kdp vassforsyning og avløp 2013 - 2024

Kvinnherad kommune

Kommunedelplan for vassforsyning og

avløp 2013-2024

Vedtatt i Kommunestyret 21.02.2013

2013-01-28 Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Hattebergdalen vassbehandlingsanlegg og kraftstasjon, kåra til Årets

VA-tiltak på Vestlandet 2011

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1

Kommunedelplan for vassforsyning og avløp 2013-2024 Revisjon: D05

n:\511\05\5110500\4 resultatdokumenter\41 rapporter\vedtatt plan\kdp_vassforsyning og avløp 2013-2024__d05.docx 2013-02-21 | Side 2 av 129

D05 21.02.13 Vedtatt i Kommunestyret JIN/ISHOL ISHOL JIN

JIN/ISHOL ISHOL JIN

JIN/ISHOL ISHOL JIN

D04 28.01.13 Slutthandsaming JIN/ISHOL ISHOL JIN

D03 20.11.12 For offentleg ettersyn JIN/ISHOL ISHOL JIN

D02 30.10.12 Høyringsutkast JIN/ISHOL JIN

D01 15.10.12 For godkjenning hjå oppdragsgjevar JIN/ISHOL JIN

Rev Dato: Omtale Utarbeidd Fagkontroll Godkjent

Dette dokumentet er utarbeida av Norconsult AS som del av det oppdraget som dokumentet omhandlar. Opphavsretten høyrer til Norconsult.

Dokumentet må berre nyttast til det formål som kjem fram i oppdragsavtalen, og må ikkje kopierast eller gjerast tilgjengeleg på annan måte eller i

større utstrekning enn formålet tilseier, og på annan måte eller i større utstrekning enn formålet tilseier.

Norconsult AS | Pb. 1199, NO-5811 Bergen | Valkendorfsgate 6, NO-5012 Bergen |

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Innhald

Samandrag 7

Politisk handsaming av planen 15

Forord 16

Del A –FELLES DEL 17

1 Bakgrunn og rammer 18

1.1 Introduksjon: Vassforsyning og avløpshandtering i Kvinnherad

kommune 18

1.2 Kommunedelplan for vassforsyning og avløp: Omfang og avgrensing 19

1.2.1 Formålet med planen og bakgrunn for rullering 19

1.2.2 Overvatn 20 1.2.3 Tilhøvet til andre planar 21

1.2.4 Innkomne høyringsfråsegner 21

1.3 Planføresetnader 22

1.3.1 Rammevilkår 22

1.3.2 Lovgrunnlaget 23

1.3.3 Folketalsutvikling 28

1.4 Tiltak som er gjennomført i førre planperiode 30

1.5 Oversikt leidningsnett i kommunen 33

1.6 Klimaendringar og klimatilpassing 35

1.6.1 Noverande klima i Kvinnherad 35

1.6.2 Forventa framtidsklima og følgjer for VA-infrastrukturen 37

1.6.3 Tiltak for klimatilpassing 38

1.7 Samfunnstryggleik (ROS) 38

1.7.1 Farekartlegging 39

1.7.2 Sårbarheitsvurdering 39

1.7.3 Konklusjon 41

1.8 Ansvar og organisering i kommunen 41

1.9 Driftsovervaking 43

1.10 Interkommunalt samarbeid 45

Del B -VASSFORSYNING 46

2 Målsetjingar vassforsyning 47

2.1 Overordna mål 47

2.2 Langsiktige mål 47

2.2.1 Kvalitet 47

2.2.2 Mengde og trykk 47

2.2.3 Dekningsgrad 48

2.2.4 Forsyningssikkerheit 48

2.2.5 Økonomi 48

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



3 Tilstands- og situasjonsskildring, eksisterande

kommunal vassforsyning 49

3.1 Vasskjelder og kjeldekapasitet 49

3.2 Vasskvalitet 51

3.3 Vassforbruk i dag og tilknyting til vassverka 53

3.4 Status ved Vassverka 54

3.4.1 Ølve og Hatlestrand vassverk 54

3.4.2 Varaldsøy vassverk 55 3.4.3 Omvikdalen vassverk 55

3.4.4 Herøysund vassverk 57

3.4.5 Husnes vassverk 57

3.4.6 Sandvoll vassverk 58

3.4.7 Mindre kommunale vassverk 59

3.5 Private vassverk 59

4 Val av hovudløysingar, kommunal vassforsyning 61

4.1 Generelt 61

4.2 Tiltak ved vassverka 61

4.2.1 Ølve og Hatlestrand vassverk 61

4.2.2 Varaldsøy vassverk 62

4.2.3 Omvikdalen vassverk 63

4.2.4 Herøysund vassverk 63

4.2.5 Husnes vassverk 64

4.2.6 Mindre kommunale vassverk 64

5 Prioriteringar, tiltak og økonomi vassforsyning 65

5.1 Handlingsdel vassforsyning 65 5.2 Årskostnader / gebyrgrunnlag 67

Del C -AVLØP 68

6 Målsetjingar avløpshandtering 69

6.1 Overordna mål 69

6.1.1 Fellesområde for heile avløpsverksemda 69

6.1.2 Tett busetnad 69

6.1.3 Spreidd busetnad 69

6.2 Langsiktige mål 70

6.2.1 Kjelde/innslepp 70

6.2.2 Oppsamling og transport 70 6.2.3 Kompetanse og opplæring 70

6.2.4 Tilknytingsgrad 71

6.2.5 Utslepp og fleirbruk av resipientar 71

6.2.6 Økonomi 72

6.3 Målsetjing i samband med vassforskrifta 72

7 Tilstands- og situasjonsskilring, eksisterande

avløpsanlegg 75

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



7.1 Forureiningssituasjon 75

7.1.1 Status avløpsanlegg 75

7.1.2 Industriutslepp 81

7.1.3 Akvakultur 82 7.1.4 Forureina grunn og fyllplassar 82

7.1.5 Separate avløpsanlegg 83

7.2 Transportsystem for avløpsvatn 84

8 Val av hovudløysingar, kommunale avløpsanlegg 85

8.1 Innleiing 85

8.2 Tiltak i reinsedistrikta 85

8.2.1 Reinsedistrikt 1: Ølve/Husavågen 86

8.2.2 Reinsedistrikt 2: Gjermundshamn. 88

8.2.3 Reinsedistrikt 3: Varaldsøy 89 8.2.4 Reinsedistrikt 4 Sundal 90

8.2.5 Reinsedistrikt 5 Ænes 91

8.2.6 Reinsedistrikt 6 Løfallstrand 91

8.2.7 Reinsedistrikt 7 Rosendal 92

8.2.8 Reinsedistrikt 8 Seimsfoss 94

8.2.9 Reinsedistrikt 9 Omvikdalen 95 8.2.10 Reinsedistrikt 10 Uskedalen 96

8.2.11 Reinsedistrikt 11 Herøysund 97

8.2.12 Reinsedistrikt 12 Langgota 98

8.2.13 Reinsedistrikt 13 Husnes 98

8.2.14 Reinsedistrikt 14 Rørvik 100

8.2.15 Reinsedistrikt 15 Sunde 100

8.2.16 Reinsedistrikt 16 Valen 102 8.2.17 Reinsedistrikt 17 Sandvoll 103

8.2.18 Reinsedistrikt 18 Høylandsbygd 104

8.2.19 Reinsedistrikt 19 Toftevåg 105

8.2.20 Reinsedistrikt 20 Landamarka 106

8.2.21 Reinsedistrikt 21 Sæbøvik 107

8.2.22 Reinsedistrikt 22 Sætreneset 108 8.2.23 Reinsedistrikt 23 Eidsvik 109

8.3 Tiltak i spreidd busetnad 110

8.4 Kommunal overtaking av private anlegg/tilkopling til kommunale anlegg 111

8.5 Resipientundersøkingar 112

9 Prioriteringar, tiltak og økonomi 115

9.1 Handlingsprogram 115

9.2 Årskostnader / gebyrgrunnlag 117

10 Referansar og grunnlagsmateriale 118

Figurar 119

Tabellar 121

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Vedlegg 122

Vedlegg A: Ordliste 122

Vedlegg B: Finansiering vassforsyning 127

Vedlegg C: Finansiering avløpshandtering 128

Vedlegg D: ROS-analyse 129

Vedlegg E: Resipientundersøkingar 2012 129

Vedlegg F: Forprosjekt Ølve/Hatlestrand vassverk 129

Vedlegg G: Kart vassforsyning 129 Vedlegg H: Kart avløp 129

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Samandrag

Innleiing

Oppstart av planarbeid for kommunedelplan vassforsyning og avløp vart vedteke av formannskapet

i Kvinnherad den 07.04.2011. Planprogram vart etter høyringsrunde vedteke den 09.06.2011. Det

er utarbeida eitt plandokument for dei to sektorane vassforsyning og avløp, med ein felles del

(kapittel 1), men med separate skildringar og omtalar, handlingsdelar og gebyrberekningar.

Det er 6 større kommunale vassverk i kommunen; på Ølve/Hatlestrand, Varaldsøy, Omvikdalen,

Herøysund, Husnes (inkludert Sunde, Valen og Halsnøy) og Sandvoll, i tillegg kjem fleire mindre

vassverk. Totalt sett er ca. 70 % av innbyggjarane i kommunen knytte til kommunal vassforsyning.

Det er og ei rekkje private vassverk i kommunen, Rosendal og Omland vassverk (ROV) og

Uskedalen Vassverk er dei største. Desse to forsyner om lag 2.600 personar, eller nær 20 % av

innbyggjarane i kommunen.

På avløpsida er det 23 reinsedistrikt med utbygd kommunalt leidningsnett og utslepp frå meir enn

50 personekvivalentar (pe). I tillegg er ein del område under 50 pe og tilknytt kommunalt anlegg.

Totalt er 75 % av innbyggjarane i kommunen tilknytt kommunale avløpsanlegg.

Etter førre plan som vart vedteke i 1995, er det gjennomført eit omfattande arbeid med bygging av

godkjente vassbehandlingsanlegg og høgdebasseng for mange av vassverka, og reinseanlegg for

dei største ureinsa avløpsutsleppa.

Kommunedelplan for vassforsyning og avløp er ein overordna plan som angir korleis Kvinnherad

kommune skal sikre ein berekraftig infrastruktur for vassforsyning og avløp som er tilpassa den

forventa utviklinga i kommunen, og som oppfyller krav i lover og forskrifter. Planen er Kvinnherad

kommune sin styringsreiskap for tiltak som skal gjennomførast i planperioden fram til 2024.

Kommunedelplan for vassforsyning og avløp er utarbeidd og handsama i samsvar med reglane i

Plan- og bygningslova som gjeld for kommunedelplanar.

Formålet med planen er å sikre at alle i Kvinnherad kommune til ei kvar tid har tilgang til nok vatn

av godkjent drikkevasskvalitet. Transport og reinsing av avløpsvatn skal vere i samsvar med norsk

regelverk og NS (Norsk Standard), og skal elles skje på ein slik måte at forureiningane ikkje fører til

helseskade, går ut over trivselen eller skadar naturen sin evne til produksjon og sjølvfornying.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Rammevilkår og lovgrunnlag

Staten har i løpet av dei siste15 åra gjennomført ei omorganisering når det gjeld ansvar og

myndigheit innan vass- og avløpssektoren. Gjennom EØS-avtalen har Noreg forplikta seg til å

implementere ei rekkje EU-direktiv i norsk lov. Dei fleste EU-reglar som gjeld vassforsyning,

forureining og vassmiljø er tekne inn i EØS-avtalen.

Sentrale direktiv, lover og forskrifter er mellom anna:

Drikkevassforskrifta

Forureiningslova

Avløpsdirektivet og forureiningsforskrifta

Vassdirektivet og vassforskrifta

Lov om kommunale vass- og kloakkavgifter med tilhøyrande forskrift

Plan- og bygningslova

Som ein del av planarbeidet er det utarbeidd ein risiko- og sårbarheitsanalyse (ROS) for å vurdere

potensielle uønskte hendingar og konsekvensane av desse i høve til samfunnstryggleik.

Status og handlingsdel vassforsyning

Målsetjingane for vassforsyninga har konkrete langsiktige mål for kvalitet, mengde og trykk,

dekningsgrad, forsyningssikkerheit og økonomi.

Alle dei store vassverka i kommunen nyttar overflatevatn som vasskjelde med inntak enten frå vatn

eller i elv. For å oppfylle krav i drikkevassforskrifta om to uavhengige hygieniske barrierar, må ein i

praksis etablere desse i vassbehandlingsanlegget. Også krav til fysiske og kjemiske parametrar

som pH (surheitsgrad), farge og turbiditet, samt mikrobiologiske parametrar som E-koli og totalkim,

må sikrast med eigna vassbehandling.

I førre planperiode er det bygd godkjente behandlingsanlegg ved vassverka på Varaldsøy,

Herøysund, Husnes og for Omvikdalen, sistnemnde i eit felles behandlingsanlegg i

Hattebergsdalen saman med Rosendal og Omland Vassverk (ROV), som er eit privat vassverk.

Anlegget i Hattebergsdalen er eit samarbeidsprosjekt mellom vassverka og Kvinnherad Energi.

Den gamle kraftstasjonen er riven, og undervatnet frå turbinane i den nye stasjonen blir nytta som

råvasskjelde. Det er bygd høgdebasseng for Omvikdalen på Seim, som og sikrar forsyning av ROV

ved brot på vassforsyninga frå Hattebergsdalen.

Ved Husnes vassverk er det i tillegg til fullreinseanlegget bygd høgdebasseng både på Husnes,

Halsnøy og Valen, og forsyningsområdet er utvida til også å omfatte Valen.

Det står no att å bygge godkjent vassbehandling for Ølve/Hatlestrand vassverk, samt å sikre

tilfredsstillande kjeldekapasitet i tørkeperiodar ved fleire av vassverka. Mellom anna gjeld dette på

Varaldsøy, i Herøysund og på Husnes.

Vidare er det behov for tiltak på leidningsnettet med bygging av høgdebasseng, utskifting av gamle

leidningar og forsyning av nye område. For fleire av vassverka i Kvinnherad kommune er vasstapet

svært høgt. Om ein ikkje set i verk tiltak på leidningsnettet, vil lekkasjane auke ytterlegare etter

kvart som leidningsnettet vert eldre.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Tiltak som er foreslåtte og prioritering av desse er vist i tabell nedanfor (og Tabell 20 i

hovuddokumentet). Følgjande hovudtiltak er gitt høgast prioritet:

Ølve/ Hatlestrand vassverk

2013: Høgdebasseng/pumpestasjon Hjortland

2014: Nytt behandlingsanlegg og råvasspumpestasjon

Husnes vassverk

2014: Auka kapasitet i vasskjelde og behandlingsanlegg

2017: Utskifting vassleidning Opsangervegen

Omvikdalen vassverk

2015: Ny hovudleidning Fossberg – Baroniet (felles med Rosendal og Omland VV)

2016: Trykkforsterking Landa

Varaldsøy vassverk

2015: Utbetring elveinntak

2016: Regulering/dam Grånuttjørn

Ænes vassverk:

2015: UV-anlegg og reservestraumaggregat

2016: Høgdebasseng og leidningsanlegg

Sandvoll vassverk

2015: Overføringsleidning i sjø Valen – Sandvoll

Årsnes vassverk

2014: Tilknyting til Rosendal og Omland Vassverk via sjøleidning

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Tabell 1: Handlingsdel vassforsyning.

Vassverk Tiltak nr.Skildring Kostnad

mill. kr. 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Etter

2024

ØH-1-V Pumpestasjon Atramadal 1,2 1,2

ØH-2-V Høgdebasseng Hjortland 8,5 8,5

ØH-3-V Ny pumpestasjon Brothølen 5,2 5,2

ØH-4-VVassbehandlingsanlegg kt. 125

(Moldeprosessen)20,8 20,8

ØH-5-V Reduksjonskum Ølve 0,5 0,5

ØH-6-V Lokal trykkforsterking Løning (sone 13) 0,9 0,9

ØH-7-V Høgdebasseng Hammarhaug 4,6 4,6

VA-1-V Utbetring eksisterande elveinntak 1,7 1,7

VA-2-V Regulering/dam Grånuttjørn 4,3 4,3

VA-3-V Høgdebasseng Våge 3,2 3,2

ÆN-1-VUV-anlegg og reservestraums-aggr. inkl.

bygningsteknisk0,8 0,8

ÆN-2-V Høgdebasseng 3,2 3,2

ÆN-3-V Leidning til hyttefelt i vest 1,2 1,2

OM-1-V Ny hovudleidning Fossberg - Baroniet 4,8 4,8

OM-2-VNy hovudleidning gamalt inntak -

Fossberg2,3 2,3

OM-3-V Trykkforsterking Landa 4,7 4,7

OM-4-V Trykkforsterking Åsen 0,9 0,9

HE-1-VOverføring av vatn frå sidebekk

(mellombels)1,9 1,9

HE-2-V Overføringsleidning i sjø frå Husnes 6,2 6,2

HE-3-V Høgdebasseng kt. 90 3,0 3,0

HE-4-V Lokal trykkforsterking 1 0,9 0,9

SE-5-A Lokal trykkforsterking 2 0,9 0,9

HU-1-V Borhol m/ leidning frå Svartavatn (300 m) 7,0 7,0

HU-2-V Auka kapasitet VBA 5,0 2,0 3,0

HU-3-VUtskifting VA-leidningar i Opsangervegen,

Statoilstasjon - Kvinnherad VGS11,0 11,0

HU-4-V Utskifting eternitt-VL elveinntak - VBA 3,2 3,2

HU-5-V Nytt HB Høylandsbygd 5,5 5,5

HU-6-V Ny, større sjøleidning Sunde - Toftevågen 5,9 5,9

HU-7-V Ny leidning Høylandsbygd - Sandvoll 3,5 3,5

SA-1-V Tiltak eksist. VBA 0,4 0,4

SA-2-V Overføringsleidning i sjø Valen - Sandvoll 5,9 5,9

DIV-1-VTilknyting Årsnes Vassverk til ROV

via sjøleidning4,0 1,0 3,0

DIV-2-V Ny pumpestasjon Matre vassverk 1,6 1,6

DIV-3-VSjøleidning frå Landamarka -

Fatland-Kjeka-Sydnes5,9 5,9

Felles F-1 Diverse tiltak 24,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0

SUM TOTALT 164,6 14,7 41,4 18,2 17,3 13,0 5,2 4,3 6,6 5,5 7,9 7,5 2,0 21,0

SUM TOTALT 2013 - 2024 143,6

40 år nedskrivingstid (leidningsanlegg, bygg) 2013 - 2024 126,9 12,9 30,6 14,9 16,5 13,0 5,2 4,3 6,6 5,5 7,9 7,5 2,0

20 år nedskrivingstid (maskinteknisk utrusting) 2013 - 2024 16,7 1,8 10,8 3,3 0,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Årstal 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 >2024

Omvikdalen

Herøysund

Sandvoll

Ølve /

Hatlestrand

Husnes

Varaldsøy

Diverse

mindre

vassverk

Ænes

Omvikdalen

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Totalt er det i planperioden foreslått investeringar på vel 140 mill. kr.

Tiltaka er heilt ut finansiert med gebyr og med utjamning av toppar i investeringane ved bruk av

avsetningar i fond som pr. 01.01.12 var på 6,5 mill. kr. for vassforsyninga. Ved utløpet av

planperioden er fondsavsetningane for vatn venta å vere ca. 1,9 mill. kr.

Konsekvensar for vassgebyra i planperioden er vist i Tabell 2.

Tabell 2: Investeringar og gebyrutvikling vassforsyning 2013-2024.

Status og handlingsdel avløp

Overordna målsetjingar for avløpshandteringa er å oppretthalde nærings- og rekreasjonsverdien

for vassressursane på eit høgt nivå, og eit godt utbygd og vel fungerande kommunalt avløpssystem

i tråd med regelverket. Arbeidet med å rydde opp i ureinsa utslepp, både kommunale og private,

ved enkel og tilpassa reinseløysingar, skal ha prioritet i heile planperioden, jf. prioriteringsliste

nedanfor, samt oversikt over årvisse investeringar og omtale av alternative, naturbaserte

reinsesystem.

Hovudresipient for dei kommunale avløpsutsleppa er Hardangerfjorden. Det er ingen kommunale

anlegg med utslepp til ferskvassresipientar. Resipienttilhøva er generelt gode, men nokre plassar

har lokal forureining i innelukka sund, viker og pollar. Nordre Valevågen, Ølvesvikjo og

Hyttevågen/Husavågen i Ølve kan nemnast som sårbare resipientar der tiltak ikkje er gjennomført,

og der sanering av eksisterande utslepp må prioriterast høgt.

I kommunen er det definert 23 reinsedistrikt som er eit avgrensa geografisk område der sanitært

avløpsvatn skal tilførast kommunalt eller privat felles avløpssystem. Område utanfor reinsedistrikta

betraktast som varig spreidd busetnad og skal som hovudregel ha eigne avløpsløysingar.

Alle reinsedistrikta har kommunalt avløpssystem, med samleleidningar ført til utslepp til

sjøresipient.

ÅrstalInvestering

mill. kr.

Årsgebyr 120

m² bustad

Tilknytings-

gebyr

% gebyr-

auke

2013 14,7 3 600 15 000 5,0

2014 41,4 3 708 15 450 3,0

2015 18,2 3 819 15 914 3,0

2016 17,3 3 934 16 391 3,0

2017 13,0 4 052 16 883 3,0

2018 5,2 4 173 17 389 3,0

2019 4,3 4 299 17 911 3,0

2020 6,6 4 428 18 448 3,0

2021 5,5 4 560 19 002 3,0

2022 7,9 4 697 19 572 3,0

2023 7,5 4 838 20 159 3,0

2024 2,0 4 983 20 764 3,0

SUM 143,6

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Det er bygd godkjente reinseanlegg og utslepp, med sanering og overføring av nærliggjande

utslepp følgjande stader:

Gjermundshamn reinsedistrikt. Tre slamavskiljarar.

Rosendal reinsedistrikt. Eit silanlegg og ein slamavskiljar.

Seimsfoss reinsedistrikt. Ein slamavskiljar.

Omvikdal reinsedistrikt. Ein slamavskiljar.

Uskedalen reinsedistrikt. To slamavskiljarar.

Husnes reinsedistrikt. Eitt silanlegg og ein slamavskiljar.

Sunde reinsedistrikt. Ein felles slamavskiljar for Sundsvågen og indre del av

Opsangervågen.

Valen reinsedistrikt. Eitt silanlegg og tre slamavskiljarar.

Sæbøvik reinsedistrikt, Halsnøy. Ein slamavskiljar.

Sætreneset reinsedistrikt, Halsnøy. Ein slamavskiljar.

Eidsvik reinsedistrikt. To slamavskiljarar.

Til saman er avløpet frå om lag 6500 pe tilknytt kommunalt oppsamlingsnett med etterfølgjande

reinsing og utslepp til djupt vatn (straumførande sjø). Det er framleis 26 ureinsa utslepp i

kommunen på 50 pe eller meir, med eit samla estimert pe-tal på i underkant av 3500. Tal på

ureinsa mindre private utslepp, og for så vidt også mindre kommunale, er vanskeleg å oppdrive,

men det er tvillaust eit krevjande arbeid å organisere, finansiere og rydde opp i dette etterslepet av

utslepp utan godkjent/forsvarleg reinsing.

Foreslåtte tiltak og prioritering av desse er vist i Tabell 3 nedanfor (Foreslåtte tiltak og prioritering

av desse er vist i Tabell 26 i hovuddokumentet).

Følgjande hovudtiltak er gitt høgast prioritet:

Ølve / Husavågen reinsedistrikt:

2013 - 2014: Avløpssanering, slamavskiljar, utsleppsleidning Dalsjøen

2015: Sanering utslepp Ølve Skule

2016: Sanering utslepp til Hyttevågen

Husnes reinsedistrikt

2013: Samling ureinsa utslepp og bygging av slamavskiljar Røssland / Kaldestad

2016: Utskifting avløpsleidning Opsangervegen

Løfallstrand reinsedistrikt

2013: Slamavskiljar Gjerde

Valen reinsedistrikt

2014: Sanering og overføring utslepp Valevågen til Valen Silanlegg

Rosendal reinsedistrikt

2015: Sanering utslepp Rosendalstunet (til Jonatangen silanlegg)

Uskedalen reinsedistrikt

2013: Sanering og nyanlegg avløpsleidningar

Herøysund reinsedistrikt

2015: Slamavskiljar Bringedalsbygda.

2017: Sanering utslepp/slamavskiljar Krosanden

Ænes reinsedistrikt

2015: Slamavskiljar

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Tabell 3: Handlingsdel avløp.

Totalt er det i planperioden foreslått investeringar på ca. 107 mill. kr.


avsetningar i fond som pr. 01.01.12 var på 7,0 mill. kr. for avløp. Konsekvensar for avløpsgebyra i

planperioden er vist i Tabell 4. Ved utløpet av planperioden er fondsavsetningane på avløp venta å

vere ca. 1,1 mill. kr i minus. Etterkvart som gamle lån nedbetalast vil fondet igjen byggje seg opp.

ReinsedistriktTiltak

nr.Skildring

Kostnad

mill. kr. 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Etter

2024

ØL-1-A Pumpestasjon Dalsjøen m/ pumpeleidning 2,1 2,1

ØL-2-A Slamavskiljar inkl. utsleppsleidning 3,1 3,1

ØL-3-A Leidningsanlegg byggefelt - P.stasjon 0,9 0,9

ØL-4-A Sanering eksisterabde busetnad i sør 1,8 1,8

ØL-5-A Sanering eksisterande busetnad i nord 0,8 0,8

ØL-6-A Sanering utslipp ved Ølve skole 2,1 2,1

ØL-7-A Pumpestasjon Hyttevågen 3,9 3,9

ØL-8-A Slamavskiljar, austsida av Ølvesvika 2,0 2,0

GH-1-A Oppgradering utslipp Hamnavågen 2,6 2,6

GH-2-A Tiknytning planlagt utb.omr. til SA Gjerm.havn 1,0 1,0

3. Varaldsøy VØ-1-A Slamavskiljar Bygdavågen 3,2 3,2

4. Sundal SU-1-A Slamavskiljar Mauranger 0,7 0,7

5. Ænes ÆN-1-A Slamavskiljar 150 pe 1,2 1,2

ÆN-2-A Avskjærende leidning Ænestangen - Apalevika 2,3 2,3

6. Løfallstrand LØ-1-A Slamavskiljar Gjerde 80 pe 1,0 1,0

7. Rosendal RO-1-A Sanering utslepp Rosendalstunet (aldersheim) 1,6 1,6

8. Seimsfoss Ingen tiltak

9. Omvikdalen OM-1-A Sanering utslepp Dimmelsvik 2,2 2,2

10. Uskedalen US-1-A Sanering og nyanlegg avløpsleidningar 5,0 5,0

US-2-A Slamavskiljar Rød 1,4

11. Herøysund HE-1-A Slamavskiljar skule, Bringedals-bygda, Berget 2,3 2,3

HE-2-A Slamavskiljar Krosanden 1,2 1,2

HE-3-A Overføring Hellvika - Krosanden 0,4 0,4

12. Langota LA-1-A Slamavskiljar 0,8 0,8

13. Husnes HU-1-A Slamavskiljar Røssland 2,3 2,3

HU-2-A Sjøleidning frå Krokahaugen og Røsslandsvika 3,3 3,3

HU-3-A Slamavskiljar og utsleppsleidning Kaldestad 1,5 1,5

HU-4-A Utskifting avløpsleidning i Opsangervegen 11,0 11,0

14. Rørvik Ingen tiltak

15. Sunde Ingen tiltak

16. Valen VA-1-A Sanering og overføring Valevågen til silanlegg 4,7 4,7

17. Sandvoll- SE-1-A Slamavskiljar Rudlen (Sandvoll), 1,3 1,3

Ersland SE-2-A Slamavskilljar Heio, (Ersland) 1,6 1,6

18. HØ-1-A Slamavskiljar Hauge barnehage 0,7 0,7

Høylandsbygd HØ-2-A Slamavskiljar Slettanes + Høylandsbygd 1,6 1,6

HØ-3-A Samling til felles slamavskiljar, Langaneset 2,0 2,0

19. Toftevåg Ingen tiltak.

20. LM-1-A Slamavskiljar Bjoaneset 1,6 1,6

Landamarka LM-2-A Avskjærande leidning frå Hallarevika 1,1 1,1

21. Sæbøvik SÆ-1-A Slamavskiljar Tofte skule 1,0 1,0

SÆ-2-ASlamavskiljar og overføring frå aldersheim og

sentrum 3,5 3,5

SÆ-3-A Slamavskiljar Heio 1,3 1,3

22. Sætreneset Ingen tiltak

23. Eidsvik EI-1-A Slamavskiljar Eidsvik 2,1 2,1

Felles FE-1-A Diverse tiltak 24,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0

SUM 106,8 19,7 10,8 9,2 7,9 15,4 5,9 6,2 6,5 6,3 5,3 6,0 7,6 1,4

SUM TOTALT 2013 - 2024 106,8


20 år nedskrivingstid (maskinteknisk utrusting) 2013 - 2024 11,2 1,5 1,6 1,3 1,6 0 1,2 1,6 1,7 0,7 0 0 0

Årstal 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 >2024

1. Ølve /

Husavågen

2. Gjermundshamn

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Tabell 4: Investeringar og gebyrutvikling avløp 2013-2024.

Gebyrnivå vassforsyning og avløp

Gebyrnivået for vassforsyning og avløp har tradisjonelt vore lågt i Kvinnherad. I løpet av førre

planperiode har det auka frå 897 kr og 750 kr for respektive vatn og avløp i 1996 til 3400 kr og

3200 kr ekskl. mva i 2012. Gjennomsnittleg årleg gebyrauke i perioden 1996-2012 har vore

høvesvis 10 % og 11 % for vatn og avløp.

Den markante auken er eit resultat av eit kraftig løft med bygging av nye anlegg for både vatn og

avløp. Dei største investeringane kom i perioden 1996-2002. Då var årleg gebyrauke på rundt 20

%. Trass i dette ligg gebyra framleis litt under landsgjennomsnittet.

Med dei tiltaka som no er foreslått for neste planperiode vil Kvinnherad kommune ta eit nytt langt

steg i retning av å oppfylle målsetjingane for begge sektorane. Årsgebyra i 2024 er berekna til ca.

5.000 kr for vatn og ca. 4.200 kr. for avløp ekskl. mva for ein bustad på 120 m2.

Tilknytingsgebyra er auka frå 15.000 kr i 2012 til ca. 20.700 kr. for vatn og ca. 18.700 for avløp i

2024.

Skissert gebyrauke i komande planperiode vert på vel 3 % pr. år i gjennomsnitt for vatn og vel 2 %

for avløp. Desse prognosane ligg ein god del lågare enn for mange andre kommunar.

ÅrstalInvestering

mill. kr.

Årsgebyr 120

m² bustad

Tilknytings-

gebyr

% gebyr-

auke

2013 19,7 3 400 15 000 5,0

2014 10,8 3 468 15 300 2,0

2015 9,2 3 537 15 606 2,0

2016 7,9 3 608 15 918 2,0

2017 15,4 3 680 16 236 2,0

2018 5,9 3 754 16 561 2,0

2019 6,2 3 829 16 892 2,0

2020 6,5 3 906 17 230 2,0

2021 6,3 3 984 17 575 2,0

2022 5,3 4 063 17 926 2,0

2023 6,0 4 145 18 285 2,0

2024 7,6 4 227 18 651 2,0

SUM 106,8

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



POLITISK HANDSAMING AV PLANEN

VEDTAK OM ORGAN SAKSNR. DATO

UTLEGGING AV PLANPROGRAM TIL OFFENTLEG ETTERSYN

Formannskapet 2011/26 07.04.11

GODKJENT PLANPROGRAM Formannskapet 2011/46 09.06.11

HØYRINGSUTKAST, 1. GONGS HANDSAMING

Formannskapet 2012/135 08.11.12

UTLEGGING TIL OFFENTLEG ETTERSYN

23.11.12

2. GONGS HANDSAMING Formannskapet 2013/16 07.02.13

STADFESTING AV PLAN Kommunestyret 2013/7 21.02.13

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



FORORD

Oppstart av planarbeid for kommunedelplan vassforsyning og avløp vart vedteke av formannskapet

i Kvinnherad, den 07.04.2011.

Det er nedsett ei kommunal prosjektgruppe som har leia arbeidet med kommunedelplanen.

Norconsult AS er rådgjevar for planarbeidet og har delteke i prosjektgruppa, som består av

følgjande medlemmer:

Jan Ove Olsen, Prosjektleiar

Sigbjørn Øye, Kommunalteknisk leiar

Arne Gjellan, Miljørådgjevar

Anbjørn Høivik, Rådgjevar planavd.

Lars Magnar Bjelland, politisk vald (Ap)

Bjarne Berge, politisk vald (H)

Irene Stabell Holvik, Norconsult (erstattar Willy A. Gjesdal)

Jan-Inge Nilssen, Norconsult

Driftsleiar VA, Øystein Tofte har delteke i prosjektgruppa frå januar 2012. På møta i prosjektgruppa

har elles følgjande personar delteke (alle frå Kvinnherad kommune): Grete Nesheim, Knut Evjen,

Lars Arne Revne, Kjell Nygård og Helge Gunnar Flatland.

Det er avvikla 7 møte i prosjektgruppa.

I april 2011 vart det utarbeidd eit planprogram for planarbeidet. Oppstart av planprosessen vart

kunngjort i Kvinnheringen og Grenda, på kommunen sine nettsider, og gjennom brev til

velforeiningar, bygdelag, vassverk, ulike sektororgan for vass- og utsleppsrelatert verksemd og til

ei rekkje offentlege instansar. Planen er utarbeidd i samsvar med ny plan- og bygningslov, og i tråd

med denne vart planprogrammet lagt ut til offentleg ettersyn av formannskapet 7. april 2011, med

høyringsfrist 27. mai 2011. Planprogrammet vart vedteke av formannsskapet 9. juni 2011.

