kauv hoqc ging-sou nyei jauv - gueixzunh · pdf filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc...

112
© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 1 Hoqc Ging-Sou Nyei Leiz-Nyeic (Bible Study Principle) Biux Mengh Waac Naaiv buonv sou se tengx hoqc Ging-Sou nyei yietc nyeic jauv. Hoqc Ging-Sou nyei jauv se benx yietc nyungc longc jienv nyei jauv bun mbuo dauh dauh. Weic zuqc se gorngv mv hiuv duqv ninh nyei yietc nyeic jauv nor, maiv haih tengx mbuo bieqc hnyouv taux Ging-Sou nyei waac fai ninh nyei eix-leiz. Yietc nyungc jauv haih tengx mbuo duqv bieqc hnyouv Ging-Sou nyei waac se mbuo oix zuqc samx mangc Ging-Sou nyei korn^taekv. Ging-Sou nyei korn^taekv se benx yietc nyungc longc jienv nyei jauv mbuo oix zuqc hiuv. Ging-Sou korn^taekv se benx Ging- Sou nyei mouz deic fai bung-hungx dauh fai ninh nyei porv mengh waac nyei jauv. Haaix zanc mbuo doqc Ging- Sou maiv bieqc hnyouv nor mbuo oix zuqc samx mangc yaac zimh lorz mangc gaax ninh nyei porv mengh waac yiem haaix. Jangx jienv naaiv deix waac oc, Ging-Sou se yietc liuz ninh ganh porv mengh ninh ganh. Weic zuqc Ging-Sou nyei waac gauh camv jiex se maaih waac-beiv; waac-meiv; waac-ormv; waac-puix; waac-ziqv; waac-baamz; aengx caux waac-baeqc daic. Maaih deix ziangh hoc, jiex gorn waac benx waac-beiv fai waac-meiv, setv mueiz, ninh ganh porv mengh wuov deix waac nyei eix-leiz. Maaih deix jiex gorn se gorngv benx waac-baeqc daic fai gorngv zaqc waac, mv baac setv mueiz se benx waac-beiv fai waac-meiv. Hnangv naaic haaix zanc mbuo doqc taux dongh gorngv waac-beiv fai

Upload: dodan

Post on 09-Mar-2018

228 views

Category:

Documents


4 download

TRANSCRIPT

Page 1: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 1

Hoqc Ging-Sou Nyei Leiz-Nyeic (Bible Study Principle)

Biux Mengh Waac

Naaiv buonv sou se tengx hoqc Ging-Sou nyei yietc nyeic jauv. Hoqc Ging-Sou nyei jauv se benx yietc nyungc longc jienv nyei jauv bun mbuo dauh dauh. Weic zuqc se gorngv mv hiuv duqv ninh nyei yietc nyeic jauv nor, maiv haih tengx mbuo bieqc hnyouv taux Ging-Sou nyei waac fai ninh nyei eix-leiz. Yietc nyungc jauv haih tengx mbuo duqv bieqc hnyouv Ging-Sou nyei waac se mbuo oix zuqc samx mangc Ging-Sou nyei korn^taekv. Ging-Sou nyei korn^taekv se benx yietc nyungc longc jienv nyei jauv mbuo oix zuqc hiuv. Ging-Sou korn^taekv se benx Ging-Sou nyei mouz deic fai bung-hungx dauh fai ninh nyei porv mengh waac nyei jauv. Haaix zanc mbuo doqc Ging-Sou maiv bieqc hnyouv nor mbuo oix zuqc samx mangc yaac zimh lorz mangc gaax ninh nyei porv mengh waac yiem haaix. Jangx jienv naaiv deix waac oc, Ging-Sou se yietc liuz ninh ganh porv mengh ninh ganh. Weic zuqc Ging-Sou nyei waac gauh camv jiex se maaih waac-beiv; waac-meiv; waac-ormv; waac-puix; waac-ziqv; waac-baamz; aengx caux waac-baeqc daic. Maaih deix ziangh hoc, jiex gorn waac benx waac-beiv fai waac-meiv, setv mueiz, ninh ganh porv mengh wuov deix waac nyei eix-leiz. Maaih deix jiex gorn se gorngv benx waac-baeqc daic fai gorngv zaqc waac, mv baac setv mueiz se benx waac-beiv fai waac-meiv. Hnangv naaic haaix zanc mbuo doqc taux dongh gorngv waac-beiv fai

Page 2: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 2

waac-meiv nyei dorngx nor mbuo ziouc maiv hiuv duqv ninh gorngv haaix nyungc aqv. Weic naaiv mbuo cingx daaih oix zuqc zimh lorz ninh nyei porv mengh waac nyei dorngx. Aengx maaih yietc nyungc jauv mbuo oix zuqc jangx jienv, Ging-Sou nyei waac se hnangv i laanh mienh souv mbaih jienv nor, mbuo maengc nza‟hmien maengx bung nor, mbuo kungx buatc nza‟hmien wuov dauh hnangv, nqa‟haav wuov dauh mbuo buatc deix mv baac buatc maiv nzengc yaac zieqv maiv duqv mienh. Ging-Sou nyei waac, eix-leiz se hnangv naaic aqv. Ging-Sou gorngv nyei jauv caux joux-joux waac se benx baamh mienh nyei waac, caux baamh mienh nyei jauv-louc fai baamh gen nyei gouv hnangv, mv baac ninh nyei eix-leiz se benx Tin-Hungh nyei jauv fai lingh wuonh nyei jauv. Jangx jienv naaiv joux waac nyei eix-leiz oc. (“Baamh gen nyei gouv, Tin-Dorngh nyei eix-leiz.”) Mbuo maaih mienh camv haic kungx bieqc hnyouv taux baamh gen nyei gouv hnangv, Tin-dorngh nyei eix-leiz maiv bieqc hnyouv. Weic naaiv cingx daaih maiv haih tengx maiv duqv mbuo. Haaix zanc mbuo doqc Ging-sou fai porv Ging-Sou nyei ziangh hoc mbuo oix zuqc samx mangc gaax Ging-Sou nyei jiex gorn waac caux setv mueiz waac yiem haaix; saamx mangc gaax ninh gorngv taux haaix diuc jauv, mbuo cingx daaih haih duqv bieqc hnyouv, se gorngv mbuo maiv hnangv nor hoqc nor, mbuo maiv haih duqv bieqc hnyouv. Se gomgv mbuo maiv ei ninh nyei korn^taekv nor mbuo yaac maiv haih duqv bieqc hnyouv Ging-sou nyei eix-leiz, fai mbuo haih bieqc hnyouv dorngc Ging-Sou nyei eix-leiz. Weic zuqc Ging-Sou nyei korn^taekv se

Page 3: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 3

benx Ging-Sou nyei mouz deic fai bung-hungx dauh, se gorngv mbuo maiv ei ninh fai maiv gan ninh mingh nor, mbuo mingh zuqc ganh bung jauv fai ganh bung ndau mi‟aqv. Weic naaiv, cingx daaih maaih mienh camv haic porv dorngc fai bieqc hnyouv dorngc, longc dorngc Ging-Sou nyei waac. Yiem naaiv mingh bun mbuo mangc deix nyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou? Ih jaax hnoi Tin-Hungh longc ninh nyei Ging-Sou biux mengh ninh ganh caux ninh nyei za‟eix bun mbuo hiuv. “Naaiv kuv fienx gem jienv ziex gitv lungh ndiev, 26 mv baac ih zanc yietc liuz ziangh jienv nyei Tin-Hungh mbuox ninh nyei douc waac mienh fiev daaih gorngv mbiaangx yaangh nzengc bun maanc fingx hiuv. Hnangv naaic ninh mbuo haih sienx yaac haih ei jienv ninh nyei waac zoux.” (Lomaa 16:25-26) Ging-sou se benx Tin-Hungh nyei cong-mengh, ninh fiev daaih bun mbuo weic longx haic nyei za‟eix. “16 Douc-douc Ging-Sou, Tin-Hungh dorh mienh fiev yaac maaih lamh longc weic njaaux mienh, weic gorngv-hemx mienh, weic zorc mienh zoux dorngc nyei dorngx, weic njaaux mienh zoux horpc nyei jauv. 17 Hnangv naaic ziouc bun Tin-Hungh nyei mienh duqv dunh yunh nzoih weic zoux nyungc-nyungc kuv sic.” (2 Ti^mo^tai 3:16). Weic Tin-Hungh nyei cong-mengh longx jiex,Tin-Hungh nyei za‟eix longx jiex zoux haaix nyungc mbuo maiv hoqc daaih longc weic dorh mbuo nyei maengc yiem naaiv seix zaangc? Ziouv Yesu gorngv, “Hnangv naaiv, haaix dauh haiz liuz yie naaiv deix waac, yaac ei jienv zoux, se hnangv yietc dauh cong-mengh nyei mienh gomv biauv

Page 4: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 4

la'bieiv-baengh gu'nguaaic. 25 Duih domh mbiungc, wuom hlo guaatv, borngz domh nziaaux buonc biauv, biauv yaac maiv mbaang weic zuqc gomv la'bieiv-baengh gu'nguaaic. (Matv^taai 7:24-25) mv baac dongh maiv oix ei jienv Ging-Sou nyei waac zoux wuov deix, Ziouv Yesu gorngv, “Mv baac haaix dauh haiz liuz yie naaiv deix waac yaac maiv ei jienv zoux, ziouc hnangv dauh mienh hngongx mienh nor. Naaiv dauh gomv biauv yiem saaiv-ziou gu'nguaaic. 27 Duih domh mbiungc, wuom hlo guaatv, borngz domh nziaaux buonc biauv, biauv ziouc mbaang. Lomz! lomz nyei mbaang mi'aqv.” (Matv^taai 7:26-27) Weic naaiv mbuo cingx buatc ziex dauh mienh nyei maengc cingx mbaang ndortv njiec zuiz bun zuiz gunv. Mbuo gengh oix zuqc ceix mbuo nyei maengc, mbuo nyei hmuangv doic, mbuo nyei jiu-bang yiem Ging-Sou. Longc Ging-Sou zoux gorn-ndoqv dorh mbuo. Ging-Sou benx Tin-Hungh nyei waac, yaac longc

jienv jiex bun mbuo nyei maengc weic zuqc:

1.Ging-sou se benx yungz lingh wuonh nyei lai hnaangx. Mbuo zipv Ziouv Yesu yiem mbuo nyei hnyouv wuov zanc mbuo nyei lingh wuonh ziouc zoix yungz daaih benx Tin-Hungh nyei naamh nyouz, mbuo nyei lingh wuonh corc benx guh nguaaz qiemx zuqc lingh wuonh nyei nyorx tengx mbuo hlo benx domh mienh. “2 Meih mbuo oix zuqc hnangv coqv hoqc cuotv seix nyei guh nguaaz oix hopv nyorx nor, zanc-zanc oix hopv yungz lingh wuonh nyei cing-nzengc nyorx. Meih mbuo ziouc haih hlo daaih duqv njoux.” (1 Bide 2:2) Ziouv Yesu yaac gorngv, “„Mienh maiv zeiz kungx kaux nyanc hopv yungz maengc hnangv.

Page 5: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 5

Yaac oix zuqc kaux Tin-Hungh gorngv nyei joux-joux waac.‟” (Matv^taai 4:4) 2. Ging-Sou se hnangv wuom nor tengx dongh lingh wuonh nqaai-nqaatv nyei mienh haih duqv buangv eix, “O Tin-Hungh aac, yie nyei hnyouv ngorc meih hnangv njaih ngorc ndoqv nyei wuom-daaih nor. 2 Yie nyei hnyouv ngorc Tin-Hungh, se ziangh jienv nyei Tin-Hungh. Yie taux haaix zanc cingx duqv mingh buatc Tin-Hungh nyei hmien? 3 Yie ziangh hnoi ziangh muonz nyanc wuom-mueic dorngx hnaangx. Mienh yaac maiv dingh liouh nyei naaic yie, "Meih nyei Tin-Hungh yiem haaix?" 4 Yie jangx zuqc naaiv deix ziex nyungc sic yie hnyouv mun jienv yiem. Yie jangx zuqc zinh ndaangc caux mienh camv mingh. Yie dorh jienv ninh mbuo bieqc zaangc Tin-Hungh nyei biauv. Zuangx mienh lomh nzoih jiex zipv, heuc jienv baaux nzung laengz zingh.” (Singx Nzung 42:1-4). 3. Ging-Sou se benx Tin-Hungh nyei leiz bun mbuo ei jienv zoux mbuo cingx maiv zoux zuiz zoux dorngc Tin-Hungh. “Yie siou meih nyei waac yiem yie nyei hnyouv, weic bun yie maiv baamz zuiz dorngc meih.” (Singx Nzung 119:11) “Ziouv nyei leiz-latc se dunh yunh nyei, bun mienh nyei hnyouv fingv jiez daaih. Ziouv nyei leiz-nyeic se kaux duqv wuonv nyei, bun maiv maaih cong-mengh nyei mienh maaih cong-mengh.” (Singx Nzung 19:7-8) 4. Ging-Sou se benx dang njang ziux mbuo yangh nyei jauv. “Meih nyei waac se hnangv dang ziux yie nyei zaux-

Page 6: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 6

mbiec, yaac zoux njang yienz yie nyei jauv.” (Singx Nzung 119:105)

5. Ging-Sou se benx Tin-Hungh nyei nzuqc ndaauv longc weic beu mbuo, yaac longc doix dekc caux orqv nyei sic. “Yaac nanv jienv Singx Lingh nyei nzuqc ndaauv, se dongh Tin-Hungh nyei waac. (E^fe^so 6:17)

6. Ging-Sou se benx gingx tengx ziux mangc mbuo ganh, bun mbuo hiuv duqv mbuo nyei maengc maaih haaix norm dorngx maiv nzueic ziouc haih zorc. “Haaix dauh haiz liuz doz yaac maiv ei jienv zoux, se hnangv dauh mienh longc gingx mangc ninh ganh nyei hmien. 24 Mangc liuz, ziouc mingh mi'aqv. Yaac la'kuqv nzengc ninh ganh nyei hmien-mueic hnangv haaix nor. (Yaagorpc 1:23-24)

7. Ging-Sou se mbuo nyei caangh laangh dorngx, njaaux mbuo haih hnamv duqv tong. “Meih njaaux nyei yietc zungv waac bun yie a'hneiv, yaac zoux yie caangh laangh nyei dorngx.” (Singx Nzung 119:24)

8. Weic naaiv mbuo gengh qiex zuqc hoqc Ging-Sou yaac ei jienv Ging-Sou nyei waac zoux. Hnangv Baulo gorngv nor. “Hoqc linc sin zangc nyei qaqv haih tengx duqv nyungc baav. Mv baac hoqc linc gan longx Tin-Hungh weic nyungc-nyungc maaih lamh longc, yaac tengx naaiv seix caux nqa'haav hingv wuov seix.” (1 Ti^mo^tai 4:8 )

Page 7: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 7

Haaix dauh zoux mbuo nyei fin-

saeng? Who is our teacher?

1. Singx Lingh zoux mbuo nyei fin-saeng. gengh horpc zuqc bun Ziouv Singx Lingh zoux mbuo nyei fin-saeng. Ziouv Yesu gorngv “Naaiv dauh se Singx Lingh, dongh bun mienh hiuv duqv zien leiz wuov dauh.” Aengx gorngv “wuov dauh Singx Lingh, oix njaaux nyungc-nyungc meih mbuo yaac oix bun meih mbuo haih jangx duqv yie mbuox jiex nyei yietc zungv. (Yohan 14:17,26) Tin-Hungh dongh dorh mienh fiev Ging-Sou nyei waac wuov dauh laengz ziangx waac gorngv ninh oix dorh mbuo njaaux mbuo hiuv duqv ninh nyei waac, naaiv se gengh bun cing gorngv Singx Lingh gengh benx mbuo nyei fin-saeng.

2. Naaiv se maiv zeiz gorngv mbuo maaih Singx Lingh njaaux mbuo liuz mbuo ganh maiv zuqc zoux haaix nyungc aqv. Dauh baav Giduc mienh bieqc hnyouv dorngc naaiv norm dorngx, ninh mbuo gorngv mbuo maaih Singx Lingh zoux mbuo nyei fin-saeng mi‟aqv, mbuo ziouc maiv zuqc horqc Ging-sou aqv. Tin-Hungh bun wuom yiem la‟bieiv guh nyuoz daaih uix I^saa^laa^en mienh, mv baac Mose yaac oix zuqc biaav mborqv wuom cingx daaih cuotv. Tin-Hungh ceix wuom bun Apc^laa^ham caux Yaa^kopv mv baac ninh mbuo oix zuqc njiec buoz wetv wuom kuotv cingx daaih duqv wuom hopv. Wuom se yiem Tin-Hungh dau ninh mbuo nyei daux gaux waac ceix bun ninh mbuo, mv baac ninh mbuo oix zuqc zoux ninh mbuo nyei buonc gong. Tin-Hungh yungz longx norqc, mv baac norqc oix zuqc cuotv mingh

Page 8: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 8

lorz nyanc. Tin-Hungh laengz ziangx oix longc ninh nyei waac uix mbuo mv baac mbuo ganh oix zuqc horqc Ging-Sou cingx haih duqv ninh nyei waac yungz mbuo nyei lingh wuonh

3. Baamh mienh zoux fin-saeng. Maaih deix Giduc mienh mv nziex haih gorngv. Mbuo maaih Singx Lingh zoux mbuo nyei fin-saeng, hnangv naaic mbuo maiv zuqc bun haaix dauh mienh daaih njaaux mbuo, fai longc haaix nyungc sou fai za‟eix daaih njaaux mbuo aqv. Mv baac Ging-Sou ganh zungv mengh mengh nyei gorngv Tin-Hungh ceix zingh nyeic bun mienh maaih zingh nyeic zoux fin-saeng njaaux mienh. “Dongh naaiv dauh fungx zingh nyeic bun maanc mienh. Maaih deix duqv zingh nyeic zoux gong-zoh. Maaih deix duqv zoux douc waac mienh, maaih deix duqv zoux zunh kuv fienx nyei mienh, maaih deix duqv zoux goux jiu-baang nyei mienh, maaih deix duqv zoux fin-saeng. (E^fe^so 4:11) 4.Tin-Hungh yaac ceix njaaux nyei zingh nyei bun dauh baav Giduc mienh duqv hoqc yiem Singx Lingh daaih haih zaah duqv cuotv Ging-sou nyei eix-leiz yaac haih porv duqv mengh nyei bun mienh bieqc hnyouv ziouc fiev njiec benx yietc buonv sou daaih leih jienv bun mienh doqc weic tengx jiu-bang mienh haih bieqc hnyouv Ging-sou nyei waac. Haaix dauh haih bieqc hnyouv Ging-sou? Dauh dauh mienh haih bieqc hnyouv Tin-Hungh nyei waac nyei, mv baac se maiv zeiz mbuo haih bieqc hnyouv nzengc nyungc-nyungc yiem Ging-Sou, fai haih faan duqv doix nzengc Ging-Sou nyei eix-leiz, fai haih dau duqv nzoih

Page 9: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 9

nzengc nyungc-nyungc maiv bieqc hnyouv nyei waac-naaic. Hnangv Baulo gorngv nor. “Ih zanc mbuo hnangv mangc gingx nor, kungx buatc deix louh louh wuov. Mv baac taux wuov zanc mbuo ziouc buatc duqv zien hnangv hmien doix hmien nor. Yie ih zanc hiuv nyei se hiuv maiv nzengc. Taux wuov zanc yie ziouc hiuv nzengc, hnangv Tin-Hungh hiuv nzengc yie nor.” (1 Ko^lin^to 13:12) Dauh dauh mienh haih bieqc hnyouv Ging-Sou, mv baac maiv zeiz dauh dauh haih faan duqv Ging-Sou nyei eix leiz fih hnangv longx. Haih faan Ging-Sou longx ndongc haaix se yiem wuov dauh mienh maaih nyei zingh nyei hnangv mbuo seix mangc gaax horpc zuqc maaih haaix nyungc cingx haih tengx mbuo gauh haih bieqc hnyouv Ging-Sou longx. Yaac faan duqv Ging-Sou nyei eix-leiz gauh longx. 1. Maaih zoix yungz daaih nyei lingh wuonh. Ging-Sou se Tin-Hungh nyei Singx Lingh dorh mienh fiev daaih, cingx daaih maaih Singx Lingh nyei mienh hnangv haih bieqc hnyouv Ging-Sou nyei waac. Maaih Singx Lingh yiem hnyouv nyei mienh se zoix yungz daaih nyei Giduc mienh weic zuqc Ging-Sou kungx gorngv taux Tin-Hungh caux mbuo baamh mienh yaac gorngv taux mbuo hnangv haaix nor jiu tongx caux Ninh. Hnangv naaic haaix dauh souv yiem ga‟nyiec maengx Tin-Hungh caux Tin-Hungh jiu tong nyei cien ziouc maiv haih zipv duqv zuqc Tin-Hungh nyei waac. Ging-Sou duqv mengh-mengh nyei mbuox mbuo. “Haaix dauh maiv maaih Singx Lingh maiv haih zipv Tin-Hungh bun daaih nyei zingh nyeic. Naaiv nyungc mienh maiv haih mengh baeqc naaiv deix zingh nyeic, zungv funx se hngongx haic, weic zuqc

Page 10: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 10

maaih Singx Lingh nyei mienh cingx daaih haih samx duqv cuotv. 15 Maaih Singx Lingh nyei mienh haih samx duqv cuotv maanc sic, mv baac maiv maaih haaix dauh haih samx duqv cuotv ninh.” (1 Ko^lin^to 2:14-15). Maiv maaih singx Lingh nyei mienh, maaih deix maaih cong-mengh hiuv duqv Ging-Sou nyei jauv louc, hiuv Ging-Sou nyei waac, yaac haih hiuv duqv Ging-Sou njaaux nyei leiz nyei. Mv baac weic ninh mbuo maiv maaih Tin-Hungh nyei maengc yiem ninh mbuo, cingx maiv haih bieqc hnyouv zipv Tin-Hungh nyei waac. 2. Yiem 2 Bide 1:20-21 gorngv, “ Da'yietv longc jienv jiex oix zuqc bieqc hnyouv, maiv maaih haaix dauh haih longc ganh nyei za'eix porv mengh douc waac mienh douc daaih fiev wuov deix Ging-Sou nyei waac. 21 Weic zuqc maiv maaih haaix dauh haih ei ganh nyei eix douc Tin-Hungh nyei waac. Mienh douc Tin-Hungh nyei waac se ei Singx Lingh dorh ninh mbuo gorngv hnangv.” Yiem douc Ging-Sou biux mengh mbuox, Ging-Sou se Singx Lingh dorh mienh fiev daaih, mbuo yaac bangc Singx Lingh tengx mbuo cingx daaih mengh baeqc taux Ging-Sou nyei waac. Se gorngv mv maaih Singx Lingh dorh nyei mienh ziouc maiv haih duqv bieqc hnyouv taux Ging-Sou nyei waac. Weic naaiv mbuo cingx buatc maaih camv nyei, yaac guai nyei, mv baac maiv bieqc hnyouv Ging-Sou nyei waac, maaih deix weic oix longc mengh daauh nyei jauv ziouc ei ninh mbuo ganh nyei hnyouv hnamv daaih gorngv, hnamv daaih longc, yaac maiv zuqc Ging-Sou nyei eix-leiz. Hnangv naaic, ih jaax hnoi mbuo cingx buatc maaih zunh jaav leiz caux njaaux jaav nyei mienh camv gau yiem naaiv lungh ndiev, ninh mbuo oix njaaux Tin-

