przeciwdziałania

ocieplaniu się klimatu (A)

charakteryzuje skutki

wzrostu średniej

temperatury powietrza na

Ziemi (C)

wskazuje działania lokalne

mające na celu przeciw-

działanie ocieplaniu się

klimatu (A)

94. Co to jest

„dziura

ozonowa”?

wymienia 2 sposoby

zapobiegania

powstawaniu „dziury ozonowej” (A)

wyjaśnia rolę warstwy

ozonowej (B)

wyjaśnia, jak powstaje

„dziura ozonowa” (B)

wyjaśnia, czym jest ozon

(B)

omawia skutki istnienia

„dziury ozonowej” (B)

82

15.

Współpraca

międzynarodo

wa w celu

ochrony

przyrody

95.

Współpraca

międzynarodo

wa w celu

ochrony

przyrody

wyjaśnia, czego

dotyczy program Unii

Europejskiej Natura

2000 (B)

wyjaśnia, dlaczego

działania służące

ochronie przyrody muszą

mieć charakter globalny

(B)

omawia działania

realizowane w ramach

UNEP (B)

wymienia przykłady

międzynarodowych

konwencji o ochronie

przyrody (A)

przedstawia informacje

o funkcjonowaniu

programu Natura 2000 na

terenie gminy, powiatu,

województwa (D)

96. Inne

międzynarodo-

we organizacje

zajmujące się

ochroną

środowiska

wyjaśnia, czym jest

„czerwona księga” (B)

wymienia cele

działalności Greenpeace

(A)

proponuje działania, które

może wykonać w celu

ochrony przyrody (C)

omawia działania

pozarządowych

organizacji działających

na rzecz ochrony

przyrody (B); rozpoznaje

na rysunkach symbole

międzynarodowych organizacji zajmujących

się ochroną środowiska

(C)

wymienia działania

lokalne służące ochronie

przyrody (A)

16. Podsumo-

wanie

97. Powtó-

rzenie:

„Ziemia –

nasze wspólne

dobro”

Tematy 91−96

98.

Sprawdzian:

„Ziemia –

nasze wspólne

dobro”

Tematy 91−96

Testy a, b i c są zamieszczone na płycie CD

83

Szczegółowe kryteria na poszczególne oceny z języka angielskiego

Cele kształcenia: OCENA

DOPUSZCZAJĄCA OCENA

DOSTATECZNA OCENA DOBRA

OCENA BARDZO DOBRA

Units 1-4 Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych, umożliwiających realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów:

człowiek, życie rodzinne i towarzyskie, świat przyrody.

Znajomość środków

językowych

Zna i stosuje kilka

podstawowych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje połowę

poznanych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje większość

poznanych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje wszystkie

poznane wyrazy oraz zwroty.

Uczeń rozumie bardzo proste i krótkie

wypowiedzi ustne i pisemne.

W niewielkim stopniu

poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

Częściowo poprawnie

rozwiązuje zadania na

słuchanie i czytanie.

W większości samodzielnie i

poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

Samodzielnie i poprawnie

rozwiązuje zadania na słuchanie i

czytanie.

Znajomość środków językowych Uczeń opisuje czynności dnia codziennego.

Częściowo poprawnie stosuje

czas Present Simple. Opowiada

o sobie i swojej rodzinie.

Stosuje podstawowe

słownictwo.

Częściowo poprawnie stosuje

czas Present Simple. Opowiada

o sobie i swojej rodzinie.

Stosuje bardziej rozbudowane

słownictwo.

W większości poprawnie

stosuje czas Present Simple. W

miarę dokładnie opowiada o

sobie i swojej rodzinie. Stosuje

w miarę urozmaicone

słownictwo.

Prawidłowo i swobodnie stosuje

czas Present Simple. Dokładnie

opowiada o swojej rodzinie.

Stosuje różnorodne słownictwo.

Znajomość środków językowych Uczeń przekazuje ustnie informacje uzyskane z tekstu czytanego.

Częściowo poprawnie stosuje

czas Present Continuous. Opisuje ilustracje, stosując

podstawowe słownictwo.

Częściowo poprawnie stosuje

czas Present Continuous. Opisuje ilustracje, stosując

bardziej rozbudowane

słownictwo. Zadaje pytania

dotyczące tekstu i odpowiada

na nie.

W większości poprawnie

stosuje czas Present Continuous. W miarę dokładnie

opisuje ilustracje. Zadaje

pytania dotyczące tekstu i

odpowiada na nie. Stosuje w

miarę urozmaicone słownictwo.

Prawidłowo i swobodnie stosuje

czas Present Continuous. Dokładnie opisuje ilustracje.

Zadaje pytania dotyczące tekstu i

odpowiada na nie. Stosuje

różnorodne słownictwo.

Znajomość środków językowych

Krótko opisuje zwierzę,

częściowo poprawnie stosuje

czasowniki typu stative. Stosuje

podstawowe słownictwo.

Krótko opisuje zwierzę,

częściowo poprawnie stosuje

czasowniki typu stative. Stosuje

bardziej rozbudowane

W miarę dokładnie opisuje

zwierzę, w większości

poprawnie stosuje czasowniki

typu stative.

Dokładnie opisuje zwierzę,

poprawnie stosuje czasowniki

typu stative.

84

słownictwo.

Znajomość środków językowych

Sporadycznie poprawnie

uzupełnia tekst czasownikami w

czasach: Present Simple i

Present Continuous.

Częściowo poprawnie

uzupełnia tekst czasownikami

w czasach: Present Simple i

Present Continuous.

W większości poprawnie

uzupełnia tekst czasownikami

w czasach: Present Simple i

Present Continuous.

Poprawnie uzupełnia tekst

czasownikami w czasach:

Present Simple i Present

Continuous.

Uczeń współdziała w grupie w językowych pracach projektowych.

Wykonuje projekt Who Does the Housework?

Wykonuje projekt Who Does the Housework?

Wykonuje projekt Who Does the Housework?

Wykonuje projekt Who Does the Housework?

Units 5-8 Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych, umożliwiających realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów: dom, sport, kultura.

Znajomość środków językowych

Zna i stosuje kilka podstawowych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje połowę poznanych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje większość poznanych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje wszystkie poznane wyrazy oraz zwroty.

Uczeń rozumie bardzo proste i krótkie

wypowiedzi ustne i pisemne.

W niewielkim stopniu

poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

Częściowo poprawnie

rozwiązuje zadania na

słuchanie i czytanie.

W większości samodzielnie i

poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

Samodzielnie i poprawnie

rozwiązuje zadania na słuchanie i

czytanie.

Znajomość środków

językowych

Zna odmianę czasownika to be

w czasie przeszłym. Zna i

stosuje kilka czasowników

nieregularnych.

Zna odmianę czasownika to be

w czasie przeszłym. Zna i

stosuje połowę czasowników

nieregularnych.

Zna i stosuje odmianę

czasownika to be w czasie

przeszłym. Zna i stosuje

większość czasowników

nieregularnych.

Zna i stosuje odmianę

czasownika to be w czasie

przeszłym. Zna i stosuje

wszystkie czasowniki

nieregularne.

Znajomość środków językowych

Częściowo poprawnie stosuje

czas Past Simple (to be,

czasowniki regularne i

nieregularne), głównie w

zdaniach twierdzących.

Częściowo poprawnie stosuje

czas Past Simple (to be,

czasowniki regularne i

nieregularne) we wszystkich

rodzajach zdań.

W większości poprawnie

stosuje czas Past Simple (to be,

czasowniki regularne i

nieregularne) we wszystkich

rodzajach zdań.

