KAMUS OGAN

A.

Abang : merah

Abis : habis

Aci : mengoles, mengaci semen, mengoles agar halus

Adang : hadang

Ade : ada

Adek, ading : adik

Adok, adung : aduh

Agak agak : usir untuk hewan agar menjauh.

Agam : gembira, senang

Agas : nyamuk halus

Ageh : bagi

Agi : lagi

Ahang : arang

Ahi : hari, ahini : hari ini

Ai : wah, aduhai

Ajakh : ajar

Ajang : piring

Aji : nilai, harga

Ajung : suruh

Akap : gelap

Akhi : hari

Akok : mengakui miliknya, padahal ada juga yang mengakui sebagai miliknya

Alang : halang

Alap : bagus, ganteng

Alus : halus

Ambal : permadani

Ambek : ambil

Ambing : sejenis keranjang yang dibawa di punggung belakang

Ame : hama

Amon : kalau

Amok : amuk

Ancau : encer

Ancing : pesing

Aneng : dengar

Angat : hangat

Angkit : mengangkat masakan dari api, angkat jemuran

Anggok : angguk

Angkong : sejenis pedati yang ditarik sapi

Anyut : hanyut

Angkus : usaha, daya upaya, katik angkus !: tidak ada daya, (orang tidak berguna!)

Antakh : antar

Antat : antar

Antau : panggil, antaukan : panggilkan

Antok : antuk

Antu : hantu

Anyar : baru

Anyekh : anyir, amis

Apak : apek

Apal : hapal

Apam : apem, nama kue.

Ape : apa

Asak : asal; asak kian : asal saja!

Ase : rasa

Ati : hati

Au : iya, aulah : iyalah

Aus : haus

Ayakh : air

Ayau : melihat lihat, behayau : berkunjung , melihat-lihat

Ayuk : kakak perempuan, mbak.

B

Bahi : dulu, zaman bahi : zaman dulu

Baing : mump

Bak : bapak

Bake : sejenis keranjang yang dibawa di punggung dengan tali penyangga di kepala

Balak : malapetaka

Balek : pulang

Balam : karet, getah karet yg sudah membeku setelah disadap

Balur : ikan asin

Bancuh : mencuci dengan menyiram kuat dengan ember, gelontor (jawa)

Bangai : basi

Bange : bodoh

Bangka : pinang

Bangkil : mengungkit budi atau jasa yang telah diberikan

Base : bahasa

Basing : sembarang

Basoh : basuh

Batak : letakkan, taruh

Baung : nama ikan sungai, seperti lele dengan kulit yang terang

Beguyur : dilakukan secara tahap demi tahap

Behani :berani

Behas : beras

Bekbeki : membuang tulang ikan ketika akan disuapkan ke anak

Bekhukal : telur yang tidak menetas

Bekhutok : ngomel, menggerutu

Belagak : bergaya

Belahsahi : sehari sebelum kamarin

Beligat : berputar

Beliung : sejenis kapak

Belong : juling

Belukah : belukar

Belulang : kulit sapi/ kerbau bagian dalam yang dapat dimakan ( bahan kerupuk kulit)

Belulok : kolang- kaling

Bengkahung : kadal

Berteh : pencuri

Besak : besar

Betine : perempuan

Betuk : sejenis ikan yang hidup di rawa

Bicik : bibi yang terkecil

Bilah : kepingan bambu yang sudah dibelah

Bingsal : geram

Bini : isteri

Bintul : bentol

Bisak : bibi yang tertua

Buboh : nambah ( makan )

Bucu : sudut

Budak : anak kecil

Buhi : belakang

Buhit : pantat, anus

Bujang : remaja laki-laki

Bukhok : sudah lapuk, tua

Buleh : memperoleh, dapat

Bungin : pasir

Bungok : gemuk

Buntang : bangkai yang mengambang

Bunting : hamil

Busok : busuk

Busung : perut

C

Cabi : cabe; cabi human : rawit

Cak : singkatan dari pecak , seperti, kayak.

