kanun ve yönetmelİklerİn lİstesİ İŞ saĞliĞi ve · pdf file41- elektrİk kuvvetlİ...

KANUN VE YÖNETMELİKLERİN LİSTESİ

1- 6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU 2- 4857 İŞ KANUNU 1- Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi Yönetmeliği 2- İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik 3- İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği+(EK) 4- İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik 5- İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Y. 6- İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki ve Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik+(EK) 7- İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Y+(EK) 8- Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 9- Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Y. 10- Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 11- Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik 12- Askerî İşyerleri İle Yurt Güvenliği İçin Gerekli Maddeler Üretilen İşyerlerinin Denetimi, Teftişi ve Bu İşyerlerinde İşin Durdurulması Hy 13- Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik 14- Balıkçı Gemilerinde Yapılan Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik 15- Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik 16- Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik+(EK) 17- Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik 18- Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği 19- Gemi Adamlarının İkamet Yerleri, Sağlık ve İaşelerine Dair Yönetmelik+(EK) 20- Geçici veya Belirli Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında Yönetmelik 21- Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Y. 22- Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik 23- Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik+(EK) 24- Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği 25- Sağlık Kuralları Bakımından Günde Azami Yedi Buçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler H Y 26- Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Y+(EK) 27- Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitimlerine Dair Y. 28- Tozla Mücadele Yönetmeliği +(EK) 29- Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği 30- Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik 31- Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik 32- Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik 33- İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği 34- İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmelik 35- İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği 36- İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Y. 37- İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik 38- İşyerlerinde İşin Durdurulmasına Dair Yönetmelik 39- İLKYARDIM YÖNETMELİĞİ 40- ELEKTRİK İLE İLGİLİ FEN ADAMLARININ YETKİ, GÖREV VE SORUMLULUKLARI H.Y. 41- ELEKTRİK KUVVETLİ AKIM TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ 42- Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Y 43- Elektronik Tebligat Yön 44- ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ

KANUN VE YÖNETMELİKLERİN ÖZETİ

1- 6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU

Kapsam ve istisnalar (SORULDU) MADDE 2 – (1) Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile

işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır.

(2) Ancak aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler hakkında bu Kanun hükümleri +uygulanmaz: a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri. b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri. c) Ev hizmetleri. ç) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar.

d) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri.

Tanımlar MADDE 3- b) Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya özel işyerlerinde

istihdam edilen gerçek kişiyi, c) Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını

isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışanı, ç) Destek elemanı: (SORULDU)Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişiyi,

e) Genç çalışan: Onbeş yaşını bitirmiş ancak onsekiz yaşını doldurmamış çalışanı, f) İş Güvenliği Uzmanı: Usul ve esasları yönetmelikle belirlenen, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev

yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemanı,

g) İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olayı, j) Konsey: Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyini, k) Kurul: İş sağlığı ve güvenliği kurulunu, 1) Meslek hastalığı: Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalığı,

m) Ortak sağlık ve güvenlik birimi: Kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından, işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimi,

n) Önleme: İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümünü,

o) Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini, ö) Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu

tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları,

p) Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,

ş) İşyeri hemşiresi: 25/2/1954 tarihli ve 6283 sayılı Hemşirelik Kanununa göre hemşirelik mesleğini icra etmeye yetkili, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri hemşireliği belgesine sahip hemşire/sağlık memurunu,

ifade eder. (2) İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işveren vekilleri, bu Kanunun

uygulanması bakımından işveren sayılır.

İşveren ile Çalışanların Görev, Yetki ve Yükümlülükleri

İşverenin genel yükümlülüğü (SORULDU) MADDE 4 – (1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede; a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun

yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.

b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.

c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır. d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi

için gerekli tedbirleri alır. (2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan

kaldırmaz. (3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez. (4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz. +Risklerden korunma ilkeleri MADDE 5 – (1) İşverenin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde aşağıdaki ilkeler göz önünde

bulundurulur: a) Risklerden kaçınmak. b) Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek. c) Risklerle kaynağında mücadele etmek.

ç) İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek.

d) Teknik gelişmelere uyum sağlamak. e) Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek. f) Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini

kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek. g) Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek. ğ) Çalışanlara uygun talimatlar vermek.

Soru No: 13 25.7.2015

A)

B)

C)

D)

E) Cevap Anahtarı: A

Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma MADDE 10 – (1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla

yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır: a) Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu. b) Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi. c) İşyerinin tertip ve düzeni. ç) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların

durumu. (2) İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile kullanılması

gereken koruyucu donanım veya ekipmanı belirler. (3) İşyerinde uygulanacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri, çalışma şekilleri ve üretim yöntemleri; çalışanların

sağlık ve güvenlik yönünden korunma düzeyini yükseltecek ve işyerinin idari yapılanmasının her kademesinde uygulanabilir nitelikte olmalıdır.

(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlar.

İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi MADDE 14 – (1) İşveren;

a) Bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenler.

b) İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar ile ilgili raporları düzenler.

(2) İşveren, aşağıdaki hallerde belirtilen sürede Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunur: a) İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde. Sağlık gözetimi MADDE 15 – (1) İşveren; a) Çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi

tutulmalarını sağlar. b) Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır: 1) İşe girişlerinde. 2) İş değişikliğinde. 3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe

dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde. 4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen

düzenli aralıklarla. (2) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten

sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz. (1) (3) Bu Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları işyeri hekiminden alınır. 10’dan az çalışanı

bulunan ve az tehlikeli işyerleri için ise kamu hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden de alınabilir. Raporlara itirazlar Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılır, verilen kararlar kesindir.

(4) Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz.

(5) Sağlık muayenesi yaptırılan çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması açısından sağlık bilgileri gizli tutulur.

Soru No: 27 25.7.2015

A)

B)

C)

D)

E) Cevap Anahtarı: E Çalışanların yükümlülükleri MADDE 19 – (1) Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları

doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.

(2) Çalışanların, işveren tarafından verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda yükümlülükleri şunlardır: a) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara

uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek.

b) Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak. c) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir

tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek. (SORULDU)

ç) Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

d) Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

Çalışan temsilcisi (SORULDU) MADDE 20 – (1) İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde

bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, aşağıda belirtilen sayılarda çalışan temsilcisini görevlendirir:

a) İki ile elli arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir. 2-50----------------------------1 b) Ellibir ile yüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki. 51-100-------------------------2 c) Yüzbir ile beşyüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç. 101-500-----------------------3 ç) Beşyüzbir ile bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört. 501-1000---------------------4 d) Binbir ile ikibin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş. 1001-2000-------------------5 e) İkibinbir ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı. 2001-üstü--------------------6 (2) Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda baş temsilci, çalışan temsilcileri arasında

yapılacak seçimle belirlenir. (3) Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için,

işverene öneride bulunma ve işverenden gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir. (4) Görevlerini yürütmeleri nedeniyle, çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının hakları kısıtlanamaz ve

görevlerini yerine getirebilmeleri için işveren tarafından gerekli imkânlar sağlanır. (5) İşyerinde yetkili sendika bulunması hâlinde, işyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak da görev

yapar.

Konsey, Kurul ve Koordinasyon

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi (SORULDU) MADDE 21 – (1) Ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için

tavsiyelerde bulunmak üzere Konsey kurulmuştur. (2) Konsey, Bakanlık Müsteşarının başkanlığında aşağıda belirtilen üyelerden oluşur: (4) Konseyin sekretaryası, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünce yürütülür. (5) Konsey, toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği hâlinde başkanın oyu kararı

belirler. Çekimser oy kullanılamaz. (6) Konsey yılda iki defa olağan toplanır. Başkanın veya üyelerin 1/3 teklifi ile olağanüstü olarak da

toplanabilir. İş sağlığı ve güvenliği kurulu MADDE 22 – (1) Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı

işyerlerinde işveren kurul oluşturur

İşin durdurulması (2) İş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili üç iş müfettişinden oluşan heyet, iş sağlığı ve güvenliği

bakımından teftişe yetkili iş müfettişinin tespiti üzerine gerekli incelemeleri yaparak, tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde işin durdurulmasına karar verebilir. Ancak tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi hâlinde; tespiti yapan iş müfettişi, heyet tarafından karar alınıncaya kadar geçerli olmak kaydıyla işi durdurur.

(3) İşin durdurulması kararı, ilgili mülki idare amirine ve işyeri dosyasının bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilir. İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından kolluk kuvvetleri marifetiyle yirmidört saat içinde yerine getirilir. Ancak, tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi nedeniyle verilen işin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından kolluk kuvvetleri marifetiyle aynı gün yerine getirilir. (1) ––––––––––––––– (1) 4/4/2015 tarihli ve 6645 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “mülki idare amiri tarafından”

ibarelerinden sonra gelmek üzere “kolluk kuvvetleri marifetiyle” ibareleri eklenmiştir. (4) İşveren, altı iş günü içinde, yetkili iş mahkemesinde işin durdurulması kararına itiraz edebilir. Mahkeme altı iş günü içinde karara bağlar. Mahkeme kararı kesindir.

(5) İşverenin işin durdurulmasını gerektiren hususların giderildiğini Bakanlığa yazılı olarak bildirmesi hâlinde, en geç yedi gün içinde işyerinde inceleme yapılarak işverenin talebi sonuçlandırılır.

(6) İşveren, işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya başka bir iş vermekle yükümlüdür.

(7) Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ihale ile alınan işlerde; teknolojik gelişme, iş gücü kapasitesinin artırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir kısım unsurlar sağlanmadan hayati tehlike oluşturacak şekilde çalışma biçimleri, işin durdurulma sebebi sayılır.

(8) İşyerinde durdurulan işlerde izinsiz çalışma yaptıran işveren veya işveren vekillerine üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.

Ölümlü iş kazası sebebiyle kamu ihalesinden yasaklama MADDE 25/A Ölümlü iş kazası meydana gelen maden işyerlerinde kusuru yargı kararı ile tespit edilen

işveren, mahkeme tarafından iki yıl süreyle kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanır SON

----------------------------------------------------------------------------------------------------- 4857 İŞ KANUNU Amaç ve kapsam Madde 1 - Bu Kanun, 4 üncü Maddedeki istisnalar dışında kalan bütün işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine ve işçilerine faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır. Tanımlar Madde 2- Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi, işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara işveren, işçi ile işveren arasında kurulan ilişkiye iş ilişkisi denir. şveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddî olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime işyeri denir. İşverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen yerler (işyerine bağlı yerler) ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve meslekî eğitim ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçlar da işyerinden sayılır. İşyeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütündür. İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselere işveren vekili denir. İşveren vekilinin bu sıfatla işçilere karşı işlem ve yükümlülüklerinden doğrudan işveren sorumludur. Bu Kanunda işveren için öngörülen her çeşit sorumluluk ve zorunluluklar işveren vekilleri hakkında da uygulanır. İşveren vekilliği sıfatı, işçilere tanınan hak ve yükümlülükleri ortadan kaldırmaz. Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur. +Asıl işverenin işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak çalıştırılmaya devam ettirilmesi suretiyle hakları kısıtlanamaz veya +daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse ile alt işveren ilişkisi kurulamaz. Aksi halde ve genel olarak asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı işleme dayandığı kabul edilerek alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçisi sayılarak işlem görürler. +İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler dışında asıl iş bölünerek alt işverenlere verilemez. İşyerini bildirme Madde 3- bir işyerini kuran, bir ay içinde bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadır muvazaalı işlemin tespiti halinde, bu tespite ilişkin gerekçeli müfettiş raporu işverenlere tebliğ edilir. Bu rapora karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz iş günü içinde işverenlerce yetkili iş mahkemesine itiraz edilebilir İtiraz üzerine görülecek olan dava basit yargılama usulüne göre dört ay içinde sonuçlandırılır. Mahkemece verilen kararın temyizi hâlinde Yargıtay altı ay içinde kesin olarak karar verir. +İstisnalar (SORULDU) Madde 4-Aşağıda belirtilen işlerde ve iş ilişkilerinde bu Kanun hükümleri uygulanmaz; a) Deniz ve hava taşıma işlerinde, b) 50'den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde, c) Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri, d) Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri

katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde, e) Ev hizmetlerinde, f) (…) (1) çıraklar hakkında, (1) g) Sporcular hakkında, h) Rehabilite edilenler hakkında, ı) 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde. Şu kadar ki; Kanun hükümlerine tabi OLANLAR (SORULDU) a) Kıyılarda veya liman ve iskelelerde gemilerden karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ve boşaltma işleri, b) Havacılığın bütün yer tesislerinde yürütülen işler, c) Tarım sanatları ile tarım aletleri, makine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işler, d) Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri, e) Halkın faydalanmasına açık veya işyerinin eklentisi durumunda olan park ve bahçe işleri, f) Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım işlerinden sayılmayan, denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işler,

Soru No: 1 İSG 25.7.2015

A)

B)

C)

D

E) Cevap Anahtarı: B

Eşit davranma ilkesi Madde 5-İş ilişkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz. İşveren, esaslı sebepler olmadıkça tam süreli çalışan işçi karşısında kısmî süreli çalışan işçiye, belirsiz süreli çalışan işçi karşısında belirli süreli çalışan işçiye farklı işlem yapamaz. İşveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapamaz. Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük ücret kararlaştırılamaz. İşçinin cinsiyeti nedeniyle özel koruyucu hükümlerin uygulanması, daha düşük bir ücretin uygulanmasını haklı kılmaz. İş ilişkisinde veya sona ermesinde yukarıdaki fıkra hükümlerine aykırı davranıldığında işçi, dört aya kadar ücreti tutarındaki uygun bir tazminattan başka yoksun bırakıldığı haklarını da talep edebilir yukarıdaki fıkra hükümlerine aykırı davrandığını işçi ispat etmekle yükümlüdür. Ancak, işçi bir ihlalin varlığı ihtimalini güçlü bir biçimde gösteren bir durumu ortaya koyduğunda, işveren böyle bir ihlalin mevcut olmadığını ispat etmekle yükümlü olur. İşyerinin veya bir bölümünün devri Madde 6 -Yukarıdaki hükümlere göre devir halinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devreden ve devralan işveren birlikte sorumludurlar. Ancak bu yükümlülüklerden devreden işverenin sorumluluğu devir tarihinden itibaren iki yıl ile sınırlıdır. Tüzel kişiliğin birleşme veya katılma ya da türünün değişmesiyle sona erme halinde birlikte sorumluluk hükümleri uygulanmaz. Devreden veya devralan işveren iş sözleşmesini sırf işyerinin veya işyerinin bir bölümünün devrinden dolayı feshedemez

Geçici iş ilişkisi Geçici iş ilişkisi altı ayı geçmemek üzere yazılı olarak yapılır, gerektiğinde en fazla iki defa yenilenebilir. Tanım ve şekil Madde 8-İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. -Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Bu belgeler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır. Sürekli ve süreksiz işlerdeki iş sözleşmeleri Madde 10 -en çok otuz iş günü süren işlere süreksiz iş, -bundan fazla devam edenlere sürekli iş denir. Belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesi Madde 11-İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır. -Belirli süreli işlerde işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir. -Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir. Çağrı üzerine çalışma Madde 14 -Yazılı sözleşme ile çağrı üzerine çalışmaya dayalı kısmi süreli bir iş sözleşmesidir. -işçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar belirlemedikleri takdirde, haftalık çalışma süresi yirmi saat kararlaştırılmış sayılır. -Çağrı üzerine çalıştırılmak için belirlenen sürede işçi çalıştırılsın veya çalıştırılmasın ücrete hak kazanır. -işçinin çalışacağı zamandan en az dört gün önce yapmak zorundadır. Süreye uygun çağrı üzerine işçi iş görme edimini yerine getirmekle yükümlüdür. Sözleşmede günlük çalışma süresi kararlaştırılmamış ise, işveren her çağrıda işçiyi günde en az dört saat üst üste çalıştırmak zorundadır. Deneme süreli iş sözleşmesi Madde 15-Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir. Süreli fesih Madde 17-Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. İş sözleşmeleri; a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra, b) İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra, c) İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra, d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, Feshedilmiş sayılır. Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir. Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. Feshin geçerli sebebe dayandırılması Madde 18-Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmaz. Özellikle aşağıdaki hususlar fesih için geçerli bir sebep oluşturmaz: a) Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılmak. b) İşyeri sendika temsilciliği yapmak. c) Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip veya yükümlülüklerini yerine getirmek için işveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak veya bu hususta başlatılmış sürece katılmak. (1) d) Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din, siyasi görüş ve benzeri nedenler.

e) 74 üncü maddede öngörülen ve kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde işe gelmemek. f) Hastalık veya kaza nedeniyle 25 inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen bekleme süresinde işe geçici devamsızlık. İşçinin altı aylık kıdemi, aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde geçen süreler birleştirilerek hesap edilir. İşverenin aynı işkolunda birden fazla işyerinin bulunması halinde, işyerinde çalışan işçi sayısı, bu işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısına göre belirlenir. Fesih bildirimine itiraz ve usulü (1) Madde 20- İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabilir. (...) (1) taraflar anlaşırlarsa uyuşmazlık aynı sürede özel hakeme götürülür.

Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Dava seri muhakeme usulüne göre iki ay içinde sonuçlandırılır. Mahkemece verilen kararın temyizi halinde, Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir. Geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçları Madde 21 - İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir. İşçi işe başlatılırsa, peşin olarak ödenen bildirim süresine ait ücret ile kıdem tazminatı, yukarıdaki fıkra hükümlerine göre yapılacak ödemeden mahsup edilir. İşe başlatılmayan işçiye bildirim süresi verilmemiş veya bildirim süresine ait ücret peşin ödenmemişse, bu sürelere ait ücret tutarı ayrıca ödenir. İşçi kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır. İşçi bu süre içinde başvuruda bulunmaz ise, işverence yapılmış olan fesih geçerli bir fesih sayılır ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur. Yeni işverenin sorumluluğu Madde 23 - Süresi belirli olan veya olmayan sürekli iş sözleşmesi ile bir işverenin işine girmiş olan işçi, sözleşme süresinin bitmesinden önce yahut bildirim süresine uymaksızın işini bırakıp başka bir işverenin işine girerse sözleşmenin bu suretle feshinden ötürü, işçinin sorumluluğu yanında, ayrıca yeni işveren de aşağıdaki hallerde birlikte sorumludur: a) İşçinin bu davranışına, yeni işe girdiği işveren sebep olmuşsa. b) Yeni işveren, işçinin bu davranışını bilerek onu işe almışsa. c) Yeni işveren işçinin bu davranışını öğrendikten sonra dahi onu çalıştırmaya devam ederse. İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı Madde 24 - Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir: I. Sağlık sebepleri: a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa. b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa. II. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri: a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa. b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa. c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa. d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene

bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa. e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa. III. Zorlayıcı sebepler: İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa. Yeni iş arama izni Madde 27- Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır.

İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir. Soru No: 3 İSG 25.7.2015

A)

B)

C)

D)

E) Cevap Anahtarı: E

Toplu işçi çıkarma Madde 29 - İşveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az otuz gün önceden bir yazı ile, işyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirir. İşyerinde çalışan işçi sayısı: a) 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin, b) 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin, c) 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin, İşine 17 nci madde uyarınca ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılır. Fazla çalışma ücreti Madde 41 - Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. 63 üncü madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz. Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir. Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırkbeş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır. Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmibeş yükseltilmesiyle ödenir. Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla

çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır. 63 üncü maddenin son fıkrasında yazılı sağlık nedenlerine dayanan kısa veya sınırlı süreli işlerde ve 69 uncu maddede belirtilen gece çalışmasında fazla çalışma yapılamaz. Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir. Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş (270) saatten fazla olamaz. yer altında maden işlerinde çalışan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz. Yer altında maden işlerinde çalışan işçilere, bu Kanunun 42 nci ve 43 üncü maddelerinde sayılan hâllerde haftalık otuz yedi buçuk (37,5) saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yüzden az olmamak üzere arttırılması suretiyle ödenir. (1)(2) Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışmaların ne şekilde uygulanacağı çıkarılacak yönetmelikte gösterilir. Zorunlu nedenlerle fazla çalışma Madde 42 - Gerek bir arıza sırasında, gerek bir arızanın mümkün görülmesi halinde yahut makineler veya araç ve gereç için hemen yapılması gerekli acele işlerde, yahut zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkmasında, işyerinin normal çalışmasını sağlayacak dereceyi aşmamak koşulu ile işçilerin hepsi veya bir kısmına fazla çalışma yaptırılabilir. Bu durumda fazla çalışma yapan işçilere uygun bir dinlenme süresi verilmesi zorunludur. Hafta tatili ücreti Madde 46 - Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir. Genel tatil ücreti Madde 47 - Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir. Yıllık ücretli izin hakkı ve izin süreleri Madde 53 - İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi; a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden, 1-5 Y-----14 b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden, 5-15)-----20 c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden, ((15-/----26 Az olamaz. Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır. Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir. Çalışma süresi Madde 63 - Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş(45) saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok yedi buçuk(7.5), haftada en çok otuz yedi buçuk (37,5)saattir. Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati (11) aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Telafi çalışması Madde 64 - Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren iki ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir. Bu çalışmalar fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz. Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla olamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz. Ara dinlenmesi Madde 68 a) Dört saat veya daha kısa süreli işlerde onbeş dakika,

b) Dört saatten fazla ve yedibuçuk saate kadar (yedibuçuk saat dahil) süreli işlerde yarım saat, c) Yedibuçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat, Ara dinlenmesi verilir. Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir. Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir. Dinlenmeler bir işyerinde işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilir. Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz. Gece süresi ve gece çalışmaları Madde 69 - Çalışma hayatında "gece" en geç saat 20.00'de başlayarak en erken saat 06.00'ya kadar geçen ve her halde en fazla onbir saat süren dönemdir. İşçilerin gece çalışmaları yedibuçuk saati geçemez Ancak, turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir. Gece ve gündüz işletilen ve nöbetleşe işçi postaları kullanılan işlerde, bir çalışma haftası gece çalıştırılan işçilerin, ondan sonra gelen ikinci çalışma haftası gündüz çalıştırılmaları suretiyle postalar sıraya konur. Gece ve gündüz postalarında iki haftalık nöbetleşme esası da uygulanabilir. Postası değiştirilecek işçi kesintisiz en az onbir saat dinlendirilmeden diğer postada çalıştırılamaz. Çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağı -4857- Madde 71 On beş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler. On dört yaşını doldurmamış çocuklar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilirler. Çocuk ve genç işçilerin işe yerleştirilmelerinde ve çalıştırılabilecekleri işlerde güvenlik, sağlık, bedensel, zihinsel ve psikolojik gelişmeleri, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınır. Çocuğun gördüğü iş onun okula gitmesine, mesleki eğitiminin devamına engel olamaz, onun derslerini düzenli bir şekilde izlemesine zarar veremez. Gece çalıştırma yasağı -4857- Madde 73 Sanayie ait işlerde onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır. Onsekiz yaşını doldurmuş kadın işçilerin gece postalarında çalıştırılmasına ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilir. Analık halinde çalışma ve süt izni Madde 74 - Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır. Yukarıda öngörülen süreler işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim raporu ile belirtilir. Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir. Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz. İsteği halinde kadın işçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz. Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam birbuçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kulllanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.

Mazeret izni Ek Madde 2 İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü

hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir. İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık

raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar ücretli izin verilir. SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

Resmi Gazete Tarihi: 05.02.2013 Resmi Gazete Sayısı: 28550

1- ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ YÖNETMELİĞİ

Tanımlar MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını, b) Başkan: Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi Başkanını, c) Konsey: Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyini, ç) Müsteşar: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarını, ifade eder. Konseyin kuruluş amacı MADDE 4 – (1) Konsey, ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için

tavsiyelerde bulunmak üzere kurulmuştur. Konsey, çalışmalarında ulusal ve uluslararası gelişmeleri ve ülke koşullarını göz önünde bulundurur. Çalışma hayatının iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevcut şartlarının iyileştirilmesi ve güvenlik kültürünün ülke genelinde yaygınlaştırılması amacıyla üyelerin işbirliği içinde çalışmasını esas alır. İş sağlığı ve güvenliği alanında ülke politikalarını oluşturmada tarafların görüş ve düşüncelerinin alınmasını sağlar.

Konseyin oluşumu (SORULDU) MADDE 5 – (1) Konsey, Müsteşarın başkanlığında aşağıda belirtilen üyelerden oluşur: Konsey üyeleri, iki yıl için seçilir ve üst üste iki olağan toplantıya katılmaz ise ilgili kurum veya kuruluşun

üyeliği sona erer. Başkanın görev ve yetkileri (SORULDU) MADDE 7 – (1) Başkanının görev ve yetkileri şunlardır: a) Konsey toplantılarına başkanlık yapmak, b) Konseyin toplanma tarihi ve yerine karar vermek, c) Üyeler tarafından gönderilen gündem önerilerini dikkate alarak Konsey gündemini onaylamak, ç) Konseyin görüşleri doğrultusunda, çalışma gruplarında yer alacak üyeleri ve başkanlarını belirlemek, d) Konseyin ve çalışma gruplarının faaliyetlerinin verimli ve düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak, e) Konseyde alınan kararları Bakana sunmak, f) Konseyin faaliyetleri ile ilgili toplantı ve görüşmelerde Konseyi temsil etmek ve kamuoyunu

bilgilendirmek. Konsey sekretaryası MADDE 8 – (1) Konseyin sekretaryası, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünce yürütülür. (2) Sekretaryanın görevleri şunlardır: a) Toplantı tarihini, yerini ve gündemini içeren davet yazılarını hazırlamak ve Konsey üyelerine bildirmek, b) Konsey çalışmalarının tutanak, dosyalama, evrak işlemleri ile arşiv faaliyetlerini yürütmek, c) Konsey ve çalışma gruplarının toplantıları için gerekli organizasyon ve koordinasyonu sağlamak, ç) İlgili kurum ve kuruluşlarla iletişim ve bilgi akışını sağlamak,

d) Oluşturulan görüş, öneri ve faaliyet raporlarını Başkana sunmak, e) Çalışma grupları üyeleri arasındaki koordinasyonu sağlamak, çalışmalarının ilerlemesini ve faaliyetlerini

izlemek. Çalışma usul ve esasları MADDE 9 – (1) Konsey, yılda iki defa olağan toplanır. (SORULDU) Gündem MADDE 10 – (1) Konseyin toplantı gündemi; Konsey üyelerinden, çalışma gruplarından veya Konsey üyeleri

dışındaki gerçek ya da tüzel kişilerden gelen öneriler doğrultusunda İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün teklifi ve Konsey Başkanının onayı ile belirlenir. SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------


2- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

İşverenin yükümlülüğü MADDE 4 – (1) Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı

işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. MADDE 6 – (1) Kurul aşağıda belirtilen kişilerden oluşur: a) İşveren veya işveren vekili, b) İş güvenliği uzmanı, c) İşyeri hekimi, ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi, f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci. d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı, e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta, (2) Kurulun başkanı işveren veya işveren vekili, kurulun sekreteri ise iş güvenliği uzmanıdır. İş güvenliği

uzmanının tam zamanlı çalışma zorunluluğu olmayan işyerlerinde ise kurul sekretaryası; insan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi tarafından yürütülür.

(3) (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde gösterilen üyeler işveren veya işveren vekili tarafından atanırlar. (5) Bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen üye o işyerindeki formen, ustabaşı veya ustaların

yarıdan fazlasının katılacağı toplantıda açık oyla seçilir. Seçimle belirlenememesi halinde işveren tarafından atanır. Çalışma usulleri MADDE 9 a) Kurullar ayda en az bir kere toplanır. Ancak kurul, işyerinin tehlike sınıfını dikkate alarak, tehlikeli

işyerlerinde bu sürenin iki ay, az tehlikeli işyerlerinde ise üç ay olarak belirlenmesine karar verebilir. İşverenin veya işveren vekilinin kurula ilişkin genel yükümlülüğü MADDE 10 – (1) İşveren veya işveren vekili, kurul için gerekli toplantı yeri, araç ve gereçleri sağlar. (2) İşveren veya işveren vekili, kurulca hazırlanan toplantı tutanaklarını, kaza ve diğer vakaların inceleme

raporlarını ve kurulca işyerinde yapılan denetim sonuçlarına ait kurul raporlarını, iş müfettişlerinin incelemesini sağlamak amacıyla, işyerinde bulundurur. SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------


3- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ

Tanımlar ve kısaltmalar MADDE 4

ç) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi (İSGB): İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimi,

f) Ortak sağlık ve güvenlik birimi (OSGB): Kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından, işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimi,

g) Sorumlu müdür: İşyeri hekimliği veya iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, OSGB’lerde tam süreli istihdam edilen ve bu birimlerin iş ve işlemlerinden Bakanlığa karşı sorumlu olan kişiyi,

ğ)İtiraz komisyonu: Bu Yönetmelik kapsamında hizmet veren kişi veya kurumların belgelerinin askıya alınma veya iptali ile ilgili itirazları değerlendirmek ve sonuçlandırmak üzere; İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün bağlı bulunduğu Müsteşar Yardımcısının başkanlığında, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü ve ilgili Genel Müdür Yardımcısı, ilgili Daire Başkanları ile iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarından üç üyeden oluşan komisyonu,

h) Toplum Sağlığı Merkezi Birimi (TSMB): Sağlık Bakanlığına bağlı, işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimi,ifade eder.

İşverenin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili yükümlülükleri MADDE 5 – (1) çalışanları arasından ilgili yönetmeliklerde belirtilen nitelikleri haiz bir veya birden fazla işyeri

hekimi, iş güvenliği uzmanı görevlendirir. On ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri ayrıca diğer sağlık personeli görevlendirir.

(2) İşveren, işyerinde gerekli niteliklere sahip personel bulunmaması halinde birinci fıkrada sayılan yükümlülüklerinin tamamını veya bir kısmını, OSGB’lerden hizmet alarak yerine getirebilir.

(3) İşveren, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda İSGB kurar. Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir.

Çalışanların hak ve yükümlülükleri MADDE 8 – (1) Çalışanlar sağlık ve güvenliklerini etkileyebilecek tehlikeleri iş sağlığı ve güvenliği kuruluna,

kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene bildirerek durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep edebilir.

(2) Çalışanlar ve temsilcileri, işyerinde yürütülecek iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin amaç ve usulleri konusunda haberdar edilir ve elde edilen verilerin kullanılması hakkında bilgilendirilirler.

(3) Çalışanlar, işyerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının korunması ve geliştirilmesi için; a) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı veya işveren tarafından verilen iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili mevzuata

uygun talimatlara uyar. b) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek üzere işveren tarafından görevlendirilen kişi veya

OSGB’lerin yapacağı çalışmalarda işbirliği yapar. c) İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin çalışmalara, sağlık muayenelerine, bilgilendirme ve eğitim programlarına

katılır. ç) Makine, tesisat ve kişisel koruyucu donanımı verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda ve amacına

uygun olarak kullanır. d) Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve ilgili mevzuata aykırılıkların

giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile işbirliği yapar. e) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir

tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber verir.

Soru No: 6 25.7.2015

A)

B)

C)

D)


Hizmetin çalışanlara ücretsiz verilmesi MADDE 9 – (1) İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri çalışanlara mali yük getirmeyecek şekilde sunulur. İşyeri sağlık ve güvenlik birimi İSGB MADDE 10 – (1) İSGB; en az bir işyeri hekimi ile işyerinin tehlike sınıfına uygun belgeye sahip en az bir iş

güvenliği uzmanının görevlendirilmesi ile oluşturulur. Bu birimde işveren diğer sağlık personeli de görevlendirebilir.

b) Bu birimlerde sekizer metrekareden az olmamak üzere bir iş güvenliği uzmanı odası ile işyeri hekimi tarafından kullanılmak üzere bir muayene odası ve 12 metrekareden az olmamak üzere bir ilkyardım ve acil müdahale odası bulunur. c) İSGB’ler Ek-1’de belirtilen araç ve gereçler ile donatılır ve işyerinde çalışanların acil durumlarda en yakın

sağlık birimine ulaştırılmasını sağlamak üzere uygun araç bulundurulur. (3) İSGB’nin bölümleri aynı alanda bulunur ve bu alan çalışanlar tarafından kolaylıkla görülebilecek şekilde

işaretlenir. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla sağlanacak şartlar MADDE 11 – (1) Tam süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi gerekli olmayan hallerde

işveren, görevlendirdiği kişi veya OSGB’lerin görevlerini yerine getirmeleri amacı ile asgari bu maddedeki şartları sağlar.

(2) 50 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde işveren, a) İşyeri hekimi ile diğer sağlık personeline ve iş güvenliği uzmanına 8 metrekareden az olmamak üzere

toplam iki oda temin eder. b) İşyerinde ayrıca acil durumlarda çalışanların en yakın sağlık birimine ulaştırılmasını sağlamak üzere uygun

araç bulundurulur. (3) 50’den az çalışanı olan işyerlerinde işveren, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin

iş sağlığı ve güvenliği hizmetini etkin verebilmesi için çalışma süresince kullanılmak üzere uygun bir yer sağlar. (4) Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları gibi yerlerde bulunan ve 50’den az çalışanı olan

işverenlerin yürütecekleri iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri için; koordinasyon yönetim tarafından sağlanmak üzere ortaklaşa kullanılabilecek bir mekân oluşturulabilir. Oluşturulacak mekândan hizmet sunulacak toplam çalışan sayısı 50’den az olması durumunda üçüncü fıkra, 50’den fazla olması durumunda ise ikinci fıkra hükümlerine uygunluk sağlanır.

Ortak sağlık ve güvenlik birimi OSGB MADDE 12 – (1) OSGB kurulabilmesi ve hizmet sunabilmesi için tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan en az bir; a) İşyeri hekimi, b) İş güvenliği uzmanı, c) Diğer sağlık personeli, istihdamı zorunludur. (3) en az 10 metrekarelik bir muayene odası, 15 metrekarelik ilkyardım ve acil müdahale, 10 metrekarelik iş güvenliği uzmanı odaları ile 12 metrekarelik bekleme yeri, uygun büyüklükte arşiv odası ve en az bir tuvalet ve lavabodan oluşur. ----------------------------------------------------- EK-1 İSGB VE OSGB’LERDE BULUNACAK ASGARİ MALZEME LİSTESİ a) Steteskop, b) Tansiyon aleti, c) Otoskop, ç) Oftalmoskop, d) Termometre, e) Işık kaynağı, f) Küçük cerrahi seti, g) Paravan, perde v.b, ğ) Muayene masası, h) Refleks çekici, ı) Tartı aleti, i) Boy ölçer, j) Pansuman seti, k) Dil basacağı, enjektör, gazlı bez gibi gerekli sarf malzemeleri, l) Keskin atık kabı, m) Manometreli oksijen tüpü (taşınabilir), n) Seyyar lamba, ö) İlaç ve malzeme dolabı, p) EKG cihazı r) Negatoskop s)Tekerlekli sandalye,

___ Not 1: Birden fazla işyeri hekiminin bir arada çalıştığı birimlerde, yukarıdaki tıbbi cihaz ve malzemelerden

(a)’dan (h) bendine kadar (h bendi dahil) olanlar her işyeri hekimi için ayrı ayrı bulundurulur. Not 2: Birimler, tıbbi atıklar ve çöpler için 22/7/2005 tarihli ve 25883 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan

Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak gerekli tedbirleri alır. SON

----------------------------------------------------------------------------------------------------- Resmi Gazete Tarihi: 24.12.2013 Resmi Gazete Sayısı: 28861

4- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNİN DESTEKLENMESİ HAKKINDA Y. Amaç ve kapsam MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, kamu kurum ve kuruluşları hariç olmak üzere ondan az çalışanı

bulunanlardan, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerine, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için sağlanacak desteğin usul ve esaslarını belirlemektir.

.Destekten yararlanacak işyerlerinin tespiti MADDE 4 – (2) Destekten Türkiye genelinde ondan az çalışanı bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin

işverenleri faydalanır. SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

5- İŞYERLERİNDE İŞVEREN VEYA İŞVEREN VEKİLİ TARAFINDAN YÜRÜTÜLECEK İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNEİLİŞKİN YÖNETMELİK

Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; ondan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan

işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işveren veya işveren vekili tarafından yürütülebilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Açıköğretim: Belli bir öğretim mekânına ihtiyaç duyulmayan, devam zorunluluğu olmayan ve eğitim

konularının kitaplar, radyo, televizyon, internet gibi araçlarla sunulduğu öğretim türünü, c) Eğitim programı: Eğitim konularının, içeriği, araçları, süreleri, eğiticileri gibi unsurlardan ve bu unsurlara

ilişkin her türlü bilgi ve belgeden oluşan programı, İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işveren veya işveren vekillerince yürütülmesi MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelikte belirtilen eğitimi tamamlayan işveren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve

güvenliği mevzuatında iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimine verilen görevleri, 7 ve 8 inci maddelerde belirtilenler hariç olmak üzere yürütebilir. İşveren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek için çalışan başına aylık en az 10 dakika ayırmak zorundadır.

(2) Bu Yönetmelik kapsamında işveren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin tamamını ya da bir kısmını hizmet alımı yoluyla da temin edebilir.

Sağlık gözetimi MADDE 7 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında eğitim alan işveren veya işveren vekillerinin üstleneceği iş sağlığı

ve güvenliği hizmetleri; işe giriş ve periyodik muayeneler ile tetkikleri kapsamaz. (2) Birinci fıkrada belirtilen hizmetler, işyeri hekimlerinden alınabileceği gibi Kanunun 15 inci maddesinin

üçüncü fıkrası uyarınca kamu sağlık hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden de alınabilir. SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------


6- İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Tanımlar

MADDE 4 f) İş güvenliği uzmanı: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş

güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemanı,

h) Sorumlu müdür: İşyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı eğitici belgesine sahip olan, tam süreli istihdam edilen ve eğitim kurumlarının iş ve işlemlerinden Bakanlığa karşı sorumlu olan kişiyi,

i) İtiraz komisyonu: Bu Yönetmelik kapsamında hizmet veren kişi veya kurumların belgelerinin askıya alınma veya iptali ile ilgili itirazları değerlendirmek ve sonuçlandırmak üzere; İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün bağlı bulunduğu Müsteşar Yardımcısının başkanlığında, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü ve ilgili Genel Müdür Yardımcısı, ilgili Daire Başkanları ile iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarından üç üyeden oluşan komisyonu,

İş güvenliği uzmanlarının nitelikleri ve görevlendirilmeleri MADDE 7 (3) Birden fazla iş güvenliği uzmanının görevlendirilmesinin gerektiği işyerlerinde, sadece tam süreli olarak

görevlendirilen iş güvenliği uzmanının, işyerinin tehlike sınıfına uygun belgeye sahip olması yeterlidir. (4) İş güvenliği uzmanlarının görevlendirilmesinde, bu Yönetmeliğe göre hesaplanan çalışma süreleri

bölünerek birden fazla iş güvenliği uzmanına verilemez. Ancak vardiyalı çalışma yapılan işyerlerinde işveren tarafından vardiyalara uygun şekilde görevlendirme yapılır.

İş güvenliği uzmanlarının yetkileri MADDE 10 – (1) İş güvenliği uzmanının yetkileri aşağıda belirtilmiştir: b) İşyerinde belirlediği hayati tehlikenin ciddi ve önlenemez olması ve bu hususun acil müdahale

gerektirmesi halinde işin durdurulması için işverene başvurmak. c) Görevi gereği işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme ve araştırma

yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek. ç) Görevinin gerektirdiği konularda işverenin bilgisi dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlarla işyerinin iç

düzenlemelerine uygun olarak işbirliği yapmak. (2) Tam süreli iş sözleşmesi ile görevlendirilen iş güvenliği uzmanları, çalıştıkları işyeri ile ilgili mesleki

gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi organizasyonlara katılma hakkına sahiptir. Bu gibi organizasyonlarda geçen sürelerden bir yıl içerisinde toplam beş iş günü kadarı çalışma süresinden sayılır

İş güvenliği uzmanlarının yükümlülükleri MADDE 11 – (1) İş güvenliği uzmanları, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yaparken, işin normal akışını

mümkün olduğu kadar aksatmamak ve verimli bir çalışma ortamının sağlanmasına katkıda bulunmak, işverenin ve işyerinin meslek sırları, ekonomik ve ticari durumları ile ilgili bilgileri gizli tutmakla yükümlüdürler.

(2) İş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumludur.

(3) İş güvenliği uzmanı, işverene yazılı olarak bildirilen iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirlerden acil durdurma gerektiren haller ile yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı gibi hayati tehlike arz edenleri, belirlenecek makul bir süre içinde işveren tarafından yerine getirilmemesi hâlinde, işyerinin bağlı bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne yazılı olarak bildirmekle yükümlüdürler.

(4) İş güvenliği uzmanı, görevlendirildiği işyerinde yapılan çalışmalara ilişkin tespit ve tavsiyeleri ile 9 uncu maddede belirtilen hususlara ait faaliyetlerini, işyeri hekimi ile birlikte yapılan çalışmaları ve gerekli gördüğü diğer hususları onaylı deftere yazar.

------------------------------------ ------------------ ---------------

İş güvenliği uzmanlarının çalışma süreleri -ŞİMDİ GEÇERLİ OLAN- 5.12.2015 İSG SNV İÇİN MADDE 12

a) 10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 60 dakika. 1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 6 dakika. 2) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 8 dakika. 3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 12 dakika. (2) Az tehlikeli sınıfta yer alan 2000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 2000 çalışan için tam gün çalışacak

en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. (3) Tehlikeli sınıfta yer alan 1500 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 1500 çalışan için tam gün çalışacak en

az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir..

(4) Çok tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 1000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir.

(5) İş güvenliği uzmanları sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunar. Birden fazla işyeri ile kısmi

süreli iş sözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri arasında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden sayılmaz.

Az tehlikeli ------------ ayda en az 6 dakika-------- her 2000 çalışan için tam gün en az bir isg uzmanı Tehlikeli---------------- ayda en az 8 dakika-------- her 1500 çalışan için tam gün en az bir isg uzmanı Çok tehlikeli ---------- ayda en az 12 dakika------- her 1000 çalışan için tam gün en az bir isg uzmanı Soru No: 6 25.7.2015

A) B) C) D) E) Cevap Anahtarı: C ------------------------------------ ------------------ ---------------

İş güvenliği uzmanlarının çalışma süreleri 1/1/2016 tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 12 a) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 10 dakika. b) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 20 dakika. c) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 40 dakika. (2) Az tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 1000 çalışan için tam gün çalışacak

en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. (3) Tehlikeli sınıfta yer alan 500 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 500 çalışan için tam gün çalışacak en az

bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. (4) Çok tehlikeli sınıfta yer alan 250 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 250 çalışan için tam gün çalışacak

en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. (5) İş güvenliği uzmanları sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunar.Birden fazla işyeri ile kısmi süreli

iş sözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri arasında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden sayılmaz. (6) İş güvenliği uzmanları tam gün çalıştığı işyeri dışında fazla çalışma yapamaz.

------------------------------------ ------------------ ---------------

İş güvenliği uzmanlarının eğitimleri MADDE 25 Eğitim programının süresi, teorik kısmı 180 saatten, uygulama kısmı 40 saatten ve toplamda 220 saatten az olamaz ve bu kısımlar ancak tek bir program dâhilinde uygulanabilir. Teorik eğitimin en fazla yarısı uzaktan eğitim ile verilebilir. Uygulamalı eğitimler, iş güvenliği uzmanları için en az bir iş güvenliği uzmanının görevlendirilmiş olduğu

işyerlerinde yapılır. Yetkilerin askıya alınması, iptali ve itiraz MADDE 34 (1) Bu Yönetmelik uyarınca yetkilendirilen veya belgelendirilen kişi ve kurumların belgelerinin geçerliliği

ihtar puanları toplamının, kişiler için 100, kurumlar için 200 puana ulaşması durumunda altı ay süreyle askıya alınır.

Çalışma sürelerinde geçiş hükümleri GEÇİCİ MADDE 7 (1) 12 nci maddede belirlenen iş güvenliği uzmanlarının çalışma süreleri ile tam gün çalıştırılmasına dair

hükümler, 1/1/2016 tarihinde yürürlüğe girer. Bu tarihe kadar mevcut hükümlerin uygulanmasına devam edilir. SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------


7- İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen: b) Diğer sağlık personeli: İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça

belgelendirilmiş hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni ve çevre sağlığı teknisyeni diplomasına sahip olan kişiler ile Bakanlıkça verilen işyeri hemşireliği belgesine sahip kişileri,

g) İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri

hekimliği belgesine sahip hekimi, İşyeri hekiminin yükümlülükleri MADDE 11 – (1) İşyeri hekimleri, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yaparken, işin normal akışını

mümkün olduğu kadar aksatmamak ve verimli bir çalışma ortamının sağlanmasına katkıda bulunmak, işverenin ve işyerinin meslek sırları, ekonomik ve ticari durumları hakkındaki bilgiler ile çalışanın kişisel sağlık dosyasındaki bilgileri gizli tutmakla yükümlüdürler.

(2) İşyeri hekimleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumludur.

(3) İşyeri hekimleri, işverene yazılı olarak bildirdikleri iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirlerden acil durdurma gerektiren haller ile yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı gibi hayati tehlike arz edenleri, belirlenecek makul bir süre içinde işveren tarafından yerine getirilmemesi hâlinde, işyerinin bağlı bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne yazılı olarak bildirmekle yükümlüdürler.

(4) İşyeri hekimi, görevlendirildiği işyerinde yapılan çalışmalara ilişkin tespit ve tavsiyeleri ile işyeri hekiminin görevleri başlıklı dokuzuncu maddede belirtilen hususlara ait çalışmalarını, iş güvenliği uzmanı ile birlikte yapılan çalışmaları ve gerekli gördüğü diğer hususları onaylı deftere yazar.

(5) İşyeri hekimi, meslek hastalığı ön tanısı koyduğu vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk eder.

------------------------------------ ------------------ ---------------

İşyeri hekimlerinin çalışma süreleri(SORULDU) -ŞİMDİ GEÇERLİ OLAN-5.12.2015 İSG SNV İÇİN MADDE 12 – (1) İşyeri hekimleri, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda

belirtilen sürelerde görev yaparlar: a) 10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 25 dakika. b) Diğer işyerlerinden: 1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 4 dakika. 2) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 6 dakika. 3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 8 dakika.

(2) Az tehlikeli sınıfta yer alan 2000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 2000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi görevlendirilir. (3) Tehlikeli sınıfta yer alan 1500 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 1500 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi görevlendirilir. (4) Çok tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 1000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi görevlendirilir.

NOT: Az tehlikeli --------- ayda en az 4 dakika------- her 2000 çalışan için tam gün en az bir işyeri hekimi Tehlikeli------------- ayda en az 6 dakika------- her 1500 çalışan için tam gün en az bir işyeri hekimi Çok tehlikeli ------- ayda en az 8 dakika------- her 1000 çalışan için tam gün en az bir işyeri hekimi

--------------------------------------------------------------------------------------------

İşyeri hekimlerinin çalışma süreleri 1/1/2016 tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 12 – (1) İşyeri hekimleri, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar: a) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 5 dakika. b) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 10 dakika. c) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 15 dakika. (2)Az tehlikeli sınıfta yer alan 2000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 2000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi görevlendirilir (3) Tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 1000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi görevlendirilir. (4) Çok tehlikeli sınıfta yer alan 750 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 750 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi görevlendirilir. ------------------------------------ ------------------ ---------------

Diğer sağlık personelinin çalışma süreleri ŞİMDİ GEÇERLİ OLAN-5.12.2015 İSG SNV İÇİN

MADDE 19 – (1) Diğer sağlık personeli, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar:

a) 10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli veya tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 35 dakika. b) Diğer işyerlerinden; 1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 6 dakika. 2) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 9 dakika. 3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 12 dakika. (2) Tam süreli işyeri hekiminin görevlendirildiği işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi şartı aranmaz. Ancak, iş sağlığı ve

güvenliği hizmetlerinin daha etkin sunulması amacıyla bu işyerlerinde, işyeri hekiminin talebi ve işverenin uygun görmesi halinde diğer sağlık personeli görevlendirilebilir.

(3) Diğer sağlık personelinin görevlendirilmesinde sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunulur. Birden fazla işyeri ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri arasında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden sayılmaz.

------------------------------------------------------------------------- Diğer sağlık personelinin çalışma süreleri 1/1/2016 tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 19 – (1) Diğer sağlık personeli, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar: a) Çok tehlikeli sınıfta yer alan 10 ila 49 çalışanı olan işyerlerinde çalışan başına ayda en az 10 dakika. b) Çok tehlikeli sınıfta yer alan 50 ila 249 çalışanı olan işyerlerinde çalışan başına ayda en az 15 dakika. c) Çok tehlikeli sınıfta yer alan 250 ve üzeri çalışanı olan işyerlerinde çalışan başına ayda en az 20 dakika. (2) Tam süreli işyeri hekiminin görevlendirildiği işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi şartı aranmaz. ------------------------------------ ------------------ ---------------

Yetkilerin askıya alınması, iptali ve itiraz MADDE 41 (1) Bu Yönetmelik uyarınca yetkilendirilen veya belgelendirilen kişi ve kurumların belgelerinin geçerliliği ihtar puanları toplamının, kişiler için 100, kurumlar için 200 puana ulaşması durumunda altı ay süreyle askıya alınır. Sorumlu müdür ve eğiticilere verilen ihtar puanları kişinin sadece eğitici belgesine uygulanır. İşe giriş ve periyodik sağlık muayeneleri GEÇİCİ MADDE 3 – (1) 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 38 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin bir ve ikinci kısımlarında belirtilen işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği yönünden özellikli rapor niteliğinde olan işe giriş ve periyodik sağlık muayeneleri aynı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce olduğu gibi kamu sağlık hizmeti sunucuları tarafından düzenlenir. Çalışma sürelerinde geçiş hükümleri -DİKKAT GEÇİCİ MADDE 8 (1) 12 nci maddede belirlenen işyeri hekimlerinin çalışma süreleri ile tam gün çalıştırılmasına dair hükümler, 1/1/2016 tarihinde yürürlüğe girer. Bu tarihe kadar mevcut hükümlerin uygulanmasına devam edilir. SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------


8- ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

İşverenin yükümlülükleri MADDE 5 – (1) İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ile ilgili; a) Programların hazırlanması ve uygulanmasını, b) Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin temin edilmesini, c) Çalışanların bu programlara katılmasını, ç) Program sonunda katılanlar için katılım belgesi düzenlenmesini sağlar. (2) İşveren, geçici iş ilişkisi kurulan diğer işverene Kanunun 16 ncı maddesinin birinci fıkrasındaki hususlar

ile ilgili bilgi verir; geçici iş ilişkisi kurulan işveren bu konular hakkında çalışanlarına gerekli eğitimin verilmesini sağlar.

(3) asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulan işyerlerinde, alt işverenin çalışanlarının eğitimlerinden, asıl işveren alt işverenle birlikte sorumludur.

(4) İşveren, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanları işe başlatamaz.

İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanlarına asgari Ek-1’de belirtilen konuları içerecek şekilde iş sağlığı ve

güvenliği eğitimlerinin verilmesini sağlar. (2) İşveren, çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce, çalışanın yapacağı iş ve işyerine özgü riskler ile

korunma tedbirlerini içeren konularda öncelikli olarak eğitilmesini sağlar. (3) Çalışma yeri veya iş değişikliği, iş ekipmanının değişmesi, yeni teknoloji uygulanması gibi durumlar

nedeniyle ortaya çıkacak risklerle ilgili eğitimler ayrıca verilir. (4) Birinci fıkraya göre verilen eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni riskler de dikkate alınarak aşağıda

belirtilen düzenli aralıklarla tekrarlanır: a) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az bir defa. 1 b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iki yılda en az bir defa. 2 c) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde üç yılda en az bir defa. 3 (5) İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe dönüşünde ilave eğitim verilir. (6) Herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi

yenileme eğitimi verilir. Eğitim süreleri ve konuları MADDE 11 – (1) Çalışanlara verilecek eğitimler, çalışanların işe girişlerinde ve işin devamı süresince

belirlenen periyotlar içinde; a) Az tehlikeli işyerleri için en az sekiz saat, 8 b) Tehlikeli işyerleri için en az on iki saat, 12 c) Çok tehlikeli işyerleri için en az on altı saat 16 olarak her çalışan için düzenlenir.

EK-1 EĞİTİM KONULARI TABLOSU

EĞİTİM KONULARI

1. Genel konular a) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler, b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları, c) İşyeri temizliği ve düzeni, ç) İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar

2. Sağlık konuları a) Meslek hastalıklarının sebepleri, b) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması, c) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri, ç) İlkyardım

3. Teknik konular a) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri,

b) Elle kaldırma ve taşıma, c) Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma, ç) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı, d) Ekranlı araçlarla çalışma, e) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri, f) İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile tekniklerinin uygulanması, g) Güvenlik ve sağlık işaretleri, ğ) Kişisel koruyucu donanım kullanımı, h) İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü, ı) Tahliye ve kurtarma

SON


9- GEBE VEYA EMZİREN KADINLARIN ÇALIŞTIRILMA ŞARTLARIYLA EMZİRME ODALARI VE ÇOCUK BAKIM YURTLARINA DAİR YÖNETMELİK

Değerlendirme sonuçlarını izleyen eylem

MADDE 7 – (1) Değerlendirme sonuçları, gebe veya emziren çalışan için sağlık ve güvenlik riskini veya çalışanın gebeliği veya emzirmesi üzerindeki bir etkiyi ortaya çıkardığında işveren, ilgili çalışanın çalışma koşullarını ve/veya çalışma saatlerini, çalışanın bu risklere maruz kalmasını önleyecek bir biçimde geçici olarak değiştirir.

(2) Çalışma koşullarının ve/veya çalışma saatlerinin uyarlanması mümkün değilse, işveren ilgili çalışanı başka bir işe aktarmak için gerekli önlemleri alır.

(3) Sağlık raporu ile gerekli görüldüğü takdirde gebe çalışan, sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde çalışanın ücretinde bir kesinti yapılmaz. Başka bir işe aktarılması mümkün değilse, çalışanın sağlık ve güvenliğinin korunması için gerekli süre içinde, isteği halinde çalışanın tabi olduğu mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla ücretsiz izinli sayılması sağlanır. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.

Gece çalışması MADDE 8 – (1) Kadın çalışanlar, gebe olduklarının sağlık raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar geçen

sürede gece çalışmaya zorlanamazlar. (2) Yeni doğum yapmış çalışanın doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması yasaktır. Bu sürenin

sonunda sağlık ve güvenlik açısından sakıncalı olduğunun sağlık raporu ile belirlendiği dönem boyunca gece çalıştırılmaz.

Çalışma saatleri MADDE 9 – (1) Gebe veya emziren çalışan günde yedi buçuk(7,5) saatten fazla çalıştırılamaz. Analık ve süt izni MADDE 10 – (1) Çalışanın tabi olduğu mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla analık ve süt izninde

22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 74 üncü maddesi hükümleri uygulanır. Gebe çalışanın muayene izni MADDE 11 – (1) Gebe çalışanlara gebelikleri süresince, periyodik kontrolleri için ücretli izin verilir. Emziren çalışanın çalıştırılması MADDE 12 – (1) Emziren çalışanların, doğum izninin bitiminde ve işe başlamalarından önce, çalışmalarına

engel durumları olmadığının raporla belirlenmesi gerekir. Çalışmasının sakıncalı olduğu hekim raporu ile belirlenen çalışan, raporda belirtilen süre ve işlerde çalıştırılamaz.

Oda ve yurt açma yükümlülüğü MADDE 13 – (1) Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100-150 kadın çalışanı olan işyerlerinde, emziren

çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta EK-IV’te belirtilen şartları taşıyan bir emzirme odasının kurulması zorunludur.

(2) Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150’den çok kadın çalışanı olan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması, bakımı ve emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın EK-IV’te belirtilen şartları taşıyan bir yurdun kurulması zorunludur. Yurt, işyerine 250 metreden daha uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür.

İşverenin yükümlülüğü MADDE 21 – (1) Oda ve yurtların bina, kuruluş, döşeme, araç, gereç, taşıt, beslenme gibi giderlerinin tamamı

işverenlerce karşılanır.

(2) Buralar, ayda en az bir defa işveren veya vekili tarafından denetlenir. İşveren, işveren vekili, işyeri hekimi veya bu birimlerin yönetim ve gözetiminden sorumlu olanlarca görülen eksiklikler derhal giderilir.

Yönetmeliğin Eklerini görmek için tıklayınız. ----------------------------------------

EK-I GEBE, YENİ DOĞUM YAPMIŞ VEYA EMZİREN ÇALIŞANIN SAĞLIK VE GÜVENLİĞİ İÇİN TEHLİKELİ SAYILAN

FAKTÖRLERE YÖNELİK ALINACAK ÖNLEMLER Genel önlemler c) Yüksekte çalışmalarda, gebe çalışanın çalışma yerlerinin platform, merdiven gibi yüksek ve düşme tehlikesi

olan yerlerde olmaması için gerekli düzenlemeler yapılır. ç) Çalışma saatleri ve çalışma hızı ile ilgili olarak; çalışma hızının, saatlerinin ve işteki yoğunluğun çalışanın

önerileri dikkate alınarak mümkün olduğunca uygun hale getirilmesi için gerekli şartlar sağlanır. d) Gebe veya yeni doğum yapmış çalışanın yalnız çalıştırılmaması esastır. Ancak zorunluluk halinde gebe veya

yeni doğum yapmış çalışanın yalnız çalıştırılması gerektiğinde işyerinde bulunan diğer çalışanlarla kolayca iletişim sağlayabilmeleri için gerekli önlemler alınır. Ayrıca çalışanın uygun tıbbi ve diğer destekleri alabilmesi için gerekli düzenlemeler yapılır, acil yardım prosedürlerinde bu durum göz önüne alınır. SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

10- ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

Tanımlar Madde 4 —Bu Yönetmelikte geçen; Müfettiş : Baş iş müfettişi, iş müfettişi ve yetkili iş müfettişi yardımcılarını, Genç işçi : 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişiyi, (15-16-17 T-18 in içinde) Çocuk işçi : 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişiyi, (14 T-15 in içinde) Hafif iş : Yapısı ve niteliği itibariyle ve yerine getirilmesi sırasındaki özel koşullara göre; a) Çocukların gelişmelerine veya sağlık ve güvenliklerine zararlı etki ihtimali olmayan, b) Okula devamını, mesleki eğitimini veya yetkili merciler tarafından onaylanmış eğitim programına katılımını

ve bu tür faaliyetlerden yararlanmasını engellemeyen işleri,ifade eder Çalışma Süreleri ve Ara Dinlenme Süreleri Madde 6 —Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada

otuzbeş saatten fazla olamaz. Ancak, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate kadar arttırılabilir. Çocuk ve genç işçilerin günlük çalışma süreleri, yirmidört saatlik zaman diliminde, kesintisiz ondört saat

dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır. Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en

fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde çalışma süreleri birinci fıkrada belirtilen çalışma sürelerini aşamaz.

İki saatten fazla dört saatten az süren işlerde otuz dakika, dört saatten yedi buçuk saate kadar olan işlerde çalışma süresinin ortasında bir saat olmak üzere ara

dinlenmesi verilmesi zorunludur. Hafta Tatili Madde 8 —Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kırk saatten az olamaz. Ayrıca hafta tatili ücreti

bir iş karşılığı olmaksızın ödenir. Ulusal Bayram ve Genel Tatil Madde 9 —Çocuk ve genç işçiler, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılamazlar. Ayrıca bugünlere

ilişkin ücretler bir iş karşılığı olmaksızın ödenir. Yıllık Ücretli İznin Kullandırılması Madde 10 —Çocuk ve genç işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. Yıllık ücretli iznin

kesintisiz kullandırılması esastır. Ancak, yararına olduğu durumlarda çocuk ve genç işçinin isteği üzerine en fazla ikiye bölünerek kullandırılabilir.

http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/yonetmelik/7.5.18728-ek.doc

Okula veya eğitime devam eden çocuk ve genç işçilere yıllık ücretli izinleri okulların tatil olduğu, kursa ve diğer eğitim programlarına devam edilmediği dönemlerde verilir.

Ek-1 Çocuk İşçilerin Çalıştırılabilecekleri Hafif İşler 1. Düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı gerektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek

toplama işleri, 2. Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler ve ipek böcekçiliği işleri, 3. Esnaf ve sanatkarların yanında satış işleri, 4. Büro hizmetlerine yardımcı işler, 5. Gazete, dergi ya da yazılı matbuatın dağıtımı ve satımı işleri (yük taşıma ve istifleme hariç), 6. Fırın, pastane, manav, büfe ve içkisiz lokantalarda komi ve satış elemanı olarak yapılan işler, 7. Satış eşyalarına etiket yapıştırma ve elle paketleme işleri, 8. Kütüphane, fuar, panayır ve sergi yerlerinde yardımcı işler (yük taşıma ve istifleme hariç), 9. Spor tesislerinde yardımcı işler, 10. Çiçek satışı, düzenlenmesi işleri.

Ek-2 Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri İşler 1. Meyve ve sebze konserveciliği, sirke, turşu, salça, reçel, marmelat, meyve ve sebze suları imalatı işleri, 2. Meyve ve sebze kurutmacılığı ve işlenmesi işleri, 3. Helva, bulama, ağda, pekmez imalatı işleri, 4. Kasaplarda yardımcı işler, 5. Çay işlemesi işleri, 6. Çeşitli kuru yemişlerin hazırlanması işleri, 7. Küçükbaş hayvan besiciliğinde yardımcı işler, 8. Süpürge ve fırça imalatı işleri, 9. Elle yapılan ağaç oymacılığı, kemik, boynuz, kehribar, lüle taşı, Erzurum taşı ve diğer maddelerden süs

eşyası, düğme, tarak, resim, ayna, çerçeve, cam ve emsali eşya imalatı işleri, 10. Toptan ve perakende satış mağaza ve dükkanlarında satış, etiketleme ve paketleme işleri, 11. Büro işyerlerinde büro işleri ve yardımcı işler, 12. İlaçlama ve gübreleme hariç çiçek yetiştirme işleri, 13. İçkili yerler ve aşçılık hizmetleri hariç olmak üzere hizmet sektöründeki işler, 14. Diğer giyim eşyası, baston ve şemsiye imalatı işleri, 15. Yiyecek maddelerinin imalatı ve çeşitli muamelelere tabi tutulması işleri, 16. Yorgancılık, çadır, çuval, yelken ve benzeri eşyaların imalatı ve dokuma yapmaksızın diğer hazır eşya

imalatı işleri, 17. Sandık, kutu, fıçı ve benzeri ambalaj malzemeleri, mantar, saz ve kamıştan sepet ve benzeri eşya imalatı

işleri, 18. Çanak, çömlek, çini, fayans, porselen ve seramik imaline ait işler (fırın işleri ve silis ve quarts tozu saçan

işler hariç), 19. El ilanı dağıtımı işleri, 20. Cam, şişe, optik ve benzeri malzeme imalathanelerinde üretime ilişkin işler (fırın işleri ve silis ve quarts

tozu saçan işler, ısıl işlem, renklendirme ve kimyasal işler hariç), 21. Bitkisel ve hayvansal yağların üretimi ve bunlardan yapılan maddelerin imaline ilişkin işler (karbon sülfür

gibi parlayıcı veya tahriş edici çözücülerle yapılan prine veya benzeri yağlı maddelerin ekstrasyon yoluyla yağ üretimi işlerinde ekstrasyon kademeleri hariç),

22. Pamuk, keten, yün, ipek ve benzerleriyle bunların döküntülerinin hallaç, tarak ve kolalama tezgahlarından ve boyama ile ilgili işlemlerden bölme ile ayrılmış ve fenni iklim ve aspirasyon tesisatı olan iplikhane ve dokuma hazırlama işleri,

23. Balıkhane işleri, 24. Şeker fabrikalarında üretime hazırlamaya yardımcı işler, 25. Araçsız olarak 10 kg’dan fazla yük kaldırılmasını gerektirmeyen torbalama, fıçılama, istifleme ve benzeri

işler, 26. Su bazlı tutkal, jelatin ve kola imali işleri, 27. Sandal, kayık ve emsali küçük deniz araçlarının imalatı ve tamiratı işleri (boya ve vernik işleri hariç).

Ek-3

16 Yaşını Doldurmuş Fakat 18 Yaşını Bitirmemiş Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri İşler 1. Toprağın pişirilmesi suretiyle imal olunan kiremit, tuğla, ateş tuğlası işleri ile boru, pota, künk ve benzeri

inşaat ve mimari malzeme işleri. 2. Kurutma ve yapıştırma işleri, kontrplak, kontratabla, yonga ağaçtan mamul suni tahta ve PVC yüzey

kaplamalı suni tahta imali işleri ile emprenye işleri. 3. Parafinden eşya imali işleri. 4. Kuş ve hayvan tüyü kıllarının temizlenmesi, didiklemesi, ayrılması ve bunlara benzer işler. 5. Plastik maddelerin şekillendirilmesi ve plastik eşya imali işleri. (PVC’nin imali ve PVC’den mamül eşyaların

yapımı hariç) 6. Mensucattan hazır eşya imali işleri (Perde, ev tekstili, otomobil ürünleri ve benzerleri). 7. Kağıt ve odun hamuru üretimi işleri. 8. Selüloz üretimi işleri. 9. Kağıt ve kağıt ürünlerinden yapılan her türlü eşya ve malzemenin imali işleri. 10. Zahire depolarındaki işler ile un ve çeltik fabrikalarındaki işler. 11. Her türlü mürekkep ve mürekkep ihtiva eden malzeme imali işleri.

