ŞEHİR HASTANELERİ

• Kamu Özel Ortaklığı kamu hizmetlerinin özel

kişilere gördürülmesidir.

• Sermayeye kaynak transferinde başvurulan yeni

bir yöntemdir.

• Kamu hizmetlerinin örgütlenmesinde ve

finansmanında sözleşme usulü geçerlidir.

• Özel hukuk hükümlerine tabidir.

KAMU ÖZEL ORTAKLIĞI

• Kamu-Özel Ortaklığı (KÖO), Türkiye’deki en

güncel özelleştirme modelidir.

• Satış, kiralama, işletme devir hakkı, gelir ortaklığı,

mülkiyetin gayri-ayni haklar tesisi olarak bildiğimiz

özelleştirme modellerinin dışında, KÖO, dünyada

ve Türkiye’de yeni bir alışveriş mantığının

sonucudur.

Özel sektör ve kamunun finansman, işgücü, planlama, Ar-Ge

gibi ayrı ayrı özelliklerini birleştirerek toplumu ilgilendiren

projelerde risklerin “minimum seviyeye indirileceği” iddia

edilmektedir.

Özel sektörün işletme, yönetim, fayda-maliyet analizi anlayışı

ile kamu sektörünün hizmet kitlesi, arazi tahsisi, vergi indirimi,

teşvikler gibi ekonomik “avantajlarının” ortaklaştırılmasının

“kamu yararına” olacağı iddia edilmektedir.

SAĞLIKTA KAMU-ÖZEL ORTAKLIĞI

• KÖO ilk kez sağlıkta uygulama alanı

bulmuştur.

• KÖO’nun sağlık sektöründe uygulanma

nedeni, 2002 yılında hükümet tarafından

başlatılan Sağlıkta Dönüşüm Projesidir (SDP).

• SDP ile birlikte, yasalarla, yönetmeliklerle,

performans kriterleriyle sağlık hizmetlerinden

yararlanan devasa bir “tüketici” kitlesi

yaratılmıştır.

• Ülkemizdeki yıllık kişi başı poliklinik başvuru

sayısı 8.3’tür. Bu başvuru sayısı, Sağlıkta

Dönüşüm Programının “başarı”sıdır.

• Türkiye acil servis başvurusunun toplam nüfusun

üzerinde olduğu tek OECD ülkesidir. Bu olgu,

kışkırtılmış sağlık hizmeti talebi aracılığıyla

yaratılan “tüketici profili”nin de belgisi

niteliğindedir.

• Projelerin gerçekleştiği illerde kamu

hastanelerinin kapatılarak kampüslerin içine

taşınması hedeflenmektedir. Şehir hastaneleri

tamamlandıkça sağlıkta tekelleşme süreci de

tamamlanacaktır.

• Her proje özel sektörün devletten 25 yıl süreyle

“kira” yani yüklü ödemeler almasını

öngörmektedir.

Bu kiralara ilaveten projelerin tamamlanması ile bina ve

arazi hizmetleri, olağanüstü bakım ve onarımlar, ortak

hizmetler, mefruşat hizmetleri, yer bahçe bakım,

görüntüleme ve morg gibi diğer tıbbı destek hizmetler ya

ihaleyi alan ortaklar ya da taşeron şirketlerine havale

edilecektir.

Bu durum “ödenek yetersizliği nedeni ile 8–10 yılı bulan

bina yapım sürelerinin kısaltılması”, “sağlık tesisi

faaliyete geçirilinceye kadar kamu adına herhangi bir

maliyet üstlenilmemesi” yönündeki KÖO propagandasını

boşa düşürmektedir.

PROJE SAYILARI • Sözleşmesi imzalanmış toplam 21

• Nihai teklif sürecinde 2

• İhale hazırlık süreci devam eden 2

• YPK’nda onay bekleyen 4

• Ön fizibilite çalışması devam eden 1 şehir

hastanesi projesi bulunuyor.

http://www.saglikyatirimlari.gov.tr/B%C4%B0R%C4%B0MLER/Kamu%C3%96zel%C4%B0%C5%9Fbirli%C4%9FiDaireBa%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1.aspx

YATAK SAYILARI

Toplam 30 projenin hedeflendiği gibi hayata geçirilmesi

durumunda –Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ve Türkiye

İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Kampüsü dışında-

• 41 bin 91 yeni yatak kapasitesi elde edilecek. Bu

sayıya eski modelle ihalesi yapılan ve inşaatı devam

eden 27 bin yataklı hastane projeleri de

eklendiğinde

• Toplam 68 bin 91 yeni yatak sayısına ulaşılıyor. http://www.saglikyatirimlari.gov.tr/B%C4%B0R%C4%B0MLER/Kamu%C3%96zel%C4%B0%C5%9Fbirli%C4%9FiDaireBa%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1.aspx

MEVZUAT

• 2010 yılında çıkarılan 4749 sayılı Kanunla kamu-özel ortaklığı

modeliyle yaptırılacak işlerde Hazine’nin borç üstlenme taahhüdü

vermesine olanak sağlayan bir düzenleme yapıldı.

