kĠġĠnĠn farkindaliĞi deĞĠġĠmĠ yaratmak ĠÇĠn …
TRANSCRIPT
KĠġĠNĠN FARKINDALIĞI DEĞĠġĠMĠ YARATMAK ĠÇĠN STRESĠ YÖNETME
Her birey dünyayı sahip olduğu kişilik sistemine göre algılar,yaşar ve yönlendirir. Kazanılan
bilgilerin hafızaya alınması ,hafızadan tekrar kullanıma hazır hale getirilmesi kişilik sistemleri ile
ilgilidir.
Her birimiz yaşarken yetiştiğimiz aile, toplum ve çevre ile belirli şekiller alır ve farklı
davranış modelleri belirleriz.
Bunlar
Mükemmeliyetçi
Mütevazi
İyimser
Agresif
DIġA
DÖNÜKLER
Bu dört ana davranış modeli üzerinde gezinerek zamanla bunlardan bazı kişilik tipleri ağır
basmaya başlayarak ana davranış ve yaşayış modelimiz haline dönüşür .Bunlardan bazıları
yaşamdaki hedeflerimize kolaylıkla ulaşmamamızı sağlarken,,bazıları da zayıf ve hedefe
ulaştırmayan etkiler yaratır..
Kişinin kendi kişilik karakterini belirlemesi ;yaşam içerisinde ortaya çıkan değişimler ve
zorluklar karşısında uyumlu olmayı ,sorunları çözerek yaşam kalitesini arttırmayı çözümcü mutlu
,başarılı olmasına etki eder.
MÜKEMMELĠYETÇĠ KĠġĠLĠK
Bu stile sahip kişiler verimlilik, kılı kırk yaran sistemler kurma ve netlik konusunda ideal
örnek olabilir. Çalışma ortamlarında ve evlerinde kesinlikle “düzen” olmasını isterler. Dağınıklığa
ve kargaşaya tahammül edemezler. Beyinleri aktiviteleri ve hayatın genelini kanıtlanmış rutinleri
izleyerek anlama yeteneğiyle donanmıştır. Stilleri doğrusal ve yapılandırılmıştır. Ağır adımlarla ve
temkinli hareket ederler. Verileri kronolojik veya alfabetik olarak sınıflandırır. Programlarında
değişiklik olması bu kişileri son derece rahatsız eder. Günlük olarak yapmaları gereken işler
genellikle ajandalarında sıralanmış olur. Sistemli çalışırlar ve son derece dikkatlidirler. Dikkat
dağıtan bölümleri ve sürprizleri hiç sevmezler. Değişim de onlara pek cazip gelmez. Yeni
yaklaşımlar rahatsızlık yaratabilir. Bu kişiler için işin sırrı düzeni korumaktır. Diğer bir önemli konu
ise ayrıntılardı. Düzenli stil sahipleri olayları ve rakamları diğer insanların çoğundan daha iyi
hatırlar ve doğru bilgi verebilmek için sürekli hata kontrolü yaparlar.
Bu kişiler hayatlarını kolaylaştırmak istiyorsa hem evde hem iş yerinde organizasyon
kolaylıklarını öğrenmelidir. Çekmeceler dolaplar ve raflar bu konuda yardımcı olabilir.
AKTĠF OLANLAR
MÜKEMMELLĠYETÇĠ
PASĠF OLANLAR
MÜTEVAZĠ
ĠYĠMSER AGRESĠF
ĠÇE
DÖNÜKLER
KĠġĠLĠK ÖZELLĠKLERĠ
İşlerin kusursuz ve dört dörtlük olmalarını isterler.
İnce eler sık dokurlar, işin sonuçlarına önem verirler.
Sistematik ve analitik bir düzende planlı hareket ederler.
Beden diliyle ip ucu vermezler.
Tane tane ve az konuşurlar daha çok dinlerler.
Toplumsal olaylara duyarlıdırlar yakından takip ederler.
Sonuç elde edecekleri her şeyi yaparlar.
ALINAN ĠLK ĠZLENĠMLER
AKILLI
İDEALİST
STATÜKOCU
DÜZENLİ
TANE TANE KONUŞUR
BUNALTI
DEPRESİF
ŞÜPHECİ
GÜÇLÜ YANLARI
Organize olmaları
Mükemmele şartlanmaları
Ayrıntıya yönelik olmaları
Yanlış yapmamaya özen göstermeleri
Pratik düşünebilmeleri
Ardışık düşünebilmeleri
Güvenilir,disiplinli ve ciddi olmaları
Prosedürlere ve kurallara uyup ,sürekliliği korumaları
Bir sonraki adımı düşünebilmeleri
Sistemli karar alabilmeleri
Çalışkan olmaları
Kestirilebilir davranışlara sahip olmaları
Tedbirli olmaları
Duyarlı olmaları
Alışılmış olmaları
Saygılı ,dakik ve tutarlı olmaları
Kalite odaklı olmaları
Sorumlu olmaları
Yazım kurallarını bilmeleri
Okunaklı yazı yazabilmeleri
Sadık olmaları
Takım oyuncusu olmaları
ZAYIF YANLARI
Düzensizlik onları mutsuz eder
Karar vermeleri uzun sürer
Yeni şeylerden hoşlanmaz
Rutinlere sıkı sıkıya bağlıdır.
Duygusal açıdan kapalıdır.
Plansız zaman dilimlerinden rahatsız olurlar
Değişime direnç gösterdikleri için başkaları tarafından sıkıcı ve anlayışsız görülürler.
Paylaşmamayı tercih ederler
Çalışırken bölünürlerse rahatsız olurlar
Saplantılıdırlar
Eleştireldirler.
DAVRANIġ STRATEJĠLERĠ
Vermek istediğiniz mesajları sayısal rakamlara dayalı olarak sunun.
Bardağın dolu tarafını gösterin.
Öneri, eleştirilerini ve sorularını mutlaka cevaplayın.
Olayları daha sosyal noktalardan ele alın.
İşinizi en detayına kadar planlayarak yapın.
İş sonucunda verilerle farkları gösterin.
Risk almayı sevmezler bu nedenle kesin sonuçlar sunun.
Her zaman dürüst olun.
Kişisel düzen ve planlarına saygılı hareket edin.
Konuyu anlatmakla yetinmeyin detaylar verin.
Size sunacağı kötü senaryoları olumlu noktalardan değiştirmeye çalışın.
MÜTEVAZĠ KĠġĠLĠK
Bu stile sahip kişilerin öncelikleri diğeri insanların hoş karşıladıkları ve kendilerine verilen
değeri hissetmekte oldukları verimli bir ortam yaratmaktır. Evleri ve ofisleri rahat koltukları , bol
ışık ile oldukça samimidir. Geleneksel organizasyon tarzı bu kişilere ağır ve sıkıcı gelebilir. İnsan
ilişkileri odaklı oldukları için bir arkadaşlarını veya meslektaşlarını yardıma çağırıp enerjilerini üst
düzeye çıkarabilirler.
Bu kişiler kesinlikle görev odaklı değil birey odaklıdır. Manevi değerler en üst önceliğe sahiptir
ve kendilerinden çok çevrelerindeki insanlar için çalışırlar.
Mütevazi stil sahipleri için uygun olan fikir “her şeyin bir yolu olmalı ve her şey yolunda
olmalıdır”.
KĠġĠLĠK ÖZELLĠKLERĠ
Sakin, telaşsız, gösterişi sevmezler.
Sakinlikleri vücut dillerine yansıtırlar.
Alçak sesle, yavaş ve sakin konuşurlar.
Çatışmalara girmezler uzlaşmacıdırlar.
Kolay, kolay sıkılmaz, pes etmezler.
İyi bir takım oyuncusudurlar.
Tutarlı davranışlar sergilerler.
Yardım severlerdir.
Yüksek Egoya sahip değildirler, kolayca takımın bireyleri olurlar.