Page 11: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 11

Hungh nyei waac mienh, mv baac maiv bieqc hnyouv Ging-Sou gorngv nyei jauv, ziouc ganh nyei hnamv nyei jauv zoux, ninh mbuo laic zoux fai laic duqv ninh mbuo se ei ninh mbuo ganh nyei cong-mengh haih bieqc hnyouv Ging-Sou, mv baac maiv zeiz. Ninh mbuo kungx bieqc hnyouv taux dongh baamh mienh nyei waac caux baamh mienh nyei jauv-louc hnangv, Ging-Sou nyei waac caux Tin-Hungh nyei jauv-louc fai lingh wuonh nyei jauv, ninh mbuo maiv hiuv. 3. Oix zuqc maaih ngorc Tin-Hungh nyei waac nyei hnyouv. Siang-yungz daaih nyei guh nguaaz dongh nyiemv ciouv nyorx hopv wuov dauh gauh haih hlo duqv siepv. Hnangv Bide gorngv nor, “Meih mbuo oix zuqc hnangv coqv hoqc cuotv seix daaih nyei guh nguaaz nor, zanc-zanc oix hopv yungz lingh wuonh nyei cing-nzengc nyorx. Hnangv naaic, meih mbuo ziouc haih hlo daaih duqv njoux” (1 Bide 2:2), mbuo la‟guaih pouh tong oix hiuv Ging-Sou fai la‟guaih doqc nzunc baav Ging-Sou hnangv, se maiv haih tengx mbuo bieqc hnyouv Tin-Hungh nyei waac. Mv baac se gorngv mbuo gengh maaih hnyouv ngorc oix hiuv duqv Tin-Hungh caux ninh nyei waac nor mbuo cingx haih duqv Ging-Sou nyei cong-mengh yaac haih bieqc hnyouv Ging-Sou nyei waac. Maaih deix mienh nduov ganh gorngv, „yie longc hnyouv nyei hoqc mv baac maiv haih bieqc hnyouv.‟ Zien-zien nor, ninh mbuo kungx lorz doqc dongh ninh mbuo oix hiuv wuov deix hnangv, se gorngv hnangv buatc maiv doix ninh mbuo nyei oix nor, ninh mbuo ziouc guangc mi‟aqv. Maiv za‟gengh maaih hnyouv ngorc yaac hoqc jienv mingh. Dongh naaic nyungc mienh maiv haih hoqc duqv

Page 12: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 12

haaix nyungc Tin-Hungh nyei waac cong-mengh waac bieqc hnyouv. “Haaix dauh gan longx Tin-Hungh nyei waac ziouc duqv longx.” ( Congh Mengh 16:20) 4. Oix zuqc maaih mbuoqc Tin-Hungh nyei hnyouv caux muangx waac nyei hnyouv. Hoqc Ging-Sou mbuo maiv zeiz gorngv hoqc bun mbuo haih bieqc hnyouv fai hiuv eix-leiz hnangv, mbuo oix zuqc zoux ei jienv Tin-Hungh oix bun mbuo zoux nyei za‟eix. Se gorngv mbuo maiv maaih hnyouv ei jienv Ging-Sou nyei waac zoux nor maiv haih bieqc taux zien leiz. Hoqc Ging-Sou hiuv daaih caux aengx ei jienv Ging-Sou njaaux nyei waac zoux se oix zuqc juangc jienv mingh, yietc mbiec jiex yietc mbiec. Se gorngv Tin-Hungh njaaux haaix nyungc mbuo, mbuo ziouc za‟gengh ei jienv zoux nor, Tin-Hungh ziouc aengx oix njaaux bun mbuo hiuv da‟nyeic nyungc. Mv baac se gorngv mbuo maiv kangv ei jienv zoux nor, maiv hnamv gorngv Tin-Hungh aengx oix njaaux haaix nyungc siang nyei jauv bun mbuo aqv, fai aengx bun mbuo haih hiuv duqv haaix nyungc siang nyei jauv aqv. Hnangv Ging-Sou gorngv nor. “O Ziouv aac, tov meih njaaux meih nyei leiz-nyeic nyei jauv-louc yie, yie ziouc gan meih taux daauh taux mueiz. 34 Tov bun yie mengh baeqc weic bun yie haih gan meih nyei leiz-latc, yaac longc nzengc hnyouv ei jienv zoux.” (Singx Nzung 119:33-34) 5. Maaih gunv goux duqv ganh nyei hnyouv (a disciplined heart). Zaangv goux duqv ganh nyei mienh jiex gorn zoux haaix nyungc ninh gengh maaih hnyouv zoux jienv mingh taux ziangx maiv gunv ndongc haaix aqc duqv. Ninh yaac siev duqv guangc dongh maiv longc

Page 13: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 13

jienv nyei jauv weic haih duqv zoux dongh longc jienv jiex nyei. Maaih ziex dauh Giduc Mienh jiex gorn hoqc Ging-Sou, hoqc duqv yietc kang, i kang, buo kang, jiex mingh ziouc haiz lauh haic yaac korh fih haic ziangh hoc zoux ganh nyungc, ziouc bun ganh nyungc daaih caangv mbuo. Zoux bun mbuo bungx guangc hoqc Ging- Sou nyei jauv mi‟aqv. Se gorngv mbuo dongh naaiv nyungc mienh nor ziouc maiv lamh longc yaac maiv tengx mbuo haih hoqc duqv hiuv Ging-Sou. Yesu gorngv, “Oix zuqc tov ziouc duqv, oix zuqc lorz ziouc buatc,” (Matv taai 7:7 maiv zeix heuc pouh tong lorz, fai capc bouc buatc.

6. Oix zuqc maaih zatv ganh njiec nyei hnyouv. Haih zatv ganh njiec nyei mienh se hungh heic njaaux nyei mienh ziouc haih zipv duqv njaaux nyei waac gauh camv. Lorz duqv buatc cong-mengh gauh camv hnyouv ngaengc caux funx ganh guai nyei mienh. Se gorngv haiz gorngv “yie hiuv gaux mi‟aqv.” Naaic dauh mienh ziang naaic dingh maiv hoqc hiuv haaix nyungc aqv. Zoux maux se benx kauv hoqc jauv nyei win-wangv. Ging-Sou gorngv. “maiv dungx hnamv ganh maaih cong-mengh.” (Cong-Mengh Waac 3:7) Baulo yaac gorngv, “Haaix dauh hnamv daaih ninh hiuv duqv yietc nyungc, ziux ninh horpc zuqc hiuv nyei ninh corc maiv gaengh hiuv.” (1 Ko^lin^to 8:2) “Ninh mbuo ceng ganh cong-mengh mv baac ninh mbuo hngongx haic.” (Lomaa 1:22), nyunc duqv mienh njaaux nyei mienh fai zatv ganh njiex nyei mienh se dongh Tin-Hungh oix hinc ninh nyei zien leiz bun ninh hiuv nyei mienh. “Ziouv Tin-Hungh njaaux yie oix zuqc gorngv haaix nyungc horpc nyei waac weic longc waac tengx baav jienv kouv nyei mienh. Ziouv ndorm-ndorm heuc yie nyie daaih, weic bun yie nyei m'normh

Page 14: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 14

muangx ninh oix njaaux yie nyei waac. Ziouv Tin-Hungh bun yie nyei m'normh laic. Yie yaac maiv ngaengc, yaac maiv huin ganh bung. ” (I^saa^yaa 50:4-5) 6. Gamh nziex Tin-Hungh nyei hnyouv. Ging-Sou gorngv, “Wuonh zaang nyei gorn se oix zuqc taaih Ziouv.” (Cong-mengh waac 1:7) gamh ziex Tin-Hungh caux taaih Tin-Hungh naaiv se tengx mbuo haih duqv Tin-Hungh nyei wuonh zaang.

Wuonh zaang nyei banh zeic tengx mienh haih bieqc hnyouv Ging-Sou nyei waac. 1. Maaih cing nyei hnyouv, paaiv mengh nyei hnyouv, yaac longc qaqv nyei hnyouv. Oix haih faan duqv Ging-Sou nyei waac fai haaix nyungc sou yaac zeiz oix zuqc maaih cing nyei hnyouv hnamv duqv tong nyei yaac bun duqv nqoi hnamv nyei mienh.

2. Maaih hnyouv zoih yaac haih hnamv duqv tong siepv nyei hnyouv. 3. Haih samx duqv cuotv waac-jaax, gorngv Ging-Sou fiev daaih nyei waac gorngv mingh haaix bung ndau yaac gorngv taux haaix nyungc. Yaac haih bun duqv nqoi gorngv Ging-Sou gorngv taux haaix nyungc liuz aengx mingh gorngv haaix nyungc.

4. Haih congh duqv benx fangx daaih yiem mbuo nyei m‟nqorngv. Mv baac oix zuqc maiv dungx jiex ndaangc Ging-Sou nyei waac. Haih faan duqv Ging-Sou nyei

Page 15: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 15

waac longx wuov dauh oix zuqc haih dorh ganh bieqc mingh yiem jienv Ging-Sou gorngv wuov norm ziangh hoc hnangv mbuo caux jienv yiem wuov nor. 5. Haih longc suonc nyei hnyouv bun-paaiv. Zaah mangc liuz Ging-Sou maaih dorngx cai maiv za‟gengh bieqc hnyouv nor oix zuqc manc-manc bun-paaiv. Maiv dungx ei ganh nyei hnyouv hnamv cuotv. Oix zuqc beiv mangc gaax ganh dauh hnangv haaix nor faan fai porv mengh wuov deix waac nyei eix-leiz. Seix nziang mingh camv bung nyei, liuz cingx daaih haih dingc hnyouv faan fai porv mengh ninh nyei eix leiz bun mienh muangx. Jangx jienv maiv maaih haaix dauh mienh haih bieqc hnyouv nzengc Ging-Sou nyei waac, maiv gunv maaih deix ziangh hoc mbuo buatc mienh hnangv wuov nor gorngv fai porv mengh mv baac, maiv zeiz haih zeiz nzengc fai zuqc nzengc ninh nyei eix-leiz. Kungx maaih yietc nyungc jauv se haih bungx hnyouv duqv zuqc nzengc ninh nyei eix-leiz se dongh Ging-Sou ganh porv mengh ninh ganh nyei dorngx hnangv, cuotv liuz naaic, se benx mienh hnamv daaih nyei jauv hnangv, maiv zeiz zien nzengc. Dongh maaih Singx Lingh dorh nyei domh fin-saeng caux cong-mengh hlaang nyei mienh, m‟nziex haih faan fai porv duqv zuqc 90% buon nyei eix-leiz hnangv, la‟guai pouh tong mienh nor, hnamv daaih haih duqv taux 50% buon mingh lorz 80% buon nyei dorngx hnangv. Weic zuqc jiex duqv Baulo fin-saeng benx yietc dauh fiev Ging-Sou camv jiex nyei mienh, yaac maaih Singx Lingh dorh nyei mienh, ninh zungv gorngv, mbuo ih zanc yiem naaiv buatc nyei jauv caux hoqc hiuv nyei jauv, se buatc deix louh-louh wuov hnangv, “Ih zanc mbuo hnangv mangc

Page 16: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 16

gingx nor, kungx buatc louh louh wuov. Mv baac taux wuov zanc mbuo ziouc buatc hmien doix hmien. Yie ih zanc hiuv duqv deix, taux wuov zanc yie ziouc hiuv duqv nzengc, hnangv Tin-Hungh hiuv nzengc yie nor.” (1 Ko^lin^to 13:12) 6. Haih longc waac-naaic, naaic gaax weic haaix diuc Ging-Sou hnangv naaic nor gorngv. Liuz tengx mbuo congh mangc ninh nyei eix-leiz. Ging-sou se longc mbuo baamh mienh nyei waac. Mbuo cingx maaih leiz bun-dunx bun mbuo haih bieqc hnyouv. 7. Maaih banh zeic haih njaaux mienh nyei mienh. Ninh maiv daan haih bieqc hnyouv Ging-Sou hnangv yaac oix zuqc haih porv duqv mengh bun ganh dauh bieqc hnyouv caux jienv. “Dongh maaih banh zeic njaaux nyei mienh” (2 Ti^mo^tai 2:2)

Hoqc hiuv nyei banh zeic. Oix haih

hoqc duqv bieqc hnyouv Ging-Sou, se

oix zuqc maaih hoqc hiuv nyei banh zeic

tengx mbuo.

1. Hiuv taux dorngx daauh deic-douh fai ndau-touv nyei jauv (Geography). Hiuv taux I^saa^laa^en Deic-Bung, caux yiem fatv nyei deic-bung, beiv hnangv Baulo mingh zunh kuv fienx nyei deic-bung.

2. Hiuv taux loz-hnoi nyei gouv-douh nyei jauv (History), nyungc zeiv se hnangv (Lomaa nyei Guoqv, I^yipv

Page 17: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 17

Guoqv, Atc^si^lie Guoqv, Mbaa^mbi^lon Guoqv, Per^sie Guoqv).

3. Hiuv taux yietc fingx yietc fingx mienh nyei douh zong nyei jauv, (chronology) beiv hnangv Yesu nyei douh zong. I^saa^laa^en Mienh nyei douh zong.

4. Gunv da‟bung fai hungh jaa caux ninh mbuo nyei leiz-fingx nyei jauv (Politics) (Lomaa hungh jaa)

5. Hiuv taux loz-hnoi mienh nyei waac (languages), nyungc zeiv se hnangv (Hipv^lu waac, Gikc waac, Aa^laa^mekc waac), dongh fiev Ging-Sou nyei lungh ndiev gorngv nyei waac.

6. Hiuv taux wuov gitv lungh ndiev nyei guai-qauv mienh sienx nyei jauv, caux maiv sienx maaih haaix zienh nyei mienh sienx nyei jauv. (Philosophy) beiv hnangv Gnosticism, Gikc.

Longc jaa-sic tengx porv mengh Ging-Sou

(Use the material to help interpret)

1. Longc ganh nyungc za’eix faan daaih nyei Ging-Sou (Different Bible Version). Ging-Sou se longc camv-nyungc za‟eix faan, yaac faan cuotv benx ziex fingx mienh nyei waac, yaac faan cuotv ziex baan nyei. Ging-Sou jiex gorn wuov zanc fiev benx Hipv^lu waac caux Gikc waac, nqa‟haav ziouc faan benx ziex nyungc waac, yaac longc ziex nyungc za‟eix faan daaih.

Page 18: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 18

2. Longc faan waac fai porv waac nyei sou in wuonv dimv nzaangc sou (Languages Dictionary). Mbuo hoqc Ging-Sou nyei mienh dauh dauh zungv qiemx longc faan waac fai porv waac nyei sou, doix zuqc joux baav waac ndo nyei mbuo maiv bieqc hnyouv ninh nyei eix-leiz, fai maiv nangc dingc hnyouv ninh nyei eix-leiz. Faan waac nyei sou haih tengx duqv mbuo bieqc hnyouv gauh longx yaac gauh hiuv jangv. 3. Kaan^kor^ndaanc(Concordance). Naaiv nyungc sou se tengx mbuo lorz buatc dongh mbuo maiv hiuv wuov joux fai wuov yiemc Ging-Sou, fai dongh maaih eix-leiz fih hnangv nyei wuov yiem ganh norm dorngx. Naaiv nyungc sou tengx mbuo lorz joux-joux Ging-Sou nyei waac dongh mbuo oix hiuv duqv yiem haaix norm dorngx fai haaix buonv sou gu‟nyuoz, caux dongh mbuo doqc jienv wuov waac aengx maaih longc yiem haaix norm dorngx fai haaix ndau. Mbuo haih koi doqc mangc liuz, ziouc tengx mbuo haih hnamv duqv tong hnangv haaix nor dingc hnyouv ninh nyei eix-leiz.

4. Faan Ging-Sou waac nyei sou(Bible Dictionaries). Naaiv buonv sou se gengh maaih lamh longc haic, weic zuqc ninh zorqv Ging-Sou nyei yietc joux, yietc joux waac faan benx waac liangv nyei bun mbuo bieqc hnyouv. Yaac porv mengh taux loz-hnoi naaiv joux waac hnangv haaix nor longc, yaac bun mbuo hiuv taux loz-hnoi nyei leiz-fingx jauv, yaac maaih waac njaaux mbuo hiuv duqv ndo nyei eix-leiz.

Page 19: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 19

5. Porv Ging-Sou nyei sou (Commentary). Naaiv nyungc sou se fiev nyei mienh ninh mbuo bieqc hnyouv Ging-Sou hnangv haaix nor ziouc fiev benx sou daaih tengx mienh hoqc. Maaih deic porv yietc buonv yietc buonv Ging-Sou, maaih deix porv yiemc-yiemc Ging-Sou, yaac maaih dorngx bun mbuo hiuv taux wuov buonv Ging-Sou yiem haaix fiev, fiev bun haaix dauh, haaix zanc fiev, haaix dauh fiev. Yaac weic haaix diuc jauv fiev. Yaac dorh wuov buonv Ging-Sou daaih bun nqoi yietc douc yietc douc gorngv taux haaix nyungc tengx mbuo haih samx duqv cuotv mou zeiv, ziouc haih gauh maengh baeqc Ging-Sou nyei waac fai eix-leiz. Hnangv haaix nor jiex gorn hoqc Ging-Sou.

Yie oix zuqc hnangv haaix nor jiex gorn?

Hnangv haaix nor hoqc? Yiem naaiv jiex mingh

oix bun deix za’eix meih mbuo hiuv duqv taux

hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei Yietc

Nyeic jauv.

1. Mbenc hoqc Ging-Sou. Longx jiex nyei jiex gorn se oix zuqc dingc hnyouv mangc gaax mbuo oix horqc haaix buonv Ging-Sou, ginv dingc hnyouv hoqc wuov buonv,. Yaac hoqc taux ziangx. 2. Daux gaux. Tov Tin-Hungh bun Singx Lingh tengx porv mengh Ging-Sou bun mbuo haih bieqc hnyouv. 3. Doqc. Horpc zuqc doqc dorng yietc buonv Ging-Sou yietc nzuonx fai i nzuonx ndaangc bun mbuo hiuv deix wuov buonv Ging-Sou nyei jauv- louc.

Page 20: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 20

4. Doqc biux mengh waac. Tengx mbuo hiuv duqv naaic buonv Ging-Sou nyei gorn-baengx. Haaix dauh fiev? Weic haaix diuc fiev? Yiem haaix fiev? Yaac fiev mingh bun haaix dauh? Fiev wuov zanc maaih haaix nyungc sic? Yaac bun nqoi benx mbuoqc ziex douc? Tengx mbuo gauh hungh heic bieqc hnyouv. 5. Samx mangc. Doqc liuz longc hnyouv maanc-maanc samx mangc, mangc gaax Ging-Sou gorngv taux haaix nyungc jauv? Haaix dauh gorngv? Hnangv haaix nor? Fai zoux haaix nyungc? Yiem haaix. Se gorngv mbuo kungx doqc hnangv maiv longc hnyouv zaah longx nor. Maiv haih zorqv maiv duqv ninh nyei eix leiz. “Se gorngv meih mangc maiv cuotv nor meih yaac maiv haih hiuv eix-leiz.” Horpc zuqc zaah mangc fai samx mangc haaix nyungc? (a) Longc waac-naaic. Naaic gaax naaiv douc Ging-Sou gorngv taux haaix nyungc jauv? (b) Naaiv douc Ging-Sou longc haaix nyungc waac? Waac-beiv fai? Pouh tong waac fai? Gorngv taux maiv gaengh cuotv nyei sic fai? Gorngv benx nzung nyei waac fai? Gorngv benx jangx-hoc fai? (c) Samx mangc haaix joux waac nzamc maqc nyei. Haih tengx mbuo hiuv duqv wuov diuc jauv se longc jienv haic. (d) Samx mangc waac-mborqv. Beiv hnangv, Aengx, weic naaiv, mv baac, yiem naaic daaih, weic zuqc. Weic zuqc jauv louc ninh borqv jienv nyei tengx mbuo haih lorz duqv

Page 21: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 21

buatc ninh nyei eix-leiz yiem jiex mingh fai jiex daaih wuov deix dorngx. (e) Samx mangc ziangh hoc. Lungh ndorm fai lungh muonz fai lungh aanx jiex liuz haaix nyungc sic fai, yietc zanc cuotv daaih fai? (f) Samx mangc dorngx. Yiem Yu^ndie Saengv, Yiem Naa^saa^letv. Fai yiem Ye^lu^saa^lem Zingh. (g) Samx mangc beiv nyei waac. Beiv hnangv, Longx fai waaic nyei jauv; Singx Lingh fai hnyouv hanc zoux nyei jauv; Saadaan fai fin-mienh nyei jauv; guai fai hngongx nyei jauv. (h) Maiv hiuv eix-leiz nyei waac. Joux baav waac mbuo maiv hiuv fai maiv bieqc hnyouv ninh nyei eix-leiz, ziouc oix zuqc bangc porv waac nyei sou tengx fai naaic mienh. Fai beiv ganh buonv sou mangc. (i) Mangc waac. Gorngv taux jiex daaih nyei fai? Fai gorngv taux wuov ndaangc nyei. Fai gorngv taux ih zanc nyei jauv. Meih haih longc naaiv deix waac-naaic tengx meih zaah mangc Ging-Sou nyei eix-leiz. (j) Haaix dauh? Haaix dauh fiev? Haaix dauh gorngv? Haaix dauh ngaengc jiex yiem naaiv douc Ging-Sou? Ging-Sou gorngv taux haaix dauh? Fiev nyei mienh fiev taux haaix dauh nyei jauv? Ninh mbuo fai ninh aengx mingh gorngv taux ganh dauh nyei fai?

Page 22: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 22

(k) Haaix nyungc? Yiem haaix nyungc nqangx? Naaic buoqv dorngx gauh camv se gorngv taux haaix nyungc? Naaiv douc sou njaaux taux haaix nyungc? Ninh gorngv taux haaix nyungc jauv gauh camv? (l) Ziangh haaix? Ziangh haaix fiev? ziangh haaix maaih naaiv kang jauv? Haaix zanc oix cuotv? ninh ziangh haaix gorngv? Ninh ziangh haaix zoux? (m) Yiem haaix? Yiem haaix zoux? Yiem haaix ndau gorngv? Yiem haaix ndau cuotv naaiv deix sic? (n) Weic haaix diuc? Weic haaix diuc ninh hnangv naaic fiev? Weic haaix diuc ninh hnangv naaic gorngv? Weic haaix diuc ninh zoux? Weic haaix diuc ninh gorngv? (o) Hnangv haaix nor? Ninh hnangv haaix nor gorngv, souv jiex daaih, fai heuc jienv gorngv fai, gorngv bui nyei, hnangv haaix nor zoux ziangx? Sic hnangv haaix nor cuotv? 6. Fiev njiec sou. fiev dongh meih zaah cuotv nyei eix leiz njiec sou liouc jienv. Se gorngv mbuo kungx jangx yiem hnyouv hnangv nor zoux bun mbuo maiv buatc duqv mengh ndongc mbuo fiev njiec sou. Yaac haih tengx mbuo jangx duqv gauh longx, gauh zien, samx duqv cuotv haaix nyungc gunv fiev njiec mingh an jienv sou ndaangc dauh dangh maiv dorh daaih mbaih. Nqa‟haav mbuo doqc liuz zaah mangc liuz wuov douc Ging-sou cingx dorh mbuo fiev njiec wuov deix daaih mbaih mangc. Mbuo ziouc buatc ninh maaih dorngx borqv jienv doic

Page 23: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 23

mingh, bieqc doic nyei, yaac haih tengx mbuo bieqc hnyouv ninh nyei eix-leiz. Dongh maaih deix maiv bieqc doic fai mbuo maiv duqv nyei jauv, mbuo haiz hnangv gaax Ging-Sou maaih doix-dekc nyei jauv nor, mv baac zien sic se mbuo ganh mbaih maiv zuqc ninh nyei jauv, caux bieqc dorngc hnyouv hnangv.

