kalp ve genel dolaŞim ( prof.dr. İsmail hakkı nur)

Prof. Dr. İsmail Hakkı NURProf. Dr. İsmail Hakkı NUR

KALP ve GENEL KALP ve GENEL DOLAŞIMDOLAŞIM

KALPKALP

Kalp, dolaşım sisteminin merkezi olup, koyu Kalp, dolaşım sisteminin merkezi olup, koyu kırmızı renkte, koni şeklinde kassel bir kırmızı renkte, koni şeklinde kassel bir organdır.organdır. Kalbin başlıca görevi, ritmik bir Kalbin başlıca görevi, ritmik bir kasılma hareketiyle kan dolaşımını ve kasılma hareketiyle kan dolaşımını ve kendi kas duvarının gevşemesini kendi kas duvarının gevşemesini sağlamaktırsağlamaktır..

Kalbin şekliKalbin şekli : : Kalp yan taraflarından hafifçe Kalp yan taraflarından hafifçe basık, ters dönmüş, düzensiz bir koni basık, ters dönmüş, düzensiz bir koni şeklindedir. Atta ve merkepte dolgunca bir koni şeklindedir. Atta ve merkepte dolgunca bir koni şeklindedir. Ruminantlarda ve domuzda şeklindedir. Ruminantlarda ve domuzda koninin ucuna karşılık olan kısmı at ve koninin ucuna karşılık olan kısmı at ve merkebinkine oranla daha sivridir. merkebinkine oranla daha sivridir. Carnivorların kalbi bir koni şeklindedir. Carnivorların kalbi bir koni şeklindedir.

Kalbin Yüzleri ve kısımlarıKalbin Yüzleri ve kısımları

Kalbin göğüs boşluğu içindeki Kalbin göğüs boşluğu içindeki konumu kalbin yüzlerini belirler.konumu kalbin yüzlerini belirler.

Hayvanlarda göğüs yanlardan basık Hayvanlarda göğüs yanlardan basık olduğu için Sağ (facies atrialis) ve olduğu için Sağ (facies atrialis) ve sol (facies auricularis) olmak üzere ki sol (facies auricularis) olmak üzere ki yüzü, Basi cordis olarak damarların yüzü, Basi cordis olarak damarların giriş çıkış yaptığı üst geniş kısmı ve giriş çıkış yaptığı üst geniş kısmı ve birde ucu (apex’i mevcutturbirde ucu (apex’i mevcuttur

L.A., Left Auricula. L.A., Left Auricula. R.a., Right Auricula.R.a., Right Auricula. L.v., Left Ventriculus.L.v., Left Ventriculus. R.v., Right Ventriculus.R.v., Right Ventriculus. AO., Aorta.AO., Aorta. ANT. A., Anterior Aorta. ANT. A., Anterior Aorta.

P.A., Posterior Aorta. P.A., Posterior Aorta. PUL. ART., Pulmonary PUL. ART., Pulmonary Artery, Ca., Coronary Artery, Ca., Coronary Artery.Artery.

A.v.c, Anterior Vena A.v.c, Anterior Vena Cava. P.v.c, Posterior Cava. P.v.c, Posterior Vena Cava. Vena Cava.

P.v., Pulmonary Veins, P.v., Pulmonary Veins, V.az., Vena Azygos. V.az., Vena Azygos.

D.a., Ductus Arteriosus D.a., Ductus Arteriosus Botalli.Botalli.

L.A., Left Auricula. R.a., Right Auricula. L.v., L.A., Left Auricula. R.a., Right Auricula. L.v., Left Ventriculus. R.v., Right Ventriculus.Left Ventriculus. R.v., Right Ventriculus.

Tr.pulmonalis’in dallanması

Kalbin Sağ yüzünden görünüşü

Sol Yüz ( Facies auricularis)Sol Yüz ( Facies auricularis)

Kalbin göğüs boşluğu Kalbin göğüs boşluğu içindeki yeriiçindeki yeri

Kalp, mediastinum'un iki yaprağı Kalp, mediastinum'un iki yaprağı

arasında, yani arasında, yani spatium mediastini spatium mediastini de, de,

pericardium pericardium ile örtülmüş olarak bulunur. ile örtülmüş olarak bulunur.

Kalp göğüs boşluğunun tam medianında Kalp göğüs boşluğunun tam medianında

değil, biraz solunda yer almıştır. değil, biraz solunda yer almıştır.

Kalbin dik ya da caudale eğiklik derecesinin Kalbin dik ya da caudale eğiklik derecesinin dıştan saptanması pratik yönden göğüs dıştan saptanması pratik yönden göğüs boşluğunun muayenelerine ve ayrıca boşluğunun muayenelerine ve ayrıca parasentesis’lerde önem taşırparasentesis’lerde önem taşır, bu da , bu da kaburgaların sayıları ile sağlanır.kaburgaların sayıları ile sağlanır.

Kalp Kalp RRuminant uminant ve domuzda : 3. - 5. ve domuzda : 3. - 5. atta : 3. - 6. atta : 3. - 6. merkepte : 2. - 5. merkepte : 2. - 5. köpekte ise : 3. - 6. veya köpekte ise : 3. - 6. veya

7. 7.

Tek tırnaklıda kalbin 2 /5 kısmı median Tek tırnaklıda kalbin 2 /5 kısmı median hattın sağında, 3 /5 kısmı ise median hattın sağında, 3 /5 kısmı ise median hattın solundadır. Ruminant ve domuzda hattın solundadır. Ruminant ve domuzda ise 5/7 kısmı median hatta göre solda, 2/7 ise 5/7 kısmı median hatta göre solda, 2/7 kısmı sağdadır. kısmı sağdadır.