Swobodnie i poprawnie stosuje

czas Past Simple (to be,

czasowniki regularne i

nieregularne) we wszystkich

rodzajach zdań.

85

Znajomość środków

językowych Uczeń przekazuje ustnie oraz zapisuje informacje uzyskane z tekstu czytanego.

Krótko opowiada historię,

sporadycznie stosuje

sequencing words.

Krótko opowiada historię, od

czasu do czasu stosuje

sequencing words.

Prowadzi w miarę swobodną

narrację w czasie przeszłym,

często stosuje sequencing

words.

Prowadzi swobodną narrację w

czasie przeszłym, często stosuje

sequencing words.

Uczeń współdziała w grupie w językowych pracach projektowych.

Wykonuje projekt My Dream

City.

Wykonuje projekt My Dream

City.

Wykonuje projekt My Dream

City.

Wykonuje projekt My Dream

City.

Uczeń współdziała w grupie w językowych pracach projektowych.

Wykonuje projekt British and

American English.

Wykonuje projekt British and

American English.

Wykonuje projekt British and

American English.

Wykonuje projekt British and

American English.

Units 9-12 Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych, umożliwiających realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów: życie rodzinne i towarzyskie, świat przyrody.

Znajomość środków

językowych

Zna i stosuje kilka

podstawowych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje połowę

poznanych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje większość

poznanych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje wszystkie

poznane wyrazy oraz zwroty.

Uczeń rozumie bardzo proste i krótkie wypowiedzi ustne i pisemne.

W niewielkim stopniu

poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

Częściowo poprawnie

rozwiązuje zadania na

słuchanie i czytanie.

W większości samodzielnie i

poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

Samodzielnie i poprawnie

rozwiązuje zadania na słuchanie i

czytanie.

Znajomość środków językowych

Zna zasady stopniowania przymiotników. Częściowo

poprawnie uzupełnia zdania

przymiotnikami w stopniu

wyższym i najwyższym.

W większości poprawnie uzupełnia zdania

przymiotnikami w stopniu

wyższym i najwyższym.

Zasadniczo poprawnie uzupełnia zdania

przymiotnikami w stopniu

wyższym i najwyższym.

Poprawnie uzupełnia zdania przymiotnikami w stopniu

wyższym i najwyższym.

Uczeń opisuje ludzi i

przedmioty.

Częściowo poprawnie stosuje

przymiotniki w stopniu

wyższym i najwyższym.

W większości poprawnie

stosuje przymiotniki w stopniu

wyższym i najwyższym w

Zasadniczo prawidłowo stosuje

przymiotniki w stopniu

wyższym i najwyższym w

Prawidłowo stosuje przymiotniki

w stopniu wyższym i

najwyższym w wypowiedzi.

86

Formułuje bardzo proste

porównania.

wypowiedzi. Porównuje

przedmioty i ludzi.

wypowiedzi. Porównuje

przedmioty i ludzi.

Porównuje przedmioty i ludzi.

Znajomość środków językowych

Częściowo poprawnie

uzupełnia zdania przedimkami:

a / an / the / zero, sporadycznie

stosuje je w wypowiedzi.

W większości poprawnie

uzupełnia zdania przedimkami:

a / an / the / zero, częściowo

poprawnie stosuje je w

wypowiedzi.

Zasadniczo poprawnie

uzupełnia zdania przedimkami:

a / an / the / zero, w

większości poprawnie stosuje

je w wypowiedzi.

Poprawnie uzupełnia zdania

przedimkami: a / an / the / zero

oraz poprawnie stosuje je w

wypowiedzi.

Znajomość środków językowych

Częściowo poprawnie wyraża plany i zamiary przy użyciu

konstrukcji going to.

W większości poprawnie wyraża plany i zamiary przy

użyciu konstrukcji going to.

W większości poprawnie wyraża plany i zamiary przy

użyciu konstrukcji going to,

zadaje pytania i odpowiada.

Poprawnie wyraża plany na przyszłość, swobodnie rozmawia

na temat zamiarów, zadaje

pytania i odpowiada.

Znajomość środków językowych

Uczeń zapisuje informacje uzyskane z tekstu czytanego.

Krótko zapisuje historię z

podręcznika.

Krótko zapisuje historię z

podręcznika. Od czasu do czasu

stosuje sequencing words.

Prowadzi w miarę swobodną

narrację w czasie przeszłym –

zapisuje historię z podręcznika.

Często stosuje sequencing

words.

Prowadzi swobodną narrację w

czasie przeszłym – zapisuje

historię z podręcznika. Często

stosuje sequencing words.

Uczeń współdziała w grupie w językowych pracach projektowych.

Wykonuje projekt A Burglary Report.

Wykonuje projekt A Burglary Report.

Wykonuje projekt A Burglary Report.

Wykonuje projekt A Burglary Report.

Uczeń współdziała w grupie w językowych

pracach projektowych.

Wykonuje projekt Interesting plants in your region.

Wykonuje projekt Interesting plants in your region.

Wykonuje projekt Interesting plants in your region.

Wykonuje projekt Interesting plants in your region.

Units 13-16 Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych, umożliwiających realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów: człowiek, dom, świat przyrody.

Znajomość środków językowych

Zna i stosuje kilka podstawowych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje połowę poznanych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje większość poznanych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje wszystkie poznane wyrazy oraz zwroty.

Uczeń rozumie bardzo W niewielkim stopniu Częściowo poprawnie W większości samodzielnie i Samodzielnie i poprawnie

87

proste i krótkie

wypowiedzi ustne i pisemne.

poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

rozwiązuje zadania na

słuchanie i czytanie.

poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

rozwiązuje zadania na słuchanie i

czytanie.

Uczeń opowiada o czynnościach życia codziennego. Znajomość środków językowych

Krótko opisuje swoje

obowiązki, częściowo

poprawnie stosuje formę: have

to / don’t have to.

Krótko opisuje obowiązki

swoje oraz innych osób,

częściowo poprawnie stosuje

formę: have to / don’t have to,

has to / doesn’t have to.

W miarę dokładnie opisuje

obowiązki swoje oraz innych

osób, w większości poprawnie

stosuje formę: have to / don’t

have to, has to / doesn’t have

to.

Dokładnie opisuje obowiązki

swoje oraz innych osób,

prawidłowo stosuje formę: have

to / don’t have to, has to / doesn’t

have to.

Znajomość środków językowych Uczeń przekazuje ustnie informacje z przeczytanego tekstu.

Częściowo poprawnie posługuje się czasem Future

Simple (głównie w zdaniach

twierdzących). Opowiada o

czynnościach przyszłych na

podstawie przeczytanego

tekstu.

Częściowo poprawnie posługuje się czasem Future

Simple (we wszystkich

rodzajach zdań). Opowiada o

czynnościach przyszłych na

podstawie przeczytanego

tekstu.

W większości poprawnie posługuje się czasem Future

Simple (we wszystkich

rodzajach zdań). Opowiada o

czynnościach przyszłych na

podstawie przeczytanego

tekstu.

W pełni poprawnie posługuje się czasem Future Simple (we

wszystkich rodzajach zdań).

Opowiada o czynnościach

przyszłych na podstawie

przeczytanego tekstu.

Uczeń udziela podstawowych informacji na swój temat.

Pisze list do Friends’

Magazine, krótko opisuje swoje

zainteresowania, stosuje

podstawowe słownictwo,

częściowo poprawnie

wykorzystuje konstrukcje

przymiotnika z przyimkiem (good at, crazy about…).

Pisze list do Friends’

Magazine, krótko opisuje swoje

zainteresowania, stosuje

bardziej rozbudowane

słownictwo, częściowo

poprawnie wykorzystuje

konstrukcje przymiotnika z przyimkiem (good at, crazy

about…).