• Yalnızca yetki niteliği taşıyan bu düzenlemenin ardından 2013

yılında aynı kanuna ek yapan 6456 sayılı Kanunla verilecek

garantinin çerçevesi belirlendi.

• Hazine Müsteşarlığı tarafından yayınlanan yönetmeliklerle

mevzuat altyapısının tamamlanmasıyla birlikte 2013 ve 2014

yıllarında rekor sayıda proje sözleşme bağıtlandı.

• İstanbul 3.Havalimanı ve şehir hastaneleri bu portföyde ağırlık

oluşturdu.

KAMU ÖZEL ORTAKLIĞINDA SEKTÖREL DAĞILIM

• Karayolları

• Havaalanları

• Şehir Hastaneleri

Dünyada KÖO eğilimi tersine döndü ama bizde tam bir

salgın halinde.Grafik Türkiye’deki KÖO proje yatırım

tutarlarını (milyon Dolar cinsinden) kümülatif olarak

gösteriyor. 2016 sonu itibariyle proje sayısı bakımından

sağlık ilk sırada yer alıyor.

İngiltere’de ve kıta Avrupasında ise söz konusu model yarattığı borçluluk

krizi nedeniyle terkediliyor

• İngiltere’de KÖO borçlanma faizleri hükümetin

borçlanma faizlerinin iki katı.

• 1992’den bugüne KÖO projelerinin toplam yatırım

değeri 71 milyar doları bulurken hükümet bu

kurumları kullandığı sürece şirketlere bunun beş katı

kadar kullanım ücreti sözü verdi.

http://haber.sol.org.tr/toplum/sehir-hastanesi-kiminin-

ruyasi-kiminin-ranti-memleketin-cilesi-210634

DÜNYA SIRALAMASINA GÖRE

Dünya Bankası’nın 139 gelişmekte olan ülkeyi

kapsayan 2014 Küresel Kamu-Özel Sektör Yatırımları

başlıklı raporuna göre Türkiye 2014 yılında 12.5

milyar dolarla Brezilya’nın ardından kamu-özel

işbirliğinde en çok altyapı yatırımı gerçekleştiren

ülke oldu. http://www.dunya.com/dunya/kamu-ozel-ortak-yatirimlari-107-milyar-dolara-ulasti-haberi-282624

KİRALAR

• Kalkınma Bakanlığı’nın Ocak 2016’da yayınlanan

Dünyada ve Türkiye’de Kamu-Özel İşbirliği

Uygulamalarına İlişkin Gelişmeler başlıklı raporuna

göre:

• İhale alan şirketler 18 hastane için toplam 10.6 milyar

ABD doları ödeyecek

• 18 adet hastane için devletin şirketlere (2016

rakamlarıyla) ödeyeceği tutar yaklaşık 30.3 milyar ABD

doları. http://www.kalkinma.gov.tr/KamuOzelIsbirligiYayinlar/D%C3%BCnyadaVeT%C3%BCrkiyedeKamu%C3%96zel%C4%B0%C5%9Fbirli%C4%9FiUygulamalar%C4%B1na%C4%B0li%C5%9FkinGeli%C5%9Fmeler2015.pdf

Şirketlere ödenecek 30.3 milyar dolara Bakanlığın aynı

şirketlere:

• Bakım onarım

• Görüntüleme

• Laboratuar

• Yiyecek-içecek

• Atık yönetimi

hizmetleri için ödeyeceği miktar ile şirketin kampüs içi

hastane komşuluğunda bulunan eğlence, otelcilik,

ticaret amaçlı işletmelerinden elde edeceği kazanç

DAHİL DEĞİL!

BAKIM VE ONARIM GİDERLERİ

Şirketlere yatak başına yapılacak bakım ve onarım giderleri

bakımından da hastaneler arasında büyük farklar var:

• Kayseri Şehir Hastanesi için 5.8 TL

• Bilkent Şehir Hastanesi için 7 TL

• Etlik Şehir Hastanesi için 11.5 TL bakım onarım gideri

belirlenmiş.