Da’yietv Ginc Ging-Sou Nyei Korn^taekv Jauv Ging-Sou nyei korn^taekv se maaih buo kang fai buo ginc. Maaih deix se yiem ninh nitv jienv mbuo doqc jienv wuov deix nzangc nyei, maaih deix se aengx gauh go deix, nyungc zeiv hnangv naaiv: (1) Fatv nyei korn^taekv. Fatv nyei korn^taekv se yiem jienv dongh mbuo doqc jienv wuov deix Ging-Sou nyei waac nyei, eix-leiz se nitv jienv jiex mingh deix fai jiex daaih deix nyei waac, maaih deix se yietc ginc i ginc nzaangc nyei dorngx. Maaih deix nor i buo yiemc Ging-Sou jiex mingh deix fai jiex daaih deix nyei dorngx. Matv^taai 5: 13-15 "Meih mbuo se hnangv nzauv weic yiem baamh mienh mbu'ndongx. Mv baac se gorngv nzauv nyei mueix tuix zaamv mingh, hnangv haaix nor noic duqv aengx nzaaih daaih? Naaiv deix nzauv maiv lamh longc aqv. Oix zuqc dox guangc bun mienh caaiv hnangv. 14 "Meih mbuo se hnangv njang weic ziux lungh ndiev mienh. Yietc norm zingh yiem wuov mbong-

Page 24: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 24

ningv maiv haih bingx maiv mbueiz mienh. 15 Yaac maiv maaih mienh diemv zieqc dang daaih, zorqv tongv nqopv jienv. Dang m'daaih don dang nyei baaih ziux njang yietc biauv mienh.” Porv mengh nyei waac (ys.16) “Meih mbuo yaac oix zuqc hnangv dang nor, ziux lungh ndiev mienh. Hnangv naaic, ninh mbuo duqv buatc meih mbuo zoux nyei kuv sic ziouc taaih meih mbuo nyei tin-dorngh Diex. Yiem naaiv, mbuo buatc maaih nzauv, maaih dang, maaih njang, naaiv deix buo nyungc ga‟naaiv zungv biux mengh taux yietc nyungc jauv fai eix-leiz hnangv. Naaiv deix buo nyungc ga‟naaiv se biux mengh taux longx nyei jauv, Yesu longc naaiv deix waac-fangx biux mengh bun mbuo hiuv duqv gorngv, sienx ninh nyei mienh oix zuqc hnangv naaiv deix ga‟naaiv nor yiem naaiv lungh ndiev zoux kuv sic. Mbuo buatc nzauv bun lai maaih mueix kuv, bun orv maiv zueix, bun jauv maiv mbiaangc, tengx mbuo zorc baengc. Dang yaac tengx mbuo ziux njang, bun mbuo haih mangc duqv buatc jauv, yaac maiv ndiqv zuqc ndorpc, maiv caaiv zuqc laih hopv nyei ga‟naaiv. Njang yaac tengx mbuo mangc duqv buatc jauv, haih zoux gong bieqc cuotv, bun lungh ndiev mienh haih bangc duqv zuqc ninh. Yesu Mienh fai Giduc Mienh horpc zuqc benx maaih lamh longc nyei mienh, yiem naaiv seix zangc, bun lungh ndiev mienh fai maiv sienx nyei mienh haih bangc duqv zuqc, haih tengx mienh hiuv duqv zoux horpc nyei jauv. Laauc Yaangh 1:12-19 “Yie huin nzuonx mangc gaax haaix dauh caux yie gorngv waac, ziouc buatc siec norm don dang nyei jiem-jaax. 13 Yiem wuov deix jaax mbu'ndongx maaih dauh hnangv baamh mienh nor, zuqv

Page 25: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 25

jienv lui-ndaauv suoh taux zaux mingh, yaac maaih jiem-kou kou jienv la'kuotv. 14 Ninh nyei mba'biei mbopv baeqc, hnangv ba'gi yungh baeqc nyei biei yaac hnangv sorng nor baeqc. M'zing yaac hnangv douz-mbietc. 15 Ninh nyei zaux youc! youc wuov hnangv longc louh douz sinx daaih zien haic nyei dongh siqv nor. Qiex yaac hnangv wuom buangv mouh cuotv wuov nor mbui. 16 Ninh nyei mbiaauc jieqv buoz nanv jienv siec norm hleix. Yiem nzuih cuotv zung i maengx laic nyei nzuqc ndaauv. Ninh nyei hmien njang haic, hnangv lungh aanx zanc nyei mba'hnoi wuov nor njang. 17 Yie yietv buatc ninh, yie ziouc king njiec ninh nyei zaux-hlen hnangv daic mi'aqv nor. Ninh ziouc longc ninh nyei mbiaauc jieqv buoz maan jienv yie yaac gorngv, "Maiv dungx gamh nziex. Yie zoux Gorn yaac zoux Setv Mueiz, 18 yaac zoux Ziangh Jienv Wuov Dauh. Yie daic mingh mv baac mangc gaax, ih zanc yie yietc liuz ziangh jienv taux maanc gouv maanc doic. Yie yaac nanv jienv daic nyei caux yiemh gen nyei forv-zeih. 19 "Meih oix zuqc fiev jienv meih buatc jiex nyei, caux ih zanc buatc nyei, caux nqa'haav hingv oix cuotv daaih nyei sic.” Porv mengh waac yiem (ys.20) “Gorngv taux yiem yie nyei mbiaauc jieqv buoz wuov deix siec norm hleix caux wuov deix siec norm don dang nyei jiem-jaax maiv gaengh mbiaangx yaangh nyei eix leiz. Siec norm hleix se wuov deix siec norm jiu-baang nyei fin-mienh. Siec norm don dang nyei jaax se wuov deix siec norm jiu-baang.” (2) Go nyei korn^taekv. Go nyei korn^taekv se yiem ganh zaang Ging-Sou jiex daaih fai jiex mingh wuov zaang. Maaih deix nor, yoc yiem dongh mbuo doqc jienv wuov

Page 26: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 26

buonv sou, mv baac jiex daaih deix fai jiex mingh deix, yietc i buo zaang sou fai jiex mingh deix fai jiex daaih deix ziepc baav zaang Ging-Sou nyei dorngx yaac maaih nyei. Nyungc zeiv se hnangv naaiv. Laauc Yaangh 6:1-8 “Yie mangc buatc Ba'gi Yungh Dorn maeqv nqoi wuov deix siec norm yienx nyei daauh norm wuov zanc, ziouc haiz wuov deix biei dauh nangh nyei ga'naaiv maaih dauh heuc qiex hlo nyei hnangv mba'ong mbui nor gorngv, "Daaih maah!" 2 Yie mangc ziouc buatc maaih dauh maaz-baeqc. Geh maaz wuov dauh nanv jienv juang-zinx yaac duqv zipv norm ceix bun ninh nyei ningv. Ninh geh maaz cuotv mingh hingh jiex, aengx oix hingh jiex. 3 Ba'gi Yungh Dorn maeqv nqoi da'nyeic norm yienx wuov zanc, yie haiz da'nyeic dauh nangh nyei ga'naaiv gorngv, "Daaih maah!" 4 Aengx maaih dauh maaz cuotv daaih, se maaz-siqv. Geh maaz wuov dauh duqv zipv lingc bun baamh gen maiv maaih taaix-baengh weic bun baamh mienh laanh daix laanh. Wuov dauh yaac duqv zipv zung domh nzuqc ndaauv. 5 Ba'gi Yungh Dorn maeqv nqoi da'faam norm yienx wuov zanc, yie haiz da'faam dauh nangh nyei ga'naaiv gorngv, "Daaih maah!" Yie mangc ziouc buatc dauh maaz-jieqv. Geh maaz wuov dauh nyei buoz nanv baengx nziangx. 6 Yie ziouc haiz hnangv gorngv waac nyei qiex yiem wuov deix biei dauh nangh nyei ga'naaiv mbu'ndongx gorngv, "Yietc hnoi nyei gong-zinh kungx maaiz duqv yietc jaan mbiauh witv hmeiv fai buo jaan mbiauh mbaali nyei hmeiv hnangv. Yaac maiv dungx zoux waaic ga'lanv youh caux a'ngunc diuv." 7 Ba'gi Yungh Dorn maeqv nqoi da'feix norm yienx wuov zanc, yie ziouc haiz da'feix dauh nangh

Page 27: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 27

nyei ga'naaiv gorngv, "Daaih maah!" 8 Yie mangc ziouc buatc dauh maaz, setv maeng-lunx. Geh maaz wuov dauh nyei mbuox heuc, "Zuqc Daic." Yiemh Gen yaac gan jienv ninh daaih. Ninh mbuo zipv lingc longc nzuqc ndaauv, longc ngorc hnaangx nyei sic, longc wuon-baengc, longc lungh ndiev nyei hieh zoih mietc baamh gen biei gouv nyei yietc gouv.” Yiem naaiv zaang Ging-Sou se mbuo oix hiuv duqv gorngv geh maaz-baeqc wuov daaih se haaix dauh. Porv mengh waac nyei dorngx se yiem Laauc Yaangh 19:11-16 “Jiex daaih yie buatc tin-dorngh nqoi, aengx maaih dauh maaz-baeqc yiem wuov. Geh maaz wuov dauh nyei mbuox heuc, "Ziepc Zuoqv nyei, Zien nyei Wuov Dauh." Ninh baengh fim nyei siemv zuiz yaac baengh fim nyei mborqv jaax. 12 Ninh nyei m'zing hnangv douz-mbietc nor. M'nqorngv yaac ndongx jienv camv-norm ningv. Ninh yaac maaih norm mbuox fiev jienv ninh nyei sin. Cuotv liuz ninh ganh maiv maaih haaix dauh hiuv duqv naaiv norm mbuox. 13 Ninh zuqv jienv ziemx jiex nziaamv nyei domh lui-ndaauv. Ninh nyei mbuox heuc, "Tin-Hungh nyei Doz." 14 Tin-dorngh nyei zuangx baeng geh jienv maaz-baeqc, zuqv jienv cing-nzengc nyei, mbopv baeqc nyei, la'maah ndie-muonc gan jienv ninh mingh. 15 Yiem ninh nyei nzuih cuotv zung laic haic nyei nzuqc ndaauv. Ninh oix longc naaiv zung nzuqc ndaauv mborqv hingh maanc guoqv nyei mienh. Yaac oix longc hlieqv-biaav gunv ninh mbuo, yaac oix nyueih yiem zorngh nyei biouv, dongh biux mengh Nernh Jiex nyei Tin-Hungh qiex jiez, nouz zuiz wuov norm

Page 28: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 28

zorngh. 16 Ninh nyei domh lui-ndaauv caux ninh nyei camh zuih fiev jienv mbuox gorngv, "Maanc hungh nyei Hungh, Maanc ziouv nyei Ziouv." (3) Gauh go jiex nyei korn^taekv. Gauh go jiex nyei korn^taekv se yiem ganh buonv sou, mv baac dongh wuov nyungc eix-leiz. Naaiv nyungc jauv fai ninh nyei porv mengh waac, se mbuo dorh Ging-Sou daaih beiv Ging-Sou. Bun Ging-Sou ganh porv Ging-Sou ganh. Nyungc zeiv hnangv Ging-Sou gorngv taux ziangh biouv nyei jauv. Mbuo oix hiuv duqv ziangh biouv naaiv joux waac se maaih haaix nyungc eix-leiz. Weic zuqc maaih mienh camv nyei gorngv, “Ziangh biouv nyei jauv se beiv taux mbuo dorh mienh daaih sienx Yesu. Se gorngv dorh duqv yietc dauh mienh sienx Yesu nor, se bun cing mbuo ziangh yietc norm biouv, se gorngv meih sienx liuz Yesu yaac dorh maiv duqv mienh daaih sienx Yesu nor, bun cing meih maiv ziangh biouv.” Meih hnamv daaih zien nyei fai? Ziangh biouv nyei jauv, ninh nyei eix-leiz se dorh mienh daaih sienx Yesu fai? Hnangv naaiv, bun mbuo daaih mangc gaax Ging-Sou, ninh ganh porv mengh ninh ganh hnangv haaix nor oc. Tov meih koi mingh (Yo^han 15:1-17), "Yie se zien a'ngunc hmei. Yie nyei Die zoux goux huingx wuov dauh. 2 Haaix diuh nquaah ziangh jienv yie yaac maiv ziangh biouv nor, ninh pitv guangc. Haaix diuh nquaah ziangh biouv, ninh aengx daav nqoi dueiv bun ziangh biouv gauh gitv. 3 Yie njaaux nyei waac se hnangv daav hmei-nquaah dueiv nor, liuc leiz meih mbuo nyei hnyouv. 4 Meih mbuo oix zuqc ziangh jienv yie, yie ziouc ziangh

Page 29: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 29

jienv meih mbuo. Hmei-nquaah maiv ziangh hmei-maac, nquaah maiv haih ziangh biouv. Meih mbuo yaac fih hnangv nyei. Se gorngv maiv ziangh jienv yie nor, meih mbuo maiv haih ziangh biouv. 5 "Yie se a'ngunc hmei. Meih mbuo se a'ngunc nquaah. Haaix dauh ziangh jienv yie, yie yaac ziangh jienv ninh, wuov dauh ziouc ziangh biouv gitv aqv. Meih mbuo leih nqoi yie nor, meih mbuo maiv haih zoux haaix nyungc. 6 Haaix dauh maiv ziangh jienv yie, ziouc hnangv diuh hmei-nquaah zuqc pitv guangc, nqaai mingh yaac zuqc nzauz daaih dapv douz-nzauc buov guangc mingh. 7 Se gorngv meih mbuo ziangh jienv yie, yie nyei waac yaac ziangh jienv meih mbuo, meih mbuo tov haaix nyungc meih mbuo ziouc duqv wuov nyungc aqv. 8 Se gorngv meih mbuo ziangh biouv gitv, meih mbuo ziouc bun mienh taaih yie nyei Die. Hnangv naaic meih mbuo ziouc benx yie nyei sai-gorx. 9 "Zaangc Diex hnangv haaix nor hnamv yie, yie yaac hnangv wuov nor hnamv meih mbuo. Meih mbuo oix zuqc kaux wuonv yie hnamv mienh nyei hnyouv. 10 Se gorngv meih mbuo ei jienv yie nyei lingc zoux, yie ziouc zanc-zanc hnamv meih mbuo, hnangv yie ei jienv yie nyei Die nyei lingc zoux, ninh ziouc zanc-zanc hnamv yie. 11 "Naaiv deix waac yie mbuox meih mbuo, bun meih mbuo haih duqv yie nyei njien-youh, yaac njien-youh taux daauh. 12 Yie nyei lingc se hnangv naaiv, laanh oix zuqc hnamv laanh hnangv yie hnamv meih mbuo wuov nor. 13 Maiv maaih haaix dauh haih hnamv ninh nyei gorx-youz gauh camv jiex naaiv. Se mienh weic ninh nyei gorx-youz siev maengc daic. 14 Se gorngv meih mbuo ei jienv yie mbuox nyei waac zoux, meih mbuo ziouc zoux yie nyei gorx-youz aqv. 15 Yangh

Page 30: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 30

naaiv jiex, yie maiv heuc meih mbuo zoux bou, weic zuqc bou maiv hiuv duqv ninh nyei ziouv zoux haaix nyungc. Ih zanc yie heuc meih mbuo zoux yie nyei gorx-youz weic zuqc yie nyei Die mbuox haaix nyungc yie, yie mbuox nzengc meih mbuo mi'aqv. 16 Maiv zeiz meih mbuo ginv yie, se yie ginv meih mbuo. Yie paaiv meih mbuo cuotv mingh ziangh biouv camv, dongh yietc liuz maiv haih waaic nyei biouv. Hnangv naaic meih mbuo dengv yie nyei mbuox tengx Zaangc Diex tov haaix nyungc, ninh ziouc ceix wuov nyungc bun meih mbuo. 17 Naaiv se yie nyei lingc, laanh oix zuqc hnamv laanh. Ziangh biouv nyei jauv yiem naaiv douc Ging-Sou fai naaiv zaang Ging-Sou meih mangc daaih dongh haaix nyungc jauv? Se benx dorh mienh daaih sienx Yesu nyei jauv fai? Maiv zeiz? Ging-Sou gorngv taux mbuo baamh mienh ziangh nyei biouv se Maaih i nyungc, maaih longx nyei biouv, yaac maaih waaic nyei biouv. Longx nyei se dongh haaix nyungc? Waaic nyei biouv se dongh haaix nyungc? Ging-Sou hnangv naaiv gorngv taux ziangh biouv nyei jauv (Matv^taai 3: 7-12) “Yo^han buatc Faa^li^si Mienh caux Saa^ndu^si Mienh camv nyei daaih lorz ninh, oix jiex wuom nyei leiz ziouc gorngv ninh mbuo. Ninh gorngv, "Meih mbuo naaic ndui naang-doqc nyei buonv aah! Tin-Hungh dingc zuiz nyei ziangh hoc oix taux. Haaix dauh kuinx meih mbuo biaux ndutv? 8 Meih mbuo zoux sic oix zuqc bun cing meih mbuo goiv hnyouv guangc zuiz. 9 Yaac maiv dungx yiem hnyouv hnamv, 'Yie mbuo maaih Apc^laa^ham zoux yie mbuo nyei ong-taaix.' Yie mbuox meih mbuo, Tin-Hungh zungv haih

Page 31: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 31

zorqv naaiv deix la'bieiv zoux benx Apc^laa^ham nyei zeiv-fun.' 10 Ih zanc mbenc ziangx bouv, zungv an jienv ndiangx-gorn. Haaix diuh ndiangx ziangh biouv maiv kuv, oix zuqc goix guangc buov douz mingh. 11 "Yie longc wuom tengx meih mbuo jiex leiz, bun cing meih mbuo goiv hnyouv guangc zuiz. Mv baac yie daaih ndaangc, aengx maaih dauh nqa'haav daaih. Ninh zoux gauh hlo yie. Yie zungv maiv puix tengx ninh hnengx heh. Ninh oix longc Singx Lingh yaac longc douz tengx meih mbuo jiex leiz. 12 Ninh nyei buoz nanv jienv ga'naaiv-cenv, oix fioux nzengc ninh nyei mborqv mbiauh ciangv yaac siou ninh nyei mbiauh dapv lamz. Mv baac cuqv-maux ninh oix longc yietc liuz maiv haih daic nyei douz buov jienv." Matv^taai 7:15-20 "Oix zuqc mbungh jienv jaav douc waac mienh. Ninh mbuo daaih lorz meih mbuo wuov zanc, beih zaangc hnangv ba'gi yungh, mv baac ninh mbuo nyei hnyouv ciouv hnangv hieh juv nor. 16 Meih mbuo samx mangc ninh mbuo zoux nyei sic meih mbuo ziouc hiuv duqv ninh mbuo aqv. Ndiangx-njimv maiv haih ziangh a'ngunc biouv. Mungv long njimv yaac maiv haih ziangh ngongh nyorx biouv. 17 Ndiangx longx ziangh longx nyei biouv. Ndiangx maiv benx ziangh maiv benx nyei biouv. 18 Ndiangx longx maiv haih ziangh maiv benx nyei biouv. Maiv benx nyei ndiangx maiv haih ziangh longx nyei biouv. 19 Haaix diuh ndiangx ziangh biouv maiv benx, zungv zuqc goix guangc buov douz. 20 Hnangv naaic, meih mbuo buatc ninh mbuo zoux nyei sic meih mbuo ziouc zieqv duqv jaav douc waac mienh aqv.”

Page 32: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 32

A. Sams Mangc Ging-sou Nyei Waac 1. Haiv dauh gomgv wuov deix waac. 2. Wuov deix waac gorngv bun haiv dauh. 3. Wuov deix waac weic haaix diuc jauv gomgv daaih. 4. Zoux haiv nyungc jauv gomgv wuov deix waac daaih B. Samx Mangc Ging-Sou Benx Haaix Nyungc Waac: 1. Zien waac fai waac-baeqc daic. 2. Waac-beiv. 3. Waac-meiv, fai waac-ormv. C. Samx mangc Leiz-Fingx Zongh Zei Jauv: 1. Leiz-fingx jauv. 2. Zongh zei buoqc zangc nyei jauv. 3. Yiem lamh dorngx D. Samx Mangc Deic-Douh Nyei Jauv: 1. Wuov deix mienh yiem haaix. 2. Zoux haaix nyungc gong. 3. Lorz nyanc nyei jauv hnangv haaix nor.

E. Bieqc Hnyouv Taux Korn^taekv Nyei Jauv 1. Fatv nyei korn^taekv 2. Matv^taai 5:13-14 3. Nzauv - Nzauv maaih lamh longc nyei jauv: 4. Njang - Njang maaih lamh longc nyei jauv: 5. Dang - Dang maaih lamh longc nyei jauv: F. Korn^taekv Nyei Jauv Yiem Matv^taai 5:15-16

Page 33: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 33

1. Yesu mienh se hnangv dang nor ziux lungh ndiev mienh. 2. Yesu mienh nyei njang se zoux kuv sic nyei jauv. 3. Yesu mienh nyei mueix se hnamv nyei jauv. G. Laauc Yaangh Sou 2:1-3 1. Siec norm hieix se beiv taux haaix nyungc? 2. Siec norm don dang nyei jiem-jaax se beiv haaix nyungc? H. Korn^taekv Laauc Yaangh Sou 1:20 1. Siec norm hleix se beiv taux siec norm jiu bang. 2. Siec norm don dang nyei jiem-jaax se beiv taux siec norm jiu bang nyei mienh gox fai beiv.

Da'nyeic Ginc Hoqc

Ging-Sou Nyei Leiz-Nyeic

(1) Hoqc Ging-Sou nyei leiz-nyeic se mbuo saamx mangc Ging-Sou nyei koux-nyouz, samx mangc gaax ninh gomgv taux Haiv diuc jauv, fai haaix nyungc jauv. (2) Hoqc Ging-Sou nyei leiz-nyeic se mbuo saamx mangc gaax wuov deix waac gomgv taux haaix nyungc jauv, caux haaix dauh gorngv, gorngv bun haaix dauh; yaac weic haaix diuc gomgv.

Page 34: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 34

(3) Hoqc Ging-Sou nyei leiz-nyeic se mbuo samx mangc gaax wuov deix waac yiem haaix gomgv, yaac weic haaix nyungc jauv gomgv wuov deix waac. (4) Hoqc Ging-Sou nyei leiz-nyeic se mbuo saamx mangc gaax wuov deix Ging-Sou nyei waac se benx haaix nyungc waac, eix-leiz se zien waac, fai benx waac-beiv, fai waac-meiv, fai waac-ziqv, fai waac-baamz fai waac-baec daic. (5) Mbuo oix zuqc samx mangc mv buoqv jauv, haaix zanc mbuo doqc Ging-Sou, fai mbuo kauv hoqc Ging-Sou nyei ziangh hoc. (6) Mbuo saamx mangc gaax haaix dauh fiev Ging-Sou, aeqv ninh fiev bun haaix dauh, yiem haaix fiev; yaac weic haaix diuc jauv ninh fiev, caux aengx saamx mangc gaax ninh longc haaix nyungc waac gomgv; eix-leiz se waac-baamz fai waac-baec daic, fai waac-zieqv, fai waac-beiv fai waac-meiv. (7) Mbuo samx mangc gaax wuov deix Ging-Sou nyei waac se dongh fiev Ging-Sou wuov dauh mienh ganh nyei waac fai ganh dauh mienh nyei waac. Eix-leiz se wuov deix waac ninh ganh gomgv daaih fai ganh dauh mienh gomgv daaih nyei waac. Weic zuqc Ging-Sou nyei waac maaih deix se maaih i buo laanh mienh juangc jienv gorngv. Nyungc zeiv se hnangv (Matv^taai 3:1-12) nor, yiem naaiv se mbuo buatc maaih Matv^taai, maaih I^saa^yaa caux tengx mienh jiex wuom nyei leiz wuov dauh Yo^han gomgv nyei waac.

