kamusal hİzmetler · İktisat teorisinde kaynakla rın kıtlığı ve ihtiyaçların...

KAMUSAL

HİZMETLER

Özel İhtisas Komisyonu

Raporu

Raportör:

Yrd. Doç. Dr. Birol TOPÇU

Rapor içinde belirtilen görüşler komisyon katılımcılarının ve raportörün görüşlerini yansıtmaktadır.

Bu görüşler Trakya Kalkınma Ajansı’nı bağlamamaktadır.

2

İÇİNDEKİLER

TABLOLAR ...................................................................................................................................................... 3

ŞEKİLLER ......................................................................................................................................................... 3

YÖNETİCİ ÖZETİ ............................................................................................................................................. 4

1. KAMUSAL HİZMETLERİN GELİŞTİRİLMESİ .............................................................................................. 5

1.1. Kamusal Hizmet Kavramı ............................................................................................................... 5

1.2. Küreselleşme ile Beraber Devlet Anlayışındaki Değişim Işığında Kamusal Hizmetlerin Gelişimi .. 7

1.3. Türkiye’de Kamu Hizmetlerinin Gelişimi ..................................................................................... 10

1.4. Kamusal Hizmetlerin Sunumunda Bilgi Toplumunun Rolü ve E-Devlet Uygulaması ................... 14

1.5. Yeni Kamu Yönetimi (YKY) Yaklaşımı ........................................................................................... 17

1.6. Kamu Özel Sektör Ortaklıkları Önerisi ......................................................................................... 21

2. TRAKYA BÖLGESİ (TR21 TEKİRDAĞ, EDİRNE, KIRKLARELİ) İÇİN TEMEL İSTATİSTİKLER ........................ 29

3. GEÇMİŞE DÖNÜK DEĞERLENDİRME VE ÇIKARILAN DERSLER.............................................................. 30

4. TRAKYA BÖLGESİ İÇİN GZFT ANALİZİ ................................................................................................... 31

KAYNAKÇA ................................................................................................................................................... 42

EKLER ........................................................................................................................................................... 49

3

TABLOLAR Tablo 1 Geleneksel Yönetim ile Yeni Yönetim Anlayışının Karşılaştırılması ........................................... 21

Tablo 2 E-Devlet Kapısı Üzerinden Sunulan Hizmetler ............................................................................. 29

Tablo 3 Son 12 Ay* İçinde İnternet Kullanan Bireylerin** Kamu Kurum/Kuruluşlarıyla İletişimde

İnterneti Kullanmama Nedenleri (%) .......................................................................................................... 51

Tablo 4 Kişi Başına Düşen GSYH (1995-2001) ......................................................................................... 51

Tablo 5 Cari Fiyatlarla Bölgesel Gayrisafi Katma Değer Ve Sektörlerin Gayrisafi Katma Değer İçindeki

Payı (%) ....................................................................................................................................................... 52

Tablo 6 Kişi Başına Gayrisafi Katma Değer (GSKD) ................................................................................ 52

Tablo 7 Elektrik Üretim Kapasitesi ............................................................................................................. 52

Tablo 8 Ulaşım: Yol Uzunlukları ................................................................................................................ 53

Tablo 9 Hastane ve Yatak Sayıları .............................................................................................................. 53

Tablo 10 Eğitim Seviyesine Göre Okul Ve Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı ................................ 54

Tablo 11 Cari Fiyatlarla Bölgesel Gayrisafi Katma Değer (İktisadi Faaliyet Kollarına Göre) ................... 55

Tablo 13 Düzey 2 Bölgeleri Karşılaştırması ............................................................................................... 57

Tablo 14 Kamu Yatırımlarının İller Arası Dağılımı, 2001-2012 ................................................................ 58

Tablo 15 Kamu Yatırımlarının İller Arası Dağılımı, 2012 .......................................................................... 59

Tablo 16 İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Düzeyi, 2011 ..................................................................... 60

Tablo 17 İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması, 2003 ................................................................ 62

ŞEKİLLER Şekil 1: Bilgisayar Kullanımına Dair Temel Göstergeler ........................................................................... 49

Şekil 2: Kişi Başına Gayri Safi Katma Değer, 2008 ................................................................................... 56

Şekil 3: İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Düzeyi ................................................................................. 61

4

YÖNETİCİ ÖZETİ Günümüzde ekonomik sistemler yönüyle bakıldığında her sistemde devletin yeri ve önemi çok

büyüktür Devletlerin ekonomideki rolü tarihi gelişim içerisinde üretici ve düzenleyici olarak iki

başlıkta şekillenerek süregelmiştir. Küreselleşme ile birlikte bu roller daha farklı anlamlar

kazanmıştır. Çünkü artık devletlerin bir ekonomide üstlendiği roller küreselleşme, uluslar arası

kurumlar, dış gelişmeler gibi unsurlardan bağımsız ele alınamaz. Kuşkusuz ülkemiz ve

yaşadığımız bölgenin bu tür gelişmelerin dışında ele alınması, ekonomik ve sosyal

göstergelerinin analiz edilmesi ve gelecek ile ilgili belirlenecek olan perspektiflerin sağlıklı bir

biçimde ortaya çıkmasını engelleyecektir. Bu yüzden ülkemiz ve bulunduğumuz bölge ile ilgili

özellikle gelecek dönem politikalar belirlenirken bu tür faktörler ve bunlarda meydana gelecek

olası değişiklikler göz önüne alınarak hareket edilmesinde yarar vardır.

Kapitalist yani piyasa eksenli ekonomilerde devletin rolü genellikle geçmiş dönemlerde üretici

rol olmakla beraber günümüzde regülatör devlet diye ele alınan düzenleyici devlet ekseninde

yoğunlaşmaktadır. Bu tür ekonomilerde devletin üretici rolü olsa bile, düzenleyici rolü daha

ağırlıktadır. Sosyalist ekonomilerde ise aynı süreç üretici rol diye başlamış, devletlerin

düzenleyici rol oynamak istemelerine karşın günümüzde üretici rolleri daha ağırlıklı olmuştur.

Karma ekonomik yapıda bu durum gözlemlenirken geçiş ekonomileri diye nitelendirilen eski

doğu bloğu ülkeleri de benzer süreçleri yaşamaktadır. Devlet toplum halinde yaşamanın getirdiği,

kuralları ve kurumları belirlenmiş, erkleri tayin edilmiş dili, yönetim şekli, toprak sınırları gibi

unsurları belirlenmiş olan en örgütlü halidir. Bu örgüt yukarıda bahsedilen rolleri oynamak

suretiyle bireyin ve toplumun faydasını maksimize etmeye çalışır. İktisat teorisinde kaynakların

kıtlığı ve ihtiyaçların sınırsızlığı ilkesinden hareketle bir bireyin ya da toplumun ihtiyaçları ne

kadar çok karşılanırsa o kadar mutlu yani müreffeh sayılır. İhtiyaçları karşılanmamış bireyler

mutsuz, bireylerin mutluluğu toplamı ise toplumun mutluluğu ve refahı anlamına geldiği için

birey refahı yükseldikçe toplum refahı yükselecek, birey refahı düştükçe toplumsal refah ise

düşecektir.

Devlet dediğimiz bu örgüt ekonomide görevlerini ne kadar iyi yerine getirirse toplum refahına o

kadar çok hizmet etmiş olur. Devlet üretici rolüyle doğrudan kamusal mal ve hizmetleri üretmek

suretiyle piyasanın yeterince üretemediği, ya da başarısız kaldığı malları kamusallık

gerekçeleriyle üreterek bu refah sürecine katkı yapmaya çalışır. Düzenleyici rol de ise

ekonominin işleyişi ile ilgili kuralların konması, uygulanması, bu kurallara uymayanların

cezalandırılması amaçlanarak devlete orkestra şefi görevi verilmektedir. Bu rollere Türkiye

açısından bakıldığında eğitim, sağlık, yargı, ulaşım barınma vb. gibi hizmetlerin devletin üretici

rolü tanımına uygun geldiği, RTÜK, Enerji Üst Kurulu, BDDK, vb. gibi üste kurulların ise,

düzenleyici role karşılık geldiği görülür.

Devlet bu rollerden hiç birisini üstlenmese dahi ekonomide sadece üretici bir firma gibi faaliyette

de bulunabilir. Bunun nedenleri, arasında piyasada tekelleşme eğilimlerinin azaltılması, piyasa

5

başarısızlıklarının giderilmesi, kamusal faydanın yaygınlaştırılması ve artırılması, dışsallıklar,

piyasaya müdahale, mal ve hizmetlerin daha düşük maliyetle üretilmesi, doğal tekeller ve

stratejik nedenler gibi çeşitli gerekçelerle piyasaya müdahale edebilir. Bu müdahalenin

sınırlarının tayini ve uygulanması ekonomik sistemler, kültürel ve sosyal düzey gibi faktörler

tarafından belirlenecektir. Devletin hangi rolü hangi şekilde üstlenmesi esasında birey için çok da

önemli değildir, birey ve bireyin oluşturduğu toplum için önemli olan rollerden çok bu rolün ve

getirdiği uygulamaların birey ve toplum refahını artırıp artırmadığının tespitidir. Devlet üretici de

olsa düzenleyici de olsa devletin ürettiği bu mal ve hizmet gruplarına kamusal hizmet doğurduğu

faydaya da kamusal fayda denmektedir. Bu hizmetlerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması da

devletin temel politikasıdır ki bu politika bazen anayasada bile yer alabilir.

Günümüzde kamusal hizmetlerin düzeyinin ve gelişiminin karşılaştırılmasında bir çok kriter

uygulanmaktadır, örneğin devlet bütçesi ve GSYİH içinden aldığı paylar ile beraber, kişi başına

düşen rakamın belirlenmesi uluslar arası karşılaştırmalarda temel bir veri sağlar. Örneğin sağlığa

Türkiye de devlet bütçesinden ayrılan pay ile, kamu sağlık harcamalarının GSYİH içindeki payını

bulduğumuzda devletin diğer hizmetlere göre sağlık alanına ne kadar kaynak ayırdığını, GSYİH

içindeki payına baktığımızda ise bütün olarak bir ekonomide sağlık sektörüne ne kadar kaynak

ayrıldığı bulunur ve bulunan bu sonuç söz gelimi AB ülkeleri ile aynı kriterlerle bakıldığında

ülkemizin bu hizmetler anlamında nerde bulunduğu söylenebilir. Bir diğer örnek kişi başına

düşen eğitim harcaması devlet bütçesinden yapılan eğitim harcamaları toplam nüfusa

bölündüğünde kişi başı eğitim harcaması bulunabilir. Bu yöntem orta, lise, yüksek öğretim ve

lisansüstü çalışmalar için ayrı ayrı yapılarak diğer ülkeler için bulunan sonuçlarla karşılaştırılmak

suretiyle söz konusu hizmetin geliştirilmesi ile ilgili neler yapılması gerektiği ortaya konabilir.

Aynı mantık ve yöntemden hareketle bir ülke içinde yer alan farklı coğrafik bölgeler, iller ve

köyler arasında yapılmak suretiyle gelecek politikalar belirlenebilir. İşte kamu hizmetlerinin

geliştirilmesi ile ilgili yapılan bu çalışmada öncelikle devlet ve ekonomide üstlendiği roller

maliye teorisi açısından ele alınacaktır. Çalışmanın diğer bölümlerinde kamusal hizmetler

sınıflandırılarak ülkemiz ile ilgili sınıflandırma biçimleri üzerinde durulacaktır. Çalışmanın son

bölümünde Türkiye ile ilgili belirtilen yöntemler kullanılarak söz konusu sonuçlar verilerek,

Türkiye ve Trakya bölgesi ile ilgili gelecek perspektifleri oluşturulmaya çalışılacaktır.

1. KAMUSAL HİZMETLERİN GELİŞTİRİLMESİ

1.1. Kamusal Hizmet Kavramı Bir toplumda kişilerin giyinme, beslenme gibi yalnız kendilerine fayda sağlayan ihtiyaçlarının

dışında bir de toplum içerisinde yaşamalarından doğan ihtiyaçları söz konusudur. Dolayısıyla bu

toplumsal ihtiyaçların toplum adına hareket eden bir organizasyon aracılığıyla tatmin edilmesi ve

6

maliyetinin de toplum üyeleri arasında paylaştırılması gerekmektedir.1 Burada bir toplum

içerisindeki en üst siyasi otorite ile donatılmış siyasi kurum olan devletin söz konusu ihtiyaçlara

yönelik fonksiyonları ön plana çıkar. Bu fonksiyonları klasik, kaynakları harekete geçirici ve

sosyal olmak üzere üçe ayırmak mümkündür. Vergi toplama, güvenlik, adalet, savunma ve dış

ilişkiler devletin klasik fonksiyonunu; tarım, sanayi, ulaştırma gibi sektörlere destek olması

kaynakları harekete geçirici fonksiyonunu; ve son olarak yaşlılar, öğrenciler, yoksullar gibi

toplumdaki bazı gruplara yaptığı yardımlar ise sosyal fonksiyonu ifade eder.2

Kamu hizmeti, siyasi organlarca kamuya yararlı olarak kabul edilen, bir kamu kuruluşunun

kendisi ya da yakın denetimi ve gözetimi altında bulunan özel kesim tarafından yürütülen

faaliyetlerdir. Bir faaliyetin kamu hizmeti sayılabilmesi için; kamu tüzel kişisi ya da onun

denetimi altında özel kişiler tarafından yürütülmesi ve toplumsal ihtiyacı karşılamaya yönelik bir

faaliyet olması yani kamu yararının olması gerekmektedir.3 Esasen hangi faaliyetin özel, hangi

faaliyetin kamusal olduğu konusunda keskin bir ayrım bulunmamaktadır. Kamu hizmeti

özelleştirme ile özel faaliyet haline gelebilirken, özel bir faaliyet de devletleştirme ile kamu

hizmetine dönüşebilmektedir. O halde bir toplumun genel ihtiyaçlarını saptamak ve kamu

yararını değerlendirmek söz konusu toplumun seçimle işbaşına getirdiği temsilcilerinin

takdirlerinde olduğuna göre, bir faaliyetin toplumsal ihtiyaçları karşılamaya ve böylece kamu

yararını gerçekleştirmeye yönelik olup olmadığının takdiri de esas olarak başta yasama organı

olmak üzere siyasi organların yetkisi içindedir.4

Genel anlamda ifade etmek gerekirse kamusal hizmetleri; tam kamusal, yarı kamusal, erdemli ve

özel hizmetler şeklinde kategorize etmek mümkündür. Kamusal Hizmetler; Toplum yararı için

sunulan hizmetlerdir. (Ör. Savunma ve güvenlik). Bir hizmetin kamusal hizmet sayılabilmesi

adına beş özelliğe sahip olması gerekir. Bunlar; hizmet faydasının bölünememesi, hizmet

1 Ömer Faruk Batırel, Kamu Maliyesi Teorisine Giriş, İstanbul: İ.İ.T.İ.A Nihad Sayar Yayın ve Yardım Vakfı Yayınları,

n.268, 1976, ss.19-20.

2 Bilal Eryılmaz, Kamu Yönetimi, Genişletilmiş ve GG 5.Baskı, Kocaeli: Umuttepe Yayınları, 2012, ss.24-25.

3Halil Kalabalık, İdare Hukuku Dersleri, İstanbul: Değişim Yayınları, 2004, ss.257-258.