Cakah : cari, cakar

Calak : pandai

Calok : terasi

Campak : buang, jatuh

Canggeh : ramah, smart

Canting : takaran dari kaleng, bekas susu kental (untukmenakar beras yang akan dimasak)

Care : cara

Cece : omel

Cengingeh : cengir

Cinde : cantik

Cintung : sendok nasi, centong

Cucung : cucu

Cucup : menyedot minuman langsung dari botol atau lubang yang sempit

Cugak : marah

Cukah : coba

Cuman : Cuma

Cung kedire : disebut juga bendiri,sejenis tomat kecil, tomat seri

Cuping : kuping

D

Dacing : timbangan

Dakde : tidak

Dame : apa

Dangau : pondok

Dasar : bahan pakaian

Dedak : kulit padi sisa dari penggilingan padi

Dehalian : pacar

Dikhi : kita

Dini akhi : pagi hari

Dugal : nakal, bengal

Dugan : kelapa muda

Duhi : duri

Duse : dosa

E

Ekar : kelereng

Embau : bau, aroma

Empas : hempas

Enangkan : biarkan, dibiarkan,tidak diperhatikan

Endak : tidak mau, endak berendak : tidak mau ya sudah !

Endai : biarkan; endaikanlah : biarkanlah, jangan perdulikan

Endap : rendah

Endas : menekan ke dinding, menekan pada sesuatu yang keras

Endung : ibu

Engke : agar

F

G

Gaham : garam

Gahu : garuk

Galak : mau, suka; galak mising :diare

Gancang : cepat

Gandus : nama kue terbuat dari tepung beras dan santan dikukus, ditaburi udang kering dan bawang goreng

Gawi :kerja

Geheman : geraham

Gelepung : tepung

Gelok : toples tempat kue/ makanan dari kaca

Gemok : gurih

Genyek : jijik

Getap : gigit dengan geraham

Gisok : besok

Gucoh : tinju; begucoh : berkelahi

Gudu : botol

Gulai : lauk pauk

Gule : gula

Gulu : kerah

Gumbak : rambut

Guring : goreng

H

Habe : raba

Hala : jangan

Haman : buah sejenis gandaria

Hamas : remas

Hambai : sejenis buah seperti duku, menteng

Hampas : rampas

Hanap : lihat, awasi

Hanjau : ranjau

Haoh : jerit, mehaoh : menjerit

Hebai : ibu-ibu lanjut usia

Hebung : rebung

Hebus : rebus

Hebut : rebut:

Hengge : sejenis semut , rang-rang

Hibut : ribut

Hidas : koreng

Himah : butiran nasi yang terjatuh pada saat makan

Himau : harimau

Hingkeh : ringkih, lemah

Hingkus : matikan ( perapian, api unggun )

Huboh : rubuh

Humah : rumah

Humbing : sumbing, gumpil

Huntung : nama wadah yang terbuat dari anyaman rotan, biasanya untuk tempat ikan ketika memancing atau menjala ikan

Husek : main; behusek : bermainI

Iban : sirih

Ibung : bibi

Idang : hidang

Idap : menderita sakit

Idung : hidung

Ige : sesuatu yang kelewatan, mis:banyak ige : kebanyakan

Ijat : biji

Ijau : hijau

Ije : upaya untuk mendapatkan, tulung ijekankudai : tolong upayakan dulu

Ijok : ijuk

Ikhis : iris

Ikok : ekor

Ilekh : ilir

Ingon : pelihara (hewan)

Isap : hisap

Isok : esok

Itam : hitam

Itung : hitung

Iyak : batuk

J

Jabalan : anak nakal, tidak punya masa depan

Jalat : kemaluan

Jantan : laki-laki

Jahat : buruk, jelek

Jawat : menyiangi rumput, menjawat: membersihkan , menyiangi rumput

Jekhe : jera

Jehing : jengkol

Jeme : orang

Jerambah : jembatan

Juadah : kueh

K

Kabau : nama buah polong sejenis jengkol, bentuknya seperti tablet obat

Kabung : nira

Kacai : lepas (pegangan); tekacai : terlepas

Kacak : guna

Kacuk : memaki dengan kasar (bersetubuh)

Kajut : nenek

Kalaian : bagian dari kaki (paha)

Kalangan : hari pasaran, pekan, biasanya dilaksanakan di tempat terpencil jauh dari pasar

Kalu: kalau

Kalui : nama sejenis ikan

Kamah : kotor

Kampang : makian yang kotor, haram jadah

Kampil : sak,kemasan untuk semen, dsb.

