ke . hanhdong va - syt.kontum.gov.vnsyt.kontum.gov.vn/uploads/files/văn bản luật/vb sở y...

12
UBND TlNH KON TUM SOYTE CONG BoA xX HOI cnu NGHiA VIET NAM . . . DQc l~p - T., do - Hanh phuc S6;A~~1 IKH-SYT Kon Tum, ngay/fi thdng 7 ndm 2017 KE HOACH HANH DONG . . d., phong va ki~m soat ung thtr c8 tll cung giai doan d~n nam 2020, tinh Kon Tum I.D~TVANDE Ung thu c6 nr cung (UTCTC) la benh ly ac tinh cua bieu mo lat (bieu mo vay) hoac biSu mo tuyen c6 tu cung, thuong g~p tir dQ tu6i 30 tro di, dung hang thir hai trong cac ung thu sinh due & nil gioi vS ty l~ mac ciing nhir ty l~ ill vong. Nam 2010, tai Viet Nam co 5.664 phu nu m~c ung thir c6 ill cung, cy 1~ m~c moi ung thu c6 tir cung dfl chuan hoa thea tu6i (ASR) la 13,61100.000 phu nul, tY 1~nay dang co xu huong gia tang. MQt trong nhtrng ly do din d~n tinh trang nay la phu nu chua duoc sang 19Cdinh ky va co h~ thong dS phat hien sam ung thu qua ca.c xet nghi~m thich hgp, dS ti~p c~n va khi phat hi~n t6n thuong tiSn ung thu thi cung chua dugc diSu trj kip thai va hi~u qua. NhiSm mQt ho~c nhiSu typ Human Papillomavirus (HPV) nguy co cao dfl dugc kh~ng dinh la nguyen nhan tien phat clla UTCTC. HPV la tac nhan truySn qua dUOngtinh d\}c.Nguy co nhiSm HPV it nh~t 1 l~n trong dai clla nguai phV nu la khoang 80%, v6i ty l~ nhiSm cao nh~t xay ra trong dQtu6i 20-30 tu6i. Sau l~n nhiSm HPV d~u tien, khoang 5-10% cac truOng hgp co thS hinh thanh cac bi~n d6i a c6 tu cung do HPV. N~u nguai phV nll' nhiSm HPV nguy co cao va ph6i hgp vai cac y~u t6 nguy co khac, t6n thuong ban d~u co thS t6n t(;liva ti~n triSn trong khoang 10-20 nam~qua cac giai dO(;lntan san nQi biSu mo dS hinh thanh ung thu c6 tu cung xam l~n. Cac y~u t6 nguy co CllaUTCTC bao g6m quan h~ tinh d\}c sam ho~c vai nhiSu nguai, sinh nhiSu con, v~ sinh sinh dl,lckhong dung cach, viem c6 tir cung m(;lntinh, nhiSm khu§n lay truySn qua duang tinh dvc, diSu ki~n dinh duOng, kinh t~ xfl hQith~p; hut thu6c la, dai thao duong, su dVng thu6c trinh thai dUOng u6ng IO(;li ph6i hgp keo dai (tren 10 nam), nhi~m HIV. Ung thu c6 tu cung la b~nh nguy hiSm nhung co thS lam giam tu vong, giam ganh n~ng cho gia dinh va xa hQi n~u dugc phat hi~n sam va diSu tr! kip thai. Do khoang thai gian hlnh thanh va t6n t(;lit6n thuoog tiSn ung thu & c6 tu cung tuoog. d6i dai; y~u t6 nguyen nh~n ya cac y~u t6 pguy co da dugc xac dinh; n;~t khac cO.tu cung la bQph~n co the tiep c~n trl,l'ctiep de quan sat, tham kham, lay b~nh pham va thl,l'chi~n cac can thi~p diSu tri nen d~i da s6 cac truang hgp I. Thea Ke hO\lchhanh d{>ngqu6c gia v€ d\f phong vii kiem SOllt ung tim cOlli cung tlli Vi~t Nam giai dO\ln 2016-2025.

Upload: others

Post on 18-Sep-2019

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

UBND TlNH KON TUMSOYTE

CONG BoAxX HOI cnu NGHiA VIET NAM. . .DQc l~p - T., do - Hanh phuc

S6;A~~1 IKH-SYT Kon Tum, ngay/fi thdng 7 ndm 2017

KE HOACH HANH DONG. .d., phong va ki~m soat ung thtr c8 tll cung giai doan d~n nam 2020,

tinh Kon Tum

I.D~TVANDE

Ung thu c6 nr cung (UTCTC) la benh ly ac tinh cua bieu mo lat (bieu movay) hoac biSu mo tuyen c6 tu cung, thuong g~p tir dQ tu6i 30 tro di, dung hangthir hai trong cac ung thu sinh due & nil gioi vS ty l~mac ciing nhir ty l~ illvong.

Nam 2010, tai Viet Nam co 5.664 phu nu m~c ung thir c6 ill cung, cy 1~m~c moi ung thu c6 tir cung dfl chuan hoa thea tu6i (ASR) la 13,61100.000 phunul, tY 1~nay dang co xu huong gia tang. MQt trong nhtrng ly do din d~n tinhtrang nay la phu nu chua duoc sang 19Cdinh ky va co h~ thong dS phat hien samung thu qua ca.c xet nghi~m thich hgp, dS ti~p c~n va khi phat hi~n t6n thuongtiSn ung thu thi cung chua dugc diSu trj kip thai va hi~u qua.

