kırım bülteni 66

Başyazı Özeleştiri Yapmalıyız..................................................................................................................3Yorum Diaspora Yüzünü Nereye Dönmeli..................................................................................4Yorum It’s Now or Never! ..........................................................................................................................6Haber 18 Mayıs Mitingi ..............................................................................................................................8Haber Bahçesaray ile Bursa Şehri Kardeş Oldu ....................................................................10

Milli Değerlerimiz Tarak Tamgalı Gökbayrak ......................................................................................................12Haber Kırım Tatarları, Avrupa Parlamentosunda ..............................................................14Haber Davutoğlu Kırım Ziyareti ........................................................................................................15Yorum Yurtdışı Türkler Başkanlığı ....................................................................................................16

Derneğimizden Haberler Ölümünün 92. Yılında Noman Çelebi Cihan ........................................................18Derneğimizden Haberler Derneğimiz 2010-2011 Yılı Faaliyet Planı ..................................................................20

Haber Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Seçimleri ........................................................................22Derneğimizden Haberler Kırım Gecesi ......................................................................................................................................24

Portre Kırım’dan İngiltere’ye Uzanan Bir Yaşam: Cengiz Dağcı ..............................26Kamacı Milli Mektebinden Derneğimize Teşekkür..........................................28

Haber Sürgün Kurbanları Anısına Çatırdağ Tırmanışı....................................................29Bildiri Dışişleri Bakanlığına Kırgızistan için Müracatımız..........................................30Haber Anadolu'nun Kalbi Kırım'da ................................................................................................31Yorum Qadınizm Biñ Yaşasın! ..............................................................................................................32

Duyuru Dernek Yönetimlerinde Değişim......................................................................................34Derneğimizden Haberler Faaliyetlerimiz ..................................................................................................................................36

Haber Ahmet İhsan Kırımlı 90. Yaşında ....................................................................................43Duyuru Derneğimiz 2009 Yılı Faaliyet Raporu..........................................................................44Duyuru Doğum Düğün Taziye

Rüstem Çiğgöz'ü Kaybettik ..................................................................................................47Haber QHA ..........................................................................................................................................................48

Duyuru Dr. Ahmed İhsan Kırımlı Edebiyat Yarışması ........................................................49Kitap Tanıtımı ......................................................................................................................................................................50

Kapak Fotoğrafı: Kırım Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi (KİPU)

KIRIM BülteniKırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneğininyayın organıdır.Üç ayda bir yayımlanır, ücretsiz dağıtılır.

Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma DerneğiGenel Merkezi adına sahibiDr. Ahmed İhsan KIRIMLI

Yazı İşleri MüdürüNail AYTAR

BaşkanTuncer KALKAYEditörSafiye OLGUNMeryem BAŞKURTYayın DanışmanıNamık Kemal BAYAR

ÜyeTürker YÜKSELReşat ÖRNEKFethi Kurtiy ŞAHİNBurak ATMACASema KARAASLAN

Tasarım - Baskı : EPAMAT Basın Yayın Promosyon San. Tic. Ltd. Şti.İvedik OSB, Merkez Sanayi Sitesi 538. Sk. No: 35 Yenimahalle / AnkaraTel: (0312) 394 48 63 Fax: (0312) 394 48 65 www.epamat.com.tr

Yazışma Adresi : Meşrutiyet Cad. 20/14 06440 Kızılay / ANKARA Tel: (0312) 419 4749 Faks: (0312) 419 5751

Web Sitesi: http://www.kirimdernegi.org.tr

Y A Y I N K U R U L U

Kırım Bülteni, Kırım Vakfının maddî destekleriyle yayımlanmaktadır. Derneğimiz kamu yararına çalışan dernekler statüsündedir.Bağışlarınız için Hesap Numarası : Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği AKBANK Bakanlıklar Şb. Hesap No: 153-95563

İçindekiler

Kırım Bülteni | 3

Başyazı

Kırım Mühendislik ve Peda-goji Üniversitesi (KİPU)Rektörü ve Bütün Dünya

Kırım Tatar Kongresi (BDQK) koor-dinasyon kurulu üyesi Prof. Dr.Fevzi Yakup, yeni yıl dolayısıylaKırım Haber Ajansına (QHA) yap-tığı değerlendirmede her Kırım Ta-tarının özeleştiri yapmasıgerektiğini söylemiş. Yakup, sözle-rine “İsmail Bey Gaspıralı, eserle-rinde hâlâ kurtulamadığımız ikibüyük eksikliğe vurgu yapıyor: ce-halet ve tembellik.” diyerek sözlerinedevam ediyor.

Kırım Tatarlarının Kırım’da orga-nize olmuş kurumları, iş yapabile-cek maddi imkânları yok denecekkadar az. Başarı ancak kişisel kabi-liyet ve uğraşı ile gerçekleşiyor. Di-asporada yaşayan Kırım Tatarlarınabakınca gözlere ilim, iş, sanat, ede-biyat ve siyaset dünyasından birçokünlü isim takılıyor. Bunlar dışındadiasporada geniş bir Kırım Tatar nü-fusu da mevcut. Ancak bu kişilerinbir kısmının genetik Kırım Tatarlığıdışında mensubiyet şuurları ve mil-letini temsil noktasında kabiliyetlerifark edilebilecek kadar kayda değerdeğil. Milliyetlerini ve kökenlerinisadece nostalji olarak görme nokta-sındalar.

Kırım’da ana dilde eğitim yapan15 Milli Mektebimiz var ve KırımTatar anaokullarımızın sayısı da ye-tersiz. Bu yüzden Kırım Tatar ço-cuklarının sadece %10’u ana dilinde

eğitim görebiliyor. Okulların eğitimiçin yeterli donanımdan yoksun ol-ması ve Milli Mektep dışındaki diğerokullarda Kırım Tatarcanın seçmeliders olması da diğer bir sorun olarakbulunuyor. Velilerin Kırım Tatar Di-lini seçme yüzdeleri azalırken KırımTatar Dili öğretmenleri işsiz kalıyor.

KİPU, mühendisliğin yanı sıraKırım Tatar Dili ve Edebiyatı bölü-müyle hızla kurumsal bir yapıya ula-şıyor. Fakat maddi yetersizlikleryüzünden yemekhane, spor salonu,yatakhane gibi problemler ile müca-dele ediyor. KİPU’yu kısa bir süredebugünkü durumuna getiren FevziAga’mızın daha ne kadar dayanabi-leceği bilinmez.

İsmail Bey Gaspıralı Kırım TatarDevlet Kütüphanesi’nin Internetsitesine girilince eksik birçok kitapolduğu görülüyor. Bunun yanı sırakütüphanemizin uzaktan erişilenbir kataloglama sistemi de bulun-muyor. Diasporada çıkan yayınınellerinde olup olmadığını bilmiyo-ruz.

1991 yılından bu yana anadilimi-zin Latin harflerine geçme çalışma-ları tamamlanamadı. Çıkan süreliyayınlarımız, kitaplar, web siteleri vemüzik albümlerinin bir kısmıRusça, bir kısmı Kırım Tatarca Kirilharfleri ile çıkıyor. Az sayıda olsa daLatin harfleri ile yayınlananlar damevcut. Hatta son zamanlarda La-tin’e geçişte ciddi bir ilerleme degözleniyor. Ancak diaspora, Latin al-

fabesine tam geçişi beklemekle bir-likte edebiyatımız ve sanatımızlaalakadar çıkan çoğu kitabı oku-makta, albümü dinlemekte ve ha-berleri öğrenmekte gecikiyor.

Kırım’da anadilimizde yayınyapan Radyo Meydan, ATR ve Kırımtelevizyonunun Kırım Tatarca bö-lümü bulunuyor. Zaman zamanmaddi imkânsızlıklar bu kurumla-rın yayınlarına ara vermelerineneden oluyor.

Daha birçok sorun varken ve debir kısmı diasporada henüz farkedilmemişken diaspora, Kırım’anasıl yardım edecek?

Halil İnalcık, Kemal Karpat, İlberOrtaylı gibi kıymetli bilim adamla-rının KİPU’da misafir öğretim gö-revlisi olarak ders verdiği, KırımTatar Tarih ve Dil Kurumunun ku-rulduğu, işadamlarımızın Kırım’daen az 3-5 fabrika kurduğu, Kırım’laticaretimizin hatırı sayılır bir ra-kama çıktığı, Yalta’da tatil yapanKırım Tatar sayısının Antalya’da tatilyapan Kırım Tatar sayısını geçtiği,ses sanatçılarımızın Kırım’da kon-serler vererek vatandaşlarımızla bağkurduğu zaman gerçek manada der-nekçilik yapmış olacağız.

Vatan Kırım’daki varlığımız, hiçtartışmasız bizim de geleceğimizolacaktır. Bu yüzden bütün KırımTatarları ve teşkilatlarının “Neleryaptım, bundan sonrası için neleryapabilirim?” sorularını kendisinesorması gerekir.

Özeleştiri Yapmalıyız

Polonya’daki Kırım Tatarı ken-dini Lehçe, Romanya’daki Ro-mence, Bulgaristan’dakiBulgarca, ABD’deki İngilizceifade ederse ne derece ve nereyekadar Kırım Tatarı olarak kalırdüşünmek lazım.

• Nail AYTAR

Kırım Tatar diasporası on ikicivarında ülkeye dağılmışolsa da ağırlıklı olarak bir-

kaç ülkede yoğunlaşmış durumda-dır. Bu dağılımı iki farklı kategoridedeğerlendirmek daha doğru olacak-tır. Eski Osmanlı coğrafyası ağırlıklıbirinci dağılımının dışında yakıngeçmişteki sürgünlerin sonucu Öz-bekistan, Rusya gibi ülkelerde yaşa-yan ikinci grup Kırım Tatarları davar. Bu iki farklı dağılımı koşulla-rından ve zaman periyodundan do-layı farklı değerlendirmek dahadoğru olacaktır. 93 harbi ve sonra-sında vatanını çeşitli sebeplerle terkeden birinci grup, yerleştiği ülke-lerde kök salmakla birlikte dilinden,kültüründen kopmadan varlığınıdevam ettirmeye çalışmış, bazı de-ğerlerini koruyabilmiş, bazılarınıise kaybetmiştir. Nüfusu milyonlarıçok çok aşan bu gruplar milli bilinçolarak zayıf olmakla birlikte kültü-rel kökleriyle kendilerine yön bul-maya çalışmışlardır. Son yıllarda isebilgi akışının ve iletişimin artma-

sıyla Vatan Kırım bilinci nispetenartmış, yerellikten çıkarak organizebir hareket olma yoluna girmiştir.Bu sürece en çok etki eden faktörünsürgündeki vatandaşlarımızın va-tanlarına geri dönmesi sonucu oluş-turulan Kurultay ve Kırım TatarMilli Meclisinin çalışmalarının ol-duğu inkâr edilemez bir gerçektir.Bütün Dünya Kırım Tatar Kongresi-nin toplanması, başarılı bir organi-zasyon yapılması, diasporanıngenelinde şevk ve çalışma arzusunuarttırmıştır. QHA ve Radyo Meydankaynaklı bilgi aktarımı ile Kırım veKırım Tatarlarını ilgilendiren konu-lar günü gününe takip edilir du-ruma gelmiş; olumlu ve olumsuz

tepkiler, refleksler anında verilmeyebaşlanmıştır.

İkinci grup, yani 18 Mayıs 1944sürgünü ile vatanlarından sürülmüşKırım Tatarlarının tamamına yakı-nında vatana geri dönme, yerleşmeve hayatını Kırım Tatarı olarakdevam ettirme arzu ve isteği vardır.Ekonomik sebeplerle bu isteğinihenüz gerçekleştiremeyen bu gru-bun vatana dönüp yerleşmesi içinbazı siyasi ve ekonomik desteklereihtiyacı var. Bu desteklerin; Vatanadönüş masraflarının karşılanması,toprak-konut meselesinin çözüm-lenmesi, iş olanaklarının yaratıl-ması, vatandaşlık ve kazanılmışhakların aktarılabilmesi konula-

4 | Kırım Bülteni

Diaspora Yüzünü NereyeDönmeli?

Yorum

rında olması gerekiyor. Çok boyutluolan bu problemlerin çözümündeöncelikle Ukrayna, Rusya, Özbekis-tan ülkelerinin bu işe istekli olmasıgerekiyor. KTMM Başkanı MustafaA. Kırımoğlu’nun Ukrayna Ver-hovna Radasına sunmuş olduğuyasa tasarısının kabulünün bile buproblemin çözümünde mesafe ola-cağı aşikârdır. Bu meselenin çözü-münde TİKA vasıtasıyla Türkiye, ABfonları, İslam ülkelerinin maddidestekleri devreye girmelidir. Birmilletin var olma ile yok olma ara-sında gidip geldiği bu meselenin çö-zümünde ise ilgili mercileri devreyesokmak için en fazla çalışmayı dias-porada yaşayan Kırım Tatarları yap-mak zorunda.

Diasporanın geneline baktığımızzaman bugün gelinen noktanın tes-pitini yapmak çok zor değil; lakinyakın zamanda gelinecek noktanın

tespitini yapmak oldukça zor. Ruh,bilinç, istek noktalarında tercihlerhangi yönde yapılacak belli değil.Polonya’daki Kırım Tatarı kendiniLehçe, Romanya’daki Romence,Bulgaristan’daki Bulgarca, ABD’dekiİngilizce ifade ederse ne derece venereye kadar Kırım Tatarı olarakkalır düşünmek lazım. Bu gün bileKırım dışında nerelerde kaç taneKırım Tatarca dergi, kitap yayınla-nıyor, kaç tane Kırım Tatarca müzikyapabilen sanatçı var? Kırım Tata-rına özgü neler yapılabiliyor? Dias-poranın amacı; akvaryumugüzelleştirmek değil, doğal ortamısağlıklı bir ortama taşımak olmalı-dır. Nitekim her canlı kendi doğalortamında yaşar ve ölür.

Diaspora, sayabileceğimiz yüz-lerce sebepten dolayı Kırım’ı mer-kez alan bir politika izlemelidir. Neyapacağını bilemeyenler KırımTatar Milli Meclisinin politikala-rını kendine ilke edinmeli, maddimanevi bütün gücünü dağıtmadankullanmalıdır. Kırım Tatarları, kök-lerini Kırım’ın ne derece derinineuzatabilirlerse bu toprakta o derecetutunabilirler. Diasporadaki der-nek, vakıf ve her türlü STK’mız Kı-

rım’ı öncelik alan politikalar geliş-tirmeli; çabasını, enerjisini bu isti-kamette harcamalıdır. 15 olan MilliMekteplerimizin sayısı arttırılmalı,eğitim kalitesi en üst seviyeye çıkarıl-malı, mekteplerimiz tercih edilenokullarolmalıdır. Kırım Tatarca kitapbasımına, müzik yapan veya halkoyunlarını yaşatan gruplara finansörolunmalıdır. Milli kütüphaneler, mü-zeler zenginleştirilmelidir. Yoksaönümüzdeki yıllarda önce dilimiz,sonra dinimiz, sonra da milli varlı-ğımız yok olacak ve 100 yıl sonra di-yecekler ki bir zamanlar Kırım Tatarmilleti diye bir millet yaşadı ve yokoldu!


Fitre ve zekâtlarımızı bu Ramazan da Kırım’a gönderiyoruz.Gelin, siz de katılın, sürgünden dönen

Kırım Türklerinin evlerine bir tuğla da siz koyun.

DENİZBANK, Ankara - Yenişehir Şubesi

Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği

Şube kodu : 3800

Hesap no : 4431700-351 (Türk Lirası)

: 4431700-352 (ABD Doları)

IBAN : TR680013400000443170000001


Yorum

Ukrayna’da geçerli tek resmî dilUkraince mi olacak? Kırım’ da100 milli mektebe ihtiyaç varkensadece 15 milli mektebe elimizmahkum mu kalacak?

• Namık Kemal BAYAR

Bu yazıyı okuyan kaç kişi Kı-rım’la ilgili haberleri, yazılarıokuyor ya da takip ediyor bi-

lemiyorum. Pek çok Kırım Tatar ay-dını, millî hareket aktivistleriyıllardır Kırım Tatar millî kimliğininvatan Kırım’da yok olmak üzere ol-duğunu internet sitelerinde, haberajanslarında, gazete ve dergilerindehaykırıyor. Kulak veren, onların söz-lerini dinleyen kaç kişi kaldığı iseşüpheli. Bu haykırış Kırım Tatarca,Türkçe, Rusça, Ukraince yapılmaktaama anlaşılan duyan sayısı o kadaraz ki bu çığlığa karşılık verenlerinverdikleri karşılığın çok cılız kaldığıortada.

Kırım Tatar millî kimliği, dili, kül-türü, örf ve adetlerinin yaşatılması ve

bu amaçla çalışmaların çok hızlı veetkin bir şekilde yapılması, BütünDünya Kırım Tatarları Kongresininde ana gündemlerinden biri idi veKongrenin almış olduğu en önemlikarar olarak tarihe geçti. Ne var ki,Kırım’dan, özellikle son aylarda alı-nan haberler millî kimliğin maruzkaldığı tehlikenin boyutlarının tah-min ettiğimizden ve aslında umur-samadığımızdan(!) çok daha büyükolduğunu göstermektedir.

Esasen, Kırım Tatar millî kimliği,son iki asırda çok büyük erozyonauğramış, daha doğrusu tarihi sürecebakıldığında planlı bir şekilde yokedilmeye çalışılmıştır. Çarlık ve Sov-yet Rusya’sının bu planlı imha hare-ketinin, Ukrayna ve Kırım ÖzerkCumhuriyeti idarecileri tarafındanzaman zaman kasıtlı zaman zamanda umursamaz politikalar ile sürdü-rüldüğü açıkça ortadadır.

Kırım’ın bugünkü idarecileriolan Ukrain ve Kırım Özerk Cum-huriyeti’nin Rus kökenli siyasetadamları ve bürokratları; Kırım Ta-tarlarının ana dilde eğitim hakları-

nın, kültürel ve dini varlıklarının ko-runması, sosyal ve ekonomik ha-yatta eşitlik, adil yargılanma gibi pekçok temelini İnsan Hakları EvrenselBeyannamesi ve Avrupa İnsan Hak-ları Sözleşmesi’nden alan temel in-sani taleplerine kulak tıkamakta,kayıtsız kalmakta ve çoğunlukla dakasıtlı olarak talepleri karşılıksız bı-rakmaktadırlar.

Ukrayna ve ona bağlı olan KırımÖzerk Cumhuriyeti, kendi devletle-rinin imzaladığı uluslar arası anlaş-malardan doğan yükümlülüklerinidahi Kırım Tatarları mevzu bahisolunca uygulamaktan en hafif tabiriile kaçınmaktadırlar. Kırım Tatarla-rının vatanlarına dönmeye başlama-larının üzerinden yirmi yılı aşkın birzaman geçmesine rağmen Ukrayna,“Sürgün Edilen Halkların Hakları-nın İadesi ve Rehabilitasyonu” hak-kındaki kanunu ki mevcut tasarıpek çok temel insani beklentiyi bilekarşılamaktan uzak olmasına rağ-men, yıllardır Parlamentonun altkomisyonlarında oyalamakta ve ka-nunu bir türlü kabul etmemektedir.

Lakin bu noktada Kırım Tatarlarıolarak bizlerin önce kendimizi sor-gulamamız gerekmektedir. KırımTatarları, özellikle diasporada yaşa-yan Kırım Tatarları, gerek vatan Kı-rım’da gerekse yaşadıkları bölgedemillî kimlik ve benliklerini korumakiçin ne yapmıştır? Başkalarındanmedet ummaktansa bir millet olmaiddiasında olan bizler, millet olarakvarlığımızı sürdürmek için ne gibibir çaba sarfettik?

Şimdi, pek çoğumuz biz şunuyaptık, bunu yaptık diye bir sa-

It’s Now or Never!

vunma içine girecektir. Bu yazınınyazarı da dahil olmak üzere bu sorukarşısında hemen herkes savunmamekanizmalarını alarma geçirecek-tir. Aslına bakarsanız, yapılanlarısorgulamak veya yapılmayan ya dayapılamayanları tespit ve eleştiri gibibir maksatla da az önceki sorularısormadık.

Qırım Haber Ajansının bir habe-rinde, Ukrayna’nın yeni seçilen Cum-hurbaşkanı Yanukoviç’in “Ukrayna’dageçerli tek resmî dil Ukraince olacak-tır. Ancak Avrupa Bölgesel Diller veAzınlık Dillerinin Korunması antlaş-masının Ukrayna’da mutlaka uygula-nacaktır.” yönündeki beyanatınınözellikle ikinci cümlesinin bizler içinsevindirici olduğunu ifadeedebilirsekde aynı haberin devamını okuyanlarbu Anlaşmanın en son 2003 yılındaUkrayna tarafından onaylandığınıama uygulamaya konmadığını hatır-layacaklardır.

Yine Qırım Haber Ajansını takipedenler, 10 Mart 2010 tarihindeKırım Özerk Cumhuriyeti Hükümetbinasında yapılan “On Yıl SonraKırım Tatar Kültürünün Kırım’dakiDurumu” toplantısında bir arayagelen Kırım Tatar aydınlarının, millîkültürün yitirildiği yönündeki ifade-leri ve Kırım ve Ukrayna eğitim Ba-kanlıklarının Kırım Tatar dilininokullarda okutulmasına dair kayıt-sızlık ve ilgisizliklerine dikkat çeki-yor olması ise Yanukoviç’inyukarıdaki beyanatıyla ayrı bir tezat-lık oluşturmaktadır.

Kırım Mühendislik ve PedagojiÜniversitesi Kırım Tatar ve Türk Fi-lolojileri Fakültesi dekanı Enise Abi-bullayeva ve Maarifçi Kırım TatarÖğretmenleri Birliği Başkanı SafureKocamet’in yine Qırım Haber Ajan-sı’ndan okuduğumuz beyanatların-dan ise ilköğretim çağında olanKırım Tatar çocuklarının sadece

%16’sının, yani ilköğretim çağındaki34 bin Kırım Tatar çocuğundan sa-dece 5592’sinin Kırım Tatar dili eği-timi alabildiği, 15 Kırım Tatar MillîMektebinde okuyan öğrenci sayısı-nın ise sadece 2845 olduğu anlaşıl-maktadır.

Bu açıklamalardan da görülüyorki okul çağındaki Kırım Tatar ço-cuklarının aslında sadece %8’i,kendi millî kimlik ve kültürlerini öğ-renebildikleri Kırım Tatar MillîMekteplerine gidebilmektedir.Kalan %92’si ise Rus okullarına kayıtolmaktadır.

Aydınlarımızın da ifade ettiğiüzere millî kültürümüzün gerçek fa-ciası işte bu istatistiklerdedir. BugünKırım’da okul çağında olan çocukla-rımızın %92’si kendi millî kültürün-den tamamen uzak, Rus kültürününyoğun baskısı altında yetişmektedir-ler. Bu oran bir anlamda da şu de-mektir ki, bundan on yıl sonraKırım’da yaşayacak Kırım Tatarları-nın ancak %10’luk bir kısmı KırımTatarca konuşacak, kültürünü, tari-hini, edebiyatını bilecek ve enönemlisi de ben Kırım Tatarı’yım vebu toprağın asıl sahibiyim, diyebile-cektir.

Bu manzara karşısında dünyanınneresinde yaşarsa yaşasın ben KırımTatarı’yım diyen, diyebilen insanla-rın gerçek anlamda titreyip başınıellerinin arasına alarak düşünmesi,ne yapabiliriz sorusuna cevaplar ara-ması ve derhal harekete geçmesi ge-reklidir.

Kırım Tatarlarının bundan son-raki en birincil, önemli, tarihî vemillî vazife ve sorumluluğu bu yokoluşun önüne geçmek, bu sürecisona erdirmek ve hatta tersine çe-virmek olmalıdır.

Bu hayatî millî vazifenin başarı-labilmesi için gerekli hedef, esasen

yolbaşçımız Mustafa Abdülcemil Kı-rımoğlu tarafından defalarca göste-rilmiştir. Kırım’da en az 100 KırımTatar Millî Mektebi olmalıdır. Yaniatılması gereken 85 okul temeli, bi-tirilmesi gereken 85 okul, aşılmasıgereken 85 merdiven vardır.