I samband med arbeidet med kommunedelplanen har Rådgivende Biologer utført

resipientundersøkingar. Kevin Melby (Norconsult) har utarbeidd ROS-analyse. Plankart er i

hovudsak utarbeidd av Elisabeth K. Dankertsen (Norconsult), basert på kartgrunnlag frå

Kvinnherad kommune.

Kommunedelplan for vassforsyning og avløp er utarbeidd parallelt, og føreligg som eit samla

dokument. Høyringsutkast vart vedteken av formannskapet i møte 08.11.12 og lagt ut for offentleg

høyring frå 23.11.12. Det er komen inn 9 høyringsfråsegner.

Vi takkar med dette alle involverte personar og instansar for godt og konstruktivt samarbeid

gjennom heile planleggingsperioden.

Bergen, 28.01.2013

Norconsult AS

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Del A –FELLES DEL

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



1 Bakgrunn og rammer

1.1 INTRODUKSJON: VASSFORSYNING OG AVLØPSHANDTERING I

KVINNHERAD KOMMUNE

Kvinnherad er ein stor kommune i utstrekning. Busetnaden er lokalisert til ei rekkje lokalsamfunn,

skilt frå kvarandre med fjell, fjordar og sund.

Vassforsyning

Vassforsyninga består av mange små og mellomstore anlegg, og ein del større anlegg der store

område er knytte saman via overføringsleidningar. Dette gjeld vassverka på Ølve-Hatlestrand,

Husnes-Valen-Halsnøy og Rosendal - Omvikdal.

Med unntak av Ænes vassverk som har grunnvatn som kjelde, har alle vassverka i kommunen

inntak av råvatn frå overflatekjelder, og då i hovudsak frå elveinntak. Ei generell utfordring med

overflatekjelder er at dei er utsette for ureining frå aktivitetar i nedslagsfeltet. For elveinntak er

kapasitet i tørkeperiodar ei utfordring som kjem i tillegg.

Tabell 5: Oversikt kommunale vassverk.

Vassbeh. Leidn. nett

Ølve og

HatlestrandHåviksvatn 1 000 Nei Nei

Nytt behandlingsanlegg,

høgdebasseng,

oppgradering leidningsnett

Varaldsøy Gjuvslandselv 350 Ja Ja Betre kapasitet vasskjelde

Omvikdalen Hattebergselv 850 Ja Ja Lokal trykkforsterking

Herøysund Dalelv 650 Ja Ja Betre kapasitet vasskjelde

Husnes Hellandselv 7 500 Ja Ja

Auka kapasitet, vasskjelde

og behandlingsprosess.

Tiltak på leidningsnettet

Sandvoll Nautavatn 400 Nei NeiTilknyting driftskontroll.

Tilknyting Husnes VV

Ænes Grunnvatn 350 Nei NeiAuka kapasitet.

Høgdebasseng.

Årsnes Elveinntak 50 Nei Nei Tilknyting til ROV

Utåker Elveinntak 150 Nei Nei Ny vasskjelde

MatreElveinntak /

kraftstasjon75 Nei Nei Ny pumpestasjon

Godkjent

VasskjeldeKommunale

vassverkBehov for tiltak

Tilknyting

(pe)

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Lekkasjeadelen er svært stor ved dei fleste vassverka, og bør søkast redusert gjennom eigne

lekkasjesøkingsprogram, tiltak mot høgt trykk mv.

I kommunen er det vidare ein del private vassverk:

Rosendal og Omland Vassverk (ROV), ca. 1.800 pe

Uskedalen vassverk, ca. 900 pe

Mindre private vassverk: Arnavik, Fatland, Sundal, Kjeka, Sydnes og Sondakrinsen

Avløpsanlegg

Hovudresipient for dei kommunale utsleppa er Hardangerfjorden. Resipienttilhøva er generelt

gode, men nokre plassar har lokal forureining i innelukka sund, viker og pollar.

I hovudplan for avløp frå 1996 er kommunen delt inn i 23 reinsedistrikt. Felles for mange av desse

var den gong at avløpsvatnet vart ført ureinsa til utslepp, og det vart vedteke ein handlingsplan

med samling til reinseanlegg på ein sentral utsleppstad innan dei ulike reinsedistrikta. For dei

største tettbusetnadane vart det foreslått mekaniske silanlegg, for utslepp mindre enn om lag 1.000

personekvivalentar slamavskiljar.

Alle dei planlagde silanlegga (Rosendal, Husnes og Valen) er no bygde, og ein er godt i gang med

bygging av slamavskiljarar. Blant anna er slamavskiljarane på Sunde/Sundsvågen, Uskedalen,

Seimsfoss og Omvikdal bygde og tekne i bruk.

Nordre Valevågen, Ølvesvikjo og Hyttevågen/Husavågen i Ølve kan nemnast som sårbare

resipientar der tiltak ikkje er gjennomført, og der sanering av eksisterande utslepp må gis høg

prioritet. Sanering og reinsing av større ureinsa utslepp på Husnes (frå Røssland og Kaldestad) og

Herøysund skal også ha høg prioritet, for å sikre god tilstand i resipientane her også i framtida.

Resipientundersøkingar

Det er gjennomført systematiske undersøkingar av fysisk, biologisk og kjemisk tilstand i marine

resipientar sidan 1983 med intervall på om lag 10 år (1983, 1990 og 2002).

I samband med planarbeidet med ny hovudplan vart det våren 2012 gjennomført ei ny

resipientundersøking for dei viktigaste resipientane. Resultata av denne viser generelt svært gode

tilhøve i resipientane som i stor grad tilfredsstillar Klif (Klima- og forureiningsdirektoratet) sin

tilstandsklasse 1 «meget god» eller klasse 2 «god». Dette er nærmare kommentert i kapittel 8.5

Resipientundersøkingar.

1.2 KOMMUNEDELPLAN FOR VASSFORSYNING OG AVLØP: OMFANG OG

AVGRENSING

1.2.1 Formålet med planen og bakgrunn for rullering

Kommunedelplan for vassforsyning og avløp er ein overordna plan som angir korleis Kvinnherad

kommune skal sikre ein berekraftig infrastruktur for vassforsyning og avløp som er tilpassa den

forventa utviklinga i kommunen, og som oppfyller krav i lover og forskrifter. Planen er Kvinnherad

kommune sin styringsreiskap for tiltak som skal gjennomførast i planperioden. Tiltak i planen vil bli

innarbeidd i kommunen sitt langtidsbudsjett/økonomiplan.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Kommunedelplan for vassforsyning og avløp er utarbeidd og handsama i samsvar med reglane i

Plan- og bygningslova som gjeld for kommunedelplanar.

Formålet med planen er å sikre at alle i Kvinnherad kommune til ei kvar tid har tilgang til nok vatn

av godkjent drikkevasskvalitet. Transport og reinsing av avløpsvatn skal vere i samsvar med norsk

regelverk og NS (Norsk Standard), og skal elles skje på ein slik måte at forureiningane ikkje fører til

helseskade, går ut over trivselen eller skadar naturen sin evne til produksjon og sjølvfornying.

Dei førre kommunedelplanane for vassforsyning og avløp vart utarbeidde i 1995 for perioden 1996-

2007. Rullering av desse planane er nødvendig både for å tilpasse seg nytt regelverk, og for å

kunne utarbeide oppdaterte planar for vidare utbygging av vassforsynings- og avløpsanlegga i

kommunen.

Vassforsyning

Hovudfokus innan vassforsyninga i Kvinnherad kommune dei neste åra vil vere å ferdigstille

utbygginga av godkjente vassbehandlingsanlegg, sikre nok leveringskapasitet, og gjere

nødvendige tiltak for sikker distribusjon av nok vatn til abonnentane. Vidare vil det bli lagt vekt på

beredskapsmessige tiltak, mellom anna med å ha reserve- og krisevasskjelder. Det skal og

leggjast til rette for kommunal overtaking av dei private vassverka som ønskjer det, sidan det er eit

samfunnsansvar å sikre ei trygg vassforsyning til alle innbyggjarane i kommunen.

Avløp

Innan avløpsområdet vil ein fortsatt ha fokus på sanering av eksisterande ureinsa kommunale

utslepp med bygging av godkjente reinseanlegg, samt vidare utbygging av leidningsanlegg for å

auke tilknytings- og tilføringsgraden til felles anlegg i dei ulike reinsedistrikta. Mykje er gjort når det

gjeld sanering av ureinsa utslepp sidan førre plan vart utarbeidd, men ein god del står også att. Å

sikre gode resipienttilhøve (spesielt i innelukka pollar og sund) har høg prioritet. Det skal ein oppnå

ved å sørgje for fellesløysingar i tettbygde strok og oppfølging av utsleppsløyve for spreidd

busetnad, hytter og næring.

Resipientar som mottar avløpsvatn skal granskast med jamne mellomrom, minst kvart tiande år.

1.2.2 Overvatn

Overvasshandtering er ei kommunal utfordring, men vert ikkje fokusområde i kommunedelplan for

vassforsyning og avløp, då overvatn ikkje har direkte innverknad for dei tekniske tiltaka som skal

gjennomførast.

I kommunen er det i liten grad felles leidningar for spillvassavløp og overvatn (fellessystem).

Når det gjeld finansiering av overvasstiltak, går dette stort sett over vegbudsjettet. Reine overvass-

og drensleidningar og andre overvassinstallasjonar kan ikkje belastast avløpsbudsjettet.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



1.2.3 Tilhøvet til andre planar

Kommuneplanen

Kommuneplan for Kvinnherad kommune er kommunen sitt overordna planleggingsverkty for dei

neste åra. Kommuneplanen sin arealdel er styrande for arealbruken i kommunen. Den er delt inn i

seks delplanar:

Kommunedelplan for Ølve, Hatlestrand og Varaldsøy 2011-2020.

Kommunedelplan for Mauranger-området 2005-2014

Kommunedelplan for Rosendal-området 2001-2010

Kommunedelplan for Husnes-området 2001-2010

Kommunedelplan for Halsnøy-området 2008-2017

Kommunedelplan for Sandvoll, Holmedal, Matre og Åkra (på høyring hausten 2012).

Kommuneplanen sin samfunnsdel er frå år 2000, og er under revisjon pr. 2012.

Kommunedelplan for vassforsyning og avløp skal medverke til gjennomføring av arealdelen i

kommunedelplanen.

Andre kommunedelplanar

Dei viktigaste kommunale planane med omsyn til kommunedelplan for vassforsyning og avløp er:

Kommuneplanen sin arealdel

Klima- og energiplan, Kvinnherad kommune 2020.

I tillegg er følgjande planar/program som er under utarbeiding relevante:

Interkommunal strandsoneplan for Sunnhordland

Samfunnsdelen til kommuneplanen

Tiltaksprogram etter Vassforskrifta.

1.2.4 Innkomne høyringsfråsegner

Planen har vore ute på offentleg høyring i perioden 26.11.2012 til 14.01.2013. Følgjande

høyringsfråsegn er komen inn:

1. Statens Vegvesen Region Vest

2. Noregs vassdrags- og energidirektorat (NVE)

3. Fylkesmannen i Hordaland, Miljøvern- og klimaavdelinga

4. Rådet for funksjonshemma i Kvinnherad kommune

5. Kvinnherad eldreråd

6. Fiskeridirektoratet Region Vest

7. Kystverket Vest

8. Fiskarlaget Vest

9. Hordaland Fylkeskommune, Kultur- og idrettsavdelinga

Høyringsfråsegna ligg i vedlegg I. Nokre av merknadane er kort nemnt i det etterfølgjande.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Noregs vassdrags- og energidirektorat:

Inngrep i vassdrag og vassressursar skal vurderast av NVE etter vassressurslova. Dette gjeld til

dømes auka uttak av vatn (overflate- eller grunnvasskjelder), regulering/etablering av dammar,

bygging av tersklar/inntak, og overføringar.

Fylkesmannen i Hordaland, Miljøvern- og klimaavdelinga:

Det er viktig at opprydding i ureinsa utslepp av avløp, både kommunale og private, blir høgt

prioritert. FM har ingen merknader til prioriteringslista for gjennomføring av tiltak på avløpssektoren

som planen legg opp til.

Fiskeridirektoratet Region Vest:

Det må takast særleg omsyn til låssettingsplassar som nyttast i samband med brislingfisket,

gyteområde for torsk og område der det trålast etter reker. Det nemnast døme på stader der dette

er tilfelle, utan at det kjem merknadar til dei føreslegne løysningane.

Hordaland Fylkeskommune, Kultur- og idrettsavdelinga:

Det peikas på at kulturminne skulle vore eit naturleg tema i planprosessen. Vidare at enkelte av

tiltaka kan komma i nærføring og konflikt med automatisk freda kulturminne, og kan ha potensial

for funn av hittil ikkje kjende automatisk freda kulturminne.

Kommentar til merknadane:

I arbeidet med gjennomføring av planen vil ein ta omsyn til dei framkomne merknadane. Til dømes

vil ein i samband med detaljplanlegging av tiltaka avklåre om det kan vere konflikt med automatisk

freda kulturminne, og eventuelt sette i verk naudsynte tiltak med justering av trasear eller og/eller

overvaking av arbeidet

1.3 PLANFØRESETNADER

1.3.1 Rammevilkår

Staten har i løpet av dei siste åra gjennomført ei omfordeling av ansvar og myndigheit innan vass-

og avløpssektoren. Gjennom EØS-avtalen har Noreg forplikta seg til å implementere ei rekkje EU-

direktiv i norsk lov. Dei fleste EU-reglar som gjeld vassforsyning, forureining og vassmiljø er tekne

inn i EØS-avtalen.

Med få unntak er det no etablert standardiserte felles europeiske reinsekrav for vassforsyning og

avløp. Som ei følgje av dette har norske kommunar fått meir ansvar, samtidig som at dei har fått

redusert myndigheit når det gjeld korleis ein oppnår lokale miljømål ved at lokale forskrifter er

avløyst av forureiningsforskrifta.

Ein større del av ansvaret for miljøforvaltinga er lagt på regionalt og lokalt nivå. Kommunane har

fått overført myndigheit frå staten, til dømes når det gjeld handsaming av utsleppssøknader. Dette

inneber at kommunane no må vere svært medvitne på at ein skal ivareta ulike roller som til dømes

rettleiar, myndigheitsutøvar, forureiningsmyndigheit, helsemyndigheit, bygningsmyndigheit,

planmyndigheit, forureinar og tiltakshavar.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



EU sitt vassdirektiv er innført i norsk regelverk gjennom vassforskrifta, og dei første

forvaltingsplanane i tråd med direktivet vart vedtekne i 2009. Vassdirektivet er eit overordna direktiv

som kan få innverknad på reinsetiltak innanfor VA-sektoren, mellom anna gjennom tiltaksprogram

for kvart vassområde. Denne planen vil prøve å leggje til rette for den nye situasjonen innan VA-

sektoren.

1.3.2 Lovgrunnlaget

Drikkevassforskrifta

Drikkevassforskrifta har til formål å sikre forsyning av drikkevatn i tilfredsstillande mengde og av

tilfredsstillande kvalitet. Drikkevassforskrifta implementerer EU sitt drikkevassdirektiv frå 1998.

Sentrale punkt i drikkevassforskrifta er:

Vassverk som forsyner fleire enn 50 personar eller 20 husstandar eller hytter skal godkjennast

av Mattilsynet. Det same gjeld for levering av vatn til helseinstitusjonar eller skule/barnehage.

Kvalitetskrav for meir enn 50 ulike parameter.

Krav til internkontroll, prøvetaking og opplysningsplikt.

Krav til leveringstryggleik og beredskap.

Mattilsynet fører tilsyn med vassforsyninga.

Forureiningslova

I samband med forvalting av avløpsanlegg er det Forureiningslova som er styrande. Formålet med

Forureiningslova er å verne det ytre miljøet mot forureining samt å redusere eksisterande

forureining.

Avløpsdirektivet og forureiningsforskrifta

EU sitt avløpsdirektiv inneber mellom anna at krav om reinsing av offentlege utslepp er knytt til

tilstand i resipienten (om utsleppet skjer i følsamt, normalt eller mindre følsamt område) og til

utsleppa sin storleik. Avløpsdirektivet er innarbeidd i norsk lovgiving gjennom forureiningsforskrifta

med ein del norske tilpassingar. Mellom anna stiller forureiningsforskrifta konkrete reinsekrav også

for utslepp under direktivet si nedre grense.

Forureiningsforskrifta vart sist endra i 2010. Del 4 i forskrifta gjeld avløp, omfattar alle utslepp av

sanitært og kommunalt avløpsvatn, og skal gi ei einskapleg og effektiv regulering av innsamling,

reinsing og utslepp av avløpsvatn.

Del 4 i forureiningsforskrifta består av følgjande kapittel:

Kapittel 11: Generelle bestemmingar om avløp

Kapittel 12: Krav til utslepp av sanitært avløpsvatn frå bustader, hytter og liknande.

Kapittel 13: Krav til utslepp av kommunalt avløpsvatn frå mindre tettbygde område.

Kapittel 14: Krav til utslepp av kommunalt avløpsvatn frå større tettbygde område.

Kapittel 15: Krav til utslepp av oljehaldig avløpsvatn.

Kapittel 15A: Påslepp.

Kapittel 15B: Reinsing av avløpsvatn.

Kapittel 16: Kommunale vass- og avløpsgebyr.

Aktuelle kapittel for Kvinnherad kommune er i hovudsak kapittel 12 og 13, då det ikkje er nokon

utslepp som kjem inn under kapittel 14.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Utslepp under 50 pe omfattast av kapittel 12. Her vert framleis miljøtilstanden i

vassførekomsten/resipienten tillagt stor vekt når det stillast krav i samband med søknadar om

utslepp. Kommunen har høve til å setje strengare krav til utsleppet enn det som er gjeve i forskrifta,

eventuelt å nekte etablering av utslepp. Dersom det er ønskeleg kan det utarbeidast eigne lokale

forskrifter som regulerer kommunal praksis for utslepp frå inntil 50 pe frå bustader, fritidsbusetnad

og liknande. Tidlegare lokal forskrift for Kvinnherad kommune vart automatisk oppheva 1. januar

2007 då sentral forureiningsforskrift vart vedteken.

Kapittel 13 gjeld for utslepp av kommunalt avløpsvatn frå mindre tettbygde område med utslepp

mellom 50 og 10 000 pe til sjø. Den gjeld også for tilsvarande utslepp over 50 pe til ferskvatn og

elvemunning opp til 2000 pe. Kommunen er forureiningsorgan. Avløpsutsleppa i Kvinnherad går til

sjøresipientar i det mindre følsame området langs Norskekysten, jf. Figur 1.

I forureiningsforskrifta er marine vassførekomstar (kystfarvatn og elvemunningar) registrerte som

mindre følsame frå Lindesnes til Grense Jakobselv. Dette er område der ein har vurdert at utslepp

av avløpsvatn ikkje har skadeverknader på miljøet.

Figur 1: Inndeling av kyststlina til Noreg i følsame og mindre følsame område

(forureiningsforskrifta).

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



I Tabell 6 er det sett opp ein skjematisk oversikt over reinsekrav og ansvarleg forureiningsorgan.

Paragrafane det vert vist til, er ulike kapittel i forureiningsforskrifta.

Tabell 6: Forureiningsorgan og standard reinsekrav for avløpsvatn.

Tettstader Områdetype

Tal pe Mindre følsame Gode sjøresipientar Lindesnes - Grense Jakobselv

Normale Gode ferskvassresipientar

Følsame Alle sjøresipientar Svenskegrensa - Lindesnes samt Grimstadfjorden

< 50 Enkel reinsing § 12-9 Kommunen

Fjerning av fosfor og organisk stoff - § 12-8 Kommunen

Fjerning av fosfor og organisk stoff - § 12-8 Kommunen

50 - 2 000 Passande reinsing § 13-8 Kommunen

Fosforfjerning - § 13-7 Kommunen

Fosforfjerning § 13-7 Kommunen

2000 - 10 000 sjø eller ferskvatn

Passande reinsing § 13-8 Kommunen

Fosforfjerning og sekundærreinsing § 14-7 Fylkesmannen

Fosforfjerning § 13-7 Kommunen

> 2000 elvemunning



10 000 - 150 000 Sekundærreinsing* § 14-8 Fylkesmannen



> 150 000 Sekundærreinsing** § 14-8 Fylkesmannen



= Kommunen er forureiningsmyndigheit

= Fylket er forureiningsmyndigheit

Forklaringstekst til Tabell 6:

* Fylkesmannen kan gi løyve til primærreinsing dersom ein kan dokumentere at

primærreinsing ikkje fører til skadeverknader for miljøet. For utslepp med mindre omfattande

reinsing enn sekundærreinsing kan Fylkesmannen setje ein frist på inntil 7 år for å etterkome

sekundærreinsekravet.

** Miljøverndepartementet kan gi løyve til mindre omfattande reinsing dersom ein kan

dokumentere a) at utsleppet ikkje fører til skadeverknader for miljøet, b) særskilde

omstende, og c) at meir omfattande reinsing ikkje gir nokon miljøgevinst. Denne

dokumentasjonen skal vere godkjent av ESA (EFTA sitt overvakingsorgan).

For forklaring av kva «enkel reinsing» og «passande reinsing» inneber, vert det vist til ordlista

bakarst i plandokumentet. Kort sagt klarar ein krava med slamavskiljar eller silanlegg ved utslepp til

god sjøresipient. Der utslepp til sjø er problematisk, vert det i auka grad nytta infiltrasjon, kunstige

våtmarksfilteranlegg (t.d. NatuRen), minireinseanlegg eller kombinerte løysingar, t.d. med biotoalett

og separat reinsing av gråvassutslepp.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Vassdirektivet og vassforskrifta

Rammedirektivet for vann (Vassdirektivet) er eitt av dei viktigaste miljødirektiva til EU. Direktivet er

innarbeid i norsk lov gjennom Forskrift for rammer for vannforvaltningen (vassforskrifta).

Hovudmålet til direktivet er å sørgje for at medlemsstatane til EU sikrar, og der det er naudsynt,

forbetrar miljøstatusen til alt ferskvatn, brakkvatn, kystnært vatn og grunnvatn. Forvaltinga av vatn

skal vere heilskapleg og berekraftig, samordna på tvers av sektorar, systematisk, kunnskapsbasert,

og tilrettelagt for brei medverknad.

Vassdirektivet vart gjort gjeldande for medlemslanda i EU i 2000, og vart innlemma i det norske

lovverket gjennom vassforskrifta i 2006. Vassdirektivet er sektorovergripande, og dessutan

overordna andre EU-direktiv innan vassforvaltinga, som til dømes avløpsdirektivet.

Vassdirektivet krev at det skal fastsetjas konkrete og målbare miljømål for vassførekomstane i

Europa. Ein vassførekomst kan klassifiserast frå “Svært god tilstand” til “Svært dårleg tilstand”,

med omsyn til kjemisk og økologisk tilstand. ”Svært god tilstand” tyder at vassførekomsten er urørt

av menneskelege aktivitetar, eller at den økologiske statusen er svært nær opp til naturtilstanden.

Ved klassen ”God tilstand” er vassførekomsten noko endra som følgje av menneskeleg aktivitet.

Dei tre dårlegaste klassane er “Moderat tilstand”, “Dårleg tilstand” og “Svært dårleg tilstand”. Alt

overflatevatn i land som har vedteke vassdirektivet skal i utgangspunktet nå god tilstand innan

2015, både god kjemisk og god økologisk status. For dei tre dårlegaste kategoriane er det såleis

påkravd med tiltak, jf. tiltaksprogram for kvart vassområde.

Gjennom karakterisering/klassifisering vil ein skaffe oversikt over alle vassførekomstar, kva for

tilstand dei må ha for å oppfylle miljømåla, kva for tilstand dei er i, og kva for forhold som kan

påverke tilstanden no og i framtida. Figur 2 illustrerer at implementeringa av vassdirektivet er ein

syklisk prosess.

Etter at miljøtilstanden er kartlagt, skal forvaltingsplanar med tiltaksprogram utarbeidast.

Tiltaksprogramma skal konkretisere korleis måla i direktivet kan oppfyllast på ein kostnadseffektiv

måte. Overvakinga skal bidra med informasjon om effekt av tiltaka og om måloppnåing.

Figur 2: Syklusen i oppfølging av vassdirektivet. (www.vannportalen.no, 2011).

http://www.vannportalen.no/

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



For Noreg er målet om god økologisk tilstand utsett til 2021. Noreg skal gjennomføre ei kartlegging

av alle vassførekomstar. Vassførekomstane vert delt inn i naturlege forvaltingsobjekt, til dømes ein

innsjø, eit grunnvassbasseng, ein del av ei elv eller ein fjord/ fjordarm. For dei vassførekomstane

der det viser seg at ein ikkje har minst god økologisk tilstand, skal det utarbeidast tiltaksplanar

innan 2015 med gjennomføring av tiltak innan 2021. Identifisering av forureining/kostnadar og

koordinering av tiltak vert planlagt av VOU (vassområdeutvalet). Prinsippet om at forureinar betalar

skal vege tungt.

Figur 3: Kart over inndelinga i vassområde i Vassregion Hordaland, Hordaland Fylkeskommune.

Noreg er delt inn i 16 vassregionar, og forvaltningsansvaret for desse er delt på 11

fylkeskommunar. Vassregionmyndigheita for vassregion Hordaland er Hordaland fylkeskommune.

Vassregion Hordaland dekkjer grunnvassførekomstar, vatn og vassdrag i det meste av Hordaland,

mindre delar av Rogaland og Sogn og Fjordane, samt kystområda utanfor.

Vassregionutvalet har delt Hordaland inn i 5 ulike vassområde. Kvinnherad kommune inngår i

vassområdet Sunnhordland saman med kommunane Tysnes, Fitjar, Stord, Bømlo og Etne, og

delar av Sveio, Tysvær og Vindafjord.

Ein kan finne meir informasjon om Vassdirektivet på www.vannportalen.no.

http://www.vannportalen.no/

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Andre lover og forskrifter som er sentrale:

Lov om kommunale vass- og kloakkavgifter med forskrift har til formål å sikre kommunane ei finansieringsordning slik at oppgåvene kan løysast på ein god måte. Sentrale punkt i dette regelverket er sjølvkostprinsippet og prinsippet om betaling etter forbruk.

Lov om hamner og farvatn har til formål å leggje forholda til rette for ei best mogleg planlegging, utbygging og drift av hamner, samt å tryggje ferdsla på sjøen. Kommunen er godkjenningsmynde for tiltak i kommunen sine sjøområde, mellom anna gjeld det planar om sjøleidningar.

Lov om helsetenesta i kommunane. Ifølgje denne lova er ei av oppgåvene til den kommunale helsetenesta å drive miljøretta helsevern. Miljøretta helsevern handlar om ”faktorar i miljøet som til ei kvar tid direkte eller indirekte kan ha innverknad på helsa”.

Plan- og bygningslova (PBL) er sentral for all kommunal planlegging, regulering og utbygging. Kapittel 27 omhandlar reglar for tilknyting til vassforsyning og avløp.

Vassressurslova omhandlar mellom anna eigedomsrett til vatn, rett til utnytting og reglar om tiltak, samt sikring av nedslagsfelt i vassdrag.

Damforskriftene stiller krav til klassifisering av dammar i 3 fareklassar med tanke på dambrot. Det stillast kvalifikasjonskrav til personell som skal planleggje, byggje og føre tilsyn med vassdragsanlegg.

Internkontrollforskrifta. Heile avløpsverksemda er underlagt internkontrollforskrifta. Det vil sei at oppfølging og kontroll skal skje gjennom dokumentasjon av resultat og rapportering av verksemda. Dette krev at kommunen har eit system for internkontroll i avløpssektoren.

1.3.3 Folketalsutvikling

Folketalet i Kvinnherad har sidan 1990 lege relativt stabilt på mellom 13.000 og 13.200 personar. I

åra frå 1990 til 2011 var det ein prosentvis auke i folketalet på 1,7 %, noko som svarar til ei

gjennomsnittlig prosentvis endring på under 0,1 % pr. år.

Befolkninga for dei ulike skulekrinsane i 2011 går fram av Tabell 7. Der er også prognosar for

framtidig folketal teke med. I tabellen er det to kolonnar for dagens folketal, henta frå høvesvis

SSB/Hordaland fylkeskommune (sjå referanselista) og Kvinnherad kommune si årsmelding for

2011. Prognosane for framtidig folketal er utarbeidd av Statistisk Sentralbyrå (SSB) for år 2040 for

alle grunnkrinsar i kommunen basert på statistikk fram til i dag. SSB legg til grunn ein føresetnad

om at folketalet i dei einskilde delane av kommunen vil utvikle seg etter same mønster som den

historiske utviklinga. Dette tyder at informasjon om flytting, innvandring, fødslar, aldring og dødsfall

er slått saman i ein samla trend, basert på at folketalsutviklinga følgjer det historiske mønsteret.

Tala for framtidig folketal i Tabell 7 er SSB sin middelprognose (sjå og Figur 4).

Størst folkeauke er venta i Uskedalen og Herøysund samt Husnes/Sunde/Valen. I resten av

kommunen er det berre venta mindre endringar. Totalt folketal i kommunen er venta å auke frå

dagens 13.329 (01.07.2012) til 15.339 i 2040. Dette utgjer ein auke på 12 %, og gjeld dersom SSB

får rett i middelprognosen sin.

I Figur 4 er historisk befolkningsutvikling i Kvinnherad kommune sidan 1990 vist saman med

prognosane for framtidig utvikling frå SSB. Middelprognosen ligg nær kommuneplanen, som legg

opp til ein gjennomsnittleg årleg vekst på 0,5 % i kommunen (vist med stipla linje i Figur 4).

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Målsetjingane i kommuneplanen om folketalsutvikling er ambisiøse og robuste, slik at ein antar at

SSB sitt middelalternativ kan leggjast til grunn som eit øvre anslag. Tilrådd prognose for

folketalsutviklinga vert ein stad mellom dei to anslaga til SSB (lågvekst- og middelalternativet), med

middelalternativet som øvre grense.

10000

11000

12000

13000

14000

15000

16000

1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045

Prognosar for folketalsutvikling i Kvinnherad komune 2012-2040

Historisk SSB MMMM 2012-2040 SSB LLML 2012-2040 Kommuneplan 0,5 % årleg vekst

Figur 4: Prognose for folketalsutvikling i Kvinnherad kommune, middelprognose SSB (raud),

kommuneplan (svart) og lågvekstalternativ SSB (grøn).

Årsaka til at vekstprognosane har ei form der veksten er brattare dei første åra for så å flate ut, er

utvikling i alderssamansetning i kommunen (auka snittalder). Utviklinga skuldast at ungdom som

tek høgare utdanning i liten grad flyttar heim etter avslutta utdanning. Trendar som vert trekt fram i

kommunen si årsmelding frå 2011 er at fødselstala minkar samtidig som årlege dødstal stig. Det er

venta at det positive fødselsoverskotet i kommunen vil minke og bli negativt i åra som kjem.

Folketalet har auka noko i perioden 2005-2012 grunna vekst i netto innvandring.

Folketalet har etter år 2000 auka med vel 100 personar. Samtidig har talet på nye bustadhus auka

med over 700. Dei siste elleve åra har halvparten av bustadbygginga i kommunen kome i Husnes,

Sunde og Valen, som no er i ferd med å vekse saman til éin tettstad.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Tabell 7: Folketalsutvikling i dei ulike grunnkrinsane i Kvinnherad.

Skulekrins

Folketal 2011

SSB/Hordaland

Fylkeskommune

Folketal 2011

Kvinnherad kommune

årsmelding 2011

Prognose for folketal

2040 SSB MMMM

2012-2040

Ølve 457 448 425

Hatlestrand 414 415 385

Varaldsøy 234 223 224

Mauranger 279 286 339

Løfallstrand 181 182 185

Malmanger (Rosendal) 1133 1088 1160

Seglem (Seimsfoss) 307 354 314

Omvikdalen 741 738 759

Uskedalen 1028 1061 1300

Bringedalsbygda (Herøysund) 629 625 795

Husnes 2607 2480 3435

Sunde 1187 1356 1564

Valen 1104 1117 1454

Skarveland (Sandvoll) 406 393 385

Holmedal (Utåker) 189 177 179

Matre 78 84 84

Baugstranda 46 46 50

Åkra 193 183 209

Sætre (Halsnøy kloster) 595 735 552

Tofte (Sæbøvik) 724 720 672

Hauge (Høylandsbygd) 365 372 339

Fatland 88 101 82

Brekke (Fjelbergøy/Borgundøy) 110 119 102

Bustad ikkje oppgitt Ukjend 15

Sum busette Kvinnherad kommune 13318 13318 15332

1.4 TILTAK SOM ER GJENNOMFØRT I FØRRE PLANPERIODE

Det har vore ei storstilt satsing innanfor VA-sektoren dei siste 10 – 15 åra. Avløpsvatnet frå dei

største busettingsområda har vorte samla og reinsa etter reglane i forureiningsforskrifta, og ved

vassverka er det bygd ei rekkje behandlingsanlegg som leverer vatn av godkjent kvalitet til

abonnentane.

Til tross for dei store investeringane er gebyra om lag på landsgjennomsnittet. I 2012 er gebyra for

ein 120 m2 bustad som følgjer:

Vassforsyning: kr. 3.400 kr. ekskl. mva

Avløp: kr. 3.200 kr. ekskl. mva

Dei viktigaste tiltaka som er gjennomført i førre planperiode er kommentert nedanfor.

Vassforsyning

Dei største investeringane er retta inn mot dei store befolkningsområda i Rosendal / Omvikdal og i

Husnes/Sunde inkl. Valen og Halsnøy, men det er og bygd nye behandlingsanlegg og sett i verk

tiltak ved fleire andre vassverk. Oversikt utførte hovudanlegg i førre planperiode (frå 1996):

Felles kommunalt behandlingsanlegg i Hattebergsdalen for Rosendal og Omland Vassverk

(privat) og Omvikdalen vassverk.