4 İnanç İşten, Kamu Hizmeti Kavramı ve Unsurları, AYİM,22Numaralı dergi,

http://www.msb.gov.tr/ayim/Ayim_makale_detay.asp?IDNO=74, (Erişim Tarihi:10.02.2013).

http://www.msb.gov.tr/ayim/Ayim_makale_detay.asp?IDNO=74

7

karşılığında bedel ödenmemesi, hizmette birbirine rakip olmam, hukuki zor kullanma ve hizmetin

finansmanının vergilerle karşılanmasıdır. Yarı Kamusal Hizmetler; kamusal ve özel faydanın

beraber sağlandığı hizmetlerdir, bu bağlamda hem dışsal fayda hem de özel fayda sağlarlar.

Dolayısıyla burada fayda bölünebilir ve fiyatlandırılabilir (Ör. Eğitim ve Sağlık). Özel Hizmetler;

Bireylerin ilave bir birim tüketimi diğerlerinin aynı malı ilave bir birimini tüketmekten mahrum

kaldığı hizmetlerdir, tüketimde rekabet ve dışlama söz konusudur. (Ör. Tiyatro ve Sinema).5

1.2. Küreselleşme ile Beraber Devlet Anlayışındaki Değişim Işığında

Kamusal Hizmetlerin Gelişimi 19.yy sonundan günümüze devlet anlayışı çeşitli değişimlere sahne olmuştur. Sanayi devrimi ile

ivmelenen söz konusu değişim hızlı kentleşme ve toplumsal dönüşümü de beraberinde getirmiş,

artan göçlerle hızla kalabalıklaşan şehirlerde klasik liberal anlayış, piyasanın ücret ve çalışma

şartlarının adil dengesinin sağlanması noktasında başarılı olamamış, 1929 Büyük buhran ise

sistemin sorgulanmasını beraberinde getirmiştir. Böylece sosyal devlet anlayışı gündeme gelmiş

ve II. Dünya savaşı sonrası ise ivme kazanmıştır. Bu dönemde Keynes’in öncülüğünü yaptığı

ekonomi politikaları vasıtasıyla sosyal devlet, refah devleti kimliğini kazanmıştır. 1970’lerin

sonunda ve bilhassa 1980’lerde ivmelenen küreselleşme olgusunun beraberinde getirdiği

ekonomik, sosyal ve siyasal değişimler bu kez refah devleti uygulamalarının sorgulanmasına yol

açmıştır. Bu doğrultuda kamu hizmeti kavramının yeniden tanımlanması sorunu söz konusu

olmuştur.6

Küreselleşmenin ekonomik, sosyal, siyasal, kültürel yönleri vardır ve bilhassa 1980 sonlarından

itibaren yaygın olarak kullanılan bir kavramdır.7 Küreselleşme; ulaşım ve iletişim maliyetlerini

çok azaltan, malların, hizmetlerin, sermayenin ve insanların sınırları aşmasının önündeki

5 M.Kamil Mutluer, Erdoğan Öner ve Ahmet Kesik, Teoride ve Uygulamada Kamu Maliyesi, Güncelleştirilmiş

2.Baskı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010, ss.95-97.

6 H.Bahadır Eser, Dilek Memişoğlu, Gökhan Özdamar, “Sosyal Siyasetin Üretilmesi Sürecinde Refah Devletinden

Neo-Liberal Devlete Geçiş: Devletin Kamu Hizmeti Sunma İşlevinin Değişimi”, SDÜ İİBF Dergisi,C.16,S.2,2011,

http://asosindex.com/journal-article-fulltext?id=19937&part=1, (Erişim Tarihi: 08.02.2013) ,s.202.

7 Halil Seyidoğlu, Uluslararası İktisat Teori, Politika Ve Uygulama, Geliştirilmiş 16.Baskı, İstanbul: Güzem Can

Yayınları, 2007, s.215.

http://asosindex.com/journal-article-fulltext?id=19937&part=1

8

engellerin kalkmasını sağlayan ülkelerin ve dünya halklarının bütünleşmesi olayıdır.8

Küreselleşme süreci toplumların ekonomik, sosyal, siyasi ve kültürel yapısında ve devlet

anlayışında köklü değişikliklere sebep olmuştur. Söz konusu değişim kamu hizmeti anlayışına ve

sunumuna da yansımış, bu bağlamda kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde yetki ve

sorumluluk merkezi yönetimle beraber yerel yönetimlerle paylaşılmaya başlanılmış ayrıca bu

sürece özel sektör de katılmıştır. Kamu yönetiminin ve devletin, yapısal ve işlevsel olarak aşırı

bürokratik, merkeziyetçi ve otoriter olmasından ötürü kamu hizmetlerinin gerçekleşmesi ve

sunulması noktasındaki başarısızlıklar ve yetersizlikler bu alandaki yeni arayışların temel

sebeplerinden birini oluşturmuştur. Söz konusu arayışın temel ekseni ise daha etkili, kaliteli ve

verimli bir kamu hizmeti sağlayarak vatandaşı dolayısıyla da toplumu mutlu etmek olmuştur.

Küreselleşme süreci bu arayışı hızlandırmış ayrıca kamu hizmeti sunmada bir araç durumunda

olan kamu yönetiminde de yeni yol ve yöntemlerin ortaya çıkmasına yardımcı olmuştur.9

İfade edildiği üzere, kamu hizmeti anlayışı zaman içinde değişiklik göstermiştir. Liberal anlayış

veya sosyal devlet anlayışına göre aldığı anlamlar farklılaşmış ve uygulamada geçerli anlayışa

bağlı olarak kimi hizmetler kamu hizmeti kapsamı dışında bırakılmış veya kapsam içine

alınmıştır (Günday, 2003:296-297).

1980’li ve 1990’lı yıllar, birçok gelişmiş ülkede kamu yönetiminde önemli bir dönüşüme tanıklık

etmiştir. Katı, hiyerarşik ve bürokratik kamu yönetimi, esnek, piyasa tabanlı kamu yönetimine

dönüştürülmüştür. Bu durum yönetim tarzında basit bir değişiklik olarak algılanmamış, genelde

uzun süredir birçok ülkede hakim konumda olan klasik kamu yönetiminde bir paradigma

değişikliği olarak görülmüştür10

. Kamu yönetimindeki bu önemli dönüşümün nedenleri şöyle

özetlenebilir11

.

8 Joseph E. Stıglıtz, Küreselleşme Büyük Hayal Kırıklığı, çev: Arzu Taşçıoğlu Ve Deniz Vural, 4.Basım, İstanbul: Plan B

Yayıncılık, 2006, s.31.

9 Göküş, Mehmet. “Küreselleşme Sürecinin Kamu Hizmetine Yansıması”, Selçuk Üniversitesi İİBF,

http://asosindex.com/journal-article-fulltext?id=17559&part=1, (Erişim Tarihi:08.02.2013) , s.194.

10 Uğur Ömürgönülşen, “The Emergence of New Approach to the Public Sector: The New Public Management”,

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 52, 1997, s.517. 11

Osman Yılmaz, Kamu Yönetimi Reformu: Genel Eğilimler ve Ülke Deneyimleri, Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara, 2001, s.3-8.


9

Üç Açık: Kamu yönetiminde reform arayışlarına yol açan nedenlerin derecesi her ülkede farklı

olmakla birlikte temelde benzer koşullar sonucunda ortaya çıktığı görülmektedir. Bunlardan ilk

üçü bazen kısaca üç açık diye ifade edilen olgudur. Bu açıklar sırasıyla bütçe açığı, güven açığı

ve performans açığıdır.

Kriz: Yukarıda değinilen açıkların derinleşmesi ve giderek büyümesi bir krize ya da kriz

havasına yol açmaktadır. Genel olarak mali, ekonomik ya da performansa dayalı bir kriz

havasının olduğu ortamlarda reform daha kolay uygulamaya konulmaktadır. Çeşitli ülkeler kriz

ortamını kamu yönetimi reformunun başlangıcı için bir fırsat olarak değerlendirmişlerdir.

Beklentilerin Artması: Kamu yönetimi reformuna yol açan önemli nedenlerden birisi de kamu

hizmetlerinden yararlananlar ve vergiler yoluyla hizmetin finansmanını sağlayanlar olarak

vatandaşların, kamudan beklentilerinin artmasıdır. Vergi ödeyiciler olarak vatandaşlar daha

kaliteli mal ve hizmet sunumu talep etmekte, ödediği vergilerin karşılığını görmek

istemektedirler.

Uluslararası Gelişmeler: Uluslararası alanda yaşanan gelişmeler ve küreselleşme olgusu da

kamu yönetiminde yeni arayışları destekler niteliktedir. Küreselleşme ile birlikte kamu yönetimi

sisteminin, ulusal boyutun ötesinde uluslararası düzlemde etki ve tepkide bulunabilecek kararlar

ve uygulamalar içinde olması gerekmektedir.

Sosyal Göstergelerdeki Değişmeler: Özellikle kalkınmış ülkelerin sosyal göstergelerinde

meydana gelen değişim reform arayışlarının başka bir nedenidir. Nüfus artışının durması, üretken

nüfusla yaşlı nüfus arasında dengenin bozulması ve bunun sonucu olarak sosyal güvenlik

harcamalarında ortaya çıkan artış ve bunun gelecekte yol açacağı sorunlar, kamu kesiminin

sorgulanması sonucunu doğurmuştur.

Kuramsal Alanda Yaşanan Gelişmeler: Kuramsal ve akademik alanda yaşanan gelişmeler ve

yapılan çalışmalar da yeni arayışlara katkıda bulunan önemli bir unsurdur.

10

Kamu hizmetlerinin sunumunda yaşanan söz konusu değişimler; yeni kamu hizmeti yaklaşımı,

kamu hizmetlerinin sunumunda yerel yönetimlerin ağırlık kazanması, e-devlet, gibi uygulamaları

da beraberinde getirmiştir.

1.3. Türkiye’de Kamu Hizmetlerinin Gelişimi Kamu hizmeti anlayışında yaşanan değişimlerin yansımaları Türk kamu yönetiminde de

görülmeye başlamıştır.

2009/15169 Sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla Kamu Hizmetlerinin Sunumunda Uyulacak Usul ve

Esaslara İlişkin Yönetmelik çıkarılmıştır12

. Yönetmeliğin amacı;

Etkin, verimli, hesap verebilir, vatandaş beyanına güvenen ve şeffaf bir kamu yönetimi

oluşturmak; kamu hizmetlerinin hızlı, kaliteli, basitleştirilmiş ve düşük maliyetli bir şekilde

yerine getirilmesini sağlamak üzere, idarelerin uyması gereken usul ve esasları düzenlemektir”

şeklinde belirlenmiştir. Bu amaca ulaşmak üzere yönetime yol gösterici temel prensipler ortaya

konulmuştur. Kamu hizmetlerinin ilk kademede ve vatandaşa en yakın yerde sunulması, kamu

hizmetlerinin elektronik ortamda sunulması, vatandaşın bilgilendirilmesi, hizmet standartları

oluşturma, özürlülerle ilgili tedbirler, başvuru sahibinden bilgi ve belge istenmesine ilişkin

esaslar, gerçeğe aykırı belge verilmesi veya beyanda bulunulması, başvuru sahiplerine mali

yükümlülüklerinin bildirilmesi, kurum içi ve kurum dışı yazışma, başvurunun kabulü ve

sonuçlandırılması başlıkları altında kamu kurum ve kuruluşları tarafından alınması gereken

önlemler ve yapılması gereken işlemler ayrıntılı şekilde açıklanmıştır.

Belediyelerin üstlendikleri hizmetler, temel altyapı hizmetleri, temel kentsel hizmetler, imar

hizmetleri, ekonomik hizmetler, sosyal ve kültürel hizmetler ve mali ve hukuki hizmetler

şeklinde sınıflandırılmaktadır13

. Temel altyapı hizmetleri yol, park, kanalizasyon, havagazı,

telefon gibi hizmetleri kapsarken; temel kentsel hizmetler çöp toplama, yol temizliği, itfaiye,

polis, trafik, ulaşım, temizlik ve kontrol hizmetlerin şeklinde düzenlenmektedir. İmar hizmetleri;

12

31.07.2009 Tarihli ve 27305 sayılı Resmi Gazete.

13 Ömer Torlak, Belediyelerde Hizmet Yönetimi ve Planlama, Seçkin Yayınevi, Ankara, 1999, s.20-21

11

imar planları, plan değişiklikleri, ruhsat denetimi, inşaat kontrol ve emlak denetimi hizmetleridir.

Ekonomik hizmetler, hal, mezbaha, pazar yerleri, sanayi bölgeleri, ticaret odalarının organize

edilmesi, şehir bankalarının açılması gibi hizmetleri içermektedir. Eski eserlerin korunması,

kütüphane açma, mesleki kurslar açma, spor alanları oluşturma, yaşlı ve çocuklara bakma ve

ucuz konut gibi hizmetler belediyelerin sosyal ve kültürel hizmetleri arasında yer alırken; mali ve

hukuki hizmetler ise yerel vergiler, belediye cezaları, istimlak gibi hizmetleri kapsamaktadır14

.

Belediye hizmetleri zaman içinde değişiklik gösterebileceği gibi ülkeden ülkeye de değişiklik

gösterebilir. Kamu hizmetlerinin devlet veya belediyeler tarafından görülmesi çeşitli nedenlere

bağlı olarak değişmektedir. Kamu hizmetlerinin artışına bağlı olarak belediyeler daha fazla

sayıda hizmet üstlenmektedir 15

Türkiye’de 1580 sayılı kanunun yürürlükte olduğu dönemde belediyelerin görevleri 76 madde

halinde sayılmıştı. Görevler isteğe bağlı ve zorunlu görevler şeklinde ayrıma tabi tutulmuştu.

Hangi görevlerin hangi belediyeler tarafından zorunlu olarak görüleceği belediyelerin gelirlerine

göre tasnif edilmekteydi.

Halen yürürlükte olan 5393 sayılı kanun ise belediye görevleri konusunda önceki kanundan

ayrılarak esasen görevleri gruplandırma yolunu seçmiştir.16

. Belediyenin görevleri kanunun

14.maddesinde düzenlenmiştir. Kanuna göre belediyeler kentsel teknik hizmetler, sağlık, sosyal

yardım ve sportif hizmetler, ekonomik ve ticari hizmetler ile tarihsel ve kültürel hizmetlerde

sorumluluk üstlenmektedirler.

Belediyelerce sunulan hizmetlerin başarılı olup olmadığı, gereksinim / gereksinimlerin

karşılanma oranının bulunması ile mümkündür.17

Bu oranın tespit edilmesi için genel olarak üç

14

, Ercan Öztemel, Belediyelerde Toplam Kalite Yönetimi, Değişim Yayınları, Adapazarı, 2001, s.27

15 Ruşen Keleş, Yerinden Yönetim ve Siyaset, Cem Yayınevi, Ankara, 2006, s.229

16 Keleş, s.230.

17 Recep Kızılcık, “Alman Yerel Yönetim Sisteminde Müşteri Odaklı Hizmet Sunumu”, Türk İdare Dergisi, Yıl 74, Sayı

435, 2002, s.147.