Kırım’da millî eğitimin çağdaş,tercih edilir donanım ve altyapıyasahip, dinamik bir surette şekillen-dirilmesi gereklidir. Bu maksatla,mevcut millî mekteplerin bu nite-liklere kavuşturulması ivedi bir şe-kilde sağlanmalıdır. Her türlümodern eğitim araç ve gereçlerinesahip, bilgisayar ve sair teknik im-kânlarla donatılmış Kırım TatarMillî Mekteplerine öğrenci ve veli il-gisi muhakkak olacaktır. MevcutMillî Mekteplerin kapasite ve dona-nımlarının arttırılması ve güçlendi-rilmesi birinci adım olmalıdır.

Bir diğer adım, millî kültürümü-zün ayakta kalmasını sağlamakamacı ile mevcut kurulu millî ti-yatro, millî halkoyunları ve müzikekipleri, İsmail Bey Gaspıralı Kü-tüphanesi, Kırım Tatar dilinde yayınyapan her türlü basın yayın kuruluş-ları, Kırım Tatar sivil toplum kuru-luşları ve benzeri müesseselerinazami ölçüde kuvvetlendirilmesi ol-malıdır.

Milletimizin sahip olduğu enönemli müesseselerden biri olanKırım Mühendislik ve Pedagoji Üni-versitesi ile Kırım Tatar dili ve kül-türüne önemli hizmetler yapanTavriya Üniversitesi Kırım Tatar Dilive Edebiyatı bölümünün çalışmala-rının ciddi anlamda desteklenmesi,üniversitemizin altyapı ve donanı-mının güçlendirilmesi, millî kültürve benliğimizin yaşatılması için ol-mazsa olmazlardandır.

Millî varlığımız için gerçekten de;it’s now or never(Şimdi ya da asla!)



Haber

“….İkinci dünya savaşından soñbu gün milletimizniñ en manalıkünlerinden birisi oldı, çünki1944 yılında Sovyet rejimi tara-fından uyğulanğan cinayetQırım Tatar halqınıñ qaderinitamamile deñiştirdi. Bundansoñki yıllarımız aman amanyarım asır devamında yeryü-zünde millet olaraq saqlanıpqalmak içün, ana toprağımızğakaytıp kelmek içün küreşle keçti.Diğer milletler ileriye adımlaryaptıqları zaman bizler hiç ol-madıqta İkinci dünya savaşın-dan önce durumumuzğa kelmekiçün hareketler yapmaq mecbu-runda oldıq…” (*)

• QHA

Sürgün faciasının 66.yılı, anma-nın simgesi olan Akmescit’tekiLenin Meydanı’nda 30 bin ka-

tılımcı ile gerçekleşti. Avrupa’nın enbüyük trajedilerinden biri olarakkabul edilen 18 Mayıs 1944 sürgünü-nün kurbanları anısına her yıl yapı-lan mitinge katılmak için sabahsaatlerinde Kırım’ın Sak, Akmescit,Curçi, Canköy, Kurman, Bahçesarayve Orkapı bölgelerinden gelen tem-silciler, tren garı önünde toplandılar.Gelecekte Sürgün Anıtı’nın kurula-cağı tren garı önündeki parktan yolaçıkıp Akmescit’in farklı noktaların-dan geçerek meydana ulaştılar. Aynı

zamanda her köy, kasaba ve yerleşimyerinde sürgün için sabah saatle-rinde başlayan mitingler düzen-lendi.

“Kırım Tatar halkının haklarınıniadesini talep ediyoruz!”, “İktidar,kanunsuzluğuna son ver!”, “Evleri-mizi ve paralarımızı iade ediniz!”,“Tarihi toponiminin iadesi- Kırım’ıngerçek yüzünün iadesidir”, “UkraynaVerhovna Radası” Kırım Tatar Hak-larının iade edilmesini kanununukabul et!”, “Topraksız kalmak- ırgat(köle) olmak” ve “Birleşmiş MilletlerTeşkilatı! Halkımızı 1944’te vatanın-dan süren Rus istilacılar, yüzlercecami ve milyonlarca mezarı yerle bir

18 Mayıs 2010Matem Mitingi

ettiler. Rusların istila politikası, KırımTatar halkına karşı terördür. Halkındevletegemenliğini iadeediniz!” pan-kartlarının yer bulduğu miting, MilliMarşımız Ant Etkenmen’inokunmasıile 13.00’te başladı. Ardından KırımMüftüsü Hacı Emirali Ablay sür-günde ölen soydaşlarımız için duaokudu.

Kırım Tatar Milli Meclisinin(KTMM) Başkanı Mustafa Abdülce-mil Kırımoğlu, Kırım Başbakanı Va-siliy Cartı, Verhovna Rada (KırımÖzerk Cumhuriyeti Meclisi) Baş-kanı Vladimir Konstantinov, Uk-rayna Halk Hareketinin KırımŞubesi Başkanı Leonid Pilunskiy,Ukrayna Cumhurbaşkanı KırımDaimi Temsilcisi Sergey Kunitsın,Kırım Özerk Cumhuriyeti BakanlarKurulu Başkan Yardımcısı Aziz Ab-dulla, Akmescit Belediye BaşkanıGennadiy Babenko ve Kırım ÖzerkCumhuriyeti Verhovna Radası Sür-

günden Dönen Vatandaşlar ve Milli-yetlerarası İlişkiler Daimi Komis-yonu Başkanı Remzi İlyas datörende hazır bulundu. Romanya,Türkiye, Kanada, Rusya, Ukrayna veAlmanya Kırım Tatar diasporasın-dan binlerce temsilci de matem ala-nında yer aldılar.

Miting konuşmasında Kırı-moğlu, Kırım Tatar halkının toprakmeselesinin adil şekilde çözülmesi-nin çok zor olduğunu dile getirdi.Leonid Pilunskiy’in konuşmasınıKırım Tatarca yapması gözlerdenkaçmazken Dünya Kırım Tatar Kon-gresi Başkanı Refat Çubar, TürkiyeBaşbakanı Recep Tayyip Erdoğan veT.C. Devlet Bakanı Faruk Çelik’inyas mesajı gönderdiğini belirtti. Ver-hovna RadasıBaşkanı VladimirKonstantinov Kırım Tatarların so-runlarının anlaşarak çözüleceğini,Kırım Tatarlarının da desteklediğiönceki Ukrayna yönetimi döne-

minde ele alınan sorunları yeni yö-netimin çözmeye başladığını dilegetirdi.

Mitingin sonunda kabul edilenbildiride; Kırım Tatarların hakları-nın iadesini içeren yasaların olma-masının Ukrayna parlamentosunun,halka keyfi davranışta bulunmasına,halkın siyasi, sosyo-ekonomik vemanevi gelişim hakkını görmezdengelmesine yol açtığı belirtiliyor. Bil-diride, Avrupa ve uluslararası toplu-lukların Kırım Tatar halkının devameden trajedisine kayıtsız kalmamasıgerektiği, en yakın zamanda Avrupave uluslararası teşkilatların himayesialtında Kırım Tatar halkının hakla-rının iade edilmesi ve halkın Ukray-na’da gelişeceğine dair garantiverilmesi konularının ele alınacağıözel uluslararası forumun yapılmasıgerektiği yer alıyor.

(*) Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun18 Mayıs 2010 tarihli mitingdeki konuşma-sından alınmıştır.


Bugün 18 Mayıs 2010…

Kırım Tatarlarının topyekûn sürgüne gönderilmesinin 66. Yıldönümü.

18 Mayıs 1944 tarihinde, Sovyet rejimi Kırım Tatarlarını vatanları Kırım’dan kopararak topyekûn sürgünegönderdi. İnsanlık tarihinin en büyük katliamlarından birinin yaşandığı bu büyük sürgün sırasında KırımTatarları nüfuslarının yarısını kaybettiler. Aileler parçalandı, bebekler annelerinden ayrı düştüler. Hayvan ka-tarlarında balık istifi sürgüne gidenlerden yollarda ölenlerin bugün mezarları bile yok.

Bugün 18 Mayıs 2010…

Kırım Tatarlarının bir kısmı vatanlarına dönebilmiş. Ancak 200 bine yakın Kırım Tatarı hâlâ SÜRGÜN’de.SÜRGÜN hatıraları yazılmaya devam ediyor. Vatanlarına dönebilenler ise diş ve tırnakları ile Kırım’a tutun-maya, vatana diktikleri fidanları yeşertmeye çalışıyorlar. Onları vatandan kopartma amaçlı baskılar ve teca-vüzler ise devam ediyor.

Kırım Tatarlarının sürgünü bir soykırımdır ve bu soykırım bugün dahi devam ediyor.

Dünyanın bütün insanî kuruluşlarını bu soykırıma son verme yönünde gayret göstermeye, Sovyet reji-minin mirasçısı devletleri Kırım Tatarlarına yapılan haksızlığın sonuçlarını ortadan kaldırmaya, vicdanındahak ve adalet duygusu olanları Kırım Tatarlarına destek vermeye davet ediyoruz.

Sürgünlükte ölen bütün Kırım Tatarlarının ruhları şâd, mekânı cennet olsun.

Kırım Tatarları 66 Yıldır Sürgün’de

Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Genel Merkezi


Haber

Bursa'da yaşayan 2,5 milyon-dan fazla insan kendini Kırım veBahçesaray ile kardeş sayıyor.Bursa'nın gücünü Kırım ve Bah-çesaray’ın gücü kabul edin.

• Burak ATMACA

Kırım Tatar Milli Meclis Baş-kanı ve Ukrayna MilletvekiliMustafa Abdülcemil Kırı-

moğlu ve beraberindeki heyet, Bah-çesaray Belediyesi ile BursaBüyükşehir Belediyesi arasında Kar-deş Şehir Protokolü imzalamaküzere Bursa'ya geldi.

Kırım'ın Bahçesaray şehri ile Tür-kiye'nin Bursa şehri arasında kar-deşlik anlaşması imzalandı.Anlaşmanın imzalanması amacıylaKırım Tatar Milli Meclisi BaşkanıMustafa A. Kırımoğlu önderliğin-deki Kırım heyeti, 18 ile 20 Şubat ta-rihleri arasında Bursa’yı ziyaret etti.

Kırım’dan gelen heyette Kırım TatarMilli Meclisi (KTMM) Başkanı Mus-tafa Abdülcemil Kırımoğlu, Bahçe-saray Valisi İlmi Umer, BahçesarayBelediye Başkanı Aleksandr Tarya-nik, QHA Genel Koordinatörü veKTMM Türkiye Danışmanı İsmetYüksel, KTMM Başkan Yardımcısı veBahçesaray Kırım Tatar Yerel MeclisiBaşkanı Ahtem Çiygöz yer aldı.

Kırım’dan gelen heyet, ziyaretinilk günü olan 18 Şubatta Osmanlıİmparatorluğu’nun kurucusuOsman Gazi ile babası Ertuğrul Ga-zi’nin türbelerini ve HaraççıoğluMedresesi’ni ziyaret etti. Kırım he-yeti, medrese gezisinden sonra şehirmerkezinde bulunan Türkiye Cum-huriyeti’nin kurucusu MustafaKemal Atatürk anıtına çelenk bı-raktı; sonrasında Bursa Valisi Şaha-bettin Harput ve Bursa BüyükşehirBelediyesi Başkanı Recep Altepe ilegörüştü.

Vali Şahabettin Harput, konuş-masında, "Bu ziyaret Bursa ile Kırımve Bahçesaray arasında güzel ilişki-lerin gelişmesine kapı açacak. Bur-sa'da yaşayan 2,5 milyondan fazlainsan kendini Kırım ve Bahçesarayile kardeş sayıyor. Bursa'nın gücünüKırım ve Bahçesaray’ın gücü kabuledin. Kırım'ın güzelliklerini görmekiçin sabırsızlanıyoruz. Kırımoğlu ileben 1996’da Kırıkkale valisi iken ta-nışmıştık. Yıllar sonra, 14 sene sonra,kendisini daha genç gördüm."dedi.

Kırımoğlu ise Kırım Tatarları ileTürkiye arasında sadece bir akraba-lık olmadığını, iki milletin aynı kö-kenden geldiklerini kaydetti.Kırımoğlu, "Osmanlı'ya bağlıydıkama bize topraklarımız işgal edil-dikten sonra ve 1944 yılındaki sür-günden sonra mektuplaşmak bileyasaklandı. Biz yeniden vatanımızadöndük ve eski bağlarımızı yenidenkurmaya çalışıyoruz. Kırım'ın eskibaşkenti Bahçesaray gibi Bursa daOsmanlı'nın ilk başkenti. Yenidenkardeşlik kurduğumuz için mutlu-yuz. Bahçesaray, Bursa kadar nüfusasahip olmasa da manevi bakımdanBahçesaray, Kırım'ın merkezi. Bun-dan sonra kardeşlik bağlantılarımızartacak. Bahçesaray nüfusu az olsada bizim tarihimiz Bursa gibi zen-gindir. Ben de sizi Kırım’a davet edi-yorum." diye konuştu.

Kardeş şehir protokolü, 18 Şu-batta Almira Otel'de düzenlenentören ile imzalandı. Törene, DevletBakanı Faruk Çelik, Bursa Valisi Şa-habettin Harput, Kırım Tatar MilliMeclisi Başkanı Mustafa Abdülce-mil Kırımoğlu, Bahçesaray Valisi

Bahçesaray ile Bursa ŞehriKardeş Oldu

İlmi Umer, Bahçesaray Belediye Baş-kanı Oleksandr Taryanik, MHPGenel Başkan Yardımcısı İsmet Bü-yükataman ve Bursa Büyükşehir Be-lediye Başkanı Recep Altepe katıldı.Bahçesaray ile Bursa arasındaki kar-deşlik anlaşmasını Bursa Büyükşe-hir Belediye Başkanı Recep Altepe veBahçesaray Belediye Başkanı Alek-sandr Taryanik imzaladı.

Protokole göre iki kent arasındakültür, eğitim, turizm, ticaret alan-larında işbirliği yapılacağını anlatanKırımoğlu, “Biz zaten kardeştik, buprotokol bizim ilişkilerimizi daha dagüçlendirecek. 2.5 milyon nüfusuolan Bursa ile 100 bin nüfusu olanBahçesaray aynı büyüklükte elbettedeğildir. Ama kardeşlik kardeşliktir.Burada sayı çok önemli değildir.”diye konuştu.

Bursa Büyükşehir Belediye Baş-kanı Recep Altepe ise bu protokolleBursa ile Bahçesaray arasında güzelişbirliklerin olacağını, Bahçesaray veKırım’a ellerinden gelen her türlüyardımı yapmaya hazır olduklarınıifade etti. Altepe, bugüne kadar Bal-kanlarda tarihi ve kültürel mirasınayağa kaldırılması yönünde önemliçalışmalar yaptıklarını belirterekbundan sonra Kırım bölgesine de butür yatırımlar yapacaklarını kay-detti.

İmza töreninden sonra DevletBakanı Faruk Çelik de bir konuşmayaptı. Çelik, ''Bir taraftan Kırım Ta-tarlarıyla aramızdaki kardeşlik,dostluk ilişkilerimizi geliştirirkenUkrayna ile de ilişkilerimizi aynı öl-çüde, komşu iki ülkeye yaraşır birşekilde sürdürüyoruz. Bundan sonrada aynı hassasiyet içerisinde bu iliş-kilerimizi sürdüreceğiz.'' diye ko-nuştu. Bakan, konuşmasınındevamında TİKA’nın yaptıklarındanve yapacaklarından bahsetti.

Konuşmalardan sonra Devlet Ba-kanı Faruk Çelik ile KTMM BaşkanıM. Abdülcemil Kırımoğlu arasındagörüşme yapıldı. Görüşmeye,KTMM Türkiye Temsilcisi Zafer Ka-ratay, QHA Genel Koordinatörü veKTMM Türkiye Danışmanı İsmet

Yüksel ve Derneğimizin Bursa Şu-besi Başkanı Adnan Süyen katıldı.Bunun yanı sıra görüşmeye TürkiyeCumhuriyeti Başbakanı Recep Tay-yip Erdoğan da telefon vasıtasıylakatıldı. Erdoğan, Ukrayna’nın yeniCumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç’in25 Şubatta yapılacak yemin töreninekatılacağını söyledi. Türkiye tarafı,görüşme sırasında Mustafa Abdül-cemil Kırımoğlu’nu 27 Şubatta dü-zenlenecek törenle İstanbul’daaçılacak Yurtdışı Türkler Başkanlığı-nın açılış törenine davet etti.

İkinci günde Bursa Ticaret ve Sa-nayi Odasını ziyaret eden KırımTatar Milli Meclisi Başkanı Kırı-moğlu, Türk işadamlarını stratejiköneme sahip Kırım'a yatırım yap-maya davet etti. Kırım'ın stratejiköneminin olduğunu, Rusya ve bazıBalkan ülkelerinin gözlerini burayadiktiğini dile getiren Kırımoğlu,Türkiye'nin yeteri kadar ilgi göster-mediğini söyledi. Kırım ve Bahçesa-

ray'ın birçok eksiği bulunduğunuanlatan Kırımoğlu, Bursalı işadam-larını buralara yatırım yapmaya ça-ğırdı. Heyet, Kırım Tatar asıllıBursalı işadamlarının davetiyesiüzerine aynı gün Uludağ’ı ziyaretetti. Uludağ’da heyeti Ulukardeşler

Oteli sahibi, Kırım Tatar asıllı işa-damı Ferruh Ulukardeşler karşıladı.İlk defa kayak yapmasına rağmenbunu çok iyi beceren Kırımoğlu her-kesi şaşırttı. Akşam saatlerinde Der-neğimizin Bursa Şubesi, heyetinziyareti dolayısıyla Gönlü FerahOteli’nde yemek verdi. YemekteAsiye Sale ve Edip Bahçesaraylı gibiKırım Tatar şarkıcılar konser verdi.

Bahçesaray, 1995 yılında Kasta-monu’yla, 2007 yılında Ceyhan’la ve2008 yılında İstanbul’un ÜsküdarBelediyesi ile kardeş oldu. Bursa’nınise Nikolayev ve Vinnitsa olmaküzere Ukrayna’da 2 kardeş şehri var.

Kırım heyeti, 20 Şubatta Kırım’adönmek üzere yola çıktı. Yolda heyetiçin kahvaltıyı Çiftlikköy BelediyeBaşkanı Metin Dağ verdi. KahvaltıyaÇiftlikköy Kırım Tatar Kültür ve Yar-dımlaşma Derneği üyeleri katıldı.Kırım heyeti, aynı gün Kırım’a geridöndü.



Milli Değerlerimiz

1917 yılında kurulan Kırım De-mokratik Cumhuriyeti’nin demilli bayrağı olarak Tarak Tam-galı Gökbayrak kullanılmıştır.Kırım Demokratik Cumhuriye-ti’ni ilan edecek olan ve 9 Aralık1917 tarihinde açılan I. KırımTatar Milli Kurultayının açılışgünü münasebetiyle Kırım’ınbütün şehir, kasaba ve köylerin-deki Kırım Tatar daireleri, ev-leri ve sokakları Tarak TamgalıGökbayraklarla süslenmişti.

• Tuncer KALKAY

Bir milletin, belli bir toplulu-ğun veya bir kuruluşun sim-gesi olarak kullanılan, renk ve

biçimle özelleştirilmiş, genellikledikdörtgen biçiminde olan kumaş,bayrak olarak tanımlanmaktadır.Bayrağın değeri pamuk, atlas veipekten yapılmasına bağlı olmayıptemsil ettiği milletin kıymeti ile öl-çülür. Bayrak bir milletin varlığınınve bağımsızlığının sembolü, tarihi-nin hatırasıdır. Devletin hâkimiye-tini, bağımsızlığını ve şerefini temsilettiği için bayrağa saygı gösterilmesigerekir.

Kırım Tatarlarının milli bayrağı;Türklüğü temsil eden gök mavisizemin üzerinde yer alan ve binlerceyıllardan beri çeşitli Türk boylarındada kullanılagelen üç dişli ve altın sa-rısı rengindeki “Tarak Tamga”danoluşmaktadır.

Türk boyları ve kabileleri, kendi-lerine ait olan ve birbirinin aynısı ol-mayan tamgaları ile hayvanlarını veeşyalarını işaretleyerek mallarınınaidiyetinin belli edilmesini sağlar-lardı. Bu tamgalar aynı zamandabaşbuğların hükümranlık sembolle-riydi. Her Türk boyunun kendini

Tarak Tamgalı Gökbayrak

simgeleyen ayrı bir tamgası bulun-maktaydı. Bu tamgalar mühür gibikullanıldıkları gibi, mezar taşlarınada kazınarak nesilden nesile bin yıl-lar boyu aktarılmıştı.

Kırım Tatar Milli Bayrağı’nda yeralan Tarak Tamga’ nın, çeşitli Türkboylarında özellikle Kırım’da görül-mekle birlikte, anlamı hakkında çe-şitli rivayetler bulunmaktadır.Bugünkü hali ile Tarak Tamga,Kırım Hanlığı’nda ortaya çıkmakta-dır. Kırım Hanlığı’nın başşehri olanBahçesaray’da bulunan Hansaray’ ınbazı giriş kapıları ve duvarlarında da“Tarak Tamga”lar görülmektedir.

Kırım Hanlığı’nda; Han’ınyanındaKalgay ve Nureddin’in yönetimdeönemli etkileri bulunmaktaydı. Kal-gay, Han adayı, veliaht anlamındaolup Han’ın kardeşleri ya da oğulları

arasından, Han tarafından tayin edi-lirdi. Devlet idaresinde en yüksekmevkide Han, onun altında Kalgaybulunurdu. Kalgay’ın özel veziri,memurları ve divanı vardı. Kalgay vedivanı ölüm cezası dışında önemliyargılama yetkisine de sahipti.

Ölüm cezası ile yetki yalnız Han’aaitti. Han savaşlarda bulunmadığızamanlarda orduya Kalgay komutaederdi. Hanların, Hansaray’ına kar-şılık, Kalgay’ın Akmescit civarında,Salgır nehri kenarında büyük vegeniş bahçeli sarayı vardı. Kalgayadayı, ikinci veliaht anlamında olanNureddin’in, veziri olmakla birliktedivanı yoktu. Dava göremez ve kararveremezdi. Bahçesaray şehri civa-rında kendine özgü sarayı bulun-maktaydı.

Tarak Tamga’ daki üç dişin, KırımHanlığı’ndaki bu üç gücü gösterdiği;tarağın orta dişini Han’ın, sağ dişiniKalgay’ın, sol dişini ise Nureddin’ intemsil ettiği rivayet edilmektedir. Birbaşka rivayette ise, “Tarak Tamga”nınterazi şekli ile adaleti temsil ettiği,böylelikle de Kırım Hanlığı’nın adilolduğu anlatılmaktadır.

1917 yılında kurulan, Kırım De-mokratik Cumhuriyeti’nin de millibayrağı olarak Tarak Tamgalı Gök-bayrak kullanılmıştır. Kırım Demo-kratik Cumhuriyeti’ni ilan edecekolan ve 9 Aralık 1917 tarihinde açılanI. Kırım Tatar Milli Kurultayının açı-

lış günü münasebetiyle, Kırım’ınbütün şehir, kasaba ve köylerindekiTürk-Tatar daireleri, evleri ve sokak-ları Tarak Tamgalı Gökbayraklarlasüslenmişti.

Vatan Kırım’ın Akmescit şeh-rinde 74 yıl aradan sonra toplananII. Kırım Tatar Milli Kurultayında daGökbayrak, milli bayrak olarak Ku-rultay salonlarına asılmıştı. 26-30Haziran 1991 tarihleri arasında top-lanan II. Kırım Tatar Milli Kurulta-yının, 30 Haziran 1991 tarihlioturumunda kabul ettiği “KırımTatar Halkının Milli Bayrağı ve MilliMarşı Hakkındaki Kararı” aşağıdakigibidir:

“1917 senesi kurultayının varisleriolarak ve Kırım Tatar halkının millidevlet kurumu ananelerini devamettirerek kurultay karar vermiştir:

1- Kırım Tatar halkının milli bay-rağı, direğe bağlanan, kenarında üsttarafta altın tamgası olan dört köşeligökmavidir. Bayrağın eninin boyunaoranı 1/2’dir.

2- Kırım Tatar halkının millimarşı Noman Çelebi Cihan’ın ‘AntEtkenmen’ adlı eseridir.

