KÖK HÜC RE NA KLİNDE HA STA GÜV ENLİĞİ

Yrd Doç.Dr.Özlem CEYHAN

Sağlık hizmeti veren kurumlarda hasta ve ailesinin

güvenliğini olumsuz etkileyen faktörlerin engellenmesi

ve ortadan kaldırılmasıdır.

Hasta Güvenliği

Institute of Medicine (IOM)2000

Tıbbi hatalar sonucu ortaya çıkan ölümlerin beşinci sıradaki ölüm nedeni

olarak görüldüğü sunulmuştur.

Hastalıklar Ölüm Nedenleri

Kalp hastalıkları 726,974

Kanser 539,577

Serebrovasküler hastalık 159,791

KOAH (COPD) 109,029

Tıbbi hatalar 98,000

Kazalar 95,644

Pneumonia/influenza 86,449

Diabetes 62,636

İntihar 30,535

Böbrek hastalıkları 25,331

Karaciğer hastalıkları 25,175

Institue of Medicine, «To Err is Human» raporu

Hastaneye Yatan Hastalarda

• Görülme sıklığı

Tıbbi Hata

• %3.7

• Maliyeti

• 37.6-50 milyar dolar

Önlenebilir Tıbbi Hata

• %53-%58

• Maliyeti

• 17-19 milyar dolar

Tıbbi Hata Yapıldığına İnanma

Ülke %

Amerika Birleşik Devletleri 34

Kanada 30

Avustralya 27

Yeni Zelanda 25

Almanya 23

Birleşik Krallık (UK) 22

C Schoen. Taking the pulse of health care systems: Experiences of patients

with health problems in six countries, Health Affairs 2005; November issue

Tıbbi uygulama hatası yapılma algılaması %10

Türkiye’de

12 bölge 6354 gönüllü

Füsun sayek ttb raporları / kitapları – 2010,Hasta güvenliği: Türkiye ve Dünya

Tıbbi uygulama hatası ile ilgili kendilerine bilgi verilen %17.0

Kendisine veya bir yakınına

tıbbi uygulama hatası yapıldığına inanan

Bu hataların;

- %37„si major

- %33„ü minör

462 Gönüllü Sağlık Çalışanı

Füsun sayek ttb raporları / kitapları – 2010,Hasta güvenliği: Türkiye ve Dünya

%69.0

Ġlaç yanlıĢları

Hastane enfeksiyonları

Ameliyat komplikasyonları

Klinik hataları

DüĢmeler

Tedavinin geciktirilmesi

Transfüzyon hataları

Tıbbi Hataların Nedenleri

KiĢisel sonuçlar

Toplumsal sonuçlar

Artan sağlık harcamaları

Üretim ve verim kaybı

Sakatlık maliyetleri

Gelir azalması

Tıbbi hataların sonuçları

IOM 2001

«21.yüzyıl için sağlık sisteminin iyileĢtirilmesi»

Hasta bakımında altı spesifik alanda iyileştirme öngörmüştür

Güvenli bir

sağlık hizmeti

Etkili bir sağlık hizmeti

Hasta-odaklı sağlık hizmeti

Zamanında verilen sağlık hizmeti

Verimli sunulan sağlık hizmeti

EĢit dağılım

IOM raporunda da ilk konu olarak ele alınan

Güvenli sağlık hizmeti = Hasta güvenliği

Sağlık hizmeti sunumunda

Kalite iyileĢtirme = Hasta güvenliği

37 milyon hastaneye yatıĢta 1.14 milyon (%3.08) hasta güvenliği ihlali

Zamanında tanı koyma ve tedaviye baĢlama

Dekübitus ülserleri geliĢmesi

Post-operatif sepsis

Yılda 195,000 hasta önlenebilir hatalardan dolayı ölebilmektedir.