ALINAN ĠLK ĠZLENĠMLER
SABIRLI
HUZURLU
KENDİYLE BARIŞIK
BARIŞÇIL
ALÇAK SESLE KONUŞUR
ÖZ GÜVENİ EKSİK
UYUŞUK
SORUNLARDAN KAÇAN
Hayatlarını kolaylaĢtırmak için ;
Kupon biriktirmekten ve ihtiyaçları olmayan ürünleri almaktan vazgeçmek
Özel bir anlamı olmayan bir eşya bozulduğu zaman atmak
Katalog biriktirmemek
Otellerden eşantiyon toplamamak
Sahip olunan fakat kullanılmayan nesneleri sonuna kadar saklamamak
Toptan alışveriş yapmamak
Bu kişiler sahip oldukları eşyaların geçmişe dair birer simge olduğunu düşünürler ve aşırı
derecede yoğun olduklarında bile insanlara hayır demekte zorlanırlar. Yapılması gerekenler basit ve
eğlenceli olmalı ve elde edilecek sonuçlar insanlarla daha fazla zaman geçirme imkanı tanımalıdır.
Son derece dışa dönük ve etkileyici karakter sahibi olan armoniciler içgüdüsel olarak
kullandığınız jestler, hareketler ve sözcüklerle diğer insanları rahatlatıp yüreklendirmelerini sağlar.
Sözsüz beden dilini çok iyi okudukları için telefon yada e-posta yerine karşılıklı iletişimi tercih
ederler. Fikirlerini iletmeyi sevdikleri kadar duygu ve heyecanları da iletmeyi severler.
Güçlü Yanları :
Empati yeteneği
Hassas olmak
Duygusal olmak
Stil ve renkleri birleştirme yeteneği
Ahenkli olmak
Duyarlı olmak
Spiritüel olmak
Yatıştırıcı olmak
Anlayışlı olmak
Cesaret verici olmak
İlgili olmak
Eğlenceli olmak
Eğitici olmak
Düşünceli olmak
Doğrusal olmamak
Doğanın bütünlüğüne inanmak
Derinden duyarlı olmak
Güvenilir olmak
Öğretici olmak
İnsancıl olmak
Etkileyici olmak
Fedakar olmak
Kişisel gelişime ilgi duymak
Nazik olmak
Sevgi dolu olmak
Sözsüz ifadeleri okuyabilmek
Zayıf Yanlar :
Çevrelerindeki her şeyden daha ön planda olmaya çalışmak
Zaman yönetimi konusunda zafiyet
Dalgınlık
Bir şeye bağlı olmak
Duygusal olmak
Odaklanma ve planlama eksikliği
Alınganlık
Gevezelik
Yalnızlıktan korkmak
Çabuk incinmek ve ürkeklik
Ayrıntılardan sıkılmak
Ertelemek
Zorlayıcı olmamak
Çözümleyici olmamak
Aşırı duyarlı olmak
Topluma ayak uyduramamak
Sınır koymada iyi olmamak
DAVRANIġ STRATEJĠLERĠ
Yenilik ve gelişimlere açık olun.
Güven ortamı sağlayın.
Kişilere yaklaşımda daha enerjik ve canlı olun.
Kendinizi ön planda tutmaya çalışarak olaylara yön verin.
Sizden istenen taleplere hemen evet demeyin rahatlıkla hayır diyebilirsiniz.
Erteleme alışkanlıkları nedeniyle işlerinizi takip edin
ĠYĠMSER KĠġĠLĠK
Hayata daha maceracı,daha sanatsal ve daha marjinal bakış açısıyla yaklaşan bir kişilik
olarak belirir. Gözlerini kırpmadan yüzlerce şeyi aynı anda yapabilen insanlardır. Spontane hareket
ederek tutkulu bir ruha sahip ve kuvvetli hayal güçleri vardır. Gerçeklere dair havai bir bakış açısına
sahip olmaktan keyif alırlar. Bir şeyleri yaparken yeni ve heyecan verici yollar bulmak üzere
yaratıcılığını kullanmaktan hoşlanan ve tekrar getiren işlerden kolayca sıkılan yapıdaki kişilerdir.
Dünyaya kendi tarzıyla anlam vermeye çalışma konusunda daima esin doludurlar. Özgür
ruhları ve risk almayı doğal karşılayan yaklaşımları eğlence içinde diğer insanların keyif almasını
sağlarlar.
Herhangi bir şeyi organize etmek için atılması gereken adımların tamamını canlandırmakla
zorlansalar bile bunu yapmak için kendi usul ve biçimlerini yaratırlar. Enerjik hızlı çalışmaları risk
almak doğal gelmesi nedeniyle her şeyi bir kerede dener çabuk sıkılırlar. Tekrarlanan rutinlerden
kaçınmak için her şeyi yaparlar.
İyimser karakter yapısındaki insan ileri görüşlü,risk alan,düş kuran,önsezileri
gelişmiş,olguları görselleştiren,doğanın bütünlüğüne inanan ve yeni fikirler üretmeyi seven bir
insandır. Fikirleri merkez alan,değişken,kuralları delen,esnek bir bireydir.
KĠġĠLĠK ÖZELLĠKLERĠ
Sıcak kanlı, esprili, kolay iletişim kurulan kişilerdir.
Birilerinin sürekli kendilerinden ilgilenmeleri hoşuna gider.
Olaylara her zaman iyimser bakarlar.
Her işte bir hayır vardır düşüncesindedirler.
Fiziksel temastan hoşlanırlar.
Beden dilini çok abartılı kullanırlar.
Yüksek sesle abartılı konuşma tarzları vardır.
Hayattan zevk almak için yaşarlar.
Her anın zevkini çıkarmaya çalışırlar.
ALINAN ĠLK ĠZLENĠMLER
sıcak kanlı
şefkatli
neşeli
sevecen
abartılı konuşurlar
hilekar
çelişik
kendini haklı gören
GÜÇLÜ YANLARI ZAYIF YANLARI
girişimcilik ne yapacağı belirsiz
sanatsal yaratıcılık bir şeye fazlasıyla dalabilmek
yenilikçi esin verici disiplinsiz
sezgileri güçlü gelişigüzel
kolay uyum sağlaması kendini tekrarlayan
sosyal olması kafası dağınık
sınırları genişletmek kolay sinirlenen
Bütünü gözde canlandırma unutkan
imkansızı başarmak yüzsüz
enerjik dağınık
spontane tutarsız
inandırıcı düşünmeden hareket etmek
geniş bir hayal gücü laf kesen
çoşkulu olmak değişken
yönlendirici yerinde duramayan
iyimser göz yuman
sıcakkanlı düzensiz
popüler saf
motivasyonlu olmak tanınmak isteyen
maceracı olmak konuşkan
kolay uyumlanma gürültücü
sorun çözme yeteneği hava atan
komik rutinlerden hoşlanmamak
bağımsız olmak fikir ayrılığı kabullenmeme
risk almayı istemek sistemlere bağlı olmama
tutkulu olmak ayrıntılara önem vermeme
doğaçlama kısa vadeli ilgi alanları
DAVRANIġ STRATEJĠLERĠ
Karşınızdakinin ruh halini çözerek hareket edin
Mesafenizi iyi ayarlayın,belirli bir süre sonra otorite kurmak zorlaşır.
Konuşmalarınızı abartılı olmadan anlayacakları dilden yapmalısınız.
Daha organize ve planlı olmaya çalışın açığınızı yakalamaya çalışırlar.
Devamlı iletişim halinde olarak kişiyi önemsediğinizi hatırlatın.
Sosyal etkinliklere katılarak daha çabuk iletişim kurulabilir.
Sayısal imgeler yerine sözel anlatımları tercih edin.
Konuya girişte kendisi ve ailesiyle ilgili başlayın.
Mutlaka övgü dolu sözler sarf edin
Bu tür kişileri düzenli olarak iş konusunda takip etmeniz gerekir.
Alınan randevu leri o gün sabahında arayarak tekrar hatırlatmak gerekebilir.
