karŞilaŞtirmali yenİ tÜrk tİcaret kanunu ... 572 - borçlu hamile yazılı faiz kuponlarından...

KARŞILAŞTIRMALI

YENİ TÜRK TİCARET KANUNU & MEVCUT TÜRK TİCARET KANUNU

KIYMETLİ EVRAK

GELECEĞİN YÖNETİM DÜZENİ: YENİ TÜRK TİCARET KANUNUTürk iş dünyasının içinde yaşayacağı geleceğin ticaret hukuku altyapısını oluşturan Yeni Türk Ticaret Kanunu (Yeni TTK) ResmiGazete’de yayınlanarak yasalaştı. Yeni TTK ile 1957 yılında yürürlüğe giren ve günümüzde iş dünyasının gereksinimlerinikarşılamakta zorlanan mevcut Türk Ticaret Kanununun yerini, genel kabul görmüş birçok modern işletme mekanizmalarını içerençağdaş bir Ticaret Kanunu almaktadır.

Odağında kurumsal yönetim ve kurumsallaşma felsefesi olan Yeni Türk Ticaret Kanunu, şirketlerin yönetim tarzını ve iş yapışşekillerini önemli bir şekilde etkileyecektir. Bu değişikliklerin merkezinde yönetim kurulları ve yöneticiler, mali işler ile finansalraporlama ve denetim fonksiyonları bulunmaktadır. Yeni TTK’nın getirdiği değişikliklere ilişkin şirketlerin mevcut durumunundeğerlendirilerek yol haritasının oluşturması kanuna uyum açısından büyük önem taşımaktadır. Ancak kanunun getirdiğiyükümlülükleri “yasaya uyum süreci”nin ötesinde, kurumsallaşma ve yapısal dönüşüm fırsatı olarak gören şirketler, rekabetavantajı yaratarak günümüzün dinamik ve global ticari hayatında sürdürülebilir bir büyüme ve karlılık sağlayabileceklerdir.

Bahsedilen bu faydaların sağlanabilmesi, kanunun yürürlüğe giriş tarihi de dikkate alındığında, Yeni Türk Ticaret Kanunu’nunivedilikle anlaşılması ve yorumlanabilmesine bağlıdır. Bu noktadan hareketle, Cerebra olarak 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunuile 6762 sayılı mevcut Türk Ticaret Kanunu’nun madde bazında karşılaştırıldığı ekteki çalışmayı sizlere sunmaktan memnuniyetduymaktayız. Bu çalışmanın Yeni TTK ile hayatımıza girecek yenilikleri anlama ve mevcut uygulama ile karşılaştırarak yorumlamafırsatı yaratacağını düşünüyoruz.

Çalışmamız kanunun başlangıç hükümleri, ticari işletme, ticaret şirketleri, kıymetli evrak, taşıma işleri, deniz ticareti, sigorta hukukuve son hükümler olmak üzere sekiz ayrı başlık altında yapılmıştır. Çalışmanın tamamına www.cerebra.com.tr adresindenulaşabilirsiniz. Cerebra, Yeni Türk Ticaret Kanunu’na uyum sürecinde kanunun yorumlanmasına ilişkin çalışmalarını ve görüşlerinisizlerle ve kamuoyu ile paylaşmaya devam edecektir.

Saygılarımızla,

Fikret SebilcioğluOrtak

Karşılaştırmalı Yeni TTK & Mevcut TTK

İÇERİK

Genel Hükümler ...............................................................................................................................................................................................................................4

Nama Yazılı Senetler .......................................................................................................................................................................................................................7

Hamile Yazılı Senetler .....................................................................................................................................................................................................................9

Kambiyo Senetleri .........................................................................................................................................................................................................................14

Poliçe ...........................................................................................................................................................................................................................................14

Ciro ..........................................................................................................................................................................................................................................17

Kabul ve Aval...........................................................................................................................................................................................................................21

Ödeme.....................................................................................................................................................................................................................................26

Kabul Etmeme ve Ödememe Hâllerinde Başvurma Hakları ...................................................................................................................................................31

Poliçe Nüshaları ve Suretleri ...................................................................................................................................................................................................45

Çeşitli Hükümler.......................................................................................................................................................................................................................47

Kanunlar İhtilafı........................................................................................................................................................................................................................53

Bono veya Emre Yazılı Senet......................................................................................................................................................................................................56

Çek ..............................................................................................................................................................................................................................................59

Devir ........................................................................................................................................................................................................................................62

Ödeme ve Ödememe ..............................................................................................................................................................................................................64

Çeşitli Hükümler.......................................................................................................................................................................................................................71

Kanunlar İhtilafı........................................................................................................................................................................................................................74

Kambiyo Senetlerine Benzeyen Senetler ve Diğer Emre Yazılı Senetler .................................................................................................................................76

Makbuz Senedi ve Varant .............................................................................................................................................................................................................79


Kıymetli Evrak | Genel Hükümler 4

ÜÇÜNCÜ KİTAP

Kıymetli Evrak

BİRİNCİ KISIM

Genel Hükümler

A) Kıymetli evrakın tanımı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 645- (1) Kıymetli evrak öyle senetlerdir ki, bunların içerdikleri hak,senetten ayrı olarak ileri sürülemediği gibi başkalarına da devredilemez.

MADDE 557 - Kıymetli evrak öyle senetlerdir ki, bunlarda mündemiç olan haksenetten ayrı olarak dermeyan edilemediği gibi başkalarına da devredilemez.

B) Senetten doğan borç

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 646- (1) Kıymetli evrakın borçlusu, ancak senedin teslimikarşılığında ödeme ile yükümlüdür.

(2) Hile veya ağır kusuru bulunmadıkça borçlu, vade geldiğinde, senedinniteliğine göre alacaklı olduğu anlaşılan kişiye ödemede bulunmaklaborcundan kurtulur.

MADDE 558 - Kıymetli evrakın borçlusu, ancak senedin teslimi mukabilindeödeme ile mükelleftir.

Hile veya ağır kusuru bulunmadıkça borçlu vadenin hululünde senedinmahiyetine göre alacaklı olduğu anlaşılan kimseye ödemede bulunmaklaborcundan kurtulur.

C) Kıymetli evrakın devri

I - Genel şekil

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 647- (1) Mülkiyet veya sınırlı bir ayni hak kurulması amacıylakıymetli evrakın devri için her hâlde senet üzerindeki zilyetliğin devri şarttır.

(2) Bundan başka emre yazılı senetlerde ciroya, nama yazılı senetlerde yazılıbir devir beyanına da gerek vardır. Bu beyan kıymetli evrakın veya ayrı birkâğıdın üzerine yazılabilir.

MADDE 559 - Mülkiyet veya sair bir aynı hak tesisi maksadiyle kıymetlievrakın devri için, her halde senet üzerindeki zilyedliğin devri şarttır. Bundanbaşka emre yazılı senetlerde ciroya nama yazılı senetlerde yazılı bir devirbeyanına da ihtiyaç vardır. Bu beyan kıymetli evrakın üzerine yazılabileceğigibi ayrı bir kağıt üzerine de yazılabilir.



(3) Kanun veya sözleşme ile başkalarının, bu arada, özellikle borçlunun dadevre katılmaları zorunluluğu öngörülebilir.

Kanun veya mukavele ile başka kimselerin bu arada bilhassa borçlunun dadevre iştirakleri mecburi kılınabilir.

II - Ciro

1. Şekil

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 648- (1) Bütün hâllerde ciro, poliçenin cirosuna ilişkin hükümleruyarınca yapılır.

(2) Devir için ciro ve senedin zilyetliğinin geçirilmesi yeterlidir.

MADDE 560 - Bütün hallerde ciro, poliçenin cirosu hakkındaki hükümleregöre yapılır.

Devir için, tam ciro ve senedin teslimi kafidir.

2. Hükümleri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 649- (1) Devredilebilen bütün kıymetli evrakın, senedin içeriğindenveya niteliğinden aksi anlaşılmadıkça, ciro edilmesi ve zilyetliğingeçirilmesiyle cirantanın hakları ciro edilene devrolunur.

MADDE 561 - Devri kabil olan bütün kıymetli evrakın, senedinmuhteviyatından veya mahiyetinden aksi anlaşılmadıkça, ciro ve teslimi ilecirantanın hakları ciro edilene geçer.

D) Senedin türünün değiştirilmesi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 650- (1) Nama veya emre yazılı senet, ancak kendisine hak verdiğive borç yüklediği tüm kişilerin muvafakatıyla hamile yazılı senededönüştürülebilir. Bu muvafakatın doğrudan senet üzerine yazılması gerekir.

(2) Hamile yazılı senetlerin nama veya emre yazılı senededönüştürülebilmesi hususunda da aynı kural geçerlidir. Bu son hâlde hakveya borç sahibi kişilerden birinin muvafakatı bulunmazsa bu dönüştürme,

ancak dönüştürmeyi yapan alacaklı ile onun haklarına doğrudan doğruyahalef olan kişi arasında hüküm ifade eder.

MADDE 562 - Nama yahut emre yazılı senet, ancak kendisine hak verdiği veborç yüklediği bütün kimselerin muvafakatiyle hamile yazılı bir senet halinegetirilebilir. Bu muvafakatin bizzat senet üzerine yazılması gerekir.

Hamile yazılı senetlerin nama veya emre yazılı senet haline getirilmesihususunda da aynı esas caridir. Bu son halde hak veya borç sahibikimselerden birinin muvafakati bulunmazsa bu değişiklik, ancak değişikliğiyapan alacaklı ile onun haklarına doğrudan doğruya halef olan şahısarasında hüküm ifade eder.



E) İptal kararı

I - Şartları

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 651- (1) Kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafındaniptaline karar verilebilir.

(2) Kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senetüzerinde hak sahibi olan kişi, senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir.

MADDE 563 - Kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafındaniptaline karar verilebilir.

Kıymetli evrakın zayi olduğu yahut zıyaın meydana çıktığı zamanda senetüzerinde hak sahibi olan şahıs, senedin iptaline karar verilmesini istiyebilir.

II - Hükümleri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 652- (1) İptal kararı üzerine hak sahibi hakkını senetsiz olarak daileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir.

(2) Bunun dışında iptal usulü ve hükümleri hakkında, kıymetli evrakın çeşitlitürlerine ilişkin özel hükümler uygulanır.

MADDE 564 - İptal kararı üzerine hak sahibi hakkını senetsiz olarak dadermeyan veya yeni bir senet ihdasını talebedebilir.

Bunun haricinde iptal usulü ve hükümleri hakkında, kıymetli evrakın muhtelifnevilerine mütaallik hususi hükümler tatbik olunur.

F) Özel hükümler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 653- (1) Çeşitli kıymetli evraka ilişkin özel hükümler saklıdır. MADDE 565 - Muhtelif kıymetli evrak hakkındaki hususi hükümler

mahfuzdur.


Kıymetli Evrak | Nama Yazılı Senetler 7

İKİNCİ KISIM

Nama Yazılı Senetler

A) Tanımı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 654- (1) Belli bir kişinin adına yazılı olup da onun emrine kaydınıiçermeyen ve kanunen de emre yazılı senetlerden sayılmayan kıymetli evraknama yazılı senet sayılır.

MADDE 566 - Belli bir şahıs namına yazılı olup da onun emrine kaydını ihtivaetmiyen ve kanunen de emre yazılı senetlerden sayılmıyan kıymetli evraknama yazılı senet sayılır.

B) Alacaklının hakkını nasıl ispat edeceği

I - Kural olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 655- (1) Borçlu, ancak senedin hamili bulunan ve senette adı yazılıolan veya onun hukuki halefi olduğunu ispat eden kişilere ödemekzorundadır.

(2) Bu husus ispat edilmediği hâlde ödemede bulunan borçlu, senedin gerçeksahibi olduğunu ispat eden bir üçüncü kişiye karşı borcundan kurtulmuşolmaz.

MADDE 567 - Borçlu, ancak senedin hamili bulunan ve senette adı yazılıolan veya onun hukuki halefi olduğunu ispat eden şahıslara ödemeyemecburdur.

Bu cihet ispat edilmediği halde ödemede bulunan borçlu, senedin hakikisahibi olduğunu ispat eden bir üçüncü şahsa karşı borcundan kurtulmuşolmaz.

II - Eksik nama yazılı senetler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 656- (1) Nama yazılı senet içinde, senet bedelini her hamilineödemek hakkını saklı tutmuş olan borçlu, alacaklı sıfatının ispat edilmesiniaramamış olsa da hamile iyiniyetle yapacağı ödeme sonucunda borcundankurtulmuş olur. Ancak, hamile ödemede bulunmakla yükümlü değildir. 785inci maddenin ikinci fıkrası hükmü saklıdır.

MADDE 568 - Nama yazılı senet içinde senet bedelini her hamiline ödemekhakkını mahfuz tutmuş olan borçlu, alacaklı sıfatının ispat edilmesiniaramamış olsa dahi hamile hüsnüniyetle yapacağı ödeme neticesindeborcundan kurtulmuş olur. Şu kadar ki; hamile ödemede bulunmakla mükellefdeğildir. 697 nci maddenin ikinci fıkrası hükmü mahfuzdur.


Kıymetli Evrak | Nama Yazılı Senetler 8

C) İptal kararı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 657- (1) Aksine özel hükümler bulunmadıkça nama yazılı senetler,hamile yazılı senetlere ilişkin hükümlere göre iptal olunur.

(2) Borçlu, senette ilanların sayısını azaltmak veya süreleri kısaltmaksuretiyle iptal için daha basit bir usul öngörebileceği gibi, alacaklı kendisinesenedin iptal ve borcun ödendiğini gösteren, resmen düzenlenmiş veyausulen onaylanmış bir belge verdiği takdirde, senet ibraz edilmeksizin veiptaline karar verilmeksizin de geçerli olmak üzere ödemek hakkını da saklıtutabilir.

MADDE 569 - Aksine hususi hükümler olmadıkça nama yazılı senetler;hamile yazılı senetler hakkındaki hükümlere göre iptal olunur.

Borçlu, senette ilanların sayısını azaltmak veya mehilleri kısaltmak suretiyleiptal için daha basit bir usul derpiş edebileceği gibi alacaklı kendisine senediniptal ve borcun itfa olunduğunu gösteren, resmen tanzim veya usulen tasdikedilmiş bir vesika verildiği takdirde, senet ibraz edilmeksizin ve iptaline kararverilmeksizin dahi muteber olmak üzere ödemek hakkını da mahfuz tutabilir.


Kıymetli Evrak | Hamile Yazılı Senetler 9

ÜÇÜNCÜ KISIM

Hamile Yazılı Senetler

A) Tanımı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 658- (1) Senedin metninden veya şeklinden, hamili kim ise o kişininhak sahibi sayılacağı anlaşılan her kıymetli evrak, hamile veya hamiline yazılısenet sayılır.

(2) Mahkeme kararıyla ödemeden menedilen borçlunun ödemesi geçerliolmaz.

MADDE 570 - Senedin metin veya şeklinden, hamili kim ise o kimsenin haksahibi sayılacağı anlaşılan her kıymetli evrak; hamile (Hamiline) yazılı senetsayılır.

Mahkeme karariyle ödemeden menedilen borçlunun ödemesi muteber olmaz.

B) Borçlunun def’ileri

I - Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 659- (1) Borçlu hamile yazılı bir senetten doğan alacağa karşı,ancak senedin geçersizliğine ilişkin veya senedin metninden anlaşılandef’ilerle, alacaklı her kim ise ona karşı şahsen sahip olduğu def’ileri ilerisürebilir.

(2) Borçlu ile önceki hamillerden biri arasında doğrudan doğruya var olanilişkilere dayanan def’ilerin ileri sürülmesi, ancak senedi iktisap ederkenhamilin bilerek borçlunun zararına hareket etmiş olması hâlinde geçerlidir.

(3) Senedin, borçlunun rızası olmaksızın tedavüle çıkarıldığı yolunda bir def’iileri sürülemez.

MADDE 571 - Borçlu hamile yazılı bir senetten doğan alacağa karşı ancaksenedin hükümsüzlüğüne taalluk eden veya senetten anlaşılan defilerlealacaklı her kim ise ona karşı şahsan haiz olduğu defileri ileri sürebilir.

Borçlu ile önceki hamillerden birisi arasında doğrudan doğruya mevcutmünasebetlere dayanan defilerin dermeyanı, ancak senedi iktisabederkenhamilin bilerek borçlunun zararına hareket etmiş olması halinde caizdir.

Senedin borçlunun rızası hilafına tedavüle çıkarıldığı yolunda bir defidermeyan olunamaz.



II - Hamile yazılı faiz kuponları

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 660- (1) Borçlu hamile yazılı faiz kuponlarından doğan alacağa karşıana paranın ödendiği def’inde bulunamaz.

(2) Ana paranın ödenmesi hâlinde, borçlu, ilerde muaccel olup da asıl senetlebirlikte kendisine teslim edilmeyen faiz kuponlarının tutarını, bu kuponlarhakkında geçerli olan zamanaşımı süresi geçinceye kadar alıkoymak hakkınıhaizdir; meğerki, teslim edilmeyen kuponların iptaline karar verilmiş veyatutarı karşılığında teminat gösterilmiş olsun.

MADDE 572 - Borçlu hamile yazılı faiz kuponlarından doğan alacağa karşıana paranın itfa edildiği definde bulunamaz.

Ana paranın ödenmesi halinde, borçlu, ilerde muacceliyet kesbedecek olupasıl senetle birlikte kendisine teslim edilmiyen faiz kuponlarının tutarını bukuponlar hakkında cari olan müruruzaman müddeti geçinceye kadaralıkoymak hakkını haizdir; meğer ki, teslim edilmeyen kuponların iptalinekarar verilmiş yahut tutarı mukabilinde teminat gösterilmiş olsun.

C) İptal kararı

I - Genel olarak

1. Yetki

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 661- (1) Pay senetleri, tahviller, intifa senetleri, münferit kuponlarhariç olmak üzere, kupon belgeleri, esas kupon belgelerinin yenilenmesineyarayan talonlar gibi hamile yazılı senetlerin iptaline hak sahibinin istemiüzerine mahkemece karar verilir.

(2) Yetkili mahkeme, borçlunun yerleşim yeri veya pay senetleri hakkındaanonim şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesidir.

(3) Dilekçe sahibinin senedin zilyedi bulunduğu ve onu zayi ettiği yolundakiiddialarının mahkemece inandırıcı bulunması gerekir.

(4) Bir senet kupon tablosu veya talon içeriyorsa ve hamil yalnız kupontablosunu veya talonunu kaybetmişse, istemin haklı olduğunun ispatı içinsenedin esas bölümünün ibrazı yeterlidir.

MADDE 573 - Hisse senetleri, tahviller, intifa senetleri, (Münferit kuponlarhariç olmak üzere) kupon varakaları, esas kupon varakalarınınyenilenmesine yarıyan kuponlar (Talonlar) gibi hamile yazılı senetleriniptaline hak sahibinin talebi üzerine mahkemece karar verilir.

Salahiyetli mahkeme borçlunun ikametgahı mahkemesi veya hisse senetlerihakkında anonim şirket merkezinin bulunduğu yerin mahkemesidir.

Dilekçe sahibinin senedin zilyedi bulunduğu ve onu zayi ettiği yolundakiiddialarının mahkemece kuvvetle muhtemel görülmesi lazımdır.

Kupon varakası veya talonu bulunan bir senet hamilinin elinden yalnız kuponvarakası veya talonu çıkmış olursa talebin haklı olduğunun ispatı için esassenedin ibrazı yeter.



2. Ödeme yasağı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 662- (1) Dilekçe sahibinin istemi üzerine mahkeme, senedinborçlusunu, aksine hareket ettiği takdirde iki defa ödemek zorunda kalacağınıihtar ederek bedelini ödemekten yasaklar.

(2) Bir kupon belgesinin iptaline karar vermek gerektiği takdirde, vadeleridava sırasında dolan münferit kuponlar hakkında faiz kuponlarının iptalineilişkin hükümler uygulanır.

MADDE 574 - Dilekçe sahibinin talebi üzerine mahkeme senedin borçlusunu;hilafına hareket ettiği takdirde iki defa ödemek mecburiyetinde kalacağınıihtar ederek bedelini ödemekten meneder.

Bir kupon varakasının iptaline karar vermek lazımgeldiği takdirde vadeleridava sırasında hulul eden münferit kuponlar hakkında faiz kuponlarınıniptaline mütedair hükümler tatbik olunur.

3. İlan ile çağrı, başvuru süresi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 663- (1) Mahkeme, dilekçe sahibinin, senedin zilyedi bulunmuş veonu zâyi etmiş olduğuna dair yaptığı açıklamaları inandırıcı bulursa, belliolmayan hamili ilan yoluyla, senedi belirli bir süre içinde ibraz etmeye çağırırve aksi takdirde senedin iptaline karar verileceğini ihtar eder. Sürenin en azaltı ay olarak belirlenmesi gerekir; bu süre ilk ilan gününden itibaren işlemeyebaşlar.

MADDE 575 - Mahkeme, dilekçe sahibinin, senedin zilyedi bulunmuş ve onuzayi etmiş olduğuna dair verdiği izahatın doğruluğunu kuvvetle muhtemelgörürse, belli olmıyan hamili ilan yoliyle senedi muayyen bir müddet içindeibraz etmeye davet ve aksi takdirde senedin iptaline karar verileceğini ihtareder. Müddetin en az altı ay olarak tesbiti lazımdır; bu müddet ilk ilangününden itibaren işlemeye başlar.

4. İlan şekli

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 664- (1) Senedin ibrazına ilişkin ilanın 35 inci maddede yazılıgazetede üç defa yapılması gerekir.

(2) Mahkeme gerek gördüğü takdirde, ayrıca uygun göreceği diğer şekillerdede ilanlar yapılmasına karar verebilir.

MADDE 576 - Senedi ibraz hususundaki ilanın 37 nci maddede yazılıgazetede üç kere yapılması lazımdır.

Mahkeme lüzum gördüğü takdirde ayrıca münasip göreceği diğer şekillerdede ilanlar yapılmasına karar verebilir.



5. Hükümleri

a) Senedin ibrazı hâlinde

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 665- (1) İptali istenen senet ibraz edilirse, mahkeme, dilekçesahibine senedin iadesi davası açması için bir süre belirler.

(2) Dilekçe sahibi bu süre içinde dava açmazsa, mahkeme, senedi geri verirve ödeme yasağını kaldırır.

MADDE 577 - İptali istenen senet ibraz edilirse mahkeme, dilekçe sahibinesenedin iadesi hususunda dava açması için bir mehil tayin eder.

Dilekçe sahibi bu mehil içinde dava açmazsa, mahkeme, senedi geri verir veödeme yasağını kaldırır.

b) Senedin ibraz edilmemesi hâlinde

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 666- (1) Mahkeme, belirlenen süre içinde ibraz edilmeyen senediniptaline karar verir veya gerekli görürse başka önlemler de alabilir.

(2) Hamile yazılı bir senedin iptali hakkındaki karar, derhâl 35 inci maddedeyazılı gazeteyle ve mahkeme gerek görürse başka araçlarla da ilan edilir.

(3) İptal kararı üzerine dilekçe sahibi, gideri kendisine ait olmak üzere yeni birsenet düzenlenmesini veya muaccel borcun ifasını istemek hakkını haizdir.

MADDE 578 - Senet tayin olunan mehil içinde ibraz edilmezse, mahkeme,senedin iptaline karar verir veya lüzum görürse başka tedbirler de ittihazedebilir.

Hamile yazılı bir senedin iptali hakkındaki karar derhal 37 nci maddedeanılan gazete ile ve mahkeme lüzum görürse başka vasıtalarla da ilan edilir.

İptal kararı üzerine dilekçe sahibi, masrafı kendisine ait olmak üzere yeni birsenet ihdasını veya muaccel borcun ifasını istemek hakkını haizdir.

II - Kuponlarda usul

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 667- (1) Münferit kuponların zıyaı hâlinde hak sahibinin istemiüzerine, mahkeme, bedelin vadesinde, vade dolmuşsa derhâl mahkemeyeyatırılmasına karar verir.

(2) Üç yıl geçtikten sonra hiçbir hak sahibi başvurmaz ve vadenindolmasından itibaren üç yıl geçmiş olursa, mahkeme kararıyla bedel dilekçesahibine verilir.

MADDE 579 - Münferit kuponların zıyaı halinde hak sahibinin talebi üzerine,mahkeme, bedelin vadesinde ve eğer vade esasen hulul etmiş bulunursaderhal mahkemeye yatırılmasına karar verir.

Üç yıl geçtikten sonra hiçbir hak sahibi müracaat etmemiş olur ve vadeninhululünden itibaren üç yıl geçmiş olursa mahkeme karariyle bedel dilekçesahibine verilir.



III - Banknotlarda ve buna benzer kâğıtlarda usul

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 668- (1) Banknot ve büyük miktarda çıkarılıp görüldüğündeödenmesi gereken ve para yerine ödeme aracı olarak kullanılan ve belirlibedelleri yazılı olan diğer hamile yazılı senetlerin iptaline karar verilemez.

(2) Devlet tarafından çıkarılmış olan tahvillere ilişkin özel hükümler saklıdır.

MADDE 580 - Banknot ve büyük miktarda çıkarılıp görüldüğünde ödenmesigereken ve para yerine ödeme vasıtası olarak kullanılan ve muayyenbedelleri yazılı olan diğer hamile yazılı senetlerin iptaline karar verilemez.

Devlet tarafından çıkarılmış olan tahviller hakkındaki hususi hükümlermahfuzdur.

D) İpotekli borç senedi ve irat senedi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 669- (1) Hamile yazılı olan ipotekli borç senediyle irat senedineilişkin özel hükümler saklıdır.

MADDE 581 - Hamile yazılı olan ipotekli borç senediyle irat senedihakkındaki hususi hükümler mahfuzdur.


Kıymetli Evrak | Kambiyo Senetleri 14

DÖRDÜNCÜ KISIM

Kambiyo Senetleri

A) Borçlanma ehliyeti

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 670- (1) Sözleşme ile borçlanmaya ehil olan kişi, kambiyo senetleriile borçlanmaya da ehildir.

MADDE 582 - Akit ile borçlanmaya ehil olan kimse, poliçe, çek ve bono ileborçlanmaya da ehildir.

BİRİNCİ BÖLÜM

Poliçe

BİRİNCİ AYIRIM

Poliçenin Düzenlenmesi ve Şekli

A) Şekil

I - Unsurları

1. Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 671- (1) Poliçe;

a) Senet metninde “poliçe” kelimesini, senet Türkçe’den başka bir dilleyazılmışsa, o dilde poliçe karşılığı olarak kullanılan kelimeyi,

b) Belirli bir bedelin ödenmesi hususunda kayıtsız ve şartsız havaleyi,c) Ödeyecek olan kişinin, “muhatabın” adını,d) Vadeyi,e) Ödeme yerini,f) Kime veya kimin emrine ödenecek ise onun adını,g) Düzenlenme tarihini ve yerini,h) Düzenleyenin imzasını,içerir.

MADDE 583 - Poliçe:

1. Senet metninde "Poliçe" kelimesini ve eğer senet Türkçe'den başka birdille yazılmışsa o dilde poliçe karşılığı olarak kullanılan kelimeyi;

2. Muayyen bir bedelin ödenmesi hususunda kayıtsız ve şartsızhavaleyi;

3. Ödiyecek olan kimsenin (Muhatabın) ad ve soyadını;4. Vadeyi;5. Ödeme yerini;6. Kime veya kimin emrine ödenecek ise onun ad ve soyadını;7. Keşide tarihi ve yerini;8. Keşidecinin imzasını; ihtiva eder.



2. Unsurların bulunmaması

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 672- (1) 671 inci maddede yazılı unsurlardan birini içermeyen senetikinci ilâ dördüncü fıkralarda yazılı hâller dışında poliçe sayılmaz.

(2) Vadesi gösterilmeyen poliçenin görüldüğünde ödenmesi şart edilmişsayılır.

(3) Ayrıca belirtilmiş olmadıkça muhatabın adı yanında gösterilen yer, ödemeyeri ve aynı zamanda da muhatabın yerleşim yeri sayılır.

(4) Düzenlenme yeri gösterilmeyen poliçe, düzenleyenin adı yanındagösterilen yerde düzenlenmiş sayılır.