Kalp yerleştiği inter kostal aralık nedeniyle:Kalp yerleştiği inter kostal aralık nedeniyle: sığırda dik,sığırda dik, atta ve merkepte hafif yatık,atta ve merkepte hafif yatık, köpekte ise aşağı yukarı yatık bir pozisyon köpekte ise aşağı yukarı yatık bir pozisyon

almıştır,almıştır,

Kalbin bağlantılarıKalbin bağlantıları

Kalp, göğüs boşluğu içindeki bağlantılarını Kalp, göğüs boşluğu içindeki bağlantılarını kendisinden çıkan ve giren damarlar kendisinden çıkan ve giren damarlar aracılığıyla sağlar.aracılığıyla sağlar.

1)1) Aorta vasıtasıyla columna vertebralis’e, Aorta vasıtasıyla columna vertebralis’e,

2)2)TTruncus pulmonalis (a.pulmonalis) ile runcus pulmonalis (a.pulmonalis) ile akciğerlere, akciğerlere,

3)3) V.cava caudalis ile diaphragma’ya,V.cava caudalis ile diaphragma’ya,

4)4)GGöğüs boşluğu giridine (apertura öğüs boşluğu giridine (apertura thoracis thoracis cranialis) de v.cava cranialis aracılığıyla cranialis) de v.cava cranialis aracılığıyla bağlanırbağlanır..

PericardumPericardum::

Kalbin genel şekline uyan bir örtüdür..Kalbin genel şekline uyan bir örtüdür..

Pericardium Pericardium biri en dışta fibros, biri en dışta fibros, pericardium pericardium fibrosum, diğeri içte fibrosum, diğeri içte serös, serös, pericardium pericardium serosum, olmak üzere iki yapraktan oluşur.serosum, olmak üzere iki yapraktan oluşur.

Pericardium Pericardium fibrosum: fibrosum: kalbin basisindeki damar köklerini kalbin basisindeki damar köklerini sarar. sarar.

Pericardium Pericardium serosumserosum: : Pericardium Pericardium serosum biri serosum biri parietal, parietal, lamina parietalis; diğeri lamina parietalis; diğeri visceral, lamina visceral, lamina visceralis olmak üzere visceralis olmak üzere iki yaprağı vardır. iki yaprağı vardır. Pericardium Pericardium fibrosum'un iç yüzü fibrosum'un iç yüzü pericardium pericardium serosum'un serosum'un lamina lamina parietalis'parietalis'i ile ayrılmayacak bir şekilde i ile ayrılmayacak bir şekilde birleşmiştir. birleşmiştir.

Pericardium Pericardium serosum'un serosum'un lamina lamina visceralis'ivisceralis'i, , Basis Basis cordis'teki tr. cordis'teki tr. pulmonalis ve aorta gibi büyük damarların köklerini bir kın gibi pulmonalis ve aorta gibi büyük damarların köklerini bir kın gibi sarar, bu suretle sarar, bu suretle vagina vagina serosum arteriosum'u meydana serosum arteriosum'u meydana getirerek kalp üzerine atlar ve kalbi sıkıca sarar. Kalbi saran zar, getirerek kalp üzerine atlar ve kalbi sıkıca sarar. Kalbi saran zar, pericardium pericardium serosum'un serosum'un lamina lamina visceralis'i veya visceralis'i veya epicardium'durepicardium'dur..

SSEROSA

1.) parietal or 1.) parietal or visceral visceral

2.) pericardial, 2.) pericardial, pleural, or pleural, or

peritoneal*peritoneal*

GÖĞÜSTE 2 (serosa) ZAR VAR

Parietal serosa forms the outer wall of the cavityVisceral serosa covers the visceral organ

*The 2nd adjective can become a noun: pericardium, pleura, peritoneum

Pericardial: heartPleural: lungsPeritoneal: abdominal

Pericardial Pericardial aralık kalbin aralık kalbin katmanlarıkatmanları

pericardium

Cavum PericardiiCavum Pericardii

Pericardium Pericardium serosum'un yukarıda sözü serosum'un yukarıda sözü geçen iki yaprağı geçen iki yaprağı lamina lamina parietalis'i ile parietalis'i ile lamina lamina visceralis'i arasında cavum visceralis'i arasında cavum pericardii pericardii denen bir boşluk vardır. Bu denen bir boşluk vardır. Bu boşluk içinde boşluk içinde liquor pericardiiliquor pericardii adı verilen adı verilen bir sıvı bulunur.bir sıvı bulunur.

Bu sıvının miktarı çok değişik olmakla Bu sıvının miktarı çok değişik olmakla beraber, genellikle ölümden sonra bir artış beraber, genellikle ölümden sonra bir artış gösterir. gösterir.

Liquor pericardii, Liquor pericardii, aralarında bulunduğu aralarında bulunduğu yaprakları kaygan tutar ve bu özelliği ile yaprakları kaygan tutar ve bu özelliği ile de kalbin çalışması sırasında sürtünme, de kalbin çalışması sırasında sürtünme, zedelenme veya aşınmasını da önler.zedelenme veya aşınmasını da önler.

Chapter 18, Cardiovascular System Chapter 18, Cardiovascular System 2121

KalpKalp DuvarıDuvarı

EpicardiumEpicardium – – pericardium’un iç pericardium’un iç tabakasıtabakası

MyocardiumMyocardium – – Kalp kasıKalp kası

EndocardiumEndocardium – – Myokart yüzdeki Myokart yüzdeki endothelial endothelial tabakatabaka


Cardiac WallsCardiac Walls

Sol ventriculus’taki Myocardium sağdakinden daha kalndır.

Kalp kasının temel Kalp kasının temel özelliğiözelliği

Ritmik ve kendiliğinden Ritmik ve kendiliğinden kasılma kasılma yeteneğidir.yeteneğidir. Bu özellik, kalp Bu özellik, kalp kasının üstünde, kasının üstünde, kasılmaya uyarı kasılmaya uyarı yaratan güçte hücre gruplarının yaratan güçte hücre gruplarının bulunmasındanbulunmasından ileri gelir. ileri gelir.