Overføringsleidning Baroniet – Omvikdalen og høgdebasseng på Seim (+140).

Behandlingsanlegg Herøysund vassverk

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Behandlingsanlegg Varaldsøy vassverk

Behandlingsanlegg Husnes vassverk

Høgdebasseng Kaldestadåsen (Husnes)

Høgdebasseng Valen og tilknyting Valen til Husnes vassverk

Høgdebasseng Høgaberget (Halsnøy)

Hovudvassleidning Landa - Langanes – Høylandsbygd (Husnes VV, Halsnøy)

Kommunal overtaking Sandvoll vassverk

Kommunal overtaking Matre vassverk

Avløp

Alle dei tre planlagde silanlegga dimensjonert for over 1.000 personekvivalentar er bygd, i tillegg til

ei rekkje slamavskiljarar med tilhøyrande system for pumpestasjonar og overføringsleidningar frå

nærliggjande utslepp. Silanlegga er på Valen, Jonatangen i Rosendal og på Risnes. Dei største

slamavskiljarane som er bygt er Lundsneset på Seimsfoss, Omvikdalen, Uskedalen og på

Nesjaneset (Sunde). Det som har skjedd dei siste 10-15 åra er at utslepp frå 6500 personar no vert

reinsa.

Oversikt utførte hovudanlegg frå førre planperiode (1996):

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Tabell 8: Utførte tiltak 1995-2011, avløp.

Nr. Reinsedistrikt Stad/prosjektnamnÅr Skildring av tiltaket

1 Ølve Husa Leidningsnett (oppsamlingsnett for avløpsvatn)

2 GjermundshamnHamnavågen

2000

Slamavskiljar dimensjonert for 100 pe og utsleppsleidning til

sjø i Hamnavågen, og leidningsnett for tilknyting til anlegget.

NesliaSlamavskiljar og utsleppsleidning til sjø i Kolavika, samt

overføringsleidningar i sjø frå Beinavika (og trykkum)

Jonatangen

Avløpsreinseanlegg (silanlegg) på Jonatangen,

dimensjonert for 1500 pe. Med pumpestasjon som pumpar

vatnet inn på anlegget og utsleppsleidning til sjø.

Rosendal

Overføringsanlegg til Jonatangen. Overføringsleidningar i

sjø frå Skeidshagen, via Øyrane (Malmanger skule) til

Jonatangen. Også sjøleidning frå Skålavika til Jonatangen.

Lundsneset

2011

Slamavskiljar på Lundsneset dimensjonert for 700 pe, med

pumpestasjon som pumpar vatnet inn på anlegget og

utsleppsleidning til sjø.

Seimsfoss

Overføringsanlegg til slamavskiljar på Lundsneset. Det er

bygd to pumpesstasjonar nord for Lundsneset (Seimsfoss

nord og Seimsfoss sør), oppsamlingsleidningar på land og

overføringsleidningar i sjø. Også overføringsleining i sjø frå

Skitnavika til Lundsneset.

Dimmelsvik 2011Slamavskiljar dimensjonert for 700 pe, med

utsleppsleidning til sjø.

Pumpestasjon (Omvikdalen) og overføringsleidning i sjø frå

Fitjavika til slamavskiljaren

Korsnes 2009 Slamavskiljar på Korsneset.

Børnes 2009 Slamavskiljar på Børneset.

Uskedalen

Overføringsanlegg til slamavskiljar på Børneset, sanering

av fleire utslepp. Utbygging av leidningsnett ovanfor

Uskedalen kyrkje. Tre pumpestasjonar: Uskedalen brygge

(Beinavikjo), Stølavika (Uskedalen skule), og Uskedalen

båthamn. Overføringsleidningar i sjø frå Beinavikjo til

Stølavika og vidare til Børneset

11 Herøysund HerøysundetMindre utslepp i Herøysundet frå 4-5- hussstandar ved den

tidlegare sardinfabrikken er sanert (leidningsanlegg)

Risnes

Avløpsreinseanlegg (silanlegg) på Risnes, dimensjonert for

2500 pe. Med utsleppsleidning til sjø (langt ut, om lag til

Bleiknes).

Overføringsanlegg til Risnes reinseanlegg. Leidning i

Bogsnesvågen og pumpestasjon Bogsnesvågen.

Teigen Pumpestasjon

Husnes

industriområdeSlamavskiljar, bygd før førre planperiode

Røsslandslia Røsslandslia pumpestasjon

Nesjaneset

2006

Slamavskiljar Nesjaneset, dimensjonert for 500 pe. Med

pumpestasjon som pumpar vatnet inn på slamavskiljaren.

Sunde

Overføringsanlegg til Nesjaneset. Utslepp til Sundsvågen

og indre del av Opsangervågen er sanert og overført til

Nesjaneset. To pumpestasjonar , fleire trykkummar og

sjøleidningar i Sundsvågen, ny pumpestasjon og

sjøleidningar frå Opsangervågen.

Klubbavikjo 1998 Pumpestasjon Klubbavikjo

ValenSilanlegg dimensjoner for 1000 pe, Valen, sanering av seks

ureinsa utslepp til sjø.

20 Landamarka Pumpestasjon Landamarka

21 Sæbøvik Øyatun Slamavskiljar Øyatun ungdomsskule.

10 Uskedalen

Rosendal7

Seimsfoss8

9 Omvikdalen

15 Sunde

16 Valen

Husnes13

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



1.5 OVERSIKT LEIDNINGSNETT I KOMMUNEN

Vassleidningsnettet i kommunen har ein samla lengde på 286 km, og avløpsnettet har samla

lengde på 210 km (inkluderer AF, SP, OV og drensleidningar).

Som Figur 5 og Figur 6 skisserer, er hovudtyngda av leidningsnettet i Kvinnherad bygt ut etter

1970. Leidningskartverket har imidlertid ein del informasjons-hol. 35 % av vassleidningane og 25 %

av avløpsleidningane manglar informasjon om leggeår. Mykje av leidningsnettet er bygd ut i privat

regi, og dette forklarar dei raude stolpane med manglande informasjon om leggeår. Kunnskapen

om dette finst hjå noverande og tidlegare tilsette i Kvinnherad kommune. Det vil vere nyttig å få

kunnskapen inn i leidningskartverket, og Tekniske tenester skal få til ein «dugnad» der ein får

systematisert den kunnskapen som finst.

Figur 5: Leidningsnett for vassforsyning i Kvinnherad

Figur 6: Leidningsnett for transport av avløp i Kvinnherad (spillvatn, overvatn)

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Informasjon om leggeår kan nyttast i langtidsplanlegging av fornying av leidningsnettet

(systematisk tilstandsprediksjon), slik at ein kan nytte ressursane optimalt. Fornying av

leidningsnett på rett tidspunkt, før kollaps og samtidig nær slutten av levetida til røyra, er mest

kostnadseffektivt. Mellom anna veit ein at det vart lagt ein god del PVC-leidningar frå 1970-talet.

Generelt veit ein at PVC-materiale frå denne perioden er sprøtt og ikkje har lang levetid, og

driftspersonellet må rykke ut frå tid til anna for å handtere røyrkollaps.

PVC er det mest brukte røyrmaterialet i leidningsnettet i kommunen, både for drikkevassleidningar

og spillvassleidningar. Betong er nytta ein del i spillvassnettet, og i overvassnett.

Figur 7: Døme på gamle kummar i Kvinnherad. Vasskum til venstre, og spillvasskum laga i

naturstein til høgre.

Figur 8: Leidningsmateriale vassleidningar

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Figur 9: Leidningsmateriale avløps- og overvassleidningar

1.6 KLIMAENDRINGAR OG KLIMATILPASSING

Det er nødvendig at samfunnet tilpassar seg klimaet, både dagens og det i framtida. Kommunane

er viktige aktørar i klimagassreduksjon og klimatilpassingstiltak. Det er mykje vatn i Kvinnherad,

som mange andre stader i Noreg, og vatn er difor viktig i tilpassingsarbeidet.

1.6.1 Noverande klima i Kvinnherad

Vestlandet er kjenneteikna av mildt og fuktig klima i dei ytre kystnære områda, medan indre delar

ligg i eit tørrare og kaldare klima høgt over havet. Det er våtast i eit belte 50-60 km inn frå kysten,

og kystfjella får dei høgaste nedbørmengdene i Noreg. Vestlandet er mellom dei mest nedbørrike

områda i Europa, og eit av dei våtaste områda i verda utanfor tropane. Lågtrykk kjem ofte inn mot

Vestlandet frå vest og fører med seg mild og fuktig luft frå havet.

Historisk er det målt nedbør ved ei rekkje stasjonar i ulike delar av Kvinnherad: Opstveit, Indre

Matre, Opsangervatn, Husnes, Rosendal, Bondhus, Mauranger kraftstasjon og Hatlestrand

(Meteorologisk institutt sine målestasjonar). Det er stor variasjon i normal årsnedbør, frå 3000 mm i

Indre Matre og Opstveit, til 1750 mm i Rosendal. Månadsnormalar for desse tre stasjonane er vist i

Tabell 9. Indre Matre er på åttande-plass for målestasjonar i Noreg med høgast årsnedbør. Dei

mest nedbørrike periodane er hausten og vinteren. Det varierer om nedbøren om vinteren kjem

som regn eller snø, avhengig av høgd over havet.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Tabell 9: Månadsnormalar 1961-1990, nedbør (mm).

Stasjon jan. feb. mar. apr. mai jun. jul. aug. sep. okt. nov. des. år

Opstveit 287 204 242 129 131 166 184 226 359 367 345 350 2990

Indre Matre

284 204 247 126 136 185 195 223 370 389 355 356 3070

Rosendal 140 110 130 70 85 120 140 150 215 210 195 185 1750

Den norske nedbørrekorden for nedbør over eit døger er frå Indre Matre i Kvinnherad, 26.

november 1940, då det vart registrert 229,6 mm nedbør mellom kl. 08 den 25. november til kl. 08

den 26. november. Den reelle nedbøren må ha vore endå høgare, sidan observatør Arnfinn Matre

skreiv følgjande i dagboka:

«Regnmålaren var full kl. 08. Kor mykje som hev runne yver, er ikkje godt å segja».

Dei siste 20 åra er det fleire gonger Kvinnherad som har døgnnedbørrekorden i Noreg, jf. Tabell

10.

Tabell 10: Største nedbør på eitt døger i Noreg, årleg frå 1990-2011.

http://metlex.met.no/w/images/8/8a/Naturen200806Mamen.pdf

Varmaste månad er juli med middeltemperatur 15,0 oC, og kaldaste månad er februar med

middeltemperatur 0,2 oC. Årsmiddeltemperaturen er 7,1

oC. Temperaturnormalane for Rosendal er

vist i Tabell 11.

http://metlex.met.no/w/images/8/8a/Naturen200806Mamen.pdf

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Tabell 11: Månadsnormalar 1961-1990, middeltemperaturar (oC).

Stasjon jan feb. mar. apr. mai. jun. jul. aug. sep. okt. nov. des. år

Rosendal 0,4 0,2 2,1 5,2 10,0 13,5 15,0 14,5 10,8 7,7 3,7 1,5 7,1

1.6.2 Forventa framtidsklima og følgjer for VA-infrastrukturen

Klimaet er i endring, med meir ekstremvêr som følgje. Først og fremst må ein rekne med større,

hyppigare og meir intense nedbørhendingar i åra som kjem, noko som kan skape auka fare for

regnflaumar. Klimaprognosar antyder at årsnedbøren i Hordaland vil auke med 6 - 32 % innan år

2100 (med 19 % som middels framskriving), med minst auke om sommaren. Klimaprognosane

viser også at ein må vente seg om lag 80 % auke i talet på dagar med mykje nedbør, og 20 %

auke i nedbørvolumet slike dagar (middels framskriving). Intensiteten av dimensjonerande

nedbørhendingar kan kome til å auke mykje meir enn nedbørvolum over aret, og ein må rekne med

at ekstremhendingar kjem stadig hyppigare.

På Vestlandet kan ein forvente 1,9 - 4,2 oC auke i temperatur fram til 2100. Følgjer kan mellom

anna bli at mindre is på drikkevasskjeldene gir auka fare for forureina overflatevatn, auka fare for

sørpeskred om vinteren knytt til kraftig lågtrykksaktivitet og minking av isbrear, og dermed også

redusert avrenning i breelver.

I mange norske drikkevasskjelder har ein observert ein auke i fargetalet dei siste 10-15 åra (meir

humus). Årsaker til auka fargetal er auka avrenning/utvasking frå nedbørfelta, auka temperatur i

vasskjelda, lengre periodar med fullsirkulasjon og auke i talet på fryse/tine-episodar. Auka

avrenning saman med temperaturstigning aukar også risikoen for fleire mikroorganismar i

vasskjeldene, og for større konsentrasjonar av næringsstoff. Redusert råvasskvalitet fører til behov

for oppgradert vassbehandling.

Klimaprognosar indikerer også at havnivået i Kvinnherad vil vere 23 cm høgare enn i dag i 2050 og

74 cm høgare i år 2100. Ein må i tillegg vente seg ein auke i nivå og frekvens for stormflo

(Bjerknessenteret/DSB, 2009). Anslått høgde for stormflo med returperiode 100 år er 227 cm (cm

over NN1954 – landkote 0) i år 2100. Stormflonivået er rekna ut ved å ta høgste observerte

havnivå per dags dato og leggje til relativ havstigning for år 2100 samt effekt av auka stormaktivitet

(dette er gjort for alle kommunar i Noreg).

Prognosar for framtidig klima er usikre, men det er viktig å understreke at tendensane er klare

(«endringsretninga»).

Konsekvensar for VA-sektoren er auka press på infrastrukturen, og at eksisterande dimensjonering

vert utilstrekkeleg. Ein må heller ikkje gløyme press på naturressursar, til dømes vasskvaliteten i

drikkevasskjeldene. Tilleggsutfordringar er vedlikehaldsetterslep og lang levetid på infrastrukturen.

VA-leidningar som leggjast i dag må ha ei forventa levetid på minst 100 år.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



1.6.3 Tiltak for klimatilpassing

Kvinnherad kommune har gjennom KLIMA -og ENERGIPLAN Kvinnherad kommune 2020, ein

langsiktig handlingsplan for klima og energi, sett opp mål for klimagasskutt, energibruk,

klimatilpassing og haldningsskaping. Visjonen er at kommunen i framtida skal vere robust og

klimanøytral, og at framtida i Kvinnherad skal tuftast på klimavennlege og berekraftige løysingar.

Klimasårbarheit er avhengig av eksponering og evne til å møte endringar.

I klimatilpassingsarbeidet bør det fokuserast på vedlikehald og vedlikehaldsetterslep (tilpassing til

dagens klima), auke kunnskapsgrunnlaget og utvikle verktøy for å planlegge under usikkerheit. Til

dømes når det gjeld planlegging av nye anlegg og ved tiltak på eksisterande anlegg nær sjø, må

ein ta omsyn til prognosane for framtidig auke i havnivå. Ein bør også vurdere sårbarheita til

eksisterande anlegg.

Risikoområde må identifiserast i kommuneplanen sin arealdel.

Viktige klimatilpassingstiltak innafor VA-området samanfatta i KS-heftet «Lokal tilpasning til et klima

i endring», sjå referanselista):

Arbeide systematisk for å redusere vedlikehaldsetterslep.

Kartleggje vasskvaliteten i drikkevasskjeldene som grunnlag for å kunne følgje utviklinga

(risikostyring) og kunne setje inn fysiske tiltak.

Planleggje utbetringar av dagens overvatn- og avløpssystem for framtidig klima, medrekna

å søke positive effektar ved nye løysingar. Døme er separering av felles avløpsnett, lokal

overvasshandtering og opning av bekkar som er lagt i kulvert/røyr.

Redusere vassmengdene i avløpssystemet ved å handtere større delar av overvatnet

lokalt og/eller separat.

1.7 SAMFUNNSTRYGGLEIK (ROS)

I samband med utarbeidinga av kommunedelplan for vassforsyning og avløp 2013-2024 er det

gjennomført ei risiko- og sårbarheitsanalyse (ROS) for å vurdere potensielle uønskte hendingar og

konsekvensane av desse i høve til samfunnstryggleik. Analysen skal vere ein del av grunnlaget for

å handsame og godkjenne kommunedelplan for vassforsyning og avløp i Kvinnherad kommune.

ROS-analysen er gjennomført for dei ulike vasskjeldene og samla for avløp.

Vedlegg D, ROS-analyse ligg som eige vedlegg.

Målet med ei ROS-analyse er å etablere ei systematisk tilnærming til fare/uønskte hendingar, slik

at naudsynte risikoreduserande tiltak kan identifiserast og takast omsyn til. Analysen skal gi ei brei,

overordna og representativ framstilling av risiko for tap av verdiar med omsyn til liv og helse, ytre

miljø og samfunn.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



1.7.1 Farekartlegging

Gjennom ei innleiande farekartlegging er ei rekkje naturbaserte, verksemdsbaserte og

infrastrukturrelaterte farar gjennomgått og vurdert, for å sile tema som er aktuelle i den

etterfølgjande sårbarheitsanalysen. Farekartlegginga er oppsummert i Tabell 12.

Tabell 12: Uønskte hendingar som er aktuelle i sårbarheitsanalyse.

Relevante tema i sårbarheitsanalyse

Vasskjelde Ølve og Hatlestrand vassverk

Skred/ras

Transport av farlig gods

Sabotasje

Vasskjelde Ænes vassverk

Flaum i vassdrag

Ekstremnedbør

Sabotasje

Kapasitet

Vasskjelde Omvikdalen vassverk

Brann/eksplosjon industrianlegg

Kjemikalieutslepp og annan akutt forureining (olje og døde dyr)

Sabotasje

Vasskjelde Herøysund vassverk

Skred/ras

Flaum

Ekstremnedbør

Akutt forureining (døde dyr)

Sabotasje

Kapasitet

Vasskjelde Husnes vassverk

Flaum

Ekstremnedbør


Sabotasje

Kapasitet

Vasskjelde Sandvoll vassverk

Skred/ras

Flaum

Ekstremnedbør


Sabotasje

Kapasitet

Vasskjelde Varaldsøy vassverk

Skred/ras

Flaum

Ekstremnedbør


Sabotasje

Kapasitet

1.7.2 Sårbarheitsvurdering

Dei identifiserte farane er ganske like for dei enkelte vasskjeldene, og det er liten skilnad i

sårbarheitsnivået mellom dei ulike kjeldene.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Skred, ras, flaum og ekstremnedbør

Ekstremnedbør, flaum og skred/ras heng er til dels vurdert samla. Periodar med ekstremnedbør vil

kunne medføre auka utvasking av jordsmonn i vasskjelda (auka fargetal) i tillegg til skred. Skred og

ras vil kunne ha konsekvens for råvasskvalitet ved utrasing av jordmassar ved kjeldene. Flaum vil i

hovudsak kunne medføre utvasking av jordmassar langs kjelda/elva, som kan medføre nedsett

vasskvalitet. For Ænes vassverk er situasjonen ved ein eventuell flaum at det vert fare for at

flaumvatn kan trenge inn i grunnvassbrønnene og ureine drikkevatnet, som ikkje gjennomgår

reinsing etter at det er teke opp frå brønnen.

Ein må vente seg fleire ekstremnedbørhendingar i framtida i samband med forventa

klimaendringar. Saman med auka temperatur (auka oppblomstring av mikroorganismar i råvatnet

og nye artar) kan det medføre behov for opprusting av dagens vassbehandlingsanlegg. Auka

sårbarheit gjennom klimaendringane gjer at kommunane må ha fokus på samfunnstryggleik og

beredskap.

Kapasitet

Ved vassverka Ænes, Herøysund, Husnes, Sandvoll og Varaldsøy er kapasitet i vasskjelda nådd,

eller behovet er større enn kjeldekapasiteten i periodar. Vurderingar knytt til aktuelle tiltak er skildra

nærare i Kapittel 4 Val av hovudløysingar, kommunal vassforsyning.

Kjemikalieutslepp og anna akutt forureining

Det er berre Ølve-Hatlestrand (transport av farleg gods) og Omvikdalen vassverk og Rosendal og

Omland Vassverk (hydrokarbonutslepp frå kraftverket til undervatnet til vassbehandlingsanlegget)

som er sårbare for kjemikalieutslepp.

Når det gjeld Ølve-Hatlestrand går riksveg 549 langs nordenden av vasskjelda. Trafikkulukker og

ulukker med kjøretøy som transporterer farleg gods kan medføre utslepp med avrenning til

vasskjelda. Sårbarheita vert vurdert som liten til moderat på bakgrunn av stor fortynningseffekt før

vatnet når abonnentane. Likevel bør vassverket ha god dialog med brannvesenet for å verte varsla

raskt dersom ulukker skjer på strekninga, for evt. å kunne setje i verk ekstra prøvetaking.

Når det gjeld akutt forureining for ved Hattebergsdalen VBA er det grundig vurdert i ROS-analyse

som er utarbeidd spesifikt for vassbehandlingsanlegget. Basert på vurderinga som er gjort der, og

tiltak som er sette i verk, vert sårbarheit vurdert å vere liten til moderat, og ingen ytterlegare tiltak

vert foreslått.

Omvikdalen, Herøysund, Husnes, Sandvoll og Varaldsøy er vurdert med omsyn til akutt forureining

(døde dyr). Ølve-Hatlestrand er ikkje vurdert med omsyn til dette, grunna vasskjelda og inntak.

Forureiningsfaren frå beitande/døde dyr er låg, og sårbarheit knytt til forureiningsfaren vurderast til

å vere liten, basert på at det er lang veg frå kjelde til inntak, samt at reinseanlegga vil kunne

handtere denne forma for forureining i vasskjelda (fjerning av mikroorganismar). I periodar med

mykje og ekstrem nedbør bør vassverket ha fokus på denne typen ureining, då det kan auke faren

for denne hendinga.

Sabotasje

Når det gjeld sabotasje, er det generelle trusselnivået i Kvinnherad vurdert til å vere lågt, som elles

i Noreg.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Avløp – akutt forureining

Akutte utslepp frå avløpsreinseanlegga representerer ikkje eit stort problem i Kvinnherad. Anlegga

er vurdert som enkle og driftssikre, med utslepp til gode resipientar.

Klimaendringar vil likevel kunne påverke avløpsanlegga. Dette gjeld i samband med belastning på

infrastrukturen og kapasitet ved reinseanlegga. Auka årsnedbør og meir intense nedbørhendingar

vil kunne medføre auka overløpsutslepp ved at systema må handtere meir vatn enn dei er

dimensjonerte for. Sjølv om det meste av avløpsnettet i Kvinnherad er lagt som separatsystem, må

ein rekne med at det nokre stader ikkje fungerer tilfredsstillande og at det er ein del framandvatn i

spillvassnettet (innlekking og infiltrasjon, drensvatn og feilkoplingar). Auke i havnivået vil og kunne

påverke infrastrukturen for avløpsanlegga.

1.7.3 Konklusjon

Konklusjonen av sårbarheitsvurderinga er i hovudtrekk at både vasskjeldene og avløpsanlegga i

Kvinnherad er robuste, med kapasitetsproblem i enkelte av vasskjeldene som viktigaste problem.

Ein må ha fokus på klimaendringar (ekstremnedbør, tørkeperiodar og havnivåstigning).

Vedlegg D, ROS-analyse identifiserer følgjande tiltak som kommunen bør ha fokus på i det vidare

arbeidet med samfunnstryggleik og beredskap innanfor VA-sektoren:

Det må gjennomførast analysar i tråd med rettleiing frå Mattilsynet for alle vassverk, og ein

må oppretthalde rutinar for jamleg oppdatering for vassverka der dette allereie er på plass.

Ein bør vurdere klausulering av dei drikkevasskjeldene der det ikkje er oppfylt.

Auka sårbarheit gjennom klimaendringar medfører at kommunane må ha fokus på

samfunnstryggleik og beredskap, særleg gjennom dagleg risikostyring for å fange opp

trendar som følgje av endra klima (til dømes endring i vasskvalitet). Vidare må det vere

prosedyrar for drift i periodar med auka risiko, til dømes ved varsla ekstremvêr.

Nye VA-anlegg må etablerast slik at dei vil kunne stå imot og takle 200-årsflaum og

stormflo med gjentaksintervall 200 år.

Det må vere god dialog mellom ansvarlege ved vassverket og brannvesenet når det gjeld å

ta imot varsel om ulukker med transport av farleg gods langs riksved 549. dette for å kunne

setje i verk tiltak tidleg dersom avrenning frå ulukkesstaden går mot vasskjelda.

1.8 ANSVAR OG ORGANISERING I KOMMUNEN

Prioriteringar av dei årlege investeringane i VA- sektoren vert handsama av kommunestyret i

samband med vedtak av budsjett og rullering av økonomiplan. Handlingsplan og økonomiplan

rullerast kvart år. Kommunestyret gjer også vedtak kvart år om storleiken på satsane for VA-gebyr.

Kommunedelplan for vassforsyning og avløpshandtering skal rullerast i samsvar med plan- og

bygningslova (PBL). Kommunestyret skal, i tråd med § 10-1 Kommunal planstrategi, minst éin

gong i kvar valperiode ta stilling til om kommunedelplanen skal reviderast eller om den skal

vidareførast utan endringar.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Drift, vedlikehald og utbygging av vass- og avløpssystem vert finansierte fullt ut gjennom vass- og

avløpsgebyra.

Ansvar for drift, vedlikehald og utbygging av kommunale vassverk- og avløpssystem, vegar, gong-

/sykkelvegar og grøntanlegg er administrativt lagt til avdeling Kommunalteknikk under Tekniske

Tenester i Kvinnherad kommune. Verksemd for samfunnsutvikling handsamar søknadar om

utsleppsløyve.

Figur 10: Organisasjonskart – organisering av vass- og avløpstenestene i Kvinnherad kommune

(2012).

For å melde om problem (feil eller manglar) på vass- og avløpsnettet kan abonnentane kontakte

kommunen. Tekniske Tenester har døgnkontinuerleg vaktordning. Vakttelefonen har nummer 90

36 11 11. Ved avbrot i vassforsyninga vert vatn køyrd ut i tankvogn dersom det er behov for det

inntil forsyninga er gjenoppretta.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



1.9 DRIFTSOVERVAKING

Kvinnherad kommune har eit særs godt utbygd system for sentral styring og driftskontroll av VA-

anlegga.

Systemet er PLS-basert med sentrale OPC-serverar som kommuniserer med anlegga

(utestasjonane) via radiosamband eller faste linjer. Vidare kan eigne vakt-PC-ar og kontor-PC-ar

kommunisere med serverane. Alarmar frå utestasjonane vert og formidla vidare til vakttelefonen.

Hovudstrukturen i systemet er som følgjer:

Hovudserverar OPC og KKVA er plassert i Rådhuset i Rosendal, som kommuniserer med

utestasjonane

1 stk. terminalserver er plassert i Rådhuset.

Kontor-PC og vakt-PC kommuniserer med terminalserver via internett.

Pr. i dag (2012) er 21 utestasjonar avløp og 15 utestasjonar vassforsyning tilknytt.

Utestasjonane er utstyrt med PLS, og kommuniserer med hovudsentralen via OPC-server.

Enkelte utestasjonar har radiosamband, men dei fleste er knytt til hovudsentralen via

fibernett.

Innkomne alarmar vert vidareformidla til eigen vakttelefon nr. 903 61 111. Alle anlegga kan

styrast og alarmane kan kvitterast direkte frå driftskontrollanlegget. Nokre alarmar kan av

sikkerheitsmessige årsaker berre kvitterast ut ved besøk på anlegget.

Figur 11: Skisse driftskontrollsystem i kommunen.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Figur 12: Oversiktskart, henta frå driftskontrollsystemet.

Data som hentast ut frå anlegga er vass-/ avløpsmengder, straumforbruk, driftstider, alarmar,

feilmeldingar, servicehistorikk m.v. Data vert lagra i en SQL-database og kan hentast ut i form av

diverse rapportar med standard oppsett, sjå døme i Figur 13.

Figur 13: Døme på månadsrapport frå driftskontrollsystemet.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



1.10 INTERKOMMUNALT SAMARBEID

Kvinnherad kommune er medlem av Sunnhordland Interkommunale Miljøverk IKS (SIM), eit

avfalls- og attvinningsselskap eigd av kommunane Austevoll, Bømlo, Fitjar, Kvinnherad, Stord,

Sveio og Tysnes. SIM utfører slamtømming for Kvinnherad kommune. Slam frå slamavskiljarar og

tette tankar vert henta inn med faste intervall, annakvart år for hus med fast busetnad, og kvart

fjerde år for fritidsbustader.

Kvinnherad er medeigar i DiHVA IKS (Driftsassistansen i Hordaland Vann og Avløp) saman med

over tjue andre kommunar. DiHVA sitt formål er å bidra til betre kvalitet og effektivitet på vass- og

avløpssystema i kommunane. DiHVA er eit kompetansesenter for vass- og avløpstenester og

utfører og formidlar tenester som driftsassistanse, driftsansvar, kvalitetssikring, opplæring og

informasjon. Mellom anna arrangerer dei grunnkurs i vatn og avløp, som alle driftsoperatørar i

Kvinnherad deltek på, og VA-dagane på Vestlandet, som er ein fagleg møteplass for VA-bransjen

med fagseminar og messe.

DiHVA inngår avtalar på vegne av kommunane om innkjøp av varer og tenester, til dømes

laboratorietenester og resipientundersøkingar. Kvinnherad deltek mellom anna i prosjektet

Hordalekk (lekkasjekontroll på vassforsyningsnettet) gjennom DiHVA.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Del B -VASSFORSYNING

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



2 Målsetjingar vassforsyning

2.1 OVERORDNA MÅL

Det overordna målet er kommunen si generelle målsetjing for fleire ti-år framover. Det overordna

målet for vassforsyninga er at ein skal kunne dekkje etterspurnaden etter hygienisk tryggande

drikkevatn, og at krava til kvalitet skal vere oppfylt innanfor dei forskriftene som gjeld til ei kvar tid.

2.2 LANGSIKTIGE MÅL

2.2.1 Kvalitet

Krava sett til godkjenningspliktige vassforsyningssystem er levering av hygienisk trygt vatn til

forbrukaren. Godkjenningsplikta gjeld for system som forsyner meir enn 20 husstandar (bustader

eller fritidsbustader) eller minst 50 personar, helseinstitusjonar, skular og barnehagar

(drikkevassforskrifta). Vatnet skal vere klårt, og utan særmerkt lukt, smak eller farge.

Det vert stilt krav til leveringssikkerheit og to hygieniske barrierar. Den eine av desse skal sørgje for

at drikkevatnet vert desinfisert eller behandla på annan måte for å fjerne, uskadeleggjere eller

drepe smittestoff. For grunnvatn er det mogleg å søke unntak frå kravet om

desinfisering/behandling av vatnet dersom grunnforhold og klausulering til saman er hygienisk

trygt.

Alt drikkevatn skal i løpet av planperioden oppnå trygg hygienisk og bruksmessig kvalitet.

Rutinar for overvaking og kontroll av vasskvaliteten skal følgjast.

For vasskjelder der kvalitet og/eller kapasitet ikkje er god nok, skal det setjast i verk tiltak.

Tiltak kan vere å vurdere nye, eigna kjelder der dette finst, tiltak knytt til kapasitet og/eller

vassbehandlinga, eller samkøyring av fleire vassverk der ein nyttar den beste kjelda.

Nedslagsfelt skal sikrast og klausulerast tilfredsstillande, så langt der er teknisk/økonomisk

mogleg.

Drikkevatnet skal ha ein slik kjemisk kvalitet at ein oppnår god korrosjonskontroll på

distribusjonsnettet. Ved pH-justering skal ein normalt og auke alkaliteten.

2.2.2 Mengde og trykk

Lekkasjar på leidningsnettet skal reduserast ved systematisk feilsøking og reparasjon.

Ein skal gjennomføre nødvendig utbygging av høgdebasseng, samt forsterking av

overføringsleidningar.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Vassforsyninga skal vere tilstrekkeleg til å dekkje brannvesenet sitt behov for vatn til

brannsløkking der ope vasskjelde er meir enn 300 m unna, eller der brannvesenet ikkje har

tankbil tilgjengeleg.

For nye sprinklaranlegg der leidningsnettet ikkje har tilstrekkeleg leveringskapasitet, må

utbyggjar sikre seg på annan måte, til dømes med eige magasin eller separat tappeleidning

frå høgdebasseng. Eventuelt må alternativ som tåke- eller skumanlegg vurderast.

Trykk mellom 25 og 80 mVS skal garanterast ved uttakspunktet frå offentleg vassleidning.

Høgtliggjande område skal sikrast med pumpestasjonar/ hydroforanlegg.

Hagevatning er tillaten innanfor kapasitetsgrensene ved det enkelte vassverket. Tekniske

tenester kan gje restriksjonar dersom tilhøve ved det enkelte vassverk gjer dette nødvendig.

2.2.3 Dekningsgrad

Vasskjeldene skal ha kapasitet til forsyning av eksisterande og planlagde utbyggingsområde.

Dette skal tilpassast kommuneplanen.

Kommunen ønskjer å ta ansvar for ei trygg vassforsyning, og er derfor i prinsippet så langt det

er praktisk mogleg viljuge til å overta private, godkjenningspliktige vassverk dersom dei private

vassverka ønskjer det eller dersom dei ikkje klarar å levere godkjent vatn. Dette er ut frå

behovet for standardisert driftsovervaking, utbygging og drift.

2.2.4 Forsyningssikkerheit

Kommunen skal oppretthalde tilstrekkeleg beredskap, basert på eit gjennomført system for

styring og overvaking. Kommunen har døgnkontinuerleg vaktordning.

Ved avbrot i vassforsyninga skal tiltak for utbetring normalt setjast i verk omgåande. Inntil

forsyninga er gjenoppretta, skal behovet for levering av vatn i tankvogn vurderast i kvart enkelt

tilfelle.