Pisze list do Friends’

Magazine, w miarę dokładnie

opisuje swoje zainteresowania,

w większości poprawnie

wykorzystuje konstrukcje

przymiotnika z przyimkiem

(good at, crazy about…).

Pisze list do Friends’ Magazine,

dokładnie opisuje swoje

zainteresowania, poprawnie

stosuje konstrukcje przymiotnika

z przyimkiem (good at, crazy

about…).

Uczeń prosi o informacje. Znajomość środków

językowych

Częściowo poprawnie pyta o

podkreśloną w zdaniu

informację (różne czasy i

konstrukcje).

W większości poprawnie pyta o

podkreśloną w zdaniu

informację (różne czasy i

konstrukcje).

Zasadniczo poprawnie pyta o

podkreśloną w zdaniu

informację (różne czasy i

konstrukcje), w większości

poprawnie, samodzielnie zadaje

pytania o konkretną informację.

Poprawnie pyta o podkreśloną w

zdaniu informację (różne czasy i

konstrukcje) i samodzielnie

zadaje pytania o konkretną

informację.

Uczeń współdziała w grupie w językowych

Wykonuje projekt A survey:

Why do we use computers?

Wykonuje projekt A survey:

Why do we use computers?

Wykonuje projekt A survey:

Why do we use computers?

Wykonuje projekt A survey: Why

do we use computers?

88

pracach projektowych.

Uczeń opisuje miejsca. Pisze pocztówkę – podaje

miejsce, w którym przebywa.

Pisze pocztówkę – podaje

miejsce, w którym przebywa.

Częściowo poprawnie je opisuje.

Pisze pocztówkę – podaje

miejsce, w którym przebywa.

Poprawnie je opisuje.

Pisze pocztówkę – podaje

miejsce, w którym przebywa.

Poprawnie je opisuje. Opisuje swoje uczucia.

Uczeń współdziała w grupie w językowych pracach projektowych.

Wykonuje projekt A totem pole of your class.

Wykonuje projekt A totem pole of your class.

Wykonuje projekt A totem pole of your class.

Wykonuje projekt A totem pole of your class.

Units 17-20 Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych, umożliwiających realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów: człowiek, sport, świat przyrody.

Znajomość środków

językowych

Zna i stosuje kilka

podstawowych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje połowę

poznanych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje większość

poznanych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje wszystkie

poznane wyrazy oraz zwroty.

Uczeń rozumie bardzo proste i krótkie

wypowiedzi ustne i pisemne.

W niewielkim stopniu

poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

Częściowo poprawnie

rozwiązuje zadania na

słuchanie i czytanie.

W większości samodzielnie i

poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

Samodzielnie i poprawnie

rozwiązuje zadania na słuchanie i

czytanie.

Znajomość środków językowych

Zna i stosuje kilka form past

participle.

Zna i stosuje połowę form past

participle.

Zna i stosuje większość form

past participle.

Zna i stosuje wszystkie formy

past participle.

Znajomość środków językowych

Częściowo poprawnie stosuje

czas Present Perfect (głównie

w zdaniach twierdzących).

Częściowo poprawnie stosuje

czas Present Perfect we

wszystkich rodzajach zdań

(ever / never, already / just /

yet).

W większości poprawnie

stosuje czas Present Perfect we

wszystkich rodzajach zdań

(ever / never, already / just /

yet).

Swobodnie i poprawnie stosuje

czas Present Perfect we

wszystkich rodzajach zdań (ever

/ never, already / just / yet).

Znajomość środków językowych

Sporadycznie poprawnie

uzupełnia zdania w czasach:

Present Perfect i Past Simple.

Częściowo poprawnie

uzupełnia zdania w czasach:

Present Perfect i Past Simple.

W większości poprawnie

uzupełnia zdania w czasach:

Present Perfect i Past Simple.

Poprawnie uzupełnia zdania w

czasach: Present Perfect i Past

Simple.

89

Uczeń prosi o informacje. Zadaje kilka prostych pytań

dotyczących Tessie.

Zadaje kilka prostych pytań

dotyczących Tessie. Odpowiada

na niektóre pytania.

Zadaje różnorodne pytania

dotyczące Tessie. Samodzielnie

i w większości poprawnie

odpowiada na nie.

Zadaje różnorodne pytania

dotyczące Tessie. Samodzielnie i

poprawnie odpowiada na nie.

Znajomość środków językowych

Częściowo poprawnie

uzupełnia zdania zaimkami:

some-, any-, no-. Sporadycznie poprawnie stosuje je w

wypowiedzi.

W większości poprawnie

uzupełnia zdania zaimkami:

some-, any-, no-. Częściowo poprawnie stosuje je w

wypowiedzi.

Zasadniczo poprawnie

uzupełnia zdania zaimkami:

some-, any-, no-. W większości poprawnie stosuje je w

wypowiedzi.

Poprawnie uzupełnia zdania

zaimkami: some-, any-, no-.

Swobodnie wykorzystuje je w wypowiedzi.

Uczeń prosi o informacje. Uczeń zapisuje informacje uzyskane z tekstu czytanego.

Zapisuje wywiad z dowódcą

statku kosmicznego z

podręcznika. Częściowo

poprawnie zadaje pytania i

odpowiada na nie.

Zapisuje i odgrywa wywiad z

dowódcą statku kosmicznego z

podręcznika. Częściowo

poprawnie zadaje pytania i

odpowiada na nie.

Zapisuje i odgrywa wywiad z

dowódcą statku kosmicznego z

podręcznika. W większości

poprawnie zadaje pytania i

odpowiada na nie.

Zapisuje i odgrywa wywiad z

dowódcą statku kosmicznego z

podręcznika. Poprawnie zadaje

pytania i odpowiada na nie.

Uczeń współdziała w grupie w językowych pracach projektowych.

Wykonuje projekt My Pet. Wykonuje projekt My Pet. Wykonuje projekt My Pet. Wykonuje projekt My Pet.

Units 21-24 Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych, umożliwiających realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie

tematów: szkoła, kultura.

Znajomość środków językowych

Zna i stosuje kilka podstawowych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje połowę poznanych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje większość poznanych wyrazów oraz zwrotów.

Zna i stosuje wszystkie poznane wyrazy oraz zwroty.

Uczeń rozumie bardzo proste i krótkie wypowiedzi ustne i

pisemne.

W niewielkim stopniu

poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

Częściowo poprawnie

rozwiązuje zadania na

słuchanie i czytanie.

W większości samodzielnie i

poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

Samodzielnie i poprawnie

rozwiązuje zadania na słuchanie i

czytanie.

Uczeń wyraża prośby. Częściowo poprawnie wyraża proste prośby przy pomocy:

can / could, would like to.

W większości poprawnie wyraża proste prośby przy

pomocy: can / could, would like

to.

Prowadzi krótkie dialogi, wyraża proste prośby przy

pomocy: can / could, would like

to.

Swobodnie i prawidłowo wyraża proste prośby przy pomocy: can /

could, would like to.

90

Uczeń prosi o informacje.

Znajomość środków językowych

W prosty sposób opowiada o

swoich zainteresowaniach,

częściowo poprawnie stosuje

niektóre przymiotniki z

przyimkami (+ rzeczownik /

gerund): I’m good at running.

W prosty sposób opowiada o

swoich zainteresowaniach, w

większości poprawnie stosuje

niektóre przymiotniki z

przyimkami (+ rzeczownik /

gerund).

Prowadzi krótki dialog na temat

zainteresowań, stosuje

większość przymiotników z

przyimkami (+ rzeczownik /

gerund): What are you fond of?