• Bilkent şehir hastanesinden 27 adet

• Gebze-Orhangazi-İzmir (İzmit Körfez Geçişi ve Bağlantı Yolları

Dahil) Otoyolu Projesinden 4 adet (maliyeti 7 milyar 607 milyon

415 bin 278 dolar)

• İstanbul 3. Havalimanından 2 adet (maliyeti 13 milyar 937 milyon

507 bin 260 dolar)

• İstanbul Karayolu Boğazı Tüp Geçişi Projesinden en az 20 adet

(maliyeti 1 milyar 339 milyon 252 bin 350 dolar)

• Kuzey Marmara Otoyolu (3. Boğaz Köprüsü dahil) projesinden en

az 10 tane yapılabiliyor (maliyeti 2 milyar 446 milyon 377 bin 383

dolar) http://www.halkinsagligi.org/bir-koyup-uc-almak-mumkunmus-ozgur-erbas/

ŞİRKETLER KİRA İLE YETİNMİYOR

Proje sözleşmelerine göre kamu arazilerine inşa edilen

şehir hastanelerinde devlet, yüklenici şirketlere kura

endeksli olarak 25 yıl boyunca kira ödemek durumunda.

Görüntüleme, laboratuar, bilgi-işlem, güvenlik, temizlik,

otopark vb. bütün hizmetlerin yüklenici şirketlere

bırakıldığı hastanelerde, hastane dışı eklentilerin nasıl

işletileceğine de yüklenici şirket/şirketler karar vereceği

için daha yüksek bir rant elde etmek uğruna yatak başına

düşen kapalı alan miktarı da yüksek tutuluyor.

ŞEHİR HASTANELERİNİN YÜKSEK MALİYETİ GİZLENİYOR

• Şehir hastanelerinde ortalama olarak yatak başına 287

m2 kapalı alan düşmektedir, bu çok yüksek bir alandır

ve verimsizlik kaynağıdır.

• Bir şehir hastanesine ortalama 1417 yatak düşmektedir.

Bu büyüklük verimsizlik kaynağıdır.

• Şehir hastanelerinin 1 metrekaresinin 848 ABD dolarına

1 yatağının ise 243.362 ABD dolarına mal olacağı

öngörülüyor. Bu maliyet çok yüksektir.

http://www.halkinsagligi.org/sehir-hastanelerinin-yuksek-maliyeti gizleniyorkayihan-pala/

TOPLAM YATAK SAYILARI

• TKHK toplam yatak sayısı 123.703 (2014)

• Yatak başına düşen hizmet alımı çalışan sayısı

1.07

• Yatak başına düşen toplam çalışan sayısı 3.3

YATAK MALİYETLERİ

Şehir Hastanelerinde hasta yatağı başına maliyet çok

yüksek!

• Bir hasta yatağının ortalama maliyeti 924.776

TL.(243.362 ABD doları)

• 150 yataklı tam teşekküllü özel hastane için bir yatağın

maliyeti ( 2016) 269. 991 TL. http://www.halkinsagligi.org/sehir-hastanelerinin-yuksek-maliyeti-gizleniyorkayihan-pala/

KAPALI ALAN MİKTARLARI

• ABD’de büyük hastanelerde hasta yatağı başına

198 m2 (2.140 ft2 ) kapalı alan düşmektedir.

• Ankara Etlik Şehir Hastanesinde yatak başına

kapalı alan 313 m2

• Ankara Bilkent Şehir Hastanesinde yatak başına

kapalı alan 351 m2 dir.

http://www.halkinsagligi.org/sehir-hastanelerinin-yuksek-maliyeti-gizleniyorkayihan-pala/

• Sağlık Bakanlığına ait farklı belgelerde Şehir

Hastanelerinin yatak sayısı ve inşaat alanı

metrekaresi örtüşmüyor.

• Bayındırlık inşaat birim fiyatı hesaplama sırasında

“güncel birim” adı altında birim maliyet 10.1

oranında arttırılarak hesaplanmıştır.

• Ek Yapısal ve Donanım adı altında 25 ek maliyet

hesaplamaya eklenmiştir.

• Bakım onarım maliyetlerinin hesaplanması sorunludur.

• Ticari alan getirileri karşılaştırmada gözden

kaçırılmaktadır.

• Kira bedeli her yıl enflasyon oranında güncellenecek ve

çok yüksek bir bedel ödenecektir.

• Kira sözleşmeleri açıklanmamaktadır.

http://www.halkinsagligi.org/sehir-hastanelerinin-yuksek-maliyeti-gizleniyorkayihan-pala/

Kocaeli Hastane Yatırım ve Sağlık Hizmetleri A.Ş.

