kişilik: id – ego – superego ego: operasyonel birim bilişsel yetiler (kognitif fakülteler)
DESCRIPTION
Kişilik: Id – Ego – Superego Ego: Operasyonel birim Bilişsel yetiler (kognitif fakülteler). KENDİLİK GELİŞİMİ Ego ’nun girdi-çıktı lardan yararlanarak İlişki lerin enternalizasyonu yoluyla ayrık bir kendilik duyumu. Sensory - motor ve kognitif - afektif - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Kişilik:
Id – Ego – Superego
Ego: Operasyonel birimBilişsel yetiler (kognitif
fakülteler)
KENDİLİK GELİŞİMİ
Ego’nun girdi-çıktılardan yararlanarak
İlişkilerin enternalizasyonuyoluyla
ayrık bir kendilik duyumu
Sensory - motor ve kognitif - afektif
(duyu) (hareket) (biliş) (duygu)
akımlardan (4 kanal)
kendilik üretimi
- SAĞ HEMİSFER -K e n d i l i ğ i n m o n i t ö r i z a s y o n u
Beden imgesi sağ
Ego üretir ama hammadde olarak kullanır(kendisini o kabul eder)
Anneden türetme :
Mahler
Kendi çekirdeğinden üretip daha sonra
anneden ayırma:
Stern
Ayrışma:
S e m b i y o t i k f ü z y o n’dan
ortaya çıkış
Bireyselleşme:
B i r e y s e l ö z e l l i k l e r kazanma
A y r ı ş m a – B i r e y s e l l e ş m e d e
En sağlam bile
psikotikolabilir
Genetik, çevre’ye boyun eğer
En zayıf’ıçevre
bile kurtaramaz
Otistik aşama : 0-2 ay
Stimulus(uyarı) bariyeriHomeostatik denge :
Otonom sinir sistemi (fizyoloji)emmeyi refleks başlatıranne : otonom fonksiyonlara
yardımcıvejetatif
Hala rahimde
Sembiyotik aşama : (2-4 ay)
Düal ünite (ikili birlik)
Anneyi farkedince otistik dönemden çıkar; bulanık da olsa ilk kez nesne belirmeye başlar (görme/işitme net değil;
koku önemli)
Ortak sınırlar içinde bulunan iki vücutlu bir sistem(anne ihtiyaç gideren bir uzuv - kendi uzantısı-) Parça nesneOmnipotent hezeyan
Anneye yatırım: ilk duygulanımsal nesne bağı: nesne ilişkisi birimi (kaynaşmış)
Nesne bağlarını duygulanım kurar: Anlam dünyası afektiftir, kognitif değil
Bebek annenin beden, niyet, mood, emosyon ve arzularını kendi psişesini şekillendirmek için kullanır (ayna nöronları-erken özdeşim)
Limbik sistem (fizyoloji psikoloji) -anima-
emmeyi psikoloji (enerji ve güvenlik arayışı) başlatır: Arzu
annenin görevi: limbik sisteme yardımcı
Biological giver Affection giverpasif besleyici aktif bakım verici
Anneye yatırım
HOLDING
Annenin sıcaklığı ve onu sıkıca kavraması (kucaklanma)Annenin kalp atışı (güvenlik sinyali)Annenin sesinin tınısı (güvenli ortam)
Dünya ile kurulacak afektif bağ (anlam vs boşluk)
güvenli bir ortamda anne üzerinde gerçekleşir
Artık bu bağları yine annenin sağladığı güvenli bir ortam içinde dünyaya taşıma
zamanı gelmiştir.
Kritik bir dönem
Bu taşıma gerçekleşebilecek mi yoksa
afektif dunyamız annede hapis mi kalacak?
Ayrışma- bireyleşme (5-30 ay)
(Ego gelişimi)(Self gelişimi)
1-yumurtadan çıkma ve beden imgesi (3-8 ay)
2-egzersiz (10-15 ay)
3-yeniden yakınlaşma (15-22 ay)
4-konsolidasyon ve nesne sürekliliği (22-30 ay)
Yumurtadan çıkma: 6. ay
Beden algısı bebekte kendilik duyumunu başlatır. (benim vücudum!)
Duysal aparatın gelişmesi, görsel ve işitsel keskinliğin artması, nesneden ayrı bir kendilik duyumunu tetikler.
Bedenini hissetme kucaktaki pozisyon anne ile mesafe hareketlerde amaç
Sosyal gülümseme (ayna nöronları)Annenin incelenmesi
Anneyi diğer nesnelerden ayırmaYabancı korkusu
Egzersiz (10-17 ay.)