◦
◦
◦
◦ AGRESĠF KĠġĠLĠK
Uğraşması gereken bir sürü işi olan fazla zamanları olmayan bu kişilik tipindeki insanlar,
bilgilerin kısa ve öz olmalarını tercih edenlerdir. Kazanmak isteyen ve bunun için ne gerekiyorsa
yapmaya razı olanlardır. Özgün karakterleri hedef koyup o hedeflere ulaşmalarıdır. Bilgiyi alıp
analiz ederek hızla bir sonraki adımı hesaplayabilirler. Sayılar,maliyet etkinliği stratejileri ve kritik
analizler tam bu gruba göredir. Hayatlarını değiştirecek büyük kararlar verilmesinden,hangi
dokümanların saklanması yada dosyalanması gerektiğine dair önemsiz hesaplar yapılmasına kadar
her konuda liderdirler.
Organize konusunda, organize olmayı onaylayan ve son derece önemli bulmalarına rağmen
tüm unsurları bir arada tutma konusuna ilgilenmeyenlerdir.
Kontrollü olmaya ,neyin nerede olduğunu bilmeye ve ileri doğru hareket etmeye çaba
harcamadan ihtiyaç duyanlardır. Kapasitelerinin üst düzeyinde organize olmaya yetenekli insanların
tarzıdır. Bu kişiler genellikle,oraya buraya koşarak durumu abartmış bir halde her şeyin kendileri
tarafından halledilmiş olduğundan emin olmaya çalışanlardır. Bu durumda,başkalarını
görevlendirme konusunda da pek başarılı olmayıp ve sonuçta bir çok işi kendileri halletmiş olurlar.
İşleri başkalarından yardım istemeden daha iyi halletmek için araçlar araştırmak üzere sürekli etrafı
gözleyip duranlardır. Daha çok kendi işlerini kendileri yapmaya tercih edenlerdir. Hislerine göre
değil mantıklarına göre tepki verirler.
Hayatı üstesinden gelecek bir şey olarak tanımlarlar. Bir şeyleri geliştirmek için
zorlayıcıdırlar. Aşırı baskı altında iyi çalışanlardır. İşbirlikçiden çok rekabetçilerdir. İstenen sonuca
ulaşmak için durumu analiz edip ustaca yönlendirebilirler. Doğal liderdirler.
KĠġĠLĠK ÖZELLĠKLERĠ
Ateş gibi yakıcı güneş gibi ışıldayıcıdır.
Güce ve iktidara önem verirler.
Rekabetçi ve hırslıdırlar.
Tuttuğunu koparan ve iş bitiricidirler.
Fiziksel aktivitelerden hoşlanırlar.
Yüksek sesle ve hızlı konuşurlar.
Beden dilini ustaca kullanırlar.
Konuşurken kişiyle göz teması kurarlar.
Lider konumundadırlar ve yönlendiricidirler.
ALINAN ĠLK ĠZLENĠMLER
CÜRETKARDIR
MUHTEŞEM
HIRSLI
KARARLI
YÜKSEK SESLE KONUŞUR
FIRSATÇI ÇIKARCI
AGRESİF
PATAVATSIZ
STRES YÖNETĠMĠ
STRES NEDĠR?
İnsanı yakın ilişkilerden uzaklaştıran, verimliliği düşüren ve yaşamdan aldığı zevki azaltan
bir durumdur.
Organizmanın bedensel ve ruhsal sınırlarının zorlanması ile ortaya çıkan bir durumdur
Savaş veya kaç yanıtıdır.
Bedensel ve psikolojik tepkiler zinciridir.
Vücudumuzun yaşamın taleplerine tepki verme biçimidir.
Tehlike ve fırsat kelimelerinin ortaya koyduğu kavramların karışımıdır.
İsteklerimize karşı gösterdiğimiz tepkilerdir.
Neler Strese Yol Açar? Stresin bir çok sebebi vardır: Yetiştirilmesi gereken işler, trafik, topluluk önünde konuşma
yapmak, patronunuz, toplantılar, örgütsel değişim .Stresi herkes ayrı şekilde algılar.
Stres altında olduğunuzda mutlaka mücadele veya kaçış yollarını seçmek zorunda değilsiniz.
Stres, anlaşacağınız bir olgu olabilir. Hem sakin hem de üretken olmanız mümkün. Bunu da ancak
stresi yöneterek başarabilirsiniz.
Bir değişim sırasında, önceden tahmin edilebilecek bazı normal safhalardan geçersiniz. Bu
safhaları ayırt edip tanıyabilirseniz, fazla sıkıntı yaşamadan atlatabilirsiniz. Bu biraz, mevsimlerin
değişmesini izlemeye benzer. Mevsimlerin değişiminin, en azından kabaca tahmin edilebileceğini
ve yaklaşmakta olan mevsime hazırlanmak için yapılabilecek şeyler olduğunu bilirsiniz. İlkbaharda
bahçenizde laleler açmasını istiyorsanız, sonbaharda lale soğanlarını ekersiniz. Yazın toplayacağınız
sebzelerin fidelerini, ilkbaharda dikersiniz ve değişim yaşanır. Değişimin aşamalarını öğrendikçe,
herhangi bir aşamada aldığınız önlemlerin, daha sonraki aşamalarda gerçekleşen değişiklikleri
kabul edebilmeniz için temel teşkil ettiğini göreceksiniz.
STRES ALTINDA BEDENSEL DEĞĠġĠKLĠKLER
Daha fazla enerji için hormon üretimi artar
Birikmiş şeker ve yağlar hızlı enerji sağlamak için kana karışır
Gerekli oksijen için solunum hızlanır
Gerekli organlara kan göndermek için kalp atışı hızlanır, kan basıncı artar
Eller, ayaklar ve deriye yakın bölgedeki kan beyne ve gövde kaslarına gider. Kol ve
bacaklardaki olası yaralanmalarda kan kaybı aza indirilmeye çalışılır
Kana daha çok alyuvar karışarak daha çok oksijen taşınması sağlanır
Kaslar hareket için hazırlanır ve gerginleşir
Kaslara daha çok oksijen gitmesi için nefes alışlar sıklaşır
Sindirim sistemi yavaşlar, kan beyin ve kaslara yönelir
Terleme artarak vücudun ısınması önlenir
Bağırsak ve mesane kasları kaçma durumunda vücudu hafifletmek için gevşer
Göz bebekleri görüşün keskinleşmesi için genişler
Tüm duyular optimum işleyiş düzeyine gelir
STRES BELĠRTĠLERĠ
Stres belirtileri ruhsal,sosyal,duygusal,zihinsel ve fiziksel olarak beş bölüme ayrılmaktadır.
Ruhsal Stres Belirtileri
İçinde bir boşluk hissetmek
Affetmeyip kin duyma
Hayatın anlamının kaybolması
Yönünüzün kaybolması
Suçluluk duygusu
Diğer insanlara düşmanlık duyma
Suç işleme
Sosyal Stres Belirtileri
Diğer insanlardan soyutlanmak
Acıma duyma ve gücenme
Yalnızlık
Hoş görülü olmamak
İnsanlarla ilişki kuramamak,sıkıntı vermek
Duygusal Stres Belirtileri
Duyguların sık sık değişmesi
Huzursuzluk duyma
Kızgınlık
Üzüntü
Soğukluk
Sakinleşmeme
Ümitsizlik
Sık sık ağlama
Heyecansızlık v.b
Zihinsel Stres Belirtileri
Sık sık hafıza kaybı
Belli bir şeye odaklanmama
Kararsızlık can sıkıntısı
Kafa karışıklığı
Karamsarlık
Korkular
Fiziksel Stres Belirtileri
Kalp çarpıntısı
Kan basıncının artması
Kabızlık
Titreme
Kulak çınlaması
Sırt ağrısı,göğüs ağrısı
Uykusuzluk
Baş ağrıları
Tırnak yeme
Hazımsızlık
Alerjiler
Aşırı terleme
Düzensiz aralıklarla yemek yeme
Kekeleme
STRESĠN AġAMALARI
1-Stresin oluĢması
Stresin ortaya çıkması herhangi bir anda karşılaşılan bir olay yada durumdur
2-Stresin Değerlendirilmesi
Stresin değerlendirilmesi kavramı strese karşı tutum,inançlar ve beklentileri kapsar.