Swobodnie prowadzi dialog na

temat zainteresowań,

prawidłowo stosuje wszystkie

przymiotniki z przyimkami.

Uczeń prosi o informacje. Częściowo poprawnie udziela prostych rad: You should /

shouldn’t…

W większości poprawnie udziela prostych rad.

W większości poprawnie udziela rad, zadaje pytania:

Should I…?

Prawidłowo udziela rad, zastanawia się nad rozwiązaniem

problemu, zadaje pytania: Why

should I…? i wyczerpująco

odpowiada.

Znajomość środków językowych

W podstawowy sposób wyraża

propozycję: Let’s...

W prosty sposób wyraża

propozycję: Let’s…, Let’s not…

Wyraża propozycję na kilka

sposobów: Let’s…, Let’s not…,

What about…?

Wyraża propozycję na kilka

sposobów: Let’s…, Let’s not…,

What about…?, Why don’t we…?

i prawidłowo reaguje.

Znajomość środków językowych Uczeń zapisuje

informacje uzyskane z tekstu czytanego.

Krótko zapisuje historię z

podręcznika.

Krótko zapisuje historię z

podręcznika. Od czasu do czasu

stosuje sequencing words.

Prowadzi w miarę swobodną

narrację w czasie przeszłym –

zapisuje historię z podręcznika.

Często stosuje sequencing

words.

Prowadzi swobodną narrację w

czasie przeszłym – zapisuje

historię z podręcznika. Często

stosuje sequencing words.

Uczeń współdziała w grupie w językowych pracach projektowych.

Wykonuje projekt Theatre

Programme.

Wykonuje projekt Theatre

Programme.

Wykonuje projekt Theatre

Programme.

Wykonuje projekt Theatre

Programme.

Uczeń współdziała w grupie w językowych pracach projektowych.

Wykonuje projekt Unusual sports or activities in your

country.

Wykonuje projekt Unusual sports or activities in your

country.

Wykonuje projekt Unusual sports or activities in your

country.

Wykonuje projekt Unusual sports or activities in your

country.

Units 25-28 Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych, umożliwiających realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie

tematów: kultura, świat przyrody.

Znajomość środków Zna i stosuje kilka Zna i stosuje połowę Zna i stosuje większość Zna i stosuje wszystkie

91

językowych podstawowych wyrazów

oraz zwrotów.

poznanych wyrazów

oraz zwrotów.

poznanych wyrazów

oraz zwrotów.

poznane wyrazy oraz

zwroty.

Uczeń rozumie bardzo proste i krótkie wypowiedzi ustne i pisemne.

W niewielkim stopniu

poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

Częściowo poprawnie

rozwiązuje zadania na

słuchanie i czytanie.

W większości samodzielnie i

poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

Samodzielnie i poprawnie

rozwiązuje zadania na słuchanie i

czytanie.

Znajomość środków językowych Uczeń opisuje czynności dnia codziennego.

Częściowo poprawnie stosuje

czas Past Continuous (głównie

w zdaniach twierdzących:

Yesterday at 10 I was

reading…).

Częściowo poprawnie stosuje

czas Past Continuous (we

wszystkich rodzajach zdań).

W większości poprawnie

stosuje czas Past Continuous

(we wszystkich rodzajach

zdań).

Poprawnie stosuje czas Past

Continuous (we wszystkich

rodzajach zdań).

Uczeń zapisuje informacje uzyskane z

tekstu czytanego.

Pisze opowiadanie. Formułuje

proste zdania, sporadycznie poprawnie wykorzystuje czasy:

Past Simple i Past Continuous.

Pisze opowiadanie. Formułuje

proste zdania, częściowo poprawnie wykorzystuje czasy:

Past Simple i Past Continuous.

Pisze opowiadanie, w

większości poprawnie stosuje czasy: Past Simple i Past

Continuous w zdaniach

złożonych.

Pisze opowiadanie, prawidłowo

stosuje czasy: Past Simple i Past Continuous w zdaniach

złożonych.

Znajomość środków

językowych Uczeń mówi, co potrafi.

Częściowo poprawnie

uzupełnia tekst odpowiednimi

formami czasowników: can /

could / be able to. Częściowo

poprawnie stosuje je w

prostych zdaniach.

W większości poprawnie

uzupełnia tekst odpowiednimi

formami czasowników: can /

could / be able to. W

większości poprawnie stosuje

je w prostych zdaniach.

Zasadniczo poprawnie

uzupełnia tekst odpowiednimi

formami czasowników: can /

could / be able to. W

większości poprawnie stosuje

je w zdaniach złożonych.

Poprawnie uzupełnia tekst

odpowiednimi formami

czasowników: can / could / be

able to. Prawidłowo stosuje je w

zdaniach złożonych.

Uczeń współdziała w grupie w językowych pracach projektowych.

Wykonuje projekt Two gardens. Wykonuje projekt Two gardens. Wykonuje projekt Two gardens. Wykonuje projekt Two gardens.

Uczeń współdziała w grupie w językowych pracach projektowych.

Wykonuje projekt Your

favourite wild animal.

Wykonuje projekt Your

favourite wild animal.

Wykonuje projekt Your

favourite wild animal.

Wykonuje projekt Your favourite

wild animal.

92

Units 29-32 Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych, umożliwiających realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie

tematów: podróżowanie i turystyka.

Znajomość środków językowych

Zna i stosuje kilka podstawowych wyrazów

oraz zwrotów.

Zna i stosuje połowę poznanych wyrazów

oraz zwrotów.

Zna i stosuje większość poznanych wyrazów

oraz zwrotów.

Zna i stosuje wszystkie poznane wyrazy oraz

zwroty.

Uczeń rozumie bardzo proste i krótkie wypowiedzi ustne i pisemne.

W niewielkim stopniu poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

Częściowo poprawnie rozwiązuje zadania na

słuchanie i czytanie.

W większości samodzielnie i poprawnie rozwiązuje zadania

na słuchanie i czytanie.

Samodzielnie i poprawnie rozwiązuje zadania na słuchanie i

czytanie.

Znajomość środków językowych

Częściowo poprawnie wybiera

odpowiednią formę question

tag.

Częściowo poprawnie tworzy

formy question tag.

Częściowo poprawnie stosuje

formy question tag w

wypowiedzi.

Zasadniczo poprawnie stosuje

formy question tag w

wypowiedzi.

Uczeń opisuje ludzi i przedmioty. Znajomość środków językowych

Częściowo poprawnie

uzupełnia zdania słowami: too /

enough.

W większości poprawnie

uzupełnia zdania słowami: too /

enough.

W miarę dokładnie opisuje

ubrania osób na ilustracji. W

większości poprawnie stosuje

słowa: too / enough.

Dokładnie opisuje ubrania osób

na ilustracji. Prawidłowo stosuje

słowa: too / enough wraz z

rozmaitymi przymiotnikami.

Znajomość środków językowych Uczeń opisuje ludzi.

Częściowo poprawnie

przekształca zdania porównujące w zdania z

konstrukcją (not) as… as.

W większości poprawnie

przekształca zdania porównujące w zdania z

konstrukcją (not) as… as.

Zasadniczo poprawnie

przekształca zdania porównujące w zdania z

konstrukcją (not) as… as. W

większości poprawnie stosuje

takie porównanie w

wypowiedzi.

Porównuje osoby. Poprawnie

wykorzystuje konstrukcję (not) as…as.

Uczeń opisuje miejsca. Pisze krótki list do Friends’

Magazine o swoim mieście lub

kraju. Sporadycznie poprawnie

stosuje wyrażenia: too much,

too many, not enough przed

rzeczownikami policzalnymi i

niepoliczalnymi.