NhiSm mQt ho~c nhiSu typ Human Papillomavirus (HPV) nguy co cao dfldugc kh~ng dinh la nguyen nhan tien phat clla UTCTC. HPV la tac nhan truySnqua dUOngtinh d\}c.Nguy co nhiSm HPV it nh~t 1 l~n trong dai clla nguai phVnu la khoang 80%, v6i ty l~ nhiSm cao nh~t xay ra trong dQtu6i 20-30 tu6i. Saul~n nhiSm HPV d~u tien, khoang 5-10% cac truOng hgp co thS hinh thanh cacbi~n d6i a c6 tu cung do HPV. N~u nguai phV nll' nhiSm HPV nguy co cao vaph6i hgp vai cac y~u t6 nguy co khac, t6n thuong ban d~u co thS t6n t(;liva ti~ntriSn trong khoang 10-20 nam~ qua cac giai dO(;lntan san nQi biSu mo dS hinhthanh ung thu c6 tu cung xam l~n.

Cac y~u t6 nguy co CllaUTCTC bao g6m quan h~ tinh d\}c sam ho~c vainhiSu nguai, sinh nhiSu con, v~ sinh sinh dl,lckhong dung cach, viem c6 tir cungm(;lntinh, nhiSm khu§n lay truySn qua duang tinh dvc, diSu ki~n dinh duOng,kinh t~ xfl hQi th~p; hut thu6c la, dai thao duong, su dVng thu6c trinh thai dUOngu6ng IO(;liph6i hgp keo dai (tren 10 nam), nhi~m HIV.

Ung thu c6 tu cung la b~nh nguy hiSm nhung co thS lam giam tu vong,giam ganh n~ng cho gia dinh va xa hQi n~u dugc phat hi~n sam va diSu tr! kipthai. Do khoang thai gian hlnh thanh va t6n t(;lit6n thuoog tiSn ung thu & c6 tucung tuoog. d6i dai; y~u t6 nguyen nh~n ya cac y~u t6 pguy co da dugc xac dinh;n;~tkhac cO.tu cung la bQph~n co the tiep c~n trl,l'ctiep de quan sat, tham kham,lay b~nh pham va thl,l'chi~n cac can thi~p diSu tri nen d~i da s6 cac truang hgp

I. Thea Ke hO\lchhanh d{>ngqu6c gia v€ d\f phong vii kiem SOllt ung tim cOlli cung tlli Vi~t Nam giai dO\ln2016-2025.

UTCTC co the duoc phong ngira bang each sang IQc, phat hien sam va diSu tricac thuong t6n tiSn ung thu.

II. THl/C T~G CONG TAcDl/PHONG vA KIEM SOATUNGTHU co TU CUNG

1. Cac khuyen cao ciia T8 chirc Y t~ th~ gio'i va cac t8 clnrc quac t~lien quan

B~ng chung tir nhiSu thap ky qua cho thay dS cac chuang trinh du phongva kiern soat ung thu c6 tll' cung dat duoc can can chi phi - hieu qua co 19i, cotac dong ro rang va bSn vtrng d6i voi benh ung thir thi c§n phai kSt hop nhieuphuong phap va chien hroc tao thanh goi can thiep, DS dat diroc tac dong thircsir, goi can thiep c§n duoc trien khai trong h~ thong y tS cong voi cac can thiephra chon phu hop voi nhu c~u cua tung khu vue, cac goi can thi~p nay co thSkhac nhau kS ca trong cung mQt qu6c gia.

Cac phuong phap dl,l'phong va kiSm soat ung thu c6 tu cung da:dugc T6chll'CY tS thS giai khuySn cao va nhiSu qu6c gia tren thS giai triSn khai bao g6mdl,l'phong cfip 1, c~p 2 va c~p 3:

- Dv phong cdp 1: bao gam tuyen truySn giao d\lc nh~m giam l6i s6ngtinh d\lc co nguy co ca~, quan h~ tinh d\lc an toan, tiem v~c-xin phong nhi~mHPV, tranh ho?c lam giam cac ySu t6 nguy co khac nhu l?p gia dinh sam, cocon sam, hut thu6c la (kS ca chu d<)ngva th\l d<)ng).

- Dlf phong c6p 2: bao gam phat hi~n cac t6n thuang tan san n<)ibiSu moc6 tli cung va xu tri phu hQ'P.Cac phuong phap hi~n dugc dUng trong phat hi~ncac t6n thuong tiSn ung thu c6 tll' cung bao gam xet nghi~m tS bao c6 tu cung,quan sat c6 tu cung vai dung dich Acid Acetic ho?c dung dich Lugol, xetnghi~m ADN HPV. Sau khi dugc philt hi~n, t6n thuang tiSn ung thu co thS dugcdiSu tri b~ng cac phuong phap c~t b6 (khoet chop b~ng dao, dao di~n, laser,LEEP) ho?c pha huy (ap I~nh, d6t di~n, hoa hoi b~ng laser).

- D1:f,'phong ccip 3: bao gam phat hi~n cac truemg hgp ung thu xam I~n agiai do~ sam va di~u tri t~i cac co sa co du di~u ki~n,

f)iSu tri ung thu giai do~ tiSn xa va cham soc giam nh~ la cac thanh t6khong thS thiSu trong dl,l'phong va kiSm soat ung thu c6 tli cung.

Dga tren cae b~ng chung co dugc qua cae nghien cUu va cac chuong trinhtriSn khai thli n~hi~m t~i,nhiS~ qu6c gia co ngu6n 19c h~n chS nhu An D<), ThaiLa~, Tryng Quo~ va, nhieu quoc gia chau Phi trong hon 15 nam (1995 - 2010),nhieu to chuc quoc t~ chuyen nganh Dng thu hQc, San Ph\l khoa va Dan s6 - Suckh6e sinh san, bao gom Lien minh phong, ch6ng ung thu thS giai (DICC), Liendoan San ph\l kho~ qU6c tS (FIGO), Quy Dan s6 Lien hi~p qu6c (UNFPA), T6chuc JHPIEyO, To chll'c PAT~, Quy KS ho~ch hoa gia dinh qu6c tS (IPPF) dSudua r~ khuyen cao sli d\lng phoi hgp m<)tcach hgp I;' cac phuong phap phu hgpvai dieu ki~n cua dia phuong.