3-Strese karĢı tepkiler
Strese karşı gösterilen tepkiler Dövüş veya Kaç olabilir. Yada bize getirdiği fırsatlar olarak
bakılabilir
4-Sonuç
Sonuç kavramı ise ,strese karşı gösterilen tepkinin sonucunda ortaya çıkan durumdur.
Düşünceler ve davranışlar hayatımız üzerinde çok büyük etki vardır. Hayatımızda büyük
çapta etki eden düşüncelerimizden ve davranışlarımızdan biz sorumluyuz.
Hayatta yaşadığımız stresin,çok büyük bir kısmı olayda değil,O olaya bizim verdiğimiz
anlamdadır
Olaylara stres yaratıcı bir kısır döngüsü,olayların gerçekte siyah-beyaz olmayıp gri renkte
olduğunu hatırlayarak kırılabilir. Daha önceki geçirmiş olduğumuz deneyimlerde,olayları nasıl
değerlendirmiş olduğumuz,stres yaratan bir olay karşısında ne gibi bir duygu duyacağınızı ve bu
olaya karşı nasıl davranacağınızı belirler. Böylece düşüncelerin bizim sorumluluklarımız olduğu ile
başlanır. Olanları sizin kontrol etme olanağına sahip olmadığınızı, yalnızca bunlara karşı nasıl
davranacağınızın size kalmış olduğunu ve bu davranışlarınızdan sizin sorumlu olduğunuzun
bilinmesi gerekir. Olaylara karşı tepkilerinizi kontrollü tutun.
Çevremizde olan dünya bizim ne yapacağımıza karar vermez. Kızgınlığınız yada sakin
olmanız sizin bilinçli veya bilinçsiz olarak verdiğiniz kararlara bağlıdır. Onun için hayatta
karşılaştığınız stres tamamen sizin kontrolünüz altındadır.
STRESĠN KAYNAĞI
Bize etki eden Dış etkenlere karşı göstermiş olduğumuz reaksiyonların kendisinin bir
potansiyel stres kaynağı olmasıdır.
Stresi yaratan faktörleri iki gruba ayırabiliriz
1-Önceden tahmin edilebilen stres faktörleri
İş hayatımız
Gerçekleşmesi mümkün olmayan hedefler ve beklentilerdir
2-Beklenmeyen stres faktörleri
Beklenmeyen stres faktörlerinin hepsinde ortak olan bunların kontrolümüz dışında olmasıdır.
Sevdiğimiz bir insanın ölümü
Yaralanma olayları
Doğal afetler
Zulüm
KĠġĠLĠK KARAKTERLERĠNE GÖRE STRESLE BAġ ETME
MÜKEMMELĠYETÇĠLER:
Mükemmeliyetçi yapıdaki insanlar Planladıklardaki herhangi bir işin istedikleri gibi
sonuçlanmaması başlı başına bir stres kaynağıdır. Değiştiremedikleri olayları olduğu gibi kabul
etmek çoğu zaman stres nedenlerini yok edebilir..
Düzensizlik bu insanları mutsuz eder..Değişime direnç gösterdikleri için yeni bir şey her
zaman bir sıkıntı ve stres nedenidir. Alışılan davranış ve düşünceleri devam ettirmek en kolay
yoldur.
Değişim ne kadar direnç gösterilirse gösterilsin kaçınılmaz olarak devreye girer. Değişimi
kabul etmemek alışkanlıklarımız,tabu ve şartlanmışlarımız ölçüsünde değer kazanır. İnsan bilmediği
Kontrol edemediği olay ve durumlara karşı stres olgusunu yaratır. Halbuki, değişim tam anlamıyla
fırsatlar,kendini geliştirme ve bireysel farkındalık yaratımlarıdır.
Çalışma sırasında işin bölünmesi bu kişilik yapısındaki kişilerde stres yaratabilir..
İş teslim etme tarihlerinde planlan zaman dilimlerinde esnek olunmalı,aileyle zaman
geçirme,alışveriş başka kişilerin istekleri zaman planlaması yapılırken göz önüne alınmalıdır.
Stresi yaşamda etkin kılmak ve bir fırsatlar olarak görmek için
Kendi kendinizi motive edin
Gülümseyin
Kendinize zaman ayırın
Diğer insanlarla ilişkilerde eleştirisel olmak yerine hoş görülü olun
Gerilimli insanlardan uzak durun
Geçmiş için suçluluk duymayın
Geçmişten ders alın
Gelecek için endişelenmeyin
Olaylar karşısında sağ duyulu davranın
Karşılaştığınız her olaya değişik açılardan da bakın
Problemler karşısında çözümü önce kendi çinizde arayın
İçinde bulunduğunuz durumun olumsuzluklarına lanet okumayın
Ahlaki yapınızı güçlendirin
Zamanı Organize Etmek
Neler yapmalı:
İşlerin zamanında bitirmek ve ertelememek
Liste yapmak (son derece pratik)
Sabırlı olmak
Form hazırlayıp kullanmak
Görevlere zaman sınırlaması koymak
Uzun vadeli hedefler yerine orta vadeli hedefler seçmek
Zorlandıkları konuları aĢmak için :
İşin bölünmemesi için ofisin kapısına bir “dur” işareti yapmak
Telefon görüşmelerinde aranmak yerine aramayı tercih etmek
Yaşam akışında acil durumlara izin vermek
Yetki vermeye ılımlı olmak
Eğlenceye zaman ayırmak
Çapalar
Sayısal rakamlara dayalı mesajlar verin
Kesin sonuçlarla ilgili olun
Detaylandırıcı çapalar atın
Sunduğu kötümser senaryoları olumlu noktalardan değiştirmeye çalışın
Beslenme:
Mükemmeliyetçi kiĢiler içeriklere göre beslenirler Mükemmeliyetçi kişiliğe sahip olanlar içinde katkı maddesi olan yiyecekleri yemekten
hoşlanmazlar. O kadar çok bilgi sahibidirler ki, her yemeğin besin değerlerini ölçmeyi alışkanlık
haline getirmişlerdir. Eğer yemeklere bu şekilde yaklaşıyor ve aldığınız her yiyecek paketinin
arkasını tek tek okuyorsanız bu gruptansınız demektir. Tabi bu durumun oldukça fazla iyi yanı var.
Bilgileriniz sayesinde zararlı yiyeceklerden, doymuş yağlardan, katkı maddelerinden her zaman
uzak durursunuz. Fakat bazı yiyecekleri de hayatınızdan tamamen çıkarmanız, ihtiyacınız olan bazı
besin değerlerini vücudunuza hiç almamanıza da neden olur. Dolayısıyla bu dengeyi iyi korumak
gerekir. Bu durumu önlemek için yiyeceklerin ne içermediklerine değil, size ne gibi faydaları
olabileceklerine bakın. Yemeğin içerikleri yüzünden yiyeceklerden zevk almamayı bırakın. Şunu
unutmayın: İyi veya kötü yiyecek yoktur, önemli olan neyi ne kadar yediğinizdir.
Yemek :
Düzenli sofra
Lezzetli yemek
Yer , saat önemli
Sunum
Garsonun tutumu
Kendi yaptığı yemeğin beğenilmesini ister.
Diyet:
Araştırıp gider ve sonuç ister, bilgi almak isterken sayılar üzerine anlatımı tercih eder.
Mükemmeliyetçi tipinde yenilecekler ve yenilmeyecekler
Sebzeler:
Yenmeli: Kuşkonmaz, brokoli, lahana, karnabahar, kereviz, salatalık, yeşil fasulye, yapraklı yeşil
sebzeler, marul, bamya, bezelye, patates, kabak.
Yenmemeli veya azaltılmalı: Havuç, patlıcan, sarmısak acı biber, soğan, tur ıspanak, domates
Meyveler
Yenmeli: Elma, avakado, kiraz, hindistan cevizi, incir, üzüm, mango, kavun, portakal, armut,
ananas, kuru üzüm, kuru erik.
