kamu personelinin disiplin yönetimi

7/24/2019 Kamu Personelinin Disiplin Ynetimi

1/18

ankrKaratekin niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi 2(1): 139-156

Kamu Personelinin Disiplin Ynetimi ve Uygulamalarna Bak

etin KAPLAN *

Gaziosmanpaa niversitesi, Zile Dinerler Turizml. ve Otelcilik Yksekokulu

zetrgtn hedeflerine ulamasalanlarn uyum iinde almalarile mmkndr. Ynetim;personeli rgte zarar verecek davranlardan uzak tutmak ve yanldavranlardzeltmek

amacyla baz yaptrmlar uygular. Bylece rgtte, disiplin ynetimi devreye girer. Bualmann temel amac; disiplin kavramve uygulamalarnn alanlarca nasl alglandnnortaya konmasdr. Bu kapsamda, kamuda disiplin ynetiminin nasl uygulandn vealanlarca nasl anlaldn ortaya koymak amac ile bir anket gelitirilmi veuygulanmtr. Disiplin, rgtn amalarna ulamasnda yadsnamaz bir gereklie sahiptir.Buna ramen, elde edilen veriler, alanlarn uymakla ykml olduklardisiplin kurallarntam olarak bilemedikleri ve rgt baarsndaki nemini de kavrayamam olduklarngstermektedir. Bu durum disiplinin personele yeterince anlatlamadnn ve uygulamalardaseilen yntemlerin yanllnn bir gstergesi olarak karmza kmaktadr.

Anahtar Kelimeler: Disiplin, Disiplin Ynetimi, Ceza, dl, Ykselme.

Opinion of Public Employees to Discipline and DisciplineProcedures

AbstractOrganizations achieve its aims with their people. Management should prevent its people anywrongdoings. To do that it applies some disciplinary measurements. The aim of this researchis to explain how public sector employees perceive discipline and discipline measurements. Asurvey was developed and applied to find out how public employees perceived discipline and

discipline measurements applied by their administrators. Discipline is important for anyorganization to achieve its aims. The results showed that employees are unaware aboutdiscipline procedures and applications and how it affects company's success. Therefore it canbe said that management should reconsider whether its successful to make its people awareits discipline rules and applications about it.

Key Words: Discipline, Discipline Management, Punishment, Reward, Promotion.

*E-Posta: [email protected]


2/18

. KAPLAN / ankrKaratekin niversitesi SBE Dergisi 2(1): 139-156

140

GR

Disiplin, personelin kendisinden istenen davranlar gstermesi iin

tutum ve davran

lar

n

dzeltme srecidir. eitli aralar kullan

larak,personelin rgt amalarngerekletirmesini salayan disiplin, personelinuyumlu almasve rgtn hedeflerine ulamasnda byk neme sahiptir.

nsan, yaamnn her devresinde bilinli ya da bilinsiz olarak disiplinkavram ile i iedir. Toplumu oluturan bireyler bir ekilde disipline edilir.Toplumda amalar farkl olan birok rgt vardr. Bu rgtleri oluturaninsanlar ortak bir amac gerekletirmek iin bir araya gelirler. Bu amacgerekletirmenin yolu ise, bilinli ve dzenli almaktr. Bu nedenle detoplumun en kk birimi olan aileden hkmete, yardm derneklerinden

uluslararasiletmelere kadar her rgt disiplini salamak iin bazkural vedzenlemeler yapmak zorundadr. Bu balamda, bir rgtn paras olanbireyler iin disiplin, kanlmaz bir zorunluluktur (Geylan, 1993: 5).

Disiplin ynetimi, rgtlerde disiplinin uygulanmasn salar. Bu ynile rgt baars asndan son derece nemlidir. almada, disiplinynetiminin kamuda nasl uygulandnn ve alanlarca nasl alglandnnaydnlatlmas hedeflenmektedir. Bu amala ncelikle literatr taramasyaplm ve daha sonra disiplin uygulamalarna ilikin somut veriler elde

edebilmek iin bir anket uygulanm

t

r. Anket, Ankarada bulunan bir kamukuruluunda gerekletirilmitir.

DSPLN VE DSPLN YNETM

Disiplin, gnlk hayatta ok kullanlan ve nemi ok sk dile getirilenbir kavramdr. Genel olarak herkes disiplinin gerekliliinde hem fikirolmakla birlikte, disiplinin tanmnda ve uygulamalarnda farkl yol veyntemler izleyebilmektedir. Disiplin zellikle kurumun verimlilii ve

hedefleri asndan ok nemlidir. nk kurum alanlar, zaman zamankurumun hedeflerini hie sayarak kiisel amalarn bu hedeflerden stntutma eiliminde olabilmektedir. Disiplin, eitli aralar kullanlarak,personelin rgt amalarn gerekletirmesini salamay hedeflemektedir.Ayrca, kendisinden beklenen baary gsterememi personelin, tutum vedavranlarndzeltmek amacile bavurulan uygulamalar da disiplin olarakdeerlendirilmektedir.