Kommunen skal byggje høgdebasseng der det er nødvendig for å sikre vassforsyninga, til

dømes i utkantane av forsyningsnettet og på enden av lange overføringsleidningar.

I store forsyningsområde skal ein vurdere om området skal sikrast med ei reservevasskjelde.

2.2.5 Økonomi

Alle drifts- og kapitalkostnader knytt til vassforsyninga skal dekkjast ved gebyr.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



3 Tilstands- og situasjonsskildring, eksisterande

kommunal vassforsyning

3.1 VASSKJELDER OG KJELDEKAPASITET

Kvinnherad er ein vassrik kommune. Ferskvassressursane føreligg aller mest som overflatekjelder.

Totalt er det i kommunen over 600 vatn med eit totalareal på 32,7 km2, og om lag 15 relativt store

elver.

Dei fleste vatna ligg høgt til fjells, med avrenning via elver og bekkar ned bratte fjellskråningar før

dei flatar ut i dalbotnar eller langs smale strandsoner.

Unnateke Ænes Vassverk som har grunnvasskjelde har alle dei kommunale vassverka

overflatevatn som vasskjelder, dei fleste med inntak direkte frå elv.

Tabell 13: Vasskjelder og kjeldekapasitet.

Nedslags-

felt

Middel-

avrenning

Minste-

vassføring

Midlare års-

forbruk

Maks. døgn-

forbruk

km² m³ / år l/s m³ / år l/s

8,16 15 400 000

1,58 3 000 000

Ænes vassverk Grunnvatn Borhol 3,0

Varaldsøy vassverkGjuvslands-

elv

Infiltrasjons-

kummer ved elv4,6 10 250 000 13 54 000 2,9

Omvikdalen

vassverk

Svartavatn

og Prestavatn

Dam i Hattebergs-

elv, Svelgarhaug.

Felles med kraft-

stasjon

22,6 47 300 000 735 000 24,6

Felles inntak og

vannbehandlingsanlegg

med Rosendal og

Omland Vassverk

Herøysund vassverk Dalelv Dam i elv 1,9 5 360 000 7 115 000 3,3

Husnes Vassverk Svartavatn Elveinntak 13,0 33 110 000 105 1 240 000 34,8Hevertledning fra

Svartavatn

Sandvoll VassverkElv frå

NautavatnElveinntak 1,3 3 780 000 105 000 5,3

Ølve og Hatlestrand

vassverk

Vassverk Vasskjelde Inntakspunkt Merknad

270 000 7,9Håviksvatn /

Brothølen

20 m djupne

Brothølen

Ølve og Hatlestrand Vassverk har Håvikvatnet som vasskjelde. Inntak skjer på 20 m djup i

Brothølen som er en mindre terskelbukt oppstrøms i Håvikvatnet med avgrensa overføring frå

resten av vassmagasinet. Kjelde og nedslagsfelt ligg dels i Kvinnherad kommune, dels i Fusa

kommune.

Kjeldekapasiteten frå Brothølen vurderast å vere tilstrekkeleg for å dekkja vassbehovet.

Varaldsøy Vassverk har inntak i Gjuvslandselva via 3 kummer nedsett langs elva, med

inntaksrøyr frå grusmassar under elvebotn.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Gjuvslandselva er ei typisk flomelv med små reservoar i nedslagsfeltet, som nærmast tørkar heilt ut

i periodar med tørrver. Teoretisk dekkjer berekna minstevassføring så vidt maksimalt døgn- og

timeforbruk, men i praksis er sikkerheita for dårleg. I tørkeperiodar nyttast difor ei kriseløysing med

vatn frå Grånuttjørnet (utløp med stengeventil).

Ænes Vassverk har grunnvasskjelde via 2 borehol i lausmassar ved Æneselva på ca. kt. 15.

Vatnet blir ikkje desinfisert.

Omvikdalen Vassverk har felles nedslagsfelt, inntak og vassbehandling med Rosendal og

Omland Vassverk med tilrenning til Hattebergsdalen kraftstasjon. Avrenning overstiger langt

vassverkenes behov. Råvatn vert teke ut frå undervatnet nedstrøms turbinane, som har inntak i

elvedam på Sveljarhaugen (kt. 340) 155 høgdemeter ovanfor behandlingsanlegget.

Som reserveinntak ved stopp i kraftproduksjonen er det eige inntak frå elva like oppstrøms

anlegget.

Herøysund Vassverk har elveinntak frå Dalelva, som er ei lita elv med nedslagsfelt på 1,9 km2

utan fritt vassareal. Minstevassføring er berekna til ca. 7 l/s medan maksimalt døgnforbruk er 10

l/s.

Husnes Vassverk har inntak på kt. 100 i Hellandselv som har tilrenning frå Svartavatn og et stort

nedslagsfelt på 13 km2. Minstevassføringa er berekna til 105 l/s, noko som om lag svarar til

maksimalt døgnforbruk. Vasskjelda forsyner og Søral med inntil 400 l/s prosessvatn. Ved lite tilsig

vil Søral miste vatnet først.

Reguleringsretten som gjeld for vasskjelda Svartavatn pr. 2012 er på inntil 7,0 m nedtapping.

Hevertleidning frå Svartavatn skaffar 60 - 70 l/s, men det er berre praktisk mogleg med om lag 7 m

nedtapping. Dette er ikkje nok og anna tiltak for å sikre vassføringa i elva må settast inn.

Figur 14: Svartavatn, vasskjelde for Husnes vassverk.

Sandvoll Vassverk har inntak i elv frå Nautavatn med eit nedslagsfelt på 1,3 km2. Nedbørsfeltet er

ikkje klausulert og råvasskvaliteten er ikkje særleg god med høgt fargetal og mykje bakteriar, men

etter reinsing i vassbehandlingsanlegg er kvaliteten i hovudsak tilfredsstillande.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



3.2 VASSKVALITET

For dei godkjenningspliktige vassverka i Kvinnherad kommune vert det regelmessig teke analyse

av vassprøvar i tråd med kravet i Drikkevassforskrifta. Tabellane nedanfor syner ei oversikt over

vasskvaliteten ved vassverka i 2010/2011. Resultata frå vassprøver vert lagt ut på kommunen sine

nettsider, og meir utfyllande data kan ein hente ut derifrå.

Tabell 14: Fysisk og kjemisk vasskvalitet for dei større vassverka (råvatn).

Vassverk # prøvar

Surheitsgrad (pH)

Farge Turbiditet Konduktivitet

ma

ks

min

sn

itt

ma

ks

min

sn

itt

ma

ks

min

sn

itt m

aks

min

sn

itt

Ølve / Hatlestrand (2011) 12 6,6 6,4 6,5 137,0 20,0 39,0 12,5

0,2 2,3 4,2 4,0 4,1

Varaldsøy (12.09.2011-12.09.2012)

11 7,1 6,4 6,8 32,0 6,0 15,5

0,16

0,04

0,1 5,9 0,1 4,2

Ænes (2011)

Omvikdal og ROV (Hattebergsdalen VBA) (12.09.2011-12.09.2012)

19 6,4 5,7 6,1 8 2 4 0,43

0,06 0,2 2,7 0,9 1,8

Herøysund (2010) 11 7,3 6,3 6,8 91,0 8,0 29,3 0,5 0,1 0,2 6,0 1,7 3,4

Husnes (2011) 11 -- 5,7 6,0 40,0 7,0 20,7 3,1 0,1 0,5 5,1 1,0 2,6

Sandvoll (2010) 7 -- 5,7 6,0 89,0 2,3 50,6 0,8 0,2 0,4 3,6 0,4 2,3

* For Ænes finst det berre verdiar for vasskvalitet ute på leidningsnettet, då vatnet ikkje gjennomgår behandling.

Tabell 15: Mikrobiologisk vasskvalitet ved dei større vassverka (råvatn)

Vassverk Koli E. koli Totalkim

# p

røva

r

ma

ks

min

sn

itt

# p

røva

r

ma

ks

min

sn

itt

# p

røva

r

ma

ks

min

sn

itt

Ølve/Hatlestrand (2011) 12 4 0 0,8 12 1 0 0,1 11 1000 2 124

Varaldsøy (12.09.2011-12.09.2012) 11 120 0 13,2 11 42 0 4,6 11 320 36 127

Ænes * (2011)

Omvikdal og ROV (Hattebergsdalen VBA) (12.09.2011-12.09.2012)

19 140 0 8,6 18 55 0 3,3 18 2000 30 233

Herøysund (2010) 11 117 0 24,0 11 44 0 6,0 10 1120 85 264

Husnes (2011) 11 300 0 49,4 11 200 0 26,1 11 1600 80 404

Sandvoll (2010) 8 300 0 58,5 8 180 0 33,4 7 1500 6,5 473,8

** For Ænes finst det berre verdiar for vasskvalitet ute på leidningsnettet, då vatnet ikkje gjennomgår behandling.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Tabell 16: Grenseverdiar for vasskvalitet levert til abonnent, med heimel i drikkevassforskrifta.

Koli E. koli Totalkim pH Fargetal Konduktivitet Turbiditet

Eining antal/ 100 ml

antal/ 100 ml

antal/ml (22

oC)

-log10[H+] mg Pt/l mS/m (25 oC) FNU

Grenseverdi 0 0 <100 6,5 – 9,5 <20 <250 <4

Tabell 17: Fysisk og kjemisk vasskvalitet (drikkevasskvalitet-behandla vatn, prøvar teke ute på

leidningsnettet).

Vassverk # prøvar

Surheitsgrad (pH)

Farge Turbiditet Konduktivitet

ma

ks

min

sn

itt

ma

ks

min

sn

itt

ma

ks

min

sn

itt

ma

ks

min

sn

itt

Ølve/ Hatlestrand (2011)

12 6,6 6,45 6,5 46 19 25 1,3 0,1 0,3 4,1 4,0 4,0

Ænes * (2011)

12 6,2 5,9 6,0 11,0 2,0 4,8 0,1 0,03 0,1 2,6 1,7 2,2

Varaldsøy (12.09.2011-12.09.2012)

11/8/8 8,3 6,8 7,4 20,0 4,0 9,3 0,6 0,03 0,2 7,8 3,9 5,5

Omvikdal og ROV (Hattebergsdalen VBA) (2011)

18 7,4 6,2 6,7 7 2 3,8 0,9 0,1 0,2 2,9 1,1 2,0

Herøysund (2010) 12 8,8 7,2 8,1 9 2 4,5 0,05 0,02 0,04 5,7 3,1 3,9

Husnes (2011) 11 8,7 8,0 8,4 10 1 4,1 0,8 0,02 0,2 10,0 6,0 7,5

Sandvoll (2010) 7 7,5 6,8 7,1 - - - 1,8 0,1 0,6 27 19,5 23,2

Tabell 18: Mikrobiologisk vasskvalitet (drikkevasskvalitet-behandla vatn, prøvar teke ute på

leidningsnettet).

Vassverk Koli E. koli Totalkim

# p

røva

r

ma

ks

min

sn

itt

# p

røva

r

ma

ks

min

sn

itt

# p

røva

r

ma

ks

min

sn

itt

Ølve/Hatlestrand (2011) 16 0 0 0 4 0 0 0 15 19 0 3,1

Varaldsøy (12.09.2011-12.09.2012) 11 0 0 0 - - - - - - - -

Ænes (2011) 12 2 0 0,2 5 0 0 0,0 12 392 0 55

Omvikdal og ROV (Hattebergsdalen VBA) (2011) 18 0 0 0 1 0 0 0 17 120 0 26

Herøysund (2010) 16 0 0 0 4 0 0 0 15 6 0 2

Husnes (2011) 11 0 0 0 - - - - 11 0 0 0

Sandvoll (2010) 10 15 0 1,5 4 0 0 0 8 121 4 21,3

Tilfredsstiller ikkje krav til største tillatne verdi i drikkevassforskrifta

Tilfredsstiller krav til største tillatne verdi i drikkevassforskrifta

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Vasskvaliteten er gjennomgåande god ved alle vassverk, nokre punkt er det likevel verdt å merke

seg når ein ser på Tabell 17 og Tabell 18 (prøvar teke av behandla drikkevatn):

Det er i periodar for høgt fargetal ved Ølve/Hatlestrand, og pH er også noko låg. Det er

planlagt nytt vassbehandlingsanlegg, med behandlingsprosessar som vil rette opp i desse

forholda.

Vatnet som sendast ut på nettet i Ænes vassverk har til tider noko låg pH. Dette har med

kvaliteten på råvatnet å gjere, då vatnet ikkje gjennomgår behandling. For låg pH er uheldig

sidan det kan bidra til korrosjon og redusere levetida til leidningsnettet.

Det er også registrert pH lågare enn kravet ved eitt tilfelle ved Hattebergdalen VBA. Dette er

eit avvik som er å forvente i ein innkjøringsperiode ved eit nytt vassbehandlingsanlegg.

Det er registrert koliforme bakteriar ved Sandvoll og Ænes vassverk.

Høge kimtal er registrert ved Ænes, Sandvoll og Omvikdalen vassverk/ ROV.

E. coli-målingar på Husnes er teke ut (antatt feilmåling).

Tidlegare var det i periodar høgt fargetal ved Sandvoll vassverk. Det gjeld ikkje lenger, og

derfor er ikkje verdiar registrert i 2010 teke med i Tabell 17

3.3 VASSFORBRUK I DAG OG TILKNYTING TIL VASSVERKA

Dei ti kommunale vassverka har ei tilknyting på om lag 11 000 pe (personekvivalentar).

Av kommunen sine 13.329 innbyggjarar (01.07.2012) er om lag 75 % i dag tilknytte eit vassverk.

Resten forsynast frå private enkeltanlegg (brønnar og liknande).

Tabell 19: Vassforbruk ved dei ulike vassverka

Spesifikt

forbruk

PersonerIndustri /

jordbruk (pe)

Sum person-

ekvivalent m3/år m3/døgn m3/h l/pe∙døgn

Ølve/Hatlestrand 850 300 1150 269000 740 8,6 643

Varaldsøy 200 100 300 54000 150 1,7 500

Rosendal og Omland Vassverk 1800 300 2100 529000 1450 16,8 690

Omvikdalen 700 200 900 206000 560 6,5 622

Herøysund 600 200 800 115000 320 3,7 400

Husnes 6600 900 7500 1240000 3400 39,4 453

Sandvoll 350 50 400 105000 290 3,4 725

Tilknytning Midlere vassforbruk 2011

Vassverk

For fleire av vassverka i Kvinnherad kommune er vasstapet høgt. Dette kan ein lese ut av Tabell

19, der det spesifikke forbruket er rekna ut basert på eit overslag over kor mange

personekvivalentar som er tilknytt dei ulike vassverka. Til vanleg reknar ein med at vassforbruk ligg

på 160-200 l/pe *døgn. Forbruk utover dette er lekkasjar. Om ein ikkje setter i verk tiltak på

leidningsnettet vil lekkasjane auke etter kvart som leidningsnettet vert eldre. Dersom mange

abonnentar nyttar seg av retten til å få installert vassmålar vil dette delvis motverke trenden ved at

vassforbruket for kvar person kan gå noko ned.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Ein effektiv måte å auke den reelle forsyningsevna til vassverka, er normalt å drive systematisk

lekkasjesøking på eksisterande leidningsnett. På sikt vil det verte meir lønsamt å drive aktivt med

utbetring av lekkasjar. Dette skuldast at ein ved å redusere det totale forbruket

kan dimensjonere nyanlegg for mindre vassmengder

kan utnytte eksisterande kapasitet til vasskjelder og leidningsnett betre,

får lågare driftskostnader for vassbehandling, og

får lågare driftskostnader til pumping av vatnet.

I 2013 og i åra vidare framover, vil reduksjon av vasstap vere ei prioritert oppgåve. Dette vil skje

gjennom aktiv lekkasjekontroll, til dømes ved installering av fleire vassmålarar på leidningsnettet,

noko som vil gjere det enklare å lokalisere lekkasjar. For å få ned lekkasjane må ein også ha fokus

på private stikkleidningar.

3.4 STATUS VED VASSVERKA

3.4.1 Ølve og Hatlestrand vassverk

Vassverket vart utbygd i privat regi på 1970-talet, og overteke av kommunen rundt 1990. Frå

vasskjelda Håvikvatnet/Brothølen blir vatnet pumpa opp til råvassbasseng 270 m3 kt. 110 – 114 på

Roaldstveit ovanfor Dalesjøen.

På innløpet til råvassbassenget er det plansilar, på utløpet UV-behandling med klordosering som

reserveløysing for desinfeksjon. Vassbehandlinga oppfyller ikkje krava i drikkevassforskrifta mellom

anna til to uavhengige hygieniske barrierar, fargetal og pH/alkalitet.

Både råvasspumpestasjon og behandlingsanlegg/høgdebasseng er i dårleg teknisk stand, og det

er nyleg utarbeida eit forprosjekt for oppgradering kor det er foreslått komplette nyanlegg med ny

inntaksleidning, pumpestasjon, vassbehandlingsanlegg og reintvassbasseng (Sweco, april 2012).

På leidningsnettet er det foreslege tiltak med omsyn til betring av trykkforhold og

leveringssikkerheit.

Leidningsnettet forgreinar seg på Eggjane ca. 1,4 km nedanfor behandlingsanlegget, vestover mot

Ølve/Håvik/Hammarhaug totalt ca. 7 km og austover mot Gjermundshamn / Vestervik ca. 13 km.

Det er ikkje høgdebasseng på forsyningsnettet, og med dei lange overføringsleidningane er

vassforsyninga svært sårbar ved leidningsbrot og med omsyn til trykk og kapasitet ved uttak av

vatn til brannslokking.

Pga. det høge utgangstrykket er kapasiteten tilfredsstillande ved normalt forbruk. Normalt forbruk

er likevel svært høgt, og tyder på mykje lekkasjar.

I ovannemnde forprosjekt er nytt behandlingsanlegg foreslått lagt på kt. 125, og at det ved

forgreiningspunktet på Eggjane vert sett inn reduksjonsventilar for trykkregulering til kt. 100 mot øst

og kt. 95 mot vest. Dette vil gje noko lågare trykk enn i dag på om lag kt. 110, og vil vere med å

redusere lekkasjane. I tillegg må det gjennomførast aktivt søk etter, og utbetring, av lekkasjar.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



3.4.2 Varaldsøy vassverk

Vassverket forsyner om lag 300 personar. Det er i førre planperiode (1998) bygd nytt

behandlingsanlegg med fargefjerning i membranfilter, desinfeksjon i UV-anlegg og alkalisering i

marmorfilter. Råvatnet graviterer inn på anlegget frå elveinntak og pumpes gjennom

behandlingsprosessen til reinvassbasseng 220 m3 på kt. + 115 før gravitasjon ut på

forsyningsnettet.

Vasskjelda har for dårleg kapasitet i tørrversperiodar og tiltak i nedslagsfeltet er nødvendig for å

auke kjeldekapasiteten. Det føreligg planar om bygging av terskel i elva ved dagens inntak.. Ein

betre måte å sikre nok tilrenning vil truleg vere å auke magasinvoluma i nedslagsfeltet.

I dag er det bygd ein liten dam i Grånuttjørn og rørgjennomføring med ventil som vert opna manuelt

når elveinntaket vert tørt.

Figur 15: Demning i vestre ende Grånuttjørn, Varaldsøy.

Utbetring av dam i Grånuttjørn og auka oppdemming med 5 m prioriterast. Hevertløysing eventuelt

pumping frå Svartavatn som kriseløysing kan og vere aktuelt. På sikt bør det og byggjast eit

høgdebasseng på Våge.

3.4.3 Omvikdalen vassverk

Etter ein lang prosess for godkjenning av utbygging av felles vassbehandlingsanlegg og

kraftstasjon i Hattebergsdalen, er dette no ferdigstilt og satt i drift hausten 2011. Anlegget er eit

samarbeidsprosjekt mellom kommunen, Kvinnherad Energi (KE) og det private Rosendal og

Omland vassverk (ROV).

Den gamle kraftstasjonen er riven. Undervatnet frå turbinane i den nye stasjonen blir nytta som

råvasskjelde, dvs. felles vassinntak med turbinleidningar frå Hattebergselv, 155 høgdemeter

ovanfor kraftstasjonen som ligg på kt. 185. Reserveinntak er etablert direkte frå elv like oppstraums

kraftstasjonen.

Tidlegare var Tveiteelv i Omvikdal vasskjelde. Elva har for dårleg kapasitet i tørkeperiodar og

råvatnet var prega av mykje humus og høgt fargetal. Vassbehandlinga bestod av grovsil og eit

eldre UV-anlegg, som ikkje var tilfredsstillande. Inntaket fungerer no som krisevasskjelde.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Utbygginga kombinerer ny oppgradert kraftstasjon, ROV og Omvikdalen vassverk (OMV) sitt behov

for godkjent vassbehandling, samt ny vasskjelde med nok og godt råvatn for OMV.

Vassbehandlingsanlegget med tilhøyrande reintvassbasseng på 500 m³, er eigd og drive av

kommunen. ROV deltar med ein del av utbyggingskostnadene, og har rett til å kjøpe vassverkets

behov for reintvatn, basert på reelle driftskostnader.

Råvatnet er tidvis forureina av bakteriar, men er elles svært klart og av god kvalitet. Det er ikkje

behov for humusfjerning, og behandlingsprosessen består av trykksiler, 2 komplette UV-anlegg i

serie for desinfeksjon, samt dosering av vannglass (natriumsilikat) for alkalisering / korrosjons-

kontroll. UV-anlegga er godkjent som to hygieniske barrierar.

Det er gjennomført ROS-analyse av ny vasskjelde og inntak, som saman med behandlings-

prosessen er godkjent av Mattilsynet.

Figur 16: Hattebergsdalen Vassbehandlingsanlegg. UV-anlegg i forgrunnen, siler og

råvasspumpestasjon i bakgrunnen.

Det er vidare bygt overføringsleidning mellom ROV sin hovudleidning ved Baroniet, via nytt 1.500

m³ høgdebasseng på Seim på kt. + 140, til eksisterande leidningsnett i øvre trykksone på

Hjelmeland i Omvikdalen.

Utbygginga er i samsvar med foreslått løysing i hovudplan for vassforsyning 1996-2007. Tiltak som

står att frå førre plan er trykkforsterking i høgtliggjande område, mellom anna Landa og Åsen.

Nytt høgdebasseng på Seim ligg 5 – 10 m høgare enn det gamle inntaket i Tveiteelv, og bustadfelt

Åsen har etter at det nye systemet vart tatt i bruk fått eit akseptabelt trykk. Behov for tiltak for

trykkforsterking gjeld såleis primært Landa.

Det klart viktigaste tiltaket for både ROV og OMV er likevel utskifting av hovudleidningen mellom

det gamle elveinntaket til ROV og Baroniet. Dette må gjevast høg prioritet, i første omgang ei

strekning på omlag 1,4 km frå Fossberg og nedover. Kostnadane skal delast 50/50 mellom dei to

vassverka.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



3.4.4 Herøysund vassverk

Dalelva er vasskjelde. Nytt vassbehandlingsanlegg er utbygt i planperioden med membranfiltrering,

klorering og marmorfilter, samt reintvassbasseng på om lag 300 m³. Anlegget fungerer greitt og

oppfyller krav i drikkevassforskrifta.

Største utfordring er kjeldekapasitet som er for dårleg i tørkeperiodar. På kort sikt bør tiltak for auka

tilrenning/ magasinering, oppgradering av inntaksarrangement og bygging av større høgdebasseng

setjast i verk.

Vassbehandlingsanlegget (membranfiltrering) ligg på kt. +125.

Langsiktig tiltak kan vere tilknyting til og forsyning frå, Husnes vassverk via leidning i sjø. Tilkopling

til Uskedalen vassverk (privat) er ikkje eit alternativ, då det også er kapasitetsproblem ved dette

vassverket.

Figur 17: Herøysund vassbehandlingsanlegg

3.4.5 Husnes vassverk

Vasskjelde er Hellandselva med årsavrenning ca. 1300 l/s, og som renn ut frå Svartavatn (kt.

+772).

Husnes vassverk har en tilknyting på ca. 6 500 personar og strekker seg over eit stort geografisk

område som dekker Husnes/Sunde, Valen og størstedelen av Halsnøy mellom Ranavik og

Høylandsbygd.

Valen vassverk og området Langanes – Høylandsbygd er i planperioden tilknytt Husnes vassverk.

Det er etablert nytt høgdebasseng på 5 700 m³ sprengt ut i fjell i Kaldestadåsen kt. + 85, og det er

lagt ny Ø225 mm leidning gjennom Opsangervatnet til Reset kor det er etablert ny

trykkforsterkingsstasjon mot Valen. På Valen er det gamle inntaket i Bjørkedammen satt ut av drift,

men fungerer fortsatt som reserve-/kriseforsyning, og det er bygd nytt høgdebasseng 1 000 m³ på

kt. 97 ovanfor søsterheimen.

På Halsnøy er forsyning av Landa-området forbetra med oppgradering av pumpestasjonen i

Toftevågen og bygging av høgdebasseng 1 000 m³ på kt. 120 Høgaberget. Det er vidare lagt

vassleidning i sjø mellom Landasanden og Langanes og vidare langs fylkesvegen til

Høylandsbygd, som tidlegere vart forsynt frå Sandvoll vassverk via 4" sjøleidning over

Høylandssundet.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Kapasiteten på denne leidningen er for liten til også å forsyne Sandvoll. Det er difor aktuelt å knyte

Sandvoll vassverk saman med Husnes vassverk via ny leidning frå Valen, ein får då ringleidning og

dermed betra forsyningstryggleik totalt sett for heile vassverket. Det visast til kapittel 4.2.5Husnes

vassverk for skildring av tiltaka.

Nytt vassbehandlingsanlegg vart bygd ca. i 2000 med kjemisk felling / 3-mediafilter (Molde-

prosessen). Anlegget er dimensjonert for 80 l/s, men klarar berre å levere 60 l/s. Det er ei

utfordring at forsyningsområdet stadig aukar i omfang, og produksjonskapasiteten må aukast. Alt

vatnet blir pumpa ut på forsyningsnettet.

Hevertleidning frå Svartavatn skaffar 60 - 70 l/s, men det er berre praktisk mogleg med om lag 7,0

m nedtapping. Dette er ikkje nok og anna tiltak for å sikre vassføringa i elva må settast inn.

Kommunen har pr. 2012 inne søknad til NVE om etablering av borehol (som erstatning for hevert

som nyttast i dag) med lengde på om lag 300 m, der ein søker om regulering av vassnivå i

Svartavatn ned til 22 m under normalvasstand.

Frå elveinntaket går vatnet til to råvassbasseng på til saman 340 m3 på kt. 95 og herfrå med

sjølvfall til vassbehandlingsanlegget på kt. 50.

Fleire private vassverk i forsyningsområdet har bede om kommunal overtaking (Arnavik, Sydnes,

Fjelberg, Kjeka og Fatland).

Figur 18: Husnes vassbehandlingsanlegg

3.4.6 Sandvoll vassverk

Sandvoll Vassverk er eit tidlegare privat vassverk som vart overtatt av kommunen 1. januar 2011.

Inntak av råvatn skjer i elv frå Nautavatn og overførast i leidning gjennom Erslandsvatn til

vassbehandlingsanlegg på kt. 75. Anlegget er eit UNIK filter-anlegg med mikrosil, felling med

jernklorid over alkalisk filter (fargefjerning, alkalisering og desinfeksjon), samt UV-anlegg på

utgåande vatn som 2. hygieniske barriere. Produksjonskapasiteten er 8 l/s.

Frå behandlingsanlegget blir alt vatn pumpa til høgdebasseng kt. 120, og fordelt vidare ut på nettet

via sjølvfallsleidningar og reduksjonsventilar for områda lågare enn ca. kt. 50.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Som tidlegare nemnt er vassverket knytt saman med Husnes vassverk via 4" sjøleidning frå

Høylandsbygd. Kapasiteten på denne leidningen er for liten til også å forsyne Sandvoll permanent,

men fungerer som reserve- og krisevassforsyning.

Sandvoll vassverk forsyner også Halsnøy i tørre periodar.

3.4.7 Mindre kommunale vassverk

Når det gjeld mindre kommunale vassverk vil nødvendige tiltak bli avklart med Mattilsynet, der

dette ikkje allereie er gjort.

Ænes vassverk er godkjenningspliktig, men ikkje godkjent. Kapasitet på pumpeanlegg er om

lag 4 l/s mot 70 m løftehøgd, som leverer direkte til abonnentane utan sikkerheit i

høgdebasseng eller reservestraumaggregat.

Årsnes vassverk med inntak frå Årsneselva, er utan vassbehandling. Ein er truleg i

grenseland når det gjeld godkjenningsplikt. Forsyner Norsafe som er ein industribedrift i vekst,

i dag med om lag 30 tilsette. I tillegg er nokre få bustadhus og hytter samt Årsnes ferjekai

tilknytt.

Utåker vassverk. Bekkeinntak i elv frå Krokavatnet forsyner Holmedal skule og delar av

busetnaden og fergjekai, via 2ˮ leidning og eit lite basseng på 11 m3. Vatnet behandlast i eit

UV-anlegg plassert i kum ved bedehuset. Vasskjelda er dårleg og ein bør på sikt finne ei ny

kjelde.

Matre vassverk er nyleg overteken av kommunen. Tilknytinga ligg truleg over grensa for

godkjenningsplikt. Inntak direkte frå bekk og frå lausmassar ved bekken, pumpestasjon og

UV-anlegg ligg som påbygg til kraftstasjonen. I samband med planlagt riving av kraftstasjonen

må det byggjast ny pumpestasjon, som ligg inne som tiltak i handlingsdelen i 2013. SKL

(Sunnhordland Kraftlag) skal dele kostnadane med ny pumpestasjon.

3.5 PRIVATE VASSVERK

Det er fleire private vassverk i kommunen. Rosendal og Omland Vassverk (ROV) og Uskedalen

vassverk er dei to største med til saman ca. 20 % av dei busette i kommunen tilknytt. ROV forsyner

kommunesenteret Rosendal m/ omland totalt ca. 1.800 personar, Uskedalen ca. 1000 personar. I

tillegg er det fleire mindre vassverk.

Rosendal og Omland Vassverk

ROV er det nest største vassverket totalt sett i kommunen, berre Husnes vassverk er større.

Vassverket er godt driven og har lang tradisjon som sikker og god leverandør av drikkevatn til sine

abonnentar. Inntak av råvatn av svært god kvalitet skjedde fram til 2011 i Hattebergselva ca. 800 m

nedstraums kraftstasjonen.

Distribusjonsnettet vart i 2009 godkjent av Mattilsynet. Vassbehandlinga bestod av eit mellombels

UV-anlegg for desinfeksjon, og sjølv om dette sikra at bakteriar ikkje kom ut på forsyningsnettet

tilfredsstilte anlegget ikkje krava i drikkevassforskrifta om to hygieniske barrierar og pH.

Samstundes sleit det kommunale vassverket i nabobygda Omvikdalen med dårleg kjeldekapasitet

og dårleg råvasskvalitet.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Løysinga vart at ROV og Kvinnherad i samband med bygging av ny kraftstasjon i Hattebergsdalen i

2011, inngikk ein avtale om å dele kostnadene med bygging og drift av eit felles

vassbehandlingsanlegg godkjent av Mattilsynet. Kommunen er formell eigar og ansvarleg for drifta

av behandlingsanlegget, medan ROV betalar for målt vassforbruk og ein nærare avtalt del av

vedlikehaldskostnadane.

I 1998 bygde ROV eit høgdebasseng på indre Løfallstrand som sikra den nordre delen av

forsyningsområdet med stabilt trykk og sikkerhet ved leidningsbrot og liknande. Med

samanknytinga med Omvikdalen vassverk er og resten av vassverket sikra på tilsvarande måte.

Vidare er den høgtliggjande busetnaden på Skeidshagen og Skeie tilknytt overføringsleidningen i

øvre trykksone til Omvikdalen, og dermed sikra eit godt trykk.

Rosendal og Omland Vassverk har i samband med oppgradering av fylkesvegen gjennom bygda

samstundes lagt ny hovudvassleidning. Dette har redusert lekkasjane og betra sikkerheita mot

leidningsbrot, men framleis er det eit behov for utbetring av andre delar av forsyningsnettet. Særleg

gjeld dette hovudleidningen ned Hattebergsdalen, som er felles med Omvikdalen og som er

foreslått skifta ut med delt kostnad mellom kommune og ROV.

Uskedalen Vassverk

Vassverket har inntak frå Eikeelva med råvatn av god kvalitet og lågt fargetal. Vassbehandlinga

består av sil, UV desinfeksjon og pH justering / korrosjonskontroll ved tilsetting av natriumsiliskat

(vannglass). Behandla vatn ledast ut på forsyningsnettet via eige reintvassbasseng.

Andre mindre, private vassverk

I fleire mindre bygdesamfunn er det etablert private vassverk med felles vasskjelde og leidningsnett

for vassforsyning. Nokre er overtekne av kommunen, men følgjande er framleis private:

Ådnevik vassverk, tilknyting ca. 50 pe

Fatland vassverk, tilknyting ca. 75 pe

Kjeka vassverk, tilknyting ca. 30 pe

Sydnes vassverk, tilknyting ca. 20 pe

Sondakrinsen vassverk, tilknyting ca. 90 pe

Eit vassforsyningssystem skal vere godkjent av Mattilsynet når det forsyner minst 20 husstandar

(inkludert fritidsbustader) eller minst 50 personar, eller dersom det forsyner helseinstitusjon eller

skule/barnehage. Dei fleste av vassverka er dermed godkjenningspliktige.

Vassverka Ådnevik, Fatland, Kjeka og Sydnes ligg alle på sør-vestre side av Halsnøy. Det vil her

vere ei god løysing å tilknytte desse med ei felles kommunal sjøleidning frå Landa (Husnes

vassverk). Dette tiltaket er teke med i kommunen sin handlingsdel, men først etter 2024.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



4 Val av hovudløysingar, kommunal

vassforsyning

4.1 GENERELT

På bakgrunn av dagens situasjon ved dei ulike vassverka er det i det etterfølgjande vurdert og

foreslått naudsynte tiltak for å oppnå ei sikker og god vassforsyning i kommunen i medhald av

drikkevassforskrift og målsetjingar.