12

yöntem kullanılmaktadır. Bu yöntemlerden ilki, örgütün belirli dönemlerdeki performansının

karlılık, üretilen mal, sağlanan hizmet ölçütleri kullanılarak birbiriyle karşılaştırılmasına

dayanmaktadır. İkinci yöntemde, örgütün amaçlarını gerçekleştirme oranı benzer örgütlerin

etkililik oranlarıyla karşılaştırılmaktadır. Son yöntemde ise ideal bir örnek seçilir ve vatandaş

beklentileriyle gerçekleştirilen faaliyetlerin ne oranda denk düştüğü tespit edilir18

. Hizmetlerin

başarı düzeyini bulmaya yardımcı olabilecek diğer bir yöntem beklenen kalite ile gerçek kalite

arasındaki farkın bulunmasıdır. Gerçek kalite belediye içerisinde belirlenir, beklenen kalite ise

vatandaş beklentilerini ifade etmektedir19

Belediye hizmetlerinin etkinliğini azaltan faktörler çeşitlilik arz etmektedir. Bu faktörlerden ilki,

hizmeti gerekli kılan ortam ile hizmetin gerçekleşmesi arasında meydana gelen gecikme, ikincisi

ise bu hizmetten beklenen amacın istenilen düzeyde yerine getirilememesidir.20

Hizmetlerde

gecikmeye neden olarak hizmet sunumunu aksatan faktörler; idarenin bütünlüğü ilkesi gereği

merkezi yönetimin yerinden yönetim karşısında güçlü olması, yetki ve sorumlulukların

belirlenememesi, işbölümü ve uzmanlaşma sağlanamaması, yerinden yönetim kuruluşlarının

takdir yetkilerinin sınırlı olması21

, acil durumlarda gereksinimleri karşılayacak esnekliğin

sağlanamaması, basit gereksinimlerin karşılanamaması (TÜSİAD, 1992: 38) ve vesayet

denetiminin yol gösterici ve destekleyici olmaması şeklinde sıralanabilir.22

Belediye hizmetlerinin beklenen amaca uygun olarak yerine getirilememesine neden olan

faktörlerin en önemlisi yerel yönetimlerin finansal açıdan büyük ölçüde merkezi yönetime

bağımlı olması, vergileme yetkilerinin olmaması ve dolayısıyla kaliteli hizmet sunmak için

yeterli kaynaklara sahip olmamalarıdır. Buna göre seçimle işbaşına gelen ve yerel topluluğa daha

18

Raci Kılavuz, “Etkililik- Verimlilik Kavramlarının Analizi ve Kamusal Mal-Hizmet Sunumunda Etkililik”, Türk İdare Dergisi, Yıl 72, Sayı 428, 2000, s.156.

19 Mahmut Özdevecioğlu, “Belediyelerde Hizmet Kalitesi ve Geliştirilmesine Yönelik Öneriler” Kamu Yönetiminde

Kalite 1. Ulusal Kongresi, TODAİE Yayınları, Yayın No: 289, 1998, s.400.

20 Ömer Torlak, Belediyelerde Hizmet Yönetimi ve Planlama, Seçkin Yayınevi, Ankara, 1999, s.28.

21 Hikmet Kavruk, “Türkiye’de Kamu Hizmetlerinin Yapısı ve Kamu Hizmeti Anlayışına Yön Veren Çağdaş Gelişmeler”,

Türk İdare Dergisi, Yıl 65, Sayı 399, 1993, s.159.

22 Nuri Tortop, “Yerel Yönetimlerde Yeniden Yapılanma”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 25, Sayı 3, 1992, s.49.

13

duyarlı davranmak durumunda olan belediyeler kaynaklarını öz gelirleriyle sağladıkları takdirde

vatandaşların dolaylı denetimi ile bu kaynaklar, kaliteli hizmet üretmenin bir tür güvencesini

oluşturabilmekte; kaynak savurganlığının önüne geçilebilmektedir23

Yetersiz hizmet sunumunun diğer bir sebebi strateji ve plan eksikliğidir24

Genel olarak kamu

sektöründe görev yapan yöneticiler, yönetim, hizmetler, sorunlar vb. konularda önceden strateji

belirlemek yerine kriz ortaya çıktığında olaya müdahale etme yoluna gitmekte (Özgür, 2001:

299); ortaya çıkan problemleri çözümlemekle görevlerini iyi yaptıklarını düşünmekte,

hizmetlerin geliştirilmesi, birimlerin amaçlarının belirlenmesi konularına önem

vermemektedirler.25

Hizmetlerin yerel halkın beklentilerini karşılayabilmesi, genel olarak bazı özellikleri taşımasıyla

mümkündür. Bu özellikler, açıklık, güvenilirlik, sorumluluk, teminat ve empatidir. Açıklık,

hizmetin fiziki özelliklerini, ekipman ve personelin görüntüsünü, güvenilirlik, vadedilen

hizmetleri yerine getirebilme gücünü, sorumluluk vatandaşlara yardım edebilme, acil hizmetleri

sağlayabilme arzusunu, teminat vatandaş isteklerini bilme ve güven telkin edebilme gücünü ve

son olarak empati bireysel ilgilere karşı duyarlı olmayı ifade etmektedir26

Bu ilkelerin yanı sıra

yetkinlik, ilgi ve yardım, bilgi ve tecrübe, nezaket, saygı, ciddiyet, dürüstlük, iyi imaj, risk

oluşturmamak, vatandaşın istediği yer ve saatte hizmet ve iletişim27

gibi özellikler hizmetlerin

beklentileri karşılama düzeyini arttırmaktadır.

Vatandaşlara daha iyi hizmet sunumu üst düzey yöneticilerin kurumsal süreçlerin iyileştirilmesi

ve geliştirilmesi üzerine odaklanmasını gerektirmektedir (Dursun, 2005: 49). Bu da iç

23

Celal Fatih Türe ve İlknur Türe, “Demokratik Etkin Bir Yerel Yönetim Yapısı Oluşturulması Doğrultusunda Çağdaş Bir Yaklaşım: Toplam Kalite Yönetimi”, Türk İdare Dergisi, Yıl 70, Sayı 418, 1998, s.124-125.

24 Selçuk Yalçındağ, “Yerel Yönetimlerde Etkinlik”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, 1997, s.5

25 Namık Kemal Öztürk, “Kamu Yönetiminde Verimlilik”, Türk İdare Dergisi, Yıl 76, Sayı 445, 2004, s.9.

26 İbrahim Yıldırım, “Kamu Hizmetlerinde Kalite Yönetimi”, Türk İdare Dergisi, Yıl 77, Sayı 446, 2005, s.29.

27 Canan Ay ve Gülgün, Aylin , “Kamu Sektöründe Hizmet Kalitesinin Arttırılmasında Etken Bir Araç Olarak İş

Tatmini”, Kamu Yönetiminde Kalite 1. Ulusal Kongresi, TODAİE Yayınları, Yayın No: 289, 1998, s.255.

14

örgütlenme, iletişim, eşgüdüm, denetim, mali analiz, performans ve insan gücü planlaması

konularında çağdaş yaklaşımlardan yararlanılmasını zorunlu kılmaktadır28

Belediyelerin kuruluş amaçları gereği etkin ve verimli hizmet üretip bunları vatandaşlara

sunabilmeleri, finansal kaynaklara ve hizmet sunma kapasitesine sahip olmalarını

gerektirmektedir.

1.4. Kamusal Hizmetlerin Sunumunda Bilgi Toplumunun Rolü ve E-

Devlet Uygulaması Teknoloji baş döndürücü bir hızla gelişmektedir. Çağın sloganı olan “Bilgi güçtür!”

doğrultusunda bilişim teknolojileri, bilgi toplumu, e-devlet, e-yurttaş, e-ekonomi, e-siyaset gibi

daha da çoğaltılabilecek pek çok kavram toplumu etkisi altına almıştır.29

Bu bağlamda değişime

uğrayan geleneksel kamu hizmeti anlayışı da teknoloji vasıtasıyla farklı bir boyuta taşınmıştır. E-

Devlet; devletin vatandaşlarına karşı yerine getirmekle yükümlü bulunduğu görev ve hizmetler

ile vatandaşların devlete karşı olan görev ve hizmetlerinin karşılıklı olarak elektronik iletişim ve

işlem ortamlarında kesintisiz ve güvenli olarak yürütülmesi, ve devletin yeniden yapılandırılarak

vatandaşların e-vatandaş olma süreçlerinin tamamlanmasıdır.30

E-devlet çalışmalarının başarılı olabilmesi adına vatandaşları müşteri olarak görme yaklaşımı

kamu çalışanlarına benimsetilmeli, yapılacak düzenleme daha az harcama ile daha çok iş yapma

üzerine inşa edilmeli, verilecek hizmetlerde açıklık ilkesi benimsenmeli, söz konusu sistemi

çalıştıracak kamu personelinin yeni sisteme uyumunun sağlanması adına eğitim programları

28

Türe ve Türe, s.125.

29 M.Akif Çukurçayır ve Esra Çelebi, ”Bilgi Toplumu ve E-Devletleştirme Sürecinde Türkiye”, ZKÜ Sosyal Bilimler

Dergisi,C.5,S.9,2009,

http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TSOS&c=ebsco&c=summon&c=ebsco&ano=107377_0c2a0

31f2dd1b1499356a45e82a144fb, (Erişim Tarihi: 08.02.2013), s.60.

30 Saliha Figen Arifoğlu ve diğerleri,E-Devlet Olgunlaşma Ölçütlerinin Saptanması,Sonuç Raporu,09.05.2003, ,

http://www.tbd.org.tr/usr_img/cd/kamubib14/raporlarPDF/RP1-2003.pdf , (Erişim Tarihi:11.02.2013) s.5.

http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TSOS&c=ebsco&c=summon&c=ebsco&ano=107377_0c2a031f2dd1b1499356a45e82a144fb


http://www.tbd.org.tr/usr_img/cd/kamubib14/raporlarPDF/RP1-2003.pdf

15

devreye girmeli, kullanıcıların bilgisayar okur yazarlığı arttırılmalı ve son olarak yeni sisteme

güven duyabilmeleri adına çalışmalara süreklilik kazandırılmalıdır.31

İnternet erişimi hükümetlerin bilgi ve hizmetlerinin çevrimiçi olmasını sağlayarak maliyet, zaman

ve işgücünde mühim tasarruflara olanak tanımıştır. Vatandaşların kişiler yerine bilgisayarlarından

hükümeti ile iletişime geçmesini sağlayarak, kamu hizmetlerinin sunumunda erişilebilirlik ve

kaliteyi arttıran e-devlet sistemi bünyesinde bir takım riskler bulundurmaktadır. Zira çevrimiçi

hizmetler bilgisayar korsanları karşısında savunmasızdır o halde söz konusu kişisel bilgilerin

güvenliğini sağlamak adına hükümetlere bir takım sorumluluklar düşmektedir.32

E-devletin kalitesi devletin bilgi politikası, kullanıcıların sayısı, eğitim düzeyleri, motivasyonları

gibi pek çok faktörlere dayanmaktadır. Birçok OECD üyesi ülke ve gelişmekte olan ülkeler ideal

e-devlet düzeyine ulaşmak adına e-devlet stratejilerini şekillendirmekte bu doğrultuda devletler

ve uluslararası kuruluşlar tarafından kamu sektörü bilgi ve iletişim teknolojileri kapasitesinin

arttırılmasına yönelik önemli miktarda kaynak aktarılmaktadır.33

Kamusal hizmetlerin sunumunda öne çıkan bir diğer yenilik Elektronik Belediye’dir. Elektronik

Belediye, belediye yönetimi ile yerel yönetim hizmet ve faaliyetlerinde bilgi teknolojilerinin

kullanımı, vatandaş ve işletmelere internet üzerinden etkin bir biçimde hizmet sunumu, kurum içi

birimlerin bilgisayar ağları ile entegrasyonu ve ilgili dış birimlerle ağ üzerinden iletişimin

sağlanmasıdır.34

31

N.Murat İnce, Elektronik Devlet Kamu hizmetlerinin Sunulmasında Yeni İmkanlar, Mayıs 2001, DPT,

http://www.bilgitoplumu.gov.tr/Documents/1/Dis_Baglanti/Diger/010500_MuratInce-E-Devlet.pdf, (Erişim Tarihi:

08.02.2013) ss.15-19.

32 Jong-Weon Kim, Kyu Toe Kim ve Jong-Uk Choi, “Securing E-Government Services”, Web Technologies, Kasım

2006, http://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=4014783, (Erişim Tarihi:11.02.2013), s.111.

33 Serdar Çiçek, Hüseyin Güçlü Çiçek ve Uğur Çiçek, “Kamu Hizmetlerinin Etkinliğinde E-Devlet Kullanımı ve

Beklentiler”, SDÜ, http://www.deu.edu.tr/userweb/hilmi.coban/%C3%B6devler/e-devlet/kamu-hizmetleri-

edevlet.pdf, (Erişim Tarihi:08.02.2013), s.3.

34 Murat ERDAL, “Elektronik Bilgi Çağında Kamu Yönetimi ve Bir Yerel Yönetim Uygulaması :İstanbul Büyük Şehir

Belediyesi”, 1. Bilgi ve Ekonomi Kongresi, Bildiriler Kitabı, s.:165-180, 10-11 Mayıs 2002, Kocaeli Üniversitesi,

Hereke-İzmit, E-Devlet ve Uygulamaları Oturumu – Cuma, 10 Mayıs 2002. http://gizliajans.com/pdf/ebelediye.pdf,

(Erişim Tarihi:10.02.2013) s..5.

http://www.bilgitoplumu.gov.tr/Documents/1/Dis_Baglanti/Diger/010500_MuratInce-E-Devlet.pdf

http://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=4014783

http://www.deu.edu.tr/userweb/hilmi.coban/%C3%B6devler/e-devlet/kamu-hizmetleri-edevlet.pdf


http://gizliajans.com/pdf/ebelediye.pdf

16

1980’li yıllarla birlikte iyice entegre olunan küresel sistemin adeta bir neticesi olan E-Devlet

alanındaki gelişmeler karşısında Türkiye de dışarıda kalmamış, bu doğrultuda “E-Dönüşüm

Türkiye Projesi” DPT Müsteşarlığı bünyesinde bir birim meydana getirilerek (Bilgi Toplumu

Dairesi Başkanlığı), bu birimin takibine verilmiştir. 35

Bu doğrultuda başlıca e-devlet uygulamaları projelerini şu şekilde sıralamak mümkündür36

: e-

devlet ana kapısı (2008 aralık ayında Kamu hizmetlerinin tek noktadan ve farklı kanallardan

entegre sunumu adına 22 faaliyet ile hizmete geçmiş 2010 itibariyle hizmet sayısı 246’ya

ulaşmıştır), MERNİS (130 milyonun üzerinde kayıt bulunmaktadır. Tekil tanımlayıcı kimlik

numarasıdır.), KİMLİK PAYLAŞIM SİSTEMİ (KPS) (Web servisleri aracılığıyla kimlik

bilgilerinin paylaşımı), ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ (Adres kayıtları MERNIS

veritabanında kimlik bilgileri ile eşleştirilmiş), ULUSAL YARGI AĞI PROJESİ (UYAP) (süratli

ve güvenli yargı sistemini amaçlayan proje tüm mahkeme, savcı, cezaevi ve diğer adli kurumları

kapsamaktadır, böylece çevrimiçi dava açılabilmekte, davaya ilişkin dosyalara erişim ve

inceleme imkanı bulunmaktadır.), VEDOP (Çevrimiçi beyanname bildirimi ve ödeme

sistemidir.), POLNET (684 lokasyonda 26 ana uygulama, 51 soruşturma programı ve 26 yerel

uygulamaları kapsamaktadır. Uygulamalardan bazıları; pasaport başvurusu, sürücü belgesi

işlemleri, ihbarda bulunma ve kayıp şahıs sorgulamadır), Say2000i (Kamu Hesapları İzleme

Projesi, 1660 saymanlık ve 39.500 bütçe dairesinde elektronik ortamda veri paylaşımı söz

konusudur), e-bütçe (Kamu kurumlarının bütçe taleplerinin çevrimiçi iletilmesi ve takibi,

harcama ve giderlerin elektronik ortamda takibini mümkün kılan sistemdir), GİMOP (Gümrük

İşlemleri Modernizasyon Projesi: Yasal ticaretin kolaylaştırılması ve yasal olmayan faaliyetlerin

BİT vasıtasıyla engellenmesi), Dış Ticarette e-belge Uygulaması (Dış ticaret işlemlerinin

standart e-belgelerle yürütülmesi), e-bildirge: Söz konusu proje ile sosyal güvenlik

bildirimlerinin çevrimiçi alınmakta, ödemelerin elektronik ortamda gerçekleştirilmekte ve

35 Kayhan Delibaş ve Ali Erdem Akgül, “Dünyada ve Türkiye'de E-devlet Uygulamaları: Türkiye'de E-demokrasi ve E-

katılım Potansiyellerinin Harekete Geçirilmesi”, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi Cilt:13,Sayı:1,Bahar2010),http://www.sosyolojidernegi.org.tr/dergi/pdf/delibas_e_devlet.pdf,(ErişimTarihi:12.02.20

13),s.111.