SON

---------------------------------------------------------------------------------------------------- Resmi Gazete Tarihi: 24.07.2013

11- KADIN ÇALIŞANLARIN GECE POSTALARINDA ÇALIŞTIRILMA KOŞULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, on sekiz yaşını doldurmuş kadın çalışanların gece postalarında

çalıştırılmalarına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Gece postası: gece çalışma sürelerini kapsayan ve yedi buçuk saati geçmeyen çalışma zamanını, b) Kadın çalışan: On sekiz yaşını doldurmuş kadın çalışanı,ifade eder. Kadın çalışanların gece postasında çalıştırılma süresi MADDE 5 – (1) Kadın çalışanlar her ne şekilde olursa olsun gece postasında yedi buçuk saatten fazla

çalıştırılamaz. İşyerine ulaşım MADDE 6 – (1) Belediye sınırları dışındaki her türlü işyeri işverenleri ile belediye sınırları içinde olmakla

beraber, posta değişim saatlerinde toplu taşıma araçları ile gidip gelme zorluğu bulunan işyeri işverenleri, gece postalarında çalıştıracakları kadın çalışanları, sağlayacakları uygun araçlarla ikametgâhlarına en yakın merkezden, işyerine götürüp getirmekle yükümlüdür.

Gebelik ve analık durumunda çalıştırılma yasağı MADDE 9 – (1) Kadın çalışanlar, gebe olduklarının doktor raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar,

emziren kadın çalışanlar ise doğum tarihinden başlamak üzere kendi mevzuatlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla bir yıl süre ile gece postalarında çalıştırılamazlar.

(2) Ancak emziren kadın çalışanlarda bu süre, anne veya çocuğun sağlığı açısından gerekli olduğunun işyerinde görevli işyeri hekiminden alınan raporla belgelenmesi halinde altı ay daha uzatılır. SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------


12- ASKERÎ İŞYERLERİ İLE YURT GÜVENLİĞİ İÇİN GEREKLİ MADDELER ÜRETİLEN İŞYERLERİNİN DENETİMİ, TEFTİŞİ VE BU İŞYERLERİNDE İŞİN DURDURULMASI HAKKINDA YÖNETMELİK Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Askerî işyerleri: Millî Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı (Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı) ve İçişleri Bakanlığı (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı) tarafından doğrudan doğruya işletilen askerî işyerlerini,

b) Diğer askerî işyerleri: İkili veya çok taraflı uluslararası anlaşmalar ile Türkiye’de kurulan askerî işyerlerini, c) Yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerleri: denetime tabi harp araç ve gereçleri ile silah, mühimmat

ve bunlara ait yedek parçalar ve patlayıcı maddeler üreten işyerlerinden (a) ve (b) bendi kapsamı dışında kalan işyerlerini,

ifade eder. Askerî işyerlerinin denetim ve teftişi MADDE 6 – (1) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen askerî işyerlerinin çalışma hayatına ilişkin

denetim ve teftişi askerî iş müfettişleri tarafından yapılır. Askerî iş müfettişleri tarafından yapılan denetim ve teftişler, çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın işyerlerinin denetim ve teftişi ile ilgili hükümlerine göre yürütülür.

(2) Askerî iş müfettişlerinin işin durdurulması kararları dâhil her türlü denetim ve teftiş raporlarının işyerlerine tebliği, ilgililere duyurulması ile uygulanması ve izlenmesi işleri Millî Savunma Bakanlığınca yürütülür.

Diğer askerî işyerleri ile yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinin denetim ve teftişi MADDE 7 – (1) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde belirtilen işyerlerinin denetim ve teftişi

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişlerince yapılır. (2) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen diğer askerî işyerlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik

Bakanlığının hangi iş müfettişlerinin teftiş edeceği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca Millî Savunma Bakanlığına bildirilir.

Teftiş zamanı ve işyeri belgeleri MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında bulunan işyerlerinin denetim ve teftişleri işyerlerinin çalışma saatleri

içinde yapılır ve bu işyerlerine ait kayıt ve belgeler her ne sebeple olursa olsun işyeri dışına çıkartılmadan işyerinde incelenir.

Askerî işyerlerinde işin durdurulması MADDE 9 – (1) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği

Kanunu kapsamında yer alan askerî işyerlerinde aynı Kanunun 25 inci maddesi gereğince yapılacak işin durdurulması işlemleri 30/3/2013 tarihli ve 28603 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyerlerinde İşin Durdurulmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre yürütülür. Ancak, anılan Yönetmelikte İş Teftiş Kurulu Başkanlığına verilen görevler Askerî İş Teftiş Kurulu Başkanlığınca yerine getirilir ve işin bir bölümünü veya tamamını durdurma kararı vermeye yetkili heyet iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftişe yetkili askerî iş müfettişlerinden oluşturulur.

Diğer askerî işyerleri ile yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinde işin durdurulması MADDE 10 – (1) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde belirtilen ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve

Güvenliği Kanunu kapsamında yer alan diğer askerî işyerleri ile yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinde aynı Kanunun 25 inci maddesi gereğince yapılacak işin durdurulması işlemleri İşyerlerinde İşin Durdurulmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre yürütülür. Ancak, işin bir bölümünü veya tamamını durdurma kararı vermeye yetkili heyet üyelerinden biri iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftişe yetkili askerî iş müfettişleri arasından seçilir SON


13- ASBESTLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK Tanımlar ve kısaltmalar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Asbest: 1) Aktinolit Asbest, CAS No 77536-66-4, 2) Antofilit Asbest, CAS No 77536-67-5, 3) Grünerit Asbest (Amosit), CAS No 12172-73-5, 4) Krizotil, CAS No 12001-29-5, CAS No 132207-32-0, 5) Krosidolit, CAS No 12001-28-4, 6) Tremolit Asbest, CAS No 77536-68-6 lifli silikatları, b) Asbest söküm çalışanı: Bakanlıkça kurulan komisyon tarafından oluşturulan eğitim programını tamamlamış ve

kurs bitirme belgesi almış çalışanı,

c) Asbest söküm uzmanı: Yönetmelik kapsamında belirtilen işlemlerin uygulanması aşamasında işveren tarafından sorumluluk verilen, Bakanlıkça kurulan komisyon tarafından oluşturulan eğitim programını bitirip, sınavda başarılı olarak kurs bitirme belgesi alan kişiyi,

ç) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını, d) Genel Müdürlük: İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünü, e) İSGÜM: İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Müdürlüğünü, f) Zaman Ağırlıklı Ortalama Değer (ZAOD/TWA): Günlük 8 saatlik zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan

zaman ağırlıklı ortalama değeri ifade eder. Asbest söküm, yıkım, tamir, bakım ve uzaklaştırma işini yapmaya yetkili kişiler MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki işler, asbest söküm uzmanı nezaretinde asbest söküm çalışanı

tarafından yapılır. Asbest ölçümleri MADDE 10 – (1) Asbest ölçme ve numune alma işlemleri akredite olmuş ve Genel Müdürlükçe yetkilendirilmiş

laboratuvarlarca yapılır. (2) Havadaki asbestin ölçülmesinde, uzunluğu beş mikrondan daha büyük, eni üç mikrondan daha küçük ve boyu

eninin üç katından büyük olan lifler hesaba katılır. Sınır değer MADDE 11 – (1) İşveren, bu Yönetmelik kapsamındaki çalışmalarda çalışanların maruz kaldığı havadaki asbest

konsantrasyonunun, sekiz saatlik zaman ağırlıklı ortalama değerinin (ZAOD-TWA) 0,1 lif/cm3’ü geçmemesini sağlar. Sınır değerin aşılması MADDE 13 – (1) 11 inci maddede verilen sınır değerin aşılması halinde; a) Sınır değerin aşılmasının nedenleri tespit edilerek asbest konsantrasyonunun bu değerin altına inmesi için

derhal gerekli önlemler alınır. Çalışanların korunması için uygun önlemler alınıncaya kadar etkilenmiş alanda çalışma yapılamaz.

b) Alınan önlemlerin yeterli olup olmadığını belirlemek için ortam havasında tekrar asbest konsantrasyonu ölçümü yapılır.

c) Maruziyetin diğer önlemlerle azaltılmasının mümkün olmadığı ve ancak solunum sistemi koruyucusu kullanılarak sınır değere uyumun mümkün olduğu hallerde, çalışanların koruyucu ile çalışmaları süreklilik arz edemez, her bir çalışanın çalışacağı azami süre önceden belirlenir ve bu süre kesinlikle aşılamaz. Koruyucu kullanılarak yapılan çalışma süresince, fiziki şartlar, iklim şartları ve çalışanların veya temsilcilerinin görüşleri de dikkate alınarak uygun dinlenme araları verilir.

Genel önlemler MADDE 14 – (1) Asbest veya asbestli malzeme tozuna maruziyet riski bulunan çalışmalarda aşağıdaki önlemler

alınır. a) Asbest olduğu belirlenen çalışma alanlarında; 1) Gerekli işaretlemeler yapılır ve uyarı levhaları konulur. 2) Görevli olanlar dışındaki çalışanların girmesi önlenir. 3) Sigara içilmesi yasak olan alanlar belirlenir. 4) Yeme içme için ayrılan yerler, asbest tozu ile kirlenme riski bulunan yerlerin dışında seçilir. b) Asbestle çalışılan işyerlerinde; 1) Çalışanlara koruyucu giysi, solunum cihazları gibi yapılan işe uygun kişisel koruyucu donanım verilir. 2) Kişisel koruyucu donanımlar işyeri dışına çıkarılmaz. Koruyucu giysiler işyerinde veya temizlik işlerinin yapıldığı

yerlerde temizlenir ve işyerinden yalnızca kapalı kaplar içerisinde çıkarılır. 3) Koruyucu giysiler ile çalışanların kendilerine ait giysileri ayrı ayrı yerlerde muhafaza edilir. 4) Çalışanlara uygun el ve yüz yıkama yerleri, tozlu işlerde ise duş imkanı sağlanır. 5) Kullanılan kişisel koruyucu donanımlar, özel olarak belirlenmiş yerlerde saklanır, her kullanımdan sonra kontrol

edilip temizlenir, tamir ve bakımı yapılır. (2) Birinci fıkrada belirtilen önlemler için çalışanlara herhangi bir mali yük getirilemez. Çalışanların ve/veya temsilcilerinin bilgilendirilmesi MADDE 15 – (1) İşveren gözetiminde asbest söküm uzmanınca; asbest söküm çalışanına, işyerinde diğer

çalışanlara ve çalışan temsilcilerine aşağıdaki konularda yeterli bilgi verilir. a) Asbest ve/veya asbestli malzemeden yayılan tozun neden olabileceği sağlık riskleri, b) Yönetmelikte belirtilen sınır değerler ve ortam havasında sürekli yapılması gereken ölçümler, c) Sigara içilmemesi de dahil uyulması gereken hijyen kuralları, ç) Kişisel koruyucu donanımların kullanımı ve alınacak önlemler, d) Asbest maruziyetini en aza indirmek için tasarlanmış özel önlemler. (2) Birinci fıkrada yer alan önlemlere ek olarak; a) Çalışan ve temsilcilerine, ortam havasındaki asbest konsantrasyonu ölçüm sonuçları hakkında bilgi verilir ve bu

sonuçlarla ilgili gerekli açıklamalar yapılır.

b) 11 inci maddede belirtilen sınır değerin aşıldığı hallerde, çalışanlar ve temsilcileri bu durumdan derhal haberdar edilir, nedenleri bildirilir ve alınacak önlemler hakkında görüş alışverişinde bulunulur. Acil bir durumda alınan önlemler çalışan ve temsilcilerine bildirilir.

Sağlık gözetimi MADDE 16 – (1) Çalışanlar aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurularak sağlık gözetimine tabi tutulur. a) Bu Yönetmelik kapsamındaki işleri ilk defa yapacak kişinin, önce işyeri hekimi tarafından genel sağlık durumu

değerlendirilir ve Ek-I’de belirtildiği şekilde, özellikle solunum sistemi muayeneleri başta olmak üzere genel sistemik fizik muayene ile diğer tetkik ve kontrolleri yapılır. İşyeri hekimi, risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarını dikkate alarak çalışanların sağlık durumlarını değerlendirir ve değerlendirme sonucuna göre akciğer radyografilerini uygun sürelerle tekrarlar, bu süre 2 yılı aşamaz.

b) Sağlık gözetiminden sorumlu işyeri hekimi; muayene ve tetkiklerin sonucuna göre, çalışanın asbeste maruz kalacağı işlerde çalıştırılmaması da dahil her türlü koruyucu ve önleyici tedbirleri belirleyerek işverene önerilerde bulunur.

c) Çalışanlara maruziyetin sona ermesinden sonra da yapılması gereken sağlık değerlendirmeleri ile ilgili bilgi verilir. Hekim, maruziyetin bitmesinden sonra sağlık gözetiminin devam etmesi gereken süreyi belirleyebilir.

ç) Çalışan ve/veya işveren sağlık muayene ve tetkiklerinin yeniden yapılmasını isteme hakkına sahiptir. Kayıtların tutulması MADDE 17 – (1) Asbestle çalışılan işyerlerinde işverenler aşağıda belirtilen kayıtları tutmak ve bunları saklamakla

yükümlüdürler: a) Asbest söküm işini yapan veya yaptıran işveren, asbest sökümünde görev alanların yaptıkları işleri, çalışma

süresini ve maruziyet düzeyini belirten kayıtları tutar ve saklar. İşyeri hekimi, diğer sağlık personeli veya sağlıktan sorumlu kurum ve kuruluşlar talep etmeleri halinde bu kayıtları inceleyebilir. Çalışanlar kendilerine ait kayıtların bir örneğini alabilirler. Çalışan ve/veya temsilcileri kayıtlar hakkında isimsiz olarak genel bilgileri alabilirler.

b) Asbest tozuna maruziyetin sona ermesinden sonra kayıtlar en az 40 yıl süreyle saklanır. c) İşyerinin çalışanlarıyla devri halinde kayıtlar devredilen işletmeye teslim edilir. ç) İşyerinin kapanması halinde kayıtlar Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğüne teslim edilir. Asbestoz ve mezotelyoma kayıtları MADDE 18 – (1) Sosyal Güvenlik Kurumunca tespit edilen veya Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilen asbestoz ve

mezotelyoma vakaları ile ilgili kayıtlar bu Kurum tarafından tutulur.

EK – I (1) Bu Yönetmeliğin 16 ncı maddesinde belirtilen sağlık gözetimleri ile ilgili hususlar şunlardır: a) Mevcut bilgilere göre serbest asbest liflerine maruziyet aşağıdaki hastalıklara sebep olabilir. 1) Asbestoz 2) Mezotelyoma 3) Akciğer kanseri (bronşiyal karsinom) 4) Mide-bağırsak kanseri b) İşyeri hekimi ve/veya diğer sağlık personeli, asbeste maruz kalan çalışanların her birinin maruz kalma durumunu

ve çalışma şartlarını izlemekle yükümlüdür. c) Çalışanların sağlık muayeneleri, iş sağlığı prensip ve uygulamalarına uygun şekilde yapılır ve en az aşağıdaki

hususları içerir. 1) Çalışanın mesleki ve tıbbi özgeçmişi ile ilgili kayıtlarının tutulması, 2) Her çalışanın genel sistemik fizik muayenesi ve özellikle solunum sistemi muayenesini, 3) Yukarıda belirtilen muayeneler yapılırken gerekli gizlilik esasına dikkat edilmesi, 4) 35x35 standart akciğer radyografisinin veya dijital akciğer radyografisinin çekilmesi, 5) Solunum fonksiyon testinin yapılması (Solunan havanın hacmi ve hızı). ç) Uygun olarak yapılan sağlık gözetimi sonucunda, çalışanın sağlığında şüpheli durum saptandığında, hekim

mevzuata uygun olarak çalışanın ileri tetkiklerinin yapılmasını ve ilgili uzman tarafından değerlendirilmesini isteyebilir. Ayrıca çalışana sağlık durumu ile ilgili bilgi verilir. Benzer biçimde maruz kalan diğer çalışanların sağlık durumu da gözden geçirilir.

d) Yapılan sağlık gözetimi ile ilgili olarak her çalışanın kişisel sağlık kaydı tutulur ve güncellenir. Bu kayıtlar gizlilik esasına uygun olarak ve gerektiğinde incelenebilecek şekilde saklanır.

e) İşyeri hekimi, iş sağlığındaki gelişmeleri göz önüne alarak balgam sitoloji testi, bilgisayarlı tomografi, tomodansitometri gibi daha ileri tetkikler isteyebilir.

SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------


14- BALIKÇI GEMİLERİNDE YAPILAN ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Balıkçı gemisi: Ticari amaçla denizden balık veya diğer canlıları avlamakta veya avlayıp işlemekte

kullanılan, Türk Bayrağı taşıyan gemiyi, e) Mevcut balıkçı gemisi: Yeni olmayan ve tam boyu on sekiz metre veya daha fazla olan balıkçı gemisini, f) Yeni balıkçı gemisi: Tam boyu on beş metre veya daha fazla olan Ek-1 YENİ BALIKÇI GEMİLERİNDE ASGARİ SAĞLIK VE GÜVENLİK GEREKLERİ 2. Mekanik ve elektrik ekipmanı 2.1. Elektrik ekipmanı: - Mürettebatın ve geminin elektrikten kaynaklanabilecek tehlikelerden korunması, - Gemideki olağan işleyişi ve yaşam koşullarını sürdürmek için gerekli ekipmanın bir acil güç kaynağına

gereksinim duymadan çalışması, - Bütün acil durumlarda güvenlik için gerekli elektrik ekipmanının çalışabilir durumda olması sağlanır, bu ekipmanlar herhangi bir tehlike oluşturmayacak şekilde tasarlanır ve yapılır. 2.2. Gemide acil durumlarda kullanılmak üzere acil durum elektrik güç kaynağı bulundurulur. Acil durum elektrik güç kaynağı, açık gemiler hariç, makine dairesinin dışına konulur ve herhangi bir yangın

veya ana elektrik ekipmanının çalışmadığı diğer durumlarda, aşağıdaki sistemlerin en az üç saat süreyle aynı anda çalışmasını sağlayabilecek şekilde düzenlenir.

- Dahili haberleşme sistemi, yangın dedektörleri ve acil durum sinyalleri, - Seyir fenerleri ve acil durum aydınlatması, - Telsiz haberleşme ekipmanı, - Varsa, acil durum elektrikli yangın pompası. Acil durum elektrik güç kaynağının akü bataryası olması durumunda; ana elektrik güç kaynağı

arızalandığında, akü bataryası otomatik olarak acil durum elektrik panosuna bağlanır ve yukarıda belirtilen sistemlere en az üç saatlik süre ile kesintisiz enerji sağlayabilecek güçte olur.

3. Telsiz haberleşme ekipmanı Telsiz haberleşme ekipmanı, radyo dalgalarının yayılması için normal şartlar dikkate alınarak kıyıda veya

karada bulunan en az bir istasyon ile sürekli iletişim kurulabilecek özellikte olur. Ek-3 CAN KURTARMA VE HAYATTA KALMA EKİPMANI İLE İLGİLİ ASGARİ GÜVENLİK VE SAĞLIK GEREKLERİ 5. Uzunluğu 45 metreden fazla olan veya beş ve daha çok çalışan bulunan gemilerde; acil durumlarda görev

alacak çalışanların listesi ile görevli her çalışan için acil durumlarda yapması gereken işleri açıkça gösteren talimatlar hazırlanır.

6. Limanda veya denizde, ayda bir kez, hayat kurtarma tatbikatı yapılır. SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------


15- BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYET RİSKLERİNİN ÖNLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen: b) Biyolojik etkenler: Herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak

değiştirilmiş olanlar da dâhil mikroorganizmaları, hücre kültürlerini ve insan endoparazitlerini, c) Hücre kültürü: Çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in–vitro olarak geliştirilmesini, ç) Mikroorganizma: Genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan hücresel veya hücresel

yapıda olmayan mikrobiyolojik varlığı,ifade eder.

Risk düzeyi MADDE 5 a) Grup 1 biyolojik etkenler: İnsanda hastalığa yol açma ihtimali bulunmayan biyolojik etkenler. b) Grup 2 biyolojik etkenler: İnsanda hastalığa neden olabilen, çalışanlara zarar verebilecek, ancak topluma

yayılma olasılığı olmayan, genellikle etkili korunma veya tedavi imkânı bulunan biyolojik etkenler. c) Grup 3 biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan,

topluma yayılma riski bulunabilen ancak genellikle etkili korunma veya tedavi imkânı olan biyolojik etkenler. ç) Grup 4 biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan,

topluma yayılma riski yüksek olan ancak etkili korunma ve tedavi yöntemi bulunmayan biyolojik etkenler. Risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi MADDE 6 – (1) Biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan herhangi bir çalışmada, çalışanın sağlık ve

güvenliğine yönelik herhangi bir riski değerlendirmek ve alınması gereken önlemleri belirlemek için, çalışanın maruziyetinin türü, düzeyi ve süresi belirlenir.

(2) Birden fazla grupta yer alan biyolojik etkenlere maruziyetin söz konusu olduğu işlerde risk değerlendirmesi, zararlı biyolojik etkenlerin tümünün oluşturduğu tehlike dikkate alınarak yapılır.

(3) Risk değerlendirmesi, çalışanın biyolojik etkenlere maruziyet koşullarını etkileyebilecek herhangi bir değişiklik olduğunda yenilenir.

(4) Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen risk değerlendirmesinde, 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğinde yer alan hükümler ile aşağıda sayılan hususlar dikkate alınarak risk değerlendirmesi yapılır:

a) İnsan sağlığına zararlı olan veya olabilecek biyolojik etkenlerin sınıflandırılması. b) Yetkili makamların, çalışanların sağlığını korumak için biyolojik etkenlerin denetim altına alınması

hakkındaki önerileri. c) Çalışanların yaptıkları işler sonucunda ortaya çıkabilecek hastalıklarla ilgili bilgiler. ç) Çalışanların yaptıkları işler sonucunda ortaya çıkabilecek alerjik veya toksik etkiler. d) Yaptıkları işle doğrudan bağlantılı olarak çalışanların yakalandığı hastalıklar ile ilgili bilgiler. Soru No: 24 25.7.2015

A)

B)

C)

D)

E) Cevap Anahtarı: D

Hijyen ve kişisel korunma MADDE 10 – (1) İşverenler, çalışanların biyolojik etkenlerle çalışmaya bağlı sağlık veya güvenlik riskleriyle

karşılaştıkları bütün işlerde, aşağıdaki önlemleri alırlar: a) Çalışanların, biyolojik etkenlerin bulaşma riskinin olduğu çalışma alanlarında yiyip içmeleri engellenir. b) Çalışanlara uygun koruyucu giysi veya diğer uygun özel giysi sağlanır. c) Çalışanlara, göz yıkama sıvıları ve/veya cilt antiseptikleri de dahil, uygun ve yeterli temizlik malzemeleri

bulunan yıkanma ve tuvalet imkanları sağlanır. ç) Gerekli koruyucu donanım ve ekipman, belirlenmiş bir yerde uygun olarak muhafaza edilir. Her

kullanımdan sonra ve mümkünse kullanımdan önce kontrol edilip temizlenir. Koruyucu donanım ve ekipman, kullanımından önce bozuksa tamir edilir veya değiştirilir.

d) İnsan ve hayvan kaynaklı numunelerin alınması, işlem yapılması ve incelenmesi yöntemleri belirlenir. (2) Birinci fıkrada belirtilen koruyucu giysiler de dahil, biyolojik etkenlerle kirlenmiş olabilecek iş giysileri ve

koruyucu ekipman, çalışma alanından ayrılmadan önce çıkarılır ve diğer giysilerden ayrı bir yerde muhafaza edilir.

İşverence, kirlenmiş bu giysilerin ve koruyucu ekipmanın dekontaminasyonu ve temizliği sağlanır, gerektiğinde imha edilir.

Biyolojik etkenlere maruz kalan çalışanların listesi MADDE 13 – (1) İşverenler, grup 3 ve/veya grup 4 biyolojik etkenlere maruz kalan çalışanların listesini,

yapılan işin türünü, mümkünse hangi biyolojik etkene maruz kaldıklarını ve maruziyetler, kazalar ve olaylarla ilgili kayıtları, uygun bir şekilde tutar.

(2) Bu liste ve kayıtlar, maruziyet sona erdikten sonra en az onbeş yıl saklanır; ancak aşağıda belirtilen enfeksiyonlara neden olabilecek biyolojik etkenlere maruziyet söz konusu olduğunda, bu liste, bilinen son maruziyetten sonra en az kırk yıl boyunca saklanır:

a) Kalıcı veya gizli enfeksiyona neden olduğu bilinen biyolojik etkenlere maruziyet. b) Eldeki bilgi ve verilere göre, seneler sonra hastalığın ortaya çıkmasına kadar teşhis edilemeyen

enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet. c) Hastalığın gelişmesinden önce uzun kuluçka dönemi olan enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere

maruziyet. ç) Tedaviye rağmen uzun süreler boyunca tekrarlayan hastalıklarla sonuçlanan biyolojik etkenlere

maruziyet. d) Uzun süreli ciddi hasar bırakabilen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet. (3) İşyerinde görevli işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı veya bu konuyla ilgili diğer sorumlu kişilerin birinci

fıkrada belirtilen listeye ulaşabilmeleri sağlanır. Sağlık gözetimi MADDE 16 – (1) Biyolojik etkenlerle yapılan çalışmalarda işveren çalışanların, çalışmalara başlamadan önce

ve işin devamı süresince düzenli aralıklarla sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar. (2) Yapılan risk değerlendirmesi, özel koruma önlemleri alınması gereken çalışanları tanımlar. (3) Maruz kaldıkları veya kalmış olabilecekleri biyolojik etkene karşı henüz bağışıklığı olmayan çalışanlar için

gerektiğinde, Sağlık Bakanlığının işyerinin bulunduğu ildeki yetkili birimleri ile işbirliği içinde uygun aşılar yapılır. İşverenler, aşı bulundurduklarında Ek-VII’de belirtilen hususları dikkate alır.

(4) Bir çalışanın, maruziyete bağlı olduğundan kuşkulanılan bir enfeksiyona ve/veya hastalığa yakalandığı saptandığında, işyeri hekimi, benzer biçimde maruz kalmış diğer çalışanların da aynı şekilde sağlık gözetimine tabi tutulmasını sağlar. Bu durumda maruziyet riski yeniden değerlendirilir.

(5) Sağlık gözetiminin yapıldığı bu durumlarda, kişisel tıbbi kayıtlar, maruziyetin son bulmasından sonra en az onbeş yıl süre ile saklanır. 13 üncü maddenin ikinci fıkrasında belirtilen özel durumlarda kişisel tıbbi kayıtlar bilinen son maruziyetten itibaren kırk yıl süre ile saklanır.

(6) İşyeri hekimi her bir çalışan için alınması gerekli koruyucu ve önleyici tedbirler ile ilgili olarak önerilerde bulunur.

(7) Maruziyetin sona ermesinden sonra yapılacak herhangi bir sağlık gözetimi ile ilgili olarak çalışanlara gerekli bilgi ve tavsiyeler verilir.

(8) Çalışanlar, kendileriyle ilgili sağlık gözetimi sonuçları hakkında bilgi edinebilir ve ilgili çalışanlar veya işveren, sağlık gözetimi sonuçlarının gözden geçirilmesini isteyebilir.

(9) Çalışanların sağlık gözetimi ile ilgili hususlar Ek-IV’te verilmiştir. (10) Biyolojik etkenlere mesleki maruziyet sonucu meydana gelen her hastalık veya ölüm vakaları Bakanlığa

bildirilir.

-----------------------------------------------------

EK–I BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYETİN OLABİLECEĞİ BAZI İŞLER LİSTESİ

1- Gıda üretilen fabrikalarda çalışma. 2- Tarımda çalışma. 3- Hayvanlarla ve/veya hayvan kaynaklı ürünlerle çalışma. 4- Sağlık hizmetlerinin verildiği yerlerde, karantina dahil morglarda çalışma. 5- Mikrobiyolojik teşhis laboratuvarları dışındaki klinik, veterinerlik ve teşhis laboratuvarlarındaki çalışma. 6- Atıkları yok eden fabrikalarda çalışma. 7- Kanalizasyon, arıtma tesislerindeki çalışma.

EK–II BİYOLOJİK TEHLİKE İŞARETİ

( Sarı zemin üzerine siyah sembol) (SORULDU)

BİYOLOJİK RİSK

EK–III SINIFLANDIRILMIŞ BİYOLOJİK ETKENLER LİSTESİ

Açıklamalar 2– Grup 3 veya Grup 4 de yer alan biyolojik etkenlere maruz kalınan veya maruz kalınabilecek bazı sanayi proseslerinde, laboratuvar çalışmalarında veya hayvanlarla yapılan çalışmalarda bu Yönetmeliğin 17 nci maddesine uygun teknik önlemler alınacaktır. 3 – Herhangi bir biyolojik etkenin Grup 2, Grup 3 veya Grup 4 de sınıflandırılmamış olması ve listede yer almaması, bu biyolojik etkenin Grup 1 de yer aldığı anlamına gelmez. 7- İnsanda yeni izole edilen ve henüz değerlendirilmemiş olan ve bu ekte yer almayan bütün virüslerin hastalığa neden olmadığı kanıtlanmadıkça en az Grup 2’de sınıflandırılmış sayılacaktır. 8– Grup 3 de sınıflandırılan ve karşılarında (**) işareti bulunan biyolojik etkenler, genel olarak hava yolu ile bulaşıcı olmadıklarından çalışanlar için sınırlı enfeksiyon riski taşırlar. 9– İşyerinde, parazitlerin sınıflandırılması sonucuna göre belirlenen koruma düzeyine uygun gerekler, sadece insanda enfeksiyona neden olabilecek parazitin yaşam döngüsünün evrelerine uygulanır. 10– Bu listede ayrıca biyolojik etkenin alerjik veya toksik reaksiyonlara sebep olma ihtimalinin bulunduğunu, etkili aşısının olduğunu veya maruz kalan çalışanların isim listesinin 15 yıldan daha fazla tutulmasının tavsiye edildiği de gösterilmiştir.

Bu göstergeler aşağıdaki harflerle ifade edilir.

A: Olası alerjik etkileri olan. D: Bu biyolojik etkene maruz kalan çalışanların listesinin bilinen son maruziyetten sonra 15 yıldan daha fazla

saklanması gereken. T: Toksin üretimi olan. V: Etkili aşısı bulunan.

SON

----------------------------------------------------------------------------------------------------- Resmi Resmi Gazete Tarihi: 30.12.2013 Resmi Gazete Sayısı: 28867 Mükerrer

16- BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN ÖNLENMESİ VE ETKİLERİNİN AZALTILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

Tanımlar

MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında; a) Acil servis hizmetleri: Büyük endüstriyel kazalarda, kuruluşta ve civarında zararın en aza indirilmesindeki

kolluk güçleri, itfaiye, ambulans, sahil güvenlik, sivil savunma ve arama-kurtarma hizmetleri dâhil sağlık ve güvenlik hizmetlerini,

c) Büyük endüstriyel kaza: Herhangi bir kuruluşun işletilmesi esnasında, kontrolsüz gelişmelerden kaynaklanan ve kuruluş içinde veya dışında çevre ve/veya insan sağlığı için anında veya daha sonra ciddi tehlikeye yol açabilen bir veya birden fazla tehlikeli maddenin sebep olduğu büyük bir yayılım, yangın veya patlama olayını,

d) Heyet: Güvenlik raporu incelemesi neticesinde yapılacak işlemlere karar veren iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftişe yetkili en az üç iş müfettişinden oluşan heyeti,

f) Kantitatif risk değerlendirmesi: Sayısal tabanlı bilimsel metotlarla yapılan risk değerlendirme metodolojisini,

ğ) Kuruluş: Karayolu, demiryolu veya kıta içi suyolu ile ayrılmış iki veya daha fazla alanın bir bütün olarak değerlendirildiği aynı yerleşkede yer alan ve aynı işletmecinin kontrolü altında bulunan ortak altyapı veya faaliyetler de dâhil olmak üzere, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda belirtilen işyeri tanımı kapsamında, tehlikeli maddelerin bulunduğu bir veya daha fazla tesisin bulunduğu tüm alanı,

h) Mümkün olan en yüksek önlem seviyesi: Kantitatif risk değerlendirmesi sonucuna göre senaryo edilen büyük kaza riskinin indirilmesi gereken frekans seviyesini,

ı) Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma, çevre kirliliği ya da başka zararlı sonuçların meydana gelme ihtimalini,

Kantitatif risk değerlendirmesi MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki alt ve üst seviyeli kuruluşlarda büyük endüstriyel kaza

tehlikelerinin belirlenmesi ve bu tehlikelerden kaynaklanacak risklerin değerlendirilmesi amacıyla kantitatif metotlarla risk değerlendirmesi yapılır.

(2) Kantitatif risk değerlendirmesinde, büyük kazaya yol açabilecek tehlikeler ve aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınır:

a) Tehlikeli kimyasalların sınıflandırılması, bu kimyasalların miktarları ve karşılıklı etkileşimleri. b) Kimyasal maruziyetin insan ve/veya çevre açısından değerlendirilmesi. c) Patlayıcı ortamlar ve bu ortamların kalıcılığı, patlayıcı ortam sınıflandırması ve bu alanlarda kullanılacak

ekipmanların uygunluğu. ç) Proses içerisindeki tehlikeli ekipmanların belirlenmesi ve gruplandırılması. d) Proses tehlikeleri ile proses ekipmanlarının ve/veya enstrümanlarının karşılıklı etkileşimleri. e) Proses enstrümanlarının ve acil durum kapatma sistemlerinin güvenilirlik değerlendirmesi ve

sertifikasyonu. f) Bakım ve onarım işlerinde güvenilirlik verisi. g) Güvenilirlik merkezli gerçekleştirilecek bakım ve risk temelli kontrol yöntemleri. ğ) Büyük kaza senaryolarının kök neden ve sonuç analizi. h) Geçmişte yaşanan kazalar ve bu kazaların nicel tekrarlanma olasılıkları. ı) İnsan hataları ve güvenilirlik analizi. (3) İşletmeci, kantitatif risk değerlendirmesinde kullandığı güvenilirlik verisi ile büyük kaza senaryolarında

kullandığı olasılık verilerini, bakım kayıtları, kaza analizleri veya enstrümantasyon güvenlik sertifikasyonu gibi hangi veri bankalarından aldığı konusunda ayrıntılı bilgi verir.

(4) Üst seviyeli kuruluşun işletmecisi, hazırlanan risk değerlendirme belgelerini güvenlik raporuyla birlikte dijital ortamda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderir.

(5) Bu madde kapsamında yapılan risk değerlendirmesinde, 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğinin, bu Yönetmeliğe aykırı olmayan hükümleri uygulanır. Yönetmeliğin eklerini görmek için tıklayınız SON


17- EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK Kapsam MADDE 2 (2) Bu Yönetmelik hükümleri; uygulanmaz. a) Hareketli makine ve araçların kumanda kabinlerinde ve sürücü mahallinde, b) Taşıma araçlarında aracın kumandasındaki bilgisayar sistemlerinde, c) Toplumun kullanımına açık bilgisayar sistemlerinde, ç) İşyerinde kullanımı sürekli olmayan taşınabilir sistemlerde, d) Hesap makineleri, yazar kasa ve benzeri veri veya ölçüm sonuçlarını gösteren küçük ekranlı cihazlarda, e) Ekranlı daktilolarda, Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Ekranlı araç: Uygulanan işlemin içeriğine bakılmaksızın ekranında harf, rakam, şekil, grafik ve resim

gösteren her türlü aracı,

http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/yonetmelik/7.5.19193%20ek.doc

b) Operatör: Esas işi ekranlı araçlarla çalışmak olan ve normal çalışmasının önemli bir bölümünde ekranlı araç kullanan kişiyi,

c) Çalışma merkezi: Operatörün/çalışanın oturduğu sandalye, ekranlı aracın konulduğu masa ya da yüzey, operatör/çalışan-makine ara yüz yazılımı, monitör, klavye, yazıcı, telefon, faks, modem ve benzeri aksesuar ve ekranlı araçla ilgili tüm donanımların tamamının veya bir kısmının bulunduğu çalışma alanını,ifade eder.

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi MADDE (2) Eğitim, özellikle aşağıdaki konuları içerir: a) Ekranlı araçlarla çalışmalarda riskler ve korunma yolları, b) Doğru oturuş, c) Gözlerin korunması, ç) Gözleri en az yoran yazı karakterleri ve renkler, d) Çalışma sırasında gözleri kısa sürelerle dinlendirme alışkanlığı, e) Gözlerin, kas ve iskelet sisteminin dinlendirilmesi, f) Ara dinlenmeleri ve egzersizler. Gözlerin korunması

Ek– 1 EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALARDA ARANACAK ASGARİ GEREKLER

b) Monitör Ekran, operatörün/çalışanın çalışma pozisyonuna uygun mesafede ve göz hizasında olmalıdır. Ekranda görünen karakterler, kolayca seçilir şekil ve formda, uygun büyüklükte olmalı, satır ve karakterler

arasında yeterli boşluk bulunmalıdır. Ekran görüntüsü stabil olmalı, görüntü titrememeli ve benzeri olumsuzluklar bulunmamalıdır. Parlaklık ve karakterler ile arka plan arasındaki kontrast, operatör/çalışan tarafından kolaylıkla

ayarlanabilmelidir. Ekran, operatörün/çalışanın ihtiyacına göre kolaylıkla her yöne döndürülerek ayarlanabilir olmalıdır. Ekran, ayrı bir kaide veya ayarlanabilir bir masa üzerinde kullanılabilir olmalıdır. Ekranda kullanıcıyı rahatsız edebilecek yansıma ve parlamalar olmamalıdır. c) Klavye Klavye, operatörün/çalışanın el ve kollarının yorulmaması ve rahatça çalışabilmesi için ekrandan ayrı ve

hareketli olmalıdır. Klavyenin ön tarafına, operatörün/çalışanın bileklerini dayayabileceği özel destek konulmalıdır. Operatörün/çalışanın elleri ve kolları için klavyenin önünde yeterli boşluk olmalıdır. Klavye yüzeyi ışığı yansıtmayacak şekilde mat olmalıdır. Klavye tuşlarının özellikleri ve yerleri klavye kullanımını kolaylaştıracak şekilde olmalıdır. Klavye tuşları üzerindeki semboller, çalışma pozisyonuna göre kolaylıkla okunabilir ve seçilebilir nitelikte

olmalıdır. ç) Çalışma masası veya çalışma yüzeyi Çalışma masası veya çalışma yüzeyi; ekran, klavye, dokümanlar ve diğer ilgili malzemelerin rahat bir şekilde

düzenlenebilmesine olanak sağlayacak şekilde, yeterli büyüklükte ve ışığı yansıtmayacak nitelikte olmalıdır. Operatörün/çalışanın rahatsız edici göz ve baş hareketleri ihtiyacını en aza indirecek şekilde yerleştirilmiş ve

ayarlanabilir özellikte doküman tutucu kullanılmalıdır. Çalışanın rahat bir pozisyonda olması için yeterli alan olmalıdır. d) Çalışma sandalyesi Sandalye dengeli ve operatörün/çalışanın rahat bir pozisyonda oturabileceği ve kolaylıkla hareket

edebileceği şekilde olmalıdır. Oturma yerinin yüksekliği ayarlanabilir olmalıdır. Sırt dayama yeri öne-arkaya ve yukarı-aşağı ayarlanabilir, sırt desteği bele uygun ve esnek olmalıdır. İstendiğinde operatöre/çalışana uygun bir ayak desteği sağlanmalıdır. 2. Çalışma ortamı a) Gerekli alan b) Aydınlatma c) Yansıma ve parlama ç) Gürültü d) Isı e) Radyasyon

f) Nem Soru No: 6 25.7.2015

A)

B)

C)

D)

E) Cevap Anahtarı: D

SON


18- ELLE TAŞIMA İŞLERİ YÖNETMELİĞİ Elle taşıma işi MADDE 4 Elle taşıma işi; bir veya daha fazla çalışanın bir yükü kaldırması, indirmesi, itmesi, çekmesi, taşıması veya

hareket ettirmesi gibi işler esnasında, işin niteliği veya uygun olmayan ergonomik koşullar nedeniyle özellikle bel veya sırtının incinmesiyle sonuçlanabilecek riskleri kapsayan nakletme veya destekleme işlerini ifade eder.

Genel yükümlülük MADDE 5 – İşveren; a) İşyerinde yüklerin elle taşınmasına gerek duyulmayacak şekilde iş organizasyonu yapmak ve yükün uygun

yöntemlerle, özellikle mekanik sistemler kullanılarak taşınmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi MADDE 8 – (1) İşveren; elle taşıma işlerinde çalışanların ve/veya temsilcilerinin, çalışanların iş sağlığı ve

güvenliği eğitimlerine ilişkin mevzuat hükümlerini de dikkate alarak aşağıdaki konularda bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar:

a) Bu Yönetmelik uyarınca sağlık ve güvenliğin korunmasına yönelik alınan tedbirler, b) Taşınan yükle ilgili genel bilgiler ve mümkünse yükün ağırlığı ile eksantrik yüklerin en ağır tarafının ağırlık

merkezi, (soruldu: mümkünse dendiği için ağırlığı hakında bilgi vermesi zorunlu değil) c) Bu Yönetmelikte belirtilen hususları da dikkate alarak yüklerin doğru olarak nasıl taşınacağı ve yanlış

taşınması halinde ortaya çıkabilecek riskler.

Ek-1 YÜKLE İLGİLİ RİSK FAKTÖRLERİ

1. Yükün özellikleri (SORULDU) Yük; - Çok ağır veya çok büyükse, - Kaba veya kavranılması zorsa, - Dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa, - Vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya bükülmesini gerektiren bir konumdaysa, - Özellikle bir çarpma halinde yaralanmaya neden olabilecek yoğunluk ve şekildeyse, elle taşınması, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir. 2. Fiziksel güç gereksinimi

İş; - Çok yorucu ise, - Sadece vücudun bükülmesi ile yapılabiliyorsa, - Yükün ani hareketi ile sonuçlanıyorsa, - Vücut dengesiz bir pozisyonda iken yapılıyorsa, bedenen çalışma şekli ve harcanan güç, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir. 3. Çalışma ortamının özellikleri - Çalışılan yer, işi yapmak için yeterli genişlik ve yükseklikte değil ise, - Zeminin düz olmamasından kaynaklanan düşme veya kayma tehlikesi varsa, - Çalışma ortam ve şartları, çalışanların yükleri güvenli bir yükseklikte veya uygun bir vücut pozisyonunda taşımasına uygun değil ise, - İşyeri tabanında veya çalışılan zeminlerde yüklerin indirilip kaldırılmasını gerektiren seviye farkı varsa, - Zemin veya üzerinde durulan yer dengesiz ise, - Sıcaklık, nem veya havalandırma uygun değil ise, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskini artırabilir. 4. İşin gerekleri Aşağıda belirtilen çalışma şekillerinden bir veya birden fazlasını gerektiren işler bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir. - Özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren aşırı sık veya aşırı uzun süreli bedensel çalışmalar, - Yetersiz ara ve dinlenme süresi, - Aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri, - İşin gerektirdiği, çalışan tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu.

Ek-2 BİREYSEL RİSK FAKTÖRLERİ

Çalışanlar; (SORULDU) - Yapılacak işi yürütmeye fiziki yapılarının uygun olmaması, - Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyaları kullanmaları, - Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmamaları, durumunda risk altında olabilirler. SON


19- GEMİ ADAMLARININ İKAMET YERLERİ, SAĞLIK VE İAŞELERİNE DAİR YÖNETMELİK Tanımlar Madde 3- Bu Yönetmelikte geçen; İkamet Yerleri: Gemi adamlarına işe giriş gününden başlıyarak işten çıkış gününe kadar rütbeleri, sayıları ve

geminin büyüklüğüne uygun olarak yalnız kendileriyle eşyalarına ait olmak üzere gemi içerisindeki alanı, Oturma Yerleri: Gemi adamlarına tahsis edilen dinlenme ve yemek yerleriyle revir, eczane ve bunların

eklentilerini, İş Teftiş Defteri: İş Teftişi Tüzüğünde belirtilen esaslara göre tutulan defteri, Gemi İaşe İzleme Defteri Gemi kaptanı ve varsa işçi temsilcisi tarafından birlikte kayıt yapılan iaşe defterini, Ücret Defteri: 854 sayılı Deniz İş Kanununun 31 inci maddesine göre tutulmakta olan defteri, İaşe Kurulu: Her gemide işveren veya vekili olan kaptanın görevlendireceği, gemi zabiti başkanlığında gemi

personelinden teşekkül eden kurulu ifade eder. Teftiş Kayıtları Madde 6- Her gemide gemi kaptanının sorumluluğunda bir iş teftiş defteri ile gemi iaşe izleme defterinin

bulundurulması mecburidir. İş Teftiş Defteri, İş Teftişi Tüzüğünde belirtilen esaslara göre tutulur. Gemi İaşe İzleme Defterine 1 inci zabit veya sağlık zabiti ve varsa işçi temsilcisi tarafından birlikte kayıt

yapılır. Kurulun Sekreterlik İşleri

Madde 10- Kurulun sekreterlik işleri İşçi Sağlığı Daire Başkanlığınca yürütülür. Kurulun kararları karar defterine yazılır. Kararlar, Başkan ve üyelerce imzalandıktan sonra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının onayı ile kesinleşir ve Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihi takip eden aybaşında yürürlüğe girer.

Kurul İçin Gereken Bilgilerin Toplanması Madde 11- Kurul, iaşe bedelinin tespitinde gemi adamlarının gemide istenen niteliğe uygun yiyeceklerin

besin değeri, bileşimleri, satınalma, depolama, koruma usulleri ile ilgili bilgileri ve gerekli görülen diğer bilgileri sekreterlik kanalı ile toplar.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İaşe Servisi, İaşe Kurulu ve İaşe Tesisleri İaşe Servisi Madde 12- 7 nci maddede belirtilenler dışında olan 854 sayılı Deniz İş Kanununa tabi gemilerde iaşe servisi

kurulması mecburidir. Bu mecburiyetin yerine getirilmesi aşağıdaki maddelerdeki esaslara göre yapılır. İaşe Kurulu Madde 13- Her gemide bir İaşe Kurulu kurulur. Kurul, işveren veya vekili olan kaptan adına 1 inci gemi zabiti

başkanlığında aşağıdaki kişilerden meydana gelir: a) Gemi doktoru veya sağlık memuru, b) Gemi aşçısı, c) Kumanyacı, d) İki tayfa temsilcisi. Temsilci tayfalar ve yokluğunda onlara vekalet edecek olan iki yedeği, gemi tayfalarının salt çoğunluğunun

bulunduğu bir toplantıda en çok altı ay süre ile seçilir. Temsilci tayfaların asıl ve yedeklerinin isimleri Gemi İaşe İzleme Defterine kaydedilir. Kaptan, temsilci tayfaların süresinde seçilmesini sağlamak mecburiyetindedir.

Yatma Yerlerinin Yüzölçümü Madde 48- Gemi adamlarına ayrılan yatma yerlerinin adam başına en az yüzölçümü miktarları aşağıda

gösterilmiştir: a) 500 ile 800 grostonilatoluk gemilerde en az, 1.85, en çok 2.00 metre kare, b) 800 ile 3000 grostonilatoluk gemilerde en az 2.35, en çok 2.55 metre kare, c) 3000 grostonilatodan büyük gemilerde 2.78 metre karedir. Yolcu gemilerinde ve gemi adamlarından dört kişiden fazlasının aynı yerde yatırıldığı durumlarda adam

başına yüzölçümü miktarı en az 2.22 metre, en çok 2.50 metre kare olabilir. Hizmet gemileri gibi normal gemi adamı sayısından fazla gemi adamı bulundurmaya mecbur olan gemilerde

ise; 3000 grostonilatoya kadar en az 1.67, en çok 1.70 metrekare, 3000 ve 3000 grostonilatodan yukarısında en az 1.85, en çok 1.90 metre karedir.

(EK-3) GIDA MADDELERİNİN BEHER 100 GRAMININ VERDİĞİ KALORİ MİKTARINI GÖSTERİR CETVEL

100 Gramının Gıda Maddesinin Cinsi Verdiği Kalori Etler: (Kemiksiz) Dana eti (yağsız) 80 Dana eti (orta yağlı) 190 Dana eti (çok yağlı) 223 Keçi eti 145 Koyun eti (yağsız) 109 Koyun eti (orta yağlı) 263 Koyun eti (çok yağlı) 310 Kuzu eti 289 Sığır eti (yağsız) 98 Sığır eti (orta yağlı) 263 Sığır eti (çok yağlı) 301 Sakatat: Beyin 117 Böbrek 119 Dil 130 Karaciğer 124 Yürek 124

Kümes Hayvanları: (Kemiksiz olarak) Hindi 178 Kaz (yağlı) 490 Ördek (göğüs eti) 120 Ördek (but eti) 142 Tavuk (yağsız) 99 Tavuk (yağlı) 167 Balık ve Diğer Deniz Hayvanları: İstavrit 161,4 İzmarit 88 Kefal 81,2 Lüfer 191,1 Palamut (yağsız) 76,4 Palamut (yağlı) 125,1 Kutu sardalyası 205 Uskumru 143 İstakoz 77 Midye 87 Sütler : İnek sütü 67 Keçi sütü 70 Koyun sütü 106 Manda sütü Süt Mamulatı : Kaymak 340 Teksif edilmiş süt (şekersiz) 164 Teksif edilmiş süt (şekerli) 358 SON


20- GEÇİCİ VEYA BELİRLİ SÜRELİ İŞLERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HAKKINDA YÖNETMELİK Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Geçici iş ilişkisi kurulan işveren: Herhangi bir işverenden geçici bir süre ile işçilerini kendi işyerinde

mesleklerine uygun işlerde çalıştırmak üzere devralan işvereni, b) Özel sağlık gözetimi: Çalışanın kişisel sağlık durumu dikkate alınarak işin yürütümü dolayısıyla maruz

kaldığı tehlikelere yönelik yapılan sağlık gözetimini, ifade eder. Sağlık gözetimi MADDE 8 – (1) 6331 sayılı Kanunun 15 inci maddesine göre yapılacak sağlık gözetimlerinde aşağıdaki

hususlara uyulacaktır: a) Sağlık ve güvenlik yönünden özel sağlık gözetimi gerektiren işlerde; işveren, belirli süreli veya geçici süreli

iş sözleşmeleri ile istihdam edeceği çalışanların, işin gerektirdiği özel sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar. b) Yukarıda (a) bendinde belirtilen özel sağlık gözetimi, işten kaynaklanan gereklilik devam ettiği sürece,

çalışanın sözleşme süresinin sona ermesinden sonra da sürdürülür. Geçici iş ilişkisinde sorumluluk MADDE 11 – (1) Çalışanlarını geçici olarak devreden işveren ile birlikte geçici iş ilişkisi kurulan işveren,

yapılan iş süresince işin yapılması ile ilgili koşullardan sorumludur. (2) Birinci fıkranın uygulanması bakımından, işin yapılmasına ilişkin sorumluluk, iş sağlığı ve güvenliği ile iş

hijyeni konuları ile sınırlıdır. SON


21- KANSEROJEN VEYA MUTAJEN MADDELERLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; b) Kanserojen madde; 1) Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna neden olabilecek

veya kanser oluşumunu hızlandırabilecek madde veya müstahzarları, 2) Ek-1’de belirtilen maddeler, işlemler ve bu işlemler sırasında ortaya çıkan madde veya müstahzarı, c) Mutajen madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik

hasarlara yol açabilecek veya bu etkinin oluşumunu hızlandırabilecek madde veya müstahzarları, ç) Sınır değer: Aksi belirtilmedikçe kanserojen veya mutajen maddenin, çalışanın solunum bölgesinde

bulunan havadaki, Ek-2’de belirlenen referans zaman aralığındaki, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonunu, d) Solunum bölgesi: Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı

kürenin, başın ön kısmında kalan yarısını, ifade eder.

Risklerin değerlendirilmesi MADDE 5 (2) Risk değerlendirmesinde kanserojen veya mutajen maddelerin, deri yolu da dâhil olmak üzere vücuda

giriş yollarının tümü dikkate alınır. (3) Risk değerlendirmesi gerçekleştirilirken, belirli risklerden etkilenecek çalışanların sağlık ve güvenlikleri

ile kanserojen veya mutajen maddelerle çalışmak istemeyenlerin bu istekleri özel olarak dikkate alınır. Öngörülebilir maruziyet MADDE 10 – (1) İşveren; çalışanların maruziyetinin önemli ölçüde artma ihtimali olan ve çalışanların

maruziyetini azaltıcı tüm teknik koruyucu önlemlerin hâlihazırda alınmış olduğu bakım, onarım gibi işlerde; a) Genel sorumlulukları devam etmek şartıyla, çalışanlar ve/veya temsilcilerine danıştıktan sonra, bu

işlerde çalışanların korunmasını sağlamak ve maruziyetlerini asgari süreye indirmek için gerekli önlemleri belirler ve alır.

b) Yüksek düzeyde maruziyete neden olabilecek koşulların devamı süresince, çalışanların koruyucu giysi ve solunum koruyucu ekipman kullanmalarını sağlar. Bu koşullardaki çalışmaların mümkün olduğunca kısa süreli olmasını sağlayarak bu koşulların süreklilik arz etmesini engeller.

c) Bu işlerin yapıldığı alanları belirleyerek açık bir şekilde işaretler ve yetkili olmayan kişilerin bu alanlara girmesini önler.

Kayıtların saklanması MADDE 17 – (1) 14 üncü ve 16 ncı maddelerde belirtilen kayıtlar maruziyetin sona ermesinden sonra en

az 40 yıl süre ile saklanır. (2) İşyerinde faaliyetin sona ermesi halinde işveren bu kayıtları Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğüne

teslim eder.

EK-1

Bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendinde atıf yapılan maddeler ve işlemler:

1. Üreamin üretimi. 2. Kömür kurumu, kömür katranı ve ziftinde bulunan polisiklik aromatik hidrokarbonlara maruziyete

neden olan işler. 3. Bakır-nikel cevherinin kavrulması ve elektro rafinasyonu işleminde açığa çıkan toz, serpinti ve dumana

maruziyete neden olan işler. 4. Kuvvetli asit işlemi ile isopropil alkol üretimi. 5. Sert odun tozuna maruziyete neden olan işler. EK-2 MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ

Maddenin adı EINECS(1) CAS(2) Sınır Değerler

Açıklama mg/ m3(3) ppm(4)

Benzen 200-753-7 71-43-2 3.25(5) 1(5) Deri(6)

Vinilklorür monomeri 200-831 75-01-4 7.77(5) 3(5) —

Sert ağaç tozları — — 5.0(5)(7) — —

(1) EINECS: Mevcut kimyasal maddelerin Avrupa envanteri. (2) CAS: Kimyasal abstrakt servis numarası. (3) mg/m3: Bir metre küp havadaki maddenin miligram olarak değeri (20°C sıcaklıkta ve 760 mm Cıva

basıncında). (4) ppm: Bir metre küp havadaki maddenin mililitre olarak değeri (mililitre/metreküp). (5) Sekiz saatlik referans zamanına göre hesaplanan veya ölçülen değer. (6) Deri yoluyla da maruziyetin olabildiği durumlar. (7) Sert ağaç tozu diğer ağaç tozları ile karışık ise karışımın tümü için bu değer uygulanır.

EK-3

Çalışanların sağlık gözetiminde dikkat edilmesi gereken hususlar: 1. Kanserojen veya mutajen maddelere maruz kalan çalışanların sağlık gözetiminden sorumlu işyeri

hekimi ve diğer sağlık personeli, çalışanların sağlık durumlarını ve maruziyet koşullarını bilmelidir. 2. Çalışanların sağlık gözetimi, 6331 sayılı Kanunun 15 inci maddesi hükümlerine uygun olarak

yürütülmeli ve aşağıdaki hususları içermelidir: a) Çalışanların mesleki ve tıbbi öz geçmişleri ile ilgili kayıtların tutulması. b) Çalışanların sağlık muayenelerinin yapılması. c) Çalışanlarda, ilk ve geri döndürülebilir etkilerinin tespitinin yanı sıra mümkün olduğu hallerde biyolojik

izlemenin yapılması. d) Sağlık gözetimi kapsamında, çalışanlara iş sağlığı alanında en son geliştirilen testlerin uygulanması. SON


22-KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Tanımlar MADDE 4 a) Alerjik madde: Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana getirme özelliği

olan ve daha sonra maruz kalınması durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olan maddeleri,

b) Alevlenir madde: Parlama noktası 21°C - 55°C arasında olan sıvı haldeki maddeleri, c) Aşındırıcı madde: Canlı doku ile temasında, dokunun tahribatına neden olabilen maddeleri, d) Biyolojik sınır değeri: Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun biyolojik ortamdaki

konsantrasyonunun ve etki göstergesinin üst sınırını, e) Çevre için tehlikeli madde: Çevre ortamına girdiğinde çevrenin bir veya birkaç unsuru için hemen veya

sonradan kısa veya uzun süreli tehlikeler gösteren maddeleri, f) Çok kolay alevlenir madde: 0°C’den düşük parlama noktası ve 35°C’den düşük kaynama noktasına sahip

sıvı haldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz haldeki maddeleri,

g) Çok toksik madde: Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri,

ğ) Kanserojen madde: Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelikte tanımlanan kanserojen maddeyi,

h) Kimyasal madde: Doğal halde bulunan, üretilen, herhangi bir işlem sırasında kullanılan veya atıklar da dâhil olmak üzere ortaya çıkan, bizzat üretilmiş olup olmadığına ve piyasaya arz olunup olunmadığına bakılmaksızın her türlü element, bileşik veya karışımları,

ı) Kimyasal maddelerin kullanıldığı işlemler: Bu maddelerin üretilmesi, işlenmesi, kullanılması, depolanması, taşınması, atık ve artıkların arıtılması veya uzaklaştırılması işlemlerini,

i) Kolay alevlenir madde: Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklığında hava ile temasında ısınabilen ve sonuç olarak alevlenen maddeyi veya ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya devam eden katı haldeki maddeyi veya parlama noktası

21°C’nin altında olan sıvı haldeki maddeyi veya su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarda, çok kolay alevlenir gaz yayan maddeleri,

j) Mesleki maruziyet sınır değeri: Başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırını,

k) Mutajen madde: Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelikte tanımlanan mutajen maddeyi,

l) Oksitleyici madde: Özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere diğer maddeler ile de temasında önemli ölçüde ekzotermik reaksiyona neden olan maddeleri,

m) Patlayıcı madde: Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen ve/veya kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan veya belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak parlayan katı, sıvı, macunumsu, jelatinimsi haldeki maddeleri,

n) Sağlık gözetimi: Çalışanların belirli bir kimyasal maddeye maruziyetleri ile ilgili olarak sağlık durumlarının belirlenmesi amacıyla yapılan değerlendirmeleri,

o) Solunum bölgesi: Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön kısmında kalan yarısını,

ö) Tahriş edici madde: Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani, uzun süreli veya tekrarlanan temasında lokal eritem, eskar veya ödem oluşumuna neden olabilen, aşındırıcı olarak sınıflandırılmayan maddeleri,

p) Tehlikeli kimyasal madde: Patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, toksik, çok toksik, zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, alerjik, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve çevre için tehlikeli özelliklerden bir veya birkaçına sahip maddeleri ve müstahzarları veya yukarıda sözü edilen sınıflamalara girmemekle beraber kimyasal, fiziko-kimyasal veya toksikolojik özellikleri ve kullanılma veya işyerinde bulundurulma şekli nedeni ile çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden risk oluşturabilecek maddeleri veya mesleki maruziyet sınır değeri belirlenmiş maddeleri,

r) Toksik madde: Az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri,

Soru No: 6 25.7.2015

A)

B)

C)

D)

E) Cevap Anahtarı: C

s) Üreme için toksik madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde erkek ve

dişilerin üreme fonksiyon ve kapasitelerini azaltan ve/veya doğacak çocuğu etkileyecek kalıtımsal olmayan olumsuz etkileri meydana getiren veya olumsuz etkilerin oluşumunu hızlandıran maddeleri,

ş) Zararlı madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri, ifade eder.

Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalarda alınması gereken önlemler MADDE 7 – (1) Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalarda çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden

riskler aşağıdaki önlemlerle ortadan kaldırılır veya en az düzeye indirilir: a) İşyerinde uygun düzenleme ve iş organizasyonu yapılır. b) Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalar, en az sayıda çalışan ile yapılır.

c) Çalışanların maruz kalacakları madde miktarlarının ve maruziyet sürelerinin mümkün olan en az düzeyde olması sağlanır.

ç) İşyerinde kullanılması gereken kimyasal madde miktarı en az düzeyde tutulur. d) İşyeri bina ve eklentileri her zaman düzenli ve temiz tutulur. e) Çalışanların kişisel temizlikleri için uygun ve yeterli şartlar sağlanır. f) Tehlikeli kimyasal maddelerin, atık ve artıkların işyerinde en uygun şekilde işlenmesi, kullanılması,

taşınması ve depolanması için gerekli düzenlemeler yapılır. g) İkame yöntemi uygulanarak, tehlikeli kimyasal madde yerine çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden

tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan kimyasal madde kullanılır. Yapılan işin özelliği nedeniyle ikame yöntemi kullanılamıyorsa, risk değerlendirmesi sonucuna göre ve öncelik sırasıyla aşağıdaki tedbirler alınarak risk azaltılır:

1) Çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden risk oluşturabilecek bakım onarım işleri de dahil tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalarda ve teknolojik gelişmeler de dikkate alınarak uygun proses ve mühendislik kontrol sistemleri seçilir ve uygun makine, malzeme ve ekipman kullanılır.

2) Riski kaynağında önlemek üzere; uygun iş organizasyonu ve yeterli havalandırma sistemi kurulması gibi toplu koruma önlemleri uygulanır.

3) Tehlikeli kimyasal maddelerin olumsuz etkilerinden çalışanların toplu olarak korunması için alınan önlemlerin yeterli olmadığı hallerde bu önlemlerle birlikte kişisel korunma yöntemleri uygulanır.

ğ) Alınan önlemlerin etkinliğini ve sürekliliğini sağlamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim sağlanır.

h) İşveren, çalışanların sağlığı için risk oluşturabilecek kimyasal maddelerin düzenli olarak ölçümünün ve analizinin yapılmasını sağlar. İşyerinde çalışanların kimyasal maddelere maruziyetini etkileyebilecek koşullarda herhangi bir değişiklik olduğunda bu ölçümler tekrarlanır. Ölçüm sonuçları, bu Yönetmelik eklerinde belirtilen mesleki maruziyet sınır değerleri dikkate alınarak değerlendirilir.

ı) İşveren, 6 ncı maddede belirtilen yükümlülükleri yerine getirirken, bu maddenin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen ölçüm sonuçlarını da göz önünde bulundurur. Mesleki maruziyet sınır değerlerinin aşıldığı her durumda, işveren bu durumun en kısa sürede giderilmesi için koruyucu ve önleyici tedbirleri alır.

i) 30/4/2013 tarihli ve 28633 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla işveren, risk değerlendirmesi sonuçlarını ve risk önleme prensiplerini temel alarak, çalışanları kimyasal maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinden kaynaklanan tehlikelerden korumak için, bu maddelerin işlenmesi, depolanması, taşınması ve birbirini etkileyebilecek kimyasal maddelerin birbirleriyle temasının önlenmesi de dâhil olmak üzere, yapılan işin özelliğine uygun olarak aşağıda belirtilen öncelik sırasına göre teknik önlemleri alır ve idari düzenlemeleri yapar:

1) İşyerinde parlayıcı ve patlayıcı maddelerin tehlikeli konsantrasyonlara ulaşması ve kimyasal olarak kararsız maddelerin tehlikeli miktarlarda bulunması önlenir. Bu mümkün değilse,

2) İşyerinde yangın veya patlamaya sebep olabilecek tutuşturucu kaynakların bulunması önlenir. Kimyasal olarak kararsız madde ve karışımların zararlı etki göstermesine sebep olabilecek şartlar ortadan kaldırılır. Bu da mümkün değilse,

3) Parlayıcı ve/veya patlayıcı maddelerden kaynaklanan yangın veya patlama halinde veya kimyasal olarak kararsız madde ve karışımlarının zararlı fiziksel etkilerinden çalışanların zarar görmesini önlemek veya en aza indirmek için gerekli önlemler alınır.

j) İş ekipmanı ve çalışanların korunması için sağlanan koruyucu sistemlerin tasarımı, imali ve temini, sağlık ve güvenlik yönünden yürürlükteki mevzuata uygun şekilde yapılır. İşveren, patlayıcı ortamlarda kullanılacak bütün donanım ve koruyucu sistemlerin 30/12/2006 tarihli ve 26392 4 üncü Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemlerle İlgili Yönetmelik (94/9/AT) hükümlerine uygun olmasını sağlar.

k) Patlama basıncının etkisini azaltacak düzenlemeler yapılır. l) Tesis, makine ve ekipmanın sürekli kontrol altında tutulması sağlanır. m) İşyerlerinde, sıvı oksijen, sıvı argon ve sıvı azot bulunan depolama tanklarının yerleştirilmesinde Ek-

4’te belirtilen asgari güvenlik mesafelerine uyulur.

--------------------------------------------------------------------------------------

EK – 1 ( 1 ) EINECS : Avrupa Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Envanteri. ( 2 ) CAS : Kimyasal maddelerin servis kayıt numarası. ( 3 ) Özel işaret : “Deri” işareti, vücuda önemli miktarda deri yoluyla geçebileceğini gösterir. ( 4 ) TWA : 8 saatlik belirlenen referans süre için ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama.

( 5 ) STEL : Başka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık bir süre için aşılmaması gereken maruziyet üst sınır değeri. ( 6 ) mg/m3 : 20 oC sıcaklıkta ve 101,3 KPa. (760 mm cıva basıncı) basınçtaki 1 m3 havada bulunan maddenin miligram cinsinden miktarı. ( 7 ) ppm : 1 m3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarı (ml/m3). ( 11 ) Buhar : Gırtlağı geçen ve havanın iletildiği kanallara (soluk borusu, bifürkasyonlar) ve ciğerin solunum ile ilgili bölgelerine (toraks) nüfuz eden ortalama 10 µm çapındaki solunabilir partiküller olarak tanımlanır.

EK – 2 BİYOLOJİK SINIR DEĞERLER VE SAĞLIK GÖZETİMİ ÖNLEMLERİ

1. Kurşun ve iyonik kurşun bileşikleri

1.1. Biyolojik izleme, absorbsiyon spektrometri veya eşdeğer sonucu veren bir başka metod kullanılarak, kanda kurşun seviyesinin (PbB) ölçümünü de kapsar.