2

Bang 1. Cdcphuong phdp sang loc ung thu CTC(UICC, UNFPA, PATH, JHPIEGO)

f)~c di~m T~ bao hoc CTC Test VIA Test ADN HPV

67 -79% 66 - 100%DOnhay 47 - 62%

49 - 86% 62 - 96%60 - 95%

S6 l~n kham dnthiet d~ sang locva di~u tri

1 hoac 2 2:2

Yeu cau v~ h~ C~n c6 ky thuat vien Can c6 dao taothong y tS va bac SI tS bao hoc va giam sat

duoc dao tao co ban; thirong xuyen;kinh hi8n VI, thuoc khong c~n maynhuorn, lam kinh; h~ m6c, it v~t tuthong van chuyen tieu haobenh pham va tra kStqua, h~ thong thea d5iva giam sat cactwang hop dirongtinh

C~n c6 nhan vienphong xet nghierndiroc dao tao t6t, dien,bo kit xet nghiern, maydoc; h~ thong vanchuy~n b~nh phfirn vatra kSt qua

Ghi chit Da: duoc danh giatrong han 50 nam quatc;tinhi~u cO'sa y t€ acac nu6c phat tri~n vadang phat tri8n. C~ndu<),c l~p lc;tisau vainam do dOnhc;tythfip

Da: duoc danh - Da: duoc danh giagia trong han trong han 10 nam qua10 nam qua tc;ti tc;ti nhi~u nu6c phatnhi~u cO' s6 y tri~n, m6i duQ'c danhte 6 cac nu6c gia g~n day tc;ti cacdang phat tri8n nu6c dang phat tri8nv6i k€t qua t6t - Do do nhc;tycao nen

c6 th~ sang lQCv6i tksufit thua han

Theo khuySn cao cua cac t6 chuc nay, nen khai d:1u cac chuang trinh sangIQc h~ th6ng b~ng cach ph6i hQ'p nhiSu phuO'ng phap sang lQc khac nhau tuythea dia du, h? t~ng y tS va ngu6n nhfm Ivc, khong nen dva dan thu:1n VaGxetnghi~rn tS bao c6 tu cung do co dQ nh~y khong cao cling nhu doi hoi cac yeu c:1ukha cao dS dam bao ch~t IUQ'ngva dQ che phil. M~t khac, thiSt l?p chuang trinhsang IQc rna khong di kern v6i cac bi~n phap diSu tri hi~u qua va sfu co se tacdQng r~t it dSn vi~c lam giillTI ty l~ b~nh t?t va tu vong do ung thu c6 tu cung,Do do c:1n co h~ th6ng chuySn tuySn dSn Co' sa y tS tuySn cao va h~ th6ng thongtin hai chiSu t6t dS theo d5i ch~t che b~nh nhan. Co thS xern xet ap d\mg cachtiSp c?n sang lQc b~ng VIA (VIA: Visual Inspection with Acetic acid - Quan satc6 tll' cung sau boi acid acetic) va diSu tri v6i ap l~nh ngay sau do ho~c tri hoan

3

ngan, NSu su dung each tiep can nay, c~n co h~ thong chuyen tuyen dSn ca so cosoi c6 tir cung, co dich vu LEEP (Loop Electrosurgical Excision Procedure)hoac khoet chop c6 nr cung d~ dieu tri cac tnrong hop khong du diSu kien aplanh,

2. Thl)'c trang v~ dl}'phong va ki~m soat ung thu cB tir cung

2.1. T~i Vi~t Nam

a) vi tiem vizc-xin HPV (du phong cap 1):

Ca hai loai v~c xin Gardasil® va Cervarix® duoc c~p phep va co mat taiViet Nam til nam 2009 mac du chua dira vao chuang trinh tiem chung quoc gia.Vi~t Nam co chuang trinh tiem chung rno rong quoc gia r~t thanh congoV~c xindiroc cung c~p qua chuang trinh tiem chung mo rong quoc gia duoi sir quan lycua B9 Y ts va trien khai boi nhieu ben lien quan khac nhau vi du nhir Vien V~sinh dich tS Trung uang, Vi~n v~ sinh dich tS khu Vl!C,Trung Himy tS dVphongva Tr~m y tS.

Vi~t Nam la 1 trong 4 qu6c gia (cling vai An £)9, Peru va Uganda) thamgia vao chuang trinh toan c~u va toan di~n vS ung thu c6 tu cung, giam ung thuc6 tu cung qua tiem v~c xin, sang 19Cva diSu tri ung thu c6 tu cung. Chuangtrinh nay do quy Bill & Melinda Gates Foundation tai trQ',duQ'cPATH triSn khaicling vai cac d6i tac khac nhu Vi~n V~ sinh dich tS trung uang va V\l Suc khoeBa my - Tre em, B9 Y tS. V~c xin Gardasil® duQ'c triSn khai boi Vi~n V~ sinhdich tS Trung uang va Chuang trinh tiem chung rna r9ng qu6c gia theo haichiSn luQ'c: tiem chung t~i truang h9C cho h9C sinh lap 6 (co theo d6i t~i c9ngd6ng) va tiem chung t~i tr~m y tS cho tre em gai tu6i 11 a khu vvc thanh thi,nong thon va miSn nui. T6ng s6 co tren 6.400 tre em gai dff nh~n duQ'c it nh~t 1liSu v~c xin. M6i chiSn luQ'c co SlJ quan tam va chu y khac nhau do uu nhuQ'cdiSm cua chung, nhung nhin chung cac ben lien quan dSu ch~p nh~n va d9 baophu lan, khoang 94% tre em gai duQ'ctiem chung d~y du trong nam thu hai tri~nkhai nSu tiem t~i truang h9C (nam d~u tien d~t 83%) va 98% tc;tica sa y tS khitriSn khai nam thu 2 (93% trong nam d~u tien). Phong, ch6ng ung thu la ly dochinh khiSn b6 my, can b9 y tS, giao vien va cac em gai ch~p nh~n va tham giavao chuang trinh.