Viktige moment som er styrande for prioritering av foreslåtte tiltak er helse- og miljømessige forhold

ved vassforsyninga, samt sikkerheit i forsyninga.

4.2 TILTAK VED VASSVERKA

4.2.1 Ølve og Hatlestrand vassverk

Vassverket tilfredsstiller ikkje krav med omsyn til vasskvalitet og sikker distribusjon av nok vatn

med tilstrekkelig trykk til alle abonnentane. Det er utarbeida eit forprosjekt (sjå Vedlegg F:

Forprosjekt Ølve/Hatlestrand vassverk), der følgjande hovudtiltak er foreslått:

Ny råvasspumpestasjon ved Brothølen

Nytt vassbehandlingsanlegg plassert på kt. 125 på Roaldstveit

Trykkreduksjon på Eggjane, ovanfor Husa:

100 mVS mot nordaust (Hatlestrand), 95 mVS mot vest (Ølve)

Trykkforsterking nord for Kvitebergsvatnet

Høgdebasseng på Hjortland kt. + 95

Lokal trykkforsterking Skarvatun, Hjortland, Skaga/Li og Løning

Trykkreduksjon Gjermundshamn

Nytt vassbehandlingsanlegg med tilhøyrande reintvassbasseng skal byggjast i same område som

eksisterande, ca. 15 m høgare. Reinsinga skal vere basert på Moldeprosessen med kjemisk felling

over 3-media filter beståande av antrasitt, sand og marmor. I denne prosessen fjernast organisk

stoff (farge) og vatnet blir alkalisert. Reinsetrinnet fungerer og som ein hygienisk barriere i tillegg til

desinfeksjonstrinnet beståande av biodosimetrisk UV-anlegg som andre hygieniske barriere. Av

beredskapsmessige omsyn vil det i tillegg bli installert et komplett reservekloreringsanlegg.

Slamhaldig avløpsvatn frå spyleprosessen av filtermediet, totalt ca. 250 m3/døgn, må enten

konsentrerast og avvatnast lokalt ved anlegget, eller førast direkte til godkjent utslepp i eigna

resipient.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Lokal slamavvatning er kostbart både i investering og drift, og vert difor ikkje tilrådd. Det er difor

lagd opp till at det leggjast eigen avløpsleidning frå vassverket med utslepp til Husavågen, ei

strekning på om lag 2,5 km.

Også vestover mot Ølve må det på sikt setjast i verk tiltak for å sikre ei sikker og stabil

vassforsyning. Ein foreslår at det byggast høgdebasseng kt. 90 ved Hammarhaug og utskifting av

4" til 6" leidning frå Løning til Vikane. Dette vil gje betre sikkerheit og auka kapasitet for

brannsløkking

Lekkasjesøk og utbetring av forsyningsnettet må prioriterast høgt, då lekkasjeandelen ved

vassverket kanskje er så høg som 60 - 70 %. Redusert trykk vil her vere eit av tiltaka, samtidig som

ein må gå aktivt inn for lekkasjesøking og -utbetring.

Tiltak i handlingsplan:

ØH-1-V Pumpestasjon Atramadal

ØH-2-V Høgdebasseng Hjortland

ØH-3-V Ny pumpestasjon Brothølen

ØH-4-V Vassbehandlingsanlegg kt. 125 (Moldeprosessen)

ØH-5-V Reduksjonskum Ølve

ØH-6-V Lokal trykkforsterking Løning (sone 13)

ØH-7-V Høgdebasseng Hammarhaug

I 2012 blir det i tillegg som ei førebuing til endra trykkforhold, gjennomført tiltak med nye

trykkaukestasjonar på Skarvatun, Hjortland og Skaga/Li.

4.2.2 Varaldsøy vassverk

Tiltak ved vassverket for å sikre nok kjeldekapasitet i tørkeperiodar må ha høg prioritet. Dette gjeld

både ved sjølve elveinntaket for å sikre effektiv oppsamling av vatn ved låg vassføring, og ved å

auke magasinvolum og uttaksmoglegheiter av vatn frå Grånuttjørn som er den største vasskjelda i

nedslagsfeltet.

Svartavatn like nord for nedbørsfeltet kan vere ei kriseløysing ved å ha ein beredskapsplan for

raskt å kunne etablere overføring av vatn mot sør med pumping og utlegging av leidningar.

Som sikkerheit og for betra kapasitet til brannsløkking, er det behov for eit høgdebasseng ovanfor

forsyningsområdet på Våge.


VA-1-V Utbetring eksisterande elveinntak

VA-2-V Regulering/dam Grånuttjørn

VA-3-V Høgdebasseng Våge

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



4.2.3 Omvikdalen vassverk

Det må leggjast ny hovudleidning frå tidlegare elveinntak og ned til Baroniet, kor det er høg risiko

for brot på leidningen. Dette er eit tiltak som er felles med Rosendal og Omland Vassverk (ROV).

50 % av kostnaden skal dekkjast av ROV.

I "andre enden" har Landa (kt. 90) dårleg trykk. For å betre dette må det etablerast trykkforsterking

og eventuelt utskifting til større dimensjon fram til denne.

Håvardhaug (Åsen) har fått betre trykk etter at Seim HB (kt. 140) som ligg høgare enn det gamle

inntaket i Tveiteelv vart tatt i bruk, og tiltak for trykkauke vurderast ikkje lenger som naudsynt.

Tveiteelva og gammalt inntak blir krisevassforsyning, men byggverka på staden må rivast eller

forsterkast dersom tilstanden er så dårleg at det er fare for liv og helse. Klausulering i området ved det

gamle inntaket på Tveito kan opphevast.


OM-1-V Ny hovudleidning Fossberg - Baroniet

OM-2-V Ny hovudleidning gamalt inntak - Fossberg

OM-3-V Trykkforsterking Landa

4.2.4 Herøysund vassverk

Behov for tiltak ved vassverket gjeld sikring av nok kjeldekapasitet i tørkeperiodar. Dette kan gjeres

på to måtar:

Tiltak i nedslagsfelt.

Konkrete tiltak må utgreiast nærmare i eige prosjekt, men eit alternativ er å hente vatn frå

ein sidebekk nedstraums eit mikrokraftverk. Ein må undersøke om det er vatn i denne

bekken når elva er tørr. Eit anna alternativ kan vere regulering og pumping av vatn frå

Helvikvatnet som ligg like vest for nedslagsfeltet.

Ei langsiktig løysing kan vere å hente vatn frå Husnes vassverk ved å leggje sjøleidning

om lag 7 km frå innerst i Husnesvågen til Herøysund. Dette kan kombinerast med å

etablere landtak nokre plassar undervegs for vassforsyning til nye område som til dømes

Aksnes, Løvik, Raudstein og Slottet.


HE-1-V Overføring av vatn frå sidebekk (midlertidig)

HE-2-V Overføringsleidning i sjø frå Husnes

HE-3-V Høgdebasseng kt. 90

HE-4-V Lokal trykkforsterking

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



4.2.5 Husnes vassverk

Behov for tiltak innfor dagens forsyningsområde knytt seg til auka kapasitet i kjeldeuttak og

behandlingsanlegg, tiltak på leidningsnettet med utskifting av gamle/dårlege leidningar i Husnes

sentrum, samt kapasitetsaukingar på overføringsleidningar:


HU-1-V Borehol m/ leidning frå Svartavatn

HU-2-V Auka kapasitet VBA

HU-3-V Utskifting vassleidning 2,2 km i Opsangervegen, Statoilstasjon - Kvinnherad VGS

HU-4-V Utskifting eternitt-VL elveinntak – VBA, 550 m

HU-5-V Nytt HB Høylandsbygd, 1 000m3

HU-6-V Ny, større sjøleidning Sunde – Toftevågen, Ø250 mm

HU-7-V Ny, større leidning Høylandsbygd – Sandvoll, Ø 200 mm

Oppgradering av Bjørkedalsdammen (Valen) som reservekjelde kan og vere aktuelt.

4.2.6 Mindre kommunale vassverk

Følgjande tiltak vert foreslåtte:

Ænes vassverk

UV-anlegg for hygienisk barriere nr. 2 (den første ligg i grunnvasskjelda).

Reservestraumaggregat

Leidningsanlegg vestover til hyttefelt

Høgdebasseng.

Årsnes vassverk

Tilkopling til ROV via sjøleidning bør prioriterast.

Alternativt kan det vere aktuelt å etablere eit UV-anlegg, men høgt fargetal er ei

utfordring.

Matre vassverk

Ny pumpestasjon må byggjast når kraftstasjon blir riven (delt kostnad med SKL).

UV-anlegg som 2. hygieniske barriere.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



5 Prioriteringar, tiltak og økonomi vassforsyning

5.1 HANDLINGSDEL VASSFORSYNING

Tiltak som er foreslåtte og prioritering av desse er vist i Tabell 20.


Ølve/ Hatlestrand vassverk

2013: Høgdebasseng/pumpestasjon Hjortland

2014: Nytt behandlingsanlegg og råvasspumpestasjon

Husnes vassverk

2014: Auka kapasitet i vasskjelde og behandlingsanlegg

2017: Utskifting vassleidning Opsangervegen

Omvikdalen vassverk

2015: Ny hovudleidning Fossberg – Baroniet (felles med Rosendal og Omland VV)

2016: Trykkforsterking Landa

Varaldsøy vassverk

2015: Utbetring elveinntak

2016: Regulering/dam Grånuttjørn

Ænes vassverk:

2015: UV-anlegg og reservestraumaggregat

2016: Høgdebasseng og leidningsanlegg

Sandvoll vassverk

2015: Overføringsleidning i sjø Valen – Sandvoll

Årsnes vassverk

2014: Tilknyting til Rosendal og Omland Vassverk via sjøleidning

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Tabell 20: Handlingsdel vassforsyning.

Vassverk Tiltak nr.Skildring Kostnad

mill. kr. 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Etter

2024

ØH-1-V Pumpestasjon Atramadal 1,2 1,2

ØH-2-V Høgdebasseng Hjortland 8,5 8,5

ØH-3-V Ny pumpestasjon Brothølen 5,2 5,2

ØH-4-VVassbehandlingsanlegg kt. 125

(Moldeprosessen)20,8 20,8

ØH-5-V Reduksjonskum Ølve 0,5 0,5

ØH-6-V Lokal trykkforsterking Løning (sone 13) 0,9 0,9

ØH-7-V Høgdebasseng Hammarhaug 4,6 4,6

VA-1-V Utbetring eksisterande elveinntak 1,7 1,7

VA-2-V Regulering/dam Grånuttjørn 4,3 4,3

VA-3-V Høgdebasseng Våge 3,2 3,2

ÆN-1-VUV-anlegg og reservestraums-aggr. inkl.

bygningsteknisk0,8 0,8

ÆN-2-V Høgdebasseng 3,2 3,2

ÆN-3-V Leidning til hyttefelt i vest 1,2 1,2

OM-1-V Ny hovudleidning Fossberg - Baroniet 4,8 4,8

OM-2-VNy hovudleidning gamalt inntak -

Fossberg2,3 2,3

OM-3-V Trykkforsterking Landa 4,7 4,7

OM-4-V Trykkforsterking Åsen 0,9 0,9

HE-1-VOverføring av vatn frå sidebekk

(mellombels)1,9 1,9

HE-2-V Overføringsleidning i sjø frå Husnes 6,2 6,2

HE-3-V Høgdebasseng kt. 90 3,0 3,0

HE-4-V Lokal trykkforsterking 1 0,9 0,9

SE-5-A Lokal trykkforsterking 2 0,9 0,9

HU-1-V Borhol m/ leidning frå Svartavatn (300 m) 7,0 7,0

HU-2-V Auka kapasitet VBA 5,0 2,0 3,0

HU-3-VUtskifting VA-leidningar i Opsangervegen,

Statoilstasjon - Kvinnherad VGS11,0 11,0

HU-4-V Utskifting eternitt-VL elveinntak - VBA 3,2 3,2

HU-5-V Nytt HB Høylandsbygd 5,5 5,5

HU-6-V Ny, større sjøleidning Sunde - Toftevågen 5,9 5,9

HU-7-V Ny leidning Høylandsbygd - Sandvoll 3,5 3,5

SA-1-V Tiltak eksist. VBA 0,4 0,4

SA-2-V Overføringsleidning i sjø Valen - Sandvoll 5,9 5,9

DIV-1-VTilknyting Årsnes Vassverk til ROV

via sjøleidning4,0 1,0 3,0

DIV-2-V Ny pumpestasjon Matre vassverk 1,6 1,6

DIV-3-VSjøleidning frå Landamarka -

Fatland-Kjeka-Sydnes5,9 5,9

Felles F-1 Diverse tiltak 24,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0

SUM TOTALT 164,6 14,7 41,4 18,2 17,3 13,0 5,2 4,3 6,6 5,5 7,9 7,5 2,0 21,0

SUM TOTALT 2013 - 2024 143,6


20 år nedskrivingstid (maskinteknisk utrusting) 2013 - 2024 16,7 1,8 10,8 3,3 0,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Årstal 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 >2024

Omvikdalen

Herøysund

Sandvoll

Ølve /

Hatlestrand

Husnes

Varaldsøy

Diverse

mindre

vassverk

Ænes

Omvikdalen

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



5.2 ÅRSKOSTNADER / GEBYRGRUNNLAG

Totalt er det i planperioden foreslått investeringar på nær 140 mill. kr.


avsetningar i fond som pr. 01.01.12 var på 6,5 mill. kr. for vassforsyninga. Ved utløpet av

planperioden er fondsavsetningane for vatn venta å vere ca. 1,9 mill. kr.

Konsekvensar for vassgebyra av dei tiltaka som er foreslått i planperioden er vist i Tabell 21.

Tabell 21: Investeringar og gebyrutvikling vassforsyning 2013-2024.

Gebyrnivået for vassforsyning har tradisjonelt vore lågt i Kvinnherad. I løpet av førre planperiode

har det auka frå 897 kr 1996 til 3400 kr ekskl. mva i 2012. Gjennomsnittleg årleg gebyrauke i

perioden 1996-2012 har vore 10 %.

Den markante auken er eit resultat av eit kraftig løft med bygging av nye anlegg. Dei største løfta

kom i perioden 1996-2002. Då var årleg gebyrauke på 15 - 25 %. Trass i dette ligg gebyra framleis

noko under landsgjennomsnittet.

Årsgebyret for vassforsyning i 2024 er berekna til ca. 5.000 kr ekskl. mva for ein bustad på 120 m2.

Tilknytingsgebyra er auka frå 15.000 kr i 2012 til ca. 20.700 kr. i 2024.

Skissert gebyrauke i komande planperiode vert på vel 3 % pr. år i gjennomsnitt. Dette er ein

prognose som ligg ein god del lågare enn for mange andre kommunar.

Vedlegg B: Finansiering vassforsyning gir ei oversikt over inntekter og kostnadar knytt til

bygging, drift og vedlikehald av dei kommunale avløpsanlegga.

ÅrstalInvestering

mill. kr.

Årsgebyr 120

m² bustad

Tilknytings-

gebyr

% gebyr-

auke

2013 14,7 3 600 15 000 5,0

2014 41,4 3 708 15 450 3,0

2015 18,2 3 819 15 914 3,0

2016 17,3 3 934 16 391 3,0

2017 13,0 4 052 16 883 3,0

2018 5,2 4 173 17 389 3,0

2019 4,3 4 299 17 911 3,0

2020 6,6 4 428 18 448 3,0

2021 5,5 4 560 19 002 3,0

2022 7,9 4 697 19 572 3,0

2023 7,5 4 838 20 159 3,0

2024 2,0 4 983 20 764 3,0

SUM 143,6

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Del C -AVLØP

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



6 Målsetjingar avløpshandtering

Målformuleringar i kommunedelplan for vassforsyning og avløp skal vere ein reiskap for

administrasjon og politikarar i den vidare satsinga på avløpssida. For ein del av målformuleringane

er det hensiktsmessig å skilje mellom tett og spreidd busetnad.

6.1 OVERORDNA MÅL

6.1.1 Fellesområde for heile avløpsverksemda

Samling av utslepp til hovudresipienten, Hardangerfjorden, skal skje etter ei samla vurdering

av kostnader, sett i samanheng med reduksjon i forureining (kost/nytte). Betring av forholda i

innelukka pollar og sund har høg prioritet.

Nærings- og rekreasjonsverdien på vassressursane i kommunen skal oppretthaldast på

dagens høge nivå, jf. pågåande arbeid etter vassforskrifta.

Separering av fellessystem for å betre kapasiteten til transportsystemet det er nødvendig, skal

ha høg prioritet.

For å nå måla kan det vere nødvendig med utarbeiding av planar for resipientovervaking,

saneringsplanar osb.

6.1.2 Tett busetnad

Sanitært avløpsvatn skal primært førast til kommunalt avløpssystem med godkjent reinsing og

utslepp.

For å nå målet, skal forureiningane reduserast ved å tilretteleggje og bygge ut eit godt kommunalt

avløpssystem. Private anleggseigarar har tilknytingsplikt. Kommunen legg vinn på å oppnå

likebehandling.

6.1.3 Spreidd busetnad

Private utslepp må oppfylle dei krav som gjeld til ei kvar tid.

Eldre utslepp (eldre enn 10 år) skal søkjast oppgraderte til å oppfylle gjeldande krav.

Tiltak skal setjast inn etter vurdering av kostnader, sett i samanheng med reduksjon i forureining

(kost/nytte).

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



6.2 LANGSIKTIGE MÅL

6.2.1 Kjelde/innslepp

Miljøgifter og andre tungt nedbrytelege stoff skal ikkje tilførast kommunalt avløpsnett. Det er to

hovudgrunnar til dette:

Dei vert brotne ned svært langsamt i naturen og kan skade liv og helse til dyr og menneske

ved at stoffa vert akkumulert i næringskjeda.

For høge konsentrasjonar av miljøgifter reduserer bruksmoglegheitene for slam og ristgods frå

avløpsreinseanlegga.

Målsetjinga er difor at miljøgifter og andre skadelege stoff skal fjernast ved kjelda. Det skal

gjennomførast årlege informasjonskampanjar retta mot bustadene om utslepp av miljøgifter til

avløpsnettet.

6.2.2 Oppsamling og transport

For avløpshandteringa i Kvinnherad kommune, er det viktig at ein ser oppsamling, transport og

reinsing av avløpsvatn under eitt.

Årsaker til for låg tilføringsgrad kan mellom anna vere leidningsnett med mykje utlekking, dårleg

utbygd leidningsnett, overløp i pumpestasjonar og regnvassoverløp som ofte er i drift.

Målsetjingane for oppsamling og transport er å auke tilføringsgraden fram til godkjent reinseanlegg

og utslepp, tette lekkasjar på leidningsnettet og separere leidningsnettet i område med

fellessystem for slik å redusere vassmengder som går i overløp.

For å oppnå målsetjinga er følgjande tiltak skissert:

Ein skal arbeide kontinuerleg med reduksjon av lekkasjar på leidningsnettet samt reduksjon av

overløpsdrift, med prioritering av overløp og lekkasjar som medfører vesentleg ulempe eller

skade.

Ved opprusting av eksisterande anlegg eller nyanlegg, skal driftsovervaking innførast, slik at

overløp registrerast når dei trer i funksjon. Overløpstida skal registrerast og vurderast.

Dei viktigaste eksisterande reinseanlegga og pumpestasjonar med nødoverløp til sårbare

resipientar skal også inngå i driftsovervakingssystemet.

Når tilstrekkeleg reinseeffekt ved reinseanlegg er oppnådd, skal private septiktankar koplast ut.

Rutinar for rapportering av opplysningar om driftsproblem og utført arbeid på nettet samt

kontinuerleg registrering av dette inn i leidningskartverket, skal oppretthaldast.

6.2.3 Kompetanse og opplæring

Avløpshandtering er eit svært omfattande fagområde. I kommunen er det personell med ulik

bakgrunn som har dette som sitt fagfelt, med samla kunnskap som omfattar mange fagfelt.

Tendensen er at kunnskapskrava har auka dei seinare åra, og vil auke i tida framover. Derfor er det

viktig å vidareutvikle den kompetansen kommunen sit inne med.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Målsetjingar:

Forholda for personell i administrasjonen som driv med avløpsplanlegging skal leggjast til rette

slik at ein kan møte dei framtidige utfordringane innan feltet på ein best mogleg måte.

Driftspersonell skal gjevast den kompetansen som er naudsynt for å gjennomføre arbeidet.

For alle som arbeider med avløpsanlegg må det setjast av tilstrekkeleg tid til oppdatering slik at

ein alltid er à jour med lover, forskrifter med vidare.

6.2.4 Tilknytingsgrad

Ut i frå ei teknisk/økonomisk vurdering, skal ein tilby tilgang til offentlege avløpstenester til flest

mogleg i tettbygde strok. Det offentlege skal vere ansvarlege for å sørgje for at avløpshandteringa

tilfredsstiller dei nasjonale og regionale krava som gjeld til ei kvar tid for avløpshandtering.

I område med spreidd busetnad vil det ofte ikkje vere kostnadseffektivt å byggje ut eit offentleg

avløpstilbod. Her bør forholda leggjast til rette for gode separate/private løysingar.

Målsetjinga er dermed at tilknyting av eigedomar til det offentlege avløpsnettet skal avgjerast etter

ei samla vurdering av kostnaden sett i forhold til reduksjon i forureining (kost/nytte). Vidare skal det

leggjast vekt på krav til rettferd og likebehandling av dei enkelte eigedomane.

Tilknytingsgrad i dag (2012) er på totalt 73 %. Denne skal søkast auka i størst mogeleg grad.

6.2.5 Utslepp og fleirbruk av resipientar

Reinseanlegga skal reinse avløpsvatnet i tråd med forureiningsforskrifta, og slik at:

Naturen sin eigenevne til sjølvreinsing ikkje vert overskriden på kort eller lang sikt.

Brukarkrav til vasskvaliteten i resipienten er tilfredsstilt.

Botnfauna ikkje avviker frå forventa naturtilstand.

Vassmassar, vassoverflata og strendene er fri for synlege forureiningar.

For å oppnå dette er følgjande tiltak skisserte:

Dei kommunale utsleppa skal gjennomgå godkjent reinsing og førast ut på djupt vatn i

Hardangerfjorden i løpet av planperioden.

Kartlegging og sanering av private og kommunale utslepp i spreidd busetnad, med ei prioritering

der særleg skadelege utslepp sanerast først.

Ved alle offentlege badeplassar skal vatnet vere hygienisk trygt, og vasskvaliteten skal ikkje

forverrast av utslepp frå kommunalt avløpsvatn eller private utslepp.

Behov for overvaking av Hardangerfjorden som resipient skal vurderast. Dette skal koordinerast

med andre interesser (oppdrettsnæring, industri og liknande) og andre kommunar.

Brukarinteresser i dei ulike resipientar skal kartleggjast.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



6.2.6 Økonomi

Alle drifts- og kapitalkostnader knytt til avløpshandteringa skal dekkjast ved gebyr.

Ved regulering av nye bustadområde skal det utarbeidast VA-rammeplan, overvassplan og

flomvurderingar.

Ein skal vurdere utarbeiding av ei kommunal overvassnorm.

6.3 MÅLSETJING I SAMBAND MED VASSFORSKRIFTA

Vassdirektivet til EU er gjort gjeldande i Noreg med innføringa av Forskrift om

rammer for vannforvaltningen (Vassforskrifta) med verknad frå 1. mai 2009. Vassdirektivet er

sektorovergripande og overordna andre EU-direktiv innan vassforvaltinga. Hovudmålet er at

miljøstatus i alt ferskvatn, brakkvatn, kystnært vatn og grunnvatn skal sikrast og om nødvendig

forbetrast.

For dei vassførekomstane som ikkje har minst god økologisk status skal det utarbeidast

tiltaksplanar innan 2015 med gjennomføring av tiltak innan 2021. Det er «problemeigar» og/eller

forureinar som skal betale for tiltaka.

Arbeid etter vassforskrifta er sett i system med Hordaland Fylkeskommune som

Vassregionmyndigheit (VRM) for Vassregion Hordaland som er inndelt i Vassområde med kvart sitt

Vassområdeutval (VOU). Kvinnherad kommune høyrer til Sunnhordland vassområde.

Kvinnherad er ein vassrik kommune. Registrerte vassførekomstar inkluderer 120 elver med samla

lengde på over 1900 km, 44 innsjøar og 7 grunnvassførekomstar. I tillegg har ein 774 km2 kystvatn

innanfor kommunegrensene. Til samanlikning er samla landareal i Kvinnherad kommune 1567

km2.

Kvinnherad praktiserer ein resipientbasert utsleppsstrategi der utsleppsvilkåra vert fastsett m.a. ut

frå resipientkapasitet. Resipienten vert påverka av ei rekkje brukarar der naturen/økosystemet heile

tida trår etter ein optimal produksjon og balanse innafor bærekrafta og tolegrensene for

økosystemet. Dei eksterne brukarane påverkar resipienten fysisk og kjemisk (oppdrett,

industri/forureining, dumping/mudring/fjerning av massar og sediment, landbruksutslepp) medan

dei interne faktorane (vind, straum, planter og dyr som produsentar/omsetjarar) utjamnar ubalanse

i systemet, og nyttar utsleppte næringsstoff i vekst og reproduksjon.

Av andre brukarar er sektorinteresser som oppdrett, hamnefunksjonar, skipstrafikk og ålmenn

friluftslivaktivitet og småbåttrafikk truleg dei viktigaste, saman med andre naturlege haustings-

interesser som brislingfiske og fiske etter tradisjonelt kommersielle artar, skjell- og krepsefangst, og

vandrings- og oppvekstområde for anadrome artar. - Menneskets bruk av marine og strandnære

område er elles utømmeleg med hausting, utslepp og oppleving som viktige aktivitetar. Kaste- og

låssettingsplassar bør kartfestast etter innspel frå lokale fiskarar. Klimaendringar gir endra

føresetnader både for handtering av råvatn og spill-/overvassavløp.

Heilskapleg forvaltning og samordning er viktige stikkord i samband med vassforskrifta. Ulike

sektorar påverkar vassressursane, noko Figur 19 illustrerer. Påverknader til vassførekomstar

inkluderer miljøgifter, overgjødsling, forsuring, bakteriar (kloakk), vasskraft, bekkar i røyr, framande

organismar.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Figur 19: Påverknader av vassførekomstar

Dei einskilde faktorane kan påverke i ulik grad, og ein må velje dei beste og mest kostnadseffektive

tiltaka for å oppnå godt vassmiljø.

I Kvinnherad er det i første omgang innsamling av data og systematisering av eksisterande data.

Det må samlast inn informasjon om

Grunnvassførekomstar

Dei fleste fjellvatna

Aktuelle tiltaksområde (O2-frie sediment i sjø)

Forureiningseffekten av større inngrep som til dømes utfylling i sjø, veg- og tunnelprosjekt,

grustak, manglande avløpsreinsing, spreidde landbruksutslepp, intensive utslepp frå

oppdrettsanlegg/oppsamla for- og avfallsrestar under merdane.

Figur 20: Vasstilstand, vurdering av kvalitet og risiko.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Dei fleste vassførekomstane i Kvinnherad blir i utgangspunktet vurdert til å ha god kvalitet og god

økologisk status eller miljøtilstand. Når det gjeld ferskvatn, er mest alle dei store vassdraga i

Kvinnherad råvasskjelde for drikkevatn. Store delar av kommunen er i risikosonen for sur nedbør. I

nakne bergfelt kan det forventast sure vatn. Uskedalselva og sideelva Bergsdalselva vert kalka. Av

dei få lågtliggjande ferskvatna er mellom anna Opsangervatnet sterkt påverka av luftboren

metallforureining (Hg og Cd) og av utslepp frå Søral (kjølevatn og Cu).

I marine vassførekomstar har ein utfordringar når det gjeld tungmetall ureining frå industriell

verksemd følgjande stader: Skålafjøro (gamalt skipsverft), Opsangervågen (terskelfjord/industri) og

Husnesvågen (Søral – utslepp).

Nokre avstengte fjordarmar og pollar er påverka av utslepp frå landbruket og (tidlegare) industriell

verksemd, til dømes sagbruk og skipsverft.

Sjå elles kapittel 8.5 Resipientundersøkingar.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



7 Tilstands- og situasjonsskilring, eksisterande

avløpsanlegg

7.1 FORUREININGSSITUASJON

Tilførsler av forureining til vassressursane i Kvinnherad kommune kjem i hovudsak frå (i tilfeldig

rekkjefølgje):

Oppdrettsanlegg

Industribedrifter

Kommunale avløpsutslepp (reinsa og ureinsa).

Landbruk

Separate avløpsanlegg

Sigevatn frå fyllplassar og forureina grunn

Ved vurdering av tiltak er det viktig å fokusere på dei samla forureiningstilførslene i eit område,

saman med toleevna til økosystem og miljø på staden. På bakgrunn av dette kan ein setje inn tiltak

prioritert etter ei samla vurdering av kostnadar sett i høve til reduksjon av forureiningar.

I dei følgjande avsnitta er forureining frå avløpsanlegg og andre sektorar i kommunen

kommenterte. Total forureiningsbelasting av vassressursane er relevant med omsyn til

vassforskrifta, og det er nødvendig å vite om forureining i grunnen for å vurdere risiko for avrenning

til drikkevatn.

7.1.1 Status avløpsanlegg

Forureiningsbelastninga frå avløpsvatn i Kvinnherad fordeler seg som følgjer:

Tabell 22: Utslepp av avløpsvatn i Kvinnherad (pr. 2012).

Kjelde Kommunale utslepp (pe) Separate avløpsanlegg (pe)

Sum (pe)

Hushald 6500 (reinsa) + 3500 (ureinsa), om lag 10 000 totalt.

3000 13000

Kvinnherad kommune sitt avløpssystem omfattar 3 silanlegg, 17 store slamavskiljarar, 24

avløpspumpestasjonar og omlag 190 km leidningsnett.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



I førre plan var det definert til saman 23 reinsedistrikt, og dette gjeld framleis, sjå Figur 21.

Figur 21: Reinsedistrikt i Kvinnherad (kart utarbeidd av Rådgivende Biologer)

Hovudresipient for dei kommunale utsleppa er Hardangerfjorden. Det er ingen kommunale anlegg

med utslepp til ferskvassresipientar. Resipienttilhøva er generelt gode, men nokre stader har lokal

forureining i innelukka sund, viker og pollar. Nordre Valevågen, Ølvesvikjo og

Hyttevågen/Husavågen i Ølve kan nemnast som sårbare resipientar der tiltak ikkje er gjennomført,

og der sanering av eksisterande utslepp må prioriterast høgt. Sjå elles kapittel 8.5

Resipientundersøkingar.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Det er bygd godkjente reinseanlegg og utslepp, med sanering og overføring av

nærliggjande utslepp følgjande stader (tala i parentes refererer til kor mange pe anlegget er

dimensjonert for, ikkje kor mange som er tilknytt. Oversikt over kor mange pe som er tilknytt er gitt i

Tabell 23):

Gjermundshamn reinsedistrikt:

o Slamavskiljarar Kyrkjhusneset, Hatlestrand skule og Hamnavågen.

Rosendal reinsedistrikt:

o Silanlegg Jonatangen, (1.500 pe) og slamavskiljar Neslia

Seimsfoss reinsedistrikt:

o Slamavskiljar Lundsneset, (700 pe)

Omvikdal reinsedistrikt:

o Slamavskiljar Dimmelsvik (700 pe)

Uskedalen reinsedistrikt:

o Slamavskiljarar Korsneset og Børneset.

Husnes reinsedistrikt:

o Risnes silanlegg (2500 pe). Slamavskiljarar Husnes industriområde og Bogsnes.

Sunde reinsedistrikt:

o Slamavskiljar Nesjaneset, (500) pe. Utslepp til Sundsvågen og indre del av

Opsangervågen er sanert og overført hit.

Valen reinsedistrikt:

o Silanlegg, (1.000 pe). Slamavskiljarar Porsvik, Kvitesanden og Klubbavikjo.

Sæbøvik reinsedistrikt, Halsnøy:

o Slamavskiljar Øyatun ungdomsskule.

Sætreneset reinsedistrikt, Halsnøy:

o Slamavskiljar Sætreneset.

Eidsvik reinsedistrikt

o Slamavskiljar Eidsmarka.

Til saman er avløpet frå om lag 6500 pe tilknytt kommunalt oppsamlingsnett med etterfølgjande

reinsing og utslepp til djupt vatn (straumførande sjø). Plasseringa av desse anlegga (dei som er

større enn 50 pe) er vist i Figur 22, koda med blått. Det er framleis 26 ureinsa utslepp i kommunen

på 50 pe eller meir, med eit samla estimert pe-tal på i underkant av 3500. Desse er koda med raudt

i same figur (Figur 22). Utanfor definerte reinsedistrikt (spreidd busetnad), er det krav til separate

avløpsløysingar.

Figur 23 viser oversikt over utslepp under 50 pe i kommunen, 14 ureinsa (til saman om lag 300 pe)

og 5 reinsa (til saman om lag 150 pe).

Tabell 23 og Tabell 24 gir meir utfyllande informasjon til dei avmerkte punkta i Figur 22 og Figur 23.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Figur 22: Eksisterande kommunale utslepp til Hardangerfjorden større enn 50 pe. Raudt: ureinsa utslepp.

