(kans)armoede & ses ongelijkheid
DESCRIPTION
(KANS)ARMOEDE & SES ONGELIJKHEID. Bron: http://www.klasse.be/common/img/kvl/KVL127/14-01.jpg. AnneMarie Depoorter. IU Manama JGZ – VUB 29.11.13. Inhoud. Wat is kansarmoede ? Omvang van het fenomeen Determinanten en Mechanismen Gevolgen en belang voor de JGZ - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
(KANS)ARMOEDE & SES ONGELIJKHEID
AnneMarie Depoorter
Bro
n: h
ttp:
//w
ww
.kla
sse.
be/c
omm
on/i
mg/
kvl/
KV
L12
7/14
-01.
jpg
IU Manama JGZ – VUB 29.11.13
Inhoud
• Wat is kansarmoede?• Omvang van het fenomeen• Determinanten en Mechanismen• Gevolgen en belang voor de JGZ
– Gezondheid, ontwikkeling, welbevinden– Levensloop– Schools presteren
• Hoe detecteren?• Hoe aanpakken?
– Beleid (onderwijs)– Gemeenschapsactie– Zorg (onderwijs)
Kansarmoede: Wat is het?
Armoede versus kansarmoede
ARMOEDE Enkel financiële dimensie Indicatoren
• Absolute (VN_WB $1.25 at 2005 purchasing-power parity (PPP)
• Relatieve armoedegrenzen op basis van nat. inkomen
KANSARMOEDE Multiaspectueel - basisbehoeften: inkomen +
woning+ arbeid+ onderwijs+ gezondheid+ samenleven+ diensten+ informatie+ ontspanning+ ...
Indicatoren :
• SIF-criteria
• Kansarmoedecriteria K&G
• Kansarmoede-atlas van achtergestelde buurten
• Armoedebarometer
Sociale Uitsluiting
Sociale positie : operationalisatie
• Materieel– Inkomen huishouden, beroep ouders…….
• Immaterieel (menselijk kapitaal)– Hoogste opleiding ouders/gezinshoofd, beroep ouders
opleiding jongere zelf
• Sociaal “samenwerking voor wederzijds profijt” (sociaal kapitaal)
– aantal ouders/ grootouders thuis, familie, werkgenoten –vrienden ouders, klasgenoten, vrienden…), beroep ouders
Combinatie historisch idee sociale positie (“deprivatie”) + sociale relaties -- SES
Problemen bij kansarmoede
Gezondheidsproblemen Ernstig ziek kind
Psychosociale problemen Lastig kind Gebrek aan kinderopvang Huishoudelijke taken Relatieproblemen Depressie Lees- en schrijfproblemen
Sociaal-economische problemen
Financiële problemen Huisvesting Tewerkstelling
Bron: Baele K.
Aantal vermelde problemen per huishouden
Aantal gerapporteerde problemen
98765432
Aantal huishoudens10
8
6
4
2
0
2/3
Bron: Baele K.
Kansarmoede: Omvang probleem
Wereld: 1/3Belg/Vl : 1/7 – 10; 1/5 kinderen actie 2020 380 000 Belgen uit
armoedeVl 11,2% van de kinderen leeft in een gezin met een verhoogd armoederisico.
Europa:40 miljoen ernstige materiële ontbering
116 miljoen armoede23%EU bevolking; actie 2020 20 miljoen uit armoede
25 miljoen kinderen armoede of sociale uitsluiting
Wereld Extreme armoede 1,25 $/dag (Wereldbank & IMF)Honger: 1 miljard(2009) – 868 000 (2011) FAO VN
Ondergewicht – 5j: 100 miljoen
Inkomen België (2013)
• Armoedegrens* inkomen
• < Armoedegrens België
• < Armoedegrens Brussel HG
• Leefloon (min.inkomen)
• < Minimuminkomen
Alleenst. Gezin/maand1.000 EU 2.101 EU
15% of 1,5 miljoen
33,7% of ± 384 000
817,36 1.089,92 EU
14,7 % of 1pers./7*Armoederisicograad: % personen met equivalent° beschikbaar inkomen < 60% van mediaan nationaal equivalent beschikbaar inkomen (EU-SILC-enquête FOD Economie ...: EU Statistics on Income & Living Conditions bij 6000 privé huishoudens); °Grootte huishouden & leeftijd leden
Armoederisico’s Belg. Kinderen(%)
• Globaal• Oudertewerkstelling(jobless: 13%kinderen)
• Gezinstype &HH-samenstelling
België
Vlaand
Wall EU
18.5 10.3 24.1 19
J_+ kids
77.9 65.4 82.3
J_ - kid 31.9 17.4 40.5
J+ + kid
2.6 2.3 3.5
A +kid 38.5 22.2 54.3
K+3kids
16.7 8.9 21.8
K+1-2ki
8.5 5.0 6.7
Bron: EU-SILC 2011. Legende: J_zonder job; J+ met job; A alleenstaande; K koppel
(Kans)armoede: Determinanten
MicroMacro
Armoederisico voor België. 2007
15,20% 15,90% 14,40%
23%
14,50%
4,40%
34,20%
26,40%29,40%
10,30%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
35,00%
40,00%
België
Vrouw
en
Man
nen65+
<65
wer
kenden
wer
kloz
en
alle n
iet a
ctieve
n
huurder
s
eigen
aars
EU-SILC, 2007. FOD Economie. Algemene Directie Statistiek en Economische informatie
Armoederisico naar sociodemografische kenmerken België 2007
WERKMoeders!!!