Bir önceki kasılma sona erince bu Bir önceki kasılma sona erince bu

uyarı, bir iletim sistemiyle kalbin uyarı, bir iletim sistemiyle kalbin çeşitli bölümlerine iletilirçeşitli bölümlerine iletilir. .

Normal şartlarda uyarı, önce sağ atrium'un Normal şartlarda uyarı, önce sağ atrium'un arka ve dış duvarı üzerinde arka ve dış duvarı üzerinde (sinüs düğümü) (sinüs düğümü) [nodus sino-atrialis] [nodus sino-atrialis] meydana gelir.meydana gelir.

Sonra atrium miyokardı aracılığıyla, Sonra atrium miyokardı aracılığıyla, atrio-atrio-ventriküler ventriküler düğüme ve buradan da düğüme ve buradan da His His demeti [fasciculus atrioventricularis] demeti [fasciculus atrioventricularis] ile ile ventrikül ventrikül duvarlarına yayılır. duvarlarına yayılır.

Bir kalp kasılmasıyla aort atardamarına Bir kalp kasılmasıyla aort atardamarına itilen (ve aynı şekilde akciğer atardamarına itilen (ve aynı şekilde akciğer atardamarına itilen) kan miktarı, itilen) kan miktarı, sistolik asistolik atış tış şeklinde şeklinde tanımlanır. tanımlanır.

Fallot tetralojisi Fallot tetralojisi

Çocuklarda olsun hayvanlarda olsun kalple ilgili en sık görülen Çocuklarda olsun hayvanlarda olsun kalple ilgili en sık görülen patolojik şekiller arasında patolojik şekiller arasında önde gelir.önde gelir. Fallot tetralojisi veya Fallot tetralojisi veya mavi hastalık, mavi hastalık, en ağır ve en sık görülen siyanozlu en ağır ve en sık görülen siyanozlu konjenital kalp hastalıklarından biridirkonjenital kalp hastalıklarından biridir. İnsanlarda nitekim . İnsanlarda nitekim yüzde 50-70 sıklıkla görülebilir.yüzde 50-70 sıklıkla görülebilir.

İlk defa 1888'de Fransız Fallot tarafından incelenmiş ve İlk defa 1888'de Fransız Fallot tarafından incelenmiş ve

açıklanmış, oldukça karmaşık bir anomalidir. Hastalığı açıklanmış, oldukça karmaşık bir anomalidir. Hastalığı karakterize eden karakterize eden dört unsurun bulunması nedeniyle dört unsurun bulunması nedeniyle tetraloji adı verilmiştirtetraloji adı verilmiştir::

1) Akciğer atardamar yolunda daralma; 1) Akciğer atardamar yolunda daralma; 2) Sağ ventrikülün büyümesi; 2) Sağ ventrikülün büyümesi; 3) Aortun iki ventrikül üzerinde "ata binmiş" şekilde olması;3) Aortun iki ventrikül üzerinde "ata binmiş" şekilde olması; 4) 4) ventrikulventrikulaar r arası yüksek açıklık. Görüldüğü gibi, daha arası yüksek açıklık. Görüldüğü gibi, daha

ayrıntılı olarak incelenmesi gereken birtakım anomaliler söz ayrıntılı olarak incelenmesi gereken birtakım anomaliler söz konusudur.konusudur.


Congenital Kalp Defektlerine örnekler

BELİRTİLERİBELİRTİLERİ

Akciğer atardamarı [tr..pulmonalis]Akciğer atardamarı [tr..pulmonalis] Akciğer ağzı Akciğer ağzı [ostium [ostium trunci pulmonalis] trunci pulmonalis] düzeyinde daralma çok sıktır, fakat mutlak düzeyinde daralma çok sıktır, fakat mutlak varlığı sözkonusu değildir. Meydana geldiği takdirde yarım ay varlığı sözkonusu değildir. Meydana geldiği takdirde yarım ay kapakçıkları dü zeyindedir. kapakçıkları dü zeyindedir.

Sağ ventrikül hipertrofisiSağ ventrikül hipertrofisi :Sağ :Sağ ventrikülün kalınlığı, sol ventrikülün kalınlığı, sol ventrikülünkini aşar .Halbuki normal şartlarda sol ventrikülünkini aşar .Halbuki normal şartlarda sol ventrikül, sağdan daha büyüktürventrikül, sağdan daha büyüktür

Ata binmiş şekilde aortAta binmiş şekilde aort -. Burada önemli bir hemodinamik -. Burada önemli bir hemodinamik rol oynar. Aortun kaynağı sol ventrikülde bulunacağı yerde rol oynar. Aortun kaynağı sol ventrikülde bulunacağı yerde ventriküller arası bölme üzerinde bulunduğu zaman "ata binmiş ventriküller arası bölme üzerinde bulunduğu zaman "ata binmiş şekilde" aorttan söz edilir. Bu durum da damar, gerek sağ, şekilde" aorttan söz edilir. Bu durum da damar, gerek sağ, gerek sol ventrikülden kan alır.gerek sol ventrikülden kan alır.

Ventriküller arası açıklıkVentriküller arası açıklık - - Ventriküller arası açıklık, Ventriküller arası açıklık, ventriküller arası bölmenin zarsı kısmının olmamasından (For. ventriküller arası bölmenin zarsı kısmının olmamasından (For. ovale’nin) kapanmamasından ileri gelirovale’nin) kapanmamasından ileri gelir

2929

Atrial Septal DefectAtrial Septal Defect

3030

Ventricular Septal DefectVentricular Septal Defect

Sağa kaymış Aort (Ana atardamar) direkt olarak karıncıklar arası delik üzerindedir ve her iki karıncıktan da kan

alır.)