Blått: reinsa utslepp.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Tabell 23: Utslepp i Kvinnherad (leidningar til sjø) større enn 50 pe

Nummer Reinsedistrikt Plassering Resipientpe tilknytt

(anslått)Reinsing Merknad

1 1 Ølve Ølve Husavågen 450 Nei

2 Bolandsvågen Bolandsvågen 70 Ja Slamavskiljar

3 Kyrkjhusneset Kvinnheradsfjorden 120 Ja Slamavskiljar

4 3 Varaldsøy Bygdavågen Øynefjorden 180 Nei

5 5 Ænes Ænes Sildafjorden 60 Nei

6 6 Løfallstrand Løfallstrand Kvinnheradsfjorden 50 Nei

7 Kolavika Neslia 300 Ja Slamavskiljar

8 Rosendal - Nes 100 NeiRosendalstunet,

aldersheim

9 Jonatangen 600 Ja Silanlegg

10 8 Seimsfoss Lundsneset Kvinnheradsfjorden 400 Ja Slamavskiljar

11 9 Omvikdalen Dimmelsvik Kvinnheradsfjorden 400 Ja Slamavskiljar

12 Korsneset 280 Ja Slamavskiljar

13 Børnes 400 Ja Slamavskiljar

14 Herøysundet 400 Nei



17 Risnes avløpanlegg 1700 Ja Silanlegg

18 Bogsnes 70 Ja Slamavskiljar

19 Borvika 200 Nei

20 Røssland 400 Nei

21 Kuneset 130 Nei

22 Åsa Prestnes 150 Nei

23 15 Sunde Nesjaneset, Sunde Høylandssundet 800 Ja Slamavskiljar

24 Porsvik 200 Ja Slamavskiljar

25 Klubbavika 200 Ja Slamavskiljar

26 Valen avløpens pumpest. 450 Ja Silanlegg

27 Sandvoll v/båthamn 180 Nei

28 Sandvoll 200 Nei

29 Slettaneset (badestrand) 150 Nei

30 Gravdalsvikjo 80 Nei

31 19 Toftevåg Toftevåg 50 Nei

32 20 Landamarka Landamarka Halsnøyfjorden 100 Nei

33 Sæbø 50 Nei Tofte skule

34 Sæbøvik 200 Nei Halsnøytunet

35 Sæbøvik 100 Nei

36 Larsstø 80 Nei

37 Øyatun 80 JaSlamavskiljar

Øyatun skule

38 22 Sætreneset Sætreneset Klosterfjorden 50 Ja Slamavskiljar

39 Eidsvik ved gamlebutikken 50 Nei

40 Eidsmarka (Jehansvik) 180 Ja Slamavskiljar

41 Sandvikjo 50 Nei

42 Sunnhordland folkehøgskule 90 Nei

Sum reinsa 6300

Sum ureinsa 3670

16 Valen

2 Gjermundshamn

7 Rosendal

10 Uskedalen

11 Herøysund

13 Husnes

Kvinnheradsfjorden

Storsundet

Husnesfjorden

Husnesfjorden

Høylandssundet

Høylandssundet

Klosterfjorden

Eidsvik

17 Sandvoll-Ersland

18 Høylandsbygd

21 Sæbøvik

23 Eidsvik

Høylandssundet

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Figur 23: Eksisterande kommunale utslepp til Hardangerfjorden mindre enn 50 pe. Raudt: ureinsa utslepp.

Blått: reinsa utslepp.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Tabell 24: Utslepp i Kvinnherad (leidningar til sjø) mindre enn 50 pe

Nr Reinsedistrikt Plassering Resipientpe tilknytt

(anslått)Reinsing Merknad

1 2 Gjermundshamn Skotaneset Hamnavågen 20 Ja Slamavskiljar

2 -Gjuvsland,

Varaldsøy

Sagvika-

Sildafjorden30 Nei

3 4 Sundal Mauranger Maurangerfjorden 20 Nei Mauranger skule

4 5 Ænes Ænes kyrkje Sildafjorden Nei

5 Nes-Bergspytt 20 Nei

6 Nes-Arnavika 15 Nei

7 Nesvegen 95 20 Nei

8 mellom Fitjavika og Holmen 10 Nei

9 Vikjo 10 Nei

10 11 Herøysund Hellvik Hardangerfjorden 30 Nei

11 - Husnes industriområde Husnesvågen 40 Ja Slamavskiljar

12 13 Husnes Bogsnes industriområde Røsslandsvika 30 Nei Dagtid.

13 16 Valen Eikelandsberget Høylandsundet 25 Ja Slamavskiljar

14 - Handelandsekjo Høylandsundet 50 Nei Gangstø

15 - Utåker båthamn 40 Nei

16 - Utåker 30 Nei

17 Høylandsbygd 40 Ja Slamavskiljar

18 Langaneset 10 Nei

19 23 Eidsvik Kobbabukta Eidsvika 30 Ja Slamavskiljar

Sum reinsa 155

Sum ureinsa 315

7 Rosendal

9 Omvikdalen

18 Høylandsbygd

Kvinnheradsfjorden

Kvinnheradsfjorden

Skånevikfjorden

Høylandsundet

7.1.2 Industriutslepp

I Kvinnherad kommune er det pr. 2012 tre utslepp frå større industribedrifter som har krav

om årleg rapportering av utslepp til luft og vatn til Klif og Fylkesmannen: SPL Norway AS

driv med innsamling av farleg avfall frå aluminiumsindustrien, og held også til i

Høylandsbygd.

Sør-Norge Aluminium held til på Husnes og har produksjonskapasitet på om lag 165 000

tonn aluminium pr. år.

Viking Fjord Fiskeforedling på Sunde (engroshandel med fisk).

Eit liknande krav til skipsverftet Bergen Group Halsnøy, som driv med produksjon og vedlikehald av

skip og båtar i Høylandsbygd på Halsnøy, er oppheva og krava til drift av anlegget er erstatta av

kap. 28 i forureiningsforskrifta. Krav til årleg rapportering er ikkje gjeldande for verksemda.

Andre utslepp frå større industribedrifter:

Børnes industriområde: Tre bedrifter etablert på området: To bedrifter har kontor og lager.

Ei bedrift er fiskematbedrift (Brødr. Hjønnevåg AS) og har prosessavløp. Delar av

prosessavløpet er sløyerestar, men det meste er lut- og sotvatn frå reingjering av

røykekammer. Eidsvik skipsbyggeri.

Opsanger industriområde: Her er det ei rekkje bedrifter som held til.

Husnes industriområde: Service- og mekaniske bedrifter.

Årsnes Industriområde: Norsafe Årsnes, om lag 50 arbeidsplassar. Produserer livbåtar.

Umoe Schat-Harding Services Norway AS, Ølve og Seim.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



7.1.3 Akvakultur

Det er etablert fleire anlegg for oppdrett av fisk i Kvinnherad kommune. Fiskeridirektoratet hadde

pr. 01.01.2012 registrert til saman 63 akvakulturkonsesjonar fordelt på 40 lokalitetar. Oversikt over

lokalitetane er vist i Figur 24. Fire av anlegga er på land (settefisk laksefisk), dei andre er i sjø.

Figur 24: Oversikt over akvakulturanlegg i Kvinnherad.

7.1.4 Forureina grunn og fyllplassar

Det er registrert 10 lokalitetar med forureina grunn i Kvinnherad kommune i Klima- og

forureiningsdirektoratet sitt register (Klif, 2012).

Desse er:

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Hatteberg jordfylling (deponi, Rosendal)

Lio Sag & Treforedling AS (grunnforureining frå treimpregnering i form av tungmetall,

Løfallstrand)

Murabotn avfallsplass (deponi, Muradalen)

Rabben skrotfylling (deponi, Omvikdalen)

Ranavik fyllplass (kommunalt deponi, Halsnøy)

Rosendal idrettsplass (kommunalt deponi, Rosendal)

Skaalurens Skibsbyggeri (nedlagt skipsverft, tungmetall oljeforureining, PCB, Vangsvegen

i Rosendal)

Sunde biloppsamlingsplass (oljeforureining i grunn, Opsanger)

Sør-Noreg Aluminium A/S (olje- og PCB-forureining i grunnen, Onarheim)

Teigen Jordfylling (kommunalt deponi, sink og PCB, Teigen ved Opsangervatnet)

Uskedalen skrotplass (deponi, Haugland i Uskedalen)

Det er i tillegg 4 lokalitetar der det er mistanke om forureina grunn:

Eide contracting, (Hillestadvågen, Høylandsbygd)

Eides Georg Sønner (Hillestadneset, Høylandsbygd)

Eidsvik skipsbyggeri (Børneset, Uskedalen)

Hellesøy verft (Ruglebarm, Løfallstrand)

Det er registrert miljøgifter i sjøbotnen/sjøsediment ved Skaalurens Skibsbyggeri, Hellesøy verft og

Eidsvik skipsbyggeri. Forureiningsgraden er delt i fem trinn, frå ubetydeleg/lite forureina via

moderat, markert og sterkt forureina, til svært sterkt forureina. Følgjande miljøgifter er registrert (sjå

ordlista bakarst i planen for nærare skildring av miljøgiftene):

TBT (organiske tinnsambittingar) –svært sterkt forureina.

PAH (tjærestoff) –moderat forureina ved Hellesøy verft og Eidsvik skipsbyggeri, sterkt

forureina ved Skaalurens Skibsbyggeri.

PCB (polyklorerte bifenylar) –ubetydeleg/lite forureina ved Hellesøy verft og Eidsvik

skipsbyggeri, markert forureina ved Skaalurens Skibsbyggeri.

Hg (kvikksølv) –ubetydeleg/lite forureina.

Cu (koppar) –moderat forureina ved Hellesøy verft og Skaalurens Skibsbyggeri, markert

forureina ved Eidsvik skipsbyggeri.

7.1.5 Separate avløpsanlegg

I område i kommunen med spreidd busetnad er det krav til separate løysingar for

avløpshandtering. Kommunen er forureiningsmyndigheit og tilsynsorgan.

Reinseløysingar som godkjennast er infiltrasjon, kunstige våtmarksfilteranlegg (t.d. NatuRen),

minireinseanlegg eller kombinerte løysingar, t.d. med biotoalett og separat reinsing av

gråvassutslepp. Slamavskiljar er forbehandling. Ved utslepp til straumførande sjø (ikkje pollar og

innestengte viker), kan slamavskiljar som einaste reinsetrinn godkjennast. Ved utslepp til sjø etter

reinsing i slamavskiljar er det krav om 20 m utsleppsdjup.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



7.2 TRANSPORTSYSTEM FOR AVLØPSVATN

Utbygging av kommunalt avløpsnett i Kvinnherad må sjåast i samanheng med vidare utbygging av

vassverka i kommunen. Mellom anna vil det ofte ved grøftearbeid vere kostnadseffektivt å legge

både vass- og avløpsleidningar i same grøft.

Leidningsnettet i kommunen er i hovudsat bygt ut frå byrjinga av 1970-talet, og med nokre få

unntak er det lagt etter separatsystemet. Separatsystemet skal også i framtida leggjast til grunn

ved prosjektering av nyanlegg. Det skal vere ei prioritert oppgåve å separere avløpssystemet i

område der ein framleis har fellessystem, for å redusere utslepp frå overløp.

Figur 25: Bygging av leidningsanlegg, Husnes.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8 Val av hovudløysingar, kommunale

avløpsanlegg

8.1 INNLEIING

Forureiningsforskrifta setter krav til funksjon og utføring av avløpsanlegga. Vidare har ein med

utgangspunkt i fastsette målsetjingar, vurdering av miljøtilstand i resipientar og kunnskap om

område som skal byggjast ut dei komande åra, eit godt grunnlag for å vurdere og prioritere tiltak i

komande planperiode.

Hovudtiltak frå førre plan er gjennomført, nokre med litt andre løysingar enn det som vart skissert.

Ein del utslepp er framleis ureinsa. Dette må sanerast i komande planperiode.

Kort oppsummert vil følgjande hovudområde prioriterast i vurderinga av tiltak i planperioden:

Godkjent reinsing og utslepp i tråd med utsleppskrav for alle kommunale anlegg. Prioritere

sanering av utslepp til sårbare resipientar.

Betra tilføringsgrad ved sanering og tilknyting av nye område.

Foreslåtte tiltak er skildra i dei følgjande avsnitta. Det vert også vist til samla oversikt over tiltak i

planperioden i handlingsplan i kapittel 9, der også kostnadar inngår. Tiltaka er nummererte for kvart

reinsedistrikt (døme: ØL=Ølve, 1=id-nummer, A=avløp).

8.2 TILTAK I REINSEDISTRIKTA

I det følgjande er foreslåtte tiltak i dei ulike reinsedistrikta skildra. Det er sett inn kartutsnitt som

illustrerer både dagens situasjon og planlagde tiltak i reinsedistrikta. Sjå Figur 26 for teiknforklaring

til dei viktigaste symbola og bakgrunnsfargane i karta. Høgdekotene i karta har ekvidistanse 5 m.

Når det gjeld prioritering, må sanering/reinsing av utslepp til Husavågen/Hyttevågen, Ersland, delar

av Husnes mot Røsslandsvika og Halsnøy prioriterast høgt.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Figur 26: Teiknforklaring til kartutsnitt

8.2.1 Reinsedistrikt 1: Ølve/Husavågen

Husavågen er hovudresipient for busetnaden i Ølve. Det er tersklar både i Husavågen og i

Hyttevågen, med djupe basseng der ein må rekne med stilleståande forhold. Husavågen er følsam

for ureiningstilførslar.

Innanfor reinsedistriktet er det to kommunale utslepp til Husavågen: frå bustadområdet i

Storhaugvegen og frå Ølve skule. I området, men utanfor reinsedistriktet, er det to utslepp til: frå

Ølve kyrkje og frå bustadområdet inst i Hyttevågen (Myro/Slagget). Inst i Hyttevågen ligg det og eit

smoltanlegg.

Det er planlagt ein del nye byggjefelt for fritidsbusetnad i området. Det byggjast slamavskiljar i

kommunal regi som dei må kople seg på. Det er ikkje planar om ny bustadbygging i

kommuneplanen sin arealdel.Det er imidlertid eit bustadområde under planlegging ved Dalsjøen.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Figur 27: Ølve reinsedistrikt.


ØL-1-A Pumpestasjon Dalsjøen med pumpeleidning

ØL-2-A Slamavskiljar 350 pe, inkl. utsleppsleidning

ØL-3-A Leidningsanlegg byggefelt –pumpestasjon

ØL-4-A Sanering eksisterande busetnad i sør

ØL-5-A Sanering eksisterande busetnad i nord.

ØL-6-A Sanering utslepp ved Ølve skule

ØL-7-A Pumpestasjon Hyttevågen med overføring til slamavskiljar (sjøleidning) utanfor Hyttevågen

ØL-8-A Slamavskiljar med utslepp til Ølvesvikjo

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.2 Reinsedistrikt 2: Gjermundshamn.

I Hatlestrandområdet er området med busetnad konsentrert rundt Bolandsvågen, som også er

hovudresipient. Reinsedistriktet omfattar alle bygningar i Bolandsvågen/Gjermundshamn.

Gjermundshamn er ei grunn bukt utan innestengte djupvassvolum, og med god utskifting i

vassmassane mot dei utanforliggjande fjordområda.

Det er felles slamavskiljarar for utsleppa frå byggjefeltet på Kyrkjhusneset, frå Hatlestrand skule og

Boland, samt i Hamnavågen. Slamavskiljarane på Kyrkjhusneset og ved Hatlestrand skule er

begge på 25 m3 og har høvesvis om lag 120 og 70 pe tilknytt. Slamavskiljaren i Hamnavågen er

dimensjonert for 100 pe med volum på 34 m3, og det er førebels om lag 20 pe tilknytt. Det er sidan

førre plan komen til eit privat byggjefelt. Fleire bustader bør koplast til kommunal slamavskiljar i

Hamnavågen. Det byggjast ein samleleidning ut til Hamnatangen og ein pumpestasjon som

pumpar inn til slamavskiljaren.

Når det gjeld avløpsløysing frå planlagd utbyggingsområde for bustader/hytter mellom

Hamnavågen og skulen, er truleg overføring til eksisterande slamavskiljar i Bolandsvågen den

beste løysinga. Sjå Figur 28.

Tiltak i handlingsplanen:

GJ-1-A Oppgradering utslepp i Hamnavågen

GJ-2-A Tilrettelegging for tilknyting til slamavskiljar Bolandsvågen.

Figur 28: Gjermundshamn reinsedistrikt.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.3 Reinsedistrikt 3: Varaldsøy

Storparten av busetnaden på Varaldsøy er konsentrert rundt Bygdavågen med mellom anna skule

(Trå oppvekstsenter), barnehage, kyrkje og aldersheim. I tillegg er det ein del bustader og andre

bygningar i tilknyting til ferjekaia ved Apalneset.

Det er per i dag to kommunale utslepp på Varaldsøy, det er i Bygdavågen og på Gjuvsland.

Utsleppet på Gjuvsland ligg i spreidd busetnad, og er derfor ikkje definert som eige reinsedistrikt.

Utsleppet i Bygdavågen går til ein relativt grunn resipient, men det vert raskt djupare mot vest og

sørvest, der fjorden er over 500 m djup. Det er ingen innestengte djupvasslommer i denne

resipienten, og ein kan anta at det er god vassutskifting i dei øvre vasslaga.

Utsleppsleidning i Bygdavågen er nyleg forlenga frå kt. -13 til -20. Det skal byggjast ein felles

slamavskiljar i Bygdavågen. Det er flatt i området nær sjøen, så dette er eit døme på eit område

der det er viktig å tenkje på framtidig havstigning og lokale retningsliner for byggjehøgde når ein

planlegger anlegg. Grunna låg tilgjengeleg trykkhøgde må truleg avløpsvatnet pumpast inn på

slamavskiljaren som plasserast på eit litt høgare parti eit stykke ovanfor dagens utsleppskum.

Busetnaden sør for Apalneset omfattar om lag 75 pe og har separate avløpsløysingar. Topografien

i dette området vil gjere eit felles avløpsanlegg her relativt kostbart, og kommunen kan ikkje

prioritere felles avløpsløysing for den eksisterande busetnaden sør for Apalneset i denne

planperioden. Det er heller ikkje prioritert å etablere felles kommunale reinsetiltak på Gjuvsland i

denne planperioden.


VØ-1-A Slamavskiljar (350 pe) og pumpestasjon

Figur 29: Varaldsøy reinsedistrikt.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.4 Reinsedistrikt 4 Sundal

På Sundal er det i dag eitt kommunalt utslepp (ureinsa). Dette er utslepp frå Mauranger skule til

Flåtavika. Skulen har om lag 20 elevar. Resipienten er stor og djup, og det skrår relativt bratt frå

land, og ein kan anta at det er god vassutskifting i dei øvre vassmassane. Det er ikkje noko lokalt

innestengt djupvassvolum i resipienten.

Det vert foreslått å etablere ein slamavskiljar for å reinse det kommunale utsleppet mot slutten av

planperioden. Det er ikkje planlagt større utbygging av nye bustader.


SU-1-A Slamavskiljar Mauranger (50 pe).

Figur 30: Sundal reinsedistrikt.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.5 Reinsedistrikt 5 Ænes

På Ænes er det ingen fellesløysingar så langt på avløpssida. Det er to kommunale utslepp på

Ænes, på kvar si side av Ænestangen. Det eine utsleppet er frå Ænes kyrkje og ein del

eksisterande busetnad.. Alle som er kopla til har private slamavskiljarar, og det er god utskifting i

vassmassane i området. Felles kommunal slamavskiljar bør etablerast, men det prioriterast ikkje

høgt, slik at tiltaket leggjast til etter planperioden. Det andre utsleppet er frå eksisterande busetnad

og kommunalt bustadfelt med utslepp i Apalevika. Slamavskiljar for 150 pe skal byggjast for å

sanere dette utsleppet. I tillegg skal byggje avskjerande leidning langs riksvegen for å auke

tilknytingsgraden i reinsedistriktet. Slamavskiljaren må vere på plass før planlagt bustadfelt vert

teke i bruk.


ÆN-1-A Slamavskiljar 150 pe

ÆN-2-A Avskjerande leidning Ænestangen-Apalevika

Figur 31: Ænes reinsedistrikt

8.2.6 Reinsedistrikt 6 Løfallstrand

Frå den gamle ferjekaia ved Løfallstrand og vidare nordover mot Ænes er det berre spreidd

busetnad med unntak av eit bustadfelt på Gjerde.

Om lag 50 pe er tilknytt kommunalt utslepp på Gjerde. I dag førast utsleppet direkte ut på djupt

vatn, utan reinsing. Her skal det etablerast slamavskiljar.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Figur 32: Løfallstrand og Gjerde.


LØ-1-A Slamavskiljar Gjerde 100 pe.

8.2.7 Reinsedistrikt 7 Rosendal

Rosendal er kommunesenteret i Kvinnherad. Det er bygd silanlegg med ein kapasitet på 1500 pe

på Jonatangen som tek hand om utslepp frå busetnad, institusjonar og arbeidsplassar. Alle avløp i

Rosendal sentrum er no samla via pumpestasjonar og trykkummar til Jonatangen, med eitt unntak:

På Vågsnes (Rosendalstunet, alders- og sjukeheim) er det eit ureinsa utslepp til sjø. Dette skal

sanerast og førast til silanlegget. Grunna arkeologiske funn må det søkast om byggeløyve i god tid

dersom ein skal grave grøfter på land, som er den løysinga som er skissert i Figur 34.

Avløpa frå Neslia/Røynholm er samla via trykkum til felles slamavskiljar i Kolavika. Utbygginga i

Rosendal sentrum vart ferdigstilt i 2001, og Neslia i 2002. I samband med bygging av gang- og

sykkelsti mellom Neslia og sentrum er leidningsnettet utbygd, og ein del separate hus er tilknytt.

Slamavskiljaren på Neslia er på 100 m3 og har om lag 300 pe tilknytt.

Hovudresipient til det meste av sjøområdet ved Rosendal er nordre basseng i Storsundet med

største djup på om lag 175 m, medan resipienten til utsleppet frå Neslia er Kvinnheradsfjorden med

djup på over 600 m.

Ved resipientundersøkingar som vart gjennomført i mars 2012, vart det teke prøvar like utanfor

Rosendal sentrum/Jonatangen reinseanlegg, på om lag 50 m djup (sjå plassering av prøvepunkt

K1 i Figur 34). Undersøkingane viste at resipienten er god. Det vert vist til rapport frå Rådgivende

Biologar (Vedlegg E) og til kapittel 8.5 Resipientundersøkingar der undersøkingane er presenterte

og samanfatta.


RO-1-A Sanering utslepp Rosendalstunet (alders- og sjukeheim).

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Figur 33: Rosendal, med Jonatangen silanlegg til venstre nede ved sjøen.

Figur 34: Rosendal reinsedistrikt

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.8 Reinsedistrikt 8 Seimsfoss

Då førre plan vart utarbeidd i 1995 var det ei rekkje kommunale utslepp i Seimsfoss. Det er no bygt

ein slamavskiljar på Lundsneset dimensjonert for 700 pe (bygd i 2011, volum 240 m3 og om lag

350 pe tilknytt), og alle utslepp er overført hit ved hjelp av pumpestasjonar og sjøleidningar.

Resipienten ligg mot Storsundet på innsida av Snilstveitøy, med terskla djupbasseng på om lag

175 m maksimaldjup aust for Snilstveitøy og nordvest for Seimsfoss. Ein kan anta at det er god

vassutskifting i dei øvre vassmassane. Sjølv om det truleg er stilleståande forhold i

djupvassmassane.

Det er ikkje behov for nye tiltak i dette reinsedistriktet.

Figur 35: Seimsfoss reinsedistrikt.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.9 Reinsedistrikt 9 Omvikdalen

Omvikdalen reinsedistrikt omfattar Dimmelsvik, Åsen og nedste del av Omvikdal. Resipienten ligg

mot Storsundet på innsida av Snilstveitøy, med eit terskla djupbasseng på rundt 175 m

maksimaldjup aust for Snilstveitøy. Ein kan anta et det er god vassutskifting i dei øvre

vassmassane, og noko meir stilleståande i djupvassmassane i periodar. Utslepp frå Omvikdalen og

bustadfelt på Åsen er nyleg (2011) oppgraderte med slamavskiljar (3 kammer, betong, 240 m3),

dimensjonert for 700 pe og pr. 2012 om lag 350 pe tilknytt.

Det er to mindre utslepp i Dimmelsvik frå eksisterande bustadfelt. Desse bør sanerast og

overførast til eksisterande slamavskiljar, ved hjelp av felles pumpestasjon og sjøleidning til

eksisterande pumpestasjon og slamavskiljar (som skissert i Figur 36)


OM-1-A Sanering med overføring til slamavskiljar i Dimmelsvik.

Figur 36: Omvikdalen reinsedistrikt

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.10 Reinsedistrikt 10 Uskedalen

Uskedalen reinsedistrikt er definert som utbygd område mellom Børneset og Rød. Då førre plan

vart utarbeidd i 1995 var det 6 kommunale og eitt privat utslepp i reinsedistriktet. Det er no bygd

slamavskiljarar på Korsneset og på Børneset. Utsleppa i Beinavika (tidlegare 3 stk.) er no sanerte

og ført til Børneset. Det same er utslepp til Stølavika. Det er fleire store bustadfelt under

prosjektering i Uskedalen, og dei skal knyte seg til eksisterande slamavskiljarar. Nye byggjefelt må

ha separate OV-leidningar til sjø / lokal overvasshandtering.

Slamavskiljaren på Korsneset vart bygd i 2009 og har eit volum på 80 m3.. Om lag 280 pe er tilknytt.

Slamavskiljaren på Børneset vart og bygd i 2009, har om lag 400 pe tilknytt og er på 190 m3.

Slamavskiljarane har kapasitet til å ta i mot avløp frå planlagd utbygging.

På Rød (utanfor reinsedistriktet, mot nord-aust), skal det byggjast ut eit felt med

fritidsbustader/bustader, og i samband med dette skal det byggjast ein slamavskiljar. Tiltaket ligg

truleg langt fram i tid (etter planperioden). Tiltaket er ikkje teikna inn i Figur 37.


US-1-A Avløpsleidningar Uskedalen, Sanering og nyanlegg

US-2-A Slamavskiljar Rød

Figur 37: Uskedalen reinsedistrikt

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.11 Reinsedistrikt 11 Herøysund

Herøysund reinsedistrikt omfattar områda på nord- og sørenden av sjølve Herøysundet.

Herøysund har eit godt utbygd leidningsnett for avløp, men det er ingen kommunal reinsing av

avløpa. Sjølv om resipienten Kvinnheradsfjorden er stor og vid med svært god vassutskifting bør

tiltak prioriterast høgt, med bygging av slamavskiljarar på Krosanden og Bringedalsbygda. Avløp

frå Hellvika overførast til Krosanden ved hjelp av sjøleidning, som skissert i Figur 37, og eventuelt

ein pumpestasjon.

Utsleppa førast ut på djup, straumførande sjø (dvs. utanfor Herøysundet).

På Liland har ein del av bustadene har separate avløpsløysingar. Det vert ikkje prioritert å bygge

fellesløysingar her før etter planperioden. Det er vanskelege topografiske forhold for plassering av

felles slamavskiljar.

Figur 38: Herøysund reinsedistrikt


HE-1-A Slamavskiljar skule, Bringedalsbygda, Berget

HE-2-A Slamavskiljar Krosanden.

HE-3-A Overføring Hellvik- Krosanden

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.12 Reinsedistrikt 12 Langgota

Området mellom Langgota og Teigen har spreidd busetnad, men byggjefeltet i Langgota er likevel

av ein slik storleik at det er naturleg å definere det som eit eige reinsedistrikt. Frå feltet går det eit

ureinsa utslepp til sjøen i Grønevika. Resipienten er stor og vid, med djup på over 500 m i

Husnesfjorden utanfor, med god vassutskifting. Tiltak bør likevel prioriterast høgt, ved etablering av

felles slamavskiljar. Utsleppsleidning må plasserast slik at den ikkje kjem i konflikt med

ankringsområde like utanfor Grønevika, sjå Figur 39.


LA-1-A Slamavskiljar 150 pe

Figur 39: Langgota reinsedistrikt.

8.2.13 Reinsedistrikt 13 Husnes

Husnes er den største tettstaden i Kvinnherad. Husnes reinsedistrikt omfattar Husnes, Teigen,

Bogsnes, Røssland og Kaldestad, samt eit større utbyggingsområde i nedbørfeltet til dei sør-vestre

delane av Opsangervatnet/ Onarheimsvatnet. Området har godt utbygt avløpsleidningsnett.

Utslepp frå busetnad, næringsverksemder og offentlege bygg i sentrum av Husnes vert reinsa

mekanisk ved Risnes silanlegg, som stod ferdig i år 2000. Silanlegget har om lag 1700 pe tilknytt,

og er dimensjonert for 2500 pe. Etter reinsing vert avløpet ført ut på 30 m djup i Husnesvågen. Det

er også ein mindre slamavskiljar på Bogsnes som tidlegare høyrde til Søral. Denne er på 14 m3, er

bygd i 1964 og har om lag 70 pe tilknytt.

Det er framleis fleire ureinsa utslepp i Husnes reinsedistrikt. Alle er ført ut på djupt vatn. Det gjeld

følgjande utslepp (nummerert i Figur 40):

1) Privat utslepp til Røsslandsvika, nokre få bygningar (kun industri). Bogsnes.

2) Utslepp frå eksisterande busetnad på Røssland til Røsslandsvika, anslagsvis 100-150 pe.

3) Utslepp frå kommunalt bustadfelt på Røssland og frå eksisterande busetnad på Røssland/

Kaldestad til Naustvika, anslagsvis 400-450 pe.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



4) Utslepp frå eksisterande busetnad på Krokahaugen, utslepp ved Kuneset, anslagsvis 150 pe

pr. 2012. Nytt bustadfelt er planlagt, så her må ein vente auke i folketalet.

5) Utslepp ved Prestneståa/Prestholmen Naturreservat frå eksisterande busetnad på Kaldestad,

anslagsvis 150-200 pe. Her er det planlagt nye bustadfelt, så ein må vente ein auke i folketalet.

Tiltak bør prioriterast høgt, med samling av utslepp og bygging av slamavskiljarar på Røssland og

Kaldestad, som skissert i Figur 40. Det er også planlagt nye bustadfelt i Røsslandslia. Desse

bustadene vil få pålegg om å kople seg til eksisterande transportsystem til Risnes reinseanlegg,

som har ledig kapasitet.

Eit stort tiltak som er planlagt, er utskifting av leidning i Opsangervegen. Dette er eit tiltak som vert

utført samtidig som utskifting av vassleidning på same strekk.

Figur 40: Husnes reinsedistrikt

1

2

3

4 5

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1




HU-1-A Slamavskiljar Røssland/Kaldestad 650 pe.

HU-2-A Sjøleidning frå Krokahaugen og Røsslandsvika til slamavskiljar, inkl. pumpestasjon.

HU-3-A Slamavskiljar Kaldestad 300 pe, inkl. utsleppsleidning utanfor Presholmen.

HU-4-A Utskifting avløpsleidning i Opsangervegen.

8.2.14 Reinsedistrikt 14 Rørvik

Rørvik reinsedistrikt ligg like vest for Husnes reinsedistrikt. Det er ingen kommunale utslepp i

Rørvik reinsedistrikt, og busetnaden har separate avløpsløysingar. Utsleppa frå reinsedistriktet går

ut i Rørvikvågen, og herfrå skrånar botnen utan tersklar nedover mot nord til over 500m djup i

Husnesfjorden. Ein antar at det er god vassutskifting i området. Tiltak i dette reinsedistriktet vert

ikkje foreslått i denne planperioden.

Figur 41: Rørvik.

8.2.15 Reinsedistrikt 15 Sunde

Sunde reinsedistrikt omfattar Sunde, Opsanger, Porskvikskard og Bjelland, samt planlagt

bustadfelt på Sundshaugane.

Alt avløpsvatn i Sunde reinsedistrikt vert ført til felles slamavskiljar på Nesjaneset ved hjelp av eit

transportsystem som består av ei rekkje sjøleidningar, pumpestasjonar og trykkummar i

Sundsvågen og Opsangervågen. Slamavskiljaren på Nesjaneset har tre kammer og eit volum på

220 m3 og stod ferdig i 2006. Den har om lag 800 pe tilknytt, og har kapasitet til meir: Planlagt nytt

bustadfelt på Sundshaugane vil få pålegg om å kople seg transportsystemet til Nesjaneset.

Sundsvågen er rekna som ein sårbar resipient. Alle tidlegera avløpsutslepp er derfor sanert og

overført til slamavskiljar på Nesjaneset. Største djup i Sundsvågen er om lag 10 m, og det er ein

terskel ved utløpet på om lag 3 m.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



I Opsangervågen er største djup på om lag 17 m, og med eit terskeldjup på om lag 5 m.

Sjøområdet utanfor Sunde er resipient for utsleppet frå Nesjaneset. Botnen skrår nedover mot vest

i fleire etappar. Resipientundersøkingane i 2012 inkluderte to stasjonar i Sunde reinsedistrikt, for å

få stadfesta om tiltak i reinsedistriktet har ført til forbetringar sidan førre resipientgransking i 2002.

Stasjonane er markert i Figur 42. Ved punkt K4 er det om lag 10 m djupt, og ved punkt K3 er det

om lag 30 m djupt. Utanfor Nesjaneset og vestover skrår botnen mot vest ned mot 400 m djup i

Husnesfjorden.

Begge stasjonane er næringsfattige med omsyn til næringssalt, konsentrasjonen av E. coli låg, og

det var god oksygenkonsentrasjon heilt til botnen. På stasjon K4 i Opsangervågen vart det

registrert høgt organisk innhald i botnsedimenta, grunna naturlege avgrensa nedbrytingsforhold og

høgt innhald av organisk materiale frå tidlegare utslepp av mellom anna avløpsvatn og

trevirke/sagflis frå tidlegare sagbruksverksemd. Det vart ikkje funne blautdyrfauna ved stasjon K4,

som ved tidlegare undersøkingar. Dei dårlege forholda skuldast i all hovudsak «gamle synder» frå

menneskeleg aktivitet. Det vert elles vist til rapport frå Rådgivende Biologar (Vedlegg E) og til

kapittel 8.5 Resipientundersøkingar der resultata frå undersøkingane er samanfatta.

Det er ikkje behov for nye tiltak i reinsedistriktet, utanom auka tilknytingsgraden til eksisterande

leidningsnett, og at planlagt busetnad på Sundshaugane vil få pålegg om påkopling.