Amerikan Hastanelerinde Hasta Güvenliği

“Medicare” 2000 ile 2002

Health Grades Quality Study, Patient Safety in American Hospitals, July 2004

%60.0

ĠletiĢim

Sağlık informasyon teknolojisi

Tüm sağlık çalıĢanlarının hasta güvenliği konusunda

bilgilendirilmeleri

Hasta güvenliği kültürünün yaratılması

Hasta güvenliği konusunda araĢtırmaların teĢvik edilmesi

IOM 2004

“Patient Safety, Achieving a new standard for care”-1

Hasta güvenliğinin iyileĢtirilmesi için gereken en önemli konular

Yüksek riskli hasta gruplarının belirlenmesi,

ĠyileĢtirme yöntemlerinin geliĢtirilmesi,

Verimlilik analizlerinin yapılması ve

Elde edilen bilgilerin tüm sağlık çalıĢanlarına aktarılması

IOM 2004

“Patient Safety, Achieving a new standard for care”-2

Joint Commission on Acreditation of Health Care

Organizations

(JCAHO)2005

3,548 hasta güvenliği

Ġntihar eden 464

Ameliyat ve ameliyat sonrası komplikasyonlar

455

YanlıĢ taraf cerrahisi 444

Ġlaç hataları 358

Tedavide gecikme 269

2,450 (74%) ölüm

Hasta kimliği

ĠletiĢim

Medikasyon güvenliği

Sağlık hizmeti ile ilgili infeksiyonlar (Hastane infeksiyonları)

Medikasyon uyumunun sağlanması

DüĢmelerin azaltılması

Ġnfluenza ve pnömokokkal hastalıkların azaltılması

Cerrahi yangınların azaltılması

Hastaların katılımı

Bası ülserlerinin önlenmesi

JCAHO 2006

« National Patient Safety Goals »

HASTA VE ÇALIġAN GÜVENLĠĞĠNĠN SAĞLANMASINA

DAĠR YÖNETMELĠK

Resmi Gazete: 6.4.2011-27897

Ülkemizde

Hasta kimlik bilgilerinin tanımlanması ve doğrulanması,

Hastaya uygulanacak giriĢimsel iĢlemler için hastanın rızasının alınması,

Sağlık hizmeti sunumunda iletiĢim güvenliğinin sağlanması,

Ġlaç güvenliğinin sağlanması,

Kan ve kan ürünlerinin transfüzyon güvenliğinin sağlanması,

Yönetmelikte

Hasta güvenliği uygulamaları-1

Cerrahi güvenliğin sağlanması,

Hasta düĢmelerinin önlenmesi,

Radyasyon güvenliğinin sağlanması,

Engelli hastalara yönelik düzenlemelerin yapılması,

Hasta güvenliği uygulamaları-2

Hasta ve çalıĢan güvenliği ortak uygulamaları

Hasta ve çalıĢan

güvenliği

Enfeksiyonların kontrolü ve önlenmesi

Laboratuvar güvenliği

Radyasyon güvenliği

Güvenlik raporlama sistemi

Yapılan bir çalıĢmada, hastanede yaralanmaların büyük

kısmının silmekten dolayı olan kayganlıktan kaynaklandığı

saptanmıĢ, hastanede düĢme sonucu yaralanmanın en sık hasta

güvenliği ihlali olduğu görülmüĢtür.

Ülkemizde-1

HemĢirelerde yapılan bir çalıĢmada, HemĢirelerin

%96.9‟unun hasta güvenliği uygulamalarını gerekli gördüğü

%93.3‟ünün bu uygulamalardan haberdar olduğu

%92.3‟ünün uygulamalarda görev aldıkları

HemĢirelerin uygulamalarda karĢılaĢtıkları hatalar arasında % 57.0

oranıyla ilaç uygulama hataları ilk sırada bulunmuĢtur.

ÇIRPI F ve ark. Hasta Güvenliğine Yönelik Hemşirelik Uygulamalarının Ve Hemşirelerin Bu

Konudaki Görüşlerinin Belirlenmesi, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi,

Cilt:2,Say ı:3.2009

Ülkemizde-2

Hastanemizde yapılan bir çalıĢmada, HemĢirelerin

% 93,5‟i çalıĢma birimlerindeki hasta güvenliği derecesini iyi

bulurken,

% 6,5‟i zayıf ve baĢarısız bulmuĢtur.

HemĢirelerin %86.0‟ı hasta güvenliği ile ilgili hatalı olayları hiç

raporlamadıklarını belirtmiĢlerdir.

Ülkemizde-3

Ceyhan Ö, Kartın PT, Göriş S, Sungur G, Başaran M, Uğur A, Taşcı S. Hemşireler hasta güvenliğini nasıl algılıyor? 11. Ulusal İç

Hastalıkları Kongresi Kongre Kitabı. Antalya, 30 Eylül-4 Ekim 2009: 382.