Pisze krótki list do Friends’

Magazine o swoim mieście lub

kraju. Częściowo poprawnie

stosuje wyrażenia: too much,

too many, not enough przed

rzeczownikami policzalnymi i

niepoliczalnymi.

Pisze list do Friends’ Magazine

o swoim mieście lub kraju. W

większości poprawnie stosuje

wyrażenia: too much, too many,

not enough przed

rzeczownikami policzalnymi i

niepoliczalnymi.

Pisze list do Friends’

Magazine o swoim mieście lub kraju. Poprawnie stosuje wyrażenia: too much, too many, not enough

przed rzeczownikami

93

policzalnymi i

niepoliczalnymi.

Znajomość środków językowych

Częściowo poprawnie tworzy

przysłówki od podanych

przymiotników.

W większości poprawnie

tworzy przysłówki od

podanych przymiotników,

częściowo poprawnie stosuje je

w wypowiedzi.

Zasadniczo poprawnie tworzy

przysłówki od podanych

przymiotników, w większości

poprawnie stosuje je w

wypowiedzi.

Poprawnie tworzy przysłówki od

podanych przymiotników oraz

stosuje je w wypowiedzi.

Znajomość środków językowych Uczeń zapisuje informacje uzyskane z tekstu czytanego.

Krótko zapisuje historię z

podręcznika.

Krótko zapisuje historię z

podręcznika. Od czasu do czasu

stosuje sequencing words.

Prowadzi w miarę swobodną

narrację w czasie przeszłym –

zapisuje historię z podręcznika.

Często stosuje sequencing

words.

Prowadzi swobodną narrację w

czasie przeszłym – zapisuje

historię z podręcznika. Często

stosuje sequencing words.

Uczeń współdziała w

grupie w językowych pracach projektowych.

Wykonuje projekt A report on a

natural disaster.

Wykonuje projekt A report on a

natural disaster.

Wykonuje projekt A report on a

natural disaster.

Wykonuje projekt A report on a

natural disaster.

Uczeń współdziała w grupie w językowych

pracach projektowych.

Wykonuje projekt In my country.

Wykonuje projekt In my country.

Wykonuje projekt In my country.

Wykonuje projekt In my country.

Ocenę celującą w klasie VI otrzymuje uczeń, który przejawia umiejętności z w/w zakresów sprawności językowej znacznie przekraczające

przewidziane przez program języka angielskiego dla klasy VI. W wypowiedziach ustnych i zadaniach pisemnych wykazuje się dużą znajomością słownictwa,

który wykracza poza obowiązkowy. Jest laureatem olimpiad i konkursów wewnętrznych i zewnętrznych z języka angielskiego.

94

94

Religia opracowany na podstawie materiałów katechetycznych

„Przemienieni przez Boga”. Nowa wersja

zgodnych z Programem nauczania religii

„Poznaję Boga i w Niego wierzę” nr AZ-2- 01/10 z 9.06.2010 Rozdział I

ROK KOŚCIELNY

Ocena

dopuszczająca

Ocena

dostateczna

Ocena

dobra

Ocena

bardzo dobra Uczeń:

- opowiada

wydarzenie

Zesłania Ducha

Świętego

(Dz 2, 1- 17);

- wymienia

sposoby

świętowania

niedzieli;

- wyjaśnia, co to

znaczy, że Kościół

ma strukturę

hierarchiczną;

- uzasadnia

obowiązek

uczestnictwa we

Mszy Świętej w

niedziele

i święta;

- wymienia

poszczególne

okresy roku

liturgicznego;

- wymienia siedem

sakramentów

świętych;

- wie jak wierzący

powinien się

zachować po

przyjęciu

sakramentu;

- charakteryzuje

Kościół;

- wyjaśnia

znaczenie

sakramentów w

życiu Kościoła;

- charakteryzuje

Kościół

Uczeń:

- wymienia znaki

towarzyszące

Zesłaniu Ducha

Świętego;

- wie, że dniem

świętym dla

Izraelitów była

sobota;

- wymienia, kto

tworzy hierarchię

Kościoła;

- wymienia

elementy tworzące

wspólnotę Kościoła;

-

przyporządkowuje

okresy roku

liturgicznego

wydarzeniom

zbawczym;

- rozróżnia

sakramenty

przyjmowane jeden

raz

w życiu;

- wie jak wierzący

powinien się

zachować po

przyjęciu

sakramentu;

- wyjaśnia

znaczenie

sakramentów w

życiu Kościoła.

Uczeń:

- wyjaśnia

znaczenie Zesłania

Ducha Świętego dla

wierzących;

- wyjaśnia, dlaczego

niedziela jest dla

chrześcijan „dniem

świętym”;

- charakteryzuje

boski

i ludzki wymiar

Kościoła;

- wyjaśnia dlaczego

tak mało ludzie

zyskują, nie

uczestnicząc

w niedzielnej

Eucharystii; - uzasadnia, że

Eucharystia stanowi

centrum roku

liturgicznego;

- wyjaśnia,

dlaczego niektóre

sakramenty

przyjmujemy wiele

razy, a inne jeden

raz; - uzasadnia, że

Eucharystia stanowi

centrum życia

Kościoła.

Uczeń:

- wyjaśnia związek

pomiędzy

wydarzeniem

Zesłania Ducha

Świętego, chrztem i

Eucharystią;

- wie co łączy

biblijne wydarzenia

(opowiadania)

o stworzeniu świata,

Zmartwychwstaniu

i Zesłaniu Ducha

Świętego;

- wymienia zadania

hierarchii

kościelnej;

- interpretuje

metafory opisujące

pierwotną

wspólnotę Kościoła;

- wyjaśnia czemu

może służyć

identyfikowanie

wydarzeń roku

liturgicznego;

- opisuje na czym

polega

przygotowanie do

przyjęcia

sakramentów

Eucharystii oraz

pokuty i pojednania;

- wyjaśnia jak

w codziennym życiu

wierzących można

dostrzec to, co

odróżnia Kościół od

innych wspólnot.

95

95

Rozdział II

OKRES W CIĄGU ROKU

Ocena

dopuszczająca

Ocena

dostateczna

Ocena

dobra

Ocena

bardzo dobra Uczeń:

- kojarzy jak

wygląda obecny

papież i wie, jakie

nosi imię;

- wymienia cele

liturgii;

- wymienia nazwę

swojej parafii;

- wyjaśnia zasady

posługiwania się

różańcem;

- wyjaśnia,

dlaczego podczas

chrztu otrzymujemy

patrona;

- definiuje pojęcie

„Kościół

w oczyszczeniu”;

- wie kiedy

w bieżącym roku

będziemy

obchodzić

Uroczystość

Chrystusa Króla;

- wyjaśnia, jak

Kościół przez

wydarzenia roku

liturgicznego

pomaga wierzącym

w osiągnięciu

ostatecznego celu.

Uczeń:

- interpretuje słowa

Pana Jezusa: „Tobie

dam klucze

królestwa

niebieskiego;

cokolwiek zwiążesz

na ziemi, będzie

związane w niebie,

a co rozwiążesz na

ziemi, będzie

rozwiązane

w niebie” (Mt 16,

19);

- wie, że wierni

zgromadzeni na

liturgii w łączności

z pasterzami

Kościoła stają się

znakiem jedności z

Panem Bogiem i

ludźmi;

- wymienia zadania

parafii;

- wymienia części

różańca;

- wyjaśnia rolę

świętych w życiu

wierzących;

- wymienia

sposoby troski o

Kościół

w oczyszczeniu;

- uzasadnia,

dlaczego wierzący

nazywają Jezusa

Królem świata;

- wyjaśnia, jak

parafia pomaga

wierzącym

w osiągnięciu

ostatecznego celu.