MADDE 584 - Yukarki maddede yazılı hususlardan birini ihtiva etmiyen senetaşağıdaki fıkralarda yazılı haller dışında poliçe sayılmaz.

Vadesi gösterilmiyen poliçenin görüldüğünde ödenmesi meşrut sayılır.

Ayrıca tasrih edilmiş olmadıkça muhatabın soyadı yanında gösterilen yer,ödeme yeri ve aynı zamanda da muhatabın ikametgahı sayılır.

Keşide yeri gösterilmiyen poliçe, keşidecinin soyadı yanında gösterilen yerdekeşide edilmiş sayılır.

II - Münferit unsurlar

1. Düzenleyenin aynı zamanda muhatap veya emrine ödenecek kişi olması

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 673- (1) Poliçe bizzat düzenleyenin emrine yazılı olabileceği gibi,bizzat düzenleyen üzerine veya bir üçüncü kişi hesabına da düzenlenebilir.

MADDE 585 - Poliçe bizzat keşidecinin emrine yazılı olabileceği gibi bizzatkeşideci üzerine veya bir üçüncü şahıs hesabına da keşide edilebilir.

2. Adresli ve yerleşim yerli poliçe

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 674- (1) Poliçe, bir üçüncü kişinin nezdinde, muhatabın yerleşimyerinde veya başka bir yerde ödenmek üzere düzenlenebilir.

MADDE 586 - Poliçenin üçüncü şahsın ikametgahında ödenmesi şartkoşulabilir.

Bu üçüncü şahsın ikametgahı muhatabın ikametgahının bulunduğu yerde(Adresli poliçe) veyabaşka bir yerde (İkametgahlı poliçe) bulunabilir.



3. Faiz şartı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 675- (1) Görüldüğünde veya görüldüğünden belirli bir süre sonraödenmesi şart kılınan bir poliçeye, düzenleyen tarafından faiz şartıkonulabilir. Diğer poliçelerde böyle bir faiz şartı yazılmamış sayılır.

(2) Faiz oranının poliçede gösterilmesi gerekir; gösterilmemiş ise faiz şartıyazılmamış sayılır.

(3) Başka bir gün belirtilmemişse, faiz, poliçenin düzenlenme günündenitibaren işler.

MADDE 587 - Görüldüğünde veya görüldüğünden muayyen bir müddetsonra ödenmesi şart kılınan bir poliçeye keşideci tarafından faiz şartıdercolunabilir. Bütün diğer poliçelerde böyle bir faiz şartı yazılmamış sayılır.

Faiz miktarının poliçede gösterilmesi lazımdır; gösterilmemiş ise faiz şartıyazılmamış sayılır.

Başka bir gün zikredilmemişse faiz, poliçenin keşide gününden itibaren işler.

4. Poliçe bedelinin çeşitli şekillerde gösterilmesi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 676- (1) Poliçe bedeli hem yazı hem de rakamla gösterilip de ikibedel arasında fark bulunursa, yazı ile gösterilen bedel üstün tutulur.

(2) Poliçe bedeli yalnız yazıyla veya yalnız rakamla birden çok gösterilmişolup da bedeller arasında fark bulunursa, en az olan bedel geçerli sayılır.

MADDE 588 - Poliçe bedeli hem yazı ve hem de rakamla gösterilip de ikibedel arasında fark bulunursa yazı ile gösterilen bedele itibar olunur.

Poliçe bedeli yalnız yazı ile veya yalnız rakamla mütaaddit defalargösterilmiş olup da bedeller arasında fark bulunursa en az olan bedelmuteber sayılır.

B) İmza edenlerin sorumluluğu

I - Geçerli olmayan imzaların bulunması

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 677- (1) Bir poliçe, poliçe ile borçlanmaya ehil olmayan kişilerinimzasını, sahte imzaları, hayali kişilerin imzalarını veya imzalayan ya daadlarına imzalanmış olan kişileri herhangi bir sebeple bağlamayan imzalarıiçerirse, diğer imzaların geçerliliği bundan etkilenmez.

MADDE 589 - Bir poliçe, poliçe ile borçlanmaya ehil olmıyan kimselerinimzasını, sahte imzaları, mevhum şahısların imzalarını yahut imzalıyan veyanamlarına imzalanmış olan şahısları herhangi bir sebep dolayısiyle ilzametmiyen imzaları taşırsa, diğer imzaların sıhhatine bu yüzden halel gelmez.



II - Yetkisiz imza

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 678- (1) Temsile yetkili olmadığı hâlde bir kişinin temsilcisi sıfatıylabir poliçeye imzasını koyan kişi, o poliçeden dolayı bizzat sorumludur;bu poliçeyi ödediği takdirde, temsil olunduğu kabul edilen kişinin haiz

olabileceği haklara sahip olur. Yetkisini aşan temsilci için de hüküm böyledir.

MADDE 590 - Temsile salahiyetli olmadığı halde bir şahsın temsilcisi sıfatiylebir poliçeye imzasını koyan kimse, o poliçeden dolayı bizzat mesul olur vepoliçeyi ödediği takdirde temsil olunan haiz olabileceği haklara sahip olur.Salahiyetini aşan temsilci için dahi hüküm böyledir.

III - Düzenleyenin sorumluluğu

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 679- (1) Düzenleyen, poliçenin kabul edilmemesinden veödenmemesinden sorumludur. Düzenleyen, kabul edilmeme hâlinde sorumluolmayacağını şart edebilirse de ödenmemeden sorumlu olmayacağına ilişkinkayıtlar yazılmamış sayılır.

MADDE 591 - Keşideci, poliçenin kabul edilmemesinden veödenmemesinden dolayı mesuldür. Keşidecinin kabul edilmeme halindemesuliyetten kendini muaf tutması caiz ise de ödenmeme halindemesuliyetten muaf olduğunu gösteren kayıtlar yazılmamış sayılır.

IV - Açık poliçe

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 680- (1) Tedavüle çıkarılırken tamamen doldurulmamış bulunan birpoliçe, aradaki anlaşmalara aykırı bir şekilde doldurulursa, bu anlaşmalarauyulmadığı iddiası, hamile karşı ileri sürülemez; meğerki, hamil poliçeyikötüniyetle iktisap etmiş veya iktisap sırasında kendisine ağır bir kusur isnadımümkün bulunmuş olsun.

MADDE 592 - Tedavüle çıkarılırken tamamen doldurulmamış bulunan birpoliçe, aradaki anlaşmalara aykırı bir şekilde doldurulursa bu anlaşmalarariayet edilmemiş olması keyfiyeti, hamile karşı ileri sürülemez; meğer ki hamilpoliçeyi kötü niyetle iktisabetmiş veya iktisap sırasında kendisine ağır birkusur isnadı mümkün bulunmuş olsun.

İKİNCİ AYIRIM

Ciro

A) Poliçenin devredilmesi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 681- (1) Her poliçe açıkça emre yazılı olmasa da ciro ve zilyetliğingeçirilmesi yoluyla devredilebilir.

MADDE 593 - Her poliçe sarahaten, emre yazılı olmasa dahi, ciro ve teslimyolu ile devrolunabilir.



(2) Düzenleyen, poliçeye “emre yazılı değildir” ibaresini veya aynı anlamıifade eden bir kaydı koymuşsa, poliçe ancak alacağın temliki yoluyladevrolunabilir ve bu devir alacağın temlikinin hukuki sonuçlarını doğurur.

(3) Ciro, poliçeyi kabul etmiş olsun veya olmasın muhataba, düzenleyeneveya poliçeyle borç altına girmiş olanlardan herhangi birine yapılabilir. Bukimseler poliçeyi yeniden ciro edebilirler.

Keşideci poliçeye: "Emre yazılı değildir." kelimelerini veya aynı manayı ifadeeden bir kaydı dercetmişse, poliçe ancak alacağın temliki yolu iledevrolunabilir ve bu devir alacağın temlikinin hukuki neticelerini doğurur.

Ciro, poliçeyi kabul etmiş olsun veya olmasın muhataba, keşideciye veyapoliçe ile borç altına girmiş olanlardan her hangi birine de yapılabilir. Bukimseler poliçeyi yeniden ciro edebilirler.

B) Ciro

I - Kayıtsız, şartsız olması

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 682- (1) Cironun kayıtsız ve şartsız olması gerekir. Cironun bağlıtutulduğu her şart yazılmamış sayılır.(2) Kısmi ciro batıldır.(3) Hamiline ciro beyaz ciro hükmündedir.

MADDE 594 - Cironun kayıtsız ve şartsız olması lazımdır. Cironun tabitutulduğu her şart yazılmamış addolunur.Kısmi ciro batıldır.Hamiline ciro beyaz ciro hükmündedir.

II - Cironun şekli

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 683- (1) Cironun poliçe veya poliçeye bağlı olan ve “alonj” denilenbir kâğıt üzerine yazılması ve ciranta tarafından imzalanması gerekir.

(2) Lehine ciro yapılan kişinin ciroda gösterilmesine gerek olmadığı gibi, ciro,cirantanın sadece imzasından ibaret olabilir. Bu şekildeki cirolara “beyaz ciro”denir. Beyaz cironun poliçenin arkasına veya alonj üzerine yazılması gerekir.

MADDE 595 - Cironun poliçe veya poliçeye bağlı olan ve "Alonj" denilen birkağıt üzerine yazılması ve ciranta tarafından imzalanması lazımdır.

Lehine ciro yapılan kimsenin ciroda gösterilmesine lüzum olmadığı gibi ciro,cirantanın sadece imzasından bile ibaret olabilir. Bu şekildeki cirolara "beyazciro" denilir. Bunun muteber olması için cironun poliçenin arkasına veya alonjüzerine yazılması lazımdır.

III - Cironun hükümleri

1. Devir işlevi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 684- (1) Ciro ve zilyetliğin geçirilmesi ile poliçeden doğan bütünhaklar devrolunur.

MADDE 596 - Ciro ve teslim neticesinde poliçeden doğan bütün haklardevredilmiş olur.



(2) Ciro beyaz ciro ise hamil;

a) Ciroyu kendi adına veya diğer bir kişi adına doldurabilir,b) Poliçeyi yeniden beyaz olarak veya diğer belirli bir kişiye tekrar ciro

edebilir,c) Beyaz ciroyu doldurmaksızın ve poliçeyi tekrar ciro etmeksizin poliçeyi

başka bir kişiye verebilir.

Ciro beyaz ciro ise hamil:

1. Ciroyu kendi namına veya diğer bir şahıs namına doldurabilir;

2. Poliçeyi yeniden beyaz olarak yahut diğer muayyen bir şahsa tekrar ciroedebilir;

3. Beyaz ciroyu doldurmaksızın ve poliçeyi tekrar ciro etmeksizin poliçeyibaşka bir kimseye verebilir.

2. Teminat işlevi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 685- (1) Aksi şart edilmedikçe, ciranta poliçenin kabuledilmemesinden ve ödenmemesinden sorumludur.

(2) Ciranta, poliçenin tekrar ciro edilmesini yasak edebilir; bu hâlde, senetsonradan kendilerine ciro edilmiş olan kişilere karşı sorumlu olmaz.

MADDE 597 - Aksine şart bulunmadıkça ciranta poliçenin kabuledilmemesinden ve ödenmemesinden mesuldür.

Ciranta, poliçenin tekrar ciro edilmesini yasak edebilir; bu halde, senetsonradan kendilerine ciro edilmiş olan kimselere karşı mesul olmaz.

3. Hamilin hak sahipliği

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 686- (1) Bir poliçeyi elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsada kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde,yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar bu hususta yazılmamış hükmündedir. Birbeyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse son ciroyu imzalayan kişi, poliçeyi beyazciro ile iktisap etmiş sayılır.

(2) Poliçe herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, birincifıkrada yazılı hükümlere göre hakkı anlaşılan yeni hamil, ancak poliçeyikötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisabında ağır bir kusur bulunduğutakdirde o poliçeyi geri vermekle yükümlüdür.

MADDE 598 - Bir poliçeyi elinde bulunduran kimse, son ciro beyaz ciro olsadahi kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirdesalahiyetli hamil sayılır. Çizilmiş cirolar bu hususta yazılmamış hükmündedir.Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro takibederse son ciroyu imzalıyan kimse,poliçeyi beyaz ciro ile iktisabetmiş sayılır.

Poliçe her hangi bir surette hamilin elinden çıkmış bulunursa yukarıki fıkradayazılı hükümlere göre hakkı anlaşılan yeni hamil, ancak poliçeyi kötü niyetleiktisabetmiş olduğu veya iktisabında ağır bir kusur bulunduğu takdirde opoliçeyi geri vermekle mükelleftir.



IV - Def’iler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 687- (1) Poliçeden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyenveya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olanilişkilere dayanan def’ileri başvuran hamile karşı ileri süremez; meğerki,hamil, poliçeyi iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmişolsun.

(2) Alacağın temliki yoluyla yapılan devirlere ilişkin hükümler saklıdır.

MADDE 599 - Poliçeden dolayı kendisine müracaat olunan kimse keşideciveya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya mevcutolan münasebetlere dayanan defileri müracaatta bulunan hamile karşı ilerisüremez; meğer ki, hamil, poliçeyi iktisabederken bile bile borçlunun zararınahareket etmiş olsun.

Alacağın temliki yoliyle yapılan devirlere ait hükümler mahfuzdur.

V - Cironun çeşitleri

1. Tahsil cirosu

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 688- (1) Ciro, “bedeli tahsil içindir”, “vekâleten” veya bedelin başkasıadına kabul edileceğini belirten bir şerhi ya da sadece vekil etmeyi ifade edenbir kaydı içerirse, hamil, poliçeden doğan bütün hakları kullanabilir; fakat opoliçeyi ancak tahsil cirosu ile tekrar ciro edebilir.

(2) Poliçeden sorumlu olanlar, bu hâlde, ancak cirantaya karşı ilerisürebilecekleri def’ileri hamile karşı dermeyan edebilirler.

(3) Tahsil cirosunun içerdiği yetki, bu yetkiyi verenin ölümü ile sonaermeyeceği gibi, onun medenî hakları kullanma ehliyetini kaybetmesiyle deortadan kalkmaz.

MADDE 600 - Ciro "Bedeli tahsil içindir." "Kabız içindir","Vekaleten" ibaresiniveya sadece tevkili ifade eden diğer her hangi bir kaydi ihtiva ederse hamil,poliçeden doğan bütün hakları kullanabilir; fakat o poliçeyi ancak tahsil cirosuşeklinde tekrar ciro edebilir.

Poliçeden mesul olanlar bu halde ancak cirantaya karşı ileri sürebilecekleridefileri hamile karşı dermeyan edebilirler.

Tahsil için verilen ciroda münderiç bulunan salahiyet, bu salahiyeti vereninölümü ile sona ermiyeceği gibi onun medeni hakları kullanma ehliyetinikaybetmesiyle de ortadan kalkmaz.

2. Rehin cirosu

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 689- (1) Ciro, “bedeli teminattır”, “bedeli rehindir” ibaresini veyarehnetmeyi belirten diğer herhangi bir kaydı içerirse, hamil, poliçeden doğanbütün hakları kullanabilir; fakat kendisi tarafından yapılan bir ciro ancak tahsil

MADDE 601 - Ciro, "Bedeli teminattır", "Bedeli rehindir" ibarelerini yahutterhini ifade eden diğer her hangi bir kaydı ihtiva ederse, hamil poliçedendoğan bütün hakları kullanabilir; fakat kendisi tarafından yapılan bir ciro



cirosu hükmündedir.

(2) Poliçeden sorumlu olanlar, kendileriyle ciranta arasında doğrudandoğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri hamile karşı ileri süremezler;meğerki, hamil poliçeyi iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareketetmiş olsun.

ancak tahsil cirosu hükmündedir.

Poliçeden mesul olanlar, kendileriyle ciranta arasında doğrudan doğruyamevcut olan münasebetlere dayanan defileri hamile karşı ileri süremezler;meğer ki, hamil poliçeyi iktisabederken bile bile borçlunun zararına hareketetmiş olsun.

3. Vadeden sonraki ciro

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 690- (1) Vadenin geçmesinden sonra yapılan ciro, vadeden önceyapılan bir cironun hükümlerini doğurur; ancak, ödenmeme protestosundanveya bu protestonun düzenlenmesi için öngörülmüş sürenin geçmesindensonra yapılan ciro, sadece alacağın temliki hükümlerini doğurur.

(2) Aksi sabit oluncaya kadar tarihsiz bir ciro protestonun düzenlenmesi içinöngörülen sürenin geçmesinden önce yapılmış sayılır.

MADDE 602 - Vadenin geçmesinden sonra yapılan ciro, vadeden önceyapılan bir cironun hükümlerini doğurur; şu kadar ki; ödenmemeprotestosundan yahut bu protestonun tanzimi için muayyen olan müddetingeçmesinden sonra yapılan ciro ancak alacağın temliki hükümlerini meydanagetirir.

Aksi sabit oluncaya kadar tarihsiz bir ciro protestonun tanzimi için muayyenolan müddetin geçmesinden önce yapılmış sayılır.

ÜÇÜNCÜ AYIRIM

Kabul ve Aval

A) Kabule arz

I - Kural

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 691- (1) Poliçe vadeye kadar hamil veya poliçeyi elinde bulunduranherkes tarafından muhatabın yerleşim yerinde onun kabulüne arzolunabilir.

MADDE 603 - Poliçe vadenin hululüne kadar hamil veya poliçeyi elinde tutanherkes tarafından muhatabın ikametgahında onun kabulüne arz olunabilir.



II - Kabule arz şartı ve yasağı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 692- (1) Düzenleyen, bir süre belirleyerek veya belirlemedenpoliçenin kabule arz edilmesini şart koşabilir.

(2) Düzenleyen, üçüncü bir kişinin yerleşim yerinde veya muhatabın yerleşimyerinden başka bir yerde ya da görüldükten belirli bir süre sonra ödenmesigereken poliçeler hariç olmak üzere, poliçenin kabule arzını menettiğinipoliçeye yazabilir.

(3) Düzenleyen, poliçenin belirli bir tarihten önce kabule arz edilmemesini deşart koşabilir.

(4) Düzenleyen, poliçenin kabule arzını menetmiş olmadıkça, bir sürekoyarak veya koymayarak, her ciranta poliçenin kabule arzını şart koşabilir.

MADDE 604 - Keşideci, bir müddet tayin etmek veya etmemek suretiylepoliçenin kabule arz edilmesini şart koşabilir.

Keşideci, üçüncü bir şahsın ikametgahında veya muhatabın ikametgahındanbaşka bir yerde yahut görüldükten muayyen bir müddet sonra ödenmesigereken poliçeler hariç olmak üzere, poliçenin kabule arzını menettiğinipoliçeye yazabilir.

Keza keşideci, poliçenin muayyen bir tarihten önce kabule arz edilmemesinide şart kılabilir.

Keşideci poliçenin kabule arzını menetmiş olmadıkça her ciranta, bir müddettayin etmek veya etmemek suretiyle, poliçenin kabule arzını şart koşabilir.

III - Görüldükten belirli bir süre sonra ödenmesi gereken poliçelerde

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 693- (1) Görüldükten belirli bir süre sonra ödenmesi şart kılınanpoliçelerin, düzenlenme gününden itibaren bir yıl içinde kabule arz edilmesigerekir.

(2) Düzenleyen bu süreyi kısaltabileceği gibi, daha uzun bir süre de şartkoşabilir.

(3) Cirantalar kabule arz sürelerini kısaltabilirler.

MADDE 605 - Görüldükten muayyen bir müddet sonra ödenmesi şart kılınanpoliçelerin, keşide gününden itibaren bir yıl içinde kabule arz edilmesilazımdır.

Keşideci bu müddeti kısaltabileceği gibi daha uzun bir müddet de şartkoşabilir.

Cirantalar kabule arz müddetlerini kısaltabilirler.



IV - Bir daha kabule arz

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 694- (1) Muhatap, poliçenin, kendisine arz edildiği günü izleyengünde bir daha ibrazını isteyebilir. İlgililer, bu istemin yerine getirilmediğini,ancak bu istem protestoya yazılmışsa ileri sürebilirler.

(2) Hamil, kabule arz edilen poliçeyi muhataba bırakmak zorunda değildir.

MADDE 606 - Muhatap, poliçenin kendisine arz edildiği günü takibedengünde bir daha ibrazını istiyebilir. İlgililer bu talebin yerine getirilmediğini,ancak bu talep protestoya dercedildiği takdirde ileri sürebilirler.

Hamil, kabule arz edilen poliçeyi muhatabın eline vermeye mecbur değildir.

B) Kabul

I - Şekli

1. Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 695- (1) Kabul beyanı poliçe üzerine yazılır ve “kabul edilmiştir” veyabuna eş anlamlı başka bir ibareyle ifade edilir ve muhatap tarafındanimzalanır. Muhatabın, poliçenin ön yüzüne yalnız imzasını koyması kabulhükmündedir.

(2) Poliçenin, görüldükten belirli bir süre sonra ödenmesi şart edilmiş olduğuveya özel bir şart gereğince belirli bir süre içinde kabule arz edilmesi gerektiğitakdirde, hamil ibraz günü tarihinin atılmasını istemedikçe, kabul hangi güngerçekleşmişse poliçeye o günün tarihi atılır. Tarih atılmamış olduğu takdirde,hamil cirantalarla düzenleyene karşı başvurma haklarını koruyabilmek için bueksikliği zamanında düzenlenecek bir protesto ile tespit ettirmek zorundadır.

MADDE 607 - Kabul beyanı poliçe üzerine yazılır ve "Kabul edilmiştir"tabiriyle veya buna muadil başka bir ibare ile ifade ve muhatap tarafındanimza edilir. Muhatabın poliçenin yüz tarafına yalnız imzasını koyması, kabulhükmündedir.

Poliçenin görüldükten muayyen bir müddet sonra ödenmesi şart edilmişolduğu veya hususi bir şart gereğince muayyen bir müddet içinde kabule arzedilmesi lazım geldiği takdirde, hamil ibraz günü tarihinin atılmasınıistemedikçe kabul hangi gün vukubulmuşsa o günün tarihi atılır. Tarihatılmamış olduğu takdirde hamil cirantalarla keşideciye karşı müracaathaklarını muhafaza edebilmek için bu eksikliği vaktinde tanzim edilecek birprotesto ile tesbit ettirmeye mecburdur.

2. Kabulün sınırlandırılması

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 696- (1) Kabul, kayıtsız şartsız olmalıdır; fakat muhatap kabulüpoliçe bedelinin bir kısmı ile sınırlayabilir.

(2) Kabul beyanı, bundan başka noktalarda poliçe içeriğinden farklı olursa,

MADDE 608 - Kabul, kayıtsız, şartsız olmalıdır; fakat muhatap kabulü poliçebedelinin bir kısmına hasredebilir.

Kabul şerhi bundan başka noktalarda poliçe münderecatından farklı olursa,



poliçe kabul edilmemiş sayılır. Bununla beraber kabul eden, kabulbeyanındaki şartlar çerçevesinde sorumludur.

poliçe kabul edilmemiş sayılır. Bununla beraber kabulü yapan, kabulündekişartlar dairesinde mesuldür.

3. Adresli ve yerleşim yerli poliçe

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 697- (1) Düzenleyen, poliçede, ödemenin nezdinde yapılacağı birüçüncü kişiyi göstermeksizin, muhatabın yerleşim yerinden başka bir yeriödeme yeri olarak beyan etmişse, muhatap kabul şerhinde bir üçüncü kişiyigösterebilir. Aksi takdirde, muhatap, ödeme yerinde poliçeyi bizzat ödemeyitaahhüt etmiş sayılır.

(2) Poliçenin bizzat muhatabın nezdinde ödenmesi şart kılınmışsa, muhatap,kabul şerhinde ödemenin yapılacağı yer olmak üzere, ödeme yerindebulunan bir adresi gösterebilir.

MADDE 609 - Keşideci poliçede, ödiyecek üçüncü bir şahsı göstermeksizin,muhatabın ikametgahından başka bir yeri ödeme yeri olarak göstermişsemuhatap kabul şerhinde bir üçüncü şahsı gösterebilir. Aksi takdirde muhatap,ödeme yerinde poliçeyi bizzat ödemeyi taahhüt etmiş sayılır.

Eğer poliçenin bizzat muhatabın ikametgahında ödenmesi şart kılınmışsa,muhatap, kabul şerhinde ödemenin yapılacağı yer olmak üzere ödemeyerinde bulunan bir adresi gösterebilir.

II - Hükümleri

1. Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 698- (1) Muhatap, poliçeyi kabul etmekle bedelini vadede ödemeyitaahhüt etmiş olur.

(2) Ödememe hâlinde hamil, düzenleyen dahi olsa, poliçeden dolayı 725 ve726 ncı maddeler gereğince istenebilecek her şeyi kabul edenden doğrudandoğruya isteme hakkını haizdir.

MADDE 610 - Muhatap, poliçeyi kabul etmekle bedelini vadesinde ödemeyitaahhüt etmiş olur.

Ödemeden imtina halinde hamil, keşidesi dahi olsa poliçeden dolayı 637 ve638 inci maddeler gereğince istenebilecek şeylerin hepsini kabul edendendoğrudan doğruya talep hakkını haizdir.

2. Kabul şerhinin çizilmesi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 699- (1) Muhatap poliçe üzerindeki kabul şerhini poliçeyi gerivermeden önce çizmiş olursa kabulden kaçınmış sayılır. Kabul şerhinin,poliçenin geri verilmesinden önce çizilmiş olduğu, aksi ispatlanıncaya kadar

MADDE 611 - Muhatap, poliçe üzerindeki kabul şerhini poliçeyi gerivermeden önce çizmiş olursa kabulden imtina etmiş sayılır. Aksi sabitoluncaya kadar kabul şerhi, poliçenin geri verilmesinden önce çizilmiş



karinedir.

(2) Bununla beraber, muhatap hamile veya poliçede imzası bulunan bir kişiyepoliçeyi kabul ettiğini yazı ile bildirmişse, bunlara karşı kabul beyanıçerçevesinde sorumlu olur.

addolunur.

Bununla beraber muhatap hamile yahut poliçede imzası bulunan bir kimseye,poliçeyi kabul ettiğini yazı ile bildirmiş olursa bunlara karşı kabul beyanıdairesinde mesul olur.

C) Aval

I - Aval verenler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 700- (1) Poliçede bedelin ödenmesi, aval suretiyle tamamen veyakısmen teminat altına alınabilir.

(2) Bu teminat, üçüncü bir kişi veya poliçede imzası bulunan bir kişitarafından da verilebilir.

MADDE 612 - Poliçedeki bedelin ödenmesi, aval suretiyle tamamen veyakısmen temin olunabilir.

Bu teminat, üçüncü bir şahıs yahut poliçede zaten imzası bulunan bir kimsetarafından da verilebilir.

II - Şekil

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 701- (1) Aval şerhi, poliçe veya alonj üzerine yazılır.

(2) Aval “aval içindir” veya bununla eş anlamlı başka bir ibareyle ifade edilirve aval veren kişi tarafından imzalanır.

(3) Muhatabın veya düzenleyenin imzaları hariç olmak üzere, poliçeninyüzüne atılan her imza aval şerhi sayılır.

(4) Kimin için verildiği belirtilmemişse aval, düzenleyici için verilmiş sayılır.

MADDE 613 - Aval şerhi, poliçe veya alonj üzerine yazılır.

Aval "aval içindir" tabiri ile veya buna muadil diğer her hangi bir ibare ile ifadeve avalı veren kimse tarafından imza edilir.

Muhatap veya keşdecinin imzaları müstesna olmak üzere poliçenin yüzünekonan her imza, aval şerhi sayılır.

Kimin için verildiği aval şerhinde açıklanmak lazımdır; açıklanmadığı takdirdeaval, keşideci için verilmiş sayılır.



III - Hükümler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 702- (1) Aval veren kişi, kimin için taahhüt altına girmişse aynenonun gibi sorumlu olur.

(2) Aval veren kişinin teminat altına aldığı borç, şekle ait noksandan başka birsebepten dolayı batıl olsa da aval verenin taahhüdü geçerlidir.

(3) Aval veren kişi, poliçe bedelini ödediği takdirde, poliçeden dolayı lehinetaahhüt altına girmiş olduğu kişiye ve ona, poliçe gereğince sorumlu olankişilere karşı poliçeden doğan haklarını iktisap eder.