Page 35: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 35

(8) Mbuo hoqc Ging-Sou nyei jauv se mbuo oix zuqc ei Ging-Sou nyei korn^taekv hoqc, Ging-Sou nyei korn^taekv se maaih buo nyungc. Maaih nitv fatv nyei korn^taekv (context), maaih go nyei korn^taekv. Aengx maaih gauh go nyei korn^taekv. Naaiv deix se benx longc jienv nyei jauv mbuo horpc zuqc hiuv nyei. Korn^taekv nyei eix-leiz se Ging-Sou nyei waac borqv jienv doic, mbuo maiv haih bun nqoi, se gorngv mbuo bun nqoi nor, mbuo maiv haih bieqc hnyouv wuov deix waac nyei eix-leiz aqv. Nyungc zeiv se beiv hnangv yietc zeiv fienx nor, mbuo oix hiuv duqv fiev fienx wuov dauh mienh gorngv taux haaix nyungc jauv nor, mbuo oix zuqc doqc dorng fai doqc nzengc mingh, mbuo cingx daaih haih duqv bieqc hnyouv ninh gorngv nyei waac. Se gorngv mbuo kungx doqc deix ndaamh jauv waac fai jiex gorng waac fai setv mueiz waac hnangv nor, mbuo maiv haih bieqc hnyouv, caux mbuo yaac bieqc hnyouv dorngc ninh gorngv nyei jauv. Weic zuqc Ging-Sou jiex gorn nyei ziangh hoc, yaac maiv duqv fiev benx zaang, yiemc fai benx sou-buonv nyei jauv. Ging-Sou jiex gorn nyei ziangh hoc se, fiev benx sou-njunc fai fienx hnangv. Yietc buonv ganh winh yietc buonv, maiv duqv gapv benx sou, ih jaax hnoi cingx daaih gapv benx sou-buonv, waac yaac meih nyaangz yie, yie nyaangz meih naangx jienv fai borqv jienv waac. Weic naaiv mbuo doqc Ging-Sou nyei ziangh hoc, mbuo cingx daaih oix zuqc doqc taux dorng ninh nyei eix-leiz borqv jienv doic fai kaux jienv doic wuov deix waac nyei

Page 36: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 36

nzaangc, maiv zei aeqv mbuo maiv haih bieqc hnyouv ninh nyei eix-leiz, Ging-Sou nyei korn^taekv se dongh porv mengh Ging-Sou wuov deix waac nyei nzangc. (9) Korn^taekv nyei eix-leiz se Ging-Sou nyei waac hnangv linc nor, kaux jienv doic nyei, mbuo maiv haih bun nqoi. Se gorngv mbuo bun nqoi nor, mbuo maiv haih bieqc hnyouv Ging-Sou nyei waac aqv, eix-leiz se ninh nyei waac caux ninh nyei eix-leiz borqv jienv doic, fai kaux jienv doic nyei. Nyungc zeiv se hnangv naaiv nor kaux jienv doic mingh.

Page 37: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 37

Loz-hnoi nyei Ging-Sou se hnangv naaiv nor.

Tin-Hungh ndongc naaic hnamv Lungh ndiev mienh – Yo^han 3:16

Ih jaax hnoi nyei Ging-Sou se hnangv naaiv nor.

Da’faam Ginc Hoqc Ging-Sou

Nyei Leiz-Nyeic

Hoqc Ging-Sou nyei leiz-nyeic se mbuo oix zuqc ei jienv Ging-Sou nyei korn^taekv hoqc. Korn^taekv nyei eix-leiz se waac juangc jienv mingh mv haih bun nqoi. Se gorngv mbuo zorqv bun nqoi nor, mbuo mv haih bieqc hnyouv

Page 38: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 38

ninh nyei eix-leiz aqv. Maaih mienh camv nyei bieqc hnyouv dorngc, fai longc dorngc Ging-Sou nyei eix-leiz, se weic zuqc ninh mbuo maiv ei Ging-Sou nyei korn^taekv. Ging-Sou nyei korn^taekv se Ging-Sou nyei jauv-louc fai Ging-Sou nyei bung-hungx dauh. Eix-leiz se beiv hnangv yietc zeiv fienx nor, mbuo doqc mv dorng, fai mv nzengc waac nor, mbuo mv hiuv duqv ninh gomgv taux haaix diuc jauv. Ging-Sou nyei waac yaac fih hnangv nyei, se gomgv mbuo mv doqc ninh nyei jiex gorn waac caux setv mueiz waac la'guaih doqc ndaamh jauv waac hnangv, mbuo mv haih bieqc hnyouv ninh nyei eix-leiz. Weic zuqc Ging-Sou nyei waac se meih bangc yie, yie bangc meih juangc jienv yietc diuc jauv mingh. Se gomgv mbuo caeqv nqoi fai bun nqoi nor mbuo mv haih duqv bieqc hnyouv ninh nyei waac aqv. Kauv hoqc Ging-Sou nyei leiz-nyeic se mbuo oix zuqc fiev cuotv yietc zungv dongh mbuo maiv hiuv nyei waac daaih, aengx fiev benx waac-naaic daaih, liuz mbuo ei jienv wuov deix waac-naaic lorz ninh dau nyei waac fai porv mengh nyei waac. Nyungc zeiv se hnangv naaiv: 1. Naaiv buonv sou haaix dauh fiev daaih? 2. Ninh fiev bun haiv dauh? 3. Ninh weic haiv diuc fiev?. 4. Naaiv buonv sou yiem haaix fiev daaih? 5. Haiv norm ziangh hoc fiev daaih? 6. Haiv dauh gomgv naaiv deix waac? 7. Naaiv deix waac ninh gomgv bun haiv dauh? 8. Ninh weic haiv diuc jauv gomgv naaiv deix waac? 9. Naaiv deix waac se benx haiv nyungc waac?

Page 39: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 39

A. Hoqc Ging-Sou nyei jauv se mbuo oix zuqc: 1. Samx mangc gaax haiv dauh gomgv wuov deix waac. 2. Samx mangc wuov deix waac weic haiv diuc gomgv. 3. Samx mangc wuov deix waac se benx haiv nyungc waac. 4. Samx mangc wuov deix sic yiem haaix cuotv daaih. 5. Samx mangc wuov deix mienh se benx haiv nyungc mienh. 6. Samx mangc wuov deix mienh hnangv haiv nor zipv wuov deix waac. 7. Samx mangc wuov deix mienh nyei leiz-fingx jauv. 8. Samx mangc wuov deix mienh nyei zong-zei jauv. 9. Samx mangc wuov zanc hnoi nyei deic douh jauv. B. Aengx maaih nyungc hoqc Ging-Sou nyei jauv se. Mbuo oix zuqc saamx mangc gaax Ging-Sou nyei waac paaiv mbuo zoux haaix nyungc. Naaiv nyungc se mbuo oix zuqc samx mangc naaiv deix jauv haaix zanc mbuo doqc Ging-Sou nyei ziangh hoc, nyungc zeiv se hnangv naaiv: 1. Naaiv douc Ging-Sou maaih haaix nyungc paaiv mbuo zoux nyei jauv?. 2. Naaiv douc Ging-Sou maaih haaix nyungc laengz nyei ngaengc waac bun mbuo?. 3. Naaiv douc Ging-Sou maaih haaix nyungc baav mbuo nyei waac?. 4. Naaiv douc Ging-Sou maaih haaix nyungc hatc mbuo nyei waac?. 5. Naaiv douc Ging-Sou maaih haaix nyungc orn hnyouv nyei waac?.

Page 40: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 40

6. Naaiv douc Ging-Sou maaih haaix nyungc longx nyei nyungc zeiv?. 7. Naaiv douc Ging-Sou maaih haaix nyungc waaic nyei nyungc zeiv?. 8. Naaiv douc Ging-Sou njaaux taux mbuo haaix nyungc jauv?. 9. Naaiv douc Ging-Sou weic haaix diuc jauv fiev?. 10. Naaiv douc Ging-sou fiev bun haiv dauh? 11. Naaiv douc Ging-Sou longc Jienv nyei jauv se dongh haiv nyungc?. C. Zien kauv hoqc Ging-Sou nyei leiz-nyeic Jauv Se: 1. Samx mangc Ging-Sou nyei koux-nyouz fai waac-nyuoz 2. Samx mangc haiv dauh fiev dongh meih doqc wuov buonv sou. 3. Samx mangc ninh weic haiv diuc fiev wuov buonv sou. 4. Samx mangc wuov buonv sou gorngv taux haaix nyungc jauv. 5. Samx mangc wuov buonv sou fiev bun haiv dauh. D. Samx mangc haiv dauh gorngv nyei waac: 1. Samx mangc haiv dauh gorngv wuov deix waac. 2. Samx mangc wuov deix waac weic haiv diuc gomgv. 3. Samx mangc wuov deix waac gorngv bun haaix dauh. E. Samx mangc waac-eix nyei jauv fai waac-nyuoz. 1. Samx mangc wuov deix waac se gorngv taux haaix nyungc jauv. 2. Samx mangc wuov deix waac se benx haaix nyungc waac.

Page 41: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 41

F. Nyungc zeiv doqc nyei sou Gaa^laa^tie 1:1-23 1. Haaix dauh fiev naaiv buonv sou?_______________________________________________________________________________________. 2. Ninh weic haiv diuc fiev naaiv buonv sou?________________________________________________________________________________________ 3. Naaiv buonv sou fiev bun haiv dauh?______________________________________________________________________________________. 4. Naaiv buonv sou yiem haaix norm ziangh hoc fiev daaih?________________________________________ 5. Naaiv deix waac gorngv taux haaix nyungc jauv?_________________________________________ 6. Naaiv deix waac maaih mbuoqc ziex dauh mienh gomgv?_______________________________________. 7. Haaix dauh gomgv naaiv deix waac?_______________________________________________________________________________________ A.__________________________________________________________________________________________ B.__________________________________________________________________________________________ C.__________________________________________________________________________________________ D.__________________________________________________________________________________________ 8. Ninh mbuo weic haiv diuc jauv gorngv mv deix waac?_________________________________________

Page 42: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 42

A.__________________________________________________________________________________________ B.__________________________________________________________________________________________ C.__________________________________________________________________________________________ D.__________________________________________________________________________________________ 9. Naaiv deix mienh se haiv dauh?__________________ ______________________________________________ (A).___________________________________(B).___________________________________________________ (C).___________________________________(D).___________________________________________________ (E).___________________________________(F).___________________________________________________ 10. Naaiv deix mienh se zoux deix haiv nyungc jauv?____ ____________________________________________________________________________________________ 11. Naaiv deix mienh se haaix nyungc mienh?_________ ____________________________________________________________________________________________ A.__________________________________________________________________________________________ B.__________________________________________________________________________________________ C.__________________________________________________________________________________________ 12. Mv deix sic se yiem haaix cuotv?_________________ ______________________________________________

Page 43: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 43

13. Mv deix waac se benx haaix nyungc waac?________ 14. Mv deix waac se maaih haaix nyungc jauv njaaux taux mbuo?____________________________________ ____________________________________________________________________________________________ G. Doqc nyei Ging-Sou: 1 Te^saa^lo^ni^gaa 4:3-8 1. Naaiv douc Ging-sou nyei waac maaih haaix nyungc paaiv mbuo oix zuqc zoux nyei jauv?________________ ____________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________ 2. Naaiv douc Ging-sou maaih haaix nyungc laengz nyei waac bun mbuo?________________________________ ____________________________________________________________________________________________ 3. Naaiv douc Ging-sou maaih haaix nyungc baav mbuo maiv dungx zoux nyei jauv?________________________ ____________________________________________________________________________________________ 4. Naaiv douc Ging-sou maaih haaix nyungc hatc mbuo nyei waac?_____________________________________ ____________________________________________________________________________________________ 5. Naaiv douc Ging-sou maaih haaix nyungc orn mbuo nyei hnyouv?___________________________________ ____________________________________________________________________________________________

Page 44: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 44

6. Naaiv douc Ging-sou maaih haaix nyungc longx nyei nyungc zeiv bun mbuo?___________________________ ____________________________________________________________________________________________ 7. Naaiv douc Ging-sou fiev bun haiv dauh?_________________________________________ ____________________________________________________________________________________________ 8. Naaiv buonv Ging-sou haiv dauh fiev daaih?________ ____________________________________________________________________________________________ 9. Naaiv buonv Ging-sou gorngv taux haaix nyungc jauv? ____________________________________________________________________________________________ 10. Naaiv buonv Ging-sou yiem haaix ndau fiev daaih?__ ____________________________________________________________________________________________ 11. Naaiv buonv Ging-Sou zoux haaix nyungc fiev daaih? ____________________________________________________________________________________________ 12. Naaiv buonv Ging-Sou maaih haaix nyungc longc jienv nyei jauv bun mbuo?_________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Page 45: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 45

Da’feix Ginc Kauv Hoqc Ging-Sou Nyei Jauv Se: Haaix zanc mbuo doqc Ging-Sou nyei ziangh hoc mbuo oix zuqc samx mangc korn^taekv nyei waac-caax nyei jauv. waac-caax nyei jauv yaac longc jienv haic nyei yietc nyungc jauv tengx mbuo haih bieqc hnyouv taux Ging-Sou nyei waac. Waac-caax nyei jauv tengx mbuo porv mengh taux i bung waac nyei eix-leiz, fai bun nqoi i bung waac nyei eix-leiz. A. Waac-caax nyei jauv nyungc zeiv se hnangv naaiv: 01. Mv baac 02. Laaix 03. Ziangh hoc. 04. Hnangv haaix nor. 05. Weic zuqc 06. Corc fai corc aengx. 07. Ndongc naaic. 08. Weic haaix diuc . 09. Oix zuqc 10. Fai 11. Korh lienh. 12. Zinh ndaangc. 13.Cuotv liuz. 14. Ziouc. 15. Hnangv naaic, hnangv naaiv. 16. Nqa'haav. 17. Se gorngv. 18. Caux, fai caux jienv.

Page 46: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 46

19. Ndongc haaix, ndongc naaic. 20. Maiv gunv. 21. Ih zanc 22. Weic naaiv, weic naaiv. 23. Fih Hnangv. 24. Mv bei. 25. Mv bei duqv. 26. Mv hiuv duqv. Naaiv deix waac se biux mengh mbuox mbuo sic hnangv haaix nor cuotv fai maiv cuotv nyei jauv, caux mbuo zoux duqv fai zoux maiv duqv nyei jauv. Bun mbuo maaih lamh hnamv dorngx fai maiv maaih lamh hnamv dorngx nyei jauv. Tengx mbuo haih hiuv duqv longx fai ciouv nyei jauv. Zorqv nyungc zeiv, Lomaa 6:23 “Weic zuqc zuiz nyei gong-zinh se bun mienh zuqc daic, mv baac Tin-Hungh baeqc-baeqc bun nyei zingh nyeic se mbuo caux mbuo nyei Ziouv Giduc Yesu juangc maengc ziangh ziouc duqv yietc liuz nyei maengc.” Lomaa 12:1-2 “Gorx-youz aac, Tin-Hungh ndongc naaic korv-lienh mbuo, yie ziouc tov! meih mbuo zorqv ganh fungx bun Tin-Hungh hnangv ziec nyei ga'naaiv nor, mv baac maaih maengc nyei, cing-nzengc nyei, dongh ninh a'hneiv nyei ga'naaiv. Hnangv naaiv zoux se horpc nyei, weic zien-zien nyei zaangc Tin-Hungh. 2 Baamh mienh zoux sic maiv horpc Tin-Hungh, maiv dungx zuotc ninh mbuo nyei nyungc zoux. Mv baac oix zuqc bun Tin-Hungh goiv nzengc meih mbuo nyei hnyouv caux hnamv nyei jauv, duqv siang-nyungc zeiv. Hnangv naaic meih mbuo haih hiuv duqv Tin-Hungh nyei za'eix, haaix nyungc se

Page 47: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 47

longx nyei, Tin-Hungh a'hneiv nyei, dunh yunh nyei za'eix.” B. Bieqc hnyouv taux waac-caax nyei jauv. 01. Mv baac, mv baac haiv nyungc?_________________ ______________________________________________ 02. Weic zuqc, weic zuqc haiv nyungc?______________ ______________________________________________ 03. Oix zuqc, oix zuqc haiv nyungc?_________________ ______________________________________________ 04. Cuotv liuz, cuotv liuz haiv nyungc?_______________ ______________________________________________ 05. Se gorngv, se gorngv haaix nyungc?______________ ______________________________________________ 06. Maiv gunv, maiv gunv haiv nyungc?______________ ______________________________________________ 07. Hnangv naaic, hnangv naaic haiv nyungc?_________ ______________________________________________ 08. Hnangv naaiv, weic haiv nyungc hnangv naaiv?_____ ____________________________________________________________________________________________ 09. Weic naaiv, weic naaiv haiv nyungc?_____________ ____________________________________________________________________________________________ 10. Weic laaix, weic laaix haiv nyungc?_______________ ____________________________________________________________________________________________ 11. Hnangv haaix, hnangv haaix, haiv nyungc?________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________

Page 48: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 48

12. Zinh ndaangc, zinh ndaangc, ziangh haaix?________ ____________________________________________________________________________________________ 13. Nqa‟haav, nqa'haav, ziangh haaix nqa'haav?_______ ____________________________________________________________________________________________ 14. Fih hnangv, fih hnangv, haiv nyungc fih hnangv?______________________________________ 15. Maiv ganh nyungc, haiv nyungc maiv ganh nyungc?_ ____________________________________________________________________________________________ 16. Ziangh hoc, haiv norm ziangh hoc?_______________ ____________________________________________________________________________________________ 17. Ndongc naaic, zoux haiv nyungc ndongc naaic?_____ ____________________________________________________________________________________________ 18. Laaix, laaix haaix nyungc?______________________ ____________________________________________________________________________________________ 19. Caux, caux haaix nyungc?______________________ ______________________________________________ 20. Corc, corc haaix nyungc?______________________ ____________________________________________________________________________________________ Da’hmz Ginc Zorqv Ging-Sou Waac Daaih Longc Nyei Jauv

Page 49: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 49

Zorqv Ging-Sou nyei waac daaih longc nyei jauv se benx yietc nyungc longc jienv haic nyei jauv. Se gorngv mbuo bieqc hnyouv dorngc Ging-Sou nyei eix-leiz fai longc dorngc nor se benx hiuang hienv nyei sic. Weic naaiv mbuo cingx daaih oix zuqc hoqc hiuv taux ninh nyei yietc nyeic jauv, caux Ging-Sou nyei leiz-fingx hnangv haaix nor. Ndaangc mbuo oix zorqv Ging-Sou nyei waac daaih longc nyei ziangh hoc, mbuo oix zuqc bieqc hnyouv taux Ging-Sou nyei joux-joux waac nyei eix-leiz, maiv zei nor aeqv mbuo haih longc dorngc Ging-Sou nyei waac. Mbuo porv Ging-Sou fai njaaux Ging-Sou nyei mienh mbuo qiemx zuqc hoqc hiuv taux porv Ging-Sou nyei leiz-nyeic fai leiz-fingx jauv, se maaih hnangv naaiv : 1. Da'yietv se mbuo oix zuqc hoqc bieqc hnyouv Ging-Sou nyei waac ndangc. 2. Da'nyeic se mbuo oix zuqc ei jienv Ging-Sou nyei korn^taekv mingh. 3. Da'faam se mbuo oix zuqc hiuv duqv Ging-Sou nyei mouz-deic fai bung-hungx dauh gorngv mingh haaix nyungc jauv, fai gorngv mingh haaix bung ndau. 4. Da'feix se mbuo oix zuqc hiuv duqv Ging-Sou gorngv jiex daaih nyei sic se hnangv haaix nor. 5.Da‟hmz se mbuo oix zuqc hiuv duqv Ging-Sou nyei waac se benx haaix nyungc waac. A. Mbuo oix zuqc hiuv 10 nyungc jauv taux Ging-Sou nyei waac: 01. Da'yietv nyungc se "Waac-beiv nyei jauv." 02. Da'nyeic nyungc se "Waac-meiv nyei jauv." 03. Da'faam nyungc se "Waac-ormv nyei jauv."

Page 50: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 50

04. Da'feix nyungc se “Waac-baamz fai waac-ziqv nyei jauv." 05. Da'hmz nyungc se "Hoc daauh caux jangx-hoc nyei jauv." 06. Da'luoqc nyungc se "Setv caux dongh linh nyei jauv." 07. Da'cietv nyungc se "Waac-puix nyei jauv." 08- Da'betv nyungc se "Waac-caax nyei jauv." 09. Da'juov nyungc se "Zien waac fai waac-baec daic nyei jauv." 10. Da'ziepc nyungc se "Ging-Sou gorngv jiex daaih nyei sic, caux “gouv-douh nyei jauv.”

B. Ging-Sou nyei korn^taekv se maaih buo kang: 1. Fatv nyei korn^taekv se yiem mbuo doqc jienv nyei dorngx leih maiv go jiex daaih deix fai jiex mingh deix i buo yiemc Ging-Sou nyei dorngx. 2. Go nyei korn^taekv se leih maiv go yiem mbuo doqc jienv nyei dorngx jiex daaih deix fai jiex mingh deix yietc zaang mingh lorz buo zaang Ging-Sou nyei dorngx. 3. Gauh go jiex nyei korn^taekv se yiem ganh buonv Ging-Sou.

C. Korn^taekv nyei jauv se maaih buo nyungc: 1. Da'yietv nyungc se yietc joux waac nyei korn^taekv. 2. Da'nyeic nyungc se yietc hlengx waac nyei korn^taekv. 3. Da'faam nyungc se yietc ginc nzaangc nyei korn^taekv.

Page 51: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 51

D. Porv Ging-Sou nyei jauv se maaih hnangv naaiv: 1. Da'yietv ginc se porv benx yietc joux waac nyei eix-leiz. 2. Da'nyeic ginc se porv benx yietc ginc waac nyei eix-leiz. 3. Da'faam ginc se porv benx yietc hlengx waac nyei eix-leiz. 4. Da'feix ginc se nzutv zunv waac porv nyei eix-leiz. 5. Da‟hmz ginc se porv waac-beiv; waac-meiv; waac-ormv nyei jauv. Naaiv nyungc jauv, mbuo maiv haih porv zaqc waac nyei eix-leiz, se gorngv mbuo porv zaqc waac nor, ziouc maiv zuqc ninh nyei eix-leiz aqv. 6. Da‟luoqc ginc se benx porv baeqc waac fai waac-baeqc daic nyei jauv. Naaiv nyungc jauv se benx porv zaqc waac nyei eix-leiz. Nyungc zeiv se hnangv dom m‟daaih dom aqv, eiv m‟daaih eiv aqv, jae m‟daaih jae aqv, maiv maaih ganh nyungc eix-leiz aqv. Mbuo maiv aengx gorngv hnangv naaiv, hnangv nyei jauv. Waac-beiv nyei jauv yaac maiv haih longc benx porv zaqc waac fai gorngv zaqc waac nyei jauv, se gorngv mbuo porv zaqc waac nor, yaac maiv zuqc ninh nyei eix-leiz.

E. Ging-Sou longc jienv nyei jauv: 1. Ging-Sou se benx Tin-Hungh nyei waac. 2. Ging-Sou se benx dang ziux mbuo nyei jauv. 3. Ging-Sou se benx ndie zorc mbuo nyei maengc. 4. Ging-Sou se benx fin-saeng njaaux mbuo zoux horpc nyei jauv. 5. Ging-Sou se benx bieiv dorh mbuo biaux ndutv zuiz nyei jauv.