HEMġĠRELĠK VE HASTA

GÜVENLĠĞĠ

Hasta Güvenliği Önemli mi?

VanGeest and Cummins, An educational needs assessment for improving patient safety,

National Patient Safety Foundation, White Paper Report 3, 2003.

Hekimler

Çok Önemli % 81.7

Önemli % 16.7

Önemsiz % 1.6

HemĢireler Çok Önemli % 95.2

Önemli %3.7

Önemsiz % 1.1

ICN

Hasta Güvenliği

Durum Bildirgesi

Hasta güvenliği, hasta bakımı ve hemĢirelik

hizmetlerinin kalitesinin baĢlıca

unsurudur

Hasta güvenliğinin artırılması için,

Profesyonel sağlık bakım personelinin işe alınması , eğitimi ve meslekte tutulması

Performanslarının iyileştirilmesi

Enfeksiyonla mücadele

Cihaz emniyeti

İlaçların güvenli kullanımı

Sağlıklı klinik uygulamalar

Sağlıklı bakım ortamı

Çevre güvenliği ve risk yönetimi alanlarında geniş kapsamlı önlemler

Hasta güvenliği üzerinde odaklanmış bilimsel bilgi

I

C

N

HemĢirelik Hizmetleri Yönetimi

ve

Hasta Güvenliği

Hasta güvenliği kültürünün oluĢturulması,

geliĢtirilmesi ve

hemĢirelik hizmetlerinin sunumuna

yansıtılması için stratejiler

geliĢtirmelidir.

Stratejiler-1

Hasta güvenliği odaklı kültür oluĢturmak

HemĢirelik hizmetlerinde hasta güvenliğinin sağlanmasında

liderlik oluĢturmak

Hasta güvenliği odaklı süreç tasarımları yapmak ve

güvenirliliğini geliĢtirmek

Hasta güvenliği bilgilerini paylaĢmak ve farkındalık

yaratmak

Stratejiler-2

Raporlama sistemi ile ilgili çalıĢanların desteklemek ve

cezalandırıcı olmayan iletiĢim yolları kurmak

Tüm diğer bölümlerle ve disiplinlerle iletiĢim ve

iĢbirliği sağlamak

Bölüm içi hemĢirelik bakım süreçlerini rutin izlemek

Eğitim konuları

Etik-Ģeffaflık ve

açık sözlülük Sağlık

hizmetinde hatalara yaklaĢım

Hataların belirlenmesi: Sistem-kiĢisel

Hataların bildirilmesi ve izlenmesi

Hatalardan öğrenme-ders

alma

Personel sayısı/dağılımı ve tıbbi

hatalar

Teknoloji ve tıbbi hatalar

Hasta eğitimi

KÖK HÜCRE NAKLĠNDE HASTA GÜVENLĠĞĠ

UYGULAMALARI

Üniversite eğitim hastanelerinde antineoplastik tedavilerde

1000 ilaç isteminin 15‟inde hatalı istem yapılmaktadır.

Bu vakaların %62,9‟da

ciddi veya çok ciddi potansiyel klinik

etki görülmektedir

Füsun sayek ttb raporları / kitapları - 2010 ,

Hasta güvenliği: Türkiye ve dünya

Ġmmünsüpresif hasta

IOM JCI

BAKIM BAKIM

Hastaneye kabul edilen hastalara „Hasta Ġsim Bileziği‟ takılır.

Hastaya her türlü tedavi prosedürü uygulamasında en az iki kimlik bilgisi kullanılır.

Hastanın oda numarası kimlik tanılanmasında kullanılmaz

Hasta cinsiyeti kimlik doğrulamada kullanılmaz

Hasta tetkik ve tedavi nedeni ile bulunduğu servis dıĢına çıkacak ise hemĢire/portör tarafından götürülür

TaĢıma sırasında hasta sürekli gözlenir

Transferden önce bakımın devamını sağlayacak cihaz ve aletlerin kullanılabilirliği kontrol edilir

Hastanın transferi sırasında hastaya ait bilgilerin iletilmesi sağlanır

2.HASTA TRANSFERĠ

.