MADDE 614 - Aval veren kimse, kimin için taahhüt altına girmişse tıpkı onungibi mesul olur.

Aval veren kimsenin temin ettiği borç, şekle ait noksandan başka birsebepten dolayı batıl olsa dahi aval verenin taahhüdü muteberdir.

Aval veren kimse, poliçe bedelini ödediği takdirde poliçeden dolayı lehinetaahhüt altına girmiş olduğu kimseye ve ona karşı poliçe gereğince mesulolan kimselere karşı poliçeden doğan hakları iktisabeder.

DÖRDÜNCÜ AYIRIM

Ödeme

A) Vade

I - Vadenin belirlenmesi

1. Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 703- (1) Bir poliçe;

a) Görüldüğünde,b) Görüldükten belirli bir süre sonra,c) Düzenlenme gününden belirli bir süre sonra,d) Belirli bir günde,ödenmek üzere düzenlenebilir.

(2) Vadesi başka şekilde yazılan veya birbirini takip eden çeşitli vadelerigösteren poliçeler batıldır.

MADDE 615 - Bir poliçe:

1. Görüldüğünde;2. Görüldükten muayyen bir müddet sonra;3. Keşide gününden muayyen bir müddet sonra;4. Muayyen bir günde; ödenmek üzere keşide olunabilir.

Vadesi başka şekilde yazılan veya birbirini takibeden vadeleri gösterenpoliçeler batıldır.



2. Görüldüğünde ödenecek poliçe

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 704- (1) Görüldüğünde ödenmek üzere düzenlenen poliçe ibrazındaödenir. Böyle bir poliçenin düzenlenme gününden itibaren bir yıl içindeödenmesi için ibrazı gerekir. Düzenleyen bu süreyi kısaltabileceği gibi, dahauzun bir süre de belirleyebilir. İbraz süreleri cirantalar tarafından kısaltılabilir.

(2) Düzenleyen, görüldüğünde ödenecek bir poliçenin belirli bir günden önceödenmek üzere ibraz edilmeyeceği hakkında şart koyabilir. Bu takdirde ibrazsüresi o tarihten başlar.

MADDE 616 - Görüldüğünde ödenmek üzere keşide olunan poliçe ibrazındaödenir. Böyle bir poliçenin keşide gününden itibaren bir yıl içinde ödenmesiiçin ibrazı lazımdır. Keşideci bu müddeti kısaltabileceği gibi daha uzun birmüddet dahi tesbit edebilir. İbraz müddetleri cirantalar tarafından kısaltılabilir.

Keşideci, görüldüğünde ödenecek bir poliçenin muayyen bir günden önceödenmek üzere ibraz edilmiyeceği hakkında şart koyabilir. Bu takdirde ibrazmüddeti o tarihten başlar.

3. Görüldükten belirli bir süre sonra ödenecek poliçe

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 705- (1) Görüldükten belirli bir süre sonra ödenecek bir poliçeninvadesi, kabul şerhinde yazılı tarihe veya protesto tarihine göre belirlenir.

(2) Kabul şerhinde tarih gösterilmemiş ve protesto da çekilmemiş olursapoliçe, kabul eden hakkında, kabule ibraz için öngörülmüş bulunan süreninson günü kabul edilmiş sayılır.

MADDE 617 - Görüldükten muayyen bir müddet sonra ödenecek birpoliçenin vadesi, kabul şerhinde yazılı tarihe veya protesto tarihine göre tayinolunur.

Kabul şerhinde tarih gösterilmemiş ve protesto da çekilmemiş olursa poliçe,kabul eden hakkında, kabule ibraz için derpiş edilen müddetin son günükabul edilmiş sayılır.

II - Sürelerin hesabı

1. Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 706- (1) Düzenlenme gününden veya görüldükten bir veya birkaç aysonra ödenmek üzere düzenlenen bir poliçenin vadesi, ödemenin yapılmasıgereken ayın o günün karşılığı olan gününde gelmiş olur. Karşılığı olan günbulunmadığı takdirde vade o ayın son günü gelmiş olur.

(2) Bir poliçe, düzenlenme gününden veya görüldükten bir buçuk ay veyabirkaç ay veya yarım ay sonra ödenmek üzere düzenlendiği takdirde, ilk önce

MADDE 618 - Keşide gününden veya görüldükten bir veya birkaç ay sonraödenmek üzere keşide edilen bir poliçenin vadesi, ödemenin yapılmasıgereken ayın mukabil gününde gelmiş olur. Mukabil gün bulunmadığıtakdirde vade o ayın son günü gelmiş olur.

Bir poliçe, keşide gününden veya görüldükten bir buçuk ay veya birkaç ay veyarım ay sonra ödenmek üzere keşide olunduğu takdirde, ilk önce tam aylar



tam aylar hesap edilir.

(3) Vade olarak bir ayın başı, ortası veya sonu gösterilmişse, bunlardan ayınbirinci, onbeşinci ve sonuncu günleri anlaşılır.

(4) “Sekiz gün” veya “onbeş gün” ibarelerinden bir veya iki hafta değil, gerçekolarak sekiz veya onbeş günlük bir süre anlaşılır.

(5) “Yarım ay” ibaresi onbeş günlük bir süreyi ifade eder.

hesap edilir.

Eğer vade olarak bir ayın başı, ortası veya sonu tesbit edilmişse butabirlerden ayın birinci, on beşinci ve sonuncu günleri anlaşılır.

"Sekiz gün" veya "on beş gün" tabirlerinden bir veya iki hafta değil hakikiolarak sekiz veya on beş günlük bir müddet anlaşılır.

"Yarım ay" tabiri on beş günlük bir müddeti gösterir.

2. Takvimlerin çatışması

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 707- (1) Belirli bir günde ödenecek bir poliçenin düzenlenme yeri ileödeme yeri arasında takvim farkı bulunduğu takdirde, vade, ödeme yerinintakvimine göre belirlenmiş sayılır.

(2) Takvimleri farklı olan iki yer arasında düzenlenen bir poliçe, düzenlenmegününden belirli bir süre sonra ödenecekse, düzenlenme günü, ödemeyerindeki takvim gününe dönüştürülmek suretiyle vade hesap edilir.

(3) Poliçelerin ibraz sürelerinin hesabında da birinci ve ikinci fıkra hükümleriuygulanır.

(4) Poliçedeki bir kayıttan veya poliçenin içeriğinden, amacın başka olduğuanlaşılırsa, bu madde hükümleri uygulanmaz.

MADDE 619 - Muayyen bir günde ödenecek bir poliçenin keşide yeri ileödeme yeri arasında takvim farkı olduğu takdirde vade, ödeme yerinintakvimine göre tesbit edilmiş sayılır.

Takvimleri farklı olan iki yer arasında keşide edilen bir poliçe keşidegününden muayyen bir müddet sonra ödenmek üzere keşide edildiği takdirdekeşide günü ödeme yerindeki takvimin mukabil gününe irca olunmak suretiylevade hesap edilir.

Poliçelerin ibraz müddetlerinin hesabı hususunda da yukarıki fıkralarhükümleri tatbik olunur.

Poliçedeki bir kayıt veya poliçenin diğer münderecatından, maksadın başkaolduğu anlaşılırsa bu madde hükümleri tatbik olunmaz.

B) Ödeme

I - İbraz

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 708- (1) Belirli bir günde veya düzenlenme gününden ya dagörüldükten belirli bir süre sonra ödenecek bir poliçenin hamili, poliçeyi

MADDE 620 - Muayyen bir günde veya keşide gününden yahut görüldüktenmuayyen bir müddet sonra ödenecek bir poliçenin hamili, poliçeyi ödeme



ödeme gününde veya onu izleyen iki iş günü içinde ödenmek üzere ibrazetmelidir.

(2) Poliçenin bir takas odasına ibrazı, ödeme için ibraz yerine geçer.

gününde veya onu takip eden iki iş günü içinde ödenmek üzere ibrazamecburdur.

Poliçenin bir takas odasına ibrazı, ödeme için ibraz yerine geçer.

II - Makbuz istemek hakkı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 709- (1) Muhatap, poliçeyi öderken hamil tarafından bir ibra şerhiyazılarak poliçenin kendisine verilmesini isteyebilir.

(2) Hamil kısmi ödemeyi reddedemez.

(3) Kısmi ödeme hâlinde muhatap bu ödemenin poliçe üzerine yazılmasını vekendisine bir makbuz verilmesini isteyebilir.

MADDE 621 - Muhatap poliçeyi öderken hamil tarafından bir ibra şerhiyazılarak poliçenin kendisine verilmesini isteyebilir.

Hamil kısmi ödemeyi reddedemez.

Kısmi ödeme halinde muhatap bu ödemenin poliçe üzerine işaret edilmesinive kendisine bir makbuz verilmesini isteyebilir.

III - Vadeden önce ve vadesinde ödeme

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 710- (1) Poliçenin hamili, vadeden önce ödemeyi kabulle yükümlüdeğildir.

(2) Vadeden önce ödeyen muhatap, bundan doğacak tehlike kendisine aitolmak üzere hareket etmiş olur.

(3) Hile veya ağır bir kusuru bulunmadıkça poliçeyi vadesinde ödeyen kişiborcundan kurtulur. Ödeyen kişi, cirolar arasında düzenli bir teselsülünbulunup bulunmadığını incelemekle yükümlü ise de cirantaların imzalarınıngeçerliliğini araştırmak zorunda değildir.

MADDE 622 - Hamil, vadeden önce poliçe bedelini almaya zorlanamaz.

Vadeden önce ödeyen muhatap, bu yüzden doğacak mesuliyeti kendisiüzerine almış olur.

Hile veya ağır bir kusuru bulunmadıkça poliçeyi vadesinde ödeyen kimseborcundan kurtulmuş olur. Ödeyen kimse, cirolar arasında muntazam birteselsülün mevcut olup olmadığını incelemiye mecbur ise de cirantalarınimzalarının sıhhatini araştırmaya mecbur değildir.

IV - Yabancı ülke parası ile ödeme

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 711- (1) Poliçenin, ödeme yerinde rayici olmayan bir para ileödeneceği şart koşulduğu takdirde, bedeli, vade günündeki değerine göre o

MADDE 623 - Poliçenin ödeme yerinde rayici olmıyan bir para ile ödeneceğişart koşulduğu takdirde, bedeli, vade günündeki kıymetine göre o memleket



ülke parasıyla ödenebilir. Borçlu, ödemede geciktiği takdirde, hamil poliçebedelinin dilerse vade günündeki, dilerse ödeme günündeki kura göre ülkeparasına dönüştürülerek ödenmesini isteyebilir.

(2) Kanuni rayici olmayan paranın değeri, ödeme yerindeki ticari teamülleregöre belirlenir. Bununla beraber, düzenleyen, ödenecek paranın poliçedeyazılı belirli bir rayice göre hesap edilmesini şart edebilir.

(3) Düzenleyen, ödemenin belirli bir para ile yapılmasını (aynen ödemeyi),şart koşmuş ise birinci ve ikinci fıkra hükümleri uygulanmaz.

(4) Poliçe bedeli, düzenlenme ve ödeme yeri olan ülkelerde aynı adı taşıyan,fakat değerleri birbirinden farklı olan para ile gösterildiği takdirde ödemeyerindeki para kastedilmiş sayılır.

parasiyle ödenebilir. Borçlu ödemede geciktiği takdirde hamil poliçe bedelinindilerse vade günündeki dilerse ödeme günündeki rayice göre memleketparasiyle ödenmesini istiyebilir.

Kanuni rayici olmıyan paranın kıymeti, ödeme yerindeki ticari teamüllere göretayin olunur. Bununla beraber keşideci ödenecek paranın poliçede yazılımuayyen bir rayice göre hesap edilmesini şart edebilir.

Keşideci ödemenin muayen bir para ile yapılması lüzumunu şart koşmuş ise(Aynen ödeme şartı) ilk iki fıkranın hükümleri tatbik olunmaz.

Poliçe bedeli, keşide ve ödeme yeri olan memleketlerde aynı adı taşıyan vefakat kıymetleri birbirinden farklı olan para ile gösterildiği takdirde ödemeyerindeki para kasdedilmiş sayılır.

V - Tevdi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 712- (1) Bir poliçe 708 inci maddede öngörülen süre içinde ödemeiçin ibraz edilmediği takdirde borçlu, gideri ve riski hamile ait olmak üzerepoliçenin bedelini bir bankaya tevdi edebilir.

MADDE 624 - Bir poliçe 620 nci maddede tayin edilen müddet zarfındaödeme için ibraz edilmediği takdirde borçlu masraf ve hasar hamile ait olmaküzere poliçenin bedelini notere tevdi edebilir.



BEŞİNCİ AYIRIM

Kabul Etmeme ve Ödememe Hâllerinde Başvurma Hakları

A) Başvurma hakkı

I - Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 713- (1) Vadede poliçe ödenmemişse hamil, cirantalara,düzenleyene ve poliçe dolayısıyla taahhüt altına girmiş olan diğer kişilerebaşvurabilir.

(2) Hamil;

a) Kabulden tamamen veya kısmen kaçınılmış,b) Poliçeyi kabul etmiş olsun olmasın, muhatap iflas etmiş veya bir ilamla

ispatlanmamış olsa da sadece ödemelerini tatil etmiş veya aleyhindekiherhangi bir icra takibi semeresiz kalmış veya

c) Kabul için arz edilmesi menedilen bir poliçenin düzenleyeni iflas etmişolursa vadenin gelmesinden önce de aynı başvurma hakkını haizdir.

MADDE 625 - Hamil, vadenin hululünde poliçe ödenmemişse, cirantalara,keşideciye ve poliçe dolayısiyle taahhüt altına girmiş olan diğer kimselerekarşı müracaat hakkını kullanabilir.

Hamil:

1. Kabulden tamamen veya kısmen imtina edilmiş;2. Poliçeyi kabul etmiş olsun olmasın muhatap iflas etmiş veya sadece

ödemelerini tatil etmiş yahut aleyhindeki her hangi bir icra takibisemeresiz kalmış;

3. Kabul için arz edilmesi menedilen bir poliçenin keşidecisi iflas etmiş;bulunursa vadenin hululünden önce de aynı müracaat hakkını haizdir.

II - Protesto

1. Süreler ve şartları

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 714- (1) Kabul etmemenin veya ödememenin, kabul etmeme veyaödememe protestosu denilen resmî bir belge ile belirlenmesi zorunludur.

(2) Kabul etmeme protestosunun, kabule arz için belirli olan süre içindeçekilmesi gerekir. 694 üncü maddenin birinci fıkrasında gösterilen hâldepoliçenin ilk arzı vadenin son gününde olmuşsa, protesto o günün ertesi günü

MADDE 626 - Kabulden veya ödemeden imtina, kabul etmeme veyaödememe protestosu denilen resmi bir vesika ile tesbiti mecburidir.

Kabul etmeme protestosunun, kabule arz için muayyen olan müddet içindeçekilmesi lazımdır. Şayet 606 ncı maddenin birinci fıkrasında gösterilen haldepoliçenin ilk arzı vadenin son gününde vukua gelmiş ise protesto o günün



de çekilebilir.

(3) Belirli bir günde veya düzenlenme gününden ya da görüldükten belirli birsüre sonra ödenmesi şartını içeren bir poliçeden dolayı çekilecek ödememeprotestosunun, ödeme gününü izleyen iki iş günü içinde çekilmesi zorunludur.Görüldüğünde ödenmesi şart olan bir poliçeden dolayı çekilecek ödememeprotestosu, ikinci fıkrada kabul etmeme protestosu için gösterilen süreleriçinde çekilir.

(4) Kabul etmeme protestosu çekilmiş olması hâlinde ödeme için poliçeyiibraz etmeye gerek olmadığı gibi, ödememe protestosu çekmeye de ihtiyaçyoktur.

(5) Poliçeyi kabul etmiş olsun olmasın muhatap, ödemelerini tatil etmiş veyaaleyhindeki herhangi bir icra takibi semeresiz kalmış ise, hamil başvurmahaklarını ancak poliçenin ödenmesi için muhataba ibrazından ve protestonunçekilmesinden sonra kullanabilir.

(6) Poliçeyi kabul etmiş olsun olmasın, muhatap veya kabul için arz edilmesimenedilen bir poliçenin düzenleyeni iflas etmişse, iflas ilamının ibrazı,başvurma hakkının kullanılması için yeterlidir.

ertesi günü dahi çekilebilir.

Muayyen bir günde veya keşide gününden veya görüldükten muayyen birmüddet sonra ödenmesi şartını havi bir poliçeden dolayı çekilecek ödememeprotestosunun, ödeme gününü takibeden iki iş günü içinde çekilmesilazımdır. Görüldüğünde ödenmesi şart olan bir poliçeden dolayı çekileceködememe protestosu yukarıki fıkrada kabul etmeme protestosu içingösterilen müddetler içinde çekilir.

Kabul etmeme protestosu çekilmiş olması halinde ödeme için poliçeyi ibrazetmeye lüzum olmadığı gibi ödememe protestosu çekmeye de ihtiyaç yoktur.

Poliçeyi kabul etmiş olsun olmasın, muhatap ödemelerini tatil etmiş veyaaleyhindeki her hangi bir icra takibi semeresiz kalmış ise, hamil müracaathaklarını ancak poliçenin ödenmesi için muhataba ibrazından ve protestonunçekilmesinden sonra kullanabilir.

Poliçeyi kabul etmiş olsun olmasın muhatap veya kabul için arz edilmesimenedilen bir poliçenin keşidecisi iflas etmişse iflas ilamının ibrazı, müracaathakkının kullanılması için kafidir.

2. Şekli

a) Noterlikçe düzenlenmesi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 715- (1) Protestonun 716 ncı maddede belirtilen şekil ve surettenoterlikçe düzenlenmesi gerekir.

MADDE 627 - Protestonun aşağıdaki maddede bildirilen şekil ve surettenoterlikçe tanzimi lazımdır.

b) İçindekiler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 716- (1) Protesto; MADDE 628 - Protesto:



a) Protestoyu çeken ve kendisine protesto çekilen kişilerin adlarını veyaticaret unvanlarını,

b) Kendisine protesto çekilen kişinin, poliçeden doğan taahhüdünü yerinegetirmeye davet edildiği hâlde, taahhüdünü ifa etmemiş, kendisibulunamamış veya ticaret yerinin ya da konutunun belirlenememişolduğuna ilişkin bir şerhi,

c) Sözü geçen davetin yapıldığı veya davet teşebbüsünün sonuçsuz kaldığıyer ve güne ait bir şerhi ve

d) Protestoyu düzenleyen noterin imzasını içerir.

(2) Kısmi ödeme protestoda belirtilir.

(3) Kabul için kendisine bir poliçe ibraz edilmiş olan muhatap, poliçenin ertesigünü tekrar ibrazını istemiş ise bu durum da protestoya yazılır.

1. Protestoyu çeken ve kendisine protesto çekilen kimselerin ad vesoyadlarını veya ticaret unvanlarını;

2. Kendisine protesto çekilen kimsenin, poliçeden doğan taahhüdünü yerinegetirmeye davet edildiği halde taahhüdünü yerine getirmemiş veyakendisi bulunamamış yahut ticaret yerinin veya meskeninin tesbitedilememiş olduğuna dair bir şerhi;

3. Sözü geçen davetin yapıldığı veya davet teşebbüsünün akim kaldığı yerve güne ait bir şerhi;

4. Protestoyu tanzim eden noterin imzasını ihtiva eder.

Kısmi ödeme, protestoda zikredilir.

Kabul için kendisine bir poliçe ibraz edilmiş olan muhatap, poliçenin ertesigünü tekrar ibrazını istemiş ise bu keyfiyet de protestoya yazılır.

c) Protesto belgesi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 717- (1) Protesto ayrı bir belge hâlinde düzenlenerek poliçeyebağlanır.

(2) Protesto, aynı poliçenin çeşitli nüshaları veya poliçenin aslı ile bir suretiibraz edilerek düzenlenmiş ise protestoyu bu nüshalardan birine veya asılsenede bağlamak yeterlidir.

(3) Diğer nüshalara veya surete, protestonun, kalan nüshalarından birineveya poliçenin aslına bağlanmış bulunduğu kaydolunur.

MADDE 629 - Protesto ayrı bir varaka halinde tanzim edilerek poliçeyebağlanır.

Eğer protesto, aynı bir poliçenin mütaaddit nüshaları veya poliçenin aslı ile birsureti ibraz edilerek tanzim edilmiş ise protestoyu bu nüshalardan birisineveya asıl senede bağlamak kafidir.

Diğer nüshalara veya surete, protestonun kalan nüshalardan birine veyapoliçenin aslına bağlanmış bulunduğu kaydolunur.

d) Kısmi kabul hâlinde

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 718- (1) Kabul, poliçedeki bedelin bir kısmına özgülenmiş bulunupda, bu yüzden protesto düzenlenirse poliçenin bir sureti çıkarılarak protestobu suret üzerine yazılır.

MADDE 630 - Kabul, poliçedeki bedelin bir kısmına munhasır bulunupta buyüzden protesto tanzim edilirse poliçenin bir sureti çıkarılarak protesto busuret üzerine yazılır.



e) Birden fazla kişiye karşı düzenlenen protesto

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 719- (1) Poliçeye ilişkin bir edimin birden fazla yükümlü tarafındanifasının istenmesi zorunlu ise, tek protesto belgesi düzenlenir.

MADDE 631 - Bir poliçeyi kabul ve tediye edecek birden çok borçlularınhepsi için, tek protesto varakası tanzim olunabilir.

3. Saklama yükümü

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 720- (1) Protestoyu düzenleyen noter poliçenin bir suretini protestobelgesi ile birlikte saklamakla yükümlüdür.

MADDE 632 - Protestoyu tanzim eden noter poliçenin bir suretini protestovarakası ile birlikte saklamakla mükelleftir.

4. Sakat protesto

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 721- (1) Noter tarafından imza edilen protesto kanuna uygun olarakdüzenlenmediği veya içindeki kayıtlar yanlış olduğu takdirde de geçerlidir.

(2) Noter hakkında disiplin hükümleri saklıdır.

MADDE 633 - Noter tarafından imza edilen protesto kanuna uygun olaraktanzim edilmediği veya içindeki kayıtlar yanlış olduğu takdirde dahimuteberdir.

Noter hakkındaki inzıbati hükümler mahfuzdur.

5. Protesto düzenlenmesi gerekmeyen hâller

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 722- (1) Düzenleyen, ciranta veya aval veren kişi, senet üzerine“gidersiz”, “protestosuz” kayıtlarını ya da bunlara eş anlamlı diğerherhangi bir ibareyi yazıp imzalayarak, hamili başvurma hakkınıkullanmak için kabul etmeme veya ödememe protestosu düzenlemeyükümünden kurtarabilir.

(2) Bu kayıt, hamili, poliçeyi süresinde ibraz etmek ve gereken ihbarlarıyapmak yükümlülüklerinden kurtarmaz. Sürelere uyulmadığını ispat, bunuhamile karşı ileri süren kişiye düşer.

(3) Bu kayıt poliçeyi düzenleyen tarafından yazılmış ise, poliçeden dolayıborç altına girmiş olanların hepsi hakkında geçerli olur; bir ciranta veya aval

MADDE 634 - Keşideci veya ciranta yahut aval veren kimse, senet üzerine"Masrafsız iade", "Protestosuz" şartlarını veya bunlara muadil diğer herhangibir ibareyi yazarak imzalamak suretiyle, hamile müracaat hakkını kullanmakiçin kabul etmeme veya ödememe protestosu keşidesinden muaf tutulabilir.

Bu şart, hamili, poliçeyi vaktinde ibraz etmek ve gereken ihbarları yapmakmükellefiyetlerinden vareste kılmaz. Müddetlere riayet olunmadığını ispatmükellefiyeti, bunu hamile karşı iddia eden şahsa düşer.

Bu şart poliçeye keşideci tarafından yazılmış ise, poliçeden dolayı taahhütaltına girmiş olanların hepsine karşı hüküm ifade eder; bir ciranta veya avalveren bir kimse tarafından yazıldığı takdirde hükmü yalnız ona münhasır



veren kişi tarafından yazıldığı takdirde, hüküm yalnız ona uygulanır.Düzenleyen tarafından yazılan kayda rağmen hamil yine protesto çekersegiderler kendisine ait olur.

(4) Kayıt bir ciranta veya aval veren kişi tarafından konduğu takdirde, bukayda rağmen çekilmiş olan bir protestonun gerektirdiği giderleri, poliçedendolayı borç altına girenlerin hepsi tazminle yükümlüdür.

kalır. Keşideci tarafından yazılan şarta rağmen hamil yine protesto çekersemasraflar kendisine ait olur.

Şart bir ciranta veya aval veren bir kimse tarafından konduğu takdirde buşarta rağmen çekilmiş olan bir protestonun gerektirdiği masrafları, poliçedendolayı taahhüt altına girenlerin hepsi tanzim ile mükelleftirler.

III - İhbar zorunluluğu

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 723- (1) Hamil, protesto gününü veya poliçede “gidersiz” kaydımevcut ise, ibraz gününü izleyen dört iş günü içinde, kabul etmeme veyaödememe hâllerini, kendi cirantasına ve düzenleyene ihbar etmekzorundadır.

(2) Her ciranta aldığı ihbarı, bunları aldığı günü izleyen iki iş günü içindeönceki ihbarları yapan kişilerin adlarını ve adreslerini de göstermek suretiyle,kendi cirantasına ihbar eder. Düzenleyene varıncaya kadar bu sıra dâhilindehareket edilir. Süreler önceki ihbarın alındığı tarihten itibaren işlemeye başlar.

(3) Poliçede imzası bulunan bir kişiye ikinci fıkra gereğince ihbardabulunulduğu takdirde, kendisine aval veren kişiye de aynı süre içinde buihbarın yapılması gerekir.

(4) Bir ciranta adresini hiç yazmamış veya okunması mümkün olmayacaksurette yazmış ise, ihbarın ondan önceki cirantaya yapılması yeterlidir.

(5) İhbarı yapacak olan kişi bunu noter aracılığıyla veya sadece poliçeniniadesi yoluyla yapabilir.

(6) İhbarı yapmakla yükümlü olan kişi bunu belirli süre içinde yaptığını ispatetmek zorundadır.

(7) Birinci ve ikinci fıkralarda gösterilen süreler içinde ihbarname

MADDE 635 - Hamil, protesto günü yahut eğer poliçede "Masrafsız iade artı"mevcut ise ibrazı gününü takip eden dört iş günü içinde, kabul veyaödemeden imtina keyfiyetlerini kendi cirantasına ve keşideciye ihbar etmeyemecburdur.

Her ciranta aldığı ihbarı bunları aldığı günü takip eden iki iş günü içindeönceki ihbarları yapan kimselerin ad, soyadı ve adreslerini de göstermeksuretiyle kendi cirantasına bildirmeye mecburdur. Keşideciye varıncaya kadarbu minval üzeri muamele edilir. Müddetler önceki ihbarın alındığı tarihtenitibaren cereyana başlar.

Poliçede imzası bulunan bir kimseye yukarıki fıkra gereğince ihbardabulunulduğu takdirde, kendisine aval veren kimseye de aynı müddet içindebu ihbarın yapılması lazımdır.

Bir ciranta adresini hiç yazmamış yahut okunması mümkün olmıyacak suretteyazılmış ise ihbarın ondan önceki cirantaya tebliği kafidir.

İhbarı yapacak olan kimse bunu noter marifetiyle veya sadece poliçeniniadesi suretiyle yapabilir.

İhbarı yapmakla mükellef olan kimse bunu muayyen müddet içinde yaptığınıispat etmek mecburiyetindedir.



göndermeyen kişi başvurma hakkını kaybetmezse de ihmalinden doğanzarardan sorumlu olur. Ancak, bu zarara ilişkin tazminat borcu poliçebedeliyle sınırlıdır.

Yukarda gösterilen müddet içinde ihbarname göndermiyen kimse müracaathakkını kaybetmezse de ihmalinden doğan zarar ve ziyandan mesul olur.Ancak bu zarar ve ziyan miktarı poliçe bedelini aşamaz.

IV - Teselsül

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 724- (1) Bir poliçeyi düzenleyen, kabul eden, ciro eden veya opoliçeye aval veren kişiler hamile karşı müteselsil borçlu sıfatıylasorumludurlar.