Uczeń:

- wyjaśnia,

dlaczego każdy

papież jest następcą

świętego Piotra;

- wyjaśnia, w czym

wyraża się

widzialny

i niewidzialny

wymiar liturgii;

- uzasadnia

potrzebę istnienia

parafii;

-

przyporządkowuje

zbawcze

wydarzenia do

części różańca;

- wyjaśnia pojęcia

„Kościół

uwielbiony”

i „Kościół

pielgrzymujący”;

- wyjaśnia, że

Kościół

pielgrzymujący

i Kościół

w oczyszczeniu

stanowią jedną

wspólnotę;

- wymienia

sposoby oddawania

czci Chrystusowi

Królowi;

- uzasadnia, że

Eucharystia jest

centrum życia

Kościoła.

Uczeń:

- wymienia zadania

pełnione w Kościele

przez papieża;

- uzasadnia, że

w liturgii

sakramentów

wyznajemy wiarę

i budujemy

wspólnotę Kościoła;

- wyjaśnia

znaczenie chrztu

Polski dla rozwoju

wiary;

- charakteryzuje

organizację

administracyjną

Kościoła;

- wyjaśnia

znaczenie modlitwy

różańcowej dla

wierzących;

- wyjaśnia dlaczego

oprócz wspomnienia

poszczególnych

świętych

obchodzimy

wspólną

uroczystość

Wszystkich

Świętych;

- uzasadnia, że

Eucharystia wyraża

wspólnotę Kościoła

pielgrzymującego

i w oczyszczeniu;

- wyjaśnia, czym

różni się królestwo

Boże od królestw

ziemskich;

- wyjaśnia, jak

rodzina

i szkoła pomagają

wierzącym

w osiągnięciu

ostatecznego celu.

Rozdział III

96

96

ADWENT

Ocena

dopuszczająca

Ocena

dostateczna

Ocena

dobra

Ocena

bardzo dobra Uczeń:

- definiuje pojęcie

nawrócenia;

- wymienia imiona

proroków zwanych

adwentowymi;

- wyjaśnia, na

czym polega

przywilej

Niepokalanego

Poczęcia

Najświętszej Maryi

Panny;

- wymienia

przykazania

kościelne;

- wyjaśnia pojęcie:

caritas;

- wymienia

najbardziej znane

zwyczaje

adwentowe;

- wymienia

najbardziej znane

polskie zwyczaje

bożonarodzeniowe.

Uczeń:

- uzasadnia,

dlaczego

chrześcijanie

obchodzą Adwent;

- wymienia, do

czego Pan Bóg

wzywa ludzi przez

proroków

adwentowych;

- wyjaśnia, dlaczego

Pan Bóg obdarzył

Maryję przywilejem

Niepokalanego

Poczęcia;

- wyjaśnia

zobowiązania

wynikające

z przykazań

kościelnych;

- wymienia motywy

podejmowania

działalności

charytatywnej przez

wierzących;

- wyjaśnia pojęcie

„sztuka sakralna”;

- wyjaśnia

znaczenie

najbardziej znanych

polskich zwyczajów

bożonarodzeniowyc

h.

Uczeń:

- wyjaśnia związek

pomiędzy

nawróceniem

i oczekiwaniem;

- podaje przykłady

zaleceń dla uczniów

klasy VI, którzy

chcą się spotkać z

Jezusem

Chrystusem;

- wyjaśnia, co to

znaczy, że przywilej

Niepokalanego

Poczęcia

Najświętszej

Maryi Panny jest

dogmatem wiary;

- uzasadnia

potrzebę istnienia

przykazań

kościelnych;

- wyjaśnia, dlaczego

działalność

charytatywna

Kościoła jest

określana mianem

caritas;

- wyjaśnia związek

pomiędzy kulturą

i liturgią;

- wyjaśnia

znaczenie

uczestnictwa

w Eucharystii dla

chrześcijańskiego

przeżywania świąt.

Uczeń:

- pisze współczesną

wersję mowy Jana

Chrzciciela w

oparciu o tekst Łk

3, 1-17;

- uzasadnia

aktualność wezwań

proroków

adwentowych;

- uzasadnia

słuszność dogmatu

o Niepokalanym

Poczęciu

Najświętszej Maryi

Panny;

- podaje

argumentację jak

wierzący mogą

sobie wzajemnie

pomagać, by

pokonywać

przeszkody

utrudniające

wypełnianie

przykazań

kościelnych;

- uzasadnia, że

źródłem

działalności

charytatywnej

Kościoła jest miłość

Boga do człowieka;

- uzasadnia

dlaczego warto

praktykować,

wybrany przez

siebie, zwyczaj

adwentowy;

- uzasadnia swoje

stanowisko w

dyskusji dotyczącej

zagubienia sensu

Świąt Bożego

Narodzenia przez

wierzących.

97

97

Rozdział IV

OKRES NARODZENIA PAŃSKIEGO

Ocena dopuszczająca

Ocena dostateczna

Ocena dobra

Ocena bardzo dobra

Uczeń:

- wie czym są dla

współczesnych

ludzi Święta

Bożego Narodzenia;

- podaje przykłady

kiedy mamy

największe

problemy

z posłuszeństwem;

- wymienia, kto

tworzy Świętą

Rodzinę;

- wie czemu służy

„misyjne

kolędowanie”;

- cytuje, jakimi

słowami Pan Bóg

potwierdza

posłannictwo

Jezusa;

- wymienia

zobowiązania

wynikające z wiary

w Jezusa Mesjasza.

Uczeń:

- potrafi połączyć

Boże obietnice

zbawienia

z ich wypełnieniem

w Jezusie

Chrystusie;

- opowiada

wydarzenia biblijne

z życia świętego

Józefa;

- charakteryzuje

relacje

w Świętej Rodzinie;

- uzasadnia, że

w uroczystość

Objawienia

Pańskiego Kościół

uświadamia sobie

prawdę wiary

o Jezusie

przynoszącym

zbawienie

wszystkim ludziom;

- wyjaśnia, w czym

wyraża się

posłannictwo

Jezusa;

- analizuje tekst

Łk 2, 22- 40.

Uczeń:

- wyjaśnia cel

nadawanych

Mesjaszowi tytułów

biblijnych;

- wyjaśnia, dlaczego

świętego Józefa

nazywamy

patronem Kościoła;

- wyjaśnia zasady

życia

chrześcijańskiej

rodziny;

- wyjaśnia

znaczenie

poświęcanych

w uroczystość

Objawienia

Pańskiego

przedmiotów:

kredy, kadzidła i

wody;

- wyjaśnia,

dlaczego

uroczystość Chrztu

Pana Jezusa

wpisana jest w

kalendarzu

liturgicznym w

okres Bożego

Narodzenia;

- uzasadnia sens

przychodzenia do

kościoła w Święto

Ofiarowania

Pańskiego ze

świecami.

Uczeń:

- wyjaśnia

znaczenie

kulturowego

i religijnego

świętowania Bożego

Narodzenia;

- wyjaśnia, co to

znaczy, że święty

Józef uczy Kościół

posłuszeństwa Panu

Bogu;

- wyjaśnia pojęcie

„rodzina Kościołem

domowym”;

- wyjaśnia, na czym

polega misyjny

charakter Kościoła;

- wyjaśnia związek

sakramentów z

prawdą objawioną

ludziom podczas

chrztu Pana Jezusa

nad Jordanem;

- wyjaśnia związek

Uroczystości

Bożego Narodzenia,

Objawienia

Pańskiego i Chrztu

Pańskiego oraz

Święta Ofiarowania

Pańskiego.