Bağlayıcı biyolojik sınır değer: 70 μg Pb/100 ml kan. 1.2. Aşağıdaki durumlarda tıbbi gözetim yapılır:

1.2.1. Havadaki kurşunun, haftada 40 saat çalışma süresine göre hesaplanmış, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonu 0.075 mg/m3 ten fazla ise,

1.2.2. Çalışanlardan herhangi birinin kanındaki kurşun seviyesi 40 μg Pb/100 ml kandan fazla ise.

EK – 4 SIVI OKSİJEN, SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI İLE İLGİLİ GÜVENLİK MESAFELERİ

a) Sıvı Oksijen tankları için: Tablo 1: Vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları ile oksijen depolama tankı arasındaki uzaklıklar.

Tank kapasitesi (m3) Uzaklık (m)

0-10 1

11-50 2

51-100 3

101-200 4

201-10000 5

Tablo 2: Araç park yerleri, işyerinin sınırları, açık alev ve sigara içmeye izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları, yüksek ve orta gerilimdeki elektrik transformatörleri, yanıcı malzeme depoları (ahşap bina ve yapılar), her türlü makine ve ekipman, maden ocakları, kanal ve logarlar, kuyu ve benzeri yapılar, yanıcı gaz ve sıvı boru hatlarındaki vanalar, flanşlar ve ek yerleri ile oksijen depolama tankı arasındaki uzaklıklar.


0-100 3

101-200 4

201-400 5

401-1000 6

1001-2000 10

2001-3000 13

3001-10000 15

Tablo 3: Ofis, kantin, çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, kompresör, vantilatör, hava çekiş yerleri, yüksek miktarda parlayıcı gaz ve LPG’nin ulusal kanunlara uygun olarak depolandığı yerler ile oksijen tankı arasındaki uzaklıklar.


0-400 5

401-1000 6

1001-2000 10

2001-3000 13

3001-4000 14

4001-10000 15

b) Sıvı Argon ve Sıvı Azot tankları için: Tablo 1: Vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları ile sıvı argon ve sıvı azot depolama tankı arasındaki uzaklıklar.


0-100 1

101-600 2

601-1000 3

1001-3000 4

3001-10000 5

Tablo 2: Araç park yerleri, açık alev ve sigara içilmesine izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları, kantin, çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, sabit parlayıcı gaz depoları, parlayıcı sıvı ve LPG depoları, yanıcı, parlayıcı, gaz ve sıvı boru hatlarındaki vana ve flanş gibi ek yerleri ile sıvı argon ve sıvı azot depolama tankı arasındaki uzaklıklar.


0-100 3

101-200 4

201-400 5

401-600 6

601-900 7

901-1000 8

1001-2000 10

2001-3000 12

3001-4000 14

4001-10000 15

SON


23- KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

Kapsam MADDE 2 (2) Bu Yönetmelik, aşağıda belirtilen kişisel koruyucu donanımları kapsamaz. (SORULDU) a) Özel olarak çalışanın sağlığını ve güvenliğini korumak üzere yapılmamış sıradan iş elbiseleri ve

üniformalar, b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetlerinde kullandıkları ekipman, c) Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı gibi kamu düzeninin

sağlanmasına yönelik kurumların faaliyetlerinde kullandıkları kişisel koruyucular, ç) Kara taşımacılığında kullanılan kişisel koruyucular, d) Spor ekipmanı, e) Nefsi müdafaayı veya caydırmayı hedefleyen ekipman,

f) Riskleri ve istenmeyen durumları saptayan ve ikaz eden taşınabilir cihazlar. Soru No: 20 25.7.2015

A)

B)

C)

D)

E) Cevap Anahtarı: C

Genel hükümler MADDE 6 – (1) Kişisel koruyucu donanımların işyerlerinde kullanımı ile ilgili olarak aşağıdaki hususlara

uyulur; a) İşyerinde kullanılan kişisel koruyucu donanım, Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun

olarak tasarlanır ve üretilir. Tüm kişisel koruyucu donanımlar; 1) Kendisi ek risk oluşturmadan ilgili riski önlemeye uygun olur. 2) İşyerinde var olan koşullara uygun olur. 3) Kullananın ergonomik gereksinimlerine ve sağlık durumuna uygun olur. 4) Gerekli ayarlamalar yapıldığında kullanana tam uyar. 5) Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği kapsamına giren ürünlerde uygun şekilde CE işareti ve Türkçe

kullanım kılavuzu bulundurur. b) Birden fazla riskin bulunduğu ve çalışanın bu risklere karşı aynı anda birden fazla kişisel koruyucu

donanımı kullanmasını gerektiren durumlarda, bir arada kullanılmaya uygun olan ve bir arada kullanıldığında söz konusu risklere karşı koruyuculuğu etkilenmeyen kişisel koruyucu donanımlar seçilir.

c) Kişisel koruyucu donanımların kullanım şartları ve özellikle kullanılma süreleri; riskin derecesi, maruziyet sıklığı, her bir çalışanın iş yaptığı yerin özellikleri ve kişisel koruyucu donanımın performansı dikkate alınarak belirlenir.

ç) Tek kişi tarafından kullanılması esas olan kişisel koruyucu donanımların, zorunlu hallerde birden fazla kişi tarafından kullanılmasını gerektiren durumlarda, bu kullanımdan dolayı sağlık ve hijyen problemi doğmaması için her türlü önlem alınır.

d) İşyerinde, her bir kişisel koruyucu donanım için, bu maddenin (a) ve (b) bentlerinde belirtilen hususlarla ilgili yeterli bilgi bulunur ve bu bilgilere kolayca ulaşılabilir.

e) Kişisel koruyucu donanımlar, işveren tarafından ücretsiz verilir, imalatçı tarafından sağlanacak kullanım kılavuzuna uygun olarak bakım, onarım ve periyodik kontrolleri yapılır, ihtiyaç duyulan parçaları değiştirilir, hijyenik şartlarda muhafaza edilir ve kullanıma hazır bulundurulur.

f) İşveren, kişisel koruyucu donanımları hangi risklere karşı kullanacağı konusunda çalışanı bilgilendirir. g) İşveren, kişisel koruyucu donanımların kullanımı konusunda uygulamalı olarak eğitim verilmesini sağlar. ğ) Kişisel koruyucu donanımlar, istisnai ve özel koşullar hariç, sadece amacına uygun olarak kullanılır. h) Kişisel koruyucu donanımlar çalışanların kolayca erişebilecekleri yerlerde ve yeterli miktarlarda

bulundurulur. (2) Kişisel koruyucu donanımlar talimatlara uygun olarak kullanılır, bakımı ve temizliği yapılır. Talimatlar

çalışanlar tarafından anlaşılır olmak zorundadır. Kullanım kuralları MADDE 8 – (1) 5, 6 ve 7 nci maddelerde belirtilen koşulları sağlayan kişisel koruyucu donanımlar, Ek-3’te

belirtilen işlerde ve benzeri işlerde, toplu korunma yöntemleri ile risklerin önlenemediği veya tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılır. Ek-1’de örneği verilen tabloya göre riskler değerlendirilir ve çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden kişisel koruyucu donanım kullanılması gereken durumlar belirlenir. İşveren Ek-2’de

belirtilen kişisel koruyucu donanımlardan gerekli olanları sağlar. Çalışanların bu kişisel koruyucu donanımları uygun şekilde kullanmaları için her türlü önlemi alır.

(2) Çalışanlar, 6331 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine uygun olarak, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımları doğru kullanmakla, korumakla, uygun yerlerde ve uygun şekilde muhafaza etmekle yükümlüdür.

(3) Çalışanlar kişisel koruyucu donanımda gördükleri herhangi bir arıza veya eksikliği işverene bildirirler. Arızalı bulunan kişisel koruyucu donanımlar arızalar giderilmeden ve gerekli kontrolleri yapılmadan kullanılmaz. Çalışanlara verilen kişisel koruyucu donanımlar her zaman etkili şekilde çalışır durumda olur, temizlik ve bakımı yapılır ve gerektiğinde yenileri ile değiştirilir. Kişisel koruyucu donanımlar her kullanımdan önce kontrol edilir.

Çalışanların bilgilendirilmesi MADDE 9 – (1) İşveren, kişisel koruyucu donanımların kullanımı esnasında alınması gereken sağlık ve

güvenlik önlemleri hakkında çalışanlara ve temsilcilerine bilgi verir. Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımının sağlanması MADDE 10 – (1) İşveren, bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen konularda 6331 sayılı Kanunun 18 inci

maddesi hükümleri gereğince çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar. (2) İşveren, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin, kullanılması gereken kişisel koruyucu donanımların

belirlenmesi konularında önceden görüşlerinin alınmasını sağlar.

------------------------------------------------------------- EK-2 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM LİSTESİ

1.BAŞ KORUYUCULARI 1.1. Endüstride (madenler, inşaat sahaları ve diğer endüstriyel alanlar) kullanılan koruyucu baretler

1.2. Saçlı derinin korunması (kepler, boneler, siperlikli veya siperliksiz saç fileleri)

1.3. Koruyucu başlık (kumaştan veya geçirimsiz kumaştan yapılmış boneler, kepler, gemici başlıkları ve benzeri)

2. KULAK KORUYUCULARI 2.1. Kulak tıkaçları ve benzeri cihazlar 2.2. Tam akustik baretler 2.3. Endüstriyel baretlere uyan kulaklıklar 2.4. Düşük frekanslı kapalı devre haberleşme alıcısı olan kulak koruyucuları 2.5. İç haberleşme donanımlı kulak koruyucuları

3.GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI 3.1.Gözlükler 3.2.Kapalı gözlük (dalgıç tipi gözlük) 3.3. X-ışını gözlüğü, lazer ışını gözlüğü, ultra-viyole, kızılötesi, görünür radyasyon gözlükleri 3.4.Yüz siperleri 3.5.Ark kaynağı maskeleri ve baretleri (elle tutulan maskeler, koruyucu baretlere takılabilen maskeler veya

baş bantlı maskeler) 4.SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI 4.1. Gaz, toz ve radyoaktif toz filtreli maskeler 4.2.Hava beslemeli solunum cihazları 4.3.Takılıp çıkarılabilen kaynak maskesi bulunduran solunum cihazları 4.4.Dalgıç donanımı 4.5.Dalgıç elbisesi 5. EL VE KOL KORUYUCULARI 5.1.Özel koruyucu eldivenler:

5.1.1 Makinelerden (delinme, kesilme, titreşim ve benzeri) 5.1.2. Kimyasallardan 5.1.3. Elektrikten 5.1.4. Sıcak ve soğuktan

5.2.Tek parmaklı eldivenler

5.3.Parmak kılıfları 5.4 Kolluklar 5.5.Ağır işler için bilek koruyucuları (bileklik) 5.6. Parmaksız eldivenler 5.7. Koruyucu eldivenler 6.AYAK VE BACAK KORUYUCULARI 6.1.Normal ayakkabılar, botlar, çizmeler, uzun botlar, güvenlik bot ve çizmeleri 6.2.Bağları ve kancaları çabuk açılabilen ayakkabılar 6.3.Parmak koruyuculu ayakkabılar 6.4.Tabanı ısıya dayanıklı ayakkabı ve ayakkabı kılıfları 6.5.Isıya dayanıklı ayakkabı, bot, çizme ve tozluklar 6.6.Termal ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları 6.7.Titreşime dayanıklı ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları 6.8. Antistatik ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları 6.9. İzolasyonlu ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları 6.10. Zincirli testere operatörleri için koruyucu bot ve çizmeler 6.11.Tahta tabanlı ayakkabılar 6.12.Takıp çıkarılabilen ayak üst kısmı koruyucuları 6.13.Dizlikler 6.14.Tozluklar 6.15.Takılıp çıkarılabilen iç tabanlıklar (ısıya dayanıklı, delinmeye dayanıklı, ter geçirmez) 6.16.Takılıp çıkarılabilen çiviler (buz, kar ve kaygan yüzeylere karşı 7. CİLT KORUYUCULARI 7.1.Koruyucu kremler / merhemler 8.GÖVDE VE KARIN BÖLGESİ KORUYUCULARI 8.1.Makinelerden korunmak için kullanılan koruyucu yelek, ceket ve önlükler (delinme, kesilme, ergimiş

metal sıçramalarına karşı) 8.2.Kimyasallara karşı kullanılan koruyucu yelek, ceket ve önlükler 8.3.Isıtmalı yelekler 8.4.Cankurtaran yelekleri 8.5. X ışınına karşı koruyucu önlükler 8.6.Vücut kuşakları / kemerleri 9.VÜCUT KORUYUCULARI 9.1.Düşmelere karşı kullanılan donanım: 9.1.1. Düşmeyi önleyici ekipman (gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte) 9.1.2. Kinetik enerjiyi absorbe eden frenleme ekipmanı (gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte) 9.1.3. Vücudu boşlukta tutabilen donanım (paraşüt tipi emniyet kemeri) 9.2.Koruyucu giysiler:

9.2.1. Koruyucu iş elbisesi (iki parçalı ve tulum) 9.2.2. Makinelerden korunma sağlayan giysi (delinme, kesilme ve benzeri) 9.2.3. Kimyasallardan korunma sağlayan giysi 9.2.4. Kızılötesi radyasyon ve ergimiş metal sıçramalarına karşı korunma sağlayan giysi 9.2.5. Isıya dayanıklı giysi 9.2.6. Termal giysi 9.2.7. Radyoaktif kirlilikten koruyan giysi 9.2.8. Toz geçirmez giysi

9.2.9. Gaz geçirmez giysi 9.2.10. Florasan maddeli, yansıtıcılı giysi ve aksesuarları (kol bantları, eldiven ve benzeri) 9.2.11. Koruyucu örtüler

SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------


24- MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

Tanımlar MADDE 4 a) Ateşleme: Kazı işlerinde deliklere doldurulmuş olan patlayıcı maddelerin patlatılmasını, b) Ateşleyici: Patlayıcı madde kullanılması koşullarını yerine getirmek üzere, yeterlik belgesine sahip kişiyi, c) Ayak: Maden içerisinde iki galeri arasında cephe halinde üretim yapılan yeri, ç) Baca: Maden içerisinden sürülen galeriyi, d) Baraj: Yeraltında yangın, su, zararlı gaz ve diğer tehlikeleri önleyici engelleri, e) Bür: Yerüstüyle bağlantısı olmayan kuyuyu, f) Cep: Galeri, varagel ve vinç dip ve başlarıyla ara katlarında ve ızgaralarda görevli çalışanların ve ateşleme

görevlilerinin korunmaları amacıyla serbestçe sığınabilecekleri biçimde yapılan yuvaları, g) Çatlak: Ana kütleden ayrılmış, her an düşebilecek parçaları, ğ) Çatlak sökümü: Bir kademenin kazı işlerinin devamı sırasında ana kitleden ayrılmış, düşebilecek

durumdaki parçaların temizlenmesini, h) Freno: Varagel üzerinde taşımayı sağlayan sistemi, ı) Grizu: Metanın havayla karışımını, i) Kademe: Açık işletmelerde belirli aralık, kot ve eğimlerle meydana getirilen basamak şeklindeki çalışma

yerlerini, k) Lağım: Taş içerisinde sürülen galeriyi, l) Nefeslik: Ocak havasının giriş ve çıkış yolunu, m) Ocak: Kuyuları ve giriş çıkış yollarıyla yeraltındaki bütün kazıları, bu kazılardan çıkan pasanın çıkartıldığı

yatımlı ve düz galerileri, diğer yolları ve üretim yerlerini, çıkarma, taşıma, havalandırma tesislerini, yeraltında kullanılan enerjinin sağlanmasında ve iletilmesinde kullanılan sabit tesisleri, açık işletmelerde giriş çıkış yolları ile tüm maden kazıları, bu kazılardan çıkan pasanın döküldüğü döküm sahalarını,

n) Röset: Kuyu ve başaşağıların dip ve başlarının katlardaki yatay yollarla olan bağlantı yerlerini, o) Sıkılama: Lağım deliklerine patlayıcı madde konulduktan sonra kalan boşluğun gerektiği biçimde

doldurulmasını, ö) Sondajla maden çıkarma işlerinin yapıldığı işyerleri: Madenlerin sondaj kuyuları açılarak çıkarılması,

arama amacıyla sondaj yapılması, çıkarılan madenlerin işlenmesi hariç satışa hazırlanması işlerini, p) Şev: Kademe, alın ve yüzlerindeki eğimi, r) Topuk: İşletmelerde güvenlik için bırakılan maden kısımlarını, s) Varagel: Dolu araba aşağıya inerken boş arabanın yukarıya çıkmasını sağlayan ve karşılıklı ağırlık esasına

göre, eğimli düzey üzerinde fren ve halat kullanılarak yapılan taşıma yerini, ş) Yeraltı ve yerüstü maden işlerinin yapıldığı işyerleri: Madenlerin yeraltı veya yerüstünden çıkarılması,

madenlerin çıkarma amacıyla araştırılması, çıkarılan madenlerin işlenmesi hariç, satışa hazırlanması işlerini, ifade eder.

İşverenin genel yükümlülükleri MADDE 5 – (1) İşveren aşağıdaki hususları yerine getirmekle yükümlüdür: a) Çalışanların sağlık ve güvenliklerini sağlamak amacıyla; 1) İşyerleri, çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atmayacak şekilde tasarlanır, inşa edilir, teçhiz

edilir, hizmete alınır, işletilir ve bakımı yapılır. 2) İşyerinde yapılacak her türlü çalışma, yetkili kişinin nezaretinde ve sorumluluğu altında yapılır. 3) Özel riski bulunan işler yalnızca bu işlerle ilgili özel eğitim alan ehil kişiler tarafından ve talimatlara uygun

olarak yapılır. 4) Tüm güvenlik talimatları çalışanların anlayacağı şekilde hazırlanır. 5) yeterli ilk yardım donanımı sağlanır ve yılda en az bir defa olmak üzere düzenli olarak gerekli tatbikatlar

yapılır. (2) İşveren, a) sağlık ve güvenlik dokümanı hazırlanmasını ve güncellenmesini sağlar. b) Sağlık ve güvenlik dokümanında özellikle aşağıdaki hususların yer almasını sağlar: 1) Çalışanların işyerinde maruz kalabilecekleri psikososyal riskler dahil olmak üzere risklerin belirlenmesi ve

değerlendirilmesi. 2) Bu Yönetmelik hükümlerini yerine getirmek için alınacak uygun tedbirler ile bu Yönetmelik kapsamında

hazırlanması gereken yönergelerin ve planların hazırlanması. 3) Çalışma yerlerinin ve ekipmanın güvenli şekilde düzenlenmesi, kullanılması ve bakımının yapılması. c) Sağlık ve güvenlik dokümanının işyerinde çalışmaya başlanılmadan önce hazırlanmasını ve önemli

değişiklikler veya ilave yapıldığında ya da işyerinde meydana gelen iş kazası; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olaylardan sonra gözden geçirilmesini ve ihtiyaç halinde revize edilmesini sağlar.

5.12.2015 İSG İÇİN GEÇERLİ EK MADDE 1 24/9/2014-29129 (1) Bu değişiklik yayımı tarihinden 1 yıl sonra yürürlüğe girer. (1) İşveren, yeraltı kömür madenlerinde acil durum planında belirtilen kaçış güzergâhlarına uygun olarak

tüm çalışanların sağlıklı ve güvenli bir şekilde tahliyesini sağlamak için; a) Yer altı faaliyet alanının herhangi bir yerinde iş sağlığı ve güvenliğini etkileyecek olayın (göçük, gaz ve toz

patlaması, zehirli veya boğucu gaz intişarı ve benzeri) meydana gelmesi durumunda tüm çalışanların yerüstüne veya kuyu dibine sağlıklı ve güvenli bir şekilde intikallerini sağlamak zorundadır.

b) (a) bendindeki şartların sağlanamaması durumunda; 1) Faaliyet alanları ile yeryüzüne çıkış ağzı arasında ferdi oksijen maskesi değişim istasyonları kurmak

zorundadır. Bu iki nokta arasında ferdi oksijen maskesi değişim istasyonu kurulup kurulmayacağına, kurulacaksa hangi mesafeler arasında olacağına aşağıda belirtilen Tablo-1 ve Tablo-2’deki şartlar çerçevesinde tercih edilen ferdi oksijen maskelerinin özellikleri dikkate alınarak karar verir.

Tablo -1: Kuyu, Desandri, Galeri ve Taban Yollarında Kaçış Hızları

Eğim (Derece)

Kuyu, Desandri, Galeri, Taban Yolları

Çıkışta Kaçış Hızı (m/dakika)

İnişte Kaçış Hızı (m/dakika)

0->10 40 45

10->20 25 30

20->45 15 20

>45 (Kuyu, Bür) 4 8

Tablo -2: Üretim Alanlarında Kaçış Hızları

Eğim (Derece)

Damar Kalınlığı (m)

Üretim Alanlarında

Çıkışta Kaçış Hızı (m/dakika)

İnişte Kaçış Hızı (m/dakika)

0->20 0.50->1.00 8 8

0->20 1.00->1.40 10 10

0->20 1.40->1.80 15 15

0->20 >1.80 20 25

20->45 >1.00 10 15

>45(Kelebe, Fere) >1.00 4 8

2) Yeraltı kömür madenleri için belirlenen bu kaçış hızları; kaçış yolundaki engeller, galeri yüksekliği ve

eğimi, madenin jeolojik yapısı ile kaçış yolunu aynı anda kullanacak kişi sayısı gibi hususlar göz önünde bulundurularak azaltılabilir.

c) Kirli hava akımının bulunduğu nefeslik ve benzeri yollarda çalışanların seçilecek ferdi oksijen maskesi ile sağlıklı ve güvenli bir şekilde yeryüzüne ulaşamayacak mesafede bulunmaları durumunda seçilecek ferdi maske özelliği ve nefeslik yollarının şartları dikkate alınarak uygun yerlerde değişim istasyonu kurulur.

ç) Lağımlarda 30 metrede bir, taban yollarında 20 metrede bir ve başyukarılarda 10 metrede bir basınçlı hava teneffüs istasyonu kurulur ve acil kaçış planlarında gösterilir.

d) İşveren, istasyonlarda bulunacak donanım sayısı ve ekipmanını, acil durumlarda o istasyondan yararlanması beklenen çalışan sayısının en az %10 fazlası olacak şekilde belirler.

e) Bu madde kapsamında alınacak önlemlerin, gerek işletme ruhsatı başvurusunda düzenlenen maden işletme projesinde gerekse de maden işletme projelerinin revize edilmesinde projede bulunması ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğünce onaylanması sağlanır.

EK- 1 SONDAJLA MADEN ÇIKARILAN İŞLERİN YAPILDIĞI İŞYERLERİ İLE YERALTI VE YERÜSTÜ MADEN İŞLERİNİN YAPILDIĞI İŞYERLERİNDE UYGULANACAK ASGARİ GENEL HÜKÜMLER 1. Organizasyon ve gözetim 1.1. İşyerlerinin organizasyonu

1.1.1. İşyerleri tehlikelere karşı yeterli koruma sağlanacak şekilde organize edilir. Çalışanların sağlık ve güvenliğini tehlikeye atmamak için işyerindeki tehlikeli veya atık maddeler uzaklaştırılır veya kontrol altında tutularak işyerinin her zaman düzenli bir durumda olması sağlanır.

1.1.2. Çalışma mahalleri, çalışanların işlerini kolayca yapabilmeleri için ergonomik esaslara uygun şekilde tasarlanır ve kurulur.

1.1.3. İşyerleri, muhtemel çevre şartlarına dayanabilecek şekilde tasarlanır, inşa edilir, kurulur, işletilir, kontrol edilir ve bakımı yapılır. İşyerlerinin, kullanım amacına uygun yapıda ve sağlamlıkta olması sağlanır.

1.1.4. Çalışma mahallinde çalışanın yalnız çalışması durumunda, uygun gözetim yapılır. 1.1.5. İşyerinin varsa ocağını da kapsayacak şekilde gerekli haberleşme ve iletişim, uygun yollarla sağlanır. 1.5. Çalışanlara sağlık ve güvenliklerini sağlayabilmeleri için yeterli bilgi, talimat ve eğitim verilir ve bu

eğitimler tekrarlanır. İşveren, çalışanlara verilen talimatların kendilerinin ve diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atmalarını önleyecek şekilde kolay anlaşılır olmasını sağlar.

1.6. Her işyeri için çalışanların sağlık ve güvenliklerinin korunması, patlayıcı maddelerin taşınması, depo edilmesi ve iş ekipmanlarının güvenli bir şekilde kullanılması için gerekli kuralları belirleyen yazılı talimatlar hazırlanır. Bu talimatlar, acil durum ekipmanlarının kullanımına ve işyerinde veya işyeri yakınındaki herhangi bir acil durumda nasıl hareket edileceğine ilişkin bilgileri de kapsar.

2. Mekanik ve elektrikli ekipman ve tesisatlar 2.1. Genel 2.1.2. İşyerinde, elektrik şebekesini ve şebekedeki sabit aygıt ve tesislerin yerlerini gösteren, ölçekli, ayrıntılı

ve güncel bir plan bulundurulur. Yetkisiz kimselerin elektrik aygıtlarını almasının ve kullanmasının yasak olduğunu, yangın anında yapılacak işleri, elektrik devresini kesmekle görevli kişilerle haberleşme biçimini ve gerekli diğer bilgileri kapsayan talimatlar hazırlanır ve uygun yerlere asılır.

2.1.3. Elektrik tesisleri, uygun ölçü, kontrol, gösterge, uyarı ve kumanda aygıtlarıyla donatılır. 2.1.4. Elektrikli aygıtlar, çevrenin sıcaklığı da hesaba katılarak, önceden tespit edilmiş en yüksek sıcaklıkta

çalışabilecek biçimde kurulur ve kullanılır. 2.1.5. Gerektiğinde kullanılmak üzere, uygun yerlere, herhangi bir şebeke kısmının akımını tamamen

kesecek devre kesicileri yerleştirilir. 2.1.6. Yeraltı (Ek ibare:RG-10/3/2015-29291) kömür ocaklarında kullanılacak ekipman ve tesisatlar ile bu tip

madenlerin grizu gazı ve/veya yanıcı tozlar tarafından muhtemel tehlike oluşturabilecek yerüstü tesislerinde kullanılan parçalar 30/12/2006 tarihli ve 26392 4 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik (94/9/AT)’te belirtilen I. Grup (Değişik ibare:RG-10/3/2015-29291) Teçhizatın uygun kategorisinde olmalıdır.

2.1.7. Çalışma gerilimi 42 voltun üzerinde ise, elektrik kaçağı yapabilecek elektrikli aygıtlar ve madeni kısımlar, topraklamayla güvenlik altına alınır. Ocak içi şebekesine ve buna bağlı devrelere ait topraklama iletkenlerinde kesiklik veya kopukluk bulunmayacak; kablo ekleme kutuları veya başlıklarında, güvenli biçimde köprüleme yapılır. Bağlantı yerlerinde boya, oksit ve pas nedeniyle topraklama direncinin yükselmesine izin verilmez.

2.1.8. Elektrik tesisatıyla ilgili mevzuat, başka bir topraklama sistemine izin vermedikçe, ocak içi şebekesinin herhangi bir noktasındaki topraklama, ancak ocak dışındaki bir topraklama tesisiyle birleştirilerek yapılabilir.

2.2. Aşırı güçlere karşı koruma 2.2.1. Yeraltındaki tesis ve aygıtları, gerilimin aşırı yükselmelerine karşı korumak amacıyla, yerüstünde

gerekli yerlere parafudr (PARAFUDR) vb. koruyucular yerleştirilir. 2.2.2. Her şebeke ve devredeki akımın nominal değeri üstüne çıkmasına karşı gerekli otomatik koruma

aygıtları (devre kesiciler) kullanılır. 2.2.3. Devre kesiciler, bağlı oldukları devrelerin akımını güvenlikle ve süratle kesebilecek biçimde seçilmiş

olmalıdır. Devre kesiciler, devreyi otomatik olarak kestiklerinde, kendi kendilerine tekrar kapanmayacak özellikte olmalı ve dış etkilere karşı korunmalıdır.

2.3. Deney ve kontrol aletleri, normal kullanışları sırasında tehlike meydana getirmeyecek biçimde yapılmış olmalıdır.

2.4. Yapılan kontrol ve deneylerde tehlike meydana getirecek biçimde hasara uğramış veya bozulmuş oldukları görülen kablolar, derhal onarıma alınır veya sağlamlarıyla değiştirilir. Hasara uğramış veya bozulmuş kablolar, esaslı biçimde onarılıp kontrol edilmedikçe tekrar kullanılamaz.

2.5. Mekanik iş ekipmanları ve tesisler, sağlam, kusursuz ve kullanım amacına uygun olmalıdır. Elektrikli ekipmanların ve tesislerin gücü ve boyutları, kullanım amacına uygun olmalıdır. Mekanik ve elektrikli iş ekipmanları ile tesisat tehlike meydana getirmeyecek şekilde kurulur ve korunur.

2.6. Tehlike meydana getirebilecek uzaktan kumandalı makinaların üzerine, uyarı levhaları konur ve bunlar, durdurma düzenleriyle donatılır.

2.7. Her türlü elektrik kullanımı ve elektrik tesisatının işletilmesiyle ilgili olarak, bu Yönetmelik hükümleri yanında ilgili diğer mevzuat hükümleri de uygulanır.

6.3. Yeraltındaki patlayıcı madde depoları, bir patlama halinde, çalışanların çalıştığı yerlere, yollara ve ana

havalandırma yoluna zarar vermeyecek ve çalışanlar için tehlike oluşturmayacak uzaklıkta, çatlak ve göçük yapmayacak, olabildiğince su sızdırmayacak, alt ve üst kattaki çalışmalara zarar vermeyecek ve çalışmalardan zarar görmeyecek bir yerde olmalıdır. Patlayıcı madde depolarının yakınında çalışma yapılırken, yangın ve patlamaya neden olunmaması için sağlık ve güvenlik tedbirleri alınır ve hiçbir tutuşturucu kaynakla çalışma yapılmaz. 50 kilogramdan az patlayıcı madde bulunan depolara ana yoldan 90 derecelik bir, daha çok patlayıcı madde bulunan depolara 90 derecelik iki dirsek oluşturan yolla girilmeli ve patlayıcı madde deponun son kısmına konulmalıdır. Bir patlama olasılığına karşı, patlayıcı madde depolarının karşısına, dirseklerden en az üç metre derinlikte hız kesici cepler yapılmalıdır. Yeraltı deposunda, sıcaklığın 8 dereceden aşağı ve 30 dereceden yukarı olmaması sağlanır. Patlayıcı madde dağıtımı, depo çıkışındaki özel bir cepte yapılır ve buralarda statik elektrik boşalmasına karşı gereken tedbirler alınır. 8 DEN AŞAGI 30 DAN YUKARI SORULDU

6.4. Patlayıcı maddeler özel sandıklar içinde taşınır ve bu sandıkların içine başka bir madde konulamaz. Kapsüllerle diğer patlayıcı maddeler aynı kap içinde bir arada bulundurulamaz ve taşınamaz.

6.5. Ateşleyici, manyeto ve sandıkların anahtarlarını kendi üzerinde bulundurur. Ateşleyicinin vücudundaki statik elektriğin boşaltılması için gerekli tedbirler alınır. Bir kişinin taşıyabileceği patlayıcı madde miktarı 10 kilogramı geçemez.

6.8. Kapsül tellerinin uçlarının temizlenmesi, birbirlerine ve ateşleme tellerine bağlanması ve ateşlenmesi işini bizzat ateşleyici yapar. Lağım atılacak yeri en son ateşleyici terk eder. Beşten çok lağımın aynı zamanda ateşlenmesi seri halinde elektrikle yapılır. Yanıcı ve parlayıcı gazlar bulunan tozların yanması ve patlaması tehlikesi olan ocaklarda, fitille ateşleme yapılamaz.

6.9. Elektrikli kapsülle ateşleme yapılan yerlerde lağım deliklerine teknik amonyum nitratın

doldurulmasında kullanılan pnömatik ve mekanik araçlar uygun biçimde topraklanır. Doldurulacak lağım sayısı, elektrikli ateşleme aracının patlatabileceği kapsül sayısının yarısını geçemez. Ateşlemeden önce, bütün bağlantılar gözden geçirilir ve özel ölçüm aygıtları ile devre kontrolü yapılır.

6.10. Gerekli çevre güvenliği alınmadan ateşleme yapılmaz.

EK- 2 YERÜSTÜ MADEN İŞLERİNİN YAPILDIĞI İŞYERLERİNDE UYGULANACAK ASGARİ ÖZEL HÜKÜMLER 1.11. Elle kazı ve yükleme yapılan açık ocaklarda kademe yüksekliği 3 metreyi geçemez. Bu ocaklarda şev

açısı ise, jeolojik ve yapısal özellikler de dikkate alınarak, sağlam arazide 60 dereceyi, çöküntülü ve ezik arazide, kum, çakıl ve dere tortuları olan yerlerde, killi tabakalarda, ayrışıma uğramış kalkerlerde, parçalanmış volkanik taş ve tüflerde 45 dereceyi, kaygan ve sulu yerlerde 30 dereceyi geçemez.

EK- 3 YERALTI MADEN İŞLERİNİN YAPILDIĞI İŞYERLERİNDE UYGULANACAK ASGARİ ÖZEL HÜKÜMLER 1.2. Yeraltı çalışma planları en geç ayda bir güncelleştirilir ve işyerinde bulundurulur. 1.3. Eski çalışma yerleri, ocak içinde veya çevresinde su bulunması muhtemel tabakalar, faylar ve su

kaynakları gibi doğal ve arızi su birikintilerinin durumu, genişliği ve derinliğiyle ilgili bütün bilgiler, ayrıntılı olarak imalat haritalarına işlenir.

2. Tüm yeraltı çalışmalarında, çalışanların kolayca ulaşabileceği, birbirinden bağımsız ve güvenli yapıda en az iki ayrı yoldan yerüstü bağlantısı bulunur. Bu yollar arasındaki topuk 30 metreden aşağı olmaz, bu yolların ağızları aynı çatı altında bulundurulmaz.

3.3. Taşıma elle veya bir mekanik araçla yapıldığı takdirde, yaya yolları galeri tabanından en az 180 santimetre yükseklikte ve araçlarla galerinin yan duvarlarından birisi arasında en az 60 santimetre mesafe kalacak şekilde bırakılır.

3.4. Yaya yolu bırakılmasına imkan yoksa ve taşıma sırasında çalışanların geliş ve gidişine veya çalışmasına izin verilmişse, yolların yan duvarlarında, uygun aralıklarla, en az iki kişinin sığabileceği yeterli boyutlarda cepler yapılır. Bu cepler boş ve temiz tutulur ve kolayca görünür hale getirilir. Taşımanın bantlarla yapıldığı yollar bu hükmün dışındadır.

8. Havalandırma 8.1. Çalışma yapılan bütün yeraltı işletmelerinde uygun havalandırma sağlanır. Üretime 8.3. Havalandırma ile ilgili değerler periyodik olarak ölçülür ve ölçüm sonuçları kaydedilir. Hava hızı her

halde 0,5 m/s’den az olamaz. 8.4. İnsan ve malzeme taşımasında kullanılan kuyularda, lağımlarda, ana nefeslik yollarında, eğimli ve düz

yollarda, hava hızı, saniyede 8 metreyi geçmez.

8.5. Havasında % 19’dan az oksijen, % 2’den çok metan, % 0.5’ten çok karbondioksit, 50 ppm (%0.005) den çok karbonmonoksit ve diğer tehlikeli gazlar bulunan yerlerde çalışılmaz. 8 saatlik çalışma için müsaade edilen en yüksek hidrojensülfür oranı 20 ppm (% 0,002)’dir. 9. Patlayıcı madde kullanım yasağı 9.1. Patlayıcı madde; kullanılmaz. a) Emniyet lambası veya metan detektörleriyle yapılan ölçümlerde % 1 veya daha çok metan bulunan

kısımlarda, (SORULDU) b) Grizu bulunması muhtemel yerler, grizu kontrolü yapılamayan eski veya yeni imalat boşlukları veya

çatlakları olan yerlerde, c) Tıkanmış kömür, bür ve siloların açılmasında, ç) Kapatılmış yangın barajlarının açılmasında, (not: -Havasında % 2’den çok metan, bulunan yerlerde çalışılmaz. -% 1 veya daha çok metan bulunan kısımlarda, Patlayıcı madde; kullanılmaz.) (SORULDU)

Soru No: 15 23 05 2015

A)

B)

C)

D)


10. Grizulu maden ocakları 10.1. Yeraltı çalışmalarında yanıcı veya patlayıcı ortam oluşması riski meydana getirecek miktarda metan

gazı çıkma ihtimalinin olduğu yerler grizulu kabul edilir. 10.2. Bacalar, ani grizu boşalabilecek yönlerde veya grizu bulunabilecek eski çalışma yerlerinde devam

ettirildiği takdirde, yapısal özellikler göz önünde bulundurularak en az 25 metre boyunda kontrol sondajları yapılması sağlanır. Kontrol sondaj deliklerinde, grizu veya tehlikeli gazların varlığı anlaşılırsa, iş durdurulur; çalışanlar söz konusu yeri terk eder; giriş yeri kapatılır, durum yetkililere derhal haber verilerek gerekli çalışmaların yapılması sağlanır.

10.3. Grizulu ocaklarda havalandırma ile ilgili değerler her vardiyada ölçülür, metan gazı ölçümleri bu ölçümlerle beraber yapılır.

Havada % 1’den çok metan gazı tespitinde, bu oran % 1’in altına düşünceye kadar ölçümler aralıksız sürdürülür. Üretim ünitelerinden dönüş havası içinde ve üretim yerlerindeki gazların birikebileceği yerlerde metan gazı

seviyesi sürekli olarak izlenir. (Ek cümleler:RG-10/3/2015-29291) Merkezi izleme sistemine bağlı sensörler; oksijen, metan, karbonmonoksit, hidrojensülfür, sıcaklık ve hava hızı değerlerini ölçecek şekilde, sayıları ve yerleri sağlık ve güvenlik dokümanında belirtilerek yerleştirilir

10.4. Bütün grizulu ocakların, havalandırma planında tespit edilen istasyonlarında, en geç 10 günde bir gerekli ölçümler yapılır. Hava akımını etkileyecek bir değişikliğin olması durumunda gerekli ölçümler yenilenir. (Ek cümleler:RG-10/3/2015-29291) Ocakta yeterli sayıda kalibre edilmiş seyyar gaz ölçüm cihazları bulundurulur,

10.5. Havalandırma bir veya daha fazla mekanik sistemle sağlanır. 10.12. Grizulu ve yangına elverişli kömür damarlarının bulunduğu ocaklarda, tüm çalışanlar, çalışma

süresince, yanlarında karbonmonoksit maskesi veya ferdi oksijen kurtarıcıları taşır ve gerektiğinde kullanır. 10.13. Bütün grizulu ocaklarda her biri tek başına ocağın havalandırılmasını sağlayacak güçte, birinin

herhangi bir nedenle durması halinde diğeri derhal çalışacak durumda iki havalandırma grubu bulunur. 10.14. Havasında % 2’den çok metan tespit edilen ocaklarda veya ocak kısımlarında, çalışanların

kurtarılması ve grizunun temizlenmesi dışında çalışma yapılmaz 10.15. Genel havasındaki metan oranı % 1,5’i geçen yerlerdeki iletkenlerin ve elektrikli aygıtların gerilimi

derhal kesilir 10.17. Ateşleyici grizulu ocaklarda lağım deliklerini doldurmadan önce 25 metre yarıçapındaki bir alan

içinde ve özellikle tavandaki boşluklar, çatlaklar ve oyuklarda grizu ölçümü yapar. Bu ölçmede % 1 veya daha yüksek oranda metan tespit edilirse lağımlar doldurulmaz.

10.18. Ateşleyici, lağımların doldurulmasından sonra ve ateşlemeden önce ölçümü tekrarlar. Metan oranı % 1’in altındaysa lağımlar ateşlenir, üstündeyse % 1’in altına düşünceye kadar ateşleme yapılmaz.

SINAVINDA ÇIKMASI MUHTEMEL MADEN SORULARI

1. MADENLER İÇİN HAZIRLANAN BELGE (SAĞLIK GÜVENLİK DÖKÜMANI) 2. TEKNİK NEZARETÇİ…GÜNDE DENETİM YAPAR (15) 3. HAVA İSTASYONLARI …GÜNDE KONTROL EDİLİR (10) 4. OCAKLAR ENAZ …..ÇIKIŞ YOLU İLE DIŞARI BAĞLANIR (2) 5. KÖMÜR OCAKLARINDA…..KOVANLU KAPSÜL KULLANILIR (BAKIR) 6. ATEŞLEME ….İLE YAPILIR (MANYETO) 7. PATLAMAYAN DELİĞİN …CM YANINA YENİ DELİK DELİNİR (30 CM) 8. MADENLERDE …KM YARIÇAP İÇERİSİNDE KURTARMA İSTASYONU KURULUR (50) 9. GRİZU ÖLÇÜMLERİ ….M GERİDEN BAŞLAYARAK YAPILIR (25) 10. ARINDA TEHLİKEYİ KONTROL AMACI İLE EN AZ …M KONTROL SONDAJI YAPILIR (25) 11. ATEŞLEME METAN SINIRI %.... (1) 12. ELEKTRİK KESİLME METAN SINIRI %... (1,5) 13. İŞÇİNİN DURDURULMASI METAN SINIRI %... (2) 14. METAN PATLAMA ALT SINIRI % … - …. (4,5 – 5) 15. EN ŞİDDETLİ METAN PATLAMASI %....(9,5) 16. KARBONMONOKSİT ÇALIŞMA LİMİTİ…..PPM (50) 17. KARBONDİOKSİT ÇALIŞMA SINIRI %..... (0,5) 18. HİDROJEN SÜLFÜR ÇALIŞMA SINIRI …PPM (20) 19. TOZLA MÜCADELE EKİBİ OLUŞTURULMASI İÇİN …..İŞÇİ ÇALIŞMALI (300) 20. ŞEV AÇISI ÇOK YUMUŞAK VE SULU ZEMİNLERDE ……DERECE (30) 21. ORTA SERT MALZEMEDE ŞEV AÇISI …DERECE (45) 22. ÇOK SERT ZEMİNLERDE ŞEV AÇISI….. DERECE(60) 23. OCAKTA OLUŞAN TOZ /GAZ MİKTARI = GİREN TEMİZ HAVA X NEFESLİKTEN ÇIKMASI İSTENEN TOZ/GAZ

MİKTARI…BİRİMLER EŞİTLENECEK. 24. KADEME YÜKSEKLİĞİ…… (İŞ MAKİNASININ ERİŞEBİLECEĞİ MAX YÜKSEKLİK) 25. KADEME GENİŞLİĞİ …..(İKİ ARACIN YAN YANA GEÇECEĞİ MESAFE) 26. ÇALIŞMA OKSİJEN LİMİTİ %.... (19) 27. BİR KİŞİNİN TAŞIYACAĞI MAX PATLAYICI MİKTARI …..KG (10) 28. HAVA HIZI ……..İLE ÖLÇÜLÜR (ANEMOMETRE) 29. YERALTINDA KULLANILACAK MASKE…. (FERDİ OKSİJEN KURTARICISI) 30. YER ALTI DEPOLARI SICAKLIĞI …./…. DERECE (8 – 30) 31. ANA NAKLİYAT YOLLARI …CM (1,8 M) 32. YER ALTI DEPOLARINA …KG DİNAMİT….ADET KAPSÜL KONULMALI (150 – 300) 33. GEÇİŞ İÇİN YANLARDA ….CM BOŞLUK OLMALI (60)

SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------


25- SAĞLIK KURALLARI BAKIMINDAN GÜNDE AZAMİ YEDİ BUÇUK SAAT VEYA DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER HAKKINDA YÖNETMELİK Günde azami yedi buçuk saat çalışılabilecek işler MADDE 4 – (1) Bir çalışanın günde ancak yedi buçuk saat çalıştırılabileceği işler aşağıda belirtilmiştir. a) Kurşun ve arsenik işleri: 1) Kurşun üretilen galenit, serüzit, anglezit gibi cevherlerin çıkarılmasına ilişkin maden ocağı işleri. 2) Kurşunlu madenlerden yahut içinde kurşun bulunan kül, maden köpüğü, kurşun fırın kurumu, üstübeç

artığı ve benzeri maddelerden kurşun üretimi için yapılan izabe işleri. 3) Antimuan, kalay, bronz ve benzeri maddelerle yapılan kurşun alaşımı işleri. 4) Kurşun levha ve lehimlerin alevle kesilmesi, kurşunlu boyaların alevle yakılması işleriyle levha, tel, boru,

akümülatör, şişe kapsülü, yapımı gibi kurşun veya kurşun alaşımıyla çalışılan işler. 5) Üstübeç, sülügen, kurşun tetraetil gibi zehirli ve kimyasal kurşun veya arsenikli bileşiklerin hazırlanması

işleri. 6) İçinde kurşun ve arsenik bulunan boya ve vernik gibi maddelerin kullanıldığı emaye, güderi, meşin,

kauçuk, çini, cam, yapma süs taşları, yapma çiçek ve oyuncak yapımı işleriyle bina, dokuma ve otomobil boyacılığı ile dar mekanlarda, iç mekanlarda veya sağlığa uygun olarak havalandırılmayan mekanlarda yapılan boyacılık, renkli baskı ve harf matbaacılığı (tipografi) işleri.

7) Kurşun levhaları birbirine kaynatma işleri. b) Cam sanayii işleri: 1) Cam yapımında kullanılan ilkel maddeleri toz haline getirme, eleme, karıştırma ve kurutma işleri (bu işleri

yapmak üzere tam kapalı odalar içinde otomatik makineli tesisat veya çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde).

2) Eritme işleri (otomatik besleme fırınlarıyla çalışılmadığı takdirde). 3) Ateşçilik işleri. 4) Üfleme işleri (tamamen otomatik makinelerle yapılmadığı takdirde). 5) Basınçla yapılan cam işleri (cam tazyiki işleri). 6) Ayna camı sanatında potalı cam dökümü işleri (potalar kalıp masasına mekanik araçlarla taşınmadığı

takdirde). 7) Camı fırın başından alma işleri. 8) Yayma fırınlarında düzeltme işleri. 9) Tıraş işleri. 10) Asitle hak ve cilalama işleri. 11) Basınçlı havayla kum püskürten cihazlarla yapılan işler (çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike

oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde). 12) Pota ve taş odalarında görülen işler. c) Cıva sanayii işleri: 1) Cıva amalgamlarından altın ve gümüş ayırma işleri, akümülatörcülükte çinko amalgamı işleri, harç

malzemesi yapımında cıvalı kurşunlu yapılan lehimcilik işleri. 2) Cıvalı aletler yapımı işleri. 3) Cıva buharlı elektrik ampulleri yapımı işleri. 4) Süblime, kalomel ve cıva fulminat gibi cıvalı bileşiklerin hazırlanması işleri ve laboratuvarlarda cıvayla

yapılan işler. ç) Çimento sanayii işleri: 1) İlkel maddeleri kırma, ufalama, ezme, eleme ve karıştırma işleri. 2) Otomatik fırınlarda pişirme işleri. 3) Klinkeri öğütme, eleme, torba ve fıçılara koyma işleri (otomatik olarak tozun etrafa yayılmasını önleyici

bir düzenleme yapılmadığı takdirde). d) Kok fabrikalarıyla termik santrallerdeki işler: 1) Ateşçilik, ocak temizliği, jeneratör, doldurma, boşaltma ve temizleme işleri. 2) Kimyasal arıtma işleri. 3) Gazın geçtiği cihaz ve boruların onarılması ve temizlenmesi işleri. 4) Kok fabrikalarında kömür ve ocak işleri. 5) Elektrik enerji üretim santrallerinin kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması işleri,

(ateşçiliğin elle yapılması durumunda veya kül ve kömürlerin taşınmasında tozun etrafa yayılmasını önleyici tesisler olmadığı takdirde).

6) Termik santraller ile her çeşit buhar kazanlarının kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması işleri. (ateşçiliğin elle yapılması durumunda veya kül ve kömürlerin taşınmasında tozun etrafa yayılmasını önleyici tesisler olmadığı takdirde).

e) Çinko sanayii işleri: 1) Çinko madeninin toz haline getirilmesi, karıştırılması, elenmesi ve fırınlanması işleri. 2) Damıtma fırınının işletilmesi, fırınlardan küllerin ve cürufun kaldırılması işleri. 3) Çinkoyla alaşım yapılması işleri. 4) Çinko tozunun ambalajlanması işleri. 5) Sürekli olarak yapılan galvanizli demir lehimciliği işleri. 6) Çinko tozu kullanılan kimyasal ve sınai işler. 7) Elektrolitik çinko madeni üretilen tesislerdeki işler. f) Bakır sanayii işleri: 1) Bakır cevheri çıkarılan maden ocaklarında yapılan işler. 2) Cevherin kuru veya yaş yöntemle zenginleştirilmesi ve elde edilmesi işleri. 3) Bakır fabrikalarında cevherin yıkama, flotasyon ve izabe işleri. 4) Hurda bakırın eritilerek dökülmesi işleri. g) Alüminyum sanayii işleri: 1) Alüminyum oksit üretimi işleri. 2) Alüminyum bronzu hazırlama işleri. 3) Alüminyum madeni üretimi işleri. ğ) Demir ve çelik sanayii işleri. 1) Demir izabe fabrikalarında cevherin demire çevrilmesi işleriyle boru fabrikalarının fırın ve döküm

dairelerinde yapılan işler. 2) Çelikhanelerin çelik yapılan fırınlarıyla bunların teferruat ve eklentilerinden olan ikinci derecedeki

fırınlarda ve konvertörlerde yapılan işler. 3) Sıvı haldeki demir ve çeliğin tesisat ve teçhizatla veya mekanik olarak taşınmasına ilişkin işler. 4) Sıcak veya sıvı haldeki cürufun taşınması ve işlenmesi işleri. 5) Haddehanelerde (soğuk demirle çalışılan haddehaneler hariç), fırınlarda, hadde serilerinde, haddehaneyi

kızgın veya sıvı çelik yahut demirle besleyen tesisat ve araçlarla görülen işlerle kızgın halde olan yarı mamul parçaların kesilmesi ve hazırlanması işleri.

6) Demir ve çelik presleme makinelerinde yapılan işlerle bu makinelerin sıcak demir veya çelikle beslenmesi ve yapılan sıcak parçaların kaldırılma veya taşınması işleri.

7) Cürufun kırılması, ezilmesi, toz haline konulması, tozların çuvallara doldurulması ve yükletilmesi işleri. h) Döküm sanayii işleri: 1) Kalıp kumunun hazırlanması işleri. 2) Döküm kalıp ve maçalarının yapılması ve döküme hazır duruma getirilmesi işleri. 3) Döküm şarjının hazırlanması ve her çeşit maden eritme (izabe) fırınlarının döküme hazır duruma

getirilmesi işleri. 4) Maden eritme ve dökme işleri. 5) Kalıpların sökülmesi ve dökümlerin temizlenmesi işleri. 6) Savurma ve düşey döküm yapımı işleri. ı) Kaplamacılık işleri: 1) Parlak ve mat kaplama işleri (galvano). 2) Polisaj işleri. 3) Kalaycılık işleri. 4) Doldurma yoluyla galvanizleme işleri. 5) Asitle yüzey temizleme işleri. i) Karpit sanayii işleri: 1) Kireç ve kokun ark fırınında eritilmesi işleri. j) Asit sanayii işleri: 1) Asit için hammaddelerin hazırlanması işleri. 2) Asidin yapılma safhalarındaki işler. 3) Asidin dinlendirilme, yüklenme, boşaltılma ve taşınması işleri. 4) Baca gazlarından asit elde edilmesi işleri. k) Akümülatör sanayii işleri: 1) Akümülatör yapım ve onarım işleri. 2) Akümülatör suyu hazırlama ve şarj işleri. l) Kaynak işleri: 1) Her çeşit koruyucu gaz altında yapılan kaynak işleri. 2) Toz altı kaynak işleri. 3) Oksijen ve elektrik kaynağı işleri. m) Madenlere su verme işleri: 1) Su verme işleri (sertleştirme).

2) Semantasyon işleri. n) Kauçuk işlenmesi işleri: 1) Kauçuk hamurunun karıştırılması, fırınlanması işleri. 2) Sağlığa uygun olarak havalandırılmayan yerlerde, otomatik tesisat kullanılmadan yapılan sıcak

vulkanizasyon işleri. o) Yeraltı işleri: 1) Maden ocakları işleri (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve

tünel yapımı gibi yer altında yapılan işler. ö) Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler: 1) 19/4/1937 tarihli ve 3153 sayılı Radiyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri

Hakkında Kanunun Ek 1 inci maddesinde yer alan hükümler saklı kalmak kaydıyla doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları ile yapılan işler.

p) Gürültülü işler: 1) Gürültü düzeyi en yüksek maruziyet etkin değerini (8h=85 dB(A)) aşan işler. r) Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler: 1) Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerden 20 metreye kadar derinlik veya 2 kg/cm2

basınçta yapılan işler (iniş, çıkış, geçiş dahil). s) Pnömokonyoz yapan tozlu işler: 1) Pnömokonyoz yapan tozların bulunduğu işyerlerindeki işler. ş) Tarım ilaçları: 1) Tarım ilaçları kullanımı işleri. Günde yedi buçuk saatten daha az çalışılması gereken işler MADDE 5 – (1) Bir çalışanın günde yedi buçuk saatten daha az çalıştırılması gereken işlerle bunların her

birinde en çok kaçar saat çalıştırılacağı aşağıda belirtilmiştir. a) Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler (iniş, çıkış, geçiş dâhil): 1) 20-25 (20 hariç) m. derinlik veya 2-2,5 (2 hariç) kg/cm2 basınçta 7 saat. 2) 25-30 (25 hariç) m. derinlik veya 2,5-3 (2,5 hariç) kg/cm2 basınçta 6 saat. 3) 30-35 (30 hariç) m. derinlik veya 3-3,5 (3 hariç) kg/cm2 basınçta 5 saat. 4) 35-40 (40 hariç) m. derinlik veya 3,5-4 (3,5 hariç) kg/cm2 basınçta 4 saat. 5) Dalgıçlar için bu süreler, 18 metreye kadar 3 saat, 40 metreye kadar olan derinliklerde 1/2 saattir. b) Cıva işleri: 1) Cıva izabe fırınlarında görülen işler 6 saat. 2) Elementer cıva bulunan ocaklarda görülen işler 6 saat. c) Kurşun işleri: 1) Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma işleri 4 saat. ç) Karbon sülfür işleri: 1) Karbon sülfürden etkilenme tehlikesi bulunan işler 6 saat. d) İnsektisitler: 1) Karbamatlı ve organik fosforlu insektisitlerin yapımı, paketlenmesi, çözelti olarak hazırlanması ve

uygulanması işleri 6 saat.

SON


26- SAĞLIK VE GÜVENLİK İŞARETLERİ YÖNETMELİĞİ Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

kapsamındaki tüm işyerlerinde uygulanır. (2) Bu Yönetmelik hükümleri; a) Diğer bir mevzuatla özel olarak atıfta bulunulmadıkça; tehlikeli maddelerin, preparatların, ürünlerin veya

malzemelerin piyasaya arzında kullanılan işaretlemelerde, b) Kara, demir, deniz, hava ve iç suyolu taşımacılığının düzenlenmesinde kullanılan işaretlemelerde,

uygulanmaz. Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri: Acil çıkış yolları, ilkyardım veya kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretleri,

b) Bilgilendirme işareti: Yasak işareti, uyarı işareti, emredici işaret, acil çıkış ve ilkyardım işaretleri dışında bilgi veren diğer işaretleri,

c) Ek bilgi levhası: Bir işaret levhası ile beraber kullanılan ve ek bilgi sağlayan levhayı, ç) El işareti: Çalışanlar için tehlike oluşturabilecek manevra yapan operatörleri yönlendirmek üzere ellerin

ve/veya kolların önceden anlamları belirlenmiş hareket ve/veya pozisyonlarını, d) Emredici işaret: Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işareti, e) Güvenlik rengi: Güvenlik açısından özel bir anlam yüklenen rengi, f) Işıklı işaret: Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış, içeriden veya arkadan aydınlatılarak ışıklı bir

yüzey görünümü verilmiş işaret düzeneğini, g) İşaret levhası: Geometrik bir şekil, renkler ve bir sembol veya piktogramın kombinasyonu ile özel bilgi

ileten ve yeterli aydınlatma ile görülebilir hale getirilmiş levhayı, ğ) İşaretçi: İşareti veren kişiyi, h) Operatör: İşareti izleyerek araç ve gereci kullanan kişiyi, ı) Sağlık ve güvenlik işaretleri: Özel bir nesne, faaliyet veya durumu işaret eden levha, renk, sesli veya ışıklı

sinyal, sözlü iletişim ya da el-kol işareti yoluyla iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi ya da talimat veren veya tehlikelere karşı uyaran işaretleri,

i) Sembol veya piktogram: Bir durumu tanımlayan veya özel bir davranışa sevk eden ve bir işaret levhası veya ışıklandırılmış yüzey üzerinde kullanılan şekli,

j) Sesli sinyal: İnsan sesi ya da yapay insan sesi kullanmaksızın, özel amaçla yapılmış bir düzenekten çıkan ve yayılan kodlanmış ses sinyalini,

k) Sözlü iletişim: İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen, önceden anlamı belirlenmiş sözlü mesajı, l) Uyarı işareti: Bir tehlike kaynağı veya tehlike hakkında uyarıda bulunan işareti, m) Yasak işareti: Tehlikeye neden olabilecek veya tehlikeye maruz bırakabilecek bir davranışı yasaklayan

işareti, ifade eder.

-------------------------------------------------------- Ek- 1 İŞYERİNDE KULLANILAN SAĞLIK VE GÜVENLİK İŞARETLERİ İLE İLGİLİ ASGARİ GENEL GEREKLER

3. İşaretlerin birlikte ve birbirinin yerine kullanılması

3.1. Aynı derecede etkili ise, aşağıdaki işaretlerden herhangi biri kullanılabilir: – Engel veya düşme tehlikesi olan yerlerde; işaret levhası veya güvenlik rengi – Işıklı işaret, sesli sinyal veya sözlü iletişim – El işaretleri veya sözlü iletişim 3.2. Aşağıda belirtilen işaretler birlikte kullanılabilir. – Işıklı işaret ve sesli sinyal – Işıklı işaret ve sözlü iletişim – El işaretleri ve sözlü iletişim

4. Aşağıdaki tabloda yer alan hususlar, güvenlik rengi kullanılan tüm işaretlere uygulanır.

Renk Anlamı veya

Amacı Talimat ve Bilgi

Kırmızı Yasak işareti Tehlikeli hareket veya davranış

Tehlike alarmı Dur, kapat, düzeneği acil durdur,

tahliye et

Yangınla mücadele ekipmanı

Ekipmanların yerinin gösterilmesi ve tanımlanması

Sarı Uyarı işareti Dikkatli ol, önlem al, kontrol et

Mavi (1)

Zorunluluk işareti Özel bir davranış ya da eylem Kişisel koruyucu donanım kullan

Yeşil Acil çıkış, ilk yardım işareti

Kapılar, çıkış yerleri ve yolları, ekipman, tesisler

Tehlike yok Normale dön

(1) Mavi:

Sadece dairevi bir şekil içinde kullanıldığında emniyet rengi olarak kabul edilir.

(2) Parlak turuncu:

Emniyet işaretleri dışında sarı yerine kullanılabilir. Özellikle zayıf doğal görüş şartlarında floresan özellikli bu renk çok dikkat çekicidir.

NOT:KıY SU MaZ YA 5. Güvenlik işaretinin işlevinin aşağıda belirtilenler tarafından olumsuz etkilenmemesi için :

5.1. Görülmesini veya işitilmesini zorlaştıracak veya engelleyecek, aynı türden bir başka emisyon kaynağının bulunması önlenecek, özellikle;

5.1.1. Çok sayıda işaret birbirine çok yakın bir şekilde yerleştirilmeyecektir. 5.1.2. Karıştırılma ihtimali olan iki ışıklı işaret aynı anda kullanılmayacaktır. 5.1.3. Işıklı bir işaret bir diğer ışıklı işaretin çok yakınında kullanılmayacaktır. 5.1.4. Birden fazla sesli sinyal aynı anda kullanılmayacaktır. 5.1.5. Çok fazla ortam gürültüsü olan yerlerde sesli sinyal kullanılmayacaktır.

Ek-2 İŞARET LEVHALARIYLA İLGİLİ ASGARİ GEREKLER

3. Kullanılacak işaret levhaları 3.1. Yasaklayıcı işaretler

- Daire biçiminde, - Beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgi (kırmızı kısımlar işaret

alanının en az % 35’ini kapsayacaktır)

Sigara İçilmez Sigara içmek ve

açık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla söndürmek yasaktır

İçilmez Yetkisiz kimse

giremez

İş makinası giremez

Dokunma

3.2. Uyarı işaretleri - Üçgen şeklinde - Sarı zemin üzerine siyah piktogram, siyah çerçeve (sarı kısımlar işaret alanının en az % 50’sini

kapsayacaktır)

Parlayıcı madde veya yüksek ısı

Patlayıcı madde Toksik (Zehirli)

madde

Aşındırıcı madde Radyoaktif madde Asılı yük

İş makinası Elektrik tehlikesi Tehlike

Lazer ışını Oksitleyici madde İyonlaştırıcı

olmayan radyasyon

Kuvvetli manyetik

alan Engel Düşme tehlikesi

Biyolojik risk Düşük sıcaklık Zararlı veya tahriş

edici madde

3.3. Emredici işaretler - Daire biçiminde, - Mavi zemin üzerine beyaz piktogram (mavi kısımlar işaret alanının en az %50’sini kapsayacaktır)

Gözlük kullan Baret tak Eldiven giy

Maske kullan İş ayakkabısı giy Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy Yüz siperi kullan Emniyet kemeri kullan

Kulak koruyucu tak Genel emredici işaret

(gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

3.4. Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri

- Dikdörtgen veya kare biçiminde, - Yeşil zemin üzerine beyaz piktogram (yeşil kısımlar işaret alanının en az %50’sini kapsayacaktır)

Acil çıkış ve kaçış yolu

Yönler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Güvenlik duşu

Göz duşu Acil yardım ve ilk yardım telefonu

3.5. Yangınla mücadele işaretleri

- Dikdörtgen veya kare biçiminde, - Kırmızı zemin üzerine beyaz piktogram (kırmızı kısımlar işaret alanının en az % 50’sini kapsayacaktır)

Yangın

Hortumu Yangın

Merdiveni Yangın

Söndürme Cihazı Acil Yangın

Telefonu

Yönler (Yardımcı bilgi işareti)

Ek- 5 ENGELLER, TEHLİKELİ YERLER VE TRAFİK YOLLARINI BELİRLEMEK İÇİN KULLANILAN İŞARETLER İLE

İLGİLİ ASGARİ GEREKLER 1. Engeller ve tehlikeli yerlerde kullanılan işaretler

1.2. İşaretlerin boyutu, engelin ya da tehlikeli bölgenin büyüklüğü ile orantılı olur. 1.3. Sarı–siyah ya da kırmızı–beyaz şeritler yaklaşık olarak 45 derece açıyla ve aynı büyüklükte boyanır. 1.4. Örnek:

3. Kodlanmış işaretler.

A. Genel İşaretler Anlamı Tarifi Şekil

BAŞLAT Hazır ol Başlama

komutu

Avuç içleri öne bakacak şekilde her iki kol yere paralel

DUR Kesinti / ara Hareketi

durdur

Avuç içi öne bakacak şekilde sağ kol yukarı kalkık

TAMAM İşlemin sonu

Her iki kol göğüs hizasında eller kenetli

B. Dikey hareketler

Anlamı Tarifi Şekil

KALDIR Sağ kol avuç içi öne bakacak şekilde yukarı kalkıkken yavaşça daire çizer

İNDİR Sağ kol avuç içi içeri

bakacak şekilde yere doğru indirilmişken yavaşça daire çizer

DÜŞEY MESAFE Mesafe her iki elin

arasındaki boşlukla ifade edilir

C. Yatay Hareketler


İLERİ Her iki kol avuç içleri yukarı bakacak şekilde bel hizasında bükülüyken kollar dirsekten kırılarak yukarı hareket eder

GERİ Her iki kol avuç içleri aşağı bakacak şekilde göğüs önünde bükülüyken kollar dirsekten kırılarak yavaşça gövdeden uzaklaşır

SAĞ İşaretçinin

sağı*

Sağ kol avuç içi yere bakacak şekilde yere paralel sağa uzatılmışken sağa doğru yavaşça küçük hareketler

SOL İşaretçinin

solu*

Sol kol avuç içi yere bakacak şekilde yere paralel sola uzatılmışken sola doğru yavaşça küçük hareketler

YATAY MESAFE Eller arasındaki boşluk

mesafeyi ifade eder

D. Tehlike


KES Acil dur.

Avuç içleri öne bakacak şekilde her iki kol yukarı kalkık

HIZLI Bütün hareketler daha

hızlı

YAVAŞ Bütün hareketler daha yavaş

SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

27- TEHLİKELİ VE ÇOK TEHLİKELİ SINIFTA YER ALAN İŞLERDE

ÇALIŞTIRILACAKLARIN MESLEKİ EĞİTİMLERİNE DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar MADDE 4 b) Mesleki eğitim: Örgün veya yaygın eğitim yoluyla bireyleri mesleğe hazırlamak, meslek sahibi olanların

mesleklerindeki gelişimlerini ve yeni mesleklere uyumlarını sağlamak amacıyla gerekli bilgi, beceri, tavır ve değer duygularını geliştiren ve bireylerin fiziki, sosyal, kültürel ve ekonomik yeteneklerinin gelişim sürecinin bir plan içerisinde yürütülmesini sağlayan eğitimi,

ifade eder. Mesleki eğitim zorunluluğu MADDE 5 – (1) Ek-1’ işlerde çalışacakların, işe alınmadan önce, mesleki eğitime tabi tutulmaları zorunludur.