36 N.Murat İnce, E-Dönüşüm Türkiye Projesi, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Belediyelerde e-

devlet Uygulamaları Eğitimi,24 Mayıs 2011.ss.18-27.

http://www.sosyolojidernegi.org.tr/dergi/pdf/delibas_e_devlet.pdf

17

ödenecek prim tutarlarının ve borçların takibi yapılabilmektedir. MEDULA, (Sağlık hizmeti

sunumunda ilgili taraflar arasında elektronik fatura ve ödeme mekanizması). Devam eden e-

devlet projeleri ise şöyle; Vatandaşlık Kartı Projesi: (Biyometrik unsurları da içeren elektronik

vatandaşlık kartı), TAKBİS (Tapu kayıtlarının ve kadastro haritalarının güncelliğinin sağlanması

ve doğru, güncel ve güvenilir bilgi temin edilmesi amaçlanıyor). Elektronik İhale (Söz konusu

proje ile çevrimiçi ihale ilanı, ihale dokümanlarının temini ve elektronik ortamda iletilmesi, ihale

sonuçlarının alınması amaçlanıyor). Tüzel Kişilik Merkezi Bilgi Sistemi (Her bir tüzel kişilik için

benzersiz kimlik numarası ve tek-duraklı yeni şirket kurma hizmeti), Kamu Kurumları Arasında

e-yazışma Projesi (DPT koordinasyonunda, 6 kurum arasında pilot çalışma devam etmektedir).

Türkiye’de e-belediye ile ilgili yaşanan gelişmeler ise şu şekildedir; Türkiye’de 13 ilde (Adana,

Ankara, Bilecik, Bursa, Denizli, Eskişehir, Gaziantep, İstanbul, Kırklareli, Kocaeli, Konya,

Mersin ve Tekirdağ) bulunan 29 adet belediye tarafından elektronik hizmetlere erişim

sağlanmaktadır.37

Ancak TÜİK’in Türkiye’de internet kullanımıyla ilgili yayınladığı istatistikler

doğrultusunda Türkiye’de internet kullanımı %47’lerdedir.38

Söz konusu oran yıldan yıla artış

gösterse de esasında e-devlet hizmetlerin amacına daha etkin ulaşabilmesi adına bize bir takım

ipuçları sunmaktadır. Zira e-devlet kullanımının toplumun geneli tarafından benimsenmesinin

önceliği internet kullanımının yaygınlaştırılmasıdır. Türkiye e-devlet uygulamasında pozitif

adımlar atmakta ve projeler geliştirmektedir fakat bununla beraber bilhassa halk düzeyindeki

internet kullanımı yaygınlaştırılmalı ve e-uygulamaların faydaları anlatılmalıdır.

1.5. Yeni Kamu Yönetimi (YKY) Yaklaşımı Kamuya hizmet etme, kamu görevlilerini, kamusal faaliyetleri, siyasallaşan yürütme süreci olarak

tanımlanan39

kamu yönetimi siyasal, sosyal ve ekonomik gelişmeler ile etkileşim içerisindedir.

Bu alanlardaki gelişmelere bağlı olarak yeni kamu yönetim yaklaşımları ve felsefeleri ortaya

çıkmıştır. 1980’li yıllarda, neo-liberal düşüncenin etkisiyle, kamu yönetimi anlayışı, siyasal ve

akademik alanda önemli bir tartışma konusu haline gelmiştir. Bir tarafta neo-liberal yaklaşımın

37

https://www.turkiye.gov.tr/belediyeler

38 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=10880 ,(Erişim Tarihi:11.02.2013)

39 Mehmet Akif Özer, “Günümüzün Yükselen Değeri: Yeni Kamu Yönetimi”, Sayıştay Dergisi, 59,2005, s.4.


18

etkisi ile sınırlı bir devletle ekonomik, etkin ve etkili kamu hizmet sunumu sağlayabilecek yeni

yönetsel yapılar oluşturulması gerektiği ileri sürülmekte40

, diğer tarafta ise kamunun etkisini

azaltmaya çalışan neo-liberal akımların etkisine rağmen, vatandaşların demokratik, kamu

kaynaklarını etkin kullanan ve kamusal malları adil dağıtan kamu idareleri istediklerini gösteren

güncel araştırma sonuçları yayınlanmaktaydı (UNDP, 2006:3). Bu tartışmaların ışığında, 1980’li

yıllardan itibaren küresel ölçekte yaygınlaşan Yeni Kamu Yönetimi (YKY) yaklaşımı, dünya

genelinde kabul gören bir yaklaşım olarak kamu yönetimini önemli ölçüde etkilemiştir.

Kamu yönetiminde yaklaşık son 30 yıldır yaşanan, işletme yönetimi ilke, uygulama ve

değerlerinin egemen kılınmasına yönelik reformlar, YKY yaklaşımı çerçevesinde

kavramlaştırılmaktadır. YKY yaklaşımı, refah devleti uygulamalarına bir tepki olarak ortaya

çıkmıştır. Bu yaklaşımla kamu kuruluşları verimsiz ve hantal yapılarından kurtarılmaya

çalışılmakta, kamu örgütlerinde verimliliğin sağlanması amaçlanmaktadır. YKY yaklaşımına

geçiş süreci neo-liberal politikaların genel kabul görmesi ile paralellik göstermektedir. Neo-

liberalizm devletin, özellikle gelişmiş sanayi toplumlarında, sosyal devlet niteliği almış olduğu,

dolayısıyla ekonomik ve sosyal yaşamda ağırlıklı yer edindiği bir dönemde ortaya çıkmıştır41

. Bu

yüzden neoliberal söylem devletin sınırlarının daraltılmasına yönelik güçlü bir eğilimi dile

getirmektedir.

1980 sonrası ortaya atılan tüm yaklaşımlar arasında en esaslısı olan YKY yaklaşımı, klasik kamu

yönetimi ile özel sektör yönetim anlayışı arasında çok özel bir yerde bulunmaktadır. Değerleri,

normları, teknikleri ve kamu sektörü yönetimine dönük yönetim pratiklerini içermektedir. YKY

ile insanların yönetimine öncelik verilmekte, kaynaklar ve programlar, yönetim faaliyeti, süreci

ve düzenlemelerine göre belirlenmektedir.42

YKY aslında uzun zamandır bilinen özel sektör

piyasa yöntemlerini ve rekabetçi mekanizmaları, bu kez kamu yönetimi için önermektedir.43

40

Şükrü Mert Karcı, “Yeni Kamu İşletmeciliğinin Temel Değerleri Üzerine Bir İnceleme”, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F.

Dergisi, 16, 2008, s.41.

41 Alpaslan Işıklı, “Kamu Kesimi ve Siyasal Rejimin Demokratikleşmesi”, Mülkiyeliler Birliği Dergisi, 21(200), 1997,

s.77-78

42 Ömürgönülşen, s.520

43 E.J Lane, New Public Management, Barnes Noble, Newyork USA, 2000, s.4-5

19

Liberal ekonomi politikalarının etkisiyle hızlanan özelleştirmeler sonucunda daha önce kamu

kurumları tarafından sunulan hizmetlerin özel kesimce görülmeye başlanması, her iki kesimin

sunduğu hizmetlerin karşılaştırılmasını kaçınılmaz kılmıştır. Bunun sonucu olarak da özel

kesimde işletmelerin "daha az maliyet, daha çok kar" amacı ile geliştirdikleri kimi yöntemlerin

kamu yönetiminde de pekala kullanılabileceği savunulmuştur. Kamu kesimine karşı, hantallık ve

başarı eksikliği nedeniyle duyulan hoşnutsuzluktan böylece kurtulmanın mümkün olduğu;

böylece içinde bulunulan ekonomik koşullarda kaynak kullanımında optimalliğin sağlanabileceği

YKY yaklaşımının temel çıkış noktasıdır44

YKY yaklaşımının özeti olan kamu yönetiminde işletme yönetimi ilkelerinin uygulanması

düşüncesi, liberal ekonomi kuramının iki temel varsayımına dayanmaktadır. Bunlardan ilki

toplumsal kaynak dağılımının piyasa yoluyla daha verimli sağlanabileceği düşüncesi, ikincisiyse

rasyonel iş örgütlenmesinin verimliliğin yapısal unsurunu oluşturduğu görüşüdür.45

Diğer taraftan

idare (administration) yerine yönetim (management) kavramını kullanan YKY yaklaşımı, özü

itibarıyla işletme yönetiminde kullanılan kavramların ve yöntemlerin kamu yönetiminde de

uygulanmasına yöneliktir46

Profesyonel ve sorumluluk bilinci gelişmiş bir yönetim anlayışı,

yönetimin başarısını ölçmek için kimi araçların ve standartların geliştirilmesi, yönetim birimleri

arasında rekabet duygusunun geliştirilmesi, kaynak kullanımında daha fazla ekonomik ve

disiplinli davranmak ve özel kesimdeki yönetim araçlarına mümkün olduğu ölçüde başvurmak bu

YKY yaklaşımının diğer önemli ilkeleridir47

Bu yönetim ilkeleri YKY yaklaşımının küresel

ölçekte genel kabul görmesinde önemli rol oynamıştır.

Bu çerçevede YKY yaklaşımının temeli niteliğindeki görüşler şöyle özetlenebilir48

44

Ayşegül Mengi “Kamu Yönetimindeki Gelişmeler, Yerel Yönetimler ve Türkiye”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1997, 52,s.506

45 Örsan Akbulut, “Kamu Yönetiminde İşletmecilik Sorunu”, Mülkiye Dergisi, 31 (254), 2007, s.73-74.

46 Osman Yılmaz, Kamu Yönetimi Reformu: Genel Eğilimler ve Ülke Deneyimleri, Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara,

2001, s.6 47

Mengi, s.508

48 Yılmaz, s.6-7

20

• Yöneticilerden ne beklendiği açıkça ortaya konulmalı ve bu sonuçtan sorumlu

tutulmalıdırlar.

• Yöneticilere, kendilerine verilen görevleri yerine getirebilmeleri için yönetsel

yöntem ve kaynakların kullanılışında esneklik tanınmalıdır.

• Yetkiler merkezi birimden doğrudan hizmet sunan birimlere aktarılmalıdır.

• Girdilerden çok çıktılara; süreçlerden çok sonuçlara odaklanılmalıdır.

• Yöneticiler kullandıkları kaynaklar ve bu kaynakların kullanımı sonucu ulaştıkları

sonuçlara göre sorumlu tutulmalıdır.

• Yurttaşlara (müşterilere) hizmet sunucusunu seçme imkanı tanınmalıdır.

• Politika oluşturma görevleri, doğrudan hizmet sunumu ve düzenleme görevleri

birbirinden ayrılmalıdır.

Yukarıda ifade edilen görüşler sonrasında YKY için şunları ifade etmek mümkündür: YKY;

açıklık, performans değerleme, çıktılara yönelik ölçüm standartlarına dayalı, merkeziyetçi

bürokrasinin etkisinden kurtularak yerelleşmeye daha fazla önem veren, rekabet ortamı

oluşturarak ve bu sayede maliyetleri azaltan, istihdam, planlama gibi alanlarda özel sektör

uygulamalarını örnek alan, tasarruf ve verimliliğe daha fazla önem veren bir yaklaşımdır.49

Söz

konusu yeni anlayışı geleneksel sistem ve yeni sistem olarak karşılaştırmaya tabi tutarsak

aşağıdaki Tablo 1 durumu özetler niteliktedir.

49

Nagehan Talat Arslan,”Klasik-Neo Klasik Dönüşüm Süreci: “Yeni Kamu Yönetimi” ”, C.Ü İ.İ.B.F Dergisi,C.11,S.2,2010,http://asosindex.com/journal-article-fulltext?id=15191&part=1, (Erişim Tarihi: 08.02.2013), s.27.


21

Tablo 1 Geleneksel Yönetim ile Yeni Yönetim Anlayışının Karşılaştırılması

Geleneksel Yönetim Yeni Yönetim

Katı Örgüt Yapısı Esnek Örgüt Yapısı

Merkeziyetçi Adem-i Merkeziyetçi

Katı Hiyerarşi Yumuşak Hiyerarşi

Geniş Merkez Dar Merkez-Geniş Çevre

Hizmet Devleti Minimal Devlet

Büyük Ölçekli Yapı Küçük Ölçekli Yapı

Bürokrasi Yönelimli Piyasa Yönelimli

Yönetim (Administration) İşletme (Management)

Örgüt Merkezli Müşteri-Vatandaş Merkezli

Kurallara Bağlı Yakından Kontrol Performans Hedefli Denetim

Sevk ve İdare Yönetişim

Sabit Ücret Performansa Bağlı Ücret

Bürokrasi Tipi Yönetici Girişimci Yönetici

Az Yetkili Yönetici Yetkilendirilmiş Yönetici

Gizlilik Şeffaflık

Hizmetlerde Nicelik Hizmetlerde Kalite

Üst Yöneticiye Bağlı Değerlendirme Çok Yönlü Değerlendirme

Kapalı Enformasyon Kanalları Açık Enformasyon Kanalları

Yetkiyi Toplayan Yetkiyi Paylaşan

Risk Almakta İsteksiz Risk Almakta İstekli

Kuralcı ve Kırtasiyeci Vizyon Sahibi ve Esnek

Girdi ve Süreç Odaklı Çıktı ve Sonuç Odaklı

Birey Yönelimli Ekip Yönelimli

Kaynak: Eryılmaz, s.58.

Özetle, YKY kapsamında yürütülen reform çabaları kamu idarecilerini özel sektör yöneticileri

gibi düşünerek, onlar gibi hareket eden ve kendi idari operasyonlarını özel sektör mantığı ile

yapan yöneticilere dönüştürmeyi amaçlamıştır. Böylece, her bir idari operasyonda daha fazla

verimlilik, daha iyi performans ve harcanan kaynakların karşılığını alabilmek hedeflenmiştir. Bu

yüzden geleneksel kamu idaresinin birçok önemli unsurları terk edilmiş, politika yapma ve

uygulama süreçleri arasındaki ayrım daha da belirginleştirilmiştir ve kamu hizmetlerinin alıcısı

olan vatandaşlara daha fazla öncelik verilmiştir.50

1.6. Kamu Özel Sektör Ortaklıkları Önerisi Küreselleşme süreci ile birlikte dünya genelinde kamusal hizmetler piyasalaştırılmaya

50

Kadir Akın Gözel,”Yeni Kamu Yönetimi Nedir?”, Türk İdare Dergisi,http://www.tid.gov.tr/Sayfalar/makale.aspx?mID=305, (Erişim:11.02.2013), Mart 2003,Sayı.438, s. 204.

http://www.tid.gov.tr/Sayfalar/makale.aspx?mID=305

22

başlanmıştır. Özelleştirmelerle başlayan süreç kamu özel sektör ortaklıkları (KÖSO) ile yeni bir

aşamaya geçmiştir. KÖSO’lar bu bağlamda tüm ülkelerde hızla yaygınlaşmaktadır. Kamusal

hizmetlerin KÖSO’lar kanalıyla sunumu bazı risk ve getirileri de beraberinde getirmektedir.