Micro
“Rijke” Landen– Economisch – Politiek – Distributie rijkdom– Type welvaartsstaat
• Sociaal-democratische: egalitaire aanpak• Conservatief-corporatistische: meritocratische aanpak• Liberale: Quasi-markt aanbod (vrijheid onderwijs) & vrije
schoolkeuze a vraagzijde) weinig overheidscontrole• Zuid-Europese• Ex-communistische
– Onderwijs: armoede & ongelijkheid bestendigend of hefboom sociale insluiting?
– Sociale herverdelingsmechanismen
Macro
(Kans)armoede: Gevolgen en Belang JGZ
• Gezondheid & Ontwikkeling kinderen & Levensloop (tekst Bradley) • Welbevinden• Schools Presteren•Functioneren in Maatschappij
• Sociale uitsluiting!!!
• Mechanismen van de gevolgen
Neonatale toestand & scholing moeder (Vlaanderen)
Sara Willems UGent (Sara Vandekerckhove − 12/11/12, 06u24 De Morgen.be)
Kindersterfte &
sociale klasseBron: Black Report 1980
The Black Committee on Health Inequalities (1977–80):
Levensverwachting (LV) en Gezonde (GLV)*
– Tussen landen: beste en slechtste: 10-15j verschil– Binnenin landen: hoogst en laagst geschoolden:
LV(Bx)3-5j; GLV(Bx) 18-20j– Opleidingsniveau sterkste predictor ongelijkheid GLV
ook in België (Bossuyt N et al 2003)
– Risico’s: Lage opl. 3 x > Hoge opl. (Bx)• obesitas, zwaar roken, depressies• Preventief onderzoek cervixCa• Blijvende beperkingen
* Duidelijkste uiting gezondheidsongelijkheid tussen arm en rijk
Subjectieve* Gezondheid (“Slechte op 33 j”)en SES Ongelijkheid
*Beste indicator voor algemene gezondheidstoestand (maatschappelijk en individueel)
Leesvaardigheidsniveau (%) verdeling per kwartiel ESCS (Vlaamse Gemeenschap).
Q 1 Q 2 Q 3 Q 4
• Niveau 5 5,1 10,8 18,5 32,9• Niveau 4 18,8 28,5 36,8 39,6
• Niveau 3 26,9 30,8 28,2 20,0
• Niveau 2 25,9 18,8 11,4 5,8• Niveau 1 14,9 8,6 4,4 0,9• Niveau 0 8,4 2,4 0,7 0,7
• TOTAAL 100 100 100 100
Wiskunderesultaten: decielgemiddelden t.o.v. alg.gem
(Kans)armoede: Mechanismen
(Kans)armoede: Hoe detecteren?
• Indicatoren (populatieniveau)• Signalen (individueel niveau)
Indicatoren Armoede & Sociale Uitsluiting
• Inkomen, mediaan, 50-60% mediaan• Opleiding (schools diploma)• Tewerkstelling: niveau & intensiteit• NAP-Indicatoren Soc. Insluiting (Nationaal
Actieplan België)• EU-SILC-enquête (Social Indicators Living
Conditions)• Armoedebarometer Vl
Indicatoren: niet-monetair (vben)
• Woning – kwaliteit & grootte– uitrusting (basiscomfort licht verwarming kookmogelijkheid koken wassen;
apparaten TV PC)
– Omgeving (lawaai, vervuiling, uitzicht…)• Voeding (om de 2 dagen vis/vlees?)
• Verplaatsingsmiddelen
• Gezondheid(szorg) & ADL
Signalen & Criteria
• Bv. Signaallijst stad Turnhout
• Criteria K&G
• Family Affluence Scale– Eigen kamer, autobezit, vakantie 1x/j,
computer, tv
(Kans)armoede: Wat eraan doen?
•Bewustmaking•Beleid•Gemeenschapsacties•Zorg
Wat doen? Bewustmaking & Beleid• Internationale, nationale en regionale forums (awareness, mobilisatie) • Wetgeving, regulering en structuren
– Algemeen: Soc. Zekerheid, Belastingen, Premies, Sociale huisvesting, …– Specifiek: Armoededecreet 2003– Participatiedecreet– Onderwijs: GOK-decreet 2002 LOP’s– Intersectorieel: Decr. Flankerend Onderwijsbeleid 2008– Ondersteuning door onderzoek: VLOR, Steunpunten, Armoedebarometer,
Sociale Ongelijkheid…– Ondersteuning door financiering
• Actieplannen: – NAPIncl ; Vl Actieplan tegen Armoede 2009-14; Strategisch Plan Geletterdheid;
Vlaanderen in Actie (ViA) Pact 2020 (masterplan vr evenredige deelname alle soc. Groepen); Tienkamp
Wat Doen? Gemeenschapsactie
• Welzijnscampagnes• Acties vanuit middenveld, steden, buurten,
(lokale) verenigingen, scholen, jeugdwerking– bv Mensen voor Mensen WAW-traject Aalst multidimensionele activatie
langdurig werklozen (methodiek)– niet alleen activering op zich, maar ook welzijnsproblemen en de
armoedesituatie. Mensen in (generatie)armoede veel bijkomende problemen (= drempels zoektocht naar werk): schulden, gezondheidsproblemen, kinderopvang, maar ook en vooral angst en een gebrek aan zelfvertrouwen
– best practices Europa: steun ESF (Europees Sociaal Fonds)
http://www.netwerktegenarmoede.be/nieuws/europa-2020-mensen-in-armoede-zoeken-betere-toekomst
Wat doen? Zorg
• Structureel – Gemeenschapsniveau: Scholen; organisatie
gezinsondersteuning Huizen vh Kind… • Op basis van criteria uit indicatoren of
projectmatig– Groepsniveau: bv. SIF-gemeenten, achterstallige
buurten, scholen, – Individueel niveau: K&G-criteria cfr onderzoek
Baele