SON


28- TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ Tanımlar ve kısaltmalar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Asbest : 1) Aktinolit Asbest 2) Antofilit Asbest, 3) Grünerit Asbest (Amosit) 4) Krizotil, 5) Krosidolit, 6) Tremolit Asbest, lifli silikatlarını, c) Genel Müdürlük (İSGGM): İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünü, ç) ILO: Uluslararası Çalışma Örgütünü, d) İnert toz: Solunumla akciğerlere ulaşmasına rağmen akciğerlerde yapısal ve/veya fonksiyonel bozukluk

yapmayan tozları, (SORULDU) e) İSGÜM: İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Müdürlüğünü, f) Kristal yapıda SiO2: Kuvars, tridimit ve kristobaliti, g) Lifsi tozlar: Uzunluğu beş mikrondan daha büyük, eni üç mikrondan daha küçük ve boyu eninin üç

katından büyük olan parçacıkları, ğ) Okuyucu: ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri Sınıflandırılması konusunda eğitim almış hekimi, h) Pnömokonyoz (Akciğer Toz Hastalığı): Akciğerlerde tozun birikmesi sonucu ortaya çıkan doku reaksiyonu

ile oluşan hastalığı, i) Solunabilir toz: Aerodinamik eşdeğer çapı 0,1–5,0 mikron büyüklüğünde kristal veya amorf yapıda toz ile

çapı üç mikrondan küçük, uzunluğu çapının en az üç katı olan lifsi tozları, j) Standart akciğer radyografisi: En az 35x35 cm ebatında ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri

Sınıflandırılması kriterlerine göre değerlendirilebilir akciğer radyografisini veya dijital akciğer radyografisini, k) Toz: Bu Yönetmeliğe göre işyeri ortam havasına yayılan veya yayılma potansiyeli olan parçacıkları, l) Toz ölçümü: İşyeri ortam havasındaki toz miktarının gravimetrik esasa (SORULDU)veya lifsi tozlarda lif

sayısına göre belirlenmesini, Soru No: 50 25.7.2015

A)

B)

C)

D)


n) Zaman Ağırlıklı Ortalama Değer (ZAOD/TWA): Günlük 8 saatlik zaman dilimine göre ölçülen veya

hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama değeri, SON


29- YAPI İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Alt işveren: Bir işverenden, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde veya asıl

işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan, bu iş için görevlendirdiği işçilerini/çalışanlarını sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları,

d) Kendi nam ve hesabına çalışan: Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapan ve projenin tamamlanmasında profesyonel katkı sağlayan kişiyi,

e) Proje: Yapı işlerinin tasarımından tamamlanmasına kadar yürütülen bütün işleri, f) Proje sorumlusu: İşveren tarafından görevlendirilen ve işveren adına projenin hazırlanmasından,

uygulanmasından ve uygulamanın kontrolünden sorumlu gerçek veya tüzel kişiyi, g) Sağlık ve güvenlik koordinatörü: Projenin hazırlık ve uygulama aşamalarında, işveren veya proje sorumlusu

tarafından sorumluluk verilen ve bu Yönetmeliğin 10 uncu ve 11 inci maddelerinde belirtilen sağlık ve güvenlikle ilgili görevleri yapan gerçek veya tüzel kişileri,

ğ) Sağlık ve güvenlik planı: Muhtemel risklerin değerlendirilip yapı işi süreci boyunca sağlık ve güvenlik ile ilgili alınacak tedbirlerin, organizasyon yapısının, çalışma yöntemlerinin ve bunlara ilişkin işlerin ne zaman ve kim tarafından yapılması gerektiğinin belirlendiği, aynı yapı sahasında faaliyet gösterecek farklı işverenler, alt işverenler, kendi nam ve hesabına çalışan kişiler ve farklı çalışma ekipleri arasında sağlık ve güvenliğe dair hususların koordinasyonunun sağlanması amacıyla yapı alanının tamamından sorumlu işveren veya proje sorumlusu tarafından hazırlanan veya hazırlanması sağlanan planı,

h) Yapı alanı: Yapı işlerinin yürütüldüğü alanı, ı) Yapı işleri: İnşaat ve çeşitli mühendislik işlerinin yürütüldüğü, yerüstü veya yeraltında, su üstü veya su

altında yapılan, Ek–1’de yer alan işler ile benzeri diğer işleri, ifade eder. Proje sorumlusu ve işverenlerin sorumlulukları MADDE 6 – (1) İşveren, bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülükleri bizzat yerine getirebileceği gibi, kendi adına

hareket etmek üzere, gerekli fenni yeterliliğe sahip olan bir veya daha fazla proje sorumlusu tayin edebilir. (2) İş sağlığı ve güvenliği konularında, bir veya birden fazla sağlık ve güvenlik koordinatörü görevlendirilmesi

proje sorumlusunun veya işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz. Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin görevlendirilmesi, sağlık ve güvenlik planı ve bildirim MADDE 8 – (1) Aynı yapı alanında birden fazla işveren veya alt işverenin bulunması durumunda, işveren veya

proje sorumlusu, sağlık ve güvenlik konularında bir veya daha fazla sağlık ve güvenlik koordinatörü görevlendirir. (2) İşveren veya proje sorumlusu, yapı işine başlamadan önce projenin hazırlık aşamasında, sağlık ve güvenlik

planını hazırlar veya hazırlanmasını sağlar. (3) Yapı işinde dördüncü fıkrada belirtilen bildirim gerektiren işler haricinde ve Ek-2’deki listede belirtilen

riskleri içeren çalışmaların bulunmaması halinde sağlık ve güvenlik koordinatörü görevlendirilmeyebilir. (4) İşveren veya proje sorumlusu; 1) Yapı işinin 30 işgününden fazla süreceği ve devamlı olarak 20’den fazla çalışan istihdam edileceği, 2) İşin büyüklüğü 500 yevmiyeden fazla çalışma gerektireceği, durumlarda yapı işine başlamadan önce Ek-3’te belirtilen bilgileri içeren bildirimi, Bakanlığın ilgili çalışma ve

iş kurumu il müdürlüğüne vermekle yükümlüdür. Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin proje hazırlık aşamasındaki görevleri MADDE 10 – (1) Sağlık ve güvenlik koordinatörleri proje hazırlık aşamasında;

a) Bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesindeki yükümlülüklerin yerine getirilmesini koordine eder. b) Sağlık ve güvenlik planını hazırlar veya hazırlanmasını sağlar. Yapı alanında Ek-2’de belirtilen işler

yapılıyorsa, bu işlerle ilgili özel tedbirlerin planda yer almasını sağlar. c) Proje süresince, birbirini takip eden veya daha sonra yapılacak işler sırasında dikkate alınmak üzere sağlık

ve güvenlik bilgilerini içeren sağlık ve güvenlik dosyası hazırlar. Aynı dosyanın proje tamamlandıktan sonra temizlik, bakım, tadilat, yenileme, yıkım işleri gibi her türlü yapı işinin güvenli bir şekilde yerine getirilmesi için ihtiyaç duyulan bilgileri de içermesi sağlanır.

Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin proje uygulama aşamasındaki görevleri MADDE 11 – (1) Sağlık ve güvenlik koordinatörleri, proje uygulama aşamasında; a) Aşağıdaki durumlarda Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen risklerden korunma ilkelerinin uygulanmasını

koordine eder; 1) Aynı anda veya birbiri ardına yapılacak iş ve iş aşamalarının belirlendiği iş programlarının oluşturulması için

teknik ve organizasyona yönelik kararların alınmasında, 2) İşin ya da iş aşamalarının tamamlanması için ilgili meslek disiplinindeki kriterler de dikkate alınarak

yapılacak süre hesabında. b) İşverenlerin gerekli tedbirleri uygulamasını ve gerektiğinde çalışanların ve kendi nam ve hesabına

çalışanların korunmasını, 5 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen prensiplerin istikrarlı bir şekilde uygulanmasını, 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sağlık ve güvenlik planının yapılmasının gerektiği durumlarda bu planın uygulanmasını koordine eder.

c) Yapılan işteki ilerlemeleri ve meydana gelen değişiklikleri dikkate alarak 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (b) bendindeki sağlık ve güvenlik planında ve aynı fıkranın (c) bendine göre hazırlanan sağlık ve güvenlik dosyasında gerekli düzenlemeleri yapar veya yapılmasını sağlar.

ç) Aynı yapı alanında, işe sonradan katılanlarda dâhil olmak üzere, işveren veya alt işverenler arasında organizasyonu sağlar, iş kazaları ve meslek hastalıklarından çalışanları korumak üzere işverenlerce yapılan çalışmaları koordine eder, Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen işverenler arası bilgi alış verişinin sağlanmasına katkıda bulunur ve gerekli hallerde kendi nam ve hesabına çalışan kişilerin de bu çalışmalarda yer almasını sağlar.

d) Yapı işlerinde güvenli bir şekilde çalışılmasını sağlamak üzere yapılması gerekli kontrolleri koordine eder. e) İzin verilen kişiler dışındakilerin yapı alanına girmesini önlemek üzere gerekli düzenlemeleri yapar. EK – 1 YAPI İŞLERİ LİSTESİ 1– Kazı, yarma ve doldurma işleri2– Hafriyat 3– İnşa

a) Bina b) Set, barajc) Yol, demiryolu, havai hatç) Tüneld) Metro e) Köprüf) Çelik yapı g) İskele, liman, dalga kıran, gemi ğ) Kanalizasyon, lağım h) Kuyuı) Kanali) Duvar j) Sıva, badana, boya işlerik) Elektrik tesisatı l) Sıhhi tesisatm) Kalorifer tesisatın) Dülgerliko) Marangozluk

4– Prefabrike elemanların inşası ve sökümü5– Montaj işleri6– Değiştirme ve donatma 7– Tadilatlar8– Yenileme9– Tamir10– Söküm11– Yıkım12– Restorasyon 13– Bakım, boyama ve temizleme14– Drenaj 15– Bu ekte belirtilen işlerde kullanılan sabit ve hareketli makine ve tesisleri kullanma. EK– 2 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİ İÇEREN ÇALIŞMALARIN LİSTESİ 1– Özellikle, yapılan işin ve işlemlerin niteliği veya işyeri alanının çevresel özelliklerinden dolayı, çalışanların

toprak altında kalma, bataklıkta batma veya yüksekten düşme gibi risklerin fazla olduğu işler. 2– Çalışanın işin yürütümü dolayısıyla maruz kaldığı özel tehlikelere yönelik sağlık gözetimi gerektiren veya

kimyasal ve biyolojik özelliklerinden dolayı çalışanların sağlık ve güvenlikleri için risk oluşturan maddelerle yapılan işler.

3– 24/3/2000 tarihli ve 23999 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği uyarınca, denetimli ve gözetimli alanların belirlenmesini gerektiren iyonlaştırıcı radyasyonla çalışılan işler.

4– Yüksek gerilim hatları yakınındaki işler. 5– Boğulma riski bulunan işler. 6– Kuyu, yer altı kazıları ve tünel işleri. 7– Hava beslemeli sistem kullanan dalgıçların yaptığı işler. 8– Basınçlı hava sağlanarak keson içinde yapılan işler. 9– Patlayıcı madde kullanımını gerektiren işler.

10– Fiziksel özelliklerine bağlı olarak yüksek ses, titreşim, basınç farkı, toz oluşması gibi risklerin fazla olduğu işler.

11– Ağır prefabrike elemanların montaj ve söküm işleri. EK – 3 YAPI İŞİNE İLİŞKİN BİLDİRİM 1– Bildirim tarihi, 2– İnşaatın açık adresi (mahalle, cadde, sokak, numara, ada, parsel, semt, ilçe ve il adları), 3– İşverenin ad ve adresi(mahalle, cadde, sokak, numara, ada, parsel, semt, ilçe ve il adları), 4– Proje tipi (*), 5– Görevlendirilmesi halinde proje sorumlusunun adı ve adresi, 6– Proje hazırlık safhasındaki sağlık ve güvenlik koordinatörünün veya koordinatörlerinin adı ve adresi, 7– Proje uygulama safhasındaki sağlık ve güvenlik koordinatörünün veya koordinatörlerinin adı ve adresi, 8– İşin planlanan başlama tarihi, 9– Planlanan çalışma süresi (inşaatın muhtemel bitiş tarihi), 10– Yapı alanında çalışacağı tahmin edilen azami çalışan sayısı, 11– Yapı alanında bulunması muhtemel yüklenicilerin(**) sayısı, 12– Belirlenmiş olan yükleniciler(**) hakkında bilgi. (*)Yapılan inşaatın yapı çeşidi yazılacaktır. (köprü, bina, yol gibi) (**)Alt işverenler, kendi nam ve hesabına çalışanlar ile mal veya hizmet tedarik edenler belirtilmelidir. EK – 4 YAPI ALANLARI İÇİN ASGARİ SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI Bu ekte yer alan yükümlülükler, yapı alanının özelliğinin, yapılan iş ile tehlikelerinin ve çalışma şartlarının

gerektirdiği durumlarda uygulanır. Yüksekte çalışma 1– Seviye farkı bulunan ve düşme sonucu yaralanma ihtimalinin oluşabileceği her türlü alanda yapılan

çalışma; yüksekte çalışma olarak kabul edilir. 6– Korkuluklarda; (SORULDU) a) Platformdan en az bir metre yükseklikte ve herhangi bir yönden gelebilecek en az 125 kilogramlık yüke

dayanıklı ana korkuluk, b) Platforma bitişik, en az 15 santimetre yüksekliğinde topuk levhası, c) Topuk levhası ile ana korkuluk arasında açıklıklar 47 santimetreden fazla olmayacak şekilde konulan ara

korkuluk, bulunması sağlanır. İskelelerde genel tedbirler 20– İskelelerin aşağıdaki hususlara uygun olması sağlanır; a) Kendiliğinden hareket etmeyecek, stabilitesi bozulmayacak ve çökmeyecek şekilde tasarlanmış, imal

edilmiş ve kurulmuş olması, b) İskele sistemlerinin güvenli bir şekilde desteklenmesi, yatay ve düşey kuvvetlere karşı uygun şekilde

sabitlenmesi, c) Doğru şekilde ve bakımlı bulundurulması, ç) Korozyona karşı uygun malzeme kullanılması, d) İskele sisteminde çatlak, kırık, yıpranmış ve korozyona uğramış özellikteki iskele ve bağlantı elemanlarının

kullanılmaması, e) İskelelerde görülen kusurların derhal giderilerek zayıf kısımların güçlendirilmesi. 21– İskele platformları hareket etmeyecek şekilde iskele sistemine sabitlenir. Platform elemanları ile iskele

dikey elemanları arasında ve platform döşemesinde çalışanların düşmesine sebep olabilecek boşluk bulunmaması sağlanır.

22– İskelelerdeki korkuluk sistemlerinin bu Yönetmeliğin Ek–4 (A) Yüksekte Çalışma başlığının 6 ncı maddesinde tanımlanan özelliklere uygun olması sağlanır.

23– İskelelerdeki bütün bağlantı yerleri ile bağlantı elemanlarının yeterli sağlamlıkta olması sağlanır ve bu bağlantıların kendiliğinden ayrılmaması için gerekli tedbirler alınır.

24– İskele sistemlerinin kurulması, kullanılması ve sökümünde İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde belirtilen hükümlere uyulur.

25– İskeleler aşağıda belirtilen durumlarda işveren tarafından görevlendirilen ehil bir kişi tarafından kontrole tabi tutularak, iskeleler ile ilgili özel tedbirlerde belirtilen hususları içeren kontrol raporu hazırlanır, rapor sonucunda sadece güvenli olduğu tespit edilen iskelelerde çalışma yapılır;

a) Kullanılmaya başlamadan önce, b) Haftada en az bir kez, c) Üzerinde değişiklik yapıldığında, ç) Belli bir süre kullanılmadığında, d) Sismik sarsıntı, kuvvetli rüzgârlar gibi olumsuz hava şartlarına veya denge ve sağlamlığını etkileyebilecek

diğer koşullara maruz kaldığında. 26– İskelelerin taşıyabilecekleri azami ağırlıklar, levhalar üzerine yazılarak iskelelerin uygun ve görülebilir

yerlerine asılır. Belirtilen bu ağırlıkları aşan yükler iskelelere yüklenmez. 27– İskelelerin üzerine moloz ve artıklar ile geçişi engelleyecek malzemeler bırakılmaz. 28– İskelelerde geçiş amacıyla en az 60 santimetre genişliğinde ve kenarlarında bu Yönetmeliğin Ek–4 (A)

Yüksekte Çalışma başlığının 6 ncı maddesinde tanımlanan özelliklere uygun korkuluk sistemleri bulunan geçitler kullanılır.

29– Vinç veya benzeri makinelerin kullanılması sırasında, yüklenen malzemenin iskeleye takılmaması için gerekli tedbirler alınır.

Ön yapımlı bileşenlerden oluşan cephe iskeleleri ve seyyar iskelelerde özel tedbirler: 30– Ön yapımlı bileşenlerden oluşan cephe iskelelerinin kurulumunda, taşıyıcı sisteme ait düşey ve yatay

elemanların eksiksiz olarak kullanılması ve sistemin yeteri kadar çapraz elemanlarla takviye edilmesi sağlanır. *31– Ön yapımlı bileşenlerden oluşan cephe iskelelerinde taşıyıcı sisteme ait dairesel kesitli düşey ve yatay

elemanların anma dış çapının en az 48,3 milimetre olması, anma et kalınlıklarının ise malzeme cinsine ve en küçük akma dayanımına uygun olması sağlanır.

32– Cephe iskeleleri binaya mümkün olduğunca yakın kurulur, bunun mümkün olmadığı durumlarda çalışanların bina ile iskele arasından düşmelerini önleyici tedbirler alınır.

*33– Cephe iskelelerinin ayaklarında sabit veya düşeyliği ayarlanabilir taban plakaları ve yumuşak zeminlerde yükü dağıtmak için taban plakaları altlarında uygun malzemeden yapılmış altlıklar kullanılır. Sağlam olmayan ve uygunsuz malzemeler destek parçaları olarak kullanılmaz, iskelenin sağlam ve dengeli olması sağlanır. (SORULDU)

34– İskelelerde çalışılan platformlara güvenli ulaşımın sağlanması için merdiven sistemleri veya benzeri güvenli ulaşım sistemleri kullanılır.

35– Madeni cephe iskeleleri statik elektriğe karşı uygun şekilde topraklanır. 36– Seyyar iskeleler, üzerinde çalışan bulunduğu durumlarda hareket ettirilmez. İskelenin dik ve platformun

düz olması sağlanır. İskele ayaklarında iskelenin kendiliğinden hareket etmesini engelleyecek fren kolu gibi uygun tertibatlar bulunur.

Asma iskele, cephe platformu ve asılı erişim donanımları şeklindeki iskele sistemlerinde özel tedbirler: *37– İskele taşıyıcı sistemi için kullanılacak halatlar, hareketi sağlayan mekanik tesisat ve motor tertibatı, fren

sistemleri, çalışma platformu ve diğer güvenlik teçhizatları her gün işe başlamadan önce kontrol edilir. 40– İskelelerin taşıyabileceği azami yük miktarı belirtilerek, bu miktardan fazla yükleme yapılmaz. Asma

iskelelerde merdiven kullanılmaz. 41– İskeleler, çalışma konumunda devreye sokulabilecek durdurma fren sistemleriyle donatılır. Ayrıca

iskelelerde düşmeyi önleyici teçhizat ve ikincil fren sistemleri bulunur. Halatlı kaldırma tertibatlarında çalışma konumunda güç kaynağının kesilmesi durumunda otomatik olarak devreye giren ayrı bir tutma freni bulunur. İskelelerde düşmeyi önleyici teçhizat, tutma frenleri ve ikincil fren sistemi gibi güvenlik tedbirlerinin çalışma esnasında sistemi durdurma amaçlı kullanılmaması için gerekli tedbirler alınır. SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------


30- ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından, maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır

değerleri aşağıda verilmiştir: a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 Db (A) veya (Ptepe) = 112 Pa b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB (A) veya (Ptepe) = 140 Pa

c) Maruziyet sınır değerleri: -----------------(LEX, 8saat) = 87 dB (A) veya (Ptepe) = 200 Pa (2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel

kulak koruyucu donanımların koruyucu etkisi de dikkate alınır. (87db dikkata alınır) (3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate alınmaz. (80-85 db dikkate alınmaz) (4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık gösterdiğinin kesin olarak tespit

edildiği işlerde, maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi kullanılabilir. Bu işlerde;

a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87 dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz. b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır. Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve teknik gelişmeleri dikkate alarak,

gürültüye maruziyetten kaynaklanan risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9, 10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.

(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;

a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin seçilmesi, b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun iş ekipmanının seçilmesi, c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve düzenlenmesi, ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi, d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla; 1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü emici örtüler ve benzeri yöntemlerle

azaltılması, 2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme ve benzeri yöntemlerle azaltılması, e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım programlarının uygulanması, f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla; 1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması, 2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi, hususlarını göz önünde bulundurur. (3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının tespiti halinde, işveren; a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye maruziyeti azaltmak için teknik veya iş

organizasyonuna yönelik önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar. b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını

belirleyerek teknik olarak mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar. (4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve

amacına uygun olmasını sağlar. (5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca özel politika

gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar. Soru No: 23 25.7.2015

A)

B)

C)

D)


Kişisel korunma MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile

önlenemiyor ise işveren; a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında,

kulak koruyucu donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur. (SORULDU) b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerine

ulaştığında ya da bu değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.

Maruziyetin sınırlandırılması MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte

belirtilen bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda, işveren;

a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli tedbirleri derhal alır. b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma

ve önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler. Soru No: 35 25.7.2015

A

B C 80 D 85

E 87 Cevap Anahtarı: A

Soru No: 36 25.7.2015

A)

B) C 70

D) E 87 Cevap Anahtarı: D

SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------


31- ÇALIŞANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

Tanımlar MADDE 4 b) Patlamadan korunma dokümanı: İşyerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların tehlikelerinden çalışanların

sağlık ve güvenliğini korumak amacıyla hazırlanan dokümanı, c) Patlayıcı ortam: Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile

oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışımı, ifade eder. EK – 1 PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI 2 – Tehlikeli yerlerin sınıflandırılması Tehlikeli yerler, patlayıcı ortam oluşma sıklığı ve bu ortamın devam etme süresi esas alınarak, bölgeler halinde

sınıflandırılır. Ek-2’ye göre alınacak önlemler, yapılan bu sınıflandırmaya göre belirlenir. Bölge 0 Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın sürekli olarak

veya uzun süreli ya da sık sık oluştuğu yerler. Bölge 1 Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın normal çalışma

koşullarında ara sıra meydana gelme ihtimali olan yerler. Bölge 2 Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışarak normal çalışma koşullarında patlayıcı ortam

oluşturma ihtimali olmayan yerler ya da böyle bir ihtimal olsa bile patlayıcı ortamın çok kısa bir süre için kalıcı olduğu yerler.

Bölge 20 Havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların, sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık patlayıcı ortam

oluşturabileceği yerler. Bölge 21 Normal çalışma şartlarında, havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların ara sıra patlayıcı ortam

oluşturabileceği yerler. Bölge 22 Normal çalışma şartlarında, havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların patlayıcı ortam oluşturma

ihtimali bulunmayan ancak böyle bir ihtimal olsa bile bunun yalnızca çok kısa bir süre için geçerli olduğu yerler. Not: Tabaka, tortu veya yığın halinde tutuşabilir tozların bulunduğu yerler, patlayıcı ortam oluşturabilecek diğer

bir kaynak olarak dikkate alınmalıdır. EK-3 EKİPMANLARIN VE KORUYUCU SİSTEMLERİN SEÇİMİNDE UYULACAK KRİTERLER Bölge 0 veya Bölge 20: Kategori 1 ekipman, Bölge 1 veya Bölge 21: Kategori 1 veya 2 ekipman, Bölge 2 veya Bölge 22: Kategori 1, 2 veya 3 ekipman. EK – 4 PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLER İÇİN UYARI İŞARETİ Patlayıcı ortam oluşabilecek yerler için uyarı işareti; üçgen şeklinde, siyah kenarlı, sarı zemin üzerine siyah

yazılı ve sarı zeminin işaret alanının en az %50’ si olacak şekilde aşağıda belirtilen şekil ve renklerde olur.

SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------


32- ÇALIŞANLARIN TİTREŞİMLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar MADDE 4 a) Bütün vücut titreşimi: Vücudun tümüne aktarıldığında, çalışanın sağlık ve güvenliği için risk oluşturan,

özellikle de bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya yol açan mekanik titreşimi, b) El-kol titreşimi: İnsanda el-kol sistemine aktarıldığında, çalışanın sağlık ve güvenliği için risk oluşturan ve

özellikle de damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarına yol açan mekanik titreşimi, c) Maruziyet eylem değeri: Aşıldığı durumda, çalışanın titreşime maruziyetinden kaynaklanabilecek risklerin

kontrol altına alınmasını gerektiren değeri, ç) Maruziyet sınır değeri: Çalışanların bu değer üzerinde bir titreşime kesinlikle maruz kalmaması gereken

değeri,ifade eder. Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri MADDE 5 a) El-kol titreşimi için; 1) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri: 5 m/s2. 2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri: 2,5 m/s2. b) Bütün vücut titreşimi için; 1) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri: 1,15 m/s2. 2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri: 0,5 m/s2. Deniz taşımacılığında, 1 Hz`in üzerindeki titreşimler değerlendirmeye alınacaktır.

SON


***33- İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ Tanımlar

MADDE 4 c) İş ekipmanı: İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet, tesis ve tesisatı, d) Maruz kişi: Tamamen veya kısmen tehlikeli bölgede bulunan kişiyi, e) Operatör: İş ekipmanını kullanma görevi verilen çalışan veya çalışanları, f) Özel risk taşıyan iş ekipmanı: Tehlikelerin teknik önlemlerle tam olarak kontrol altına alınamadığı iş

ekipmanını, g) Periyodik kontrol: İş ekipmanlarının, bu Yönetmelikte öngörülen aralıklarda ve belirtilen

Özel risk taşıyan iş ekipmanı MADDE 8 – (1) Çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden, özel risk taşıyan iş ekipmanlarının kullanılmasında

aşağıdaki önlemler alınır. a) İş ekipmanı, sadece o ekipmanı kullanmak üzere görevlendirilen kişilerce kullanılır. b) Bu ekipmanların tamiri, tadili, kontrolü, bakımı ve hizmete alınması bu işleri yapmakla özel olarak

görevlendirilen kişilerce yapılır.

EK - I İŞ EKİPMANLARINDA BULUNACAK ASGARİ GEREKLER

2. İş ekipmanlarında bulunacak asgari genel gerekler

2.1. İş ekipmanında bulunan ve güvenliği etkileyen kumanda cihazları için asgari gerekler; 2.1.1. İş ekipmanında bulunan ve güvenliği etkileyen kumanda cihazları açıkça görülebilir ve tanınabilir

özellikte olur. Gerektiğinde uygun şekilde işaretlenir. 2.1.2. Kumanda cihazları zorunlu haller dışında, tehlikeli bölgenin dışına yerleştirilir ve bunların kullanımı ek

bir tehlike oluşturmaz. Kumanda cihazları, istem dışı hareketlerde tehlikeye neden olmaması gerekir. 2.1.3. Operatör, ana kumanda yerinden tehlike bölgesinde herhangi bir kimsenin bulunmadığından emin

olması gerekir. Bu mümkün değilse makine çalışmaya başlamadan önce otomatik olarak devreye girecek sesli ve ışıklı ikaz sistemi bulunur.

3.1.4. Üzerinde çalışan bulunan hareketli iş ekipmanı, normal çalışma koşullarında devrilme riskine karşı; a) Cihaz bir çeyrekten (90 derecelik açı) fazla dönmeyecek şekilde yapılmış olur veya

b) Bir çeyrekten fazla dönüyorsa, üzerinde bulunan çalışanın etrafında yeterli açıklık bulunur veya

c) Aynı etkiyi sağlayacak başka koruyucu yapı veya sistem bulunur. 3.2. Yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanları için asgari gerekler; 3.2.2. Yüklerin kaldırılması için kullanılan makinelerde, kaldırılabilecek maksimum yük açıkça görünecek

şekilde işaretlenir, makinenin değişik şekillerde kullanımında da maksimum yükü gösteren levhalar veya işaretler bulunur.

EK - II İŞ EKİPMANININ KULLANIMI İLE İLGİLİ HUSUSLAR

2. Kendinden hareketli veya bir başka araç vasıtasıyla hareket edebilen iş ekipmanlarının kullanımı ile ilgili

hükümler

2.1. Kendinden hareketli iş ekipmanları, bu ekipmanların güvenli kullanımı ile ilgili uygun eğitim almış çalışanlar tarafından kullanılır.

2.2. İş ekipmanı bir çalışma alanı içinde hareket ediyorsa, uygun trafik kuralları ile hız sınırları konulur ve uygulanır.

2.3.1. Kendinden hareketli iş ekipmanının çalışma alanında, görevli olmayan çalışanların bulunmasını önleyecek gerekli düzenleme yapılır.

2.3.2. İşin gereği olarak bu alanda çalışan bulunması zorunlu ise, bu çalışanların iş ekipmanı nedeniyle zarar görmesini önleyecek uygun tedbirler alınır.

2.4. Mekanik olarak hareket ettirilen seyyar iş ekipmanlarında, ancak güvenliğin tam olarak sağlanması halinde çalışan taşınmasına izin verilebilir. Taşıma sırasında iş yapılması gerekiyorsa ekipmanın hızı gerektiği gibi ayarlanır.

3.1.2.1. Olağanüstü veya acil olan istisnai durumlarda insanları kaldırmak amacıyla yapılmamış iş ekipmanı,

gerekli önlemleri almak ve gözetim altında olmak şartıyla insanların kaldırılmasında kullanılabilir. 4. Yüksekte yapılan geçici işlerde, iş ekipmanının kullanımı ile ilgili hükümler

4.1.2.

------------------------------------- El merdivenleri ancak düşük risk nedeniyle daha güvenli bir iş ekipmanı kullanımı gerekmiyorsa, (SORUDA TEMİN

EDİLEMEMSİ DENDİĞİ İÇİN III-DOĞRU değil) kısa süre kullanılacaksa veya işverence değiştirilmesi mümkün olmayan işyeri koşullarında, EK-II madde 4.1.1’de belirtilen şartlara uymak

kaydıyla yüksekte yapılan çalışmalarda kullanılabilir.

--------------------------------------

Soru 17 25.7.2015

A) B) C) D) E)

Cevap Anahtarı: B

4.3. İskelelerin kullanımı ile ilgili özel hükümler 4.3.2. Seçilen iskelenin karmaşıklığına bağlı olarak kurma, kullanma ve sökme planı; yapı işlerinde inşaat mühendisi, inşaat teknikeri veya yüksek teknikeri; gemi inşası ve sökümü işlerinde ise gemi inşaatı

mühendisi tarafından yapılır veya yaptırılır. (NOT: İskelelerin planı SADECE İNŞ MÜH. YAPIYOR.

periyodik kontrolleri ise 3 müh de yapıyor inşaat müh inşaat teknikeri veya yüksek teknikerleri, makine müh mimar gemi inşaatı müh. tarafından yapılır.

4.3.5. Kurma, sökme veya değişiklik yapılması sırasında iskelenin kullanıma hazır olmayan kısımları,

23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde genel uyarı işaretleri ile işaretlenir ve tehlikeli bölgeye girişler fiziki olarak engellenir.

Soru No: 48 25.7.2015

A)

B)

C)

D)


4.3.6. İskelelerin kurulması, sökülmesi veya üzerinde önemli değişiklik yapılması, görevli inşaat mühendisi, (SORULDU) inşaat teknikeri veya yüksek teknikeri; tersanelerde ise gemi inşaatı mühendisi gözetimi altında ve bu Yönetmeliğin 11 inci maddesi uyarınca, özel riskleri ve ayrıca

aşağıda belirtilen hususları kapsayan konularda yapacakları işle ilgili yeterli eğitim almış çalışanlar tarafından yapılır.

a) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması ile ilgili planların anlaşılması, b) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması sırasında güvenlik, c) Çalışanların veya malzemelerin düşme riskini önleyecek tedbirler, ç) İskelelerde güvenliği olumsuz etkileyebilecek değişen hava koşullarına göre alınacak güvenlik önlemleri, d) İskelelerin taşıyabileceği yükler, e) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması işlemleri sırasında ortaya çıkabilecek diğer riskler.

EK-III BAKIM, ONARIM VE PERİYODİK KONTROLLER İLE İLGİLİ HUSUSLAR

2. Periyodik kontrole tabi iş ekipmanları 2.1. Basınçlı kap ve tesisatlar

2.1.1. Basınçlı kaplarda temel prensip olarak hidrostatik test yapılması esastır. Bu testler, standartlarda aksi belirtilmediği sürece işletme basıncının 1,5 katı ile ve bir yılı aşmayan sürelerle yapılır. Ancak iş ekipmanının özelliği ve işletmeden kaynaklanan zorunlu şartlar gereğince hidrostatik test yapma imkânı olmayan basınçlı kaplarda hidrostatik test yerine standartlarda belirtilen tahribatsız muayene yöntemleri de uygulanabilir. Bu durumda, düzenlenecek periyodik kontrol raporlarında bu husus gerekçesi ile birlikte belirtilir.

2.1.2. Basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrolleri, 22/1/2007 tarihli ve 26411 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği, 31/12/2012 tarihli ve 28514 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği ve 30/12/2006 tarihli ve 26392 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliğinde yer alan ve bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olmayan hususlar saklı kalmak kaydıyla ilgili standartlarda belirtilen kriterlere göre yapılır.

2.1.3. Basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrolleri, makine mühendisleri ve makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. 2.1.4. Madde 2.1.1.’de belirtilen kriterler saklı kalmak kaydı ile bir kısım basınçlı kap ve tesisatın periyodik

kontrol süreleri ile kontrol kriterleri Tablo: 1’de belirtilmiştir.

EKİPMAN ADI KONTROL PERİYODU

(Azami Süre)

PERİYODİK KONTROL KRİTERLERİ

Buhar kazanları 1 Yıl

Kalorifer kazanları 1 Yıl

Taşınabilir gaz tüpleri (Dikişli, dikişsiz)

3Yıl

Taşınabilir asetilen tüpleri

TS EN 12863 standardında belirtilen sürelerde

Manifoldlu asetilen tüp demetleri

1 Yıl

Manifoldlu tüp demetleri 1 Yıl

Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG, ve benzeri) (yerüstü) (1)

10 Yıl

Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG, ve benzeri) (yer altı) (1)

10 Yıl

Kullanımdaki LPG tüpleri 1 Yıl

Basınçlı hava tankları(2), (3) 1 Yıl

Kriyojenik tanklar

TS EN:13458 – 3 standardında belirtilen sürelerde.

Tehlikeli sıvıların(4) bulunduğu tank ve depolar

10 Yıl(5)

(1) LPG tanklarında bulunan emniyet valfleri ise 5 yılda bir kontrol ve teste tabi tutulur. (2) Seyyar veya sabit kompresör hava tankları ile basınçlı hava ihtiva eden her türlü kap ve bunların sabit donanımı. (3) Kademeli sıkıştırma yapan kompresörlerin her kademesinde hidrostatik basınç deneyi, basınçlı hava tankları ile bunların sabit donanımlarının, o kademede müsaade edilen en yüksek basıncının 1,5 katı ile yapılır. (4) Tehlikeli sıvılar: aşındırıcı veya sağlığa zararlı sıvılardır. (5) Tahribatsız muayene yöntemleri kullanılır.

2.2. Kaldırma ve iletme ekipmanları 2.2.1. Standartlarda aksi belirtilmediği sürece, kaldırma ve iletme ekipmanları, beyan edilen yükün en az 1,25

katını, etkili ve güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte olur ve bunların bu yüke dayanıklı ve yeterli yük frenleri bulunur.

2.2.2. Kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrolleri, makine mühendisleri ve makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. 2.2.3. kaldırma ve iletme ekipmanının periyodik kontrol kriterleri ve kontrol süreleri Tablo: 2’de belirtilmiştir.

EKİPMAN ADI

KONTROL PERİYODU

(Azami Süre)


(İlgili standartlar aşağıda belirtilmiştir.)**

Kaldırma ve/veya iletme araçları (1), (2),(3)

1 Yıl

Asansör (İnsan ve Yük Taşıyan) (4)

1 Yıl

Yürüyen merdiven ve yürüyen bant

1 Yıl

İstif Makinesi (forklift, transpalet, lift)

1 Yıl

Yapı İskeleleri(5),(6) 6 Ay

(1) ***Vinçlerin periyodik kontrollerinde yapılacak olan statik deneyde deney yükü, beyan edilen yükün en az 1,25 katı, dinamik deneyde ise en az 1,1 katı olması gerekir. (5) ***İskelelerin periyodik kontrolleri mühendislik ve mimarlık fakültelerinden inşaat ve makine mühendisliği ile mimarlık bölümü mezunları makine ve inşaat teknikeri veya yüksek teknikerleri, gemi inşası işlerinde ise gemi inşaatı mühendisi tarafından yapılır.

(6) İskeleler, üzerlerinde taşıyabileceği azami yük görünecek şekilde işaretlenir.

2.3. Tesisatlar

2.3.1. İlgili standartlarda aksi belirtilmediği sürece, tesisatların periyodik kontrolleri yılda bir yapılır. 2.3.2. Elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, paratoner tesisatı ile akümülatör ve transformatör ve benzeri

elektrik ile ilgili tesisatın periyodik kontrolleri elektrik mühendisleri, elektrik tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. 2.3.3. Elektrik dışında kalan diğer tesisatın periyodik kontrolleri

makine mühendisleri, makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. Soru No: 38 İSG 25.7.2015

A) B) C) D) E) Cevap Anahtarı:

2.3.4. bir kısım tesisatın periyodik kontrol kriterleri ve kontrol süreleri Tablo: 3’te belirtilmiştir.

EKİPMAN ADI

KONTROL PERİYODU

(Azami Süre)


(İlgili standartlar aşağıda belirtilmiştir.)**

Elektrik Tesisatı, Topraklama Tesisatı, Paratoner

1 Yıl Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Y. Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Y. Elektrik İç Tesisleri Y.

Akümülatör, Transformatör 1 Yıl

Yangın Tesisatı ve Hortumlar, Motopomplar, Boru Tesisatı

1 Yıl

Yangın Söndürme cihazı

TS ISO 11602-2 standardında belirtilen sürelerde

Havalandırma ve Klima Tesisatı

1 Yıl

2.4. ***Tezgâhlar -bir yıl- 2.4.1. Makine ve tezgâhların periyodik kontrolleri EK-III, madde 1.4.’te yer alan hususlara uygun olarak yapılır. Periyodik kontrol aralığı Yönetmelikte belirtilen istisnalar(*) dışında bir yılı aşmaması gerekir.

2.4.2. Makine ve tezgâhların periyodik kontrolleri, makine mühendisleri, makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. 2.4.3. Elektronik kumanda sistemi ile donatılmış makine ve tezgâhların periyodik kontrolü; makine veya mekatronik mühendisi ile elektrik mühendisleri ve/veya bunların teknikerleri tarafından birlikte yapılır.

SON

----------------------------------------------------------------------------------------------------- 34- İŞ HİJYENİ ÖLÇÜM, TEST VE ANALİZİ YAPAN LABORATUVARLAR HAKKINDA

YÖNETMELİK SON


35- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ

Tanımlar MADDE 4 b) Kabul edilebilir risk seviyesi: Yasal yükümlülüklere ve işyerinin önleme politikasına uygun, kayıp veya

yaralanma oluşturmayacak risk seviyesini, ç) Önleme: İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan

kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümünü, d) Ramak kala olay: İşyerinde meydana gelen; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli

olduğu halde zarara uğratmayan olayı, e) Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini, f) Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu

tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları,

g) Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini, ifade eder.

Risk değerlendirmesi ekibi MADDE 6 – (1) Risk değerlendirmesi, işverenin oluşturduğu bir ekip tarafından gerçekleştirilir. Risk

değerlendirmesi ekibi aşağıdakilerden oluşur. a) İşveren veya işveren vekili. b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri. c) İşyerindeki çalışan temsilcileri. ç) İşyerindeki destek elemanları. d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya

muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar. (2) İşveren, ihtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak üzere işyeri dışındaki kişi ve kuruluşlardan hizmet

alabilir. (3) Risk değerlendirmesi çalışmalarının koordinasyonu işveren veya işveren tarafından ekip içinden

görevlendirilen bir kişi tarafından da sağlanabilir. (4) İşveren, risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişilerin görevlerini yerine

getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar, görevlerini yürütmeleri sebebiyle hak ve yetkilerini kısıtlayamaz.

Tehlikelerin tanımlanması MADDE 8 – (4) Çalışma ortamında bulunan fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal, ergonomik ve benzeri tehlike

kaynaklarının neden olduğu tehlikeler ile ilgili işyerinde daha önce kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırma çalışması yapılmamış ise risk değerlendirmesi çalışmalarında kullanılmak üzere; bu tehlikelerin, nitelik ve niceliklerini ve çalışanların bunlara maruziyet seviyelerini belirlemek amacıyla gerekli bütün kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmalar yapılır.

Risk kontrol adımları MADDE 10 – riskin kabul edilebilir seviyeye indirilmesi için aşağıdaki adımlar uygulanır. 1) Tehlike veya tehlike kaynaklarının ortadan kaldırılması. 2) Tehlikelinin, tehlikeli olmayanla veya daha az tehlikeli olanla değiştirilmesi. 3) Riskler ile kaynağında mücadele edilmesi. Risk değerlendirmesinin yenilenmesi MADDE 12 – (1) Yapılmış olan risk değerlendirmesi; tehlike sınıfına göre çok tehlikeli, en geç iki 2 tehlikeli en geç dört 4 az tehlikeli en geç altı 6 yılda bir yenilenir. (2) Aşağıda belirtilen durumlarda risk değerlendirmesi tamamen veya kısmen yenilenir. a) İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması. b) İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler meydana gelmesi. c) Üretim yönteminde değişiklikler olması. ç) İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi. d) Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması. e) Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi.

f) İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya çıkması.

Birden fazla işveren olması durumunda risk değerlendirmesi çalışmaları MADDE 14 – (1) birden fazla işverenin paylaşması durumunda, yürütülen işler için diğer işverenlerin

yürüttüğü işler de göz önünde bulundurularak ayrı ayrı risk değerlendirmesi gerçekleştirilir. İşverenler, risk değerlendirmesi çalışmalarını, koordinasyon içinde yürütür, birbirlerini ve çalışan temsilcilerini tespit edilen riskler konusunda bilgilendirir.

(2) Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde, işyerlerinde ayrı ayrı gerçekleştirilen risk değerlendirmesi çalışmalarının koordinasyonu yönetim tarafından yürütülür. Yönetim; bu koordinasyonun yürütümünde, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden diğer işyerlerini etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için ilgili işverenleri uyarır. Bu uyarılara uymayan işverenleri Bakanlığa bildirir.

Asıl işveren ve alt işveren ilişkisinin bulunduğu işyerlerinde risk değerlendirmesi MADDE 15 – (1) Bir işyerinde bir veya daha fazla alt işveren bulunması halinde: a) Her alt işveren yürüttükleri işlerle ilgili olarak, bu Yönetmelik hükümleri uyarınca gerekli risk

değerlendirmesi çalışmalarını yapar veya yaptırır. b) Alt işverenlerin risk değerlendirmesi çalışmaları konusunda asıl işverenin sorumluluk alanları ile ilgili ihtiyaç

duydukları bilgi ve belgeler asıl işverence sağlanır. c) Asıl işveren, alt işverenlerce yürütülen risk değerlendirmesi çalışmalarını denetler ve bu konudaki

çalışmaları koordine eder. (2) Alt işverenler hazırladıkları risk değerlendirmesinin bir nüshasını asıl işverene verir. Asıl işveren; bu risk

değerlendirmesi çalışmalarını kendi çalışmasıyla bütünleştirerek, risk kontrol tedbirlerinin uygulanıp uygulanmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.

SON


36- İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK

Kapsam MADDE 2 (2) Bu Yönetmelik; a) İşyeri dışında kullanılan taşıma araçlarında veya taşıma araçlarının içindeki işyerlerinde, b) Yapı ve benzeri geçici veya hareketli iş alanlarında, c) Maden, petrol ve gaz çıkarma işlerinde, ç) Balıkçı teknelerinde, d) Tarım veya orman işyerlerine ait işyeri bina ve eklentileri hariç, işyerinin sınırları içerisinde olmakla beraber işyeri bina ve eklentilerinde çalışanları iş sağlığı ve güvenliği

açısından etkilemeyecek uzaklıkta olan veya işyeri bina ve eklentileri ile iş sağlığı ve güvenliği açısından etkileşim içerisinde olamayacak kadar uzak tarım ve orman alanlarında,

uygulanmaz. Tanımlar MADDE 4 a) İşyeri bina ve eklentileri: İşyerine bağlı çalışılan alanlar, çalışanların girip çıkılabileceği bina, tesis vb. ile

dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentileri,

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler Uygulama MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelikte belirtilen tedbirler saklı kalmak kaydı ile Bakanlıkça çıkartılan yönetmelikler

başta olmak üzere, yürürlükteki ilgili diğer mevzuat hükümleri de uygulanır. (2) Bu Yönetmelik kapsamında yer alan hususlarda açıklayıcı bir hüküm bulunmaması halinde sırasıyla; a) İlgili Türk standartları, b) Avrupa standartları, c) Uluslararası geçerliliği kabul edilen standartlar, dikkate alınır. Soru No: 18 25.7.2015

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: B EK-1 İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE UYGULANACAK ASGARİ SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI

Elektrik tesisatı 8 - İşyerinin ana pano ve tali elektrik panolarında seçicilik ilkesine uygun kaçak akım rölesi (artık akım

anahtarı) tesis edilir. ----------------------------

9 - Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği, işlendiği ve depolandığı yerlerde, yüksek bina ve bacalar ile direk veya sivri çıkıntılar gibi yüksek yerler bulunan binalarda, yıldırıma karşı yürürlükteki mevzuatın öngördüğü tedbirler alınır ve tesisler kurulur.

------------------------------ Acil çıkış yolları ve kapıları 10 - İşyerlerindeki bütün acil çıkış yolları ve kapılarının; a) Doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılması sağlanır ve önlerinde ya da arkalarında çıkışı önleyecek

hiçbir engel bulunmaz. c) Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olması sağlanır. ç) Acil çıkış kapılarının, acil durumlarda çalışanların hemen ve kolayca açabilecekleri şekilde olması sağlanır.

Bu kapılar dışarıya doğru açılır. Acil çıkış kapısı olarak raylı veya döner kapılar kullanılmaz. Kapalı işyerlerinin havalandırılması 15 - Kapalı işyerlerinde çalışanların ihtiyaç duyacakları yeterli temiz havanın bulunması sağlanır. Yeterli hava

hacminin tespitinde, çalışma yöntemi, çalışan sayısı ve çalışanların yaptıkları iş dikkate alınır. 16 - Çalışma ortamı havasını kirleterek çalışanların sağlığına zarar verebilecek atıkların ve artıkların derhal

dışarı atılması sağlanır. Boğucu, zehirli veya tahriş edici gaz ile toz, buğu, duman ve fena kokuları ortam dışına atacak şekil ve nitelikte, genel havalandırma sisteminden ayrı olarak mekanik (cebri) havalandırma sistemi kurulur. SON


37-İŞYERLERİNDE ACİL DURUMLAR HAKKINDA YÖNETMELİK

Tanımlar MADDE 4 a) Acil durum: İşyerinin tamamında veya bir kısmında meydana gelebilecek yangın, patlama, tehlikeli kimyasal

maddelerden kaynaklanan yayılım, doğal afet gibi acil müdahale, mücadele, ilkyardım veya tahliye gerektiren olayları,

b) Acil durum planı: İşyerlerinde meydana gelebilecek acil durumlarda yapılacak iş ve işlemler dahil bilgilerin ve uygulamaya yönelik eylemlerin yer aldığı planı,

c) Güvenli yer: Acil durumların olumsuz sonuçlarından çalışanların etkilenmeyeceği mesafede veya korunakta belirlenmiş yeri, ifade eder.

İşverenin yükümlülükleri MADDE 5 – (1) İşverenin acil durumlara ilişkin yükümlülükleri aşağıda belirtilmiştir: a) Çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek ve

çalışan ile çalışma çevresini etkileyecek acil durumları önceden değerlendirerek muhtemel acil durumları belirler. b) Acil durumların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri alır. c) Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve değerlendirmeleri yapar. ç) Acil durum planlarını hazırlar ve tatbikatların yapılmasını sağlar. d) Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan

sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda çalışanı görevlendirir ve her zaman hazır bulunmalarını sağlar.

e) Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapar.

Çalışanların yükümlülük ve sorumlulukları MADDE 6 – (1) Çalışanların acil durumlarla ilgili yükümlülükleri aşağıda belirtilmiştir: a) Acil durum planında belirtilen hususlar dahilinde alınan önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlere uymak. b) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda kendileri ve diğer kişilerin sağlık ve güvenliğini

tehlikeye düşürecek acil durum ile karşılaştıklarında; hemen en yakın amirine, acil durumla ilgili görevlendirilen sorumluya veya çalışan temsilcisine haber vermek.

Acil durumların belirlenmesi MADDE 8 – (1) İşyerinde meydana gelebilecek acil durumlar aşağıdaki hususlar dikkate alınarak belirlenir: a) Risk değerlendirmesi sonuçları. b) Yangın, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım ve patlama ihtimali. c) İlk yardım ve tahliye gerektirecek olaylar. ç) Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali. d) Sabotaj ihtimali. Soru No: 16 25.7.2015

A)

B)

C)

D)


Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri MADDE 10 – (1) İşverence acil durumların meydana gelmesi halinde uyarı verme, arama, kurtarma, tahliye,

haberleşme, ilk yardım ve yangınla mücadele gibi uygulanması gereken acil durum müdahale yöntemleri belirlenir ve yazılı hale getirilir.

(2) Tahliye sonrası, işyeri dâhilinde kalmış olabilecek çalışanların belirlenmesi için sayım da dâhil olmak üzere gerekli kontroller yapılır.

(3) İşveren, işyerinde acil durumların meydana gelmesi halinde çalışanların bu durumun olumsuz etkilerinden korunması için bulundukları yerden güvenli bir yere gidebilmeleri amacıyla izlenebilecek uygun tahliye düzenlemelerini acil durum planında belirtir ve çalışanlara önceden gerekli talimatları verir.

(4) İşyerlerinde yaşlı, engelli, gebe veya kreş var ise çocuklara tahliye esnasında refakat edilmesi için tedbirler alınır.

(5) Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri oluşturulurken 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümleri dikkate alınır.

(6) Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri oluşturulurken çalışanlar dışında müşteri, ziyaretçi gibi işyerinde bulunması muhtemel diğer kişiler de göz önünde bulundurulur.

Görevlendirilecek çalışanların belirlenmesi MADDE 11 – (1) İşveren; işyerlerinde tehlike sınıflarını tespit eden Tebliğde belirlenmiş olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 30 çalışana, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 40 çalışana ve en az birer çalışanı destek elemanı görevlendirir az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 50 çalışana kadar; a) Arama, kurtarma ve tahliye, b) Yangınla mücadele, konularının her biri için uygun donanıma sahip ve özel eğitimli en az birer çalışanı destek elemanı olarak

görevlendirir. İşyerinde bunları aşan sayılarda çalışanın bulunması halinde, tehlike sınıfına göre her 30, 40 ve 50’ye kadar çalışan için birer destek elemanı daha görevlendirir.

(2 İlkyardım Yönetmeliği esaslarına göre destek elemanı görevlendirir. Tatbikat MADDE 13 yılda en az bir defa olmak üzere tatbikat yapılır Acil durum planının yenilenmesi MADDE 14 – (1) İşyerinde, belirlenmiş olan acil durumları etkileyebilecek veya yeni acil durumların ortaya

çıkmasına neden olacak değişikliklerin meydana gelmesi halinde etkinin büyüklüğüne göre acil durum planı tamamen veya kısmen yenilenir.

(2) acil durum planları; tehlike sınıfına göre çok tehlikeli, iki 2 tehlikeli dört 4 az tehlikeli altı 6 yılda bir yenilenir.

SON

-----------------------------------------------------------------------------------------------------


38- İŞYERLERİNDE İŞİN DURDURULMASINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar MADDE 4 c) Heyet: Kurul Başkanlığı tarafından görevlendirilen teftişe yetkili üç müfettişten oluşan heyeti, ç) İl müdürlüğü: Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğünü, d) Kurul: Bakanlık İş Teftiş Kurulu Başkanlığını, e) Maden işleri: 19/12/2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşkolları Yönetmeliğine göre

madencilik ve taş ocakları işkolunda olup, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 9 uncu maddesi uyarınca çıkarılan tebliğde çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yapılan işleri,

f) Metal işleri: İşkolları Yönetmeliğine göre metal işkolunda olup, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 9 uncu maddesi uyarınca çıkarılan tebliğde çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yapılan işleri,

g) Müfettiş: İşyerlerini iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftişe yetkili iş müfettişini, ğ) Mülki idare amiri: İllerde valiyi, büyükşehirler dahil ilçelerde kaymakamı, h) Rapor: Müfettiş tarafından 7 nci veya 11 inci maddeler gereği işyerinde işin durdurulmasına sebep olan

hususların tespit edilmesi halinde veya 10 uncu madde gereği yapılan inceleme sonucu düzenlenen idari tedbir raporunu,

ı) Tehlikeli kimyasallarla çalışılan işler: İşkolları Yönetmeliğine göre petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç işkolunda olup, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 9 uncu maddesi uyarınca çıkarılan tebliğde çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yapılan işleri,

i) Yapı işleri: İşkolları Yönetmeliğine göre inşaat işkolunda olup, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 9 uncu maddesi uyarınca çıkarılan tebliğde çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yapılan işleri,ifade eder.

Heyetin oluşturulması MADDE 5 – (1) İşyerinde işin bir bölümünü veya tamamını durdurma kararı vermeye yetkili heyet, üç

müfettişten oluşur. Kurul Başkanlığı heyete başkanlık edecek müfettişi belirler. (2) Kurul Başkanlığı birden fazla heyet oluşturabilir. Heyetin görevleri ve kararlar MADDE 6 – (1) Heyet, kendisine intikal eden raporlar üzerinde gerekli incelemeyi yapar ve kararını, müfettişin

tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde verir. Kararlar oy çokluğuyla alınır ve heyetçe imzalanır. (2) Heyet, raporda belirtilen hususlara katılmadığı durumlarda kararını, gerekçeleri ile birlikte yazar. (3) Heyet, gerekli görüldüğü takdirde, karara konu işyerinde inceleme yapabilir. (4) İşyerinin açılmasına yönelik taleplere ilişkin düzenlenen raporlar ile işverenin mühürlerin geçici olarak

sökülmesi taleplerinin değerlendirilmesi heyet tarafından yapılır. İşin durdurulması MADDE 7 – (1) İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında

çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur.

(2) Çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal, yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmadığının tespit edilmesi halinde iş durdurulur.

(3) Müfettişçe, işyerinde birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen durumlardan biriyle karşılaşıldığında, durumu belirtir bir rapor düzenlenir ve en geç tespitin yapıldığı tarihin ertesi günü ilgili heyete verilmek üzere Kurul Başkanlığına gönderilir. Raporda, durdurmayı gerektiren hususlara, alınması gereken tedbirlerin niteliğine ve yapılması gereken diğer iş ve işlemlere ayrıntılı olarak yer verilir.

Soru No: 4 İSG 25.7.2015

A)

B)

C)

D)


(4) Heyetin işyerinin bir bölümünde veya tamamında işin durdurulması kararı vermesi halinde karar, ilgili valiliğe ve işyeri dosyasının bulunduğu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilir.

(5) Heyetin işin durdurulmaması yönünde karar vermesi halinde rapor işleme konulmaz ve Kurul Başkanlığına iletilir.

(6) Bu Yönetmelik kapsamında yapılacak iş durdurma işlemleri sırasında zor kullanılmasını gerektiren durumların varlığı halinde, genel güvenliğin sağlanması amacıyla mülki idare amirinden kolluk personeli görevlendirilmesi talebinde bulunulabilir.

Durdurma kararının uygulanması MADDE 8 – (1) İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından 24 saat içinde yerine getirtilir.

(2) İşin durdurulması kararında belirtildiği şekilde, işyerinin bir bölümü veya tamamında iş durdurulur. Durdurma kararına ilişkin mühürleme işlemi mülki idare amirinin emriyle gerçekleştirilir.

SON


39- İLKYARDIM YÖNETMELİĞİ Tanımlar ve kısaltmalar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakan: Sağlık Bakanını, b) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını, d) İlkyardım: Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren durumda, sağlık görevlilerinin yardımı

sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamaları,

e) İlkyardımcı: İlkyardım tanımında belirtilen amaç doğrultusunda, hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle ilaçsız uygulamaları yapan ilkyardım eğitimi alarak ilkyardımcı belgesi almış kişiyi,

f) İlkyardım eğitici eğitmeni: Sağlık alanında en az ön lisans düzeyinde öğrenim görmüş ilkyardım eğitmenlerinden, Genel Müdürlükçe düzenlenen eğitici eğitmeni eğitim programına katılarak yetki belgesi almış kişiyi,

g) İlkyardım eğitimi: İlkyardım eğitimcileri tarafından Bakanlıkça onaylanmış müfredatlar ile verilen eğitimi, ğ) İlkyardım eğitmeni: Eğitici eğitimi veren merkezlerden eğitim alarak ilkyardım eğitmeni olarak yetki belgesi

düzenlenmiş, 11/4/1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanuna göre, sağlık meslek mensupları ile sağlık hizmetlerinde çalışan diğer meslek mensupları sınıfına giren kişiyi,

h) Merkez: İlkyardım eğitimi ve/veya ilkyardım eğitici eğitimi vermek amacıyla faaliyet gösteren ilkyardım eğitim merkezi ve ilkyardım eğitici eğitim merkezini,

İlkyardımcı bulundurulması MADDE 19 – (1) İş sağlığı ve güvenliği kapsamında; a) Az tehlikeli işyerlerinde, her 20 çalışan için 1 ilkyardımcı, b) Tehlikeli işyerlerinde, her 15 çalışana kadar 1 ilkyardımcı, c) Çok tehlikeli işyerlerinde, her 10 çalışana kadar 1 ilkyardımcı, bulundurması zorunludur. (2) Özel güvenlik ve sürücü kursları gibi ilkyardım eğitiminin zorunlu olarak verildiği kurslarda ilkyardım

eğitimlerinin, bu Yönetmeliğe göre yetki belgesi almış eğitimciler tarafından verilmesi zorunludur. (3) Milli Eğitim Bakanlığı eğitim programı dahilinde, ilkyardım eğitimi verecek öğretmenlerin 16 saatlik

ilkyardım eğitimini almaları zorunludur. Eğitim süreleri ve standartları MADDE 20 – (1) Yapılacak tüm eğitimlerde Genel Müdürlükçe hazırlanmış eğitim kitapları ve sunum CD’leri

kullanılır. (2) Eğitim süreleri; a) İlkyardım eğitimi 16 saat, b) Temel yaşam desteği eğitimi 2 saat, c) OED eğitimi 2 saat, ç) Afetlerde ilkyardım eğitimi 4 saat, d) İlkyardım eğitici eğitimi 40 saat, e) İlkyardım eğitici eğitmeni eğitimi 40 saat, olarak düzenlenir. (3) Eğitici eğitmeni standardı; a) İlkyardım eğitici eğitmeni eğitimine katılabilmek için, Bakanlık ve müdürlük personeli için ilkyardım

eğitmeni olarak en az on, diğer eğitmenler için en az yirmi yetki belgeli ilkyardımcı eğitimi verdiğinin belgelendirilmesi ile en az iki yıllık ilkyardım eğitmeni yetki belgesine sahip olması şartı aranır.

Eğitim konuları MADDE 21 – (1) Eğitim konuları, ulusal ve uluslararası standartlar doğrultusunda Genel Müdürlük tarafından

belirlenir.

(2) Merkezler eğitimlerinde standartları Bakanlıkça belirlenen ve müdürlük tarafından onaylanan eğitim kitabı ve sunum CD’sini kullanır.

(3) Eğitimlerin içeriği: a) İlkyardım eğitimi için; genel ilkyardım bilgileri, temel yaşam desteği ve havayolu tıkanıklığında ilkyardım,

bilinç bozukluklarında ilkyardım, kanamalar, şok ve göğüs ağrısında ilkyardım, yaralanmalarda ilkyardım, boğulmalarda ilkyardım, kırık, çıkık, burkulmalarda ilkyardım, acil taşıma teknikleri, böcek sokmaları ve hayvan ısırıklarında ilkyardım, zehirlenmelerde ilkyardım, yanık, donma ve sıcak çarpmalarında ilkyardım, göz, kulak, buruna yabancı cisim kaçmasında ilkyardım konularıdır.

b) Temel yaşam desteği eğitimi için; erişkinde temel yaşam desteği, çocuklarda temel yaşam desteği, bebeklerde temel yaşam desteği konularıdır.

c) OED eğitimi için; OED tanıtımı, otomatik eksternal defibrilatörün kullanıldığı durumlar ve otomatik eksternal defibrilatör uygulaması konularıdır.

ç) Afetlerde ilkyardım eğitimi için; genel ilkyardım bilgileri, temel yaşam desteği, kanamalarda ilkyardım, kırık-çıkık-burkulmalarda ilkyardım ve acil taşıma teknikleri konularıdır.

d) İlkyardım eğitici eğitimi için; ilkyardım konularına ilaveten; yetişkin eğitimi, iletişim becerisi, olumlu eğitim ortamı oluşturma, beceri eğitimi, sunum becerisi, küçük grup çalışması, gösterim becerisi, eğitimde yetiştiricilik, görsel-işitsel araçları hazırlama ve kullanım, yeterliliğe dayalı değerlendirme araçları konularıdır.

e) İlkyardım eğitimci eğitmeni için; eğitim programı oluşturma süreci, eğitimde ihtiyaç belirleme, eğitim içeriği analizi, eğitim kurs modelinin oluşturulması konularıdır.

(4) Güncelleme eğitimleri, bilgi ve becerilerin güncel tutulması amacı ile almış olduğu yetki belgesinin geçerlilik süresi dolduğunda, alınan eğitimin yarısı olacak şekilde düzenlenir. Güncelleme eğitiminde, güncellenecek eğitimin beceri rehberlerinin tamamı kullanılarak kursiyerlere uygulatılır. SON


40- ELEKTRİK İLE İLGİLİ FEN ADAMLARININ YETKİ, GÖREV VE SORUMLULUKLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

Fen Adamlarının Gruplandırılması yetki ve sorumlulukları 1 inci Grup: En az 3 veya 4 yıl yüksek öğrenim görenler. Bağlantı gücü 50 KWà kadar olan binaların elektrik iç tesis projesi hazırlama, bağlantı gücü 1500 KW, 400 Volt’a kadar elektrik iç tesislerinin yapımı Bağlantı gücü 1500 KWà kadar (gerilimi 36 kV’a kadar) olan tesislerin işletme, bakımı ve ölçü, işlerinde yetkilidirler. 2 inci Grup: Enaz 2 yıllık yüksek teknik öğrenim görenler ile ortaokuldan sonra enaz 4 veya 5 yıl mesleki ve

teknik öğrenim görenler. Bağlantı gücü 30 KWà kadar olan binaların elektrik iç tesis projesi hazırlama, bağlantı gücü 1250 KW, 400 Volt’a kadar elektrik iç tesislerinin yapımı, Bağlantı gücü 1000 KWà kadar (gerilimi 36 kV’a kadar) olan tesislerin işletme, bakımı ve ölçü, işlerinde yetkilidirler. 3 üncü Grup: Enaz lise dengi mesleki ve teknik öğrenim görenler, Bağlantı gücü 16 KWà kadar olan binaların elektrik iç tesis projesi hazırlama, b) Elektrik iç tesis yapım işleri:

bağlantı gücü 500 KW, 400 Volt’a kadar elektrik iç tesislerinin yapımı, Bağlantı gücü 500 KW`a kadar (gerilimi 36 kV’ a kadar) olan tesislerin işletme, bakımı ve ölçü, işlerinde yetkilidirler.

SON

----------------------------------------------------------------------------------------------------- -----------------------------------------------------------------------------------------------------

ÖSYM - İSG UZMANLIĞI TEMEL EĞİTİM PRAGRAMININ KONULARI

1- HUKUK %5 1- Temel Hukuk 2- İş Hukuku

2- GENEL İSG KONULARI %15 3- İş Sağlığı ve Güvenliğinin Kavram ve Kurallarının Gelişimi 4- İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış ve Güvenlik Kültürü 5- Türkiye'de ve Dünyada İş Sağlığı ve Güvenliği 6- Ulusal ve Uluslararası Kuruluşlar ve Sözleşmeler 7- İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri 8- Çalışma Ortamı Gözetimi 9- Korunma Politikaları 10- İş Kazaları 11- İş Güvenliği Yönünden Yapılması Gereken Kontroller ve Düzenlenecek Belgeler 12- Çalışma Yaşamında Özel Politika Gerektiren Gruplar 13- Çalışma Hayatında Etik 14- Vardiyalı Çalışma ve Gece Çalışması

3- MEVZUAT %30

15- Kanunlarda İş Sağlığı ve Güvenliği 16- İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri 17- İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları

18- Risk Yönetimi ve Değerlendirmesi 19- İşyeri Bina Eklentileri 20- Acil Durum Planları 21- Sağlık ve Güvenlik İşaretleri 22- Kapalı Alanlarda Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği 23- Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği 24- Elle Kaldırma ve Taşıma İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği 25- İnşaat İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği 26- Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği 27- Kişisel Koruyucu Donanımlar 28- İş Ekipmanlarının Tasarım, İmalat ve Kullanımında İş Sağlığı ve Güvenliği

Fiziksel Risk Etmenleri (Gürültü ve Titreşim Yönetmelikleri) Kimyasal Risk Etmenleri (Kanserojen ve Kimyasallar Yönetmelikleri) Biyolojik Risk Etmenleri (Biyolojik etkenler Yönetmeliği)

4- SAĞLIK %10 29- Psikososyal Risk Etmenleri 30- Sağlık Gözetimi ve Meslek Hastalıkları 31- Yetişkin Eğitimi, İşyerinde Sağlık Güvenlik Eğitimi ve İletişim

5- TEKNİK %40 32- Fiziksel Risk Etmenleri 33- Kimyasal Risk Etmenleri 34- Biyolojik Risk Etmenleri 35- Kaynak İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği 36- Elektrikle Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği 37- Kaldırma Araçlarında İş Sağlığı ve Güvenliği 38- Motorlu Araçlarda İş Sağlığı ve Güvenliği 39- El Aletlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği 40- Ergonomi 41- Bakım-Onarım İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği 42- İş Hijyeni - 43- Yangın 44- Havalandırma ve İklimlendirme Prensipleri 45- Basınçlı Kaplarla Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği 46- Yüksekte Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği 47- Tarım, Ormancılık ve Hayvancılık Faaliyetlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

ÖSYM - İSG UZMANLIĞI TEMEL EĞİTİM PRAGRAMI KONULARININ ÖZETİ

1- TEMEL HUKUK Anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge ve yönerge kavramları

Hukuk normlarının niteliği Toplum düzen kuralları ; Din kuralları , Örf ve Adet kuralları , Görenek kuralları , Hukuk kuralları Hukuk; bireyin bireyle, bireyin devlet ve malla olan iliĢkilerini düzenleyen kurallar bütünüdür

Pozitif / Ġdeal hukuk; Bir ülkede fiilen uygulanan bütün hukuk kurallarıdır. olması arzulanan doğal hukukun adıdır ki daha çok felsefik bir manayı ifade eder. Örneğin; herkes evinin önünü temiz tutsa

Maddi / ġekli hukuk; doğrudan doğruya toplumsal düzeni sağlayıp insan iliĢkilerinde meydana gelen sorunları çözmeye yönelik hükümler içeren hukuk‟dur.