Özellikle kamu maliyesi üzerine olası etkileri ciddi olarak tartışmaya açıktır. Bu temelden

hareketle çalışmada öncelikle KÖSO mantığı ve kamusal hizmetlerin piyasalaşma sürecinde

KÖSO’ların yeri tartışılmıştır. Daha sonra KÖSO ’ların kamu maliyesi üzerine olası etkileri

analiz edilerek kamu maliyesinin sürdürülebilirliği bağlamında önermelerde bulunulmuştur

KÖSO’lann temel karakteristik özellikleri şu şekilde sıralanabilir51

:

Katılımcılar: Bir KÖSO iki veya daha çok tarafı içerir ve onlardan en az birinin kamu kuruluşu

olması gerekir. Tüm taraflar ortaklık için örgütsel yükümlülükte bulunmak zorundadır.

İlişki: Ortaklık sürekli ve ilişkisel olmalıdır. Hükümetler mal ve hizmetleri satın alır, bağışta

bulunur, vergiler ve para cezaları koyar. Bu işlemlerden hiçbiri gerçek bir davranış sürekliliği

göstermez. Kamu sektörü her yıl aynı firmayı kullansa bile bu durum bir ortaklık olarak

görülemez.

Kaynak Sağlama: Katılımcılardan her birinin ortaklığa bir değer katması gereklidir. KÖSO’lar

en iyi kaynaklara, yeteneklere ve bilgiye sahip olmaya çalışır ve kamusal altyapı hizmetlerinin

sağlanmasında paranın karşılığını verme çabasındadır. Bunu gerçekleştirmek için her ortak bu

düzenlemeye kaynak (para, mal, otorite ve saygınlık) transfer etmek zorundadır.

Paylaşma: KÖSO’lar işbirliğine dayalı olarak sonuçlara yönelik riskleri ve sorumlukları

paylaşma amacına sahiptirler (finansal, ekonomik, çevresel ve sosyal sonuçlar). Bu ortak

sorumluluk, kamu kuruluşunun özel sektör kuruluşundan tavsiye almasından sonra da siyasi

kararlar üzerindeki hâkimiyetini devam ettirdiği kamu sektörü ve özel sektör arasındaki ilişkilerle

çelişmektedir. Aynı zamanda doğası gereği sözleşmesel olan ve emir-komuta ilişkilerini

kapsayan kamu ve özel sektör arasındaki ilişkilerle de çelişmektedir. Müşterek çıkar ve

51

Darrin Grimsey ve Mervyn K. Lewis, K. M, Public Private Partnerships-The Worldwide Revolution in Infrastructure Provision and Project Finance, UK: Edward Elgar Publishing, 2004, s.13.

23

yükümlülük olmak zorundadır.

Süreklilik: Ortaklığın temelini oluşturacak olan şey oyunun kurallarını koyan ve ortaklara kısmen

de olsa güven sağlayan çerçeve anlaşmasıdır. Bu anlaşmanın mevcudiyeti tarafların karar alma

sürecine dahil olmalarını sağlar. KÖSO sözleşmesi düzenlemenin temel yapısını oluştururken

ister istemez eksiktir, tüm unsurları belirtmez ve tüm çıktıları göz önüne almaz. Paylaşılan

değerler, öncelikler ve politik amaçlara yönelik ortak anlayış ve güven mutlak olmalıdır.

KÖSO’lar kamu sektörü, özel sektör ve/veya kâr amaçsız üçüncü sektör bünyesindeki çeşitli

kurum ve kuruluşlardan birkaçının bir araya gelip ortaklık kurması sonucunda oluşur. Bu ortaklar

finansman, sunum ya da gözetim-denetim gibi rollerden birini veya birkaçını üstlenirler. Devlet

vergiler veya sosyal sigorta gibi yollarla finansal katkıda bulunabilirken özel sektör nakit para

transferleri veya özel sigorta yoluyla finansman sağlar. Projenin riskleri ve getirileri ortaklar

arasında bölüşülür. Bir KÖSO projesi; inşa aşamasından, yenileme, işletme, yönetim süreçlerine

kadar birçok aşamayı içerebilir. Tüm bu aşamalar bir sözleşme ile belirlenir.

KÖSO’ların bu şekilde büyümesi ve çoğalmasının çok sayıda ekonomik, sosyal ve politik neden

ve motivasyonları vardır. Bunları mikroekonomik faktörler ve makroekonomik faktörler olarak

iki temel başlıkta toplayabiliriz. Mikro ekonomik faktörler, kamu harcamalarının etkinlik ve

etkililiği ile ilgili olan iddialardır. Makro ekonomik faktörler ise bütçeler ve kamu yatırım

kaynaklarının bulunabilirliği ile ilgilidir. Elbette her ikisi de çok önemlidir52

Kamu hizmetlerinin piyasalaşmasına ve KÖSO piyasasının büyümesine paralel olarak

KÖSO’ların etkinlikleri ve işlevleri de hızla artmıştır. KÖSO’ların artan etkisi ve devletin

değişen rolleri çeşitli sonuçları doğurmuştur. Bu sonuçlar devletten devlete, her bir devlette

zamanla ve devlet düzeyleri arasında değişmektedir. Bununla ilgili olarak genel bir gözlem olarak

şu hususlar belirtilebilir53

:

52

Ronald W. McQuaid, ve Walter Scherrer, “Changing Reasons for Public-Private Partnerships (PPPs)”, Public Money

& Management, 30(1), 2010, s.28-29.

53 Carrol, P. ve Steane, P. “Public-Private Partnerships: Sectorial Perspectives”, Stephen P. Osborne (Ed.), Public-

Private Partnership-Theory and Practice in International Perspective, London and New York: Routledge Publishing, 2000, s.42

24

❖ Geçen yüzyılda bazı OECD ülkelerinde KÖSO’lar önemli bir büyüklüğe sahip

olmuştur ki bu da ortaklıklardan beklentilerin pozitif olduğunu ortaya koyar.

❖ 1970’lerden beri, ortaklıkların sayısında hızlı bir artış olmuştur. Bu gelişme,

1945’ten beri refah devletin büyümesine olumsuz yaklaşan ve çoğunlukla muhafazakâr

hükümetlerin olduğu ülkelerde daha baskın olarak görülmektedirler.

❖ Bazen yasal engellerden kaçınmak bazen de pragmatik nedenlerle en uygun

örgütsel yapının benimsenmesini sağlamak için yaratılan ortaklık türlerinde artış görülmüştür.

❖ Ulusal hükümetlerce teşvik ve finanse edilmesine rağmen, ortaklıklardaki bariz

artış ulusal düzeyde değil yerel ve bölgesel düzeyde olmuştur.

❖ Gelecek yıllarda dünya genelinde kamusal mal ve hizmet sunumunda muazzam

sorunlar olacaktır. Çoğu ülkedeki kemer sıkma önlemleri hedeflenen alanlar arasında sermaye

bütçeleriyle birlikte kamu harcamalarında daralmayı zorunlu kılacaktır. Özel sektör yatırımlarının

kamu harcamasındaki kesintilerle ortaya çıkacak boşluğu dolduracağı tahmin edilmektedir.

Bununla birlikte gelecek altyapı ve hizmet yaşam döngüsü talebini karşılamak için KÖSO’lar

etkili bir kanal olabilir. KÖSO finansmanını garantiye almak için ulusal hükümetler çapında,

innovasyon ve kapasite inşa ile ilgili olarak bir ihtiyaç mevcuttur 54

❖ Diğer yandan KÖSO’lardan beklenen katkılar konusunda ciddi tartışmalar da söz

konusudur. Bu tartışmaların bir kısmı sadece ideolojik olmakla birlikte önemli bir kısmı da

mevcut durumda ortaya çıkan ve çıkması muhtemel sorunlarla ilgilidir. Şu ana kadar yaşanan

KÖSO uygulamaları aynı zamanda ciddi sorunları da içerisinde barındırmaktadır. KÖSO’lar aynı

zamanda beklenmedik yeni sorunlara da kaynaklık etmektedir. Bu sorunlar özellikle kamu

maliyesi açısından büyük önem taşır. Bu nedenle KÖSO’ların kamu maliyesi üzerine olası

etkileri (olumlu ya da olumsuz) net olarak ortaya konulmalıdır.

KÖSO’lar gerekli koşullar oluşturulup uygulama alanı ve etkinliği arttırıldıkça, mevcut

kaynaklarla yeni altyapılar ve yeni hizmetlerin meydana gelmesini sağlar. Mevcut kaynakların

daha rasyonel, daha yaratıcı ve daha verimli kullanımı söz konusu olabilir. Örneğin, yoksulluğun

54

Adair, A. ve diğerleri (), “The Future of Private Finance Initiative and Public, Private Partnership”, Report to The Royal Institution of Chartered Surveyors, (RICS), June, London, http://www.rics.org/site/download_feed.aspx?fileID=9846&fileExtension=PDF (Erişim Tarihi: 12/01/2012), 2011, s.90

http://www.rics.org/site/download_feed.aspx?fileID=

25

azaltılması konusunda KÖSO’lar yeni araçlar olarak kullanılabilirler. Yoksulluğun azaltılması

girişimlerine yeni kaynaklar temin edebilirler. Etkililiği bakımından, KÖSO’lar yoksullukla

mücadelede hükümete farklı yollarla katkı sunabilirler. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:55

Hükümetlere sosyal programlar için ek finansman olanakları üretebilirler.

Hizmet teslim maliyetlerini düşürerek, yoksulların hizmete erişimini

kolaylaştırabilirler.

Kâr amaçsız şirketler ve sivil toplum kuruluşları (STK) tarafından sunulan sosyal

hizmetleri, temel kamu hizmetleriyle bağlayarak yoksulluğu önlemede eşgüdüm sağlayabilirler.

Yerel yönetimler için öncelikli hizmetlere, etkili finansal teşvikler sağlayarak yerel

olarak belirlenmiş hizmet ihtiyaçlarını karşılayabilirler.

Kapsamı tedricen genişleyen pozitif teşviklerle birlikte yoksulluk yanlısı

düzenleyici bir rejimi yerleştirmeye yardımcı olabilirler.

Daha önce kamusal tekel olan hizmetlerin tesliminde doğrudan yoksulluğu

kapsama alabilirler.

Piyasaya rekabet enjekte ederek hizmet sunumunun maliyetlerini düşürebilirler.

Yoksul tüketicilerin özel ihtiyaçları için ısmarlanmış innovasyonla yeni

hizmetlerin yaratılmasını sağlayabilirler.

KÖSO’lar mevcut kaynaklarla yeni altyapıların ve hizmetlerin oluşturulması ve

hızlanmasını sağlayabilirler. Aynı şekilde mevcut tesislerin ve hizmetlerin iyileştirilmesine

katkıda bulunabilirler.

KÖSO’lar Hizmet Kalitesini ve Paranın Karşılığını (Value for Money) Arttırır

KÖSO’lar proje uygulamasını hızlandırarak ve yeni teknolojiler kullanarak

ekonominin modernizasyonunun canlandırılmasına yardımcı olurlar. Hizmet kalitesi odaklı

uygulamalarla projeler talebe daha iyi yanıt verebilir ve talepteki değişimlere hızlıca adapte

olabilir. Bu durumda ekonominin daha dinamik olarak modernize olmasını sağlarlar (Namblard,

2000: 21).

Hizmetler daha modern tekniklerle yürütülür. Aynı şekilde hizmetler kullanıcı

ihtiyaçlarına göre farklılaştırılır, şekillendirilir. Geleneksel kamusal sunumdan farklı olarak

55

Panggabean, A.T.P. “Expanding Access to Basic Services in Asia and the Pacific Region: Public-Private Partnerships for Poverty Reduction”, Asian Development Bank, Economics and Research Department (ERD) Working

Paper, WP No.87, November, Manila/Philippines, 2006, s.22

26

kullanıcı ihtiyaçlarına göre ürün farklılaştırılması mümkün hale gelir. Vatandaş memnuniyeti ve

hizmetlere katılım oranı artar.

Sosyal ve çevresel hedefleri başarabilmenin yanında KÖSO’lar toplumun yaşam

standartlarını yükseltmek için etkili bir mekanizma olarak ortaya değerlendirilebilir56

. Eğer

hizmet kalitesi yükselir, kullanıcı odaklı hizmet sunumu başarılır ve paranın karşılığının

arttırılması sağlanabilirse KÖSO’lar toplumun yaşam standartlarını ve vatandaşların yaşam

kalitelerini iyileştirebilirler.

KÖSO’lar kanalıyla piyasalaşma sürecinde dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekilde

sıralanabilir:

Partnerlik her derde deva olan bir mekanizma/araç olarak görülmemelidir.

Partnerliğin formülsel bir yaklaşım -yeni bir dogma-olarak görülmemesi yaşamsal önemdedir

(HM Treasury, 2000: 45).

Özel sektör katılımında kamusal hizmetlerinin karmaşık yapısı dikkate alınmalıdır.

Bunlardan kamusallık derecesi görece daha düşük olanlar KÖSO sunuma açılabilir. Paket

şeklinde (bundling) tüm hizmetlerin toptan özel sektöre açılması doğru değildir. Bunun yerine

yeni KÖSO yaklaşımlarında öne çıkan hizmetlerin ayrılarak ihale edilmesi (unbunding) öncelikli

tercih olmalıdır.

KÖSO piyasasında sosyal yönün güçlendirilerek KÖSO’ların özelleştirmeler gibi

sırf piyasa ekonomisi araçları olmadığı, toplumsal öncelikleri ve duyarlılıklarının da olması

gerektiği belirginleştirilmelidir. Özel sektörün kâr anlayışı ve kamu sektörünün geleneksel

sorunları dikkate alınarak KÖSO’lara mutlaka sivil toplum kuruluşları da paydaş olarak dahil

edilmelidir.

KÖSO’lar tarafından kamusal hizmetlerin fiyatlamasında, malın niteliği ve hizmet

kullanıcılarının talep ve gelir esneklikleri göz önüne alınmalıdır. Malın fiyatlamasında fiskal

amaçlar kadar sosyal boyutlar da göz önüne alınmalıdır.

Bakanlıklarda merkezi bir KÖSO birimi kurulmalı; bu merkezi birim, alt birimlere

56

Levinson, D.M., Garcia, R.C. ve Carlson, K., “A Framework for Assessing Public-Private Partnerships”, P. Rietveld and R. Stough (Eds.), Institutions and Regulatory Reform in Transportation içerisinde, Edward Elgar Publishers, http://nexus.umn.edu/Papers/PPP.pdf (Erişim Tarihi: 11/07/2011), 2006, s.301

http://nexus.umn.edu/Papers/PPP.pdf

27

ve belediyelere danışmanlık görevi sunmalıdır.

Bakanlıklar düzeyinde ve özellikle belediyelerde KÖSO uygulamalarının

başlatılması, yürütülmesi, denetlenmesi ve kapatılması konularında uzman personel istihdam

edilmelidir.

Yolsuzluk iddialarının önüne geçebilmek için ayrıntılı bir hukuki KÖSO çerçevesi

oluşturulmalıdır.

Özellikle belediyelerde KÖSO uygulamaları ve özelleştirmeler için mutlaka halkın

desteği ve onayı aranmalıdır.

KÖSO’lar için yeni bir muhasebe sistemi kurulmalıdır. Bu yeni muhasebe

sisteminin, özel sektör muhasebesi ile sosyal boyutları göz önüne alan bir sistem olmalıdır.

Yabancı sermayenin KÖSO uygulamaları çerçevesinde ilişkilerinde gizli birtakım

niyetleri uygulamasının önüne geçmek için gerekli önlemler alınmalıdır.