3- Kırım Tatar halkının Mec-lis’ine milli bayrak ve marşın kul-lanma yönetmeliğini onaylamayetkisi verilmiştir.”

Kırım Tatar bayrağı olan Gök-bayrakın, gök mavisi zemin üze-rinde sol üst köşeye yakınbölümünde sarı renkli tarak tamgabulunmaktadır. Gök mavisinin in-ternet renk kodu olarak “#6495ED”,tarak tamganın internet renk koduolarak “FFFF00” kullanılması dahasağlıklı sonuç vermektedir (**).

(*) http://www.vatankirim.net

(**) http://www.qirimtatar.info


Ölçüleri belirtilmiş standart Gökbayrak (*)


Haber

“Ukrayna’nın demokratik güç-leri, 23 Ekim 2008’de Sovyet re-jimi tarafından organize edilensuni açlığı insanlığa karşı işle-nen bir suç olarak kabul edenbildiriyi büyük memnuniyetlekabul etmişti. Avrupa Parla-mentosunun da Kırım Tatar hal-kının soykırımına ve ardından50 yıllık gurbet hayatın geçtiğisürgüne benzer şekilde kıymetvermesi bu millete karşı adale-tin yenilenmesi davasında büyükadım olurdu.”(*)

• QHA

17 Mart 2010 tarihinde, TemsilEdilmeyen Halklar Örgütünündesteğiyle (UNPO) Avrupa Par-

lementosunda(AP) göç ve mülteci-ler üzerine oturum, KırımTatarları’nın vatana dönüşlerinin 20.yılı şerefine düzenlendi. Litvanyalımilletvekili Leonidas Donskis’inbaşkanlığında yapılan oturumaKırım Tatar Milli Meclisi Başkanı,Ukrayna Parlementosu milletvekiliMustafa Abdülcemil Kırımoğlu dakatıldı.

Kırımoğlu, konuşmasında Uk-rayna-Avrupa Birliği ilişkilerindeKırım Tatar halkının problemleriningöz önünde bulundurulmasının öne-minin altını çizdi ve bu sorunların

ilişkilere dahil edilmesinin gereklili-ğini savundu. Kırım Tatarlarının va-tanları Kırım’da yaşadıklarıproblemler ve bu problemlerin çö-zümü için yapılması gerekenler üze-rinde durdu. Eski Sovyetyönetiminin sadece Kırım Tatarlarınadeğil benzer saldırıları Ukrayna’ya veonun halkına uyguladığını hatırlatanKırımoğlu, Kırım Tatarlarının sürgü-nünün tanınmasının zaten Rusyayanlısı medya tarafından kötülenenKırım Tatarlarının haklı mücadele-sinde çok önemli bir adım olacağınıve Ukrayna’da demokrasinin güçlen-mesine yardım edeceğini söyledi.

(*) Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’ nunoturumdaki konuşmasından alınmıştır.

Kırım Tatarları,Avrupa Parlamentosunda


Haber

“Kırım Tatarlarınınkendi topraklarındabarış ve iskan içindeyaşamaları gerekir.Bunun için KırımTatar çocuklarınınmilli ruh içinde ye-tiştirilmesi, bununiçin ise kaliteli eği-tim lazım.”(*)

• QHA

Türkiye Cumhu-riyeti DışişleriBakanı Ahmet

Davutoğlu, 6 MayıstaKırım’a yaptığı ziyare-tinde Karasubazar (Be-logorsk) bölgesi Zuyakasabasında TİKA ta-rafından yaptırılanKırım Tatar Milli Mek-tebinin resmi açılışınıKarasubazar Vali Yardımcısı AkimÇolaha ile birlikte yaptı. Kırım TatarMilli Meclisi Başkanı ve UkraynaMilletvekili Mustafa Abdülcemil Kı-rımoğlu ile birlikte okula gelen Da-vutoğlu’nu kasaba halkı samimi birşekilde karşıladı.

Çolahayev, Davutoğlu’na 15 yılönce eski anaokulu binasını KırımTatar Milli Mektebini haline getir-mek için yaptıkları çalışmalardanbahsetti. Mustafa Abdülcemil Kırı-moğlu, Kırım’daki eğitim sorunla-rını dile getirdi ve Davutoğlu’nayardımları dolayısıyla teşekkür etti.

Kırımoğlu’ndan sonra konuşmayapan Davutoğlu, damadının Kırım

Tatarı olduğunu, bundan dolayı herKırım Tatar çocuğunu kendi torunugibi gördüğünü söyledi. Davutoğlu,Türkiye’nin Kırım Tatar halkına yar-dım etmeye devam edeceğini ve ge-lecekte Kırım’da faaliyet gösterenKırım Tatar milli mektebinin sayısı-nın 50’lere-100’lere yükseltilmesinedestek sağlayacağını söyledi.

Davutoğlunun Kırım’daki temas-ları sırasında Hansaray’ı ve ZincirliMedrese’yi gezdi. İsmail Gaspıra-lı’nın Batı tarzında eğitim veren ilkUsul-ü Cedid mektebini de ziyaretetti. Gezide Davutoğlu’na KırımTatar Milli Meclisi Başkanı MustafaAbdülcemil Kırımoğlu da eşlik etti.

Davutoğlu ve heyeti Sivastopol’debulunan, 1853-1856 tarihlerinde ger-çekleşen Kırım Savaşı’nda şehit dü-şenlerin anısına dikilen anıta çelenkbıraktı. Rus donanmasının Sivasto-pol’de kalma süresinin 25 yıl uzatıl-masıyla ilgili sorulara, Türkiye’ninisteğinin, Karadeniz’in barış, istikrarve refah alanı olması yönünde oldu-ğunu belirtti.

Kırım ziyaretinin son bölü-münde Davutoğlu, Türkçe eğitimverilen Akmescit Uluslar Arası Oku-lu’na ziyaret gerçekleştirdi ve okulöğrencilerinin kendisi için hazırla-dıkları konser programını izledi.

(*) Ahmet Davutoğlu’nun ziyaret sıra-sındaki konuşmasından alınmıştır.

Ahmet Davutoğlu’nunKırım’ı Ziyareti


Yorum

Yurtdışı Türkler Başkanlığınınhedefleri arasında soydaş ve ak-raba topluluklar ile sosyal, kül-türel ve ekonomik ilişkileringeliştirilmesi, AB projelerininharicinde kamu kurum ve kuru-luşlarında eğitim görülebilmesi,yurtdışından eğitim ve öğretimiçin gelen soydaşlarımızın eği-tim süreçlerinin başarılı bir şe-kilde sonuçlandırılması da var.

• Nail AYTAR

Türkiye Büyük Millet MeclisiBaşkanlığına 21.02.2010 tari-hinde sunulan bir kanun ta-

sarısının kabulü ile “Yurtdışı TürklerBaşkanlığı Teşkilat ve Görevleri”hakkındaki kanun tasarısı kabuledildi. Bu kanunun genel gerekçe-leri arasında yurt dışında yaşayan sa-yısı 5 milyonu aşan vatandaşların işve işlemlerinin gerçekleştirilme-sinde dağınıklığın ve farklı kurum-lar tarafından takip edilmesisebebiyle oluşan koordinasyonsuz-luğun giderilmesi düşünülmüş. Ku-rumlar arası farklı yorum ve yetki

tartışmasının giderilmesi de kuru-mun amaçları arasında görülüyor.Bu durumun Türk dünyası ve akrabatoplulukların iş ve işlemlerinde degörülmesi TİKA’ya yardımcı olacakböyle bir kurumu zorunlu kılıyor.

TİKA’nın teknik ve kalkınma yar-dımlarının dışında yapacağı diğerçalışmalar soydaş ve akraba toplu-luklarının yaşadığı bölgelerde icraîgörev yapmayan, ancak kamu kay-naklarının ortak hedefler çerçeve-sinde harcanmasını sağlayacakpolitikaların oluşturulması, hedefeyönelik olarak kullanılmasını sağla-

Yurtdışı Türkler Başkanlığı

mak ve kurumlar arasında koordi-nasyon görevini yürütmek bu kuru-mun görevleri arasında olacak. TİKAve diğer bakanlıklarca soydaş ve ak-raba toplulukların yaşadığı bölge-lerde yapılacak faaliyetlerin belirlihedef ve önceliklere göre yapılmasıiçin planlama ve koordinasyon göre-vini bu kurum üstlenecek. Kuru-mun stratejik yönetim anlayışınıbenimseyen ve sonuç odaklı çalışmaprensibi kamu kaynaklarının ve-rimli kullanılmasını da sağlayacak.

TİKA’nın yaptığı faaliyetler ince-lendiğinde geçmiş yıllarda en fazlaneredeyse bütçesinin %65’inin Af-ganistan için harcandığı görülüyor.Bu planlamanın mutlaka mantıklıbir açıklaması vardır ve dindaşımızAfganistan’a yardım mutlaka yapıl-malıdır. Bu noktada şu değerlendir-meyi yapmak bence daha doğruolacaktır. Afganistan’da insanlaretnik soykırıma mı uğradı, yok edil-meye mi çalışılıyorlar, ülkede yaşa-yan diğer etnik gruplar baskı mıkuruyor, siyasi olarak temsil edilmi-yorlar mı, dillerini kaybetme nokta-sına mı geldiler, dinlerini yaşamadasıkıntı mı çekiyorlar? Kırım Tatarla-rına gelince durum hiç de iç açıcıdeğil. Kırım Tatarları defalarca yokedilmek için soykırıma uğratıldılar,sürgünler yaşadılar, Rus baskısı heralanda kendini hissettiriyor, KırımTatarları artık ana dillerini konuşa-maz hale geldiler, siyasi ve sosyalalanda nerdeyse hiç temsil edilmi-yorlar, dinlerini yaşamakta ise çokbüyük zorluklar yaşıyorlar.

Kamu tüzel kişiliğini haiz, idarive mali özerkliğe sahip, özel bütçeli,Başbakanlığa bağlı faaliyet göstere-cek olan “Yurtdışı Türkler Başkan-lığı”, TİKA’dan sonra TürkDünyasına hizmet etmede önemlibir kurum olacak. Kurum içerisindebu hizmetleri yerine getirecek teşki-

lat yapısının kurulması, uyulmasıgereken standartlar, ülke ve bölgemasalarının kurulması, bütçe ve de-netim şekilleri ile yetki, sorumlulukhususları da kanunda ayrıca belir-lenmiş.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaş-larından yurtdışına çeşitli vesilelerlegidip o bölgelerde yerleşenlerinproblemleri ile soydaş ve akrabatopluluklar olarak ifade edilen mil-letlerin problemleri çok paralellikgöstermese de çözüm yolları olarakmutlaka ortak noktalar bulunacak-tır. Henüz birinci kuşağı hayattaolan Türkiye’de doğup büyümüş,okula gitmiş, daha sonra çoğun-luğu Avrupa ülkelerinde işçi olarakçalışmaya giden vatandaşlarımızınçocuk ve torunlarının Türkçeyidoğru düzgün konuşamamaları,dertlerini aksanlı, karışık birTürkçe ile ifade etmeleri, Tür-kiye’de uyum problemi yaşadıklarıhemen hemen hepimizin şahit ol-duğu olaylardandır. Bu vatandaşla-rımızın bulundukları ülkelerinvatandaşlığını kabul etmeleri, as-kerlik meselesi, sosyal güvenlikmeselesi, Türk kültürü ve İslam di-nini öğrenip yaşayabilme gibiproblemleri için özel politikalar ge-liştirilmeli ve bilimsel verilerle yolaçıkarak çözümler üretilmelidir. Buvatandaşlarımızı kendi başlarınabırakmak, onlara sahipsizlik duy-gusunu yaşatmamak gerekir.

Türk dünyası veya akraba, soydaştopluluk olarak tanımladığımızgruplar içerisinde de sağlıklı birplanlama ve analiz yapılmalıdır.Devleti olan, kendi dili ve kültü-rünü yaşatabilen Kazak, Kırgız,Özbek, Azeri, Türkmen milletleriile Kırım Tatarlarını, Irak Türk-menlerini, Doğu Türkistan Uygur-larını, Balkan Türklerini aynı kefededeğerlendirmek yanlış olacaktır.

Devleti olan Türk milletleri ile Tür-kiye Cumhuriyeti her ortam veşartta ilişki kurup işbirliği yapabilirfakat onlardan daha zor durumdaolan ve neredeyse yok olma nokta-sına gelen Türk milletleri özel birprogram ile değerlendirilmelidir.Burada öncelikler ve tercihler yapı-lırken daha sağlıklı değerlendirme-lere ihtiyaç vardır.

Kırım’daki eğitim sorununa de-ğindiğimizde görüyoruz ki, KırımTatar çocuklarının büyük kısmıMilli Mektebe gidemiyor. Yapılanaraştırmalar Kırım’da en az 200 MilliMektep daha yapılırsa bizim çocuk-larımız ana dillerinde eğitim alabi-lecekler. Bu okulların eğitimortamlarından ve kalitesinden bah-setmiyorum bile. Kırım Hanlığı vesonrasında 1500’ün üzerinde cami vemescit bulunan Kırım’da bugün 150tane cami ve mescit hizmet verebi-liyor ve buraların kontrolü de nere-deyse yetmiş iki milletinkontrolünde. Bu camilerde Hizb-utTahrir’den tutun da Ürdün, İran,S.Arabistan ve istihbarat örgütlerinekadar çok çeşitli parmaklar var.Kırım Müftülüğü ise çaresiz ve beşparasız çözümler üretmeye ve hiz-met vermeye çalışıyor.

Bu örnekleri arttırıp çoğaltmakmümkün ama amacımız bu değil.Yeni kurulma aşamasındaki “Yurt-dışı Türkler Başkanlığı” teşkilatınınamacına uygun örgütlenip bu de-ğerlendirmeleri yapabilecek nite-likte çalışmasıdır. Bu teşkilatınöncelikle bir bilgi bankası kurupstratejik hedefler koyması gerekir.Bu kurum aynı zamanda bir “thinktank” kuruluşu olarak çalışmalıdır.Herkesin her konuyu bilmesini bek-lemiyoruz ama niyet halis oluncaameller de ona göre iyi oluyor.



Derneğimizden Haberler

• Meryem BAŞKURT

“Milletimiz adildir. O,yalıñız özüni tüşün-genlerden, yalıñız öz

saadeti içün çalışqanlardan degildir.O ürüyetni ve cumhuriyetni sever.Öz uquqını ne derece muqaddes ta-nısa, digerleriniñ uquqını da o de-rece taqdirler…” diyerek milletini engüzel şekilde tasvir eden, Kırım

Müslümanları Merkezi İcra Komi-tesi Başkanlığı, Kırım Müftülüğü ve1917 yılında kurulan DemokratikKırım Tatar Cumhuriyetinin Başba-kanlığı görevlerinde bulunan, KırımTatarlarının Milli Marşı “Ant Etken-men”in de yazarı olan Noman Çe-lebi Cihan, şehit edilişinin 92.yıldönümünde, Eskişehir’de tertipedilen şiir günleri programında, şairyönü sergilenerek anıldı.

Derneğimiz Genel Merkezininorganizasyonu ve Eskişehir KırımTürkleri Kültür, Yardımlaşma veSpor Kulübü Derneğinin ev sahipli-ğinde yapılan Şiir Günleri, hem der-nekler arası iletişimi pekiştirmekhem de Kırım Tatarcanın edebi birdil olduğunu insanlara gösterebil-mek amacıyla 20 Şubatta Eskişe-hir’de Odunpazarı BelediyesiÖMEK Salonu’nda düzenlenen birprogramla şiir severlerle buluştu. Es-kişehir’de yapılan programınNoman Çelebi Cihan’ın ölüm yıldö-nümü haftasına denk gelmesi sebe-biyle program Noman ÇelebiCihan’ı anma toplantısı olarak dü-

Ölümünün 92. YılındaNoman Çelebi Cihan

Ay, munarıñ sil yüzünden, menden ışıq qızğanma.Men bir ğarip yolcı edim, qaldım qara dağlarda.Yol şaşırdım, kün aşırdım, sağa baqıp ağlar da.Ah çekemen. Aç yüzüñni, meni yaman köz sanma! (*)

zenlendi. Programda Noman ÇelebiCihan’ın şiirlerinin yanı sıra BekirSıdkı Çobanzade, Hamdi Geraybay,Mehmet Nuzet, Mehmet Niyazi,Yunus Kandım, Eşref Şemizade,Şevki Bektöre, İsmail Bey Gaspıralı,Abdullah Lâtifzade, Bilâl Mambetve Şakir Selim’den şiirlere de yer ve-rildi. Şiirler her iki derneğin üyeleritarafından okundu.

Program, bir Fatiha süresi bo-yunca saygı duruşunun yapılması veardından İstiklal ve Ant Etkenmenmilli marşlarının okunmasıyla baş-ladı. Açılış konuşmalarını GenelMerkezi temsilen Yönetim Kuruluüyesi Oya Deniz Çongar Şahin, Es-kişehir derneği adına da ErtuğrulKaraş yaptı. Genel Merkezi temsilenBaşkan Yardımcısı Namık KemalBayar, Veznedar Mustafa Şahin veYönetim Kurulu üyesi Şükrü Bilgiliprograma katıldılar. İki kardeş der-neğin bağlarının kuvvetlenmesi açı-sından çok önemli bir adım niteliğitaşıyan program, Eskişehir DerneğiBaşkanı Mesut Ör’ün kapanış ko-nuşmasının ardından sona erdi.

Program sonrasında her iki der-neğin gençleri Eskişehir’i dolaşmayaçıktılar. Şehirler farklı olsa da aynıamaç doğrultusunda sarfedilen çabagençleri birleştirmeyi başarmıştı. 13Ekim 2009’da açılan ve Kırım TatarMilli Meclisi Başkanı Mustafa Ab-dülcemil Kırımoğlu’nun isminin ve-rildiği Kırım Evi, gençler tarafındanertesi gün ziyaret edildi. Programsayesinde birlikte iş yapmanın vevakit geçirmenin önemini farkedengençler, birbirlerine bir daha biraraya gelme sözü vererek ayrıldılar.

Canköy yakınlarındaki Sonak kö-yünde 1885 yılında doğan NomanÇelebi Cihan, ilk olarak köy mekte-binde, daha sonra da Akçora ve Zin-cirli Medrese’de okudu. 1906’da

arkadaşlarıyla birlikte “Vatan” isimligizli bir cemiyet teşkil etti. Bu dö-nemde ilk şiirlerini yazmaya başladı.1914 yılında 1. Dünya Savaşı’nda cep-heye giderek savaşmak zorundakalan pek çok Kırım Tatarından biri

olan Noman Çelebi Cihan, istasyonakendisini yolcu etmeye gelen arka-daşlarının yanında lokomotif tamirdeposuna yaklaşıp sol bileğinin kandamarını keser ve deponun duva-rına kanıyla şu sözleri yazar:

“Savluqman qal Tatarlıq, menketem cenkke,

Atımnıñ başı aylandı ahret betke,

Senin içün yaşadım, sensizölsem,

Bilmem nasıl kirermen boş cen-netke…”

Kırım’a dönüp geldiği sıralarda,yani 1917 yılında, Kerenskiy hükü-

meti tarafından yakın takip altınaalınan Çelebi Cihan, bu dönemde“Bastırıq” şiirini yazar:

“Ay kidi tatar yaşları, oqumaylar!

Oqusalarkimsedenkemkalmaylar.

İstanbulda, Parijde birinci bola,

Yaponlar da olarğa yetalmaylar.”

Dizeleriyle Kırım Tatar gençle-rine ne kadar çok güvendiğini ortayakoyan Çelebi Cihan’a ve tüm şairle-rimize layık gençler olduğumuzugöstermeliyiz. “Ant etkenmen, sözbergenmen millet içün ölmege” söz-lerindeki gibi milleti uğruna son ne-fesini veren antlı şehidimizintorunları olmaktan gurur duyuyor,onu şehadetinin 92. yılı vesilesiylerahmetle anıyoruz.

(*) Noman Çelebi Cihan’ın Yolcı Garipşiirinden alınmıştır.


BBAASSTTIIRRIIQQ

Dört taş duvar, en töbede bir kiçkene pencere.İçke, demir çabaqlardan ışıq tuvul, dert kire.Er köşede dım kölgeler, yeşil kü:er köpüre.Yataq – tahta. Yemek – fena. Yerden suvuq üfüre.

Hizmetçi de her kün bunı suvlap suvlap süpüre.Kimerde bir anaynı da sögüp sala köz köre.Aqşamlar bu qara üyge qara perdeler kere.Yañğızlıqlar yañğız canğa canlı tüşler köstere.

Ğarip yürek çabalana, tenler, tükler ürpere.Tez bu göñil haraplanıp alçala bomboş yere.Nöbetçiler gece-gündüz qarap, cürüp teşkereQapıday avur kilitni er saat dört beş kere.

Bu, kölgeli, qardan suvıq kilitli qara mezarğaYamandan bek, ille yahşı insan köp kire.Kirgenden soñ, işler belli; tura tura ya çürüy,Ya da haqsız azaplarğa dayanalmay delire.



1-“MAARİF” Kırım’da MillîEğitim’e Destek Projesi

18 Mayıs 1944 tarihinde yaşananBüyük Sürgün’den sonra verdikleribüyük mücadele sonrasında vatan-ları Kırım’a dönen Kırım Tatarları-nın bir millet olarak varlığınısürdürmeleri için en temel ihtiyaç-ları olan millî eğitimlerinin destek-lenmesi projeleri bütünüdür. Projekapsamında aşağıda başlıklar ha-linde sıralanan bileşen projeler ha-yata geçirilecektir:• Mevcut Millî Mekteplerin Geliş-

tirilmesi Projesi• “Bala Bağçaları” (anaokulları)

Açılması Projesi• “Balalar Kitaphanesi” Kurulması

Projesi• Kırım Tatarca Ders Kitapları Pro-

jesi• Kırım Mühendislik ve Pedagoji

Üniversitesinin DesteklenmesiProjesi

• “Kırım’da Bir Okul Yapalım” Pro-jesi

2-Avrupa Birliği ProjeleriAB’nin Avrupa Komşuluk ve Or-

taklık Programı kapsamında yeralan “2007-2013 Karadeniz HavzasıSınır ötesi İşbirliği Programı” kap-samında Derneğimiz Yönetim Ku-rulu üyelerince 5 adet projehazırlanmıştır.

Türkiye, Kırım, Romanya, ve Bul-garistan’dan paydaşlar bulunarakyapılan 5 adet proje 12 Ekim 2009 ta-

rihinde sonuçlandırılarak Roman-ya’daki Ofise teslim edilmiştir. Bahsigeçen projelerin kabulünün Mart2010 ayında belirlenmesi beklen-mektedir. Projelerin kabulü yapıl-dığı taktirde uygulama aşamasınageçilecektir.

Yine bu süreçte Avrupa Birliği vediğer kaynaklardan proje çalışmalarısürdürülecektir. AB Kültür ve SanatHibe Programı kapsamındaki projeçalışmalarına başlanılmıştır.

3-Kırım Türkleri Kültür ve Yar-dımlaşma Derneği Genel Mer-kezi Geleneksel Makale - Şiir -Hikaye Yarışması

Günümüzde ciddi bir şekildeyok olmaya yüz tutmuş Kırım Ta-tarcanın konuşulan bir dil olarakvarlığını sürdürebilmesi, millet ol-manın asli unsuru olan dilimizinkorunarak gelecek nesillere aktarıl-ması amacıyla belli bir yaşın altın-daki gençlere yönelik olarakmakale, şiir ve hikayeler üretilme-sini sağlamak amacıyla tertip edil-mesi planlanmaktadır.

Başta Kırım olmak üzere Türkiye,Romanya, Bulgaristan gibi Kırım Ta-tarlarının çok sayıda yaşadığı yerler-deki kişilerin Kırım Tatarca ve Latinalfabesi ile yazacakları, konuları orga-nizasyon komisyonunca belirlenecekşiir, hikaye ve makaleleri ile katılabi-lecekleri şekilde düzenlenecektir.

4-Türkiye’ye Öğrenim içingelen Öğrencilerin Ödüllendiril-mesi

Öğrencilerimizin Türkiye’dekiasıl ve en önemli vazifeleri oku-makta oldukları okullarından zama-nında ve en başarılı derecelerlemezun olarak Kırım’a dönmeleri veTürkiye’de öğrendiklerini vatan Kı-rım’a en faydalı şekilde uygulamayabaşlamalarıdır.