Kamu : sebutan untuk orang kedua yang lebih tua, atau jamak

Kance : kawan, teman

Kancing : kunci, tutup

Kancit : hubungan sex (hewan)

Kandang : pagar

Kanji : genit, gatel

Kanye : singkatan dari bukannye : bukannya

Kapang : kutu yang terdapat pada beras, makanan

Kaput : kondisi sakit akibat kebanyakan makan jengkol ( asam jengkol)

Kasam : nama sejenis olahan makanan terbuat dari ikan yang difermentasikan dengan nasi atau kepayang/keluwek

Kasip : telat

Katang : angkat

Katik : tidak ada

Katup : tutup

Kebat : ikat

Kebile : kapan

Kebual : pipi

Kecak : pegang

Kecampit : makanan terbuat dari singkong atau ketan diberi parutan kelapa dan gula dan dikukus, ketimus

Kecik : kecil

Kedah : makan lauk saja tanpa nasi, gado

Kejal : alot, keras, kenyal

Kelambit :kelelawar kecil

Keluang : kelelawar besar

Kelat : rasa buah yang masih mentah dan bergetah, tidak enak di tenggorokan (sepet : jawa)

Kelawai : sepupu

Kele : nanti

Keluroh : tidak tahu

Kehau : cakar, garuk

Kemang : sejenis buah seperti mangga, lonjong , asam, sering dibuat sambal

Kemih : kencing

Kenjelai : sejenis padi-padian, biasanya untuk burung

Kepayang : keluwek

Kerap : rapat, sering

Kerite : sepeda

Keting : kaki

Ketam : kepiting

Kian : saja, ma-ini kian : begini saja

Kijing : sejenis tiram di sungai

Kilap : gelap mata

Kinak : lihat

Kince : nama kudapan, dari ketan diberi kuah santan dengan aroma durian

Kincit : tahi yang tidak sengaja keluar karena diare, atau tertawa terbahak

Kinok : masakan dari ikan dengan bumbu lengkap diberi tempoyak

Kubang : tempat buangan air dari kamar mandi atau dapur yang menggenang di tanah

Kucek : kupas

Kudai : ungkapan, kele kudai : nanti dulu

Kuhap : sejenis penyakit kulit, kurap

Kuhe : penyakit malaria?

Kujur : tombak

Kukoh : kukuh

Kulat : daki

Kulum : meletakan dalam mulut, emut

Kumbang : sejenis lebah

Kuneng : kuning

Kunu : cita-cita, keinginan dan keberanian; kecik kunu : tidak punya ambisi

Kupak : sempit

Kupek : bayi

Kuyau : aduk (masakan)

L

Ladas : bersenang senang, berpuas diri, melakukan sesuatu sampai puas

Lading : pisau

Lahang : jengkol yang diambil lembaganya dan ditananm di tanah/pasir agar tahan lama,untuk lalap

Laju : kemudian, terus

Laki : suami

Lalak : tidak baik, gawat, ngawur; gawi lalak : tindakan yang membahayakan

Laman : halaman

Lame : lama

Lampam : sejenis ikan sungai pipih bersisik keperakan

Landap : tajam

Langas : zat hitam pada lampu minyak

Langgok : sombong, menjaga jarak,tidak mau bergaul lagi

Lanting : rakit bambu

Lapek : lapik, tikar

Lapok : lapuk

Lawang : pintu

Langai : mencari dan memungut buah yang jatuh dari pohon

Lebar : habis, usai, lah lebar : sudah habis

Lemak : enak

Lambing : lebar untuk benda, mis , baju lambing : baju kelebaran

Layau : sesuatu yang tidak bagus, tidak baik, misal gawi layau : kerjaan yang yang ngawur, membahayakan