ÖNEMLİ BELİRTİLERİÖNEMLİ BELİRTİLERİ

Güç alınan soluklar, Güç alınan soluklar,

Siyanoz veya cildin soluklaşması,Siyanoz veya cildin soluklaşması,

Daima dinlenmek zorunda kalması,Daima dinlenmek zorunda kalması,

ÇömelmeÇömelme'dir'dir

Kalpteki 4 Sayısı 44 Kamera (2 atrium, 2 ventricul) Kamera (2 atrium, 2 ventricul)

44 Kapak (2 atrioventriculer, 2 seminular kapak) Kapak (2 atrioventriculer, 2 seminular kapak)

44 Kalbe giren/çıkan damarlar

Giren:V.cava cranialis/caudalis’in ortak kökü, Vv.pumonales

Çıkan: Tr.pulmonalis ve aorta

4 Oluk: 1-Sulcus coronarius dexter,

2-Sulcus coronarius sinister,

3-Sulcus inter ventricularis paraconalis,

4-Sulcus interventricularis subsinuosus

Kalpten kan akışının sırasıKalpten kan akışının sırası

Sağ atriyum -> sağ ventrikül -> Pulmoner Sağ atriyum -> sağ ventrikül -> Pulmoner dolaşım -> sol atriyum -> sol ventrikül-> dolaşım -> sol atriyum -> sol ventrikül-> sistemik dolaşım->Tekrar sağ atriumsistemik dolaşım->Tekrar sağ atrium

Sağ atriumSağ atrium: Dış duvarında auriküla : Dış duvarında auriküla (auricula (auricula dextra), dextra), Sağ atriuma üst ekstremite, baş ve Sağ atriuma üst ekstremite, baş ve boyunun venöz kanını taşıyan v.cava cranialis boyunun venöz kanını taşıyan v.cava cranialis ve alt ekstremite, pelvis, perine ve abdomenin ve alt ekstremite, pelvis, perine ve abdomenin venöz kanını taşıyan v.cava caudalis açılır. Bir venöz kanını taşıyan v.cava caudalis açılır. Bir de kalbin kendi venöz kanını taşıyan sinüs de kalbin kendi venöz kanını taşıyan sinüs koronaryus koronaryus (sinus coronarius ) (sinus coronarius ) açılır. açılır.

Sağ atriyum ile sol atriyumun komşu oldukları Sağ atriyum ile sol atriyumun komşu oldukları duvarda duvarda oval oval bir çukurluk görülür. Buraya bir çukurluk görülür. Buraya oval oval çukurluk (fossa ovalis) çukurluk (fossa ovalis) denir.denir.

Sol atrium’da Sol atrium’da

Akciğerlerden arteriel kan getiren sağlı sollu Akciğerlerden arteriel kan getiren sağlı sollu ikişer adet pulmoner ven sol atriyuma açılır.ikişer adet pulmoner ven sol atriyuma açılır.

Sol ventrikül Sol ventrikül (ventriculus sinister) (ventriculus sinister) koni koni

biçimindedir. Duvarı en kalın olan kalp odasıdır. biçimindedir. Duvarı en kalın olan kalp odasıdır. Aynı sağ ventrikülde olduğu gibi sol ventrikülün Aynı sağ ventrikülde olduğu gibi sol ventrikülün de içi trabeküla karnealar ile örtülüdür. Bu de içi trabeküla karnealar ile örtülüdür. Bu kaslardan m.papillaris cranialis, m. kaslardan m.papillaris cranialis, m. papillaris papillaris caudaliscaudalis çok belirgindir;. çok belirgindir;.

M.papillaris’lerin uçlarından uzanan korda M.papillaris’lerin uçlarından uzanan korda

tendinea'lar sol atriyum ile sol ventrikül arasında tendinea'lar sol atriyum ile sol ventrikül arasında bulunan deliğin bulunan deliğin (ostium atrio(ostium atrioventriculare ventriculare sinistrum) sinistrum) ağzını kapatan kapaklara ağzını kapatan kapaklara (valva (valva bicuspidalis-valva mitralis’e) bicuspidalis-valva mitralis’e) tutunurlar.tutunurlar.

KALP KAPAKLARI KANIN GERİ AKIŞINI KALP KAPAKLARI KANIN GERİ AKIŞINI ÖNLERÖNLER

Kan; herbir atriyumdan, ilgili ventrikül içine Kan; herbir atriyumdan, ilgili ventrikül içine pompalandığı zaman, ventrikül içindeki basınç pompalandığı zaman, ventrikül içindeki basınç atriyumlardaki basınçtan çok fazla olur. Atriyumlar atriyumlardaki basınçtan çok fazla olur. Atriyumlar gevşerken, kanın geriye kaçması engellenmelidir. Bu gevşerken, kanın geriye kaçması engellenmelidir. Bu engel de her bir atriyum ve ventrikülün arasındaki engel de her bir atriyum ve ventrikülün arasındaki geçiş yolunda bulunan atriyoventriküler kapaklar geçiş yolunda bulunan atriyoventriküler kapaklar vardır (AV).vardır (AV).

Bütün kapakçıklara papillar kasların uçlarından Bütün kapakçıklara papillar kasların uçlarından başlayan korda tendinealar tutunur. Atriyumlardan başlayan korda tendinealar tutunur. Atriyumlardan kan tamamen ventriküllere boşalınca, diyastol kan tamamen ventriküllere boşalınca, diyastol devresindeki ventrikülde, sistol başlar. Sistol devresindeki ventrikülde, sistol başlar. Sistol esnasında ventriküllerde kan artar ve basınç fazlalaşır, esnasında ventriküllerde kan artar ve basınç fazlalaşır, basınç nedeniyle altdan itilen AV kapaklar geriye basınç nedeniyle altdan itilen AV kapaklar geriye atriuma doğru itilirler. Buna ise papiller kasların atriuma doğru itilirler. Buna ise papiller kasların uçlarına tutunan ve gerilen korda tendinealar uçlarına tutunan ve gerilen korda tendinealar kapakları çekmek suretiyle atriuma doğru açılmalarına kapakları çekmek suretiyle atriuma doğru açılmalarına engel olurlar.engel olurlar.