(2) Hamil, bunların borçlanmadaki sıraları ile bağlı olmaksızın her birine veyabunlardan bazılarına ya da hepsine birden başvurabilir.

(3) Poliçeden dolayı borç altına girmiş olup da poliçeyi ödemiş bulunanherkes aynı hakkı kullanabilir.

(4) Hamil borçlulardan yalnız birine başvurmakla, diğer borçlularla ilk öncebaşvurduğu borçludan sonra gelenlere karşı haklarını kaybetmez.

MADDE 636 - Bir poliçeyi keşide, kabul, ciro eden veya o poliçeye aval verenkimseler hamile karşı, müteselsil borçlu sıfatiyle mesuldürler.

Hamil bunların borçlanmadaki sıraları ile bağlı olmaksızın her birine veyabunlardan bazılarına yahut hepsine birden müracaat edebilir.

Poliçeden dolayı taahhüt altına girmiş olup da poliçeyi ödemiş bulunanherkes aynı hakkı kullanabilir.

Hamil, borçlulardan yalnız birine müracaat etmekle, diğer borçlularla ilk öncemüracaat ettiği borçludan sonra gelenlere karşı haklarını kaybetmez.

V - Başvurma hakkının kapsamı

1. Hamilin hakkı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 725- (1) Hamil başvurma yoluyla;

a) Poliçenin kabul edilmemiş veya ödenmemiş olan bedelini ve şartkılınmışsa işlemiş faizi,

b) Vadenin gelmesinden itibaren işleyecek faizi,c) Protestonun ve hamil tarafından tebliğ olunan ihbarların giderleriyle diğer

giderleri ved) Poliçe bedelinin binde üçünü aşmamak üzere komisyon ücretini,isteyebilir.

(2) Başvurma hakkı vadenin gelmesinden önce kullanılırsa, poliçe bedelindenbir iskonto yapılır. Bu iskonto başvurma tarihinde hamilin yerleşim yerinde

MADDE 637 - Hamil müracaat yoliyle:

1. Poliçenin kabul edilmemiş veya ödenmemiş olan bedelini ve eğer şartkılınmışsa işlemiş faizi;

2. Vadenin gelmesinden itibaren işliyecek yüzde on hesabiyle faizi;3. Protestonun ve hamil tarafından tebliğ olunan ihbarnamelerinin

masraflariyle diğer masrafları;4. Poliçe bedelinin binde üçünü aşmamak üzere komisyon ücretini;

istiyebilir.

Eğer müracaat hakkı vadenin hululünden önce kullanılırsa poliçe bedelinden



geçerli olan resmî iskonto oranına göre hesap edilir. bir iskonto yapılır. Bu iskonto müracaat tarihinde hamilin ikametgahında cariolan resmi iskonto haddi üzerinden hesap edilir.

2. Ödeyen kişinin hakkı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 726- (1) Poliçe bedelini ödemiş olan kişi kendisinden önce gelenborçlulardan;

a) Ödemiş olduğu tutarın tamamını,b) Ödeme tarihinden itibaren bu tutarın faizini,c) Yaptığı giderleri ved) Poliçe bedelinin binde ikisini aşmamak üzere komisyon ücretini,isteyebilir.

MADDE 638 - Poliçe bedelini ödemiş olan kimse kendisinden önce gelenborçlulardan :

1. Ödemiş olduğu meblağın tamamını;2. Ödeme tarihinden itibaren bu meblağın yüzde on hesabiyle faizini;3. Yaptığı masrafları;4. Poliçe bedelinin binde ikisini aşmamak üzere komisyon ücretini;

istiyebilir.

VI - Makbuz

1. Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 727- (1) Kendisine başvurulan veya başvurulması mümkün olanborçlu, başvurma konusu olan bedeli ödeyince, poliçe ve protesto belgesininayrıca doldurulacak bir makbuz ile birlikte kendisine verilmesini istemekhakkını haizdir.

(2) Poliçeyi ödemiş olan her ciranta, kendi cirosunu ve kendisinden sonragelen borçluların cirolarını çizebilir.

MADDE 639 - Kendisine müracaat edilen veya edilmesi mümkün olan borçlu,müracaat mevzuu olan bedeli ödeyince, poliçe ve protesto varakasının ayrıcadoldurulacak bir makbuz ile birlikte kendisine verilmesini istemek hakkınıhaizdir.

Poliçeyi ödemiş olan her ciranta, kendi cirosunu ve kendisinden sonra gelenborçluların cirolarını çizebilir.

2. Kısmi kabul hâlinde

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 728- (1) Poliçenin kısmen kabulünden sonra başvurma hakkınınkullanılması hâlinde, poliçe bedelinin kabul edilmeyen kısmını ödeyen kişi,ödemenin poliçe üzerine yazılmasını ve kendisine bu hususta bir makbuzverilmesini isteyebilir. Bundan başka, onun sonradan diğerlerine karşı

MADDE 640 - Poliçenin kısmen kabulünden sonra müracaat hakkınınkullanılması halinde poliçe bedelinin kabul edilmiyen kısmını ödiyen kimse,ödemenin poliçe üzerine yazılmasını ve kendisine bu hususta bir makbuzverilmesini istiyebilir. Bundan başka, onun sonradan diğerlerine karşı



başvurma haklarını kullanabilmesi için, hamil ona poliçenin ve protestonunonaylı birer suretini vermek zorundadır.

müracaat haklarını kullanabilmesi için, hamil ona poliçenin ve protestonuntasdikli birer suretini vermeye mecburdur.

VII - Retret

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 729- (1) Başvurma hakkı olan herkes, poliçede aksine şartbulunmadıkça, kendisinden önce gelen borçlulardan biri üzerine çekeceğive bu kişinin yerleşim yerinde, görüldüğü anda ödenmesi şart olan ve

“retret” denilen yeni bir poliçe aracılığıyla başvuruda bulunabilir.

(2) Retret, 725 ve 726 ncı maddelerde gösterilen paralardan başka komisyonücretini içerir.

(3) Retret hamil tarafından düzenlenirse, poliçe bedeli poliçenin ödeneceğiyerden, önceki borçlunun yerleşim yeri olan yer üzerine çekilen vegörüldüğünde ödenmesi şart olan bir poliçenin cari fiyatına göre belirlenir.Retret bir ciranta tarafından düzenlenirse, poliçe bedeli, retreti düzenleyenkişinin yerleşim yerinden önceki borçlunun yerleşim yeri olan yer üzerineçekilen ve görüldüğünde ödenmesi şart bulunan bir poliçenin cari fiyatınagöre belirlenir.

MADDE 641 - Müracaat hakkı olan herkes, poliçede aksine şartbulunmadıkça kendisinden önce gelen borçlulardan biri üzerine çekeceği vebu kimsenin ikametgahında görüldüğü anda ödenmesi şart olan ve "Retret"denilen yeni bir poliçe vasıtasiyle rücuda bulunabilir.

Retret,637 ve 638 inci maddelerde gösterilen paralardan başka tellallıkücretini ve retretin damga resmini ihtiva eder.

Retret hamil tarafından keşide edilirse poliçe bedeli poliçenin ödeneceğiyerden önceki borçlunun ikametgahı bulunan yer üzerine keşide edilen vegörüldüğünde ödenmesi şart olan bir poliçenin cari fiyatına göre tayin olunur.Retret bir ciranta tarafından keşide edilirse poliçe bedeli, retreti keşide edenkimsenin ikametgahından önceki borçlunun ikametgahı olan yer üzerinekeşide edilen ve görüldüğünde ödenmesi şart bulunan bir poliçenin carifiyatına göre tayin olunur.

VIII - Başvurma hakkının düşmesi

1. Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 730- (1) Hamil;

a) Görüldüğünde veya görüldükten belirli bir süre sonra ödenmesi şart olanpoliçeyi ibraz,

b) Kabul etmeme veya ödememe protestosunu düzenleme,c) “Gidersiz iade olunacaktır” kaydının bulunması hâlinde, poliçeyi ödeme

amacıyla ibraz için belirli süreleri geçirirse, kabul eden kişi hariç olmaküzere, cirantalara, düzenleyene ve diğer borçlulara karşı sahip olduğuhakları kaybeder.

MADDE 642 - Hamil; muayyen müddetleri içinde:

1. Görüldüğünde veya görüldükten muayyen bir müddet sonra ödenmesişart olan poliçeyi ibraz;

2. Kabul etmeme veya ödememe protestosunu keşide;3. "Masrafsız iade olunacaktır." Şerhinin bulunması halinde poliçeyi ödeme

maksadiyle ibraz etmezse, kabul eden kimse hariç olmak üzerecirantalara, keşideciye ve diğer borçlulara karşı haiz olduğu haklarıkaybeder.



(2) Hamil, kabul amacıyla ibraz edilmesi için düzenleyenin verdiği süreyeuymazsa, kabul etmeme ve ödememe sebebiyle başvuru haklarını kaybeder;meğerki, düzenleyicinin yalnız kabule ait sorumluluğu istisna etmek istediğikayıttan anlaşılsın.

(3) Ciroda ibraz için bir süre şart kılınmışsa ancak ciranta bu süreyi ilerisürebilir.

Kabul maksadiyle ibraz edilmesi için keşidecinin tayin ettiği müddete hamilriayet etmezse, kabul ve ödemeden imtina sebebiyle müracaatta bulunmakhaklarını kaybeder; meğer ki, keşidecinin yalnız kabule ait mesuliyetimüstesna tutmak istediği şerhten anlaşılsın;

Ciroda ibraz için bir müddet şart kılınmışsa ancak ciranta bu müddeti ilerisürebilir.

2. Mücbir sebepler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 731- (1) Kanunen belirli olan süreler içinde poliçenin ibrazı veyaprotesto düzenlenmesi, bir devletin mevzuatı veya herhangi bir mücbir sebepgibi aşılması imkânsız bir engel nedeniyle gerçekleştirilememişse, bu işlemleriçin belirli olan süreler uzatılır.

(2) Hamil, mücbir sebepleri gecikmeksizin kendinden önce gelen kişiye ihbaretmekle ve bu ihbarı, altına tarih, yer ve imzasını da koyarak poliçeye veyaalonja kaydetmekle yükümlüdür. Bunun dışında 723 üncü madde hükümleriuygulanır.

(3) Mücbir sebeplerin ortadan kalkmasından sonra hamilin, poliçeyigecikmesizin kabul veya ödeme amacıyla ibraz ve gereğinde protestoçekmesi şarttır.

(4) Mücbir sebepler vadenin gelmesinden itibaren otuz günden çok sürerse,poliçenin ibrazına ve protesto çekmeye gerek olmaksızın başvurma hakkıkullanılabilir.

(5) Görüldüğünde veya görüldükten belirli bir süre sonra ödenmesi şart olanpoliçeler hakkında otuz günlük süre, hamilin kendi cirantasına mücbir sebebiihbar ettiği tarihten itibaren işler. Bu ihbar, ibraz süresinin bitmesinden öncede yapılabilir. Görüldükten belirli bir süre sonra ödenmesi şart olan

MADDE 643 - Kanunen muayyen olan müddetler içinde poliçenin ibrazı veyaprotesto keşidesi bir devletin mevzuatı veya her hangi bir mücbir sebep gibiaşılması imkansız bir mani yüzünden mümkün olmamışsa bu muameleleriçin muayyen olan müddetler uzatılır.

Hamil mücbir sebepleri gecikmeksizin kendisinden önce gelen borçluya ihbaretmeye ve bu ihbarı poliçeye yahut bir alonja işaretle beraber altına yer vetarihi yazarak imzalamaya mecburdur. Diğer cihetler hakkında 635 incimadde hükümleri tatbik olunur.

Mücbir sebeplerin ortadan kalkmasından sonra hamilin, poliçeyigecikmeksizin kabul veya ödeme maksadiyle ibraz ve icabında protestokeşide etmesi lazımdır.

Mücbir sebepler vadenin gelmesinden itibaren 30 günden çok sürersepoliçenin ibrazına ve protesto çekmeye lüzum kalmaksızın müracaat hakkıkullanılabilir.

Görüldüğünde veya görüldükten muayyen bir müddet sonra ödenmesi şartolan poliçeler hakkında 30 günlük müddet, hamilin kendisinden önce gelenborçluya mücbir sebebi ihbar ettiği tarihten itibaren işler. Bu ihbar, ibrazmüddetinin bitmesinden önce de yapılabilir. Görüldükten muayyen bir müddetsonra ödenmesi şart olan poliçelerde 30 günlük müddet, poliçede gösterilen



poliçelerde otuz günlük süre, poliçede belirtilen süre kadar uzar.

(6) Hamilin veya poliçeyi ibraza veya protesto çekmeye memur ettiği kişininyalnız kendilerine ait olaylar mücbir sebeplerden sayılmaz.

mehil bittikten sonra işlemeye başlar.

Hamilin veya poliçeyi ibraza veya protesto çekmeye memur ettiği kimseninsırf zatlarına ait olaylar mücbir sebeplerden sayılmaz.

B) Sebepsiz zenginleşme

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 732- (1) Zamanaşımı sebebiyle veya poliçeden doğan haklarınkorunması için gerekli olan işlemlerin yapılmasının ihmal edilmiş olmasıdolayısıyla, düzenleyenin veya kabul edenin poliçeden doğan yükümlülükleridüşmüş bile olsa, bunlar poliçenin hamiline karşı, onun zararına zenginleşmişolabilecekleri kadar borçlu kalırlar.

(2) Sebepsiz zenginleşmeden doğan istem, muhataba, yerleşim yerli birpoliçeyi ödeyecek olan kimseye ve düzenleyen, poliçeyi başka bir kişi veyaticari işletme hesabına düzenlemiş olduğu takdirde o kişiye veya ticariişletmeye karşı da ileri sürülebilir.

(3) Poliçeden doğan borcu düşmüş olan cirantaya karşı böyle bir istem ilerisürülemez.

(4) Zamanaşımı süresi, poliçenin zamanaşımına uğradığı tarihi takip edentarihten itibaren bir yıldır; ispat yükü, sebepsiz zenginleşmediğini iddia edeneaittir.

MADDE 644 - Keşideci ve poliçeyi kabul etmiş olan muhatap, (Müruruzamansebebiyle veya senede dayanan hakların muhafazası için kanun hükmünceyapılması gerekli muamelelerin ihmal edilmiş bulunması dolayısiyle poliçedendoğan borçları düşmüş olsa bile) hamilin zararına ve sebepsiz olarakiktisabetmiş oldukları meblağ nispetinde ona karşı borçlu kalırlar.

Sebepsiz mal edinmeye dayanan dava, muhataba ikametgahlı bir poliçeyiödeyecek olan kimseye ve keşideci poliçeyi başka bir şahıs veya ticarethanehesabına çekmiş olduğu takdirde o kimseye veya ticarethaneye karşı dahiaçılabilir.

Poliçeden doğan borcu düşmüş olan cirantaya karşı böyle bir dava açılamaz.

C) Poliçe karşılığının devri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 733- (1) Düzenleyen hakkında iflasın açılmasıyla beraber, poliçekarşılığının veya düzenleyenin muhatap hesabına alacak olarak geçirdiğidiğer paraların geri verilmesi hususunda düzenleyenin muhataba karşı poliçeilişkisinden başka bir hukuki ilişkiden kaynaklanan istem hakkı poliçehamiline geçmiş olur.

MADDE 645 - Keşideci hakkında iflas açılmasiyle beraber, poliçekarşılığının veya keşidecinin muhatap hesabına matlup olarak geçirdiği diğerparaların geri verilmesi hususunda keşidecinin muhataba karşı poliçemünasebetinden başka bir hukuk münasebetinden dolayı haiz olduğu talephakkı poliçe hamiline geçmiş olur.



(2) Düzenleyen, karşılık ilişkisinden dolayı haiz olduğu haklarını devrettiğinipoliçede beyan ettiği takdirde, bu haklar, poliçe hamili kim ise ona ait olur.

(3) Muhatap, iflasın açıldığı ilan edildikten veya kendisine devir durumu ihbaredildikten sonra yalnız poliçenin iadesi karşılığında usulü dairesinde hakkınıispat eden hamile karşı ödemede bulunabilir.

Keşideci, karşılık münasebetinden dolayı haiz olduğu haklarını devrettiğinipoliçede beyan etmiş olursa sözü geçen haklar, poliçe, hamili kim ise ona aitolur.

Muhatap, iflasın açıldığı ilan veya kendisine devir keyfiyeti ihbar edildiktensonra yalnız poliçenin iadesi mukabilinde usulü dairesinde hakkını ispat edenhamile karşı ödemede bulunabilir.

D) Araya girme

I - Genel hükümler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 734- (1) Düzenleyen ve cirantalardan veya aval verenlerden her biri,poliçeyi gereğinde kabul edecek veya ödeyecek olan bir kişiyi gösterebilir.

(2) Poliçe, aşağıda yazılı şartlar altında, poliçe dolayısıyla kendisinebaşvurulması mümkün olan herhangi bir borçlu için araya giren bir kişitarafından kabul edilebilir veya ödenebilir.

(3) Muhatap da dâhil her üçüncü kişi veya poliçeyi kabul eden kişi hariçolmak üzere, poliçeden dolayı zaten borçlu olan herkes araya girerek poliçeyikabul edebilir veya bedelini ödeyebilir.

(4) Araya girmek suretiyle kabul veya ödemede bulunan kişi, lehine arayagirdiği borçluya durumu iki iş günü içinde ihbar etmek zorundadır. Bu süreyeuymazsa ihbarda bulunmamış olmasından doğan zarardan, poliçe bedeliniaşmamak üzere sorumlu olur.

MADDE 646 - Keşideci ve cirantalardan veya aval verenlerden her biri,poliçeyi lüzumu halinde kabul edecek veya ödiyecek olan bir kimseyigösterebilir.

Poliçe, aşağıda yazılı şartlar altında, poliçe dolayısiyle kendisine müracaatedilmesi mümkün olan her hangi bir borçlu için araya giren bir kimsetarafından kabul edilebilir veya ödenebilir.

Muhatap da dahil her üçüncü kişi veya - poliçeyi kabul eden kimse hariçolmak üzere - poliçeden dolayı zaten borçlu olan herkes araya girerekpoliçeyi kabul edebilir veya bedelini ödiyebilir.

Araya girmek suretiyle kabul veya ödemede bulunan kimse, lehine arayagirdiği borçluya keyfiyeti iki iş günü içinde bildirmeye mecburdur. Bu müddeteriayet etmezse ihbarda bulunmamış olmasından doğan zarardan, poliçebedelini aşmamak üzere mesul olur.



II - Araya girme suretiyle kabul

1. Şartlar, hamilin durumu

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 735- (1) Vadenin gelmesinden önce, hamilin başvurma hakkınıkullanabileceği bütün hâllerde, poliçe araya girilerek kabul edilebilir; meğerki,kabul için ibrazı menedilen bir poliçe söz konusu olsun.

(2) Poliçeyi gereğinde ödeme yerinde kabul edecek veya ödeyecek olan birkişi poliçede gösterildiği takdirde, hamil, o kişiye poliçeyi ibraz etmiş ve arayagirme suretiyle kabul etmeme hâlinde kabul etmemeyi bir protesto ile tespitettirmiş olmadıkça, o kişiyi göstermiş olan kişiye ve o kişiden sonra gelenborçlulara karşı vadenin gelmesinden önce başvurma hakkını kullanamaz.

(3) Diğer araya girme hâllerinde hamil, araya girme suretiyle kabulüreddedebilir; ancak, buna izin verirse, araya girme suretiyle kimin lehinekabulde bulunmuşsa ona ve ondan sonra gelen borçlulara karşı vadeningelmesinden önce başvurma haklarını kullanamaz.

MADDE 647 - Vadenin gelmesinden önce hamilin müracaat hakkınıkullanabileceği bütün hallerde araya girme suretiyle kabul caizdir; meğer ki,kabul için ibraz edilmesi menedilen bir poliçe bahis mevzuu olsun.

Poliçeyi lüzumunda ödeme yerinde kabul edecek veya ödiyecek olan birkimse poliçede gösterilmiş olduğu takdirde, hamil, o kimseye poliçeyi ibrazetmiş ve araya girme suretiyle kabulden imtina halinde imtina keyfiyetini birprotesto ile tesbit ettirmiş olmadıkça, o kimseyi göstermiş olan şahsa ve oşahıstan sonra gelen borçlulara karşı vadenin hululünden önce müracaathakkını kullanamaz.

Diğer araya girme hallerinde hamil, araya girme suretiyle kabulü reddedebilir;şu kadar ki, buna muvafakat ederse, araya girme suretiyle kimin lehinekabulde bulunulmuşsa ona ve bir de ondan sonra gelen borçlulara karşıvadenin hululünden önce müracaat haklarını kullanamaz.

2. Şekil

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 736- (1) Araya girerek kabul, poliçe üzerine yazılır ve araya girentarafından imza edilir. Kabul beyanında kimin lehine araya girildiği gösterilir;gösterilmemişse düzenleyen lehine kabul edilmiş sayılır.

MADDE 648 - Araya girme suretiyle kabul keyfiyeti; poliçe üzerine yazılır vearaya giren tarafından imza edilir. Kabul şerhinde kimin lehine araya girildiğigösterilir; gösterilmemiş ise kabul, keşideci lehine vukubulmuş sayılır.

3. Araya girerek kabul edenin sorumluluğu

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 737- (1) Araya girerek kabul eden kişi, hamile ve kimin lehine arayagirmişse, ondan sonra gelen borçlulara karşı tıpkı lehine araya girilen kişi gibisorumlu olur.

(2) Araya girerek kabule rağmen, lehine kabul gerçekleşen kişi ile ondan

MADDE 649 - Araya girme suretiyle kabul eden kimse, hamile ve kiminlehine araya girmişse ondan sonra gelen borçlulara karşı tıpkı lehine arayagirilen kimse gibi mesul olur.

Araya girme suretiyle kabule rağmen, lehine kabul vakı olan kimse ile ondan



önce gelen borçlular 725 inci maddede gösterilen tutarı ödemek şartıylahamilden, poliçenin ve varsa protesto belgesinin ve bir makbuzun verilmesiniisteyebilir.

önce gelen borçlular 637 nci maddede gösterilen tutarı ödemek şartiylehamilden poliçenin ve varsa protesto varakasının ve bir makbuzunverilmesini istiyebilir.

III - Araya girerek ödeme

1. Şartları

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 738- (1) Hamil, vadede veya vadeden önce başvurma haklarınıkullanabileceği bütün hâllerde, araya girerek ödeme yapabilir.

(2) Araya girerek ödeme, lehine ödenecek kişinin ödemeye zorunlu olduğututarın tamamını kapsar.

(3) Bu ödemenin en geç, ödememe protestosunun çekilmesi için belirli olanson günün ertesi günü yapılması gerekir.

MADDE 650 - Hamilin vadenin gelmesinde veya vadenin gelmesinden öncemüracaat haklarını kullanabileceği bütün hallerde araya girme suretiyleödeme caizdir.

Araya girme suretiyle ödeme, lehine ödenecek kimsenin ödemeye mecburolduğu tutarın tamamına şamil olur.

Bu ödemenin en geç, ödememe protestosunun çekilmesi için muayyen olanson günün ertesi günü yapılması lazımdır.

2. Hamilin ibraz yükümlülüğü

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 739- (1) Poliçe, yerleşim yerleri ödeme yerinde bulunan kişilertarafından araya girerek kabul edilmiş veya yerleşim yerleri ödeme yerindebulunan kişiler gereğinde ödemede bulunmak üzere gösterilmişlerse, hamilen geç, ödememe protestosunun çekilmesi için belirli olan sürenin bittiğigünün ertesi günü, poliçeyi bütün bu kişilere ibraz etmeye ve gereğindearaya girerek ödemeden kaçınılması hâlinde protesto çekmeye zorunludur.

(2) Protesto, süresinde çekilmemişse, gereğinde ödeyecek kişiyi göstermişolan veya araya girerek lehine poliçe kabul edilmiş bulunan kişi ile onlardansonra gelen borçlular sorumluluktan kurtulur.

MADDE 651 - Poliçe, ikametgahları ödeme yerinde bulunan kimselertarafından araya girme suretiyle kabul edilmiş veya ikametgahları ödemeyerinde bulunan kimseler lüzumu halinde ödemede bulunmak üzere tayinedilmişler ise hamil en geç, ödememe protestosunun çekilmesi için muayyenolan müddetin bittiği günün ertesi günü poliçeyi bütün bu kimselere ibrazetmeye ve icabında araya girme suretiyle ödemeden imtina edildiğindendolayı protesto çekmeye mecburdur.

Protesto vaktinde çekilmemişse, lüzumu halinde ödiyecek kimseyi göstermişolan veya araya girme suretiyle lehine poliçe kabul edilmiş bulunan kimse ileonlardan sonra gelen borçlular mesuliyetten kurtulmuş olurlar.



3. Reddin sonucu

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 740- (1) Araya girilerek kendisine yapılan ödemeyi reddeden hamil,ödeme hâlinde borçtan kurtulacak kişilere karşı başvurma haklarınıkaybeder.

MADDE 652 - Araya girme suretiyle kendisine vakı ödemeyi reddeden hamil,ödeme halinde borçtan kimler kurtulacak idiyse onlara karşı müracaathaklarını kaybeder.

4. Makbuz

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 741- (1) Araya girilerek poliçe ödendiğinde, ödeme kimin içinyapılmış ise, o kişi gösterilmek suretiyle poliçe üzerine makbuz niteliğinde birkayıt yazılır. Kimin için ödendiği gösterilmediği takdirde ödeme, düzenleyeniçin yapılmış sayılır.

(2) Poliçenin, varsa protestonun, araya girerek ödemede bulunan kişiyeverilmesi gereklidir.

MADDE 653 - Araya girme suretiyle ödeme vukuunda, ödeme kimin içinyapılmış ise o kimse gösterilmek suretiyle poliçe üzerine makbuzmahiyetinde bir şerh yazılır. Kimin için ödendiği gösterilmediği takdirdeödeme, keşideci için yapılmış sayılır.

Poliçenin ve varsa protestonun, araya girmek suretiyle ödemede bulunankimseye verilmesi lazımdır.

5. Hakların devri, araya girenlerin birden fazla olması hâli

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 742- (1) Araya girerek ödemede bulunan kişi, lehine ödemedebulunduğu kişiye ve poliçeden dolayı ona borçlu olan kişilere karşı poliçedendoğan hakları iktisap eder. Ancak, poliçeyi yeniden ciro edemez.

(2) Lehine ödemede bulunulan kişiden sonra gelen borçlular borçtankurtulurlar.

(3) Araya girerek ödemede bulunmak hususunda çeşitli teklifler yapılmışsabu tekliflerden hangisi borçlulardan en çoğunu borçtan kurtaracaksa o terciholunur. Ortada daha iyi bir teklif bulunduğunu bildiği hâlde araya girereködemede bulunan kişi, en iyi teklif tercih edilmiş olsaydı, kimler borçtankurtulacak idiyseler onlara karşı başvurma hakkını kaybeder.

MADDE 654 - Araya girme suretiyle ödemede bulunan kimse, lehineödemede bulunduğu kimseye ve poliçeden dolayı ona borçlu olan kimselerekarşı poliçeden doğan hakları iktisap eder. Şu kadar ki, poliçeyi yeniden ciroedemez.

Lehine ödemede bulunulan kimseden sonra gelen borçlular borçtankurtulurlar.

Araya girme suretiyle ödemede bulunmak hususunda mütaaddit teklifleryapılmışsa bu tekliflerden hangisi borçlulardan en çoğunu borçtankurtaracaksa o tercih olunur. Ortada daha iyi bir teklif bulunduğunu bildiğihalde araya girme suretiyle ödemede bulunan kimse, en iyi teklif tercihedilmiş olsaydı, kimler borçtan kurtulacak idiyseler onlara karşı müracaathaklarını kaybeder.



ALTINCI AYIRIM

Poliçe Nüshaları ve Suretleri

A) Poliçe nüshaları

I - İsteme hakkı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 743- (1) Poliçe birbirinin aynı olmak üzere birden fazla nüsha olarakdüzenlenebilir.

(2) Bu nüshalara teselsül eden sıra numaraları konulur. Numaralar metneyazılır. Aksi takdirde nüshaların her biri ayrı bir poliçe kabul edilir.