V~c-xin HPV hi~n dang duQ'ccung c~p duai d~ng v~c-xin dich V\lcho treem nu va ph\l nu trong d9 tU6i 9 - 26 vai li~u trinh 3 mUi tiem trong vong 6thang. Tinh uSn thang 12/2015 da: co khoang 514.000 liSu v~c-xin Cervarix va811.000 liSu v~c-xin Gardasil duQ'c nh~p vao Vi~t Nam, s6 ph\l nu duQ'c tiemuac tinh lei350.000 - 400.000 phl,l nu. Chi phi cho li~u trinh 3 mUi tiem trongkhoimg 2.400.000 dSn 4.000.000 d6ng. -

b) vi scmg 19C ung thu cd tir cung:

yi~t Nam da co h~ th6ng s~ng 1,9Cung thu c6 tu cung nhung con nhiSuh~n che do dia hinh phuc t~p va hau het la chuang trinh bi d9ng, dva tren ch~n

4

doan trieu chung; mat khac phac d6 sang loc chua duoc thong nhat la rao canIan nhat trong viec chuan hoa cac dich vu sang loc,

Hoat dong du phong va kiSm soat ung thu c6 nr cung duoc trien khai thuchien voi quy mo nho le tai cac co so y tS tuyen trung trong va tuyen tinh tirnhtrng nam 1970 - 1980 bang xet nghiem tS bao c6 nr cung. Cuoi nhtrng nam1990, tai Thanh ph6 H6 Chi Minh da co chuang trinh sang loc ung thu c6 tircung do Du an phong, chong ung thu c6 nr cung Viet - My triSn khai, cling diravao xet nghiem tS bao c6 ur cung.

Sang loc va di~u tri ung thu c6 nr cung cling la v~n d~ duoc dua vaoChiSn hroc Qu6c gia v~ cham soc suc khoe sinh san giai do~n 2001 - 2010 vaim\lc tieu tang "ti l~ cO's6 y tS cung c~p ch~n doan sam" len 50% (m\lc tieu 5).ChiSn luqc kiSm soat ung thu Qu6c gia 2008 - 2010 cling co m\lc tieu tang tl l~ch~n doan ung thu 6 giai do~n sam tu 20% - 30% (tang len 50% trong Chuungtrinh KiSm soat Ung thu Qu6c gia giai do'iill2010 - 2020). Tuy nhien chua co kSho~ch triSn khai chi tiSt va thiSu nhan l\fc cling nhu tai chinh dS th\fc hi~n cacchiSn luqc nay. H~ th6ng cac phong xet nghi~m tS bao c6 tu cung chi s~n co 6tuySn tinh va tuySn trung uung, 6 tuySn huy~n la khong dang kS. DQi ngli nhanh,rc duqc dao t~o con thiSu th6n va cong tac dam bao ch~t luqng t~i cac dun vixet nghi~m nay chua duqc chu tr<;>ng,kSt qua la sang l<;>cung thu c6 tu cungchua duqc triSn khai tren di~n rQng.

Tu thang 3/2009 - 3/2011, V\l Su'c khoe ba m~ - tre em, BQ Y tS va T6chuc PATH da triSn khai D\f an "Tang cuang d\f phong thu c~p ung thu c6 tucung t~i Vi~t Nam" t~i 3 tinh Thanh Hoa, Thua Thien - HuS va C~n ThO'. Trongkhuon kh6 D\f an, VIA duqc su d\lng dS sang l<;>ct6n thuang c6 tu cung t?i t~tca cac tuySn, d~c bi~t la tuySn xa. Cac truang hqp b~t thuang ph<ithi~n duqc xutri thea quy dinh, trong do ph~n Ian duqc diSu tri ngay ho~c tri hoan ng~n t~ituySn huy~n b~ng phuang phap ap l~nh c6 tu cung. Cac truang hqp vuqt qua chidinh di~u tri ap l'iillhduqc chuySn len tuySn tinhltrung uang va duqc di~u tri vaiphuung phap LEEP. T6ng s6 co 38.187 ph\l nu trong dQ tu6i 30 - 49 tu6i dUQ'csang 19c b~ng VIA, trong do ty l~ VIA duang tfnh la 30/0. Danh gia dinh luqngva dinh tinh cho th~y triSn khai VIA co nhi~u thu~n lqi va duqc don nh~n dSdang ca tu phia nganh y tS l~n kluich hang.

Nh~m dap ung nhu c~u c~n thiSt v~ kiSn thuc va ky nang d6i vai can bQytS trong, cung ,c~p dich V1) san,g l<;>c,d\f phong va di~u trj ung thu e6 til cung t?icac tuyen y te cO'so, BQ Y te da xay d\fng va ban hanh "Huang d~ sang 19c,di~u tri t6n thuong ti~n ung thu dS d\f phong thu c~p ung thu c6 tu cung" vaongay 16/5/2011, b~ sung cho Huang d~n qu6c gia vS cac dich V\l cham socSKSS duqc BQ Y te ban hanh nam 2009, giup di~u chinh cae dich V\ly tS nh~mg~,aiquySt cac nhu c~u vS sang l<;>c,d\f phong va di~u tri t6n thuang ti~n ung thude d\l' phong thu c~p ung thu c6 til' cung 16ng ghep trong cung c~p dich V\lchamsoc suc khoe sinh sim. KS tu ngay ban hanh, huang d~n noi tren da giup cho

5

nhieu tinh triSn khai cong tac sang loc ung thu c6 til cung bang each phoi hopgifra xet nghiem tS bao c6 til cung va test VIA a t~t ca 3 tuyen y tS.