Genelde disiplin deyince, zorla yaptrlan ya da ceza ieren kurallar

btn akla gelmektedir. Oysa disiplin her zaman zorla yapt

r

m

esas almaz.Disiplin kavram, isteyerek yaplan davranlar oluturma abasn daierebilmektedir. Bu balamda disiplin; iletme koul ve zellikleridorultusunda, organizasyon iin belirlenen tutum ve davran biimlerinin


3/18


141

alanlar tarafndan benimsenip, uygulanmasnsalayacak ilke ve kurallarbtndr (Dndar, 1998: 439).

Genel anlamda deerlendirilebilecek bu disiplin tan

mlar

n

n yan

s

ra,ynetim alannda da eitli disiplin tanmlaryaplmtr. Buna gre disiplin;eitli isteklendirme yntemleri kullanlarak, personelin rgt amalarngerekletirmesi iin kullanlan bir aratr. Ynetimde yasalarn skca saylrolmas ve dzenin korunmas, disiplin olarak kabul edilmektedir (Gen,1998: 215).

Disiplin Ynetimi; Kurulu ynetimince belirlenmi rgt kurallarnauymayan ve kurulu dzene aykrdavranlarda bulunan ya da kendisindenistenen davrangsteremeyen personelin tutum ve davranlarndzeltmek

iin bavurulan uygulamalardr (Bilgin, 2004: 100).

rgtlerde meydana gelen kural ihlalleri neticesinde personele naslyaklalaca konusunda eitli grler vardr. Disiplin yntemleri genelolarak; cezal ve cezasz disiplin olarak adlandrlabilecek yaklamlariermektedir.

Cezalandrcdisiplin, cezayilk planda devreye koyarak korkutma yoluile disiplin salamay hedefler. Cezalandrc disiplin ynteminde; kuralihlali yapan kii, cezalandrlr. stenmeyen davrann bu ekilde

cezalandrlarak dzeltileceine inanlr. Tehdit ve korkutma n plandadr.

Cezasz disiplin ise; cezayen son are olarak dnr. Bu yaklamdakorku ve tehdit yerini telkin ve tavsiyelere brakmtr. Kural ihlali yapankiinin, suu ileme nedenleri tespit edilmeye allr ve bu nedenlerin naslortadan kaldrlaca zerinde durulur. Cezasz disiplin, personelinsaygnlna ve onuruna nem verir.

Disiplin, rgt iinde kurallara uyulmas ve dzenin salanmas ilergtn amalarna uygun davran yerletirmek iin uygulanan

yaptrmlardr. Bu yn ile disiplin, rgtn amalarna ulamas iin birara olarak deerlendirilebilir. Kurum asndan olduka nemli olan bukonu, disiplin ynetimince uygulanan; ceza, dl, cret, ykselme, gibi bazaralarla salanmaya allmaktadr.

Ceza: Memurlarn birlikte bulunmasnn ve dzenli olarak almasnnsalanabilmesi iin uygulanan yaptrmlardan biri olan disiplin cezalar, birkurumda alan memurlarn, kurumun dzenini bozucu davranlarna karuygulanan yaptrmlar olarak ifade edilebilir. Eer memurun davran,

ayr

ca ceza yasalar

na gre bir su oluturuyor ise, bu su iin ngrlenceza da uygulanr (Gzbyk, 1996: 185-186).

dl: Personeli iyi hizmete tevik etmek amac ile yasalarda belirtilen


4/18


142

kurallar evresinde baarlara karlk verilen nakd ya da ayn armaan(Byk Larousse, 1992: 9007) olarak ifade edilebilen dl kavram,arzulanan davran, kiisel bakmdan deer tayan sonular ortaya koymaya

yarayan bir ara haline getirmekten ibarettir. Planlara uyma karldllendirme para ikramiyeleri, takdir, cumhurbakan ya da dier nemlikiilerce imzalanan rozetler gibi daha ok somut bir biim alabilir; ya da(tahvil sat programlarnda olduu gibi) dolayl bir ekonomik iyilemebiiminde kendini gsterir (Simon ve ark., 1968: 442).

cret: Disiplin aralarndan bir dieri olan cret, memura emeininkarlverilen paradr. Ekonomik dllerin en banda cret gelmektedir.creti nemli yapan, ok nemli bir zendirici olmasdr. nk emei

deerli hale getiren ve daha ok emek verilmesini destekleyen en nemlifaktr crettir (Bilgin, 1997: 71). Ayrca cret, bireyleri hizmete eken vealkoyan nemli bir etken olmas ile de nemlidir. cretin alan tatminetmedii durumlarda birey kendini kt hisseder ve bu durum i veriminietkiler hatta personelin kuruma yabanclamasna neden olabilir (Fndk,2000: 7).