Lekang : belah karena panas

Leman : sering, terlalu; ungkapan : terlalu

Lenge : minyak goreng

Lenget : hilang

Lepang : timun

Lepit : lipat

Lidokh : air ludah

Liakh : leher

Likat : pekat, kental

Lilekan : korengan di belakang telinga

Limau : jeruk

Limbang : memisahkan dua benda dengan alat yang diberi air, misal menggunakan suatu nampan untuk memisahkan emas dari pasir, memisahkan beras dari batu diberi air dan digoyang-goyang

Liokh : ludah; liokh bahi : ludah yang mengering di sudut bibir saat bangun tidur

Liwat : lewat

Lok : kayak, lok itu : kayak itu

Luas : masak betul, hampir busuk (buah-buahan)

Luloh: luluh

Lulok : lumpur

Lulup : kapuk

Lukak : kesempatan meraih rejeki

Luncup : lancip

Luput : lepas

Luyak : masakan yang lembek, kebanyakan air, nasi luyak : nasi yang kebanyakan air

Luye : bosan, sebal

Luwat : bosan (makanan)

M

Madai : mana mungkin? Dak madai : tidak mungkin, tidak masuk akal

Mahi : kemarin

Ma-ini : seperti ini

Ma-itu : seperti itu

Mahe : pemangsa, predator

Majoh : makan (bahasa kasar)

Malak : bosan (makanan)

Makmane : bagaimana

Mamang : paman

Mantu : menantu

Matah : mentah

Mbudi : membohong

Medu : lebah

Megag : nasi yang terendam lama oleh kuah

Meleking : menganga, seperti tiram yang terbuka

Mentue : mertua

Miang : serbuk berasal dari tumbuhan yang menimbulkan gatal

Milat : memainkan kelamin, masturbasi (laki-laki)

Milu : ikut

Mising : buang air besar

Mudek : pulang kampung yang letaknya di hulu sungai

Mujek : gampang menangis, manja, kolokan

Mumbang : kelapa yang masih sangat muda belum bisa dimakan

Mutah : muntahN

Nakok : mengambil getah karet

Nanak : memasak

Nanggok : menangguk

Ndai : dari, asal

Nembang : bernyanyi

Ngahe : kecapean

Ngampok : memandang rendah orang lain dan membully orang tersebut.

Ngan : engkau, untuk orang kedua yang setara atau lebih muda

Ngekhoh : tidur ngorok

Ngidang : cara menyajikan makanan pada saat kenduri

Ngilekh : ke hilir

Nginak : melihat

Nguloh : berdagang dengan cara membeli barang dari tempat lain (sumbernya), kemudian dijual lagi di suatu tempat

Nguyok : sombong memandang rendah dengan kata kata, menghina

Nian : sungguh

Nioh : kelapa

Numbok : cukup; dak numbok: tidak cukup, tidak memadaiOP

Pacal : orang yang disuruh-suruh, status sosial orang yang rendah

Pagu : langit-langit, plafon rumah

Pajoh : makan (bahasa kasar)

Palak : kepala

Pahau : parau

Palak : kepala

Panau : sejenis penyakit kulit, panu

Pance : dipan yang terbuat dari bambu, balai-balai

Pandak : pendek

Panjing : penjara, kurungan; tepanjing : masuk penjara

Pangkah : sangkal, sanggah (omongan), sliding (sepak bola)

Pangkalan : tempat mandi di sungai

Pasung : pasung, mengurung, mengikaarit seseorang agar tidak lari, mengganggu

Patam : sejenis paku payung yang dipasang pada sol sepatu atau pinggir kursi kulit

Patok : vagina (kasar)