Yenmemeli veya azaltılmalı: Kayısı, muz, böğürtlen, çilek, kiraz, kızılcık, greyfurt, şeftali.
Tahıllar
Yenmeli: Arpa, buğday, yulaf, beyaz pirinç, mısır, darı çavdar
Süt ürünleri: Hepsi yenebilir.
Etler
Yenmeli: Tavuk, hindi, karides (az miktarlarda)
Yenmemeli: Kırmızı et ve deniz ürünleri
Anı YaĢamak ve YaĢam performansını Arttıracak Öneriler
Geçmiş için üzüntü duymayın
Geçmişten ders alın
Gelecek için endişelenmeyin
Ġyimser bir insan olmak için öneriler
Olaylar karşısında sağduyulu davranın
Karşılaştığınız her olaya değişik açılardan da bakın
İçinde bulunduğunuz durumun olumsuzluklarına takılmayın ,hoşgörüyle yaklaşın
Ahlak yapınızı güçlendirin
Uygulama :
Kuralları tek tek uygular, takip gerekmez.
Aktivite :
Spor yapılacak yer mükemmel ve kişinin şartlarına uygun olmalı parası önemli değildir. Programı
sonuna kadar uygular ince ayrıntılara dikkat eder.
Eşya:
Spor aletlerinin yeni ,bakımlı ve çalışır durumda olmasını ister.
Sonuç:
Başarılı olmalı
Hedefe ulaĢmak için elinden geleni yapar.
MÜTEVAZĠLER:
Ön planda olmadıklarında dikkate alınmayıp takdir edilmemeleri bu insanlarda stres
yaratabilir.
Zamanı kontrol edemedikleri stres nedenlerinden biridir
İşlerin zamanında bitirmeyip ertelemeleri stres i harekete geçiren olaylardır.
Diğer bir insanın yaşadığı sıkıntı ve üzüntüler bu kişilik tipindeki insanlarda stres nedeni
olabilir..
Başkalarına kolayca hayır diyemedikleri için sınırları koyamazlar. Bu da stres yaratır.
İnsan ilişkilerinde kolay incinip alıngan olmaları her zaman sıkıntı ve stres yaratır
Ruhsal durumlarındaki değişiklikler bile her zaman stresi tetikleyicidirler
Kendi kendinizi motive edin
Gülümseyin
Gerilimli insanlardan uzak durun
Geçmiş için suçluluk duymayın
Başkalarına odaklı yaşam yerine kendinize odaklı yaşam seçin.
Sınırlarınızı belirleyin
Yenilik ve gelişimlere açık olun
Sizden istenen taleplere hayır diyebilirsiniz
İşlerinizi takip edin.
Planlı olun
İlkelerinizi oluşturun
Önemli işler listesi hazırlayın
Zamanı Organize Etmek
Neler yapmalı:
İşlerin zamanında bitirmek ve ertelememek
Liste yapmak (son derece pratik)
Ajanda kullanmak
Çapalar
Soyut duygusal çapalar oluşturulmalı
Farkındalık arttırıcı çapalar atılmalı
Öz güveni geliştirici çapalar kullanılmalı
Ruhsal içerikli çapalama yapılmalı
Beslenme
Mütevazi kiĢilerin mideleri hislerine göre dolar Moraliniz bozuksa, o gününüz çok stresli geçtiyse eliniz hemen bir çikolata paketine veya bir
bisküvi kutusuna mı gidiyor? O zaman siz duygusal bir kişiliğe ve beslenme tarzına sahipsiniz
demektir. Evet, çok çeşit yemek zaman zaman iyi olabilir. Mutluluk hormonu salgılatacak
besinlerden almanız geçici de olsa moralinizi düzeltecektir. Ama farkındaysanız bu besinler genelde
karbonhidratlı ve yağlı yiyeceklerdir. Dolayısıyla moralinizi başka şeylerle düzeltmeye çalışmanız
sağlığınız ve kilonuz açısından daha faydalı olacaktır. İlla ki yemek yiyecekseniz de balık, kabak
çekirdeği, fındık gibi Omega 3 yağı açısından zengin yiyeceklerin de moralinizi yükselteceğini
unutmayın. Ayrıca dikkatinizi ve kendinize olan güveninizi artırmak için protein açısından yüksek
yiyeceklere yönelebilirsiniz. Sinir sisteminizi kuvvetlendirmek için de bol sıvı tüketin.
Yemek :
İçeriği kötü de olsa yiyebilir.
Yemek yediği ter önemli değil
Kendi yaptığı yemeği karşısındakinin beğenmesi önemlidir.
Diyet:
Zayıflayıp iyi vakit geçireceği ortam ister.
Aynadaki görüntüsünden hoşlanmak ister.
Mütevazi tipinde yenilecekler ve yenilmeyecekler
Sebzeler:
Yenmeli: Kuşkonmaz, pişmiş soğan ve sarmısak, pancar, havuç, salatalık, yeşil fasulye, bamya,
kabak,turp, tatlı patates, şalgam.
Azaltılmalı veya yenmemeli: Brokoli, lahana, karnabahar, kereviz, patlıcan, domates, biber, patates.
Genelde çiğ sebzeler.
Meyveler:
yenmeli: Kayısı, avakado, muz, çilek, böğürtlen, mango, karpuz, kavun, kiraz, incir, üzüm, hurma,
şeftali, ananas, portakal gibi meyveler kolaylıkla tüketilebilir.
azaltılmalı veya yenmemeli: Elma, kızılcık, armut, nar gibi meyvelerden ise uzak durmanızda fayda
var.
Tahıllar
Yenmeli: Yulaf (pişmiş olarak, kuru değil)
Yenmemeli veya azaltılmalı: Arpa, mısır, esmer buğday, darı, çavdar.
Süt ürünleri: Hepsi yenebilir.
Etler
Yenmeli: Tavuk, hindi, deniz ürünleri
Yenmemeli veya azaltılmalı: Kırmızı et.
Uygulama :
Kurallara uya da bilir uymaya da bilir. Ruh haline göre düzenler. Takip gerekir.
Sonuç: Elektrik alması önemli.
Aktivite :
Spor yapılacak yer ruhuna hitap etmeli. Programı ortama göre ayarlar.
Eşya:
Spor aletlerinin konforu uyumu ve ahengi önemli
Sonuç:
Kilo vermedim ama sıkılaştım.
ĠYĠMSERLER
Hiç bir şekilde organize olamamak ,başlanan her işin yarıda bırakılması, hedeflerin
belirlenmemesi başlıca stres nedenleri olarak sayılabilir.
Değişken bir yapıda olması Stresi tetikleyen unsurlandır.
Düzensizlik yaşamda kaosu ve yanında stresi getirir.
Olduğu çevre içinde her zaman ilgi odaklı olmalarının istenmesi bu taleplerinin
sağlanmaması durumunda stres yaratabilir.
Kendi fikirlerinin kabul edilmemesi abartı içinde olmaları,her zaman hayal dünyasında
olmaları kendi kendilerinin stresini yaratacaktır.
Hiç ayrıntılara değer vermemeleri kişileri dikkate almamaları başkaları tarafından değer
verilmemesine ve bu da kişide yanlış anlaşılma yada anlaşılmama getirerek strese sokabilir.
Bilgi tecrübe ve becerileriniz ölçüsünde yapabileceğiniz kadar iş üstlenin.
Yapamayacağınız şeyler için söz vermeyin
Hedef ve amaçlarınızı ulaşılabilir ve yeteneklerinize doğru orantılı olarak belirleyin.
Acil ve önemli işleri belirleyin
Önemli fakat acil olmayan işlerinizi belirleyin.
Organize olun
Zamanı organize etmek
Zaman yönetimi konusunda başarılı olabilmek için tutum ve davranışlarda esaslı
uygulamalar yapmak gereklidir.