(3) Tek nüsha olarak düzenlendiği kaydını içermeyen bir poliçenin hamili,giderleri kendisine ait olmak üzere birden fazla nüsha verilmesini isteyebilir.Bu amaçla hamil kendi cirantasına başvurduğu takdirde, hamilin cirantası vedaha önceki cirantalar sıra ile birbirlerine ve ilk ciranta da düzenleyenebaşvurmaya zorunludurlar. Bundan başka cirantaların, yeni nüshalar üzerinekendi cirolarını yeniden yazmaları gereklidir.

MADDE 655 - Poliçe birbirinin aynı olmak üzere birden fazla nüsha olarakkeşide edilebilir.

Bu nüshalara teselsül eden sıra numaraları konulur. Numaralar metne yazılır.

Aksi takdirde nüshaların her birine ayrı bir poliçe nazariyle bakılır.

Tek nüsha olarak keşide edildiği kaydını ihtiva etmiyen bir poliçenin hamili,masrafları kendisine ait olmak üzere mütaaddit nüshalar verilmesini istiyebilir.Bu maksatla hamil kendi cirantasına başvurduğu takdirde hamilin cirantası vedaha önceki cirantalar sıra ile birbirlerine ve ilk ciranta da keşideciyebaşvurmaya mecburdurlar. Bundan başka cirantalar, yeni nüshalar üzerinekendi cirolarını yeniden yazmaya mecburdurlar.

II - Nüshalar arasındaki ilişki

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 744- (1) Poliçe, nüshalarından biri üzerine yapılacak ödemenin diğernüshaları hükümsüz kılacağı kaydını taşımasa bile, nüshalardan biri üzerineyapılan ödeme bütün nüshalardan doğan hakları düşürür. Ancak, kabulkaydını içerip de kendisine geri verilmemiş olan her nüshadan dolayımuhatabın sorumluluğu devam eder.

(2) Birden fazla nüshayı farklı kişilere veren ciranta ile ondan sonra gelenborçlular, kendi imzalarını içerip de geri verilmemiş olan bütün nüshalardandolayı sorumludurlar.

MADDE 656 - Poliçe nüshalarından biri üzerinde yapılacak ödemenin diğernüshaları hükümsüz kılacağı kaydını taşımasa bile nüshalardan biri üzerineyapılan ödeme, bütün nüshalardan doğan hakları düşürür. Şu kadar ki, kabulşerhini havi olup da kendisine geri verilmemiş olan her nüshadan dolayımuhatabın mesuliyeti bakidir.

Mütaaddit nüshaları muhtelif kimselere veren ciranta ile ondan sonra gelenborçlular kendi imzalarını havi olup da geri verilmemiş olan bütünnüshalardan dolayı mesuldürler.



III - Kabul şerhi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 745- (1) Nüshalardan birini kabul için gönderen kişi, bu nüshayıelinde tutan kişinin adını diğer nüshalar üzerine yazmak zorundadır. Kabuliçin gönderilen nüshayı elinde tutan kişi; bunu, diğer nüshanın yetkili hamilineteslim etmekle yükümlüdür.

(2) Teslimden kaçınırsa hamil başvurma hakkını, ancak;

a) Kabul için gönderilen nüshanın, istemde bulunulmasına rağmen kendisineteslim olunmadığı,b) Diğer nüsha üzerinde de kabulün veya ödemenin sağlanamadığı,hususları bir protesto ile tespit ettirilmiş olduğu takdirde kullanabilir.

MADDE 657 - Nüshalardan birini kabul için gönderen kimse bu nüshayıelinde tutan kimsenin adını diğer nüshalar üzerine işaret etmeye mecburdur.Kabul için gönderilen nüshayı elinde tutan kimse; bunu, diğer nüshanınsalahiyetli hamiline teslim etmekle mükelleftir.

Teslimden imtina ederse hamil müracaat hakkını, ancak:

1. Kabul için gönderilen nüshanın tarafından vaki olan talep üzerinekendisine teslim olunmadığı;

2. Diğer nüsha üzerine de kabul veya ödemenin elde edilemediği; birprotesto ile tesbit ettirilmiş olduğu takdirde kullanabilir.

B) Poliçe suretleri

I - Şekil ve hükümleri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 746- (1) Her poliçe hamilinin, poliçe suretlerini çıkarmaya hakkıvardır.

(2) Suretin, cirolar ve poliçede bulunan diğer bütün kayıtlarla birlikte senedinaslını aynen içermesi ve nerede son bulduğunu göstermesi şarttır.

(3) Suret, aslı gibi ve aynı hükümler doğurmak üzere ciro edilebilir ve avaltaahhüdüne konu olabilir.

MADDE 658 - Her poliçe hamilinin, poliçenin suretlerini çıkarmaya hakkıvardır.

Suretin, cirolar ve poliçede bulunan diğer bütün kayıtlarla birlikte senedinaslını, aynen, ihtiva etmesi ve nerede son bulduğunu göstermesi lazımdır.

Suret, aslı gibi ve aynı hükümler meydana getirmek üzere ciro edilebilir veaval taahhüdüne mevzu teşkil edebilir.

II - Senet aslının teslimi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 747- (1) Suretin, senet aslının kimin elinde bulunduğunu göstermesigerekir. Senet aslını elinde tutan kişi, bunu, suretin yetkili hamiline teslim ile

MADDE 659 - Suretin, senet aslının kimin elinde bulunduğunu göstermesilazımdır. Aslı elinde tutan kimse, bunu, suretin salahiyetli hamiline teslim ile



yükümlüdür.

(2) Teslimden kaçınılması hâlinde hamil; ancak istemine rağmen senetaslının kendisine teslim edilmediğini bir protesto ile tespit ettirdiği takdirde,suretin cirantalarına ve suret üzerine aval veren kişilere karşı başvurmahaklarını kullanabilir.

(3) Senedin aslı, suretin düzenlenmesinden önce en son olarak aslınayazılmış olan cirodan sonra “buradan itibaren ancak suret üzerine yazılacakcirolar geçerlidir” kaydını veya buna benzer bir kaydı içerirse, bundan sonrasenedin aslına yazılacak cirolar geçersizdir.

mükelleftir.

Teslimden imtina halinde hamil; ancak vakı talebe rağmen senet aslınınkendisine teslim edilmediğini bir protesto ile tesbit ettirdiği takdirde, suretincirantalarına ve suret üzerine aval veren kimselere karşı müracaat haklarınıkullanabilir.

Senedin aslı, suretin tanziminden önce en son olarak aslına yazılmış olancirodan sonra "Buradan itibaren ancak suret üzerine yazılacak cirolarmuteberdir." kaydını veya buna benzer bir kaydı ihtiva ederse bundan sonrasenedin aslına yazılacak cirolar hükümsüzdür.

YEDİNCİ AYIRIM

Çeşitli Hükümler

A) Senet metnindeki değişiklikler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 748- (1) Bir poliçe metni değiştirildiği takdirde, değiştirmeden sonrapoliçe üzerine imza koymuş olan kişiler, değişmiş metne ve ondan önceimzasını koyanlar ise eski metne göre sorumlu olurlar.

MADDE 660 - Bir poliçe metni tahrif edildiği takdirde değiştirmeden sonrapoliçe üzerine imza koymuş olan kimseler değişmiş metin gereğince veondan önce imzasını koyanlar ise eski metin gereğince mesul olurlar.



B) Zamanaşımı

I - Süreler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 749- (1) Poliçeyi kabul edene karşı ileri sürülecek poliçeden doğanistemler, vadenin geldiği tarihten itibaren üç yıl geçmekle zamanaşımınauğrar.

(2) Hamilin, cirantalarla düzenleyene karşı ileri süreceği istemler, süresindeçekilen protesto tarihinden veya senette “gidersiz iade olunacaktır” kaydıvarsa vadenin dolduğu tarihten itibaren bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.

(3) Bir cirantanın başka cirantalarla düzenleyen aleyhine ileri süreceğiistemler, cirantanın poliçeyi ödediği veya poliçenin dava yolu ile kendisinekarşı ileri sürüldüğü tarihten itibaren altı ay geçmekle zamanaşımına uğrar.

MADDE 661 - Poliçeyi kabul edene karşı açılacak davalar vadenin geldiğitarihten itibaren üç yıl geçmekle müruruzamana uğrar.

Hamilin; cirantalar ile keşideciye karşı açacağı davalar müddetinde keşideedilen protesto tarihinden veya senette "Masrafsız iade olunacaktır" kaydıvarsa vadenin bittiği tarihten itibaren bir yıl geçmekle müruruzamana uğrar.

Bir cirantanın başka cirantalarla keşideci aleyhine açacağı davalar, cirantanınpoliçeyi ödediği veya poliçenin dava yolu ile kendisine karşı dermeyenedildiği tarihten itibaren altı ay geçmekle müruruzamana uğrar.

II - Kesilme

1. Sebepleri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 750- (1) Zamanaşımı; dava açılması, takip talebinde bulunulması,davanın ihbar edilmesi veya alacağın iflas masasına bildirilmesiyle kesilir.

MADDE 662 - Müruruzaman; dava açılması, takip talebinde bulunulması,davanın ihbar edilmesi veya alacağın iflas masasına bildirilmesi sebepleriylekesilir.

2. Hükümleri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 751- (1) Zamanaşımını kesen işlem, kimin hakkında meydanagelmişse ancak ona karşı hüküm ifade eder.

(2) Zamanaşımı kesilince, süresi aynı olan yeni bir zamanaşımı işlemeyebaşlar.

MADDE 663 - Müruruzamanı kesen muamele her kim hakkında vakıolmuşsa ancak ona karşı hüküm ifade eder.

Müruruzaman kesilince, müddeti aynı olan yeni bir müruruzaman işlemeyebaşlar.



C) Süreler

1. Tatil günleri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 752- (1) Vadesi pazara veya diğer bir resmî tatil gününe rastlayanpoliçenin ödenmesi, ancak tatili izleyen ilk iş günü istenebilir. Poliçeye ilişkindiğer bütün işlemler, özellikle kabul için ibraz ve protesto işlemleri de tatildeyapılmayıp ancak bir iş gününde yapılabilir.

(2) Bu işlemlerden birinin, son günü pazara veya başka bir resmî tatil gününerastlayan bir süre içinde yapılması gerektiği takdirde, bu süre onu izleyen ilkiş gününe kadar uzar. Aradaki tatil günleri süre hesabına dâhildir.

MADDE 664 - Vadesi pazara veya diğer bir resmi tatil gününe rastlıyanpoliçenin ödenmesi, ancak tatili takibeden ilk iş günü istenebilir. Poliçeyemütaallik diğer bütün muameleler, hususiyle kabul için ibraz ve protestomuameleleri de tatilde yapılmayıp ancak bir iş gününde yapılır.

Bu muamelelerden biri, son günü pazara veya diğer resmi tatil gününerastlıyan bir müddet içinde yapılması lazımgeldiği takdirde bu müddet onutakip eden ilk iş gününe kadar uzar. Aradaki tatil günleri müddet hesabınadahildir.

2. Sürenin hesaplanması

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 753- (1) Kanunun bu Kısmında veya poliçede gösterilen sürelerhesap edilirken bunların başladığı gün sayılmaz.

MADDE 665 - Kanunun bu kısmında veya poliçede gösterilen müddetlerhesap edilirken bunların başladığı gün sayılmaz.

3. Atıfet süreleri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 754- (1) Poliçelerde kanuni veya yargısal atıfet süreleri geçerlideğildir.

MADDE 666 - Poliçelerde kanuni veya kazai atıfet mehilleri caiz değildir.

D) Poliçeye ilişkin işlemlerin yapılacağı yer

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 755- (1) Poliçeyi kabul veya ödeme için ibraz etmek, protestoçekmek, poliçenin bir nüshasının verilmesini istemek gibi belirli bir kişinezdinde yapılacak olan bütün işlemlerin, bu kişinin ticaret yerinde ve böylebir yeri yoksa konutunda yapılması gereklidir.

(2) Ticaret yeri veya konutun bulunduğu yer dikkatle araştırılır. Kolluktan veya

MADDE 667 - Poliçeyi kabul veya ödeme için ibraz etmek, protesto çekmek,poliçenin bir nüshasının verilmesini istemek gibi muayyen bir kimse nezdindeyapılacak olan bütün muamelelerin bu kimsenin ticaret yerinde ve böyle biryeri yoksa meskeninde yapılması lazımdır.



yerel posta yönetiminden edinilen bilgilerden bir sonuç çıkmadığı takdirdebaşka araştırma yapmaya gerek yoktur.

Ticaret yeri veya meskenin bulunduğu yer dikkatle araştırılır.

Şu kadar ki; zabıta veya mahalli posta idaresinden edinilen malumattan birnetice çıkmadığı takdirde başka araştırmalar yapmaya lüzum kalmaz.

E) İmzalar

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 756- (1) Poliçe üzerindeki beyanların el ile imza edilmesi gerekir

(2) El ile atılan imza yerine, mekanik herhangi bir araç veya elle yapılan veyaonaylanmış bir işaret veya resmî bir şahadetname kullanılamaz.

MADDE 668 - Poliçe üzerindeki beyanların el yazısı ile imza edilmesilazımdır.

El yazısı ile olan imza yerine, mihaniki her hangi bir vasıta veya el ile yapılanveyahut tasdik edilmiş olan bir işaret yahut resmi bir şahadetnamekullanılamaz.

(Mülga fıkra : 01/07/2005-5378 S.K./50.mad)

F) İptal

I - Önleyici önlemler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 757- (1) İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veyahamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyiödemekten menedilmesini isteyebilir.

(2) Mahkeme, ödemeyi meneden kararında muhataba, vadenin gelmesiüzerine poliçe bedelini tevdi etmeye izin verir ve tevdi yerini gösterir.

MADDE 669 - Rızası olmaksızın poliçe elinden çıkan kimse, ödeme yerindekimahkemeden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini istiyebilir.

Mahkeme, ödemeyi meneden kararda muhataba, vadenin gelmesi üzerinepoliçe bedelini tevdi etmeye müsaade ve tevdi yerine tayin eder.



II - Poliçeyi eline geçiren kişinin bilinmesi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 758- (1) Poliçeyi eline geçiren kişi bilindiği takdirde, mahkeme,dilekçe sahibine iade davası açması için uygun bir süre verir.

(2) Dilekçe sahibi verilen süre içinde davayı açmazsa, mahkeme, muhataphakkındaki ödeme yasağını kaldırır.

MADDE 670 - Poliçeyi eline geçiren kimse malum olduğu takdirde,mahkeme, dilekçe sahibine istirdat davası açması için münasip bir mühletverir.

Dilekçe sahibi, tayin olunan mühlet içinde davayı açmazsa, mahkeme,muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır.

III - Poliçeyi eline geçirenin bilinmemesi

1. Dilekçe sahibinin yükümlülükleri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 759- (1) Poliçeyi eline geçiren kişi bilinmiyorsa, poliçenin iptalinekarar verilmesi istenebilir.

(2) İptal isteminde bulunan kişi, poliçe elinde iken zıyaa uğradığını inandırıcıbir şekilde gösteren delilleri mahkemeye sağlamak ve senedin bir suretiniibraz etmek veya senedin esas içeriği hakkında bilgi vermekle yükümlüdür.

MADDE 671 - Poliçeyi eline geçiren kimse malum değilse, poliçenin iptalinekarar verilmesi istenebilir.

İptal talebinde bulunan kimse, poliçe elinde iken zıyaa uğradığını kuvvetlemuhtemel gösteren delilleri mahkemeye temin etmek ve senedin bir suretiniibraz etmek veya senedin esas muhteviyatı hakkında malumat vermeklemükelleftir.

2. İhtar

a) İçeriği

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 760- (1) Mahkeme, dilekçe sahibinin, poliçe elinde iken zıyaauğradığına dair verdiği açıklamaları inandırıcı bulursa, verilecek ilanla,poliçeyi eline geçireni, poliçeyi belirli bir süre içinde getirmeye davet ve aksitakdirde poliçenin iptaline karar vereceğini ihtar eder.

MADDE 672 - Mahkeme, dilekçe sahibinin, poliçe elinde iken zıyaauğradığına dair verdiği izahların doğruluğunu kuvvetle muhtemel görürse ilanyolu ile, poliçeyi eline geçireni, poliçeyi muayyen bir müddet içinde getirmeyedavet ve aksi takdirde poliçenin iptaline karar vereceğini ihtar eder.



b) Süreler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 761- (1) Poliçeyi getirme süresi en az üç ay ve en çok bir yıldır.

(2) Vadesi gelmiş poliçelerde zamanaşımı, üç ayın geçmesinden öncegerçekleşirse, mahkeme üç aylık süre ile bağlı değildir.

(3) Süre, vadesi gelen poliçeler hakkında birinci ilan gününden, vadesigelmeyen poliçeler hakkında vadenin gelmesinden itibaren işler.

MADDE 673 - Poliçeyi getirme müddeti en az üç ay ve en çok bir yıldır.

Vadesi gelmiş poliçelerde müruruzaman üç ayın dolmasından önce tahakkukedecekse mahkeme, üç aylık müddet ile bağlı değildir.

Müddet, vadesi gelen poliçeler hakkında birinci ilan gününden, vadesigelmiyen poliçeler hakkında vadenin gelmesinden itibaren cereyan eder.

c) İlan

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 762- (1) Poliçenin getirilmesine ilişkin ilan, 35 inci maddede yazılıgazete ile üç defa yapılır.

(2) Özellik gösteren olaylarda, mahkeme, uygun göreceği daha başka ilanönlemlerine de başvurabilir.

MADDE 674 - Poliçenin getirilmesine mütaallik ilan, 37 nci maddede anılangazete ile üç kere yapılır.

Hususiyet arz eden hadiselerde, mahkeme, münasip göreceği daha başkailan tedbirlerine dahi müracaat edebilir.

IV - İade davası

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 763- (1) Elden çıkan poliçe mahkemeye sunulursa, mahkeme, iadedavası açması için dilekçe sahibine uygun bir süre verir. Dilekçe sahibi busüre içinde dava açmazsa, mahkeme, poliçeyi, sunmuş olana geri verir vemuhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır.

MADDE 675 - Elden çıkan poliçe getirilirse mahkeme, istirdat davası açmaküzere dilekçe sahibine münasip bir mühlet verir. Dilekçe sahibi bu mühletiçinde dava açmazsa, mahkeme, poliçeyi mahkemeye getirmiş olana geriverir, muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır.



V - İptal kararı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 764- (1) Elden çıkan poliçe, verilen süre içinde mahkemeyesunulmazsa, iptaline karar verilir.

(2) Poliçenin iptaline karar verilmiş olmasına rağmen, dilekçe sahibi kabuledene karşı poliçeden doğan istem hakkını ileri sürebilir.

MADDE 676 - Elden çıkan poliçe tayin edilen mühlet içinde getirilmezsemahkeme onun iptaline karar verir.

Poliçenin iptaline karar verilmiş olmasına rağmen dilekçe sahibi kabul edenekarşı, poliçeden doğan talep hakkını dermeyan edebilir.

VI - Teminat

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 765- (1) Mahkeme, iptale karar vermeden önce, kabul edene, poliçebedelini tevdi etme ve yeterli teminat karşılığında bunu ödeme yükümünügetirebilir.

(2) Teminat, poliçeyi iyiniyetle iktisap eden kişinin uğrayabileceği zarara birkarşılık oluşturur. Senet iptal edildiği veya senetten doğan haklar diğer birsebeple ortadan kalktığı takdirde, teminat geri alınır.

MADDE 677 - Mahkeme, iptale karar vermeden önce de, kabul edene, poliçebedelini tevdi etmeyi veya kafi teminat mukabilinde bunu ödemeyi bileemredebilir.

Teminat hüsnüniyetle poliçeyi iktisabeden kimsenin zararlarına bir karşılıkteşkil eder. Senet iptal edildiği veya senetten doğan haklar diğer bir sebepleortadan kalktığı takdirde, teminat geri alınabilir.

SEKİZİNCİ AYIRIM

Kanunlar İhtilafı

A) Ehliyet

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 766- (1) Bir kişinin poliçe ile borçlanması için gereken ehliyet tabibulunduğu devletin hukukuna göre belirlenir. Bu hukuk diğer bir ülkeninhukukuna göndermede bulunuyorsa, o hukuk uygulanır.

(2) Birinci fıkrada öngörülen hukuk gereğince ehliyete sahip olmayan kişi,hukuku bakımından kendisini ehil sayan bir ülkede imza koymuşsa, oradaolduğu gibi geçerli şekilde borçlanır.

MADDE 678 - Bir kimsenin poliçe ile borçlanması için gereken ehliyeti tabibulunduğu devletin kanunu ile tayin olunur. Eğer bu kanun diğer birmemleketin kanununa atıfta bulunuyorsa o kanun tatbik olunur.

Yukarıki fıkrada bildirilen kanun gereğince ehliyeti haiz olmıyan kimse, eğermevzuatı bakımından kendisini ehil sayan bir memleket içinde imzakoymuşsa, taahhütleri ile mülzem olur.



B) Şekil ve süreler

I - Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 767- (1) Poliçe ile yapılan borçlanmaların şekli, bu borçlanmalarınimzalandığı ülkenin hukukuna tabidir.

(2) Bir poliçeye ilişkin borçlanma, yapıldığı ülkenin hukuku uyarınca şekilbakımından geçerli olmamakla beraber, aynı poliçeye ilişkin sonraki birborçlanmanın yapıldığı ülke hukukunca geçerli bulunursa, ilk borçlanmanınşekil bakımından geçerli olmayışı, sonraki borçlanmanın geçerliliğinietkilemez.

(3) Bir Türkün, yabancı ülkede poliçeyle borçlanması, Türk hukukunungösterdiği şekle uygun bulunduğu takdirde, Türkiye’de başka bir Türke karşıgeçerlidir.

MADDE 679 - Poliçe ile yapılan taahhütlerin şekli, bu taahhütlerinimzalandığı memleketin kanunlarına tabidir.

Bir poliçe taahhüdü, vukubulduğu ülkenin kanunları hükmünce şekilbakımından muteber olmamakla beraber aynı poliçeye ilişkin sonraki birtaahhüdün vukubulduğu ülke kanunlarınca muteber bulunursa ilk taahhüdünşekil bakımından muteber olmayışı, sonraki taahhüdün muteberliğine halelgetirmez.

Bir Türkün yabancı memlekette yapmış olduğu bir poliçe taahhüdü Türkmevzuatının gösterdiği şekle uygun bulunduğu takdirde Türkiye'de başka birTürk'e karşı muteberdir.

II - Hakların kullanılması ve korunmasına ilişkin işlemler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 768- (1) Protestonun şekli ve protesto çekilmesi için belirli olansürelerle poliçeden doğan hakların kullanılması veya korunması için gereklidiğer işlemlerin şekli, protestonun çekilmesi veya işlemin yapılması gerekenülkenin hukukuna göre belirlenir.

MADDE 680 - Protestonun şekli ve protesto çekilmesi için muayyen olanmüddetler ile poliçeden doğan hakların kullanılması veya muhafazası içingerekli diğer muamelelerin şekli protestonun çekilmesi veya muameleninyapılması lazımgelen memleketin kanunlarına göre tayin olunur.

III - Başvurma hakkı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 769- (1) Başvurma haklarının kullanılması için uyulması gerekensüreler, bütün poliçe borçluları hakkında poliçenin düzenlendiği yerde geçerliolan hukuka göre belirlenir.

MADDE 681 - Müracaat haklarının kullanılması için riayeti gerekenmüddetler, bütün poliçe borçluları hakkında poliçenin keşide edildiği yerdecari olan mevzuata göre tayin olunur.



C) Borçlanmaların hükümleri

I - Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 770- (1) Bir poliçeyi kabul eden kişinin borçlanmalarından doğansonuçlar, ödeme yerindeki hukuka göre belirlenir.

(2) Senetteki diğer borçluların borçlanmalarından doğan sonuçlar, buborçlanmalar hangi ülkede imza edilmiş ise o ülke hukukuna tabi olur.

MADDE 682 - Bir poliçeyi kabul eden kimsenin taahhütlerinden doğanneticeler, ödeme yerindeki kanunlara göre tayin olunur.

Senetteki diğer borçluların taahhütlerinden doğan neticeler, bu taahhütlerhangi memlekette imza edilmiş ise o memleket kanununa tabi olur.

II - Kısmi kabul ve ödeme

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 771- (1) Kabulün, poliçedeki bedelin bir kısmına özgülenipözgülenmeyeceği ve hamilin kısmi ödemeyi kabule zorunlu bulunupbulunmadığı, ödeme yerindeki hukuka tabidir.

MADDE 683 - Kabul keyfiyetinin poliçedeki bedelin bir kısmına hasredilebilipedilemiyeceğini ve hamilin kısmi ödemeyi kabule mecbur bulunupbulunmadığını, ödeme yerindeki kanun tayin eder.

III - Ödeme

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 772- (1) Vade geldiğinde ödeme, özellikle vadenin geldiği günün veödeme tarihinin hesaplanması, bedeli yabancı bir ülke parasıyla gösterilmişpoliçelerin ödenmesi, poliçenin hangi ülkede ödenmesi gerekiyorsa oülkedeki hukuka göre belirlenir.

MADDE 684 - Vade geldiğinde ödeme, hususiyle vadenin geldiği günün veödeme tarihinin hesaplanması, bedeli yabancı bir memleket parasiyle tayinedilmiş poliçelerin ödenme keyfiyeti, poliçe hangi memlekette ödenmek lazımgeliyorsa o memleketteki kanuna göre tayin olunur.

IV - Sebepsiz zenginleşmeden doğan haklar

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 773- (1) Muhatap, yerleşim yerli poliçeyi ödeyecek olan üçüncü kişive düzenleyenin, poliçeyi hesabına düzenlediği kişi veya ticari işletmealeyhine sebepsiz zenginleşmeden doğan istemler, bu kişilerin yerleşimyerlerinin bulunduğu ülkenin hukukuna göre belirlenir.

MADDE 685 - Muhatap, ikametgahlı poliçeyi ödeyecek olan üçüncü şahıs ve(Keşidecinin başka bir kimse veya ticarethane hesabına poliçe çekmiş olmasıhalinde) kendi hesabına poliçe çekilmiş bulunan kimse veya ticarethanealeyhlerine sebepsiz iktisaptan doğan haklar, bunların ikametgahlarınınbulunduğu memleketin kanununa göre tayin olunur.



V - Karşılığın hamile geçmesi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 774- (1) Bir poliçe hamilinin, senedin düzenlenmesine sebep olanalacağı iktisap edip etmeyeceğini, senedin düzenlendiği yerdeki hukukbelirler.

MADDE 686 - Bir poliçe hamilinin, senedin keşidesine sebep olan alacağıiktisabedip etmiyeceğini; senedin keşide edildiği yerdeki kanun tayin eder.

VI - İptal kararı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 775- (1) Poliçenin kaybolması veya çalınması hâlinde alınacaktedbirleri, ödeme yerindeki hukuk belirler.

MADDE 687 - Bir poliçenin kaybolması veya çalınması halinde alınacaktedbirleri, ödeme yerindeki kanun tayin eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Bono veya Emre Yazılı Senet

A) Unsurlar

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 776- (1) Bono veya emre yazılı senet;

a) Senet metninde “bono” veya “emre yazılı senet” kelimesini ve senetTürkçe’den başka bir dille yazılmışsa, o dilde bono veya emre yazılısenet karşılığı olarak kullanılan kelimeyi,

b) Kayıtsız ve şartsız belirli bir bedeli ödemek vaadini,c) Vadeyi,d) Ödeme yerini,e) Kime veya kimin emrine ödenecek ise onun adını,f) Düzenlenme tarihini ve yerini,g) Düzenleyenin imzasını,

içerir.

MADDE 688 - Bono veya emre muharrer senet:

1. Senet metninde (Bono) veya (Emre muharrer senet) kelimesini ve senetTürkçe'den başka bir dilde yazılmışsa o dilde bono karşılığı olarakkullanılan kelimeyi;

2. Kayıtsız ve şartsız muayyen bir bedeli ödemek vaadini;3. Vadeyi;4. Ödeme yerini;5. Kime ve kimin emrine ödenecek ise onun ad ve soyadını;6. Senedin tanzim edildiği gün ve yeri;7. Senedi tanzim edenin imzasını;

ihtiva eder.