Bu amaçla öğrencilerimizi teşvikedici bir faaliyet olarak her yıl ders-lerinde başarı göstererek bir sonrakisınıfa geçen öğrencilerimize ödül ve-rilmesi, bir taraftan öğrencilerimizinbaşarı oranlarını yükseltmelerindedaha fazla gayret göstermelerini sağ-layacak diğer taraftan da bu başarı-larının ödüllendirilmesi ilemotivasyonları da artacaktır

5-Sağlık ProjeleriKırım’da yaptırılan

hastanenin işletmeyeve en kısa sürede hiz-mete açılması yönünde

çalışmalar hızlandırılacaktır.Diğer taraftan Kırım’da ve Türki-

ye’de çeşitli hastalıklara yakalanan(özellikle Kırım’da sağlık altyapısı-nın yetersiz oluşu nedeniyle) insan-larımızın tedavilerine katkıdabulunulacaktır.

Derneğimiz 2010-2011 Yılı Faaliyet Planı

6-Kamuoyu Bilgilendirme veKamuoyu Sağlama Çalışmaları

Kırım’da üretilen her türlü yazılı,görsel ve işitsel kültür ürünlerinekatkı sağlanması, bunların Tür-kiye’ye getirilerek tanıtımı, yayımı vedağıtımının sağlanmasına çalışıla-caktır.

Kırım’la ilgili günlük haberlerintakibi ve Dernek içinde sürekli pay-laşım sağlanması, olaylar gündem-deyken Derneğin hızlı ve etkin birşekilde harekete geçmesini sağlaya-bilecek bir yapı oluşturulmasına ça-lışılacaktır.

Kırım Tatarlarının haklı mücade-lelerine kamuoyu desteği sağlamakamacıyla görsel ve yazılı basın ile in-ternet kanallarının daha aktif kulla-nılmasına yönelik çalışmalarartırılacak olup Derneğin bülteni veinternet sitesi de bu paralelde geliş-tirilecektir.

7-Konut Edindirmeye YönelikÇalışmalar

Türk İşbirliğive KalkınmaAjansı Aracılığı ile1000 adet konutTürkiye tarafındanKırım Tatarlarınatemin edilmiştir.Kırım Tatarlarının

Kırım’daki konut problemlerinin çö-zümüne yönelik arayışlar sürdürüle-cektir.

8-Sürgün Yerlerinden Kırım’aDönüşü Teşvik Çalışmaları

Kırım Tatarlarının 150-200 binkadarı ekonomik sıkıntılar nede-niyle halen yaşadıkları sürgün yerle-rinden Vatana dönememiştir.Vatana dönüş ile ilgili her türlü ge-cikme Kırım Tatarlarının aleyhinedaha da zorlaştırıcı şekilde işlemek-tedir. Bu bakımdan dönüşün hızlan-dırılmasına yönelik arayışlarla ilgiliçalışmalar sürdürülecektir.

9-Mustafa A. Kırımoğlu’nunNobel Barış Ödülüne Aday Gös-terilmesi

Ellerinden alınan haklarının ia-desi için büyük mücadele veren, bumücadeleyi zor ve şiddet kullanma-dan tamamen demokratik prensip-ler çerçevesinde yürüten, yaşadıklarıülkelerin kanunlarına riayet eden,sadece kendi milli ve insani hakla-rını değil, diğer toplumların milli,dini ve insan hakları zedelendiğizaman sessiz kalmayarak, onlara dadestek vererek örnek gösterilenKırım Tatar Milli Hareketinin ka-zandığı saygınlıktaki yönlendiricietkisiyle pekçok kuruluş tarafındanNobel Barış Ödülüne aday gösteri-len Mustafa A. Kırımoğlu’nun NobelBarış Ödülü adaylığının desteklen-mesi konusunda çalışmalar yapıl-ması planlanmaktadır.

10-Türkiye’de Yürütülen veUygun Görülecek Sosyal Sorum-luluk Faaliyetlerine Destek Veril-mesi,

Bu çerçevede, LÖSEV, Kızılay,TEMA Vakfı gibi Türkiye’de önemlisosyal sorumluluk projeleri yürütenkuruluşlarla çalışmalar artırılacaktır.

11-Konferans, Panel, Sempoz-yum, Sohbet ve Eğitim Toplantısıve Seminerler Düzenlenmesi

Kırım Tatarlarının tarihini, kül-türünü, Kırım’da yaşamakta olduk-ları sorunları tanıtmak vekamuoyuna duyurmak amacıyla butip akademik faaliyetlerin artırıl-ması planlanmaktadır.

12-Halkoyunları ve MüzikEkibi, Şiir ve Edebiyat Günleri Et-kinlikleri

Kırım Tatar halkoyunları ve mü-ziğinin tanıtılması ve yaygınlaştırıl-ması, edebiyatının tanıtılmasıamaçlı etkinliklere devam edilecek-tir. Ekiplerin, düzenlenecek gece,gösteri, festival ve diğer etkinliklerekatılımı sağlanacaktır.

13-Anlaşmalı Kuruluşlar Çalış-ması

Bu çerçevede Derneğimiz üyele-rine hizmet amacıyla çeşitli kurumve kuruluşlarla anlaşmalar yapıla-caktır.

14-İktisadi İşletme KurulmasıDerneğimize gelir getirmek

üzere çeşitli ticari işler yapacak biriktisadi işletme kurulması çalışma-ları yapılacaktır.

15-İnşaatın TamamlanmasıKırım Türkleri Kültür ve Yardım-

laşma Vakfı tarafından inşaatı fi-nanse edilen, mülkiyeti Derneğimizeait Ankara, Çankaya, Mürsel UluçMahallesi’nde kaba inşaatı, manto-lama ve pencere işleri biten binanıntamamen bitirilerek hizmete açıl-ması planlanmaktadır.

16-Şubelerle İlişkilerDerneğimiz Şubeleri ile ilişkile-

rin arttırılması ve şubelerimizinDernek tüzüğünde belirtilen amaçve gayeler doğrultusunda etkin ça-lışmalar yapabilmesini teminenŞube Başkanları ile toplantılar yapı-lacak, belirli bir program dahilindeŞubelerimiz ziyaret edilecektir.

17-Kültürel ve Sosyal FaaliyetlerDernek üyeleri arasında tanışma

ve kaynaşmayı sağlamak üzere yu-karıdakilere ilave olarak gece, Tep-reç Şenliği, geziler, yemekler vebenzeri etkinlikler yapılacaktır.



Haber

Kazanma ihtimalinden ziyade oy

sayısını arttırmak isteyenler ise

Kırım Tatarlarına çatarak karşı

tarafın oyuna talip oldular.• Nail AYTAR

Kırım’da son yıllarda hızlı birsiyasi, sosyal ve iktisadi ge-lişme gözleniyor. Topraklar

kıymetleniyor Ruslar, Yahudiler,yeni yeni ortaya çıkan oligarklar Ya-lıboyu’nda büyük paralar vererekaraziler, binalar satın alıyorlar. Kı-rım’ın pek çok yerinde yüksek bina-lar dikiliyor, sokakta gezen arabalarbile artık dünyanın herhangi bir ye-rinde görebileceğiniz arabalardanfarklı değil. Turist profili değişti veartık hizmet bekleyen müşteri pro-fili var. Dükkânlarda satılan kılık kı-yafetten tutun da yemek yiyeceğinizyerlere kadar değişim hâkim.

Ukrayna nüfusu, Ukrayna’nın ba-ğımsızlığını kazandığı 1991 yılında53 milyon civarındayken taşların ye-rine oturması farklı etnik gruplarınkendi ülkelerine gitmesi neticesindebugün Ukrayna nüfusu 46 milyoncivarına düşmüştür. Ukrayna’dadoğum oranının azalması gibi et-kenleri de hesaba kattığınız zamanhızlı bir nüfus azalması göze çarpı-yor. Ukrayna’nın bu durumda2030’lu yıllarda nüfusunun 30 mil-yonlara kadar düşeceği tahmininiyapanlar bile var. Kırım’da durumnasıl olur sorusu ise bizi ilgilendirenen önemli kısım. Kırım’a gelen gidennüfusun fazla olması, doğum-ölümoranları şu an stabil bir durum ya-ratmış görünüyor. Şu an % 13 civa-rında olan Kırım Tatar nüfusuKırım’da söz sahibi olabilmek için en

az % 25-30 seviyesine çıkmak zo-runda. Sürgün yerlerinde yaşayan ve% 80’i maddi sebeplerle dönemeyenve ilk fırsatta döneceğiz diyen 150bin Kırım Tatarı Özbekistan’da yaşı-yor. Bu vatandaşlarımıza dönüş im-kânlarının yaratılması, milli-stratejiken önemli hedefimiz olmalıdır. Dö-nüşün maddi ve manevi şartlarınınoluşturulması için elbirliği içindeçalışmak gerekiyor.

Yeni oluşan şartlar Kırım siyase-tinde de kendini gösteriyor. Cum-hurbaşkanlığı seçimlerinin birinciturunda gördük: Adayların hemenhemen hepsi Kırım’a gelerek propa-ganda çalışmalarına katıldılar. Ka-zanma ihtimali yüksek olan adaylarreel politika gereklerine göre hare-ket ettiler. Yuliya Timoşenko Kı-rım’da seçmenlerine Ukraincekonuştu. Rusça konuşma taleplerinigeri çevirerek seçmenlerine Ukrainmilliyetçiliği mesajları verdi. KTMMBaşkanı Mustafa Abdülcemil Kırı-moğlu’na “Mustafa Aga” diye başla-

yan samimi ifadelerin bulunduğubir mektup göndererek Kırım Tatar-larının problemlerini bildiğini, çöz-mek için elinden geleni yapacağınıifade etti. Mektupta Kırım TatarMilli Meclisi ve Kurultayına hitapeden bir bölüm olmaması ve dahaönceki yıllardaki zikzaklı çizgisi Ti-moşenko’ya şüphe ile yaklaşmayı ge-rektiriyor. Viktor Yanukoviç iseKırım Tatar dilinde broşürlerlebizim seçmenlerimizin gönlünü ka-zanmaya çalıştı. Kazanma ihtima-linden ziyade oy sayısını arttırmakisteyen küçük partiler ise Kırım Ta-tarlarına çatarak karşı tarafın oyunatalip oldular. Katılımın % 60’lardakaldığı seçimlerde Rus ağırlıklıKırım seçmeni Viktor Yanukoviç’tenyana tercihini belirtti. Timoşenkoise % 11 oy alarak Kırım’da ikinci sı-rayı aldı. Bütün Ukrayna’da % 60 ci-varındaki seçimlere katılma oranı,Kırım’da da aynı oranlarda gerçek-leşti. Çok şeyler beklediğimiz NaşaUkraina bloğu ve Viktor Yuşçenko,

Ukrayna CumhurbaşkanlığıSeçimleri

Kırım Tatar problemlerinin hiçbiri-sini çözemediği gibi Ukrain seçme-ninden de % 5 alarak siyasetendiskalifiye edildi. Bu aslında siyasizemin ve tabanı olmayan, verdiğisözleri yerine getirmeyen hareketle-rin sadece iyi niyet ve karizmayla ba-şarılı olamayacağının da birgöstergesi. Beklenti ve hedef yok-sunluğu, günlük telâşeye kapılmışinsanların seçimlerden de beklenti-sini yok ediyor.

Cumhurbaşkanlığı seçiminin bi-rinci aşaması sonuçlarına göre,ikinci tur seçimlere katılma hakkıkazanan Yuliya Timoşenko ile Vik-tor Yanukoviç yarıştılar. 7 Şubattayapılan seçimlerde en çok merakedilen, birinci tur seçimlerinin 3.süolan Tigipko’nun kimi destekleyece-ğiydi. Çok net olarak taraf olmayanTigipko iki adaya da açık destek ver-meyerek seçim sonucu ortaya çıka-cak tabloya dâhil olmak istediğinigösterdi. Ukrayna Merkez SeçimKurulunun açıklamalarına göre oy-ların % 48,95’ini alan Rusya yanlısıBölgeler Partisi Başkanı Viktor Ya-nukoviç Ukrayna’nın yeni Cumhur-başkanı oldu. Rakibi YuliyaTimoşenko ise % 45,48 oy aldı. Oyfarkı % 3 civarında oldu. Kırım’dakioy oranları ise Ukrayna genelini yan-

sıtmadı ve Yanukoviç bariz üstünlüksağladı. Yanukoviç, Kırım genelinde% 78,27 oranında oy aldı. Timo-şenko ise Kırım’da çoğunluğunuKırım Tatar oylarının oluşturduğu %17,29 oranında oy aldı. Birinci turdaKırım genelinde %11 oy alan Timo-şenko, oylarını yükseltmiş oldu vebu durumda Tigipko’nun oylarınınbüyük kısmı Timoşenko’ya gitmişgibi görünüyor. Timoşenko’nun enyüksek oy aldığı yerler % 24 oy aldığıKarasuvbazar gibi Kırım Tatar yerle-şim bölgeleri oldu.

Seçim sonuçlarının tasdik edil-mesi ile yemin ederek göreve başla-yan Cumhurbaşkanı Yanukoviç,yeni hükümeti kuran Bölgeler Par-tisinin bakanlarını tek tek onayladı.Rusya’ya sıcak mesajlar vererek Ka-radeniz Filosunun 2017’den sonra daKırım’da kalacağını beyan etti.Kırım Tatarlarının Kırım’dan tanı-dığı, görevden alınan eski Kırım Em-niyet Müdürü Mogilyov’u İçişleriBakanlığına getirdi. Mogilyov, Ay-petri olaylarında Kırım Tatar iş yer-lerini yıkarak şiddet kullanmış vebüyük tepki çekmişti. Aynı şekildeKırım Tatar yerleşim yerlerini basa-rak yıkması ile tanınan Mogilyov’unİçişleri Bakanlığı döneminde KırımTatarlarını yeni sıkıntıların bekledi-ğini çok net söyleyebiliriz.

KTMM Başkanı ve Ukrayna mil-letvekili Mustafa Abdülcemil Kırı-moğlu hazırladığı yasa tasarısınıUkrayna Verhovna Radaya (Meclis)sundu. “Milliyetinden dolayı sürgünedilen vatandaşların haklarının ia-desi” adını taşıyan kanun 1941-44yılları arasında sürgün edilen vatan-daşları kapsıyor. Bu kanun tasarısı-nın özünde 18 Mayıs 1944sürgününe maruz kalan vatandaşla-rımızın mal varlıklarının, en önem-lisi evlerinin, iadesi bulunuyor. Bukanun geçerse sürgün mağdurlarıevlerini geri alabilecekler, bu müm-kün değilse maddi karşılığını ala-caklar. Sürgünde ve sonrasında

ölenlerin mal varlıklarının ise bi-rinci derece varislerine verilmesi ön-görülüyor. Kanunda KırımTatarlarının sürgün neticesindezarar gören dil, din, kültür ve mede-niyetinin rehabilite edilmesi de var.Daha önceki yıllarda da benzerkanun teklifleri Verhovna Radayasunulmuş ama sonuç çıkmamıştı.

Bizim bu noktada dikkat edece-ğimiz bir diğer nokta da 30 Mayıstayapılacak Kırım Parlamentosu se-çimleridir. Şimdiden çalışmaya baş-layarak seçimlerde başarılı olmanınyollarını aramamız lazım. 100 üye-den oluşan Kırım Parlamentosundanüfusumuza oranla en az 12-13 mil-letvekili kazanmamız gerekirkengeçen seçimlerde bu sayı yarıda kal-mıştı. Geçen seçimlerde oylarımızındağılması neticesinde Kırım Tatarseçmeninin oylarıyla başkalarıKırım Parlamentosuna girmişti. 30Mayıs 2010 tarihinde yapılacak se-çimlerde ise KTMM’nin gösterdiğiadaylar etrafında bloklaşarak oylarıheba etmeden kullanmak gerekiyor.Meclis-Mustafa Aga düşmanlığı ya-pacağım diyerek Kırım Tatar düş-manlarıyla işbirliği yapmanın âlemiyok.

(*) Bu yazı seçimlerin 1. turu tamamla-nıp, 2. turu yapılmadan yazılmıştır.




Kaytarma Ansambli, AnkaraKaytarma Band ve Kırım TatarHalk Dansları Topluluğununşenlendirdiği geceye yoğun ka-tılım nedeniyle 1000 kişilik sa-londa birçok kişi ayakta kaldı.

• Oya Deniz ÇONGAR

Derneğimiz Genel Merkezi-nin geleneksel Kırım Gecesi20 Mart 2010 Cumartesi ge-

cesi Ankara-Keçiören Belediyesineait Halil İbrahim Sofrası’nda gerçek-leştirildi. Çok geniş katılımlı gerçek-leşen gecede, yurt içi ve yurtdışından konuklarla birlikte yakla-

şık 1000 kişi yer aldı. Kocaeli, Polatlı,Sakarya, Düzce, Niğde, Konya,Çorlu, Ceyhan, Tekirdağ, Antalya,Mersin, Balıkesir, Nevşehir, Ballıpı-nar, Eskişehir ve Etimesgut'tan gelenhemşehrilerimizin yanısıra; Bulga-ristan Türkleri Kültür ve Yardım-laşma Derneği, Kazan Tatarları,Karaçaylar, Ankara Nogay TürkleriDerneği, Kırım Gelişim Vakfı veEKHAD başkan ve üyeleri gece-mizde bizlerle beraberdi. Ayrıca Uk-rayna'nın Ankara Büyükelçiliğigörevlileri, Keçiören Belediye Baş-kanı ile birlikte bazı siyasi parti yö-netici ve üyeleri de gecemizekatılarak bizleri onurlandırdılar.

İstiklal Marşı ve Ant Etkenmen'inbüyük bir coşkuyla hep bir ağızdansöylenmesinin ardından İsmail BeyGaspıralı'nın "Kırım" şiiri bir slaytgösterisi ile konuklara sunuldu.Kaytarma Ansambli'nin kısa birKaytarma gösterisinin ardındanGenel Başkan Yardımcımız MurtazaEsenkal gecenin açılış konuşmasınıyaptı. Derneğimiz Gençlik KollarıÜyelerinden Seran Alim (Piyano),Fethi Kurtiy Şahin (Keman), TürkerYüksel (Blokflüt) ve Yasin Şahin(Klarnet)'den oluşan Ankara Kay-tarma Band konuklara enstrümen-tal Kırım Tatar yırlarından oluşangüzel bir konser sundular. GençlikKolları üyemiz Zeliha Bayraç'ın oku-

Kırım Gecesi

duğu bir şiirin ardından Hale Kal-kay'ın büyük bir başarı ile sunduğuTım Tım oyunu seyredenleri kendi-sine hayran bıraktı. DerneğimizHalk Oyunları Ekibi Kırım TatarHalk Dansları Topluluğunun kısabir gösterisinin ardından yapılanaçık arttırma büyük ilgi gördü. Açıkarttırmada sunulan, halk oyunlarıekibine ait elbisemiz Çorlu ŞubesiBaşkanımız İsmail Tonguç Bey'e kıs-met oldu.

Gecenin ikinci bölümünde yeralan ve Kırım'dan gecemize katılmaküzere gelen "Kaytarma Ansambli"dansçı ve yırcıları bizleri kendilerinehayran bıraktı. 1936 yılında Yalta'dakurulan,1938'de Akmescit'e geçenancak savaş sebebiyle çalışmalarınaara veren, sürgünden sonra 1956 yı-lından itibaren faaliyetlerine Taş-kent'te devam eden ve nihayet1992'de Kırım'a dönerek vatanına ka-vuşan Türk Dünyasının en eski pro-fesyonel ansambli olma özelliğinesahip "Kaytarma Ansambli" tek ke-

lime ile muhteşemdi. MünevverMusledin(Özbekistan Devlet Sanat-çısı), Evelina Abcalil, Ramiz Iusup,Lenura İzetla, Rüstem Salican ve El-vira Zaynulina'dan oluşan dansgrubu rüya gibi bir gösteri sundu.Kırım Devlet Sanatçısı Rüstem Abil-tar ve Avrupa Kültür Başkenti etkin-likleri kapsamında İstanbul'da

Ukrayna adına yarışacak olan DilaraMahmud yırlarıyla bizleri hem hü-zünlendirdi hem de coşturdular. Ko-nukların dinmeyen alkışlarınınardından "Kaytarma Ansambli"dansçıları ile birlikte yapılan toplukaytarma gecenin doruk noktasıoldu. Böylece tadı damakta kalan birgece daha coşkuyla son buldu.



Portre

“Altmış yıl devamında üstündedoğıp-büyüdigim topraqlarğaqaytmağan bir künüm, birgecem olmadı. Yolum o yerlergetüşkende başqa birevlerniñ demeni körmelerini ve eşitmeleriniistedim.”(*)

• Meryem BAŞKURT

“..Biz bularğa baqıp qorq-mamaq kerekmiz.Duşmanlarımız qorq-

sınlar em de nasıl qorqalar! Qorqu-larından bizge bu zulumlarnıyapalar. Qorqmağan olsalar yapmazediler. Yüz elli yıldan berli bizni yoqetmege tırışalar. Yüz elli yıl… İşte, buyurtta bir avuç tatar qaldıq. Bizni

bütünley yoq etmegence içleri raatolmaycaq. Bizler mahv olğanımız-dan soñ bile olar ruhumuz ögündetitreycekler.”

Korkunç Yıllar romanında, baş-kahraman Sadık Turan’ın babasınınağzından verilen bu cümlelerleKırım Tatarlarının yıllarca yaşadığısıkıntıları ve bu sıkıntılara karşınasıl mağrur kalmayı başardıklarınıifade eden yazarımız Cengiz Dağcı,bu yıl 91. yaşını kutladı. Bu 91 yılınyarısından fazlasını edebiyata veKırım sevdasına harcamış yazarımı-zın pek çok eserinden sadece biri,Korkunç Yıllar.

Alman kuvvetlerinin Gurzuf’tançekilmelerinden bir yıl sonra, 9Mart 1919 da Gurzuf’ta doğan ve top-

lam yirmi bir yıl Kırım’da yaşayanyazar, şu an yaşamını İngiltere’desürdürüyor. 1940 yılında 1. DünyaSavaşı sebebiyle askere alınıyor vebir daha Kırım’a dönemiyor. Bunarağmen gönlü her zaman Kırım’daoluyor, eserlerinin neredeyse hep-sini Kırım Tatarlarının yaşamı üze-rine oturtuyor. Kırım’a özlemini herfırsatta dile getiren, her gününün Kı-rım’daki hatıralarıyla geçtiğini söy-leyen CengizDağcı, hatıralarındaşöyle söylüyor:

“Altmış yıl devamında üstündedoğıp-büyüdigim topraqlarğa qayt-mağan bir künüm, bir gecem ol-madı. Yolum o yerlerge tüşkendebaşqa birevlerniñ de meni körmele-rini ve eşitmelerini istedim.”

Kırım’dan İngiltere’ye UzananBir Yaşam: Cengiz Dağcı

Vatanına ve milletine hasretiniişte bu sözlerle ifade eden dünyacaünlü yazarımız Cengiz Dağcı, KırımTatarlarının 1928 sonrası yaşadıkla-rını Türkçe olarak kâğıda dökmüş-tür. Yıllardır İngiltere’de yaşamasınarağmen eserlerini Türkçe yazmaktanvazgeçmemiş, mükemmel ve deakıcı Türkçesiyle okuyucularınıngönlünü fethetmeyi başarmıştır.“Dilini umursamayan, özellikle ya-bancı bir ortamda, dilini yitiren birinsan, dilden fazla bir şey yitirir.Yurdu ve insanları pörsüye pörsüye,ağara ağara bir daha dönmemeküzere gider onun gözlerinden ve yü-reğinden.” diyen bir kişinin, dilini vemilletini unutmamasına şaşmamakgerekir.