Erken dönemanne bir üs-ana gemi (cruising)halat : ayrılık anksiyetesi (yarıçap)kendi egosundan daha büyük zevk alır (bireyselleşme)refuel (bakma, dokunma, koklama, kendince iletişim) (ayrışma yok)▓ ayrışmaksızın bireyselleşme
Egzersiz (10-17 ay) -devam-
Geç dönem (lokomotor)
bilişdik hareket
Gözü kara aşık:dünya ile sevişmehünerlerini egzersizdüşme-vurmalar umurunda değil (gözü kara) insanın en mutlu dönemi (narsizmin tavan
yapması)anneyi unutma
@ yürüme: çocuk için küçük fakat bireysellik için dev bir adım
kimlik oluşturma yolunda ilk dev adım yeni bir bakış açısı
Egzersiz (10-17 ay) …devam
Geç dönem (lokomotor)
anneyi unuturkısa süreli yokluklarıanne ilgisi ve bedensel yakınlığı
Bazı genç kaşifler sarhoş gibidir. Kendi krallıklarını genişletmekten başka bir şey düşünmezler (Narsisizm)
Keşif gezisinden üsse dönüş: (yakıt ikmali) Yüz ifadesi, ses, onay davranışları, sıcak ten teması, kucaklanmaAnne meşgul, aklı başka yerde, kendilik aktivasyonu ile ilgileniyorsa …
Annenin libidinal ulaşılabilirliği bedava (koşulsuz sevgi)
Dünyayı keşif
anneyi unutma1 (bağımlı partner)
früstrasyona tahammül2
bireyselleşme (kimlik oluşumu)3
terk depresyonu4 (annenin yüklediği burukluk)
Terapiyi destekleyen motivasyon: 1, 2, ve 3 yardımcı; 4 baskılaycı
Dünya ile sevişme X kendisi ile sevişme (fallik dönemde)
Çocuğun nesne dünyası ve amaçları genişler
Kendi işlevleri ve bedenine narsisistik yatırımEn büyük yatırım
engellenme, eleştiri ve başarısızlıktan etk.mez
Yeniden yakınlaşma (18-24 ay)
Ayrılma ve bireyleşme ayrılma anksiyetesi terk depresyonu (tehdit değil gerçek)
Yapışma (clinging)Uzaklaşma (distancing)annenin cevabına ihtiyaç
cevapsız anne çıldırtır; hasta da cevapsız partner karşısında…
sürekli iğneler; karşısındakini çıldırtarak sadistik nesne konum...
Anne yokluğunda hareketlilik ve diğer insanlarla iletişime geçme (BL)
SAVUNMA : Nesneye odaklanma
Tatminsizlik – Tutarsızlık – Irritabilite - Öfke krizleri
Anneyle paylaşma - Anneye negativiteAnnenin peşinde – Yutulma korkusu
(ne onunla - ne onsuz)(Ana-kız ve Gelin-kaynana ilişkisi (kedi-köpek))
Çözümsüzlük hissi: Çaresizlik ve umutsuzluk
Anne ayarı: Optimum libidinal (duygusal)
ulaşılabilirlikAnnenin aşkı (koşs. sevgi) ve tahammül gücü Çocuğun
tahammül gücü
Borderline etiyoloji: Çocuğun gel-gitleriyle dalgalanan anne (kendisi hala yeniden yakınlaşma
evresindedir=borderline)çocuğun gelişen kendiliğini destekleyemez
Bu dönemde (üçlü ilişki)
Baba anneden ayrılırdaha belirgin hale gelir: Ödipale hazırlık
Baba ilgisiz/tutarsız anneye bir alternatif hale gelebilir
Narsisist babanın proje çocuğu, borderline’a alternatif
NARSISSISTIK PATOLOJİDE YENİDEN YAKINLAŞMA EVRESİ
İhtiyaçlarının karşılanmasında gecikme Bağımlılığa isyan (ayrılma isteği, fakat omnipotans
yaygarasına devam) Anneye karşı ambivalans
Anne bir uzantı : açgözlülük [yapışkan] Bağımlılığı inkar : memnuniyetsiz[uzaklaşma]