Sözleşmelerde, vatandaşların kamusal hizmetlere erişimini kolaylaştıran ve

yaygınlaştıran, bedavacılığı zorlaştıran, hizmetin verimliliğini ve etkinliğini arttıran teknolojilerin

geliştirilmesini öngören maddelere yer verilmelidir. Sözleşmelere konulan bu türden

yaptırımların yerine getirilmesini temin etmek için gerekli mekanizmalar kurulmalıdır.

KÖSO’lar her zaman pozitif yönlü etkiler sunmaz. Bünyesinde birtakım

sakıncaları ve tehlikeleri de içermektedir. Özellikle, devlet katılımının azaltılmasıyla birlikte

gerçekleşen daha fazla özel sektör rolü dolayısıyla birçok sosyo-politik tehlikeler oluşabilir.

Bunun yanında KÖSO’lara ilişkin bir diğer tehlike taraflar arasında çeşitli anlaşmazlıklar ya da

uyuşmazlıkların meydana gelmesinden kaynaklanır. Bu durum ortaklığın geleceğini tehlikeye

sokarken hizmetlerin sunumu da belirsiz bir sürece girer. Bu durumlar için alternatif çözüm

yöntemleri en baştan hesaba katılmalıdır.

Hükümetler KÖSO taahhütlerinin ne ölçüde ve ne şekilde gerçekleştiği ne gibi

fayda ve maliyetler getirdiğini izlemeden önce bu taahhütler üzerine belirli sınırlamalar

koymalıdır. Örneğin Macaristan’ın kamu maliyesi kanunu, herhangi bir yılda, çok-yıllı KÖSO

taahhütlerinin toplam nominal değerini, o yılki toplam devlet harcamasının tahmini %2’si olarak

sınırlandırmaktadır. Aynı şekilde Brezilya’nın KÖSO’lar konusundaki federal kanunu benzer

sınırlayıcı hükümler içermektedir. KÖSO taahhütlerinin mevcut değerinin, cari GSYİH’nın yüzde

X’i kadar sınırlandırılması ve toplam sınır tutarının departmanlara dağıtılması ve böylece her

departmana kendi KÖSO programlarını planlamalarına yardımcı olunması da mümkündür. Bu

28

tarz sınırlar tam olarak tatmin edici değildir. Eğer KÖSO’lar kamu tarafından finanse edilen

projelerden daha ucuzsa ve bunların yerini alıyorsa bunlar neden diğer kamu harcamalarından

bağımsız bir şekilde sınırlandırılmalıdır? Hükümet KÖSO’lar konusunda makul kararlar alma

konusunda kendinden şüphe duyarsa bu tarz sınırlar KÖSO programının çok kısa sürede çok

çabuk büyümesini önleyebilir. Bunun yanında, uzun dönemde KÖSO taahhütlerini daha kapsamlı

mali hedefler kapsamına almak daha iyi olabilir. Örneğin KÖSO taahhütlerinin şimdiki değeri

üzerindeki bir sınır, ekonomik yükümlülüklerin (borcu ve KÖSO taahhütlerini de kapsayarak)

şimdiki değeri üzerindeki bir sınır içine alınabilir (Irwin, 2007: 19).

KÖSO’lar kamusal faaliyetin ikamesi ya da göz ardı edilmiş sorumluluklar olarak

düşünülmemelidir. Özellikle vatandaşlar ihtiyaçları olan hizmet ve ürünleri uygun bir şekilde

kullanırlarken kamu sektörü standartlar koymayı ve ürün güvenliğini, ürünün yararlılığını ve

kalitesini denetlemeyi ve sistemler oluşturmayı sürdürmelidir. Bir diğer deyişle KÖSO’lar daha

az kamu sektörü değil daha farklı bir hükümet rolü anlamına gelmektedir. Özel sektör ortağının

güçlü pozisyonu nedeniyle genellikle daha vasıflı kamu sektörü katılımına ihtiyaç

duyulmaktadır57

Sağlıklı bir demokrasi, vatandaşlar için tam bilgiye, vatandaşlar tarafından tam

katılıma, kamu görevlilerinden bağımsız düşünce ve değerlendirmelere, parlamento ve seçmeler

için hesap verilebilirliğe dayanır. KÖSO’lar bunların hepsinin altını oyar, demokrasinin temel

değerlerine zarar verir, işlevselliğini yok eder. Kamusal alan konusunda daha dikkatli olan, artan

bir vizyona sahip ve ilelebet sağlıklı bir demokrasiyi kurmak isteyen bireyler olarak KÖSO

önerilerine daha dikkatli yaklaşmalıyız. Bu nedenle kamuyu tam aydınlatma, tam kamusal

katılım, seçilmiş görevliler tarafından karar alma ve kamu görevlilerinin hesap verebilirliği

konularında istekli ve ısrarcı olmalıyız. Ancak bu şekilde kamu hizmetlerinin sunumunda

KÖSO’lara daha fazla güvenebilir, kamusal mal ve hizmetleri yeterli miktar ve kalitede temin

etmek için ideallerimize daha fazla yaklaşabiliriz58

57

Dima Jamali, “Success and Failure Mechanisms of Public Private Partnerships (PPPs) in Developing Countries”, The International Journal of Public Sector Management, 17(5), 2004, s.419

58 Blair Redlin, “Secretive, Risky, Unaccountable: How Public-Private Partnerships are Bad for Democracy”,

Parkland Institute Conference “Uncommon Dreams: Visions of the Public Good”, November 21, 2004, s.5

29

2. TRAKYA BÖLGESİ (TR21 TEKİRDAĞ, EDİRNE, KIRKLARELİ) İÇİN

TEMEL İSTATİSTİKLER Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli illerinden oluşmakta olan bölge, 18 665 (göl hariç) km²’lik

yüzölçümü ile Türkiye yüzölçümünün % 2,4’üne denk gelmektedir. Tekirdağ‘daki ilçe sayısı 9,

belediye sayısı 33 ve köy sayısı ise 257’dir. Edirne‘deki ilçe sayısı 9, belediye sayısı 24 ve köy

sayısı ise 248’dir. Kırklareli‘ndeki ilçe sayısı 8, belediye sayısı 26 ve köy sayısı ise 173’tür.59

(Bkz EK: 7)

Trakya bölgesinde E-Devlet kapsamında faaliyete geçmiş e-belediyecilik hizmetlerine yönelik

olarak Tekirdağ Şarköy Belediyesi ve Kırklareli Belediyesi e-belediyecilik hizmeti vermektedir.

Bu bağlamda 7 adet entegre hizmet sunan söz konusu belediyelerin e-devlet kapısı üzerinden

sunduğu hizmetler şu şekildedir;

Tablo 2 E-Devlet Kapısı Üzerinden Sunulan Hizmetler

E-Belediye Hizmetleri Diğer Hizmetler

.Beyan Bilgileri Sorgulama .Arsa Rayiç Değerleri

.Borç Bilgileri Sorgulama .Bina Aşınma Oranları

.Sicil Bilgileri Sorgulama .Çevre Vergisi Oranları

.Tahsilat Bilgileri Sorgulama

Kaynak: https://www.turkiye.gov.tr/belediyeler (Erişim Tarihi:10.02.2013)

Edirne Belediyesi ise çevrimiçi olarak Hızlı borç ödeme, arsa ve bina rayiç değeri, bina yaşına

göre aşınma oranı hizmetlerini vermektedir.60

Trakya Bölgesi’ne ait diğer tüm istatistiki veriler ayrıntılı olarak “EKLER” kısmında

sunulmuştur.

59

TÜİK,Bölgesel Göstergeler TR21 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, 2010, http://www.tuik.gov.tr/Start.do , (Erişim Tarihi: 11.02.2013)

60 https://ebld.edirne.bel.tr/beyaz/v2/index.html#, (Erişim Tarihi:11.02.2013)


http://www.tuik.gov.tr/Start.do

https://ebld.edirne.bel.tr/beyaz/v2/index.html

30

3. GEÇMİŞE DÖNÜK DEĞERLENDİRME VE ÇIKARILAN DERSLER Küreselleşme sürecinde kamu yönetiminde enformasyon teknoloji ve uygulamaları giderek

artmaktadır. Devlet iş süreçlerinin yeniden tasarlanması ve yeniden yapılandırılmasında

teknolojik gelişmeler büyük katkı sağlamakta fakat bir takım problemleri de bünyesinde

bulundurmaktadır. E-Devlet ile ilgili olarak karşılaşılan problemleri şu şekilde sıralamak

mümkündür; E-devlet hususunda plan, program ve vizyon oluşturacak kurum sayısının azdır. İlk

yatırımların maliyetleri yüksektir, hukuki ve teknik alanlarda yasa ve mevzuatlardaki yetersizlik

söz konusudur. Kamu yönetim kademelerini söz konusu olan bilgi eksikliği yeniden yapılanma

süreçlerine ihtiyatlı bir bakış açısını beraberinde getirmektedir ve bürokratik engeller söz

konusudur. Türkiye’de E-Devlet anlayış ve uygulamalarında teknik ve hukuki alandaki boşluklar

farklı siyasi politik anlayışlarla birleştiği vakit devletin hangi kurumunun hangi hizmeti hangi

mevzuat ve yasal dayanakla nasıl vereceği konularında problemleri söz konusudur. Ayrıca E-

Belediye konusunda örnek alınabilecek kurum ve rehber sayısının azlığı ise yürütülen

faaliyetlerin hızını yavaşlatmaktadır.61

Yapılan araştırmalar göstermektedir ki ülkelerin e-devlet

çalışmalarında başarı sağlayabilmeleri şu konularda atılan adımlara bağlıdır; e-devlet uygulama

çalışmaları ulusal plan ve stratejilerle birlikte ele alınmalı; e-devlet uygulamalarını yönetecek

yetkili ve sorumlu bir kurum ve yönetici olmalı; örgütsel değişme yönetilmeli, değişime olan

direnç kırılmalıdır; ayrıca yasal düzenlemelere gidilmeli, e-imza, kişisel bilgilerin korunması,

siber suçların önlenmesine yönelik alanlarda düzenlemelere gidilmelidir.62

Son olarak; kamu hizmetlerinin sunumunda genel olarak rekabet ve pazar şartları yerine katı

mevzuatlar, politik endişeler ve yöneticilerin statükocu anlayışları daha fazla dikkate alınmıştır.

Ancak küreselleşmenin kamu yönetiminde meydana getirdiği dönüşüm sonrası kamu hizmeti

kullanıcıları dikkate alınması gereken esaslı bir değişken durumuna gelmiştir. Böylece

vatandaşlara beklentilerine daha uygun hizmetleri sunmanın ve bu hizmetleri daha az maliyetle

etkin şekilde ulaştırmanın önü açılmıştır.63

61

Erdal, ss.10-11

62 Çukurçayır ve Çelebi, s.66.

63 Torlak, s.36-38

31

Küreselleşen dünya ve bilinçli toplumun bir getirisi olarak vatandaşların standartları yükselmiş ve

hizmet beklentileri değişmiş; kaliteli hizmet sunma anlayışı önem kazanmıştır. Yenilenmiş

toplumsal talepler özel kuruluşlar kadar kamu kurumlarını da vatandaş beklentilerine uygun

hizmet üretme ve sunma konusunda baskı altına almıştır. Yerel yönetimler, kamu hizmeti

anlayışında meydan gelen değişimlere duyarsız kalmayarak yeniden yapılanma konusunda aktif

tutum almaktadırlar.

4. TRAKYA BÖLGESİ İÇİN GZFT ANALİZİ

MASA 1

Güçlü Zayıf Fırsatlar Tehditler

1 Ailelerin eğitimli olması

ve çocukların eğitimine

önem vermesi

Nüfus artış hızının az olması İstanbul’a yakın

olmak

Çarpık kentleşme

2 Toplumsal örgütlemeye

önem verilmesi

Altyapının yetersiz olması AB ülkelerine yakın

olmak

Yönetilemeyen göç

3 Sosyo-ekonomik ve

kültürel yapının güçlü

olması

Okul bahçelerinin betonarme

olması, yeşil alanların az

olması

Liman ve

gümrüklere sahip

olmak

İstanbul’a yakın

olmak

4 Meslek liselerinin ve

yükseköğretimin varlığı

Nitelikli ve sayı itibarı ile

kamusal hizmet sunacak

personelin yetersiz olması

Sağlık turizmini

geliştirmeye elverişli

bir coğrafi konumda

olması

Altyapının yetersiz

olmasına bağlı

olarak gelişen

çevresel kirlilik

5 Eğitim düzeyinin yüksek

olması

Kamusal hizmet binalarının

fiziki ve modernizasyon

yapısının yetersizliği

Dönüştürülebilir

enerji kaynaklarının

varlığı (rüzgar,

doğalgaz, kömür)

Yaşlı nüfusun

artması

6 Terör olaylarının

olmaması

Kamu hizmet binalarının

inşası için yeterli kamusal

arazinin mevcut olmaması

Büyükşehir

Belediyesi’ne sahip

olmak

Biz kavramının

olmaması

7 Atık su arıtma tesislerinin

olmaması

Sağlık Bakanı’nın

Trakya bölgesinden

olması

Hava kirliliğinin

olması

32

HEDEFLER AÇIKLAMA/ GEREKÇESİ

1 Kamusal binaların altyapılarının modernizasyonu ve

teknolojik gelişiminin sağlanması

-Deprem yönetmeliğine göre yapıların

güçlendirilmesi

-Yeniden yapılanma sürecinde “Tüm engelli

vatandaşların yararlanabilmesi” hususunun

göz önünde bulundurulması

-En çok talep edilen birimlerin daha ön

planda hizmet vermesi

2 Kamu hizmetlerinin kurallara bağlanarak standardize

edilmesi

-Kamusal hizmetlerde kurum yetkililerine

yetki devri yapılması

3 Kurumların işlevselliğinin arttırılması -Her kamusal kurumda nitelikli elemanların

görev yerinde ve yeterli sayıda çalıştırılması

HEDEFLER STRATEJİLER

Kamu kurumlarının işlevselliği ve kamu hizmeti sunan

personelin nitelikleri çağın gerektirdiği biçimde arttırılacak

ve kurumlar arası iletişim etkin hale getirilecek

-Kamu kurumunda çalışan personel çıktı ve

verimlilik odaklı eğitilecektir

-Kamu kurumlarının teknolojik altyapıları

geliştirilecektir

-E-devlet uygulamaları yaygınlaştırılacaktır

-Belirlenen kriterler çerçevesinde

kurumların kendi personeline performans

uygulamaları doğrultusunda harekete

geçilecektir. Kamu personelinin atanma

süreci ve şekilleri siyasi iradeyle değil;

kişinin liyakat, kıdem, yabancı dil,

bilgisayar bilgisi gibi kriterler doğrultusunda

gerçekleşecektir

33

MASA 2


1 Eğitim seviyesinin

yüksek olması

Bireysellik Ulaşım imkanları Bölgenin deprem riski

taşıması

2 Düşük suç oranları Sivil Toplum

Kuruluşlarının (STK)

eksikliği

Turizm olanakları Hızlı göç olgusu

3 Ekonomik güç Düzensiz ve çarpık

kentleşme

Düşünce çeşitliliği Çevre kirliliği (hava,

toprak ve su)