Kırım Tatarlarının iftihar kaynağıCengiz Dağcı, öncelikle Türk Dün-yasında, daha sonra da dünyada çokönemli bir yere sahiptir. Nesirleriyleün kazanmış olan Cengiz Dağcı, as-lında edebiyat hayatına ilk olarak şi-irleriyle başlamıştır. Belki bu yönüpek çok insan tarafından bilinmez.Ancak şiirleri de roman ve hikâyelerikadar başarılıdır. Şiir yazmaya 15-16yaşlarında başlayan hem şair hem deyazar özelliğini kendinde toplayanCengiz Dağcı’nın kız kardeşi TevideHanım, onun herkes uyuduktansonra evlerinin yanındaki telgraf di-reğine asılı fenerin altında oturup şi-irler yazdığını söylüyor. İşte ogünlerden bu günlere kadar yazdığışiirlerinde de roman ve hikâyele-rinde olduğu gibi Kırım’dan bahse-diyor. İlk şiirlerinin konusu, geneldetabiat güzellikleriydi. Ancak II.Dünya Savaşı’ndan önce ve sonrayazdığı şiirler, konu olarak da üslupolarak da Cengiz Dağcı’nın ne kadargeliştiğini göstermektedir. “BeriñizAtamnıñ Qılıçın Maña”, “Yıldız”,“Qırım, Meni Añasıñmı?”, “Köy Aq-şamı”, “Sevdigim Yalta”, “Köy”, “Gül”,“Baar Sabası”, “Qış” gibi şiirler yaz-mıştır. Şiirle başladığı yolculuğundaikinci durağı düz yazı oluyor. Bu ka-rarı vermesinde amcasının kızı Aslı-

han’ın eşi, kendisi de bir Kırım Tatarşair olan, Ziyaddin Cavtöbeli’nin et-kisi büyük oluyor. Cavtöbeli, CengizDağcı’ya “Maña qalsa, sen şiiryazma, nesir eserler yaz.” diyor ve ogün Cengiz Dağcı için bir dönüm

noktası oluyor. O günün ardından,geçen seneler boyunca:

“Yurdunu Kaybeden Adam”,“Korkunç Yıllar”, “Badem DalınaAsılı Bebekler”, “O Topraklar Bi-zimdi”, “Onlar da İnsandı”, “Ölüm veKorku Günleri”, “Kolhozda Hayat”,“Dönüş”, “Genç Temuçin”, “ÜşüyenSokak”, “Anneme Mektuplar”,“Benim Gibi Biri”, “Yansılar:1,2,3,4,5”; “Ben ve İçimdeki Ben”, “BizBeraber Geçtik Bu Yolu”, “Ölüm Dü-şünüldü”, “Beni Biraz Yönetir Misi-niz?”, Bay Markus Burton’unKöpeği”, “Bay John Marple’nin SonYolculuğu”, “Oy Markus Oy”, “Yol-daşlar”, “Hatıralarda Cengiz Dağcı”,“Rüyalarda: Ana ve Küçük Alimcan”,“Regina” , “İhtiyar Savaşçı” isimle-rinde eserler ortaya koymuştur.

Yurtiçinde ve yurtdışında yazıl-mış pek çok eserin, tezin konusu ol-mayı başarmış, Kırım TatarEdebiyatının en önemli isimlerin-den olan Cengiz Dağcı, bu başarısı-

nın karşılığı olarak pek çok ödül al-mıştır. 1993 İLESAM Türk DünyasıHizmet Ödülü, 1997 Türkiye Yazar-lar Birliği Yılın Kültür Adamı Ödülü,1999 Türk Kültürüne Hizmet VakfıTürk Dili Şeref Ödülü bunlardan ba-

zıları. 2009 yılında, Cumhurbaşkan-lığı plaketi verilmek üzere kendisinedavet gönderildi. Ancak son aylardayaşadığı sağlık sorunları nedeniylebu davete katılamadı. Sağlık sorun-ları yaşayan yazarımıza Allah’tan şifadiliyor ve bir an önce iyileşip edebi-yatımıza yeni eserler kazandırma-sını temenni ediyoruz.

Qırım, Meni Añasıñmı? şiirinde:

“Kün doğmadı Qırımnıñ semasında,

Ağlaysıñmı, kederlenip, yañasınmı?

Qırım, Qırım! Böyle suvuq gecelerde

Sen de meni yahşı söznen añasıñmı?”

diye soran edebiyatçımızı Kırımyahşı sözle anacak ve ona olanmanevi borcunu ödeyecektir.

(*) Cengiz Dağcı’nın hatıralarındanalınmıştır.

(**) Fotoğraflar Zafer Karatay’ın arşivin-den alınmıştır.



Teşekkür

Sürgün Kurbanları Anısına buyıl ilk kez gerçekleşen Çatırdağtırmanışı 15 Mayıs 2010 sabahsaatlerinde kalabalığın Anğaraboğazına toplanması ardındanbaşladı.

• QHA

Kırım Tatar gençleri, 18 Mayıs1944 sürgününün 66. yıldö-nümü dolayısıyla sürgünde

ve sürgün yerlerinde hayatını kaybe-denlerin anısına 15 Mayıs günü Kı-rım’ın en yüksek dağlarından olanÇatırdağ’a tırmanış gerçekleştirdi.Çatırdağ tırmanışı Kırım Tatar MillîMeclisi (KTMM), Dünya Kırım TatarKongresi (DKTK), Kırım Tatar Millî

Kuşak Güreşi Federasyonu ve KırımTatar gençlik teşkilatlarının organi-zasyonu ile gerçekleştirildi.

Gençler saat 09.00’da Akmes-cit’ten hareket ettiler. Deneyimlidağcıların da eşlik ettiği etkinliğekatılan yaklaşık 450 Kırım Tatargenci dağın 1527 metre yüksekliğin-deki zirvesine çıktı. Zirveye varıldı-ğında ölmüşlerin ruhlarına dua veKırım Tatar millî marşı okundu.Kırım Tatar ve Ukrayna bayraklarıyladağın zirvesine tırmanan gençlerÇatırdağ zirvesine millî bayraklarıdiktiler. Organizatörler, etkinliğinKırım Tatar soykırımı kurbanlarınıanmanın yanı sıra, Kırım Tatar genç-lerinin birleştirilmesine de yönelikolduğunu belirtti.


Haber

Sürgün Kurbanları Anısına Çatırdağ Tırmanışı

Kırım Tatarlarının 18 Mayıs 1944 tarihinden vatanlarından kopartılarak eski SovyetlerBirliği’nin çeşitli yerlerine sürgün edildikleri malumlarınızdır. Bugün 300 bine yakınKırım Tatarı vatanlarına dönebilmeyi başarmıştır.

Ne var ki halen 200 bine yakın Kırım Tatarının vatanlarına dönebilmek için yeterli imkân-lara kavuşamadıkları bilinmektedir.

Vatanlarına dönemeyen Kırım Tatarlarının bir kısmı da Kırgızistan’da yaşamaktadır. Bu ül-kede yaşayan Kırım Tatarlarının sayısı oldukça az kalmıştır. Bişkek, Celalabad ve Oş kentle-rinde yaşayan Kırım Tatarlarının nüfusu bin civarındadır.

Son günlerde Kırgızistan’da yaşanan olaylarda Özbeklerle birlikte Ahıska Türklerine de yö-nelik saldırılar sonucunda çok sayıda insan hayatını kaybetmiş bulunmaktadır. Derneğimiz veKırım’da bulunan Kırım Tatar Millî Meclisinin bütün gayretlerine rağmen Bişkek dışında ya-şayan Kırım Tatarlarından bir haber alınamamaktadır. Olayların gelişimi, sürgün mağduruKırım Tatarlarının can ve mal güvenliğine yönelik kaygılarımızı arttırmaktadır.

Bütün çaba ve gayretlere rağmen eski Sovyetler Birliği’nin mirasçısı olan ülkelerin KırımTatarlarının vatanlarına dönüşü konusunda yeterli gayret ve sorumluluğu göstermediği açık-tır. Bu noktada, Kırım Tatarları, en zor dönemlerinde desteğini arkasında gördüğü TürkiyeCumhuriyeti’nin Kırgızistan’da yaşayan kardeşlerine de desteğini beklemektedir.

Kırgızistan’da yaşayan Kırım Tatarlarının Türkiye Cumhuriyeti tarafından can güvenlikle-rinin sağlanması, bu kardeşlerimizin devletimizin imkanları ile Kırım’a naklinin sağlanmasıhususunda gayret gösterilmesi, dünyanın pek çok yerine dağılmış, dağıtılmış Kırım Tatarlarıiçin büyük bir moral ve güven kaynağı olacaktır.

Bu itibarla, Kırgızistan’ın çeşitli bölgelerinde yaşayan sürgün mağduru Kırım Tatarlarınıncan ve mal güvenliklerinin sağlanmasını teminen Kırım’a getirilmesi hususunu saygıyla arzederiz.

Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği

Genel Merkezi


Bildiri

Türkiye CumhuriyetiDışişleri Bakanlığına


Haber

Doç. Dr. Hakan Kırımlı, prog-ramdan duyduğu memnuniyetiifade ederken programın yal-nızca Türkiye'de değil KırımDevlet Televizyonunda da ya-yınlandığını ve artık NevşehirAnadolu Lisesinin Kırım'da datanındığını, programla ilgili öv-gülerin Kırım Haber Ajansındagörülebileceğini ifade etti.

• QHA

18 Mayıs 1944 sürgününün yıl-dönümü anısına Nevşehir Ana-dolu Lisesinde “Anadolu’nun

Kalbi Kırım’da” isimli program ya-pıldı. 11 Haziran 2010 tarihinde ger-çekleşen program Nevşehir AnadoluLisesinin Dil Tarih Araştırma Ku-lübü tarafından düzenlendi.

Okulun öğrencilerinden SimgeŞahin’in önerisi ve tarih öğretmeniMustafa Ertürk’ün girişimiyle hazır-lanan program, okul öğrencilerin-den büyük ilgi gördü.

11-A sınıfının hazırladığı progra-mın başlamasının ardından Kırımkonulu sunum yapıldı. Sunumda,Kırım tarihi, coğrafyası, sürgün, İs-mail Bey Gaspıralı, Mustafa Abdül-cemil Kırımoğlu anlatıldı. Programsırasında “Ey Guzel Qırım”, “Biz Qı-rımdan Çıqqanda” yırları dinletildive Hayrettin Güleçyüz’ün “KırımElinde Feryat” şiiri okundu. Slaytla-rın bitiminden sonra tarih öğret-

meni Mustafa Ertürk, Kırımoğluhakkında konuşma yaptı. Prog-ramda CNN Türk’ün Kırım Belgese-li’nden bir parça sunuldu.

Derneğimiz adına Doç.Dr.Hakan Kırımlı, teşekkür ve tebrik zi-yareti gerçekleştirdi. Kırımlı prog-ramdan derneğimizin büyük

memnuniyet duyduğunu dile ge-tirdi. Kırımlı; okul müdürü FarukÇamcı’ya, tarih öğretmeni MustafaErtürk’e ve 11-A sınıfı öğrencilerineplaket, teşekkür belgesi ve hediyetakdimi yaptı. Okul müdürü FarukÇamcı da Hakan Kırımlı’ya gününanısına hediye verdi.

Anadolu’nun Kalbi, Kırım’da


Yorum

“5-6 yaş içindeyim. Bir günbabam bana kırmızı deri taklidiciltli «Hoca-i Sübyan» I.kısmınıelime tutuşturdu. Kitabın rengi-nin herhalde kırmızı oluşunu be-ğenmişimdir ve herhalde açarakiçinde resim aramışımdı, fakatbabam işaret ederek: Bak bu a,bu da b dedi, bana. Bununladerse başladık ve 1-2 hafta,belki de 1 ay böylece devamdansonra, halam Pembe Hanım’ınKırım’da ilk usulü cedit mekte-bine devama başladım.”(*)

• Meryem BAŞKURT

Bir mücadeleydi yaşamak. Kimbilir kim duyacaktı çekişme-lerin haykırışlarını! Olsun,

bilmek yeterliydi uğruna mücadeleedilenlerin bir gün muvaffakiyetlesonuçlanacağını. Bu yüzden kalptenyılgınlık uzak olmalıydı. Yılgınlıkuzak olmalıydı da kalpten, gözdende gönülden de ırak olunabilirdieşitlik, hayatta kalmak ve özgürlükuğruna. Kendi kalp kırıklıklarınıunutup da başkalarının kalp kırık-lıklarını onarabilmekti… Ufukta,umutların yeşerdiği o yeri görüp deoraya varmak için dalgalarla müca-dele etmek, her gün yeniden çabala-mak… Ufukta daima görünen amabazen sislerle örtülen ve görünmezolan o hedefi yarın yine görebilece-ğini ummak. Elbet sis tabakası ora-dan yükselecek ve o yer yenidengörünecek diyebilmek… İşte böylebir mücadelenin temsilcisiydi ŞefikaGaspıralı.

Zöre Hanım ile İsmail Bey Gaspı-ralı’nın sekiz çocuğundan biriydi.

Kız kardeşi Leyla küçük yaşında ara-larından ayrılmıştı ve bu acı olay,kendisinin ifadesiyle ruhi gelişmesiüzerinde derin izler bırakmıştı. Ogünlerde çocuk zihnine işleyen buolay, hayat hikâyesinin acı sayfala-rında yer alacaktı. Bu şekilde başla-yan yaşamının eğitim kısmı ilkolarak evde başlıyor. 5-6 yaşların-dayken, babası İsmail Bey Gaspıralıonun ilk öğretmeni oluyor. Dahasonra halasının usul-ı cedit mekte-bine gidiyor. Babasının temelleriniattığı, en sonunda Türk Dünyasınısaracak olan usul-ı cedit mekteple-rinden birine giden Şefika Hanım,diğer öğrenciler arasından farklı gi-yimiyle sıyrılıyordu. O dönem içinçok modern sayılabilecek bir giyimivardı. Diğer öğrencilerden farklı ola-rak palto ve fes giyiyordu. Giyimikadar, içinde yetiştiği aile de diğer-lerinden farklıydı. Annesi ve babası-nın evleniş şekilleri bile, birbirleriniseverek evlenmişlerdi, o zamanagöre sıra dışı kabul edilebilecek tür-dendi. Onun için model olan an-nesi, babasına her anlamda destekoluyordu. Annesi, Tercüman gazete-sinin yayın hayatına hazırlandığı sı-kıntılı dönemde elindeki tümmücevherleri satmış ve parasınımatbaanın masraflarına harcamıştı.Böyle fedakâr bir annenin ve her-kesçe bilindiği gibi fikrini, gönlünüyazmaya adamış bir babanın terbi-yesiyle yetişmek Şefika Hanım içinbüyük bir şanstı. Buram buram ga-zeteciliğin koktuğu bir ortamda bü-yüyen bir çocuk, derslerden boşkalan vaktinde ne yapabilirdi ki?Tabii ki de matbaada gazete katlar,babasını izlerdi. Mürekkep kokusu,kendisi için neredeyse çiçek kokusu

kadar doğal olan bir kişinin gazete-cilikle uğraşmaması beklenemezdi.Öyle de oldu. Babasının matbaadaolmadığı zamanlarda gazetenin yö-neticiliğini o üstlenmeye başladı.Gazetedeki yazıların düzenlemesiniyaparak başladığı gazeteciliği,1903’ten sonra Tercüman’da makale-ler yazacak kadar ilerlemişti.

Şefika Gaspıralı, Türk Kadın Ha-reketinin en mühim temsilcilerin-dendi; ancak bu hareketi başlatanilk isim babası İsmail Bey Gaspıralıkabul edilebilir. Çünkü İsmail Bey,Tercüman’da kadınlarla ilgili pekçok habere yer veriyor, gazetede ya-yınladığı hikâyelerle örnek kadın ti-pini anlatıyor ve kadınlarıuyandırmak için uğraşıyordu. O dö-nemde kız çocuklarına özel okullaryokken İsmail Gaspıralı, Usul-üCedit hareketiyle kız çocuklarınaayrı ilkokul oluşturulmasına öncü-lük etti. Onun sayesinde kızlar içinilk usul-ı cedit okulu Bahçesaray’da,1884 yılında açıldı. 1884-1906 yılları

Qadınizm Biñ Yaşasın!

arasında usul-ı cedit hareketi yayılı-yor ve bunun bir devamı olarakBütün Rusya Müslümanları 4. Kon-gresinde, kız öğretmenler yetiştir-mesi amacıyla darülmuallimatlarınaçılmasının isteneceği bir aşamayageliniyor. 1897 yılına bakıldığında,Rusya’daki sayımda Kırım ve İdil bo-yundaki Türk kadınları arasındakiokur-yazarlık oranı Rus kadınların-kinden fazla çıkıyor. Tabii ki kısa sü-rede bu kadar büyük gelişmeleringösterilmesinde en önemli pay sa-hipleri İsmail Bey, Zöre ve ŞefikaGaspıralı oluyor.

Şefika Hanım, Tercüman’da ka-dınlarla ilgili yazdığı bir yazının be-ğenilmesinin ardındancesaretleniyor ve sadece kadınlarayönelik bir dergi çıkarmaya karar ve-riyor. İşte bu derginin adı, Âlem-iNisvan, yani Hanımlar Dünyası.1906’da çıkmaya başlayan dergidekadınlara yönelik her şeye yer verili-yor. Dergide yer alan yazılar bilgi-lendirme, uyandırma amacıgüdüyor. Ancak dergi, Rus baskısınedeniyle yayın hayatına uzun süredevam edemiyor ve 1907’de kapanı-yor. Kısa sürede kapanan dergi Şe-fika Gaspıralı’nın şevkini kıramıyor,Şefika Hanım yazılarına devam edi-yor. Annesinin vefatından sonra evişlerini de üzerine alan ŞefikaHanım, Tercüman’ın 20. yıl jübile-sinde, ev sahipliğini ve önemli misa-firleri ağırlamayı da ne kadar iyibaşardığını gösteriyor. Her konudamaharetli olduğunu ortaya koyanŞefika Hanım, öğretmenlik alanındada başarılı oluyor, Türkçe kurslartertip ediyor. Kadınların erkeklerleher alanda eşit olduğunu söylemeklekalmıyor, bunu bizzat kendisi RusyaMüslümanları 1. Kongresine katıla-rak gösteriyor. Bu kongreye katılankadın delegelerden biri oluyor, de-legasyondaki hemcinsleriyle kon-gre öncesi pek çok karara varıyor.Kongreye 112 kadın olarak katılan

delegasyon, kongrede kadın-erkekeşitliğine dair kararlar alınmasınısağlıyor. Kongrede alınan kararlarher ne kadar ilan edilmemiş de olsaTercüman’ın öncülüğüyle başlamışolan bu kadın hareketi, ilerleme-sine bu adımlarla devam ediyor.Kırım Müslümanları İcra Komitesi-nin “Kadınlar Günü” ilan ettiğigünde Şefika Hanım’ın organizas-yonuyla “Bahçesaray Kadınlar Mi-tingi” düzenleniyor. Çalışmalarıbazı çevreler tarafından engellen-meye çalışılsa da yılmayan ŞefikaHanım, meclis üyeliğinden MilliKurultay Meclisinde milletvekilli-ğine kadar yükseliyor. Kurultay se-çimlerinde oy kullanan kadınlardanbiri oluyor ve meclisin kadın-erkek eşitliğini içeren bir yasa ha-zırlama önerisi sunmasında paysahibi oluyor.

O günlerden bugüne kadın hare-keti ve hakları konusunda pek çokdeğişme ve gelişme oldu. Dönemino şartlarında Kırım Müslümanlarıİcra Komitesi, bir günü kadınlarahediye ederek Kadınlar Günü ilanediyor. Günümüzde ise 8 Mart,Dünya Kadınlar Günü olarak dün-yanın her yerinde kutlanıyor. Geçti-ğimiz aylarda Kadınlar Günü’nükutladık. İşte bu dönemde, hakla-rını uğraşlar sonucunda elde edenkadınlara gereken önem çoğuzaman verilmemiş de olsa şiirlerin,şarkıların, romanların en çok tercihedilen konularından biri olan ka-dınlar için Şakir Selim’in yazdığışaka tarzındaki şiirine bakmak vebiraz da gülümseyerek kadınlarınkıymetini anlamak gerek.

(*) Şefika Gaspıralı hatıralarından alın-mıştır.


QQAADDIINNİİZZMM BBİİÑÑ YYAAŞŞAASSIINN!!

Kirpiklerin bizge hancer etip urğan,Erkeklerniñ raatlığın hırsızlağan,''Qaburğañda et qaldırmam'',dep yırlağanQadın zatı tapmacadır tapılmağan.

Tatlı tilnen guzel la:ar keliştirir,Sevse bile '' Sevmeyim'' dep eriştirir.Yüreginiñ anahtarı saña berir,Ekinci kün kilitini deñiştirir.

Zayıf demeñ, ondan kuçlü mahluq olmaz,Qadınsız yurt sobasını yaqmaq olmaz,''Qadınlarnı sevmem'', degen ahmaq olmaz,Qadını yoq erkeklerde ahlaq olmaz.

Dülber qadın körsek, kökten tez enemiz,Baqıp közler toymay, keçe yıl-senemiz,Nefsi toymaz de tekemiz, de devemiz,-Ah, çünki biz qadınlarnı pek sevemiz!

Barsın, olar bizni qurt kibi aşasın,Biñ- bir azap, ateş-alevge taşlasın.Kommunizm degen omür quralmadıq;QADINİZM biñ yaşasın, biñ yaşasın!


Duyuru

Derneğimiz Konya Şubesi’nde Genel Kurul ToplantısıKonya Şubemizin Olağan Genel Kurulu 14 Şubat 2010 tarihinde şube binasında yapıldı. Baştan sona kadar birlikve beraberlik mesajlarının verildiği genel kurula yeni oluşturulan liste ile gidildi. Genel kuruldan bir hafta sonrayapılan ilk Yönetim Kurulu toplantısında görev dağılımı aşağıdaki gibi belirlendi: Fikret Seyfi KAÇAR BaşkanRecep KIRIM Başkan YardımcısıAbdullah ÇELİK SekreterMustafa BALKAN Muhasip Ali DEMİRHAN VeznedarVahap BURUNDUK ÜyeNuri DEVRET Üye

Derneğimiz Amasya Şubesi’nde Genel Kurul ToplantısıAmasya Şubemizin 4. Olağan Genel Kurulu 21 Şubat 2010 tarihinde Amasya Ticaret ve Sanayi Odası binasında ya-pıldı. Tek liste ile gidilen seçimde eski yönetim güven tazeledi. Metin Kırım, genel kurul konuşmasında; ilk kezgöreve geldiği 25 Şubat 2007 tarihinden bugüne kadar olan süre içerisinde her 18 Mayıslarda yapılan mevlidi şerifler,2 kez düzenlenen birlik-beraberlik ve kaynaşma geceleri, il genelinde yapılan festivallerde açılan standlar ile Amas-ya’da Kırım Tatarlarının yaşadığının hem Amasya hem de diğer illere gösterildiğini söyledi. Konuşmasında ayrıcaKırım’da ilk kez 2009 yılında düzenlenen Dünya Kırım Tatarları Kongresine Kırım Türkleri Kültür ve YardımlaşmaDerneği Amasya Şubesi olarak katılarak hem derneğin hem de Amasya’nın güzel bir şekilde temsil edildiğini dilegetirdi. Yönetim Kurulunda görev dağılımı aşağıdaki gibi belirlendi: Metin KIRIM Başkanİlhan DEMİRKAYA Başkan Yardımcısıİsmet ÇULLU SekreterOrhan ÖZÜ MuhasipRecep TANSEVER VeznedarAslan ÇAKIR ÜyeZafer ALTINÖRGÜ Üye

Derneğimiz Bandırma Şubesi’nde Genel Kurul ToplantısıBandırma Şubemizin Olağan Genel Kurulu 21 Şubat 2010 tarihinde şube binasında yapıldı. Tek liste ile yapılan ola-ğan genel kurulda, eski yönetim kurulu, genel kurulda hazır bulunan üyelerin oylarının tamamını alarak güven ta-zeledi. Genel kuruldan sonra yapılan ilk yönetim kurulu toplantısında görev dağılımı aşağıdaki gibi belirlendi:Edin ÖZBEK BaşkanMacit CEVİZLİ 2. BaşkanElif Zeynep EKEN SekreterHalit SEZGİN Muhasip İsmail OKBAY VeznedarDr. Yalçın DUKER ÜyeElif ERDOĞAN Üye

Dernek YönetimlerindeDeğişim

Derneğimiz Tekirdağ Şubesi’nde Genel Kurul ToplantısıTekirdağ Şubemizin 5. Olağan Genel Kurulu 21 Şubat 2010’da dernek merkezinde yapıldı. Genel kurulda, Tekirdağve Trakya bölgesinde Kırım Milli Davasına dinamizm getireceklerine ve çalışmaları daha da ileriye götüreceklerineinanılan genç üyelerden oluşan liste oy birliği ile kabul edildi. Genel kuruldan sonra yapılan ilk yönetim kurulu top-lantısında görev dağılımı aşağıdaki gibi belirlendi:Fatih ERGE BaşkanArif YILMAZ 2. BaşkanMustafa ERBAŞ SekreterNuri ÖZER MuhasipSami NAR VeznedarHakkı DENKLEŞTİRİCİ ÜyeErkan ÖZER Üye

Eskişehir Kırım Türkleri Kültür Yardımlaşma ve Spor Kulübü Derneği’nde Genel Kurul ToplantısıKırım Tatarları’nın yoğun yaşadığı şehirlerimizden olan Eskişehir’de, Kırım’ın tarih ve kültürünün yaşatılması adınapek çok çalışmaya imza atan Eskişehir Kırım Türkleri Kültür, Yardımlaşma ve Spor Kulübü Derneği’nin 14 Şubat2010’da olağan Olağan Genel Kurul Toplantısı yapıldı. Birlik ve beraberlik mesajları içerisinde başlayan genel ku-rulda, bir dönem daha yönetime talip eski yönetim, genel kurulda oybirliği ile güven tazeledi. Yapılan ilk yönetimkurulu toplantısında aşağıdaki gibi görev dağılımı yapıldı:Mesut ÖR BaşkanMetin GÜNDOĞDU 2. BaşkanYücel ÜLÜĞ Genel SekreterNecdet YETİLMEZER MuhasipNafiye YILDIRIM MuhasipErcan EREN ÜyeMetin ÖZEN ÜyeHalim TEZE ÜyeErcan BOZKURT ÜyeSertaç AYTÖRE ÜyeGünnaz ÇOKHIZLI Üye

Kırım Türkleri Amerikan Birliği’nde Genel Kurul ToplantısıMerkezi, Amerika Birleşik Devletlerinin New York şehrinde bulunan Kırım Türkleri Amerikan Birliği’nin GenelKurulu 7 Mart 2010 tarihinde Dernek binasında yapıldı. Genel Kurul’da Dernek İdare organları seçimi de yapıla-rak, Yönetim Kurulu aşağıdaki gibi oluşturuldu.Kemal KURUN BaşkanNecmi POSLUK I. BaşkanBirol SÜZER II.BaşkanEldar MUSTAFA III. BaşkanAyşe TAKIL SekreterLale KIZILTUĞ Sekreter yardımcısıGülhan TAŞLIYAR Veznedarİnci KIPÇAKLI KUTCHER Muhasip

Yönetim Kurullarını tebrik eder ve çalışmalarında başarılar dileriz.


