Diprosopus tek bir gövde ve ekstremite siste-mine sahip hayvanlarda, yüzün değişen derece-deki duplikasyonuyla karakterize bir anomalidir.Asimetrik yapOşOk ikizliğin bir alt grubunda, tamolmayan anterior duplikasyon olarak tanOmlan-maktadOr 1,2. Diprosopus, buzağO ve kuzulardasOklOkla 3-7,8, oğlak 9, kedi 10 ve taylarda 11 nadirenbildirilmiştir.

Diprosopus olgusu daha önce de Kars İli’ndetanOmlanmOş olup bulgular kaydedilmiştir 4,6,8. Buolgu sunumunun amacO daha önce de bu ilderapor edilen diprosopus olgularOna yenilerini ekle-mek; bir yOl içerisinde görülen benzer olgularOrapor ederek bu konuya dikkat çekmek ve yapOla-bilecek etiyopatogenetik çalOşmalara OşOk tutmaktOr.

Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Doğumve Jinekoloji Anabilim DalO Kliniğine ayrO dönem-lerde ölü olarak getirilen iki dişi buzağOda diprosopusolgusu tanOmlandO (Şekil 1A, 2A). Radyografikgörüntüler alOndOktan sonra (Şekil 1B, 2D) PatolojiAnabilim DalO’na gönderilen hayvanlarOn, sistemiknekropsileri yapOlarak bulgular kaydedildi.

Nekropside her iki hayvanda da atlantooccipitaleklemden yukarOda birbiriyle değişen derecelerdekaynaşmOş şekilde iki adet yüz tespit edildi. Geriyekalan kOsOmda ise tek hayvana ait normal vücutyapOlarOnOn şekillendiği gözlendi. Olgu 1’dekraniyalde 1. premolar diş hizasOndan başlayarakos lacrimale’nin kraniyo-dorsalinde birleşen kafa-taslarOnda dorsalde os lacrimale’nin kraniyo-dorsal

Kafkas Univ Vet Fak Derg15 (2): 305-308, 2009DOI:10.9775/kvfd.2009.032-G

CASE REPORT

İİkkii MMeelleezz BBuuzzaağğııddaa DDiipprroossooppuuss

Zafer ÖZYILDIZ *�� Hasan ORAL ** Başak KURT *** Savaş YILDIZ **** Örsan GÜNGÖR **

YayEn Kodu (Article Code): 2009/032-G

Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı, Şanlıurfa - TÜRKİYEKafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı, Kars - TÜRKİYEKafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı, Kars - TÜRKİYEKafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Suni Tohumlama Anabilim Dalı, Kars - TÜRKİYE

�� İİlleettiişşiimm ((CCoorrrreessppoonnddeennccee))

℡℡ +90 414 312 84 56/2438�� zaferozyildiz@hotmail.com

ÖÖzzeett

Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Doğum ve Jinekoloji Anabilim DalO Kliniğine getirilen ölü doğmuş ikiadet dişi melez buzağOda inspeksiyon ve radyolojik muayene sonucunda diprosopus’tan şüphelenildi. YapOlanpatolojik-anatomik incelemede, her iki buzağOda da, iki ayrO kafatasOnOn median hatta birbiriyle yapOşmOş olduklarOgörüldü. Bu oluşumun, atlantooccipital eklem bölgesine kadar çift, bu bölümden sonra ise tek bir vücut olarakdevam ettiği tespit edildi.

Anahtar sözcükler: Diprosopus, Anomali, BuzağO

DDiipprroossooppuuss iinn TTwwoo CCrroossss--BBrreeeedd CCaallvveess

SSuummmmaarryy

Diprosopus was suspected from two stillborn, crossbred, female calves brought to Department of Reproductionand Artificiel Insemination Clinics of the Veterinary Faculty, University of Kafkas upon clinical inspection andradiological examination. Pathologic-anatomical examination revealed two separate cranium enclosed in themedian line forming two distinct face formation. This formation was duplicate until to the atlantooccipital region,after this location it showed a single continium formation.