Page 52: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 52

F. Dorh Ging-Sou nyei waac daaih longc nyei jauv: 1. Mbuo oix zuqc sienx Ging-Sou se benx Tin-Hungh nyei waac. 2. Mbuo oix zuqc hoqc hiuv taux Ging-sou nyei leiz. 3. Mbuo oix zuqc doqc Ging-Sou nyei waac. 4. Mbuo doqc liuz Ging-Sou oix zuqc corngh ninh nyei eix-leiz. 5. Dorh daaih beiv longc; yaac ei jienv Ging-Sou njaaux nyei jauv zoux.

G. Ging-Sou maaih lamh longc nyei jauv (2 Ti^mo^tai 3:16-17): 1. Ging-Sou se Tin-Hungh nyei waac 2. Weic gomgv-hemx njaaux mienh. 3. Weic zorc mienh zoux dorngc nyei dorngx. 4. Weic njaaux mienh zoux horpc nyei jauv. 5. Weic bun mienh duqv dunh yunh nzoih. 6. Weic tengx mienh zoux kuv sic.

H. Hnangv haaix nor longc Ging-Sou nyei waac (Singx Nzung 119:9; 11): 1. Oix zuqc ging hnyouv ei jienv zoux. ys.9 2. Oix zuqc siou jienv yiem mbuo nyei hnyouv. ys. 11

I. Ging-Sou longc jienv nyei jauv (Singx Nzung 119:105): 1. Ging-Sou se zoux "Dang" ziux mbuo nyei zaux-mbiec.

Page 53: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 53

2. Ging-Sou se zoux "Njang" ziux mbuo nyei jauv.

J. Hnangv haaix nor longc Ging-Sou nyei waac: 1. Oix zuqc muangx (Lomaa 10:17; Laauc Yaangh l:3b; 2:7a). 2. Oix zuqc maaih hnyouv zipv (2 Ti^mo^tai 3:16-17). 3. Oix zuqc nyiemc gorngv Ging-Sou se benx Tin-Hungh nyei waac. 4. Oix zuqc laengz muangx Ging-Sou njaaux mbuo nyei waac. 5. Oix zuqc laengz ei jienv Ging-Sou njaaux nyei waac zoux. 6. Oix zuqc maaih hnyouv ngorc taux Tin-Hungh nyei waac (1 Bide 2:2). 7. Oix zuqc maaih hnyouv ei jienv zoux (Singx Nzung 119:100. 8. Oix zuqc maaih hnyouv lorz Tin-Hungh nyei waac (Matv^taai 7:7 9. Oix zuqc maaih hnyouv oix muangx Tin-Hungh nyei waac (I^saa^yaa 50:4).

K. Oix zuqc doqc Ging-Sou: 1. Nzamc Leiz-latc 17:19 2. Yaagorpc 1:25 3. Laauc Yaangh 1:3-11

L. Congh Mengh 2:1-6 gorngv: 1. Oix zuqc hoqc hiuv. 2. Oix zuqc dorh daaih longc.

Page 54: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 54

3. Oix zuqc ei jienv zoux.

M. Yo^su^waa 1:8 gorngv: 1. Maiv la‟kuqv. 2. Oix zuqc zanc-zanc doqc. 3. Ndorm-ndorm muonz-muonz oix zuqc fei-fangv.

N. Nzamc Leiz-latc 4:1-2; 6:4-7 gorngv: 1. Oix zuqc muangx. 2. Oix zuqc ei jienv zoux.

O. Dorh daaih beiv longc nyei jauv(Yaagorpc 1:22-25) 1. Maiv dungx nduov ganh laaic haiz liuz Doz ziouc gaux aqv. 2. Oix zuqc ei jienv doz zoux. 3. Njaaux mbuo hnangv haiv nor longc Ging-Sou nyei waac zorc mbuo nyei maengc. 4. Njaaux mbuo maiv dungx la'kuv dongh mbuo hoqc hiuv nyei jauv. 5. Njaaux mbuo Tin-Hungh dunh yunh nyei leiz-latc haih bun mbuo duqv bungx nqoi. 6.Njaaux mbuo zanc-zanc oix zuqc horqc hiuv taux Tin-Hungh nyei leiz.

P. Hoqc Ging-Sou nyei leiz-nyeic jauv Se:

Page 55: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 55

Mbuo doqc Ging-Sou nyei ziangh hoc, mbuo oix zuqc samx mangc Ging-Sou nyei koux-nyouz fai waac-nyuoz gorngv taux haaix nyungc jauv, yaac gorngv mingh haaix bung jauv, liuz mbuo cingx daaih haih zorqv duqv zuqc ninh nyei eix-leiz. Samx mangc Ging-Sou waac nyei jauv se hnangv naaiv: 1. Samx mangc wuov deix waac haiv dauh gorngv daaih. 2. Samx mangc wuov deix waac gorngv bun haiv dauh. 3. Samx mangc wuov deix waac zoux haiv nyungc gorngv daaih. 4. Samx mangc muangx waac wuov deix mienh hnangv haiv nor zipv wuov deix waac. 5. Samx mangc wuov deix mienh hnangv haiv nor dorh wuov deix waac mingh longc, 6. Samx mangc wuov deix waac se benx haiv nyungc waac. 7. Samx mangc gomgv waac wuov deix mienh se haiv dauh caux haiv nyungc mienh. 8. Samx mangc wuov deix mienh zoux haaix nyungc gorngv. 9. Samx mangc wuov deix mienh yiem nyei domgx se yiem haaix ndau. 10. Samx mangc wuov deix waac benx douc daaih gorngv nyei waac, fai wuov dauh mienh ganh gorngv nyei waac. 11.Dorh Ging-Sou daaih longc nyei jauv se mbuo oix zuqc samx mangc gaax. Ging-Sou njaaux taux haaix nyungc jauv mbuo; haiv zanc mbuo doqc Ging-Sou nyei ziangh hoc; mbuo oix zuqc koi mbuo nyei hnyouv zipv Tin-Hungh nyei waac, longc suonc hnyouv muangx Tin-Hungh nyei waac. Muangx gaax Tin-Hungh njaaux taux

Page 56: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 56

haiv nyungc jauv mbuo, caux heuc mbuo zoux haiv nyungc. Naaiv nyungc dorh Ging-Sou daaih longc nyei jauv se nyungc zeiv hnangv naaiv nor: (a) Samx mangc gaax Ging-Sou njaaux taux haiv nyungc jauv mbuo. (b) Samx mangc gaax Ging-Sou paaiv mbuo zoux haaix nyungc jauv. (c) Samx mangc gaax Ging-Sou maaih haiv nyungc baav mbuo zoux fai, maiv dungx zoux nyei jauv. 12. Dorh Ging-Sou daaih longc nyei jauv se hnangv naaiv: (a) Naaiv douc Ging-Sou maaih haiv nyungc longx nyei nyungc zeiv bun mbuo. (b) Naaiv douc Ging-Sou maaih haiv nyungc waaic nyei nyungc zeiv bun mbuo. (c) Naaiv douc Ging-Sou maaih haiv nyungc orn mbuo nyei hnyouv nyei waac.

Da’luoqc Ginc Zorqv Ging-

Sou Nyei Waac Daaih Longc

Se mbuo oix zuqc doqc; yaac hoqc hiuv, hoqc bieqc hnyouv Ging-Sou nyei koux-nyouz fai waac-nyuoz. Se mbuo oix zuqc dorh, fai zorqv Ging-Sou nyei eix-leiz daaih corngh. Se mbuo dorh daaih beiv longc; yaac ei jienv zoux. Se samx mangc wuov douc Ging-Sou nyei porv mengh waac nyei jauv yiem haaix.

A. Gorngv Taux Porv Ging-Sou Nyei Jauv Se: 1. Mbuo oix zuqc samx mangc dongh mbuo doqc jienv wuov deix Ging-Sou se benx haaix nyungc waac.

Page 57: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 57

2. Mbuo oix zuqc samx mangc ninh nyei korn^taekv; fai porv mengh waac nyei jauv yiem haaix. 3. Mbuo oix zuqc samx mangc ninh nyei longc jienv nyei waac yiem haaix.

B. Hnangv Haiv Nor Zorqv Ging-Sou Nyei Waac Daaih Longc 1. Samx mangc Ging-Sou nyei waac. 2. Samx mangc Ging-Sou longc jienv nyei dorngx. 3. Samx mangc dongh mbuo doqc jienv wuov douc Ging-Sou nyei waac njaaux taux haaix nyungc jauv, fai gorngv taux haaix nyungc jauv. 4. Samx mangc wuov douc Ging-Sou benx haaix nyungc jauv, yaac hnangv haaix nor. 5. Samx mangc wuov douc Ging-Sou maaih waac-beiv, waac-ormv nyei fai, mv maaih. 6. Samx mangc waac-beiv, se beiv taux haaix nyungc jauv. 7. Mbuo zorqv Ging-Sou nyei waac daaih longc, fai zorqv Ging-Sou nyei eix-leiz se oix zuqc ei jienv Ging-Sou nyei waac mingh.

Page 58: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 58

8. Mbuo longc Ging-Sou se oix zuqc zorqv Ging-Sou nyei waac, fai Ging-Sou gorngv nyei jienv dorngx daaih beiv longc. 9. Se mbuo oix zuqc dorh dongh mbuo ginv cuotv daaih wuov deix longc jienv nyei waac daaih corngh ninh nyei eix-leiz. 10. Zorqv Ging-Sou nyei waac daaih longc se longc jienv haic nyei yietc nyungc jauv; haaix zanc mbuo oix dorh wuov deix Ging-Sou nyei waac daaih longc nor, mbuo oix zuqc doqc longx nyei; yaac samx mangc ninh nyei korn^taekv gorngv taux haaix nyungc jauv, aeqv zoux haaix nyungc gorngv daaih. 11. Mbuo oix dorh wuov deix Ging-Sou nyei waac daaih longc nor, se mbuo oix zuqc hiuv duqv ninh nyei korn^taekv gorngv taux haaix nyungc jauv; yaac gorngv mingh haaix bung ndau, maiv zei aeqv, mbuo haih longc dorngc, fai haih bieqc hnyouv dorngc Ging-Sou nyei eix-leiz. 12. Mbuo porv Ging-Sou, fai zorqv Ging-Sou nyei waac daaih longc se a‟zuqc ei jienv Ging-Sou nyei leiz-nyeic jauv mingh, se dongh Ging-Sou nyei korn^taekv. Ging-Sou nyei korn^taekv se maaih buo kang. (1) kang se fatv nyei korn^taekv, (2) kang go nyei korn^taekv (3) kang se aengx gauh go nyei korn^taekv. Zorqv Ging-Sou nyei waac daaih longc nyei jauv nyei nyungc zeiv. E^fe^so 5:1-20 “Weic zuqc meih mbuo zoux Tin-Hungh hnamv haic

Page 59: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 59

nyei naamh nyouz oix zuqc zuotc ninh nyei nyungc zoux. 2 Meih mbuo zoux nyungc-nyungc sic oix zuqc hnamv mienh hnangv Giduc hnamv mbuo, weic mbuo siev maengc, hnangv zorqv ndaang nyei ga'naaiv fongc horc ziec bun Tin-Hungh nor. 3 Meih mbuo zoux Tin-Hungh nyei mienh ziouc yiem meih mbuo mbu'ndongx maiv dungx zoux, liemh maiv dungx gorngv taux buangh liouh nyei sic, fai maiv cing-nzengc nyei sic, fai mauv ga'naaiv nyei sic. 4 Meih mbuo yaac maiv horpc zuqc kuanv tien gorngv waac-zaanc, fai waac-cou fai haaix nyungc pa'li pa'laaix nyei waac. Horpc zuqc gorngv waac laengz zingh Tin-Hungh gauh longx. 5 Meih mbuo oix zuqc hiuv dingc, haaix dauh zoux buangh liouh nyei sic, fai zoux maiv cing-nzengc nyei sic, fai mauv ga'naaiv, (weic zuqc mauv ga'naaiv se dorngx baaix miuc-fangx), wuov dauh zungv maiv maaih buonc yiem Giduc caux Tin-Hungh nyei guoqv. 6 Maiv dungx bun haaix dauh longc kungx-waac nduov meih mbuo. Se laaix naaiv nyungc sic Tin-Hungh nouz haic, maiv muangx ninh nyei waac wuov deix mienh. 7 Weic naaiv, maiv dungx caux naaiv nyungc mienh zoux doic. 8 Zinh ndaangc meih mbuo yiem hmuangx mv baac ih zanc meih mbuo sienx Ziouv meih mbuo ziouc yiem njang gu'nyuoz. Hnangv naaic, meih mbuo oix zuqc zoux puix yiem njang nyei mienh, 9 weic zuqc yiem njang cuotv nyei se nyungc-nyungc longx nyei, horpc nyei, caux zien nyei sic hnangv. 10 Meih mbuo oix zuqc samx mangc gaax haih zoux haaix nyungc weic bun Ziouv a'hneiv. 11 Maiv dungx caux yiem hmuangx nyei mienh zoux ninh mbuo maiv lamh longc nyei sic. Daaux nzuonx oix zuqc bun naaiv deix sic cuotv yaangh daaih, 12 weic zuqc liemh gorngv taux ninh mbuo bingx jienv zoux nyei sic zungv

Page 60: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 60

nyaiv haic aqv. 13 Njang ziux jienv haaix nyungc, wuov nyungc ziouc buatc duqv zien, 14 weic zuqc njang ziux haaix nyungc, wuov nyungc ziouc njang aqv. Weic naaiv maaih joux waac gorngv, "M'njormh nyei mienh aah! Nyie daaih maah! Daic mingh nyei mienh nangh daaih maah! Giduc ziouc ziux jienv njang meih." 15 Hnangv naaic, meih mbuo yiem seix zaangc oix zuqc faix fim meih mbuo hnangv haaix nor yiem. Maiv dungx hnangv mienh hngongx mienh, oix zuqc hnangv cong-mengh nyei mienh wuov nor. 16 Oix zuqc longc duqv horpc ziangh hoc, weic zuqc ih zanc nyei nyutc zeiv se orqv haic. 17 Maiv dungx zoux mienh hngongx mienh. Oix zuqc mengh baeqc Ziouv nyei za'eix hnangv haaix nor. 18 Maiv dungx hopv diuv nquin. Diuv se bun mienh zoux waaic sic. Daaux nzuonx oix zuqc bun Singx Lingh yiem buangv hnyouv. 19

Oix zuqc longc singx nzung, ceng Tin-Hungh nyei nzung, caux Singx Lingh bun mienh benx cuotv nyei nzung, laanh caux laanh gorngv. Yaac oix zuqc longc hnyouv baaux nzung ceng Ziouv. 20 Yaac oix zuqc dengv mbuo Ziouv Yesu Giduc nyei mbuox zanc-zanc weic maanc sic laengz zingh Zaangc Diex Tin-Hungh.” 1. Naaiv douc Ging-Sou njaaux taux haaix nyungc jauv mbuo?________________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Page 61: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 61

2. Zorqv Ging-Sou waac daaih longc nyei jauv, nyei nyungc zeiv (E^fe^so 5:21-33). “Meih mbuo oix zuqc laanh mbuoqc laanh weic zuqc meih mbuo lomh nzoih taaih Giduc. 22 Meih mbuo zoux auv nyei mienh aah! Meih mbuo oix zuqc mbuoqc ganh nyei nqox hnangv meih mbuo mbuoqc Ziouv Yesu wuov nor. 23 Weic zuqc nqox zoux auv nyei m'nqorngv hnangv Giduc zoux jiu-baang nyei m'nqorngv wuov nor. Jiu-baang zoux Giduc nyei sin, Giduc yaac zoux jiu-baang nyei Njoux Ziouv. 24

Jiu-baang hnangv haaix nor mbuoqc Giduc, auv yaac oix zuqc hnangv wuov nor yiem maanc sic mbuoqc ninh nyei nqox. 25 Zoux nqox nyei mienh aah! Oix zuqc hnamv ganh nyei auv hnangv Giduc hnamv jiu-baang, yaac weic jiu-baang siev ninh nyei maengc 26 weic bun jiu-baang cing-nzengc daaih. Ninh longc wuom yaac longc ninh nyei doz nzaaux jiu-baang 27 weic zorqv jiu-baang fungx bun ninh ganh, benx njang-laangc nyei jiu-baang, maiv laih hlopv, maiv nyauc, maiv waaic fangx, mv baac cing-nzengc nyei, maiv lamh daanh dorngx nyei jiu-baang. 28

Fih hnangv nyei, nqox oix zuqc hnamv ganh nyei auv hnangv hnamv ganh nyei sin nor. Haaix dauh hnamv ganh nyei auv ziouc hnamv ninh ganh aqv. 29 Maiv maaih haaix dauh nzorng ganh nyei sin, zungv uix longx yaac goux jienv hnangv Giduc goux jiu-baang wuov nor. 30

Weic zuqc mbuo dauh dauh zoux Giduc nyei sin nyei yietc nyungc. 31 Hnangv Ging-Sou fiev jienv gorngv naaiv joux waac, "Weic naaiv m'jangc dorn dorng jaa, leih ninh nyei diex maac, caux jienv ninh nyei auv benx yietc dauh mi'aqv." 32 Yiem naaiv deix waac gu'nyuoz maaih diuh hlo haic nyei zien leiz ih zanc mbiaangx yaangh cuotv

Page 62: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 62

daaih aqv. Ei yie ganh mengh baeqc nor, naaiv deix waac gorngv zuqc Giduc caux jiu-baang. 33 Mv baac naaiv deix waac yaac gorngv zuqc meih mbuo. Meih mbuo dauh dauh zoux nqox nyei mienh oix zuqc hnamv ganh nyei auv hnangv hnamv ganh nor. Auv yaac oix zuqc taaih ganh nyei nqox.” 1. Naaiv douc Ging-Sou Njaaux Taux Haiv Nyunc Jauv Mbuo? a. Njaaux mbuo domg jaa nyei mienh laanh oix zuqc mbuoqc laanh- b. Njaaux mbuo dorng jaa nyei mienh laanh oix zuqc taaih laanh. c. Weic haaix diuc? Weic zuqc mbuo lomh nzoih taaih Giduc nyei mienh. 2. Auv Nyei Gong-Buonc: a. Oix zuqc mbuoqc ganh nyei nqox. b. Yiem maanc sic oix zuqc mbuoqc ganh nyei nqox. c. Auv yaac oix zuqc taaih ganh nyei nqox. 3. Nqox Nyei Gong-Buonc: a. Oix zuqc hnamv ganh nyei auv. b. Nqox hnamv auv oix zuqc hnangv hnamv ganh nor. c. Dauh-dauh zoux nqox nyei mienh oix zuqc hnamv ganh nyei auv hnangv hnamv ganh nor.

C. Zorqv Ging-Sou Nyei Waac Daaih Longc Nyei Jauv E^fe^so 6:1-4

Page 63: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 63

1. Naaiv Douc Ging-Sou Njaaux Taux Haiv Nyungc Jauv? a. Njaaux mbuo oix zuqc muangx diex maac nyei waac. b. Njaaux mbuo oix zuqc taaih mbuo nyei diex maac. c. Njaaux mbuo oix zuqc tongx nimc mbuo nyei diex maac. 2. Fu'jueiv Nyei Gong-Buonc: a, Oix zuqc muangx diex maac nyei waac. b. Oix zuqc tongx nimc diex maac. 3. Diex Maac Nyei Gong-Buonc: a. Maiv dungx cuoqv fu'jueiv. b. Oix zuqc ei Ziouv nyei leiz dorh fu'jueiv, njaaux fu'jueiv.

D. Zorqv Ging-Sou Waac Longc Nyei Jauv ( Ko^lo^si 3:12-14). 1. Naaiv douc Ging-Sou se njaaux taux haiv nyungc jauv? a. Njaaux taux Tin-Hungh hnamv mbuo, yaac ginv mbuo daaih benx ninh nyei cing-nzengc mienh. b. Mbuo oix zuqc maaih hnyouv korh lienh mienh c. Zoux longx bun mienh d. Nyiemc ganh zoux faix. e. Suonc zingh, suonc eix, yaac maaih noic. f. Oix zuqc zoux hnyouv ndaauv. g. Laanh nyaangc laanh- h. Se gomgv mbuo haaix dauh laanh caux laanh maaih sic, laanh oix zuqc guangc bun laanh. i. Ziouv Yesu hnangv haaix nor guangc mbuo zoux dorngc nyei sic, mbuo yaac oix zuqc hnangv wuov nor Iaanh guangc bun laanh.

Page 64: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 64

j. Yaac oix zuqc jaa tipv hnamv mienh nyei hnyouv. 1. Lomaa 12:1-2: Naaiv douc Ging-Sou njaaux taux haaix nyungc jauv? a. Zorqv ganh fungx bun Tin-Hungh. b. Baamh mienh zoux sic maiv horpc Tin-Hungh, maiv dungx zuotc ninh mbuo nyei nyungc zoux. c. Oix zuqc bun Tin-Hungh goiv nzengc meih mbuo nyei hnyouv, caux hnamv nyei jauv. d. Tin-Hungh nyei za'eix se zien nyei caux longx nyei, dunh yunh nyei za'eix. e. Hnangv naaiv zoux se oix duqv haiv nyungc? Se duqv Tin-Hungh korh lienh mbuo. 2. Lomaa 3:21-26: Mbuo duqv caux Tin-Hungh horpc hnyouv se weic haaix nyungc jauv? a.___________________________________________________________________________________Ys.22-24 b._____________________________________________________________________________________Ys.24 3. Mienh weic haaix diuc jauv haih duqv Tin-Hungh guangc zuiz? a.____________________________________________________________________________________Ys.25a b.____________________________________________________________________________________Ys.25b 4. Maaih haaix dauh mienh maiv baamh jiex zuiz nyei fai? Ys.23

Page 65: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 65

a._________________________________________________________________________________________. b._________________________________________________________________________________________. 5. Weic haaix diuc jauv bun cing Tin-Hungh se baengh fim nyei? Ys.25-26 a.__________________________________________________________________________________________ b.__________________________________________________________________________________________ c.__________________________________________________________________________________________ Yiem Lomaa 3:23-24 yiemc; caux Lomaa 6:23 yiemc gorngv taux i nyungc longc jienv nyei ga'naaiv. Se haaix nyungc ga'naaiv caux haaix nyungc ga'naaiv? 1.__________________________________________________________________________________________ 2.__________________________________________________________________________________________ Tin-Hungh nyei En se bun mienh duqv haaix nyungc ga'naaiv? 1.______________________________________________________________________________________3:24 2.______________________________________________________________________________________6:23

Page 66: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 66

Zuiz nyei gong-zinh se bun mienh duqv haaix nyungc ga'naaiv? 1.______________________________________________________________________________________.3:23 2.______________________________________________________________________________________6:23

E. Kauv Hoqc Ging-Sou Nyei Leiz-Nyeic 1. Samx mangc mbuo doqc jienv nyei Ging-Sou maaih mbuoqc ziex dauh mienh gorngv nyei waac. 2. Samx mangc haaix deix waac youc benx haaix dauh mienh gorngv daaih nyei waac. 3. Samx mangc wuov deix waac weic haaix diuc jauv gorngv daaih , fai zoux haaix nyungc jauv gorngv. 4. Samx mangc I^saa^laa^ en Mienh nyei zong-zei mbuoqc zangc jauv caux leiz-fingx nyei jauv. 5. Samx mangc dongh mbuo doqc jienv wuov deix Ging-Sou se benx haiv nyungc waac, 6. Samx mangc mbuo doqc nyei Ging-Sou benx waac-baeqc daic fai benx waac-beiv nyei jauv.