4 Tam donanımlı kamu

sağlık tesislerinin

yetersizliği

Hoşgörü ve tolerans ortamı Bölgenin enerji

çeşitliliği

5 Genç nüfusun azlığı Kültürel çeşitlilik

6 Beyin göçü Ortak bölge kavramı

7


1 Bölgede sağlık hizmetlerinin sunumunun

kalite kriterleri doğrultusunda geliştirilerek

yaygınlaştırılması

Bölgedeki sağlık hizmetlerinin daha nitelikli ve yeterli düzeye

taşınması ihtiyacı

2 Bölgede altyapı ve üstyapı imkanlarının

geliştirilmesi, sosyal yaşam alanlarının

arttırılması

Yanlış kentleşme ve bu durumun bölgede neden olduğu sağlık

ve güvenlik sorunlarının bulunması

3 Bölgede suç oranlarını en aza indirerek ve

toplumsal güvenliği en üst düzeye taşıyarak

toplumsal huzuru ve güveni sağlamak

Suç unsuru uygulamaya konulduğunda ortaya çıkabilecek

olan zararın alınacak önlemlerle en aza indirilebilecek olması

34


Bölgede sağlık hizmetlerinin sunumunu

kalite kriterleri doğrultusunda geliştirmek

ve yaygınlaştırmak

-Bölgedeki sağlık tesislerinin fiziksel durumu (Bina, araç,

gereç vb.) iyileştirilecek, nitelikli yatak sayısı arttırılacak

-Toplumu koruyucu sağlık hizmetleri ile vatandaş, erken tanı

ve tedavi konusunda bilgilendirilecek ve koruyucu sağlık

hizmetlerine yönlendirilecek

-Bölgede nüfus başına hekim ve diğer sağlık çalışanı sayısı

arttırılacak, bununla beraber yanık ünitesi kurulacak

-Sağlık çalışanlarının net görev tanımlarının yapılarak, meslek

sonrası eğitimleri sağlanacak ve hizmet sunum kalitesi

arttırılacak

-Bölgeden yapılan sevklerin azaltılması, çeşitli uzmanlıklara

ulaşımın sağlanması ve optimal kaynak kullanımı için şehir

hastanesi planlama çalışması yapılacak

-Toplumun hizmet alımında bilinçlendirilmesi için sağlık

okur-yazarlığı eğitimleri yapılacak ve söz konusu eğitimler

yaygınlaştırılacak

-Serbest sağlık bölgesi için çalışmalara yapılacak

-Sağlık hizmet sunumunda performansın belirlenmesi için

daha adil ve objektif yöntemler belirlenerek uygulanacak

35

MASA 3


1 Güvenlik Toplumun tepkisizliği Kolay ulaşılabilirlik Çevre kirliliği

2 Yatırımlar Nitelikli eleman azlığı Sanayileşme Nüfus artışı

3 Coğrafi konum Atalet Genç nüfus Çarpık yapılaşma

4 Arazinin vasfı STK

5 Kentsel altyapı

6 Bürokrasi

7 Kültür sanat faaliyetlerinin

azlığı

8 Basın- Medya

9 Turizm politikalarının etkin

kullanılamaması

10 Ulaşım

11 Eğitim

12 Sağlık

13 Şehir planlaması

36


1 Kamu hizmetlerinin kolay ulaşılabilir hale getirilmesi - Kamu kaynak ve zaman tasarrufunun

sağlanarak hizmet kalitesini arttırabilmek

adına vatandaşa hizmet veren birbiriyle

ilgili kurumları aynı kampüste toplamak

-Modern ve mevzuatına uygun yapılarla

engelli vatandaşlara, kurum personeline,

müşteri ve vatandaşa daha kaliteli hizmet

sunma imkanının temini

2 Kurumları modern ve donanımlı bir altyapıya

kavuşturarak, şeffaf sürdürülebilir kamu hizmeti

sunarak, hizmet alan ve veren memnuniyetinin

arttırılması

-Elektronik hizmet sunumu arttırılacak

-Hizmet standartları sağlanacak

-Kalite sistemleri kurularak şeffaf,

izlenilebilir ve denetlenilebilir hizmet

sunulacak

-Anket ve görüşmelerle memnuniyet

düzeyi ölçülecek

-Bilişim ve bilgisayarlı otomasyon

sistemlerinin kullanımı yaygınlaştırılacak

-Performansa dayalı ücretlendirme sistemi

ile personelin özlük hakları iyileştirilecek

3 Sosyal ve kültürel alanların yaygınlaştırılması -Bölge il ve ilçelerinde kültür merkezleri

kurularak vatandaşlara kendisini geliştirme

ve güzel vakit geçirme imkanı sağlanacak

-Bölge kültürel değerlerinin tanıtımı ve

yaşatılması için forum, panel, seminer ve

festivaller düzenlenecek

-Şehir parkları oluşturularak halkın sosyal

yaşantısında halkın sosyal yaşantısında

önemli katlı sağlanacak

-Engelli vatandaşların becerilerini

geliştirebilmeleri için kültür merkezlerinde

birim ve olanaklar sağlanacaktır


37

Bölgedeki suç oranlarının en aza indirilmesi ve

toplumsal güvenliğin en üst düzeye taşınması

doğrultusunda toplumsal huzuru ve güveni sağlamak

-Mobese kameraları ve diğer teknik altyapı

2016 yılına kadar tamamlanacak

-10 daire ve üzerindeki her binaya kapı

girişi ile birlikte sokağı görüntüleyen kayıt

yapıcı bir kameranın konulması

sağlanacak. Sitelerde ise sitenin girişine ve

etrafındaki sokakları görüntüleyen kayıt

yapıcı kamera ve hatta gerekli

görüldüğünde mobese’ye entegre edilecek

kameraların 3 yıl içerisinde konulması

sağlanacak

-10 yıl içerisinde her bakanlık kendi

bünyesinde kendi konularına hakim polis

birimi oluşturacak

-Her ilde 365 günde 364 sloganı ile suçu

önleyici ve olası tehditler konusunda

uyarıcı seminerler yapılacak

MASA 4


1 Güvenli olması Kamu binalarına ulaşım E-devlet

sistemine geçiş

Sınır bölgesinde

bulunma

2 Eğitim olanakları ve

düzeyi

Kamu kurumlarının

fiziki yetersizliği

Ulaşım ağı Olası Marmara

Depremi

3 Karayolu ağı Kolektif bilincin

olmaması

Üniversitelerin

varlığı

İstanbul’a

yakınlık

4 Aktif nüfusun varlığı Girişimcilik ruhunun

olmaması

İstanbul’a yakın

olması

Sanayileşme

5 Coğrafi yapı ve

konum

Sosyal rehabilitasyon

eksiklikleri

Hızlı tren projesi Göç

6 Hayvan

hastalıklarından

Plansız kentleşme Limanların

varlığı

Kamu

performans

38

arındırılma sisteminin uygun

olmayan

alanlarda uygun

olmayan

yöntemlerle

uygulanması, bu

durumun

çalışanlarda

motivasyon

eksikliklerine yol

açması

7 Nitelikli insan

kaynağı

Kamu görevinde

liyakatın dikkate

alınmaması

Aktif nüfusun

yoğunluğu

Yeni Kamu

Yönetimi (YKY)

anlayışı

içerisinde sağlık

sektörünün

olumsuz

etkilenmesi

8 Toplumun yüksek

gelir düzeyi

Kamuda personel açığı Kültürel mirasın

varlığı

9 Toplumun hukuka ve

demokrasiye

duyarlılığı

Yerel yönetimlerde

teknik ve personel

yetersizlikler

10 Kamu bilincinin

gelişmiş olması

Toplum içerisinde

iletişim eksikliği

11 Hoşgörü kültürü

12 İkinci sınıf tarım

arazilerinin varlığı

39


1 Kamu hizmeti sunan personelin nitelikleri çağın

gerektirdiği biçimde arttırılacak ve kurumlar

arası iletişim etkin hale getirilecek

-Kamu hizmeti sunan kurumların

teknolojik gelişmeler çerçevesinde,

kaliteli hizmet sunması

gerekmektedir

-Eğitim çalışmalarına kurum

içerisinde ve sürekli olarak ihtiyaç

duyulmaktadır. İletişim zafiyeti

ortadan kaldırılmalıdır

2 Bölgede bir bütün olarak çevre sorunları ortadan

kaldırılacak modern, donanımlı altyapı ve

kentleşme oluşturulacaktır

-Bölgenin çevresel sorunları

ülkemizde dikkat çeken bir

noktadadır. Buna çözüm olarak evsel

ve endüstriyel atıklar için atık

üniteleri ve biyolojik arıtmalar

oluşturulmalıdır. Çarpık kentleşme

ile hızlı bir mücadele yapılmalıdır

3 Bölgenin eğitim, sağlık, adalet, sosyal hizmetler,

güvenlik, turizm, gençlik ve aile hizmetleri

alanlarında şeffaf ve denetlenilebilir kamusal

hizmet sunulması sağlanacaktır

Bölgede kamu hizmetlerinde

optimum faydayı sağlamak için

şeffaf ve insan odaklı hizmet sunumu

gerekmektedir. Kamunun zaruri

ihtiyaçlar için kendisini

öncelemesinin önüne geçilmelidir.

40


1 Kurumları modern ve donanımlı altyapıya

kavuşturacak şeffaf, sürdürülebilir, kolay

erişilebilir, hizmet alan ve verenin

memnuniyetinin arttırıldığı kamu

komplekslerinin oluşturulması

-İhtiyaca göre il ve ilçelerde merkezi

ve yerel yönetim birimlerinin aynı

kampus içerisinde, kolay ulaşılabilir

ve özel ihtimam gerektiren grupların

da göz önüne alınacağı bir yapıya

ulaştırılacağı gerekli düzenleme ve

planlamaların 5 yıl içerisinde

yapılması

-2020 yılında söz konusu

kampüslerin kullanılır hale gelmesi

-Bu kampüslerin, halkın ve özel

ihtimam gerektiren grupların kolay

ulaşabileceği bir şekilde

konumlanması veya kent

merkezinden bu komplekslere

ulaşımın toplu taşıma ile sağlanması

2 Bölgede sosyal ve kültürel yaşam alanlarının

arttırılması

-5 yıl içerisinde çeşitli kültür ve spor

merkezlerinin, kültür üretim ve

sunum alanlarının kent ve temalı

parklara kurulması

-İlçe ve mahalle bazında halkın

yararlanabileceği spor ve kültür

birimlerinin oluşturulması

-Mevcut illerdeki kültür varlıklarının

tanıtımı için organizasyonların

yapılması

-Kültür merkezlerinde üretilen sosyal

ve kültürel faaliyetlerin mobil olarak

Trakya Kalkınma Ajansı ve ulusal-

uluslararası platformlarda sunulması

41

-Trakya’nın kültür envanterinin 5 yıl

içerisinde tamamlanması

-Tarihi binalarda ve alanlarda gerekli

restorasyon ve konservasyonların

tamamlanması

3 Bölgede bir bütün olarak çevre sorunlarını

azaltacak, alt ve üst yapı imkanlarının

geliştirilerek kentlere estetik bir görünüm

kazandırmak

-Yerel yönetimlerin katı atık toplama

merkezlerinin yaşam ve tarım

alanlarından uzakta kurulması,

denetim be yaptırımların 5 yıl

içerisinde tamamlanması

-Kentlerin şehir planlarının yeniden

düzenlenerek altyapı sistemlerinin

yenilenmesi ve eksikliklerinin

tamamlanması

-Mevcut binaların deprem

dayanıklılık kontrollerinin yapılarak

güçlendirilmesi ve gerekli önlemlerin

2 yıl içerisinde yapılması

42

KAYNAKÇA Adair, A. ve diğerleri (2011), “The Future of Private Finance Initiative and Public, Private

Partnership”, Report to The Royal Institution of Chartered Surveyors, (RICS), June, London,

http://www.rics.org/site/download_feed.aspx?fileID=9846&fileExtension=PDF (Erişim Tarihi:

12/01/2012)

Akbulut, Ö. (2007), “Kamu Yönetiminde İşletmecilik Sorunu”, Mülkiye Dergisi, 31 (254), 73-86

Arifoğlu, Saliha Figen. ve diğerleri,E-Devlet Olgunlaşma Ölçütlerinin Saptanması,Sonuç

Raporu,09.05.2003, http://www.tbd.org.tr/usr_img/cd/kamubib14/raporlarPDF/RP1-2003.pdf ,

(Erişim Tarihi:11.02.2013)

Arslan, Nagehan Talat.”Klasik-Neo Klasik Dönüşüm Süreci: “Yeni Kamu Yönetimi” , C.Ü

İ.İ.B.F Dergisi,C.11,S.2,2010, http://asosindex.com/journal-article-fulltext?id=15191&part=1,

(Erişim Tarihi: 08.02.2013), ss.21-38.

Ay, Canan ve Gülgün, Aylin (1998), “Kamu Sektöründe Hizmet Kalitesinin Arttırılmasında

Etken Bir Araç Olarak İş Tatmini”, Kamu Yönetiminde Kalite 1. Ulusal Kongresi, TODAİE

Yayınları, Yayın No: 289, ss. 249-263.

Batırel,,Ömer Faruk. Kamu Maliyesi Teorisine Giriş, İstanbul: İ.İ.T.İ.A Nihad Sayar Yayın ve

Yardım Vakfı Yayınları, n.268, ,1976.

Carrol, P. ve Steane, P. (2000), “Public-Private Partnerships: Sectorial Perspectives”, Stephen P.

Osborne (Ed.), Public-Private Partnership-Theory and Practice in International Perspective,

London and New York: Routledge Publishing, 36-56.

Çiçek, Serdar. Hüseyin Güçlü Çiçek ve Uğur Çiçek, Kamu Hizmetlerinin Etkinliğinde E-Devlet

Kullanımı ve Beklentiler,SDÜhttp://www.deu.edu.tr/userweb/hilmi.coban/%C3%B6devler/e-

devlet/kamu-hizmetleri-edevlet.pdf, (Erişim Tarihi:08.02.2013). ss.1-23.

http://www.rics.org/site/download_feed.aspx?fileID=

http://www.tbd.org.tr/usr_img/cd/kamubib14/raporlarPDF/RP1-2003.pdf




43

Çukurçayır, M.Akif. ve Esra Çelebi,Bilgi Toplumu ve E-Devletleştirme Sürecinde Türkiye,ZKÜ

Sosyal Bilimler Dergisi,C.5,S.9,2009,

http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TSOS&c=ebsco&c=summon&c=ebsco&

ano=107377_0c2a031f2dd1b1499356a45e82a144fb, (Erişim Tarihi: 08.02.2013) ,ss.59-82.

Delibaş, Kayhan. ve Ali Erdem Akgül, “Dünyada ve Türkiye'de E-devlet

Uygulamaları:Türkiye'de E-demokrasi ve E-katılım Potansiyellerinin Harekete Geçirilmesi”,

Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, Cilt:13,Sayı:1,Bahar2010,

http://www.sosyolojidernegi.org.tr/dergi/pdf/delibas_e_devlet.pdf, (Erişim Tarihi:12.02.2013) ,

ss.100-144

ERDAL, Murat. “Elektronik Bilgi Çağında Kamu Yönetimi ve Bir Yerel Yönetim Uygulaması

:İstanbul Büyük Şehir Belediyesi”, 1. Bilgi ve Ekonomi Kongresi, Bildiriler Kitabı, s.:165-180,

10-11 Mayıs 2002, Kocaeli Üniversitesi, Hereke-İzmit, E-Devlet ve Uygulamaları Oturumu –

Cuma, 10 Mayıs 2002. http://gizliajans.com/pdf/ebelediye.pdf, (Erişim Tarihi:10.02.2013)

Eryılmaz, Bilal. Kamu Yönetimi, Genişletilmiş ve Gözden Geçirilmiş 5.Baskı, Kocaeli:

Umuttepe Yayınları, 2012.

Eser, H.Bahadır. Dilek Memişoğlu, Gökhan Özdamar, “Sosyal Siyasetin Üretilmesi Sürecinde

Refah Devletinden Neo-Liberal Devlete Geçiş: Devletin Kamu Hizmeti Sunma İşlevinin

Değişimi”, SDÜ İİBF Dergisi,C.16,S.2,2011,http://asosindex.com/journal-article-

fulltext?id=19937&part=1, (Erişim Tarihi: 08.02.2013) ss.201-217.