Trong giai doan 2010 - 2015, nhieu d6i tac quoc tS va t6 clnrc phi chinhphu tai Viet Nam nhir UNFPA, PATH, GIZ, Marie Stopes International. .. datrue tiep hoac gian tiep h6 tro cho mot s6 tinh thanh trien khai cac chuang trinhsang loc ung thu c6 til cung va xu tri cac tnrong hop b~t thirong duoc phat hien.Cac chuang trinh nay da: dat duoc hieu qua nhat dinh va dii rut ra diroc mot s6bai hoc hiru Ich trong qua trinh trien khai.

c) f)i~u tri ung thu c6 tit:cung:

M9t trong nhirng kho khan chinh dS trien khai rong Ia sir chong cheotrong h~ thong diSu tri ung thu 6 Viet Nam. Ung thu c6 til cung duqc diSu trj b6ib~nh vi~n ung buou, dugc chuySn len til cac khoa ung thu cua b~nh vi~n tinh,nhung do lien quan dSn ducmg sinh san nen b~nh cling dugc diSu tri (va ph~uthu~t) t:;ticac b~nh vi~n phl,l san, Trung Him CSSKSS, khoa san cac b~nh vi~n,b~nh vi~n san nhi. Ben c:;tnhhai lo:;tihinh nay, y tS tu nhan ngay cang phat triSnva thu hut ngay cang nhi~u b~nh nhan han. M~t khac vi~c chua th6ng nh~t phacd6 xil trl ung thu, bao g6m diSu trj va cham soc giam nhy t:;ticac tuySn va cac cosa y tS la rao dm IOnnh~t trong cong tac dam bao ch~t luqng va triSn khai d6ngb9 cong tac cham soc va di~u trt b~nh nhan UTCTC.

Nhu v~y, 6 Vi~t Nam ca 3 c~p d9 dv phong UTCTC dSu phai d6i m~t v6isv thiSu hl,lt vS nhan Ivc dUQ'cdao t:;tobai ban va co trinh d9 dugc chu~n hoa,d6ng thai sv biSn d9ng nhan Ivc va cac h:;tnch~, thiSu hl,lt vS co s6 v~t ch~t vatrang thiSt bi chuyen nganh lam cho ty l~ can b9 nhan vien tiSp tl,lCthvc hanhcung c~p dich Vl,lsau dao t:;togiam xu6ng dang kS.

2.2. T:;titinh Kon Tum

a) Tiem phong HPV cho phf!, nu 10-25 tu6i (Dlf phong cdp 1):

Trung tam Y tS Dv phong tinh Kon Tum da: triSn khai tiem phong VacinCervarix® til nam 2010 v6i s6 luqng 4.648 nguai; vacin Gardasil til nam 2016v6i s6 luqng 141 nguai (tinh din thai diim 31/6/2016).

b) Sang Ire ung th~(c6 tit:cung (Dvphong cdp 2):

Sang 19Cung thu c6 tu cung cling la v~n dS dugc dua vao KS ho:;tchhanhd9ng thvc hi~n ChiSn lugc Qu6c gia vS cham soc suc khoe sinh san giai do:;tn2001 - 2010 v6i ml,lc tieu tang "ty l~ co s6 y tS cung c~p ch~n dmin s6m" len50% (ml,lc tieu 5), Tuy nhien chua co kS ho:;tch triSn khai chi tiSt va thiSu nhanll,l'ccling ~hu tai chinh dS thvc hi~n cac chiSn lugc nay. H~ th6ng cac phong xetnghi~m te bao c6 tu cung chi s~n co a tuySn tinh (B~nh vi~n Da khoa tinh vaTrung ta~ <:ham S?Csuc khoe sinh san). T:;titinh chi triSn khai sang 19Cb&ngIcythu~t phet te bao co t~ cung (pap'smaer) chu chua triSn khai dugc Icy thu~t ANDHPV. Cac co s6 tuyen ~uy~n, xii chua triSn khai thvc hi~n bi~n phap sang lQcphat hi~n s6m ung thu co tll' cung.

6

2.3. DV bao vS mac va ur vong do ung thu c6 tu cung:

T6 chirc Y tS thS gioi du bao neu khong co cac can thiep sang IQc, duphong va diSu tri ung thir c6 nr cung thi trong khoang 10 nam ntra, ty l~ m~cmoi va chet do ung thir c6 trr cung se tang them 25% va d@nnam 2030, h~u h@tcac tnrong hop nr vong do ung thir c6 tir cung xay ra a cac mroc dang phat trien.

III. KE HOACH HANH DONG DU PHONG vA KIEM SOAT UNGTHU co TU CUNG GIAI DO~N DEN NAM 2020 TINH KON TUM

1. Can cu' d~ xiiy d1!ng k~ hoach

- Quyet dinh s&5240IQD-BYT ngay 23/9/2016 cua B9 tnrong B9 Y tS vSviec phe duyet tai lieu "KS hoach hanh dong du phong va kiSm soat ung thu c6tir cung giai doan 2016-2025".

- Quyet dinh s&20 13/QD-TTg ngay 1411112011cua Thu tuong Chinh phuvS viec phe duy~t Chi@nlugc Dan s6 va Suc khoe sinh san Vi~t Nam giai do~n2011 - 2020.

- QuySt dinh s6 468/QD-UBND ngay 29/4/2016 cua UBND tinh vS vi~cphe duy~t KS ho~ch hanh d9ng giai do~ 2016 - 2020 tinh Kon Tum thvc hi~nChiSn lugc Dan s&va Suc khoe sinh san Vi~t Nam giai do~n 2011-2020.

2. Ml]c tieu

2.1. M\lc tieu chung: DV phong, sang lQc va kiSm soat ung thu c6 tll' cungnh~m phM hi~n sam, giam ty l~ m~c mai va ty l~ tll' vong do ung thu c6 tll' cung.

