KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ EPİDEMİYOLOJİSİDoç.Tbp.Bnb. Süleyman CEYLAN

Sunum Planı

• Tarihçe

• Dünyada görünüm

• Türkiye’de görünüm

• Bulaşma

• Vektör

İsmail el Cürcani, XII. Yy.

“Kara böcekler ile taşınan kara hastalık”

Kıtabı Harzemşah

Orta Asya;

–İnfeksiyöz kapillerotoksikoz

–Akut infeksiyöz kanamalı hastalık,

–Özbekistan kanamalı ateşi

Kırım

– Resmi kayıtlardaki ilk salgın 1944 ve

1945 yıllarının yaz aylarında Batı

Kırım’da tespit edildi

– Aralarında Sovyet askerlerinin de

olduğu 200’den fazla kişiyi etkiledi

• Kırım Kanamalı Ateşi adı verildi

• 1956 yılında

– Zaire’de ateşli bir hastadan izole edilen

virüse Congo virüs adı verilmiştir

• 1967 yılında

– Yenidoğan farelere enjekte edilerek

tespit edilmiştir.

Kongo

• 1969 yılında

– Congo virüs ve Kırım Hemorajik Ateş

virüslerinin aynı virüs olduğu gösterilmiştir

– Hastalığa da Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi

adı verilmiştir (Crimean-Congo

Hemorrhagic Fever)

Kırım-Kongo

Türkiye’de durum

Fark edilen İlk olgu Mayıs 2002’de Tokat’ta

Ateş, baş ağrısı, kas ağrısı ve kanama

şikayetleri ile

2003 yılında hastalığın KKKA olduğu anlaşıldı

Daha önceki yıllarda da (1998’e kadar)

hastalığın var olduğu tahmin ediliyor

Hastalığın boyutu

Yıl Olgu sayısı Ölüm sayısı

2002 17 -

2003 133 6

2004 249 13

2005 230 11

2006 107 6

Toplam 736 36

Balıkesir

Riskli İller

• Tokat• Sivas• Gümüşhane• Yozgat• Çorum• Çankırı

• Amasya• Ankara• Erzurum• Artvin• Ordu• Giresun

Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim

Aylar

Vak'

a Sa

yısı

Kişisel epidemiyoloji

• Hemen hemen cinsiyet farkı gözetmiyor

• Her yaşta görülüyor (çoğunluğu 10-80

arasında)

• Olguların çoğunluğu çiftçilik ve

hayvancılıkla uğraşanlar

• Hastalarda ölüm oranı %5 civarında

Risk grupları

• Hayvancılıkla uğraşanlar• Tarımla uğraşanlar• Veterinerler• Endemik bölgedeki sağlık personeli• Askerler, kamp yapanlar, izciler• Deri fabrikası çalışanları, mezbaha

çalışanları, kasaplar• Sağlık personeli

Bulaşma

Kene ısırığı Kenenin ezilmesi Enfekte hayvanların doku ve kanı ile

temas Enfekte insanlardan (Genellikle Nozokomiyal) Laboratuvardan Hava yolu? Enfekte sütün içilmesi ile?

Taşıyıcı - Vektör

• Hastalık etkeni virüs, keneler aracılığıyla bulaşıyor

• Virus 30 tür keneden izole edildi – (28 Ixodidae, 2 Argasidae)

• Vektör potansiyeli kanıtlananlar– Hyalomma marginatum marginatum*– H.m. rufipes– H.m. turanicum– Hyalomma anatolicum anatolicum*– Dermacentor marginatus*– Rhipicephalus rossicus– Amblyomma variegatum

Neden???????

• Ekolojik dengelerin değişmesi– Terkedilen tarım alanlarına geri dönüş

(Kırım)– Doğal alanların tarıma açılması (Rostov ve

Bulgaristan)– Doğaya tavşan salınması (Doğu Avrupa)– Su taşkınlarının önlenmesi (Astrakhan)– Yayla yasağı ??? (Türkiye)– Anız yakma yasağı ???

Kene sayısındaartış

Tavşan sayısında artış

Vejetasyon

Yağış

Yırtıcı hayvanpopulasyonunda

azalma

İklim değişikliği(küresel ısınma?)

KKKA: Küçük yabani hayvanların rolü

• Tavşanlar– Epidemiler ile en çok bağlantılı

hayvan• Virus için iyi bir çoğaltıcı konak

– Uygun şartlarda çok hızlı ürerler– H.m. marginatum’un larva ve

nimf döneminin en önemli konaklarından

– Sığır otlakları ve ahırlara yakın yerlerde yerleşirler

• Kirpi ve sincap– Virus için iyi bir çoğaltıcı konak– Ancak populasyon yoğunluğu

düşük

KKKA: Yerden beslenen kuşların rolü

• Virusun çoğalmasında rolleri yok (devekuşu hariç)– Güvercin ve sığırcıklar tartışmalı

• Ancak:– Özellikle kargalar, kene larva ve

nimfleri için önemli konak– İnfekte keneleri geniş coğrafik

alanlara yayabilirler (kargalar ile: 10 - 500 km)

KKKA: Evcil hayvanların Rolü

• Doğrudan ilgileri yok• Ancak

– Kenelerin biyolojisinde önemli yerleri var

– Kanlarında virüs olduğu dönemde insan ve keneler için potansiyel bulaş kaynağı olabilirler

• Riskli bölgelerin belirlenmesinde yardımcı– Evcil hayvanlardaki

seropozitiflik oranları önemli