Göküş, Mehmet. “Küreselleşme Sürecinin Kamu Hizmetine Yansıması”, Selçuk Üniversitesi

İİBF, http://asosindex.com/journal-article-fulltext?id=17559&part=1, (Erişim Tarihi:08.02.2013)

,ss.193-218.

Gözel, Kadir Akın. ”Yeni Kamu Yönetimi Nedir?”,

http://www.tid.gov.tr/Sayfalar/makale.aspx?mID=305, (Erişim:11.02.2013),Türk İdare

Dergisi,Mart 2003,Sayı.438,ss.195-208



http://www.sosyolojidernegi.org.tr/dergi/pdf/delibas_e_devlet.pdf

http://gizliajans.com/pdf/ebelediye.pdf




http://www.tid.gov.tr/Sayfalar/makale.aspx?mID=305

44

Grimsey, D. ve Lewis, K. M. (2004), Public Private Partnerships-The Worldwide Revolution in

Infrastructure Provision and Project Finance, UK: Edward Elgar Publishing.

Hebson, G., Grimshow, D., Marchington, M. ve Cooke, F-L (2002), “PPPs and the Changing

Sector Ethics: Case-Study Evidence from the Health and Local Authority Sectors”, ESRC Future

of Work Programme Working Paper, WP No.21 (June), Economic and Social Research Council

(ESRC), http://www.leeds.ac.uk/ESRCFutureofWork/downloads/workingpaperdownloads

/Paper21.pdf (Erişim Tarihi: 07/01/2012)

https://ebld.edirne.bel.tr/beyaz/v2/index.html#


Işıklı, A. (1997) “Kamu Kesimi ve Siyasal Rejimin Demokratikleşmesi”, Mülkiyeliler Birliği

Dergisi, 21(200), 75-79

İşten, İnanç. Kamu Hizmeti Kavramı ve Unsurları, AYİM, 22Numaralı dergi,

http://www.msb.gov.tr/ayim/Ayim_makale_detay.asp?IDNO=74, (Erişim Tarihi:10.02.2013)

İnce, N.Murat. e-Dönüşüm Türkiye Projesi,İçişleri Baknlığı Mahalli İfareler Genel Müdürlüğü

Belediyelerde e-devlet Uygulamaları Eğitimi,24 Mayıs 2011..

İnce, N.Murat. Elektronik Devlet Kamu hizmetlerinin Sunulmasında Yeni İmkanlar, Mayıs 2001,

DPT, http://www.bilgitoplumu.gov.tr/Documents/1/Dis_Baglanti/Diger/010500_MuratInce-E-

Devlet.pdf, (Erişim Tarihi: 08.02.2013)

Jamali, D. (2004), “Success and Failure Mechanisms of Public Private Partnerships (PPPs) in

Developing Countries”, The International Journal of Public Sector Management, 17(5), 414-430.

Kalabalık, Halil. İdare Hukuku Dersleri, İstanbul,Değişim Yayınları,2004.

Karcı, Ş. (2008), “Yeni Kamu İşletmeciliğinin Temel Değerleri Üzerine Bir İnceleme”, Akdeniz

Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 16, 40-64

http://www.leeds.ac.uk/ESRCFutureofWork/downloads/workingpaperdownloads

https://ebld.edirne.bel.tr/beyaz/v2/index.html


http://www.msb.gov.tr/ayim/Ayim_makale_detay.asp?IDNO=74



45

Kavruk, Hikmet (1993), “Türkiye’de Kamu Hizmetlerinin Yapısı ve Kamu Hizmeti Anlayışına

Yön Veren Çağdaş Gelişmeler”, Türk İdare Dergisi, Yıl 65, Sayı 399, ss. 139-163.

Keleş, Ruşen (2006), Yerinden Yönetim ve Siyaset, Cem Yayınevi, Ankara. Kılavuz, Raci

(2000), “Etkililik- Verimlilik Kavramlarının Analizi ve Kamusal Mal-Hizmet Sunumunda

Etkililik”, Türk İdare Dergisi, Yıl 72, Sayı 428, ss. 147-171.

Kırklareli İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü, Kırklareli İstatistik Yıllığı, Çeşitli

İstatistikler.

Kızılcık, Recep (2002), “Alman Yerel Yönetim Sisteminde Müşteri Odaklı Hizmet Sunumu”,

Türk İdare Dergisi, Yıl 74, Sayı 435, ss. 145-155.

Kim, Jong-Weon. Kyu Toe Kim ve Jong-Uk Choi, “Securing E-Government Services”, Web

Technologies, Kasım 2006, http://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=4014783,

(Erişim Tarihi:11.02.2013). ss.111-112

Lane, E.J. (2000) New Public Management, Barnes Noble, Newyork USA

Levinson, D.M., Garcia, R.C. ve Carlson, K. (2006), “A Framework for Assessing Public-Private

Partnerships”, P. Rietveld and R. Stough (Eds.), Institutions and Regulatory Reform in

Transportation içerisinde, Edward Elgar Publishers, http://nexus.umn.edu/Papers/PPP.pdf (Erişim

Tarihi: 11/07/2011)

McQuaid, R.W. ve Scherrer, W. (2010), “Changing Reasons for Public-Private Partnerships

(PPPs)”, Public Money & Management, 30(1), 27-34.

Mengi, A. (1997) “Kamu Yönetimindeki Gelişmeler, Yerel Yönetimler ve Türkiye”, Ankara

Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 52, 506-514

http://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=4014783

http://nexus.umn.edu/Papers/PPP.pdf

46

Mutluer, Kamil. Erdoğan Öner ve Ahmet Kesik, Teoride ve Uygulamada Kamu Maliyesi,

Güncelleştirilmiş 2.Baskı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010.

Ömürgönülşen, U. (1997), “The Emergence of New Approach to the Public Sector: The New

Public Management”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 52, 517-566

Özdevecioğlu, Mahmut (1998), “Belediyelerde Hizmet Kalitesi ve Geliştirilmesine Yönelik

Öneriler” Kamu Yönetiminde Kalite 1. Ulusal Kongresi, TODAİE Yayınları, Yayın No: 289, ss.

389-400.

Özer, M.A. (2005), “Günümüzün Yükselen Değeri: Yeni Kamu Yönetimi”, Sayıştay Dergisi, 59,

3-46

Öztemel, Ercan (2001), Belediyelerde Toplam Kalite Yönetimi, Değişim Yayınları, Adapazarı.

Öztürk, Namık Kemal (2004), “Kamu Yönetiminde Verimlilik”, Türk İdare Dergisi, Yıl 76, Sayı

445, ss. 1-18.

Panggabean, A.T.P. (2006), “Expanding Access to Basic Services in Asia and the Pacific Region:

Public-Private Partnerships for Poverty Reduction”, Asian Development Bank, Economics and

Research Department (ERD) Working Paper, WP No.87, November, Manila/Philippines.

Redlin, B. (2004), “Secretive, Risky, Unaccountable: How Public-Private Partnerships are Bad

for Democracy”, Parkland Institute Conference “Uncommon Dreams: Visions of the Public

Good”, November 21,

Seyidoğlu,,Halil. Uluslararası İktisat Teori, Politika Ve Uygulama, Geliştirilmiş 16.Baskı,

İstanbul: Güzem Can Yayınları, 2007.

Stainback, J. (2000), Public/Private Partnership and Development Methodology Deal Structuring

Developer Solicitation, John Willey&Sons, Inc.

47

Stiglitz, Joseph E., Küreselleşme Büyük Hayal Kırıklığı, çev: Arzu Taşçıoğlu Ve Deniz Vural,

4.Basım, İstanbul: Plan B Yayıncılık, 2006.

Torlak, Ömer (1998), “Hizmet Kalitesini İyileştirmede Belediye Hizmet Kullanıcılarının Şikayet

Sürecinin Düzenlenmesi”, Kamu Yönetiminde Kalite 1. Ulusal Kongresi, TODAİE Yayınları,

Yayın No: 289, ss. 355-370 Tortop, Nuri (1992), “Yerel Yönetimlerde Yeniden Yapılanma”,

Amme İdaresi Dergisi, Cilt 25, Sayı 3, ss. 37-50.

Torlak, Ömer (1999), Belediyelerde Hizmet Yönetimi ve Planlama, Seçkin Yayınevi, Ankara.

TÜİK, Hanehalkı Bilişm Teknolojileri Kullanım Araştırması, Haber

Bülteni,http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=10880, (Erişim Tarihi:11.02.2013)

TÜİK,Bölgesel Göstergeler TR21 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, 2010,

http://www.tuik.gov.tr/Start.do , (Erişim Tarihi: 11.02.2013)

Türe, Celal Fatih ve İlknur Türe (1998), “Demokratik Etkin Bir Yerel Yönetim Yapısı

Oluşturulması Doğrultusunda Çağdaş Bir Yaklaşım: Toplam Kalite Yönetimi”, Türk İdare

Dergisi, Yıl 70, Sayı 418, ss. 123-133.

Yalçındağ, Selçuk (1997), “Yerel Yönetimlerde Etkinlik”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt

6, Sayı 1, ss. 3-15.

Yıldırım, İbrahim (2005), “Kamu Hizmetlerinde Kalite Yönetimi”, Türk İdare Dergisi, Yıl 77,

Sayı 446, ss. 17-41.

Yılmaz, Abdullah ve Bozkurt, Yavuz (2005), “Belediye Vatandaş İlişkileri Kapsamında Beyaz

Masa Uygulaması ve Kütahya Belediyesi Beyaz Masa Örneği”, Türk İdare Dergisi, Yıl 77, Sayı

447, ss. 179-193.

Yılmaz, O. (2001), Kamu Yönetimi Reformu: Genel Eğilimler ve Ülke Deneyimleri, Devlet

http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=10880

http://www.tuik.gov.tr/Start.do

48

Planlama Teşkilatı, Ankara

49

EKLER

Şekil 1: Bilgisayar Kullanımına Dair Temel Göstergeler

51

Tablo 3 Son 12 Ay* İçinde İnternet Kullanan Bireylerin** Kamu Kurum/Kuruluşlarıyla

İletişimde İnterneti Kullanmama Nedenleri (%)

** 16-74 yaş grubu

Tablo 4 Kişi Başına Düşen GSYH (1995-2001)

Cari Fiyatlarla Kişi Başına

Düşen GSYH (Milyon TL)

Cari Fiyatlarla Kişi Başına

Düşen GSYH (Dolar)

1995 152 3289

1996 278 3412

1997 570 3728

1998 1064 4107

1999 1526 3612

2000 2326 3704

2001 3310 2733

Kaynak: TÜİK, Bölgesel İstatistikler, http://tuikapp.tuik.gov.tr/Bolgesel/anaSayfa.do#, (Erişim

Tarihi:19.02.2013)

Türki

ye

Ke

nt

Kı

r

Kamu kurum/kuruluşlarıyla iletişimde İnternet kullanmayanlar

54,9

52,

5

67,

1

Kamu kurum/kuruluşlarıyla iletişimde İnternet kullanmayanların

kullanmama nedenleri

İhtiyaç olan hizmetlerin internet üzerinden sunulmaması

6,3 5,7 8,3

Kamu kuruluşlarıyla internet üzerinden bağlantı kurmanın çok karmaşık

olması ve aranan bilgilere ulaşılamaması 1,9 1,9 1,8

Yüz yüze görüşmenin tercih edilmesi

10,2 9,6

12,

5

Geri dönüşlerin gecikmesi

0,7 0,6 0,8

Bilgilerin güvenliğine ve korunmasına ilişkin kaygıların olması

0,9 0,8 1,2

İnternet bağlantı ücretinin pahalı olması

0,9 0,9 0,8

İhtiyaç duyulmaması

87,0

87,

9

83,

4

Diğer

0,1 0,2 0,0

Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=10880 ,(Erişim

Tarihi:11.02.2013)

* Nisan 2011 - Mart 2012

http://tuikapp.tuik.gov.tr/Bolgesel/anaSayfa.do

52

Tablo 5 Cari Fiyatlarla Bölgesel Gayrisafi Katma Değer Ve Sektörlerin Gayrisafi

Katma Değer İçindeki Payı (%)

Tarım Sanayi Hizmetler

2004 16.4 32.8 50.7

2005 14.9 32.9 52.2

2006 12.5 34 53.5

2007 11.7 35.1 53.2

2008 11.5 35.6 52.9


Tarihi:19.02.2013)

Tablo 6 Kişi Başına Gayrisafi Katma Değer (GSKD)

TL Dolar

2004 9022 6300

2005 10617 7878

2006 12426 8625

2007 13733 10567

2008 15682 12243


Tarihi:19.02.2013)

Tablo 7 Elektrik Üretim Kapasitesi

Toplam Kapasite

(MW)

Termal (MW)

1996 1315.4 1315.4

1997 1363.6 1363.6

1998 1706,3 1706,3

1999 2429.1 2429.1

2000 2443.5 2443.5

2001 2458.7 2458.7

2002 2554.3 2554.3

2003 2475.7 2475.7

2004 2495.9 2495.9

2005 2657.9 2657.9


Tarihi:19.02.2013)




53

Tablo 8 Ulaşım: Yol Uzunlukları

Kaynak: TÜİK, Bölgesel Göstergeler, TR 21,2010,s.98.

Tablo 9 Hastane ve Yatak Sayıları

Toplam

Kurum

Sayısı

Toplam

Yatak

Sayısı

Sağlık

Bakanlığı

Kurum

Sayısı

Sağlık

Bakanlığı

Yatak

Sayısı

Üniversite

Kurum

Sayısı

Üniversite

Yatak

Sayısı

Özel

Kurum

Sayısı

Özel

Yatak

Sayısı

2001 35 3111 27 2002 1 908 7 201

2002 32 3463 24 2334 1 908 2 221

2003 34 3261 25 2176 1 857 8 228

2004 36 3282 26 2203 1 853 9 226

2005 31 3798 22 2673 1 901 8 224

2006 30 3717 21 2607 1 872 8 238

2007 34 3637 23 2632 1 765 10 240

2008 35 3857 22 2577 1 901 12 379

2009 33 3885 19 2574 1 901 13 410

2010 36 4011 20 2494 1 942 15 575

2011 36 4207 20 2544 2 1035 14 628


Tarihi:19.02.2013)


54

Tablo 10 Eğitim Seviyesine Göre Okul Ve Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı

İlköğretim

/Okul

İlköğretim

/Öğretmen

Toplam

Ortaöğretim

/Okul

Toplam

Ortaöğretim

/Öğretmen

Mesleki ve

Teknik

Ortaöğretim

/Okul

Mesleki ve

Teknik

Ortaöğretim

/Öğretmen

2002 320 23 367 18 274 17

2003 318 23 340 17 251 15

2004 320 23 327 15 253 15

2005 332 25 343 15 301 14

2006 340 25 321 16 259 15

2007 340 22 297 15 240 15

2008 334 22 324 17 271 18

2009 341 21 334 18 283 19

2010 343 20 344 17 295 18

2011 345 19 323 16 273 17


Tarihi:19.02.2013)


55

Tablo 11 Cari Fiyatlarla Bölgesel Gayrisafi Katma Değer (İktisadi Faaliyet Kollarına

Göre)

56

Şekil 2: Kişi Başına Gayri Safi Katma Değer (ABD Doları), 2008

57

Tablo 12 Düzey 2 Bölgeleri Karşılaştırması

58

Tablo 13 Kamu Yatırımlarının İller Arası Dağılımı, 2001-2012

59

Tablo 14 Kamu Yatırımlarının İller Arası Dağılımı, 2012

60

Tablo 15 İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Düzeyi, 2011

61

Şekil 3: İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Düzeyi

62

Tablo 16 İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması, 2003