Keywords: Diprosopus, Abnormality, Calf

GİRİŞ OLGULARIN TANIMI

***

*******

kenarO, os zygomaticus’un margo infraorbitalis’idahil olmak üzere arcus zygomaticus’un ortakOsmOna kadar tüm kemiksel yapOlarOn birbiriylekaynaştOğO görüldü (Şekil 1A). Bununla birliktebirbiriyle kaynaşarak tek bir orbita içerisinde ikiayrO göz küresinin bulunduğu dikkati çekti. Olgu2’de ise her iki yüz birbirinden belirgin şekildeayrOlmOş olup (Şekil 2A), kaynaşma daha kaudalde(Şekil 2B) gerçekleşmiştir. Kemiksel birleşme,kraniyo-dorsalde os temporale’nin processuszygomaticus’u gerisinden başlayOp, median hattaki

kulaklar hizasO; os petrosa’nOn kaidesinden, ventro-medialde temporomandibular eklem ve corpusmandibulanOn bir kOsmOnO da içerisine alacak şekildekaudale doğru ilerleyerek condylus occipitalis’ekadar devam etmektedir (Şekil 2C).

Kaudo-ventralde ise Olgu 1’de os mandibula’nOnkaynaşma bölgesinin hiç oluşmadOğO, ancak late-ralde bulunan kollarOn normal olarak şekillendiğive Articulatio temporomandibularis’e bağlandOğOtespit edildi. Ramus mandibula’larOn distalinde ise

İki Melez Buzağıda Diprosopus306

Şekil 1. Olgu 1. Kraniyal (A) ve radyografik görünüm, V/D (B)Fig 1. Case1. Cranial aspect (A) and radiographic appearence, V/D (B)

Şekil 2. Olgu 2. Kraniyodorsal (A), ventrodorsal (B) ve kraniyalden görünüm (C). Radyografik görünüm, V/D (D)Fig 2. Case 2. Craniodorsal (A) and ventrodorsal (B) and cranial (C) aspect. Radiographic appearence, V/D (D)

rudimenter bir mandibula kolunun symphysisyaptOğO görüldü. Bu rudimenter yapOnOn fibröz birligamentle ağOz boşluğunun gerisine, palatummolle’ye asOldOğO dikkati çekti. Her iki alt ve üstçene üzerinde düzensiz diş oluşumlarO saptandO.Olgu 2’de ise lateral ve medialdeki ramus vesymphysis mandibula’lar tam olarak şekillenmişolup, medialde kalan kollar corpus mandibula kaide-sinde birbiriyle kaynaşmOş durumdaydO (Şekil 2C).

Olgu 1’de her iki yüze ait yumuşak dokularOnmedialde birbirileriyle birleşerek cavum oris’edoğru çOkOntO oluşturduğu görüldü. Bu çOkOntOnOnher iki kafatasOna bakan yüzeylerinde papillaeconicae’larOn birbiriyle birleştikleri gözlendi. Olgu2’de ise her iki yüze ait yumuşak dokular tamşekillenmiş ve birbirinden tamamen ayrOlmOştO. Heriki olguda da kraniyalde iki ayrO parça olarak şekil-lenen dilin (Şekil 3), radix lingua’nOn orta hizasOn-dan itibaren tek bir kök halinde tek bir dil kemiğive farinks ile birleştiği tespit edildi.

Medulla spinalis’in her iki olguda da, medullaoblongata ile birleşim yerine kadar tek parçahalinde olup, dorsalde tek bir cerebellum iledevam ettiği belirlendi. Bu bölgeden sonra sağ vesol olmak üzere ikiye ayrOlan iki adet beyin tespitedildi (Şekil 4). Her iki beyine ait normal hipofiz,chiasma opticum ve bulbus olfactorius yapOlarOnOnşekillendiği tespit edildi.