ATRİO VETRİVULER KAPAKLARIN ATRİO VETRİVULER KAPAKLARIN

ÇALIŞMASÇALIŞMASII

SEMİNULAR KAPAKLARIN SEMİNULAR KAPAKLARIN ÇALIŞMASIÇALIŞMASI

Kalp kapakları seviyesiKalp kapakları seviyesi

Kalp İplikçikleri

circulatory systemcirculatory system

heart

lungs

bodyVücutVücut

Aorta ve dalları

Arteria pulmonalis Vena pulmonalis

Vena cava cranialis ve caudalis


DOLAŞIMDOLAŞIM

Büyük dolaşım

Küçük dolaşım

1. Küçük Dolaşım1. Küçük Dolaşım

Sağ karıncıktan başlar sol kulakçıkta sona erer.

Kalp ile akciğer arasında olan kan dolaşımıdır.

Kirli kanın temizlenmesini sağlar

Mitral kapak Mitral kapak

Çift kanatlı kapıya benzetilir. Çift kanatlı kapıya benzetilir.

Bir odanın iki kanatlı kapısının, odanın boyutlarının genişlemesi ile bir araya gelememesine benzetilebilmektedir.

Mitral yetersizlik görülen hastalarda, zamanla yetersizliğin yani kaçak oranının şiddetli hale gelmesini takiben ciddi derecede nefes darlığı yakınması ve kalpte büyüme ortaya çıkmaktadır.

MİTRAL KAPAK DARLIĞIMİTRAL KAPAK DARLIĞI Yaygın bir kapak bozukluğu olan mitral Yaygın bir kapak bozukluğu olan mitral

darlığı, mitral kapağının açılışında bir darlığı, mitral kapağının açılışında bir daralma meydana getirir. Bu durumda daralma meydana getirir. Bu durumda kapak kalınlaşır. Sol atriyumdan sol kapak kalınlaşır. Sol atriyumdan sol ventriküle kan akışı yavaşlar.ventriküle kan akışı yavaşlar.

Mitral darlık genellikle ateşli Mitral darlık genellikle ateşli romatizmaromatizma (rheumatic fever) (rheumatic fever) sonucu sonucu oluşur. Hastalanmış kapaklar oluşur. Hastalanmış kapaklar günümüzde mandalla çarşaf asma günümüzde mandalla çarşaf asma metodu denilen (mitraclip) bir metodla metodu denilen (mitraclip) bir metodla yakınlaşmayan uçları bir dikişle yakınlaşmayan uçları bir dikişle birleştirme yoludur.birleştirme yoludur.

KALBİN KENDİ DOKUSUNU BESLEYEN KALBİN KENDİ DOKUSUNU BESLEYEN DAMARLARDAMARLAR

Kalbi besleyen damarlara Kalbi besleyen damarlara koroner arterlerkoroner arterler denir. denir.

Koroner arterler Aortun başlangıç kısmında Koroner arterler Aortun başlangıç kısmında bulunan kapakların yaptığı sinusların üzerinden bulunan kapakların yaptığı sinusların üzerinden başlarlar.başlarlar.

Sağ koroner arter Sağ koroner arter ((arteria coronaria dextrarteria coronaria dextraa) ) Sol koroner arter Sol koroner arter ((arteria coronaria sinistrarteria coronaria sinistraa))..

Koroner arterler Koroner arterler kıvrımlı seyrederler kıvrımlı seyrederler böylelikle kalbin sistol ve diyastoldeböylelikle kalbin sistol ve diyastolde gösterdiği değişikliklere uyarlar.gösterdiği değişikliklere uyarlar.

Kalbin tüm koroner venleri, kalbin sağ yüzünde Kalbin tüm koroner venleri, kalbin sağ yüzünde toplanırlar. toplanırlar. Sinüs koronariyus ile sağ atriyumaSinüs koronariyus ile sağ atriyuma dökülürler.dökülürler.

Coroner arter ve venlerCoroner arter ve venler

By-pass By-pass

İLETİM SİSTEMİ, ÖZELLEŞMİŞ KALP İLETİM SİSTEMİ, ÖZELLEŞMİŞ KALP KASI LİFLERİNDEN OLUŞUR:KASI LİFLERİNDEN OLUŞUR:

SA düğüm -> atriyumların duvarları-> AV SA düğüm -> atriyumların duvarları-> AV düğüm -> AV demeti -> ventrikül düğüm -> AV demeti -> ventrikül duvarları. duvarları.

Kalp vücuttan çıkarıldığı zaman, eğer uygun Kalp vücuttan çıkarıldığı zaman, eğer uygun besinler ve tuzlar sağlanırsa birkaç saat besinler ve tuzlar sağlanırsa birkaç saat atmaya devam edebiliratmaya devam edebilir. .

Bu mümkün çünkü, kalp kendi özel ileti sistemine Bu mümkün çünkü, kalp kendi özel ileti sistemine sahiptir ve sinirsel desteklerden bağımsız olarak sahiptir ve sinirsel desteklerden bağımsız olarak çalışabilir.çalışabilir.

İLETİM SİSTEMİ, ÖZELLEŞMİŞ KALP İLETİM SİSTEMİ, ÖZELLEŞMİŞ KALP

KASI LİFLERİNDEN OLUŞURKASI LİFLERİNDEN OLUŞUR::

Kalbin ileti sistemi Kalbin ileti sistemi uzmanlaşmış kalp kası uzmanlaşmış kalp kası liflerinden oluşmuştur. liflerinden oluşmuştur. Bu sistem Bu sistem sinoatriyal düğüm (nodus sinuatrialis), sinoatriyal düğüm (nodus sinuatrialis), atriyoventriküler düğüm (nodus atriyoventriküler düğüm (nodus atrioventricularis) ve atriventrikuler demeti atrioventricularis) ve atriventrikuler demeti (fasciculus atrioventricularis) içerir. (fasciculus atrioventricularis) içerir.