Dakik olmak ve zamana önem vermek
Geleceğe yönelik planlar yapmak
Kendi tasarılarınızı uygularken etrafı göz önüne almak
Yapılacak işler listesi hazırlamak
Zamanın dostunuz olduğunu bilmek
Zamanı nasıl ve iyi kullanmakta olduğunu tanımlama
Organize olmak
İşe ve eğlenceye ayrı zaman ayırmak
Çapalar
Ruh haline bağlı çapalar oluşturun
Sosyal ilişkilerde beğeni kazanabileceği ,populer olabileceği kavramlardan çapa oluşturun.
Sözel anlatımları içeren çapalar olmalıdır.
Övgü içeren kişiyi takdir edici çapalar oluşturulmalı.
Zamanı kontrol edici çapalar verilmeli.
Beslenme
Ġyimser insanlar nasıl beslenir? İyimser yapıdakiler zevk için yerler. Duyarlı kişilikler için yiyeceklerin çekici yanları ya
kokuları, ya tatları ya da sunumlarıdır. Yani yemekler duyularına hitap ettiği için onları severler.
Yemeklere bir gurme edasıyla yaklaşırlar ve yemek yemek onlar için bir zevk meselesidir.
Dolayısıyla iyimser insanlar yemek konusunda yeniliklere çok açıktırlar; her çeşit yemeği
denedikleri için de vücutları gerekli olan çeşit çeşit vitaminleri almaktadır. Ayrıca yemekten zevk
aldıkları için fiziksel ve ruhsal açıdan faydalarını görürler.
İyimser kişiliklerin tek dikkat etmesi gereken konu nerede duracaklarını bilmektir. Çünkü
çok çeşit denedikleri ve zevk alarak yedikleri için kilo almaya da çok yatkındırlar. Eğer duyarlı
olduğunuzu düşünüyor ve yemeklere bu şekilde yaklaşıyorsanız şunu unutmayın: Durmanız
gereken zaman yediğiniz şeyin ağzınızda artık ilk anki gibi bir hoş bir tat bırakmadığı andır. Siz
duyarlı bir insan olarak bu anı çok kolay anlayabilir ve orada kendinize dur emrini verebilirsiniz.
Yemek :
Her şeyi yer
Rahat ortamları arar
Zaman konusunda esnek
Bol bol konuşur
Yalnız yemek istemez
Hazırladığı yemeğin beğenilmemesini sorun etmez.
Öneriler
Düzenli kahvaltı yapılmalı
Protein,karbon hidrat,vitamin ve minerallerden oluşan bir beslenme programı seçilmeli
Balık tüketilmeli
Yeşil yapraklı sebzeler,lahana türü sebzeler tercih edilmeli
Tahıl içerikli diyetler tercih edilmeli
Diyet:
Tavsiye üzerine gelmiştir. Aç kalmadan kilo vereceği programlar ister.
Uygulama :
Takip ve kontrol şarttır.
Kilo verme konusunda gerçekçi hedefler oluşturun
Aldığınız kalorilerin miktarını yavaş yavaş azaltın
Kısa sürede kilo vermeye çalışmayın
Kalori hesaplama işini göz kararı yapmayın
Her gün tartılmayı alışkanlık etmeyin
Her gün yediklerinizi not edin
Önemli iĢlere Öncelik Vermenin yolları
İlkelerinizi oluşturun
Acil ve önemli işlerinizi belirleyin
Planlama yapın
Sonuç:
Başarılı olmasa da umursamaz.
Aktivite :
spor yapılacak yer lüks ve sosyal bir ortam olmalı. Program kağıt üzerinde kalır. Kendine göre
takılır. Grup egzersizi tercih eder.
Bir spor salonuna üye olun
Çevrenizdeki spor tesislerini ve alanlarını değerlendirin
Eşya:
Spor aleti olması yeterli
Sonuç: Küçük başarılar yeterli.
AGRESĠFLER
Bu kişiler devamlı stres altında yaşamaları kişileri olayları yönetme ve kontrol etme
biçimleri tam anlamıyla stresi yaşamsal fırsatlar ve yeni yaratım olarak gören kişidirler.
Kazanmak için ne yapılması gerekli ise yapanlardır. Sonuç odaklıdırlar.
İstedikleri sonuçlara ulaşmak için rekabetçi olmaları en önemli stres nedenleridir.
Sabırsız çıkarcı olmaları ,kişilere karşı anlayışsız kaba, zorba davranmaları kısacası bu
karakter yapısındaki kişilerin kişilikleri ile bütünleşmiş karakterleri stresi yaratan değerlerdir.
Agresif yapıdaki bir insanın stres en vazgeçilmez bir parçasıdır.
Diğer insanların yaptıklarına güvenmeme de stres etkisi olabilir
Bu kişilik yapısındaki insanların stresi etkin kullanıp fırsatlar geliştirmesi yaratıcı olması için
Kendinize zaman ayırın
Kendinizi rutin işlerden uzaklaştıracak uğraşlar edinin
İşle ilgili konuların konuşulmadığı ve birlikte iyi vakit geçirebileceğiniz arkadaş grupları
kurun
Hafta sonu tatillerinizde işle ilgili bir şey düşünmeyin ve yapmayın
Affetmeyi bilin
Düzenli ekzersiz yapın
Mizah duygunuzu geliştirin
Çapalar
Sayısal çapalar kullanın
Sonuç odaklı çapalar oluşturun
Mantık ağırlıklı çapalar kullanın
Beslenme
Yemek :
Hızlı servis
Kolay ulaşılabilir
Atıştırmalık
Fast-food
Hızlı yemek
Lezzet 2. planda
Davranışlar
Yalnız yemek yemek
Yaşamak için yemek
Kendi yaptığını zorla yedirebilir
agresif kiĢilikler ihtiyaçlarına göre yerler agresif kişilikler için yemek sadece yaşamın bir parçasıdır; gerekli olduğu için yemek yenilir. Onlar
sadece ihtiyaçları olduğu zaman beslenirler ve yemekten çok da fazla zevk almazlar. Örneğin
sadece acıktıklarında yemeğe yönelirler ve o sırada kolayda ne varsa onu ağızlarına atarlar. Kilo
almamak açısından kulağa hoş gelse de agresif kişiliklerin beslenmesinde de kötü yönler ağır
basmaktadır. Yemek yemeyi unuttukları bile olur. Sadece açlıklarını bastırmak için düşünmeden ve
istemeden yemek yedikleri için, yediklerinin sağlıklı veya sağlıksız olduğunun farkına varmazlar.
Yapılan araştırmalarda agresif beslenenlerin çoğunun günlük hayatlarının diğer alanlarında daha
disiplinli oldukları ortaya çıkmış. Eğer beslenme tarzınızın bu şekilde olduğunu düşünüyorsanız
yapacağınız en mantıklı şey, hızlı ama sağlıklı yiyeceklere yönelmenizdir. Hazır salatalar, taze
makarnalar, bol yeşillikli sandviçler, kahvaltılık tahıllar, kuru yemişler gibi pratik ama bir yandan da
sağlıklı yiyecekler yardımınıza koşacaktır.
Diyet:
Şartlarına uygun olanı seçer ve sonuç ister . bilgi almak isterse sayılar ve sonuç önemlidir.
Öneriler
Ayak üstü yemekten vazgeçin
Yemeğe daha fazla zaman ayırın
Kahvaltınızı mutlaka yapın
Öğle yemeklerinizi ertelemeyin ve mutlaka yapın
Akşam yemeklerinde aşırıya kaçmayın
Öğün aralarında abur cubur yemeyin
Gece yatarken yemek yemeyin ve atıştırmayın
Yemek yerken kitap,gazete dergi okumayın
Beslenmenizde sebze ve meyvelere ağırlık verin
Su için
Daha çok posalı yiyecekler tüketin
Meyve ve meyve suyu tüketin
Kepekli ürünler kullanın
Karbonhidratlı yiyecekler tüketin
Mevsimlere göre beslenme alışkanlığı edinin
Uygulama :
Takip gerekmez, kuralları hatırlatmak gerekir.
