Kaygı Bozuklukları ve Fobiler

Psikolog ARMAĞAN PINAR ADANAR(Klinik psikolog/ Aile terapisti)Psikolog Nuran İpek ÇELİKER

(stajyer psikolog)www.terapistimizmir.com

İletişim no: 0232 465 13 85Adres: 1431 sok no.1 d:2 Kahramanlar / İzmir

Kaygı Nedir? - Kaygı olmalı mıdır? Kaygı durumunun nedenleri ve belirtileri

nelerdir? Hangi durumları kaygı olarak kabul edebiliriz? Kaygılı olan çocuğu hangi davranışlarından

anlarız? - Kime kaygılı çocuk denir? Bir uzmandan kaygı bozukluğuyla ilgili ne

zaman yardım istenilmelidir?Gibi soruların yanıtlarını bulacaksınız..

BU GÜNKÜ SEMİNERİMİZDE;

Kaygı her insanın yaşamının bir döneminde yaşayabileceği yoğun, hoş olmayan nedeni belirsiz bir sıkıntı, gerginlik, endişe halidir.

Anksiyete her zaman olumsuz olarak algılanmamalıdır. Çoğu zaman herhangi bir içsel ya da dışsal tehlike karşısında uyumsal bir rol üstlenerek yaşam kurtarıcı olabilir.

Kişiyi ‘’ Fight or Flight! ’’ yani ‘’ savaş ya da kaç ’’ durumuna hazır hale getirir.

Korku; dış dünyadan gelen, nedeni bilinen, kesin ve iç çatışmadan kaynaklanmayan bir tehdite verilen yanıttır.

Kaygı ise; nedeni bilinmeyen, bilinçdışı içsel faktörlerden özellikle içsel çatışmalardan kaynaklanan, belirsiz tehdite verilen yanıttır.

Korku ani gelişir, kaygı daha yavaş ortaya çıkar.

KORKU İLE KAYGI AYNI ŞEYLER Mİ?

Korku

KORKU VE KAYGI

Kaygı Stres/Tehlike/ Tehdit

durumunda yaşanan ruhsal deneyim

O anda söz konusu olan olaya özgündür

Evrenseldir, her türde, kültürde görülür

Yaşam için temel savunma tepkilerini düzenler

Savaş/ Kaç tepkisiyle sonuçlanır

Olası bir tehdit beklentisinin bireyde yarattığı “kontrol edilemezlik” duygusu

Gelecek yönelimlidir

Gerilimin bedensel belirtilerini taşır

Belirgin olumsuz duygulanımla karakterizedir

Çocuk ve ergenlerde belirli yaşam dönemlerinde ortaya çıkan ve gelişimsel olarak uygun olan kaygı ile tedavi edilmesi gereken kaygıyı birbirinden ayırmak önem taşımaktadır.

Örnek 1; ayrılık kaygısı erken çocukluk döneminde normal bir durum iken, sonradan çocuğun akran ve aile ilişkilerini, okul başarısını etkileyen ve aşırı, süreğen bir ayrılık kaygısı halini alıyorsa bu durumda çocukta ayrılma kaygısı bozukluğunu ele alma zamanı gelmiş demektir.

Örnek 2; Tanışmak istediği bir akranıyla karşılaştığında bir ergenin duyduğu kaygı normaldir; ancak ergen kaygıdan kurtulamayıp sürekli şüphe ve derin düşünceler içinde kalıyorsa patoloji sınırını aşmış demektir.

Bir çocuk ne zaman kaygılı olarak ele alınır?

KAYGININ NEDENLERİ

Bilişsel Belirtiler

Gerçeklik duygusunda değişmeler

Dikkat Dağınıklığı Depersonalizasyon

derealizasyon Konsantrasyon

güçlüğü Delirme, ölme korkusu Bellek sorunları

Kaygının Belirtileri Affektif Belirtiler • Korku• Huzursuzluk• Endişe• Panik• Çaresizlik Davranışsal Belirtiler• Donakalma• Kaçınma davranışı

Kaygı Belirtileri

• Göğüs ağrısı, göğüste sıkıntı hissi

• Titreme• Çarpıntı hissi• Sersemlik hali• Baş dönmesi• Bayılacakmış gibi hissetme• Kaslarda gerginlik hissi• Bulantı ya da karın ağrısı• Nefes darlığı, • Uyuşukluk • karıncalanma hissi• Baş ağrıları• Kolay yorulma

Ruhsal Belirtiler

Kaygı Belirtileri

• Gerginlik hissi,• Endişe, kaygı hali ve

huzursuzluk• Panik hissi• Kendini rüyada gibi

hissetme• Çıldırma, delirme korkusu• Ölme korkusu• Kontrolünü kaybetme

korkusu• Uyku bozukluğu,• Konsantrasyon güçlüğü

Bilişsel Bileşenler Tehdit ve tehlikeye odaklanmak Tehlikeyi büyüterek başa çıkamayacağını düşünme Kendisine aşırı odaklanmak Olumsuz mental imajlar geliştirmek

Davranışsal Bileşenler Durum ve etkinliklerden

kaçma/kaçınma Güvenlik arama, aşırı koruyucu

davranışlar, başkalarına yapışma

Alkol, madde ya da ilaca yönelme

Yaygın Anksiyete Bozukluğu Özgül Fobi Sosyal Fobi Panik Bozukluk Obsesif Kompulsif Bozukluk Posttravmatik Stres Bozukluğu

Kaygı Bozuklukları

Kontrol edilemez aşırı endişe Okul performansı

Yaşıt ilişkileriKendilerinin ya da aile bireylerinin sağlığı

Fakir olmaDünyadaki olaylar

Küçük sorunlar

Yaygın anksiyete bozukluğu olan çocuklar çok çeşitli olay ve aktiviteler hakkında aşırı endişeli olma eğilimindedirler.