Sinoatrial düğüm Sinoatrial düğüm (SA), (SA), SA düğüm, SA düğüm, kalbin pkalbin pili ili olarak bilinir. Otomatik olarak olarak bilinir. Otomatik olarak kendini uyarır ve kendini uyarır ve herbir kalp atımını herbir kalp atımını başlatırbaşlatır

Kas uyarımları, AV düğümünden AV demeti Kas uyarımları, AV düğümünden AV demeti oluşturan uzmanlaşmış kas liflerine yayılır. (His oluşturan uzmanlaşmış kas liflerine yayılır. (His hüsmesi diye de adlandırılır). Bu büyük geniş hüsmesi diye de adlandırılır). Bu büyük geniş lifler, uyarıları sıradan kalp kası liflerinden altı lifler, uyarıları sıradan kalp kası liflerinden altı kez daha hızlı iletirler. kez daha hızlı iletirler.

AV demetinin sağ ve sol bacakları, AV demetinin sağ ve sol bacakları, endokardiyum içindeki sıradan kas lifleri endokardiyum içindeki sıradan kas lifleri vasıtasıyla bütün ventrikül duvarına yayılır.vasıtasıyla bütün ventrikül duvarına yayılır.

Kalp kas liflerinin uçları, birleşerek yoğun bir Kalp kas liflerinin uçları, birleşerek yoğun bir demet halinde sonlanırlar. demet halinde sonlanırlar. Buna interkalat Buna interkalat disk disk denir. Kas hücreleri arasındaki bu sıkı denir. Kas hücreleri arasındaki bu sıkı birleşme, kas uyarımlarının hızla hücreden birleşme, kas uyarımlarının hızla hücreden hücreye geçmesine olanak sağlar. hücreye geçmesine olanak sağlar.

Bu nedenle bütün atriyum ya da ventrikül, Bu nedenle bütün atriyum ya da ventrikül, tek fakat büyük hücre gibi kasılırtek fakat büyük hücre gibi kasılır..


Kalbin Kalbin Extrinsic InnervationExtrinsic Innervation Kalp,Kalp, sympathetic sympathetic

cardioacceleratorcardioacceleratory y merkez merkez tarafından uyarılırtarafından uyarılır

Kalp,pKalp,parasympatharasympathetic cardioetic cardio inhibitory inhibitory merkez merkez tarafından inhibe tarafından inhibe edilir.edilir.

Figure 18.15

5858

Sympathetic nervous system (SNS) : : Stres, heyecan, ekzersiz, uyarılma aktive edilir.

Parasympathetic nervous system (PNS):

Sempatiğin zıttı şeylerle yada asetilkolin gibi kimyasallarla aktive edilir.– PNS otonom uyarılmada daha dominanttır.

Kalbi yavaşlatır.– Eğer v.vagus kesilirse kalbin dakikadaki atım

oranı %25 daha artar.

Kalp üzerine Autonomic Nervous Systemin etkisi


Heart PhysiologyHeart Physiology

Sinoatrial (SA) nodeSinoatrial (SA) node gene genell impuls impuls sayısı yaklaşıksayısı yaklaşık 75 75 atımatım//dakikadadakikada

Atrioventricular (AV) nodeAtrioventricular (AV) node impuls impuls sayısı yaklaşıksayısı yaklaşık 0.1 s 0.1 saniye bir kez atımaniye bir kez atım


ECGECG

Figure 18.17


ElectrocardiographyElectrocardiography

Figure 18.16


Cardiac CycleCardiac Cycle

– SystoleSystole – – Kalp kasının kasılmasıKalp kasının kasılması

– DiastoleDiastole – – Kalp kasının relax olmasıKalp kasının relax olması

pomp (maksimum basınç)_____________dolum (minimum basınç)

Cardiac Cardiac CycleCycle

Kan Basıncını Kan Basıncını ölçmek ne ölçmek ne demek?demek?

Atriumların dolumu

Ventriküllerin dolumu

ventriküllerinpompalaması

systolic________ diastolic

110________ 80

KAN BASINCI (TANSİYON)KAN BASINCI (TANSİYON)

hypertension =(Yüksek kan basıncı)

Eğer systolic basınc > 150veyaEğer diastolic basınc > 90


Kalp SESLERİKalp SESLERİ Kalbin sesleri Kalbin sesleri (lub-dup) (lub-dup) şeklindedir. Bu sesler kalp şeklindedir. Bu sesler kalp

kapaklarının kapaklarının KAPANMASINDAN GELEN SESLERDİR.KAPANMASINDAN GELEN SESLERDİR.– İLK SES: İLK SES: AV kapakların kapanmasından AV kapakların kapanmasından gelen gelen

seslerdir. Yani kalp systol sırasında seslerdir. Yani kalp systol sırasında kontranksiyon yaparken çıkarttığı sestir.kontranksiyon yaparken çıkarttığı sestir.

– İkinci ses: İkinci ses: SSeminular kapakların kapanırken eminular kapakların kapanırken çıkarttığı sestirçıkarttığı sestir. Yani ventricular diastol . Yani ventricular diastol başlangıcıda (relaxation) seminular kapaklardan başlangıcıda (relaxation) seminular kapaklardan gelir.gelir.

– Anormal kalp sesine Anormal kalp sesine murmur (uğultu) murmur (uğultu) denir. denir. Kapak bozukluğu ihtimalini gösteriKapak bozukluğu ihtimalini gösterir. r.

KALP OTONOM SİNİR SİSTEMİ KALP OTONOM SİNİR SİSTEMİ TARAFINDAN İDARE EDİLİRTARAFINDAN İDARE EDİLİR

Normal kalp ritmiNormal kalp ritmi

At:28-40At:28-40 Sığırlar:55-80Sığırlar:55-80 Dana:90-100Dana:90-100 Buzağı: 1-2 haftalık :100-120Buzağı: 1-2 haftalık :100-120 Koyun- Keçi:70-90Koyun- Keçi:70-90 Kuzu-oğlak.100-120Kuzu-oğlak.100-120 Köpek (ergin): 70-120Köpek (ergin): 70-120 Kedi: 110-130Kedi: 110-130 Kanatlı: 150-400Kanatlı: 150-400 Kanaryada: 600-100Kanaryada: 600-100 Deve: 25-40Deve: 25-40 Katır ve merkep: 42-52Katır ve merkep: 42-52 insanda dakikada 70 atımdır.insanda dakikada 70 atımdır.