B) Unsurların bulunmaması

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 777- (1) İkinci ilâ dördüncü fıkralarda yazılı hâller saklı kalmaküzere, 776 ncı maddede gösterilen unsurlardan birini içermeyen bir senetbono sayılmaz.

(2) Vadesi gösterilmemiş olan bono, görüldüğünde ödenmesi şart olan birbono sayılır.

(3) Açıklık bulunmadığı takdirde senedin düzenlendiği yer, ödeme yeri veaynı zamanda düzenleyenin yerleşim yeri sayılır.

(4) Düzenlendiği yer gösterilmeyen bir bono, düzenleyenin adının yanındayazılı olan yerde düzenlenmiş sayılır.

MADDE 689 - Aşağıdaki fıkralarda yazılı haller mahfuz kalmak üzere,bundan önceki maddede gösterilen unsurlardan birini ihtiva etmiyen bir senetbono sayılmaz.

Vadesi gösterilmemiş olan bono, görüldüğünde ödenmesi şart olan bir bonosayılır.

Sarahat bulunmadığı takdirde senedin tanzim edildiği yer, ödeme yeri ve aynızamanda tanzim edenin ikametgahı sayılır.

Tanzim edildiği yer gösterilmiyen bir bono, tanzim edenin ad ve soyadıyanında yazılı olan yerde tanzim edilmiş sayılır.

C) Uygulanacak hükümler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 778- (1) Bononun niteliğine aykırı düşmedikçe;a) Poliçelerin cirosuna ilişkin 681 ilâ 690,b) Vadeye dair 703 ilâ 707,c) Ödeme hakkındaki 708 ilâ 712,d) Ödememe hâlinde başvurma haklarına dair 713 ilâ 727 ve 729 ilâ 732,e) Araya girme suretiyle ödemeye ilişkin 734, 738 ilâ 742,f) Suretler hakkındaki 746 ve 747,g) Değiştirmeye dair 748,h) Zamanaşımına dair 749 ilâ 751,ı) İptale dair 757 ilâ 765,i) Tatil günleri, sürelerin hesabı, atıfet sürelerine ilişkin yasak, poliçeye dairişlemlerin yapılması gereken yer ve imza hakkındaki 752 ilâ 756,j) Kanunlar ihtilâfına dair 766 ilâ 775 inci,maddeler hükümleri bonolar hakkında da geçerlidir.

(2) Ayrıca;a) Üçüncü bir kişinin yerleşim yerinden veya muhatabın yerleşim yerinden

MADDE 690 - Bononun mahiyetine aykırı düşmedikçe poliçelerin cirosuna ait(593-602) ve vadeye dair (615 - 619) ve ödeme hakkındaki (620 - 624) veödemeden imtina halinde müracaat haklarına dair (625 - 639, 641 - 643) vearaya girme suretiyle ödemeye ait (646, 650 - 654) ve suretlere mütaallik(658, 659) ve bozup değiştirme hakkındaki (660) ve müruruzamana ait (661 -663) ve iptale mütaallik (669 - 677) ve tatil günleri, müddetlerin hesabı veatıfet mehillerinin yasağı, poliçeye mütaallik muamelelerin yapılmasıicabeden yer ve imza hakkındaki (664 - 668) ve kanunlar ihtilafına dair (678 -687) inci maddeler hükümleri bonolar hakkında da caridir.

Kezalik üçüncü bir şahsın ikametgahında veya muhatabın ikametgahındanbaşka bir yerde ödenmesi şart olan poliçeye mütaallik (586 ve 609) ve faizşartına mütedair (587) ve ödenecek bedele dair muhtelif beyanlar hakkındaki(588) ve muteber olmıyan bir imzanın neticelerine dair (589) ve temsilsalahiyetini haiz olmıyan veya salahiyeti hududunu aşan bir kimseninimzasına mütedair (590) ve açık poliçeye mütaallik (592) inci madde



başka bir yerde ödenmesi şart olan poliçeye ilişkin 674 ve 697 nci,b) Faiz şartına dair 675 inci,c) Ödenecek bedele dair çeşitli beyanlar hakkındaki 676 ncı,d) Geçerli olmayan imzanın sonuçlarına ilişkin 677 nci,e) Yetkisiz veya yetkiyi aşan kimsenin imzasına ilişkin 678 ve 679 uncu,f) Açık poliçeye dair 680 inci,madde hükümleri de bonolara uygulanır.

(3) Avale ilişkin 700 ilâ 702 nci maddeler de bonolar hakkında uygulanır.

(4) 701 inci maddenin dördüncü fıkrasında öngörülen hâlde aval, avalin kiminhesabına verildiğini göstermezse, bonoyu düzenleyen kimse hesabınaverilmiş sayılır.

hükümleri, bonolar hakkında da caridir.

Avala mütedair (612 - 614) üncü maddeler hükümleri de bonolar hakkındatatbik olunur.

613 üncü maddenin son fıkrasında derpiş edilen halde aval, avalın kiminhesabına verildiğini göstermezse bonoyu tanzim eden kimse hesabınaverilmiş sayılır.

D) Düzenleyenin sorumluluğu

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 779- (1) Bir bonoyu düzenleyen kişi, tıpkı bir poliçeyi kabul eden gibisorumludur.

(2) Görüldüğünden belirli bir süre sonra ödenmesi şart olan bonolarındüzenleyene 693 üncü maddede yazılı süreler içinde ibraz olunması gerekir.

(3) Düzenleyen, bononun kendisine ibraz edildiğini bono üzerine ibrazgününü işaret etmek ve imzasını koymak suretiyle doğrular. Süre, ibraz kaydıtarihinden itibaren işlemeye başlar. Düzenleyen; bononun kendisine ibrazedildiğini, gününü işaret etmek suretiyle doğrulamaktan kaçınırsa, bu durumbir protesto ile belirlenir. Bu takdirde süre protesto gününden itibarenişlemeye başlar.

MADDE 691 - Bir bonoyu tanzim eden kimse; tıpkı bir poliçeyi kabul edengibi mesuldür.

Görüldüğünden muayyen bir müddet sonra ödenmesi şart olan bonolarıntanzim edene (605) inci maddede yazılı müddetler içinde ibraz olunmasılazımdır.

Tanzim eden, bononun kendisine ibraz edildiğini bono üzerine ibraz gününüişaret etmek ve imzasını koymak suretiyle teyit eder. Müddet ibraz şerhitarihinden itibaren işlemeye başlar. Tanzim eden; bononun kendisine ibrazedildiğini, gününü işaret etmek suretiyle teyit etmekten imtina ederse keyfiyetbir protesto ile tesbit edilir. Bu takdirde müddet protesto gününden itibarenişlemeye başlar.



ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çek

BİRİNCİ AYIRIM

Çeklerin Düzenlenmesi ve Şekli

A) Şekli

I - Unsurlar

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 780- (1) Çek;

a) Senet metninde “çek” kelimesini ve eğer senet Türkçe’den başka bir dilleyazılmış ise o dilde “çek” karşılığı olarak kullanılan kelimeyi,

b) Kayıtsız ve şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havaleyi,c) Ödeyecek kişinin, “muhatabın” ticaret unvanını,d) Ödeme yerini,e) Düzenlenme tarihini ve yerini,f) Düzenleyenin imzasını,içerir.

MADDE 692 - Çek:

1. "Çek" kelimesini ve eğer senet Türkçe'den başka bir dille yazılmış ise odilde "Çek" karşılığı olarak kullanılan kelimeyi;

2. Kayıtsız ve şartsız muayyen bir bedelin ödenmesi için havaleyi;3. Ödeyecek kimsenin "muhatabın" ad ve soyadını;4. Ödeme yerini;5. Keşide gününü ve yerini;6. Çeki çeken kimsenin (Keşidecinin) imzasını; ihtiva eder.

II - Unsurların bulunmaması

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 781- (1) 780 inci maddede gösterilen unsurlardan birini içermeyenbir senet, ikinci ve üçüncü fıkralarda yazılı hâller dışında çek sayılmaz.

(2) Çekte açıklık yoksa, muhatabın ticaret unvanı yanında gösterilen yerödeme yeri sayılır. Muhatabın ticaret unvanı yanında birden fazla yergösterildiği takdirde, çek, ilk gösterilen yerde ödenir. Böyle bir açıklık vebaşka bir kayıt da yoksa, çek muhatabın merkezinin bulunduğu yerde ödenir.

(3) Düzenlenme yeri gösterilmemiş olan çek, düzenleyenin adı yanında yazılıolan yerde düzenlenmiş sayılır.

MADDE 693 - Yukarıki maddede gösterilen hususlardan birini ihtiva etmiyenbir senet aşağıdaki fıkralarda yazılı haller dışında, çek sayılmaz.

Çekte sarahat yoksa muhatabın ad ve soyadı yanında gösterilen yer, ödemeyeri sayılır. Muhatabın ad ve soyadı yanında birden fazla yer gösterildiğitakdirde çek, ilk gösterilen yerde ödenir. Böyle bir sarahat ve başka bir kayıtda mevcut değilse çek muhatabın iş merkezinin bulunduğu yerde ödenir.

Keşide yeri gösterilmemiş olan çek, keşidecinin ad ve soyadı yanında yazılıolan yerde çekilmiş sayılır.



B) Münferit unsurlar

I - Muhatap

1. Muhatap olma ehliyeti

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 782- (1) Türkiye’de ödenecek çeklerde muhatap ancak bir bankaolabilir.

(2) Diğer bir kişi üzerine düzenlenen çek yalnız havale hükmündedir.

MADDE 694 - Türkiye'de ödenecek çeklerde muhatab olarak ancak bir bankagösterilebilir.

Diğer bir kimse üzerine çekilen çek; yalnız havale hükmündedir.

Havale sayılan bir çek hakkında Damga Resmi Kanununun çeklere aithükümleri tatbik olunmaz.

2. Karşılık

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 783- (1) Bir çekin düzenlenmesi için, muhatabın elinde düzenleyeninemrine tahsis edilmiş bir karşılık bulunması ve düzenleyenin bu karşılıküzerinde çek düzenlemek suretiyle tasarruf hakkını haiz olacağına dairmuhatapla düzenleyen arasında açık veya zımni bir anlaşma bulunmasışarttır. Ancak, bu hükümlere uyulmaması hâlinde senedin çek olarakgeçerliliği etkilenmez.

(2) Düzenleyen, muhatap nezdinde çekin ancak bir kısım karşılığını hazırbulundurduğu takdirde, muhatap, bu tutarı ödemekle yükümlüdür.

(3) Muhatap nezdinde karşılığı kısmen veya tamamen bulunmayan bir çekdüzenleyen kişi, çekin karşılıksız kalan bedelinin yüzde onunu ödemekleyükümlü olduktan başka, hamilin bu yüzden uğradığı zararı da tazmin eder.

MADDE 695 - Bir çekin keşide edilebilmesi için, muhatabın elinde keşidecininemrine tahsis edilmiş bir karşılık bulunması ve keşidecinin bu karşılıküzerinde çek keşide etmek suretiyle tasarruf hakkını haiz bulunacağına dairmuhatapla keşideci arasında açık veya zımni bir anlaşma mevcut olmasışarttır. Şu kadar ki; bu hükümlere riayetsizlik halinde senedin çek olarakmuteber olmasına halel gelmez.

Keşideci; muhatap nezdinde çekin ancak bir kısım karşılığını hazırbulundurduğu takdirde muhatap bu kısmi karşılığın tutarını ödemeklemükelleftir.

Gösterilen paraya mukabil muhatap nezdinde karşılığı bulunmadan bir çekkeşide eden kimse; çekin kapatılmıyan miktarının yüzde beşini ödemeklemükellef olduktan başka hamilin bu yüzden uğradığı zararı tazminemecburdur.



II - Kabul yasağı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 784- (1) Çek hakkında kabul işlemi yapılamaz. Çek üzerine yazılmışbir kabul kaydı, yazılmamış sayılır.

MADDE 696 - Çek hakkında kabul muamelesi cari değildir. Çek üzerineyazılmış bir kabul şerhi, yazılmamış sayılır.

III - Kimin lehine çekilebileceği

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 785- (1) Çek;

a) “Emre yazılı” kaydıyla veya bu kayıt olmadan belirli bir kişiye,b) “Emre yazılı değildir” kaydıyla veya buna benzer bir kayıtla belirli bir

kişiye,c) Veya hamile,ödenmek üzere çekilebilir.

(2) Belirli bir kişi lehine “veya hamiline” kelimelerinin veya buna benzer başkabir ibarenin eklenmesiyle düzenlenen çek, hamiline yazılı çek sayılır.

(3) Kimin lehine düzenlendiği gösterilmemiş olan bir çek, hamiline yazılı çekhükmündedir.

MADDE 697 - Çek:

1. "Emre yazılı" kaydiyle veya bu kayıt olmadan muayyen bir kimseye;2. "Emre yazılı değildir" kaydiyle veya buna benzer bir kayıtla muayyen bir

kimseye;3. Veya hamile;

ödenmek üzere keşide edilebilir.

Muayyen bir kimse lehine olarak veya "Hamiline" kelimesinin yahut bunabenzer diğer bir tabirin ilavesiyle keşide kılınan çek, hamile yazılı bir çeksayılır.

Kimin lehine keşide edildiği gösterilmemiş olan bir çek, hamile yazılı çekhükmündedir.

IV - Faiz şartı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 786- (1) Çekte öngörülen herhangi bir faiz şartı yazılmamış sayılır. MADDE 698 - Çekte münderiç her hangi bir faiz şartı, yazılmamış sayılır.

V - Adresli ve yerleşme yerli çek

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 787- (1) Çek, muhatabın yerleşim yerinde veya başka bir yerdeüçüncü bir kişi nezdinde ödenmek üzere düzenlenebilir. Ancak, bu üçüncükişinin bir banka olması şarttır.

MADDE 699 - Çek, muhatabın ikametgahında veya başka bir yerde üçüncübir şahıs tarafından ödenmek üzere keşide edilebilir; şu kadar ki; bu üçüncüşahsın bir banka olması şarttır.



İKİNCİ AYIRIM

Devir

A) Devredilebilirlik

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 788- (1) Açıkça “emre yazılı” kaydıyla veya bu kayıt olmadan belirlibir kişi lehine ödenmesi şart kılınan bir çek, ciro ve zilyetliğin geçirilmesiyledevredilebilir.

(2) “Emre yazılı değildir” kaydıyla veya buna benzer bir kayıtla belirli bir kişilehine ödenmesi şart kılınan bir çek, ancak alacağın temlikiyle devredilebilir.Bu devir, alacağın temlikinin hukuki sonuçlarını doğurur.

(3) Ciro, düzenleyen veya çekten dolayı borçlu olanlardan herhangi biri lehinede yapılabilir. Bu kişiler çeki yeniden ciro edebilirler.

MADDE 700 - Sarahaten "Emre yazılı" kaydiyle veya bu kayıt olmadanmuayyen bir kimse lehine ödenmesi şart kılınan bir çek, ciro ve teslim yoliyledevredilebilir.

"Emre yazılı değildir" kaydiyle veya buna benzer bir kayıtla muayyen birkimse lehine ödenmesi şart kılınan bir çek ancak alacağın temliki yoluyladevredilebilir ve bu devir, alacağın temlikinin hukuki neticelerini doğurur.

Ciro, keşideci veya çekten dolayı borçlu olanlardan her hangi biri lehine deyapılabilir. Bu kimseler çeki yeniden ciro edebilirler.

B) Ciro

I - Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 789- (1) Cironun kayıtsız ve şartsız olması gereklidir. Ciro, şartlaratabi tutulmuşsa bunlar yazılmamış sayılır.

(2) Kısmi ciro ve muhatabın cirosu batıldır.

(3) Hamiline yazılı ciro beyaz ciro hükmündedir.

(4) Muhatap lehindeki ciro yalnız makbuz hükmündedir; meğerki, muhatabınbirden fazla şubesi olup da, ciro, muhatap şubeden başka bir şube üzerineyazılmış bulunsun.

MADDE 701 - Cironun, kayıtsız ve şartsız olması lazımdır. Ciro, şartlara tabitutulmuşsa bunlar yazılmamış sayılır.

Kısmi ciro ve muhatabın cirosu batıldır.

Hamiline yazılı ciro beyaz ciro hükmündedir.

Muhatap lehindeki ciro yalnız makbuz hükmündedir; meğer ki, muhatabınbirden fazla şubesi olup da ciro, çekin üzerine çekildiği şubeden başka birşube üzerine yazılmış bulunsun.



II - Hak sahipliğini ispat görevi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 790- (1) Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyazciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığıtakdirde yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. Birbeyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kişi çeki beyazciro ile iktisap etmiş sayılır.

MADDE 702 - Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kimse son ciro beyazciro olsa bile kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığıtakdirde salahiyetli hamil sayılır. Çizilmiş cirolar bu hususta yazılmamışhükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro takibederse bu son ciroyuimzalıyan kimse çeki beyaz ciro ile iktisabetmiş sayılır.

III - Hamiline yazılı çek üzerine yapılan ciro

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 791- (1) Hamiline yazılı bir çek üzerine yapılan ciro, cirantayı,başvurma hakkına dair hükümler gereğince sorumlu kılarsa da senedinniteliğini değiştirerek onu emre yazılı bir çek hâline getirmez.

MADDE 703 - Hamile yazılı bir çek üzerine yapılan bir ciro cirantayı,müracaat hakkına dair hükümler gereğince mesul kılarsa da senedinmahiyetini değiştirerek onu emre yazılı bir çek haline getirmez.

C) Elden çıkan çek

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 792- (1) Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa,ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olupda hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmişbulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisaptaağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.

MADDE 704 - Çek, her hangi bir suretle hamilinin elinden çıkmış bulunursaister hamile yazılı bir çek bahis mevzuu olsun, ister ciro suretiylenakledilebilen bir çek bahis mevzuu olup da hamil hakkını 702 nci maddeyegöre ispat etsin çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetleiktisabetmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çekigeri vermekle mükelleftir.

D) Protestodan ve ibraz süresinin geçmesinden sonraki ciro

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 793- (1) Protestonun düzenlenmesinden veya aynı nitelikte birbelirlemeden veya ibraz süresinin geçmesinden sonra yapılan ciro, ancakalacağın temlikinin sonuçlarını doğurur.

(2) Tarihsiz bir cironun, protesto veya aynı nitelikte bir belirlemeden veyaibraz süresinin geçmesinden önce yapıldığı, aksi sabit oluncaya kadarkarinedir.

MADDE 705 - Protestonun keşidesinden veya aynı mahiyette bir tesbittenyahut ibraz müddetinin geçmesinden sonra yapılan bir ciro, ancak alacağıntemliki hükmünde tutulur ve böyle bir temlikin neticelerini doğurur.

Aksi sabit oluncaya kadar tarihsiz bir ciro, protesto veya aynı mahiyette birtesbitin icrasından veya ibraz müddetinin geçmesinden önce yapılmış sayılır.



ÜÇÜNCÜ AYIRIM

Ödeme ve Ödememe

A) Ödeme

I - Aval

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 794- (1) Çekte yazılı bedelin ödenmesi, kısmen veya tamamen avalile teminat altına alınabilir.

(2) Bu teminat, muhatap hariç olmak üzere üçüncü bir kişi veya çek üzerindeimzası bulunan bir kişi tarafından da verilebilir.

MADDE 706 - Çekte yazılı bedelin ödenmesi, kısmen veya tamamen aval iletemin olunabilir.

Bu teminat muhatap hariç olmak üzere üçüncü bir şahıs yahut çek üzerindeesasen imzası bulunan bir kimse tarafından da verilebilir.

II - Muacceliyet

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 795- (1) Çek görüldüğünde ödenir. Buna aykırı herhangi bir kayıtyazılmamış hükmündedir.

(2) Düzenlenme günü olarak gösterilen günden önce ödenmek için ibrazolunan çek, ibraz günü ödenir.

MADDE 707 - Çek, görüldüğünde ödenir. Buna aykırı her hangi bir kayıtyazılmamış hükmündedir.

Keşide günü olarak gösterilen günden önce ödenmek için ibraz olunan birçek ibraz günü ödenir.

III - Ödeme için ibraz

1. Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 796- (1) Bir çek, düzenlendiği yerde ödenecekse on gün;düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse bir ay içinde muhatabaibraz edilmelidir.

(2) Ödeneceği ülkeden başka bir ülkede düzenlenen çek, düzenlenme yeri ileödeme yeri aynı kıtada ise bir ay ve ayrı kıtalarda ise üç ay içinde muhatabaibraz edilmelidir. Bu bakımdan, bir Avrupa ülkesinde düzenlenip de Akdenize

MADDE 708 - Bir çek, keşide edildiği yerde ödenecekse on gün; keşideedildiği yerden başka bir yerde ödenecekse bir ay içinde muhataba ibrazedilmelidir.

Ödeneceği memleketten başka bir memlekette keşide edilen çek, keşide yeriile ödeme yeri aynı kıtada ise bir ay ve ayrı ayrı kıtalarda ise üç ay içinde



sahili bulunan bir ülkede ödenecek olan ve aynı şekilde Akdenize sahili olanbir ülkede düzenlenip bir Avrupa ülkesinde ödenmesi gereken çekler aynıkıtada düzenlenmiş ve ödenmesi şart kılınmış sayılır.

(3) Birinci ve ikinci fıkralarda yazılı süreler, çekte yazılı olan düzenlenmetarihinin ertesi günü başlar.

muhataba ibraz edilmelidir.

Bu bakımdan, bir Avrupa memleketinde çekilip ve Akdeniz'de sahili bulunanbir memlekette ödenecek olan ve bilmukabele Akdeniz'de sahili olan birmemlekette çekilip bir Avrupa memleketinde ödenmesi lazımgelen çekleraynı kıtada keşide edilmiş ve ödenmesi şart kılınmış sayılır.

Yukarda yazılı müddetler, çekte keşide günü olarak gösterilen tarihtenitibaren işler.

2. Takvim farklılığı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 797- (1) Çek, takvimleri farklı olan iki yer arasında çekildiği takdirde;düzenlenme günü, ödeme yerindeki takvimin onu karşılayan gününedönüştürülür.

MADDE 709 - Çek takvimleri farklı olan iki yer arasında çekildiği takdirde;keşide günü, ödeme yerindeki takvimin mukabil gününe irca olunur.

3. Takas odası

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 798- (1) Çekin bir takas odasına ibrazı ödeme için ibraz yerinegeçer.

MADDE 710 - Çekin bir takas odasına ibrazı, ödeme için ibraz yerine geçer.

IV - Çekten cayma

1. Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 799- (1) Çekten cayma ancak ibraz süresi geçtikten sonra hükümifade eder.

(2) Çekten cayılmamışsa, muhatap, ibraz süresinin geçmesinden sonra daçeki ödeyebilir.

MADDE 711 - Çekten cayma, ancak ibraz müddeti geçdikten sonra hükümifade eder.

Çekten cayılmamışsa, muhatap, ibraz müddetinin geçmesinden sonra dahilçeki ödiyebilir.

(Mülga fıkra:18/02/2009-5838 S.K./32.mad)



2. Özel hâller

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 800- (1) Çekin tedavüle çıkarılmasından sonra, düzenleyenin ölümü,medenî haklarını kullanma ehliyetini kaybetmesi veya iflası çekin geçerliliğinietkilemez.

MADDE 712 - Çekin tedavüle çıkarılmasından sonra keşidecinin ölümü veyamedeni haklarını kullanma ehliyetini kaybetmesi yahut iflası çekinmuteberliğine halel getirmez.

V - Ciroların incelenmesi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 801- (1) Cirosu kabil bir çeki ödeyecek muhatap, cirolar arasındadüzenli bir teselsülün var olup olmadığını incelemekle yükümlü ise decirantaların imzalarının geçerliliğini araştırmak zorunda değildir.

MADDE 713 - Cirosu kabil bir çeki ödiyen muhatap, ciroların arasındamuntazam bir teselsülün mevcut olup olmadığını incelemeye mecbur ise deciranta imzalarının sıhhatini tahkika mecbur değildir.

VI - Yabancı ülke parasıyla ödenecek çek

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 802- (1) Çekin ödeme yerinde rayici olmayan bir para ile ödenmesişart koşulmuş ise, bedeli, çekin ibraz günündeki değerine göre o ülke parasıile ödenebilir. İbraz edilmesine rağmen ödenmediği takdirde hamil, çekbedelinin dilerse ibraz dilerse ödeme günlerindeki rayiç değerine göre ülkeparasıyla ödenmesini isteyebilir.

(2) Yabancı ülke parasının değeri, ödeme yerindeki ticari teamüllere görebelirlenir. Bununla beraber düzenleyen, ödenecek tutarın çekte yazılı belirlibir kura göre hesap olunmasını şart koşabilir.

(3) Düzenleyen, ödemenin belirli bir para ile yapılmasını (aynen ödemeyi)şart koşmuş ise birinci ve ikinci fıkra hükümleri uygulanmaz.

(4) Çek bedeli, düzenlenme ve ödeme ülkelerinde aynı adı taşıyan ve fakatdeğerleri birbirinden farklı olan para ile gösterildiği takdirde, ödeme yerindekipara kastedilmiş sayılır.

MADDE 714 - Çekin ödeme yerinde rayici olmıyan bir para ile ödenmesi şartkoşulmuş ise bedeli, çekin ibraz günündeki kıymetine göre o memleketparası ile ödenebilir. İbraz üzerine ödenmediği takdirde, hamil, çek bedelinindilerse ibraz, dilerse ödeme günlerindeki rayice göre memleket parasiyleödenmesini istiyebilir.

Kanuni rayici olmıyan paranın kıymeti, ödeme yerindeki ticari teamüllere göretayin olunur. Bununla beraber keşideci, ödenecek meblağın çekte yazılımuayyen bir rayice göre hesap olunmasını şart koşabilir.

Keşideci, ödemenin muayyen bir para ile yapılması lüzumunu şart koşmuşise (Aynen ödeme şartı) ilk iki fıkra hükümleri tatbik olunmaz.

Çek bedeli; keşide ve ödeme memleketlerinde aynı adı taşıyan ve fakatkıymetleri birbirinden farklı olan para ile gösterildiği takdirde, ödeme yerindekipara kasdedilmiş sayılır.



VII - Çizgili çek

1. Şekil ve şartları

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 803- (1) Bir çekin düzenleyeni veya hamili onu, 804 üncü maddedegösterilen sonuçları doğurmak üzere çizebilir.

(2) Çekin çizilmesi, çekin ön yüzüne birbirine paralel iki çizgi çekilerek yapılır.Çek, genel veya özel olarak çizilebilir.

(3) İki çizgi arasına hiçbir ibare konmamış veya “banka” kelimesi veya bunabenzer bir ibare konmuş ise çek, genel olarak çizilmiş demektir.

(4) İki çizgi arasına belirli bir bankanın ticaret unvanı yazılmış ise çek, özelolarak çizilmiş demektir.

(5) Genel çizgi özel çizgiye dönüştürülebilir; özel çizgi genel çizgiyedönüştürülemez.

(6) Çizgilerin veya zikredilen bankanın ticaret unvanının silinmesi hükümsüzsayılır.

MADDE 715 - Bir çekin keşidecisi veya hamili, onu, 716 ncı maddedegösterilen neticeleri doğurmak üzere çizebilir.

Çekin çizilmesi, çekin iç yüzünü birbirine muvazi iki çizgi çekmek suretiyleyapılır. Çek, umumi veya hususi olarak çizilebilir.

İki çizgi arasına hiçbir işaret konmamış veya "Banka" kelimesi veya bunabenzer bir tabir konmuş ise çek, umumi olarak çizilmiştir. Eğer iki çizgiarasına muayyen bir bankanın adı yazılmış ise, çek, hususi olarak çizilmişdemektir.

Umumi çizgi, hususi çizgiye tahvil olunabilir; fakat hususi çizgi umumi birçizgiye tahvil olunamaz.

Çizgilerin veya zikredilen banka adının silinmesi, hükümsüz sayılır.

2. Hükümleri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 804- (1) Genel olarak çizilen bir çek, muhatap tarafından ancak birbankaya veya muhatabın bir müşterisine ödenebilir.

(2) Özel olarak çizilen bir çek, muhatap tarafından ancak ticaret unvanıgösterilen bankaya veya bu banka muhatap ise onun müşterisine ödenebilir.Ticaret unvanı gösterilen banka, bedelin tahsili işini diğer bir bankayabırakabilir.