Rozdział V

WIELKI POST

Ocena dopuszczająca

Ocena dostateczna

Ocena dobra

Ocena bardzo dobra

98

98

Uczeń:

- potrafi

opowiedzieć

przypowieść o

dobrym ojcu;

- wyjaśnia nazwę:

Środa Popielcowa;

- wymienia formy

zewnętrzne

i wewnętrzne postu;

- wymienia formy

jałmużny;

- wie jakie warunki

muszą być

spełnione, by

doszło do

przebaczenia;

- wymienia części

sakramentu pokuty i

pojednania.

Uczeń:

- charakteryzuje

postacie

występujące

w przypowieści;

- wyjaśnia

znaczenie naturalne

i przenośne

symboliki popiołu;

- wyjaśnia religijne

znaczenie postu;

- wyjaśnia sens

jałmużny;

- wie po co ludzie

się modlą;

- wie, że wśród

aktów penitenta żal

za grzechy zajmuje

pierwsze miejsce.

Uczeń:

- interpretuje

przypowieść

w kontekście relacji

Pana Boga z

człowiekiem;

- wyjaśnia religijne

znaczenie popiołu;

- podaje przykłady

form postu

zewnętrznego

i wewnętrznego,

które może podjąć

uczeń klasy VI;

- wyjaśnia związek

jałmużny z okresem

Wielkiego Postu;

- wymienia formy

modlitwy;

- wymienia

przykłady modlitwy

pokutnej;

- wyjaśnia

znaczenie

poszczególnych

części sakramentu

pokuty

i pojednania.

Uczeń:

- argumentuje, co

według niego

najbardziej utrudnia

nawiązanie

zerwanych przez

grzech relacji

z Panem Bogiem;

- wyjaśnia sens

obrzędu

posypywania głów

popiołem;

- wyjaśnia różnice

pomiędzy dietą

i postem;

- odróżnia jałmużnę

od działalności

dobroczynnej;

- uzasadnia, że

modlitwa jest

czynem pokutnym;

- wyjaśnia, dlaczego

modlitwa umożliwia

odnowienie

przyjaźni z Panem

Bogiem

i ludźmi;

- charakteryzuje

drogę

chrześcijańskiego

nawrócenia.

Rozdział VI

TRIDUUM PASCHALNE

Ocena

dopuszczająca

Ocena

dostateczna

Ocena

dobra

Ocena

bardzo dobra Uczeń:

- wyjaśnia co

świadczy o tym, że

wydarzenia, które

ludzie świętują, są

ważne;

- wie co to jest

świętowanie

indywidualne

i społeczne;

- wymienia kolejne

stacje drogi

krzyżowej;

- podaje znaczenie

wyrazu „wiatyk”;

- wymienia

najważniejsze

Uczeń:

- wyjaśnia cel

opowiadania

o Ostatniej

Wieczerzy z Listu

do Koryntian

(1 Kor 11, 23-26);

- uzasadnia nazwę

Wielki Czwartek;

- wymienia części

liturgii Wielkiego

Piątku;

- uzasadnia, że Pan

Jezus przez swoją

mękę, śmierć

i Zmartwychwstanie

nadał ludzkiemu

Uczeń:

- wyjaśnia związek

Ostatniej Wieczerzy

z sakramentami

Eucharystii i

święceń;

- wyjaśnia, dlaczego

Eucharystia w

Wielki Czwartek

nazywana jest Mszą

Świętą Wieczerzy

Pańskiej;

- wyjaśnia, dlaczego

Wielki Piątek nie

jest dla chrześcijan

dniem smutku,

porażki

Uczeń:

- wyjaśnia, co

znaczy, że udział w

Eucharystii wymaga

od wierzących

odpowiedniej

postawy życiowej;

- wyjaśnia związek

wydarzeń

z życia Pana Jezusa

z liturgią Wielkiego

Czwartku;

- wyjaśnia analogię

pomiędzy

wydarzeniami z

drogi krzyżowej

Jezusa

99

99

części liturgii

Wigilii Paschalnej;

– wyjaśnia,

dlaczego

chrześcijanie

święcą pokarmy na

stół wielkanocny.

cierpieniu i

umieraniu

znaczenie zbawcze;

- wyjaśnia, dlaczego

liturgia Wigilii

Paschalnej kończy

się uroczystą

procesją

rezurekcyjną;

- wyjaśnia religijne

znaczenie symboliki

pokarmów

przynoszonych do

święcenia.

i beznadziei;

- wyjaśnia związek

pomiędzy

cierpieniem

i śmiercią Pana

Jezusa i cierpieniem

oraz umieraniem

ludzi;

- wyjaśnia

symbolikę ognia i

wody;

- podaje czego

chrześcijanie

powinni sobie

życzyć, dzieląc

się poświęconym

jajkiem.

i liturgią Wielkiego

Piątku (wyjaśnia

symbolikę

poszczególnych

części liturgii);

- formułuje

modlitwę za

cierpiących lub

umierających;

- uzasadnia

obecność

w liturgii Wigilii

Paschalnej obrzędu

odnowienia

przyrzeczeń

chrzcielnych;

- wymienia

wydarzenia ze

Starego Testamentu,

do których

nawiązują zwyczaje

wielkanocne.

Rozdział VII

OKRES WIELKANOCNY

Ocena

dopuszczająca

Ocena

dostateczna

Ocena

dobra

Ocena

bardzo dobra Uczeń:

- interpretuje słowa

Pana Jezusa:

„Błogosławieni,

którzy nie widzieli,

a uwierzyli” (J 20,

29);

- wie, w jaki

sposób odmawia się

Koronkę do

Miłosierdzia

Bożego;

- wyjaśnia, dlaczego

Pana Jezusa

nazywamy Dobrym

Pasterzem;

- cytuje obietnice

Pana Jezusa

dotyczące życia

wiecznego;

- wyjaśnia, dlaczego

uroczystość

Zesłania Ducha

Świętego nazywana

jest „Zielone

Święta”.

Uczeń:

- przygotowuje

szkic obrazu do

współczesnej

wystawy pod

tytułem

„Błogosławieni,

którzy nie widzieli,

a uwierzyli”;

- charakteryzuje

przymiot Pana

Boga, jakim jest

miłosierdzie;

- wyjaśnia, w jaki

sposób Pan Jezus

Dobry Pasterz

prowadzi

wierzących przez

sakramenty

Kościoła;

- wyjaśnia związek

zachodzący

pomiędzy wiarą we

Wniebowstąpienie

Pana Jezusa i wiarą

w życie wieczne;

Uczeń:

- wyjaśnia związek

zachodzący

pomiędzy udziałem

w sakramentach

Kościoła i obietnicą

Pana Jezusa:

„Błogosławieni,

którzy nie widzieli,

a uwierzyli” (J 20,

29);

- wymienia

przejawy

miłosierdzia

Bożego;

- uzasadnia, że Pana

Jezusa możemy

nazywać Dobrym

Pasterzem;

- wyjaśnia gesty

z obrzędu pogrzebu;

- wymienia gesty

towarzyszące

sprawowaniu

sakramentów

Kościoła.