Ayşe ULUTAŞ Faaliyet KoordinatörüZeynep DOMAK BATURGİL Faaliyet Koordinatörüİffet KARAGÖZ Faaliyet KoordinatörüAyla BAKKALLI Milli Mücadele KoluRüstem EMİRUSEİN Kültür Kolu Hüsamettin ASABAY Din Kolu Fatma DERMENCİ Kadınlar Kolu Başkanı



Faaliyetlerimiz[11 Temmuz 2010] Kalecikkaya Köyü Tepreçi Kalecikkaya Köyü Kültür Sosyal

Yardımlaşma ve Dayanışma Der-neğinin bu yıl 9.sunu düzenledik-leri Tepreç şenliği Kar-DerOrmanı’nda yapıldı. Gençlik ko-

misyonu üyelerimizin “Kırımve Tuvğan Tilim” şiirlerini ses-lendirdikleri programda, halkoyunu ekibimiz Taşlama, TımTım, Ağır Ava ve Kaytarmaoyunu ile izleyenleri kendile-rine hayran bıraktılar.

[5-6 Temmuz 2010] Nogay Derneği Projesi ile Kı-

rım’dan gelen konuklar

Nogay Türkleri Derneğinin dü-zenlemiş olduğu bir proje dahi-linde Kırım’dan Türkiye’ye gelmiş

olan beş KırımTatar genci 5 Ha-ziran akşamıGenel Merkezi-mizi ziyaret ettiler.Birlikte yenilenakşam yemeği mi-safirlerimiz ilegençlik komis-yonu üyelerinin

kaynaşmasını sağladı.6 Haziran’da projeye katılan

tüm gençler Özbek Sofrası’nda ka-panış yemeğine katıldılar.Halkoyunu ekibimiz katılımcılara gös-terilerini sundular ve Kırım’dangelen gençlerden Talat Seytabdullakatılımcılara güzel bir keman din-letisi sundu.

Vatan Kırım’dan katılan gençle-rimiz programın ardından Kırım’adönmek üzere yola çıktılar.

[13 Haziran 2010] Dünya’nın İlk Lösemili Ço-

cuklar Köyü’nün AçılışıLösemili Çocuklar Vakfı dünyada

ilk kez gerçekleştirilen Lösemili Ço-cuklar Köyü’nü 13 Haziran 2010 açtı.Konya - Haymana arasındaki yoluüstündeki Koparan Köyü mevki-sinde, 13 dönümlük bir alana inşa

edildi. Ankara’ya gelen Lösemili ço-cuklar ve ailelerinin konaklama,sağlık ve sosyal ihtiyaçlarının karşı-

lanması üzerine yapılan köyün açı-lışına Lösev gönüllüsü Derneğimi-zin Dernimiz de davetliydi.Derneğimizi temsilen yönetim ku-rulu üyesi Namık Kemal Bayar veüyemiz Sebika Ağıral bu açılışta Lö-sev'e olan desteğimizi göstermeküzere hazır bulundular.

[13 Haziran 2010]

Kocaeli TepreçiKocaeli'de yaşayan Kırım Tatarları bu yıl

21.si düzenlenen tepreçte biraraya geldiler.

Genel Merkezimiz Halk Oyunu Ekibi'nin

kaytarma gösterileri, seslendirilen yırlar ve

çocuklar için yarışmalar güne renk kattı.

[11-13 Haziran 2010]

Gölbaşı Uluslararası Göller, Ande-zit ve Sevgi Çiçeği Festivali

Gölbaşı Belediyesi tarafından bu yıl7.si düzenlenen festival 11 Haziran 2010günü kordeş yürüyüşü ile açıldı. 3 günsüren festivalde oluşturan stand alanla-

rında gençlik komisyonu üyelerimiz ede-biyatımız ve tarihimizle ilgili kitaplarısergilediler. Festivalin ikinci günü halkoyunları ekibimizin sahne aldığı organi-zasyonda Gölbaşında yaşayan Kırım Ta-tarı aileler ile buluştuk.


[6 Haziran 2010] Toydemir TepreçiDerneğimiz gençlik komis-

yonu üyeleri Toydemir Kö-yü’ndeki tepreçe katıldılar. 6Haziran 2010 günü yapılantepreçe derneğimiz halk

oyunu ekibinden katılan HaleKalkay “Tım-Tım” adlı oyunusergiledi. Ayrıca diğer gençle-rimiz de tepreçte Kırım’dankitapların ve Kırım ile alakalıhediyelik eşyaların bulunduğusergi açtılar.

[23 Mayıs 2010]

Konya Tepreçi

Bu yılki Konya Tepreçi, soydaşlarımızıÇumra Köyü’nde bir araya getirdi. Köy hal-kının dışında civar köylerden de insanlarınkatıldığı tepreçte Derneğimiz Halk Oyunu

Ekibi, danslarını icra etti. Taşlama, EmirCelal ve Kaytarma, Agırava ve Kaytarma,Tım Tım oyunlarını sunan ekibimiz ilgiyleizlendi. Derneğimiz gençlik komisyonuüyelerinden Semih Gezer, okuduğu şiiriyledinleyicilerden büyük alkış aldı.

[12–15 Mayıs 2010]

Fotoğraflarla Kırım PaneliODTÜ Bahar ŞenliğiODTÜ Uluslararası Bahar Şenli-

ğinde Kırım standı ile Kırım TatarEdebiyatında Seçme eserler ile tanı-tım yaptık. Şenliğin ilk günü ODTÜAvrasya Topluluğu, Avrasya KültürGünleri etkinliğini Kültür ve KongreMerkezinde düzenledi. Etkinlikkapsamında üniversitenin Sosyoloji

Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ay-şegül Baydar Aydıngül’ün hazırladığıFotoğraflarla Kırım ve Kırım Tatar-ları Paneli’nde geçmişten günümüzeKırım coğrafyasında Kırım Tatarlarıhakkındaki sosyolojik incelemesin-den notlarını sundu. Panelin ardın-dan Gençlik Komisyonu HalkOyunu Ekibimiz Taşlama, Tım TımEmir Celal ve Kaytarma oyunları ileAnkara Kaytarma Band üyeleri dekonuklara gösterilerini sundular.

[18 Mayıs 2010]Sürgün Anma Programı

Genel Merkezimizde sür-günde hayatını kaybedenleriçin mevlüd okundu ve dua

edildi. Sürgünün tarihçe-sinde bahsedildi. 18 Mayıs2009 Matem Miting'indenMustafa Abdülcemil Kırı-moğlu'nun ve Hakan Kırım-lı'nın konuşmaları gösterildi.

[15-21 Mayıs 2010] Gençlik HaftasıDünya Kültürleri ve Gençlerinin Büyük Anadolu

Buluşması etkinliğinin 3.sü bu yıl yine Atatürk KültürMerkezi’nde yapıldı. Türki-ye’nin pek çok şehrinden veDünya’dan pek çok ülkenintemsilcileri bu etkinlikler çer-çevesinde kültürlerini tanıtmafırsatı buldu. Kırım Tatar kül-türünü insanlara göstermek

amacıyla Romanya Kırım Tatar diasporasından, Kı-rım’dan ve de Derneğimizden temsilciler stand başın-daydılar. Romanya’dan gelen soydaşlarımız aynızamanda, akşam yapılan dans gösterilerinde kaytarmagösterilerini sundular. Derneğimiz gençlik komisyonuüyelerinin dönüşümlü olarak durduğu standda KırımTatar tarihi ve edebi eserleri tanıtıldı. Bu yıl 3.su du-zenlenen genclik haftası etkinlikleri, gecen yıl daAKM’de yapılmıştı ve Kırım Tatarları temsilen Kı-rım’dan ve Romanya’dan soydaşlarımız Türkiye’ye gel-mişti.



[2 Mayıs 2010] Ceyhan Tepreçi

Ceyhan Şubemiz 2 Mayıs2010’da 7. Tepreçini Ceyhan’ınÇakaldere Köyü’nde gerçekleş-tirdi. Ceyhan ile beraber çevre ilve ilçelerden gelenlerin olduğutepreçimize katılım yüksekti.Ceyhan Belediye Başkanı Hüse-

yin Sözlü ile beraber bölge yetkilileri de tepreçimizekatıldılar. Genel Merkez Halk oyunu ekibimiz oyna-dıkları oyunlarıyla ve söyledikleri Kırım yırları ile tep-reşe renk kattılar. Kırım Tatar halk oyunları haricindeyerel halk oyunu ekipleri ve sanatçıları da gösterilerinisundular.

Ceyhan şubemize hem bu güzel tepreçi yaptık-ları, hem de ekibimizi ağırladıkları için teşekkürederiz.

[5 Mayıs 2010]

Büyük Öğrenci Projesi

Mezuniyet Töreni

TC. Milli Eğitim Bakanlığı, Yurt Dışı Eği-tim ve Öğretim Genel Müdürlüğü tarafındanyürütülen TC. Büyük Öğrenci Projesi, Gele-neksel 7.Mezuniyet Töreni 5 Mayıs 2010 saat

10:00’da Beşevler MEB Şura Salonu’nda ger-çekleştirildi. Törene gençlik komisyonu üye-lerimiz arkadaşlarına destek olmak üzerehazır bulundular. Bu yılki mezunlar; AlimEmirsali, Aziz Kalınbet, Dilara Seydamet, Ce-mile Abduraim, Emil Velilâ, Fatime Sadık,Madiya Şeyhmambet, Ruşen İsmail, SeranAlim, Sevile Selâmet ve Veli Baval.

[1 Mayıs 2010]

Kırımdan Dobrucaya Dobru-dan Gebze’ye Göç Belgeseli Ga-lası-Genel Merkez Şiir Programı

Derneğimiz Gebze şubesi tara-fından hazırlanan "Kırım'dan Geb-ze'ye Sönmeyen Tatar Ateşi" adlıbelgeselin gösterimi 1 Mayıs 2010 ta-rihinde Gebze Ticaret Odası'ndagerçekleştirildi. Belgesel gösterimiöncesinde Genel Merkezimiz adına

programa katılan Oya Deniz Şahin,Meryem Asanova ve Türker Yükseltarafından Kırım Tatar Edebiyatı şiirörneklerinden kısa bir program su-nuldu. Bazı izleyicilerin şiirler oku-nurken gözyaşlarınıtutamadıkları gözlendi.Şiirlerin ardından gösteri-len belgesel, izleyiciler ta-rafından büyük ilgiylekarşılandı. Gösterimin ar-dından belgeselin hazır-

lanmasında büyük emeği geçen Şe-rife Orak Hanım ile gazeteci İsmailKahraman Bey, eski milletvekili Bü-lent Atasayan ve Kocaeli BüyükşehirBelediye Başkanı İbrahim Karaos-

manoğlu konuşma yaptı-lar. Bu güzel gün, Gebzeşubemizin üyeleri ileGenel Merkezimizdengelen katılımcıların bir-likte yediği akşam yemeğiile son buldu.

[16 Nisan 2010]

Ressam Rüstem Emin’in GenelMerkezi Ziyareti

Hasan Ali Demircan'ın hazırladığı,Avrasya Yazarlar Birliği Genel BaşkanıYakup Deliömeroğlu'nun sunduğu Pen-cere isimli kültür sanat ağırlıklı progra-mın 16 Mayıs 2010 Pazar günü

yayınlanan bölümü için ünlü ressamı-mız Rüstem Emin Ankara’ya geldi.Emin, sanat hayatından ve sürgüne aittabloları yapma kararını nasıl verdiğin-den söz etti. Programın sonunda KırımTatarca yırlar seslendirildi. Programsonrası Rüstem Emin Genel Merkezi-mizi ziyaret etti, çalışmalarını GençlikKomisyonu üyeleri ile paylaştı.

[29 Nisan 2010]

Mübeyyin Batu Altan ve SeyranOsman’ın Genel Merkezi Ziyareti

Amerika Birleşik Devletleri KırımTatar diasporasının önde gelenlerin-den Mübeyyin Batu Altan ve Kırım'ınTürkiye Fahri Başkonsolosluk gör-evini yürüten Seyran Osman, 29Nisan 2010 tarihinde Dernek Genel

Merkezimizi ziyaret ettiler. Ziyaret sı-rasında derneğimiz yönetim kurulu,

Kırım Vakfı yöneticileri, Kırım'danTürkiye'ye üniversite eğitimi içingelen Kırım Tatar öğrenciler ve Genç-lik Komisyonu üyeleri hazır bulun-dular. Kırım Tatarlarının bugünküdurumu, Yanukoviç dönemindeKırım Tatarlarını bekleyen tehlikelerve Kırım Tatarlarının önümüzdekigünlerde nasıl hareket etmesi gerek-tiği konusunda fikir alışverişi yapıldı.


[24 Nisan 2010]

BAK-TÜRK "1915 Olayları veSözde Ermeni Soykırım Yalanı”Paneli

Bulgaristan-Azerbaycan-KırımTürkleri Dernekleri (BAK-TÜRK)Federasyonu tarafından düzenlenenpanel Dedeman Oteli'nde gerçek-

leştirildi. Panele Federasyonun Baş-kan Yardımcısı Cemil Ünal, BaküDevlet Üniversitesi öğre-tim üyesi Prof. Dr. AlmazAlikızı ve Giresun Üniver-sitesi Rektör YardımcısıProf. Dr. Aygün Attar ko-nuşmacı olarak katıldılar.Panelde, Osmanlı İmpa-

ratorluğu’nda Ermenilerin durumu,1. Dünya Savaşı ile değişen dengeler

ve Ermeni isyanları, teh-cir öncesi ve sonrası Er-meni nüfusunundeğişimi, ASALA ve faali-yetleri konularında ko-nuşmacılar bildirilerinisundular.

[3 Nisan 2010]

Genel Merkezimizde “Maca-ristan’da Kumanlar ve KumanTarihi” Konferansı

Üniversitelerarası değişim prog-ramı ile bir dizi etkinlik için Maca-

ristan’dan Türkiye’ye gelen Türko-loji çevresinin tanınmış araştırma-cılarından Prof.Dr. MihalyDobrovits, ricamızı kırmayarakTürkiye’deki son gününde derneği-mizde “Macaristan’da Kumanlar veKuman Tarihi” üzerine konferansverdi.

Dobrovits, konuşmasında Ma-carlar ile Kumanların ilişkisi, Ku-manların Macaristan’a yaptığıkatkılar ve Kumanların Macaris-tan’daki yaşantıları üzerine eğildi.Dobrovits, “Kumanların Macaris-tan’daki özerk yapıları 1848’dekifeodal yapı yıkılıncaya kadardevam etti. Kumanlar bu tarihten

sonra özerk yapılarını yitirmelerinerağmen yine de kendi benliklerinikoruyarak ve nerelerden geldikle-rini unutmayarak bugünlere kadargeldiler. Bunu Macaristan’daki Tür-kologların bir kısmının Kumanasıllı olmasında görüyoruz. Bunlararasında Gyula Nemeth, İmreBaski, Thury Jozsef, İstvan Man-doky Kongur gibi tanınmış isimlerde var.” dedi. Prof.Dr. Mihaly Dob-rovits, konuşmasını bitirdiktensonra dinleyicilerin sorularınayanıt verdi. Konferans, Prof. Dr.Mihaly Dobrovits ile dinleyicilerinhatıra fotoğrafı çektirmesi ile sonbuldu.

[26 Mart 2010] Tekirdağ Kırım GecesiDerneğimiz Tekirdağ Şubesinin

gerçekleştirdiği Kırım Gecesi, 26Mart 2010 Cumagünü Tekirdağ Öğ-retmen Evi Lo-kali’nde yapıldı.Sunumunu Dr.Nezih Kürkçü, acı-lış konuşmasınıTekirdağ Şube Baş-kanı Fatih Erge’nin

yaptığı geceye yerel yöneticiler, si-yasi parti temsilcileri,

Genel Merkeze bağlı şubelerinbaşkan ve temsilcileri; Genel Mer-kezi temsilen Başkan Yardımcısı

Murtaza Esen-kal, VeznedarMustafa Şahin,Gençlik Komis-yonu ÜyesiSemih Gezer ka-tıldı. 200 kişiliksalonda yaklaşık

250 konuk ağırlandı. “Kırım An-sambli” sanatçılarının muhteşemdans gösterileri ve yırları ile güzel-leşen gecede çeşitli hediyelerindağıtıldığı bir de çekiliş gerçekleş-tirildi. Ayrıca “Hansaray”ın resme-dildiği bir tablonun açıkarttırması yapıldı. Mustafa A. Kı-rımoğlu’nun “Nobel BarışÖdülü”ne aday gösterildiğini ilaneden afiş büyük ilgi gördü. Gece,Kırım tarihinin anlatıldığı bir bar-kovizyon gösterisi ile sona erdi.

[3 Nisan 2010]

Kocaeli Kırım GecesiKocaeli Fuarı içinde bulunan

Şehir Restaurant’ta gerçekleştiri-len geceye Selsebil Keman Gu-

rubu, Altın Nal Dans Gurubu veArsen Osman renk kattı. GeceyeGenel Merkezimizi yönetim ku-rulu üyesi Mustafa Şahin veHakan Kırımlı temsil ettiler.



[25 Mart 2010]

Bandırma Kırım Gecesi

Derneğimiz Bandırma Şubesi’ningecesi Bandırma Odaman Oteli Res-toranında 25 Mart 2010’da

yapıldı. Gecede 160 kişi kapasitelisalonda yaklaşık 180 misafir ağır-landı. Açılış konuşmasını BandırmaŞube Başkanı Edin Özbek’in yaptığı

gecede Kırım Ansambli sanatçıları-nın tadına doyulmaz güzelliktekidansları ve yırları ile birlikte Ban-dırma Şubesinden gençlerin “Şın-laşma”sı büyük ilgi gördü. GeceyeGenel Merkezi temsilen VeznedarMustafa Şahin ile birlikte GençlikKomisyonu Üyesi Semih Gezer ka-tıldı.

[23 Mart 2010]

Gazi Üniversitesi

Nevruz Programı

Gazi Üniversitesinde, nevruz şenlikleriçerçevesinde pek çok stand açıldı. TürkDünyasındaki ülkeleri temsilen öğrenciler

bu standlarda ülkelerine özgü eşyaları ta-nıttılar. Kırım adına açılan standda da Der-neğimiz gençlik komisyonu üyeleri,Derneğimiz kitaplarını tanıttı. Gençlerinkaynaşmasını sağlayan bu etkinlik Kırım’ıtanıtmak için güzel bir fırsat oldu.

[22 Mart 2010] Sosyal Bilimler Lisesi Nevruz

ProgramıHer yıl yapılan 21 Mart Nevruz

kutlamalarından biri bu sene Prof.Dr. Mehmet Kaplan Sosyal BilimlerLisesindeydi. Pek çok yörenin dans-larla temsil edildiği programda Der-

neğimizin Halk Oyunu ekibi deKaytarma gösterileriyle yer aldı.Fethi Kurtiy Şahin, Erfan Zeytulla,Meryem Başkurt ve Sosyal BilimlerLisesinin öğrencisi olan Büşra Erginekip üyeleriydi. Gösteri izleyenlerüzerinde olumlu bir etki bıraktı vebüyük alkış aldı.

[21 Mart 2010]

Şube Başkanları ToplantısıDerneğimiz Şube Başkanlıkları

ile istişare toplantısı 21 Mart 2010tarihinde Ankara’da yapıldı. Top-lantıya Genel Merkez Yönetim Ku-rulu Üyeleri, aktif 20 şubemizin

Şube Başkanları büyük çoğunluğuve aktif olmayan şubelerimizintemsilcileri katıldı.

Selamlama konuşması ile başla-yan toplantıda, Genel Merkezimizve Şubelerimizin 2009 yılı faaliyet-leri konusunda bilgilendirme ya-pıldıktan sonra, gündemmaddeleri üzerinden değerlendir-melere geçildi. Vatan Kırım ile ilgilifaaliyetler, Kırım Tatar Milli Kurul-tayı, Kırım Tatar Milli Meclisi,Dünya Kırım Tatar Kongresi veTürkiye’deki Kırım Tatar teşkilatlarıile ilişkilere yönelik fikirler bildiri-

lerek 2010 yılında yapılması planla-nan çalışmalar hakkındaki tekliflerdeğerlendirildi. Avrupa Birliği fon-ları çerçevesinde, Kırım’a yönelikDerneğimizce hazırlanan projeler,Kırım’daki milli eğitime ve millimekteplere yönelik geliştirilen pro-jeler ile fitre, zekât, bağış ve kurbankesimi gibi faaliyetlere yönelik ça-lışmalar, toplantı konuları arasındayer aldı.

Gün boyu devam eden toplantısayesinde pek çok konu üzerindemüzakere edilme ortamı yaratılmışoldu.

[20 Mart 2010]

Kırım Gecesi

Geleneksel Kırım Gecemiz, bu yıl

20 Martta Keçiören Belediyesi Halil

İbrahim Sofrası’nda yapıldı. Salonun

kapasitesinin üzerinde misafir, ge-cemize katıldı, pek çok kişi ayaktakaldı. Buna rağmen, gece boyuncabütün misafirlerimiz eğlendi.