Ykselme: Ykselme, rgtte grevli olan personelin bulunduu iya damakamdan daha fazla cret, sorumluluk, saygnlk ve daha iyi almakoullar ieren bir st makama atanmas ya da geirilmesi olarak da

tanmlanabilir. Bu anlamda ykselmeyi dikey bir transfer olaraknitelendirmek mmkndr (Can ve ark., 1995: 141).

Disiplin ynetiminde disiplin uygulamalar; anayasa ve yasalardabelirlenen ilkeler, Bakanlar Kurulu tarafndan karlan ynetmeliklerleyrtlmektedir. Ayrca her kurumun kendisi iin kardynetmelikler dedisiplin uygulamalarnn belirleyicisidir.

Disiplin ynetiminde yetkililer; disiplin amiri, disiplin kurulu ve yksekdisiplin kurulu arasnda paylalmtr.

ARATIRMA YNTEM

Aratrmann rneklem alan, Ankara il merkezinde Maliye BakanlMilli Emlak Genel Mdrl personelidir. Aratrmada, personelin;disiplin, disiplin ynetimi, disiplin aralar ve disiplin uygulamalarkonusundaki grleri saptanmaya allmtr. Saptama yaplrken, artlarnnceden belirlenmesi ve deneklerin belli cevaplar vermeleri ynnde

etkilenmeleri sz konusu olmam

t

r. al

ma grubuna, birimlerin tamam

dhil edilmitir. Milli Emlak Genel Mdrlnde alan personel saystoplam 225 kiidir. Anket uygulamasnda 25 kiiye ulalamad iin 200kii ile anket yaplmtr.


5/18


143

Aratrmada veri toplama yntemi olarak anket teknii; model olaraktarama modeli kullanlmtr. Anket, aratrmac ve yanndaki anketrlertarafndan Milli Emlak Genel Mdrlnde deneklerle yz yze grlerek

uygulanmtr. Deneklere, grlerini anlamaya ynelik olarak 5li Likertleine gre hazrlanan sorular sorulmutur (Ba, 2003; 184). Gvenirlikanalizi uygulamasiin soru deerleri SPSS paket programna girilmi, modelalannda ise, Alpha yntemi seilmitir (zdamar, 1999: 519).

TEMEL BULGULAR

Ankete Katlan Bireylerin Disiplin Kavram ile lgiliDncelerinin Deerlendirilmesi

Disiplinin personel tarafndan nasl tanmlandnn deerlendirilmesineiin sorulan soruya deneklerin verdikleri cevaplar, Tablo 1de grlmektedir.

Tablo 1: Deneklere Gre Disiplini En yi Tanmlayan fadelerin Dalm

Frekans % Toplam %

Geerli Katkurallaruygulamak 8 4,0 4,0

Ynetimin belirledii kurallara uymak 188 94,0 98,0Yneticilere itaat etmek 4 2,0 100,0

Toplam 200 100,0

Deneklerin, %94,0lk ksm disiplini ynetimin belirledii kurallarauymak eklinde anlamaktadr. Sonu olarak, deneklerin tamamna yaknksmdisiplini, ynetimin belirledii kurallar uymak eklinde alglamaktadr.

Tablo 2: Deneklerin Disiplinin Personelin Kurallara Uymasn Saladna

likin Grlerinin Dalm

Frekans % Toplam %

Geerli Kesinlikle Katlmyorum 32 16,0 16,0

Katlmyorum 34 17,0 33,0

Kararszm 9 4,5 37,5

Katlyorum 113 56,5 94,0

Kesinlikle Katlyorum 12 6,0 100,0

Toplam 200 100,0


6/18


144

Disiplin personelin kurallara uymasn salar eklindeki bir yargyapersonelin yaklam Tablo 2de grld gibidir. Deneklerin %56,5idisiplinin personelin kurallara uymasn saladna inanmaktadr. Bu

deerler, deneklerin ounun disiplini, personelin kurallara uymasnsalayan bir kurallar btn olarak grdn gsterir.