(3) Bir banka, çizgili çeki, ancak müşterilerinden veya diğer bir bankadan

MADDE 716 - Umumi olarak çizilen bir çek, muhatap tarafından ancak birbankaya veya muhatabın bir müşterisine ödenebilir.

Hususi olarak çizilen bir çek, muhatap tarafından ancak adı gösterilenbankaya veya bu banka muhatap ise onun müşterisine ödenebilir. Şu kadarki; adı gösterilen banka, bedelin tahsili işini diğer bir bankaya bırakabilir.

Bir banka, çizgili bir çeki, ancak müşterilerinden veya diğer bir bankadaniktisabedebilir. Kezalik onu, sözü geçen kimselerden başkaları hesabına



iktisap edebilir. Aynı şekilde onu, sözü geçen kişilerden başkaları hesabınatahsil edemez.

(4) Çek, birden fazla özel olarak çizilmiş ise, muhatabın bu çeki ödeyebilmesiiçin çekin ikiden fazla çizilmemiş olması ve çizgilerden birinin, çekin bir takasodası tarafından tahsil edilebilmesi amacı ile yapılmış olması şarttır.

(5) Birinci ilâ dördüncü fıkralara aykırı hareket eden muhatap veya banka,çek bedelini aşmamak üzere, oluşan zarardan sorumludur.

tahsil edemez.

Çek, birden fazla hususi olarak çizilmiş ise muhatabın bu çeki ödemeyemezun olması için çekin ikiden fazla çizilmemiş olması ve çizgilerden birinin,çekin bir takas odası tarafından tahsil edilebilmesi maksadı ile yapılmışolması şarttır.

Yukardaki hükümlere muhalif hareket eden muhatap veya banka, çekbedelini aşmamak üzere, hasıl olan zarardan mesuldür.

VIII - Hesaba geçirilmek üzere düzenlenen çek

1. Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 805- (1) Bir çekin düzenleyeni veya hamili çekin ön yüzüne “hesabageçirilecektir” kaydını veya buna benzer bir ibareyi yazarak çekin nakdenödenmesini önleyebilir. Bu takdirde çek, muhatap tarafından ancak hesabaalacak kaydı, takas, hesap nakli suretiyle kayden ödenebilir. Bu kayıtlarödeme yerine geçer.

(2) “hesaba geçirilecektir” kaydının çizilmesi geçersizdir.

(3) Birinci ve ikinci fıkralara aykırı hareket eden muhatap, çekin bedeliniaşmamak üzere, zarardan sorumludur.

MADDE 717 - Bir çekin keşidecisi veya hamili çekin yüz tarafına mailenenine doğru "Hesaba geçirilecektir" kaydını veya buna benzer bir tabiriyazarak çekin nakten ödenmesini menedebilir. Bu takdirde çek; muhataptarafından ancak hesaba alacak kaydı, takas, hesap nakli suretiyle kaydenödenebilir. Bu kayıtlar ödeme yerine geçer.

"Hesaba geçirilecektir" kaydının çizilmesi hükümsüzdür.

Yukardaki hükümlere aykırı hareket eden muhatap, çekin bedelini aşmamaküzere hasıl olan zarardan mesuldur.

2. Hamilin hakları

a) İflas hâlinde

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 806- (1) Hesaba geçirilmek üzere düzenlenen bir çekin hamili,muhatap iflas etmiş veya bir ilamla ispatlanmamış olsa bile ödemelerini tatiletmiş ya da aleyhine yapılan herhangi bir icra takibi semeresiz kalmışsa, çekbedelinin nakden ödenmesini muhataptan isteyebileceği gibi, ödememehâlinde başvurma hakkını da kullanabilir.

MADDE 718 - Hesaba geçirilmek üzere çekilen bir çekin hamili; muhatapiflas etmiş veya ödemelerini tatil etmiş veyahut aleyhine yapılan her hangi biricra takibi semeresiz kalmışsa çek bedelini nakten ödemesini muhataptanistiyebileceği gibi imtina halinde müracaat hakkını da kullanır.



b) Hesaba geçirilmeme hâlinde

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 807- (1) Hesaba geçirilmek üzere düzenlenen bir çekin hamili;muhatabın, çek bedelini kayıtsız ve şartsız bir alacak olarak hesabageçirmekten kaçındığını veya ödeme yerindeki takas odasının, bu çekin,hamilin borçlarına mahsup edilmek kabiliyetini haiz olmadığını beyan etmişbulunduğunu ispat ederse, başvurma haklarını kullanabilir.

MADDE 719 - Hesaba geçirilmek üzere çekilen bir çekin hamili; muhatabın,çek bedelini kayıtsız ve şartsız alacak diye hesaba geçirmekten imtina veyaödeme yerindeki takas odasının, bu çekin, hamilin borçlarına mahsubedilmekkabiliyetini haiz olmadığını beyan etmiş olduğunu ispat ederse müracaathaklarını kullanabilir.

B) Ödememe

I - Hamilin başvurma hakları

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 808- (1) Zamanında ibraz edilmiş olan çekin ödenmemiş olduğu veödememe hâli;

a) Resmî bir belge, “protesto” ile,b) Muhatap tarafından, ibraz günü de gösterilmek suretiyle, çekin üzerine

yazılmış olan tarihli bir beyanla,c) Bir takas odasının, çek zamanında teslim edildiği hâlde ödenmediğini

tespit eden tarihli bir beyanıyla,sabit bulunduğu takdirde hamil; cirantalar, düzenleyen ve diğer çekborçlularına karşı başvurma haklarını kullanabilir.

MADDE 720 - Vaktinde ibraz edilmiş olan çekin ödenmemiş olduğu veödenmeden imtina keyfiyeti:

1. Resmi bir vesika ile (Protesto);2. Muhatap tarafından, ibraz günü de gösterilmek suretiyle, çekin üzerine

yazılmış olan tarihli bir beyanla;3. Bir takas odasının, çek vaktinde teslim edildiği halde ödenmediğini tesbit

eden tarihli bir beyanı ile; sabit bulunduğu takdirde hamil; cirantalar,keşideci ve diğer çek borçlularına karşı müracaat haklarını kullanabilir.

II - Protesto

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 809- (1) Protesto veya buna denk olan belirleme, ibraz süresiningeçmesinden önce yapılmalıdır.

(2) İbraz, sürenin son gününde yapılırsa, protesto veya buna denk belirleme,izleyen iş gününde de yapılabilir.

MADDE 721 - Protesto veya buna muadil olan tesbit, ibraz müddetiningeçmesinden önce yapılmalıdır.

İbraz keyfiyeti müddetin son gününde vukubulursa protesto veya bunamuadil tesbit, mütaakıp iş gününde de yapılabilir.



III - Başvurma hakkının kapsamı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 810- (1) Hamil, başvurma yolu ile;

a) Çekin ödenmemiş olan bedelini,b) İbraz gününden itibaren bu tutarın faizini,c) Protestonun veya buna denk olan belirlemenin ve gönderilen

ihbarnamelerin giderleri ile diğer giderleri ved) Çek bedelinin binde üçünü aşmamak üzere komisyon ücretini,isteyebilir.

MADDE 722 - Hamil, müracaat yoliyle:

1. Çekin ödenmemiş olan bedelini;2. İbraz gününden itibaren yüzde on faizini;3. Protestonun veya buna muadil olan tesbitin ve gönderilen ihbarnamelerin

masrafları ile diğer masrafları;4. Çek bedelinin binde üçünü aşmamak üzere komisyon ücretini; istiyebilir.

IV - Mücbir sebepler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 811- (1) Kanunen belirli olan süreler içinde çekin ibrazı veyaprotesto edilmesi veya buna denk bir belirlemenin yapılması, bir devletinmevzuatı veya herhangi bir mücbir sebep gibi aşılması imkânsız bir engelnedeniyle gerçekleştirilememişse, bu işlemler için belirli olan süreler uzar.

(2) Hamil, mücbir sebebi gecikmeksizin kendi cirantasına ihbar etmeye ve buihbarı çeke veya alonja kaydedip, bunun altına, yerini ve tarihini yazarakimzalamakla zorunludur. 723 üncü madde hükümleri burada da uygulanır.

(3) Mücbir sebebin ortadan kalkmasından sonra hamil, çeki gecikmeksizinödeme amacıyla ibraz etmek ve gereğinde protesto veya buna eş değerdebir belirlemeyi yaptırmak zorundadır.

(4) Mücbir sebep, ibraz süresinin bitiminden önce olmak şartıyla, hamilin busebebi kendinden önce gelen borçluya ihbar ettiği günden itibaren onbeşgünden fazla devam ederse, çekin ibrazına ve protesto çekilmesine veyabuna eş değerde bir belirlemeye gerek kalmaksızın başvurma hakkıkullanılabilir.

(5) Hamilin veya çeki ibraz etmekle, protesto çekmekle ya da aynı nitelikte bir

MADDE 723 - Kanunen muayyen olan müddetler içinde çekin ibrazı veyaprotesto yahut buna muadil tesbitin yapılması; bir devletin mevzuatı veya herhangi bir mücbir sebep gibi aşılması imkansız bir mani yüzünden mümkünolmamışsa bu muameleler için muayyen olan müddetler uzar.

Hamil mücbir sebepleri gecikmeksizin kendi cirantasına ihbar etmeye ve buihbarı çeke yahut bir alonja işaretle beraber altına yerini ve tarihini yazarakimzalamaya mecburdur. 635 inci madde hükümleri burada da tatbik olunur.

Mücbir sebeplerin ortadan kalkmasından sonra hamil çeki gecikmeksizinödeme maksadı ile ibraz ve icabında protesto veya buna muadil tesbitiyaptırmaya mecburdur.

Mücbir sebepler; hamilin ibraz müddetinin bitiminden önce olmak şartiyle,mücbir sebep keyfiyetini kendi cirantasına ihbar ettiği günden itibaren on beşgünden fazla devam ederse çekin ibrazına ve protesto keşidesine yahut bunamuadil tesbite lüzum kalmaksızın müracaat hakkı kullanılabilir.

Hamilin veya çeki ibraza veya protesto çekmeye yahut buna muadil tesbityaptırmaya memur ettiği kimsenin sırf zatlarına ait olaylar mücbir



belirlemeyi yaptırmakla görevlendirdiği kişinin, sadece kendileriyle ilgiliolgular mücbir sebep sayılmaz.

sebeplerden sayılmaz.

DÖRDÜNCÜ AYIRIM

Çeşitli Hükümler

A) Sahte veya tahrif edilmiş çek

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 812- (1) Sahte veya tahrif edilmiş bir çeki ödemiş olmasından doğanzarar muhataba ait olur; meğerki, senette düzenleyen olarak gösterilenkişiye, kendisine verilen çek defterini iyi saklamamış olması gibi bir kusurunyüklenmesi mümkün olsun.

MADDE 724 - Sahte veya tahrif edilmiş bir çeki ödemiş olmasından doğanzarar muhataba ait olur; meğer ki, senette keşideci olarak gösterilen kimseyekendisine bırakılan çek defterini iyi saklamamış olması gibi bir kusurun isnadımümkün olsun.

B) Çekin birden fazla nüsha olarak düzenlenmesi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 813- (1) Hamiline yazılı çekler hariç olmak üzere; bir ülkededüzenlenip de diğer bir ülkede veya aynı ülkenin denizaşırı bir kısmındaödenmesi şart olan ve aksine, bir ülkenin denizaşırı bir kısmında düzenlenipo ülkede ödenmesi şart olan ya da aynı ülkenin denizaşırı olan aynı kısmındayahut çeşitli kısımlarında düzenlenip ödenmesi şart olan her çek, birbirininaynı olarak çeşitli nüshalar hâlinde düzenlenebilir. Bu nüshalar senetmetninde teselsül eden sıra numaraları ile gösterilir. Aksi takdirde her nüshaayrı bir çek sayılır.

MADDE 725 - Hamile yazılı çekler müstesna olmak üzere bir memlekettekeşide edilip de diğer bir memlekette veya aynı memleketin denizaşırı birkısmında ödenmesi şart olan ve aksine olarak bir memleketin denizaşırı birkısmında keşide edilip o memlekette ödenmesi şart olan veyahut aynı birmemleketin denizaşırı olan aynı kısmında veya muhtelif kısımlarında keşideedilip ödenmesi şart olan her çek, birbirinin aynı olarak muhtelif nüshalarhalinde keşide olunabilir. Bu nüshalar senet metninde teselsül eden sıranumaraları ile gösterilir. Aksi takdirde her nüsha ayrı bir çek sayılır.

C) Zamanaşımı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 814- (1) Hamilin, cirantalarla düzenleyene ve diğer çek borçlularınakarşı sahip olduğu başvurma hakları, ibraz süresinin bitiminden itibaren altıay geçmekle zamanaşımına uğrar.

(2) Çek borçlularından birinin diğerine karşı sahip olduğu başvurma hakları,bu çek borçlusunun çeki ödediği veya çekin dava yolu ile kendisine karşı ilerisürüldüğü tarihten itibaren altı ay geçmekle zamanaşımına uğrar.

MADDE 726 - Hamilin; cirantalarla keşideci ve diğer çek borçlularına karşıhaiz olduğu müracaat hakları ibraz müddetinin bitiminden itibaren altı aygeçmekle müruruzamana uğrar.

Çek borçlularından birinin diğerine karşı haiz olduğu müracaat hakları bu çekborçlusunun çeki ödediği veya çekin dava yolu ile kendisine karşı dermeyanedildiği tarihten itibaren altı ay geçmekle müruruzamana uğrar.



D) Bankanın tanımı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 815- (1) Bu Kısımda geçen “banka”dan amaç, Bankacılık Kanununatabi olan kuruluşlardır. Ancak, ödeme yeri Türkiye dışında olan çeklerhakkında “banka” teriminden hangi kuruluşların anlaşılacağı ödeme yerihukukuna göre belirlenir.

MADDE 727 - Bu fasılda geçen "Banka" tabirinden maksat, BankalarKanununun hükümlerine tabi olan müesseselerdir. Şu kadar ki; ödeme yeriTürkiye dışında olan çekler hakkında "Banka" kelimesinden hangimüesseselerin anlaşılacağı ödeme yeri kanunu ile tayin olunur.

E) Süreler

I - Tatil günleri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 816- (1) Bir çekin ibrazı ve protestosu, ancak bir iş günündeyapılabilir.

(2) Çeke ilişkin işlemler ve özellikle ibraz ve protesto veya buna eş değerbelirleme işlemlerinin yapılması için kanunla belirli sürenin son günü, pazaraveya diğer bir tatil gününe rastladığı takdirde, bu süre onu izleyen ilk işgününü kapsayacak kadar uzar. Aradaki tatil günleri süre hesabına dâhildir.

MADDE 728 - Bir çekin ibrazı ve protestosu tatil günleri yapılmayıp ancak biriş gününde yapılabilir.

Çeke mütaallik muamelelerin ve hususiyle ibraz ve protesto veya bunamuadil tesbit muamelelerinin yapılması için kanunla muayyen müddetin songünü, pazara veya diğer bir tatil gününe rastladığı takdirde bu müddet onutakibeden ilk iş gününe kadar uzar. Aradaki tatil günleri müddet hesabınadahildir.

II - Sürelerin hesabı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 817- (1) Kanunun bu Kısmında gösterilen süreler hesap edilirkenbunların başladığı gün sayılmaz.

MADDE 729 - Kanunun bu kısmında gösterilen müddetler hesap edilirkenbunların başladığı gün sayılmaz.

F) Uygulanacak hükümler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 818- (1) Poliçeye ait aşağıdaki hükümler çek hakkında da uygulanır:

a) Düzenleyenin bizzat kendi emrine, kendi üzerine ve üçüncü kişi hesabınadüzenlediği poliçeler hakkındaki 673 üncü madde.

b) Poliçede gösterilen bedeller arasındaki farklara ilişkin 676 ncı madde.

MADDE 730 – Poliçeye ait aşağıdaki hükümler çek hakkında da tatbikolunur:

1. Keşidecinin bizzat kendi emrine, kendi üzerine ve üçüncü şahıs hesabınakeşide edilen poliçe hakkındaki 585 inci madde;



c) Borçlanmaya ehil olmayan kişilerin imzasına, yetkisiz imzaya,düzenleyenin sorumluluğuna ve açık poliçeye ait 677 ilâ 680 incimaddeler.

d) Ciro hakkındaki 683 ilâ 685 inci maddeler.e) Poliçeye ait def’ilere ilişkin 687 nci madde.f) Vekâleten yapılan cirodan doğan haklara dair 688 inci madde.g) Avalin şekil ve hükümleri hakkındaki 701 ve 702 nci maddeler.h) Makbuz istemek hakkına ve kısmen ödemeye dair 709 uncu madde.i) Protestoya ait 715 ilâ 717 nci ve 719 ilâ 721 inci maddeler.j) “Protestosuz” kaydına dair 722 nci madde.k) İhbar hakkındaki 723 üncü madde.l) Poliçe borçlularının müteselsil sorumluluğuna dair 724 üncü madde.m) Poliçenin ödenmesi hâlinde başvurma hakkına ve poliçenin, protestonun

ve makbuzun kendisine verilmesini istemek hakkına dair 726 ve 727 ncimaddeler.

n) Sebepsiz zenginleşmeden doğan haklara dair 732 nci madde.o) Poliçe karşılığının devrine dair 733 üncü madde.p) Poliçe nüshaları arasındaki ilişkiye ait 744 üncü madde.q) Değişiklikler hakkındaki 748 inci madde.r) Zamanaşımının kesilmesine dair 750 ve 751 inci maddeler.s) Atıfet sürelerinin kabul olunamayacağına, poliçeye ilişkin işlemlerin

yapılması gereken yer ile elle imzaya dair 754 ilâ 756 ncı maddeler.t) İptal hakkındaki 757 ilâ 763 üncü maddelerle 764 üncü maddenin birinci

fıkrası.u) Ehliyete, poliçe ve bonolara ilişkin hakların korunması ile başvurma

hakkının kullanılması için gerekli işlemlere ilişkin kanun ihtilaflarına dair766, 768 ve 769 uncu maddeler.

(2) 722 nci maddenin birinci ve üçüncü fıkralarıyla 723 üncü maddenin birincifıkrası ve 727 nci madde hükümlerinin çeklere uygulanmasında, protestoyerine 808 inci maddenin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri gereğincebelirleme yapılması da geçerlidir.

2. Poliçede gösterilen bedeller arasındaki farklara mütaallik 588 inci madde;3. Borçlanmaya ehil olmıyan kimselerin imzasına, salahiyetsiz imzaya,

keşidecinin mesuliyetine ve açık poliçeye ait 589 - 592 nci maddeler;4. Ciro hakkındaki 595 - 597 nci maddeler;5. Poliçeye ait defiler hakkındaki 599 uncu madde;6. Vekaleten yapılan cirodan doğan haklara mütedair 600 üncü madde;7. Avalin şekil ve hükümlerine dair 613 ve 614 üncü maddeler;8. Bir makbuz istemek hakkına ve kısmen ödemeye dair 621 inci madde;9. Protestoya ait 627 - 629 uncu ve 631 - 633 üncü maddeler;10. "Protestosuz" şartına mütedair 634 üncü madde;11. İhbar hakkındaki 635 inci madde;12. Poliçe borçlularının müteselsil mesuliyetine dair 636 ncı madde;13. Poliçenin ödenmesi halinde müracat hakkına ve poliçe,protesto

makbuzunun kendisine verilmesini istemek hakkına dair 638 ve 639 uncumaddeler;

14. Sebepsiz iktisaptan doğan haklara dair 644 üncü madde;15. Poliçe karşılığının devrine dair 645 inci madde;16. Poliçe nüshaları arasındaki münasebete ait 656 ncı madde;17. Değişiklikler hakkındaki 660 ıncı madde;18. Miruruzamanın kesilmesine dair 662 ve 663 üncü maddeler;19. Atıfet müddetlerinin kabul olunamıyacağına, poliçeye mütaallik

muamelerin yapılması lazımgelen yer ile el yazısı ile imzaya dair 666 -668 inci maddeler;

20. İptal hakkındaki 669-675 inci maddelerle 676 ncı maddenın 1 inci fıkrası;21. Ehliyete, poliçe ve bonolara mütaallik hakların muhafazası ile müracat

hakkının kullanılması için lüzumlu muamelelere ilişkin kanun ihtilaflarınadair 678, 680 ve 681 inci maddeler.

634 üncü maddenin bir ve üçüncü fıkralariyle 635 inci maddenin birinci fıkrasıve 639 uncu madde hükümlerinin çeklere tatbik olunmasında protesto yerine720 nci maddenin 2 ve 3 üncü fıkraları gereğince tesbit dahi muteberdir.



BEŞİNCİ AYIRIM

Kanunlar İhtilafı

A) Muhatap olma ehliyeti

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 819- (1) Bir çekin kimin üzerine düzenlenebileceğini, çekinödeneceği ülkenin hukuku belirler. Bu hukuka göre çek, muhatabın şahsıbakımından geçersiz sayılıyorsa, hukuklarının böyle bir nedenden dolayıgeçersizliği öngörmediği ülkelerde, çek üzerine atılan imzalardan doğanborçlanmalar geçerlidir.

MADDE 731 - Bir çekin kimin üzerine keşide edilebileceğini, çekin ödeneceğimemleket kanunu tayin eder. Bu kanuna göre çek, üzerine keşide edilmişolan kimsenin şahsı bakımından hükümsüz sayılıyorsa kanunlarında böylebir hükümsüzlük sebebi bulunmıyan memleketlerde çek üzerine atılanimzalardan doğan taahhütler muteberdir.

B) Şekil ve süreler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 820- (1) Çeke ait borçlanmaların şekli, bu borçlanmaların imzaedilmiş olduğu ülkenin hukukuna göre belirlenir. Bununla beraber, ödeme yerihukukunun öngördüğü şekle uyulması yeterlidir.

(2) 767 nci maddenin ikinci ve üçüncü fıkraları da uygulanır.

MADDE 732 - Çeke ait taahhütlerin şekli, bu taahhütlerin imza edilmiş olduğumemleketin kanununa göre tayin edilir. Bununla beraber, ödeme yerikanuniyle emredilen şekillere riayet kafidir.

679 uncu maddenin iki ve üçüncü fıkraları da tatbik olunur.

C) Borçlanmaların hükümleri

I - Düzenlenme yeri kanunu

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 821- (1) Çekten doğan borçlanmaların sonuçları, bu borçlanmalarınyapıldığı ülke hukukuna göre belirlenir.

MADDE 733 - Çekten doğan taahhütlerin neticeleri, bu taahhütlerinvukubulduğu memleket kanununa göre tayin olunur.



II - Ödeme yeri hukuku

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 822- (1) Aşağıda yazılı hususlar çekin ödeneceği ülke hukukunagöre belirlenir:

a) Çekin mutlaka görüldüğünde mi ödenmesi gerektiği yoksa görüldüktenbelirli bir süre sonra ödenmesi şartıyla da düzenlenipdüzenlenemeyeceği ve gerçek düzenlenme gününden sonraki bir gününçeke yazılmasının ne gibi sonuçlar doğuracağı.

b) İbraz süresi.c) Çekin; kabul, teyit, tasdik veya vize edilip edilmeyeceği ve bu kayıtların

ne gibi sonuçlar doğuracağıd) Hamilin kısmen ödemeyi isteyebilip isteyemeyeceği ve böyle bir ödemeyi

kabule zorunlu olup olmadığı.e) Çekin çizilip çizilemeyeceği veya “hesaba geçirilecektir” kaydını veya

buna eşit bir ibareyi içerip içermeyeceği ve bu çizginin ya da bu kaydınyahut ona eşit olan ibarenin ne gibi sonuçlar doğuracağı.

f) Çekin karşılığı üzerinde hamilin özel hakları bulunup bulunmadığı ve buhakların niteliğinin ne olduğu.

g) Düzenleyenin çekten cayabilip cayamayacağı veya çekin ödenmesineitiraz edebilip edemeyeceği.

h) Çekin kaybedilmesi veya çalınması hâlinde alınacak tedbirler.i) Cirantalara, düzenleyene ve diğer çek borçlularına karşı başvurma

haklarının korunması için bir protesto veya buna eş değer bir belirlemeyapmanın gerekli olup olmadığı.

MADDE 734 - Aşağıda yazılı hususlar çekin ödeneceği memleket kanununagöre tayin olunur:

1. Çekin mutlaka görüldüğünde mi ödenmesi gerektiği yoksa görüldüktenmuayyen bir müddet sonra ödenmesi şartiyle de keşide edilipedilemiyeceği ve hakiki keşide gününden sonraki bir günün çekeyazılmasının ne gibi neticeler doğuracağı;

2. İbraz müddeti;3. Çekin; kabul, tasdik, teyit veya vize edilip edilmiyeceği ve bu kayıtların ne

gibi neticeler doğuracağı;4. Hamilin kısmen ödemeyi istiyebilip istiyemiyeceği ve böyle bir ödemeyi

kabule mecbur olup olmadığı;5. Çekin çizilip çizilemiyeceği yahut (Hesaba geçirilecektir) kaydını veya

buna muadil bir tabiri ihtiva edip edemiyeceği ve bu çizginin veya bukaydın yahut ona muadil olan tabirin ne gibi neticeler doğuracağı;

6. Çekin karşılığı üzerinde hamilin hususi hakları bulunup bulunmadığı vebu hakların mahiyetinin ne olduğu;

7. Keşidecinin çekten cayabilip cayamıyacağı veya çekin ödenmesine itirazedebilip edemiyeciği;

8. Çekin kaybedilmesi veya çalınması halinde alınacak tedbirler;9. Cirantalara, keşideciye ve diğer çek borçlularına karşı olan müracaat

haklarının muhafazası için bir protesto veya buna muadil bir tesbit icraetmenin lüzumlu olup olmadığı.

III - Yerleşim yeri hukuku

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 823- (1) Muhatap ve yerleşim yerli çeki ödeyecek olan üçüncü kişialeyhine sebepsiz zenginleşmeden doğan istemler, bu kişilerin yerleşimyerlerinin bulunduğu ülkenin hukukuna göre belirlenir.

MADDE 735 - Muhatap ve ikametgahlı çeki ödiyecek olan üçüncü şahısaleyhine sebepsiz iktisaptan doğan haklar, bu kimselerin ikametgahlarınınbulunduğu memleketin kanununa göre tayin olunur.


Kıymetli Evrak | Kambiyo Senetlerine Benzeyen Senetler ve Diğer Emre Yazılı Senetler 76

BEŞİNCİ KISIM

Kambiyo Senetlerine Benzeyen Senetler ve Diğer Emre Yazılı Senetler

A) Emre yazılı senet

I - Tanımı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 824- (1) Emre yazılı olan veya kanunen böyle sayılan kıymetli evrak,emre yazılı senetlerdendir.

MADDE 736 - Emre yazılı olan veya kanunen böyle sayılan kıymetli evrak,emre yazılı senetlerdendir.

II - Borçlunun def’ileri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 825- (1) Borçlu, emre yazılı bir senetten doğan alacağa karşı ancaksenedin geçersizliğine ilişkin veya senet metninden anlaşılan def’ilerlealacaklı kim ise ona karşı, şahsen haiz bulunduğu def’ileri ileri sürebilir.

(2) Borçlu ile önceki hamillerden biri veya senedi düzenleyen kişi arasındadoğrudan doğruya varolan ilişkilere dayanan def’ilerin ileri sürülmesi, ancaksenedi iktisap ederken hamilin bilerek borçlunun zararına hareket etmişolması hâlinde caizdir.

MADDE 737 - Borçlu, emre yazılı bir senetten doğan alacağa karşı ancak,senedin hükümsüzlüğüne taalluk eden veya senet metninden anlaşılandefilerle alacaklı kim ise ona karşı şahsan haiz olduğu defileri ileri sürebilir.

Borçlu ile önceki hamillerden birisi veya senedi tanzim eden kimse arasındadoğrudan doğruya mevcut münasebetlere dayanan defilerin dermeyanı,ancak senedi iktisabederken hamilin bilerek borçlunun zararına hareket etmişolması halinde caizdir.

B) Kambiyo senetlerine benzeyen senetler

I - Emre yazılı havaleler

1. Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 826- (1) Senet metninde poliçe olarak gösterilmemekle beraber,açıkça emre yazılı olarak düzenlenen ve diğer hususlarda da poliçedearanılan unsurları içeren havaleler poliçe hükmündedir.