İstiklal Marşı ve Ant Etkenmen’inokunmasıyla başlayan programın

açılış konuşmasını DerneğimizGenel Başkan Yardımcısı MurtazaEsenkal yaptı. İsmail Bey Gaspı-ralı’nın “Kırım” şiiri slayt halindegösterildi. Derneğimiz Ankara Kay-tarma Band üyeleri, bizlere Kırım


yırlarından bir demet sundu. Piya-noda Seran Alim, klarnette YasinŞahin, kemanda Fethi Kurtiy Şahinve blok flütte Türker Yüksel’den olu-şan ansamblimiz, ilgiyle dinlendi.Sonrasında gençlik kolu üyemiz Ze-liha Bayraç, konuklarımıza güzel birşiir okudu. Yine üyelerimizden olanHale Kalkay’ın “Tım Tım” gösterisi,alkışlar eşliğinde izlendi. Halk oyun-ları ekibimiz, kaytarma gösterile-riyle ortama renk kattı. Kırım’dan

gelerek gecemizişereflendiren “Kay-tarma Ansambli”nin gösterileri ön-cesi, derneğimizhalk oyunu ekibin-den bir kıyafet açıkarttırma yoluyla sa-tışa çık arıldı. Yılla-rın eskitemediği“Kaytarma Ansam-bli” dansları ve yır-

larıyla izleyenlerikendilerine hay-ran bıraktı. Bumuhteşem müzikve dans sunumu-nun ardından, ko-nukların da eşlikettiği serbest kay-tarmayla gece ni-hayet buldu.

[5-6-7 Mart 2010]

Kırım’dan misafirlerimiz

Derneğimiz üyesi Recep İçin,14.üncü Türk Dünyası Gençlik Ku-

rultayı Kırım delegasyonu aktif ka-tılımcılarını Türkiye’ye daveti etti.Kırım’dan Türkiye’ye gelen 14 kişiAnkara, İstanbul ve Kapadokya’yıgezip diasporadaki Kırım Tatarlarıile tanıştılar. Türkiye’de bir haftabulunan grup arasında BizimKırım, Yaşlar Sedasında ve KırımTatar Yaşlar Merkezi gençlik teşki-latlarının üyeleri dışında Kırım

Haber Ajansında Fotomuhabir,Bağçesaraylı bir yazar, Konsolos Se-kreteri ve Kırımoğlu’nun sekreteriyer alıyordu. Konuklarımız Derne-ğimiz Genel Merkezinde 5, 6 ve 7Mart 2010 tarihlerinde akşam ye-meğine katılan misafirlerimiz içinAnkara Kaytarma Band, KırımTatar müziklerinden örnekleri mi-safirlerimize sundular.

[20 Şubat 2010] Kırım Tatar Edebiyatı Şiir

Günü ve Noman Çelebi CihanAnma Programı

Derneğimiz ve Eskişehir KırımTürkleri Kültür, Yardımlaşma veSpor Kulübü Derneği gençlik ko-misyonu üyelerinin ortak katılımıylaEskişehir Odunpazarı BelediyesiÖMEK Salonu’nda 20 Şubat 2010 ta-rihinde Kırım Tatar Edebiyatı ŞiirGünü ve Noman Çelebi Cihan AnmaProgramı gerçekleşti. Programa der-neğimizi temsilen yönetim kuruluüyeleri Namık Kemal Bayar, ŞükrüBilgili, Oya Deniz Çongar Şahin veMustafa Şahin katıldı. İstiklal Marşıve Ant Etkenmen’le başlayan prog-

ramın açılışını derneğimiz gençlikkolu üyelerinden Türker Yükselyaptı. Daha sonra Eskişehir Derne-ğini temsilen Ertuğrul Karaş sözaldı. Derneğimiz adına ise yönetimkurulu üyelerinden Oya Deniz Çon-gar Şahin bir teşekkür konuşmasıyaptı. Konuşmalar tamamlandıktansonra şairlerin hakkında kısa hayathikâyesi verildi. BekirSıdkı Çobanzade,Hamdi Geraybay,Memet Niyazi, MemetNuzet, Yunus Kandım,Eşref Şemizade, ŞevkiBektöre, İsmail Bey Gas-pıralı, Abdullah Latif-zade, Bilal Mambet veNoman Çelebi Cihan’ın

şiirlerinden örnekler her iki derne-ğin gençlik komisyonu üyeleri tara-fından okundu. İki derneğin gençlikkolu üyelerinin tanışmasına vesileolan program, dinleyiciler tarafın-dan ilgiyle takip edildi. EskişehirDerneği Başkanı Mesut Ör’ün ko-nuşmasıyla program sona erdi.

Şiir Günleri, bir KırımTatar şairini anmak ama-cıyla Genel Merkezi-mizde on beş günde birdüzenleniyor. Şairlerinseçilen şiirleri gençlikkomisyonu üyeleri tara-fından okunuyor ve şair-leri tanıtıcı bilgilerveriliyor.

[10 Şubat-10 Nisan 2010]

Arzı Kız Yardım Kampanyası

Genel Merkezimizce, SosyalHizmetler Çocuk Esirgeme Ku-rumu Çocuk Bakımevi ve Yurtla-

rı'nda kalan küçük yaştaki çocuk-lar ile LÖSEV tarafından yaptırılanLösemili Çocuklar Köyü'nün ihti-yaçlarını karşılamak üzere gönül-lülük esasına dayanan aynî yardım

kampanyası düzenlendi. Kam-panya süresi boyunca; 0-12 yaş ço-cuklara uygun dernekmerkezimize bizzat getirilen ya dakargo yolu ile gönderilen çocuk kı-



yafetleri, çocuk ayakkabıları, elörgüleri (kazak, atkı, yelek v.s.),çocuk bakım ürünleri, oyuncak-lar, çocuk kitapları ve kullanılma-mış iğneden ipliğe, halıdantelevizyona ev eşyaları (LösemiliÇocuklar Köyü'nün ihtiyaçlarınıkarşılar nitelikte eşyalar) olmalı.10 Şubat 2010-10 Nisan 2010 tarih-

leri arasında süren kampanyadatoplanan tüm eşyalar konu ve ih-tiyaç sahiplerine göre envanterle-nip LÖSEV’ in genel merkezine29 Haziran 2010 tarihinde tuta-nakla teslim edildi. Kampanya sa-dece malzeme kapsamıştır, nakdîyardımlar kabul edilmedi.

[6 Şubat 2010]Kırım Tatar Kültürü Üzerine

Makale YarışmasıKırım’dan ve Romanya’dan gelen

öğrencilere her ayın başında, der-neğimizin yönetim kurulu üyesiRecep İçin’in katkıla-rıyla yemek verilmek-tedir. Öğrencilerinbirbirleriyle tanışıpkaynaşması amacıyladüzenlenen bu görüş-melerde öğrencileri-miz Kırım Tatarmutfağından yemekler

yapıyor. 2 Ocak 2010 tarihinde veri-len yemekte Recep Bey, kendi örf veadetlerimizi unutmamamız ve bil-mediklerimizi öğrenmemiz ama-cıyla öğrenciler arasında, düz yazı veşiir yarışması düzenleyeceğini ilan

etti. Yarışmanın ko-nusu “Kırım Tatarları-nın Örf ve Adetleri”idi. Yarışma şartları-nın en önemlisi, yazı-ların Kırım Tatarcaolması idi. Yarışma 2Ocakta başlayıp 22Ocakta sona erdi. Ya-rışmaya hemen

hemen her öğrenci katıldı. Bütünçalışmalar oldukça güzel, bilgi doluve yaratıcıydı. 6 Şubat 2010 tari-hinde dernekte verilen yemektensonra, finale çıkan beş katılımcınınismi okundu. Finale çıkmış olan ar-kadaşlarımız: Alim Seydali, Dilaraİbraim, Erfan Zeytulla, Sebilya Fe-zazi ve Enver Tokhtar. Bunların ara-sından oylama yoluyla 3’ü en iyiseçildi. Yarışmanın birincisi Dilaraİbraim oldu ve 100$ ödül kazandı.Enver Tokhtar, yarışmanın ikincisioldu ve 75$ ödül aldı. Sebilya Fezaziise yarışmanın üçüncüsü oldu ve50$ ödül kazandı.

[6 Şubat 2010]

Polatlı Kırım Gecesi

Polatlı Şentepe Murat KülatDüğün Salonu'nda 19:00'da başlayanPolatlı Kırım Gecesi Türkiye'nin çe-

şitli yerlerinden katılımcılar ile ger-çekleşti. Derneğimiz yönetim kuru-lundan Murtaza Esenkal, NamıkKemal Bayar ve Şükrü Bilgili hazırbulundular.

[9 Ocak 2010]Kızılay Kan Bağışı KampanyasıDerneğimiz Genel Merkezi-

nin Türk Kızılayı ile birliktegerçekleştirdiği kan bağışıkampanyası 9 Ocak Cumartesigünü Ankara’daki dernek mer-kezinde yapıldı.

"Kan Bağışı Can Bağışı" slo-ganıyla yapılan kampanyaya

Genel Merkez Yönetim Kuruluüyeleri başta olmak üzere, üyeler-den ve gönüllülerden büyük ilgi

vardı. Gün boyunca devam edenkan bağışı kampanyasında Kızı-lay'ın kan bağışı ekibince gönüllü-

lerden kan bağışları alındı.Kızılay Kan Ekibi Koordina-

törü Faika Eroğlu'nun nezaretettiği kampanyada gün bo-yunca kan bağışları alınırkenKızılay ekibine ve katılımcılaraKırım müzik ve halk oyunla-rından örnekler de sunuldu.

[16 Ocak 2010]

Eskişehir

Çibörek Gecesi

Eskişehir'de yaşayanKırım Tatarları 16 Ocak 2010

tarihinde Eskişehir ÖzgüvenTesisleri'nde düzenlenenKırım Gecesi'nde birarayageldiler. Eskişehir KırımTürkleri Kültür, Yardım-laşma ve Spor Kulübünün

düzenlediği geceye Genel

Merkezimizde iştirak etti.

Gecede, Kırım Tatar halk

oyunlarından ve yırlarından

örnekler sunuldu.


Haber

Kırımlı, Bahçesaray Efendi-köy'lü olup, 3 Nisan 1920’deBalıkesir'in Mecidiye Mahalle-si'nde doğdu.”

• QHA

Genel Başkanımız Dr. Ahmedİhsan Kırımlı 23 Nisan günü90. yaş gününü kutladı.

Ahmed Amcamızın 90. yaşı içinTürkiye'de ve Kırım'da kutlamaprogramları düzenlendi.

26 Nisan'da Kırım Mühendislikve Pedagoji Üniversitesinde (KİPÜ)düzenlenen programa, Kırım TatarMillî Meclisi üyeleri, Kırım Tatar ya-zarları, şairleri, bilim adamları, siviltoplum teşkilatları temsilcileri, üni-versite öğrencileri ve çok sayıda da-vetli katıldı. Programa, internetüzerinden video konferans yoluylakatılan Dr. Ahmed İhsan Kırımlı ka-

tılımcılara programdan dolayı te-şekkürlerini bildirdi.

Ayrıca 23 Nisan günü Akmescit’teİsmail Bey Gaspıralı Kütüphane-si’nde bir fotoğraf sergisi açıldı. Ser-gide Dr. Ahmed İhsan Kırımlı’nın,Kırım Tatar Millî Meclisi Başkanı,Ukrayna Milletvekili Mustafa Ab-

dülcemil Kırımoğlu ve birçok ünlüinsanla çekilen fotoğrafları yer aldı.

Kırım davamıza yıllardır gönülveren, çeşitli kurum ve kuruluşlarıKırım için seferber eden Ahmedamcamız bundan sonraki tüm ça-lışmalarımızın ilham kaynağı ola-caktır.

Dr. Ahmed İhsan Kırımlı, 90 Yaşında

• 1998 yılında yayınına ara vermek zorunda kalan Emel Dergisi 228. sa-yısı ile yeniden okurları ile buluştu.

• 3 aylık dönemlerle yayınlanacak olan Emel Dergisi Temmuz-Ağustos-Eylül sayısı Ağustos ayı sonundan itibaren abonelerine gönderildi.

• Emel Dergisi aboneleri dergiyi hem basılı hem de internet üzerindenokuma imkânını elde edecek.

• Abone olmak için talep formunun doldurulması ve belirtilen hesapnumarasına yıllık bedelini yatırmanız yeterli.

• Emel Dergisi'nin postalama ve yayın masraflarına katkıda bulunmakiçin lütfen aşağıdaki kanallar aracılığı ile bağışta bulununuz.

EmelÜÇ AYLIK FİKİR - KÜLTÜR DERGİSİ

yeniden yayında..

Emel Dergisi'nin iki abonelik şekli vardır:

1. Basılı dergi & Internet aboneliği (4 sayı)Bu abonelerimize basılı Emel dergisi posta aracılığı ile

ulaştırılacak ve aynı zamanda kendilerine verilen şifre ileEmel Dergisini internetten okuyabileceklerdir. Böyleceabonelerimiz Emel Dergisi'nin arşivine de erişme şansınıelde edecekler.

Türkiye/KKTC :50 TL, Diğer Ülkeler:50$ veya 40€

2. Sadece Internet aboneliği (1 yıl) Bu abonelerimiz Emel Dergisini sadece internetten oku-

yabileceklerdir. Türkiye/KKTC :30 TL, Diğer Ülkeler:30$ veya 25€

http://www.emelvakfi.org/abonelik.asp internet adre-sinden de işlemlerinizi yapabilirsiniz.

Banka Hesap No: VakıEank. Şehremini Şb. Hesap No: 00 158 00 727 999 77 33 Dergi Aboneliği (ücretli)


Duyuru

1. Derneğimiz Genel Kurulu’nun27 Aralık 2008 tarihinde yapılanolağanüstü toplantısında Der-nek organlarının seçimi de yapıl-mıştır. İlk yönetim kurulutoplantısında Dr. Ahmed İhsanKırımlı Genel Başkanlığa, Mur-teza Esenkal ve Av. Namık KemalBayar Genel Başkan Yardımcılık-larına, Tuncer Kalkay Genel Se-kreterliğe, Nail Aytar GenelMuhasipliğe, Mustafa ŞahinGenel Veznedarlığa getirilmiştir.Diğer yönetim kurulu üyelikleriise Oya Deniz Çongar, Şükrü Bil-gili ve Serkan Sava’dan müteşek-kil olmuştur.

2. Kırım Türk Edebiyatının tanıtıl-ması amacıyla periyodik olarakDernek binamızda “Şiir Günleri”adı ile 15 adet program tertipedilmiştir. Bu programlardaKırım Edebiyatında iz bırakmışşairler tanıtılmış ve şairlerin şiir-lerinden örnekler sunulmuştur.Şiir Günleri, aşağıda belirtilenşairler için aşağıda belirtilengünlerde yapılmıştır:

• Eşref Şemizade Şiir Günü 20Aralık 2008,

• Şakir Selim Şiir Günü 3 Ocak2009

• Şevki Bektöre Şiir Günü 17 Ocak2009

• Hamdi Geraybay Şiir Günü 31Ocak 2009

• Yunus Kandım Şiir Günü 14Şubat 2009

• Mehmet Niyazi Şiir Günü 28Şubat 2009

• Bekir Sıdkı Çobanzade 7 Mart2009

• Mehmet Niyazi Şiir Günü 28Mart 2009

• Mehmet Nuzet Şiir Günü 11Nisan 2009

• Bilal Mambet Şiir Günü 9 Mayıs2009

• Seçme Şairler Şiir Günü 6 Hazi-ran 2009

• Seçme Şairler Şiir Günü 31 Ekim2009

• Seçme Şairler Şiir Günü 14 Kasım2009

• Seçme Şairler Şiir Günü 5 Aralık2009

• Abdullah Latifzade Şiir Günü 12Aralık 2009

3. Dernek binamızda 3 adet “AnmaGünü” aşağıda belirtilen tarih-lerde tertip edilmiştir:

• Demokratik Kırım Cumhuri-yeti’nin 23 Şubat 1918 yılındaBolşevikler tarafından şehit edi-len Başbakanı Numan Çelebi Ci-han’ı Anma Günü, 21 Şubat 2009,

• Derneğimiz Genel Sekreterliğiniyürüten ve 2007 yılında vefateden Mehmet Akif Albayrak’ıAnma Günü, 9 Mayıs 2009,

• Vatanlarından topyekûn sürgünegönderilen, sürgün esnasında vedevamında maruz kaldıkları soy-

kırım ile nüfuslarının yarısınıkaybeden Kırım Türkleri Soykı-rımı’nın 65. Yılını Anma Günü,18 Mayıs 2009.

4. Dernek faaliyetlerimiz ve Kı-rım’da yerleşmeye çalışan KırımTürklerinin problemleri ile ilgilikonuşmak üzere 3 televizyonprogramına yönetim kurulu üye-lerimiz konuk edilmiştir:

• TRT INT ve TRT Türk’te yayınla-nan, Genel Başkan YardımcımızAv. Namık Kemal Bayar’ın konukolduğu, “Dünyada Bugün” prog-ramı, 4 Mart 2009,

• Kanal A’da yayınlanan, GenelBaşkan Yardımcımız Av. NamıkKemal Bayar ve Genel sekreteri-miz Tuncer Kalkay’ın konuk ol-duğu, “Ramazan Aydın Saati”programı, 22 Mart 2009

• Kırım’da yayın yapan ATR TV’de,Genel Başkan Yardımcımız Av.Namık Kemal Bayar ve Genel Se-kreterimiz Tuncer Kalkay’ınkonuk olduğu program, 22 Mayıs2009

5. Gazze’de Müslümanlara yapılankatliamları, Doğu Türkistan’daUygur Türklerine uygulanan kat-liamları, Kırım’da Ay-Petri’deKırım Tatarlarına yapılan saldırı-ları protesto etmek ve KırımTatar Milli Kurultayını, KırımTatar Milli Meclisini ve MustafaKırımoğlu’nu desteklemek ama-cıyla 5 adet bildiri Genel Merke-zimiz adına yayınlanmıştır.

Derneğimiz 2009 Yılı Faaliyet Raporu

6. Kocaeli şubemizin 14 Mart 2009tarihinde yapılan yeni binasınınaçılış törenine iştirak edilmiş veorada Genel Merkezimiz GençlikKolları tarafından “Şiir Günü”programı düzenlenmiş, halko-yunları ekibimizce halkoyunlarıgösterisi yapılmıştır.

7. Dünya Kırım Tatar Kongresi ileilgili Türkiye’de bulunan Kırımdernekleri arasında, 4 Nisan2009 tarihinde Eskişehir’de dü-zenlenen istişare toplantısınaYönetim Kurulu üyelerimiz ka-tılmıştır.

8. Gazi Üniversitesi Kültür Merkezitesislerinde 19 Nisan 2009 tari-hinde “Kırım Gecesi” tertip edil-miştir.

9. Bilkent Üniversitesi Türk Dün-yası Araştırma Topluluğu tara-fından yapılan II. Ankara TürkDünyası Öğrenci Kurultayına 5-6 Mayıs 2009’da gençlik komis-yonu üyeleri katılmış, halkoyunu gösterisi ve Kırım hak-kında sunum yapılmıştır.

10. Ortadoğu Teknik Üniversitesi ta-rafından 6-9 Mayıs 2009 tarihleriarasında düzenlenen bahar şen-liklerinde halkoyunları ekibimiz,halkoyunları gösterisi yapmıştır.

11. Gazi Üniversitesince 12 ile 15Mayıs 2009 tarihleri arasında dü-zenlenen bahar şenliğinde hal-koyunları ekibimiz, halkoyunlarıgösterisi yapmıştır.

12. Hacettepe Üniversitesi ÇağdaşTürk Lehçeleri ve EdebiyatlarıBölümü öğrencilerinin 15 Mayıs2009 tarihinde tertiplediği TürkKültürü Görsel Şöleninde halko-yunları ekibimiz halkoyunlarıgösterisi yapılmıştır.

13. Ceyhan Şubemizce tertip edilenKırım Türklerinin geleneksel ola-

rak kutladıkları 17 Mayıs 2009 ta-rihindeki Tepreç programındahalkoyunları ekibimiz, halko-yunları gösterisi yapmıştır.

14. Kırım Tatarlarının vatanlarındansürgün edilişinin 65. yılı müna-sebetiyle Kırım’ın Akmescit şeh-rinde tertip edilen ve 35 bincivarında kişinin iştirak ettiğiSürgün Mitingi’ne Yönetim Ku-rulu üyelerimiz katılmıştır.

15. Kırım’da 19-22 Mayıs 2009 tarih-leri arasında düzenlenen, 12 ül-keden 162 Kırım Tatarteşkilatının katıldığı, TürkiyeCumhuriyeti’nin TBMM BaşkanVekili Sn. Meral Akşener ve Dev-let Bakanı Sn. Faruk Çelik iletemsil edildiği, “Dünya KırımTatar Kongresi”ne Yönetim Ku-rulu üyelerimiz katılmıştır.Dünya Kırım Tatar Kongresi’ndeKırım’dan 5, Türkiye’den 3, Ro-manya’dan 2, ABD, Fransa, Al-manya, Bulgaristan, Polonya,Rusya, Kırgızistan ve Özbekis-tan’dan birer kişi oluşturulanKoordinasyon Kuruluna seçil-miştir. Koordinasyon KurulunaTürkiye’den seçilen 3 kişi ara-sında Derneğimizi temsilen ka-tılan, Genel Muhasibimiz NailAytar da bulunmaktadır.

16. Çorum ili Alaca ilçesinde bulu-nan Kalecikkaya Köyü Kültür,Sosyal Yardımlaşma ve Daya-nışma Derneğinin 24 Mayıs 2009tarihinde Kalecikkaya Köyü’ndetertip ettiği Hıdrellez progra-mında halkoyunları ekibimiz,halkoyunları gösterisi yapmıştır.

17. Gazi Üniversitesi ve TRT’nin or-taklaşa düzenlediği, “Türk Dün-yasında Savaşların Sanattakiİzleri” isimli panel, sergi ve kon-ser olarak, 27.04.09 tarihindeGazi Üniversitesi Merkez Kam-

püsü, Mimar Kemalettin Salo-nu’nda gerçekleştirilen etkinlikteKırımlı ünlü ressam RüstemEmin’in yağlı boya tabloları ser-gilenmiş ve Derneğimiz ve Rüs-tem Emin tarafından, resim veslaytlar ile Sürgün anlatılmıştır.

18. Derneğimiz Genel Merkezi, Po-latlı Toydemir Köyü Muhtarlığıile birlikte 7 Haziran 2009 tari-hinde Toydemir köyünde “KırımHatıra Ormanı”nın 3. KuruluşYıldönümü programını tertipetmiş; aynı tarihte Polatlı KırımTürkleri Sosyal YardımlaşmaDerneğinin Polatlı Üçpınar kö-yünde tertip ettiği Tepreç prog-ramında halkoyunları ekibimiz,halkoyunları gösterisi yapmıştır.

19. Yalova’da 17-24 Temmuz 2009 ta-rihleri arasında düzenlenen“Türk Boyları Kültür Şöleni ve 3.Türk Dünyası Basın MensuplarıBuluşması” toplantısına GenelMuhasibimiz Nail Aytar, Derne-ğimiz adına katılarak sunumlaryapmıştır.

20.Türk Ocakları tarafından KırımYalta’da 9 ile 15 Ağustos tarihindedüzenlenen “Türk DünyasıGençlik Kurultayı”na Derneği-miz adına Safiye Olgun ve ReşatÖrnek katılmıştır.

21. Keçiören Belediyesince 18-22Ağustos 2009 tarihleri arasındadüzenlenen “Uluslararası Rama-zan Etkinlikleri”nde Derneği-mize tahsis edilen standdaçalışmalarımız sergilenmiş ve et-kinlik içerisinde Derneğimizce“Kırım Gecesi” yapılmıştır.

22.Etimesgut Belediyesince 26 Eylülile 4 Ekim 2009 tarihleri arasındadüzenlenen “Uluslararası Ana-dolu Günleri 6. Kültür ve SanatFestivali”nde Derneğimize tahsis


edilen standa çalışmalarımız ser-gilenmiş ve halkoyunları ekibi-mizce halkoyunları gösterisidüzenlenmiştir.

23.Ramazan Bayramı’nda fitre vezekâtlarını vermek isteyenlereyardımcı olunmuş; 10.000 TL’likfitre ve zekâtın yarıya yakın birkısmı Ankara’da öğrenim görenKırımlı öğrencilere, diğer yarısıKırım’da muhtaç ailelere dağıtıl-mıştır.