Tablo 3: Deneklerin Disiplinin Personelin Baarsiin ok Gerekli Olduunalikin Grlerinin Dalm

Frekans % Toplam %



Kararszm 20 10,0 58,5

Katlyorum 73 36,5 95,0


Toplam 200 100,0

Denekler, disiplinin baar iin gereklilii konusunda birbirine yaknoranda fakat zt dnmektedirler. Deneklerin %36,5i bu gre

kat

ld

klar

n

belirtirken; %37,0 ile de bir k

s

m denek bu grekatlmadklarn belirtmektedirler. Bu sonulara gre deneklerin disiplin vebaararasnda direkt bir balantkuramadklaranlalabilir (Tablo 3).

Disiplinin baar ile etkileiminin dnda arpc bir baka konu, iyiuygulanan disiplin kurallarile personelin morali arasndaki ilikidir.

Tablo 4: Deneklerin yi Uygulanan Disiplin Kurallarnn Personelin MoraliniOlumlu Etkilediine likin Grlerinin Dalm

Frekans % Toplam %Geerli Kesinlikle Katlmyorum 32 16,0 16,0


Kararszm 23 11,5 39,0



Toplam 200 100,0


7/18


145

Bu tablodaki veriler deerlendirildiinde, ankete katlan 87 denein iyiuygulanan disiplinin personelin moralini olumlu etkileyeceine, %43,5orannda katldklarngsterir. 35 denek, bu gre kesinlikle katlmaktadr.

Buna gre, %17,5 orannda denek bu gr kesinlikle desteklemektedir.

Bu veriler, iyi uygulanan disiplinin personelin moralini ykselteceigrnn desteklendiini gstermektedir.

Disiplin konusu kapsamnda deerlendirilmeye allan bir baka konu,disiplin kurallarnn ne derece bilindiini anlamaya yneliktir.

Tablo 5: Deneklerin Disiplin Kurallarn Ne lde Bildiklerine likinGrlerinin Dalm

Frekans % Toplam %



Kararszm 59 29,5 72,0



Toplam 200 100,0

Deneklerin uymakla ykml olduklar disiplin kurallar hakknda tamolarak fikir beyan edemeyen kararsz denekler ounluktadr. Tablo 5degrld gibi, en yksek deer olan %29,5 kararszlara aittir. Bunun yansra, deneklerden %24,5i bu kurallar bildikleri ynnde cevap verirken,%24,5i bu kurallarbilmediklerini belirtmilerdir.

Disiplin Aralarna Ynelik Sonularn DeerlendirilmesiCeza Ve Disiplin Cezalarna Ynelik Sonularn Deerlendirilmesi

Disiplin aralarndan biri olan ceza, ankete katlan deneklere sorulmuve Tablo 6daki sonular elde edilmitir. alanlardisipline etmenin en iyiyolu cezadr, yargsna verilen cevaplar kiilerin bu konudaki grlerinianlamaya yneliktir.


8/18


146

Tablo 6: Deneklerin Cezalandrmaya likin Grlerinin Dalm

Frekans % Toplam %

Geerli Kesinlikle Katlmyorum 14 7,0 7,0Katlmyorum 121 60,5 67,5

Kararszm 29 14,5 82,0



Toplam 200 100,0

Deneklerin 121i (%60,5) disiplin a

s

ndan cezay

benimsemediklerinibelirtirken; 29 denek (%14,5) kararszken, 22 denek (%11,0) ise bu grekatlmtr. Bu sonulara gre ceza bir disiplin aracdeildir.

Tablo 7: Deneklerin Disiplin CezasAlp Almadklarna Gre Dalm

Frekans % Toplam %

Geerli Evet 5 2,5 2,5

Hayr 195 97,5 100,0

Toplam 200 100,0

Ankete katlan deneklerin disiplin cezas alp almadklarnn llmesiamac ile sorulan soruya, deneklerin verdii cevaplar Tablo 7degrlmektedir. Buna gre, 200 denekten %97,5i bu soruya hayr cevabnverirken; 5 kii ile deneklerin sadece %2,5i evet eklinde cevap vermitir.

Tablo 8: Disiplin Cezas Alan Deneklerin Aldklar Disiplin Cezalarna GreDalm

Frekans % Toplam %

Geerli Uyar 4 2,0 80,0

Uyarve Knama 1 0,5 100,0

Aylktan Kesme - - -

Kademe lerlemesinin Durdurulmas - - -

Devlet Memurluundan karma - - -

Toplam 5 2,5Kayp Sistem 195 97,5

Toplam 200 100,0


9/18


147

Bir nceki deerlendirmelerin devam niteliindeki bu tablo, sadecedisiplin cezasalan denekleri deerlendirmektedir. Buna gre, disiplin cezasalan 5 denekten 4 tanesi sadece uyarma cezas almtr. Geriye kalan bir

denek, hem uyarma hem de knama cezasalmtr.

