Każdy z nas ma coś w sobie z gwiazd

Robert HołystInstytut Chemii Fizycznej PAN

gwiazdy nauki światowej

Polska gwiazda + Zagraniczna gwiazda kina

Filmpolski.pl Gwiazda telewizji

Źródło: COBE satellite, Hubble telescope, Anglo-Australian Observatory, Cambridge University, Paul Shellard, Jiun-Huei Proty Wu

Tak naprawdę będziemy mówić o prawdziwych gwiazdach

Czy, jak wszystkie znane nam gwiazdy, jesteśmy w centrum

uwagi?

Gdzie żyjemy?

Tu żyjemy, 450 000 000 miliardów kmod centrum drogi mlecznej

Czy tego chcemy czy nie wszyscy żyjemy na głębokiej prowincji

Źródło:Cambridge,Paul Shellard

Galaktos znaczy mleko

Wiemy gdzie jesteśmy!

Pytanie jak powstaliśmy?

Proste pytanie: skąd się wzięły pierwiastki z jakich składa się nasz organizm i nasza Ziemia?

I znów musimy odbyć podróż w czasie do samych początkówWszechświata

Wszechświat 14 miliardów lat temu

Przesadziłem, tak….wiem

Bo naprawdę był jeszcze mniejszy, albo w ogóle go nie było

A potem był wielki Wybuch (Big Bang) i wszechświat zaczął rosnąć

Dana Berry (Skyworks)

Kwazary – najjaśniejsze i najdalsze obiekty we wszechświecie (światło sprzed 10-14 miliardów lat)

1.Osobliwość – skala Plancka (czas -- lepiej nie pytać)

HISTORIA WSZECHŚWIATA (od Wielkiego Wybuchu)

6.Powstanie gwiazd, galaktyk

5. Wszechświat robi się przezroczysty dla fal elektromagnetycznych (30 milionów lat)

4. Powstanie atomów wodoru i helu (milion lat)

3.Powstanie helu i ustalenie proporcji wodoru i helu(300s)

2.Powstanie neutronów i protonów (1s)

Po milionie lat temperatura spadła na tyle bymogły powstać atomy (wodoru,helu i litu)

Protony

elektrony

fotony

Hel (He)

Rozmiar jądra atomowego jest 100 000 razy mniejszy niż atom atom jest „pusty” w środku.

Dalej z wodoru i helu powstawały gwiazdy i galaktyki

Ciężkie pierwiastki (od litu w górę) powstają wewnątrz gwiazd – marzenie alchemików

n.p. 3 jądra helu (He)(2n+2p) dają 1 jądro węgla(C) (6 n+6p)

I tak aż do żelaza (Fe)

INNE

Tylko 26 pierwiastków, a co z pozostałymi

Śmierć gwiazdy i narodziny pierwiatków

Temperatura miliardy stopni, prędkość otoczki 1000 km/s

Żródło M.Warren Los Alamos Supernova 1987

Supernova w mgławicy kraba

Każdy z nas ma coś w sobie z gwiazd!

Skąd my tyle wiemy o wszechświecie a zwłaszcza o pierwiastkach we

Wszechświecie?

Tycho Brahe (1546-1601)

1572 – Tycho supernova

38 lat obserwacji astronomicznych – prawa Keplera

Hven

1601 – śmierć z powodu norm społecznych

Spektroskopia!

szczelinapryzmat

Świecący wodór

Światło białe

Kod paskowy dla chemii

A oto kod paskowy (widmo emisyjne) helu (He)

A oto kod paskowy (widmo emisyjne) sodu (Na)

Fraunhofer 1814

A oto kod paskowy neonu (Ne)

A oto kod paskowy rtęci (Hg)

Światło dochodzące z tworzącej się galaktyki

My 3D Animation of Big Bang made for Documentary Film " CERN or The Factory For the Absolute" 3D animation: Michal Bárta, www.3danimator.cz