Normlar hiyeraĢisine göre ; 1. Anayasa 2. Yasa (kanun) 3. Yasa (kanun) hükmünde kararname 4. Tüzük 5. Yönetmelik 6. Genelge

Anayasa ; Anayasa devletin Ģeklini, yapısını organlarının görev ve yetkilerini, bunların birbiriyle olan ilişkilerini, kişilerinin temel hakkı ve özgürlüklerini düzenleyen temel hukuktur. 1982 Anayasamız; • Milli devlet ilkesi

• Demokratik devlet ilkesi • Laik devlet ilkesi • Sosyal devlet ilkesi • Hukuk devleti ilkesidir. Birbirinden bağımsız çalıĢan üç organı mevcuttur. “Kuvvetler ayrılığına” göre çalıĢan ve “3 Y kuralı” Yasama - Yürütme - Yargı Yasa ; Yürütme organınca (siyasal iktidar ya da bakanlar kurulu) hazırlanan hukuksal nitelikli tasarımların ki buna “yasa tasarısı” denir ilgili komisyonda görüĢülüp benimsemesinden sonra, Meclis Genel Kurulunda maddeler itibariyle tartıĢılıp kabulü ve CumhurbaĢkanı tarafından imzalanıp Resmi Gazete de yayımlanma süreç lerini tamamlayan düzenlemedir .Eğer ilgili tasarımlar, Bakanlar Kurulunca değil de halk temsilcileri(milletvekilleri) tarafından hazırlanırsa, o zaman “yasa teklifi” veya “yasa önerisi” adını alırlar. KHK ; Bu hem bir yasa hem de kararnamedir.

Yasadır çünkü daha evvel çıkarılan bir yasayla konusu süresi mahiyeti ve uygulanacağı alan belirtilmek kaydıyla hükümete böyle bir düzenleme yapma yetkisi verilmektedir.

Ya da meydana gelen fevkalade bir durum (deprem, ayaklanma, salgın hastalık vb. ) nedeniyle siyasal iktidar o fevkalade durumları gerektirdiği ve acil önlemleri alarak uygulamaya koymakta ve fakat yasama meclisini 24 saat zarfında toplantıya çağırarak aldığı önlemleri TBMM‟nin iradesine sunmaktadır. Meclis kabul / ret eder.

CumhurbaĢkanı tarafından imzalanır ve Resmi Gazete ‟de yayınlanırlar. Yayınlandıkları gün yürürlüğe girerler.

Anayasa ile uyumlu olmak zorundadırlar. Bunların denetimi anayasa mahkemesince yapılır.

Olağanüstü ve sıkıyönetim hallerinde CumhurbaĢkanlığının BaĢkanlığında toplanarak çıkarılan yasa hükmündeki kararnameler hakkında anayasaya aykırılığı iddiasıyla anayasa mahkemesinde iptal davası açılamaz.

İptal davasını CumhurbaĢkanı, ana muhalefet partisi ile TBMM‟deki mevcut milletvekilleri 1/5i açabilir. Tüzük ; 1974 tarihli isg tüzüğü 500 maddelik ; Bakanlar kurulu yasaların uygulamasını göstermek ya da kanunla emredilen iĢleri belirtmek üzere kanuna aykırı olmamak ve DanıĢtay‟ın incelemesinden geçirilmek koĢuluyla tüzükler çıkarabilir. Bir hükümet tasarrufu olan tüzük CumhurbaĢkanı imzalar ve R. Gazete yayınlanır Yönetmelik ; BaĢbakanlık, bakanlıklar ve diğer kamu tüzel kiĢileri tarafından görev alanlarıyla ilgili kanunların ve tüzüklerin uygulamasını sağlamak maksadıyla çıkarılan hukuksal düzenlemelerdir Tebliğ ; hukuksal durumları ilgili kimselere duyurmak üzere üst makamlarca yazılan açıklamalardır. Genelge ; Genelge, üst yönetim birimlerince özellikle yasal düzenlemelerin nasıl yorumlanması ve uygulanması gerektiği hususlarında alt yönetim kademelerine ve bütün ilgilere gönderilen ayrıntılı düzenlemelerdir. Yönerge ; Herhangi bir konuda takip edilecek yol ve yöntem için üst makamlardakiler tarafından astlara verilen buyruğa (yönerge) denir. Bazen bu hukuksal kavram “talimat” ya da “direktif” olarak adlandırılır SON

--------------------------------------------------------------------------------------------------- 2- İŞ HUKUKU

işçi, işveren, alt işveren, işveren vekili kavramlar

İşverenin hak ve yükümlülükleri

İşverenin sorumluluğu

İşverenlerin sorumluluğunun hukuki dayanağı o İşverenlerin sorumluluğunun kapsamı ve bu sorumlulukta kusurun rolü o İşverenler tarafından ödenecek tazminatlar o Maddi-manevi tazminat o Destekten yoksun kalma tazminatı - Rücu tazminatı o İşverenin idari sorumluluğu o İşverenin cezai sorumluluğu

Çalışma sürelerine ilişkin hükümler

İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin ceza yaptırımları

İşveren vekilinin sorumluluğu

İşçilerin hak ve yükümlülükleri

İş güvenliği uzmanlarının hak ve yükümlülükleri

İş güvencesine ilişkin genel esaslar

Sendikaların sorumluluğu

o Eğitim sorumluluğu o İSG konularında toplu iş sözleşmelerinden yararlanılması

İş kazası ve meslek hastalıklarının hukuki yapısı

Bireysel iş hukuku açısından iş kazası ve meslek hastalığı o Nedensellik bağı o Meslek hastalıkları mevzuatı (5510 sayılı Kanun, Tespit İşlemleri Yönetmeliği, Yüksek Sağlık Kurulu Yönetmeliği) Sonuçlanmış yargı kararları İş Hukuku; İnsanoğlu yaşamını sürdürebilmesi için, bağımlı ya da bağımsız çalışmak zorundadır. Bağımlı çalışan grubu, işçileri esas alan ve onların işverenle olan münasebetlerini düzenleyen hukuk dalına iş hukuku denir

1- 'Bireysel' 2- 'Toplu İş Hukuku'

İdare Hukuku ; Bağımlı çalışan gruba memurlar giriyor. İş Hukuku’nun temel amacı ; Konum itibariyle güçlü olan işverene karşı 'işçinin korunması' , işçi ile işveren arasındaki sözleşmenin nitelik ve unsurlarını, çalışma koşullarını, tarafların hak ve yükümlülüklerini, çalışma sürelerini; ücretli, tatil ve yıllık izinleri, iş akdinin feshi, iş sağlığı ve güvenliği kurulu (İSG) 'nun hizmetlerinden işçinin yararlanması, sendikalar, grev ve lokavt hakkı, toplu iş sözleşmesi, uyuşmazlıklar vb. konuları içerir. işçı ,iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişi olarak tanımlanmıştır. İşveren;'İş sözleşmesine dayanarak işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara 'işveren' denir. İşveren vekili ; İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselerdir. Malul ; Meslekte kazanma gücünü en az %60 kaybedenler TEMEL HUKUK KONULARI: Kamu Hukuku dalları:

1- Ceza 2- Anayasa 3- İdare

Özel hukuk dalları: 1- Borçlar hukuku 2- Medeni hukuk 3- Ticaret hukuku 4- Devletler Özel hukuku

Özel hukuk olmayan: 1-İŞVERENİN HAKLARI, YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE SORUMLULUKLARI İşveren, iş sözleşmesinde konu edilen işin işçi tarafından görülmesini isteme, talimat verme hakkına sahiptir. İşverenin Yükümlülükleri;

1- Ücret Ödeme, 2- İşçiyi Koruma, 3- Eşit İşlem Yapma, 4- İşe Uygun İşçi Çalıştırma, 5- İşçiye Gerekli Alet, Taşıt, Edevat Sağlama, 6- İşçinin Buluşunun Karşılığını Ödeme ve Diğer Yükümlülükler.

İşverenin Sorumlulukları 1- Hukuki Mali Sorumluluk 2- Cezai Sorumluluk 3- Özürlü ve Eski Hükümlü Çalıştırma Sorumluluğu 4- İGS Konusunda Sorumluluk 5- İdari Sorumluluk

İşverenin Hukuksal Sorumluluğu ve Açılabilecek Davalar Tüm kurallar, kusurluluk derecelerine bakılarak mahkemece belirlenir. Kusura dayalı olarak işverenin sorumlu tutulabilmesinin koşulları tam olmayınca, işveren veya vekili, hukuksal yönden tazminata istenemez.

-Hukuka Aykırı Fiil,

-Fiilin Doğurduğu Zarar,

-Kusur,

-Fiil ile Zarar Arasındaki İlliyet Bağı (sebep-sonuç i lişkisi)'dır. İşverene Karşı Açılacak Davalar

Yaralanması halinde işçiye geçici veya sürekli iş göremezlik ödeneği bağlanır. Ölmesi durumunda ise yakınlarına kanunda belirtilen şartlarda belli bir gelir sağlanabilir. Kuşkusuz bu arada, tabi olduğu sosyal güvenlik kurumu tarafından iş görene öncelikle yapılan yardım ve ödenekler, bilahare kusurlu bulunan işverene veya üçüncü kişilere rücu edilebilir. Mali sorumluluğun esası, zarar gören işçinin bütün zararlarını karşılamaya yöneliktir.

• Maddi Tazminat Davası Maddi tazminat davası kişilerin yada kuruluşların uğradıkları zararların tazminine yönelik olup, işçinin çalışma sırasında bedensel bir zarara uğraması veya mesleki hastalık nedeniyle yitirdiği çalışma gücünün telafisi bağlamında, bunda kusuru olan işverene veya üçüncü kişiye karşı açtığı davadır. Adına 'İş Görmezlik Tazminatı' da denilen ve işçinin kaza ve meslek hastalığı nedeniyle uğramış olduğu gelir kaybı ve yıpranmanın karşılığı, işveren tarafından ödenmesi gereken bir tazminattır. Bu davayı yalnız iş kazasına uğrayan işçi açabilir, yakınları açamaz. İş göremezlik tazminatının saptanmasında iş kazası geçiren işçinin;

-Aldığı Ücret,

-Yaşı,

-Maluliyet Oranı önemli rol oynar. Sürekli ve tam iş göremezlikte sigortalıya bağlanacak gelir, yıllık kazancının %70'ine eşittir. Geçici iş görmezlik ödeneği yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısıdır. Ayakta tedavilerde günlük kazancının üçte ikisidir. Şayet sigortalı,bir başkasının sürekli bakımına muhtaç ise bu yıllık gelir %50 nispetinde artırılır (SSKm.20).

• Manevi Tazminat Davası İş kazası yada mesleki hastalık veya ölüm nedeniyle iş görenin (ölümü halinde yakınlarının) bu durumdan üzüntü duymaları, beden ve ruh bütünlüklerinin zedelenmesini gidermeye yönelik açılacak dava, Manevi Tazminat davası'dır. Doğaldır ki bu davanın ikame edilip kazanılabilmesi bakımından işverende kusurun ya da ortak kusurun (müterafik kusur) bulunması gerekir. Manevi tazminat davasının bölünmezliği esas olup, ancak kazazedenin açabileceği bir davadır. Kazazede davayı açtıktan sonra ölmüşse, dava sonucu müteveffanın yakınlarına geçer. İş görenin ölümü durumunda ailesine yapılacak adalete uygun manevi tazminatı takdir edecek olan, bağımsız ve teminat altındaki yargıdır(BKm.47).

• Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Davası Destekten Yoksun Kalma Tazminatı, iş kazası ya da mesleki hastalık sonucunda işçinin ölmesi halinde, bu işçinin desteğinden yoksun kalan kimselerin talep ettikleri ödemeye ilişkin açtıkları davadır, Sigortalının ölümü durumunda sağ kalan eşine, çocuklarına ve bakmakla yükümlü bulunduğu ebeveynine gerekli koşulları taşımaları durumunda kanunen öngörülen miktarlarda yıllık gelir bağlanır(SSKm 23 ve 24). Sosyal Güvenlik Kurumunca Açılan Rücu Davası Sosyal güvenlik kurumu, işçinin iş kazası ya da meslek hastalığı nedeniyle uğradığı maddi kayıpları öncelikle karşılar. Daha sonra yapmış olduğu masrafları, kusurlu olan işveren, üçüncü şahıs veya iş görene karşı rücuan tazmin edilmek üzere dava açar(SSKm.10, 26). olayda ölen sigortalı üçüncü şahsın hak sahiplerine rücu edemez İşverenin Cezai Sorumluluğu İşveren, işyerinde çalıştırdığı işçileri koruma ve gözetme yükümlülüğünde olup, onların sağlığını ve iş güvenliğini sağlamak, bununla ilgili koşulları ve araçları noksansız sunmak yükümü altındadır(BKm.332,İK.77). Aksi halde özel hukuk yönünden olduğu gibi kamu hukuku açısından da birtakım idari ve cezai yaptırımlarla karşılaşır. Cezai Sorumluluk, kusurlu bir davranışla mevcut düzeni bozmadır ve bu kasta veya kusura dayalı bir fiil sonucu meydana gelmektedir. İş Kazası Sayılan Hal ve Oluşumlar;

-Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

-İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla,

-İşçinin işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi sonucu asıl işini yapmaksızın geçen zaman

-Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

-Sigortalının, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu götürülüp getirme sırasından ibarettir. Meslek Hastalığı ; sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık ya da ruhsal arıza belirtileridir. Sorumlular kusurları oranında cezaya çarptırılırlar. Yaralanmalarda (taksirli olan) 'üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.'(TCKm.89/1).Bir yıla kadar olan hapis cezasının paraya çevrilmesi mümkündür. İşçinin ölmesi durumunda verilecek ceza ''iki yıldan altı yıla kadardır'' İşverenin Özürlü ve Eski Hükümlü Çalıştırma Sorumluluğu Toplumda, çeşitli sebeplerle özürlü ya da hükümlü konumunda bulunan kimselerin olduğu yadsınmaz bir gerçektir. îş kanunumuzun 30.maddesi mucibince, 'işverenler, 50 ve daha fazla işçi çalıştırmaları halinde

sorumluluk başlar,özelde %3 engelli,kamuda %4 engelli ve %2 eski hükümlüyü meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlü' kılınmışlardır. Bu hükme aykırı davranan her ay için para cezası verilir' İşverenin İSG Konusundaki Sorumluluğu Teknolojik gelişmelere paralel olarak iş kazalarındaki artışın kaynağında gerekli önlemlerin zamanında alınmayışının ve alınmış önlemlere riayet edilmeyişinin yattığı kolaylıkla görülür.

-Çalışanları korumak,

-Üretim ve işletme güvenliğini sağlamak yatar. İşçi sağlığı; İşçi sağlığı açısından önemli olan, öncelikle onun bedensel ve ruhsal sağlığının korunmasıdır. Çalışanların çalışma kurallarını iyileştirmek ve kullanılan araç-gereçlerden doğabilecek tehlikeleri ortadan kaldırmak ya da asgari düzeye indirmek suretiyle huzurlu bir iş çevresinin yaratılmasıdır. İş güvenliği; işin yapılması sırasında çalışanların karşılaştıkları tehlikelerin ortadan kaldırılması veya azaltılması konusunda, işverene getirilen yükümlere ilişkin teknik kuralların bütünüdür. İşveren, işyerinde işçi sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak yükümü altındadır Ayrıca işverenin ;

-İşyerinde çalışanları bilgilendirmek ve eğitim vermek

-İşyeri hekimi çalıştırmak ve sağlık birimi oluşturmak

-Mühendis veya teknik eleman görevlendirmek

-İş sağlığı ve iş güvenliği kurulu oluşturmak ,bu yükümlerden son üçü için gerekli koşul, işlerin endüstriyel nitelikte olması ve devamlı biçimde en az 50 işçi çalıştırılmasıdır.

İşverenin İdari Sorumluluğu İşveren, işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili her türlü önlemi almak ve yönetmeliklere uygun davranmak hükmü altındadır. Bu önlemlerin alınmaması ve işçinin sağlığını bozacak ya da vücut bütünlüğünü tehlikeye sokacak 'yakın,acil ve hayati bir tehlikenin mevcudiyeti halinde işçi, 'iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, bu kurulun bulunmadığı işyerlerinde de işveren veya vekiline başvurarak, durumun tespitini ve gerekli tedbirlerin alınmasını isteyebilir. Genç işçiler ile çocukların ve mesleki eğitim almamış olanların Tehlikeli ve çok tehlikeli likeli işlerde çalıştırılmaları yasaklanmıştır. Bu yasağa uymayan işverenler ile alt işverenin işe aldığı işverenle işyerini muvazaalı olarak bildirenler için, idari para cezaları hükme bağlanmıştır. 2-İŞÇİNİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

a) İşçinin Hakları ; İşçi ile işveren arasında karşılıklı ve serbest iradeyle yapılan, iki tarafa eşit borç yükleyen bir anlaşma (mukavele, akit)'dır. İşçi, belirli çalışma süresinin dışında çalışmama, ücret isteme, dini ve ulusal bayramlarda izin, doğum yardımı, yıllık ücretli tatil, sendika kurma ve üyeliği, üyelikten ayrılma, iş sözleşmesini fesih vb. yararlanır.

b) İşçinin Yükümlülükleri ; İşçinin, gerek işverenle yaptığı sözleşmeden ve diğer yasal düzenlemelerden doğan yükümleri mevcut olup;

-İş görme yükümlülüğü,

-Sadakat yükümlülüğü,

-Çalışma koşullarına uyma ve itaat yükümlülüğü, 3- SENDİKALAR VE SORUMLULUKLARI Sendika, ilk kez 1863'de Almanya'da ortaya çıkmış, Türkiye'de ise 1947'de çıkarılan 5018 sayılı 'İşçi ve İşveren Sendikaları ve Sendika Birlikleri Hakkında Kanun' la bir hak olarak tanınmıştır. Sendika; işçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için meydana getirdikleri tüzel kişiliğe sahip kuruluşlardır. Sendika, ortak çıkarları korumak ve geliştirmek için bir araya gelen işçi ya da işveren topluluğudur. Anayasamızın 51.maddesi, Konfederasyon ; değişik iş kollarında en az beş sendikanın bir araya gelmesiyle meydana getirilen üst kuruluş Sendikaların Unsurları

1- Ortak amaç, 2- Özgürce kurulabilme, 3- Bağımsızlık, 4- Özel hukuk tüzel kişiline sahip olma, 5- Demokratik ilkelere uygunluk

Sendikaların Faaliyetleri 1- Çalışma hayatına ilişkin faaliyetler, a) Toplu iş sözleşmesi akdetmek, b) Toplu iş uyuşmazlıklarında ilgili makama, arabulucuya, hakem kurullarına, iş mahkemelerine ve diğer

organlarına başvurmak, c) Çalışma hayatından, üyelerini ve mirasçılarını temsilen davaya ve bu münasebetle açtığı davadan ötürü

husumete ehil olmak, d) Greve karar vermek ve idare etmek. 1- Sosyal alana ilişkin faaliyetler, 2- İşyeri temsilciliğine ilişkin faaliyetler ; Toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi kesinleşen sendika, işçi ve

işveren arasındaki çalışma ahengini ve bakışını idame ettirmek, işçilerin hak ve çıkarlarını korumak, yasa ve sözleşme koşullarının uygulanmasına yardımcı olmak üzere, sayıları kanunda belirtilen miktarlarda, işyerinde çalışan üyeleri arasından işyeri sendika temsilcisi tayin ederek,15 gün içinde bunların kimliklerini işverene bildirir. Bu temsilcilerden biri 'baş temsilci' olarak görevlenir

Sendikaların Sorumlulukları 1- Sendikalar, üye kayıt fişlerini, karar defteri, aidat, yevmiye, envanter defteri ile defteri kebir, gelir

makbuzları ve zimmet kayıt defterleri tutmak, 2- Gelirlerini bu kanunda ve tüzüklerinde gösterilen faaliyetler dışında kullanamazlar ve bağışlayamazlar 3- Sendikaların ticaretle uğraşmaları yasaktır. 4- Sendikalar her hesap ve bütçe devresine ait bilanço ve hesaplarıyla yönetim ve denetim hesaplarını ait

oldukları dönemi izleyen 3 ay içinde ÇSGB göndermek, 5- Bu kanuna göre yapılan seçimlerin sağlıklı cereyanı sağlamak 6- Amaç dışında faaliyette bulunmamak 7- 'İşçiler ve işçi sendikaları mevcut işveren kuruluşlarına; işverenler ve işveren sendikaları da işçi

sendikalarına üye olamazlar. 8- Sendika ve konfederasyonların yardım ve bağış kabul etmeleri yasaktır, 9- Sendikaların, Bakanlar Kurulu Kararı olmaksızın dış kaynaklardan yardım ve bağış kabul etmeleri

yasaktır. 10- Sendikaların işçilerden, işverenlerden, işveren kuruluşlarından, esnaf ve küçük sanat kuruluşlarından,

derneklerden, vakıflardan, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından yardım ve bağış alma yasağı

11- Yapılacak seçimlerle ilgili olarak oylamalara ve bu oylamaların sayım ve dökümüne hile karıştırmamak TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ ; Hizmet akdinin yapılması, muhtevası ve sona ermesi ile ilgili hususları düzenlemek üzere işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşmedir. Toplu iş sözleşmesinin temel amacı, işçiyle işveren arasında iş akdinin yapılması, içeriği ve sona ermesine ilişkin esasları düzenlemektedir. Toplu İş Sözleşmesinin İçeriği Bir toplu iş sözleşmesi aynı işkolunda bir veya birden çok işyerini kapsayabilir. Toplu iş sözleşmeleri, bir yıldan az ve 3 yıldan uzun süreli olamaz. Bu süre kesin olup, imzadan sonra kısaltılıp uzatılamaz, Toplu İş Uyuşmazlıklarının Barışçıl Yollarla Çözümü Tarafların toplu iş sözleşmesi konusunda mutabakata varmaları halinde, tarafların imzaladıkları 'sözleşme, Bakanlar Kurulu'nun takdirine sunulur'. Anlaşmazlık halinde;

Arabuluculuk ;Menfaat uyuşmazlıklarında, her türlü uyuşmazlığın çözümünde ortaya çıkan ve başvurulması zorunlu bir müessesedir. Arabulucunun görevi 15 gün sürer. Bu süre ancak 6 gün uzatılabilir.

Yüksek Hakem Kurulu Y.H.K.,Yargıtay iş davalarına bakan daire başkanının başkanlığında, Bakanlar Kurulunca seçilen bir üye, YÖK tarafından öğr. Üyesi, Çalışma ve S.G.B.'lığı Çalışma Genel Müdürü, İşçi konfederasyonlarınca seçilen iki üye, işverenlerce temsil edilecek iki üye olmak üzere toplam 7 kişi

Özel Hakeme ve Resmi Arabulucuya Başvurma Taraflar uyuşmazlığın her safhasında hakeme başvurur İŞ AKDİNİN SONA ERMESİ Fesih Dışında Sona Erme ; Fesih dışında iş sözleşmesi muhtelif şekillerde sona erebilir. Tarafların anlaşması, taraflardan birinin ölümü, sözleşme süresinin bitimi. Tarafların Anlaşarak Sözleşmeyi Sona Erdirmesi: İş sözleşmesi belirli ya da belirsiz olsun hiç önem taşımaksızın taraflar anlaşarak sözleşmeyi sonlandırabilir. Taraflardan Birinin Ölümü: Hizmet sözleşmesi kişiye bağlı bir akit olduğu için, çalışanın ölümüyle hitam bulur. Sözleşme Süresinin Sona Ermesi: Belirli bir süre için yapılmış olan iş sözleşmeleri, aksi kararlaştırılmadıkça söz konusu sürenin bitimiyle sona erer Fesih yoluyla Sona Erme ; Sözleşmenin fesih yoluyla sona ermesi, yanlardan birisinin tek yanlı irade izharında bulunması nedeniyle sona erdirmedir. Taraflardan biri, haklı nedenleri bulunması halinde, sözleşmeyi bozduğunu bildirip sözleşmeyi derhal sona erdirebilir. İşçinin Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkı

1- İşin yapılmasının işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlike oluşturması, 2- İşverenin veya başka bir işçinin bulaşıcı veya işle bağdaşmayan bir hastalığa tutulması.

İşveren yönünden haklı fesih nedenleri 1- İşçinin kendi kusuruyla hastalanması veya sakatlığa uğraması yüzünden devamsızlıkta bulunması art

arda üç gün -bir ayda beş gün. 2- İşçinin tedavi edilemeyecek bir hastalığa tutulması 3- İşçinin kendi kusuru olmaksızın hastalanması, kazaya uğraması, gebelik ve doğum durumları

Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerde İşçilerin Derhal Fesih Hakkı 1- İşverenin işçiyi yanıltması 2- İşverenin işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak söz, davranışlarda

bulunması veya işçiye cinsel tacizde bulunması, 3- İşverenin sataşma, gözdağı verme, yasaya aykırı davranışa özendirme, hapis gerektiren suç işleme,

asılsız isnat ve itham eylemlerinde bulunması, 4- İşçinin diğer bir işçi ya da 3.kişiler tarafından cinsel tacize uğraması İşverenin 5- işçinin ücretini ödememesi 6- İşverenin işçiye az iş vermesi veya çalışma koşullarını uygulamaması

Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerde İşverenin Derhal Fesih Hakkı 1- İşçinin işvereni yanıltması, 2- İşçinin, işveren veya onun aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler söylemesi

veyahut asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması 3- İşçinin, işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması 4- İşçinin, işverene ya da aile üyelerinden birine veya başka bir işçisine sataşması veyahut işe sarhoş

gelmek, içki yasağına uymamak 5- İşçinin, bağlılık borcuna aykırı davranması(işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak,7

günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi) 6- İşçinin devamsızlıkta bulunması (izinsiz ya da haklı neden olmaksızın ardı ardına 2 işgünü yahut 1 ayda

3 işgünü işine gelmemesi ) 7- İşçinin görevini yapmaması 8- İşçinin, işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi veya işverene zarar vermesi

Anılan ahlak ve iyi niyete uymayan hallerde öğrenmeden itibaren 6 işgünü ve olayın gerçekleşmesinden itibaren bir yıl geçtikten sonra fesih hakkı kullanılmaz. Sağlık nedeniyle feshetmesi halinde, tazminat söz konusu olmaz İşverenin Cezalandırılması

1- Kurma izni ve işletme belgesi verilmemesi, 2- İşin durdurulması, 3- İşyerinin kapatılması,(idari bir cezadır) 4- İşçilerin çalışmaktan alıkonulması

Çalışanların Cezalandırılması 1- İhtar(uyarı), 2- Tembih(kınama), 3- Ücret Kesintisi, 4- Kıdem İndirme, 5- Geçici Göreve Son Verme, 6- Sürekli Göreve Son Verme.

Sözleşmesi feshedilen 1 ayda mahkemeye müracaat.Mahkeme 2 ayda sonuçlandıracak.10 günde geri dönüşiçinmüracaat,işverentoplu işten çıkaracağını gerekli sendika ve il müd.lerine 30 gün önce bildirir TAZMİNAT ÇEŞİTLERİ: Manevi Tazminat: Maddi Tazminat: 1- Rücu Tazminatı 2- İş göremezlik Tazminatı 3- Destekten Yoksun Kalma Tazminatı İş kazasında geçici iş göremezlik verilmesi için sigortalılık süresinin en az 1 gün olması gerekir İş kazaları ve meslek hastalıkları ile ilgili maddi sorumluluk konusu Borçlar Kanununda yer almaktadır. SON

--------------------------------------------------------------------------------------------------- 2-İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAVRAM VE KURALLARIN GELİŞİMİ ÎSG kavramı ve aşamaları Dünyada ve Türkiye'de ÎSG ÎSG'nin Dünya'daki tarihsel gelişimi ÎSG'nin Türkiye'deki tarihsel gelişimi

Çağdaş iş sağlığı ve güvenliği Çağdaş ÎSG uygulama ilkeleri Îşyerinde ÎSG hizmeti sağlanması İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ • İş Sağlığı Bütün mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal yönden iyilik hallerinin en üstün düzeyde tutulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi çalışmalarıdır. • (Uluslararası Çalışma Örgütü-Dünya Sağlık Örgütü - 1950) • İş Güvenliği Çalışanların işte karşılaştıkları tehlikelerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için getirilmiş yükümlülüklere ait teknik kurallarının bütününü anlatır. İş güvenliği daha çok işçinin yaşamına ve vücut bütünlüğüne yönelik tehlikelerin ortadan kaldırılmasını hedef alır İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir?

• Çalışanların sağlıklı ve güvenli çalışmalarını sağlamak üzere alınması gereken tedbirler dizisidir.

• Îşyerlerinde işin yürütümü sırasında, çeşitli sebeplerden kaynaklanan, çalışanların sağlığına ve güvenliğine zarar verebilecek şartlardan korunmak amacıyla yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır. TÜRKİYE'DE VE DÜNYADA İSG Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması görevi, 1945 yılında kurulan Çalışma Bakanlığı bünyesinde Îşçi Sağlığı Daire Başkanlığına verilmiştir. Türkiye'de İş Güvenliği Konusundaki Devlet Denetimi ve İlgili Birimler

• Türkiye'de genel olarak iş hayatını denetleme yetkisi Devlet'e aittir.

• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ÎSG konusundaki denetimden sorumlu birimi Îş Teftiş Kurulu'dur.

• ÎSG konusunda hizmet veren Îş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü ve Îşçi Sağlığı ve Îş Güvenliği Merkezi (ÎŞGÜM) ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM) bulunmaktadır. ILO Tahminleri* •ILO' nun verilerine göre ölümlü iş kazası oranlarında en iyi olan ülke Îngiltere olup, ülkemizdeki ölümlü iş kazası oranı bu ülkenin oranından yaklaşık 15 kat daha fazladır. •ILO rakamlarına göre ölümlü iş kazası oranlarında en fazla orana sahip ülke Türkiye ile Hindistan ve Rusya'dır. İSG'nin Dünya'daki Tarihsel Gelişimi

a) İlk çağlar

• "iş, çalışma" söz konusu değil , "karın doyurma" amaçlı • Yiyeceklerin saklanması , Doğada yiyecekler

• Avcılık - "kürklü" hayvanlar • Toprağın işlenmesi

b) Taş ocakları, madenler

• M.Ö. 4000 ve sonrası taş ocakları, demir, kurşun diğer madenler boya - pigment maddeleri

• M.Ö. 50 - Mısır - altın madenleri

• Hipokrat - M.Ö. 460-370 o Kurşun zehirlenmesi

• Platon (Eflatun) - M.Ö. 428-348 o Zanaatkarların çalışma koşullarından kaynaklanan sorunları

• Aristo - M.Ö. 384-322 o Gladyatör diyeti

• Heradot - Îşçilere yeterli besin verilmesi

• MÖ 50 Altın madenleri (esir ,köle , parasız iş gücü)

• Galen - M.S. 2. Yüzyıl o Hastalıklarda çevre faktörü (Miasma Teorisi)

• Geogius Agricola (1494-1555) De Re Metallica Koruyucu - ağız-buruna mendil

• Paracelsus (1493-1541) "altın-gümüş gibi kıymetli madenleri elde etmenin bedeli" “Bütün maddeler zehirdir. Zehir olmayan hiçbir madde yoktur. Uygun doz, zehir ve ilaç arasındaki farkı yaratır."

c) Bernardino Ramazzini (1633-1713)

• Îşyeri hekimi • Îş - hastalık ilişkisi , • "hastalara mesleğini sorunuz" , • "ayrıntılı" çalışma öyküsü

• De Morbis Artificum Diatriba (Bu kitabın en önemli özelliklerinden biri, hastalıklar ile iş arasında bir bağlantı kurarak etiyolojik etmenleri belirlemiş olmasıdır. "Ne iş yapıyorsun ?" Diğer Fikir Adamları ve Aydınlar

• Voltaire,

• Sir Pecival Pott( 1776- Baca temizleyicilerinin testis kanseri tarifini eden)

• J. J. Rousseasu

• Robert Owen, Michael Sadler, Anthony Ashley Cooper, Charles Turner Thackrah,

d) Sanayi devrimi ve izleyen yıllar - Edwin chadwick çalışanların çevre sağlığı koşulları 1842 İngiltere

• 1802 - Health and Morals of Apprentices Act • Çalışma süresi 58 saat/hafta • Eğitimi engellemeyecek

• 1833 - “en küçük çalışma yaşı - 10 yaş • Doktor raporu (işe giriş m.)

• 1847 - işyeri denetimi • İş müfettişliği • Diğer ülkeler (ABD, Kuzey Avrupa, ...)

e) Günümüz

• Uluslararası işbirliği, düzenlemeler

• ILO'nun kuruluşu, 1919 (çalışma hayatındaki sorunların çözümüne yönelik hukuksal düzenlemeler.) o Sözleşme - Convention - o Tavsiye kararı - Recommendation - o 200 dolayında sözleşme ve tavsiye kararı kabul etmiş - o İlk oturumdaki 5 karar - çocuk ve kadınlar

• Dünya Sağlık Örgütü, 1948

• Diğer uluslararası kuruluşlar İSG'nin Türkiye’deki Tarihsel Gelişimi

• Teayün sandığı (Tanzimattan önce çalışanlara yardım eden örgüt)

• Osmanlı döneminde 1. Tanzimat dönemi ilgi az - “çalışma” az - yok , Sanayi kuruluşu, az , Madenler - Gümüşhane, Ergani, ...

• 1829 - Ereğli'de kömür madeni bulunuşu

• 1867 Dilaver Paşa Nizamnamesi

• 1869 Maaddin Nizamnamesi , Çalışma koşulları, yatakhane, çalışma süresi, ücret, ...

• 1871 Ameleperver Cemiyeti , Tekstil, gıda, kağıt işkolu işçileri

• 1895 Osmanlı Amele Yardımlaşma Cemiyeti , Tophane işçileri, çalışma koşulları ILO ve WHO' ya göre İş Sağlığı ve Güvenliği

• Bütün mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal iyilik hallerinin korunması, geliştirilmesi ve en üst düzeyde sürdürülmesidir. İşin insana ve işçinin kendi işine uyumunun sağlanmasıdır. İŞ SAĞLIĞI UYGULAMA İLKELERİ a) Uygun işe yerleştirme b) İşyeri ortam faktörlerinin değerlendirilmesi ve kontrolü c) İSG risklerinin değerlendirilmesi ve kontrolü d) Aralıklı kontrol muayenesi e) İşyerinde sağlık hizmeti ve eğitimi Çalışma Hayatında Riskli Kişiler

• “en küçük çalışma yaşı" - ILO - 15 yaş “yaşlı" • Demografik yaşlılık - 65 yaş (emeklilik) Çalışma yaşı kavramı Neden risk grubu? Çünkü; • Çalışma hayatında yaşlılık - 45 - 50 yaş • Deneyimsiz • Fizik yapı gücü az • Yaşlılıkta sorunlar • Mental gelişme düşük- risk bilinci az • Fizyolojik değişiklikler • Oyun oynama hevesi çok • Görme, işitme, hareket, mental f • “küçük olduğundan horlanır" • Patolojik durumlar • ikinci sınıf işler yaptırılır • Kronik-dejeneratif hastalıklar; Hrt.,Kalp h.,DM., KOAH, Önlem: ILO - IPEC- Temel eğitimin 8 yıl -11 yıl olması

• — deneyimli (olumlu) --- “aşırı güven”

• Kadın - fertilite, gebelik, doğum, emzirme ... • Fizik güç - 20 y. Erkeğin %65'i -- 55 y. erkeğin %55'i • Vücudun su miktarı az - sıcak toleransı düşük • Vücudun yağ miktarı fazla • Solunum kapasitesi erkekten %11 az - efor az • Hb erkekten %20 az - fizik güç • Boy/omurga orantısı düşük • Diğer - uzun süre çalışma (ev işleri), taciz ... İşyeri Risklerinin Kontrolü

• Teknik önlemler - Yöntem teknoloji değişikliği - Substitüsyon - “ikame” - Havalandırma -

• Kapatma - Ayırma - risk kavramı (kabul edilebilir) “acceptable"

• İşin yapılması - yapılmaması - Diğer risklerle karşılaştırma

toz (türü, miktarı - mg/m3) ■

b) İSG risklerinin değerlendirilmesi ve kontrolü • Tehlikenin tanımlanması (hazard identification)

İşin niteliğine göre tahmin • Kullanılan maddeler, işlemler, kullanılan aletler, vs.

Gözlem • Olası tehlike noktaları, "kaçak", tehlikeli aletler, işlemler

Kayıtlar • Sağlık kayıtları, iş hijyeni kayıtları vs.

Akut belirtiler • Solunum sıkıntısı, kaşıntı, gözde sulanma — irritan m.?

• Maruziyetin değerlendirilmesi (exposure assessment)

• Süre - • Düzey - "ölçüm"; • gürültü (dB), sıcaklık, radyasyon, Kimyasal, metal (türü, miktarı...) - • gaz (ppm-ppb)

• Doz-cevap ilişkisi (dose-response relationship) - Maruziyet arttıkça etkilenme artıyor mu?

- NOAEL - Gözlemlenen ters etki seviyesi

- LOAEL - Gözlemlenen en düşük ters etki seviyesi

• Risk karakterizasyonu ( risk characterization )

• Kim(ler) için risk var? • Ne düzeyde risk var? • Topluma yansıyan tehlike var mı? •Sonuçların değerlendirilmesi, İşyeri “sınır" değerleri

• MAK (MAC; Maksimum İzin Verilen Konsantrasyon) - Hiç aşılmaması gereken değer • Akut etkiler için

• ESD (Eşik sınır değer) TLV; • Ortalama değerin aşmaması gereken düzey

d) Aralıklı Kontrol Muayenesi

• Uygun yerleştirme - • Risklerin saptanması ve kontrolü

• Çalışma ortamı "güvenli" Yine sorun olabilir

• Aralıklarla sağlık kontrolü -"erken tanı" îşin niteliğine göre değişik sıklıkta

e) İşyerinde İSG hizmeti sağlanması "koruyucu" - işe giriş, periyodik m. , "riskli" olanlara özel yaklaşım , Tedavi hizmeti de olabilir - "basit" hastalıklar , îlkyardım ve acil hizmetlerin organizasyonu , Kreş, çocuk yuvası , "uygun" grup , îşyeri riskleri, sağlık etkileri, korunma yolları , Genel sağlık konuları , Beslenme, aşılama, kişisel hijyen, sağlıklı yaşam, Aşılama Günümüzde İSG ile ilgili Ulusal Kuruluşlar

• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı , Sağlık Bakanlığı , îşçi ve îşveren Sendikaları , Meslek Odaları YASAL DÜZENLEMELER

• 1802 - Healthand Morals of Apprentices Act - Çalışma süresi 58 saat/hafta - Eğitim İngiltere

• 1833 - En küçük çalışma yaşı - 10 yaş -Doktor raporu (işe giriş ) İngiltere

• 1946- îlk sendika Fransa

• 1847 - îşyeri denetimi - îş müfettişliği İngiltere Türkiye'de durum I.Tanzimat öncesi Lonca (Orta Sandığı - Teavün Sandığı) II.Tanzimat ve Meşrutiyet dönemi 1865 Dilaver Paşa Nizamnamesi (Havza-i FahmiyeTeamülnamesi) (Çalışma saa1 1869 Maadin Nizamnamesi - 1871 Ameleperver Cemiyeti 1895 Osmanlı Amele Yardımlaşma Cemiyeti III.Cumhuriyet dönemi Ereğli Havza-ı Fahmiye Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun 1926 Borçlar Kanunu - 1930 Umumi Hıfzı sıhha Kanunu İş Kanunları: 3008 sayılı, 1936 931 sayılı, 1967 1475 sayılı, 1971 4857 İLO nun İlkeleri: İnsan haklarına saygı İnsanca çalışma koşulları Ekonomik güvence International Labour Organization ILO(Uluslararası Çalışma Örgütü) ILO'nun kuruluşu, 1919 Herhangi bir ülkenin, emeğin insani koşullarını benimsememesi, kendi ülkelerindeki durumu iyileştirme isteğinde olan diğer ülkeler için bir engel teşkil eder. (ILO Anayasası)

• Çalışma yaşamında standartlar, temel ilke ve haklar geliştirmek ve gerçekleştirmek,

• Kadın ve erkeklerin insana yakışır işlere sahip olabilmeleri, için daha fazla fırsat yaratmak ,

• Sosyal koruma programlarının kapsamını ve etkinliğini artırmak ,

• Üçlü yapıyı ve sosyal diyalogu güçlendirmek , > Sözleşmeler -Tavsiye kararları - Teknik yardım - Eğitim ve danışmanlık Filadelfiya Bildirgesi (1944)

• Emek bir ticari mal değildir.

• Sürdürülebilir bir gelişme için ifade ve örgütlenme özgürlüğü esastır.

• Dünyanın herhangi bir yerindeki yoksulluk, dünyanın her yerindeki refahı tehdit etmektedir.

• Bütün insanlar, ırk, inanç ya da cinsiyet farkı gözetmeksizin özgürlük ve saygınlık, ekonomik güvenlik vefırsat koşullarında maddi ve manevi gelişimlerini sürdürme hakkına sahiptirler. Çalışma Yaşamında Temel İlke ve Haklar Bildirgesi (1988)

• îşçi ve işverenlerin örgütlenme özgürlüğü ve etkin toplu pazarlık haklarına "iyi niyet çerçevesinde riayet etme, geliştirme ve gerçekleştirme" taahhüdü

• Zorla ve zorunlu çalıştırılmanın ortadan kaldırılması

• Çocuk emeğinin yasaklanması - Ayrımcılığın yok edilmesi SON

---------------------------------------------------------------------------------------------------

4- İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış ve Güvenlik Kültürü

• îş sağlığı ve güvenliğine bütünsel yaklaşım

• îşyerinde risk önleme kültürü

• Güvenlik kültürünün önemi ve günlük yaşamdaki yeri

• îSG'nin işletme yönetimindeki yeri

• Güvenlik kültürünün oluşturulması ve devamının sağlanması

• Güvenlik kültürünün oluşturulmasında ulusal kurum ve kuruluşlara düşen görevler

• ÎSG temel prensipleri

• Sağlıklı ve güvenli yaşam ,

• ÎSG alanında yaşam boyu öğrenme İş Sağlığı ve Güvenliğine Bütünsel Yaklaşım

• îş Sağlığı ve Güvenliği çok bileşenli bir bilim dalıdır.

• Aynı zamanda da birden fazla tarafın bir araya gelmesi ile ortaya çıkar.

• Tarafların kimler olduğu iyi bilinmesi (Devlet - îşçi - îşveren - Üniversiteler - Diğer ) İşyerlerinde Risk Önleme Kültürü

1. îş Sağlığı ve Güvenliği yönetimi, yalnızca üst yönetimin sorumluluğunda olmayıp, müdürlerin her birini veya firma danışmanlarını veya îş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanları ile tüm çalışanları işin içine sokar.

2. Organizasyonel öncellikleri belirleyen üst yönetimden, bir kazayı veya potansiyel tehlikeyi gözlemleyebilecek işçiye kadar herkesi kapsar ve taahhüdünü gerektirir.

3. Etkin bir risk yönetimi kültürüne sahip olmak demek, insanların içinde birlikte çalışabilecekleri ve herhangi bir kayıp olmadan önce potansiyel problemleri tanıyabilecekleri ve bunları ortadan kaldırabilecekleri proaktif bir yaklaşıma sahip olmaları demektir.

4. Etkin bir "îş Sağlığı ve Güvenliği Risk Yönetim Kültürü" için herkesin buna gerçekten inanması gerekir.

5. îş emniyeti önceliği hakkında yönetimden gelen istikrar sinyalleri, tehlikelerin ve risklerin kontrol edilmesi ve tanınması için önemlidir.

6. Uygun bir "îş Emniyeti Kültürü" nü başarmak için bir organizasyonun risklere karşı sahip olacağı genel davranış biçiminin büyük önemi vardır. Güvenlik Kültürünün Önemi ve Günlük Yaşamdaki Yeri îş kazaları, meslek hastalıkları ve normal hastalıklar nedeniyle oluşan ekonomik kayıpları ortadan kaldırmak için her şeyi zamanın akışına mı bırakalım, yoksa süreci kısaltmak için bir şeyler mi yapalım? Bu soruya verilecek yanıt "bir şeyler yapmamız gerektiğidir". Her şeyden önce, birbirlerinin varlık nedeni olan işçi ve işverenin işbirliği zemininde yapması gereken o kadar çok şey var ki. Ayrıca işçi ve işverenin, Devletin konu ile ilgili birimleri ile işbirliği yapması ve koordineli çalışması gereklidir. Güvenlik Kültürünün Oluşturulması ve Devamının Sağlanması îşçi sağlığı ve iş güvenliği sorunlarının çözüme kavuşturulmasına yönelik önlemlerin geliştirilmesi çalışmaları bir çok bilim dalını yakından ilgilendirmektedir. Bu çalışmaların temelini ise üretim sürecinin gereği olarak mühendislik bilgileri oluşturmaktadır. kimyasal madde, gürültü, titreşim, ısı, nem, radyasyon gibi çeşitli Etkenler

Temel İnsan Özellikleri: 1. Fizyolojik 2. Fiziksel 3. Psikolojik Toplum Özellikleri: l.Sosyolojik Devletin Görevleri

■ îş barışını sağlamak

■ îlgili mevzuatı hazırlamak

■ Gönüllü katılımı desteklemek

■ Denetim yapmak

■ Eğitim olanağı sağlamak

■ Teknik destek sağlamak ve Danışmanlık yapmak İşverenin Görevleri

■ îşyerini kurmak ve işletmek

■ Sağlık ve güvenlik önlemlerini almak

■ Çalışanların eğitimlerini sağlamak

■ îşyerindeki riskler ve korunma konusunda çalışmalar yapmak

■ Genel sağlık ve güvenlik eğitimi vermek

■ îşyerinde sağlık ve güvenlik örgütlenmesi sağlamak

■ îş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu kurmak

■ Yenilikleri ve gelişmeleri izlemek ve uygulamak ,Diğer işverenlerle işbirliği yapmak İşçilerin Görevleri

■ Aletler ve malzemeyi "doğru" kullanmak

■ Kendisinin ve başkalarının sağlığını önemsemek

■ Sağlık ve güvenlik kurallarına uymak

■ Tehlike durumlarını ilgililere bildirmek

■ Hastalık ve kazaları ilgililere bildirmek

■ Bilme ve bilgi edinme hakkı İş Sağlığı ve Güvenliği; işin yapılması sırasında çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa ve güvenliğe zarar verebilecek koşullardan korunmak amacı ile yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır. İş Sağlığı ve Güvenliğinin Amacı • Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamak, Çalışanları çalışma ortamından kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerine karşı korumak, Çalışanların sağlık, güvenlik ve refahını sağlamak ve geliştirmek, Üretimin devamlılığını sağlamak, Verimliliği artırmak olarak söylenebilir, İŞ GÜVENLİĞİNİN 10 TEMEL KURALI ;

1) İş Güvenliğinin asıl çalışma alanı tehlikeli durum ve tehlikeli davranış'ın ortadan kaldırılmasına yönelik olmalıdır

2) Kazalar ağırlıklı olarak %88 i tehlikeli davranışlardan , %10 u tehlikeli durumlardan - %2 si kaçınılmaz durumlardan kaynaklanmaktadır

3) Kaza sonucu meydana gelecek zararın büyüklüğü önceden kestirilemez

4) Her kazanın temelinde 1 Ağır yaralanma veya ölüm, 29 hafif yaralanma , 300 yaralanmasız olay vardır.

1 ölüm, 29 uzuv kaybı, 300 ramak kaldı

5) Tehlikeli davranışların nedenleri:

a) Şahsi kusurlar: Dikkatsizlik, laubalilik, umursamazlık gibi

b) Eğitim yetersizliği :Bilgi, ustalık, alışkanlık

c) Fiziki yetersizlik :Bünyenin yapılan işe uygun olmaması

d) Uygunsuz mekanik şartlar ve fiziki ortam

6) Kazalardan korunmak için:

a) Mühendislik ve revizyon

b) Eğitim

c) Ergonomi kurallarından yararlanma,

d) Teşvik tedbirleri uygulama

e) Disiplin tedbirlerini uygulama çalışmalarının yapılması

7) Kazalardan korunma yöntemleri ile üretim, maliyet, kalite kontrolü metotları benzerlik ve paralellik arz eder.

8) İş Güvenliği çalışmalarına işletmenin üst düzey yöneticileri de katılmalı ve sorumluluğa ortak olmalıdır.

9) İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği konusunda formen ve ustabaşı gibi ilk kademe yöneticileri çok önemlidir.

10) İş güvenliği çalışmalarına birinci derecede insani duygular yön vermelidir. Ancak iş güvenliği tedbirle-rinin üretimin artması, masrafların azalması, maliyetlerin düşmesine yardımcı olduğu unutulmamalıdır. İş Sağlığı ve Güvenliği Tehdit Eden Durumların Ortadan Kaldırılması

1. Proaktif ; Olayların önünde olmak ve erken davranmaktır. "önlem alma" olarak anılır. Kötü veya yanlış bir şeyi ortadan kaldırmak veya engel olmak amacıyla hazırlık yapmak ve en aza indirmek (Gaz sızıntısı ve içine koku ilave

2. Reaktif ; Olaylara sonradan tepki gösterme, kabul edilir bir davranış değildir. İSG Alanında Yaşam Boyu Öğrenme ve Eğitim Kanun No. 6331 Kabul Tarihi: 20/6/2012 tarihli kanunda aynı bırakılan, değiştirilmeyen 4857 sayılı İş Yasası'nın 77. Maddesi ile AB direktifleri doğrultusunda hazırlanan, "Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik"de çalışanlara verilecek eğitimlerin konuları ve bu eğitimi kimlerin verebileceği belirtilmiştir. İş Sağlığı ve Güvenliği Politikasının Başarılı Olması için Yapılması Gerekenler

• Devlet, işçi ve işverenin üçlü katılım sağlanmalı

• Ulusal kalkınma hedefleri ile uyumlu olmalı,

• İlgili mevzuat hazırlanmalı,

• Kurumsal ve mali kaynak olmalı,

• Taraflar ve toplum bilgilendirilmeli,

• Gönüllü katılım özendirilmeli ve Sürekli gözden geçirilmelidir SON

---------------------------------------------------------------------------------------------------

5- TÜRKİYE'DE VE DÜNYADA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

ILO: Uluslararası Çalışma Örgütü (International Labour Organization) WHO: Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization) NACE: Avrupa Topluğundaki Ekonomik Faaliyetlerin îstatistiki Sınıflandırması GSMH: Gayri Safi Milli Hasıla GSYİH: Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ÎSGGM: îş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü İSGÜM: îş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Müdürlüğü İSG: îş Sağlığı ve Güvenliği Dünyada İş Sağlığı ve Güvenliğinin Mevcut Durumu (ILO) Dünyada iş sağlığı ve güvenliğinin mevcut durumunu değerlendirmek için, bu konuda öncü olan iki uluslararası kurumun; Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO)'nün verileri kullanılmıştır. ILO tahminlerine göre *; Dünyadaki işgücü : 3 Milyar Kadın işgücü : 1.2 Milyar îşle ilgili ölümler : 2.31 Milyon îş kazaları : 337 Milyon Meslek hastalıkları : 160 Milyon Dünya GSMH : 30 Trilyon $ îSG kaynaklı kayıp : GSMH'nın %4'ü düzeyindedir (1.2 Trilyon $) (îSG) açısından yeterince gelişmemiş olan Çin ve diğer Asya ülkeleri gibi ülkelerde ölümlü iş kazalarının daha fazla meydana geldiği görülmektedir ILO Verilerine Göre Meslek Hastalıklarının Dağılımı (1980-1995 dönemi, yıllık ortalama ) ILO tahminlerine göre; meslek hastalığı nedenli ölümlerin tahmini dağılımı incelendiğinde; %32'sinin mesleki kanserlerden ve %23'ünün kardiyo vasküler sistem hastalıklarından kaynaklandığı görülmektedir Maliyetleri değerlendirildiğinde ise kas iskelet sistemi hastalıklarının %40 ile en çok kaynak israfına neden olduğu görülür. Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliğinde Mevcut Durum (SGK) Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği istatistiklerine ulaşabildiğimiz tek kaynak Sosyal Güvenlik Kurumu istatistikleridir. 2012 YILINDA TOPLAM 74.871 SİGORTALI İŞ KAZASI sgk İSTATİSTİKLERİ

• 69.090i (%93) erkek, 5.781'i ( %7) kadın

• iş kazalarında 744 kişi hayatını kaybetti.

İTALYA: Dünyada İSG yi ilk bilimsel inceleyen ülke

• Hayatını kaybedenlerin 735'i erkek, 9'u kadın,

• Meslek hastalığından 1 kişi hayatını kaybetmiş

• Bir yıl öncekine göre kazalarda %8 oranında artış , ölümde azalma meydana geldi

• EN ÇOK îŞ KAZASI îNŞAAT SEKTÖRÜNDE

• EN ÇOK ÖLÜMLÜ îŞ KAZASI YîNE îNŞAAT SEKTÖRÜNDE

• EN ÇOK îŞ KAZASI DA, ÖLÜMLÜ îŞ KAZASI DA îSTANBUL'DA MEYDANA GELDî

• îŞ KAZASI GEÇîRENLERîN 25-34 YAŞ ARALIĞINDA

• meslek hastalığı en fazla 40 - 44 yaş

• îŞ KAZALARINA ÖNEMLî BîR BÖLÜMÜ MAKîNELERîN SEBEP OLDUĞU KAZALAR

• îŞ KAZALARINDA ZARAR EN ÇOK EL VE PARMAKLARDA

• MESLEK HASTALIKLARININ %62'si SîLîKOZ

• YAKLAŞIK 24.000.000 îŞ GÜNÜ KAYBEDîLDî 2011 yılında ise Türkiye'de 1.435.000 işyeri faaliyet göstermiş ve bu işyerlerinde 11.030.000 işçi istihdam edilmiştir. Ayrıca bu işyerlerinde 69.000 iş kazası, 433 meslek hastalığı vakası meydana gelmiş, bunların 850'sı ölümle sonuçlanmıştır. 2008 yılında iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu kaybedilen iş günü sayısı ise 1.900.000'dir. Türkiye'de günde; yaklaşık 200 iş kazası olmakta,3 kişi hayatını kaybetmekte, 4 kişi iş göremez hale gelmekte Ülkemizdeki işyerlerinin neredeyse tamamı (%99.7) küçük ve orta ölçekli işletmelerden oluşmaktadır. 1.170.000 işletmenin %85'i 1-9 sigortalı çalıştıran işyerlerinden, %13'ü 10-49 sigortalı çalıştıran işyerlerinden ve %1.6'sı ise 50-249 sigortalı çalıştıran işyerlerinden oluşmaktadır. Çalışanların ise %29.1'i 1-9 işçi istihdam eden işyerlerinde, %32.9'u 10-49 işçi istihdam eden işyerlerinde, %21.8'i ise 50-249 işçi istihdam eden işyerlerinde bulunmaktadır. 2008de iş kazalarının %33.8'i 1-9 işçi çalıştıran, %26.7'si 10-49 işçi çalıştıran %20.2'si 50-249 işçi çalıştıran işyerlerinde toplam olarak %80.7'si KOBÎ lerde kaza meydana gelmektedir Bu rakamlardan da anlaşılacağı üzere, iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu maddi ve manevi kayıplar, ülke ekonomisi açısından fevkalade önemli boyutlara ulaşmaktadır. Bu nedenle ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği alanında çok ciddi tedbirlerin alınması mecburiyeti vardır.

İşçi Sayısı KOBİ’lerin İşyeri Sayısı İçindeki

Oranı (%) KOBİ’lerin KOBİ’lerin İşçi Sayısı İçindeki

Oranı (%) İş Kazaları İçindeki Oranı (%)

1-9 İşçi 1.224.740 (% 85.3) 3.271.100 (%29.7) 16.780 (%24.2)

10-49 İşçi 183.415 (% 12.8) 3.586.499 (%32.5) 18.803 (%27.2)

50-249 İşçi 24.428 (% 1.7) 2.409.411 (%21.8) 17.003 (%24.6)

KOBİ TOPLAMI 1.432.583 (%99.8) 9.267.010 (%84) 52.586 (%76)

İş kazası sayılarının son 5 yıllık dağılımında en çok iş kazası görülen sektör olarak metal birinci sırada, tekstil ikinci sırada, inşaat ise üçüncü sırada gelmektedir. Îş kazaları 100bin çalışana oranlandığında sıralama değişmekte ve ilk üç sırada maden, metal ve makine sektörleri gelmektedir. Ölümlü iş kazası sayılarının son 5 yıllık dağılımında en çok ölümlü iş kazası meydana gelen sektör olarak inşaat birinci sırada, nakliyat ikinci sırada, maden ise üçüncü sırada gelmektedir. Ölümlü iş kazaları 100bin çalışana oranlandığında sıralama değişmekte ve ilk üç sırada maden, inşaat ve nakliyat sektörleri gelmektedir. Ölümlü iş kazalarının sektörler içindeki dağılımında inşaat sektörü %30.4 gibi bir oranla birinci sırada yer alırken, 100 bin çalışan sayısına göre ölümlü iş kazalarına bakıldığında ise yüzbinde 82 gibi

Tablo ILO Verilerine Göre İş Kazası Oranları /100.000(2003-2008) GÜÇLÜKLER

• Uluslararası kuruluşlar (ILO, WHO, Eurostat) tarafından yayınlanan ÎSG verileri arasında tutarsızlık olması

• Ülkemiz ÎSG verilerinin Eurostat ile uyumlu olmaması

• Ülkemiz rakamlarının sadece sigortalı işçileri kapsaması, Avrupa ve Dünya ülkelerinde ise tüm çalışanları

• Ülkemizde 2 gün ve üzeri iş günü kaybına neden olan kazalar bildirilirken, AB üyesi ülkelerde 3 gün ve üzeri

• Bildirim eksikliği

• Kayıt dışı istihdam ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

• Uluslararası İSG veri standardının oluşturulması

• AB standardına paralel olarak TÜÎK tarafından konuyla ilgili yürütülmekte olan projenin tamamlanması

• Tüm çalışanları kapsayacak İSG Kanununun yayınlanması

• İş kazası bildirimlerinin AB Direktiflerine uyumlu hale getirilmesi

• Tüm sosyal tarafların konuyla ilgili bilinçlendirilmesi Kayıt dışı istihdam ile ilgili Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göz atmak iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili yukarıda bahsedilen çözüm önerileri bakımından faydalı olacaktır. 2010 yılı Şubat döneminde, Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,6 artışla % 47,5 olarak gerçekleşmiştir. İşsizlik oranı %14,4 ve kayıt dışı istihdam oranı ise 2009 yılı rakamlarına göre % 42,3'dür İSG Kaynaklı Maddi Kayıp ILO yayınlarına göre, endüstrileşmekte olan ülkelerde iş kazaları ve meslek hastalıklarının toplam maliyeti, bu ülkelerin Gayrı Safi Yurtiçi Hasılalarının yaklaşık %4'ü oranındadır. (Introductory Report: Decent Work - Safe Work, Takala, 2005) Bu oran gelişmiş ülkeler için %1-3'dür. Ülkemizde, Türkiye İstatistik Kurumundan alınan 2009 yılı verilerine göre GSYİH 953, 974 Milyar TL'dır Ülkemizde ILO kriterlerine göre iş kazaları ve meslek hastalıklarında katlanılacak maliyet; %4 üzerinden yaklaşık yılda 38 milyar TL olarak hesaplanmaktadır.

GÖRÜNÜR MALİYETLER GÖRÜNMEZ MALİYETLER •İş günü ve iş gücü kaybı (yöneticilerin) •Mahkeme masrafları

•Tıbbi maliyetler •Fazla mesai

•Sigortaya ödenen Maliyetler

•Bina, makine, alet teçhizat, üretim veya üründeki hasarın maliyeti

•Tazminat maliyetleri •İşin durması nedeniyle uğranılan maliyet •Sipariş kayıpları

•Arızalı makinenin üretim dışı kalması

•İşyerinde yapılan denetim, araştırma ve yazışmaların maliyeti •Verimin düşmesinin maliyeti •Çalışanlardaki moral bozukluğunun getirdiği maliyet •Kazalı işçinin yerine alınan geçici işçiye verilen eğitim maliyeti •Şirketin prestij kaybı ve Diğer Kayıplar

BAZI ÜLKELERDEKİ İSG KURUMLARI VE YAPILARI

1) İNGİLTERE: Sağlık ve Güvenlik Komisyonu (HSC) -Sağlık ve Güvenlik Kurumu (HSE) -

2) ALMANYA: 20' den fazla işçinin çalıştığı işyerinde işveren İSG Kurulu kurmak zorundadır. Almanya' da Federal Kanunlar genel çerçeveyi sağlar ve bu kanunlar yönetmelik, tavsiye ve standartlar ile desteklenirler. Bu yüzden devlet, idari bağımsızlığı olan meslek sandıkları (BG' ler) ve yönetime katılma hakkı olan işletmelerin her biri kendi sektörleri için daha uygun düzenlemelerin, misyon, görev, kontroller hazırlanmasında rol alır

3) İSVEÇ: İsveç'te çalışma ve istihdamdan sorumlu İsveç Çalışma Bakanlığı, 1974'te kurulmuştur. 1999'da bu Bakanlığın görevleri Sanayi, İstihdam ve Ulaştırma Bakanlığı'na devredilmiştir. Bakanlık, 2007 Ocak ayı itibari ile

2003 2004 2005 2006 2007 2008

Hindistan 134 210 223 173 166 ---

Rusya 381 331 300 277 262 238

İngiltere 630 585 562 515 --- ---

Türkiye 1365 1356 1068 1011 948 829

Almanya 3138 2948 2835 2825 2803 ---

Fransa 4090 39D9 3910 3940 3943 ---

İspanya 6371 6121 5999 5868 5748 5055

hükümet kararı ile tekrar kurularak görevlerini devralmıştır. Bakanlık, konusuyla ilgili pek çok devlet kuruluşuna vekalet etmektedir. Bunlardan İSG ile ilgili olarak İsveç Çalışma Çevresi Kurumu (SWEA) ve Ulusal Çalışma Hayatı Enstitüsü (NIWL)'nden sorumludur.

4) ISPANYA: İspanya hükümeti, çalışma yaşamı mevzuatını düzenleme konusunda tüm yetkiye sahiptir. İş sağlığı ve güvenliği alanındaki düzenlemeler, İş ve Göç Bakanlığı tarafından yapılmaktadır. Özerk bölgeler bu düzenlemelere uymakla yükümlüdürler. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Komisyonu: Ulusal İş Hijyeni ve Güvenliği Enstitüsü: İş ve Sosyal Güvenlik Teftişi:

5) FİNLANDİYA: Finlandiya' da iş sağlığı ve güvenliği konuları birbirinden ayrılmaktadır: Güvenlik konuları işveren ve işçi temsilcileri tarafından işletme içinde ele alınırken, sağlık konuları Sağlık Birimine aittir

6) İTALYA: İtalya' da İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü, Çalışma ve Sağlık Bakanlığı'na bağlı olarak ve bölgesel koordinasyon komiteleri ve sosyal taraflarla birlikte çalışmalarını yürütmektedir. İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili sorumlulukları mevzuat iyileştirme çalışmaları, denetim, işyerlerindeki sağlık hizmetleri ve iş hayatını desteklemektir.

7) HOLLANDA: Hollanda Sosyal İşler ve İstihdam Bakanlığında iş teftiş ve iş sağlığı güvenliği hizmetleri ayrı ayrı yapılanmıştır. İş teftişin faaliyetleri 6 coğrafi bölgede 250 iş müfettişi tarafından yürütülmektedir. İş Sağlığı ve Güvenliği Müdürlüğü ile İş Teftiş Genel Müdürlüğü bilgi için her ay toplantı yapar SONUÇ ; Farklı ülkelerde önleme ve korumanın nasıl organize edildiği üzerine yapılan bu karşılaştırmalı çalışma, Çerçeve direktifin tüm üye ülkelerdeki iş sağlığı ve güvenliği organizasyonu üzerinde etkisi olduğunu göstermektedir. Araştırma sonuçları, uyumlaştırma sürecinin henüz tamamlanmamış olduğunu da vurgulamaktadır. Bu ülkeler, Avrupa hedeflerine ulaşmak için zaman zaman farklı yollar da seçmişlerdir.

Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması görevi, 1945 yılında kurulan Çalışma Bakanlığı bünyesinde İşçi

Sağlığı Daire Başkanlığına verilmiştir.