2.2. M\lc tieu C\lthS:

a) Nang cao nh?n thuc cua cac c~p chinh quySn va hiSu biSt cua c9ngd6ng, bao g6m ca nhan vien y tS vS ung thu c6 tll' cung va cac bi~n phap vS dvphong va kiSm soM ung thu c6 tll' cung:

- Chi tieu 1:DSn nam 2020, 50% nguai truang thanh co hiSu bi@tdung vSung thu c6 tu cung va cac nguyen t~c dv phong b~nh nay.

- Chi lieu 2: D@nnam 2020, 80% can b9 y t@lien quan co hiSu bi@tdungvS b~nh ung thu c6 tll' cung va cac nguyen t~c dVphong b~nh nay.

b) Nang cao nang Ivc dV phong, sang IQcva diSu tri ung thu c6 tu cungnh~m phat hi~n sam t6n thuang tiSn ung thu va ung thu, giam ty l~ m~c mai ungthu c6 tu cung, diSu tri hi~u qua cac truang hqp xam ]~n ung thu c6 tll' cung:

- Chi lieu 1: DSn nam 2020, 100% co sa cung c~p dich V1,l CSSKSS tuySntinh triSn khai cung c~p dich V\l xet nghi~m t@bao hQc c6 tll' cung.

, - Chi lieu 2: D@nnam 2020, 60% b~nh vi~n huy~n triSn khai l~y b~nhpham lam xet nghi~m tS bao hQc c6 tll' cung gui tuy@ntren xet nghi~m.

- C~i tieu 3: DSn nam 2020, 30% s&Tr~m Y tS xa triSn khai quan sat c6tiI cung bang axit axetic.

7

- Chi lieu 4: Ty l~ phu ml tir 30 - 54 tuoi diroc sang 19Cung thu c6 nr cungdat 30% vao nam 2020.

- Chi lieu 5: Ty l~ tre em gai va phu nu duoc tiem vacxin HPV dat 10%vao nam 2020.

- Chi lieu 6: B~n nam 2020, 70% cac tnrong hop tien ung thu va 70% cactnrong hop ung thu c6 nr cung diroc phat hien, xu ly thea dung huang d~nchuyen mono

3. Giai phap va cac hoat dQng tri~n khai

3.1. Cong tac tuyen truyen, giao due sire khoe, nang cao nhan thirc va thayd6i hanh vi:

- B~y manh cong tac truyen thong giao due vS cham soc sire khoe sinhsan (SKSS) noi chung, trong do chu trong d~n cong tac du phong va kiem soatung thu c6 tu cung; cung d.p d§y du cac thong tin vS cham soc sire khoe phu nutrong dQ tu6i 21 - 65 d~n cac c~p lanh d;;to,nhung nguai co uy tin trong c(mgd6ng dan cu nh~m t;;tOsv ling hQ, cam k~t m;;tnhme vS chinh sach, ngu6n lvc vat;;tOdu lu?n xa hQi thu?n 19i cho cong tac dv phong va kiSm soat ung thu c6 tucung.

- Ph6 bi~n va hoan thi~n nQi dung truySn thong vS dVphong va kiSm soatung thu c6 tir cung cho phu hgp vai tUng nhom d6i tugng d~c thu, ph6i hgp vaicac ban, nganh, doan thS, cac t6 chuc chinh tri, xa hQinh~m da d;;tnghoa cac lo;;tihinh truySn thong d~n cac nhom d6i tugng.

- Cai ti~n nQi dung, da d;;tnghoa cac hlnh thuc va ho;;ttdQng truySn thongtren cac phuang ti~n truySn thong d;;tichung nhu bao vi~t, bao hinh, bao noi, baodi~n tiroB~c bi~t chu tr9ng tai truySn thong thay d6i hanh vi thong qua dQi ngutruySn thong vien trvc ti~p t~i cQng d6ng. (rng d\}ng cac lo;;tihinh truySn thongmai nhu internet, truySn hinh tuang tac, phat thanh tuang tac, m;;tngxa hQi,...

- Ti~p t\lC d~y m;;tnh truySn thong thay d6i hanh vi thong qua dQi ngutruySn thong vien trvc ti~p t;;ti cQng d6ng. K~t hgp giua truySn thong t;;ti cQngd6ng va truySn thong t;;ticO'sa cung c~p dich V\}.Bao t;;tOcan bQlam cong tac dvphong va kiSm soM ung thu c6 tu cung vS ki~n thuc, ky nang truySn thong tuv~n vS dVphong va kiSm soM ung thu c6 tu cung dS t6 chuc t6t cong tac truySnthong t;;ticO'sa, tang cuang k~t n6i giua truySn thong va cung c~p dich V\}.

- Cung c~p tai li~u truySn thong, giao d\}c suc kh6e cho can bQ y t~ vacQng d6ng, chu tr9ng nhom dich bao g6m h9C sinh THCS & THPT, giao vien -vaph\l huynh h9C sinh va ph\} nu trong dQtu6i 21 - 65 tu6i.

- Bao t?O ky nang truySn thong trvc ti~p cho dQi ngu can bQy t~ cung c~pdich V\lt;;tituy~n cO'sa va truySn thong vien t;;ticQng d6ng. K~t hgp giua truySnthong t?i cQng d6ng va truySn thong t;;ticac cO'sa cung c~p dich V\}.

3.2. I<,i~ntoan bQmay :va nang cao nang Iv~ cho can bQ lam cong tac dvphong va kiem soat ung thu co tu cung cho cac tuyen:

8

- T6 chirc dao t(;10va dao t(;10lien tuc cac khoa ngan ngay cho can b9 y tSvS trien khai cac bien phap du phong va kiem soat ung thu c6 nr cung, Uti tiendao t(;10can b9 thea kip cong viec, dap trng yeu cau sang loc t6n thuong tiSn ungthu CTC, chu trong trien khai cac hoat dong ngay sau dao tao.

