Universiteti i PrishtinësFakulteti EkonomikDrejtimi:Ekonomiks

Punim seminarik nga lënda:Hyrje ne Makroekonomi

Tema: GDP-ja (Gross Domestic Product)

Mentori:Pr. Myrvete Badivuku Studenti:

Kastriot Gashi

Qka esht GDP-ja ?

Produkti I brendshëm Bruto (GDP)-është një koncept kyq makroekonomik , nje mates agregat I vleres se te gjithaprodukteve perfundimtare te prodhuaranë nje ekonomik brenda nje periudhe tëcaktuar.

PBB (GDP) si term u paraqit në fillimnga Kuznets Simon në një raport tëKongresit amerikan në vitin 1934. Pas konferencës së Bretton Woods nëvitin 1944, PBB-ja u bë mjeti kryesor përmatjen e ekonomisë së vendit në shumshtete .

Fillet e GDP

Meqënse qmimet ndryshojnë me kalimin e kohësparaqitën dy forma te GDP-is

1.GDP real2.GDP nominal

GDP-ja Nominale

Vlera e brutoproduktit

Llogaritet me nivelin e qmimeve

te periudhës aktuale

GDP-ja Reale

Vlera e brutoproduktit

llogaritet me qmimet e

perjudhes bazë

Tregusi me I plot I ndryshimeve te nivelit tëpërgjithshëm të qmimeve ësht “DEFLATORI I GDP-is”I cili shprehet si raporti I GDP nominal me GDPreal

( GDP nominal / GDP real X 100)

Ritmet e rritjes së GDP reale jan tregus I drejtpërdrejtë I ritmeve të rritjes ekonomike.

“Shtegu I rritjes potenciale te GDP”

Shpreh prirjen e GDP ne kushtet e përdorimit tëplot të burimeve ( Faktort e Prodhimit)

Mënyrat e matjes së GDP

Mënyra e Prodhimit

Mënyra e Shpenzimeve

Mënyra e të

Ardhurave

Mënyra e prodhimit

Produkti i përgjithshëm llogaritet duke mbledhur vlerën e te gjithprodukteve dhe shërbimeve përfundimtar të prodhuara në vend.

Duhet pasur parasysh dy momente krysore gjat llogaritjes se GDP me mënyra e prodhimit :

Së Pari: Ne tregusin e GDP te përfshihen të

gjithë mallrat dhesherbimet përfundimtare

pa marr parasyshdestinacioni I tyre.

Së dyti : Ne tregusin e GDP tepërfshihen vetem

ato mallra dheshërbime

përfundimtare.

Mënyra e Shpenzimeve : Sipas kësaj mënyrevlera e produkti të përgjithshëm llogaritet duke mbledhur te gjitha shpenzimet e subjekteve të

ndryshme për blerjen e mallrave dheshërbimeve përfundimtare,ku

përfitohet tregusi I Shpenzimeve Kombëtare

Mënyra e të ardhuraveSipas kësaj mënyre vlera e produktit të përgjithshëm

llogaritet duke mbledhur të gjitha të ardhurat e te gjithëzotruesve të faktorve të prodhimit të përdorur për

prodhimin e mallrave përfundimtare

Të Ardhurat Kombëtare përfshijn:

1.Kompensimin e punonjësve2.Të ardhurat rentore të individëve3.Fitimet koperative4. Interesin neto5. Taksat indirekte mbi firmat e biznesit

Përderisa me tri mënyrat matet i njejti agregatvlera e produktit të përgjithshëm në një periudhë(vit) të dhënë duhet që tregusit përkates të janë tëbarabartë midis tyre ,domethën duhet që

ProduktiKombëtar=Shpenzimet Kombëtare=TëArdhurat Kombëtare.

GDP(Gross Domestic Product) e Kosovës

Ekonomia e Kosovës ndër vite

Ekonomia e Kosovës është një ekonomi në tranzicion. Kosova ishte krahina më e varfër e ish-Jugosllavisë

Zhvillimet që nga viti 1999Pas rritjes te shpejt në vitin 2000 dhe 2001, si pasojë e rindërtimit të pasluftës dhe asistencës së huaj,rritja e GDP ishte

negative në vitin 2002.