İşçi Sağlığı Daire Başkanlığı; 04/10/2000 tarih ve 24190 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 618

sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 20 inci maddesi ile İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü olarak yeniden teşkilatlandırılmış ve yeni görevlerle güçlendirilmiştir.

Türkiye’de İş Güvenliği Konusundaki Devlet Denetimi ve İlgili Birimler

Türkiye’de genel olarak iş hayatını denetleme yetkisi Devlet’e aittir. Bu husus, İş Kanunu’nun 88.maddesinde

açıklanmış olup maddenin birinci fıkrasında “Çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın uygulanmasını devlet izler, denetler ve Hizmetçilerin ücretleri hak. Dava açma zaman aşım süresi 5 yıldır. (borçlar kanununa göre) Emziren kadınların çocukları için 100-150 kadın çalışıyorsa ODA, 150 den çok çalışan kadın teftiş eder” denmektedir. Aynı maddenin ikinci fıkrasında, bu ödevin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı, ihtiyaca yetecek sayı ve özellikte teftiş ve denetlemeye yetkili memurlarca yapılacağı açıklanmıştır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın İSG konusundaki denetimden sorumlu birimi İş Teftiş Kurulu’dur.

Denetim konusunda SGK Genel Müdürlüğü bünyesinde görevli müfettişler de bazı yetkilere sahiptirler.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde, denetimle doğrudan ilişkili olmayan ancak İSG konusunda hizmet veren İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü ve İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Merkezi (İŞGÜM) ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM) bulunmaktadır. SON

---------------------------------------------------------------------------------------------------

6-Ulusal ve Uluslararası Kuruluşlar ve Sözleşmeler : 1919 da kuruldu. Türkiye 1932 yılında üye oldu. Filadelfiya Bildirgesi (1944) Emek bir ticari mal değildir. Sürdürülebilir bir gelişme için ifade ve örgütlenme özgürlüğü esastır. Dünyanın herhangi bir yerindeki yoksulluk, dünyanın her yerindeki refahı tehdit etmektedir. Bütün insanlar, ırk, inanç ya da cinsiyet farkı gözetmeksizin özgürlük ve saygınlık, ekonomik Güvenlik ve fırsat koşullarında maddi ve manevi gelişimlerini sürdürme hakkına sahiptirler 155 ILO‘nun 155 sayılı ilişkin sözleşmesi ulusal politikaların belirlenmesi ve çalışma ortamı hakkındadır. 161 ILO ‘nun sağlık hizmetlerine ilişkin sözleşmesi Çalışma Yaşamında Temel İlke ve Haklar Bildirgesi (1988)

o İşçi ve işverenlerin örgütlenme özgürlüğü ve etkin toplu pazarlık haklarına “iyi niyet çerçevesinde riayet etme, geliştirme ve gerçekleştirme” taahhüdü

o Zorla ve zorunlu çalıştırılmanın ortadan kaldırılması o Çocuk emeğinin yasaklanması o Ayrımcılığın yok edilmesi

ILO Sekretaryasın: Cenevre 40 ülkede bölge, alan, ülke ofisi Amaç: Sosyal adalet ve uluslararası insan ve çalışma haklarının iyileştirilmesi *İnsan haklarına saygı *Yeterli yaşam şartları *İnsanca çalışma koşulları *İstihdam imkanları

*Ekonomik güvence Uluslararası Çalışma Konferansı (Yılda 1) Üye ülkeler, 2 hükümet temsilcisi ve 1 işveren temsilcisi ile toplantıya katılır. ILO Çalışmaları Üye ülkeler, 28 hükümet temsilcisi 14 işveren ve 14 işçi temsilcisi ile idare edilmektedir. 2 yılda bir çalışma programı ve bütçesi belirlenmektedir. ILO Stratejisi;

Çalışma yaşamında standartlar, temel ilke ve haklar geliştirmek ve gerçekleştirmek, Kadın ve erkeklerin insana yakışır işlere sahip olabilmeleri, için daha fazla fırsat yaratmak Sosyal koruma programlarının kapsamını ve etkinliğini artırmak Üçlü yapıyı ve sosyal diyalogu güçlendirmek

Dünya Sağlık Örgütü WHO 1946 yılında kuruldu Türkiye 2 Ocak 1948 de üye oldu 7 Nisan 1948 de WHO anayasası kabul edildi. Tüm insanların ruhsal, sosyal ve fiziksel yönden tam iyilik hali hedeflenmektedir. AVRUPA KOMİSYONU İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ AJANSI (OSHA) 89/391 sayılı Direktif ile, mesleki risklerin önlenmesi, risk ve kaza faktörlerinin ortadan kaldırılması ve işçilerin ve temsilcilerinin bilgilendirilmesi konularında genel ilkeler belirlenmiştir. 91/383 sayılı Konsey Direktifi ile de, işyeri sağlığı ve güvenliğine ilişkin tüm mevzuatın, hiçbir ayrımcılık gözetilmeden kısmi süreli ya da geçici süreli çalışan işçilere de uygulanmasına karar verilmiştir. 98/24/EC sayılı Kimyasal Ajanlar Direktifi 96/94/EC sayılı Kimyasal, Fiziksel Ve Biyolojik Ajanlara Maruz Kalan İşçileri Korumak İçin Limit Değerler 97/59/EC sayılı ve 97/65/EC sayılı Kimyasal Ajanlara Maruziyetle İlgili Risklerden Çalışanların Korunması Direktifi 97/42/EC Kanserojen Maddelerle Çalışmalarda Çalışanların Korunması Direktifi ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ALT BİRİMLERİ

İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü (İSGGM) İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (İSGÜM) 1968 yılında kuruldu İş Teftiş Kurulu Başkanlığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM) Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (SGK)

Uluslararası Çalışma Örgütünün “İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin 155 sayılı Sözleşme”si 5038 sayılı Kanunla ve “İş Sağlığı Hizmetlerine ( iş kazaları ve meslek hastalıkları kayıt zorunluluğu ) İlişkin 161 sayılı Sözleşme”si de 5039 sayılı Kanunla onaylanmış bulunmaktadır. Üretimi artırmak amacıyla 1865 yılında Madeni Hümayun Nazırı Dilaver Paşa tarafından bir tüzük hazırlanmıştır. 1 - Zonguldak ve Ereğli Havzası Fahmiyesinde Mevcut Kömür Tozlarının Amale Menafii Umumiyesine Füruhtuna dair 28 Nisan1921 tarih ve 114 sayılı yasadır. 2 - Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik 10 Eylül 1921 tarih ve 151 sayılı yasadır. 3 - Cumhuriyetin ilanından sonra ilk yasal düzenleme 2 Ocak 1924 tarih ve 394 sayılı Hafta Tatili Yasası olmuştur. 4 - 1926 yılında yürürlüğe giren 818 sayılı Borçlar Yasası’nın 332. Maddesi işverenin iş kazaları ve meslek hastalıklarından doğan hukuki sorumluluk getirilmiştir. 5 – 1930 yılında Belediyeler ve Hıfzısıhha Kanunu çıkarılmıştır. 6 - 3008 sayılı İş Yasası 8 Haziran 1936 tarihinde 7– 1967 yılında 931 sayılı İş Kanunu 8 – 1971 yılında 1475 sayılı İş Kanunu 9 – 2003 yılında 4857 sayılı İş Kanunu 10 – 2012 yılında 6331 sayılı İSG Kanunu çıkarılmıştır. Çalışanların sağlık kayıtları işten ayrıldıktan sonra 15 yıl, Asbestli işyerlerinde 40 yıl saklanmak zorundadır. SON

---------------------------------------------------------------------------------------------------

7- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMLERİ İş Sağlığı ve Güvenliği: Çalışanların, geçici işlerin, sözleşmeli personelin, ziyaretçilerin veya iş ortamı içindeki diğer kişilerin sağlıklı ve güvende olmalarını etkileyen koşullar ve faktörler. İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemi: Organizasyonun yönetim sisteminin, faaliyet alanı ile ilgili İSİG risklerini yönetmek için kullanılan parçası. Bu sistem, organizasyonun yapısını, planlama faaliyetlerini, sorumlulukları, iş pratiklerini, prosedürleri, süreçleri ve İSİG isteminin geliştirilmesi, uygulanması, iyileştirilmesi, gözden geçirilmesi ve sürekliliğinin sağlanması için kaynakları kapsar. OHSAS 18001 en yaygın olarak kullanılan İSG yönetim sistemidir. TSE tarafından “TS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri-Şartlar” olarak yayınlanmıştır. 2001 OHSAS 18002, OHSAS 18001’e destek amaçlı uygulama rehberidir. OHSAS 18001’in temel adımları: 1. İSG politikası, 2. Planlama, 3. Uygulama ve İşletme, 4. Kontrol ve düzeltici faaliyet, 5. yönetimin gözden geçirilmesi. Risk Değerlendirme OHSAS 18001 de planlama aşamasında yapılır. OHSAS 18001’in önemli bir vurgusu sürekli iyileştirmedir. İSG yönetim sisteminin temel hedefi insanı korumaktır. Sürekli iyileştirmenin esasını Deming Çevrimi olarak da bilinen PUKÖ (Planla, Uygula, Kontrol et, Önlem al) çevrimi oluşturur. Kalite sistemi belgelendirme faaliyetleri Türkak tarafından akredite edilir. Ohsas 18001de kazaya sebep olan veya kazaya sebep olabilecek potansiyele sahip olay vaka olarak tanımlanır. Ohsas 18001de kabul edilemez zarar riski içermeme durumuna GUVENLİK denir. Ohsas 18001de prosedürler birinci derece dokümanlardır. Talimatlar ikinci derece dokümanlardır. Mevzuatlar ise dış kaynaklı dokumanlardır. PLANLA

• İş Sağlığı ve Güvenliği açısından amacın belirlenmesi ( neyi başarmak istiyoruz, nerede, ne zaman ) • Mevcut durumu analiz etme • Hedeflerin belirlenmesi • Kayıtların analizi • Tehlikelerin Belirlenmesi • Risk değerlendirme metotlarının belirlenmesi • Detaylı plan hazırlaması ( uygulama planı ) • İç talimatlar hazırlama

UYGULA

• Riskleri Değerlendirme • Risklerin kabul edilebilir olup olmadığına karar verme • Kontrol Önlemlerinin seçimi ve uygulaması • Her bölümdeki İlgili kişileri bilgilendirme, eğitme ve katılımını sağlama • Faaliyet planını izleme ve gerçekleştirme • Uygulama sonuçlarını yakın takip etme

KONTROL ET

• Hedef veya hedeflere ulaşıldı mı? • İç talimatlar ve yönergeleri gözden geçirme • Olası sapmaları tespit etme ve kaydetme • İlgili kişileri bilgilendirme

ÖNLEM AL

• Kalıcı bir denetleme sistemi kurma • Etkili önlemleri standartlaştırma • Gerekli eğitim ve yönlendirmeleri sağlama

OHSAS 18001- İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönetim Sisteminin Yararları:

• Bu yönetim sistemi ile zararla sonuçlanabilecek olası tehlikelerin önceden tespiti ve gerekli önlemlerin alınması sağlanır.

• Çalışanlar işyerinin olumsuz etkilerinden korunur, rahat ve güvenli bir ortamda çalışmaları sağlanır. • İş kazaları ve meslek hastalıkları sebebiyle oluşabilecek iş gücü ve iş günü kayıplarının en aza indirgenmesi,

dolayısıyla iş veriminde artışın sağlanmasıyla üretimin (ürün ve/veya hizmet) korunması sağlanır. • İş kazası ve meslek hastalıklarının oldukça yüksek maliyetleri en aza indirilir. • Çalışma ortamlarında alınan tedbirlerle, işletmeyi tehlikeye sokabilecek yangın, patlama, makine arızaları

ve devre dışı kalmaların ortadan kaldırılması işletme güvenliği sağlanır. • Resmi makamlar önünde, organizasyonun iş güvenliğine karşı duyarlı olduğu kanıtlanır ve yasal ceza riski

azaltılır. • OHSAS 18001, ISO 9001 ve ISO 14001 ile uyumludur, mevcut kalite sistemi OHSAS 18001’i de içererek var

olan alt yapı geliştirilir ve daha kapsamlı hale getirilir. • İsteyen işyerleri, OHSAS 18001'e göre oluşturdukları yönetim sistemini belgelendirebilirler.

OHSAS 18001’ye göre OHSAS spesikasyonu, aşağıdakileri yapmak isteyen her kuruluşa uygulanabilir:

Faaliyetleriyle ilişkili olarak İS&G risklerine maruz kalabilecek çalışmaları ve diger ilgili taraflar üzerindeki riski bertaraf etmek üzere en aza indirmek amacıyla bir İS&G yönetim sistemi oluşturmak;

Bir İS&G Yönetim sistemini uygulamak, muhafaza etmek ve sürekli iyileştirmek;

Kendisinin belirlediği İS&G politikasına kendisinin uyduğundan emin olmak;

Böyle bir uygunluğu başkalarına göstermek;

İS&G yönetim sisteminin dışardan bir kuruluşça belgelendirilmesini / tescilini istemek:

Bu OHSAS spesifikasyonuna uygunluğu kendi kendine tespit ve beyan etmek. SON

--------------------------------------------------------------------------------------------------- 8- ÇALIŞMA ORTAMI GÖZETİMİ İSG.UZMANININ ÇALIŞMA ORTAMI GÖZETİMİ GÖREVLERİ • Çalışma ortamının gözetimini yapmak, • işyerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden yapılması gereken periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri planlamak ve uygulanmasını kontrol etmek • İşyerinde kaza, yangın veya patlamaların önlenmesi için mevzuata uygun çalışmalar yapmak ve uygulamaları takip etmek; • Doğal afet, kaza, yangın veya patlama gibi durumlar için acil durum planlarının hazırlanmasını sağlamak, • Periyodik olarak eğitimleri, tatbikatları yaptırmak, acil durum planı doğrultusunda hareketi sağlamak. Kirli hava; Pis hava, Zehirli hava, Patlayıcı hava ve Tozlu hava olmak üzere 4 grupta incelenir. Pis hava; İçersinde %20 den az oksijen bulunan hava Zehirli hava; insan hayatını tehlikeye düşüren zehirli gazlardan oluşan hava Patlayıcı hava; bütün yanıcı gazları bileşiminde bulunduran hava Tozlu hava ; içersinde belli oranda toz ihtiva eden hava İş Yerinde Düzen İşyerinin iyi bir şekilde düzenlenmesinin o iş yerinde çalışanların moralini yükselttiği, işin verimini arttırdığı ve çoğu iş kazalarını önlediği bilinen bir gerçektir. Her iş yerinin tertip, düzeninin iyi olması ve bu hâlin devamlı kalmasını sağlayıcı bir plân ve program bulunmalıdır. Bunun için düzensizliği yaratan sebep ve şartlar giderilmeli, belli bir düzen kurulmalı, sonra da bu düzenin devamı günlük takip ve kontrollerle sağlanmalıdır. Bir iş yerinde temizlik, düzen iş kazalarının çoğunu önleyen önemli bir etkendir. Kurulu düzenin ve arzulanan temizliğin yeterli ve devamlı olması yapılacak günlük çalışma ve kontrollerle mümkündür. Günlük çalışmalarla aşağıdaki yerlerde ve hizmetlerde düzen ve temizliğin sağlanmış olması morali yükseltir, verimi artırır. Bunun için;

1. Çalışan takım, tezgâh ve makine, işten sonra mutlaka temizlenmelidir, aletler yerine konmalıdır.

2. Çalışma sırasında çalışılan çevrenin kirlenmesine engel olunmalı, mümkün olduğu kadar temiz tutulmalıdır.

3. İş yerlerinde temizliği en iyi şekilde yapabilecek vasıflara sahip temizlik araç ve gereçleri bulundurulmalıdır. İş yeri özelliğine göre deterjan, özel ilâç vb. temizlik araç ve gereçleri de bulundurulmalıdır.

4. İş yerinin içinin yanı sıra dış çevre temizliğinin de yapılması gerekir.

5. İş artıkları ve çöplerin toplanarak ortamdan uzaklaştırılması için gerekli tedbirler alınmalıdır.

6. Çalışanların kayarak düşmelerine sebep olabilecek yağ, mazot gibi petrol ürünleri ile karpuz, kavun, muz vb. kabuklu yiyeceklerin hemen temizlenmesi gerekir.

7. Özellikle gıda maddelerinin üretildiği iş yerlerinde tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen temizlik kurallarına mutlaka uyulmalıdır. Bu gibi iş yerlerinde fare, böcek vb. zararlı hayvanlara karşı yeterli ilâçlama yapılmalıdır.

8. Çalışanların temizlik kurallarına sürekli uymalarını sağlamak için basılı broşür yayımlanması ve uyarıcı levhaların iş yerlerinin görülür kısımlarına asılması gerekir.

9. İş yerlerinde yatakhane, yemekhane, banyo, duş, wc. vb. yerler ile sosyal faaliyetlerin yapıldığı toplu olarak bulunulan yerler çabuk kirlenebilen yerlerdir. Bu gibi yerlerin temizliğine dikkat edilmelidir.

10. Temizlik ve tertip kurallarına uymayanlar ikaz edilmeli gerekirse sorumlulara bildirilmelidir. ÇALIŞMA ALAN GÖZETİMİ NASIL YAPILIR? 1. Endüstriyel hiyjen, 2. Periyodik kontroller, 3. Kontrol, 4. Denetim, 5. Raporlama , 6. İletişim, Uygunsuzluk Olay Risk=Olasılık*Şiddet Taş tozu nem tutmaz İSG Ölçümleri •Gürültü Ölçümü •Toz Ölçümü •Titreşim Ölçümü •Ortam Hava Kalitesi(Ağır Metal,CO,CO2vs.) •Termal Konfor Ölçümü (Sıcaklık, Nem,Hava Akım Hızı Ölçümü) •Aydınlatma Ölçümü •Elektromanyetik Alan Ölçümü Gürültü Ölçümü “İş Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü”ne göre faaliyet alanına göre işletmelerin gürültü leri farklılık gösterir. Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerin yapılmadığı işletmelerde gürültü derecesi 80dB'i geçmemelidir. 80 dB'i geçen yerlerde gerekli önlemlerin işveren tarafından alınması gerekmektedir. Sanayi kuruluşlarında gürültü ölçümleri ekipman değişikliğine gidilmesi durumunda hemen, gidilmemesi durumunda en az yılda bir kere tekrarlanmaktadır. Titreşim Ölçümü • “îş Sağlığı ve îş Güvenliği Tüzüğü”ne göre işletmelerde titreşim yapan aletlerle yapılan çalışmalarda 8 saatlik süre için maruziyet sınır ve etkin değerine bir standart getirilmiştir. • Maruziyet etkin ve sınır değerleri el-kol titreşimi ve bütün vücut titreşimi için farklılıklar göstermektedir. Ölçümler sırasında tespit edilen değerler doğrultusunda işletmenin gürültü haritası da oluşturulmaktadır.

a) El - kol titreşimi için;

1) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 5 m/s2,

2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet etkin değeri 2,5 m/s2.

b) Bütün vücut titreşimi için;

1) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 1,15 m/s2,

2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet etkin değeri 0,5 m/s2 olacaktır Toz Ölçümü • “îş Sağlığı ve îş Güvenliği Tüzüğü”ne göre faaliyetleri sırasında ortamda toz oluşan işletmelerde, toz ölçümlerinin yapılması gerekmektedir. Gravimetrik esaslı toz ölçümü yapılır. •Toz ölçümleri 8 saatlik maruziyet ölçümü şeklinde de yapılabilmektedir. •Faaliyet alanı içinde toz ölçümlerinin yapılması sonucu elde edilen mikron çapı ve yoğunluk verileri ışığında işveren personeline uygun maske dağıtımını sağlayabilmektedir.

•Ortamda toz ölçümlerinin yılda en az 1 kere yapılması gerekmektedir Termal Konfor Ölçümü • “îş Sağlığı ve îş Güvenliği Tüzüğü”ne göre, kapalı işyerlerindeki sıcaklık ve nem derecesinin, yapılan işin niteliğine uygun olmakla beraber ılımlı bulunması esastır^Bu nedenle ortam havasının sıcaklık ve nem ölçümünün kapalı tüm alanlarda en az iki kere (yaz/kış) yapılması ve gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir. Aydınlatma Ölçümü • îşletmelerde kapalı ve açık alanlarda faaliyet alanına göre sağlanması gereken değerler farklılık göstermektedir. •Faaliyet alanına göre; yeterli aydınlatmanın olması için gerekli değerlerin gündüz ve gece periyodunda sağlandığı tespit etmek için ölçüm yaptırılması gerekmektedir. •Elde edilen ölçüm sonuçlarına göre çalışma alanının aydınlatma haritası da sağlanmaktadır. Ortam Havası Ölçümü • îşletmelerde kapalı alanlarda faaliyet konusuna göre; Ortamda Uçucu Organik Bileşik (VOC) ve Ortamda Gaz ölçümlerinde sağlanması gereken değerler farklılık göstermektedir. •îşverenler faaliyet alanlarına göre, çalışma ortamında oluşabilecek uçucu organik bileşik ve gaz ölçümlerini yaptırmalıdır. •Ölçümler 8 saatlik maruziyet şeklinde de yapılabilmektedir. Hava Akım Hızı Ölçümü • Herhangi bir yasal zorunluluğu bulunmamasına rağmen; kapalı iş yerlerinde havalandırma önlerinde; metro istasyonlarında peronlarda ve daha bir çok gündelik faaliyetlerimiz sırasında hava akımına maruz kalmaktayız. •Hava akımına sürekli maruz kalınması uzun vadede yüz, boyun felçlerine, bel sıkışmalarına ve bir çok farklı rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Hava akım hızı yeraltında en çok 8 m/sn olmalı Elektromanyetik Alan Ölçümü • Hava Akım Hızı Ölçümlerinde olduğu gibi, herhangi bir yasal zorunluluk bulunmamasına rağmen; özellikle elektromanyetik alan etkilerinin yoğun bulunduğu baz istasyonları, yüksek mi ktarda elektrik akımı geçen hat ölçümleri yapılabilmektedir. • Elektromanyetik alan'da sürekli kalınması uzun vadede kansere yakalanma riskini arttırmakta, erken yaşlanma, psikolojik sorunlar gibi bir çok farklı rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Topraklama ve Paratoner Ölçümü • îşletmelerde yer alan paratonerin yılda en az bir kere kontrolünün yapılması gerekmektedir. • Paratonerin özelliğini yitirmiş olması durumunda yenilenmesi gerekmektedir. • Paratonerin düzgün çalışması; yıldırım düşmesi durumunda iş letme ve ekipmanların arızalanmamasına neden olmaktadır. Periyodik Kontroller

1. KALDIRMA MAKİNALARI VE EKİPMANLARI îşletmelerde bulunan her tip kaldırma makinası,Tavan Vinçleri, Ceraskal , Portal Vinç , Gantry Vinç , Mobil Vinç ,Forklift

2. KAZANLAR VE BASINÇLI KAPLAR îşletmede kullanılan kazanların -basınçlı kapların; Görsel Kontrolleri , Kalınlık Ölçümü , Hidrostatik Testler

3. YANGIN SÖNDÜRME CİHAZ VE EKİPMAN KONTROLÜ

4. PERİYODİK PARATONER KONTROLÜ KONTROL, DENETİM, YÜKSEK SICAKLIKTA Nabız yükselir, Sinirlilik duygusu artar, Kan dolaşımı hızlanır,Terleme artar,Tuz ve sıvı kaybı meydana gelir, Dikkat azalır, DÜŞÜK SICAKLIKTA İ; Soğuk algınlıkları, Donma, Soğuk yanıkları, Dikkat azalması, El ayak parmaklarında donma oluşur. Fiziksel ve zihinsel verim düşüklüğü oluşur. Karaciğer hastalığına sebep olanlar;Beyaz fosfor , Arsenik , Solventler . Amonyak Karaciğer hastalığına sebep olmaz, solunum sisteminde felce sebep olur.Amanyak keskin kokulu değil. Taş tozu nem tutmaz

SON

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

9- Korunma Politikaları • Tehlikeli durum ve davranışlar • Kaynağında Korunma uygulamaları o Bertaraf etme o İkame etme o Makine koruyucuları o Teknik tedbirler

• Ortama Yönelik Koruma Uygulamaları o Tecrit o Havalandırma o Organizasyonel düzenlemeler

• Kişiye Yönelik Koruma Uygulamaları ÖNLEME ; Bir şeyin olmasına veya yapılmasına engel olmak, ortaya çıkan veya çıkacağı düşünülen bir tehlikeyi durdurmak veya önüne geçmektir. KORUMA ; Bir kimseyi veya bir şeyi dış etkilerden, tehlikeden veya zor bir durumdan uzak tutmak, muhafaza etmek, Güçlü bir kimse veya kuruluşun, güçsüz birini veya bir şeyi desteklemesi, himaye etmesi, Tehlikeye karşı denetimi altında bulundurmak, savunmak, müdafaa etmek, Tehlikeli, zararlı durumları önlemek, Bir şeyin eskimesini, yıpranmasını önlemek için gereken özen göstermek,

İş Sağ lığı ve Güvenliğ inde Korunma Yöntemleri Avrupa sosyal haklar sözleşmesi;

1- İstihdam koşullarını

2- Sosyal koruma

3- Meslek hastalıkları

4- Kadın erkek eşitliği Koruma politikaları Resmi Gazetede yeralmaz, ancak kanun yönetmelik tüzük yer alır. İş sağlığı ve Güvenliğinde Korunma yö'ntemleri Hiyerarşisi

1. Tehlike kaynağında önlenir.

2. Tehlike kaynağında azaltılır.

3. Kişi tehlikeden uzaklaştırılır.

4. Tehlike kapalı ortama alınır.

5. İşçinin maruziyeti azaltılır.

6. Güvenli Çalışma Sistemleri/Ruhsatları.

7. Kişisel korunma donanımı (KKD). İş Sağlığı ve Güvenliğinde Korunma Yöntemleri

• İşyerinde çalışanların sağlık ve güvenlik risklerinden korunmasında en etkin yöntem; riskin kaynağında kontrol altına alınmasıdır.

• Mümkün olmadığı hallerde ortama yönelik farklı yöntemler devreye girecektir.

• Ancak bütün bu yöntemlerin etkili olmadığı hallerde en son korunma yöntemi olarak kişisel koruyucu donanımların kullanımı önerilmelidir.

• Önlemek, korumak her zaman daha kolay ve ucuz olmuştur. Koruyucu sağlık hizmetleri ile koruyucu iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri iç içe kavramlar olup konu ile ilgili uluslararası kuruluşların da ortak kararlar aldığı

alanlardır Korunma Politikası

• ILO'nun, İşyerlerinde sağlık ve güvenlik koşulları ile ilgili ulusal ve işyeri düzeyinde korunma politikalarının oluşturulmasını öngören 155 Sayılı Sözleşmesi TBMM tarafından onaylanmış olup 16 Mart 2004 tarih ve 25404 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

• “155 Sayılı Sözleşme” korunma politikalarına ilişkin olarak hükümleri ortaya koymaktadır. ILO-155 Sayılı Sözleşme ILO Kabul Tarihi: 3 Haziran 1981 Kanun Tarih ve Sayısı: 07.01.2004 / 5038 Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 13.01.2004 / 25345 Madde 1 Bu Sözleşme, bütün ekonomik faaliyet kollarına uygulanır.

1- şin gereği olarak önemli özel sorunlar yaratan deniz taşımacılığı veya balıkçılık gibi belirli ekonomik faaliyet kollarım, tamamen veya kısmen uygulama alanı dışında tutabilir.

2- Bu Sözleşmeyi önlemler tanımlanarak bir liste halinde verecek ve daha sonraki raporlarda uygulama kapsamının genişletilmesi yolunda kaydedilmiş gelişmeleri belirtecektir.

Madde 2 Bu Sözleşme, kapsam dışında tutulan sınırlı işçi kategorilerim' listeleme 1- Bu sözleşmeyi onaylayan Üye, mümkün olan en erken safhada, ilgili işçi ve işverenlerin temsilcisi olan

kuruluşlara danıştıktan sonra, uygulanmasında özel güçlüklerin bulunduğu sınırlı işçi kategorilerini kısmen veya tamamen bu Sözleşmenin uygulanması dışında tutabilir.

2- Bu sözleşmeyi onaylayan her Üye, ilk raporda, bu maddenin 2. fıkrası gereği, kapsam dışında tutulan sınırlı işçi kategorilerini, kapsam dışında tutulma nedenlerini belirterek liste halinde verecek

Madde 3 ; Kullanılan bazı tanımlar, a) “Ekonomik faaliyet kolları” terimi, kamu hizmetleri dahil olmak üzere, işçi çalıştırılan bütün kolları kapsar. b) “İşçiler” terimi, kamu çalışanları dahil olmak üzere istihdam edilen bütün kişileri kapsar: c) “İşyeri” terimi, işçilerin, işleri nedeniyle gitmeleri veya bulunmaları gereken ve işverenin doğrudan veya dolaylı kontrolü altında bulunan bütün yerleri kapsar; d) “Düzenlemeler” terimi, yetkili makam veya makamlarca kanun gücü verilen bütün hükümleri kapsar; e) “Sağlık” terimi, işle bağlantısı açısından, sadece hastalık veya sakatlığın bulunmaması halini değil, aynı zamanda, çalışma sırasındaki hijyen ve güvenlik ile doğrudan ilişkili olarak sağlığı etkileyen fiziksel, zihinsel unsurları kapsar Madde 4 ; İSG ile ilgili Ulusal Politika geliştirilmeli 1. Her üye, iş güvenliği, iş sağlığı ve çalışma ortamına ilişkin tutarlı bir ulusal politika geliştirecek, uygulayacak ve periyodik olarak gözden geçirecektir. 2. Bu politikanın amacı, işle bağlantılı olan veya işin yürütümü sırasında ortaya çıkan kaza ve yaralanmaları, çalışma ortamında bulunan tehlike nedenlerini mümkün olduğu ölçüde asgariye indirerek önlemek olacaktır. Madde 5 ; Ulusal Politikanın eylem alanları hakkında, a) İşin maddi unsurlarının (işyerleri, çalışma ortamı, araçlar, makine ve teçhizat, kimyasal, fiziksel ve biyolojik maddeler ve etkenler, çalışma yöntemlerinin) tasarımı, seçimi, ikamesi, montajı, düzenlenmesi, b) İşin maddi unsurları ile işi yapan veya nezaret eden kişiler arasındaki ilişkiler ve makine teçhizat, çalışma süresi, işin düzenlenmesi ve iş usullerinin, işçilerin fiziksel ve zihinsel kapasitelerine uyarlanması; c) Yeterli sağlık ve güvenlik düzeyine ulaşılması amacıyla bütün çalışanların ileri düzeyde eğitimini, d) Çalışma grubu ve işletme düzeylerinde ve ulusal düzeyi de kapsayan, diğer bütün düzeylerde haberleşme, e) Sözleşmenin politikaya uygun eylemlerinde, işçilerin ve temsilcilerinin disiplin cezalarına karşı korunması Madde 6 İsg politikaları ile ilgili görev ve sorumluluklar belirlenmeli Kamu makamlarının, işverenlerin, işçilerin ve diğer kuruluşların iş sağlığı ve güvenliği ve çalışma ortamına ilişkin görev ve sorumlulukları, ulusal şartları ve uygulamaların tamamlayıcı karakterleri göz önüne alınarak belirtilecektir. Madde 7 ; Ulusal Politika geliştirme ve gözden geçirme İş sağlığı ve güvenliği ve çalışma ortamı ile ilgili durum; sorunların tespiti, bunların çözümü için etkin metotların geliştirilmesi, öncelikler ve sonuçların değerlendirilmesi amacıyla, belirli aralıklarla gözden geçirilecektir. Madde 8 ; Ulusal Düzeyde Eylem ve önlemler alınmalı Her üye, yasa veya yönetmelik çıkarmak suretiyle, ulusal şartlarına ve uygulamasına uygun diğer bir yöntemle, ilgili kuruluşlara danışarak, Sözleşmenin 4 üncü maddesine etkinlik kazandırmak için gerekli önlemleri alacaktır. Madde 9 Denetim ve cezalar belirlenmeli İş sağlığı ve güvenliği ve çalışma ortamına ilişkin ilgili mevzuatın uygulanması uygun ve yeterli bir denetim sistemi ile güvence altına alınacaktır.Yürütme sistemi, mevzuat ihlallerine karşı yeterli cezalar öngörecektir. Madde 10 ; Yol gösterici tedbirler belirlenmeli, Yasal yükümlülüklere uymaları amacıyla, işverenler ve işçiler için yol gösterici tedbirler alınacaktır. Madde 11 ; Ulusal Düzeyde Eylem Yetkili makamlar, tehlikelerin niteliği ve derecesinin gerektirdiği yerlerde işyerlerinin tasarımı, inşası ve düzenlenmesi ve bunların faaliyetlerinin başlaması, onları etkileyen önemli değişiklikler.

1. Yetkili makam veya makamların iznine bağlanacak veya yasaklanacak, Maruz kalınması sınırlandırılacak maddelerin, etkenlerin ve çalışma usullerinin belirlenmesi; birden fazla madde veya etkenlere aynı anda maruz kalınmasından ortaya çıkan sağlık tehlikelerinin göz önüne alınması; 2. İş kazaları ve meslek hastalıklarının, işverenlerce, uygun olduğu durumlarda, sigorta şirketlerince veya doğrudan ilgili diğer kişilerce bildirilmesi usullerinin oluşturulması ve uygulanması, iş kazaları ve meslek hastalıkları istatistiklerinin yıllık olarak hazırlanması; 3. İş kazaları ile meslek hastalıkları ve diğer sağlığa aykırı durumların iş sırasında veya işle ilgili olarak ortaya çıktığı ve ciddiyet arz ettiği hallerde soruşturma yapılması; 4. İşin icrası sırasında veya işle ilgili olarak ortaya çıkan diğer sağlığa aykırı durumlar dahil, iş kazaları, meslek hastalıkları veya diğer sağlık sorunları ile ilgili bilgilerin yıllık yayımı; 5. Kimyasal, fiziksel ve biyolojik etkenlerin incelenmesi sisteminin oluşturulması veya genişletilmesi Madde 12 ; 1. İşte kullanılacak makine, teçhizat ve maddeleri tasarlayan, üreten, ithal eden sağlayan veya transfer edenlerin aşağıdaki hususlar konusunda, ulusal hukuk ve uygulamaya uygun olarak önlemler alınacaktır.

2. Makine, teçhizat ve maddelerin, doğru bir şekilde kullanıldığında, kullananların sağlığı ve güvenliği için tehlik e içermediğine kanaat getirmeleri;

3. Makine ve teçhizatın doğru bir şekilde montajı ve kullanımı, maddelerin doğru kullanımı, makine ve teçhizatın arz ettiği tehlikeler, kimyasal maddeler fiziksel ve biyolojik etkenler, ürünlerin tehlikeli özellikleri ile bu tehlikelerin nasıl bertaraf edileceğine dair bilgileri içeren talimatları hazırlamaları;

4. Gerekli teknik ve bilimsel bilginin izlenmesi yada çalışma ve araştırmaların üstlenilmesi; Madde 15 ; Çeşitli makamlar ve kurumlar arasında gerekli koordinasyonun sağlanması

1. Çeşitli makamlar arasında koordinasyonun sağlanması için ulusal şart ve düzenlemeleri yapacaktır.

2. Uygulamanın izin verdiği hallerde bu düzenlemeler merkezi bir kurumun kurulmasını da içerecektir. Madde 16 ; İşverenler, işyerleri, makine, kimyasal madde vb. sağlık için risk oluşturmamasını sağlamalı

1. Makul olduğu ölçüde, işverenlerden, kontrolleri altındaki işyerleri, makine, teçhizat ve usullerin güvenlik ve sağlık bakımından riskli olmamasını sağlamaları istenecektir.

2. Makul olduğu ölçüde, işverenlerden, kontrolleri altındaki kimyasal, fiziksel ve biyolojik madde ve etkenlerin, gerekli uygun önlemler alındığında, sağlık için risk oluşturmamasını sağlamaları istenecektir.

3. İşverenlerden, gerektiğinde, kaza riskinin veya sağlık üzerindeki ters etkilerin imkanlar ölçüsünde önlenmesi için, uygun koruyucu elbise ve donanımı sağlamaları istenecektir. Madde 17 ; İki veya daha fazla işletmenin işbirliği yapması, İki veya daha fazla işletmenin aynı işyerinde aynı anda faaliyette bulunduğu hallerde, söz konusu işletmeler, bu Sözleşmenin gereklerini yerine getirmek için işbirliği yapacaklardır. Madde 18 ; İşletme Düzeyde Eylem

a) İşçilerin, işlerini yaparken, işverenle işbirliği yapmaları;

b) İşçi temsilcilerinin, iş sağlığı ve güvenliği alanında işverenle işbirliği yapmaları,

c) İşçi temsilcilerine, ticari sırları açıklamamak şartıyla kuruluşlarla bu bilgilerin istişare edilmesi;

d) İşçi ve temsilcilerine, iş güvenliği ve işçi sağlığı konusunda yeterli eğitim verilmesi, Madde 19 ; İşletme Düzeyde Eylem

• İşçilerin veya temsilcilerinin, işletmedeki temsilci kuruluşların ulusal yasa ve uygulamaya uygun olarak, işleri ile ilgili iş sağlığı ve güvenliğinin bütün safhalarında incelemelere katılmasının, danışılmasının sağlanması,

• Bir İşçi, hayatı ve sağlığı için ciddi bir tehlike oluşturduğuna ve yakında vaki bulacağına haklı gerekçelerle inandığı herhangi bir durumu, derhal bir üstüne rapor eder; ve işveren bu durumun giderilmesi için gerekli önlemi alıncaya kadar yaşam ve sağlık için tehlike oluşturan çalışma alanına işçilerin dönmesini isteyemez. Mevzuatta Korunma Politikaları ; İnsanı öne çıkaran bir yaklaşımla çalışma ortamına ilişkin sağlık, güvenlik ve çevre koşullarının iyileştirilmesini amaçlayan düzenlemelerin yaygın uygulanması ülkenin iş sağlığı ve güvenliği düzeyinin iyileşmesinde büyük rol oynar

• İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili durumun sürekli iyileştirilmesi,

• İş yerlerinde genel bir önleme politikasının geliştirilmesi,

• İşin her aşamasında risk değerlendirmesi yaklaşımı ile tehlikelerin tespiti ve tedbirlerin belirlenmesi,

• Aynı işyerini kullanan farklı işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak işbirliği yapması,

• Çalışanların işyerinde karşılaşabilecek riskler konusunda bilgilendirilmesi,

• Çalışanların görüşlerinin alınması,

• İşyerinde sağlık ve güvenlik görevlisi ve sağlık ve güvenlik işçi temsilcisi bulundurulması.

• revlisi ve sağlık ve güvenlik işçi temsilcisi bulundurulması SON

---------------------------------------------------------------------------------------------------

10- IŞ KAZALARI (ÖNEMLİ)

• Kaza ve iş kazası kavramları • İş kazalarının nedenleri • İş kazası nedenli maddi ve manevi kayıplar • İş kazalarının sınıflandırılması • İş kazası istatistikleri • Kaza sonrası düzenlenecek belgeler ve kaza bildirimi • Kazanın incelenmesi, rapor ve istatistik düzenlenmesi • İlgili mevzuat KAZA "kasıt söz konusu olmaksızın meydana gelen, beklenmedik ve sonucu istenmeyen olay" olarak tanımlanır (ILO) tarafından iş kazası; "belirli bir zarar veya yaralanmaya yol açan, önceden planlanmamış beklenmedik bir olaydır" olarak tanımlanmıştır. "iş kazası, iş gören işe veya iş eğitimine giderken veya işletme içinde çalışırken veya çalışma araçlarının bakımını ve muhafazasını yaparken aniden olan, iş görene bedensel zarar veren bir olaydır" (WHO) ya göre iş kazaları "önceden planlanmamış çoğu zaman, kişisel yaralanmalara, makinelerin, araç ve gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olaydır" olarak tanımlanmıştır. 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, sosyal sigorta uygulaması içinde iş kazalarını, insanların kazanma gücünü engellemesi ölçütüne dayandırmış ve bunları sakatlığa yol açan olaylar olarak ifade eder. 5510 "Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu"na göre, Iş kazası, a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görevi nedeniyle, sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında, c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır. Bu kanuna göre, bir kazanın iş kazası sayılması için yukarıda sayılan durumlardan en az birinin gerçekleşmesi sonucunda sigortalının bedence veya ruhça arızaya uğraması gerekmektedir. IŞ KAZALARININ SINIFLANDIRILMASI A- OLUŞAN ZARARIN SONUÇLARINA GÖRE KAZALAR • Yaralanma ile sonuçlanan kazalar, • Bir günden fazla işten uzaklaşmaya neden olacak tedavi gerektirmeyen kazalar, • Bir günden fazla işten uzaklaşmayı gerektiren kazalar, • Sürekli iş görmezliğe neden olan kazalar, • Ölüm ile sonuçlanan kazalar. B- OLUŞAN ZARARIN NİTELİĞİNE GÖRE KAZALAR • Kafa yaralanmaları (baş, göz, yüz vb.), • Boyun ve omurga yaralanmaları, • Göğüs kafesi, solunum organları yaralanmaları, • Kalça, dizkapağı, uyluk kemiği yaralanmaları, • Omuz, üst kol, dirsek yaralanmaları, • Ön kol, el bileği, el içi, parmak yaralanmaları, • Diz kapağı, baldır, ayak yaralanmaları, • İç organ yaralanmaları, • Ruhsal ve sinirsel tahribat yapan kazalar. C- OLAYIN MEYDANA GELİŞ ŞEKLİNE GÖRE KAZALAR • Düşme ve incinme, • Parça, malzeme düşmesi, • Göze yabancı cisim kaçması, • Yanma, • Makinelerden ve El aletlerinden olan kazalar, • Elektrik kazaları, • Ezilme ve sıkışma, • Patlamalardan olan kazalar, Zararlı ve tehlikeli maddelere değme sonucu oluşan kazalar.

Kazaların Temel Nedenleri (4M) 1) Man (İnsan)

a) Psikolojik Nedenler:Unutkanlık, sıkıntı-üzüntü-keder, çevre etkileri, istem dışı, ihmalci davranış, v.b.

b) Fiziksel Nedenler:Yorgunluk, uykusuzluk,alkol,hastalık v.b.

c) İşyeri Nedenleri:însan ilişkileri, takım çalışması, iletişim 2) Machine (Makine)

a) Hatalı makine ve ekipman yerleşimi,

b) Eksik veya kusurlu koruyucular,

c) Yetersiz standardizasyon,

d) Yetersiz kontrol ve bakım,

e) Yetersiz mühendislik hizmetleri v.b. 3) Media (Ortam-Çevre)

a) Yetersiz çalışma bilgisi,

b) Uygun olmayan çaışma metodu,

c) Uygun olmayan çalışma yeri ve ortamı v.b. 4) Management (Yönetim)

a) Yetersiz yönetim organizasyonu,

b) Tamamlanmamış kurallar ve talimatlar,

c) Yetersiz güvenlik yönetim planı,

d) Eğitim ve öğretim yetersizliği,

e) Uygun olmayan nezaret, yönetim ve rehberlik,

f) Uygun olmayan personel istihdamı,

g) Yetersiz sağlık kontrolleri En çok iş kazası

1. Metal

2. Maden

3. Tekstil En çok ölümlü iş kazası

1. İnşaat

2. Nakliyat

3. Maden İşverenlerin görev ve sorumlulukları: 1. Yazılı Mevzuatın Gereğini Yerine Getirme, 2. Yazılı Olmayan Kuralların Gereklerine Uyma, 3. Eğitim, 4. Denetim, 5. Çalışanların, Alınacak Güvenlik Kurallarına Uymalarının Sağlanması İŞ KAZASINDAN KAYNAKLANAN YÜKÜMLÜLÜKLER İş kazası ya da meslek hastalığı sonucunda, meslekte kazanma gücü kaybının oranı ne olursa olsun, beden tamlığının korunması ilkesi nedeniyle, sigortalının işvereni hakkında maddi ve manevi tazminat davası açması hakkı mevcuttur. Açılacak davanın, Borçlar Kanunu hükümlerine göre, akde muhalefetten doğan davalarda olduğu gibi, 10 yıllık zaman aşımı süresi içinde, İş Mahkemelerine başvurularak açılması gerekmektedir. MANEVİ TAZMİNAT ; İşçinin, işverenden isteyebileceği manevi tazminat, 818 sayılı Borçlar Kanununun 47. maddesine göre, cismani zarara uğrayan kişiye veya bu nedenle vefat eden kişinin ailesine, çekilen acı, elem ve ıstırapları hafifletmek amacıyla, hakimin takdir edeceği uygun bir miktar paradan ibaret olup, matematiksel yönden herhangi bir hesabı gerektirmemektedir. MADDİ TAZMİNAT; İşçinin, işverenden isteyebileceği maddi tazminat ise, daima matematiksel yönden hesaplamayı gerektiren ve zararın gerçek miktarını bulmaya ve karşılamaya yönelik bir tazminat çeşididir. 1- Rücu Tazminatı: SGK da, işveren ve üçüncü şahıslar hakkında, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanununun 21. ve 23.maddelerine göre rücu tazminatı davası açma hakkı bulunmaktadır. 2- İş Göremezlik Tazminatı: Bu tazminat, Borçlar Kanununun 46. maddesi ile tanımlanmıştır. Buna göre, cismani bir zarara uğrayan kimsenin, iş göremezliği ölçüsünde çalışmasının aksayacağı ve bu nedenle maruz kalacağı zarar ve ziyanın, kendisini çalıştırandan isteyebileceği prensip olarak kabul edilmiştir. 3- Destekten Yoksunluk Tazminatı: İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölümlerde, ölen kimsenin destek olduğu kişiler tarafından işverenden istenebilecek bir tazminat türüdür.

KAZA SEBEP TEORİLERİ 1- DOMİNO TEORİSİ •Kaza önleme ve sanayi güvenliğinin ilk öncüsü 1920'lerin sonlarında, 75.000 sanayi kaza raporu üzerinde çalıştıktan sonra Heinrich; o Sanayi kazalarının %88'ine iş arkadaşları tarafından (emniyetsiz hareketler) neden olduğu o Sanayi kazalarının %10'una güvenli olmayan koşulların (emniyetsiz durumlar) neden olduğu o Sanayi kazalarının %2'sinin engellenemez olduğunu ortaya koymuştur. Kazaya neden olan olayların dizisinde beş faktör vardır. Bu faktörler (kaza zinciri) denir a .Kalıtsal ve sosyal çevre: Olumsuz karakter özellikleri insanları sosyal çevrenin bir sonucu olarak miras kalmış ecdat veya edinilebilir güvenli olmayan biçimde hareket etmeye yönlendirebilir. b. Kişinin hatası: Dikkatsizlik, pervasızlık, sinirlilik, önem vermeme ve ihmal gibi kişisel özürler kazaların ikinci nedenidir. İnsanların bu beşeri zaafları eğitim ve disiplinle belki kısmen düzeltilebilir. Bu tip olumsuz karakter özellikleri ister miras kalmış ister de edinilmiş olsun insanların neden güvenli olmayan bir şekilde davrandıklarını ve neden tehlikeli şartların mevcut olduğunu ortaya koyar. c. Güvensiz hareket ve koşullar: İnsanlar tarafından ortaya konan güvenli olmayan davranışlar ve mekanik veya fiziki tehlikeler kazaların doğrudan nedenleridir. İnsanın kişisel özürleri olması her zaman için kazaya uğramasını gerektirmez. Bir insanın, örneğin dikkatsizliği bir kazaya neden sayılabilmesi için, çalışması sırasında da dikkatsiz bir hareket yapmış olmasıyla kaza zincirini tamamlar. Kazanın asıl nedeni iş başında yapılan yanlış davranışıdır. d. Kaza: Tipik olarak, yaralanmayla sonuçlanan kazalar düşmeyle veya hareket eden nesnelere çarpmayla meydana gelmektedir. Yukarda belirtilen üç faktörün arka arkaya dizilmesi de kazanın olması için yeterli olmaz. Önceden planlanmayan ve bilinmeyen, zarar vermesi muhtemel bir olayın da meydana gelmesi gereklidir. e. Yaralanma: Tipik olarak, kazalardan meydana gelen yaralanmalara incinmeler ve kırıklar da dahildir. Heinrich'e göre her kaza (yaralanma, zarar görme olayı) yukarıda sıralanan beş temel nedenin arka arkaya dizilmesi sonucu meydana gelir. Bunlardan biri olmadıkça bir sonraki meydana gelmez ve dizi tamamlanmadıkça kaza ve yaralanma olmaz. 1- İNSAN FAKTÖRLERİ TEORİSİ • Aşırı Yükleme: • Uygun Olmayan Tepki/Uyumsuzluk: • Uygun Olmayan Eylemler: 2- KAZA/OLAY TEORİSİ ; Aşırı yüklenme, ergonomik tuzaklar ,hataya karar verme, insan hatasına yönelmektedir 3- EPİDEMİYOLOJİ TEORİSİ ; Endüstriyel hijyen, hastalık, rahatsızlık veya diğer sağlık bozukluklarına sebep olan çevre faktörleri ile ilgilenir. Epidemiyolojik teoride anahtar bileşenler yetenek ve durum özellikleridir. 4- SİSTEM TEORİSİ Sistem modellerinin temel bileşenleri, kişi, makine, çevre, bilgi, kararlar, riskler ve yapılması gereken görevdir. 6. KOMBİNASYON TEOREMİ ; Çoğu kez bir kazanın nedeni sadece bir model/teori ile uygun şekilde açıklanamayabilir. Böylece, Kombinasyon Teorisine göre, esas neden birkaç farklı model parçasını birleştirebilir. İNSAN HATASI "bütün kazaların arkasındaki temel sebep insandır". Kazalarının insan hatalarından kaynaklanması bir çok faktöre dayanır. Kuşkusuz, kaza yapan işçinin eğitimsizliği, işe uygun olmayışı, uyumsuzluğu, eğitim ve bilgi eksikliği, tecrübesizliği, yorgunluğu, heyecanlı veya üzüntülü oluşu, dalgınlığı, dikkatsizliği, acelecilik, bahanecilik, ilgisizliği, düzensizliği, meleke noksanlığı ve hastalıkları vb. nedenler; ya da işçinin her şeye karşın kurallara uymamış olması da insan faktörüne bağlı sebepler arasındadır. İŞ KAZASINI OLUŞTURAN FAKTÖRLER 1. PSİKOLOJİK FAKTÖRLER • kişilik • kazaya yatkınlık • kaza istidadı • cehalet • stres • duygusal durum • işten kaytarma

2. SOSYOLOJİK FAKTÖRELER ; Kaza geçiren işçilerin pek çoğunda sosyopatik davranışlar, kanun tanımazlık, suçluluk, ailevi anlaşamazlık, başkaları ile anlaşamama, düşmanlık ve kırgınlık, sorumsuzluk, alkol alışkanlığı gibi durumların bulunduğunu belirtmişlerdir. 3. FİZYOLOJİK FAKTÖRLER ; Fizyolojik modeller, sağırlık, körlük veya her hangi bir kas kuvveti eksikliğinin her biri bir kaza sebebi olabilir. Aynı şekilde uykusuzluk ve yorgunlukta kaza sebebi 4. TEKNİK FAKTÖRLER • Yönetim: • Makine, malzeme, çevre : İŞ KAZALARINDAN KORUNMA METOTLARI a) Mühendislik b) İkna veTeşvik c) Ergonomiden yararlanma d) Disiplin Kuralları İŞ KAZASI SORUŞTURMASI, RAPORLAMASI ve BİLDİRİMİ Bir kaza meydana geldiğinde soruşturma çok önemli hale gelir. SORUŞTURMANIN AMACI ; Soruşturma şu kelimelerle yapılmalıdır: Kim, Ne, Ne Zaman, Nerede, Neden , Nasıl. 1. Yaralanan kişinin yaptığı iş neydi? 2. Kaza esnasında yaralanan kişinin yaptığı ya da yapmaya çalıştığı iş tam olarak neydi? 3. Kaza sırasında yaralanan kişinin yaptığı işte kişi yeterli miydi? Kişi yeterli eğitimi aldı mı? 4. Yaralanan kişi kazaya dahil olan ekipmanı kullanmaya ya da işi yapmaya yetkili miydi? 5. Kaza sırasında diğer işçiler de orada mıydı? Eğer öyleyse onlar kimdi ve ne yapıyorlardı? 6. Sorgulanan görev, onaylanan prosedüre (işleyişe) göre yerine getiriliyor muydu? 7. Kişisel koruyucu ekipman dahil olmak üzere uygun ekipman kullanılıyor muydu? 8. Yaralanan işçi işte yeni miydi? 9. İşlem/ekipman/sistem yeni miydi? 10. Yaralanan kişiye, kaza öncesinde tavsiyede bulunulmuş muydu? 11. Açık bir şekilde takip edilmeyen güvenlik kuralları veya prosedürleri mevcut muydu? 12. Kaza nerede oldu? 13. Kaza esnasında kaza mahallinin şartları nasıldı? 14. Daha önce buna benzer kaza meydana geldi mi? Eğer olduysa, tavsiye edilen önleyici tedbirler alındı mı? 15. Kazayı önleyecek açık çözümler mevcut muydu? SORUŞTURMANIN YÖNETİMİ VE RAPORLAMA • Kaza mahallinin izolasyonu • Bütün kanıtların kaydedilmesi • Olay mahallinin fotoğrafının çekilmesi • Şahitlerin belirlenmesi • Şahitlerle görüşme Madde 13 - İş Kazası a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) (Değişik: 17/4/2008-5754/8 md.) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) (Değişik: 17/4/2008-5754/8 md.) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen yada ruhen özre uğratan olaydır. İş kazasının 4. maddenin birinci fıkrasının; a) (a) bendi ile 5. madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde, b) (b) bendi kapsamında bulunan sigortalı bakımından kendisi tarafından, bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra üç işgünü içinde, c) İş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile Kuruma bildirilmesi zorunludur.

Madde 15'e göre, işveren, iş kazasına uğrayan sigortalıya, Sosyal Sigortalar Kurumunca işe el konuncaya kadar, sağlık durumunun gerektirdiği sağlık yardımlarını yapmakla yükümlüdür. Madde 26'ya göre iş kazası, işverenin kastı veya işçilerin sağlığını koruma ve iş güvenliği ile ilgili mevzuat hükümlerine aykırı hareketi veya suç sayılabilir bir hareketi sonucu olmuşsa, SSK' ca sigortalıya veya hak sahibi kimselerine yapılan veya ileride yapılması gerekli bulunan her türlü giderlerin tutarları ile gelir bağlanırsa SSK'ca işverene ödettirilir. Madde 29'a göre haber verme kağıdında bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı SSK'ca soruşturma yapılabilir. sonunda, yazılı hususların gerçeğe uymadığı ve vakanın iş kazası olmadığı anlaşılırsa kurumca bu olay için yersiz olarak yapılmış bulunan masraflar işverenden alınır. Aynı 6331 sayılı îş Kanununa göre ise, işverenler işyerlerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını iki iş günü içinde yazı ile ilgili bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadırlar. Bu kanununun 4. maddesine göre, "sigortalıyı çalıştıran işveren iş kazasını, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Sosyal Sigortalar Kurumuna da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde "iş kazası bildirgesi" ile (doğrudan, taahhütlü posta ile) kuruma bildirmek zorundadır" şekliyle bildirim süreleri tekrar düzenlenmiş Madde 80'e göre sanayiden sayılan, devamlı olarak en az elli işçi çalıştıran ve altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde her işveren bir iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurmakla yükümlüdür. Madde 82'ye göre sanayiden sayılan, devamlı olarak en az elli işçi çalıştıran ve altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işverenler, ÎSG uzmanı görevlendirmekle yükümlüdürler. KAZA İSTATİSTİKLERİ

1. Mesleki kaza

2. Mesleki yaralanma

3. îş göremezlik İşgünü kaybına neden olan mesleki yaralanma olayları aşağıdaki hususlar için dikkate alınacaktır

1. Toplam Olay Sayısı

2. Ölümlü Olaylar Sayısı

3. Ölümlü Olmayan Olaylar Sayısı

4. Geçici îş Göremezlik Olayları Sayısı Meslek hastalığı olayları, kaza istatistikleri kapsamı dışında tutulmaktadır. KAZA SIKLIK ORANI (Accident Frequency Rate) Kaza Sıklık Oranı= Toplam Kaza Sayısı * 1.000.000 Toplam ins. saat çal. say. Örnek: 850 işçinin çalıştığı bir işletmede, bir yıl içerisinde 100 iş kazasının meydana geldiği ve kaybedilen iş günü toplamının ise (yıllık izin, işe gelmeme, hastalık ve kaza gibi) 40.000 olduğu varsayılsın. (1 yıl içerisinde 300 iş gününün bulunduğu ve 1 iş günün de 7,5 saat çalışıldığı kabul Kaza Sıklık Oranı= ___________ 100 * 1.000.000 = 62.01 (850*300*7,5)-(40.000*7,5) KAZA AĞIRLIK ORANI (Accident Severity Rate) îş kazalarının ağırlığı (kaza ağırlık hızı, kaza ağırlık oranı), genel olarak, kaza sonunda alınması gereken istirahat (tedavi) süresi ile ölçülür. Kaza Ağırlık Oranı= Kazalardan dolayı toplam kayıp gün sayısı * 1.000.000 Toplam insan saat çalışma sayısı Bu oranın hesaplanması sırasında eğer ölümlü iş kazası veya sürekli iş göremezlik durumu mevcut ise, kazalardan dolayı toplam kayıp gün sayısına, her ölümlü ve/veya sürekli iş göremezlik için ayrı ayrı 7500 gün eklenmesi gerekmektedir.Geçici iş göremezlik olaylarında, tıbbi işlemlerin süresi 1 günden daha az sürmesi durumları dikkate alınmamaktadır. KAZA OLABİLİRLİK ORANI (Accident Insidence Rate) Takvim yılı içerisindeki ölümlü ve/veya ölümlü olmayan mesleki yaralanmaların toplam sayısının, aynı yıl içerisinde referans grupta yer alan işçilerin toplam sayısına bölünmesiyle elde edilen değerin 100.000 katsayısı ile çarpılmasıyla hesaplanır. Türkiye'deki ölümlü iş kazası oranları olması gerekenden daha yüksek çıkmaktadır. İSTATİSTİKLERLE İŞ KAZALARI ve SOSYO-EKONOMİK BOYUTU ILO verilerine göre ise, iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle Türkiye'de her gün 3 işçi, dünyada ise her gün ortalama 5 bin işçi, yılda ise 2 milyon kişi yaşamını yitiriyor. İŞÇİ AÇISINDAN îşçi üretimi direkt katkısı olan , îş kazasına uğrayan bir işçi ise üretimden geçici veya sürekli olarak uzak kalacak, Bu durum işçiyi ve ailesini tüm açıdan zarara uğratacaktır. İŞVEREN AÇISINDAN îşyerlerinde bir işçinin iş kazası geçirmesi sonucunda; kazaya uğrayan işçinin üretimden geri kalması, işyerindeki üretim ve verimlilik olumsuz yönde etkilenecektir.

10- İŞ KAZALARI İŞ KAZASI TANIMLARI WHO’ya göre; Önceden planlanmamış çoğu kişisel yaralanmalara, makinelerin ve araç gereçlerin zarara uğramasına ve üretimin bir süre durmasına yol açan bir olaydır. ILO’ya göre; Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınamamış olan çevreye zarar verebilecek nitelikteki olaydır. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre; İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olaydır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesine göre, iş kazası; a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görevi nedeniyle, sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeniyle kendi işyeri dışında, c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır. İş kazası ya da meslek hastalığı sonucunda, kazanma gücü kaybının oranı ne olursa olsun, beden tamlığının korunması ilkesi nedeniyle, sigortalının işvereni hakkında maddî ve manevî tazminat davası açma hakkı vardır. Bu gibi davaların, Borçlar Kanunu hükümlerine göre, akde muhalefetten doğan davalarda olduğu gibi, 10 yıllık zaman aşımı süresi içinde, İş Mahkemeleri’ne başvurularak açılması gerekmektedir. İş güvenliği bilimi, kazaların önlenmesi çalışmasında kaza zincirinin 3. halkası olan TEHLİKELİ HAREKET VE TEHLİKELİ DURUM’u çalışma alanı olarak benimser. Ağır Yaralanma ya da Ölümle Neticelenen Her Kazanın Temelinde 29 Uzuv Kayıplı ve 300 Yaralanma Meydana Gelmeyen Olay Vardır (1-29-300 Oranı). Kazalardan Korunma Metotları A- Mühendislik ve Revizyon : - Tehlikelerin tanımlanması, - Tehlikelerden kaynaklanan risklerin değerlendirilmesi, - Riskleri kaynağında önlemek veya azaltmaya yönelik önlemlerinin belirlenmesi, - Önlemlerin uygulanması, - Önlemlerin uygulanmasının sürekli olarak izlenmesi. B – İkna ve Teşvik : -Eğitim Çalışmaları, - Çeşitli Yarışmaların Düzenlenmesi, - Uyarı Levhaları ve Afişler, - Bilinçlendirme, Duyarlılık arttırma, - Ödüllendirme/Özendirme, C- Ergonomiden Yararlanma: - İşi, çalışana uygun hale getirmek, işyeri düzeni, makine, tesis ve aletlerin çalışanların biyolojik özellikleri ile yeteneklerine göre seçilmesi ve geliştirilmesi. D- Disiplin Kuralları : İş güvenliğini sağlamada en son başvurulacak çözüm yolu disiplin tedbirlerine başvurulmasıdır. KAZA NEDENLERİNE İLİŞKİN TEORİLER 1.Kaza Zinciri Teorisi (Domino T.) ( H. W. Heinrich) 2. İnsan Faktörleri Teorisi 3. Kaza/Olay Teorisi (Dan Petersen) 4. Epidemiyoloji Teorisi 5. Sistemler Teorisi 6. Enerji Salınımı Teorisi ( Dr. William Haddon, Jr.) 7. Davranış Teorisi

8. Modern Kaza teorisi 9. Kombinasyon Teorisi 1- Kaza Sıklık Oranı (Hızı) K.S.O = (Topl. Kaza Sayısı x 1.000.000 ) / Toplam Çalışma Saati 2- Kaza Ağırlık Oranı (Hızı), Accident Severity Rate K.A.O = (Topl. Kayıp Gün Sayısı x 1000) / Topl. Çalışma Saati ( Bu oranın hesaplanması sırasında eğer ölümlü iş kazası veya sürekli iş göremezlik durumu varsa, kazalardan dolayı toplam kayıp gün sayısına, her ölümlü ve/veya sürekli iş göremezlik olayı için ayrı ayrı 7500 gün eklenmesi gerekmektedir. Geçici iş göremezlik olaylarında, tıbbî işlemlerin süresinin 1 günden daha az olduğu durumlar dikkate alınmaz). 3- Kaza Olabilirlik Oranı (Hızı) K.O.O = (Topl. Kaza Sayısı X 100.000) / Toplam Çalışan Sayısı İş kazası nerelere bildirilir? Kolluk kuvvetine (polis veya jandarma karakoluna), Kazadan sonraki üç iş günü içinde SGK İl Müdürlüğüne, “İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu” ile yapılır. Sağlık Hizmeti Sunucuları da 10 gün içinde SGK İl Md. Bildirmelidir. İş Kazasının Maliyeti Doğrudan giderler (Kasadan para çıkışına neden olan giderler) Dolaylı giderler (Kasaya girecek parada azalmaya neden olan giderler) SON

--------------------------------------------------------------------------------------------

14- Vardiyalı Çalışma ve Gece Çalışması Gece süresi ve gece çalışmaları -4857- Madde 69 - Çalışma hayatında "gece" en geç saat 20.00'de başlayarak en erken saat 06.00'ya kadar geçen ve her halde en fazla onbir saat süren dönemdir. İşçilerin gece çalışmaları yedibuçuk saati geçemez Ancak, turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir. Gece ve gündüz işletilen ve nöbetleşe işçi postaları kullanılan işlerde, bir çalışma haftası gece çalıştırılan işçilerin, ondan sonra gelen ikinci çalışma haftası gündüz çalıştırılmaları suretiyle postalar sıraya konur. Gece ve gündüz postalarında iki haftalık nöbetleşme esası da uygulanabilir. Postası değiştirilecek işçi kesintisiz en az onbir saat dinlendirilmeden diğer postada çalıştırılamaz. Çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağı -4857- Madde 71 On beş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler. On dört yaşını doldurmamış çocuklar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilirler. Çocuk ve genç işçilerin işe yerleştirilmelerinde ve çalıştırılabilecekleri işlerde güvenlik, sağlık, bedensel, zihinsel ve psikolojik gelişmeleri, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınır. Çocuğun gördüğü iş onun okula gitmesine, mesleki eğitiminin devamına engel olamaz, onun derslerini düzenli bir şekilde izlemesine zarar veremez. Gece çalıştırma yasağı -4857- Madde 73 Sanayie ait işlerde onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır.