Figur 42: Sunde reinsedistrikt.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.16 Reinsedistrikt 16 Valen

Valen reinsedistrikt omfattar det tettbygde området mellom Porsvik og Søre Valevåg. Det er fire

kommunale utslepp til sjø, og alle er reinsa. I Valevågen er det ikkje utbygd kommunalt

leidningsnett, her har bustadene separate løysingar. Hovudanlegget i reinsedistriktet er Valen

silanlegg som stod ferdig i 1999, og som har om lag 450 pe tilknytt. Mellom anna er avløpet frå

Valen sjukehus, Valen barneskule med om lag 100 elevar, og Valen barnehage med plass til om

lag 60 born knytt til silanlegget.

Det er tre slamavskiljarar i reinsedistriktet:

Porsvik (volum 130 m3 og om lag 200 pe tilknytt)

Kvitesanden (volum 50 m3 og om lag 25 pe tilknytt)

Klubbavikjo (volum 60 m3 og om lag 200 pe tilknytt, bygd i 1998).

Slamavskiljarane i Porsvik og Kvitesanden vart bygd før førre planperiode.

Det meste er utført av tiltak foreslått i førre plan. Tiltak til nye utbyggingsfelt kjem i tillegg. Det er

planlagt utbygging av nye bustadfelt på Eikeland og i Telekamben/Eikelandshaugen. Ny busetnad

må knyte seg til eksisterande leidningsnett med reinsing til høvesvis Kvitesanden og Valen ARA.

Utslepp til Valevågen skal sanerast og overførast til Valen ARA, då både Valevågen og Søre

Valevågen er sårbare resipientar, og overføring vurderast samla sett til å vere ei betre løysing enn

å etablere slamavskiljar i Valevågen.

Figur 43: Valen reinsedistrikt.


VA-1-A Sanering og overføring Valevågen til silanlegg.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.17 Reinsedistrikt 17 Sandvoll

Sandvoll er i prinsippet delt i to uavhengige avløpsområde (Sandvoll og Ersland) med kvart sitt

kommunale utslepp. Det er eit godt utbygd leidningsnett i reinsedistriktet som er lagt som

separatsystem, og utsleppa er ført til sjø på kvar si side av hovudterskelen inn til Høylandssundet.

Tilførselen av utslepp er moderate, men resipienten Høylandssundet er eit noko sårbart

terskelområde som ikkje bør få auka tilførsler av forureining. Derfor bør tiltak prioriterast høgt.

Hovudresipienten til sjøområdet ved Heio (Ersland) er nærare 300 m djup, i overgangen mellom

Høylandssundet og Skåneviksfjorden, medan hovudresipienten til sjøområdet ved Rudlen

(Sandvoll) er eit ca. 80 m djupt basseng aust i Høylandssundet. Ein kan anta at det er god

vassutskifting i dei øvre vassmassane i området, medan det periodevis truleg kan førekomme

stagnerande forhold i djupvatnet inne i Høylandssundet. Alle utslepp som grenser til

Høylandssundet bør reinsast med omsyn til organisk stoff.

På Ersland er det eit utslepp som samlar opp avløpet frå kommunalt bustadfelt på Heio, samt ein

skule. Det skal etablerast ein slamavskiljar til 450 pe og utsleppsleidning til sjø. På Sandvoll er det

eit utslepp som samlar opp avløpet frå privat bustadfelt på Rudlen, samt anna busetnad mellom

Sandvoll og Skarvaland. Det skal etablerast ein slamavskiljar til 350 pe.

Ein bør vurdere å inkludere Gangstø og Handaland (område nord for Handalandselva) i

reinsedistriktet, og syte for felles avløpshandtering. I Gangstø er det om lag 5 bustader, og det er

bygd utsleppsleidning frå Handeland naturbarnehage til sjø. På Handaland er det om lag 15

bustader like nord for Handalandselva. Dersom det vert bygd felles oppsamlingsnett for

avløpsvatn, kan det førast til Sandvoll via dykkarleidning under Handalandselva.


SE-1-A Slamavskiljar Rudlen (Sandvoll), 350 pe

SE-2-A Slamavskiljar Heio (Ersland), 450 pe.

Figur 44: Sandvoll reinsedistrikt

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.18 Reinsedistrikt 18 Høylandsbygd

Høylandsbygd reinsedistrikt er eit samlenamn på dei to åtskilde områda Høylandsbygd og

Langanes, med to kommunale utslepp i kvart område. I førre plan var det planlagt tre

slamavskiljarar, men desse er ikkje bygd enda.

Det eine utsleppet frå Høylandsbygd kjem ut omtrent midt på ein av hovudtersklane inn til

Høylandssundet, medan hovudresipienten til det andre utsleppet er nærare 300 m djup, i

overgangen mellom Høylandssundet og Skåneviksfjorden. Utsleppa frå Langanes kjem ut i sjøen

innanfor hovudterskelen. Høylandssundet er eit noko sårbart terskelområde. Dei samla tilførslene

frå Høylandsbygd reinsedistrikt er imidlertid moderate, og vil isolert sett ha avgrensa påverknad på

resipienten. Tilførsler frå Høylandsbygd vil i mindre grad påverke tilhøva innanfor terskelen til

Høylandssundet, medan tilførsler frå Langanes kjem innanfor terskelen.

Det er to ureinsa utslepp på Langaneset, og eit godt utbygd leidningsnett. Det skal byggjast ein

slamavskiljar ved utsleppet på vestsida av Langaneset. Plasseringa er vald fordi ein då kan nytte

eksisterande utsleppsleidning til sjø. Slamavskiljaren dimensjonerast for 150 pe. Utsleppet på

austsida av Langaneset overførast med. pumpe når slamavskiljaren er komen på plass. Det er

snakk om nokre få bustader.

I Høylandsbygd er det også godt utbygd leidningsnett. Det er to ureinsa utslepp, eitt frå Hauge

barnehage (tidlegare Hauge skule) og busetnaden nedanfor, og eitt frå bustadfelt på Slettaneset og

resten av busetnaden i Høylandsbygda.

Det skal byggjast to slamavskiljarar, ein på Slettaneset og ein nedanfor Hauge barnehage.

Slamavskiljaren på Slettaneset dimensjonerast for 250 pe. Samtidig med bygging av slamavskiljar,

bør nedre delar av leidningsnettet sanerast, då det er fellessystem (mesteparten er

betongleidningar frå 1970). Slamavskiljar ved Hauge barnehage kan dimensjonerast for 200 pe.

Tilknytingsgraden må auke til begge utsleppa, slik at alle bustader innanfor reinsedistriktet fører

avløpet sitt til kommunale reinseanlegg. Det kan bli nødvendig å utvide leidningsnettet noko.

Figur 45: Høylandsbygd reinsedistrikt.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1




HØ-1-A Slamavskiljar Hauge skule, 200 pe.

HØ-2-A Slamavskiljar Slettaneset + Høylandsbygd, 250 pe.

HØ-3-A Samling til felles slamavskiljar på 150 pe, Langanes

8.2.19 Reinsedistrikt 19 Toftevåg

Det er i dag eitt privat utslepp i Toftevåg reinsedistrikt. Dette er ei fellesleidning med utslepp frå

eksisterande busetnad i Toftevågen. På sikt bør det separerast, og felles slamavskiljar etablerast,

men det vert ikkje prioritert før etter planperioden då utsleppet er lite (estimert 30 pe/rundt 15

bustader er kopla til). Dei fleste husstandane i Toftevåg har i dag separate avløpsløysingar. Ei

sanering av dei separate avløpsløysingane vil ha høg kostnad sett i høve til reduksjon i forureining.

Det er planlagt mindre utbyggingsområde for både bustader og fritidsbusetnad innanfor

planperioden. Desse vil få krav om separate avløpsløysingar.

Det vert ikkje foreslått nye tiltak i reinsedistriktet i denne planperioden.

Figur 46: Toftevåg reinsedistrikt.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.20 Reinsedistrikt 20 Landamarka

I dette reinsedistriktet er det i dag to ureinsa utslepp til sjø. Det eine går til Hallarevika, dette er

avløp frå privat utbygd bustadfelt på Buarhaug. Det andre utsleppet går til Skjeljavika, og er avløp

frå kommunalt bustadfelt i Landakroken og Bjoanesvegen.

Det vert raskt djupt sør-vestover frå land og ned til over 150 m djup i Klosterfjorden. Ein kan anta at

det er god vassutskifting i dei øvre vassmassane, og det er ikkje noko lokalt innestengd

djupvassvolum i denne resipienten.

Det er planlagt utbygging av to nye bustadområde i Landamarka, sjå Figur 47 (areal markert med

mørk gul). Det skal byggjast slamavskiljar på Bjoaneset ved dagens utslepp til Skjeljavika, og

denne dimensjonerast for 350 pe. Det er då teke høgde for folkeauke i samband med utbygging av

nytt bustadfelt. Utsleppet til Hallarevika overførast til slamavskiljaren ved hjelp av ei avskjerande

gravitasjonsleidning.


LM-1-A Slamavskiljar Bjoaneset, 350 pe.

LM-2-A avskjærande leidning frå Hallarevika til slamavskiljar Bjoaneset.

Figur 47: Landamarka reinsedistrikt.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.21 Reinsedistrikt 21 Sæbøvik

Sæbøvik er det største tettbygde området på Halsnøy, med sentrumsfunksjonar som butikkar,

bensinstasjon, kafé/pub, ungdomsskule og sjukeheim..

I sjøen i Sæbøvika, innanfor Sjoholmen, er det eit basseng der største vassdjup er om lag 35 m.

Det er ein terskel ved Sjoholmen, og derifrå skrår sjøbotnen slakt ned til over 150 m djup i

Klosterfjorden. Utanfor Jetmundsholmen er det alt 100 m djup. Resipientundersøkinga i 2002

konkluderte med at tilstanden i resipienten ved Sæbøvik var svært god, slik at avløpet kan

gjennomgå passande reinsing. (For resipienttilhøva i Eidsvik, sjå 8.2.23 Eidsvik reinsedistrikt).

I reinsedistrikt Sæbøvik er det i dag mange utslepp, både til Sæbøvika og til Eidsvik. Det er totalt

åtte utslepp, fire til Eidsvika (to av dei er kommunale) og fire til Sæbøvika (tre av dei er

kommunale). Få eller ingen bustader, verksemder og institusjonar har eigne slamavskiljarar. Ved

Øyatun ungdomsskule er det ein kommunal slamavskiljar, medan dei andre utsleppa er ureinsa.

Utslepp til Eidsvika:

Øyatun ungdomsskule, via kommunal slamavskiljar.

To mindre utslepp frå i overkant av 10 bustader i Larsstøvik. Desse lyt få pålegg om å

etablere pumpestasjonar og kople seg til reinseanlegg i Sæbøvik når dette etablerast.

På Heio er det eit kommunalt bustadfelt med rundt 30 bustader med avløpsnett som går til

eit ureinsa utslepp ved Raunaberget. Her skal det byggjast slamavskiljar. Den

dimensjonerast for 150 pe.

Utslepp til Sæbøvika:

Utslepp ved Bjørkeneset frå Tofte skule og div. busetnad er ureinsa, og det er ikkje

registrert private slamavskiljarar i området. Det byggjast slamavskiljar som dimensjonerast

for 100 pe. Det er ikkje skuleborn på Tofte skule, då skulen vart seld til Eide Marine

Services AS i 2012.

Det er eit lite privat utslepp aust for Sæbøvik sentrum, frå 2-3 hus. Bustadane bør få

pålegg om å kople seg til kommunalt nett. Dette vil krevje pumping.

Utslepp i Sæbøvik sentrum frå alders- og sjukeheim samt eksisterande busetnad i

Sæbøvik.

Utslepp i Sæbøvik sentrum frå eksisterande busetnad i Sæbøvik.

Ei samling av dei to utsleppa i Sæbøvik sentrum er naturleg. Plassering av slamavskiljar ved dei

eksisterande to utsleppa er ikkje aktuelt grunna dei tettbygde områda ved desse utsleppa. Ein vel

difor å overføre dei til Sæbøvik gamle barnehage, der det byggjast slamavskiljar og

utsleppsleidning til sjø. Slamavskiljaren skal dimensjonerast for om lag 500 pe. Å leggje leidningar i

sjø vil vere ei enklare løysing enn å grave opp hovudvegen gjennom Sæbøvik sentrum. Det kan

hende det vert naudsynt med ein pumpestasjon som pumpar avløpet inn på pumpestasjonen.

Delar av leidningsnettet i Sæbøvik er fellessystem. Desse leidningane bør på sikt separerast.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1




SÆ-1-A Slamavskiljar Tofte Skule, 100 pe.

SÆ-2-A Slamavskiljar og overføring aldersheim, 500 pe.

SÆ-3-A Slamavskiljar Heio,100 pe.

Figur 48: Sæbøvik reinsedistrikt.

8.2.22 Reinsedistrikt 22 Sætreneset

Utslepp frå Sætreneset skjer i dag via ein felles slamavskiljar til utslepp på djupt vatn. Frå

resipienten går det bratt nedover til nærare 200 m djup i Klosterfjorden og vidare til nesten 400 m

djup i Halsnøyfjorden, med små tilførslar av forureining og antatt svært god vassutskifting. Det er

ikkje naudsynt med investeringar i dette reinsedistriktet. Det er heller ikkje planlagt meir utbygging

her. Slamavskiljaren har eit volum på 30 m3 og har om lag 50 pe tilknytt.

Figur 49: Sætreneset reinsedistrikt.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.2.23 Reinsedistrikt 23 Eidsvik

I reinsedistrikt Eidsvik på Halsnøy er det fleire utslepp: Utslepp til Sandvika ved Geitaberget,

utslepp til Sandvika ved Kroberget, utslepp ved Halsnøy kloster frå Sunnhordland folkehøgskule og

tre utslepp i Eidsvik: Eitt til Johansvika og to til Kobbebukta. Tre av utsleppa er kommunale (to i

Eidsvika og eitt i Sandvika).

Sandvika er ein open resipient med god vassutskifting, og botnen skrånar utan tersklar ned til

nesten 400 m djup i Halsnøyfjorden. Eidsvika er eit noko meir innestengt sjøområde, men botnen

skrånar utan tersklar mot nord til djupt vatn i Husnesfjorden. Det er også eit kommunalt utslepp frå

Sæbøvik reinsedistrikt aust i Eidsvika (Øyatun ungdomsskule). Tidlegare resipientundersøkingar

(1990 og 2002) indikerer at det er gode forhold på lokaliteten, slik at passande reinsing av avløp er

tilfredsstillande.

Frå kommunalt bustadfelt i Eidsmarka, er det bygt kommunal slamavskiljar med utslepp til

Johansvika. Om lag 180 pe (busette) er tilknytt denne slamavskiljaren, som har eit volum på 130

m3. I tillegg kjem Halsnøy barneskule (192 elevar i skuleåret 2012/2013) og Halsnøy Kloster

barnehage (privat, 80 plassar). Det er planlagt ytterlegare utbygging av bustader i Eidsmarka, i

områda Vestreheddene og Åsen. Desse nye bustadfelta får pålegg om å kople seg på felles

avløpssystem, og eksisterande slamavskiljar byggjast på sikt ut dersom det vert behov for det

grunna for låg kapasitet.

Utsleppet til Kobbebukta er ureinsa. Det skal byggjast slamavskiljar i planperioden, for om lag 100

pe. Samtidig bør leidningsnettet separerast, då delar av det er fellessystem, og tilknytingsgraden til

leidningsnettet skal aukast.

Ved utsleppet i Sandvika vert det foreslått å bygge felles slamavskiljar først etter planperioden.

Både Sunnhordland folkehøgskule og bustadene i området som er knytt til felles leidningsnett har

private slamavskiljarar.


EI-1-A: Slamavskiljar Kobbebukta (100 pe).

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Figur 50: Eidsvik reinsedistrikt.

8.3 TILTAK I SPREIDD BUSETNAD

Område som ikkje inngår i reinsedistrikta er å oppfatte som område med spreidd busetnad.

Reinsekrav for avløp er fastsett i forureiningsforskrifta, og utslepp i Kvinnherad kommune kjem

under kapittel 12 (krav til utslepp av sanitært avløpsvatn frå bustader, hytter og liknande mindre

enn 50 pe) og kapittel 13, krav til utslepp av kommunalt avløpsvatn frå mindre tettbygd område

(mindre enn 10 000 pe til sjøresipientar). Kommunen, ved Verksemd for samfunnsutvikling,

handsamar søknadar om utslepp og fører tilsyn. Sjå også kapittel 1.3.2 (lovgrunnlag) og ordlista

bakarst i planen for nærare skildring av kva for reglar som gjeld.

Innanfor rammene i sentral forskrift har Kvinnherad kommune ein resipienttilpassa avløpsstrategi

der tilstanden i resipienten avgjer reinse- og utsleppskrava. Reinseløysingar som godkjennast er

infiltrasjon, kunstige våtmarksfilteranlegg (t.d. NatuRen), minireinseanlegg eller kombinerte

løysingar, t.d. med biotoalett og separat reinsing av gråvassutslepp. Slamavskiljar er forbehandling.

Ved utslepp til straumførande sjø (ikkje pollar og innestengte viker), kan slamavskiljar som einaste

reinsetrinn godkjennast. Eit vanleg krav er at slamavskiljar skal vere minimum 4 m3, og ha utslepp

til 20 m djup i normale sjøresipientar. Etter ei nærare vurdering av jordsmonnet med omsyn til

infiltrasjon, kan ein vurdere om gråvatn kan gå til infiltrasjon via slamavskiljar.

Kommunen jobbar med å kome heilt a jour når det gjeld kontroll, pålegg og utbetringar samt tiltak

for eksisterande/gamle private anlegg.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



8.4 KOMMUNAL OVERTAKING AV PRIVATE ANLEGG/TILKOPLING TIL

KOMMUNALE ANLEGG

Sanitært avløpsvatn skal reinsast etter gjeldande krav i forureiningsforskrifta, som i Kvinnherad

kommune er enkel reinsing og passande reinsing (sjå Vedlegg A: Ordliste). Utslepp skal førast til

straumførande sjø, minimum 20 m djup. Der filtergrøft er aktuelt (separate utslepp), vil det gjelde

eigne krav.

Kapittel 12 i forureiningsforskrifta gjeld for utslepp av sanitært avløpsvatn frå bustader,

fritidsbusetnad, turistbedrifter og liknande verksemd med utslepp mindre enn 50 pe, også dersom

det er fleire påkoplingar til utsleppet, så lenge det samla utsleppet er under 50 pe. Kapittel 13 i

same forskrift gjeld for utslepp av kommunalt avløpsvatn frå tettbygde område dersom utsleppet er

større enn 50 pe (opp til 10000 pe ved utslepp til sjø). Utslepp kan berre etablerast eller endrast

når kommunen har gitt løyve til det.

Det har dei siste åra vore ei storstilt utbygging av kommunale avløpsreinseanlegg, men det er

framleis nokre område i kommunen med ureinsa avløp. I nokre av områda som manglar reinsing er

det bygd kommunalt oppsamlingsnett med utslepp til straumførande sjø på minimum 20 m djup.

Det skal i tida som kjem satsast offensivt på å få på plass reinseløysingar slik at kommunen

oppfyller regelverket for alle utslepp.

Bustader og fritidsbusetnad i område utan fellesløysingar har krav om å etablere separat reinsing. I

område der det blir/er etablert kommunale reinseløysingar får eksisterande busetnad pålegg om

tilkopling til kommunalt nett, og må betale tilknytingsgebyr og kople ut privat slamavskiljar for eiga

rekning. Det finst tilfelle der utløpet frå private slamavskiljarar er kopla til kommunal leidning utan

reinsing. I slike tilfelle delar kommunen og abonnenten på kostnadar fram til felles reinsing er på

plass.

Nye utslepp skal oppfylle krava i forureiningsforskrifta, det vil seie at det skal etablerast reinsing

parallelt med utbygging av nye bustader og fritidsbusetnad. Kommunen kan krevje at reinsing skal

vere på plass før bustadene vert tekne i bruk. Følgjande tilfelle er aktuelle:

1) Utbygging skjer i eit område der kommunen er i ferd med å etablere reinsing. Med dette meiner

ein at tiltaket ligg inne i investeringsbudsjett inneverande eller komande år, eventuelt at oppstart for

prosjektering er mindre enn 2 år fram i tid.

2) Utbygging skjer i eit område der det er offentleg leidningsnett, men det er ikkje prioritert frå

kommunen si side å byggje reinseanlegg innan kort tid.

3) Utbygging skjer i eit område der det ikkje er offentleg leidningsnett, og kommunen har heller

ingen planar om å byggje oppsamlingsnett og reinseanlegg.

I det første tilfellet kan ein som ei overgangsløysing akseptere at privat reinsing ikkje etablerast.

Når kommunen sitt tiltak er på plass, betalast tilknytingsgebyr.

I det andre tilfellet vil kommunen kunne krevje at reinseanlegg skal byggjast, og at det vert inngått

ein avtale med kommunen slik at anlegget dimensjonerast i samsvar med kommunen sine

langsiktige planar. Tilknytingsgebyr betalast ved kommunal overtaking av anlegget.

I det tredje tilfellet er det eit absolutt krav om at reinsing er etablert før bygningsmassen vert teken i

bruk.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Prinsipp om likebehandling skal vege tungt, og i prinsippet skal alle utslepp reinsast.

Når det gjeld eksisterande ureinsa utslepp frå bustader som har krav om separat avløpsreinsing,

skal dei snarast få pålegg om reinsing dersom dei ikkje har fått det alt, og pålegget må følgjast opp.

8.5 RESIPIENTUNDERSØKINGAR

Det vart gjennomført resipientundersøkingar i mars 2012. Det er gjennomført resipientvurdering av

seks marine lokalitetar, på nokre av dei same stadene som er undersøkt tidlegare. Analysane viser

at tilhøva for alle parameter og lokalitetar generelt er «meget god» eller «god». i. Reinse- og

saneringstiltak som er gjennomført dei siste åra ser ut til å ha hatt positiv effekt. Eit unntak frå

meget god/god tilstand er blautdyrfauna som ikkje finst i Opsangervågen. Det kan forklarast ut frå

naturgjevne tilhøve og tidlegare utslepp av organisk materiale frå kloakk og industri

Det har tidlegare vore gjennomført resipientundersøkingar i 2002, i 1990 og i 1983.

Hovudundersøkingar (dvs. av fleire aktuelle punkt) vert ikkje gjennomført før tidlegast i 2013, som

ein del av eit større prosjekt som DiHVA skal organisere på vegne av kommunar i Hordaland. Det

skal vurderast å ta med ferskvassførekomstar i kommunen i desse undersøkingane.

Undersøkingane er konsentrert rundt dei sjøområda som vart vurdert som følsame for tilførsle av

organisk materiale ved førre resipientundersøking. Desse områda er sjøområda Ølve (A),

Storsundet (B –stasjon K1 og K2) og Høylandssundet (C- stasjon K3, K10 og K11). Ved desse

lokalitetane vart det tilrådd avgrensingar av utslepp. Ved Ølve er det planlagt avløpssanering,

derfor er dette området ikkje teke med i denne omgangen. Det vil vere meir nyttig å undersøke

denne resipienten etter at saneringstiltaka er gjennomførte. Rundt Opsangervågen (K4) vart det

utført avløpssanering i 2009, og den nye undersøkinga kan vurdere om dette har hatt positiv

miljøeffekt

Biologiske, kjemiske og fysiske element er undersøkt. På målestadene er prøver av vasskvalitet,

sedimentkvalitet og botnfauna samla inn. I tillegg er det målt hydrografi i vassøyla. Hydrografi er

målingar av temperatur, oksygeninnhald og saltinnhald. Vassprøver frå overflata er analysert for

næringsstoff (nitrogen og fosfor) og tarmbakteriar.

Resipientundersøkingane er gjennomført på følgjande stasjonar (nummerering frå undersøkingar i

2002):

K1 Rosendal

K2 Storsund

K3 Sunde

K4 Opsangervågen

K10 Porsvik

K11 Kanelen

Plasseringa av stasjonane er vist i Figur 51.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Vurdering av resultat er i tråd med Klif sin rettleiar om tilstandsklassifisering av miljøkvalitet og EU

sitt vassdirektiv. Vassdirektivet gir eit rammeverk for vern av alle vassførekomstar. Direktivet har

som overordna mål at alle vassførekomstar skal oppnå minst «God økologisk status» innan år

2021 (Noreg).

Skildring av økologisk status følgjer denne skalaen:

Den undersøkte delen av sjøområda i Storsundet og Høylandssundet har i 2012 «God økologisk

status, medan Opsangervågen har «Moderat økologisk status». Konklusjonen er basert på

undersøkingar av biologiske, kjemiske og fysiske forhold.

Klif si klassifisering av tilstand er karakterisert ved ulike parameter med omsyn til næringssalt,

organiske stoff, miljøgifter og tarmbakteriar i vassmassar, sediment og fauna. Tabell 25

samanfattar tilstandsklassane for sediment og botnfauna ved undersøkinga i 2012 og tidlegare

undersøkingar i samsvar med Klif-klassifiseringa. Tilstandsklasse I = «Meget god», II = «God», III =

«Mindre god», IV = «Dårleg» og V = «Meget dårlig».

Undersøkingane viste at Storsundet og Høylandssundet er relativt næringsfattige med omsyn til

næringssalt. Konsentrasjon av tarmbakteriar var svært låg ved alle stasjonar. Det var høg

oksygenmetting til botnen på alle stasjonar.

Innsamla sedimentprøvar viser normali nedbryting av organisk materiale i sedimenta, med unntak

av Opsangervågen der sedimenta hadde roten lukt og høgt innhald av organisk materiale, noko

som i størst grad skuldast «gamle synder». Det er tilnærma uendra forhold/noko forbetra forhold

sidan førre undersøking i 2002.

Blautdyrfaunaen er sunn og frisk, med tilstandsklasse «God», med unntak av stasjon K4 i

Opsangervågen, der det som ved tidlegare undersøkingar ikkje vart funne blautdyrfauna. Dei

dårlege tilhøva her skuldast naturleg avgrensa nedbrytingstilhøve og betydelege mengder gammalt

organiske materiale frå tidlegare utslepp av kloakk, trevirke og sagflis samt slam frå elva som renn

ut i Opsangervågen.

For K1 og K2 og K10 har det vore ein nedgang i talet på artar og individ, noko som kan tyde på

redusert organisk tilførsel. På stasjon K11 vart det funne færre artar men fleire individ enn ved førre

undersøking, noko som kan tyde på auka påverknad. Resultata frå K3 indikerer moderat

påverknad og tilfredsstillande forhold for blautdyrfauna i sjøområdet utanfor det nye utsleppet frå

2005.

Tabell 25: Tilstand i ulike prøvepunkt, resipientundersøkingar i 1983. 1990,2002 og 2012

(inndeling frå I –V der I er meget god og V er dårleg).

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Figur 51: Oversiktskart over stasjonsnettet for resipientundersøkingar.

Det vert vist til rapporten frå Rådgivende Biologer for ein meir detaljert gjennomgang av

undersøkingane og resultata (Vedlegg E: Resipientundersøkingar 2012).

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



9 Prioriteringar, tiltak og økonomi

9.1 HANDLINGSPROGRAM

Foreslåtte tiltak og prioritering av desse er vist i Tabell 26.


Ølve / Husavågen reinsedistrikt:

2013 - 2014: Avløpssanering, slamavskiljar, utsleppsleidning Dalsjøen

2015: Sanering utslepp Ølve Skule

2016: Sanering utslepp til Hyttevågen

Husnes reinsedistrikt

2013: Samling ureinsa utslepp og bygging av slamavskiljar Røssland / Kaldestad

2016: Utskifting avløpsleidning Opsangervegen

Løfallstrand reinsedistrikt

2013: Slamavskiljar Gjerde

Valen reinsedistrikt

2014: Sanering og overføring utslepp Valevågen til Valen Silanlegg

Rosendal reinsedistrikt

2015: Sanering utslepp Rosendalstunet (til Jonatangen silanlegg)

Uskedalen reinsedistrikt

2013: Sanering og nyanlegg avløpsleidningar

Herøysund reinsedistrikt

2015: Slamavskiljar Bringedalsbygda.

2017: Sanering utslepp/slamavskiljar Krosanden

Ænes reinsedistrikt

2015: Slamavskiljar

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Tabell 26: Handlingsdel avløp

ReinsedistriktTiltak

nr.Skildring

Kostnad

mill. kr. 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Etter

2024

ØL-1-A Pumpestasjon Dalsjøen m/ pumpeleidning 2,1 2,1

ØL-2-A Slamavskiljar inkl. utsleppsleidning 3,1 3,1

ØL-3-A Leidningsanlegg byggefelt - P.stasjon 0,9 0,9

ØL-4-A Sanering eksisterabde busetnad i sør 1,8 1,8

ØL-5-A Sanering eksisterande busetnad i nord 0,8 0,8

ØL-6-A Sanering utslipp ved Ølve skole 2,1 2,1

ØL-7-A Pumpestasjon Hyttevågen 3,9 3,9

ØL-8-A Slamavskiljar, austsida av Ølvesvika 2,0 2,0

GH-1-A Oppgradering utslipp Hamnavågen 2,6 2,6

GH-2-A Tiknytning planlagt utb.omr. til SA Gjerm.havn 1,0 1,0

3. Varaldsøy VØ-1-A Slamavskiljar Bygdavågen 3,2 3,2

4. Sundal SU-1-A Slamavskiljar Mauranger 0,7 0,7

5. Ænes ÆN-1-A Slamavskiljar 150 pe 1,2 1,2

ÆN-2-A Avskjærende leidning Ænestangen - Apalevika 2,3 2,3

6. Løfallstrand LØ-1-A Slamavskiljar Gjerde 80 pe 1,0 1,0

7. Rosendal RO-1-A Sanering utslepp Rosendalstunet (aldersheim) 1,6 1,6

8. Seimsfoss Ingen tiltak

9. Omvikdalen OM-1-A Sanering utslepp Dimmelsvik 2,2 2,2

10. Uskedalen US-1-A Sanering og nyanlegg avløpsleidningar 5,0 5,0

US-2-A Slamavskiljar Rød 1,4

11. Herøysund HE-1-A Slamavskiljar skule, Bringedals-bygda, Berget 2,3 2,3

HE-2-A Slamavskiljar Krosanden 1,2 1,2

HE-3-A Overføring Hellvika - Krosanden 0,4 0,4

12. Langota LA-1-A Slamavskiljar 0,8 0,8

13. Husnes HU-1-A Slamavskiljar Røssland 2,3 2,3

HU-2-A Sjøleidning frå Krokahaugen og Røsslandsvika 3,3 3,3

HU-3-A Slamavskiljar og utsleppsleidning Kaldestad 1,5 1,5

HU-4-A Utskifting avløpsleidning i Opsangervegen 11,0 11,0

14. Rørvik Ingen tiltak

15. Sunde Ingen tiltak

16. Valen VA-1-A Sanering og overføring Valevågen til silanlegg 4,7 4,7

17. Sandvoll- SE-1-A Slamavskiljar Rudlen (Sandvoll), 1,3 1,3

Ersland SE-2-A Slamavskilljar Heio, (Ersland) 1,6 1,6

18. HØ-1-A Slamavskiljar Hauge barnehage 0,7 0,7

Høylandsbygd HØ-2-A Slamavskiljar Slettanes + Høylandsbygd 1,6 1,6

HØ-3-A Samling til felles slamavskiljar, Langaneset 2,0 2,0

19. Toftevåg Ingen tiltak.

20. LM-1-A Slamavskiljar Bjoaneset 1,6 1,6

Landamarka LM-2-A Avskjærande leidning frå Hallarevika 1,1 1,1

21. Sæbøvik SÆ-1-A Slamavskiljar Tofte skule 1,0 1,0

SÆ-2-ASlamavskiljar og overføring frå aldersheim og

sentrum 3,5 3,5

SÆ-3-A Slamavskiljar Heio 1,3 1,3

22. Sætreneset Ingen tiltak

23. Eidsvik EI-1-A Slamavskiljar Eidsvik 2,1 2,1

Felles FE-1-A Diverse tiltak 24,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0

SUM 106,8 19,7 10,8 9,2 7,9 15,4 5,9 6,2 6,5 6,3 5,3 6,0 7,6 1,4

SUM TOTALT 2013 - 2024 106,8


20 år nedskrivingstid (maskinteknisk utrusting) 2013 - 2024 11,2 1,5 1,6 1,3 1,6 0 1,2 1,6 1,7 0,7 0 0 0

Årstal 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 >2024

1. Ølve /

Husavågen

2. Gjermundshamn

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



9.2 ÅRSKOSTNADER / GEBYRGRUNNLAG

Totalt er det i planperioden foreslått investeringar på ca. 107 mill. kr.


avsetningar i fond som pr. 01.01.12 var på 7,0 mill. kr. for avløp. Konsekvensar for avløpsgebyra i

planperioden er vist i Tabell 27. Ved utløpet av planperioden er fondsavsetningane på avløp venta

å vere ca. 1,1 mill. kr i minus. Etterkvart som gamle lån nedbetalast vil fondet igjen byggje seg opp.

Tabell 27: Investeringar og gebyrutvikling avløp 2013-2024.

Gebyrnivået for avløp har tradisjonelt vore lågt i Kvinnherad. I løpet av førre planperiode har det

auka frå 750 kr i 1996 til 3200 kr ekskl. mva i 2012. Gjennomsnittleg årleg gebyrauke i perioden

1996-2012 har vore 11 %.

Den markante auken er eit resultat av eit kraftig løft med bygging av nye anlegg. Dei største løfta

kom i perioden 1996-2002. Då var årleg gebyrauke på 10-25 %. Trass i dette ligg gebyra framleis

noko under landsgjennomsnittet.

Årsgebyret i 2024 er berekna til ca. 4.200 kr. ekskl. mva for ein bustad på 120 m2.