Kalp kendi ritmik atımlarını düzenleme kapasitesinde olmasına rağmen vücudun değişen ihtiyaçlarını karşılamak üzere kasılma oranını ve kuvvetini kendi kendine değiştiremez. Bu çeşit kontrol, otonomik sinir sisteminin görevidir.

Stres koşulları altında sempatik sinirler kasılma gücünü %100'e kadar artırabilirler.

Sakin koşullar altında parasempatik lif taşıyan vagus siniri (10.kafa siniri) kalbi yavaşlatır.

Sempatik ve parasempatik sinirlerin uyarımı arasındaki denge kalp atım hızını belirler.

Bu sinirler kalbin çalışmasını iki şekilde Bu sinirler kalbin çalışmasını iki şekilde etkileretkiler

Bunlar: Bunlar: (1) kalbin atım sayısını değiştirerek (1) kalbin atım sayısını değiştirerek (2) kalbin kasılma gücünü değiştirerek etkiler(2) kalbin kasılma gücünü değiştirerek etkiler. .

Özellikle her iki atrium da sempatik ve Özellikle her iki atrium da sempatik ve parasempatik sinir sonlanması çoktur. parasempatik sinir sonlanması çoktur.

Fakat ventriküllerde sempatik sınır sonlanması Fakat ventriküllerde sempatik sınır sonlanması çok, parasempatik sinir sonlanması azdır.çok, parasempatik sinir sonlanması azdır.

Endokrin sistem de; kalp atım hızını düzenlerEndokrin sistem de; kalp atım hızını düzenler. Stres . Stres sırasında adrenal bezin medullasından serbest sırasında adrenal bezin medullasından serbest bırakılan bırakılan epinefrin ve norepinefrin kalp atımını hızlandırır. Örneğin Yorucu bir jimnastik beden . Örneğin Yorucu bir jimnastik beden hareketi ya da hareketi ya da ateşten artmış beden ısısı da kalp ateşten artmış beden ısısı da kalp atım hızını artırıratım hızını artırır. .

Dakikada 100 atımdan fazla olan kalp atım Dakikada 100 atımdan fazla olan kalp atım hızına taşikardi denir. Dakikada 60 atımdan hızına taşikardi denir. Dakikada 60 atımdan daha az olan yavaş kalp atışı bradikardi olarak daha az olan yavaş kalp atışı bradikardi olarak adlandırılır.adlandırılır.

KANIN ARTER DUVARINA YAPTIĞI BASINCIN KANIN ARTER DUVARINA YAPTIĞI BASINCIN SAYISINA NABIZ DENİRSAYISINA NABIZ DENİR

Sol ventrikülün kanı aortaya her Sol ventrikülün kanı aortaya her pompalanışında aortanın elastik duvarı esner. pompalanışında aortanın elastik duvarı esner. Bu genişleme, aorta ve onun dallarını dalga Bu genişleme, aorta ve onun dallarını dalga halinde kanın akışından daha hızlı olarak aşağı halinde kanın akışından daha hızlı olarak aşağı hareket ettirir. Bu dalgalanma geçer geçmez hareket ettirir. Bu dalgalanma geçer geçmez arterin elastik duvarı tekrar normal boyutlarına arterin elastik duvarı tekrar normal boyutlarına döner. Arterdeki bu nöbetleşe yayılım döner. Arterdeki bu nöbetleşe yayılım (expansion) (expansion) ve geri çekilmeye ve geri çekilmeye arterial arterial pulse pulse yani nabız deniryani nabız denir..

Yorucu bir egsersiz sırasında normal kalp en Yorucu bir egsersiz sırasında normal kalp en fazla dakikada 200 kez Antrenmanlı atletlerde fazla dakikada 200 kez Antrenmanlı atletlerde kalp genişler ve her bir atışta daha fazla kan kalp genişler ve her bir atışta daha fazla kan pompalama imkanı artar. pompalama imkanı artar.

1- A. facialis1- A. facialis

2- A. transversa facialis2- A. transversa facialis

3- A. mediana3- A. mediana

4- A. metarsalis4- A. metarsalis

5- A. digitalis5- A. digitalis

6- A. femoralis(carnivor)6- A. femoralis(carnivor)

7- 7- A. sacralis mediaA. sacralis media atlarda ya yoktur atlarda ya yoktur

yada rudimenter’dir, sığırlarda ise kuyruk arteridir.yada rudimenter’dir, sığırlarda ise kuyruk arteridir.

ATLARDA NABIZ ALINAN YERLERATLARDA NABIZ ALINAN YERLER

NABIZ ALINAN YERLERİNABIZ ALINAN YERLERİ

Kan alınan venlerKan alınan venler 1-Vena cephalica1-Vena cephalica: köpeklerde carpal eklemin : köpeklerde carpal eklemin

üstündenüstünden 2-Vena saphena lat2-Vena saphena lat. Köpeklerde arka bacaklarda . Köpeklerde arka bacaklarda

tarsus’un lateralitarsus’un laterali 3-V.saphena medi3-V.saphena medialisalis: bu damarın cranial dalından : bu damarın cranial dalından

atlarda tarsusus’un dorso medial yüzü üzerinden atlarda tarsusus’un dorso medial yüzü üzerinden yapılır.yapılır.

4-Sığırlarda: 4-Sığırlarda: ayaklara turnikeayaklara turnike ile bağlanarak ile bağlanarak superficial venler superficial venler denden

5-V. Jugularis externa5-V. Jugularis externa: boynun her iki yanından : boynun her iki yanından 6-V.sublingualis6-V.sublingualis: küçük hayvanlarda kullanılabilir . : küçük hayvanlarda kullanılabilir .

cerrahide ender kullanılırcerrahide ender kullanılır 7-V.auricularis caudalis7-V.auricularis caudalis: tavşanlarda kulaklardan.: tavşanlarda kulaklardan. 8- V.coccigea’dan: 8- V.coccigea’dan: fare , sıcanlardan kan alınırfare , sıcanlardan kan alınır....