F. Hnangv Haaix Nor Porv Ging-Sou 1. Se gorngv benx waac-baeqc daic nyei jauv nor, mbuo porv zaqc Ging-Sou nyei waac. 2. Se gorngv benx waac-beiv nyei jauv nor, mbuo oix zuqc longc nyungc zeiv tengx porv. 3. Se gorngv benx waac-meiv nyei jauv nor, mbuo oix zuqc longc jangx-hoc nyei jauv tengx porv. 4. Se gorngv benx waac-ormv nyei jauv nor, mbuo oix zuqc longc hoc daauh nyei jauv tengx porv.

Page 67: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 67

5. Porv Ging-Sou Nyei Za'eix Jauv a. Longc nyungc zeiv tengx porv. b. Longc Ging-Sou ganh porv Ging-Sou ganh. 6. Porv Ging-Sou Nyei Jauv a. Porv benx yietc joux yietc joux waac nyei eix-leiz b. Porv benx yietc ginc yietc ginc waac nyei jauv. c. Porv benx yietc yiemc yietc yiemc waac nyei jauv. d. Porv benx yietc hlengx yietc hlengx waac nyei jauv. e. Nzutv zunv Ging-Sou nyei waac porv. 7. Zorqv Ging-Sou Waac Daaih Longc Nyei Jauv. a. Zorqv dongh longc jienv nyei waac daaih beiv longc. b. Zorqv Ging-Sou gorngv nyei nyungc zeiv daaih beiv longc. c. Zorqv Ging-Sou njaaux nyei waac daaih beiv mbuo nyei maengc caux hnoi-hnoi mbuo buangh nyei jauv fai sic. d. Hoqc zoux ei Ging-Sou njaaux nyei jauv. e. Hoqc nyunc muangx, mbuoqc Ging-Sou nyei waac njaaux mbuo f. Hoqc longc Ging-Sou nyei waac zorc mbuo nyei maengc.

G. Kauv Hoqc Ging-Sou Nyei Gong-Ginc Matv^taai .2:1-12 1. Naaiv douc Ging-Sou maaih mbuoqc ziex dauh mienh , fai mbuoqc ziex laanh mienh gorngv nyei waac?_______ ____________________________________________________________________________________________

Page 68: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 68

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 2. Ninh mbuo weic haaix diuc gorngv naaiv deix waac? ______________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

H. Porv Ging-Sou Nyei Eix-Leiz 1.Helotv Hungh caux zuangx mienh camv weic haaix diuc hnyouv maiv henh?______________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 1. Helotv Hungh_________________________________ ______________________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 2. Zuangx mienh camv____________________________ ______________________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________

Page 69: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 69

__________________________________________________________________________________________________________________________________________ 3. Domh fin-saeng mbuo yiem haaix daaih?___________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________ 4. Domh fin-saeng mbuo dorh haaix nyungc ga'naaiv daaih bun Yesu?________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ I. Naaiv deix ga'naaiv se maaih haaix nyungc eix-Ielz? 1. Jiem se beiv taux Yesu zoux_____________________ ____________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________ 2. Mu^yorc se beiv taux Yesu zoux__________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 3. Faan^gen^sen se beiv taux Yesu zoux_____________ ____________________________________________________________________________________________ ______________________________________________

J. Zorqv Ging-Sou Waac Daaih Longc Nyei Jauv

Page 70: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 70

1. Helotv Hungh se beiv taux haaix nyungc?___________ ______________________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 2. Yesu se beiv taux haaix nyungc?_________________ ____________________________________________________________________________________________ 3. Zuangx mienh camv se beiv taux haaix nyungc?_____ ______________________________________________ ______________________________________________ ______________________________________________ 4. Mbuo Hnangv Haiv Nor Dorh Naaiv Deix Ging-Sou Nyei Waac Daaih Longc?_________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________

K. Hoqc Ging-Sou Nyei Nyungc Zeiv Matv^taai 2:12-15

1. Naaiv douc Ging-Sou se-benx haiv nyungc waac? ______________________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 2. Naaiv douc Ging-Sou maaih mbuoqc ziex dauh mienh gorngv nyei waac?_______________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 3. Ninh mbuo weic haiv diuc jauv gorngv mv deix waac?

Page 71: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 71

______________________________________________ ____________________________________________________________________________________________ 4. Naaiv douc Ging-Sou se gorngv taux haiv nyungc jauv?_________________________________________ ____________________________________________________________________________________________ 5. Yiem naaiv norm ziangh hoc hnamv daaih Yesu duqv mbuoqc ziex hnyaangx?__________________________ ____________________________________________________________________________________________ 6. Yosepv mbuo biaux mingh haaix yiem?____________ ______________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 7. Yosepv mbuo weic haiv diuc jauv biaux mingh yiem I^yipv Deic-Bung?_______________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 8. Helotv Hungh weic haiv diuc jauv daix Mbetc^le^hem Mungv caux huing nzuonx nyei fu'jueiv?______________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 9. Haiv dauh mbuox Yosepv oix zuqc dorh Yesu biaux mingh I^yipv Deic-Bung?__________________________

Page 72: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 72

____________________________________________________________________________________________ 10. Weic haaix diuc Yosepv mbuo mingh yiem Naa^saa^letv Mungv?____________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________

11 .Yesu zoux haiv nyungc cuotv seix yiem Mbetc^le^hem Mungv? __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 12. Yesu weic haiv diuc cuotv seix yiem maaz-laanh? Beiv mange Lugaa 2:6-7__________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 13. Weic haiv Maa^li^yaa yungz Yesu daaih beu jienv suangx hietv maaz-zoh?__________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________

L. Porv Ging-Sou Nyei Leiz-Nyeic Jauv: 1. Yesu cuotv seix yiem maaz-laanh maaih eix-leiz beiv taux haiv nyungc jauv?___________________________ ___________________________________________________________________________________________

Page 73: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 73

____________________________________________________________________________________________ 2. Yesu weic haiv diuc cuotv seix yiem Mbetc^le^hem Mungv?_______________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 3. Maa^li^yaa weic haaix diuc yungz Yesu yiem Mbetc^le^hem Mungv? Tov beiv mangc Lugaa 2:1-7 ____________________________________________________________________________________________ 4. Weic haaix diuc jauv Yosepv oix zuqc mingh Mbetc^le^hem Mungv faaux mienh houz?_____________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________

M. Dorh Ging-Sou Nyei Waac Daaih Longc Nyei Leiz-Nyeic Jauv: 1. Mbuo hnangv haiv nor dorh naaiv deix Ging-Sou nyei waac daaih longc?_______________________________ ____________________________________________________________________________________________ ______________________________________________ 2. Naaiv deix Ging-Sou maaih haiv nyungc longx nyei nyungc zeiv njaaux mbuo?________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________

Page 74: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 74

3. Mbuo hnangv haiv nor dorh domh fin-saeng mbuo nyei nyungc zeiv caux Yosepv nyei nyungc zeiv daaih longc yiem mbuo nyei maengc?_________________________ ______________________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 4. Domh fin-saeng mbuo nyei nyungc zeiv njaaux taux mbuo haaix nyungc jauv?_________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 5. Yosepv nyei nyungc zeiv njaaux taux mbuo haaix nyungc jauv?___________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 6. Naaiv douc Ging-Sou nyei waac maaih haiv nyungc longc jienv nyei jauv?_____________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________

Da’cietv Ginc Inductive

Nyei Hoqc Ging-Sou Jauv

1. Haiv Dauh? Haiv dauh gorngv naaiv deix waac? Naaiv deix waac gorngv bun haiv dauh? Longc jienv nyei mienh se haiv dauh yiem naaiv zaang Ging-Sou?

2. Haiv Nyungc? Maaih haiv nyungc sic cuotv yiem naaiv Zaang Ging-Sou?

Page 75: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 75

3. Meih hoqc duqv haiv nyungc jauv yiem naaiv deix mienh, naaiv deix jauv, njaaux nyei waac yiem naaiv douc Ging-sou gu'nyuoz?

4. Ziangh Haaix? Naaiv deix sic ziangh haaix cuotv daaih? Naaiv deix waac fai naaiv deix jauv ziangh haaix cuotv daaih?

5. Yiem Haaix? Yiem haaix naaiv deix sic cuotv? Yiem haaix gorngv taux naaiv deix sic?

6. Weic Haiv Diuc? Zoux Haiv Nyungc? Weic haiv diuc fai zoux haiv nyungc gorngv taux naaiv deix jauv? Naaiv deix sic zoux haiv nyungc cuotv daaih?

7. Zaah mangc fai samx mangc Ging-Sou nyei jauv njaaux taux mbuo haaix nyungc jauv. Oix hiuv duqv taux mbuo doqc wuov deix Ging-Sou nyei waac nor, mbuo oix zuqc zaah mangc fai samx mangc Ging-Sou nyei jauv se haih tengx mbuo duqv bieqc hnyouv taux Ging-Sou nyei waac caux porv Ging-sou nyei jauv gauh longx yaac gauh zuqc Ging-Sou nyei eix-leiz. Naaiv nyungc jauv tengx mbuo gauh haih zorqv duqv zuqc Ging-Sou nyei eix-leiz daaih longc.

Da’betv Ginc Porv Ging-Sou Nyei Leiz

(The Biblical Interpretation Principles)

Naaiv ginc kauv hoqc nyei jauv se benx porv Ging-Sou nyei eix-leiz. Hermeneutics se benx science nyei porv Ging-Sou jauv. Hermeneutical naaiv joux waac se benx hoqc porv Ging-Sou nyei leiz. Porv Ging-Sou nyei jauv se heuc exegesis fai interpretation. Haaix zanc maaih dauh

Page 76: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 76

mienh porv mengh Ging-Sou nyei waac bun mienh muangx, naaiv se heuc exposition, eix-leiz se porv mengh waac. (Hermeneutics is the science of biblical interpretation. Hermeneutical is the study of the principles of interpretation. The practice of these principles is called exegesis or interpretation. When one person passes on his interpretation to others, this is called exposition, meaning explaining).

Porv Ging-Sou Nyei Leiz (The Law Of The

Bible Interpretation)

1. Porv Ging-Sou nyei leiz se heuc korn^taekv caux naaiv yaac benx zien porv Ging-Sou nyei leiz- nyeic jauv. Se gorngv mbuo maiv ei korn^taekv nor, mbuo

ziouc cuotv porv Ging-Sou nyei leiz mi‟aqv. (The law of the Bible interpretation is called the

context and it is a basic principle of the biblical interpretation. If we ignore the context we will fall

off the path of Bible interpretation rules).

2. Zien porv Ging-Sou nyei leiz se dorh Ging-Sou daaih

beiv Ging-Sou, fai longc Ging-Sou ganh

porv Ging-Sou. Ganh nyungc jauv se mbuo oix zuqc ei

jienv Ging-Sou nyei korn^taekv porv. Se

gorngv mbuo maiv ei korn^taekv nor, mbuo haih porv

dorngx yaac zorqv dorngc Ging-Sou nyei eix-

leiz, fai bieqc hnyouv dorngc Ging-Sou nyei waac. (The

basic truth principle of Bible interpretation is

comparing Scripture with Scripture, or Scripture

interpreting by Scripture. Other wise we have to

Page 77: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 77

follow the context. Without context we will get the wrong

idea or meaning).

Qiemx Zuqc Hiuv Nyei Jauv Weic Por

Ging-Sou (Things Need To Know For Bible

Interpretation)

1. Context = Korn^taekv (eix-leiz se dongh huing nzuonx wuov deix nzaangc nyei waac). 2. Parables = Waac-beiv 3. Background = Se dongh jiex daaih nyei leiz-fingx zong-zei jauv. 4. Figures of Speech = Waac-ormv 5. Idiom =Waac-meiv 6. Rhetorical Question = Naaiv nyungc waac-naaic se maiv zeiz za‟gengh oix hiuv taux haaix nyungc jauv (Naaiv se benx waac-ziqv, waac-baamz nyei waac hnangv). 7. Symbols or Signs = Hoc daauh, fai jangx-hoc 8. Types or Shadow= Setv, fai dongh linh 9. Poetry = Waac-puix (naaiv se fei-pin nyei waac, benx waac-puix nyei jauv).

I. Hnangv Haaix Nor Bieqc Hnyouv Taux

Korn^taekv Nyei Jauv (How To

Understand The Context)

Korn^taekv gauh camv jiex se maaih buo kang fai buo ginc yiem Ging-Sou. (The context usually has three levels are recognized in the Bible).

Page 78: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 78

1. Fatv, fai nitv jienv nyei, korn^taekv se dongh coqv hoqc jiex daaih fai jiex mingh deix dongh mbuo doqc jienv wuov deix nzaangc nyei waac(se yietc fai I fai buo ginc waac nyei nzaangc. (The near, or immediate, context is what comes just before or after the verse (say, one paragraph or perhaps two or three paragraph). 2. Go nyei korn^taekv, se jiex daaih deix fai jiex mingh deix yietc zaang mingh lorz i buo zaang Ging-Sou nyei waac, se yiem dongh meih doqc jienv wuov buonv sou. (The far, or remote, context may be the preceding or next chapter or some other part of the same book where you read).

3. Gauh go nyei korn^taekv se yiem ganh buonv Ging-Sou. Haaix zanc mbuo porv Ging-Sou nyei waac, mbuo a‟zuqc lorz ninh nyei korn^taekv fai doqc ganh norm dorngx nyei Ging-Sou waac beiv mangc. (The further context it can be in the different book of the Bible. When we interpreted we need to look for the context or study the reference).

II. Hnangv Haaix Nor Haih Bieqc

Hnyouv Jiex Daaih Nyei Sic (How To

Understand The Background)

A. Gouv-Douh Nyei Jauv-Louc

(Historical Elements)

1. Yiem Ndaa^ni^en 5:7,16: Gorngv Ndaa^ni^en se benx da‟faam dauh jien gunv, weic zuqc Mben^satv^saa Hungh caux ninh nyei die zungv zoux jienv hungh gunv jienv

Page 79: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 79

nyei. (Daniel 5:7,16: Daniel was made the third ruler, because Belshazzar and his father were then ruling together; and there were two rulers already).

2. Yiem Matv^taai 2:22: Gouv-douh mbuox mbuo gorngv Aan^ke^laa^atc gauh ciouv jiex ninh nyei die, yaac oix hoic Yesu nyei maengc. (Matthew 2:22: History tells us that Archelaus was a greater threat to Jesus' life than his father was).

B. Deic-Douh Nyei Jauv-Louc

(Geographical Elements)

1. Yiem Yo^han 4:4: Mbuox mbuo Yesu jiex Saa^maa^lie Saengv, weic Saa^maa^lie Saengv yiem Yu^ndie Saengv caux Gaa^li^li Saengv mbu‟ndongx. (John 4:4: Jesus had to pass through Samaria, because that province was between Judea and Galilee).

2. Yiem Yo^en 2:23: Mbuox mbuo, yiem wuov maaih i baan mbiungc, maaih cun-gen mbiungc, yaac ciou-gen mbiungc hnangv zinh ndaangc wuov nor. (Joel 2:23: There

were two main rainy seasons, the autumn or early rain at the time of sowing crops and spring or latter rain to mature the harvest time.”)

C. Zong-Zei Leiz-Fingx Nyei Jauv

(Culture Elements, Social Religious

or Material).

1. Yiem Lugaa 9:59: Mbuox mbuo Yiutai Mienh nyei leiz-fingx se dorn-la‟gauv oix zuqc liuc leiz biopv diex maac,

Page 80: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 80

se gorngv diex maac gox yaac maaih lamh mun, maaih baengc zingh camv nor, dorn-hlo wuov dauh maiv haih mingh haaix oix zuqc yiem biauv zuov jienv haaix zanc diex maac daic oix zuqc liuc leiz biopv. (Luke 9:59: Tells us

that Jews custom to bury his father was a sacred responsibility for the oldest son and might involve years of waiting if the father were not already dead).

2. Yiem Yo^han 13:3-5: Gorngv taux nzaaux zaux nyei jauv, ei leiz-fingx nyei jauv, nzaaux zaux nyei jauv se kungx zoux nouh nyei mienh nyei gong hnangv, Yesu nye sai-gorx mbuo, yaac maiv maaih haaix dauh tengx mienh nzaaux jiex zaux. (John 13:3-5: Washing the feet of guests was the duty of a servant, and none of the disciples was willing to do this service).

III. Hnangv Haaix Nor Bieqc

Hnyouv Taux Waac-Beiv Nyei Jauv

(How To Understand The Parables)

Waac-beiv nyei jauv se benx leiz-nyeic, gauh camv jiex

se benx gouv tengx mbuo porv mengh taux zien nyei

jauv, haaix nyungc se zuqc fai dorngc, fai bun taux mbuo

nyei lingh wuonh nyei jauv, waac-beiv se gauh camv jiex

benx i nyungc bun mbuo beiv mangc. Yiem Siang-

Ngaengc Waac Yesu zanc-zanc dorh baamh gen nyei

ga‟naaiv zoux waac-beiv gorngv taux lingh wuonh nyei

jauv, fai beiv taux Tin-dorngh nyei jauv. Waac-beiv nyei

jauv, gauh camv jiex se longc benx buo nyungc jauv: (1)

Longc zoux dingc nyei jauv; (2) Longc zoux gouv; (3)

Page 81: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 81

Longc njaaux mbuo taux hnangv haaix ziangh yiem seix

zangc nyei jauv. Yiem Yesu nyei waac-beiv, maaih deix

dingc nyei jauv maiv mengh, fai eix-leiz maiv nzoih, fai

ninh maiv gorngv zaqc waac, aengx maaih deix se benx

njaaux mienh nyei waac, maaih deix se kungx benx gouv

hnangv. Nyungc zeiv se hnangv Yesu gorngv waac-beiv

benx gouv bun wuov dauh njaaux leiz nyei fin-saeng taux

hnyouv longx nyei Saa^maa^lie Janx nor, setv mueiz nyei

waac njaaux taux mienh oix zuqc hnangv haaix nor zoux

nyei jauv. Da‟yietv norm nyungc zeiv gorngv taux hnyouv

longx nyei Saa^maa^lie Janx bun wuov dauh njaaux leiz

nyei fin-saeng (Lugaa 10:25-27). Da‟nyeic norm nyungc

zeiv taux ba‟gi yungh dingx laaih; nyaanh dingx laaih;

dorn-faix dingx laaih bun Faa^li^si Mienh (Lugaa 15:1-32).

(A parables is usually described as a story told with

purpose of giving some moral or spiritual truth, a parables

usually a comparison of two things. In the New Testament

Jesus often told the parables from the earthly thing to the

spiritual thing, or heavenly thing. Parables usually have

three elements: (1) The setting. (2) Story. (3) Application.

In some of Jesus' parables the setting is missing, or at

least is not directly given, and in others the Application,

some there is only story. For example Jesus told the

parable of the Good Samaritan in response to a question

from a lawyer, and at the end the applied the message.

First example Good Samaritan to a lawyer (Luke 10:25-

37). Second example lost sheep, lost coins and lost son

to Pharisees (Lk.l5:l-32).

Page 82: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 82

IV. Hnangv Haaix Nor Haih Bieqc

Hnyouv Taux Waac-Meiv Waac-Ormv

Nyei Jauv (How To Understand The

Figures of Speech)

Waac-ormv nyei waac gauh camv jiex se longc benx

waac-meiv nyei jauv, ninh nyei zien eix-leiz se maiv zeiz

dongh gorngv zaqc nyei waac, fai waac-baeqc daic fai

pouh tong waac. Haaix zanc mbuo gorngv mienh

a‟nziaauc nor, mbuo longc waac-ormv gorngv, fai mbuo

gorngv a‟nziaauc nyei jauv. Mbuo zanc-zanc longc waac-

ormv nyei jauv biux mengh mbuo nyei ga‟qiex, nyungc

zeiv se hnangv nzaeng jaax, fai mbuo qiex jiez daaih nyei

waac. (A figure of speech is a word or phrase that use to

communicate something other than it's literal, or natural

meaning. We often used the figure of speech to express

our emotion when we kiding some one or making a joke,

or in our anger or in argument).

Nyungc zeiv se hnangv, yie nyei auv zanc-zanc gorngv

yie se hnangv gaengv-nou nor. Zoux haaix nyungc ninh

heuc yie zoux gaengv-nou? Weic zuqc ninh buatc yie

hnangv gaengv-nouz nor fai?, Se maiv zeiz lorqc, weic

zuqc yie maiv haih nzaaux maiv duqv wuom-jorm. Se

hnangv gaengv-nou nor maiv haih yiem maiv duqv wuom

jorm nyei dorngx, se gorngv gaeng-nou yiem wuom jorm

nyei dorngx nor, ninh mbuo ziouc daic aqv. (For example,

my wife often said I am a tadpole. Why does she call me

a tadpole? Because am I look like a tadpole? No,

Page 83: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 83

because I can't take a hot shower. Neither do a tadpole

able to stand in warm water, if they live in warm water

they die).

Mbuo zanc-zanc longc waac-ormv biux mengh mbuo

gorngv nyei waac, maiv gunv gorngv zien waac fai gorngv

a‟nziaauc nyei waac yaac zeiz. Nyungc zeiv se hnangv,

maaih deix mienh gorngv, “Meih hnyouv sie daaih hnangv

maaz nor, fai meih nyanc ga‟naaiv hnangv dungz-nyeic

nor. Naaiv maaih haaix nyungc eix-leiz? Eix-leiz se meih

gengh nyanc ga‟naaiv hnangv dungz nor fai? fai meih

ziangh daaih hnangv dungz nor? Mbuo yietc zungv yaac

hiuv duqv nyei, ninh nyei eix-leiz se maiv zeiz hnangv nor.

Ninh nyei eix-leiz se hnangv dungz nor nyanc ga‟naaiv

camv haic. Mbuo yietc zungv, zungv zanc-zanc gorngv

naaiv nyungc waac-ormv nyei, mv baac mbuo liemh maiv

hnamv taux. (We often used the figures express when

we said something whether in joke on in truth. For an

example, sometime people said you hungry as a horse, or

you eating like "sow pig." What does it mean? It really

means you eat like a pig? Or you look like a pig?. We all

know that, it doesn't mean that way. It means that you eat

too much as a pig eat. We All use such expressions

frequently, but we never think about it).

A. Nyungc Zeiv Taux Ziouv Njaaux

Nyei Jauv (The Example of The

Lord’s Teaching)

Page 84: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 84

1. Lugaa 11:39, Ziouv Yesu gorngv bun Faa^li^si Mienh,

"Meih mbuo Faa^li^si Mienh nzaaux nzormc yienv kungx

nzaaux ga'nyiec nzengc hnangv. Mv baac meih mbuo

gu'nyuoz zaangh buangv meih mbuo mauv daaih nyei

ga'naaiv caux hiuang orqv.” Meih hnamv daaih Yesu

gengh gorngv taux nzaaux zaanv nzaaux nzormc nyei

jauv fai? (Luke 11:39, the Lord Jesus said to Pharisees,

"You Pharisees clean the outside of the cup and dish, but

inside you are full of greed." Do you think Jesus really

mean washing the cup and the dish?)

2. Matv^taai 26:26, gorngv, “Nyanc jienv wuov zanc, Yesu zorqv njuov daaih, laengz zingh liuz Tin-Hungh, ziouc maeqv nqoi bun ninh nyei sai-gorx mbuo, yaac gorngv, "Zipv daaih nyanc aqv. Naaiv se yie nyei sin." Meih hnamv daaih, Yesu za‟gengh zorqv ninh nyei sin fai gaatv ninh nyei orv bun ninh mbuo nyanc fai? (Matthew 26:26 said, "While they were eating, Jesus took bread, gave Thanks and broke it, and given it to his disciples, saying, "Take and eat; this is my body." Do you believe Jesus really cut his body for them to eat?.

3. Ho^se^yaa 14:5, Tin-Hungh gorngv bun I^saa^laa^en

Mienh, “Yie se hnangv mbiungc-suiv nor, meih mbuo se

hnangv baeqc horqc biangh nqoi daaih nor.” (Hosea

14:5, God says, "I will be as the dew to Israel.")