Sonuç:
%100 başarı ister
Aktivite :
spor yapılacak yer önemli değil sonuç önemlidir,.programı kendine göre değiştirir.
Yürüyüşler yapın
Egzersizi ihmal etmeyin
Yüzmeye gidin
Saunaya gidin
Evinize veya iş yerinize yürüyüş bandı yada kondisyon bisikleti alabilirsiniz
Kendinize zaman Ayırma Önerileri
Sizi gündelik işlerinizden uzaklaştıracak uğraşlar edinin
İşle ilgili konuların konuşulmadığı ve hoşça vakit geçirebileceğiniz arkadaş grupları kurun
Günde bir saatinizi kendinize ayırın
Eşya:
Spor aletlerinin kullanışlı olmasını ister.
STRES YÖNETĠMĠN BOYUTLARI
MANEVĠ BOYUTLARI
Dua etmek
Meditasyon
Bağışlama,affetmek
İnanç
ZĠHĠNSEL BOYUTLAR
Beynimiz bize karşı çıkabilir. Eğer stres durumunda bir şeyler yaparsak hoş olmayan bir çok
belirtilerden sakınabiliriz.
Beynimizi kendi lehimizde kullanmanın üstünlükleri:
Hayal kurma
Rahatlama
Kendi kendine konuşma
Olaylara bakış tarzı
DUYGUSAL BOYUTLAR
Duyguların yapıcı bir tarzda ifade edilebilmesi ve yönlendirilmesi,duygusal yönden
kendimizi iyi hissetmemizde anahtar rol oynar.
Duygusal sağlığımıza kavuşmada ve devam ettirmede faydalanacağımız kaynaklar:
Destek verenler
Dokunma
Mizah, komiklik ve gülmek
Ruhsal durumu kontrol etme
Sevgi,
FĠZĠKSEL BOYUTLAR
Stres yönetiminin fiziksel boyutu çok önemlidir. Stres yönetiminin manevi boyutu,duygusal boyutu
ve zihinsel boyutu güçlerini ya beden yoluyla veya beden üzerindeki etkileri ile gösterirler.
Beslenme
Derin nefes alma
Bedenimizde belirli duyguları harekete geçiren duyarlı noktalar oluşturmak
Masaj yaptırma
Kültür fizik yapmak
Düzenli aralıklarla sağlık kontrolü yaptırmak
Gevşeme teknikleri
Uykuyu almak
STRESLE BAġ ETME YOLLARI
İlk olarak stresin farkına varmayı öğrenmelisiniz
Hayata bir “bilim insanı” gibi yaklaşmayı bir alışkanlık haline getirin (tek bir
olaydan hareketle genellemeler yapmadan, her görüş için kanıt arayın)
Stres oluşturucu faktörleri bir “tehdit” gibi yorumlamak yerine, becerileri sınama
imkanı olarak yorumlamaya çalışın.
Mantıksız inançlarınızı, varsayımlarınızı sınamayı öğrenin.
Duygularınızı başkalarıyla paylaşın, duyguları açıkça ve uygun bir şekilde ifade edin.
Amacımız stresi yok etmek değil, onu nasıl yönetebileceğimizi ve onu kendimize
nasıl yardımcı hale getirebileceğimizi öğrenmektir.
Zamanınızı iyi ve dengeli kullanın. Bunun için önceliklerinizi ve hedeflerinizi
belirleyin, hangi işin önce yapılması gerekir, hangi işler bekleyebilir, plan yapın.
İletişim ve problem çözme becerilerinizi geliştirin.
Sosyal destek ağınızdan yararlanın, arkadaşlarınızla ya da güvendiğiniz birisiyle
kaygı ve sorunlarınızı paylaşın.
STRESLE BAŞ ETME VE PROBLEM ÇÖZMEDE GÜÇLENELİM
KENDĠ KENDĠNE OLUMLU DĠYALOG
1.Stres yaratan bir problemle karşı karşıya olduğumuzda, problemin çözümüne geçmeden önce,
kendimizi cesaretlendirelim;
"Dünyanın sonu değil ya!" "Her inişin bir çıkışı vardır." gibi cümleler buna yardımcı olabilir.
2. Problem çözümünde izleyeceğimiz yol;
A. Problemi saptama,
B. Seçenekleri gözden geçirme,
C. Bir çözüm yöntemini seçme,
D. Eyleme geçme,
E. Sonuçları değerlendirme.
Problemin çözümüne geçmeden, bazı sorulara yanıt aramak çözümde yardımcı olabilir. Kesin
yanıtlarını, "problem saptama" aşamasında vermemizde yarar olan bazı soruları da kapsayan bir ön
değerlendirme yapalım.
AĢağıdaki sorular üzerinde düĢünelim;
Bu konuda, beni özellikle rahatsız eden ne?
Bu neden bir problem?
Ben bu probleme kendim, nasıl bir katkıda bulundum?
Diğer kişiler nasıl bir katkıda bulundular?
Problem daha büyümeden, yapabileceğim bir şey var mı?
Başa çıkabilmek için nasıl bir plan geliştirebilirim?
Olabilecek en kötü şey nedir?
Gerçekten o kadar kötü olabilir mi?
A. PROBLEMĠ SAPTAMA
Problemin ne olduğunu açıkça ortaya koyalım, belirginleştirelim. Problemi küçük parçalara ayırmak
işe yarayabilir.
Bunun için şu sorulara yanıt bulmaya çalışalım;
Bu durum neden bir problem oldu?
Bu, yalnızca benim açımdan mı problem, yoksa başkaları da bunu böyle mi görüyor?
Benim bir katkım var mı?
Katkısı olabilecek başka şeyler ya da kişiler var mı?
Nasıl bir sonuç elde etmek istiyorum?
Problem ideal bir şekilde çözülebilse, neler olmasını isterdim?
Karşımdaki(leri) nin güvence vermesi, ideal çözüm mü?
Karşımdaki(leri) nin tavrındaki değişme benim stresimi hafifletecek tek şey mi?
B. SEÇENEKLERĠ GÖZDEN GEÇĠRME
Çözüm için olabildiğince çok seçenek bulalım, komik ve saçma bile olsa tüm seçenekleri
önümüze serip, gözden geçirelim. Liste yapmak yararlı olabilir; listenin içine sadece
yapacaklarımızı değil, aklımıza gelen her şeyi yazalım. Böylece yaratıcılığımızı, klişeleşmiş tepki
örüntülerinden kurtarabiliriz.
Herkesin listesinde bulunması gereken ve değişmeyen iki seçenek; Stresli durum ya da
durumlardan kaçmak ya da yok saymak, asıl problemi bir yana bırakarak, problemin yaşattığı
duygular üzerinde yoğunlaşmak.
Bu iki seçeneğin hiçbirini seçmeyebiliriz. Ama, stresi kendi beklentilerimiz, bakış açımız ya
da tepkilerimizi değiştirerek azaltabileceğimizi veya stresin kaynağından uzaklaşmayı
seçebileceğimizi unutmayalım. Bunlar normal tepkiler!
C. BĠR ÇÖZÜM YÖNTEMĠNĠ SEÇME
Listeyi inceleyip, birbiriyle uzlaşan çözümler aramaya ve seçeneklerin bazılarını
birleştirmeye çalışmak ve bir eylem planı çizmek yararlıdır.
D. EYLEME GEÇME
Planı uygulamadan önce, bunu nasıl yapacağımızı bilmek çok önemlidir. İsteğimize ulaşmak
için ne yapmamız gerektiğini, ne tür kaynaklara gereksinimimiz olabileceğini, zaman sınırımızın ne
olduğunu ve sorunumuzla ilgili olarak her ne yapmaya karar vermişsek, bunları gerçekten
yapabilmek için daha hangi bilgileri istediğimizi belirleyerek, bunları planımızın içine yerleştirelim.
Bu aşamada kendimizi, güçlendirmek adına, biraz şımartmamızda ne sakınca olabilir?!