Olgu 2’de kalpte sağ ventrikulus duvarOnOnnormale göre daha kalOn, ventriküler boşluğun iseçok dar olduğu gözlendi. Bununla birlikte aorta vetruncus pulmonalis’in auriculalar üzerinde normal

olarak seyretmesi gereken çOkOş noktalarOndanbirbirlerini çaprazlayarak tam ters yönde seyret-tikleri fark edildi. DerialtO dokusunda generalizejelatinöz ödem ile karOn boşluğunda sarO renkli veakOşkan bir sOvO görüldü. Karaciğer şişkin, kenarlarOküt ve koyu kOrmOzO renkliydi.

TARTIŞMA ve SONUÇ

Bildirilen olgularda 4,8,12,14 farinks ve larinks böl-gesine kadar yüzün tam ya da kOsmen çift ve yapO-şOk olduğu, bu bölgeden sonra ise boyun bölgesine aitorganlarla columna vertebralis’in tek olarak şekil-lendiği belirtilmektedir. Diprosopus ile birlikte damakyarOklarO, yüz, çene anomalileri, atresia ani, krip-torşizm, artrogripozis ve bazO kalp ve santral sinirsistemi anomalileri de görülebilmektedir 1,3,8,12,13.Olgu 1’de mandibulanOn medial kollarOnOn rudi-menter olarak şekillenmesiyle gelişen parsiyel mik-rognati saptanmOş olup diğer anomalilere rastlan-mamOştOr. Olgu 2’de ise kalpte, sağ ventrikulusduvarOnda hipertrofi, ventrikuler boşluğun tam şekil-lenmemesine ilişkin aorta ve truncus pulmonalis’inseyrinde anomaliler belirlenmiştir.

Kongenital anomalilerin oluşumunda viral, bak-teriyel, paraziter hastalOklar ve genetik faktörler yeralmaktadOr 14. Olguda hayvanlarOn kliniklere geçgetirilmesi nedeniyle herhangi bir laboratuvarincelemesi yapOlamamOş, bu nedenle anomalinintam sebebi ortaya konulamamOştOr. Bölgenin çevre-sindeki ülkelerde nükleer santrallerin bulunmasOve bu bölgede yakOn zamanda benzer vakalarOn

ÖZYILDIZ, ORAL, KURTYILDIZ, GÜNGÖR

307

Şekil 3. Olgu 1. Radiks linguada birleşen iki ayrı dilin görünümüFig 3. Case 1. Appearence of two different linguas that joined atradix lingua

Şekil 4. Olgu 1. Pons ve medulla oblongata bölgesinde birleşenayrı iki adet beyin oluşumu Fig 4. Case 1. Two different brains formation that joined at ponsand medulla oblongata

görülmesi anomalinin radyoaktif etki sonucu şekil-lenebileceği şüphesini uyandOrmaktadOr. Ancak buşüpheyi destekleyen ya da ortadan kaldOran her-hangi bir bilgiye ulaşOlamamOştOr. Bununla birliktebirbirine yakOn tarihlerde rastlanan bu olgulara,gerek suni seleksiyon, gerekse doğal seleksiyon ilegenetik bozukluğu ya da yatkOnlOğO olan hayvan-larOn neden olabileceği gündeme getirilmektedir.

Diprosopus’un evcil hayvanlardan buzağO vekuzularda sOklOkla görüldüğünün bildirilmesine kar-şOn herhangi bir Ork ve cins predispozisyonu kayde-dilmemiştir 1-3. Bununla birlikte hayvanlarOn zamanzaman canlO doğabildikleri rapor edilmiştir 5,9.Sunulan olguda ölü olarak getirilen iki buzağOdadiprosopus tanOmlanmOştOr.

Diprosopus, benzerliğinden dolayO bazendicephalus ile karOştOrOlabilmektedir. AncakDicephalus’da iki baş ile birlikte iki ayrO boyununşekillendiği bildirilmektedir 6,15,16. Bu incelemede,her iki olguda da birbirine yapOşOk iki başOnArticulatio atlantooccipitale’den itibaren birleşerektek bir farinks ve larinks şeklinde devam ettiğitespit edilerek, diprosopus tanOsO konulmuştur.