- T6 chirc dao t(;10can b9 y tS dS cung c~p thong tin, kien thirc, nhan thirc,ky nang phat hien sam dS h6 tro cho khach hang, giup dam bao khach hangtham gia kharn va diSu tri sam cac benh ung thir duong sinh san, d?c biet la ungthu c6 ttr cung giai doan dau.

- Dao tao can bo quan ly, can b9 giam sat, nhan vien phong xet nghiem,can b9 bao tri trang thiet bi vS tham gia hoat d9ng dlJ phong va kiSm soat ungthu c6 tu cung.

- Tang CUCYllgdao t(;10chuyen sau vS tS bao hQc/mo b~nh hQc/soi c6 tucung; b6 sung d6ng b9 trang thiSt bi, thu6c, sinh ph~m (test), nang c~p ca sa V?tch~t dS cai thi~n dich Vl,l,tang cucmg SlJco s~n dich Vl,lt(;1ituySn tinh, nh~m dukha nang cung c~p dich V1,l cho khach hang. TriSn khai cong tac giam sat, kiSmtra ch~t lUQ'llgxet nghi~m tS bao hQc, soi c6 ttl cung, mo b~nh hQc.

- On djnh va ki~n to~mm(;1ngIuai can b9 lam cong tac dlJ phong va kiSmsoat ung thu c6 tu cung cac tuySn. ThlJc hi~n phan cong trach nhi~m, quySn h(;1nra rang va xay dl]llg ca chS ph6i hQ'pco hi~u qua d?c bi~t la tuySn ca sa. Cungc6 t6 chuc lam cong tac dlJ phong va kiSm soat ung thu c6 tu cung a tuySn tinh,huy~n, xa du m(;1nhdS quan Iy, t6 chuc thlJc hi~n co hi~u qua cong tac dlJ phongva kiSm soat ung thu c6 tu cung.

- Tang cUOng ch~t lUQ'ngva hi~u qua cong tac xay dlJng kS hO(;1ch,thlJchi~n xay dl]llg kS hO(;1chtu duai len, tang tinh chu d9ng cua ca sa trong vi~c xaydl]llg kS hO(;1ch;coi trQng vi~c xac dinh ml,lCtieu, giai phap phu hQ'p v6i d~cdiSm, tinh hinh thlJc tS cua dia phuang; l6ng ghep co hi~u qua cac hO(;1td9ng cuacac chuang trinh, dlJ an tren dia ban.

3.3. Ca sa V?t ch~t, trang thiSt bi, kY thu?t, khoa h<;>cva cong ngh~:

- Dao t(;10huang dfrn qu6c gia vS dlJ phong va kiSm soat ung thu c6 tucung do B9 Y tS ban himh.

- Tang cuong ca sa V?t ch~t phl,lc Vl,lcho dlJ phong va kiSm soat ung thuc6 ttl cung t(;1it~t ca cac tuySn, chu trQng tuySn huy~n va tinh.

- Tang cucmg cu can be?di dao t(;10d(;1ihQc, sau d(;1ihQc vS lInh VlJCSanPhl,lkhoa dS dam bao cung c~p dich Vl,lcham soc san khoa toan di~n noi chungva dich Vl,l~ham soc dlJ phong va kiSm soat ung thu c6 tu cung noi rieng a tuySntinh va tuyen huy~n.

- Cung c6, duy tri va tang cUOngcong tac dao t(;10lien tl,lC,dao t(;10l(;1i,C?pnh?t va nang cao kiSn thuc, ky nang vS truySn thong, cung c~p dich Vl,lcham socsu'Ckhoe sinh san, dich Vl,lcham soc dlJ phong va kiSm soat ung thu c6 tu cungcho d9i ngfi can b9 y tS tuySn xa dS dam bao cung c~p cac dich Vl,lcham soc

9

SKSS co ban va phat hien sam cac benh ung thu cB tir cung bang cac xetnghiem dan gian (nghiem phap axil acetic/lugal) tai tuyen xa.

- TB chirc tiem phong HPV cho tre em va phu mi dS du phong c~p 1. V~ndong viec dua vacin phong HPV vao chuang trinh tiem chung rna rong.

- trng dung nhirng tien b9 khoa hoc kY thuat va khoa h9C cong nghe tronglinh vue cung c~p dich vu du phong va kiSm scat ung thu cB nr cung tai tuyentinh va huyen.

- D§.utu, nang c~p va phat trien cac co sa kham chua benh chuyen nganhsan phu khoa, chuyen nganh ung buou tuyen tinh dap ling nhu c§.ukham chuabenh, cham soc giam nhe nguoi benh ung thir cBtir cung.

- Cung c~p trang thiet bi c§.n thiSt, bao g6m ca h~ th6ng ap lC;lnh,mayLEEP cho cac ca sa y tS tll tuySn.huy~n tra len dS diSu tri tBn thuang tiSn ungthu cB tu cung.

- Tang cuang va nang cao ch~t luqng thea d5i va giam sat, bao g6m cagiam sat 16ng ghep va h6 tr9' sau dao tC;lotrong triSn khai tren di~n r9ng, triSnkhai trao dBi thong tin 2 chiSu, d~c bi~t la tuySn tren - tUYSnduai. Dam bao vi~cthea d5i chuang trinh, kiSm tra d9 bao phu, hi~u qua va tac d9ng cua chuangtrinh.

4. Ngu&n kinh phi:

- Ngu6n kinh phi Chuang trinh Y tS - Dan s6 hang nam.- Ngu6n h6 tr9' tll cac Dg an ODA, NGO.

- Cac ngu6n kinh phi hgp phap khac.

IV. TO CHUC THljC HI~N

1.Trung tam Cham soc su'c khoe sinh san

- Tham muu cho Sa Y tS, hang nam xay dgng kS hOC;lchtriSn khai thgchi~n, ghlm sat cac hOC;ltd9ng cham soc SKSS 16ng ghep dich Vl,lcham soc dgphong va kiSm soat ung thu cB tu cung tren dia ban tinh. TBng hgp, bao cao tinhhinh thgc hi~n cho Sa Y tS va cac dan vi lien quan dS thea d5i, chi d~o.