Tablo 9: Disiplin Cezas Alan Deneklerin Cezann Verili AmacDorultusunda Etkilenip Etkilenmediklerine likin Grlerinin Dalm

Frekans % Toplam %

Geerli Evet 2 1,0 40,0

Hayr 3 1,5 100,0

Toplam 5 2,5Kayp Sistem 195 97,5

Toplam 200 100,0

Deneklerin disiplin cezasndan nasl etkilendiklerini lmeye ynelikolarak sorulan soruya deneklerin cevabtabloda grlmektedir. Bu balamdadisiplin cezas alan deneklere aldklar cezann kendilerini cezann veriliamacdorultusunda etkileyip etkilemedii sorulmutur. Buna gre, Tablo9da da grld gibi bu 5 denekten 3, disiplin cezasndan olumsuz

etkilendikleri ynnde cevap vermilerdir. Dier denekler ise, aldklardisiplin cezasnn kendilerini cezann verili amac dorultusundaetkilediini belirtmilerdir.

dl ile lgili Sonularn Deerlendirilmesi

Bir disiplin arac olarak dl, ankete katlan denekler tarafndan Tablo10da grld gibi deerlendirilmitir. alanlar disipline etmenin eniyi yolu onu dllendirmektir eklindeki bir cmleye katlp katlmadklar

sorulan deneklerin cevaplartabloda verilmitir.

Tablo 10: Deneklerin dllendirmeye likin Grlerinin Dalm

Frekans % Toplam %



Kararszm 20 10,0 40,5

Kat

l

yorum 86 43,0 83,5Kesinlikle Katlyorum 33 16,5 100,0

Toplam 200 100,0


10/18


148

Ankete katlan 86 denek, dln en iyi disiplin aracolduunu belirtmi;%16,5 orannda denek ise, dl kesinlikle desteklemitir. Bu sonulardenekler tarafndan bir disiplin arac olarak dln desteklendiini

gstermektedir.

dl, nemli bir disiplin aracdr. dl deyince akla cret, takdir ya daterfi gibi zendiriciler gelmektedir.

Tablo 11: Deneklere Gre Alnabilecek En yi dle likin GrlerininDalm

Frekans % Toplam %

Geerli cret art 39 19,5 19,5

Terfi (ykselme) 127 63,5 83,0

Sorumluluk art 10 5,0 88,0

Takdir 23 11,5 99,5

zin 1 0,5 100,0

Toplam 200 100,0

Ankete katlan deneklerimizin en fazla istedikleri dln belirlenmesini

ynelik bu soruya verdikleri cevaplar, Tablo 11de grlmektedir. Bunagre, deneklerin %63,5i kendilerine verilebilecek en iyi dln terfiolduu ynnde gr bildirmilerdir. Bunu %19,5 ile cret art,%11,5lik bir oranla takdir ve %5,0 ile de sorumluluk art cevabtakipetmitir. Denekler tarafndan en az itibar gren dl, 1 kii ile izindir.

Bu sonular nda, motivasyonda ekonomik dllerin ncelik tadgrlmektedir.

Ykselme ile lgili Sonularn Deerlendirilmesi

Deneklerin ou terfi iin gerekli olan en nemli etkeni 116 deneklegrevine ballk olarak belirlemitir. Bunu takip eden ikinci nemli etkeneitim olarak deerlendirilmitir. Terfi iin memurun tecrbeli olmas,deneklerin 78inden destek grmtr.

Ahlk deerlere nem verme, 57 ve kurallara uyma, 51 denektarafndan desteklenerek, terfi iin dier etkenlere gre daha az nemliolarak deerlendirilmitir.


11/18


149

Tablo 12: Deneklerin Ykselme Alabilecek Memurda Bulunmas Gerekenzelliklere likin Grlerin Dalm

FrekansGeerli Grevine ballk 116

Eitimli olmas 98

Tecrbeli olmas 78

Ahlaki deerlere nem vermesi 57

Kurallara uyma 52

cret ile lgili Sonularn Deerlendirilmesi

cretin bir disiplin arac olarak kullanlabileceini dnmekteyim,yargsna deneklerin yaklamTablo 13de grlmektedir.

Tablo 13: Deneklerin cretin Bir Disiplin Arac Olarak Kullanlabileceinelikin Grlerin Dalm

Frekans % Toplam %



Kararszm 35 17,5 60,0



Toplam 200 100,0

Disiplin aralarndan biri de crettir. Deneklerin bu konudaki grleriyukarda Tablo13de belirtilmitir. Bu verilere gre, deneklerin 69u, bugr reddederken, %30,0 tarafndan bu gr desteklenmitir. Dieroranlara bakldnda, deneklerin %17,5i cretin bir disiplin arac olmaskonusunda ekimser kalmlardr. %10,0 bu gr kesinlikle desteklerken,%8,0 bu gr kesinlikle kabul etmemektedir.