Diprosopusta her iki yüze ait yapOlar genellikletam olarak şekillenmektedir. Bir buzağOda tanOm-lanan diprosopus olgusunda mandibulanOn her ikiyüzün yapOşma noktasOnda bulunan kollarOnOn late-raldeki kollara göre 1/3 oranOnda küçük olduğunubildirilmiştir 3. Olgu 1’de yapOşma noktasOna karşO-lOk gelen mandibula kollarOnOn, simphysis mandi-buladan itibaren rudimenter olarak şekillendiği vebir ligamentle farinks duvarOna bağlandOğO dikkatiçekmiştir.

Her iki olguda da beynin ventral yüzündemedulla oblongata’dan sonra iki ayrO beyin şekil-lenmesine karşOn dorsalinde tek bir beyincik şekil-lendiği ve beynin kaudal kOsmOnOn kOsmen basOkolmasO literatürle uyumlu bulunmuştur 4 .

Sonuçta makroskobik bulgular eşliğinde iki me-lez buzağOda patolojik-anatomik olarak diprosopusolgusu tanOmlanarak, Kars İli’nde daha önceden debildirilen 4,6,8 konjenital anomalilerin varlOğOna yeni-

den dikkat çekilmiş, bu anomalilerin insidensininbelirlenmesine katkOda bulunulmuştur. Bununlabirlikte akademisyenler, serbest veteriner hekimlerve yetiştiricileri bilgilendirme amacOyla yöredekisorun gündeme getirilmiştir. ÇalOşmanOn suni ya dadoğal seleksiyonda genetik yönden sorunlu erkekve dişilerin gözlenip belirlenerek, eradike edile-bilmesi açOsOndan ileriki çalOşmalara yardOmcO ola-bileceği düşünülmektedir.

KAYNAKLAR

1. Leipold HW, Dennis M: A diprosopus in newborn calves.Cornell Vet, 62, 282-288, 1972.

2. Dennis SM: Embryonic duplications in sheep. Aust Vet J,51, 83-87, 1975.

3. Sarperstein G: Diprosopus in a hereford calf. Vet Rec, 108(11): 234-235, 1981.

4. TürkütanEt SS, Sağlam Y, Bozoğlu H: Bir buzağOdadiprosopus. İstanbul Üniv Vet Fak Derg, 22, 253-256, 1996.

5. Mazzullo G, Germana A, Devico G, Germana G:Diprosopiasis in a lamp. A case report. Anat Histol Embryol,32, 60-62, 2003.

6. Güngör Ö, YEldEz S, Çolak A: Dicephalus in a calf. Vet HekDern Derg, 75, 34-35, 2004.

7. Kerr NJ: Diprosopus with multiple craniofacial, musculo-skeletal, and cardiac defects in a purebred suffolk lamb. CanVet J, 48, 1074-1076, 2007.

8. Ozcan K, Ozturkler Y, TakcE I: Diprosupus in a cross bredcalf. Indian Vet J, 82, 650-651, 2005.

9. Sönmez G, Özbilgin S, Serbest A, MEsErlEoğlu D: Bir oğlaktadiprosopus olgusu. Uludağ Üniv Vet Fak Derg, 3, 93-98,1992.

10. Camon J, Ruberte J, Ordoneez G: Diprosopia in a cat. JVet Med (Series A), 37, 278-284, 1990.

11. Götz HJ: A case of diprosopus in a foal. Tierarztl Prax, 19,82-83, 1991.

12. Dennis SM: Congenital defects of the nervous system oflambs. Aust Vet J, 51, 385-388, 1975.

13. Schlösser FM: Diprosopus bei einem Kalb. Dtsch TierarztlWochenschr, 15, 327-329, 1974.

14. Jones, TC, Hunt RD, King NW: Veterinary Pathology. 6thed. pp. 467-469, Lippincott Wilkins, Baltimore, 1997.

15. Majeed MA, Hussain SS, Hur G: The structure of a double-headed buffalo calf (Dicephalus dipus dibrachius). Vet Rec,88, 393-395, 1971.

16. Leipold HW, Dennis M: Dicephalus in two calves. Am JVet Res, 33, 421-422, 1972.

İki Melez Buzağıda Diprosopus308