KIRSAL MEKANDA YAŞANAN

SORUNLAR

081206021 MARUF GÖZBAŞI

2012

• KIRSAL MEKAN TANIMI• KIRSAL MEKANDA YAŞANAN SORUNLAR

1. TARIMSAL SORUNLAR2. EĞİTİM VE SAĞLIK SORUNLARI3. YERLEŞİM SORUNLARI4. EKONOMİK SORUNLAR5. DOĞAL KAYNAK SORUNLARI6. YÖNETİM SORUNLARI7. NÜFUS SORUNLARI

• KAYNAKLAR

Kırsal Mekan

Yalın bir anlatımla, kentsel alanlar dışında kalan alanlar olarak nitelendirilebilecek “kırsal mekan” kavramı, tanımlayıcı somut ve nesnel öğeleri barındıran bir mekandır. Kırsal mekanda;• Yaşam ve ekonomik etkinlikler, büyük ölçüde doğal üretim

kaynaklarının doğrudan kullanım ve değerlendirilmesine bağlıdır.• Ekonomi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır.• Ekonomik-toplumsal-kültürel gelişme süreci, nispeten yavaş

ilerlemektedir.• Teknolojik gelişmenin yaşamı ve üretimi etkileme süreci

yavaştır.• Gelenek ve töreler, yaşam biçimini ve kurallarını etkiler.• İnsan ilişkilerinde yüzyüzelik yaygındır.• Yaşam biçimi ve tüketim kalıbı gelenekseldir.• Nüfus yoğunluğu düşüktür.• Gizli işsizlik ve gelir azlığı vardır.• Geniş aile yapısı hakimdir. (DPT,2000; BİB-TAU, 2008).

KIRSALDA MEKANDA YAŞANAN SORUNLAR

1. TARIMSAL SORUNLAR

Tarımın yapısal sorunları:• Tarımsal işletmelerin küçük ve parçalı

olması,• Tarımsal eğitim ve yayım hizmetleri ile

işbirliği konusundaki yetersizlikler,• Kalite ve standartlara uyum konusunda

güçlükler,• Tarım-sanayi bütünleşmesinde ve

pazarlama faaliyetlerinde etkinlik sorunları,• Sermaye ve mali kaynak yetersizlikleri,• Üretimin doğal koşullara bağımlılığı ve

verim düşüklüğü.

2. EĞİTİM VE SAĞLIK SORUNLARI

• Genel eğitim düzeyinin ve kız çocuklarınınokullaşma oranının düşük olması

• Eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik hizmetlerinin etkinleştirilme ihtiyacı

3. YERLEŞİM SORUNLARI

• Yerleşim birimlerinin sayıca fazla, plansız, dağınık ve küçük olması

• Kırsal altyapı yetersizlikleri, mevcut altyapının modernizasyon ihtiyacı

4. EKONOMİK SORUNLAR

• Kırsal istihdamın ve gelir kaynaklarının ağırlıklı olarak tarımsal faaliyetlere dayanması, tarım sektöründe gizli işsizlik ve tarımda kayıt dışılığın yaygınlığı,

• Orman köyleri başta olmak üzere kırsal yerleşimlerde yoksulluğun yaygın olması

• Ormanlık alanlarda bulunan 20.726 orman köyünde 7,7 milyon kişi yaşamaktadır.

• Bu köyler, kişi başına düşük milli gelirleriyle Türkiye’nin en yoksul ve sosyo-ekonomik açıdan en az gelişmiş toplum kesimlerinden birini oluşturmaktadır.

5. DOĞAL KAYNAK SORUNLARI

• Doğal kaynakların (toprak, su, orman, çayır ve mera, su ürünleri stokları gibi) koruma-kullanma dengesi ile ilgili sorunlar

• Toprak kalitesinin düşüklüğü, engebeli yapı nedeniyle erozyonun yaygınlığı, toprak kaynaklarının kabiliyetlerine uygun kullanılmaması

6. YÖNETİM SORUNLARI

Ülkemizde son dönemde kırsal alana yönelik çoğu görev İl Özel İdare’ye devredilmiştir. Bunun dışında kırsal alana yönelik mevzuatta ve mevzuatı uygulamada kurumlar arasında görev karmaşası vardır. Bir kurumun yetki ve görev sahasında olan bir konu diğer kurumun yetki sahasına da girebilmektedir. Bundan dolayı kurumlar çoğu zaman kendi aralarında bağlantı kuramamakta ve bu yüzden birbirleri ile çelişen yasa ve hükümler ortaya çıkmaktadır. Bu durum kırsal alanlarda yapılacak olan her türlü düzenlemede sorun oluşturmaktadır.

• Kırsal alana hizmet götüren kamu kuruluşları arasındaki koordinasyon yetersizliği

• Kırsal alanların ekonomik ve sosyal yapılarının analizinde ihtiyaç duyulan verilerin yetersizliği

7. NÜFUS SORUNLARI

• Başta ekonomik nedenler olmak üzere birçok sebep kırsal alanda yaşayan insanları kente göçe zorlamaktadır.

• 1950’lerde sağlanan Marshall yardımı sonucunda, tarımda makineleşme sürecinin bir sonucu olarak, kent ve kır yapısında değişmeler ortaya çıkmıştır.

• Kent, kırdan gelecek olan nüfusa hazırlıklı olmayıp düzensiz olarak büyümeye başlamış, kır ise kentteki insanların ihtiyaçlarını karşılamak için doğal mirasın kullanılmasıyla birlikte iyice fakirleşmiştir.

• Tarımda verimin düşük olması ve dengesiz toprak sahipliği sonucu halk başka geçim kaynakları bulmaya yönelmiş, çeşitli iş imkanları sunan kent ise kırsal alanda yaşayanlar için cazip hale gelmiştir

• 1950’li yıllarda nüfusun %75’i köylerde yaşamaktayken, bu oran 1980’de %56’ya, 2000 yılında ise %35’e gerilemiştir (DPT, 2006a).

• Göç eden kitlenin çoğunlukla genç, yetenekli ve girişimci insanlardan oluşması, kırsal alanlarda nitelikli insan kaynağının büyük ölçüde kaybedilmesine yol açmıştır.

• Bunun sonucu olarak da kırdaki nüfus azalmış ve yaşlanmaya başlamıştır.

KAYNAKLAR

O BİB-TAU, 2008. Kırsal Alan Planlaması, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Müdürlüğü, Ankara.

O Devlet Planlama Teşkilatı Kalkınma PlanlarıO AVRUPA BİRLİĞİ’NE UYUM SÜRECİNDE TÜRKİYE’DE

KIRSAL KALKINMA POLİTİKALARI: GENEL BİR DEĞERLENDİRME

O KIRSAL ALANDA YOKSULLUĞUN GERÇEK YÜZÜ: KADINLAR

O İç İşleri Bakanlığı Araştırma ve Etütleri