Bu sonular deerlendirildiinde, deneklerin ounun creti bir disiplin

arac

olarak grmedikleri ortaya

kmaktad

r.


12/18


150

Disiplin Uygulamalarnda Kullanlan Yntemlere YnelikSonularn Deerlendirilmesi

Disiplinin uygulanmalar

nda kullan

lan eitli yakla

mlar

genel olarakcezalve cezasz disiplin olmak zere iki ana grupta deerlendirebiliriz.

CezalandrcDisipline Ynelik Sonularn Deerlendirilmesi

Tablo 14 deerlendirildiinde, ankete katlan deneklerin %54,5 oranndabu gre katlmadklarngstermektedir. Bunun yansra, %13,0 bu grekatldklarn, % 12,5 kesinlikle katldklarnbelirtmilerdir. 15 denek %7,5ile bu gre kesinlikle katlmadklarn belirtirken, %12,5lik bir oran,

kararsz kalmtr.

Tablo 14: Deneklerin Disiplinin CaydrcOlabilmesi in Personeli rktmesiGerektiine likin Grlerin Dalm

Frekans % Toplam %



Kararszm 25 12,5 74,5



Toplam 200 100,0

Bu sonular deneklerin ounun disiplinin engelleyici olabilmesi iincezalar ok caydrc olmal ve dier personeli rktmelidir grnekatlmadklarngstermektedir.

Tablo 15: Deneklerin Disiplin Salamak in Cezann Hemen UygulanmasGerektiine likin Grlerin Dalm

Frekans % Toplam %



Kararszm 23 11,5 71,5



Toplam 200 100,0


13/18


151

Bu tablodaki verilere gre, 107 denek %53,5 gibi nemli bir oranda bugre katlmadklarn belirtmilerdir. %22,5lik bir ksm bu grdesteklediklerini belirtmilerdir. Bu yzdelerden sonraki en anlaml yzde,

11,5 orannda kararszlara aittir. Bu balamda deneklerin yarsnn bu grreddettikleri grlmtr.

Cezasz Disipline Ynelik Sonularn Deerlendirilmesi

Tablo 16daki deerler incelendiinde, deneklerin bu gr bykoranda destekledikleri grlmektedir. Ankete katlan 79 denek, bu grkesinlikle desteklerken, 75 denek bu grn arkasnda olduklarn

belirtmilerdir. %16,0 ise, bu gre kesinlikle kat

lmayan deneklerisimgeler.

Tablo 16: Deneklerin Disiplin Uygulamalarnda Ceza Yerine RehberlikYaplmasGerektiine likin Grlerinin Dalm

Frekans % Toplam %



Kararszm 5 2,5 23,0Katlyorum 75 37,5 60,5


Toplam 200 100,0

Deneklerin ou, disiplinde cezadan ok rehberlie dayanan yaklamdesteklediklerini belirtmilerdir.

Tablo 17: Deneklerin Disiplinin alanlarn Kurallarhlal Etmesini nleyiciNitelikte OlmasGerektiine likin Grlerinin Dalm

Frekans % Toplam %



Kararszm 22 11,0 29,0

Katlyorum 113 56,5 85,5

Kesinlikle Katlyorum 29 14,5 100,0Toplam 200 100,0


14/18


152

Bu verilere gre, deneklerin %56,5lik ksm bu gre katldklarnbelirtmilerdir. %14,5 orannda denek, bu gr kesinlikle desteklemitir.Deneklerin %11,0i disiplin alanlarn kurallar ihlal etmesini nleyici

nitelikte olmaldr grne kesinlikle katlmadklarnbelirtmitir.

Deneklerin cezasz disiplini daha fazla destekledii grlmektedir.

Disiplin Uygulamalarnda Yneticilere likin Etkenlerle lgiliSonularn Deerlendirilmesi

Disiplinin kurumda uygulanmas ve yerlemesi yneticilerin grevidir.Ankete katlan deneklere Disiplin kurallarnda etkinliin salanmas

yneticilere baldr yargs sorulmutur. Elde edilen veriler, Tablo 18degrld gibidir. Bu verilere gre, %44,5 orannda denek bu grekatlrken, bu gre kesinlikle katlmayan denekler, %19,5tir. Bu sonular,disiplinin etkin olmasnda yneticilerin nemli bir yeri olduu fikrinin,denekler tarafndan kabul edildiini gsterir.