Tilknytingsgebyra er auka frå 15.000 kr i 2012 til ca. 18.700 i 2024.

Skissert gebyrauke i komande planperiode vert på vel 2 % pr. år i gjennomsnitt, ein prognose som

ligg ein god del lågare enn for mange andre kommunar.

Vedlegg C: Finansiering avløpshandtering gir ei oversikt over inntekter og kostnadar med

bygging, drift og vedlikehald av dei kommunale avløpsanlegga.

ÅrstalInvestering

mill. kr.

Årsgebyr 120

m² bustad

Tilknytings-

gebyr

% gebyr-

auke

2013 19,7 3 400 15 000 5,0

2014 10,8 3 468 15 300 2,0

2015 9,2 3 537 15 606 2,0

2016 7,9 3 608 15 918 2,0

2017 15,4 3 680 16 236 2,0

2018 5,9 3 754 16 561 2,0

2019 6,2 3 829 16 892 2,0

2020 6,5 3 906 17 230 2,0

2021 6,3 3 984 17 575 2,0

2022 5,3 4 063 17 926 2,0

2023 6,0 4 145 18 285 2,0

2024 7,6 4 227 18 651 2,0

SUM 106,8

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



10 Referansar og grunnlagsmateriale

Bjerknessenteret/DSB (2009) Havnivåstigning – estimater av fremtidig havnivåstigning i norske

kystkommuner.

Hanssen-Bauer, I., H. Drange, E.J. Førland, L.A. Roald, K.Y. Børsheim, H. Hisdal, D. Lawrence, A.

Nesje, S. Sandven, A. Sorteberg, S. Sundby, K. Vasskog, and B. Ådlandsvik (2009) Klima i Norge

2100 (In Norwegian). Bakgrunnsmateriale til NOU Klimatilplassing, Norsk klimasenter, September

2009, Oslo.

Hordaland Fylkeskommune/Statistisk sentralbyrå (2011). Kvinnherad. Prognosar for folketalet,

2012-2040. AUD-rapport nr. 4.5-11.

Klima- og forureiningsdirektoratet (2012). Grunnforurensning. http://grunn.klif.no/ (vitja oktober

2012).

KS-Kommunenes sentralforbund (2012) Lokal tilpasning til et klima i endring. ISBN 978-82-93100-

01-0

Kvinnherad kommune (2011) KLIMA-og ENERGIPLAN Kvinnherad kommune 2020

NOU (2010:10) Tilpassing til eit klima i endring. Samfunnet si sårbarheit og behov for tilpassing til

konsekvensar av klimaendringane. Miljøverndepartementet 2010. ISBN 978-82-583-1065-2

Tveranger, B. m.fl. (2012). Resipientundersøkelse i 6 sjøområder i Kvinnherad mars 2012. Rapport

1582, Rådgivende Biologer AS. ISBN 978-82-7658-931-3

http://grunn.klif.no/

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Figurar

Figur 1: Inndeling av kyststlina til Noreg i følsame og mindre følsame område

(forureiningsforskrifta). ...................................................................................................................... 24 Figur 2: Syklusen i oppfølging av vassdirektivet. (www.vannportalen.no, 2011).............................. 26 Figur 3: Kart over inndelinga i vassområde i Vassregion Hordaland, Hordaland Fylkeskommune. 27 Figur 4: Prognose for folketalsutvikling i Kvinnherad kommune, middelprognose SSB (raud),

kommuneplan (svart) og lågvekstalternativ SSB (grøn). .................................................................. 29 Figur 5: Leidningsnett for vassforsyning i Kvinnherad ...................................................................... 33 Figur 6: Leidningsnett for transport av avløp i Kvinnherad (spillvatn, overvatn) ............................... 33 Figur 7: Døme på gamle kummar i Kvinnherad. Vasskum til venstre, og spillvasskum laga i

naturstein til høgre. ........................................................................................................................... 34 Figur 8: Leidningsmateriale vassleidningar....................................................................................... 34 Figur 9: Leidningsmateriale avløps- og overvassleidningar .............................................................. 35 Figur 10: Organisasjonskart – organisering av vass- og avløpstenestene i Kvinnherad kommune

(2012). ............................................................................................................................................... 42 Figur 11: Skisse driftskontrollsystem i kommunen. ........................................................................... 43 Figur 12: Oversiktskart, henta frå driftskontrollsystemet. .................................................................. 44 Figur 13: Døme på månadsrapport frå driftskontrollsystemet. .......................................................... 44 Figur 14: Svartavatn, vasskjelde for Husnes vassverk. .................................................................... 50 Figur 15: Demning i vestre ende Grånuttjørn, Varaldsøy. ................................................................ 55 Figur 16: Hattebergsdalen Vassbehandlingsanlegg. UV-anlegg i forgrunnen, siler og

råvasspumpestasjon i bakgrunnen. .................................................................................................. 56 Figur 17: Herøysund vassbehandlingsanlegg................................................................................... 57 Figur 18: Husnes vassbehandlingsanlegg ........................................................................................ 58 Figur 19: Påverknader av vassførekomstar ...................................................................................... 73 Figur 20: Vasstilstand, vurdering av kvalitet og risiko. ...................................................................... 73 Figur 21: Reinsedistrikt i Kvinnherad (kart utarbeidd av Rådgivende Biologer) ............................... 76 Figur 22: Eksisterande kommunale utslepp til Hardangerfjorden større enn 50 pe. Raudt: ureinsa

utslepp. Blått: reinsa utslepp. ............................................................................................................ 78 Figur 23: Eksisterande kommunale utslepp til Hardangerfjorden mindre enn 50 pe. Raudt: ureinsa

utslepp. Blått: reinsa utslepp. ............................................................................................................ 80 Figur 24: Oversikt over akvakulturanlegg i Kvinnherad. ................................................................... 82 Figur 25: Bygging av leidningsanlegg, Husnes. ................................................................................ 84 Figur 26: Teiknforklaring til kartutsnitt ............................................................................................... 86 Figur 27: Ølve reinsedistrikt. ............................................................................................................. 87 Figur 28: Gjermundshamn reinsedistrikt. .......................................................................................... 88 Figur 30: Sundal reinsedistrikt. ......................................................................................................... 90 Figur 31: Ænes reinsedistrikt ............................................................................................................ 91 Figur 32: Løfallstrand og Gjerde. ...................................................................................................... 92 Figur 33: Rosendal, med Jonatangen silanlegg til venstre nede ved sjøen. .................................... 93 Figur 34: Rosendal reinsedistrikt ...................................................................................................... 93 Figur 35: Seimsfoss reinsedistrikt. .................................................................................................... 94 Figur 36: Omvikdalen reinsedistrikt ................................................................................................... 95 Figur 38: Herøysund reinsedistrikt .................................................................................................... 97

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Figur 39: Langgota reinsedistrikt. ..................................................................................................... 98 Figur 40: Husnes reinsedistrikt ......................................................................................................... 99 Figur 41: Rørvik. ............................................................................................................................. 100 Figur 42: Sunde reinsedistrikt......................................................................................................... 101 Figur 43: Valen reinsedistrikt. ......................................................................................................... 102 Figur 44: Sandvoll reinsedistrikt ..................................................................................................... 103 Figur 46: Toftevåg reinsedistrikt. .................................................................................................... 105 Figur 47: Landamarka reinsedistrikt. .............................................................................................. 106 Figur 48: Sæbøvik reinsedistrikt. .................................................................................................... 108 Figur 50: Eidsvik reinsedistrikt........................................................................................................ 110 Figur 51: Oversiktskart over stasjonsnettet for resipientundersøkingar. ........................................ 114

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Tabellar

Tabell 1: Handlingsdel vassforsyning. .............................................................................................. 10 Tabell 2: Investeringar og gebyrutvikling vassforsyning 2013-2024. ................................................ 11 Tabell 3: Handlingsdel avløp. ............................................................................................................ 13 Tabell 4: Investeringar og gebyrutvikling avløp 2013-2024. ............................................................. 14 Tabell 5: Oversikt kommunale vassverk. .......................................................................................... 18 Tabell 6: Forureiningsorgan og standard reinsekrav for avløpsvatn. ............................................... 25 Tabell 7: Folketalsutvikling i dei ulike grunnkrinsane i Kvinnherad. .................................................. 30 Tabell 8: Utførte tiltak 1995-2011, avløp. .......................................................................................... 32 Tabell 9: Månadsnormalar 1961-1990, nedbør (mm). ...................................................................... 36 Tabell 10: Største nedbør på eitt døger i Noreg, årleg frå 1990-2011.

http://metlex.met.no/w/images/8/8a/Naturen200806Mamen.pdf ...................................................... 36 Tabell 11: Månadsnormalar 1961-1990, middeltemperaturar (

oC). .................................................. 37

Tabell 12: Uønskte hendingar som er aktuelle i sårbarheitsanalyse. ............................................... 39 Tabell 13: Vasskjelder og kjeldekapasitet. ........................................................................................ 49 Tabell 14: Fysisk og kjemisk vasskvalitet for dei større vassverka (råvatn). .................................... 51 Tabell 15: Mikrobiologisk vasskvalitet ved dei større vassverka (råvatn) ......................................... 51 Tabell 16: Grenseverdiar for vasskvalitet levert til abonnent, med heimel i drikkevassforskrifta. .... 52 Tabell 17: Fysisk og kjemisk vasskvalitet (drikkevasskvalitet-behandla vatn, prøvar teke ute på

leidningsnettet). ................................................................................................................................. 52 Tabell 18: Mikrobiologisk vasskvalitet (drikkevasskvalitet-behandla vatn, prøvar teke ute på

leidningsnettet). ................................................................................................................................. 52 Tabell 19: Vassforbruk ved dei ulike vassverka ................................................................................ 53 Tabell 20: Handlingsdel vassforsyning. ............................................................................................ 66 Tabell 21: Investeringar og gebyrutvikling vassforsyning 2013-2024. .............................................. 67 Tabell 22: Utslepp av avløpsvatn i Kvinnherad (pr. 2012). ............................................................... 75 Tabell 23: Utslepp i Kvinnherad (leidningar til sjø) større enn 50 pe ................................................ 79 Tabell 24: Utslepp i Kvinnherad (leidningar til sjø) mindre enn 50 pe .............................................. 81 Tabell 25: Tilstand i ulike prøvepunkt, resipientundersøkingar i 1983. 1990,2002 og 2012 (inndeling

frå I –V der I er meget god og V er dårleg). .................................................................................... 113 Tabell 26: Handlingsdel avløp ......................................................................................................... 116 Tabell 27: Investeringar og gebyrutvikling avløp 2013-2024. ......................................................... 117 Tabell 28: Vassforsyning, finansieringsoversikt. ............................................................................. 127 Tabell 29: Avløp, finansieringsoversikt. .......................................................................................... 128

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Vedlegg

VEDLEGG A: ORDLISTE

Avløp - avløpsvatn. Med avløp meiner ein i denne samanhengen sanitært avløp, med mindre

noko anna er sagt særskilt.

Avløpsanlegg. Anlegg for handtering av avløpsvatn som inneheld ein eller fleire av følgjande

hovudkomponentar: avløpsnett, reinseanlegg og utsleppsarrangement.

Avløpsnett. Eit transportsystem som samlar opp og fører avløpsvatn frå bustadhus og andre

bygningar med innlagt vatn.

BOF. Biologisk oksygenforbruk. Uttrykk for innhald av biologisk nedbryteleg stoff. Vert angitt som

mg O/l. I Europa er det innført ein felles standard for BOF ved å måle oksygenforbruk etter lagring i

5 døgn i eit lukka system. Prøveresultatet vert då kalla BOF5.

Dekningsgrad. Totale inntekter delt på totale kostnader.

Fargetal. Parameter som angir farge på vatnet målsett etter ein spesiell fargeskala

(platinakoboltskala). Eit fargetal over 15 mg/l Pt vil vere synleg i eit kvitt badekar. Eit fargetal over

30mg/l Pt vil vere synleg i eit vanleg glas. Drikkevassforskrifta gir grenseverdien 20 mg/l Pt. Høgt

fargetal kan skuldast fleire forhold. I Noreg er det humus, jern og mangan som oftast gir høgt

fargetal.

FDV-kostnader. Kostnader til forvalting, drift og vedlikehald som ikkje skal avskrivast over fleire år.

Forvaltingskostnader er sektoren sin del av kostnadane til kommuneadministrasjonen. Drifts- og

vedlikehaldskostnader inkluderer kostnad til lønn, sosiale utgifter, drift av utstyr og transportmidlar

og vedlikehald av bygningar og anlegg. Kostnader til drift og vedlikehald går fram av kommunen

sine budsjett og rekneskap.

Fellessystem. Overvatn og spillvatn transporterast i same leidning.

Gjennomsnittsabonnent. Eigar av ein einebustad på 120 m2 som er tilknytt kommunalt

avløpsnett. Talet på gjennomsnittsabonnentar finn ein ved å dele total inntekt frå årsgebyra med

gebyret for ein einebustad på 120 m2.

Humus. Naturleg organisk materiale (rest etter nedbryting) som mellom anna gir brun farge på

vatnet.

Hydroforanlegg: Pumpe og trykktank.

Hygienisk barriere. Eit tiltak eller behandlingstrinn for drikkevatn, som åleine normalt hindrar at

smittestoff og/eller helseskadelege stoff kan nå fram til forbrukaren.

Høgdebasseng. Eige vassreservoar som er tilknytt overføringsleidningar/ fordelingsnett, og som

vert forsynt frå vassverket si(ne) vasskjelde(r). Basseng vert som hovudregel fylt opp i periodar

med lite vassforbruk, og forsyner ut når forbruket er størst. Dermed vert krava til leidnings-

dimensjonar redusert, og tryggleiken i forsyninga vert betre ved leidningsbrot og liknande.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Internkontroll. Eit system som gjer at krav fastsett i, eller i medhald av, lov eller forskrift vert

haldne, samt at dette kan dokumenterast.

Kapitalkostnader. Avskrivingar og renter på investeringar. Investeringar er kostnader som skal

avskrivast over fleire år. I retningslinene frå kommunal- og regionaldepartementet (H2140 - 2003)

er det fastlagt korleis ein skal rekne ut sjølvkost for kommunale betalingstenester.

Dei årlege kostnadane vert utrekna for serielån med lineær (fast) avskriving, og 3-årig statleg

obligasjonsrente med eit tillegg på 1 % over året. Investeringar vert rekna for renteberande frå 1.

januar året etter at investeringane er gjort (historisk før 2010) eller planlagt i budsjett for 2010, samt

handlingsprogram for 2011 - 2022.

I samsvar med forskrift om årsrekneskap og årsberetning (for kommunar og fylkeskommunar) av

15.12.00, skal det nyttast ei avskrivingstid på 40 år for leidningsanlegg, 20 år for tekniske

installasjonar (pumpestasjonar og reinseanlegg), 10 år for maskinar og utstyr, og 5 år for IT- og

kontorutstyr. For planlagde investeringar har ein valt å nytte ein rente på 3,0 %

KOF. Kjemisk oksygenforbruk. Mål for vatnet sitt innhald av oksyderbare stoff. Kan vere angitt på

fleire måtar, men vert som regel angitt som mg O/l. Analysen vert utført under slike tilhøve at det i

hovudsak er organisk stoff som vert oksidert.

Koliforme bakteriar (KB). Nyttast som indikatorbakterie for fekal ureining frå menneske eller dyr.

Koliforme bakteriar er ei samlegruppe som hovudsakleg består av e.coli, clostridium perfringens og

fekale streptokokkar. KB omfattar også andre frittlevande bakteriar med ikkje-fekalt opphav.

Koliforme bakteriar er normalt ufarlege, men når ein finn desse er det ein auka risiko for at det også

er andre sjukdomsframkallande bakteriar og/eller virus i drikkevatnet.

Mekanisk reinsing. Enkel reinsemetode som ofte kallast passande reinsing. Vert ofte brukt som

forbehandling til høggradig reinsing, til dømes sekundærreinsing og fosforfjerning. Separat vert

metoden i hovudsak brukt for å hindre nedslamming av sjøbotn og forsøpling av strandsona. Blant

dei mest vanlege metodane er siling og sedimentering. Ein slamavskiljar fungerer etter

sedimenteringsprinsippet. Reinseeffekten er svært variabel. Ved ein kombinasjon av siling og

sedimentering kan ein oppnå omlag 15 % reduksjon av næringsstoffa fosfor og nitrogen. Ved siling

åleine ligg reinseeffekten på under 10 % for alle forureiningskomponentar. Sjå også Passande

reinsing.

Minireinseanlegg. Små reinseanlegg for mindre avløpsanlegg. Kan bestå av ulike reinsemetodar.

Alle minireinseanlegg skal vere godkjent etter NS-EN 12566-3.

mVS: Meter vass-søyle. Mål for vasstrykk. 10 meter vass-søyle svarar til eit trykk på 1 bar.

Offentleg avløpsnett. Avløpsnett som er offentleg tilgjengeleg for tilknyting.

PAH. Polysykliske aromatiske hydrokarbon er ei stoffgruppe som ofte kallast for tjærestoff. Ein finn

dei i råolje, og PAH er ein viktig bestanddel av kreosot, tjære og asfalt. Nokre PAH-ar er giftige,

arvestoffskadelege eller kreftframkallande. Dei fleste PAH-ar er lite løyselege i vatn og PAH ein

finn i luft og vatn er derfor ofte adsorbert til partiklar og organisk materiale. PAH dannast ved all

ufullstendig forbrenning av organisk materiale, og dei to største kjeldene til utslepp er

aluminiumsindustrien og vedfyring.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Passande reinsing. Sanitært avløpsvatn med utslepp til mindre følsamt område skal ikkje forsøple

sjø og sjøbotn, og ein skal oppnå minst 20 % reduksjon av suspendert stoff i utsleppet, eller

konsentrasjon på maksimalt 180 mg SS/l. Sjå også Mekanisk reinsing.

PCB. Polyklorerte bifenylar. Ei gruppe industrikjemikaliar som er giftige, tungt nedbrytelege og som

hopar seg opp i næringskjeder. PCB er kreftframkallande og kan føre til hud- lever- reproduksjons-

og nevrologiske skader hjå levande organismar. Nytta i kondensatorar, transformatorar, elektriske

produkt og bygningsmateriale. Ny bruk av PCB vart forbode i 1980, men finst framleis i gamle

produkt og materialar, samt i forureina grunn og sediment.

Personeiningar/personekvivalent (pe). Mengde organisk stoff som vert brote ned med eit

biokjemisk oksygenforbruk (BOF5) på 60 gram oksygen per døgn. Antal pe vert rekna ut på

grunnlag av største mengde på ei veke som går til reinseanlegg, eller utslepp i løpet av året, med

unntak av uvanlege forhold som til dømes under kraftig nedbør.

Privat avløpsnett. Avløpsnett som ikkje er offentleg tilgjengeleg for tilknyting.

Prøvetaking av avløpsvatn. Ulike reglar for prøvetaking av avløpsvatn gjeld, avhengig av om

utsleppet er frå eit mindre eller større tettbygd område. Utslepp frå mindre tettbygde område kjem

inn under kapittel 13 i forureiningsforskrifta (samla utslepp frå tettbygd område mindre enn 2000 pe

til ferskvatn/elvemunning eller under 10 000 pe til sjø). Utslepp frå større tettbygde område (samla

utslepp over 2000 pe til ferskvatn/ 10 000 pe til sjø), kjem inn under kapittel 14 i forskrifta.

Reinseanlegg/ slamavskiljar i sone underlagt kapittel 13 skal ha representativ prøvetaking.

Dersom reinseanlegg er etter kapittel 14 skal prøvepunkt/mengdemåling akkrediterast. For

akkreditert prøvetaking gjeld detaljerte og strenge krav, mellom anna skal tilført vassføring

målast med usikkerheit på maksimalt 10 % og registrerast. Prøvane skal vidare vere representative

for avløpsvatnet, og skal takast med jamne mellomrom gjennom året ved hjelp av eit automatisk,

mengdeproporsjonalt system for prøvetaking. For representativ prøvetaking gjeld liknande krav til

korleis ein skal hente ut prøvar, men krava til dokumentasjon er mindre strenge, mellom anna er

det ikkje krav om dokumentasjon av usikkerheit i målt vassføring.

Reinsedistrikt. Eit avgrensa geografisk område der sanitært avløpsvatn primært skal tilførast

kommunalt eller privat felles avløpssystem. Reinsedistrikta vert definerte av kommunen. Område

utanfor reinsedistrikta betraktast som varig spreidd busetnad og skal ha eigne avløpsløysingar.

Reinsekrav (gjeld utslepp til sjø i mindre følsamt område, etter definisjon i

forureiningsforskrifta).

Enkel reinsing Inga forsøpling av sjø og sjøbotn, og

20 % reduksjon SS eller 180 mg SS/l ved utslepp.

Passande

reinsing

Inga forsøpling av sjø og sjøbotn, og

20 % reduksjon SS eller 100 mg SS/l ved utslepp.

Primærreinsing 20 % reduksjon av BOF5 eller < 40 mg O2/l ved utslepp, og

50 % reduksjon SS eller < 60 mg SS/l ved utslepp.

Sekundærreinsing 70 % reduksjon BOF5 eller < 25 mg O2/l ved utslepp, og

75 % reduksjon KOFCR eller < 125 mg SS/l ved utslepp

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Enkel reinsing: Kravet som er gitt i forureiningsforskrifta § 12-9 (utslepp til mindre følsamt område)

er at utslepp ikkje skal forsøple sjø og sjøbotn, og at ein skal oppnå minst 20 % reduksjon av

suspendert stoff, eller maksimalt 180 mg/l SS ved utslepp. Kapittel 12 gjeld for utslepp av sanitært

avløpsvatn mindre enn 50 pe.

Passande reinsing: Kravet som er gitt i forureiningsforskrifta § 13-8 (utslepp til mindre følsamt

område) er at utslepp skal ikkje forsøple sjø og sjøbotn, og at ein skal oppnå minst 20 % reduksjon

av suspendert stoff, eller maksimalt 100 mg/l SS ved utslepp. Kravet gjeld for nye utslepp, utslepp

som aukast vesentleg eller reinseanlegg som endrast vesentleg. For eksisterande anlegg vert sil

med lysopning maks 1 mm godtatt, evt slamavskiljar utforma i samsvar med § 13-11 (sjå forskrifta).

Kapittel 13 gjeld for utslepp av kommunalt avløpsvatn frå tettbygd område med samla utslepp 50-

10 000 pe til sjø.

Resipient. Vassressurs med mottak av avløpsvatn.

Råvatn. Alt vatn som kjem inn i vasstilsigsområde og vasskjelde, under dette overflatevatn,

grunnvatn, vatn frå nedbør med vidare.

Saneringsplan. Samordna plan for utbetringstiltak i eit avløpsområde. Ein saneringsplan inneheld

ei tilstandsskildring av avløpsanlegga og forslag til handlingsprogram for utbetringstiltak.

Separatsystem.

Suspendert stoff (SS). Mål på innhald av grove partiklar og avsettbart stoff i ei vassprøve. For å

bli rekna som suspendert stoff må partiklane vere større enn 1 μm (0,001 mm). Vert angitt som mg

SS/l.

TBT. Tributyltinnsambitting (organisk tinnsambitting).. TBT vart tidlegare nytta i stort omfang i

botnstoff til skip og båtar. Bruk av stoffa er no forbode. TBT er tungt nedbryteleg, giftig (mellom

anna kreftframkallande og reproduksjonsskadeleg) og hopar seg opp i organismar og i

næringskjeda

Termotolerante koliforme bakteriar (TKB). Nyttast som indikatorbakterie for fekal ureining frå

menneske eller dyr. Skil seg frå koliforme bakteriar ved evna til mikrobiologisk aktivitet ved høgare

temperatur (44 oC for TKB mot 37

oC for KB). Dei aller fleste termotolerante koliforme bakteriar er

av typen E.coli.

Tettbygd område (Klif). Eit tettbygd område (omgrepet «tettbebyggelse» nyttast i

forureiningsforskrifta kap. 11) er definert som ei samling hus der avstanden mellom husa ikkje er

meir enn 50 meter. For større bygningar, medrekna blokker, kontor, lager, industribygg og

idrettsanlegg, kan avstanden vere opptil 200 meter til eitt av husa i hussamlinga. Hussamlingar

med minst 5 bygningar, og som ligg mindre enn 400 meter utanfor avgrensinga i første og andre

punktum, skal inngå i det tettbygde området. Avgrensinga av det tettbygde området er uavhengig

av kommune- og fylkesgrenser. Dersom avløpsvatn frå to eller fleire tettbygde område vert samla

opp og leia til eitt felles avløpsreinseanlegg eller utsleppsstad, vert det tettbygde områda rekna

som eitt tettbygd område.

Tettbygd område (SSB). Ei hussamling vert registrert som tettbygd området (SSB nyttar

omgrepet «tettbebyggelse») dersom det bur minst 200 personar der og avstanden mellom husa

som hovudregel ikkje er meir enn 50 m. Det er akseptert eit skjønnsmessig avvik utover 50 m

mellom husa i område som ikkje skal eller som ikkje kan byggjast ut. Dette kan til dømes vere

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



parkar, idrettsanlegg, industriområde eller naturlege hindringar som elver eller dyrkbare område.

Husklyngjer som naturleg høyrer med til tettstaden skal ein ta med inntil ein avstand på 400 m frå

tettstadkjernen. Desse husklyngjene vert kalla tettstadssatellittar.

Tilføringsgrad. Andelen av produsert mengde avløpsvatn i eit reinsedistrikt som når fram til og

vert reinsa i godkjent reinseanlegg.

Tilknytingsgrad. Tilhøvet mellom tal personeiningar som er tilknytt eit avløpsnett og totalt tal

personeiningar innan eit avgrensa område (t.d. eit reinsedistrikt).

Tiltaksplan. sjå Saneringsplan.

Totalutsleppskonsesjon. Utsleppsløyve gitt som ei øvre ramme for dei samla utslepp av offentleg

avløpsvatn (overvatn, overløpsdrift, lekkasjar, omløp i reinseanlegg og restutslepp frå

reinseanlegg), inkludert utslepp frå private anlegg i spreidd busetnad i ein kommune.

Transportsystem. Overføringsleidningar, pumpestasjonar, ventilar, brannventilar, basseng, samt

fordelingsnett fram til stikkleidningen til dei enkelte abonnentane som er kopla til vassverket.

Tilsvarande for oppsamling av avløpsvatn fram til avløpsreinseanlegg.

Trykkum. Kum som vert brukt ved overgang frå delvis fylt leidning (gravitasjonsleidning) til

trykkleidning. Kummen vil i periodar kunne ha fritt vasspegel og skal vere tett.

Turbiditet. Eit mål for innhald av svevepartiklar (uklart vatn).

Vassbehandling. Tilsikta prosess som endrar fysisk, kjemisk eller mikrobiologisk samansetjing av

vatnet.

Vassforbruk.

l/pd: liter pr. person og døgn. I denne planen er det nytta eit gjennomsnittleg tal på 200 l/pd.

l/s: vassforbruk i liter pr. sekund.

Gjennomsnittleg døgnforbruk: Gjennomsnittleg forbruk over året, dvs. totalt årsforbruk/365 (m3/d

eller l/s).

Maks døgnforbruk: Forbruket det døgnet i året som har størst vassforbruk (m3/d eller l/s).

Maks timeforbruk: Det største timeforbruket under normale forhold (ikkje brann, leidningsbrot osb.).

Vassverkseigar. Eigar av heile eller delar av dei tekniske anlegga i eit vassforsyningssystem, fram

til den enkelte abonnenten si stikkleidning.

Verknadsgrad. Tilhøvet mellom den forureiningsmengda som når fram til eit punkt i eit avløpsnett

(t.d. eit reinseanlegg) og total forureiningsproduksjon innanfor influensområdet til punktet.

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



VEDLEGG B: FINANSIERING VASSFORSYNING

Tabell 28: Vassforsyning, finansieringsoversikt.

Direkte og Indirekte kostnader inneheld: Løn, forbruksmateriell, inventar og utstyr, kjøp av tenester samt indirekte kostnader som husleige,

økonomitenester, straum o.s.v.

Refusjonar inneheld: Levering av tenester/ref. t.d. ROV, avkastning fond, sjukelønsref.

År 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Sum dir.og indir.

kostnader 12 723 049 12 967 010 13 215 851 13 469 668 13 728 561 13 992 632 14 261 985 14 536 724 14 816 959 15 102 798 15 394 354 15 691 741

Refusjon (1 400 000) (1 400 000) (1 400 000) (1 400 000) (1 400 000) (1 400 000) (1 400 000) (1 400 000) (1 400 000) (1 400 000) (1 400 000) (1 400 000)

Gebyr forbruk (18 338 822) (19 072 374) (19 835 269) (20 628 680) (21 453 827) (22 311 980) (23 204 460) (24 132 638) (25 097 944) (26 101 861) (27 145 936) (28 231 773)

Gebyr tilknytning (540 600) (562 224) (584 713) (608 101) (632 426) (657 723) (684 031) (711 393) (739 848) (769 442) (800 220) (832 229)

Kapitalkostnader 7 037 129 7 771 699 10 189 556 11 104 683 11 878 634 12 387 679 12 447 993 12 409 159 12 440 913 12 364 596 12 423 559 12 580 277

Bruk / avsetning fond (519 243) (295 889) 1 585 424 1 937 569 2 120 942 2 010 608 1 421 487 701 853 20 080 (803 909) (1 528 243) (2 191 984)

Fond Vatn 6 909 553 7 205 442 5 620 018 3 682 449 1 561 507 (449 101) (1 870 587) (2 572 440) (2 592 520) (1 788 611) (260 368) 1 931 615

Auke i prisar utover generell prisstigning:

Auke gebyr 0,050 0,030 0,030 0,030 0,030 0,030 0,030 0,030 0,030 0,030 0,030 0,030

Auke kundar 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010

Auke løn

(reallønsvekst) 0,02 0,020 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02

Auke forbruksmat. 0,02 0,020 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02

Auke inventar utstyr 0,02 0,020 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02

Tilknytningsgebyr 15 000,00 15 450,00 15 913,50 16 390,91 16 882,63 17 389,11 17 910,78 18 448,11 19 001,55 19 571,60 20 158,75 20 763,51

Abonnentesgebyr 1 200,00 1 236,00 1 273,08 1 311,27 1 350,61 1 391,13 1 432,86 1 475,85 1 520,12 1 565,73 1 612,70 1 661,08

m³ sats vatn 12,00 12,36 12,73 13,11 13,51 13,91 14,33 14,76 15,20 15,66 16,13 16,61

Årsgebyr 120 m²

bustad 3 600 3 708 3 819 3 934 4 052 4 173 4 299 4 428 4 560 4 697 4 838 4 983

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



VEDLEGG C: FINANSIERING AVLØPSHANDTERING

Tabell 29: Avløp, finansieringsoversikt.

Direkte og Indirekte kostnader inneheld: Løn, forbruksmateriell, inventar og utstyr, kjøp av tenester samt indirekte kostnader som husleige,

økonomitenester, straum o.s.v.

Refusjonar inneheld: Levering av tenester/ref. t.d. avkastning fond og sjukelønsref.

År 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Sum dir.og indir.

kostnader 7 976 590 8 130 121 8 286 724 8 446 458 8 609 388 8 775 575 8 945 087 9 117 989 9 294 348 9 474 235 9 657 720 9 844 874

Refusjon (603 200) (603 200) (603 200) (603 200) (603 200) (603 200) (603 200) (603 200) (603 200) (603 200) (603 200) (603 200)

Gebyr forbruk (13 008 490) (13 398 744) (13 800 707) (14 214 728) (14 641 170) (15 080 405) (15 532 817) (15 998 801) (16 478 765) (16 973 128) (17 482 322) (18 006 792)

Gebyr tilknytning (461 100) (474 933) (489 181) (503 856) (518 972) (534 541) (550 578) (567 095) (584 108) (601 631) (619 680) (638 270)

Kapitalkostnader 5 775 959 6 799 109 7 320 774 7 723 216 8 055 383 8 760 478 8 932 375 9 113 220 9 173 339 9 327 016 9 375 874 9 470 923

Bruk / avsetning fond (320 241) 452 353 714 410 847 890 901 429 1 317 907 1 190 868 1 062 113 801 615 623 292 328 392 67 536

Fond Avløp 7 161 858 6 709 505 5 995 094 5 147 204 4 245 775 2 927 868 1 737 000 674 888 (126 727) (750 019) (1 078 411) (1 145 947)

Auke i prisar utover generell prisstigning:

Auke gebyr 0,050 0,020 0,020 0,020 0,020 0,020 0,020 0,020 0,020 0,020 0,020 0,020

Auke kundar 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010

Auke løn

(reallønsvekst) 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02

Auke forbruksmat. 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02

Auke inventar utstyr 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02

Tilknytningsgebyr 15 000,00 15 300,00 15 606,00 15 918,12 16 236,48 16 561,21 16 892,44 17 230,29 17 574,89 17 926,39 18 284,92 18 650,61

Abonnentesgebyr 1 200,00 1 224,00 1 248,48 1 273,45 1 298,92 1 324,90 1 351,39 1 378,42 1 405,99 1 434,11 1 462,79 1 492,05

m³ sats avløp 11,00 11,22 11,44 11,67 11,91 12,14 12,39 12,64 12,89 13,15 13,41 13,68

Årsgebyr 120 m²

bustad 3 400 3 468 3 537 3 608 3 680 3 754 3 829 3 906 3 984 4 063 4 145 4 227

Oppdragsnr.: 5110500/5110502

Dokument nr.: 1



Vedlegg D til I ligg føre som eigne dokument.

VEDLEGG D: ROS-ANALYSE

VEDLEGG E: RESIPIENTUNDERSØKINGAR 2012

VEDLEGG F: FORPROSJEKT ØLVE/HATLESTRAND VASSVERK

VEDLEGG G: KART VASSFORSYNING

VEDLEGG H: KART AVLØP

VEDLEGG I: HØYRINGSFRÅSEGN

kdp vassforsyning og avløp 2013 - 2024

Documents