Payu : ayo

Pecak : seperti

Pecoh : diganggu, diajak berkelahi , dimusuhi ( biasanya pada hewan, misal ayam )

Pegat : cerai

Peham : peram

Pehas : peras

Pelambutan : kantong terbuat dari kain untuk menyimpan uang, dsb

Pelekh : testis

Pelimbahan : tempat cuci piring

Peloh : peluh, keringat

Pelupuh : bambu yang dicacah-cacah untuk dinding, lantai gubuk

Pening : sakit kepala

Perantuan : kuburan

Peridunan : wadah untuk meludah

Pepek : vagina

Pikhek : ikan keci-kecil

Pilat : penis

Pilok : sejenis gabus kecil

Pindang : sejenis masakan dengan bumbu lengkap yang diiris (biasanya ikan/ daging dg bumbu : bawang merah/ putih, jahe, lengkuas, kunyit, serai, belimbing wuluh/ tomat, daun jeruk, kemangi) rasanya mirip tom yam

Pini : waktu dulu

Pinyok : penyok

Pisit : pelit

Puan : susu kental

Pucok : atas

Pukang : paha

Punggoh : batang, dahan kayu yang mati, tetapi masih menmpel di pohon yang hidup

Puntung : potongan kayu biasanya untuk kayu bakar

Pupur : bedak

Putek : putik

Puteh : putih

Putekh : memungut benda kecil yang tertebar di tanah, lantai; mutekh tikhaw : memanen jamurQR

Rami : banyak orang, ramai

Rasan : rembug

Rege : harga

Rengke : kondisi badan yang merosot, kelelahan

Riaye : lebaran, hari raya; r. agung : idul fitri; r. haji : idul adha

Ribang : riang

Ringam : suasana hati yang tidk nyaman, ingin marah

Ringkas : rapi,siap, beringkas : beberes, bersiap

Ringkeh : cantik

Rugat : ngambek

Rungkok : keranjang yang dibawa di belakang punggung, dengan tali beban di kepaladan bahu

Rusip : sejenis olahan ikan yang diberi garam, fermentasi

S

Sajak : memang sengaja, berniat

Salangan : tumpukan kayu bakar yang disusun, biasanya di bawah rumah panggung

Sampang : kain basahan penutup aurat ketika mandi

Sangkah : sangkar

Sangkalan : alat untuk menggiling bumbu, sambal, cobek

Sangkan : oleh sebab itu

Sangkek :keranjang untuk belanja

Sarap : sampah

Sare : susah, payah

Satang : galah Katang : angkat

Sebambangan : kawin lari

Sebat : pukul dengan menggunakan ikat pinggang atau penggaris, kayu tipis

Sedekah : kenduri

Segak : bentak

Sehut : tidak terawat banyak ditumbuhi rumput, semak

Sekiwit : main curang

Selak : rakus , tidak mau berbagi (tentang makanan)

Selat : bagian tubuh antara belikat dengan tulang belakang

Selut : gusi

Seluang : sejenis ikan kecil

Seluar : celana

Semon : cemooh

Sendayang : pelepah daun kelapa

Sendok : sendok besar untuk kuah

Sentul : nongol

Sentut : sengat ( lebah)

Sepan : celana pendek

Sepur : kereta api

Serane : alat, sarana

Siangi : membersihkan, dari rumput, semak

Sindang : kolam alami

Singgah : mampir

Singge : sehingga; Singgenye : ahirnya

Singit : sembunyi

Si umbut : sejenis ikan sungai

Subang : perhiasan yang dipasang di telinga, sejenis anting.