Page 85: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 85

B. Waac-Meiv Waac-Ormv Nyei Jauv, Se

Gauh Camv Jiex Benx Waac-Beiv Nyei

Waac (THE FIGURES OF SPEECH IS

USUALLY A COMPARISON)

1. Mbuo longc waac-ormv beiv i nyungc ga‟naaiv fai i

nyungc jauv. Nyungc zeiv se hnangv jiex mingh naaiv

deix Ging-Sou nor. (We used figure of speech to

compare between two things. For an example of the

following verses of the Bible passes).

2. Yopv 41:24 gorngv, “Ninh nyei

hnyouv ngaengc “hnangv” la'bieiv,

hnangv ga'ndiev maengx morc.” (Job 41:24 is simile: "His heart is hard as a stone.")

3. Singx Nzung 18:2, Ziouv se beiv hnangv la’bieiv

nor, “ ZIOUV zoux yie nyei la'bieiv, yie kaux wuonv nyei

dorngx caux njoux yie wuov dauh. Yie nyei Tin-Hungh, se

yie nyei la'bieiv, dongh yie ndaauh kaux wuov dauh. Ninh

zoux yie nyei torngv-baaih, zoux qaqv njoux yie, zoux

wuonv nyei dorngx beu yie. (Psalm 18:2 is a metaphor:

"The Lord is my rock.")

C. Hangv Haaix Nor Haih Bieqc Hnyouv

Taux Waac-Meiv Caux Waac-Beiv Nyei

Jauv ( HOW TO UNDERSTAND METAPHOR

AND SIMILE)

Page 86: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 86

1. Simile se benx waac-beiv yaac benx waac-meiv, mv baac beiv mangc nyei jauv se maiv fih hnangv. (A simile is a metaphor, except that the comparison is different).

2. Nyungc zeiv: “yie se hnangv nang-nzung nor” simile nyei korn^taekv eix-leiz se gorngv yie mau hnangv nang-nzung nor. “Tin-Hungh se hnangv la‟biev nor” metaphor korn^taekv nyei eix-leiz se Tin-Hungh henv hnangv la‟bieiv nor. Weic zuqc mbuo maiv haih mborqv la‟bieiv maiv huv, la‟bieiv se ngaengc haic. (For an example: "I am like a worn" simile context mean I weak as a worm. "God is like a rock" metaphor context mean God strong as a rock. Because we cannot break the rock it was hard).

3. Simile nyei eix-leiz caux metaphor se hnangv

gu‟nguaaic nor fih hnangv nyei. Cih cuotv metaphor nyei

eix-leiz maiv nangc mengh bun mbuo haih bieqc hnyouv,

gauh camv jiex se mbuo haih hungh heic bieqc hnyouv

dorngc. Haaix zanc mbuo doqc Ging-Sou nyei ziangh

hoc, mbuo oix zuqc faix fim, m‟zei aeqv mbuo haih bieqc

hnyouv dorngc, yaac longc dorngc ninh nyei eix-leiz. (The

meaning of simile would be the same as in the metaphors

above. Except the metaphor not quite so clear to

understand, and more easily misunderstood. When we

study we have to be careful, other wise we might get the

wrong meaning from it).

4. Simile: simile beiv nyei jauv se mengh nyei. Ninh longc nyei nyungc zeiv se “hnangv” (like fai as) fih hnangv

Page 87: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 87

ganh nyungc ga‟naaiv. Nyungc zeiv se hnangv Bide longc nor, ninh fiev “Yietc zungv baamh mienh se “hnangv” miev nor” (1 Bide 1:24). Ziouv nyei waac yiem Lugaa 10:3 yaac benx simile: “Yie paaiv meih mbuo cuotv mingh “hnangv” bungx ba‟gi yungh dorn bieqc hieh juv guanh gu‟nyuoz nor.” Yiem Singx Nzung 1:3 “Ninh se “hnangv” ndiangx zuangx wuov ndoqv-hlen nor.” (ys.4), “Ninh mbuo se “hnangv” mbieqv-korng nor.” (A simile is a comparison in which one thing explicitly. (mengh nyei) (by using like or as) resembles another. Here some example Apostle Peter used when he wrote, "All men are like grass" (I Peter 1:24). The Lord's words in Luke 10:3 are a simile: "I am sending you out like lambs among wolves." Psalm 1:3 "He is like a tree planted by streams of water." (v.4 )say, "they are like chaff.") 5. Metaphor nyei waac-beiv jauv yietc nyungc ga‟naaiv, caux yietc nyungc se maiv fih hnangv, fai ganh nyungc ( i nyungc ga‟naaiv nyei eix-leiz se maiv fih hnangv). Gauh camv jiex metaphor nyei eix-leiz se maiv gorngv cuotv waac, eix-leiz se yiem wuov nyei, mv baac maiv maaih waac yiem wuov (implicit – maiv gorngv cuotv), mv baac simile nyei eix-leiz se gorngv cuotv daaih maaih waac nyei (explicit – gorngv cuotv daaih). Se gorngv hnangv meih doqc Ang^gitv Ging-Sou nor, meih haih samx duqv cuotv ninh mbuo hnangv haaix nor maiv fih hnangv nyei. Yiem Ang^gitv Ging-Sou zanc-zanc longc verb ( “is” “are” “were,” “have been”). Nyungc zeiv yiem (I^saa^yaa 40:6), “Yietc zungv orv se miev nor.”(KJV), Naaiv caux 1 Bide 1:24 se maiv fih hnangv, yiem 1 Bide 1:24 gorngv, “Yietc zungv baamh mienh se hnangv miev nor.” Mv baac simile maiv longc naaiv deix waac, simile yoc zanc-zanc longc ( “Like” or “As”). Nyungc zeiv, “Yie nyei baeqc fingx hnangv dingx laaih nyei ba‟gi

Page 88: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 88

yungh nor.” (Ye^le^mi 50:6), “Meih mbuo se baamh gen nyei nzauv.” (Matv^taai 5:13). “Yie se goux ba‟gi yungh longx nyei Ziouv.” ( Yo^han 10:11); “Yie se yungz maengc nyei nyanc hopv” (Yo^han 6:35); “Yie se ba‟gi yungh nyei laatc gaengh” (Yo^han 10:7). (Metaphor; A metaphor is a comparison in which one thing is, acts like, or represents another (in which the two are basically unlike). Mostly metaphor the comparison is implicit, where a in a simile it is explicit. A clue in English Bible to identifying a metaphor is that the verb will always be in the form of "to be' ("is" "are" "was" "were," "have been"). An example is Isaiah 40:6, "All flesh is grass" (KJV). Note that this differs from the statement in I Peter 1:24, "All men are like grass." (A simile always uses the word "Like" or "as"). "My people have been lost sheep" (Jeremiah 50:6). "You are the salt of the earth" (Matthew 5:13). "I Am the Good Shepherd," (John 10:11, 14); "I Am the Bread of Life (John 6:35). "I am the gate" (John 10:7). 6. Hnangv haaix nor haih bieqc hnyouv taux Simile caux Metaphor maiv fih hnangv nyei jauv. Ndaawitv fiev, Singx Nzung 22:16), ninh zuqc ninh nyei win-wangv wueih jienv zoux doqc ninh, ninh gorngv ninh mbuo se hnangv guanh juv nor. Njaaux jaav leiz nyei mienh yaac hnangv juv nor. (How to understand the different between Simile and Metaphor When David wrote, Psalm 22:16), he was reffering to his enemies calling them dogs. False teachers are also referered to as dogs): 7. Hieh juv (Fi^lipv^poi 3:2); ciouv haic nyei hieh juv (Gong-Zoh 20:29). (Wolves Philippians 3:2; Savage wolves in ( Acts 20:29).

Page 89: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 89

8. Nyungc zeiv se hnangv naaiv, meih haih samx duqv cuotv haaix nyungc caux haaix nyungc maiv fih hnangv nyei jauv. (Here some example you may see the differences between a simile, metaphor, and hypostatize): a. Hypostatizes: “Mangc maah! Tin-Hungh nyei Ba‟gi Yungh Dorn “(Yo^han 1:29). "Look, the Lamb of God," John 1:29. b. Metaphor: “Yietc zungv orv se miev,” (I^saa^yaa 40:6 – KJV). "All flesh is grass," Isaiah 40:6 (KJV). c. Simile: “Yietc zungv baamh mienh se hnangv miev nor,” (1 Bide 1:24). "All men are like grass," I Peter 1:24. d. Simile: “Meih mbuo orqv haic nyei mienh se hnangv juv nor.” ("You wicked people are like dogs.") e. Metaphor; “Meih mbuo zoux orqv nyei mienh se juv.” "You wicked people are dogs." f. Hypostatizes: “Meih se juv.” "You dogs."

D. WAAC-ORMV NYEI WAAC (THE WORD OF FIGURE OF SPEECH)

1. Metaphor, se yiem Gikc waac daaih, Gikc waac

gorngv “” eix-leiz se gorngv “tiuv” fai “diev” ( 2 Ko^lin^to 5:1-4).

Page 90: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 90

2. Simile, se yiem Latin nyei waac daaih, Latin nyei waac

gorngv “Similis” eix-leiz “hnangv,” nyungc zeiv: “Ninh

se henv haic hnangv ngongh gouv nor.” "He was as strong as a bull." 3. Metonymy, se yiem Gikc waac daaih, Gikc waac

gorngv, “” eix-lez se “tiuv” fai beiv “hnangv,” nyungc zeiv, “batv se gauh laic nzuqc” zien eix-leiz se batv se hnangv nzuqc nor laic haic baqv mienh nyei.” 4. Synecdoche (sikc^nekv^ndekc^gic), se yiem Gikc

waac daaih, Gikc waac gorngv, “”

eix-leiz se gorngv “bieqc hnyouv fai mengh baeqc.” Nyungc zeiv, “M‟nqorngv se longc gorngv taux saeng-kuv nyei qaqv” fai saeng-kuv nyei m‟nqorngv se beiv taux qaqv nyei jauv. “Doz Leiz nyei jauv beiv taux jien-zaah” (Police).

V. Hnangv Haaix Nor Haih Bieqc

Hnyouv Taux Waac-Meiv Nyei Jauv (How

To Understand The Idioms)

1. Waac-meiv fai (waac-meix), se benx qiex-dauh waac hnangv, qiex-dauh waac se yiem wuov joux waac mingh ninh nyei eix-leiz ganh nyungc fai maiv fih hnangv yiem gorngv daaih wuov joux waac. Waac-meiv nyei waac se zanc-zanc maaih lengc jeiv nyei eix-leiz yiem wuov deix waac daaih. (An Idiom is an expression where the words taken together mean something different from the

Page 91: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 91

individual meaning of the words. Idioms are often special to a particular language). 2. Ging-Sou nyei waac gauh camv jiex se benx waac-meiv nyei qiex-dauh waac, mbuo qiemx zuqc bieqc hnyouv hnangv haaix nor longc caux bieqc hnyouv ninh nyei eix-leiz, haaix zanc mbuo porv Ging-Sou fai faan Ging-Sou nyei ziangh hoc. (The Bible Words most idiom expression, we need to understand how to used and understand the meaning when we interpreted or translation the Bible). 3. Jangx jienv oc, Ging-Sou jiex gorn nyei waac se fiev yiem Hipv^lu waac caux Gikc waac. Oix bieqc hnyouv Ging-Sou nyei waac, mbuo oix zuqc bieqc hnyouv jiex gorn fiev Ging-Sou nyei waac. Nyungc zeiv se hnangv naaiv, Ging-Sou zanc-zanc gorngv taux Tin-Hungh maaih buoz, maaih hmien, maaih m‟zing, maaih zaux, maaih ga‟qiex nyei jauv. (Remember Bible is written from Hebrew and Greek in original words. To understand Bible we have to understand the original words. For an example Bible often speaks about God in human form. Bible often speaks God has hands, face, eyes, legs, arms, and feelings). 4. Mv baac Ging-Sou yaac gorngv, Tin-Hungh se lingh wuonh (Yo^han 4:24), aengx caux lingh wuonh yaac mv maaih orv, mv maaih mbungv (Lugaa 24:39). Giduc, fai Tin-Hungh benx da‟nyeic dauh Trinity, gengh maaih sin nyei dongh ninh yiem baamh gen wuov zanc, Yesu dongh zanc benx Tin-Hungh yaac benx baamh mienh (Lugaa 24:36-44; Yo^han 20:24-29); Tin-Hungh hinc cuotv caux Apc^laa^ham gorngv waac wuov zanc Ninh yaac maaih orv maaih mbungh haih nyanc ga‟naaiv nyei (Tin Deic

Page 92: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 92

Douh 18:1-15), Yaakopv yaac haih muoqv fai nanv duqv zuqc Tin-Hungh nyei (Tin Deic Douh 32:22-32). (But Bible also said God is Spirit John 4:24, and spirit does not have flesh and bones Luke 24:39. Christ, or God the second Person of the Trinity, did take a body when he is on earth, Jesus was God man, Luke 24:36-44; John 20:24-29, God appear to Abraham Genesis 18:1-15, Jacob wrestles with God 32:22-32).

5. = Anthropmorphism eix-leiz se gomgv Tin-Hungh nyei mou zeiv se hnangv mienh nor. (This means literally man's form, = man).

= form = shape).

A. WAAC-MEIV NYEI GING-SOU GORNGV TAUX TIN-HUNGH MAAIH

BAAMH MIENH NYEI MOU ZEIV FAI FANGX ZEIV NYEI JAUV ( IDIOM

REFFERENCES DESCRIBES GOD IN HUMAN FORM)

Yiem Loz-Ging-Sou gorngv Tin-Hungh maaih mbuo baamh mienh orv-sin nyei mou zeiv nyei. (The Old Testament references, speaks of God having physical parts):

1. Hmien: Cuotv I^yipv 33:23; Singx Nzung 10:11; Ye^le^mi 21:10. Face: Exodus 33:23; Psalm 10:11; Jeremiah 21:10. 2. M‟zing: 2 Zunh Doic Douh 7:16; Singx Nzung 11:4; Ye^le^mi 16:17. Eyes: 2 Chronicles 7:16; Psalm 11:4; Jeremiah 16:17. 3. M‟normh: Singx Nzung 10:17; I^saa^yaa 37:17; Ndaa^ni^en 19:18. Ear: Psalm 10:17; Isaiah 37:17; Daniel 9:18.

Page 93: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 93

4. Mba‟zorng: Cuotv I^yipv 15:8; Singx Nzung 18:15; I^saa^yaa 65:5. Nose: Exodus 15:8; Psalm 18:15; Isaiah 65:5. 5. Nzuih: 1 Hungh Douh 8:24; I^saa^yaa 34:16; Mikaa 4:4. Mouth: I Kings 8:24; Isaiah 34:16; Micah 4:4. 6. Qiex: Yopv 40:9; Ndaa^ni^en 9:11-14. Voice: Job 40:9; Darnel 9:11-14. 7. Buoz-seih jang: Nzamc Leiz-Latc 11:2; I^saa^yaa 62:8; Ye^le^mi 15:5. Arm: Deuteronomy 11:2; Isaiah 62:8; Jeremiah 15:5. 8. Buoz: Cuotv I^yipv 33:23; I^saa^yaa 50:2; Ye^le^mi 1:9. Hand: Exodus 33:23; Isaiah 50:2; Jeremiah 1:9. 9. Diqc daanz fai nqa‟haav nqaang: Cuotv I^yipv 33:23; I^saa^yaa 38:17; Ye^le^mi 18:17. Back; Exodus 33:23;Isaiah 38:17; Jeremiah 18:17. 10. Wuonh caux hnyouv: Tin Deic Douh 6:6; 2 Zunh Doic Douh 7:16; Singx Nzung 11:5. Soul and Heart: Genesis 6:6; II Chronicles 7:16; Psalm 11:5. 11. Zaux: Cuotv I^yipv 24:10; Singx Nzung 77:19; I^saa^yaa 26:21. Feet: Exodus 24:10; Psalm 77:19; Isaiah 60:13. 12. Aengx maaih ganh nyungc mou zeiv mbuo duqv gorngv taux nyei waac-meiv jauv se hnangv, yangh jauv,

Page 94: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 94

caux zueiz jienv nyei jauv (Singx Nzung 78:65; Singx Nzung 113:5; I^saa^yaa 26:21; Aamotv 7:7). (Other forms of this idiom do not actually mention the body part, but imply it through action words like sitting and walking. (See references Psalm 78:65; Psalm 113:5; Isaiah 26:21; Amos 7:7).

B. Waac-Meiv Nyei Jauv Yiem Siang-

Ngaengc Waac (IDIOM IN THE

REFERENCES OF NEW TESTAMENT):

01. Maako 5:43, Yesu hatc Ninh mbuo - Mark 5:43 Jesus gave them strict orders (GNB).

02. Lugaa 22:56, Ninh mangc zaqc ninh - Luke 22:56 She looked straight, at him (GNB).

03. Lugaa 17:13, Ziepc dauh butv gomh huv baengc nyei mienh ….longc qiex hlo nyei heuc.

Luke 17:13 (ten lepers)....lifted up their voices and said. (KJV).

04. Gong-Zoh 2:37, wuov zanc mienh haiz, ziouc haiz maaih ga‟naaiv baqv ninh mbuo nyei mba‟nziu. Acts 2:37 Now when they heard this, they were cuts to the heart. (RSV).

05. Gong-Zoh 11:21, Ziouv nyei buoz caux ninh mbuo dongh yiem. Acts 11:21 And the hand of the Lord was with them. (RSV).

Page 95: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 95

06. Gong-Zoh 11:22, Kuv fienx yiem naaiv daaih taux jiu baang nyei m‟normh Acts 11:22 News of this came to the ears of the church. (RSV).

07. Gong-Zoh 13:22, Yietc dauh mienh dongh yie ganh nyei hnyouv Acts 13:22. A man after my own heart. (NIV).

08. Gong-Zoh 17:8, Ninh mbuo zorqv mienh dorh faaux gu‟naaiv (Acts 17:8). They threw the crowd into an uproar. (GNB)

09. Gong-Zoh 18:6, Meih ganh oix zuqc ndaam-ndorng meih nyei zuiz! Yie maiv maaih zuiz. Acts

18:6 "Your blood be upon your own heads! I am innocent. LB

10. Matv^taai 2:20, Dongh oix daix gu‟nguaaz wuov deix daic mi‟aqv. Matthew 2:20 Those who sought the child's life are dead. RSV

11. Matv^taai 3:8, Ziangh biouv se benx goiv hnyouv nyei jauv. Matthew 3:8 Bear fruit which befits repentance. RSV

12. Matv^taai 5:2, Caux ninh morngx ninh nyei nzuih caux ninh yaac njaaux ninh mbuo. Matthew 5:2 And he opened his mouth and taught them. KJV

Page 96: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 96

13. Maako 6:50, “ Bungx hnyouv maah, naaiv se yie aqv, maiv dungx gamh nziex. Mark 6:50 "Take heart, it is I; have no fear." RSV

14. Maako 9:1, Maaih deix zungv maiv zuqc seix daic nyei mueix. Mark 9:1 Who will not taste death. RSV

15.Maako 10:25, Simv-mbuic......”(Yietc zungv fih hnangv

nyei)waac-meiv se benx waac-ormv nyei waac-baamz.

Naaiv se benx waac-beiv mbuo horpc zuqc bieqc hnyouv

dongh longc yiem Ging-Sou gu‟nyuoz wuov. Mark 10:25

("The eye of a needle..." (All the same ) the Idiom is a

figures of speech expression. It. is a comparision we

need to understand how they were used in the Bible.

Jangx jienv haaix zanc mbuo hoqc Ging-Sou fai doqc

Ging-Sou, mbuo oix zuqc samx mangc ninh nyei

korn^taekv. Keep in mind it always study or look for the

context when we study the Bible).

VI. Hnangv Haaix Nor Haih Bieqc

Hnyouv Taux Waac-Baamz Nyei

Waac-Naaic Jauv (HOW TO UNDERSTAND

THE RHETORICAL QUESTION)

Yietc zungv waac yaac longc waac-naaic. Mv baac longc

weic nyungc-nyungc jauv yaac maiv fuh hnangv. Gauh

camv jiex nyei jauv se benx waac-naaic weic oix hiuv taux

nyungc baav jauv. Dongh naaic nyei mienh se weic oix

zipv hiuv diuc baav jauv. (All languages use question.

But questions are used for different purposes. The most

Page 97: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 97

usual purpose for which a question is used is to ask for

information. The person asking the question expects, an

answer).

Zien waac-naaic nyei jauv se weic oix hiuv taux zien nyei

jauv. Mv baac waac-baamz nyei waac-naaic se maiv zeiz

weic oix hiuv taux haaix nyungc jauv. Ganh maaih nyungc

eix-leiz. (A Real Question asks for information, and is

usually followed by an answer. But A Rhetorical Question

does not ask for information. It has some other purpose).

ZIEN nyei nyungc zeiv se hnangv naaiv. Maako 6:38 “Yesu ziouc naaic ninh mbuo, "Mingh mangc gaax, meih mbuo maaih mbu'ziex norm njuov?" Ninh mbuo mangc liuz ziouc gorngv, "Maaih biaa norm njuov caux i dauh mbiauz." Here some example of REAL question. Mark 6:38 "How many loaves do you have?" he asked. "Go and see." When they found out, they said, "Five-and two fish." ZIEN nyei waac-naaic se hnamv jienv oix duqv zipv hiuv

fienx nyei jauv. NAAIC BAAMZ fai Waac-baamz nyei

waac-naaic se maiv zeiz weic oix hiuv taux haaix nyungc

jauv. (The REAL question expects an answer.

RHETORICAL question does not expects the answer).

A. Waac-Baamz Nyei Waac-Naaic Nyei Nyungc Zeiv

Jauv (THE EXAMPLE OF RHETORICAL QUESTION):

1. Hipv^lu 12:7 “Tin-Hungh zoux bun meih mbuo hnangv

zoux bun ninh nyei dorn-jueiv nor. Maaih haaix dauh

dorn-jueiv maiv zuqc ninh nyei die mborqv njaaux jiex?

Page 98: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 98

Naaiv se benx waac-baamz nyei waac naaic jauv.

(Hebrews 12:7 God is treating you as sons. "For what son

is not disciplined by his father? "This is a Rhetorical

question).

2. Matv^taai 7:22 “Taux siemv zuiz wuov hnoi mienh camv nyei oix mbuox yie, 'Ziouv aah! Ziouv! Yie mbuo dengv meih nyei mbuox douc Tin-Hungh nyei waac, yaac zunc mienv cuotv, yaac zoux jiex mbuoqc horngh nyei sic camv maiv zeiz? (Matthew 7:22 "Lord, Lord, did we not prophesy in your name, and in your name drive out demons and perform many miracleis?")

B. AENGX MAAIH NORM NYUNGC ZEIV TAUX WAAC-BAAMZ

NYEI WAAC-NAAIC (OTHER EXAMPLE OF RHETORICAL

QUESTION)

1. Maako 5:30 "Haaix dauh hluo zuqc yie nyei lui?" Naaiv se benx zien nyei waac-naaic. (Mark 5:30 "Who touched my garments? " (This Is Real Question). 2. 1 Ti^mo^tai 3:5 “Se gorngv mienh maiv haih gunv duqv ganh nyei hmuangv doic, ninh hnangv haaix nor haih goux Tin-Hungh nyei jiu-baang? Naaiv se benx naaic-baamz nyei waac-naaic. (1Timothy 3:5 “For if a man does not know how to manage his own household, "How can he care for God's church?"This is a Rhetorical).