MADDE 738 - Senet metninde poliçe olarak gösterilmekle beraber sarahatenemre yazılı olarak ihdas edilen ve diğer hususlarda da poliçede aranılanunsurları ihtiva eden havaleler, poliçe hükmündedir.



2. Kabul zorunluluğunun bulunmaması

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 827- (1) Emre yazılı havale kabul için ibraz edilemez.

(2) Buna rağmen ibraz edilir ve kabulden de kaçınılırsa hamilin bu sebeptendolayı başvurma hakkı yoktur.

MADDE 739 - Emre yazılı havale kabul için ibraz edilmez. Buna rağmenibraz edilir ve kabulden de imtina olunursa hamilin bu sebepten dolayı hiçbirmüracaat hakkı yoktur.

3. Kabulün hükümleri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 828- (1) Emre yazılı bir havalenin, havale olunan tarafından isteğebağlı olarak kabulü poliçenin kabulü hükmündedir. Bununla beraber, hamil,havale olunan kişi iflas etmiş veya bir ilamla ispatlanmamış olsa bileödemelerini tatil etmiş veya aleyhine yapılan takip semeresiz kalmışsa,vadenin gelmesinden önce başvurma hakkını kullanamaz.

(2) Bunun gibi, havale edenin iflası hâlinde vadenin gelmesinden önce hamilbaşvurma hakkını kullanamaz.

MADDE 740 - Emre yazılı bir havalenin ihtiyari olarak kabulü, poliçeninkabulü hükmündedir. Bununla beraber hamil, eğer havale olunan kimse iflasveya ödemelerini tatil etmiş yahut aleyhine yapılan takip semeresiz kalmışsavadenin gelmesinden önce müracaat hakkını kullanamaz.

Kezalik havale edenin iflası halinde vadenin gelmesinden önce hamilmüracaat hakkını kullanamaz.

4. İcrada uygulanmayacak hükümler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 829- (1) İcra ve İflas Kanununun, çekler, poliçeler ve emre yazılısenetlerden bonoların takibine ilişkin hükümleri emre yazılı havaleyeuygulanamaz.

MADDE 741 - İcra ve İflas Kanununun; çekler, poliçeler ve emre muharrersenetler hakkında takibe mütaallik hükümleri emre yazılı havaleye tatbikolunmaz.

II - Emre yazılı ödeme vaatleri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 830- (1) Senet metninde bono olarak gösterilmemekle beraber,açıkça emre yazılı olarak düzenlenmiş olan ve bonoda aranılan diğerunsurları da içeren ödeme vaatleri, bono hükmündedir. Ancak, emre yazılıolarak düzenlenmiş olan ödeme vaatleri hakkında, araya girerek ödemeyeilişkin hükümler uygulanmaz.

MADDE 742 - Senet metninde bono olarak gösterilmemekle berabersarahaten emre yazılı olarak ihdas edilmiş olan ve bonoda aranılan diğerunsurları da ihtiva eden ödeme vaitleri, bono hükmündedir. Şu kadar ki; emreyazılı olarak ihdas edilmiş olan ödeme vaitleri hakkında araya girme suretiyleödemeye ilişkin bulunan hükümler cari olmaz.



(2) İcra ve İflas Kanununun, çekler, poliçeler ve emre yazılı senetlerdenbonoların takibine ilişkin hükümleri, emre yazılı olarak düzenlenmiş bulunanödeme vaatlerine uygulanmaz.

İcra ve İflas Kanununun; çekler ve poliçeler ve emre muharrer senetlerhakkında takibe mütaallik hükümleri, emre yazılı olarak ihdas edilmiş bulunanödeme vaitlerine tatbik olunamaz.

C) Cirosu kabil olan diğer senetler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 831- (1) İmza edenin, yer, zaman ve tutar bakımlarından belirli nakdîödemelerde bulunmayı ve belirli miktarda misli şeyler teslim etmeyiborçlandığı senetler, açıkça emre yazılı oldukları takdirde ciro iledevredilebilirler.

(2) Bu senetler ve makbuz senetleri, varant ve konişmento gibi cirosu kabilolan senetler hakkında, cironun şekli, hamilin hak sahipliği ve senedi elindebulunduranın onu geri vermekle yükümlü olması hususlarında, poliçelereilişkin hükümler geçerlidir. İptal konusunda, varant ve makbuz senedidışındaki emre yazılı senetlere poliçelere ilişkin hükümler uygulanır.

(3) Kambiyo senetlerindeki başvurmaya ilişkin hükümler kanunda açık hükümolmadıkça, birinci fıkrada yazılı senetler hakkında uygulanmaz.

MADDE 743 - Makbuz senetleri, varant, konşimento, taşıma senedi gibicirosu kabil olan senetler hakkında; cironun şekli, hamilin hak sahipliği, iptalkararı ve senedi elinde bulunduranın onu iade ile mükellef olmasıhususlarında poliçelere mütaallik hükümler caridir.

Kambiyo senetlerindeki müracaata mütaallik hükümler kanunda aksine açıkhüküm olmadıkça, birinci fıkrada yazılı senetler hakkında tatbik olunmaz.


Kıymetli Evrak | Makbuz Senedi ve Varant 79

ALTINCI KISIM

Makbuz Senedi ve Varant

A) Umumi mağazalar

I - Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 832- (1) Makbuz senedi ve varant verme karşılığında serbest veyagümrüklenmemiş mal ve hububatı, saklama sözleşmesi uyarınca kabuletmek ve tevdi edenlere de bu senetlerle tevdi olunan mal ve hububatısatabilmek veya rehnedebilmek imkânı vermek amacıyla kurulan mağazalara“umumi mağaza” denir. Umumi mağazalar işlemleri bu Kısım hükümlerinetabidir.

(2) Umumi mağazalar Sanayi ve Ticaret Bakanlığının izniyle kurulur. İzinalmadan umumi mağaza açarak makbuz senedi veya varant düzenleyenler,üç aydan altı aya kadar hapis ve doksan günden az olmamak üzere adli paracezasıyla cezalandırılır.

(3) Umumi mağazaların kuruluş usul ve esasları, bunlara kabul edilecek malve hububat cinsleri ve umumi mağazaların henüz gümrüklenmemiş olanmalları kabul etmeye yetkili sayılmaları için gereken şartlar ve gümrükdenetimi özel kanununda düzenlenir.

MADDE 744 - Makbuz senedi ve varant (Rehin senedi) verme karşılığındaserbest veya gümrüklenmemiş emtia ve zahireyi vedia olarak kabul etmek vemudilere de bu senetlerle tevdi olunan emtia ve zahireyi satabilmek veyaterhin edebilmek imkanını vermek maksadiyle kurulan mağazalara "umumimağaza" denir.

Umumi mağazalar muameleleri bu kısım hükümlerine tabidir.

Umumi mağazalar Ticaret Vekaletinin müsaadesiyle kurulur. Müsaadeolmadan umumi mağaza açarak makbuz senedi veya varant tanzim edenlerhakkında Türk Ceza Kanununun 526 ncı maddesi tatbik olunur.

Umumi mağazaların kuruluş usul ve şartları, bunlara kabul edilecek emtia vezahire cinsleri ve umumi mağazaların henüz gümrüklenmemiş olan eşyayıkabul etmeye salahiyetli sayılmaları için gereken şartları ve bunlar üzerindegümrük murakabesinin icrası tarzı, hususi kanun ve nizamnamelerle tayinolunur.

II - İstisnalar

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 833- (1) 832 nci maddede yazılı senetleri vermeksizin, yalnız mal vehububatı saklama sözleşmesiyle kabul etmek üzere açılan diğer kurumlar veyerler hakkında umumi mağazalara ait hükümler geçerli olmaz. Bu husustaTürk Borçlar Kanununun saklama sözleşmesi hakkındaki hükümleriuygulanır.

MADDE 745 - Yukarıki maddede yazılı senetleri vermeksizin yalnız emtia vezahireyi vedia olarak kabul etmek üzere açılan sair müessese ve mahallerhakkında umumi mağazalara ait hükümler cari olmaz. Bu hususta BorçlarKanununun vedia hakkındaki hükümleri tatbik olunur.



(2) Tevdi edilmiş şeyler karşılığında verilen ancak, kanunun aradığı şekilşartlarına uymayan senetlerle, bu şekil şartlarına uygun olup da izin almamışolan kurumlar tarafından verilen senetler, kıymetli evrak olmayıp teslim almamakbuzları veya ispat belgeleri hükmündedir.

Tevdi edilmiş şeyler mukabilinde verilmiş olan ve fakat kanunun aradığı şekilşartlarına uymıyan senetlerle işbu şekil şartlarına uygun olup da müsaadealmamış olan müesseseler tarafından verilmiş senetler kıymetli evraktanolmayıp tesellüm ilmühaberleri veya başka ispat vesikaları hükmündedir.

B) Makbuz senedi ve varant

I - Şekil

1. Makbuz senedi

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 834- (1) Umumi mağazalara tevdi edilen mal ve hububatkarşılığında verilen makbuz senedinin aşağıda yazılı kayıtları içermesigereklidir:

a) Tevdi edenin adı, mesleği, yerleşim yeri.b) Tevdinin yapıldığı umumi mağazanın ticaret unvanı ile merkezi.c) Tevdi olunan malların cins ve miktarı ile nitelik ve değerinin bilinmesi için

açıklanması gereken hususlar.d) Tevdi olunan malların tabi olması gereken, resim, harç ve vergilerin

ödenip ödenmediği ve sigorta edilip edilmediği.e) Ödenmiş veya ödenecek ücretler, giderler.f) Senedin kimin adına veya emrine düzenleneceğini gösteren bir ibare.g) Umumi mağaza sahibinin imzası.

MADDE 746 - Umumi mağazalara tevdi edilen emtia ve zahire mukabilindeverilen makbuz senedinin aşağıda yazılı hususları havi olması lazımdır:

1. Tevdi edenin ad ve soyadı ile sanat ve ikametgahı;2. Tevdiatın yapıldığı umumi mağazanın ticaret unvanı ile bulunduğu yer;3. Tevdi olunan şeylerin cins ve miktarı ile mahiyet ve kıymetinin bilinmesi

için açıklanması lazımgelen hususlar;4. Tevdi olunan şeylerin tabi olması lazımgelen bütün resim, harç ve

vergilerin ödenip ödenmediği ve sigorta edilip edilmediği;5. Ödenmiş olan veya ödenecek ücret ve masraflar;6. Senedin kimin namına veya emrine tanzim edildiğini gösteren bir ibare;7. Umumi mağaza sahibinin imzası.

2. Varant

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 835- (1) Varantın da 834 üncü maddede yazılı kayıtları ayneniçermesi ve makbuz senedine bağlı olması gerekir.

MADDE 747 - Varantın da yukarıki maddede yazılı hususları aynen ihtivaetmesi ve makbuz senedine bağlanması lazımdır.



3. Defte

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 836- (1) Makbuz senedi ve varanttan oluşan belgenin dip koçanlı birdefterden koparılmış olması ve defterin umumi mağazaya ait belgelerarasında saklanması gereklidir.

MADDE 748 - Makbuz senedi ve varanttan mürekkep olan vesikanın dipkoçanlı bir defterden koparılmış olması ve defterin umumi mağazaya aitvesikalar arasında saklanması lazımdır.

4. Kısmi senet

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 837- (1) Makbuz senedi ve varantın hamili, giderleri kendisine aitolmak üzere önceden tevdi olunan malların kısımlara ayrılmasını ve herkısım için ayrı ayrı senet verilmesini isteyebilir. Bu takdirde eski senet geriverilir ve iptal olunur.

MADDE 749 - Makbuz senedi ve varantın hamili, masrafları kendisine aitolmak üzere önceden tevdi olunan şeylerin kısımlara ayrılmasını ve her kısımiçin ayrı ayrı senet verilmesini istiyebilir. Bu takdirde eski vesika iade ve iptalolunur.

II - Ciro

1. Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 838- (1) Makbuz senediyle varant emre yazılı olmasa bile ayrı ayrıveya birlikte teslim ve ciro yoluyla devredilebilir. Ciro, yapıldığı günün tarihinide taşır.

(2) Varant ile makbuz senedi birlikte beyaz ciro ile de devredilebilir. Bu türlüciro, her iki senet teslim edildiği takdirde cirantanın haklarını hamile devreder.

MADDE 750 - Makbuz senediyle varant emre yazılı olmasa bile ayrı ayrıveya birlikte teslim ve ciro tarikiyle devredilebilir. Ciro, yapıldığı günün tarihinide ihtiva etmelidir.

Varant ile makbuz senedi birlikte beyaz ciro ile de ciro edilebilir. Bu türlü ciro,her iki senet teslim edildiği takdirde, cirantanın haklarını hamile devreder.

2. Hükümleri

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 839- (1) Senedin teslimi şartıyla, ciro aşağıda yazılı hükümleridoğurur:

a) Makbuz senedi ve varantın birlikte cirosu, tevdi olunan mallarınmülkiyetini devreder.

b) Yalnız varantın cirosu, varantın devredildiği kişiye, tevdi olunan mallar

MADDE 751 - Senedin teslimi şartiyle ciro aşağıda yazılı hükümleri doğurur:

1. Makbuz senedi ve varantın birlikte cirosu, tevdi olunan şeylerinmülkiyetini nakleder;

2. Yalnız varantın cirosu, varantın devredildiği kimseye tevdi olunan şeylerüzerinde rehin hakkı bahşeder,



üzerinde rehin hakkı sağlar.c) Yalnız makbuz senedinin cirosu, varant hamilinin hakkı saklı kalmak

şartıyla, tevdi olunan malların mülkiyetini devreder.

3. Yalnız makbuz senedinin cirosu varant hamilinin hakkı mahfuz kalmakşartiyle, tevdi olunan şeylerin mülkiyetini nakleder.

3. Varantın cirosu

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 840- (1) Varantın ilk cirosu, hangi borcun teminat altına alınması içinyapılmışsa onu, faiz oranını ve vadeyi içerir.

(2) Varantın cirosunda yazılı kayıtlar aynen makbuz senedinin üzerine deyazılarak, varantın ciro edildiği kişi tarafından imza edilir.

MADDE 752 - Varantın ilk cirosu hangi borcun temini için yapılmışsa onun vefaizinin miktarlarını ve vade tarihini ihtiva etmelidir.

Varantın cirosunda yazılı hususlar aynen makbuz senedinin üzerine deyazılarak varantın ciro edildiği kimse tarafından imza edilmelidir.

C) Mallar üzerinde tasarruflar

I - Yapılamayacak işlemler

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 841- (1) Varant ile makbuz senedinin zıyaından, mirastan veyaiflastan kaynaklanan uyuşmazlıklar hariç olmak üzere, umumi mağazalaratevdi olunan şeyler üzerinde haciz, el koyma veya rehin yapılamaz.

MADDE 753 - Varant ile makbuz senedinin zıyaı veyahut miras ve iflassebebiyle çıkan ihtilaflar hariç olmak üzere umumi mağazalara tevdi olunanşeyler üzerinde haciz, el koyma veya rehin yapılamaz.

II - Malın geri alınması

1. Genel olarak

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 842- (1) Varanttan ayrılmış bir makbuz senedinin hamili, varant ileteminat altına alınmış olan borcun ana parası ile vade gününe kadar olanfaizlerini umumi mağazaya yatırarak, vade gününden önce de mallarıçekebilir.

(2) Yatırılan para varantın geri verilmesi karşılığında hamiline ödenir.

MADDE 754 - Varanttan ayrılmış bir makbuz senedinin hamili varant iletemin edilmiş olan borcun ana parası ile vade gününe kadar olan faizleriniumumi mağazaya tevdi ederek vade gününden önce dahi eşyayı çekebilir.

Tevdi olunan para varantın geri verilmesi mukabilinde hamiline ödenir.



2. Kısmen geri alma

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 843- (1) Varanttan ayrılmış makbuz senedinin hamili, umumimağazaya tevdi olunan misli eşyadan bir kısmını çekmek istediği takdirdemağazanın sorumluluğu altında, hem çekeceği kısım ve hem de varant ileteminat altına alınmış borç ile orantılı bir miktar parayı umumi mağazayayatırmak zorundadır.

MADDE 755 - Varanttan ayrılmış makbuz senedinin hamili umumi mağazayatevdi olunan misli eşyadan bir kısmını çekmek istediği takdirde mağazanınmesuliyeti altında, hem çekeceği kısım ve hem de varant ile temin olunmuşborç ile mütenasip bir miktar parayı mağazaya tevdi etmesi lazımdır.

III - Sattırma hakkı

1. Şartlar

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 844- (1) Vade gününde alacağı ödenmemiş varant hamili, poliçehamili gibi, protesto çektikten on gün sonra rehin hükümlerine göre tevdiedilen malları sattırabilir.

(2) 841 inci maddede yazılı hâller satışa engel değildir.

MADDE 756 - Vade gününde alacağı ödenmemiş varant hamili, poliçe hamiligibi protesto çektikten on gün sonra rehin hükümlerine göre tevdi edileneşyaları sattırabilir.

753 üncü maddede yazılı haller satışa mani değildir.

2. Satış bedeli

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 845- (1) Gümrük resmi ve diğer resim, harç ve vergilerle tevdiolunan mallar için umumi mağaza tarafından yapılan giderler ve mağazanınücreti satış bedelinden, öncelikle ödenir.

(2) Birinci fıkrada yazılı paralar ve teminat altına alınan borç ödendiktensonra bakiye, makbuz senedi hamiline ödenmek üzere mağaza sahibineverilir.

MADDE 757 - Gümrük resmi ve sair resim, harç ve vergilerle tevdi olunaneşya için umumi mağaza tarafından yapılan masraflar ve mağazanın ücretisatış bedelinden mümtazen ödenir.

Birinci fıkrada yazılı paralar ve temin edilen borç ödendikten sonra geri kalan,makbuz senedi hamiline ödenmek üzere mağaza sahibine verilir.

3. Başvurma hakkı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 846- (1) Bir varant hamilinin, sadece sattırdığı tevdi olunan mallarınalacağına yetmemesi hâlinde, borçlunun veya cirantaların mallarına

MADDE 758 - Bir varant hamilinin ancak tevdi olunan eşya satılıp daalacağına kafi gelmediği takdirde, borçlunun veya cirantaların mallarına



başvurma hakkı vardır.

(2) Protesto çekmemiş veya kanuni süresi içinde tevdi olunan mallarısattırmaya teşebbüs etmemiş olan varant hamili, cirantalarına karşı bütünhaklarını kaybederse de borçluya karşı başvurma hakkı geçerliliğini sürdürür.

müracaat hakkı vardır.

Protesto çekmemiş veya kanuni müddeti içinde tevdi olunan eşyayısattırmaya teşebbüs etmemiş olan varant hamili cirantalarına karşı bütünhaklarını kaybederse de borçluya karşı müracaat hakkı baki kalır.

4. Sigorta

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 847- (1) Varantın hamili, sigorta edilen malın zıya veya hasarıhâlinde sigorta bedelinden alacağını tahsil eder.

MADDE 759 - Afet vukuunda varantın hamili, sigorta bedelinden alacağınıtahsil eder.

D) Zamanaşımı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 848- (1) Makbuz senedi ve varanttan doğan istem hakları, poliçelerhakkındaki zamanaşımı sürelerine tabidir. Cirantalara karşı başvurma içinzamanaşımının başlangıcı, eşyanın satış günüdür.

MADDE 760 - Makbuz senetleri ve varantlar, poliçeler hakkındakimüruruzamana tabidir. Cirantalara karşı müracaat için müruruzamanınbaşlangıcı, eşyanın satış günüdür.

E) Senetlerin zıyaı

YENİ TTK MEVCUT TTKMADDE 849- (1) Makbuz senedi veya varantı kaybeden hamil, bu senetleremalik olduğunu ispat etmek ve teminat vermek suretiyle, mağazanınbulunduğu yerdeki mahkemeden alacağı izin üzerine, durumun karardagösterilen o yer gazetelerinde ilanından ve itiraz için verilecek süreningeçmesinden sonra ikinci bir nüsha alabilir. Kaybolan varantın süresigeçmişse, hamilin istemi üzerine mahkeme aynı şekilde borcun ödenmesineizin verebilir. İzin, mağazaya ve varanta ilişkin ise, hem mağazaya hem de ilkborçluya tebliğ olunur. Alacaklının, mağazanın bulunduğu yerde bir deyerleşim yeri göstermesi gerekir. Mağaza sahibi ve borçlu izin kararına itirazedebilirler. İtiraz üzerine mahkeme derhâl hükmünü verir. Hüküm alacaklılehine ise, icranın geri bırakılmasına karar verilemez. Ancak, ilgililerin istemiüzerine, icra mahkemesi hüküm kesinleşinceye kadar tevdi olunan eşyanınsatışından elde edilecek paranın icra veznesinde saklanmasına kararverebilir.

MADDE 761 - Makbuz senedi veya varantı kaybeden hamil, bu senetleremalik olduğunu ispat etmek ve teminat vermek suretiyle mağazanınbulunduğu yerdeki mahkemeden alacağı izin üzerine keyfiyetin karardagösterilen o yer gazetelerinde ilanından ve muhalefet için tayin olunacakmüddetin geçmesinden sonra ikinci bir nüsha alabilir. Kaybolan varantınmüddeti geçmişse hamilinin talebi üzerine mahkeme aynı veçhile borcunödenmesine izin verebilir. İzin, mağazaya ve varanta müteallik ise hemmağazaya ve hem ilk borçluya tebliğ olunur. Alacaklının, mağazanınbulunduğu yerde bir de ikametgah göstermesi lazımdır. Mağaza sahibi veborçlu izin kararına itiraz edebilirler. İtiraz üzerine mahkeme derhal hükmünüverir. Hüküm alacaklı lehine ise icranın geri bırakılmasına karar verilemez.Ancak, ilgililerin talebi üzerine tetkik mercii hüküm katileşinceye kadar tevdiolunan eşyanın satışından elde edilecek paranın icra veznesindesaklanmasına karar verebilir.

CEREBRA YENİ TÜRK TİCARET KANUNU UYUM HİZMETLERİ HAKKINDA

Cerebra, Yeni TTK’nın getirdiği değişikliklere ilişkin bütünsel bir yaklaşım ile Yeni Türk Ticaret Kanunu Uyum Hizmetlerini şirketlere sunmaktadır.

TTK PusulaŞirketinizin mevcut durumu ile Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun yönetim kurulları, mali işler fonksiyonu, iç kontrol, risk yönetimi, iç denetim, finansal raporlama vebağımsız denetim açılarından öngördüğü şirket modeli arasındaki farkları ölçerek ortaya koyan ve Yeni TTK’nın getirdiği değişime ilişkin şirketinizinilerleyeceği yönü tayin eden etkin bir değerlendirme aracıdır. TTK Pusula’nın analiz ettiği konular:

Yönetim kurulunun yapısı ve sorumlulukları Pay sahiplerinin hakları Şirket ile menfaat sahipleri arasındaki ilişki İş süreçleri ve kayıt düzeni (varlıklar, yükümlülükler ve dönem sonu işlemleri) İç kontrol sistemi (kontrol ortamı, kontrol faaliyetleri, iş süreçleri ve bilgi sistemi) Raporlama (yönetim raporlaması, Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca finansal raporlama) Denetim (iç denetim ve bağımsız dış denetim) Bütçe & iş planı ve finansal planlama Risk yönetimi sistemi

Yeni TTK Hazırlık ve DönüşümCerebra, şirketlerin Yeni TTK’nın getirdiği radikal değişikliklere tam, zamanlı ve doğru bir şekilde cevap verilebilmesi için Yeni TTK Hazırlık ve DönüşümHizmetleri sunmaktadır. Yeni TTK Hazırlık ve Dönüşüm Hizmetlerimiz, bu değişimlerin merkezinde olan yönetim kurullarına, yöneticilere ve mali işler veraporlama birimlerine entegre çözümler getirmektedir. Bu çözüm paketimiz özellikle Yeni TTK’nın yönetim kurullarına yüklediği devredilemez görev ve yetkilerve bunlara ilişkin hukuki ve cezai sorumluluklar çerçevesinde büyük önem taşımaktadır. Yeni TTK Hazırlık & Dönüşüm Hizmetlerimizin ana unsurları aşağıdaverilmiştir: Şirketinizin mevcut durumu ile Yeni TTK’nın öngördüğü şirket modeli arasındaki farkların tespit edilmesi Risk teşhisi ve risk yönetiminin yapılandırılması İç kontrol sisteminin değerlendirilmesi, yeniden yapılandırılması ve geliştirilmesi İç denetim mekanizmasının kurulması veya geliştirilmesi Muhasebe altyapısının UFRS/TMS’ye çevrimi ve ilk UFRS/TMS mali tablolarının hazırlanması Finansal planlama ve bütçe uygulamaları Yönetim raporlaması Bağımsız denetim

Eğitim ProgramlarıCerebra Yeni TTK’na ilişkin eğitim hizmetleri sunmaktadır. Eğitimin içeriği ve süresi ihtiyaçlarınız doğrultusunda oluşturulmaktadır. Şirket çalışanlarına detaylıeğitimler verildiği gibi şirket Yönetim Kurullarına ve Üst Düzey Yöneticilere özel bilgilendirme toplantıları yapılmaktadır.

Türkiye Muhasebe Standartları Hazırlık ve DönüşümYeni TTK ile Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’nın Türkçe tercümesi olan Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) uygulanmaya başlanacaktır. TMSdönüşüm hizmetlerimiz aşağıdaki gibi özetlenebilir:

UFRS/TMS Dönüşüm Hizmetleri Paketi UFRS/TMS’ye uygun finansal tabloların, notlarının ve faaliyet raporlarının hazırlanması Şirketin bulunduğu sektör de dikkate alınarak UFRS/TMS’ye uygun muhasebe politikalarının belirlenmesi ve UFRS/TMS muhasebe rehberinin

hazırlanması Şirketin ihtiyaçlarına uygun olarak tasarlanmış şirket içi UFRS/TMS eğitimleri UFRS/TMS’ye ilişkin spesifik konularda teknik danışmanlık ve görüş verilmesi İlgili muhasebe, defter tutma ve finansal raporlama hizmetleri

Söz konusu materyaller ile içeriğindeki bilgiler, Cerebra tarafından sağlanmaktadır ve belirli bir konunun veya konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyadegenel çerçevede bilgi vermek amacını taşımaktadır. Buna uygun şekilde, bu materyallerdeki bilgilerin amacı, muhasebe, vergi, yatırım, danışmanlık alanlarında veya diğer türlüprofesyonel bağlamda tavsiye veya hizmet sunmak değildir. Bilgileri kişisel finansal veya ticari kararlarınızda tek temel olarak kullanmaktan ziyade, konusuna hakim profesyonel birdanışmana başvurmanız tavsiye edilir.

Bu materyaller ile içeriğindeki bilgiler, oldukları şekliyle sunulmaktadır ve Cerebra, bunlarla ilgili sarih veya zımni bir beyan ve garantide bulunmamaktadır. Yukarıdakilerisınırlamaksızın, Cerebra, söz konusu materyal ve içeriğindeki bilgilerin hata içermediğine veya belirli performans ve kalite kriterlerini karşıladığına dair bir güvence vermemektedir.

Materyalleri ve içeriğindeki bilgileri kullanımınız sonucunda ortaya çıkabilecek her türlü risk tarafınıza aittir ve bu kullanımdan kaynaklanan her türlü zarara dair risk ve sorumluluğutamamen tarafınızca üstlenilmektedir. Cerebra, söz konusu kullanımdan dolayı, (ihmalkarlık kaynaklı olanlar da dahil olmak üzere) sözleşmeyle ilgili bir dava, kanunlar veya haksızfiilden doğan her türlü özel, dolaylı veya arızi zararlardan ve cezai tazminattan dolayı sorumlu tutulamaz.

Daha fazla bilgi icin:

CEREBRA Danışmanlık

Halaskargazi Cad. Tavukçu Fethi Sok.No:28 K.5 Osmanbey34380 Şişli, İstanbul

Tel: +90 (212) 291 91 76Fax: +90 (212) 291 90 04

www.cerebra.com.tr

© 2011 Cerebra. Her hakkı saklıdır.

karŞilaŞtirmali yenİ tÜrk tİcaret kanunu ... 572 - borçlu hamile yazılı faiz kuponlarından...

Documents