Planımızı uygulamak adına kendimizi cesaretlendirmemizin yararı olabilir. Vazgeçmek ve yarım
bırakmak yerine, stres düzeyimizin yükseldiğini fark ettiğimizde, kendimize aşağıdakiler içinden
uygun olan birini seçerek söyleyebiliriz. Bunlar dışında, duruma özgü güçlendirici ve sakinleştirici
yeni cümleleri kendimiz üretebilir ve kullanabiliriz;
Hemen sonuca gitmek doğru değil. Eğer kaslarımı biraz gevşetebilirsem, kendimi daha sakin
hissedebileceğim. Çok rahatsızım ama bu, dünyanın sonu değil. Bunu da atlatırım! Kızmak, işleri
daha da berbat edebilir.
Elimden geldiğince sakin olmalıyım. Onun (onların) beni hiçe saymasına izin vermeyeceğim. Ama
kendimi de kaybetmeyeceğim.
E. SONUÇLARI DEĞERLENDĠRME
Eylem planında, sonuçların değerlendirileceği zamanı belirlemek çok önemlidir.
Uygulamaya çalıştığımız çözüm yollarının, iyi işleyip işlemediğini kontrol etmek iyi olur. O tarihe
kadar sorun ortadan kalkmamış olabilir, asla da yok olmayabilir. Ancak, sorun üzerinde çalışmaya
başladığımızdan bu yana, yaşadığımız sıkıntıda bir değişme olup olmadığına bakabiliriz. Aşağıdaki
sorulara yanıt arayarak, geldiğimiz noktayı değerlendirebiliriz;
Eskiye göre kıyaslandığında, bu sorun şu sıralarda zamanımızın, enerjimizin, dikkatimizin
ne kadarını alıyor?
Son zamanlarda durumumuzdan daha mı hoşnutuz?
Gerginliğimiz biraz olsun azaldı mı?
Bu üç sorunun ikisine yanıtımız "evet" ise, yöntemimiz işliyor demektir, devam edebiliriz.
Yanıtlarımızın ikisi "hayır" ise; listedeki seçeneklerimize yeniden göz atıp, hala elimizde var
olanlardan yenilerini deneyebiliriz. Ya da geriye dönüp, başa çıkmaya çalıştığımız stresin ana
kaynağını doğru belirleyip belirlemediğimize bakabiliriz.
3. Yöntemimiz iyi gidiyorsa, kendimizi ödüllendirmeyi hak ettik!
Aşağıdakilerden uygun olanı ya da kendimiz için belirleyeceğimiz ödül cümlelerini kendimize
söylemekten çekinmeyelim;
Bu problemden bir şeyler öğrenebilir, bir daha ki sefere daha iyi sonuçlar alabilirim.
Gerçekten çok öfkeliydim ama duygularımı kontrol altında tutmayı başardım.
Aferin bana!
Stres Yönetiminde Bireysel BaĢa Çıkma Yöntemleri
1- Etkin zaman yönetimi
2- Rahatlama Uygulamaları
a- Meditasyon, yoga
b- Derin Nefes Alma Yöntemi
3- Olumlu Düşünme, olumsuz düşünceleri uzaklaştırma
4- Egzersiz ve Beden Hareketleri
5- Davranışsal Açıdan Kişinin Kendini Kontrol Etmesi
6- Olumlu İletişim Kurma, Sosyallik
7- Gıda Kontrolü, alkol, kafein ve sigaradan uzak durmak
8- Hobi edinmek
9- Değiştirilemeyecek durumların kabullenilmesi
olarak sıralanabilir.
Stres yönetimi yaşam kalitenizi ve hayatın her alanında verimliliğinizi ve performansınızı
artıracaktır.
"Zıtlıklardan, problemlerden ve aykırılıklardan korkmayın, onlar bizim varoluşumuzun
temel taşlarıdır. Mücadele için vicdanımız ve aklımız yeterlidir. Önce kendinizin sonra karşınızdaki
insanın stresini çözün. Size sınırlı verilmiş olan ömrünüzün kıymetini bilin, geçen zamanın tekrar
geri gelmeyeceğinin bilincinde olarak gülümseyin.”
Stres Yönetimi; bireyin strese neden olan olumsuz durumlarla, etkin olarak, başa
çıkabilmesidir. Etkin Stres Yönetimi, kendisini iyi hissetmek ve yüksek bir enerji düzeyine sahip
olmak isteyenler için gereklidir.
Yaşanılan stresin hemen hemen tamamına yakını algılardan, düşüncelerden, kişisel özelliklerden ve
inançlardan kaynaklanmaktadır.
Başarılı insanlar streslerini yapıcı enerjiye ve yaratıcı güce dönüştürenlerdir.
Dünya sürekli olarak değişmektedir. Bireylerden de beklenen bu sürekli değişen dünyaya ve
şartlara uyum sağlamasıdır. Bu uyum sağlama çabası da ister istemez stresi beraberinde
getirmektedir. Dolayısıyla stres hayatımızın ayrılmaz bir parçası olmaktadır. Bu durumda, kişinin
ruh sağlığını koruyabilmesi için hayatın ayrılmaz parçası durumuna gelen stresle baş etmesini
öğrenmesi gerekir.
Stres, sürekli olarak değişen çevremize uyum sağlamaya çalışırken yaşadığımız fiziksel ve
duygusal zorlanmadır.
Stres olumlu ve olumsuz duygular ortaya çıkarabilir. Olumlu etkisi açısından bakıldığında, stres
bireyi harekete sevk eder
Olumsuz açıdan bakıldığında stres, öfke, depresyon, kabul edilmeme, güvensizlik gibi
duyguların yaşanmasına da neden olur
Mutlu olmak basittir. Ama çoğu insan buna inanmadığı için hayatı karmaşık hale getirir ve
sonra neden yeterince mutlu olamadığını anlayamaz. An da yaşamayı bilirsek ,an farkındalığında
bulunan huzur ve mutluluğu deneyimlediğimiz ölçüde ,duygusal yüklerimizi bırakıp ,gelecekten
duyacağımız kaygıları sona erdirmek kolay olacaktır.
Bu anda yaşamayı bilmek,sadece davranışlarımızda değil,algılarımızda da bir değişiklik
meydana getirir .An da yaşamak,hemen şimdi ve burada sahip olduğumuz yaşamın değerini bilmek
ve farkındalığa sahip olmaktır.
An da bulunmanın amacı,hayallerle yaşamak yerine,yaşama doğrudan katılmaktır.
Algılama tarzımız değiştiği zaman düşüncelerimiz ve hareketlerimiz de buna göre değişir.
Farkıdalığımızdaki böyle bir değişiklik çok güçlü etkilere sahiptir..Gerçekten kim olduğumuzu
derin bir şekilde anladığımız,kim olduğumuza inandığımız ve kendimizi sınırlandırmadığımız
zaman gerçekten yaşamdan zevk almaya başlarız.
Duygularımızla an'da var olmayı öğrenirken,yaşamda kendi yolumuzu seçmek için yeni bir
özgürlük düzeyine ulaşırız. Duygularınızı doğal akışına bırakarak an'da kalabilir,kendinizi
rahatlatabilirsiniz. Hissedilen korkunç bile gözükse kontrol sizin elinizde olduğunun farkına
varırsınız. Hayattaki her şeyin bizim seçimlerimiz ve bu seçimlerden aldığımız dersler olduğu
unutulmamalıdır.
Şimdiki an farkındalığı , her şeyin mümkün olabileceği anlamına gelir. Çünkü ne
geçmişimiz tarafından kısıtlanır nede belirsiz bir geleceğe hapsoluruz.
Dünya hayatını bir hapishane olarak algılamamıza neden olan bizim algılarımız ve bizim
yüklediğimiz değerler olduğunun farkına vararak bu hapishaneden istediğimiz zaman kapının açık
olduğunu bilerek çıkmak kendimizi fark ederek özgürleşmek gerekir. Böyle bir bakış açısı hayatı
güzelleştirip yaşam kalitemizi arttırırken ,yaşamak,çok zevkli bir hale bürünecektir.