Në periudhën 2003-2011 rifilloi fazen e saj rritëse, megjithë me

renjen e ndihmes së jashtme, me një mesatare mbi 5% në vit. Vlen të përmendet se rritja ka vazhduar gjatë krizës financiare të

vitit 2009, dhe u kthye në 5% në vitin 2010.

Kosova ka një bilanc negativ të tregtisë, në vitin 2004, deficiti ibilancit të mallrave dhe shërbimeve ishte afër 70 % të PBB-së,

ndersa ishte 39% të GDP-së në vitin 2011.

Faktor t që ndikojn në GDP

1.Sektori I Donatorvë

2.Importi3.Eksporti4.Investimet5.Konsumi6.Shpenzimet e pergjithshme

Investimet

Investimet e bera ne ekonomin e vendit siq jan investimetprivate dhe publike luajn rol të rendesishum ne rritjen e GDP-isSi dhe investimet e huaja nga shtetet mike të Kosoves.

Për vitin 2008, Komisioni Evropian raportoi një rritje të PBB-së prej 5.4% - në thelb për shkak të investimeve publike(194% rritje, krahasuar me një rënie 10.2% e investimeveprivate)

Vendet kryesore në Investimet e Huaja Direkte (2004/2008

Gjermani: 292.000.000 €; Mbretëria e Bashkuar: 251.000.000 €; Sllovenia: 195.000.000 €, Austria: 133.000.000 €: Zvicër: 115.000.000 €,Hollanda: 109 € milion, Shqipëri: 70.000.000 €, Turqia: 64.000.000 €,Shtetet e Bashkuara: 31.000.000 €, Franca: 5.000.000 €.

INPORTI

Kosova importon prej vendeve të Bashkimit Evropianpjesën më të madhe të automjeteve, makinerive dhepajisjeve, produktet e duhanit, të naftës, materialendërtimi, produkte ushqimore.

Importet e Kosovës sipas grupit të vendeve:

Eksporti

Eksportet e Kosovës në tregun e BE-27, dëshmojnë njënivel të ulët të konkurrencës, për faktin se përbëhenkryesisht nga mbeturinat e metaleve të ndryshme dhe nëmasë më të kufizuar nga disa prodhime industriale siferonikeli, materialet e ndërtimit, prodhimet e drurit sidhe disa produkte ushqimore etj.Eksportet e Kosovës sipas grupit të vendeve

Konsumi

Konsumi si një ndër përbërësit kryesor të rritjes sëGDP-së.

Gjatë vitit 2011 konsumi privat shënoi rritje vjetoreprej mbi 10%, ndërsa pjesëmarrja e tij vazhdon tëjetë në mbi 90 %të PBB-së.Në anën tjetër, konsumi publik gjatë vitit 2011 nukregjistroi ndonjë ndryshim të rëndësishëmkrahasuar me vitin e kaluar, duke mbajturpjesëmarrjen në PBB në rreth 15%.

Rritja mesatare ekonomike në Kosovë gjatë viteve 2006-2009 ishte 4.8%.Të dhënat nga vitet ekaluara kanë dëshmuar që vendimipër të rritur nivelin e shpenzimeve publike për më se120% gjatë vitit 2008 ka qenë shtytësi kryesor i rritjesekonomike .Për më tepër kjo zhvendosje në nivelin e shpenzimevepublike është dëshmuar të jetë një nxitje në momentin eduhur për ekonominë gjatë vitit 2009, duke ruajturmundësinë për të gjeneruar rritje ekonomike mbi 4% nëkohën kur shumica e vendeve në regjion janë përballur me recesion ekonomik.

Shpenzimet Publike

Kontributi në rritjen reale të GDP-së 2009-2013

GDP-ia e Kosovës në vitet 2000-2011

GDP e vendeve te rajonit për kokë banori

Bazuar në këto përllogaritje, GDP për kokë banori nëKosovë është vetëm 40 për qind e mesatares botërore, e ndjekur nga Shqipëria në 67 për qind, Bosnja, 72 përqind; Maqedonia, 87 për qind, Serbia 101 për qind; dheRumania në 113 për qind. Kroacia është 171 për qind mëtë pasur se mesatarja botërore.

Ju falemnderit per vemendje!

Të dhënat e prezantuara janë të bazuara ne : BKQ,Ministria e Financave dhe Enti I statistikave te Kosovës