Page 99: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 99

3. Gong-Zoh 2:7 “Zuangx mienh hnamv maiv mengh

baeqc yaac mbuoqc horngh haic, ziouc naaic gaax, "Aav,

gorngv jienv waac naaiv deix yietc zungv mienh maiv zeiz

Gaa^li^li Mienh fai? Naaiv se benx waac-baamz nyei

waac-naaic. (Acts 2:7 And they were amazed and

wondered, saying, "Are not all these who are speaking

Gahlean?" This is Rhetorical).

C. Yiem Waac-Baamz Nyei Waac-Naaic Se

Maaih Buo Nyungc Waac (In

Rhetorical Question Has Three Kind

Words):

1. Maaih waac-baamz caux waac-ziqv. Rhetorical question or lyric; lyrical, the opposite meaning.

2. Maaih waac-meiv caux waac-beiv. Proverbs or parables.

3. Maaih waac-ormv caux waac-puix. Idiom or lyrical words.

D. Meih Nyei Biauv Gong (YOUR

ASSIGMENT HOME WORK)

Meih nyei gong se lorz waac-baamz nyei waac-naaic fai

la‟guaih naaic nyei waac caux zien waac-naaic nyei jauv.

Page 100: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 100

Nyungc zeiv se hnangv ga‟ndiev naaiv deix Ging-Sou

nyei waac nor. (Your work is to find the Rhetorical

Question and Real Question. Here some references of

Rhetorical Question Romans 2:17-3:8; Romans 3:27-4:3;

Romans 7:1-13; Romans 8:24,31-36; Romans 9:19-24;

John 11:5-41. John 4:1-39; Matthew 7:9-11; Matthew 9:4-

8,14-17).

Jangx jienv haaix zanc meih hoqc Ging-Sou fai porv

mengh nyei ziangh hoc, da‟yietv meih oix zuqc hiuv duqv

dingc gorngv wuov deix waac se benx la‟guaih naaic nyei

waac fai zien waac-naaic nyei jauv. Se gorngv benx

la‟guaih naaic nyei waac nor, meih oix zuqc hiuv duqv

dingc ninh nyei korn^taekv nyei eix-leiz se gorngv taux

haaix nyungc jauv, yaac oix zuqc faix fim nyei hnangv

haaix nor dorh mingh beiv longc. Naaiv se benx jienv

nyei jauv mbuo gengh horpc zuqc hiuv duqv dingc nyei

taux ninh nyei eix-leiz, mbuo cingx daaih haih porv duqv

zuqc. Yietc liuz fai zanc-zanc oix zuqc doqc ninh nyei

korn^taekv longx nyei, se gorngv mbuo maiv bieqc

hnyouv nor mbuo haih porv dorngc. (Remember when

study or interpretation, you must first decide whether the

question is a REAL question or a RHETORICAL question.

If it is a RHETORICAL question, then you need to

Page 101: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 101

consider carefully exactly what the meaning or purpose of

the question is in this context. This is necessary in order

to be sure of transferring the correct meaning and

implications into the translation. Always study the context

for the cruel when you not understand).

VII. Hnangv Haaix Nor Bieqc

Hnyouv Taux Janx-Hoc Caux Setv

Nyei Jauv (How To Understand

Symbols And Signs)

Mbuo haih porv mengh taux jangx-hoc maaih haaix

nyungc eix-leiz faix weic haaix diuc jauv. Nyungc zeiv,

siqv se maaih eix-leiz taux nziaamv. Jieqv se maaih eix-

leiz taux orqv sic nyei jauv, caux baeqc maaih eix-leiz

taux longx caux gong-daqv nyei jauv. Ging-Sou longc

jangx-hoc camv nyei. Maaih deix benx mbuoqc horngh

nyei sic. Maaih deix ziangh hoc maaih zien sic cuotv

daaih nyei jauv fai benx za‟gengh cuotv daaih nyei sic,

maaih deix se benx hinc yangh nyei sic. Nyungc zeiv se

hnangv (dang-jaax) se benx jaa-dorngx ga‟naaiv,(laih

maah ndie-baeqc), zoux nyei jauv se hnangv (nyanc caux

hopv fai biauv), setv nyei jauv se hnangv (jieqv, baeqc,

siqv, maeng-lunx), lieqv se hnangv(jiem fai dongh), fai

Page 102: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 102

la‟bieiv jaaix fai la‟bieiv-zou), saeng-kuv ga‟naaiv se

hnangv (ndaauh mauh hungh, norqc nqo, hieh zoih, nang,

gaengv, juv). (We can define a symbol as anything which

suggests or stands for a meaning in addition to its

ordinary one. For example Red usually represent to

Blood. Black usually represent to evil, and white used for

good and righteousness. The Bible uses symbols, too.

They may be natural or miraculouse. They maybe things

that actually exist or things seen in a vision. They may

be objects (like salt or lampstands), materials (like white

linen), action (like eating and drinking or building, colors

(like black, white, red, pale), metals (like gold or brass),

jewels (like a pearl), creatures (like a lion, a dove, beast,

snake, frogs, dogs).

Jangx-hoc se haih biux mengh zien nyei jauv fai gem jienv zien nyei jauv. Ninh haih gem jienv zien nyei jauv weic dongh maiv bieqc hnyouv fai maiv hiuv duqv jangx-hoc nyei eix-leiz nyei mienh caux dongh kungx mangc taux zien jauv fai zien ga‟naaiv wuov deix mienh. (Symbols can be used either to reveal truth or hide it. They hide truth from those who do not understand the symbolic meaning and see only the natural one).

Hnangv naaic, mbuo oix zuqc faix fim nyei hoqc taux

jangx-hoc nyei waac fai eix-leiz jauv,

Page 103: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 103

maiv dungx kungx mangc lorz jangx-hoc nyei eix-leiz hnangv, maaih deix maaih jangx-hoc

nyei maaih deix yaac maiv maaih, mv baac ninh nyei eix-leiz yaac maiv yiem wuov. (So we

have to study carefully, neither overlooking symbols nor seeing symbols that are nor there).

Jangx-hoc haih tengx mbuo porv mengh zien eix-leiz nyei jauv, mv baac ninh yaac haih bun mbuo bieqc hnyouv dorngc ninh nyei eix-leiz, se gorngv mbuo maiv faix fim caux zieqv maiv duqv nor. (Symbols can be the means of expressing truth, but we can make serious errors if we do not careful or recognize them). Jangx-hoc nyei jauv se zanc-zanc benx waac-meiv nyei jauv fai (waac-meix) nyei jauv yiem Ging-Sou gu‟nyuoz se benx jangx-hoc nyei jauv –nyungc zeiv se hnangv, “naaiv se yie nyei sin…“naaiv se yie nyei nziaamv” (Maako 14:22, 24). (The symbols often be a metaphors or the metaphors of the Scriptures are often symbols….for example, “this is my body… “this is my blood” (Mark 14:22, 24). Mbuo haih hungh heic zieqv duqv waac-meiv nyei yiem naaiv, naaiv se benx zien nyei jauv, njuov se benx jangx-hoc taux Giduc nyei sin caux a‟ngunc biouv wuom se benx Giduc nyei nziaamv. Ninh nyei eix-leiz se mengh nyei yiem ninh nyei korn^taekv. Oix zuqc zanc-zanc jangx jienv doqc fai hoqc ninh nyei korn^taekv. (We easily recognize the metaphor here and the fact that the bread is a symbol of Christ‟s body and fruit of the vine of his blood. A basic meaning is clear in the context. Always read or study the context).

Page 104: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 104

A. Hnangv Haaix Nor Haih Bieqc

Hnyouv Jangx-Hoc Nyei Eix-Leiz (How

To Understand The Symbolic

Meaning)

1. Baec zanc-zanc biux mengh fai beiv taux longx, cing-nzengc caux gong-daqv nyei jauv. Laauc Yaangh 2:17; Laauc Yaangh 3:4; Laauc Yaangh 6:2; Laauc Yaangh 19:11-16 (White always represent good, righteousness, clean or holy. Revelation 2:17; Revelation 3:4; Revelation 6:2; 19:11-16).

2. Siqv yaac zanc-zanc beiv taux fai biux mengh taux nziaamv nyei jauv, se hnangv mborqv jaax daix jaax nyei nziaamv zuqc liouc cuotv nor. Laauc Yaangh 6:3-4; Laauc Yaangh 17:6; Laauc Yaangh 14:17-20. (Red represent blood, it is a symbol of bloodshed and war. Revelation 6:3-4; Revelation 17: 6; Revelation 14:17-20).

3. Jieqv haaix zanc yaac beiv taux fai biux mengh taux ngorc hnaangx fai kouv nyei jauv. Laauc Yaangh 6:5-6; Matv^taai 24:7; Maako 13:8; Lugaa 21:11. (Black represent famine, it is a symbolizing a time of famine. Revelation 6:5-6; Matthew 24:7; Mark 13:8; Luke 21:11).

4. Maeng-lunx nyei jauv se beiv taux daic fai biux mengh taux daic nyei jauv. Laauc Yaangh 6:7-8; E^se^ken 14:21; Laauc Yaangh 6:9-11. (Pale represent death, it is a symbol of death by killing and famine. Revelation 6; 7-8; Ezekiel 14:21; Revelation 6:9-11).

Page 105: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 105

B. Tengx Porv Jangx-Hoc Nyei Eix-Leiz

Jauv (GUIDELINES FOR INTERPRETING

SYMBOLIC MEANING).

1. Hnangv naaic mbuo buatc maaih jang-hoc camv nyei yiem Ging-Sou gu‟nyuoz, yiem naaiv yaac maaih nyungc zeiv tengx meih beiv mangc taux jangx-hoc nyei jauv, tengx meih haih hiuv duqv hnangv haaix nor haih bieqc hnyouv (Since there are many instances of symbols in the Bible, here some guidelines for you to approaching them, it will help).

2. Hoqc Ging-Sou porv mengh ninh ganh nyei jauv yiem jangx-hoc. Sienh yiem 1 Bide 5:8; mbiung yiem I^saa^yaa 55:10-11. Mbuo yaac duqv buatc jiex daaih gorngv taux mbiung-suiv nyei jauv yiem (Ho^se^yaa 6:4 caux 14:5, naaiv deix yaac jauv, mbuo buatc maaih deix fih hnangv nyei; maaih deix yaac maiv fih hnangv yiem ninh nyei eix-leiz. Jangx jienv haaix zanc mbuo buatc jangx-hoc nyei nyungc zeiv, mbuo oix zuqc faix fim longx-longx doqc mangc ninh nyei korn^taekv, longc kan^kor^ndaanc tengx mbuo zaah mangc ziex douc Ging-Sou gorngv taux jangx-hoc nyei jauv, bun mbuo hiuv dingc taux ninh nyei zien eix-leiz. (Study the way the Bible itself interprets symbols. Notice lion in I Peter 5:8 and rain in Isaiah 55:10-11. Already we have seen the word dew in Hosea 6:4 mid 14:5; and each of those similes has a defferent symbolic meaning. Remember when you get to symbolic meaning you have to study the context carefully and use a concordance to look up as many refferences as you can and see to what extent the Scripture surest s on or more symbolic meaning).

Page 106: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 106

3. Aengx maaih nyungc hlaang jiez nyei jauv se benx setv nyei jauv, naaiv nyungc jauv se longc beiv taux Yesu nyei dongh linh. Nyungc zeiv se hnangv yiem Yo^han 1:29, gorngv taux Yesu beiv hnangv ba‟gi yungz, mv baac Yesu gauh jaaix jiex saeng-kuv! (The fulfillment is on a higher level than the type. See John 1:29. How much greater is the Lamb of God than an animal!)

4. Hnangv naaic yiem mbu‟ndongx wuov mbuo buatc beiv mangc nyei jauv se benx yietc nyungc za‟eix tengx mbuo haih hiuv duqv longx nyei. Naaiv nyungc za‟eix jauv se hnangv mbuo duqv gorngv jiex daaih nyei jauv yiem Yo^han 3:14-15 yiemc caux 1 Ko^lin^to 5:7-8 yiemc wuov nor. (There is a central point in the comparision though in. a few cases some secondary details, too. This kind as we saw in discussing John 3:14-15 and I Corinthians 5:7-8).

5. Lingh wuonh nyei eix-leiz se hinc cuotv yiem jangx-hoc nyei jauv (The spiritual fulfillment grows out of the natural meaning of the type).

6. Maiv dungx dingc setv nyei jauv yiem number fai setv nyei jauv, fai haaix nyungc longc nyei ga‟naaiv lo haaix. Se gorngv setv nyei jauv za‟gengh mengh nyei, yaac zien nzengc nor, nziex haih longc duqv, mv baac oix zuqc setv nyei jauv dingc yiem ganh nyungc jauv maiv zeiz number fai hoc daauh nyei jauv (Do not base types on such things as colors, numbers, materials, shape, etc. If there is a clear type and a detail like number fits in with it, well and good----but let the type rest on something more basic than a number).

Page 107: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 107

7. Oix zuqc simv dongh mbuo maiv bieqc hnyouv nyei jauv, se gorngv haaix norm dorngx maiv buatc Siang-Ngaengc Waac gorngv taux fai dengv taux wuov deix waac nor (Avoid dogmatism when the New Testament does not speak clearly).

D. Aengx maaih yietc nyungc,

nyungc zeiv taux jangx-hoc caux

setv nyei jauv (ANOTHER EXAMPLE

of Symbols and TYPES)

Ga’naaiv nyei Jangx-Hoc

Object or Action (Symbol) Ninh Nyei Eix-Leiz jauv

(Meaning of Object)

1. Cuotv I^yipv 3:2 = Exodus 3:2: Douz zieqv ndiangx-dorn-fomv (Burning bush)

1. Tin-Hungh nyei cing-nzengc. (God‟s holiness)

2. Cuotv I^yipv 13:21-22 = Exodus 13:21-22: Mbuonx-ndiouh (Pillar of

cloud)

2. Tin-Hungh nyei nza‟hmien caux Tin-Hungh dorh jauv (God‟s presence and guidance).

3. Ndaa^ni^en 8 Daniel 8 Ba‟gi yungh caux yungh(Ram and goat)

3. Per^sie caux Gikc nyei Guoqv (Persia and Greece)

4. Se^kaa^li^yaa 4:2-3; Laauc Yaangh 11:4 = Zechariah 4:2-3; Laauc Yaangh 11:4 : Dang-jaax caux I diuh ga‟lanv ndiangx (Lampstand and two Olive Trees)

4. I^saa^laa^en Mienh se benx Tin-Hungh nyei zorng-zengx mienh bun lungh ndiev nyei mienh (Israel as God‟s witness to the world).

5. Se^kaa^li^yaa 4:1-6 = Zechariah 4:1-6: i zungh ga‟lanv ndiangx( Two Olive Trees)

5. Naaiv deix i zungh ga‟lanv ndiangx yaac maaih eix-leiz beiv taux Singx Lingh (Two Olive Trees also represent the Holy Spirit).

6. Laauc Yaangh 1:12-20 = Revelation 1:12-20: Siec norm dang-jaax (Seven golden lampstands)

6. Naaiv deix siec norm don dang nyei dang-jaax se beiv taux siec norm jiu baang (Seven Churches)

Page 108: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 108

Hinc Yaangh Nyei Jangx-Hoc (Symbols Seen In Visions)

Ninh Nyei Eix-Leiz Jauv

(Meaning of Symbols)

1. Ye^le^mi 1:13-14 = Jeremiah 1:13-14: Mbueix jienv nyei caeng (Boiling Pot)

1. Baqv bung maengx nyei Mienh oix zuqc dingc zuiz (Judgment from the North)

2. Ye^le^mi 24:3-5; Jeremiah 24:3-5: Ngongh nyorx biouv(Figs or fig fruits).

2. Ngongh nyorx biouv se beiv taux I^saa^laa^en Mienh zengc njiec nyei wuov deix (Remnant of Jews who stayed in Judanh)

3. E^se^ken 37 = Ezekiel 37: Mbungv-nqaai duqv zipv orv daaih buang (Dry bones given new flesh cover)

3. I^saa^laa^en Mienh aengx duqv nzuonx daaih ceix jiex hnangv loz wuov nor (Israel restored)

4. Ndaa^ni^en 7 = Daniel 7: Biei dauh hieh zoih (Four beast)

4. Naaiv deix biei dauh hieh zoih se beiv taux Mbaa^mbi^lon, Per^sie, Gikc, caux Lomaa (These four beast represent to Babylon, Medo-Persia, Greece, and Rome)

Ga’naaiv nyei Jangx-Hoc

(Material Symbols)

Ninh Nyei Eix-Leiz Jauv

(Meaning of Symbols)

1. Nzamc Leiz-Latc 12:23-25 = Deuteronomy 12:23-25: Nziaamv (Blood)

1. Benx maengc nyei jauv (Life)

2. Lugaa 22:19-20 = Luke 22:19-20: Njuov caux A‟ngunc diuv (Bread and Grape Juice)

2. Beiv taux Yesu nyei sin caux nziaamv (Represent Christ‟s body and blood).

3. 1 Saa^mu^en 2:1; Singx Nzung 112:9 = I Samuel 2:1; Psalm 112:9: Jorng (Horn)

3. Jorng se beiv taux qaqv nyei jauv (Horn represent to “Strength and defense”).

4. Laauc Yaangh 12:3-17; 13:2 = Revelation 12:3-17; 13:3: Jung-hungh (Dragon)

4. Jung-hungh se beiv taux Saadaan (Dragon represent to “Satan”)

Page 109: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 109

IX. Hnangv Haaix Nor Haih Bieqc

Hnyouv Taux Waac-Puix Nyei Jauv (HOW

TO UNDERSTAND THE POETRY)

Maaih waac-puix yiem Ging-Sou camv haic nyei, lengc jeiv se yiem Loz-Ngaengc Waac sou. Mbuo qiemx zuqc hiuv duqv waac-puix nyei jauv yiem Ging-Sou hnangv haaix nor longc. Se gorngv mbuo maiv bieqc hnyouv hnangv haaix nor longc nor, mbuo ziouc maiv haih bieqc hnyouv taux Ging-Sou nyei waac aqv. Waac-puix nyei eix-leiz longc biux mengh taux ndo jiex caux hlaang jiex nyei jauv yiem mbuo baamh mienh nyei hnyouv hnamv cuotv nyei jauv caux haiz nyei jauv. Mbuo yaac hiuv duqv fai zieqv duqv gorngv waac-puix nyei jauv se dongh haaix nyungc, mv baac m‟nzie mv haih porv mengh ninh nyei eix-leiz. Ging-Sou se buangv nzengc waac-puix nyei jauv. Maaih waac-puix camv jiex nyei Ging-Sou se Singx Nzung sou, Cong-Mengh sou, Yopv, Saa^lo^morn nyei nzung, caux Naanc Zingh Nzung, caux maaih deix mienh hnamv daaih Yesu nyei waac se benx fei-pin fai waac-puix nyei waac, mv baac aqc duqv zieqv maiv duqv waac-puix nyei waac se dongh haaix deix waac. Yiem naaiv maaih yietc norm dorngx Yesu gorngv nyei waac “Yie butv zoih, nyungc-nyungc maaih zoih” Laauc Yaangh 3:17. (There are many poetry in the Bible, special in the Old Testament. We need to understand them how they are used in the Bible. If we not understand how they are use, we will not able to understand Bible.Poetry is a means of expressing some of the deepest and highest thoughts and feelings of the human heart. We recognize poetry but probably cannot define it. The Bible contains a great deal of poetry: The Bible contains most poetry is in

Page 110: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 110

the book of Psalms, Proverbs, Job, Song of Solomon, Lamentations and some say the word of Jesus is a poetical, but it hard to recognize them. Here one example of Jesus' word "Yie butv zoih, nyungc-nyungc maaih nzoih" Rev. 3:17).

A. Jiex Mingh Taux Waac-Puix Nyei Jauv

(Features of Poetry)

Jiex mingh nyei waac-puix se mengh nyei yiem Hipv^lu waac, mv baac faan benx ganh nyungc waac nyei ziangh hoc, ninh nyei eix-leiz se dingx laaih mi‟aqv. Haaix mbuo porv Ging-Sou nyei waac nyei ziangh hoc, mbuo oix zuqc haih samx duqv cuotv yaac bun duqv nqoi ninh nyei eix-leiz hnangv nor. (The features of Bible poetry are clear in the Hebrew, but some of them are lost in translation. In order to aid interpretation, we need to be able to recognize those which show up in our Bible). 1. I nyungc jauv lapv jienv. Hipv^lu waac nyei waac-puix nyei jauv, se maaih i nyungc eix-leiz lapv jienv. Nyungc zeiv se “Tov meih nzaaux nzengc yie nyei zuiz-nipc, tov saax nzengc zuiz bun yie cing-nzengc daaih.” Singx Nzung 51:2. I nyungc jauv nyei eix-leiz se waac maiv fih hnangv, mv baac eix-leiz se fih hnangv nyei. Yiem naaiv aengx maaih longx nyei nyungc zeiv “ Lungh aah! Muangx maah! Ndau aah! Baeng m'normh muangx, weic zuqc ZIOUV gorngv, "Yie dorh naamh nyouz yaac dorh ninh mbuo hlo daaih, mv baac ninh mbuo ngaengc yie. 3

Ngongh zieqv duqv ninh nyei ziouv, lorh yaac zieqv duqv

Page 111: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 111

ninh nyei ziouv nyei miev-zoh, mv baac I^saa^laa^en Mienh zieqv maiv duqv, yie nyei baeqc fingx maiv bieqc hnyouv." I^saa^yaa 1:2-3. (Parallelism. The main feature of Hebrew poetry is a rhythm of thought. For example, wash me thoroughly from my iniquity, and cleanse me from my sin! (Psalm 51:2). Parallelism means the two lines express the same or similar thought in different words. Here other good example, Isaiah 1:2-3 says, “Hear, O heavens! Listen, O earth! For the LORD has spoken: "I reared children and brought them up, but they have rebelled against me. 3 The ox knows his master, the donkey his owner's manger, but Israel does not know, my people do not understand.").

2. Singx Nzung 34:4 “Yie daux gaux tov ZIOUV, ninh ziouc dau yie. Yaac njoux yie biaux ndutv yietc zungv gamh nziex nyei sic.” (Psalm 34:4 "I sought the Lord, and he answer me, and delivered me from all my fear).

3. Singx Nzung 42:1-2 “O Tin-Hungh aac, yie nyei hnyouv ngorc meih hnangv njaih ngorc ndoqv nyei wuom-daaih nor. 2 Yie nyei hnyouv ngorc Tin-Hungh, se ziangh jienv nyei Tin-Hungh. Yie taux haaix zanc cingx duqv mingh buatc Tin-Hungh nyei hmien? Psalm 42: 1-2 (“As the deer pants for streams of water, so my soul pants for you, O God. 2 My soul thirsts for God, for the living God. When can I go and meet with God?)

B. Tengx Dorh Porv Ging-Sou Nyei Jauv

(Study Guides for Interpretation)

Page 112: KAUV HOQC GING-SOU NYEI JAUV - gueixzunh · PDF filenyungc zeiv taux hnangv haaix nor hoqc Ging-Sou nyei jauv yietc nyeic oc. Weic Haaix diuc mbuo oix zuqc hoqc Ging-Sou?

© Zeuz, Gueix-Zunh Zoc Daaih Nyei Sou 112

1. Lorz ninh nyei longc jienv nyei waac dongh maaih eix-leiz fih hnangv nyei jauv (Look for any main. word that related to each other).

2. Samx mangc yaac lorz waac-meiv waac-ormv nyei waac (Look for figures of speech and observed it).

3. Hnamv yaac samx mangc korn^taekv caux ninh nyei eix-leiz (Consider the context and the meaning).

4. Doqc yietc zungv Ging-Sou nyei yiemc-yiemc Ging-Sou dongh maaih eix-leiz fih hnangv nyei wuov deix jauv (Study the refferences that related to each other).