Ayrılma anksiyetesi Büyüklük hezeyanının tehlikeye girmesi
nedeniyle agresyon anneye karşı öfke (başkasına
yönlendirme) Anne ile dramatik kavgalar Annenin cevabı optimal kırılma(iyileşme
gelişir) maximal kırılma(bonzai)
Dank etme dönemi (burun sürtülmesi)
sınırlar ve çaresizlik*
sevişme hayal kırıklığı
Anne: Teselli
Hayal kırıklığı ve engellenme realitesi ilegrandiyoz kendilik ve omnipotent
nesne yapılarının uyumu
T a h a m m ü l B a s t ı r m a G ü c ü n ü a ş a r s a B ö l m e
YENİDEN YAKINLAŞMA KRİZİ‘ne karşı
İKİ MAJÖR SAVUNMA
re-fusion (yeniden kaynaşma için regresyon gerekir) anneyi uzantı olarak kullanıp ayrılığı inkar acının dinmesi daha kararlı (savunmanın içselleştirilmesini daha mümkün kılar) Gerçeklik karşısında şiddetli öfke: basit bir isteği yerine getirilmediğinde
kriz-narsissistik savunma -
clinging (anneye yapışma)(re-füzyon olanaksız; ayrılma gerçekleşmiş; daha üst organizasyon)savunmaların içselleştirilmesi daha zor (daha umutsuz, daha dengesiz)-borderline savunma-
Y a k ı n l ı k ve ö z e r k l i k arasında
dilemmaÖZERKLİK gelişiminin durması (DIŞ ODAKLI YAŞAM) : B İ R E Y S E L L E Ş E M E M E
NESNE SÜREKLİLİĞİ (24-36 ay)
Bireyselleşmenin konsolidasyonu
Bireyselleşme sancısı (uyumsuzluk) devam (Terk Dep.) ayrı kendilik ve nesne temsillerinin
konsolidasyonu
Gerçeklik testiGerçeklik testi Hayal kurma (gerçekten ayırt etme)
cinsel kimlik farkındalığı Kızlarda depresyona yatkınlık, anneye kızgınlık,
kırılma
Nesne sürekliliği Kompleks bilişsel fonksiyonlar
Sözel iletişim
Anal Dönem 18-42. aylar (Ego kuruluşunun tamamlanması ve kişilik)
Zaman algısı; hazzı erteleme
Kişilik ve patolojilerinin oluşumunda ayrışma-bireyleşme dönemi
Anal dönem, kişiliği mi yoksa bu kişiliğin savunmasını mı belirler?
(BorderOKKB )
Babanın sahneye girişi (çocuğun dünyasını genişletmesi, yeni seçenekler) Sosyallik (3. şahsın kabulü: dyadik ilişkiden çıkış)Ödipal döneme (yetişkinlerin medeniyeti ile hesaplaşmaya hazırlık)
yutulma ve kaybolma arasında Anneden optimal uzaklık (ayrılmanın kabüllenilmesi)
BORDERLINE KİŞİLİK
BOZUKLUĞU (annenin rolü)
Terapi mantığı (rasyonali)
defenses against
abandonment depression should be overcome
Real self begins to
emerge(self-activation)
Borderline anne: kendi terk depresyonu ile başedebilmek için çocuğun
regresif davranışına yapışır. Çocuğun bireyselleşmesini desteklemez. Narsissistik anne: sadece çocuğun kendisine hayranlığını destekler.
çocuk kendi projeksiyonları ile rezonans (in tune) halinde olmazsa geri çekilir. Libidinal (duygusal) ulaşılabilirliğini geri çeker. Çocuğun yakıt ikmalini zorlaştırır. Çocuk teslim olur. Bireyselleşmeyi bırakır
Şizoid anne: çöcuğun kendisine yakınlığına tahammül edemez ve uzaklaşır. Kendisi “iş bilir” olduğu için, çocuğu da buna zorlar (şizoid)
Antisosyal anne: çöcuğu ihmal eder veya kendi tatmini için bir araç olarak kullanır.