3. ETKĠN ĠLETĠġĠM-1

Hangi durumlarda sözel direktif alınacağı/alınmayacağı belirlenir

Sözel direktifin alınma Ģekli belirlenir

Kullanılacak kısaltmalar listelenerek standart hale getirilir ve ortak dil oluĢturulur

Laboratuvarlarda test sonuçlarının iletilmesi ile ilgili etkin raporlama sistemi oluĢturur

ETKĠN ĠLETĠġĠM-2

Kurum acil kritik test sonuçlarının bildirilmesi (tel.-e mail vb.) ile ilgili süreci tanımlar

HemĢire/doktor test sonuçlarını telefonda alıyorsa iki kimlik doğrulayıcı kullanır

Testlerde hasta güvenliğini tehlikeye atabilecek sonuçlar elde edildiğinde ilgili hekimin veya hemĢirenin en kısa zamanda bilgilendirilmesi sağlanır

Servislerde yatak baĢı bağlantılı ve hastaların kullandığı tüm banyo ve tuvaletlerde çağrı sistemi bulundurulur

Allerjisi olan hastaya zarar vermemek için, hastanın ilk

geldiğinde herhangi bir ilaca ve bir maddeye alerjisi olup

olmadığı personel tarafından sorgulanır ve kayıt edilir

Eğer hastanın herhangi bir alerjisi var ise hastaya renkli

bilezik verilir

Alerjisi olduğu bileziğe yazılır ve forma kaydedilir.

4. ALLERJĠ

Acil tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyulan hallerde ilgili sorumlu

ekibin ve cihazların en kısa zamanda olay yerine ulaĢmasını

temin etmek

Kod sisteminin hastane içerisinde etkin halde iĢlemesinin

sağlanmasıdır

5. ACĠL MÜDAHALE RĠSKLERĠNĠ AZALTMAK

6. MEDĠKAL EKĠPMANLAR

Cihazların bakım ve kalibrasyonu belirlenen tarihte yapılır

Bozulan ve hasar gören cihazların ilgili talimat doğrultusunda onarımı sağlanır

Tekerlekli sandalye ve sedyelerin uygun Ģekilde çalıĢtığı kontrolü yapılır

Cihaz alarm sistemlerinin çalıĢırlığı kontrol edilir

Hastanın kabulü sırasında düĢme riski değerlendirilir

Hastanın düĢme riski ilgili forma kaydedilir

ÇalıĢanlar düĢme riski yüksek olan hastalar konusunda

bilgilendirilir.

Hasta zili hastanın kolay ulaĢabileceği yere konulur

Hastanın düĢme riski varsa, hasta yakınlarına alınacak önlemlerle

ilgili bilgi verilir, iĢbirliği yapılır.

Uzun süre yatak istirahati sonrası, ameliyat sonrası ilk defa ayağa

kalkıyorsa çalıĢanlar hastalara mutlaka eĢlik eder

Yatak ve tekerlekli sandalyeler kullanılmadığı zamanlar kilitlenir

Hasta yatakları en düĢük seviyede tutulur ve hasta yatakları,

sedyeleri ve diğer hasta taĢıma araçlarında düĢmelere engel

olacak korkuluk ve kemerler kullanılır

HASTA DÜġMELERĠNĠN ÖNLENMESĠ-2

Sedye ve yatak korkulukları periyodik olarak servis sorumlu hemĢiresi

tarafından kontrol edilir

Hasta odalarında gereksiz eĢyalar , yerlerde kablo vs. bulundurulmamalıdır

DüĢme riskinin yüksek olduğu bölgelere uyarıcı tabela, resimler ile uyarı levhaları(ıslak zemin, alt yapı çalıĢması vb.)konulmalıdır

Tuvaletlerde tutunma kolları bulundurulmalıdır

Zeminler kaygan olmayan malzeme ile döĢenmelidir

HASTA DÜġMELERĠNĠN ÖNLENMESĠ-3

Hasta yalnız ise, Konfüzyon, disoryante, halusinasyonları varsa, 65 yaş

üstü, uyumsuz, kooperasyonu bozuksa; yukarıdaki önlemlere ilave

olarak

o Hasta hemĢire deskine yakın bir odaya alınır

o Hasta yakınlarından, hasta yanından ayrılacakları

zaman hemĢireye bilgi vermeleri istenir

o Hasta ajite ise, yukarıdaki önlemler yetersiz

kalıyorsa, doktoru ile iletiĢime geçilerek hasta

kısıtlanır. Kısıtlama prosedürü doğrultusunda

hareket edilir.