- La dan vi d§.u m6i dS ph6i hgp vai cac dan vi co lien quan triSn khaicong tac dao t~o lien t\lC vS lInh V\fCcham soc suc khoe sinh san, cham soc dgphong va kiSm soat ung thu c6 tu cung.

- T6 chuc huang din, giam sat, thea d5i, h6 tr9' vS chuyen mon cho tuySnduai dS triSn khai cac hOC;ltd9ng vS cham soc SKSS 16ng ghep dich V\l cham socdg phong va kiSm soat ung thu c6 tu cung.

2. B~nh vi~n Da khoa Hnh, B~nh vi~n Da khoa khu v1!cNgQcHBi

- Xay dlJilg kS hOC;lChCl,lthS vS phat triSn ca sa v~t ch~t, trang thiSt bi vanang 19c can b9 dS dam bao cung c~p cac dich Vl,lcham soc dg phong va kiSmsoat ung thu c6 tu cung thea dung phan tuySn ky thu~t. Dam baa tiSp nh~n va xu

10

tri cac tnrong hop phat hien ung thir c6 nr cung giai doan d~u do tuyen duoichuyen d~n dS co k~ hoach dieu tri va chuyen tuyen.

- T6 chirc dao tao va tham gia phoi hQ'P voi cac dan vi co lien quan trienkhai cong tac dao tao lien tuc v~ linh vue cham soc sire khoe sinh san 16ng ghepdich vu cham soc du phong va kiem soat ung thir c6 illcung cho can b9 y t~ trendia ban tinh.

- TriSn khai cong tac chi dao tuyen, chuyen giao k9 thuat, giam sat h6 trotuyen diroi v~ cac dich vu k9 thuat v~ san phu khoa, kY thuat kham va phat hiensam giai doan ung thu c6 ttr cung.

3. Trung tam Truyen thong - Giao due sire khoe

- Cai ti~n n9i dung, da dang hoa cac hinh thuc va ho~t d9ng truYSn thongtren cac phuang ti~n truySn thong d~i chung nhu bao vi~t, bao hinh, bao noi, baodi~n tU. D?c bi~t chu tr9ng tai truySn thong thay d6i hanh vi thong qua d9i ngutruySn thong vien trvc ti~p t~i c9ng d6ng. (rng d\lng cac lo~i hinh truySn thongmai nhu internet, truySn hinh tuang tac, phat thanh tuO'ng tac, san khftu tuO'ngtac, m:;lngxa h9i ...

- Ph6i hQ'p vai cac nganh, doan thS, cac t6 chuc chinh trj, xa h9i, nghSnghi~p nh~m da d~ng hoa cac IO:;lihinh truySn thong d~n cac nhom d6i tuQ'ngUtitien.

- Dao t~o kY nang truySn thong tn,rc ti~p cho d9i ngu nguoi cung cftp dichV\l a cac tuy~n va truySn thong vien t~i C9ng d6ng. K~t hQ'Pgifra truySn thong t~ic9ng d6ng va truySn thong t~i cac cO'sa cung cftp dich V\l.

4. Trung tam Y t~ cac huy~n, thanh ph8

- Hang nam ph6i hQ'pPhong Y t~ tham muu cho UBND cae huy~n, thanhph6 xay dVng kS ho~ch va chi d~o, t6 chuc thvc hi~n, huy d9ng cac ngu6n Ivcs~n co dS ph\lc V\l cho ho~t d9ng Cham soc SKSS 16ng ghep dich V\lcham socdv phong va kiSm soat ung thu c6 tir cung.

- Xay d\ffig phuang an Cl,lthS vS dao t~o d9i ngu ngu6n nhan Ivc chuyensau vS San ph\l khoa dam bao cung cftp cac dich V\lcham soc suc khoe sinh sanco ban, dich V\l cham soc dv phong va kiSm soat ung thu c6 tir cung co chfttIUQ'Dg.

- TriSn khai tang cuang cung c~p cac dich V\lCham soc SKSS luu d9ng,kham va phat hi~n sam cac b~nh lay truySn qua duang tinh dl,lc,phat hi~n samung thu c6 tu cung b~ng cac xet nghi~m dan gian, h6 trQ'cho cae xa vung sau,vung kho khan nh~m tang cuong sv ti~p c~n dich V\l co chftt IUQ'Dgcho nguaidan.

- Quan tam chi d~o va giam sat vi~c triSn khai cac dich V\l cham socSKSS 16l}ggh~p dich Vl,lcham, soc dv phong va kiSm soat ung thu c6 tu cung t~iTr~m y te xa de dap ung nhu cau su d\lng dich V\lt~i ch6 cho chi em.

11

5. Cac don vi tqJ'C thuQc So'Y t~ Co lien quan

- Can err nhiem vu cua minh duoc phan cong, phoi hop voi Trung tamCham soc sire khoe sinh san trong viec triSn khai thirc hien cac hoat dQng duphong va kiem scat ung thir c6 nr cung tren dia ban tinh.

- Dinh ky t6ng hop kSt qua, bao cao v8 Trung tam Cham soc sue khoesinh san dS t6ng hop.

So Y tS yeu cftu cac dan vi tnrc thuoc co lien quan can cir kS hoach nay t6chtrc trien khai thirc hien nham dat diroc cac muc tieu theo kS hoach.z,

Nai nh~n:- V1,ISue khoe Ba me - Tre em;- Thirong true HDND tinh;- Thuong true UBND tinh;- UBND, Phong Y t~ cac huyen, thanh ph6;- Lanh dao Sa Y t~;- Cac dan vi true thuoc Sa Y tt~;- Cae ,phong th~~ Sa ~- LUll, VT, NV~

GIA.MflOC

flao Duy Khanh

12