Onsekiz yaşını doldurmuş kadın işçilerin gece postalarında çalıştırılmasına ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilir. --------------------------------------------------- Resmi Gazete Tarihi: 07.04.2004 Resmi Gazete Sayısı: 25426 POSTALAR HALİNDE İŞÇİ ÇALIŞTIRILARAK YÜRÜTÜLEN İŞLERDE ÇALIŞMALARA İLİŞKİN ÖZEL USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK Düzenleme ve İlan Yükümlülüğü Madde 3 — İşveren veya işveren vekilleri, posta sayısı ile her postanın işe başlama ve bitirme saatlerini, postalar halinde çalıştırdıkları işçilerin ad ve soyadlarını, ara dinlenmelerini, hafta tatillerini ve bunlara ilişkin değişiklikleri düzenleyerek işyerinde işçilerin kolayca görüp okuyabilecekleri şekilde ilan etmekle yükümlüdür. Gece Çalıştırılma Yasağı Madde 5 — 4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesinin birinci fıkrasında tanımlanan gece dönemine denk düşen 20.00-06.00 saatleri arasındaki işçi postalarında, 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin çalıştırılmaları yasaktır. Ücretten İndirim Yapılamayacağı Madde 6 — Bir işçi postası ile yürütülen işlerde, ikili ya da daha çok posta sayısının artırılması ya da üç posta halinde çalışılan işyerlerinde günlük çalışma süresinin 7,5 saatin altında saptanması sonucunda, çalışma sürelerindeki azalma nedeniyle, işçilerin ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun, indirim yapılamaz. Gece Çalışma Süresi Madde 7 — Postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde, İş Kanununun 42 ve 43 üncü maddeleri ve 79 sayılı Milli Korunma Suçlarının Affına, Milli Korunma Teşkilat, Sermaye ve Fon Hesaplarının Tasfiyesine ve Bazı Hükümler İhdasına Dair Kanunun 6 ncı maddesi ile 4857 sayılı İş Kanununun 70 inci maddesinde öngörülen Yönetmelikte belirtilen haller dışında, işçilerin gece postalarında 7,5 saatten çok çalıştırılmaları yasaktır. Çalışma süresinin yarısından çoğu gece dönemine rastlayan bir postanın çalışması, gece çalışması sayılır. İşçi Postalarının Değişme Süresi Madde 8 — Gece ve gündüz işletilen ve nöbetleşe işçi postaları çalıştırılarak yürütülen işlerde postalar; en fazla bir iş haftası gece çalıştırılan işçilerin, ondan sonra gelen ikinci iş haftasında gündüz çalıştırılmaları suretiyle ve postalar birbirlerinin yerini alacak şekilde düzenlenir. Zorunluluk olmadıkça işçilerin postaları değiştirilemez. Ancak 4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesi uyarınca, gece çalışması nedeniyle sağlığının bozulduğunu raporla belgeleyen işçiye işveren, olanakların elverdiği ölçüde gündüz postasında durumuna uygun bir iş verir. İşin niteliği ve yürütümü, iş sağlığı ve güvenliği gözönünde tutularak, gece ve gündüz postalarında iki haftalık nöbetleşme esası da uygulanabilir. Posta Değişiminde Dinlenme Süresi Madde 9 — Posta değişiminde işçiler sürekli olarak en az onbir saat dinlendirilmeden çalıştırılamaz. Bu hüküm, postası değiştirilen işçilere de uygulanır. Ara Dinlenmesi Madde 10 — Postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde, işçilere, 4857 sayılı İş Kanununun 68 inci maddesindeki esaslar uyarınca ara dinlenmesi verilir. İşin niteliği, bir işyerinin aynı bölümündeki bütün işçilere aynı saatte ara dinlenmesi verilmesine olanak bırakmıyorsa, bu dinlenme, işçilere, gruplar halinde arka arkaya çalışma süresinin ortalarından başlayarak İş Kanunu ve bu Yönetmelikteki esaslara göre verilir. Hafta Tatili Madde 11 — Postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde, işçilere, haftanın bir gününde 24 saatten az olmamak üzere ve nöbetleşme yolu ile hafta tatili verilmesi zorunludur. SON

------------------------------------------------------------------------------------------------

18- Risk Yönetimi ve Değerlendirmesi 5 ADIMDA RİSK DEĞERLENDİRMESİ 1.Adım: TEHLKİKELERİN TESPİT EDİLMESİ 2 Adım RİSKLERİN BELİRLENMESİ VE DERECELENDİRİLMESİ 3. Adım KONTROL TEDBİRLERİNE KARAR VERİLMESİ 4. Adım KONTROL TEDBİRLERİNİN TAMAMLANMASI 5. Adım İZLEME VE TEKRAR ETME RİSK YÖNETİMİNİN UNSURLARI *Politika *Planlama *Organizasyon *Uygulama *İzleme -kontrol *Gözden geçirme

TEHLİKELERİN GRUPLANDIRILMASI 1. Mevzuat esaslı gruplama, 2. Proses esaslı gruplama, 3. Yerleşim esaslı gruplama, 4. Bilimsel esaslı gruplama, 5. Karma gruplama, Risklerin belirlenmesi aşamasından sonra tercih edilen nicel veya nitel yöntemlerle risklerin derecelendirilmesine geçilir. Bu derecelerde en klasik ve temel risk değerlendirme modeli olan MATRİS sistemi 5 li, matris olarak esas alınmıştır. R = O X Ş R = Risk O = Olabilirlik (Tehdidin olma ihtimali) Ş = Şiddet (Zararın Derecesi) olarak ifadelendirilmiştir. OLASILIK Derecelendirme 1-ÇOK KÜÇÜK : Yılda Bir 2-KÜÇÜK : Üç Ayda Bir 3-ORTA : Ayda Bir 4-YÜKSEK : Haftada Bir 5-ÇOK YÜKSEK : Her Gün Olası sonuçlar ve zararın şiddetinin hesaplanmasında şu skala kullanılmıştır. ŞİDDET Derecelendirme (İnsana Yönelik) 1-ÇOK HAFİF : İş saati kaybı yok, 2-HAFİF : İş günü kaybı yok, 3-ORTA : Hafif yaralanma, 4-CİDDİ : Ölüm, Uzuv kaybı, 5-ÇOK CİDDİ : Birden çok ölüm

SONUÇ EYLEM 15, 16, 20, 25 KABUL EDİLEMEZ RİSK

Bu risklerle ilgili hemen çalışma yapılmalı 8, 9, 10, 12 DİKKATE DEĞER RİSK

Bu risklere mümkün olduğu kadar çabuk müdahale edilmeli

1, 2, 3, 4, 5, 6 KABUL EDİLEBİLİR RİSK Acil tedbir gerektirmeyebilir

RİSK DEĞERLENDİRME METODLARI 1. Nicel metot ( Kantitatif, Sayısal ) MATRİS, FİNE – KİNNEY, RİDLEY, RİSK PUANLAMA METODU 2. Nitel metot ( Kalitatif, Sözel ) ÇECK LİST, HAZOP, HACCP, ETA, FTA, SEBEP – SONUÇ ANALİZİ, TEMEL RİSK

ANALİZİ 3. Karma metot FMEA OLASI HATA TÜRLERİ VE ETKİ ANALİZİ

MATRİS METODU: R=İhtimal x Şiddet 1-25 arası değer alır. 20 ve üstü acil önlem alınmalı. 1 – L Tipi Matris: 3 yıllık kaza ve meslek hastalıkları kaydı değerlendirilir. 2 – X Tipi Matris: 5 yıllık kaza ve meslek hastalığı kaydı değerlendirir. CHEK-LİST: Chek - Listlerle sistem kontrol edilir. Nitel metottur. Bu yöntem sistemin oturmuş olduğu kurumsal şirketlerde uygundur. FİNE-KİNNEY: (Çimento sektöründe kullanılır ) Risk= İhtimal x Frekans x Sonuçların derecesi Bu yöntemle sonuçlar 0-1000 arası değer alır R≤20 ise risk zayıf; 20-R-70 kesin risk eylem planı hazırlanmalı; 70-R-200 önemli risk; 200-R- 400 ise yüksek risk; R≥400 çok yüksek risk OLASI HATA TÜRLERİ VE ETKİ ANALİZİ: (FMEA) ( Otomotiv ve ürün kalitesinin önemli olduğu yerde kullanılır ) Risk= İhtimal x Frekans x Tespit edilebilirlik FMEA kendi arasında

Sistem FMEA

Proses FMEA

Sistem FMEA

Tasarım FMEA diye ayrılır. Sonuçlar 0-1000 arası değer alır.

1-R-50 arsı düşük risk; 50-R- 100 arası orta risk; 100-R-200 arası yüksek risk; R≥200 çok yüksek risk HATA AĞCI ANALİZ YÖNTEMİ(FTA) : Bir tepe Olayının gerçekleşmesi/gerçekleşmemesi için alınması gereken önlemler ayrıntılı olarak analiz edilmesi. OLAY AĞCI ANALİZ YÖNTEMİ(ETA): Olayların yaptığı sonuçlara bakılarak derecelenme yapılır. İhtimal hesaplanmasında kullanılır. Olasılığın görülmesini sağlayan sistemdir. İhtimallerin meydana gelme olasılığıdır. HAZOP TEHLİKE VE İŞLETİLEBİLİRLİK ANALİZİ: Tehlike ve Çalışabilirlik; Kapalı sistemlerde kullanılır. (Kimya petrol sektöründe kullanılır)Basit temel tanımlarla risk değerlendirilmesi yapılır. Kılavuz kelimeler ile risk tanımlanır. SEBEP-SONUÇ ANALİZİ: Balık kılçığı analizi de denir. Enerji- Nükleer santrallerde kullanılır. ETA-FTA karışımı bir analizdir. Avantajı: Çoklu hata analizi etkili ve olayı tam zaman skalası ile takip edilebilir olması. Dezavantajı: Olasılıkları saptamak zor ve tartışmalı olması sistemdeki değişiklikleri iyi bilmek gerekir. HACCP: Gıda sektöründe sektöründe kullanılır.

SON

------------------------------------------------------------------------------------------------ 28- İş Ekipmanlarının Kullanımında İSG • îş ekipmanlarının imalatçılarının sorumlulukları • îş ekipmanlarının kullanımı • Makinelerin işaretlenmesi • îşletme talimatları • îş ekipmanlarında bulunacak asgari gerekler • Makina koruyucuları • îlgili mevzuat ve uygulamaları TBMM de 1967 yılında kabul edilen Uluslar arası 119 sayılı sözleşme ile Koruyucusu olmayan her türlü makinenin, tezgah'ın SATIŞI, DEVREDîLMESî, KîRALANMASI, ÖDÜNÇ VERîLMESî yasaklanmıştır. İş ekipmanlarında alınacak genel tedbirler:

1. Makine yerleştirilmesinin uygun olması,

2. Bütün hareketli kısımların mahfazalarla kapatılması,

3. Elektrikle çalışan makinelerin topraklanması,

4. Havayı kirleten makinelere uygun havalandırma yapılması,

5. Makine durdurulmadan tamir bakım ve temizlik yapılmaması,

6. Çalıştırma ve durdurma düğmelerinin uygun olması,

7. Operasyon noktasının koruyucu içine alınması ve îşe uygun aydınlatma yapılmasıdır. Bütün makineler, asgari özellikler, görünür, okunur ve silinemez bir şekilde işaretlenmelidir: • îmalatçının ve ilgili olduğunda, yetkili temsilcisinin ticari unvanı ve tam adresi, • Makinenin tanımı, • CE îşaretlemesi • Seri veya tip tanımlaması, • Varsa seri numarası, • îmalat yılı, yani imalat işleminin tamamlandığı yıl. • Makineye CE işareti iliştirilirken tarih öne veya ileriye alınamaz. • Muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılmak üzere imal edilmiş makinalar buna göre işaretlenmelidir. • Makineler, tipi ve güvenli kullanım için esas olan bütün bilgileri de taşımalıdır. Makine Koruyucularının Yetenekleri

1. Etkin olmalı,

2. Tehlikeli alana girmeyi önlemeli,

3. Çalışmayı zorlaştırmamalı,

4. Üretimi engellememeli,

5. Kullanışlı olmalı,

6. îşe uygun olmalı, Makine ve tezgâhların elektrik şalterleri:

1) Şalter ve kumanda düşmeleri, kendiliğinden veya herhangi bir çarpma ile makineyi hareket ettirmeyecek şekil ve özellikte yapılmış olacak ve işçinin kolayca kullanabileceği yerde bulunacaktır.

2) Bir işçinin bir makine veya tezgahın çeşitli kısımlarında çalışması gerektiği hallerde, bir tezgahın birden fazla durdurma ve bir çalıştırma düğmesi bulunacaktır. Bir tezgahın çeşitli kısımlarında birden fazla işçi çalıştığı hallerde, her işçi için bir çalıştırma ve bir durdurma düğmesi bulunacak, ancak bütün çalıştırma düğmelerine basılmadan makine çalışmayacak, durdurma düğmelerinin birine basmak suretiyle duracaktır.

3) Bir makine veya tezgah üzerinde birden fazla elektrik motoru bulunduğu hallerde, tezgahın bütün

hareketini durduracak bir ana şalteri veya bir veya daha fazla durdurma düğmesi bulunacaktır.

4) Çalıştırma düğmeleri yeşil, durdurma düğmeleri kırmızı olacaktır.

5) Bir atölyede bulunan makine ve tezgahların ayrı durdurma tertibatından başka, atölyedeki veya kısımdaki makine ve tezgahları tamamen durduracak bir ana şalteri veya başka bir tertibatı bulunacaktır. • îş ekipmanında bulunan ve güvenliği etkileyen kumanda cihazları açıkça görülebilir ve tanınabilir olacak • Kumanda cihazları zorunlu haller dışında, tehlikeli bölgenin dışına yerleştirilecek • Kumanda cihazları, îSTEM DIŞI HAREKETLERDE tehlikeye neden olmayacaktır. • Operatör, ana kumanda yerinden tehlike bölgesinde herhangi bir kimsenin bulunmadığından emin olabilmelidir. Bu mümkün değilse makine çalışmaya başlamadan önce otomatik olarak devreye giren sesli ve ışıklı ikaz sistemi bulunacaktır. (îş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği) • Kumanda sistemleri güvenli olmalıdır. 2. Çalışmaya Başlama ve güç kesilmesi Makinenin çalışmaya başlaması, ancak bu amaç için sağlanan kumandaların kasıtlı olarak, bilerek, isteyerek tahrik edilmesi ile mümkün olmalıdır. - Her ne sebeple olursa olsun, makinenin bir durmasını müteakip çalışmaya başlaması, - Makine beklenmeyen şekilde çalışmamalı, - Makine tarafından tutulan, makine veya bölümünün hiçbir hareketli parçası düşmemeli veya fırlamamalı, - Hareket eden parçalar, her ne olursa olsun, otomatik veya elle durdurulmaları engellenmemeli, - Koruma tertibatları tam faal kalmalıdır. (Makine Emniyet Yönetmeliği EK-1 Madde 1.2.6) MAKİNE KORUYUCULAR: Makine ve tezgahlarda bulunan; çıkıntılar, dönen miller, merdaneler, kayış kasnak, zincir, dişliler, şaftlar, tamburlar, kesici ve delici kalemler gibi birçok makine aksamı tehlikelerin kaynakları arasındadır. Bu tehlikeleri kaynağında yok etmek veya azaltmak için makine koruyucuları yapılmaktadır. Bir makine koruyucusunda şu özellikler bulunmalıdır: -Etkin bir koruma sağlamalı, -Tehlike alanına insan veya uzvunun girmesini önlemeli, -Çalışmayı zorlaştırmamalı, -Makinenin bir parçası gibi olmalı, -Kolayca devreden çıkarılamamalı, -Kullanışlı ve işe uygun olmalıdır. Makine koruyucuları işlevsellik ve çalışma prensibine göre şu şekilde sınıflandırılır: Sabit Koruyucular: Makine veya tezgah üzerinde sabit olarak bulunurlar. Kilitlemeli Koruyucular: Bu koruyucular sabit değildir. Açılıp kapanabilirler ve kilitlenerek fonksiyon görürler. Kilitlenmeden makine veya tezgah çalışmaz. Kilitleme sistemi otomatik veya manüel olabilir. Ayarlanabilir Koruyucular: Bu tür koruyucularda malzeme beslemek için açıklık bulunur ve ayarlanabilir. Uzaklık kontrollü gergi kayışları: İnsan el ve vücudunun tehlikeli noktalara girmesine engel olmak için kullanılır Fotoselli Koruyucular: Bu koruyucularda algılama perdesi ile bölge içinde bir cisim olduğunda tezgah çalışmaz. İki Elle kumanda Sistemi: Özellikle preslerde kullanılan bir makine koruyucu sistemdir. Makineye iki elle beraber kumanda edilir. Çift butona aynı anda basılması ile pres hareket eder. Son nokta durdurucu elemanlar: Makinenin hareketli kısımlarının belli bir noktadan ileriye gitmesini engeller Basınca duyarlı elemanlı Koruyucular: Üzerine bir ağırlık veya basınç geldiğinde makineyi durduran sistemler Radyo frekanslı koruyucular: Fotoselli sistemlere benzer olarak çalışan koruyucu sistemlerdir. İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA GÜVENLİK İş ekipmanları, kullanan işçilere ve diğer çalışanlara en az risk oluşturacak şekilde yerleştirilmesi, kurulması ve kullanılması sağlanmalıdır. İş ekipmanının kurulması veya sökülmesi, özellikle verilen kullanma talimatı doğrultusunda güvenli koşullar altında yapılmalı, eğitim almış işçiler tarafından kullanılmalıdır. MAKİNE VE TEZGÂHLARDA ALINACAK GENEL TEDBİRLER a. Torna tezgâhlarında güvenlik -Operasyon noktası uygun şekilde korunacak, -Kayış kasnağa elle tutularak fren yapılmayacak, -Talaş fırlamasına karşı tedbir alınacak, -Çubuk halinde dönen uzun malzeme koruyucu içine alınacak, -Etrafındaki boşluklar 60 cm. den az olmayacaktır. b. Pres tezgâhlarında güvenlik -Kalıp bağlarken motor durdurulacak, -Başlık ile tabla arasında takozlar yerleştirilecek, -Açık kalıpla yapılan çalışmalarda çift el kumanda tertibatı veya fotosel tertibatı olacak, -Ağır preslerde sürgülü kapak veya mekanik engelli kapak kullanarak parça fırlamasına karşı tedbir alınacak, -Hidrolik ve pnömatik preslerde manometre ve emniyet supabı olacak, -Malzeme koyma ve almada mümkün mertebe MAŞA kullanılacak,

c. Taşlama tezgâhlarında güvenlik -Zımpara taşları, işin ve tezgahın özelliğine uygun olacak, -Uygun taş mahfazaları olacak, -Mahfazaların toz emme sistemi olacak, -Fırlayan çapaklar için uygun siper veya gözlük kullanılacak, -Gözlük veya maske için ikaz levhası olacak, -Taşlama ağzı açıklığı uygun olacak. En çok 120°, takım bileme tezgahlarında 60 °, seyyar taşlarda 180 ° olacak, -îş mesnetleri ayarlanacak, açıklık 3 mm den fazla olmayacak, -Taşın yan yüzeyleri kullanılmayacak, d. Matkap ve freze tezgâhlarında güvenlik -îşlenecek parça uygun şekilde bağlanacak, -Döner tablaya bağlanan parçaların çıkıntılı kısımları koruyucu içine alınacak, -Parça işlenirken talaş takım ağızlarında talaş temizliği yapılmayacak, -Soğutma suyunun sıçramasına karşı tedbir alınacak, e. Demir testere tezgâhlarında güvenlik -Soğutma suyunun sıçramasına karşı tedbir alınacak, -Testerenin uygun koruyucusu olacak, -Kesilecek parça sağlam olarak bağlanacak, -Sıçrayabilecek kıvılcımlara karşı tedbir alınacaktır. f. Silindir merdane ve hadde tezgâhlarında güvenlik -Malzeme beslemesi, besleme bandı ile yapılmalıdır. -Silindirler arasında kapmayı önleyecek koruyucu olmalıdır. -Uygun yerlerde acil durdurma düğmeleri veya Emniyet halatı olacaktır. -Bazı tezgahlarda çift el kumanda tertibatı veya fotosel koruma tertibatı yapılabilir. g. Konkasör, değirmen ve öğütücülerde güvenlik -Kuru ve yanıcı malzeme işleyen makinelerde, öğütücü kısımlar kıvılcım çıkarmayan malzemeden yapılmalıdır. --Konkasörde taş fırlamalarına karşı tedbir alınmalıdır. -Döner konkasörlerde parça sıkışması durumunda makine durdurulmalı ve uygun çubuklarla sıkışma giderilmeli -Elle beslenen dişli öğütücülerde, dar boğazlı besleme hunisi, bu huninin boğaz çapı 5 cm. den fazla olmamalı, -Tehlikeli bölgeye elin girmemesi için besleme ağızları yapılmalıdır. h. Makas tezgâhlarında güvenlik -Verilen malzemenin kalınlığına göre ayarlanabilen lamalar konmalı, -Çift el kumanda veya fotosel emniyet sistemi olmalı, -îki tarafta da çalışma olması durumunda bıçağın iki tarafında da koruyucu olmalıdır. i. Ağaç işleme tezgâhlarında güvenlik -Toz ve talaşa karşı uygun aspirasyon tertibatı olmalı, -Planya tezgahlarında bıçak kanalı 13 mm, planya - bıçak merdanesi arasındaki boşluk 3 mm. den fazla olmamalı -Bıçak merdanesinin üzerine enine ve yüksekliğine ayarlanabilen koruyucular konmalı, -Madeni koruyucuların bıçağa yakın yüzleri ahşap ile kaplanmalı, -Katrakların açma kapama tertibatı operatör platformunda olmalı, 120cm yüksekliğinde korkuluğu olmalı j. Şerit testere tezgâhlarında güvenlik -Alt ve üst kasnak arasındaki kısımlar menteşeli kapaklarla kapatılmalı, -Şerit testere sürekli gergin tutulmalı, -Bağlantıları en az ayda bir kere kontrol edilmeli, -Çatlak testereler kullanılmamalı, k. Daire testere tezgâhlarında güvenlik -Çalışma tablasının yerden yüksekliği 85-90 cm. olmalı, -Daire testerenin üstü ve etrafı kesilecek parçanın dokunması ile açılabilen bir koruyucu ile kapatılmalı, -Testerenin tabla altındaki kısmı da korunmalı, -Malzemenin sıkışmasını önlemek için ayırıcı bıçak bulunmalı, l. Karıştırma tezgâhlarında güvenlik , -Açık ağızlı karıştırıcılarda, ağzın yerden yüksekliği 1 m. den az ise, uygun korkuluk yapılmalı, -Kapaklı karıştırıcılarda kapak açılınca makineyi durduracak tertibat olmalı, -Gıda maddelerinin işlendiği karıştırıcı, yoğurucu, çarpıcı makineler kapaklı olmalı, -Hareket durmadan kapak açılmamalı veya kapak açıldığında hareket durmalıdır

SON

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

29- PSİKOSOSYAL RİSK ETMENELERİ

psikolojik taciz kategorileri

işe yönelik psikolojik taciz sosyal dışlama kişiye yönelik saldırılar sözlü tehdit itibarın zedelenmesi

rol belirsizliği Çalışan işteki rolü hakkında yeterince bilgilendirilmediğinde amaçlar, beklentiler, hedefler ve sorumluluklarda belirsizlik olduğu durumlarda ortaya çıkar

rol çatışması çalışandan değerleriyle çatışan bir rol yada birbiriyle uyuşmayan roller üstlenmesi istendiğinde ortaya çıkar

rol yetersizliği Örgütün çalışanın yeteneklerinden ve eğitiminden yararlanamadığı durumlarda ortaya çıkar

Stresör Birey ve organizmanın uyumunu bozan, stres hissetmesine neden olan, iç ortamlardan veya dış ortamlardan kaynaklanan uyarılara denir.

Distres Kişinin hoşa gitmeyen durumlar karşısında duyduğu sübjektif rahatsızlık hissidir.

Karoshi ani tükenme sendromuna bir örnektir. Sonu ani ölümle biter.

Smt stres yönetimi eğitimi

3metre üstü emniyet kemerlerinin kullanılması gereken yükseklik seviyesi

200 cm belediye sınırları içinde meskûn bölgelerde yapı kazılarına başlamadan önce yapı alanının çevresi ortalama 200 cm yüksekliğinde tahta perde ile çevrilecektir.

240 cm 3m ahşap iskelelerde iki dikme arası yük taşıyan iskelelerde 240 cm den, yük taşımayan iskelelerde 3m den fazla olmayacaktır.

4 kişi 400 kg asma iskelelerde en fazla 4 kişi çalıştırılabilir. Maksimum yük 400 kg dır.

SON

------------------------------------------------------------------------------------------------

30- Sağlık Gözetimi ve Meslek Hastalıkları MESLEKSEL KANSERLER 1. KANSERDE MESLEKSEL FAKTÖRLERİN ROLÜ Dünyada her yıl 8 milyonun üzerinde insan kansere yakalanmakta ve 7 milyondan fazla insan da kanser nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Ölüme yol açan kanserler arasında erkeklerde akciğer kanseri, kadınlarda da meme kanseri ilk sırayı almaktadır. Kanserin etiyolojisi kesin olarak ortaya konmamış olmakla birlikte, insanlardaki kanserlerin büyük bölümünün (%80 kadarı) çevresel etkiler ve yaşam biçimi özellikleri sonucu meydana geldiği bilinmektedir. Bu faktörler arasında en büyük payı sigara

içilmesi ve beslenme ile ilgili hatalı uygulamalar almaktadır. Kanserin nedenleri arasında mesleksel faktörlerin de rolü vardır. İnsanlardaki kanserlerin %4-5 kadarı çalışma sırasında karşılaşılan faktörlerin etkisi ile meydana gelmektedir. Ortalama olarak %4-5 dolayında olan mesleksel faktörlerin payı bazı kanser türlerinde (örneğin akciğer kanserinde) %10-15 dolayına kadar çıkarken, sindirim sistemi kanserlerinde %1-2 dolayında çok daha düşük pay almaktadır. 1775 yılında Dr. Percival Pott İngiltere’de baca temizleme işinde çalışan çocuklar arasında ileri yaşlarda skrotum kanserinin sık olarak görülmesine dikkat çekmiştir. 1932 yılında bu kansere yol açan kimyasal etken (katran; 1-2 dibenz antrasen) ilk kimyasal kanserojen madde olarak tanımlanmıştır. 1895 yılında Rehn, boya sanayiinde çalışanlar arasında mesane kanserinin sık görüldüğüne işaret etmiştir. Bir madde ile ilgili olarak laboratuar çalışmalarında, doku kültürlerinde, hayvan deneylerinde kanserojen özellik bakımından yeterli bulgu saptanmışsa ve insanda kanser meydana gelmesi bakımından da yeterli epidemiyolojik kanıt elde dilmişse, bu maddeler “kesin kanser yapan maddeler” (definitely carcinogenic substances) olarak adlandırılmıştır. Laboratuar ortamında ve hayvan deneylerinde yeterli kanıt elde edilmiş olmakla birlikte insanda kanser meydana gelmesi bakımından yeterli epidemiyolojik kanıt bulunamamışsa, bu maddeler “muhtemel kanserojen” (probably carcinogenic) olarak, hayvan deneyleri ve laboratuar çalışmaları bakımından da kuşkulu bulgular varsa bu maddeler de “şüpheli kanserojen” (possibly carcinogenic) olarak gruplandırılmıştır. Tablo 1 . Kanserojen Özellikler Bakımında IARC Tarafından Yapılan Sınıflandırma

Grup Kanserojen özellik

Grup 1 Kesin kanserojen etki (definitely carcinogenic)

Grup 2-A Muhtemel kanserojen (probably carcinogenic)

Grup 2-B Şüpheli kanserojen (possibly carcinogenic)

Grup 3 Grup 1 ve Grup 2 içinde olmayan maddeler

Grup 4 Muhtemelen kanserojen olmayan maddeler (probably not carcinogenic)

Bugünkü bilgilere göre Grup 1’de 30 kadar kimyasal madde veya fiziksel etken vardır. Grup 2-A ve Grup 2-B’nin de her birinde 60 dolayında madde veya etken vardır. Böylelikle toplam olarak 150 kadar kimyasal madde, fizik veya biyolojik etken ile ilgili olarak insanda kesin ya da kuşkulu olmak üzere kanser yapıcı özellik söz konusudur. Kanserojen madde gruplarından Grup 1’de bulunan etkenlerden başlıcaları Tablo 2’de görülmektedir. Tablo 2. Grup 1’de Yer alan Kanserojen Maddelerden Seçilmiş Örnekler

Madde İlişkili kanser türü

Amino bifenil Mesane

Arsenik Akciğer, deri

Asbest Akciğer, mezotelyoma, sindirim sistemi

Benzen Lösemi, akciğer,

Benzidin Mesane

Kadmiyum Prostat

Katran Deri, akciğer

Krom Solunum yolları, sinuslar

Naftil amin Mesane

Nikel Akciğer, solunum yolları

Vinil klorür Karaciğer, anjiyosarkom

İyonizan radyasyon Lösemi, akciğer, deri, kemik

Ultraviyole ışın Deri

Mesleksel kanserler konusunda bir başka yaklaşım da, kanser riskinin yüksek olduğu çalışma alanlarının incelenmesidir. Kanser yapıcı özelliğe sahip bir madde değişik çalışma alanlarında kullanılabildiği için, aynı etkene bağlı olarak farklı işlerde kanser riski söz konusu olabilir. Tablo 3. Kanser Riski Bulunan İşkolları

İşkolu Kanser türü Etken

Tarım, orman, balıkçılık Deri, akciğer, dudak Ultraviyole, arsenikli pestisid

Madencilik Deri, akciğer, lösemi Arsenik, radon, asbest

Petrol endüstrisi Deri, skrotum Polinükleer aromatik hidrokarbon

Metal endüstrisi Solunum yolları, akciğer Arsenik, krom ve nikel bileşikleri,

Ulaştırma, gemi yapımı Akciğer, mezotelyoma Asbest

Kimya sanayii Akciğer, karaciğer, sinus, mesane

BCME, krom, nikel, vinil klorür, benzidin, boya maddeleri,

Kok üretimi Akciğer, mesane Benzpiren, naftilamin

Lastik sanayii Mesane, lösemi Aromatik aminler, benzen

İnşaat işleri Akciğer , mezotelyoma Asbest (yalıtım işlemleri)

Deri sanayii, ayakabıcılık Lösemi, burun boşluğu Benzen, deri tozu

Sağlık çalışanları Lösemi, akciğer Radyasyon, antikanser ilaçlar

Asfalt yol yapımı Akciğer Benzpiren

Pestisid üretimi Akciğer Arsenik

Asbestli malzeme üretimi Akciğer, mezotelyoma Asbest

2. MESLEKSEL KANSERE YOL AÇAN MADDELERDEN ÖRNEKLER 2.1. Asbest: Akciğer kanseri ve mezotelyoma etkeni olarak mesleksel kanser nedenleri arasında asbestin önemli yeri vardır. İngiltere’de 1955 yılında Dr. Doll ve arkadaşları, ikinci dünya savaşı yıllarında gemi yapım ve onarımı işlerinde çalışan kişilerde ve asbestli tekstil işlerinde çalışanlar arasında akciğer kanseri görülme sıklığının genel topluma göre 14 kat fazla olduğunu ortaya koymuşlardır. Asbestin mezotelyomaya da neden olduğu 1960 yılında saptanmıştır. 2.2. Benzen: Benzen taş kömürü veya petrol distilasyonu sonucu elde edilir. Çok iyi solvent (çözücü) özelliği ve ucuzluğu nedeni ile uzun zaman yaygın şekilde kullanılmıştır. Kaynama noktası çok düşük (800C) olduğu için normal koşullarda kolaylıkla buharlaşır ve başlıca solunum yolu ile vücuda girer. Benzenin uzun zamandan beri bilinen sağlık etkisi kemik iliğini inhibe etmesidir. Bunun sonucu olarak da aplastik anemi gelişir. Benzenin lösemiye yol açtığı şeklindeki bilgi ise ilk kez 1928 yılında ortaya konmuştur. Sonraki yıllarda Türkiye de dahil olmak üzere pek çok ülkede benzen maruziyetine bağlı çok sayıda lösemi olgusu saptanmıştır. Benzenin lösemiye yol açtığı bilgisi ortaya konduktan sonra kullanımına önemli kısıtlamalar getirilmiş, pek çok alanda benzen kullanımı durdurulmuş ve yerine benzen türevleri olan toluen ve ksilen ile alifatik bir hidrokarbon olan hekzan kullanılmaya başlanmıştır. 2.3. Aromatik aminler: Benzen molekülüne amin (NH2) bağlanması ile elde edilen aromatik aminler grubundaki en basit yapıdaki madde amino benzendir (anilin). Bu grupta anilinden başka benzidin, alfa ve beta naftil amin gibi maddeler de vardır. Bu maddeler yaygın olarak boya sanayiinde ve lastik imali işlerinde kullanılır. 2.4. Benzpiren, Benzantrasen:

İlk tanımlanan kanserojen maddelerdir. Percival Pott tarafından saptanan skrotum kanserinin nedeni de bu maddelerdir. İlk kez 1932 yılında tanımlanmıştır. Kömür, odun veya petrol ürünlerinin yanması sonucu meydana gelen kurum ve katran bu maddeleri içerir, sigara dumanında da bulunur. Asfalt yol yapımında veya çatılarda yalıtım amaçlı olarak kullanılmaktadır. Temas halinde deride kanser yapar. Buharının solunması sonucunda da akciğer kanserine yol açar. 2.5. Arsenik: Arsenik bileşikleri zararlı bitkileri yok etmek amacı ile (herbicide) ve ağaç işlerinde kerestenin çürümesini önlemek için kullanılır. Doğada demir ve kömür ile birlikte bulunur. Son zamanlarda elektronik endüstrisinde kullanıma girmiştir. Deri kanserine neden olur. Akciğer kanseri oluşunda da rolü olduğu konusunda bilgiler vardır. 2.6. Krom: Doğada demir ile birlikte ferrokrom cevheri şeklinde bulunur. Sanayide deri tabaklama işinde, krom kaplama amacı ile, paslanmaz çelik yapımında kullanılmaktadır. Solunum yolu ile vücuda girer ve akciğer kanserine yol açar. Değişik bileşiklerinde krom üç değerli (trivalent) ve altı değerli (hekzavalent) olabilir. Suda daha iyi çözünen maddeler olan hekzavalent krom bileşikleri kanserojen etki yönünden daha önemlidir. 2.7. Vinil klorür: Plastik sanayiinde kullanılır. Monomer halinde olan vinil klorür polimerize olduğunda poli vinil klorür (PVC) haline döner. Polimerizasyon işinde çalışanlarda çok ender bir tümör olan karaciğer anjiyosarkomuna neden olur. Monomer formunda kanserojen özellik gösteren vinil klorür, polimerize olduğunda bu özelliği kaybolmaktadır. 2.8. Radyasyon: İyonizan radyasyonun kansere neden olduğu uzunca zamandan beri bilinmektedir. Onaltıncı yüzyılın ortalarında Avrupa’daki kömür madenlerinde çalışanlarda Agricola tarafından tanımlanan ve “madenci hastalığı” (miner’s disease) olarak adlandırılan hastalığın radon gazı maruziyetine bağlı olarak gelişen akciğer kanseri olduğu sanılmaktadır. Sonraki yıllarda radyologlar arasında radyasyon maruziyetine bağlı olarak lösemi ve deri kanserinın sık görüldüğü rapor edilmiştir. Saat yapımında radyumla saat kadranının boyanması işinde çalışanlarda kemik tümörlerinin sık görüldüğüne işaret edilmiştir. İyonizan radyasyonun kanser meydana gelmesindeki rolünün yanı sıra, non-iyonizan radyasyonun da kanser oluşunda etkisi olduğu ortaya konmuştur. Ultraviyole ışınların kısa dalga boylu bölümünün deri kanseri oluşunda rolü olduğu saptanmıştır. 3. MESLEKSEL KANSER TÜRLERİ Mesleksel kanserler arasında en sık görülen tür akciğer kanseridir. Bunun nedeni, çalışma hayatında karşılaşılan kanserojen madelerin çoğunlukla solunum yolu ile vücuda girmesidir. Ayrıca insanlarda görülen kanserler arasında akciğer kanseri en sık görülen türlerdendir. Akciğer kanserinden başka deri kanseri, mesane kanseri ve lösemi de mesleksel kanserler arasında sık görülen türlerdendir. Mesleksel maruziyet sonucu meydana gelen kanserler, diğer nedenlerle meydana gelen kanserlere göre daha genç yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Bunda çalışma ortamındaki etkilenmenin sürekli ve yüksek dozda olmasının rolü olduğu düşünülmektedir. Mesleksel kanserlerin tanı ve tedavisi, kanserin türüne göre özellik arzeder. Ancak tanı bakımından çalışma öyküsünün iyi değerlendirilmesi, kanserin mesleksel nedeninin aydınlatılması bakımından önemlidir. Özellikle akciğer kanseri, mezotelyoma, mesane kanseri, lösemi olgularından mesleksel etyoloji hatırlanmalı ve hastaların çalışma öyküsü ayrıntılı olarak öğrenilmelidir. 4. MESLEKSEL KANSERLERDEN KORUNMA Mesleksel kanserler bir tür meslek hastalığıdır. Bu nedenle korunma bakımından meslek hastalıklarından korunma ilkeleri geçerlidir. Gerçekte insanlardaki kanser olgularının önemli bir bölümünde kanserin nedeni açık olarak bilinmemektedir. Oysa mesleksel kanserlerde hastalığın nedeni işyerinde bulunan bir faktördür. Bu nedenle mesleksel kanserlerde korunma diğer kanserlere oranla daha olanaklıdır. Korunma bakımından teknik ve tıbbi önlemler söz konusudur. 4.1. Teknik korunma önlemleri:

Mesleksel kanserlerden korunma bakımından teknik korunma önlemlerinin amacı, kanserin nedeni olan maddenin “kaynağında” kontrol altına alınmasıdır. Bu amaçla yapılacak en kesin uygulama, kanserojen maddenin kullanımdan kaldırılması ve hiç kullanılmamasıdır. Bu maddenin yerine kullanılabilecek başka maddeler bulunabilir ve kanserojen madde yerine, kanser yapıcı etkisi olmayan diğer maddeler kullanılabilir. Asbest yerine lifsel yapıda sentetik bazı maddelerin kullanımı veya benzen yerine toluen, ksilen veya hekzan gibi başka çözücülerin kullanılması bu konunun iyi bilinen örnekleridir. Ancak bazı durumlarda bu olanaklı değildir ve çalışma hayatının sürmesi bakımından söz konusu maddenin kullanılması gerekmektedir. Bu durumda da etkili havalandırma sistemleri kurulması, işlemin kapalı sistem içinde yapılması şeklinde çoğunlukla mühendislik uygulamaları şeklinde koruyucu yaklaşımlar söz konusudur. Ancak, kaynağa yönelik olan bu uygulamalara ek olarak maske, eldiven vb. kişisel koruyucu araçların kullanılması da korunma bakımından yarar sağlar. Kimi zaman da kanserojen maddenin kullanımı tamamen kapatılmış düzenekler içinde yapılır veya bu işlerin sürdürülmesinde robotlardan yararlanılır. Bu uygulamalar radyoaktif maddelerin kullanıldığı işler için söz konusudur. 4.2. Tıbbi korunma önlemleri: Meslek hastalıklarından korunmada tıbbi yaklaşımlar; işe giriş muayenesi, aralıklı kontrol muayenesi ve sağlık eğitimi şeklinde özetlenebilir. İşe giriş muayenesinde çalışma ortamı ve karşılaşılan maddeler bakımından risk yaratabilecek özellikler yönünden değerlendirme yapılır ve sakıncalı olanların başka işlere yönlendirilmesi sağlanır. Örneğin sigara içen bir kişinin asbest maruziyeti olan bir işte çalışması, veya kan hastalığı olan bir kişinin benzen veya radyasyon maruziyeti olan bir işte çalışması sakıncalıdır. Aralıklı kontrol muayenelerinde hastalığın türüne göre erken tanı olanağı sağlayabilecek muayeneler yapılır. Örneğin boya veya lastik sanayinde çalışan bir kişide mesane kanserinin erken tanısı amacı ile aralıklı olarak idrar sitolojisi yapılması uygun olur. Çalışılan işin niteliğine göre olası riskler ve korunma yolları konuları da sağlık eğitiminin konularını oluşturur. SON

----------------------------------------------------------------------------------------------

32- FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ GÜRÜLTÜ Fizyolojik Etkiler Ses şiddeti Frekans dağılımı Süresi Duyarlılık Yaş Cinsiyet - 0 dB İşitme eşiği - 140 dB Ağrı eşiği Genç ve sağlıklı insan 20 ila 20.000 herz frekanstaki sesleri duyar. İnsanlar 20 M Pascal – 200 Pascal duyar Gürültünün şiddeti Desibel, Dozimetre ile ölçülür. Gürültünün frekansı Herz - SSK ‘ya göre meslek hastalığıdır. Gürültülü işte en az 2 yıl 85 dB üstünde en az 30 gün Çalışılmalı - Yükümlülük süresi 6 aydır(İş den ayrıldıktan sonra meslek hastalığı sayılması için 6 ay içerisinde ortaya çıkma süresi) TİTREŞİM Titreşimin Frekansı = Birim zamandaki titreşim sayısına titreşimin frekansı denir – Hertz Titreşimin Şiddeti = Birim alandaki, birim zamandaki akım gücüne titreşimin şiddeti denir – W / cm Kare

İnsanlar 1-1000 H2 arasındaki titreşimi algılar İnsana etkisi olan titreşim 1-100 H2 arasındakidir SSK Meslek hastalığı listesinde bulunmakta fakat istatistiklerde yok ( meslek hastalığı ) Yükümlülük süresi 2 yıldır El – Kol titreşimi 8 saatlik sınır değer 5 m/s kare Etkin değer 2,5 m/s kare Bütün vücut titreşimi 8 saatlik sınır değer 1,15 m/s kare Etkin değer 0,5 m/s kare Titreşim yapan aletlerle çalışan kişilere 6 ayda 1 sağlık muayenesi yapılacak. 1> Titreşim frekansında deniz tutulması, 4-8 Herz frekanslarda göğüs ağrıları, nefes darlığı, sırtın alt kısmında ağrı, görme bozuklukları oluşturur. 8-1000 Herz frekanslarda, parmaklarda duyarlılık ve maharet azalması. Beyaz parmak hastalığı. BASINÇ Basınç birimi – bar ya da N / cm kare İnsanlar 4 atm. Basınca kadar dayanabilir SSK ya göre Meslek hastalığıdır. Akut durumda yükümlülük 3 gün, diğer 10 yıldır AYDINLATMA Lüks ölçü birimi, Lüksmetre ile ölçülür. Kandela (mum) ışık şiddeti Lümen ışık akısı Termometre sıcaklık ölçüm cihazı Higrometre: nem ölçüm cihazı Psikometre: havadaki nem oranı ölçüm cihazı Anemometre: hava akım hızı ölçüm cihazı Glob termometre: Radyant sıcaklık ölçüm cihazı Eksplozimetre: Kapalı alan çalışmaları öncesinde ortam atmosferinde bulunan parlayıcı, patlayıcı gaz konsantrasyonu ölçümünde kullanılır. SON

----------------------------------------------------------------------------------------------

35- KAYNAK İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Sanayide kullanılan kaynak türleri çok çeşitli olmakla birlikte daha çok Ark Kaynağı teknikleri kullanılmaktadır. Kaynak türleri genel olarak şu şekilde gruplandırılabilir ; 1- Oksi Asetilen kaynağı, 2- Oksi-LPG kaynağı, 3- Elektrik ark kaynağı, 4- TIG(Tungsten sabit elektrotlu) gaz altı kaynağı, 5- MIG (Argon gazı), MAG (Karbondioksit gazı) eriyen elektrotlu gaz altı kaynağı. 6- Toz altı kaynağı, 7- Direnç nokta kaynağı, 8- Özel Kaynaklar(Elektron ışın, ultrasonik, lazer, plazma) Kaynakçılıktaki Tehlikeler :

1- Elektrik tehlikesi 2- Endüstriyel gaz tüplerinin patlama tehlikesi 3- Işın ve ışık tehlikesi 4- Duman, gaz ve toz tehlikesi. Kaynakçılıkta kullanılan gazlar : 1) Yanıcı Gazlar: Kullanılan gazlar daha çok 3 çeşittir.Bunlar; 1- Asetilen (C2H2): Renksiz havadan hafif, zehirli olmayan bir gazdır. Sarımsağa benzer kokusu

vardır. 2- LPG: Temel olarak propan (% 70) ve bütan (%30) karışımından oluşan bir hidrokarbondur.

Havadan ağır bir gazdır. Zehirli olmasa da boğucu gazdır. Hava ile %2-9 oranında karıştırıldığında patlayıcı özellik kazanır.

3- Not: metan (CH4), etan (C2H6), propan (C3H8), bütan (C4H4)) gibi maddeler hidrokarbonlar olarak adlandırılır. Bunlar CxHy formülü ile gösterilir ve onlarca türü vardır. Bunlar içinde en yüksek enerji değerine sahip olan propan dır.

4- Hidrojen: Renksiz kokusuz bir gazdır. Tüm elementler arasında en hafifidir. Havadan 5- 15 kez hafiftir. Çok yanıcı bir gazdır. Zehirsiz bir gazdır. Yandığında hiçbir zararlı 6- kimyasal çıkarmaz. 7- Doğal Gaz: Doğal gaz renksiz, kokusuz, nemsiz ve havadan hafif bir gazdır. Kaçakların

farkedilebilmesi için özel olarak kokulandırılır. % 95 metandan, gerisi diğer hidrokarbonlardan oluşur. Zehirli değildir ama boğucu etkisi vardır. Hava ile %5-15 oranında karıştığında patlayıcı özellik kazanır.

2) Yakıcı Gazlar: Yakıcı gaz olarak Oksijen O2 gazı kullanılır. Bu gaz havadan biraz ağır,renksiz, kokusuz ve tatsız bir gazdır. 3) Koruyucu Gazlar: Kaynak arkını havanın zararlı etkilerinden korumak için genellikle 3 çeşit gaz kullanılır. 1- Argon (Ar): Renksiz, kokusuz, tatsız bir gazdır. Argon havadan ağırdır. Solumak tehlikelidir.

Öldürebilir. Yanıcı ve parlayıcı değildir. 2- Helyum (He): Havadan 4 kez daha hafif bir gazdır. Yanıcı ve parlayıcı değildir. Renksiz ve

kokusuzdur. 3- Karbondioksit (CO2): Renksiz ve kokusuzdur. Yanıcı ve parlayıcı değildir. Kaynakta Alınacak Emniyet Tedbirleri İş güvenliği açısından, kusursuz bir kaynak donanımı, iyi aydınlatılmış ve havalandırılmış kaynak atölyesi, işinin ehli bir kaynakçı büyük önem arz eder. 1- Kaynakçı her şeyden önce temiz ve titiz olmalıdır. 2- Kaynak esnasında kullandığı araç ve gereçleri iyi tanımalı ve kullanabilmelidir. 3- Kaynakçının eğitimi tam olmalıdır. 4- İyi izole edilmiş kuru deri eldiven, kolluk, tozluk, deri önlük veya elbise giymelidir. 5- Altı kalın lastikli ayakkabılar giymelidir. 6- Kaynak yapılan metalik zemine teması engelleyen lastik yada Tahta altlıklar kullanılmalıdır. 7- Kaynak yapılırken elektrik enerjisi Isı ve Işık enerjisine dönüşmektedir. Bu esnada çıkan

Ultraviole ve Infraruj ışınları özellikle göz ve cilt için tehlikelidir. 8- 20-80 Amper için açık gözlük camı, 9- 250-500 Amper için koyu gözlük camı kullanılmalıdır. Kaynak atölyesinin aydınlatması, havalandırılması ve güvenlik donanımı

Kaynak esnasında sağlığı etkileyen dumanlar, gazlar ve tozlar oluşur. 1- TIG kaynağında başlıca zehirli gazlardan Ozon, azordioksit, karbon monoksit gazları

oluşmaktadır. Bu ortama yakın yerlerde bulunan Temizleyici maddeler yada Klorlu Hidrokarbon maddeleri ile reaksiyona giren bu gazlar ortama Fosgen, Triklorethlen ve Perklorethylen gazları oluşturabilmektedir.

2- Bu gazlar ise vücut için son derece zehirleyici ve zararlıdır. 3- MAG kaynağında ise CO2 gazı kullanıldığından, bu gaz yüksek ısının bulunduğu yerde CO

(karbon monoksit) gazı çıkarmaktadır. 4- MIG kaynağında ise çevreye yayılan ultraviyole ışının Oksiyen üzerine etkisi ile Ozon gazı

oluşmaktadır. (Atmosferde oluşan Ozon gazları güneşten gelen Ultraviyole ışınları vasıtasıyla oluşmakta ve bu ışınların Dünyaya gelmesine engel olmaktadır).

5- Kaynak yaparken Ana malzemenin üzerine kaplanmış (galvaniz, çinko, kurşun, boya, yağ, gres) gibi maddeler ekstra başka zararlı gazlarında çıkmasına neden olur. Kaynak yerinde bu maddelerin bulunması durumunda daha da dikkatli olunmalıdır.

6- Zararlı gazların ortamdan uzaklaştırılması ve ortamda azalan oksiyen miktarının dengesi için ortam sürekli havalandırılmalıdır.

7- Kapalı mekanlarda yapılan kaynaklarda (kazan ve depoların içlerinde vs) ortam Aspiraratörlerle havalandırılmalıdır.

8- Normal atölyelerde her kaynakçı için ortalama 100 m3 lük bir hacim olmalıdır. 9- Havadaki duman yoğunluğu 20mg/m3 ‘ü geçmemelidir. Kaynak yerinde Gaz ölçüm cihazları

bulundurulmalı. 10- Kapalı dar alanlarda ortamın havalandırma imkanı olmadığı durumlarda hortumlu

solunum cihazları yada tüplü solunum cihazları kullanarak kaynak yapılmalıdır. 11- Gaz zehirlenmelerinde baş dönmesi, mide bulantısı ve şuur kaybı ortaya çıkar. Bu gibi

durumlarda hemen sağlık kuruluşuna gidilmelidir. 12- Yangın’a karşı kimyevi tozlu yangın söndürme cihazları bulunmalı. 13- Ortamda yanıcı ve parlayıcı malzemeler bulunmamalı.

Kaynak makine ve ekipmanları ile ilgili tedbirler

1- Gaz tüpleri düşmeye karşı kelepçe ya da zincir ile sabitlenmelidir. Taşıma işlemleri araba ile

yapılmalıdır. 2- Gaz tüpleri ısı kaynağından uzakta olmalıdır. 3- Hortumlar ve kablolar ezilmeye karşı korunmalıdır. Ezilmiş ve örselenmiş hortum ve kablolar

kullanılmamalıdır. 4- Aşırı yüklenen kablolarda ısınma meydana gelir. Kullanılan kablolar mak. Yükü karşılayacak

kalitede olmalıdır. 5- Bütün Elektrik tesisatının ve Kaynak makinasının topraklanması tam olmalıdır. 6- Gaz tüpler üzerindeki manometreler sık sık kontrol edilmelidir. 7- Kaynak pensleri akımı geçirmeyecek şekilde iyi izole edilmiş olmalıdır. 8- Tüplerin net ve dara ağırlıkları üzerindeki kartlara işlenmiş olmalıdır. 9- Tüpler, yangına dayanıklı ve uygun havalandırması olan depolarda ve yanıcı ve yakıcı tüpler

olarak ayrı ayrı olarak stoklanmalıdır. Boş tüplerde dolu tüplerden ayrı bir yerde toplanmalıdır. 10- Tüpler güneş ışınlarına, ısı radyasyonuna ve direk ısınmalara karşı korunacak depolarda

stoklanmalıdır. 11- Yanıcı gaz tüplerinin depolandığı yerlerde ateş ve ateşli maddeler bulundurulması

yasaklanmalıdır.

12- Alev geri tepmesi olayı. Bu olay şalomada alevin tutuşturulmasıyla birlikte oluşan bir geri yanma durumudur. Alev geri tepmesi oluştuğu zaman, büyük ihtimalle yanıcı gaz hortumu patlar ve ciddi kazalara sebep olur. Daha da tehlikesi tüp patlamasıdır.

13- Oksi-Asetilen kaynak ve kesme işlemlerinde Alev geri tepmesini önleyen eminiyet valfleri kullanmalıdır. Emniyet valfleri alev tutucu bir sistem ile çek-valfin bileşimidir. Gaz girişine konan bir çek-valf vasıtası ile herhangi bir gaz geri akışı önlenir. Normal koşullarda gelen gaz hassas yayı iterek sistemden geçer ve şalomaya ulaşır. Herhangi bir şekilde oluşan gaz geri tepmesi hassas yayı ters yönde iterek gaz akışını her iki yönde de keser. Tekrar tekrar kullanılabilir.

14- İkinci önlem olarak alev tutucu sistem kullanılır. Bu sistem sıkıştırılmış bir yayın yaklaşık 80°C da ergiyen bir lehim malzemesi ile sabitlenmesi ve bunun çevresinede sinterlenmiş paslanmaz çelik tozunun konulması ile oluşturulmuştur. Alev geri tepmesi durumunda lehim ergiyerek sıkıştırılmış yayı serbest bırakır ve bu yay çek-valfe vurarak gaz geçişini kapatır.Olay gerçekleştiğinde değiştirilmelidir.

15- Regülatör çıkışına ve Şaloma girişine bağlanan emniyet valfleri vardır. 16- Kullanılan Tüplerin Renkleri şu şekildedir. Tüplerin işaretlenmesi : Tüpler nizami renklerle

birbirinden ayrılırlar ;

1- Asetilen tüpleri: Sarı 2- Oksijen tüpleri: Mavi 3- Argon tüpleri: Açık Mavi 4- Azot tüpleri: Yeşil 5- Helyum tüpleri: Kahverengi 6- Yanıcı gaz tüpleri (hidrojen): Kırmızı 7- Diğer gazlara ait tüpler (Klor) : Gri RAL

Elektrik çarpmalarına karşı tedbirler. Elektrik çarpmaları daha çok kaynak makinası boşta iken olmaktadır. Kaynak yaparken voltaj 20-30 V iken kaynak makinası boşta çalışırken bu voltaj 65 ila 100 V arasına çıkmaktadır. Akımın insan vücudundaki belirtileri

1. 10 > mA : Karıncalanma Hissi 2. 10-20 mA: Kasılma başlaması (Kişi iletkene yapışabilir) 3. 20-30 mA: Diyafram kasılması (Solunum alamama) 4. 50< mA: Kalbin düzensizleşmesi ve durma hali

1) Kaynak uygulamaları sırasında meydana gelen yanıklar dikkatsizlikten veya uygun koruma

elbisesi giyilmemesinden kaynaklanır. Kaynakçının böyle bir duruma düşmemesi için, çalışma alanı, alev alabilen malzemelerden ve kaynakçının giysilerinin ise yağ ve gresten arındırılmasına dikkat edilmelidir. Kaynakçı aynı zamanda kollarının çıplak olmamasına, ellerinde deri eldiven bulunmasına da dikkat etmelidir. Tavan kaynak uygulamalarında koruyucu başlık kullanmalıdır.

2) Kaynakçının gözleri kısa süre dahi arktan yayılan ışınlarla temas halinde kalırsa

gözlerde“kaynak alması” (ark alması) denilen, ağrı verici ve gözleri tahriş edici problemlerle karşılaşılabilir. Bu olaydan kaynakçı uygun bir kaynak maskesi veya başa takılan üzerinde uygun koruma filtresi bulunan başlıklarla sakınabilir.

Elektrik tehlikesi : 1- Kaynak işlerinde elektrik çarpması sıklıkla görülebilir nedeni boşta çalışma voltajının yüksek

olmasıdır. Normalde kaynak işlemi esnasında voltaj 20-25 volt iken boşta çalışma gerilimi 65-100 volta çıkar.

2- Kaynak işlerinde akım doğru akım olmalı ve boşta çalışma gerilimini düşüren sistemler kaynak makinasında yapılmalı.

3- Kaynak makinalarının gövde ve tesisat topraklamaları yapılmalı 4- Kaynak makinelerinde izolasyon sorunu olmamalı 5- Kaynak mümkün oldukça nemli yerlerde yapılmamalı. Yapılacaksa gerekli önlemler alınmalı

Kaynakçının üzerinde metal olmamalı ve plastik kauçuk tabanlı çizmeler giymeli 6- Kaynak makinesinin kontrolleri periyodik olarak yapılmalı kabloların bağlantıları, topraklama

durumu ve uygun tip ve kalınlıkta kablolar kullanılmalı. Boşta çalışma gerilimini 25 volta indiren düşük voltaj güvenlik aleti makineye takılmalı.

7- Kaynak esnasında KKD gözlük kullanmalı ve kaynak işlerinde 7.5 saaten fazla işçi çalıştırılamaz. 8- O2 ile yapılan kaynakta yanıcı gazlar kaynak yerine en az 10 m. Uzakta olmalı. 9- Yanıcı yakıcı gaz tüpleri arası en az 6 m. Olmalı 10- Kaynakta kullanılan O2 tüpünün valf ağzı sağ vida dişlidir. 11- Kaynakta kullanılan koruyucu elbiseler eldivenler deri olmalı. 12- Tavan yüksekliği en az 5 m. Olmalı. 13- Tüplerin depolandığı yerler en az 15 m2 olmalı 14- Tüpler 50 dereceden fazla ısıtılmamalı ve direkt güneş ışığı almamalı 15- Tüpler 45 derece eğimle taşınmalı. 16- Kablo hortumlar ezilmeye karşı korunmalı 17- Yağlı bez ile O2 tüpüne dokunulmamalı. Sigara içilmez, her türlü kıvılcım, alev yasağa tüplerin

depo alanına en az 15 m. Olmalıdır. 18- 2 adet 12 kg kaynak işleri yapılan yerlerde bulunması gereken yangın söndürücü sayısı 19- 3 metre kaynak işlerinde üfleç ile tüp arasındaki hortum uzunluğunun mesafesi İyonize radyasyon: α, β, δ, χ, UV ışınlarıdır. İnsana maruz kalması durumunda insan ölür. Non-iyonize radyasyon: kızıl ötesi ışınlar, radyo televizyon dalgaları, cep telefonları (baz istasyonları), kablosuz ağlar, elektrikli ev aletleri, mikrodalgalar Kaynak işlemi esnasında oluşan ark enerjisinin yaklaşık %15i ışın şeklinde ortama yayılmaktadır. Bu ışınların %60ı infrared ışınlar, %30u görünür ışınlar, %10u ise UV ışınlardır. OKSİ ASETİLEN KAYNAĞI Yanıcı bir gazın oksijen ile yakılmasıyla elde edilen yüksek ısı ile metalin eritilerek kaynatılması işleminde en yaygın yakıt olarak asetilen gazı kullanıldığı için, genellikle oksi asetilen kaynağı olarak telaffuz edilir. Asetilenin oksijen ile yakılmasında takriben 3200o C sıcaklığa ulaşılır. Genellikle % 50 - % 50 oranında oksijen - asetilen karışımı ile kaynak yapılır. Yüksek ısı ile oluşturulan kaynak banyosu istenilen dikiş boyunca ilerletilirken banyoya genellikle metal kaynak teli damlatılarak arzu edilen miktarda dolgu yapılır.

OKSİ ASETİLEN KAYNAĞINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Bir metalin kaynaklanabilmesi için ergime sıcaklığının üzerinde bir değere kadar ısıtılması gerekir. Bu ısı asetilen ve oksijen gazının bir şaloma ucunda yakılması ile sağlanır. Kaynak şalomaları iki tiptir. Eşit basınçlı şalomalar Gazlar şalomanın mikserine regülatörden çıkış basınçları ile gelirler. Bu tip şalomalarda oksijen ve asetilen gazı basınçları yaklaşık olarak birbirine eşittir. Bu tip şalomalar genellikle kalın parçaların kaynağında kullanılır. İşlem Tüpleri ve vanaları kontrol edin, Uygun kapasitedeki regülatörleri tüplere bağlayın,

Tüplerin vanalarını açın, kaçak olup olmadığını kontrol edin, Asetilen ayar düğmesini açın ve gazı tutuşturun, Oksijen ayar düğmesini açın, alevi ayarlayın ve kaynağı yapın, Oksijen ayar düğmesini kapatın, Tüpleri kapatın ve önce oksijeni sonra asetileni blöf edin Enjektörlü tip şalomalar Bu tip şalomalar daha ziyade ince parçaların kaynağında kullanılır. Düşük basınçtaki asetilen gazı, daha yüksek basınçtaki oksijen gazının hızından yararlanılarak şalomaya sürüklenir. İşlem Tüpleri ve vanaları kontrol edin, Uygun kapasitedeki regülatörleri tüplere bağlayın, Tüplerin vanalarını açın, kaçak olup olmadığını kontrol edin, Oksijen ayar düğmesini açın, Asetilen ayar düğmesini açın, Karışımı tutuşturan, alevi ayarlayın ve kaynağı yapın, Önce asetilen gazı ayar düğmesini kapatın, Oksijen ayar düğmesini kapatın, Tüpleri kapatın ve önce oksijen sonrada asetileni blöf edin. ALEV GERİ TEPMESİ

Geri yanma, alevin şaloma içine doğru kuvvetli bir patlama ile yanmasıdır. Alev sönebilir ya da bek ucunda tekrar yanmaya başlayabilir. Geri yanmanın nedeni, yanma hızının gaz çıkış hızını aşmasıdır. Normal durumda yanma hızı ile gaz çıkış hızı denge halindedir. Herhangi bir şekilde yanma hızının artması ya da gaz çıkış hızının azalması geri yanmaya sebep olur. Aşırı oksijen kullanımı da yanma hızını artıracağından geri yanmaya sebep olur. Düşük gaz akış hızı ve geri yanma sebepleri aşağıdaki gibidir; 1. Yanıcı ve yakıcı gazların basınçlarının yanlış ayarlanması, 2. Yanlış çapta ve uzunlukta hortum seçimi, 3. Tüpteki gaz basınçlarının azalması, 4. Herhangi bir hortumunun bükülmesi, 5. hortumlardaki veya şalomadaki kirliliğin gaz geçişini engellemesi, 6. Hatalı dizayn edilmiş şaloma, 7. Şalomanın kullanım sırasında ısınması ( 300°C’ de asetilen bozulur). Sürekli Geri Yanma Sürekli geri yanma, alevin bir geri yanma ile sürekli yanarak şaloma içine kadar ulaşmasıdır. Kuvvetli bir patlama ile başlayıp bir ıslık sesi ile devam eder. Hemen müdahale edilmezse şaloma eriyebilir ve gaz kaçağı yapabilir.Geri yanma için sayılan nedenler sürekli geri yanma içinde geçerlidir. Gaz Geri Tepmesi Yüksek basınçlı gazın hattın içinde geri doğru akışıdır. Yüksek sıcaklık sonucu şaloma eriyebilir, gaz kaçağı yapabilir. Geri akışın nedenleri aşağıdaki gibidir; Lülenin tıkanması, Oksijen basıncının yanıcı gaz basıncından daha aşağıya düşmesi. (Oksijen düğmesi, işlem bitiminde sistemi terketmeden önce kapatılmazsa, yanıcı gaz oksijen hattında ilerler.)

Regülatörlerin kapalı, şaloma düğmelerinin açık bırakılıp sistemin terkedilmesi. (Basıncı düşük olan yanıcı gaz önce tahliye olur, daha sonra oksijen yanıcı gaz hattına girer.) Alev tutuşturulurken çok fazla oksijen verilmesi. (Bu durumda oksijen yanıcı gaz hattına girebilir.) Gereğinden küçük lülenin gazları geri akmaya zorlaması. Alev Geri Tepmesi Sürekli geri yanma ile gaz geri tepmesinin beraber meydana gelmesidir. Alev, en kötü durumda yanıcı gaz tüpüne dahi ulaşabilir. Bu olay genellikle gaz geri akışı olduğunun farkedilmeyip, şalomada, alevin tutuşturulmasıyla birlikte oluşan bir geri yanma sonucunda oluşur. Alev geri tepmesi oluştuğu zaman büyük ihtimalle yanıcı gaz hortumu patlar ve ciddi kazalara sebep olur. Gaz geri tepmesinde geri yanmanın nedenleri alev geri tepmesi için de aynen geçerlidir. Alev Geri Tepmesine Karşı Önlem Bu tip olayları önlemek için öncelikle oksi-yakıt kesme kaynak sistemlerinin çalışma prensiplerini ve bahsedilen olayların nedenlerini anlamak gerekir. Daha sonra bu sistemlerin doğru kullanımı gerekir. Ancak yukarıda sayılan bazı nedenler, bazı durumlarda önlenemeyeceği için kesin çözümlerin uygunlanması gerekir. Alev geri tepmesini önleyen araçlar dir. Emniyet valfleri alev tutucu bir sistem ile çek-valfın bileşimidir. Çalışma prensibi aşağıdaki gibi özetlenebilir. Gaz girişine konan bir çek-valf vasıtası ile herhangi bir gazı geri akışı önlenir. Normal koşullarda gelen gaz hassas yayı iterek sistemden geçer ve şalomaya ulaşır. Herhangi bir şekilde oluşan gaz geri tepmesi hassas yayı ters yönde iterek gaz akışını her iki yönde de keser. İkinci önlem olarak alev tutucu sistem kullanılır. Bu sistem sıkıştırılmış bir yayın yaklaşık 80°C da ergiyen bir lehim malzemesi ile sabitlenmesi ve bunun çevresine de sinterlenmiş paslanmaz çelik tozunun konulması ile oluşturulmuştur. Alev geri tepmesi durumunda lehim ergiyerek sıkıştırılmış yayı serbest bırakır ve bu yay çek-valfe vurarak gaz geçişini kapatır. Alev ise aynı asetilen tüpündeki poroz madde gibi davranan sinterlenmiş çelik tozu tarafından söndürülür. Soru No: 39 2015

A)

B)

C)

D)


SON

---------------------------------------------------------------------------------------------------

36- Elektrikle Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri: İnsanlar, diğer canlılar, bitkiler ve eşyalar için bazı durumlarda (yaklaşma, dokunma vb.) tehlikeli olabilecek ve elektrik enerjisinin üretilmesini özelliğinin değiştirilmesini, biriktirilmesini, iletilmesini, dağıtılmasını ve mekanik enerjiye, ışığa, kimyasal enerjiye vb. enerjilere dönüştürülerek kullanılmasını sağlayan tesislerdir. Elektrik Zayıf akım Tesisleri: Normal durumlarda, insanlar ve eşyalar için tehlikeli olan akımların meydana gelemediği tesislerdir Şebeke: Akım kaynağından tüketim araçlarının bağlantı ucuna kadar olan hava hatları ve kabloların tümüdür Dağıtım Şebekesi: Akım kaynağından tüketici tesisine kadar olan hava hatları ve kabloların tümüdür. Tüketici Tesisi: Yapı bağlantı kutusunda sonraki ya da bunun gerekli olmadığı yerlerde tüketim araçlarında önceki son dağıtım tablosunu çıkış uçlarından sonraki elektrik işletme araçlarının tümüdür. Gerilim ölçmek için volt metre kullanır. Volt metre devreye paralel bağlanır. Akım ölçmek için ampermetre bağlanır. Ampermetre devreye seri bağlanır. Direnç ölçmek için Ohm metre kullanılır. Ohm metre devreye paralel bağlanır. Akım, gerilim, direnç ölçmek için Avometre ile de ölçülmektedir. Devrede güç ölçmek için Wattmetre kullanılır. Işık şiddeti birimi Mum dur. (Mum: Nokta şeklinde kaynağın belirlenmiş yönde ışık yayını) Işık akısı birimi Lümen dir.(Lümen: Bir kaynağın beli bir açı içerisinde yaydığı ışık miktarı) Aydınlatma şiddeti Lüks dir. (Lüks: Birim yüzey üzerinde olan gerilimdir. Tehlikeli Gerilim: Doğru akımda 120 V, üzerine düşen ışık akısının yoğunluğudur. Tehlikeli gerlim: alternatif akımda 50 V üzerinde olan gerilimdir. Alçak Gerilim: 1000 V ve altında olan gerilim Yüksek Gerilim: 1000 V üzerinde olan gerilim. Statik elektrikten kurtulmak için; Yapılan işin niteliğine göre, Nemlendirme, Birbirine bağlama ve topraklama veya İyonizasyon yöntemlerinden biri veya birkaçı uygulanmalıdır. İletken bir maddeye elektrik uygulandığında elektronlar negatif (-) 'den pozitif (+) yönüne doğru hareket etmeye başlar Bu harekete "Elektrik Akımı" denir. 30mA hassasiyet insan hayatını korumaya yönelik kullanılır. 300mA hassasiyet yangın riskini engellemeye yönelik kullanılır. Akımın vücuttan Geçişi ile meydana gelen tehlikenin büyüklüğü aşağıdaki etkenlere bağlıdır. • Gerilim • Vücudun direncine • Akımın değeri ve frekansına • Akımın geçiş süresi • Akımın vücutta izlediği yola, Elektrik İle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev Ve Sorumlulukları Hak. Yönetmelik 1. inci Grup: En az 3 veya 4 yıl yüksek teknik öğrenim görenler. 2. inci Grup: En az 2 yıllık yüksek teknik öğrenim görenler ile ortaokuldan sonra en az 4 veya 5 yıl mesleki ve teknik öğrenim görenler. 3. üncü Grup: En az lise dengi mesleki ve teknik öğrenim görenler, lise mezunu olup bir öğrenim yılı süreyle Bakanlıkların açmış olduğu kursları başarı ile tamamlamış olanlar ile 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitimi Kanunu’ nun öngördüğü eğitim sonucu ustalık belgesi alanlar. Kazan, tanklar ve benzeri yerlerle nemli ve ıslak yerlerde elektrikli lambalarda Doğru akımda 100 volt, Alternatif akımda en çok 42 volt kullanılacaktır.