• 1180 yataklı Kocaeli Şehir Hastanesi 900 milyon TL’ye

mal olacak.

• Devlet, Kocaeli Şehir Hastanesi için şirkete KDV

istisnası, yüzde 50 vergi indirimi ve yüzde 15 de

yatırıma katkı oranı sağlıyor.

• Toplam teşvik 64 milyon 227 bin TL

İzmir Bayraklı Hastane Yatırım ve Sağlık Hizmetleri

A.Ş.

• 2 bin 600 yataklı İzmir Bayraklı Şehir Hastanesi 1

milyar 700 milyon TL’ye mal olacak. Devlet, İzmir

Bayraklı Şehir Hastanesi için şirkete KDV istisnası,

yüzde 50 vergi indirimi ve yüzde 15 yatırıma katkı

sağlıyor.

• Toplam teşvik 175 milyon TL.

Sağlık Bakanlığının Etlik Hastane Kampüsüne

taşıyacağı hastaneler

• 1110 yataklı Ankara Numune EAH

• 622 yataklı Ankara EAH

• 500 yataklı Türkiye Yüksek İhtisas EAH

• 635 yataklı Dr.Sami Ulus Kadın Doğum ve Çocuk

Sağlığı ve Hastalıkları EAH

• 540 yataklı Dr.Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı EAH

• 270 yataklı Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

EAH

• 807 yataklı Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH

• 188 yataklı Ulus Devlet Hastanesi

• 322 yataklı Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları

Hematoloji ve Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi

• 202 yataklı Ulucanlar Göz Eğitim ve Araştırma

Hastanesi

• 574 yataklı Dr. Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji Eğitim

ve Araştırma Hastanesi

• Sağlık kampüsü arsası içerisinde kalan 401 yataklı Etlik

İhtisas ve 429 yataklı Etlik Zübeyde Hanım Kadın

Doğum Eğitim ve Araştırma Hastanesi

• Bu hastanelerin kapatılması ve kampüse taşınmasıyla

birlikte toplam yatak sayısı 6600 yataktan 3600’e

düşecek

http://www.halkinsagligi.org/sehir-hastanelerinin-yuksek-maliyeti- gizleniyorkayihan-pala/

KAMU ÖZEL ORTAKLIĞI MODELİNDE

• Hazine arazisi bedava

• Vergi, SSK primi, faiz teşvikleri mevcut

• Şirketlere 25 yıl boyunca kira ödenecek

• Kira sözleşmeleri açıklanmıyor

• Kiraların Türk lirası üzerinden mi döviz üzerinden mi

ödeneceği açıklanmıyor

KAMU ÖZEL ORTAKLIĞI MODELİNDE

• Yüzde 70 doluluk güvencesi veriliyor

• Otopark, güvenlik, lokantacılık, temizlik,

görüntüleme ve dokümantasyon hizmetlerini de

şirketler yürütecek

VERİMLİLİK

• Şehir Hastanelerinde ortalama olarak yatak başına

287 m2 kapalı alan düşerken, gelişmiş ülkelerde

yatak başına kapalı alan 150-200 m2 düşüyor

• Türkiye’deki Şehir Hastanelerinde kapalı alan

modern hastanelere göre % 40 daha fazladır.

• Yatak başına düşen kapalı alan miktarı arttıkça

başta enerji tüketimi olmak üzere temizlik, bakım ve

onarım giderleri artmaktadır.

VERİMLİLİK

• Çalışmalar orta büyüklükteki (126-250 yatak)

hastanelerin diğer büyüklükteki hastanelere göre

daha verimli olduğunu ortaya çıkarmıştır.

• Türkiye’deki Şehir Hastanelerine ortalama 1417 yatak

düşmektedir.

• Şehir Hastanelerinin metrekaresi 848 ABD dolarına

bir yatağı 243.362 ABD dolarına mal olmaktadır.

VERİMLİLİK

• Bakanlığın verilerine göre şehir hastanelerinin m2

maliyeti 848 dolar (2016 Haziran kuruna göre 3200 TL)

• Yatak maliyeti ise 243 bin dolar (2016 Haziran kuruna

göre 920 bin TL)

• Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı Haziran 2016 raporuna

göre tam donanımlı 150 yataklı bir özel hastanenin yatak

maliyeti ise 270 bin TL

KAMU YARARI

Yalnızca verimlilik kavramının değil kamu yararı

kavramının da içeriği değiştirilmektedir.