Tablo 18: Deneklerin Etkin Bir Disiplin in Yneticilerin nemine likinGrlerinin Dalm

Frekans % Toplam %



Kararszm 11 5,5 36,0



Toplam 200 100,0


15/18


153

SONU VE NERLER

Disiplin, rgt iinde kurallara uyulmas ve dzenin salanmas ile

rgtn amalar

na uygun davran

yerletirmek iin uygulananyaptrmlardr. Bu yn ile disiplin, rgtn amalarna ulamas iin birara olarak grlmelidir.

rgtlerde meydana gelen kural ihlalleri neticesinde personele naslyaklalaca konusunda eitli grler vardr. Bu yaklam ekillerindenbiri, cezalandrc disiplin olarak adlandrlabilecek yaklamlariermektedir. Bu yaklama gre, kural ihlali yapan kii, cezalandrlr.stenmeyen davrann bu ekilde cezalandrlarak dzeltileceine inanlr.Bu yntemde, tehdit ve korkutma n plandadr.

Disiplin ynetiminde grlen bir dier yaklam ise, cezalandrcolmayan disiplin yaklamdr. Bu yaklamda korku ve tehdit, yerini telkinve tavsiyelere brakmtr. Kiinin suu ileme nedenleri ve bu nedenlerinnasl ortadan kaldrlaca zerinde durulur. Cezasz disiplin, personelinsaygnlna ve onuruna nem verir.

Bu iki yaklamdan cezalandrcdisiplin, abuk sonu alnmasve etkiliolmasndan dolay her zaman daha ok kullanlan bir yntem olmutur.Fakat personelin alt kurumdan soumasna, kin ve dmanlk

beslemesine neden olacandan i verimini drebilmektedir. Disiplininpersonel tarafndan olumsuz ve rktc olarak alglanmasna nedenolmaktadr.

Cezasz disiplini ilke edinen bir ynetimin igren disiplinine bakolumludur. Hatay normal ve insan bir zellik sayan cezasz disiplin,igreni aalamadan ve hor grmeden ona yaklar, zm yollar arar.Hata yapan personelinin karsnda deil yannda yer alr ve yanllarndzeltmesi iin ona yardmcolur.

Aratrmamzda seilen disiplin ynteminin personel zerinde etkisidikkate alndnda, cezasz disiplinin cezaya dayaldisipline oranla personeltarafndan daha olumlu alglandgrlmektedir.

Kurum asndan olduka nemli olan disiplin, disiplin ynetiminceuygulanan ceza, dl, cret, ykselme, gibi baz aralarla salanmayaallmaktadr.

Disiplin aralarndan disiplin cezalar caydrcl esas alrken; dl,ykselme, cret zendirici ve tevik edici nitelie sahip aralardr.

Aratrmamzda, zendirici nitelikteki disiplin aralarnn personeli, rgtebalayan ve disiplini olumlu alglamalarn salayan bir etki gsterdii,disiplin cezasnn ise personelin rgtten soumasna neden olduu tespit


16/18


154

edilmitir.

Deneklerin ou bir disiplin arac olarak cezay deil, dl

desteklemektedir. Arat

rma sonular

na gre ekonomik dllerin, denekleredaha cazip geldii grlmektedir. Bu balamda disiplin aralarndan enrabet greni terfidir. Ykselme, alanlarn en ok istediklerizendiricilerden biridir. Bir alan iin ykselme, hem ekonomik hem desosyal ynden nemli bir dldr. Disiplin aralarndan dl ve cret,ykselmenin ardndan en ok tercih edilen ara iken, ceza en az destek grendisiplin aracdr.

Bir iletmenin disiplin sistemi ne kadar ada olursa olsun, ayet onuuygulayacak, yneticiler yeterli deilse, o sistemin baar ans sfrdr.

Yneticiler, etkin bir disiplin sisteminin anahtar durumundadrlar.letmelerde disiplin sisteminin kurulmas ve gerekletirilmesinde ennemli rol yneticilere der. Aratrmamzda da disiplinin kurumdayerlemesi ve uygulanmasnda yneticilerin nemli olduunun deneklertarafndan kabul edildii grlmektedir.

nsan, iletmelerin en nemli retim kaynadr. nsanynetmek zor biritir. nk insanlarn istek ve ihtiyalar birbirinden farkldr. Yneticiler,disiplin salamak iin alanlar ile iyi bir iletiime girip, onlarn istek ve

arzular

na nem vermelidir. al

anlar

n iletmeden beklentilerine cevapverildii takdirde iletmede olumlu ynde dzelmeler grlecek ve disiplinde salanmolacaktr.

Anket sonucu elde edilen veriler, deneklerin ounun uygulamaklaykml olduklar disiplin kurallarn bilmediklerini gstermektedir. rgtiin hayat neme sahip olan disiplin kavramnn rgtte yerlemesi,uygulanabilmesi ve etkinliinin arttrlabilmesi iin alanlarnbilinlendirilmesi nemlidir. Bu bilinlendirmede en nemli etkenalanlarn eitilmesidir.