Alçak gerilim tesisatlarında koridorlar en az 60 cm genişlikte, Yüksek gerilim tesisatlarında koridorlar en az 80 cm genişlikte, Hiçbir yerde Bu koridorların yüksekliği 2 m az olmayacaktır. Açık hava gerilim tesisleri etrafında en az 180 cm. yükseklikte duvar ya da tel olmalı. 32 A üzerindeki sigortalarda en az bir şalter ya da anahtar ile kontrol edilmeli. 1-36 kV.lık ( izin verilen en yüksek gerilim) işletme gerilimli hava hatlarında yapılara en küçük yatay uzunluk 2 m. Olmalı. Şebeke akımı ile yedek elektrik üretim aygıtını ayıran elemana envarsör şalter denir. Kaçak akım rölesi faz şase ve topraklama arızası durumunda kişinin elektriğe çarpılmasını önler. Evde kullanılan kaçak akım rölesinin çalışma akım eşiği 30mA. olmalı. Elektrik ekipman bakımında ilk önce şalter indirilmeli sonra topraklanma yapılmalı. 80-100 mA. Kalp durması için çarpılma eşiğidir. Elektik işlerinde önce izin alınmalı, sonra kısa devre şalter kapanmalı sonra kesici ve ayıracılar açık şeklinde kilitlenip topraklama yapılmalı. İşyerlerindeki avlular, açık alanlar, dış yollar, geçitler ve benzeri yerler, en az 20 lüks ile aydınlatılacaktır. Kaba malzemelerin taşınması, aktarılması, depolanması ve benzeri kaba işlerin yapıldığı yerler ile iş geçit koridor yol ve merdivenler, en az 50 lüks ile aydınlatılacaktır. Kaba montaj, balyaların açılması, hububat öğütülmesi ve benzeri işlerin yapıldığı yerler ile kazan dairesi, makine dairesi, insan ve yük asansör kabinleri malzeme stok ambarları, soyunma ve yıkanma yerleri, yemekhane ve helalar, en az 100lüks ile aydınlatılacaktır. Normal montaj, kaba işler yapılan tezgahlar, konserve ve kutulama ve benzeri işlerin yapıldığı yerler, en az 200 lüks ile aydınlatılacaktır. Ayrıntıların, yakından seçilebilmesi gereken işlerin yapıldığı yerler, en az 300 lüks ile aydınlatılacaktır. Koyu renkli dokuma, büro ve benzeri sürekli dikkati gerektiren ince işlerin yapıldığı yerler, en az 500 lüks ile aydınlatılacaktır. Hassas işlerin sürekli olarak yapıldığı yerler en az 1000 lüks ile aydınlatılacaktır. Hava hattı iletkenlerinin ağaçlara olan yatay uzaklığı 1 kV → 1 m 1-170 kV → 2,5 m 170 kV → 3 m 170-420 kV → 4,5 m Hava hattının yapılara olan yatay uzaklığı 10-1 kV → 1 m 1-36 kV → 2 m 36-72,5 kV → 3 m 72,5-170 kV → 4 m 170-420 kV → 5 m Gerilimli notlara mutlak yaklaşma mesafesi 650 V – 15000 → 30 cm 15000 V – 50.000 → 50 cm 50.000 V - 150.000 → 120 cm 150.000 V - 250.000 → 200 cm

250.000 V – 420.000 → 350 cm Yüksek gerilim tesisleri ve havai hatlardaki çalışmalarda en az 2 kişiden oluşan ekip çalışmalı Görev emir, çalışma izni formu düzenlenir. Enerji kesme ve yeniden verme işlemi tutanakla kayıt altına alınır. Jenaratörlerde envensör şalter bulunmalı. Arazide ve trafo merkezlerinde işletme / bakım / onarım yapacaklar “ iş güvenliği “ ve “ ilk yardım “ eğitimi almalı. Direkler: 3 yıldan fazla kullanılan ağaç direkler, çürümeye karşı korunmalı Çekiçle dip tarafına vurma ya da dibini 20 cm kazma ya da direğin kuvvetlendirilmesi esastır. Alçak gerilim direklerinde kullanılan lenteler, en alt iletkenin 50 cm altına bağlanmış olmalıdır Yüksek gerilim hattındaki lenteler topraklanmış olmalı Sigortalar: Akımlı olan devreler yalıtılmalı, doğrudan dokunmazsa karşı korunmalı Transformatör ve Kondansatör Bunların bulunduğu yerlerin duvarları ve kapıları yangına dayanıklı olmalı Hava soğutmalı transformatörler, ısı geçirmeyen ve yanmayan bir bölme ile kapatılmalı Trans. ve Kond. merkezlerindeki diğer yüksek gerilimli cihazlar, tel kafesli yada parmaklıklı kapılar ile özel hücrelere yerleştirilmeli Akü: Zemin aside dayanıklı olmalı Kıvılcım yapmayan aspiratör kullanılmalı, boru ve boru kanalları elektrolit etkisine dayanıklı malzemelerden yapılmış olmalı, Akü bataryası kutuları akım geçirmeyen malzemeden yapılmalı Kurşun asitli akülerde kullanılan yalıtkan gereçler elektrolitlere dayanıklı olmalı Akü odalarında açık alev ve sigara yasak Seyyar Kablolar, Islak yerlerde küçük gerilimli kullanılmalı El Aletleri, Yalıtılmış malzemeden sapları olmalı Kaynak Makinesi: Şalter makine üzerinde bulunmalı İnşaat Şantiyeleri: Küçük gerilim veya çift yalıtkanlı ekipman kullanılmalı Statik Elektrik: Titan, Al,Mg tozlarının taşındığı yerlerde statik elektrik dedektörü olmalı, notralizar konulmalı Alev geçirmez cihaz için kullanılan iletkenler eksiz borular içinde bulunmalı, yada madeni kılıflı / mineral tecritli kablolar kullanılmalı Tehlikeli ortama giren elektrik tesisatı boruları tehlike alanına girdikleri noktada alev sızdırmaz buatlarla donatılmalıdır. Teçhizatın Korunması: Alev sızdırmaz cihazın madeni gövdesi, kabloların madeni kılıfları ve borular arasındaki elektrik bağlantısı lehim kaynağı kullanılarak yapılmalıdır. Pot ortamlarda sigortalar ortamın dışında olmalıdır Pot ortamlarda ve tehlikeli mad. bulunduğu ortamlarda aydınlatma devresi de dahil tüm elektrik tesisatı yılda 1 kontrol edilmeli Tozlu ortamda sigortalar dışarda olmalı Yıldırımdan korunma – Kuv. Akım. Tes. Yönt hava hatları uygun kapasitedeki parafudur ile korunmalı yılda 1 kontrol edilmeli Topraklama – Etek iç Tes. Yönt. Yılda 1 kontrol edilmeli, Yer değiştiren işletme elemanları 6 ayda 1 ( hareketli ) kontrol edilmeli, Elektrik üretim + iletişim + dağıtım tesisleri (enerji hatları hariç) 2 yılda bir kontrol edilmeli Enerji nakil hatları 5 yılda bir kontrol edilmeli

SON

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

38- MOTORLU ARAÇLARDA İSG

1- Motorlu araç ve iş makinesi operatörlerinin belgeleri 2- îş makineleri ile yapılan işlerde çalışmalarda emniyet tedbirleri 3- Forkliftler ve vinçlerle yapılan işler 4- Motorlu araç ve iş makinelerinin bakım ve onarımında dikkat

edilmesi gereken hususlar 5- Motorlu araç ve iş makinelerinin periyodik testleri 6- îlgili mevzuat

Motorlu araç kullanıcıları, Motorlu bisiklet kullanacaklar için, A1 Motosiklet kullanacaklar için, A2 Otomobil, minübüs ve kamyonet kullanacaklar için, B Kamyon kullanacaklar için, C Çekici kullanacaklar için, D Otobüs kullanacaklar için, E Lastik tekerlekli traktör kullanacaklar için, F sınıfı sürücü belgesi gereklidir. îş makinesi kullanıcılarında ise iki türlü ehliyet vardır;Birincisi iş makinesi kullanma yetki belgesi (operatör belgesi), îkincisi ise G sınıfı sürücü belgesidir.Eğer iş makinesi operatörü trafiğe çıkmıyorsa sadece işyeri hudutları içinde çalışıyor ise operatör belgesi yeterlidir. İş makinalarına ilk bindiğimizde her şeyden önce fren sistemini kontrol etmek gerekir Loder Buldozer iş makinası kullanan operatörlerin sahip olması gereken G sınıfı ehliyet Bir iş makinesi park edildiğinde basıncın boşaltılmaması gerekir. İş Makinaları: Yol inşaat makinaları ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan; iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş, karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılmayan motorlu araçlardır. Lastik tekerlekli traktör(kepçe takılı değilse iş makinası değildir. Ehliyeti F olarak ayrıdır, kullandığı aparata göre tarım, sanayii, inşaat olarak değişir. 27 Ekim 1996 Tarih ve 22800 sayılı Resmi Gazetede ilan edilen 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 42.maddesinde yapılan değişiklik ile îş Makinası kullanan şahısların Operatörlük Belgesi almaları ve ayrıca karayoluna çıkacak lastik tekerlekli iş makinalarını kullanacak olanlardan ( G ) Sınıfı Sürücü Belgesi almaları Yasal bir zorunluluktur. îş makinesi operatörlük belgesi ile taşıt trafiğine açık yollarda makine kullanılamaz, Motorlu Arabalarda Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde 456 ; Motorlu arabaların gündüz çok loş ve karanlık yerlerde veya gece kullanıldığında, ön ve arka ışıkları yakılacaktır. Motorlu arabaların operatör platformlarının üstleri ve kenarları, demir veya çelikten yapılmış sağlam boru korkuluklarla korunacaktır. Madde 457 ; Motorlu arabaların güçlü frenleri olacak ve dikiz aynaları bulunacaktır. Tekerlekleri veya tırtılları, şase dışında ise bunlar uygun şekilde korunacaklardır. Madde 458 ; Benzin, mazot ve benzeri yakıtla çalışan motorlu arabalar, patlayıcı maddelerin, tozların ve parlayıcı buharların bulunduğu yerlerin yakınında, binaların içlerinde, vasıtaların akaryakıt depolarının doldurulduğu kapalı yerlerde kullanılmayacaktır. Madde 459 ; Motorlu arabaların klakson, çan veya zil sesleri, işyerindeki diğer sinyal seslerinden farklı, diğer makinelerin meydana getirdiği gürültüleri bastıracak kadar kuvvetli ve titiz olacak Madde 460 ; Görevli olmayanların motorlu arabalar ve römorklar üzerine çıkmaları, operatörler tarafından önlenecek ve bunlar, üzerinde açıkça gösterilmiş bulunan en ağır yükten fazla yüklenmeyecek ve yükler, arabanın gabarisi dışına taşırılmayacak ve sağlam bir şekilde bağlanacaktır. Madde 461 ; îşyerlerindeki demiryolları şebeke ve tesislerinin inşa, tertip, tanzim, yükleme, boşaltma, işletme, bakım ve onarım işleri T. C. Devlet Demiryolları mevzuatına göre yapılacaktır. Madde 462 ; îşyerlerindeki tren personeli ve görevlilerinden başkaları, hareket halinde olan vagon ve

lokomotifler üzerinde bulunmayacaklardır. Madde 463 ; îşyerlerindeki demiryollarının, binalara yakın olarak geçmeleri zorunlu olan hallerde, bu binalara demiryolu tarafından kapı açılmayacak ve buralarda işçiler durmayacak, yasaklayan uyarma levhaları bulunacak. Madde 464 ; îşyerlerinde, demiryolları seviyesinde bütün geçitler kapatılacak ve bunların yerine, yayalar ve araçların geçmesine özgü üst veya alt geçitler yapılacaktır. Madde 465 ; Akaryakıtla çalışan lokomotiflerin yakıt depolarının doldurulmasına yarayan ağızlar, doldurma dışında kapalı tutulacak ve doldurma sırasında motorlar durdurulacaktır. Madde 466 ; Elektrikli lokomotif makinistleri, kumanda kol veya kollarım çıkarıp almadan veya bunları kilitlemeden yerlerini terk etmeyeceklerdir. Madde 467 ; îşyerlerindeki lokomotiflerin makinistleri, lokomotifler harekete geçmeden önce veya yol geçitlerine yaklaşırken veya binalara girerken veya diğer tehlikeli yerlerde sesli ve ışıklı uyarma yapacaklardır. Madde 468 ; îşyerlerinde, lokomotife bağlı olmadan bir vagona veya bir katara yer değiştirildiğinde, o vagon veya katarı, el freni ile kontrol altında tutmak için, bir işçi görevlendirilecektir. Yeri değiştirilecek vagonlar hareket ettirilmeden önce, vagonlar arasında veya altında veya ray üzerinde hiç bir işçinin kalmadığı kontrol edilecektir. Madde 469 ; Lokomotifler veya vagonlar bir binadan çıkarken veya bir binaya girerken tren personelinden bir görevli, uygun aralıkla vagonların önünde ilerleyecek ve gerekli uyarmaları yapacaktır. Madde 470 ; îşyerlerindeki bakım ve onarım hatlarının makaslarıyla, parlayıcı, patlayıcı, korozif veya tehlikeli maddeler taşıyan sarnıçlı vagonların bulunduğu hatların makasları kilitlenecek Madde 471 ; Parlayıcı sıvıların veya gazların yüklü bulunduğu vagonlar, boşaltma veya doldurma rampalarında bulunduklarında, bunlar ve bağlantı boruları topraklanacaktır Madde 472 ; Vagonların yükleme veya boşaltılmasında çalışan işçiler, vagonlara bir kalas üzerinden geçmek zorunluluğunda kaldıkları hallerde, uygun basamak çıtaları çakılacak ve kalasın her iki başı sağlamca bağlanacak Madde 473 ; Kenarları açık vagonlardan mekanik kepçelerle döküm halindeki maddeler veya mıknatıslı vinçlerle metal parçalar boşaltılırken, işçiler vagon içinde bulundurulmayacaktır. Madde 474 ; Kenarları açık vagonların veya cevher vagonlarının dip kapaklarının açılmasında, sap kısmında bir koruyucu bulunan emniyet anahtarları kullanılacaktır. Madde 475 ; Yük vagonlarından yere boşaltılan malzeme, hat gabarisi dışında bulundurulacak ve hatlara doğru kaymayacak veya yıkılmayacak şekilde istif edilmiş olacaktır. Madde 476 ; Sıvı, kıvamlı veya yarı katı korozif maddelerle parlayıcı veya zehirli maddeler ve basınçlı gazların taşınmasında kullanılan sarnıçlı vagonlar, doldurulma ve boşaltılmalarında sürekli bir gözetim altında bulundurulacak ve bu işlerin bitiminde, kullanılan boru ve rekorlar ortadan kaldırılacaktır. Doldurma ve boşaltma işlerinin durdurulması gerektiği hallerde, kullanılmakta olan boru ve rekorlar, yerinden çıkarılacaktır. Özel Tipteki İş Ekipmanında Bulunacak Asgari Ek Gerekler

1. Üzerinde işçi bulunan iş ekipmanı, ekipmanın bir yerden bir yere götürülmesi sırasında tekerleklere veya paletlere takılma veya işçiler için oluşacak bütün riskleri azaltacak şekilde uygun sistemlerle donatılacaktır.

2. îş ekipmanının çekicisi ile çekilen ekipman veya aksesuarları ya da yedekte çekilen herhangi bir nesnenin, birbirine çarpma veya sıkışma riskinin bulunduğu durumlarda, çarpmayı önleyecek koruyucularla donatılacaktır.

3. îş ekipmanının hareketli kısımları arasında enerji aktarımını sağlayan kısımların yere teması nedeniyle hasar görmesi veya kirlenmesine karşı önlem alınacaktır.

4. Üzerinde işçi bulunan hareketli iş ekipmanı, normal çalışma koşullarında devrilme riskine karşı;

• Cihaz bir çeyrekten (90 derecelik açı) fazla dönmeyecek şekilde yapılmış olacak

• Bir çeyrekten fazla dönüyorsa, üzerinde bulunan işçinin etrafında yeterli açıklık bulunacak

• Aynı etkiyi sağlayacak başka sistem olacaktır. Bu koruyucu yapılar iş ekipmanının kendi parçası olabilecektir

• Çalışma sırasında iş ekipmanı sabitleniyorsa veya iş ekipmanının, devrilmesi mümkün

olmayacak şekilde tasarımı yapılmışsa koruyucu sistemler gerekmez.

• îş ekipmanında, ekipmanın devrilmesi halinde, üzerinde bulunan işçinin ekipman ile yer arasında sıkışarak ezilmesini önleyici sistem bulunacaktır.

5. Üzerinde bir veya daha fazla işçinin bulunduğu forkliftlerin devrilmesi için;

• Sürücü için kabin olacak ,

• Forklift devrilmeyecek yapıda olacak ,

• Forkliftin devrilmesi halinde, yer ile forkliftin belirli kısımları arasında , yeterli açıklık olacak ,

• Forklift, devrilmesi halinde sürücünün forklift parçaları tarafından ezilmesini önleyecek yapıda olacak

6. Kendinden hareketli iş ekipmanı hareket halinde iken ,

a. Ekipmanda yetkisiz kişilerce çalıştırılmasını önleyecek donanım bulunacaktır.

b. Aynı anda hareket eden birden fazla elemanı bulunan iş ekipmanında çarpmayı önleyecek önlemler alınacak

c. Ekipmanı frenleyecek ve durduracak bir donanımı bulunacaktır.

d. Görüş alanının yetersiz kaldığı durumlarda, görüşü iyileştirmek için uygun yardımcı araçlar kullanılacak.

e. Gece veya karanlık yerlerde işçilerin güvenliğini sağlayacak aydınlatma sistemi bulunacaktır.

f. îşçileri etkileyebilecek yangın çıkma tehlikesi olan iş ekipmanının kendisinin veya yedekte taşıdığı ekipmanın kullanıldığı yerde yeterli yangın söndürme cihazları bulunacaktır.

SON

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 39- EL ALETLERİYLE ÇALIŞMALARDA İSİG Atölyedeki giyim kuşam:

1- Kısa kollu giysiler giyilmeli ya da kollar sıvanmalıdır. 2- Kıravat takılmamalı. 3- Parçalı ve bol giysi giyinmemeli. 4- KKD kullanılmalı. 5- Aksesuar takılmamalı.

1) Elektriksiz el aletleri.2) Elektrikli el aletleri Elektriksiz El Aletleri : EĞE ile çalışmalarda dikkat edilmesi gerekenler:

1- Eğe işlemi sırasında titreşimi önlenmek için iş parçası mengeneye bağlanmalı. 2- Eğe sağ el ile tutulmalı. 3- Vücut ve kol ritmik hareket ettirilmelidir. 4- Eğe saplı olmalı. 5- Eğeleme esnasında oluşan talaşlar fırça ile temizlenmeli. 6- Eğe sert malzeme ile yapılmış olması nedeni ile kırılmalara dikkat edilmeli. 7- Eğleme esnasında el mengeneye çarpmamalı.

TESTERE ile çalışmalarda 1- Testere ileri hareket ederken malzemeye basınç uygulanır,geri dönerken serbest

bırakılır. 2- İşin daha verimli olması için gidiş-dönüş hızının dakikada 40-50 gidiş – dönüş olmalı. 3- Testere sert malzemeden yapılmadıysa kırılmalara dikkat edilmeli. 4- İşin bitimine yakın testere bastırılmaz parça kırılabilir.

TORNAVİDA ile çalışmalarda 1- Vida tornavida uyumlu olmalı

2- Tornavida sapı düzgün olmalı. 3- Tornavidaya çekiç ile vurulmaz. 4- Tornavida ile çalışırken vida el ile tutulmaz.

PENS ile çalışırken: 1- Cıvata vida gibi malzemeler pens ile çıkarılmaz. 2- İşe uygun pens seçilir. 3- Penslere çekiç ile vurulmaz. 4- Pens ile çalışırken el pens ağzına yakın tutulmaz.

ANAHTAR ile çalışırken 1- Cıvata’ya uygun anahtar seçilir. 2- Anahtarın ağzı bozuk olmamalı. 3- Anahtarda çapaklanma var ise temizlenmeli. 4- Anahtar ile çalışırken anahtar bastırarak değil çekilerek çalışmalı. 5- Boru gibi malzemeler içine takılıp anahtar ile uzaktaki işler yapılmamalı. 6- Çekiç ile anahtara vurulmaz. 7- Anahtar ile çalışırken el çarpmamaya dikkat edilmeli.

ÇEKİÇ ile çalışırken 1- Çekiç yağlı, terli el ile tutulmamalı. 2- Çekiç sapı gevşek olmamalı. 3- Çekiç sapına yakın tutulmamalı.

KESKİ ile çalışırken 1- Keskinin keskinliği kontrol edilmeli gerekir ise bilenmeli. 2- Keski sert malzemede kullanılmamalı. 3- Uygun KKD kullanılmalı.

Sivri uçlu el aletleri (pergel) cepte taşınmamalı. Elektrikli el aletleri ile yapılan çalışmalarda meydana gelen kazalar tüm iş kazalarının %20’sini oluşturmaktadır. Ölümlü kazalar açısından 4. Sırada malulen veya kısmi iş görememezlikte ise 1. Sırada yer almaktadırlar. Elektrikli el aletlerinde meydana gelen kazaları önlemek için:

Kaynakta önlem alınmalı.

KKD kullanılmalı. 1) Elektrikli el aletlerinde yapılan çalışmalarda uygun kıyafet giyilmeli. 2) Toz çapak kaçmasını önlemek için uygun KKD kullanılmalı. 3) Yangına karşı önlem almalı yağlı eller ile aletlere dokunulmamalı. 4) Ağır elektrikli el aletlerin düşmesine karşı ayakkabılar özel olmalı. 5) Yüksek yerlerde kullanılacaklar ise düşme ve kırılmalara dikkat edilmeli. 6) Topraklamaları mutlaka yapılmış olmalı. 7) Yalıtkan malzeme ile kaplanmalı(tutma yerleri) 8) Titreşim ve gürültüye önlem alınmalı.

MATKAP İle çalışırken 1) Kıyafet uygun olmalı. 2) Matkap ucu gevşek olmamalı. 3) Malzemeye uygun matkap seçilmeli. 4) Titreşim ve gürültüye önlem almalı. 5) Matkap sıkı tutulmalı 6) Topraklaması yapılmış olmalı.

ELEK. TESTERE ile çalışırken 1) Topraklama yapılmış olmalı. 2) Uygun kıyafet giyilmeli. 3) Sıkı tutulmalı. 4) Eskimiş testere kullanılmamalı.

Bileme araçları ile çalışırken uygun KKD kullanılmalı.

1) El aletleri ile çalışırken sapları düzgün olmalı ve yalıtkan olmalı. 2) El aletleri kapasiteleri dışında zorlanmamalı. 3) Taşınabilir el aletleri sapları yalıtkan bir malzeme ile kaplanmış olmalı ve üzerlerinde

devreyi kapatmaya yarayan sürekli basılarak çalışan yaylı bir devre kesici olmalı.Topraklanmaları üzerinde topraklama elemanı bulunan özel fiş ve prizlerle yapılmalı.

4) Açık alanlarda ve inşaat işlerinde kullanılan el aletleri çift yalıtkan olmalı, ve güvenlik transformatörlerinin çıkışında 1 alet takılı olmalı, düşük gerilimle çalışmalı.

5) Kaçak akımlara karşı elek. El aletlerinde kaçak akım rölyesi devre kesici olmalı. 6) Elektrikli el aletlerinde yüksek gerilimle çalışanlarda üzerinde gerilimi düşürecek şalter

olmalı. 7) Parlayıcı patlayıcı ortamlarda elektrikli el aleti kullanılmamalı. 8) Tüm el aletleri kullanılmadan önce kontrol edilmeli. 9) Bakımları kalifiye elemanlar tarafından yapılmalı.

10) El aletleri işçilerin geçiş yolu üzerinde bulunmamalı. 11) Kesiciler uygun bakımlı olarak muhafazaların içinde saklanmalı.

SON

-------------------------------------------------------------------------------------------------- 40-ERGONOMİ

ERGONOMİK TASARIM YAPILIRKEN; Kullanıcıya uygun olmalıdır, Kullanımı kolay olmalıdır, Rahatlığı artırmalıdır, Sağlık ve güvenliği artırmalıdır, Performansı artırmalıdır (Hız, Güvenilirlik, Doğruluk, kesinlik hassasiyet)

İkincil görev zihinsel iş yükünün ölçülmesi için kullanılan bir yöntemdir.

Antropometri insan vücut ölçülerini konu edinen bir bilim dalıdır.

Antropometrik veri tipleri: statik antropometri, dinamik antropometri, kuvvetsel antropometri.

Bir işin ergonomik olması için taşıması gereken özellikler: yapılabilirlik, katlanılabilirlik, beklenebilirlik, hoşnutluk.

Çalışma duruşunun (postürün) tanımlanmasında kullanılan vücut elemanları: bel kemiği, pelvis, kaslar.

İş organizasyonu ilkeleri: iş genişletme, iş zenginleştirme, iş değişimi (rotasyon), grup çalışması.

ERGONOMİNİN SINIFLAMASI:

Fiziksel Ergonomi: Fiziksel etkinlikleriyle ilişkili olarak insanların anatomik, antropometrik, fizyolojik ve biyomekanik karakteristikleriyle ilgilenmektedir

Bilişsel Ergonomi: Mühendislik psikolojisi olarak da adlandırılır. İşin bilgi işleme gereksinimleriyle ilgilenir. Başlıca uygulamaları hata olasılığını en azda tutarak insan performansını artırmaya yönelik olarak kadran, kontrol ve bilgisayar programları geliştirmektir

Organizasyonel ve yönetimsel (örgütsel) Ergonomi: Örgütsel yapıları, politika ve süreçleri dahil olmak üzere sosyoteknik sistemlerin en uygun duruma getirilmesiyle ilgilenir.

iş araları

spontan: aşırı zorlayıcı işlerde çalışanların kendisince verdiği aralardır. Maskelenmiş: halen yapılan işle ilgili olmayan ikincil bir işin yapılmasıdır iş-koşullu: bir makinenin temizlenmesi, çalışma masasının düzenlenmesi, çalışma arkadaşlarına danışmak üzere çalışma alanından ayrılma önceden programlanmamış

SON

--------------------------------------------------------------------------------------------------

41- BAKIM VE ONARIM İŞLERİNDE ISG

• Makina, Elektrik, Bina ve Tesisler

• Bakım onarım işlerinde dikkat edilecek hususlar o Bakım ve onarım öncesi o Bakım ve onarım sırasında o Bakım ve onarım sonrası

• İlgili mevzuat Bakım ve onarım islerinin yapılmasında hedef:

1. Sistemin düzgün çalışmasını sağlamak,

2. Tesisin ömrünü uzatmak,

3. Arıza ve kaza olmadan, tespit yapıp tedbir almak, Bakım çeşitleri:

1. Arıza vuku buldukça (problem ortaya çıktıkça) yapılan bakım ve onarım,

2. Problem ortaya çıkmadan yapılan (programlı) bakım ve onarım,

a) Parça değişikliği yapmadan bakım,

b) Ömrü bitmiş parçalar değiştirilerek yapılan bakım, Bakım, Onarım İşlerinde Çok Rastlanan Kazalar

1. Elektriğe çarpılma:

a) Sistemin enerjisinin kesilmemiş olmasından,

b) Ortamın çok iletken bir ortam olmasından,

c) Kullanılan seyyar elektrikli cihazların izolasyonunun uygun olmamasından,

d) Seyyar aydınlatma lambalarının düşük gerilimli (24 Volt) olmamasından, Bakım-onarım işlerinde çok rastlanan kazalar 1- Makine ve tesislerin veya tesisteki herhangi bir parçanın ömrünün bitmiş olmasından dolayı meydana gelen kazalar.

2. Hareketli kısımlarda yaralanma. Bu tür kazalar makine veya tezgah durdurulmadan tamir bakım yapılıyor olmasından dolayı meydana gelmektedir.

3. Zararlı zehirli gaz, toz ve sisler dolaysıyla zehirlenme ve boğulmaların meydana gelmesi.

4. Parlama, patlama, yanma şeklinde meydana gelen kazalar.

5. Düşme şeklinde meydana gelen kazalar.

6. Kişisel koruyucu malzemelerin kullanılmaması sebebiyle meydana gelen kazalar. Bakım ve Onarım İşlerinde Kazaların Maydana Geliş Sebepleri

1. Çalışmaların aceleye getirilmesi, planlı yapılmaması,

2. Gerekli yerlerden izin alınmaması, izin veren makamların gerekli tedbiri almaması,

3. Uzman kişilerin veya ekiplerin bulunamaması veya ekiplerin noksan oluşu,

4. Çalışma ortamının uygun aydınlatılmamış olması,

5. Bakım onarım öncesinde, işe başlamadan önce tedbirlerin alınmamış olması, işe tedbirsiz başlanması,

6. Çalışma esnasında uygun tedbirlerin alınmamış olması,

7. İşin bitiminde, daha önce sökülmüş olan emniyet tedbirlerinin tekrar yerleştirilmemiş olması,

8. Bakım onarım esnasında tesiste meydana getirilen değişiklikler var ise bu değişikliklerin operatöre izah edilmemiş olması,

9. Malzemelerin uygun kullanılmaması (Emniyet kemerinin iskele gibi kullanılması gibi) Bakım ve Onarım Öncesi: • Bakım onarım çalışmalarına izin verilmesi hususunda bir sistem kurulmalıdır. Bu sistemde; yöneticilerin, işçilerin, müteahhitlerin ve diğer şahısların uymaları gerekli tedbirler açık ve net şekilde belirlenmelidir. Bu sistemde;

• Yapılacak iş,

• İşi kimin denetleyeceği,

• Alınacak güvenlik tedbirleri,

• İşe başlamadan önce çalışanlar tarafından alınacak gerekli tedbirler, (Örneğin; fiziksel kilitleme

• aygıtlarının takılması, tehlike uyarı levhalarının asılması, işe uygun kişisel koruyucuların kullandırılması)

• Çalışma alanının güvenli olup olmadığının tespiti ve güvenli hale getirilmesi,

• Çalışma izninin kaldırılmasından önce yapılması gerekli işlemlerin belirtilmesi, bu işlemlerin kimler tarafındanyapılacağının açık olarak yazılması, belge sisteminin yerleştirilmesi, gerekmektedir. Madde 499 ; İşyerinde çalışanlar; bina veya bina kısmında, inşaatta, makinede, tesisatta, alette ve edevatta göreceği noksan veya tehlikeli durumu, amirine veya bakım ve onarım işleriyle görevli olanlara hemen bildirecek ve işveren de bu kusurları en kısa zamanda ve uygun şekilde giderecektir. Madde 500 ; Bakım ve onarım işlerinin yapılabilmesi için, koruyucu tertibatın kaldırılması gerektiği hallerde, bunlar makine durdurulduktan ve onarım işlerinden sorumlu olanlardan izin alındıktan sonra kaldırılacak ve onarım işlerinden sorumlu kişi, onarılan makine, cihaz veya tesisatın çalışmasına izin vermeden önce, koruyucu tertibatın uygun şekilde tekrar yerlerine konulup konulmadığını kontrol edecektir. Madde 501 ; Bakım ve onarım işlerinde, uygun ve yeterli bir aydınlatma sağlanacak ve gerektiğinde özel aydınlatma yapılacak, bakım ve onarım işleriyle görevli işçilere, alev geçirmez el lambaları verilecektir. Madde 502 ; Bakım ve onarım işleri ile görevlendirilenlere, yapılacak işlerin gerektiği bütün aletleri alabilecek büyüklükte ve işyerindeki platform veya diğer yüksek yerlere tehlikesizce çekebilecek takım çantaları veya kutuları verilecek, onarım işlerinde kullanılan büyük aletlerin taşınması için, özel el arabaları bulundurulacaktır Madde 503 ; Bina ve tesisatta yapılacak bakım ve onarım işlerinde, geçici olarak uygun ve güvenli sabit merdivenle platformlar, geçit veya iskeleler yapılacaktır. Madde 504 ; İşyerlerinde bakım ve onarım işleri, bu yerlerdeki çalışmalar durdurulmadan yapıldığı hallerde, gerekli güvenlik tedbirleri alınacaktır. Madde 505 ; Kuyu veya diğer yeraltı tesislerinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde;zararlı, zehirleyici, boğucu veya parlayıcı gaz veya sıvıların tehlikeli bir şekilde toplanacakları göz önünde bulundurularak gerekli ve yeterli güvenlik tedbirleri alınacaktır. Bu gibi yerlerde, tecrübeli ve usta işçiler çalıştırılacak, bunlara uygun kişisel koruma teçhizatı verilecek ve tecrübeli bir veya birden fazla gözlemci görevlendirilecekti

Madde 506 ; Hendek, çukur ve diğer kazı işlerinin yapıldığı yerlere, uygun şekilde payandalar ve korkuluklar yapılacak ve buralara, geceleri ışıklı uyarma levhaları konulacaktır. Madde 507 ; Sürekli olarak transmisyonla çalışılan işyerlerinde, bakım ve onarım sırasında boşa alınan kayışlar, sabit kancalara veya uygun diğer tertibata takılacaktır. Madde 508 ; Basınçlı kazanlar ve kaplar, basınç altında iken onarılmayacaktır. Madde 509; Betondan yapılmış depolar içinde bakım ve onarım için çalışılması ve özellikle betonun kırılması gereken hallerde, beton tarafından emilmiş bulunan maddelerin meydana getirebilecekleri tehlikelere karşı, gerekli özel koruma tedbirleri alınacaktır. Madde 510 ; Tehlikeli gaz, buhar veya sislerin meydana gelebileceği tank veya depolar içinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde; işçilere maskeler, solunum cihazları ile emniyet kemerleri gibi uygun kişisel korunma araçları verilecek ve iş süresince tank veya depo ağızlarında bir gözlemci bulundurulacaktır. Madde 511 ; Onarılacak depo veya tanklar, başka depo veya tanklarla bağlantılı bulunduklarında, bağlantı borularının vanaları, güvenli bir şekilde kapatılacak veya bu borular sökülerek bağlantı ağızları, kör tapa veya kapaklarla kapanacaktır. Madde 512 ; Onarılacak tank veya depoların içinde mekanik karıştırma tertibatı bulunduğu hallerde, bakım ve onarıma başlanmadan önce, karıştırıcı tertibatın güç kaynağı ile bağlantısı kesilecek ve karıştırıcılar, uygun şekilde takozlanacak, desteklenecek veya bağlanacaktır. Madde 513 ; Tehlikeli sıvıların bulunduğu tank ve depolar, en geç yılda bir defa kontrol edilecek ve onarımda bunlar tamamen boşaltılacak, bağlantı boruları sökülecek veya uygun kör tapalarla tıkanacak veya vanaları kapatılacaktır. Birikinti ve çamurlar, depo dışında duracak işçiler tarafından gelberi veya diğer uygun aletlerle dışarı çıkarılacak ve depo ağzından içeri uzatılacak spiralli borular veya hortumlarla ve basınçlı su ile yıkanacak ve gerektiğinde uzun saplı araçlarla kazınarak raspalanacak ve kıvılcım ve darbe etkisiyle patlama veya parlama tehlikelerine karşı, özel koruma tedbirleri alınacaktır. Madde 513 ; Dışarıdan temizlenemeyen büyük depolara işçilerin girmesi gerektiği hallerde, bu işçilere;çizme, eldiven, gözlük, elbise veya temiz hava maskesi gibi uygun kişisel korunma araçları verilecek ve depo ağzında, işin süresince bir gözlemci bulundurulacaktır. İşyerinde buhar bulunduğu ve temizleme işlerinde kullanıldığı hallerde, deponun hava ağzı ile buhar verilen ağızdan başkaları kapatılacak ve depo içine, basınçlı buhar verilecek ve depodaki sıvının özelliğine göre, buhar verme süresinin bitiminden önce, deponun diğer ağızları açılacaktır. Madde 513 ; İşyerinde buhar bulunmadığı hallerde depo, su ile tamamen doldurulacak ve en az 24 saat kadar su verilmek suretiyle sürekli olarak karıştırılacaktır. Buhar veya akarsu verildikten sonra, dipte toplanabilecek birikintiler, uygun şekilde temizlenecek ve depo, en az 2 saat hava basma veya emme suretiyle havalandırılacaktır. Havalandırmanın bitiminde deponun içi, ilgililerce kontrol edilecek, yapılan kontrol ve analizler sonucu, deponun uygun şekilde temizlenmediği anlaşılırsa, su veya buharla temizleme ve havalandırma tekrarlanacaktır. Madde 514 ; İçinde işçilerin çalışmakta olduğu küçük depo veya kapalı yerlere, gerektiğinde sürekli olarak ve uygun şekilde temiz hava verilecektir. Madde 515 ; Korozif, parlayıcı, patlayıcı veya zehirli maddelerin taşındığı boru veya kanalların onarım işlerine başlanmadan önce, vanalar iyice kapatılıp kilitlenecek veya uygun sürgü tertibatı ile bağlanacak, boru ve kanallar tamamen boşaltılacak ve bu arada çıkacak gaz veya buhar, dağılıp kayboluncaya kadar beklenecektir. Oksijenle kaynak veya kesme işleri yapıldığı hallerde, borular yıkanacak ve gerektiğinde kaynar su veya buhar geçirilecektir. Madde 516 ; Tehlikeli maddelerin taşındığı boruların manşon ve flanşlarının sökülmesi gerektiğinde, manşon ve flanşların etrafı kurşun bir levha ile korunacak ve önce flaşların alt kısımlarındaki somunlar, sızıntı başlayıncaya kadar gevşetilecek, sızıntı kesildikten sonra flanşlar tamamen açılacaktır. Birbirine yapışmış veya kaynamış olduğu görülen flanşlar, uygun bir kalem veya başka uygun bir aletle açılacaktır. Madde 517; Tehlikeli maddelerin taşındığı boru ve kanalların onarım işleriyle görevlendirilen işçilere, taşınan maddelerin özelliklerine uygun kişisel korunma araçları verilecek ve işçiler bunları

çalışırken kullanacaklardır. Madde 518; Kaynak işleri yapılan işyerlerindeki gaz tüpleri, borular, elektrik kabloları ve benzeri malzeme; ezilmeyecek, devrilmeyecek veya düşmeleri veya çarpmaları önlenecek şekilde yerleştirilmiş olacak ve elektrik kaynağı yapılan yerlerde, uygun paravana veya bölmeler bulundurulacaktır. Madde 519 ; Parlayıcı veya patlayıcı maddeler taşınmış olan kaplara, üzerinde kaynak veya oksijenle kesme işi yapılmadan önce, bunlar buharla veya diğer bir usul ile temizlenecek, zararlı veya tehlikeli gazların, kap içinde kalıp kalmadığı kontrol edilecek ve kaplar, karbondioksit veya azot veya asal gazlar veya benzerl eri ile doldurulacak, oksijenle kesme işleri yapıldığı sürece bu gazlardan biri, yavaş yavaş verilecektir. Madde 520 ; Gömlekli veya çift cidarlı veya kapalı kaplarda ısı veya kaynak işleri yapılmadan önce, bunlar iyice havalandırılacak ve kaynak işlerinin yapıldığı sürece hiç bir şekilde oksijen verilmeyecektir. Madde 521 ; Korkuluklu platformlarla çalışılması imkanı sağlanamayan ve 4 metreden fazla yüksekliği bulunan binaların dış kısımlarında, çatılarında ve benzeri yüksek yerlerde, bakım veya onarım işleriyle her türlü bina sökme ve yıkma işlerinde gerekli güvenlik tedbirleri alınacak ve çalışan işçilere, uygun baret, emniyet kemerleri ve bağlama ipleri gibi kişisel korunma araçları verilecek ve işçiler bunları kullanacaklardır.

1- Rutubetli ve iletken ortamlarda düşük gerilimli (24 volt) aydınlatma cihazları kullanılmalıdır.

2- İçinde parlayıcı patlayıcı maddelerin bulunduğu kapların kaynakla tamir ve bakımının yapılacağı durumlarda bu depolar tamamen temizlenmelidir. Buharla temizlenip içine su doldurulduktan (azot veya karbondioksit gibi asal gazlar ile veya benzeri ile doldurulacaksa ) sonra yetkili teknik eleman nezaretinde en usta kişilere bu kaynak işleri yaptırılmalıdır. Bu depolar buharla yıkanabilecek ve içine su doldurulacak durumda değilse; özel olarak temizlenecek, raspalanacak,24 saat su verilmek suretiyle karıştırılacak, en az iki saat havalandırılacak

3- Yatay bıçak merdaneli planya (kalınlık) tezgahlarında tabla ile bıçak merdanesi (frezesi) arasındaki boşluk en fazla 3 mm olmalıdır

4- Şerit testere ve bıçkı makinaları testerelerin bağlantıları en az ayda bir periyodik olarak kontrol edilmelidir

5- Aspirasyon tesisatının en az 3 ayda bir periyodik olarak genel kontrol ile temizliği yapılmalıdır Periyodik bakım yapacaklar iş ekipmanlarının bakımıyla ilgili müdürlüklere kayıtlı olmalıdır. Hatalı işlem yapılıp kaydı silinenler 3 yıl içinde başvururlar ise , 3 yılın tamamlanmasına kadar askıda kalır

Asit ileten borular

1. duvarda ankastre olmamalı 2. tabanda gömülü olmalı 3. duvar üstüne döşenmeli

İçme suyu boru donanımı temel rengi yeşildir

Buhar boru donanımı temel rengi kırmızıdır. SON

---------------------------------------------------------------------------------------------------

42- İş Hijyeni Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 05.07.2013/28698 HİJYEN EĞİTİMİ YÖNETMELİĞİ Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; gıda üretim ve perakende iş yerlerinde, insani tüketim amaçlı sular ile doğal mineralli suları üreten iş yerlerinde ve insan bedenine temasın söz konusu olduğu temizlik hizmetlerinin verildiği iş yerlerinde çalışanlara yönelik hijyen eğitimi programlarının planlanmasına, eğitimlerin verilmesine, iş yeri sahibinin, işletenlerin ve çalışanların bu konudaki sorumluluklarına, bu iş yerlerinde çalışmaya engel bulaşıcı hastalıkların ve cilt hastalıklarının belirlenmesine ve bu hastalıkların iyileşme hâlinin tespitine ilişkin usul ve esasları belirlemektir. Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik aşağıda belirtilen iş kollarını kapsar: a) Gıda üretim ve perakende iş yerleri. b) İnsani tüketim amaçlı sular ile doğal mineralli suların üretimini yapan iş yerleri. c) Kaplıca, hamam, sauna, berber, kuaför, dövme ve pirsing yapılan yerler, masaj ve güzellik salonları ve benzeri yerler. ç) Otel, motel, pansiyon ve misafirhane gibi yerler. d) Komisyon tarafından hijyen eğitimi verilmesi uygun görülen diğer iş kolları. (2) Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamındaki iş yerlerinde çalışan kişiler için mecburi olan gıda hijyeni eğitim konularını kapsamaz. Dayanak MADDE 3 –Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 127 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; b) Belge: Hijyen eğitimlerini alan kişilere Genel Müdürlüğe bağlı öğretim kurumlarınca verilen kurs bitirme belgesini, c) Eğitim: Halk sağlığının korunması amacıyla, her iş koluna uygun olarak verilecek hijyen eğitimini, ç) Genel Müdürlük: Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğünü, d) Hijyen: Her iş kolunun özelliğine göre çalışanın kendisinin ve halkın sağlığını tehlikeye sokmayacak biçimde hizmet vermesini sağlamak amacıyla yapılacak uygulamaların ve alınan temizlik önlemlerinin bütününü, e) Komisyon: Eğitimleri planlamak üzere Genel Müdürlük bünyesinde oluşturulan komisyonu, f) Perakende iş yerleri: Ana dağıtım merkezleri, hazır yemek hizmeti, iş yeri ve kurum yemekhaneleri, restoranlar ve diğer benzeri gıda hizmetlerinin sunulduğu yerler, dükkânlar, toptan satış yerleri, süpermarket dağıtım merkezleri dâhil olmak üzere son tüketiciye satış ve dağıtım noktasında gıdanın işlenmesi, muameleye tabi tutulması veya depolanması ve benzeri hizmetlerin verildiği iş yerlerini Belge alan kişilerin çalıştırılması MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin kapsadığı iş yerlerinde, Genel Müdürlük tarafından verilen belgeye sahip olmayan kişiler çalıştırılamaz. İş yeri sahipleri ve işletenleri, çalışanlarının hijyen eğitimi almasından ve belgeli olarak çalıştırılmasından birinci derecede sorumludur. Bizzat çalışmaları durumunda iş yeri sahipleri ve işletenleri de bu eğitimi almaya mecburdur. Eğitim konuları MADDE 8 – (1) Eğitimlerin içerikleri, hijyen ilkelerine uyulmaması sebebiyle halk sağlığı açısından risk oluşturduğu bilinen virüslerin, bakterilerin, parazitlerin, mantarların ve diğer enfeksiyon etkenlerinin genel özelliklerini, bulaşma yollarını, hangi iş kolunda nasıl bulaşmalar olabileceğini veya halk sağlığının nasıl tehdit göreceğini, hastalık belirtilerini ve korunma yollarını ihtiva edecek şekilde komisyonca belirlenir.

(2) Eğitimlerin içeriğinde, iş kolunun özelliğine göre hijyen ve temizlik ilkeleri ile komisyonca bilgi verilmesinde fayda görülen başka etkenler ve konular da yer alır. Çalışmaya engel teşkil eden hastalıklar MADDE 9 – (1) Aşağıda belirtilen hastalıkları bulunanlar iyileşme hâlini/bulaştırıcılığın olmadığını raporla belgeleyene kadar bu Yönetmelik kapsamındaki iş yerlerinde çalışamaz ve çalıştırılamazlar: a) Gıda ile taşınabilen bir hastalığı olan veya bu hastalığın taşıyıcısı durumundaki kişiler ile ishali bulunanlar. b) Vücudun görünür kısımlarında açık/enfekte yara, deri enfeksiyonu ve benzeri halkta tiksintiye yol açabilecek deri lezyonları bulunanlar; cüzzam, frengi ve verem hastalığına yakalananlar. c) 30/5/2007 tarihli ve 26537 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliğinde yer alan, hijyen ilkelerine uyulmadığı durumlarda halk sağlığı açısından problem oluşturabilecek hastalığı bulunanlar. (2) Çalışanlar, hastalıkları konusunda işverene bilgi vermekle yükümlüdür. SON

---------------------------------------------------------------------------------------------------

43- YANGIN A SINIFI YANGIN (KATI MADDE YANGINI) : Su, Köpük, CO2, KKT kullanılabilir. B SINIFI YANGIN (SIVI MADDE YANGINI) : Köpük, CO2, KKT kullanılabilir. C SINIFI YANGIN (GAZ MADDE YANGINI) : CO2, KKT kullanılabilir. D SINIFI YANGIN (METAL YANGINI, Al, Mg, Ti, Na, K) : Tuz, toprak, D tipi kuru metal tozlu yangın söndürücü kullanılabilir. ISININ YAYILMASI KONDÜKSİYON (Katı cisimlerin teması ile ısının iletimi) KONVEKSİYON (Isınan havanın sirkülasyonu yolu ile iletim) RADYASYON (Işın yoluyla iletim ) Alevlenme noktası: Isınan maddeden çıkan gazların, bir alevin geçici olarak yaklaştırılıp uzaklaştırılması sonucunda yanmayı sürdürdüğü en düşük sıcaklık, Yağmurlama (sprinkler) sistemi: Yangını söndürmek, soğutmayı sağlamak ve gelişen yangını itfaiye gelinceye kadar sınırlamak amacı ile kurulan ve su püskürtmesi yapan otomatik sistem, Yangın kompartımanı: Bir bina içerisinde, tavan ve taban döşemesi dâhil olmak üzere, her yanı en az 60 dakika yangına karşı dayanıklı yapı elemanları ile duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış bölge, Yangın yükü: Bir yapı bölümünün içinde bulunan yanıcı maddelerin kütleleri ile alt ısıl değerleri çarpımları toplamının, plandaki toplam alana bölünmesi ile elde edilen ve MJ/m2 olarak ifade edilen büyüklük, Toplam kapalı kullanım alanı 10 000 m2 ’den büyük imalathane, atölye, depo, otel, motel, sağlık, toplanma ve eğitim binalarında, binaya ait yangın tahliye projeleri, bina girişinde bulundurulur. Bina tehlike sınıflandırması : Düşük tehlikeli, Orta tehlikeli, Yüksek tehlikeli yerler. Asansörler kaçış yolu olarak kabul edilmez. Zemin kattaki dükkân ve benzeri yerlerde kişi sayısı 50’nin altında ve Kaçış uzaklığı en uzak noktadan dış ortama açılan kapıya olan uzaklık 25 m’den az ise, bina dışına tek çıkış yeterli kabul edilir. Kaçış yolu sayısı ve genişliği Hiçbir çıkış veya kaçış merdiveni ya da diğer kaçış yolları, 80 cm’den daha dar, Kullanıcı sayısı 50 kişiden fazla olan katlarda bir kaçış yolunun genişliği 100 cm'den az, Kaçış yolu, koridor ve hol olarak kullanılıyor ise, 110 cm’den az genişlikte olamaz.

Yüksek binalarda kaçış yollarının ve merdivenlerin genişliği 120 cm’den az olamaz. Tek kanatlı bir çıkış kapısının temiz genişliği 80 cm’den az ve 120 cm’den çok olamaz. Acil çıkış zorunluluğu 25 kişinin aşıldığı yüksek tehlikeli mekânlar ile 50 kişinin aşıldığı her mekânda en az 2 çıkış, 500 kişiyi geçer ise en az 3 çıkış ve 1000 kişiyi geçer ise en az 4 çıkış bulunmak zorundadır. Otoparklar 600 m2’den büyük olan kapalı otoparklarda otomatik yağmurlama sistemi, yangın dolap sistemi ve itfaiye su alma ağızları yapılması mecburidir. 2 000 m2 ’yi aşan kapalı otoparklar için mekanik duman tahliye sistemi yapılması şarttır. LPG veya sıkıştırılmış doğalgaz (CNG) yakıt sistemli araçlar kapalı otoparklara giremez. Sığınaklar 100 m2’den büyük olan sığınaklarda, duman tahliye sistemi kurulması ve en az 2 çıkışın sağlanması mecburidir. Acil durum asansörü Yapı yüksekliği 51.50 m'den daha fazla olan yapılarda, en az 1 asansörün acil durum asansörü olarak düzenlenmesi şarttır. Acil durum yönlendirmesi Yönlendirme işaretleri; yeşil zemin üzerine beyaz olarak, normal zamanlarda kullanılacak çıkışlar için “ÇIKIŞ”, acil durumlarda kullanılacak çıkışlar için ise, “ACİL ÇIKIŞ” yazısını içerir. Sesli uyarı cihazları Binanın her yerinde, yerden 150 cm yükseklikte ölçülecek ve ses seviyesi ortalama ortam ses seviyesinin en az 15 dB(A) üzerinde olacak şekilde yerleştirilir. Sesli uyarı cihazlarının 3 m uzaklıkta en az 75 dB(A) ve en çok 120 dB(A) ses seviyesi elde edilebilmelidir. Kablolar Yangın kontrol panellerine ve tekrarlayıcı panellere enerji sağlayan besleme kablolarının, yangına karşı en az 60 dakika dayanabilecek özellikte olması şarttır. Hidrantlar arası uzaklık çok riskli bölgelerde 50 m, riskli bölgelerde 100 m, orta riskli bölgelerde 125 m ve az riskli bölgelerde 150 m alınır. Hidrantlar, binalardan ortalama 5 - 15 m kadar uzağa yerleştirilir. Yağmurlama sistemi Toplam alanı 1000 m2 ’den fazla olan, kolay alevlenici ve parlayıcı madde üretilen veya bulundurulan yapılarda otomatik yağmurlama sistemi kurulması mecburidir. Taşınabilir söndürme cihazları Düşük tehlike sınıfında her 500 m2, orta tehlike ve yüksek tehlike sınıfında her 250 m² yapı inşaat alanı için 1 adet olmak üzere, 6 kg’lık kuru kimyasal tozlu veya eşdeğeri gazlı söndürme cihazları bulundurulması gerekir. Otoparklarda, depolarda, tesisat dairelerinde ve benzeri yerlerde ayrıca tekerlekli tip söndürme cihazı bulundurulması mecburidir. Taşınabilir söndürme cihazlarında söndürücünün duvara bağlantı asma halkası duvardan kolaylıkla alınabilecek şekilde yerleştirilir ve 4 kg’dan daha ağır ve 12 kg’dan hafif olan cihazların zeminden olan yüksekliği yaklaşık 90 cm’yi aşmayacak şekilde montaj yapılır. Yangın söndürme köpüklerinin elektriği iletme özelliği vardır. Binalarda yangın söndürme ve tahliye tatbikatı periyodik olarak yılda bir yapılmalıdır. Seyyar yangın söndürme cihazlarının kontrolleri yılda bir yapılmalıdır.

Yangın söndürme cihazları Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği’ne uygun şekilde işaretlenecek, işaretler uygun yerlere konulacak ve kalıcı olacaktır. Yangın söndürme ekipmanı kolay kullanılır olacak, görünür ve kolay erişilebilir yerlere konulacak, önlerinde engel bulunmayacaktır. İşyerinin büyüklüğüne, yapılan işin özelliğine, işyerinde kullanılan maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerine ve çalışanların sayısına göre işyerinde etkili ve yeterli yangın söndürme ekipmanı ile gerektiğinde yangın dedektör ve alarm sistemi bulunacaktır. Oksijen konsantrasyonunu, yanma için gerekli olan oranın altına düşürmeye boğma denilir. Yanma kimyasal bir olaydır. Alevin sürekliliğini kendi kendine sağladığı sıcaklığa yanma noktası denir. Bir cismin alev alabileceği en düşük sıcaklığa parlama noktası denilir. Acil aydınlatma sistemi yapılması, binada bölümleme yapılması, kapalı yangın merdivenlerinin havalandırması Pasif Yangın Güvenlik Önlemidir. YAVAŞ YANMA: -YANICI MADDENİN YAPISI İTİBARİYLE, YANICI BUHAR VEYA GAZ OLUŞTURMADIĞI DURUMLARDA, - ORTAMDA BULUNAN ISININ YETERSİZ KALMASI HALLERİNDE, -ORTAMDA YETERLİ OKSİJEN OLMADIĞI DURUMLARDA MEYDANA GELİR. DEMİR, BAKIR GİBİ METALLERİN OKSİJENLE NEMLİ ORTAMDA BİRLEŞMESİ OLAYI “YAVAŞ YANMA” ya ÖRNEK VERİLEBİLİR. KENDİ KENDİNE YANMA: Yavaş yanmanın zaman içerisinde hızlı yanma olayına dönüşmesidir. Kolay alev alabilen maddelerin (parlayıcı maddeler) belli oranda hava ile homojen karışımları, çok kolay alev alarak yanmasına sebep olurlar. Bu tür yanma olayına parlama denir. A SINIFI YANGINLAR TAHTA, KAĞIT, KUMAŞ, KÖMÜR, OT, ODUN vs. KATI VE KURU MADDELERİN ALEVLİ VE KORLU OLARAK YANDIĞI YANGINLARDIR. B SINIFI YANGINLAR SIVI VE KATI YAĞLARDAN, BOYALARDAN, BENZİNDEN, BENZOLDEN VB. DİĞER PETROL ÜRÜNLERİNDEN KAYNAKLANAN YANGINLARDIR. C SINIFI YANGINLAR PARLAYICI GAZLARIN ( LPG, ETAN, PROPAN VS. ) OLUŞTURDUĞU YANGINLARDIR. D SINIFI YANGINLAR BU TİP YANGINLAR MAGNEZYUM, ALUMİNYUM, TİTAN GİBİ METALLERİN YANGINLARIDIR. JET YANGINI: İnce Uzun Alevle Yanar ve Gaz Borusu Kaçaklarının Tutuşmasında Görülür. HAVUZ YANGINI: Ham Petrolün Tanktan Sızması ve Tutuşmasında görülür. Yangın Söndürme Cihazı A Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde çok maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu, B Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde kuru kimyevi tozlu, karbondioksitli veya köpüklü, C Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde kuru kimyevi tozlu veya karbondioksitli, D Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde kuru metal tozlu söndürme cihazları bulundurulmalıdır.

Seyyar yangın söndürücüler 6 ayda bir kontrol edilir. Köpüklü yangın söndürücüler 1 yılda bir tamamen boşaltılıp, doldurulur. Yangın söndürücüler en fazla 90 cm. yükseklikte bulundurulur. Yangın butonları 110 – 130 cm. yükseklikte bulunur. Kuru kimyasal tozlu ABC-BC ve D tozlu yangın söndürme cihazlarında kullanılan itici gaz azot gazıdır.

Yangın Çeşitleri

A B C D E

Cinsi Katı Sıvı Gaz Metal Elektrik

Yanıcı Madde

Kağıt, Odun, Ahşap, Kumaş, Pamuk vb.

Boya, Tiner, Yağ, Akaryakıt vb.

Doğalgaz,Metan. LPG, Propan, Asetilen vb.

Magnezyum Alüminyum, Sodyum vb.

Elektrik

Söndürme Yöntemi

Soğutma, Yanmayı Engelleme

Engelleme, Boğma, Soğutma

Engelleme Soğutma, Boğma

İlk iş elektriğin kesilmesi

Kullanılan Söndürücü

Su, ABC tozlu ve köpüklü söndürücü,

ABC ve BC tozlu, halon gazlı, CO

2 ve

köpüklü söndürücü

ABC ve BC tozlu, halon ve CO

2

gazlı söndürücü

Sadece D tozlu söndürücü

ABC ve B tozlu, halon gazlı söndürücü

80 cm yangın yönetmeliğine göre çıkış kapılarının min. Genişliği

2 çıkış 500 e kadar çalışanı olan işyerlerinde bulunması gereken min. Çıkış sayısı

3 çıkış 500 den fazla çalışanı olan işyerlerinde bulunması gereken min. Çıkış sayısı

4 çıkış 1000 kişiyi geçerse min. Çıkış sayısı

3-4 metre Yangında kullanılan portatif kuru tozlu yangın söndürücülerin etkili püskürtme mesafesi

2 yılda bir Kuru kimyasal tozlu söndürücülerin içindeki kimyasal maddenin değişim süresi

Her 500 metrekare

Tehlikeli sınıflarda bu alanda her 500 metrekarede bir 6 kg kkt söndürücü olacak

Her 250 metrekare

çok tehlikeli sınıflarda bu alanda her 250 metrekarede bir 6 kg kkt söndürücü olacak

25 metre yangın söndürme cihazlarına olması gereken max. Ulaşma mesafesi

SON ---------------------------------------------------------------------------------------------------

44-Havalandırma ve İklimlendirme Prensipleri Temiz hava nedir: Normal şartlarda (Büro ortamında), Karbondioksit miktarının binde birin üstüne çıkmayan havaya temiz hava denir. Hava ısısının ölçülmesi için Termometre; Hava neminin ölçülmesi için Psikometri, higrometre Hava akımını ölçmek için Anemometre; Radyant ısının ölçümü için de (dışı mat siyaha boyanmış 30 cm çapındaki bakır kürenin tam merkezindeki ısıyı ölçen) Globetermometre kullanılır. Eksplozimetre kapalı alan çalışmaları öncesinde ortam atmosferinde bulunan parlayıcı, patlayıcı gaz konsantrasyonu ölçümünde kullanılır. İnsan Isıl Konforunu Etkileyen Faktörler: 1. Yayılan ısı 2. Havanın Akımı 3. Havanın nemi 4. Havanın sıcaklığı Konfor bölgesinde bağıl nem % 30 – 70, hava hızı 0,5 m/sn., sıcaklık 20 – 23 derece Kapalı işyerinde sıcaklık en az 15 ve en çok 30 derece olacaktır. Hava ihtiyacı Yetişkin bir insanın saatte 30 metreküp temiz havaya ihtiyacı vardır. Normal şartlarda tabii havalandırma ile ortamın havasının saatte 2-3 defa değiştiği kabul edilmektedir. Çalışma yerlerinde kişi başına düşen hava hacmi 10 metreküp olmalıdır. Koğuşlarda “ “ “ “ “ 12 “ “ Kurşunlu işyerinde “ “ “ “ “ 15 metreküp olmalıdır. (Bu hava hacminin hesabında tavan yüksekliğinin 4 metreden fazlası hesaba katılmaz) Normal şartlarda işyerinin tavan yüksekliği en az 3 metre olmalıdır. Zararlı toz ve gazların bulunduğu ortamlarda tavan yüksekliği en az 3,5 metre olmalıdır.

SON

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

İSG 25.7.2015

Soru No: 1

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: B

Cevabınız: B

Soru No: 2

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: D

Cevabınız: D

Soru No: 3

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: E

Cevabınız: E

Soru No: 4

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: E

Cevabınız: E

Soru No: 5

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: A

Cevabınız: A

Soru No: 6

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: C

Cevabınız: A

Soru No: 7

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: BU SORU ÖSYM YÖNETİM KURULU KARARIYLA İPTAL EDİLMİŞTİR.

Cevabınız: E

Soru No: 8

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: D

Cevabınız: D

Soru No: 9 -5510

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: D

Cevabınız: B

Soru No: 10

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: C

Cevabınız: D

Soru No: 11

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: B

Cevabınız: B

Soru No: 12

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: D

Cevabınız: D

Soru No: 13

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: A

Cevabınız: A

Soru No: 14

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: E

Cevabınız: E

Soru No: 15

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: A

Cevabınız: B

Soru No: 16

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: A

Cevabınız: A

Soru No: 17

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: B

Cevabınız: D

Soru No: 18

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: B

Cevabınız: A

Soru No: 19

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: D

Cevabınız: D

Soru No: 20

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: C

Cevabınız: C

Soru No: 21

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: D

Cevabınız: D

Soru No: 22

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: E

Cevabınız: E

Soru No: 23

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: A

Cevabınız: A

Soru No: 24

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: D

Cevabınız: D

Soru No: 25

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: C

Cevabınız: C

Soru No: 26

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: A

Cevabınız: A

Soru No: 27

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: E

Cevabınız: E

Soru No: 28

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: C

Cevabınız: B

Soru No: 29

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: B

Cevabınız: B

Soru No: 30

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: B

Cevabınız: C

Soru No: 31

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: A

Cevabınız: A

Soru No: 32

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: E

Cevabınız: E

Soru No: 33

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: E

Cevabınız: E

Soru No: 34

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: C

Cevabınız: C

Soru No: 35

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: A

Cevabınız: A

Soru No: 36

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: D

Cevabınız: D

Soru No: 37

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: C

Cevabınız: C

Soru No: 38

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: A

Cevabınız: D

Soru No: 39

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: A

Cevabınız: B

Soru No: 40

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: E

Cevabınız: E

Soru No: 41

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: E

Cevabınız: C

Soru No: 42

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: A

Cevabınız: D

Soru No: 43

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: D

Cevabınız: D

Soru No: 44

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: A

Cevabınız: A

Soru No: 45

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: B

Cevabınız: E

Soru No: 46

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: C

Cevabınız: E

Soru No: 47

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: C

Cevabınız: D

Soru No: 48

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: B

Cevabınız: B

Soru No: 49

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: C

Cevabınız: A

Soru No: 50

A)

B)

C)

D)

E)

Cevap Anahtarı: B

Cevabınız: C

kanun ve yönetmelİklerİn lİstesİ İŞ saĞliĞi ve · pdf file41- elektrİk kuvvetlİ...

Documents