• Etlik Şehir Hastanesi için devlet projeyi yapan

Türkerler-Astaldi konsorsiyumuna 25 yılda toplam 6.9

milyar lira kira ödeyecek.

• Hastanenin sabit yatırım bedeli 1 milyar 97 milyon TL.

• 5.8 milyar liranın üzerinde bir fark devlet tarafından

karşılanacak.

KAMU YARARI

1.2 milyar TL ye mal olan Isparta Şehir Hastanesi için 25 yıl

boyunca AKFEN Holding’e ödenecek kira bedeliyle aynı

nitelikteki 55 hastaneyi hizmete sokmak mümkündür.

Devletin klasik ihale yöntemiyle 193 milyon TL harcayarak

hizmete soktuğu tam donanımlı Erzurum hastanesine

karşılık aynı kapasitedeki Adana Şehir Hastanesinin

maliyeti 430 milyon Avrodur.

Kamu-Özel Ortaklığı (KÖO), Türkiye’deki en güncel

özelleştirme modelidir. Satış, kiralama, işletme devir

hakkı, gelir ortaklığı, mülkiyetin gayri-ayni haklar tesisi

olarak bildiğimiz özelleştirme modellerinin dışında, KÖO,

dünyada ve Türkiye’de sermayeye kamudan kaynak

aktarmanın yeni ve yaygın yöntemidir.

YURTDIŞI ÖRNEKLERİ

İngiltere’de Parlamento, yolsuzluk, hatalı

muhasebeleştirme, kamu maliyesi açısından ciddi risk

oluşturması, kamu yararına aykırı uygulamalar

konusunda yoğun şikâyetlerin olduğu KÖO uygulamasına

yönelik olarak bir Araştırma Komitesi kurulmasını

kararlaştırmıştır (Guardian, 11.6.2011)

YURTDIŞI ÖRNEKLERİ

Nisan 2011’de yayımlanan Avam Kamarası raporunda,

Queen Alexandra hastanesinin KÖO kira ödemelerinin

neden olduğu mali güçlükleri aşmak için 700 personeli

işten çıkardığı belirtilmektedir. Peterborough ve Stamford

Hastaneleri Birliği kira ödemelerinin yarattığı mali krizi

aşmak için aralarında hekimlerin ve hemşirelerin de

bulunduğu 300 personeli işten çıkarma kararı almıştır.

Greenwich’te 2001’de ilk KÖO hastanesi olarak yapılan

Queen Elizabeth’in 2005 yılında teknik olarak iflas ettiği

açıklanmıştır.

Bu dönemde hastane bütçesinin 2005 yılında 19.7

Milyon sterlin olan açığının, hükümet tarafından borçların

yeniden yapılandırılmaması durumunda 2008–2009

yıllarında 100 Milyon sterline ulaşacağı açıklanmış; 2007

yılına gelindiğinde ise hastane, klinik servislerde %10’luk

kesinti yapıldığını açıklamak zorunda kalmıştır.

(Guardian, 16.12.2005)

MERSİN ŞEHİR HASTANESİ • 3 Şubat tarihinde açılan ilk şehir hastanesi 370 bin

metrekare kapalı alana sahip 1294 yataklı Mersin

Entegre Sağlık Kampüsü oldu.

• Kampüs hastanesi açılırken Mersin’de merkezi

konumlarda olan Mersin Devlet Hastanesi ve Mersin

Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi ise kapatıldı.

• Mersin Şehir Hastanesine ilk 4 günde 12 bin hasta

başvurdu.

• Hastanede inşaat aşamasında taşeron firma ile

işçileri arasındaki maaş alamıyoruz tartışması

yeniden alevlendi. Maaşlarını alamadıkları

gerekçesiyle sağlık çalışanları hastane içinde eylem

yapmak istediler.

• Hastanenin açılışıyla başlayan işten çıkarmalar

devam ediyor. Son olarak dört bilgi işlem

çalışanının işine son verildi.

http://www.mersinhaberci.com/haber/8218/halkin-yararina-del.html

http://haber.sol.org.tr/toplum/isparta-sehir-hastanesinde-hekimler-birakmaya-hazirlaniyor-199164

http://www.hekimpostasi.org.tr/2017/08/20/sehirhastanelerinde-kacinilmaz-son/

http://www.gercekmuhabir.com/parlamento/adana-sehir-hastanesi-can-almaya-devam-ediyor-h59903.html

http://www.medyakdeniz.com/gundem/isparta-sehir-hastanesi-insaatinda-kaza-1-agir-yarali-h7828.html