Sudu : sendok

Suhang : seorang

Sunggaran : gaya sisiran rambut

Sungsung : songsong

Susuk : kembalian uang, Susuk besi : alat untuk menggoreng, sutil (jawa)

Sutek : selaluT

Tabatnye : ternyata, rupanya

Tadah : mengumpulkan sesuatu (misal , air) dengan menggunakan tempat

Tahok : sayuran dari daun muda, seperti daun singkong, dll

Taku : tadah, menadahi sesuatu dengan alat

Talang : tempat pemukiman yang terpencil hanya terdiri dari beberapa rumah

Tambangan : uang transport

Tampal : tambal

Tampi : cara untuk memisahkan sekam dari beras dengan menggunakan nyiru atau tampah

Tandang : kunjung, bertandang : berkunjung

Tangeh : masih lama

Tanggai : kuku yang dibiarkan/ pelihara panjang

Tangguk : alat menangkap ikan, tangguk

Tangkul : alat menangkap ikan berupa jaring segi empat, tiap sudut direntangkan dengan bilah bambu, ujungnya disatukan diberi tangkai bambu yang lebih besar, diletakan didasar sungai/ kolam, secara berkala diangkat, jika ada ikan yang lewat langsung terangkat.

Tebat : kolam yang dibuat orang untuk memelihara ikan

Tebehak : tenggelam

Tebok : berlubang (lubang kecil); misal pada ember, ban, dsb

Tegagau : terkejut

Tegoh : teguh, kuat

Tegok : teguk

Tehabang : terjerembab ketika berjalan

Tehebang : terbang

Tehenok : terduduk disuatu tempat tanpa aktifitas

Telaju : terlanjur

Telekung : mukenah, alat shalat wanita

Telikung : memelintir lengan seseorang agar tidak berkutik

Telok : kontur tanah yang lebih rendah

Tekhus : lancar (bicara)

Tempoyak : daging durian yang difermentasikan, asam durian

Tengi : tengik

Tengkuit : alat untuk membersih kan rumput

Tenung : guna-guna

Tepak : pukul dengan telapak tangan

Tepek : letak

Terabas : terobos

Terumpah : bakiak, sandal terbuat dari kayu

Tidokh : tidur

Tihaw : tumbuhan jamur

Tihok : kotoran telinga, atau nanah yang keluar dari infeksi telinga

Timbok : gayung

Timor : alat dapur berupa wadah besar untuk mengaduk, baskom

Tingkat : rantang

Tingkeh : susunan gigi yang tidak rata

Tugal : membuat lubang pada tanah dengan tongkat sebelum benih (padi,jagung) ditanam

Tujah : tusuk

Tukek : pitak (kepala)

Tulung : tolong

Tuman : kapok

Tumbung : semacam tumor, daging tumbuh di daerah anus, kemaluan

Tumburan : tabrakan

Tumpak : naik, berkendara

Tunak : betah tinggal di rumah, tidak liar

Tungau : hewan yang ukurannya keci sekali, menempel di kulit menghisap darah

Tunggul : sisa batang kayu yang mati dan masih tertanam

Tungkok : menekuk pundak seseorang

Tungku : alat tempat memasak meletakan panci/ kuali pada saat memasak

Tungkul : tongkol (bunga) pisang

Tunjang : memasang alat penguat pada bangunan atau tumbuhan yang posisinya miring/ tidak kokoh

Tunu : bakar

Turus : cangkok

U

Ugok : kakek

Uguk : ayam sakit

Uhang : orang

Uji : kata, uji sape? : kata siapa?

Uhus : urus

Ulam : lalap

Ulu : hulu

Umak : ibu

Uman : milik

Umbai : lempar

Umbang: luas, lapang

Ume : ladang, kebun

Umbut : bagian ujung dekat daun,sebelah dalam batang (kelapa, aren, rotan) yangmuda dan bisa dimakan

Umeh : nenek

Uncui : menghisap pipa,mengisap ASI

Unggas : burung pengganggu tanaman,

Unjal : diangkut secara bertahap

Unji : sejenis tumbuhan mirip lengkuas, honje (sunda), kecombrang

Ungkai : mencari sesuatu pada tumpukan barang

Untal : lempar

Untap : sanggup, dak te untap: tidak sanggup, untap-untaplah : rasakan !

Usung : pikul

Utang : hutang

Uyok : ejek

V

W

Wawe : becanda, guyon

Wi : rotanXYZ