Uczeń:

- wyjaśnia, co dla

chrześcijan znaczy

wyznanie Tomasza:

„Pan mój i Bóg

mój!”;

- wyjaśnia związek

tajemnicy Bożego

miłosierdzia ze

Zmartwychwstanie

m Pana Jezusa;

- układa własną

modlitwę

dziękczynną za

pasterzy Kościoła;

- wyjaśnia,

dlaczego modlitwy

pogrzebowe są

pełne nadziei;

- wyjaśnia,

dlaczego ze

świętowaniem

uroczystości

Zesłania Ducha

Świętego

związane są

100

100

- wyjaśnia, w czym

wyraża się działanie

Ducha Świętego

w sakramentach

chrztu, Eucharystii

oraz pokuty i

pojednania.

zwyczaje

i obrzędy ludowe

Rozdział VIII

OKRES W CIĄGU ROKU

Ocena

dopuszczająca

Ocena

dostateczna

Ocena

dobra

Ocena

bardzo dobra Uczeń:

- wyjaśnia dlaczego

wierzący nie

powinien planować

swojej

przyszłości tylko

w oparciu o własne

siły;

- wyjaśnia

znaczenie

sakramentu

bierzmowania dla

jego osobistego

rozwoju

i rozwoju

wspólnoty

Kościoła;

- wkleja obrazek

Maryi, który

najbardziej mu

uświadamia, że

Maryja jest Matką

Kościoła;

- wymienia Osoby

Trójcy

Przenajświętszej;

- opisuje przebieg

i znaczenie procesji

Bożego Ciała;

- wymienia trzy

główne czasy roku

liturgicznego.

Uczeń:

- uzasadnia, że

miłość jest

największym

charyzmatem;

- ilustruje, w jaki

sposób może czynić

„swój świat”

Bożym światem w

rodzinie,

w szkole i wśród

rówieśników;

- opowiada

wydarzenie biblijne,

które ukazuje, że

Maryja jest matką;

- wyjaśnia, co jest

treścią wiary w

Trójcę Świętą;

- wymienia cechy

procesji;

- przyporządkowuje

okresy, święta

i uroczystości do

poszczególnych

czasów

liturgicznych.

Uczeń:

- wyjaśnia, czym

różnią się

charyzmaty od

talentów;

- uzasadnia

potrzebę

przygotowania się

do przyjęcia

sakramentu

bierzmowania;

- wyjaśnia, dlaczego

Maryję nazywamy

Matką Kościoła;

- wyjaśnia, dlaczego

Kościół obchodzi

Uroczystość Trójcy

Przenajświętszej;

- uzasadnia religijny

charakter procesji;

- wyjaśnia, dlaczego

Eucharystia jest

centrum życia

Kościoła.

Uczeń:

- wyjaśnia, dlaczego

charyzmaty należy

przyjmować

z wdzięcznością;

- wyjaśnia, co to

znaczy czynić „swój

świat” Bożym

światem;

- uzasadnia związek

tytułu Matka

Kościoła z

wydarzeniem

Zesłania Ducha

Świętego;

- uzasadnia, że

prawda

o Trójcy Świętej

jest tajemnicą

wiary;

- wyjaśnia, dlaczego

procesja Bożego

Ciała jest ściśle

związana

z Mszą Świętą;

- argumentuje

dlaczego nie ma

„wakacji” od Pana

Boga.

Opracował: Bartłomiej Bester

101

101

Przedmiotowe zasady oceniania z wychowania fizycznego w klasie VI Szkoły podstawowej w Mędrzechowie.

1. Skala ocen.

W ocenianiu zarówno cząstkowym, jak i semestralnym oraz rocznym stosowane są następujące stopnie i ich cyfrowe

odpowiedniki:

1- niedostateczny

2- dopuszczający 3- dostateczny

4- dobry

5- bardzo dobry

6- celujący

Dodatkowe oznaczenia -, +

2. Przedmiot oceny.

Podstawą oceny jest wysiłek włożony przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki

zajęć.

Ocenianiu podlegają:

Sumienność i staranność w wywiązywaniu się z obowiązków wynikających z przedmiotu,

zaangażowanie w przebieg lekcji i przygotowanie się do zajęć,

stosunek do partnera i przeciwnika

stosunek do własnego ciała, aktywność fizyczna,

postęp w opanowaniu umiejętności i wiadomości

przewidzianych dla poszczególnych klas zgodnie z

indywidualnymi możliwościami i predyspozycjami,

osiągnięte wyniki w sportach wymiernych, dokładność wykonania zadania i poziom zdobytej wiedzy.

W ocenie uwzględnia się następujące czynniki:

płeć wiek kalendarzowy

wiek rozwojowy

predyspozycje osobnicze

3. Kryteria ocen.

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który wykazuje się

szczególnym zaangażowaniem w pracy, twórczą postawą,

umiejętnościami i wiadomościami wykraczającymi poza program nauczania w danej klasie. Prowadzi sportowy i higieniczny tryb

życia, chętnie uczestniczy w zajęciach sportowo-rekreacyjnych,

102

102

bierze udział w konkursach, zawodach i olimpiadach,

reprezentując szkołę.

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który całkowicie opanował zadania z poziomu rozszerzonego dla danej klasy. Jego

staranność i sumienność w wykonywaniu zadań i zaangażowanie

w przebieg lekcji oraz stopień przygotowania się do zajęć są

bardzo wysokie. Prowadzi sportowy i higieniczny tryb życia, systematycznie doskonali swoją sprawność motoryczną i osiąga

duże postępy w osobistym usprawnieniu. Uczestniczy czynnie w

zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych o charakterze

sportowo-rekreacyjnym.

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który bez zarzutów wywiązuje

się z obowiązków, osiąga postęp w poszczególnych klasach w

opanowaniu umiejętności i wiadomości na poziomie

podstawowym, przy pomocy nauczyciela realizuje zadania poziomu rozszerzonego. Jego staranność i sumienność w

wykonywaniu zadań i zaangażowanie w przebieg lekcji oraz

przygotowanie się do zajęć są wysokie. Prowadzi higieniczny tryb

życia, uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych o charakterze sportowo-rekreacyjnym.

Oceny dostateczną lub dopuszczającą otrzymuje uczeń

adekwatnie do włożonego wysiłku w wywiązywanie się z obowiązków, stopnia postępu w opanowaniu umiejętności i

wiadomości na poziomie podstawowym w poszczególnych

klasach, poziomu staranności i sumienności w wykonywaniu

zadań, zaangażowania w przebieg lekcji oraz stopnia przygotowania się do zajęć.

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który wykazuje

szczególnie lekceważący stosunek do obowiązków wynikających

ze specyfiki przedmiotu, nie bierze czynnego udziału w lekcji, swoim zachowaniem dezorganizuje pracę, stwarzając

niebezpieczeństwo dla siebie i innych, jest notorycznie

nieprzygotowany do zajęć. Prowadzi niehigieniczny i niesportowy

tryb życia. Za jednorazowe, zgłoszone przed lekcją nieprzygotowanie

się do zajęć, brak aktywności, brak zaangażowania w przebieg

zajęć uczeń otrzymuje „-‘’. Pięć takich znaków w ciągu semestru

zamienia się na cząstkową ocenę niedostateczną. Za dodatkowe przygotowanie się do lekcji , aktywność i

zaangażowanie w przebieg zajęć uczeń otrzymuje „+”. Pięć

takich znaków w ciągu semestru zamieniane jest na ocenę

cząstkową celującą.

4. Sposób informowania o ocenach

103

103

O uzyskaniu poszczególnych ocen uczniowie i rodzice będą poinformowani na zebraniach

klasowych (wywiadówkach). O proponowanej ocenie rocznej i semestralnej rodzice i

uczniowie zostaną poinformowani na dwa tygodnie przed konferencją klasyfikacyjną. O

uzyskanej przez ucznia ocenie niedostatecznej na koniec semestru lub roku szkolnego rodzice

zostaną powiadomieni pisemnie na tydzień przed konferencją klasyfikacyjną.

Standardy wymagań w zakresie postawy, wiadomości i umiejętności na poszczególnych

poziomach są integralną częścią niniejszych zasad.