Çocuğun ona bağımlı oluşuna tahammül edemeyen anne çocuğu prematür bağımsızlığa iter (kırkık)
Annenin fiziksel cinsel tacizi Öngörülemez, dengesiz, anksiyöz, düşman anne Çocuğun kendiliğini tanımayan; onu depersonifiye eden, çocuğu olduğu
gibi kabullenmek istemeyen, ona projekte ettiği kişi imiş gibi davranan; çocuğun kendiliği harekete geçtikçe ortaya çıkan değişimlere cevapsız kalarak bu değişimleri aynasızlığa mahkum eden anne
Annenin empati kabızlığı : narsissizm, depresyon, psikoz
Bireyseleşme üzerine etkiler
Annenin çocuğu ~ besleme ~ doyurma ~ bakımını yapma ~ korumadaki
mükemmelliği
ζ duygusal olarak besleme ζ destekleme ζ çocuğun zuhur eden kendiliği ile rezonans
içinde olma
yeteneği ile zıtlık gösterebilir
Son ortak yol
Annenin libidinal geri çekilmesi
çocuğunbir parçasının
kaybı
Terk depresyonu
Ego ve self gelişiminde duraklama
EBEVEYN ÇOCUKannenin genetik libidinal bireyselleşme
bireyselleşme ulaşılabilirliği dürtüsü
“bireyselleşme” yi destekleyen
“iki vektör”
ÇOCUK KAYNAKLI FAKTÖRLER (TABİAT)
Kimi çocuklarınζ çok az desteğe ihtiyacı vardırζ çokça desteklenmeye (genetik dürtü yetersizliği)
ζ ideal bir desteği bile değerlendiremedikleri görülür
(Kleinien aggresivite)
Bakıcı (3. element) üzerinden anne etkisi
(Annenin zorunluğu varlığı mı, mümkün varlığı mı?)
İkincil bakıcı (substitute caretaker) annenin tavrını çocuğa taşıyan bir vektördür
(anne seçer, anne yönlendirir)
Anne zaafını da (örn. OKKB) libidinal ulaşılabilirliğini de bakıcı üzerinden çocuğa yansıtabilir
Kendilik gelişimi
İlk bir yıl içinde beyin hacmi 2,5 katına çıkar
Bebek anne karnında bir bitkiye benzersadece büyür ve gelişir (growth and development = neşvü nema)
vejetatif bir durumdadır (kortekssiz)
Somatik sensory-motor gelişme (bitkilikten çıkış)(iradi hareket)
Affekt matürasyonu=Limbik matürasyon
İki kritik dönem: 10-12 ay ve 14-16 ay14-16 ay arası gelişim iyiyse yeniden yakınlaşma krizine (15-22 ay)
girmez (Stern ve Schore)
Sensory - motor ve kognitif - afektif
(duyu) (davranış) (biliş) (duygu)
akımlardan (4 kanal)
kendilik üretimi
Ego bu 4 akışı izleyerek bir tasarım ortaya çıkarır
Emosyonel taşkınlığın olduğu yerde işlemlenemeyecek kadar büyük bir yüklenme vardır. (tahammül bariyerinin aşılması)
Zaman zaman oluşacak taşkınlığın teskin edilmesi frontolimbik inhibisyon(duyguları engelleme) ile mümkündür (emosyonel termostat).
Doğumda korteks henüz olmadığından, korteksin bu görevini sabırlı, anlayışlı, empatik bir bakıcının yerine getirmesi gerekmektedir. (kendilik nesnesi işlevi-dış destekleyen ego)
İlk iki yıllık beyin gelişimi: ego ve kendilik gelişimine dair önemli aşamaları içerir. Bu gelişim kendilik aktivasyonu gibi deneyim - yaşantılama ile yakından ilişkilidir.
Kernberg and Masterson
Kendilik aktivasyonu
Ayrılık anksiyetesi
Terk depresyonu
Kötü kendilik
Savunma
yapışmaYa da
uzaklaşma
İyi kendilik
Eğer affektte bir değişim gerçekleştirebilirsek…
afektin sahibi olan kendilik’te
dolayısıyla ona ilişik olan nesne temsilinde
dolayısıyla tüm nesne ilişkileri birimlerinde
dolayısıyla ittifak halinde olduğu egonun fonksiyolarından savunma mekanizmalarında
HAKİM TEMA KAYIP/KAYBETMEMEK İÇİN YAPIŞMA ( ödüllendirici ) ( cezalandırıcı )
giden anne
regressif ve yapışkan kızgın ve kınayan
davranıştan memnun olan AYRIŞMA BİREYSELLEŞMEye
tahammülsüz
ABANDONMENT DEPRESSION* feeling good, being taken care of homicidal rage, suicidal
depression
being loved, being fed panic, hopelessness/helplessness
gratifying the wish for reunion emptiness/void, guilt
(yeniden birleşme isteği)
akıllı ve uslu çocuk nesneyi haketmeyen
eşi benzeri olmayan onu kaybetmeye mahkum olan
çok özel
grandiyöz pis böcük
SAVUNMALAR
Savunmaların m a l i y e t i : “ G e r ç e k l i ğ e a d a p t a s y o n ”
TEDAVİEyleme vurmaların kendilikte meydana
getirdiği t a h r i p k a r lığın inkarı ile y ü z l e ş t i r
m e