Çoğu günler ve günün büyük bir bölümünde (en az altı aydır); Uyku bozukluğu, huzursuzluk, irritabilite, dikkati yoğunlaştırma güçlüğü, yorgunluk,

kas gerginliği gibi belirtilerden en az üçünün eşlik etmesi gerekir.(panikten farklı)

Yaygın Anksiyete Bozukluğu

6 ay ya da daha uzun sürüyorsa, Yaşandığı günler yaşanmadığı günlerden

fazlaysa, Günün büyük kısmında egemen olan kaygı ve

huzursuzluk durumu varsa. Gelecekteki etkinliklere ilişkin kaygı , Duyusal uyarılara (ses, ışık, vb.) aşırı duyarlılık, Belirsizliğe tahammülsüzlük , Tedirginlik-sıkıntı - gerginlik İrkilme

Ne zaman Yaygın Anksiyete Bozukluğu var deriz?

Özgül fobi belirgin, inatçı, aşırı ve anlamsız günlük yaşantıyı bozan korkulardan oluşur. Bu korkular nesnenin görülmesi veya hatırlanmasıyla tekrar tekrar ortaya çıkabilir. Çocuklarda genellikle ağlama, kaçınma, hiddetlenme, donup kalma ya da sarılma şeklinde görülebilir. Fobinin varlığının kabul edilebilmesi için en az 6 ay süreklilik göstermiş olması gerekmektedir. Yaygın görülen korkular; Hayvanlar, böcekler Kan ya da enjeksiyon Yükseklik Su ya da fırtına Uçmak/uçak- araba- asansör Kapalı yer

ÖZGÜL FOBİ

Korkulan durumun tehlikesiz olduğu bilinir Açıklanamaz ve istemli olarak denetlenemez Uzunca süre kaçınmaya yol açar. İşlev bozukluğuna yol açar.

Bireyin tanımadığı kişiler ya da başkaları tarafından gözlenmesi gibi biri ya da daha fazla sosyal durumda devam eden korkulardır. Sosyal fobili çocuklar aşırı bir şekilde utanç, olumsuz anlaşılma, reddedilme gibi kaygılara odaklanma eğilimindedirler.Bu çocuklar korkulan durumla karşılaştıklarında; artmış kalp atım hızı, terleme, kızarma, sayıklama, mide kasılmaları ve titreme gibi belirtiler gösterebilirler. Sosyal Fobi şu durumlarda ortaya çıkabilir; Yabancılarla iletişimde bulunma Topluluk önünde yeme, içme, yazma Topluluk önünde konuşma - Bir performans sergileme Konuşmayı başlatma ve sürdürme

SOSYAL FOBİ

Panik bozukluk çocuk ve ergenlikte yetişkinlerde olduğu gibi; Yüksek oranda çarpıntı Titreme/sallanma, bulantı Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma duyumları Karın ağrısı, soğukluk, sıcak basmaları, terleme ve baş dönmesi

Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı hissi En az 1 ay devam eden beklenti endişesi Belirtilerden en az dördünün ya da daha fazlasının birden başladığı, 10 dakika içinde en yüksek düzeyine ulaştığı tekrarlayıcı, beklenmedik panik ataklar, panik bozukluğun göstergeleridir.

PANİK BOZUKLUK

Çocuk ve ergenlerin bir bölümü kötüye kullanım, şiddet, doğal ya da insan eliyle oluşturulan felaketler, trafik kazaları ve diğer kazalar, şiddetli yanık, kanser gibi tıbbi travmalar, savaş ve göç gibi sorunlarla karşılaşmaktadır. Bu çocukların bazılarında travma sonrası stres bozukluğu görülmektedir.1- Travma2- Tekrarlama belirtileri3- Kaçınma belirtileri4- Aşırı uyarılmışlık belirtileri5- Süre ölçütü

Çocuk ve Ergenlerde Travma sonrası stres bozukluğu

Travmadan sonraki 1 ay içinde başlama

2 gün ila 4 hafta devam etme En az üç disosiyatif belirtinin

eşlik etmesi (şok, şaşkınlık, amnezi, füg, depersonalizasyon vb. )

Akut Stres Bozukluğu

Yineleyici ve ısrarlıObsesyonlar

Zorlayıcı düşünce, impuls ve imajlar Kompulsiyonlar

Yineleyici törensel davranış veya zihinsel eylemler

Belirtiler belirgin stres ve bozukluğa yol açar Günde 1 saatten fazla zaman alır

Obsesif Kompulsif Bozukluk

OKB Belirtileri

Obsesyonlar Kompulsiyonlar

• Kirlenme, mikrop kapma, hastalanma korkusu

• Kendine ve başkalarına zarar verme korkusu

• Simetri ihtiyacı• Kurma ve

biriktirme ihtiyacı• Aşırı ahlaki ve dini

ilgiler

• Yıkama, temizleme• Kontrol etme• Doğrulanma

ihtiyacı• Tekrarlayıcı

davranışlar• Düzeltme veya

düzenleme

Teşekkür Ederiz