24.Avrupa Birliği’nin Avrupa Kom-şuluk ve Ortaklık Programı kap-samında yer alan “2007–2013Karadeniz Havzası Sınır Ötesi İş-birliği Programı”, kapsamındaDerneğimiz Yönetim Kuruluüyelerince 5 adet proje hazırlan-mıştır. Türkiye, Kırım, Romanyave Bulgaristan’dan paydaşlar bu-lunarak yapılan, aşağıda yer alan5 adet proje 12 Ekim 2009 tari-hinde sonuçlandırılarak Roman-ya’daki Ofise teslim edilmiştir.Bu projeler;

• “Arıcılık” Projesi

• “Kırım Türk Tatar Kadınlar Der-gisi” projesi

• “Kiril Alfabesindeki Basılı Eser-lerin Transkripsiyonu ve LatinAlfabesinde Basımı” ile ”KırımMüzik-Dans ve Sahne Sanatları-nın Yaygınlaştırılması” projesi

• “E-kütüphane” projesi

• “E-ticaret” projesi

25.Dernek binamızda 31 Ekim 2009tarihinde düzenlenen semi-nerde, Ankara Üniversitesi TıpFakültesi Onkoloji AnabilimDalı Öğretim Üyelerinden Prof.Dr. Cengiz Kurtman tarafından“Baz İstasyonlarının İnsan Sağlı-ğına Etkileri, Tıpta Yararlı Uygu-lamalar, Radyasyon ve Kanser

ilişkileri ve Farkları” konulu birsunum yapılmıştır.

26.İstanbul şubemizce koordineedilen Kurban Bağışı kampanya-sına destek verilmiş ve Derneği-mizce bu yıl 350 adet kurbankestirilmiştir. Bu miktarın 55 ta-nesi Genel Merkezimiz aracılığıile sağlanmıştır.

27.LÖSEV, 18 Aralık 2009 tarihindeYönetim Kurulu üyelerimiz tara-fından ziyaret edilerek LÖSEV’eDerneğimiz tarafından ne gibikatkılar yapılabileceği konu-sunda görüşme yapılmıştır.

28.Kızılay, 19 Aralık 2009 tarihindeYönetim Kurulu üyelerimiz tara-fından ziyaret edilmiş ve bu ziya-ret sonucunda DerneğimizdeKızılay ile birlikte “Kan BağışıKampanyası” düzenlenmesi ka-rarlaştırılmıştır.

29. Kırım’da bulunan İsmail BeyGaspıralı Kütüphanesi’ne YapıKredi Yayınları tarafından yayın-lanan 10 ciltlik “Evliya Çelebi Se-yahatnamesi” hediye edilmiştir.

30.“Maarif” Projesi kapsamında; Kı-rım’ın Canköy bölgesinde 2003yılında kurulan Kamacı KırımTatar Milli Mektebi’nin Fizik,Kimya, Biyoloji dersliklerininyaptırılması sağlanmıştır.

31. Kırım’da 5-6 Aralık 2009 tarihleriarasında düzenlenen 5. KırımTatar Kurultayı 2. OturumundaDerneğimiz, Genel MuhasibimizNail Aytar tarafından temsil edil-miştir.

32.2009 yılı içerisinde Genel BaşkanYardımcımız Av. Namık KemalBayar ve Av. Dr. Mustafa YaşarDemircioğlu tarafından “Avrupaİnsan Hakları Sözleşmesi veKırım Türkleri” konulu bir semi-ner verilmiştir.

33. Türk Dünyasından sorumluDevlet Bakanlığı ve TİKA tara-fından düzenlenen ve Bursa’dagerçekleştirilen “Türk Dünya-sında İnsan Hakları İhlalleriSempozyumu”nda Derneğimiz;Genel Başkan YardımcımızNamık Kemal Bayar, İstanbulŞube Başkanımız Celal İçten veTekirdağ Şubemiz Basın Sorum-lusu Fatih Erge tarafından temsiledilmiştir.

34.Eskişehir Kırım Derneği, Eskişe-hir Büyükşehir Belediye Başkan-lığı ve Eskişehir OdunpazarıBelediye Başkanlığı işbirliğiyleEskişehir’de yaptırılan KırımKültür Evi ve Kırım Türkleri Sür-gün Anıtı açılışı Kırım Tatar MilliMeclisi Başkanı Mustafa Abdül-cemil Kırımoğlu tarafından ya-pılmıştır. Eskişehir’deki açılıştörenlerine ve üniversitelerdedüzenlenen tören ve sempoz-yumlara derneğimizi temsilenGenel Başkan Yardımcımız Mur-taza Esenkal ve Genel Muhasibi-miz Mustafa Şahin iştiraketmiştir.

35. Derneğimizin halkoyunları vemüzik ekipleri yıl boyunca çalış-malarını sürdürmüştür.

36.Üyelerimizden gelen taleplerüzerine Rusça ve İngilizce eğitimçalışmaları başlatılmıştır.

37.Derneğimizin Mürsel Uluç Ma-hallesi’nde bulunan gayrimen-kulü üzerinde inşaat faaliyetlerisürdürülmüştür.

38.Kırım’dan Türkiye’ye okumayagelen öğrencilerimize yardımlardevam etmiştir.

39.Kırım’da yaşayan vatandaşları-mıza yapılan yardımlara devamedilmiştir.


Duyuru



Türk Dili ve Edebiyatına büyük hizmetler vermiş hocalarımızProf.Dr.Ahmet Bican ve Prof.Dr.Bilge Ercilasun'un sevgili oğul-ları Saltuk Buğra ERCİLASUN 20 Ocak 2010 tarihinde vefat et-miştir.-------------------------------------------------------------------------Derneğimiz Konya Şubesi eski Başkanlarından, Merhum FevziSarıkamış' ın kayınbabası Ahmet AKBİLEK 10 Şubat 2010 tari-hinde vefat etmiştir.-------------------------------------------------------------------------Gaziantep Nurdağ ilçesi Nogaylar köyü doğumlu, Avukat BilalKOÇ 15 Mart 2010 tarihinde vefat etmiştir.-------------------------------------------------------------------------Genel Merkezimizin üyesi Metin Aydoğan’ ın babası Yusuf AY-DOĞAN 04 Nisan 2010 tarihinde vefat etmiştir.-------------------------------------------------------------------------Avrupa Kırım Kültür ve Dayanışma Merkezi üyesi, Rafet Ka-

ranlık’ın kayınpederi, Cengiz Dağcı’nın akrabası Talat DAĞCI10 Nisan 2010 tarihinde İzmir’de vefat etmiştir.-------------------------------------------------------------------------Derneğimiz İstanbul Şubesinin üyesi, Emel Kırım Vakfınınmaddi destekçilerinden, Fazilet OLCAY 17 Mayıs 2010 tarihindevefat etmiştir.-------------------------------------------------------------------------Genel Merkez Gençlik Komisyonu Eski Başkanı, Nur Şeker’in de-desi Mehmet ŞEKER 12 Temmuz 2010 tarihinde vefat etmiştir.-------------------------------------------------------------------------Derneğimizin Ceyhan Şubesinin Yönetim Kurulu Üyesi VildanErkek'in kayınpederi Ekrem Erkek'in babası Osman ERKEKbugün 4 Mayıs 2010 vefat etmiştir. -------------------------------------------------------------------------Genel Merkez Gençlik Komisyonu üyesi, Eren Can Eken’in ba-bası Ersin EKEN 9 Haziran 2010 tarihinde vefat etmiştir.

Doğum, Düğün, Taziye

Bahçesaray Kırım Tatar BölgeMeclisi Başkan Vekili RüstemÇiygöz geçirdiği kalp krizi so-

nucu 47 yaşında hayata veda etti.Rüstem Çiygöz'ün cenazesi 3 Ocak2010 tarihinde Bahçesaray bölgesiTopçeköy’de (Dolinnoye) yapılantörenden sonra toprağa verildi.

Rüstem Çiygöz 1963 yılında Sür-günde doğmuş olup, 5 çocuk baba-sıydı. Bahçesaray Kırım Tatar BölgeMeclisi Başkan Vekilliği görevindenönce Bahçesaray Vali Yardımcılığıve Kırım Ekonomi Bakan Yardımcı-lığı görevini de yürütmüştü.

Bahçesaray’da meydana gelen,

Kırım Tatarlarının kutsal yerlerin-den olan Azizler Mezarlığı’na aityerlerin kullanılmasına yönelikAğustos 2006 ayında ortaya çıkanolaylar ile Ay-Petri’de Kasım 2007ayında Kırım Tatarlarına ait yerlerinyıkılması sırasında yapılan saldırı-larda provakasyonların engellemesiiçin büyük çaba sarf etmiş ve en önsaflarda yer almıştı.

Kırım Tatar Milli Hareketininson yıllardaki en aktif iştirakçilerin-den biri olan Rüstem Çiygöz, Eski-şehir'e Ekim 2009 ayında KTMMBaşkanı Mustafa A. Kırımoglu'nafahri doktora verilmesi törenleri

için gelmiş ve Mustafa A. Kırımoğluile birlikte Derneğimiz Genel Baş-kanı Dr. Ahmed İhsan Kırımlı’yıevinde ziyaret etmişti.

Rüstem ÇİYGÖZ’ü Kaybettik

Merhum/Merhumeye Allah’tan Rahmet, Ailesine ve Yakınlarına Başsağlığı Dileriz.

Ballıpınar Şube Başkanımız Rıfat Baybörü’nün yeğeni Tuğba BAYBÖRÜ

ile Aldülhamit ÖZCAN 26 Mayıs 2010 tarihinde evlenmiştir.

-------------------------------------------------------------------------------------

Genel Merkez Gençlik Komisyonu eski üyesi Yusuf ÖNDER, Aynur

SÜMER ile 31 Temmuz 2009 tarihinde evlenmiştir.

Genç Çiftlere Mutluluklar Dileriz.

Eski Gençlik Komisyonu üyemiz Medine

CAMCI GEDİK ile Ali GEDİK’in 16 Haziran

2010’da Mehmet Eren adını verdikleri bir

erkek çocukları olmuştur.

Çocuklarımıza Sağlıklı, Başarılı ve UzunBir Ömür Dileriz.


Haber

Kırım Haber Ajansı, 3 dildeyayın yapan sitesi ile 4 yıldırKırım’ dan bütün dünyayahaber ulaştırıyor.

• Nail AYTAR

“Dünyaya Ukrayna’danAçılan Pencere” sloga-nıyla 18 Mayıs 2006 ta-

rihinde yayın hayatına başlayanKırım Haber Ajansı, Ukrayna DevletTelevizyon ve Radyo Komitesindengerekli izinler alınarak tescil edil-miştir. QHA öncelikle Ukrayna veKırım’da gelişen olayları dünya med-yasına, dünyada gelişen olayları daUkrayna medyasına dağıtmayı he-deflemiş; bunu yaparken de haber-ciliğin temel kurallarından doğru,dürüst, hızlı ve objektif olmayı ilkeedinmiştir. QHA kişilere, medya ku-ruluşlarına, üniversitelere, araştırmayapan enstitülere, sivil toplum ku-ruluşlarına, uluslar arası teşkilatlara,meslek örgütlerine yönelik görün-tülü, fotoğraflı haber ve bilgi servisiyapmaktadır.

Henüz dört yılını bile doldurma-yan QHA’nın Kırım ve Ukrayna dı-şında ABD, Almanya, Türkiye,Romanya, Bulgaristan, Gürcistan,Japonya, Azerbaycan gibi ülkelerdetemsilcilik ve büroları bulunmakta,BBC’den TRT’ye kadar pek çok ku-rumun bölgedeki haber kaynağıolma fonksiyonunu da yerine getir-mektedir. QHA, Türk Dilli AjanslarBirliği üyesi ve Türkiye’de Kurulu

AA’nın (Anadolu Ajansı) da partner-lerinden birisidir.

Çağımızın en önemli gücününbilgi ve iletişim becerisi olduğunu vebaşarılı her türlü çalışmaların arka-sında bilginin olduğunu hiç kimseinkâr edemez. 18 Mayıs 1944 KırımTatar sürgün ve soykırımı o gününşartlarında SSCB dışında hiç duyul-mamıştı, hatta 2-3 sene sonra kulak-tan kulağa Kırım Tatarları sürülmüşlafı söylenmeye başlandığı halde hiçkimse ne olduğu, Kırım Tatarlarınınakıbeti konusunda bilgi sahibi de-ğildi. Bilginin bu kadar geç ulaş-ması, tepkileri de en aza indirmiş;uluslar arası teşkilatların hareketegeçmesini engellemiştir.

İkinci Dünya Savaşı’nda Hitler veNazi Almanya’sının Yahudilere yap-tığı soykırım ve katliamlar, Yahudimedyasının gücü sayesinde herkestarafından bilinir olmuş ve suçlularıuluslar arası savaş mahkemelerindeyargılanmış, suçlular cezalandırıl-mıştır. Oysa Stalin ve SSCB içlerindebir çoğu Müslüman ve Türk kökenli30 milyon insanın katledilmesininbirinci dereceden sorumlusu olduğuhalde hiçbir yaptırım ve cezaya uğ-ratılmamışlardır. Bugün bile, şu anUkrayna İçişleri Bakanı olan Mogil-yov, Kırım Tatarlarına yapılan soykı-rımı haklı görüp Stalin doğru yaptıdiyebilmektedir. Medya gücü kuv-vetli olan bir millete karşı böyle söz-ler söyleyebilmek mümkün müdür?

QHA’nın ikinci önemli fonksi-yonu; diaspora dediğimiz Kırım dı-şında yaşayan Kırım Tatarlarının,vatanları Kırım ve Kırım Tatarların-

dan anında bilgi alabilmeleridir. Bufonksiyonun önemini Bahçesaray,Akmescit ve Aypetri olayları sıra-sında gördük. Kırım Tatarlarınakarşı başlatılan polis ve kozak bir-liklerinin baskı ve sindirme hareket-leri, korkulan noktalara gelmedendurdurulabilmiştir. Şu an herkes bil-mektedir ki Kırım Tatarlarına karşıyapılacak her türlü harekette onlarıdestekleyecek bir güç bulunmakta-dır. Kırım Tatarlarının muhattapalınması ve güç olabilmelerinin enönemli noktalarından birisi hiç şüp-hesiz QHA’dır diyebiliriz.

Kırım Tatar Milli Meclisi BaşkanıMustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nundirektifleriyle kurulan QHA, çok kıtve yetersiz imkânlarla çalışmakta,kişisel özveriyle ayakta durmak içinçabalamaktadır. QHA, çok geniş birperspektif ve bakış açısına sahip ol-masına rağmen çoğu faaliyetini ye-rine getirememektedir. QHA’nın,güçlenmesi ve daha iyi hizmet vere-bilmesi için maddi ve manevi des-teğe ihtiyacı vardır. Diasporacemiyetleri ki sayısı sadece Tür-kiye’de 50’yi geçiyor, QHA’ya ku-rumsal abone olmalı; kendicemaatlerini Kırım konusunda gün-cel bilgilerle donatabilmelidir.Bunun dışında her cemiyet kendietki alanı içerisindeki üniversite, be-lediye, kamu kurum ve kuruluşlarıile STK’ların abone olmasını sağla-maya çalışmalıdır. Ortak bilgininpaylaşımı bizim birlik ve beraberli-ğimizin de başlangıcı, yani ortak gü-cümüz olacaktır.


Duyuru

İlk kez 2010 yılında düzenlenmeye başlanan yarışma bir yıl şiir, bir yıl nesir alanında heryıl düzenlenecek. 2010 yılı yarışması şiir alanında serbest konulu düzenlenmiştir.

Yarışma, Kırım Tatarcanın genç nesiller arasında kullanılmasını ve yaygınlaştırılmasınısağlamak ve Kırım Tatar diline edebi eserler kazandırılmasını amaçlamaktadır.

Dr. Ahmed İhsan KırımlıEdebiyat Yarışması

Katılım Koşulları

1. Katılımcılar 12-29 yaşları arasında olmalıdır.

Eserler,

a. 17-29 yaş arası

(doğum tarihi 01.01.1981-31.12.1993 arası olanlar)

b. 12-16 yaş arası

(doğum tarihi 01.01.1994-31.12.1998 arası olanlar)

olmak üzere iki ayrı kategoride değerlendirilecektir.

2. Eserler, Kırım Tatar Millî Kurultayı tarafından kabuledilen Latin alfabesi kullanılarak Kırım Tatarca yazılmalıdır.

3. Gönderilecek eser veya eserler, daha önce hiçbir yerde vehiçbir şekilde yayınlanmamış olmalıdır.

4. Yarışmaya istenilen sayıda eserle katılınabilir.

5. Düzenleyici kuruluşların Yönetim Kurulu üyeleri veYüksek Disiplin Kurulu üyeleri, yarışma jüri üyeleri ile bu ki-şilerin aileleri yarışmaya katılamazlar.

6. Gönderilecek eser, yarışmaya ait web sitesinde bulunanörnek formata göre hazırlanmalıdır.

7. Başvurular internet üzerinden e-posta yoluyla yapıla-caktır.

8. Katılımcılar eserleriyle birlikte nüfuscüzdanı veya pasaportlarının taranmış gö-rüntülerini de göndermelidir.

9. 2010 yılına ait yarışmanın son baş-vuru tarihi 31 Ekim 2010 tarihidir.

10. Yarışmaya katılan eserler derece veödül kazanmasına bakılmaksızın düzen-leyici kuruluşların hükmü altına girer. Dü-zenleyici kuruluşlar yarışmaya katılaneserleri yayınlama hakkını saklı tutar.

11. Yarışmaya birden fazla eser gönde-ren katılımcıların en fazla bir eseri dere-ceye girebilir.

Ödüller

# 17-29 yaş kategorisi için ödüller:

Birincilik ödülü : 4000 $

İkincilik ödülü : 3000 $

Üçüncülük ödülü : 2000 $

* Ayrıca jüri tarafından lâyık görülenbeş eserin sahiplerine teşvik ödülleri veri-lecektir.

# 12-16 yaş kategorisinde de jüri tara-fından seçilecek on eserin sahiplerine kişibaşı 250 $ para ödülü verilecektir.

Ayrıntılı Bilgi İçin:

Web sitesi: http://www.drkirimli.org

E-posta adresi: muracat@ drkirimli.org


Kitap Tanıtımı

Kırım Muhtar CumhuriyetiKültür Eski Bakanı İsmetZaat’ un tertip ettiği Qırım-

tatar Ressamları (Kırım Tatar Sa-natçıları) eseri 2008 yılındaQırımdevoquvpedneşir Yayınevitarafından Akmescit’te basıldı.Eser 19. asrın sonu ile 21.asrın ba-şında oluşmuş Kırım Tatar plastiksanatlarından resim, grafik ve hey-kel alanlarında yapılan çalışmalarhakkında bilgiler sunmak üzerehazırlanmış bir albüm. Bu dönem-lerde ortaya çıkan görsel sanateserleri 3 esas başlıkta toplanmış:1895-1944 yıllarındaki betimleme-ler, 1944-1989 cenkdönemi yapılanbetimlemeler ve1989-2007 yılla-rında anavatanı-mızda ortaya çıkanbedii tasvirler.

Eserde geçentüm izahatlarKırım Tatarca, Uk-raynce, Rusça veİngilizce olarak yer

almış. Kitabın giriş kısmında KırımTatar görsel sanat eserlerinin or-taya çıkışı, dönemde yer alan fi-kirlerin sanatımız üzerindekietkisi, Kırım Tatar altın asrı, mo-dern sanatlara geçiş, günümüz sa-natının teşkili üzerinde durulmuş.Sanatçılarımızın hayatlarından kı-saca bahsedilmiş, ardından onlarıneserlerinden birkaç numune gözlerönüne serilmiş.

Eserde sanatçılarımızdan;Usein Bodanalı(ressam, grafiker,sanatçı: 1877-1938), AbdurefiAbi(ressam, grafiker: 1879-1938),Abiy Yarmuhamed(ressam: 1880-

1937), Tohtar Afuz(ressam:1900-1942), AmetUsta(grafiker, ressam:1909-1990), Memet Abse-lâm(ressam: 1911-1988),Hamdi Mustafa(ressam:1918-?), SeithalilOsman(ressam, dekorcu:1919-1994), OsmanÇubar(ressam, grafiker:1923-2003), KâzimEmin(ressam: 1928-1976),

Fevzi Recep(ressam: 1929- 1983),Zaur İbragim(grafiker: 1937- ?),Amet Seit-Amet(grafiker, tasa-rımcı: 1938-?), Halil Memedlâ(res-sam:1938-?), ZaremaTransin(grafiker: 1939-?), AlimUsein(ressam: 1941-?), MamutÇurlu(ressam, el sanatları ustası:1946-?), Kâzim Ceppar(ressam,grafiker: 1947-1997), RamazanUsein(ressam, abideci: 1949-?),Rustem Emin(ressam: 1950-?),İrfan Nafi(ressam: 1951-?), AyderAli(heykeltıraş, grafiker: 1952-?),İsmet Veliulla(ressam: 1953-?), İs-kender Ediler(heykeltıraş, grafiker:1953-?), Enver İzet(grafiker, res-sam, sinema ressamı: 1955-?),Ramiz Netovkin(grafiker: 1960-?),Rustem Abdurahman(grafiker:1961-?), Asan Baraş Seydamet(res-sam: 1962-?), Elmaz Osman(res-sam: 1962-?), Ali Belâ(ressam,heykeltıraş: 1963-?), NuriYaqub(ressam:1963-?), SeyranQurtcemil(ressam: 1967-?) veCemal Osman(grafiker: 1979-?)takdim edilmiş.

Doç.Dr. Hakan Kırımlı tara-fından yazılan Kırım Tatar-larında Milli Kimlik ve Milli

Hareketler(1905-1916) kitabı I.ba-sımı 1996 ve II.basımı 2010 yılındaTürk Tarih Kurumu tarafından ya-pıldı. Eser yazarın Wisconsin Üni-versitesinde 1990 yılındayayınlanmış doktora tezidir. İlk kezİngilizce olarak 1996 yılı Brill Ya-yınevi tarafından National Move-ments and National IdentityAmong The Crimean Tatars(1905-1916) adı ile yayınlanma-sının ardından Türkçeolarak da basılmıştır.Eser, Doğu ve Batı coğ-rafyasında birçok ülke-den kitap, makale, tez,vesika, hatırat ve süreliyayınların taranması ileyoğun bir çalışma son-rası ortaya çıkmıştır.

Kitabta 20.yy başla-

rında Kırım Tatar milli hareketininortaya çıkış süreçleri; göçler, İsmailBey Gaspıralı ve Usûl-ü Cedid mek-tepleri, Tercüman gazetesi, okur-yazar kitlenin yavaş yavaşbelirmesi, Genç Tatar hareketi, Ruscoğrafyasında Müslüman Türklerinhareketlenmesi, Çarlık Rusyası çö-küşe giderken Kırım Tatarlarındamilli benlik oluşumu konuları top-lum ve siyasi yapı gibi unsurlar bağ-lamında tartışılmış.

Kitap dokuz bölüm inceleme vesonuç bölümündenoluşuyor. Son kıs-mında döneme ilişkinyerlerden ve kişiler-den resimlere yer ve-rilmiş ve kitap Kırımharitası ile bitirilmiş.

“Kırım’da Rus Ha-kimiyetinin İlk Yüz-y ı l ı ( 1 7 8 3 - 1 8 8 3 ) ”başlıklı birinci bö-

lümde Kırım’da Rus teşkilatlanma-sının oluşumu, Kırım Tatar göçleri,Kırım Tatarlarında sosyal yapı veeğitim konuları işlenmiş. “İsmailBey Gaspıralı ve Kırım Tatarlarını-nın Mili Uyanışı (1883-1905) “ adlıikinci bölümde İsmail Bey Gaspıra-lı’nın Tercüman gazetesi ile re-formcu fikirlerinin Kırım Tatarıüzerindeki etkileri, Usûl-ü Cedidmekteplerinin açılması ve KırımTatar entellektüel bölümünün olu-şumu anlatılmış. Kitabın sonrakibölümlerinde “Kırım’da 1905 İnkı-labı ve Bütün-Rusya MüslümanlarıHareketi”, “Genç Tatarlar Hareketi”,“Kırım Tatarları ve Devlet Duması”,“ İsmail Bey Gaspıralı ve Yeni Poli-tikalar”, “Kırım Tatarları ve Türkiye”,“Vatan Cemiyeti ve Kırım'da Milli-yetçi Hareket (1909-1914)”, “BirinciDünya Savaşı ve Kırım Tatar-ları(1914-1916)” konuları ele alın-mış.

kırım bülteni 66

Documents