Ġtaki düĢme riski ölçeği

8.KAN ve KAN ÜRÜNLERĠNĠN TRANSFÜZYONU

Kan istem formunun ayrıntılı doldurulması sağlanır KAN TRANSFÜZYONU

KAN TRANSFÜZYONU

Hasta baĢı cross-match yapılır

KAN TRANSFÜZYONU Hastaya uygulanacak olan kan veya bileĢenlerinin order‟a ayrıntılı (miktar,ürün adı gideceği süre vs) olarak hekim tarafından yazılması sağlanır

9. ĠLAÇ UYGULAMALARI

Servislerde aynı isim ve farklı dozlardaki ilaçlar yan yana bulundurulmaz

Ġlaç isimlerinde benzerlik olan ilaçlar aynı yerde bulundurulmaz ve bu ilaçların listesi çalıĢanlar tarafından bilinir

Özel hazırlık gerektiren ilaçların hazırlanması, uygulaması ve takibinde talimat doğrultusunda hareket edilir

Hastaya verilecek ilaçlar ilaç-ilaç, ilaç besin etkileĢimi yönünden değerlendirilir, kullanıldığında bir uyarı sisteminin geliĢtirilmesi sağlanır

Ġlaç yan etkileriyle beklenenden sık veya Ģiddetli karĢılaĢılırsa ilaç yan etkilerinin takibi ile ilgili talimat doğrultusunda hareket edilir

Hastanın yanında getirdiği ilaçlar alınır ve bu konuya iliĢkin talimat doğrultusunda hareket edilir

Narkotik ilaçların güvenliği için konuyla ilgili talimata uygun davranılır

ĠLAÇ UYGULAMALARI-2

Buzdolabında saklanması gereken ilaçlar (+2 / +8 C) aralığında saklanır ve kontrol listesinde belirtilir

IĢıktan etkilenen ilaçların listesinin yapılması sağlanır ve ilaçlar ıĢıktan korunaklı Ģekilde saklanır

Ġlaçların bulunduğu ortamların ısı ve nem takibi yapılır

Hastanın taburculuğunda ilaçların doğru ve güvenli kullanımı için hasta ve yakını eğitilir

ĠLAÇ UYGULAMALARI-3

PYXĠS ĠLAÇ YÖNETĠM SĠSTEMĠ

Ġmmun sistemi zayıf hastaları infeksiyonlardan korumak amacı

ile Koruyucu Ġzolasyon Talimatı uygulanır

Ġzole hastaların ayrı odaya alınması, ziyaret kuralların

belirlenmesi,

Ġzole hasta olduğunu belirten uyarıcı kartların asılması

sağlanmalıdır

10. ĠNFEKSĠYONLARIN ÖNLENMESĠ

Ġzole hasta odası için gerekli olan ekipmanların

giyilmesi, giriĢ çıkıĢ kurallarına uyulması,

Odanın ve kullanılan malzemelerin temizlik ve

dezenfeksiyonunun enfeksiyon komitesinin

belirlediği talimatlar doğrultusunda yapılması,

Ġzolasyon önlemleri ile ilgili enfeksiyon komitesi

tarafından eğitim yapılması sağlanmalıdır.

ĠNFEKSĠYONLARIN ÖNLENMESĠ-2

11.ÇEVRE

Koridorlar geçiĢi engellemeyecek Ģekilde açık bulundurulur

Sarı tıbbi atık kovaları 2/3‟den fazlası doldurulmaz

Kirli odası ve temiz çamaĢır odası kapalı tutulur

Yiyecek ve içecekler çalıĢma alanlarında bulundurulmaz

Hasta odalarında çiçek ve balon bulundurulmaz

Belirlenen riskler ya da uygun olmayan durumlarla ilgili belirtilen periyodlarda tanımlanan esaslara göre bina turları yapılır

Hasta güvenliğini tehlikeye sokacak bir durum olmuşsa

uygun olmayan durum için

Sentinel ( Beklenmedik) Olaylar Takip Formu

doldurulur ve kurum tarafından belirlenen bildirim

kuralları doğrultusunda uygulama yapılır.

12. RAPORLAMA

RAPORLAMA-2

HASTA GÜVENLİĞİ ÖNERİ DEĞERLENDİRME KUTUSU