Deneklerin, disiplin kavramn gerekliliine inanmakla birlikte,disiplinin kurumsal baar asndan nemli olduu konusunda olumsuzgr bildirdikleri grlmektedir. Deneklerin disiplini olumsuz olarakalgladklarn gsteren bu durum, genelde cezaya dayal bir ynetimanlaynn varlnn bir sonucu olarak deerlendirilebilir. Cezaya dayalbirdisiplin yaklamyerine danma ve rehberlie dayalbir disiplin ynetimide denekler tarafndan onaylanmtr.

rgtte disiplin dhareketlere gz yumulmamaldr. Bu konularla ilgili

eitim faaliyetleri dzenlenmelidir. Disiplin konusunun rgte yerlemesi,uygulanabilmesi ve etkinliinin arttrlabilmesi iin alanlarnbilinlendirilmesi nemlidir. Ynetim, yaplan disiplin d davrana gz


17/18


155

yummamaldr. Bu konuda yaplacak bir ihmal, bu ihlallerin oalmasna vergtsel etkinliin bozulmasna yol aar.

Disiplin ynetimi alan

ndaki bal

ca nerileri u ekilde s

ralayabiliriz:

Disiplin, alanlara ve yneticilere tam olarak izah edilmelidir.Uyulmas gerekli disiplin kurallar net bir biimde aklanarak,personele bildirilmelidir.

Bu kurallar net, anlalr ve uygulanabilir bir zellie sahip olmaldr.

Cezalandrc disiplin anlay yerine, alann kurumunakazandrlabilecei cezasz disiplin anlayuygulanmaldr.

Disipline riayet eden personel eitli ekillerde dllendirilerek budavranlar tevik edilmeli ve ynetim tarafndan alanlarndavrannn yakndan izlendii, alanlara gsterilmelidir.

rgt kltrnde, disiplinin yerlemesi salanarak bu kavramlarn

devamllsalanmaldr.

Disiplin uygulamalarsrasnda etik ilkeler gz nnde bulundurulmal,btn alanlara eit ekilde disiplin uygulanmaldr. Disiplinuygulamalarnda kararllk nemlidir.

Sonu olarak, kamu ynetiminin etkili ve verimlilii zerinde oknemli olan bu konunun eitli perspektiflerle ele alnarak incelenmesinin,kamu ynetiminin geliimine nemli katkda bulunabileceidnlmektedir.


18/18


156

KAYNAKLAR

Ba, T. (2003), Anket. 2.b., Ankara: Sekin Yaynclk, Nisan.Bilgin, K. U. (2004), Kamu Performans Ynetimi. Ankara: TODAE. Yayn

No:323. Ekim.

Bilgin, K. U. (1997), Kamu Personel Ynetimi. Ankara: maj Yaynevi, Eyll.

Bingl, D. (1990), Personel Ynetimi ve Beeri likiler. Erzurum: Atatrk

niversitesi Basmevi. Eyll.

Byk Larousse. (1992), Cilt 17, stanbul: Milliyet Yaynlar.

Can, H. Akgn, A. ve Kavuncuba, ahin. (1995), Kamu ve zel Kesimde

Personel Ynetim. 2.b., Ankara: Siyasal Kitabevi. Eyll.

Dndar, G. (1998), nsan Kaynaklar Ynetimi. stanbul: stanbul niversitesi

letme Fakltesi nsan Kaynaklar Ynetimi Anabilim Dal, stanbul

niversitesi letme Fakltesi Yaynlar, Eyll.

Fndk, . (2000), nsan KaynaklarYnetimi. 2.b., stanbul: Alfa Basm Yaym

Da

t

m Ltd.ti. Nisan.Gen, T. (1998), Kamu Ynetimi. Ankara.

Geylan, R. (1993), letmelerde Personel Disiplini. Eskiehir: MET Yaynclk.

Gzbyk, . (1996), Ynetim Hukuku., 8.b., Ankara: Turhan Kitabevi Yaynlar.

Grszl, S. Disiplin. http://www.sitetky.com/frameset/iky/ikymak.html, Eriim

Tarihi: 08.07.2003

zdamar, K. (1999), Paket Programlar ile statistiksel Veri Analizi - 1. 2.b.,

Eskiehir: Kaan Kitabevi, Austos.

Simon, H.A. Smithburg, D.W. ve Thompson, V.A. (1968), Kamu Ynetimi. (ev.

Cemal Mholu), nc Kitap, Ankara: TODAE Yaynlar, Anadolu

niversitesi Basmevi.

kamu personelinin disiplin yönetimi

Documents