V.saphena lateralisV.saphena lateralis

V.saphena medialisV.saphena medialis

V.cephalicaV.cephalica

V.sublingualis (fare-rat)V.sublingualis (fare-rat)

TavşandaTavşanda

Kalbin oskultasyon Kalbin oskultasyon bölgeleribölgeleri

Hayvanlarda kalp Hayvanlarda kalp kapakları için kabul kapakları için kabul edilen puncta maxima edilen puncta maxima (Kalp kapaklarının (Kalp kapaklarının bulunduğu bulunduğu bölgelerdeki bölgelerdeki kendilerine ait kendilerine ait üfürümlerin kuvvetli üfürümlerin kuvvetli şekilde duyulduğu şekilde duyulduğu yerlere yerlere puncta maxima puncta maxima denir.) denir.) valvula’ların valvula’ların anatomik pozisyonları ile anatomik pozisyonları ile ilgili değildirilgili değildir

Puncta maxima valvuler Puncta maxima valvuler noktalar noktalar ya ya hastlıklarda yada hastlıklarda yada otopsi bulguları ile otopsi bulguları ile belirlenebilirbelirlenebilir. .

Kalbin yerini hatırlamak Kalbin yerini hatırlamak gerekirgerekir

Kalp göğüs boşluğunda Kalp göğüs boşluğunda pericardium adı verilen pericardium adı verilen bir torbanın içinde ucu bir torbanın içinde ucu biraz sola doğru biraz sola doğru yönelmiş olarak bulunur. yönelmiş olarak bulunur. Genel olarak kalp Genel olarak kalp

Sığırlarda Sığırlarda : 3-5: 3-5 AtlardaAtlarda : 3-6 : 3-6 KöpekteKöpekte : 3-7 inter : 3-7 inter

kotsal aralıkta bulunur.kotsal aralıkta bulunur.

Kalbin göğüs boşluğu Kalbin göğüs boşluğu içindeki bu yerleşimi içindeki bu yerleşimi kaburga sayısına yada kaburga sayısına yada enli oluşuna, uzun enli oluşuna, uzun göğüslü hayvanlar ile göğüslü hayvanlar ile yukardan aşağıya basık yukardan aşağıya basık hayvanlar oluşlarına göre hayvanlar oluşlarına göre değişmektedir. Rum. ve değişmektedir. Rum. ve sus’ta kalp diktir. Equide sus’ta kalp diktir. Equide de kalp biraz yatık, de kalp biraz yatık, carnivorlarda ise iyice carnivorlarda ise iyice yatık pozisyonda yer alır.yatık pozisyonda yer alır.

Bunun için 3 hat Bunun için 3 hat belirlenirbelirlenir

Omuz ekleminden Omuz ekleminden yatay bir hat yatay bir hat çekilir..çekilir..Dirsek ekleminden Dirsek ekleminden yatay bir hatyatay bir hatOmuz ile dirsek Omuz ile dirsek arasındaki hattın arasındaki hattın ortasından bir hatortasından bir hat

MİTRAL KAPAKMİTRAL KAPAK TRİCUSPİT KAPAKTRİCUSPİT KAPAK

Mitral kapak’ın en iyi Mitral kapak’ın en iyi dinlenildiği yer: dinlenildiği yer:

At ve sığırda dirsek At ve sığırda dirsek ekleminin ekleminin dorsal’ inde dorsal’ inde SOLSOL tarafta 4. ve 5. tarafta 4. ve 5. intercostal aralıkda intercostal aralıkda kısaca kısaca OLECRANON OLECRANON düzeyinde oskülte düzeyinde oskülte ediliredilir..

Tricuspital kapağın en Tricuspital kapağın en iyi dinlenildiği iyi dinlenildiği

Sağ taraftan en iyi Sağ taraftan en iyi şekilde dirsek ile şekilde dirsek ile omuz arasında ki orta omuz arasında ki orta hat üzerinde, 3-4 hat üzerinde, 3-4 intercostal aralıkta intercostal aralıkta dinlenilirdinlenilir..

Köpeklerde sağ tarafta Köpeklerde sağ tarafta gene contro-costal eklem gene contro-costal eklem seviyesinde 3-5 inter seviyesinde 3-5 inter costal aralıkta oskülte costal aralıkta oskülte edilir.edilir.

Sağ tarafta tricuspit kapağın bulunduğu Sağ tarafta tricuspit kapağın bulunduğu seviye..seviye..

Sığır kalbin yeri Atlarda kalbin yeri

Köpeklerde kalbin yeri

Valva atrio ventricularis sinistra’nın yeri:

At- Sığır: Tuber olecranon seviyesinde yine 3. ile 4. costa arasından dinlenilir.

Aort (seminular)kapaklarının yeri: At-Sığır-Köpek: 3.ile 4. kostallar arasında art. humeri seviyesinde dinlenilir.

• SOL TARAF• Köpeklerde ise: 5. inter costal

aralıkta ve condrocostal eklem seviyesinden dinlenilir.

• SOL TARAF• Köpeklerde ise: 5. inter costal

aralıkta ve condrocostal eklem seviyesinden dinlenilir.

Tr.pulmonalis’in yeri: SOL TARAF

At-Sığır: 3. intercostal aralıkta costocondral eklem seviyesinden dinlenilir.

• Köpeklerde: 3. intercostal aralıkta sternuma yakın seviyede dinlenilir.

Köpeklerde ise: 4. intercostal aralık da ama costrocondral eklem seviyesinde dinlenilir.

Valvula atrioventricularis dextra: At- sığırlardaSağ 3. inter costal aralıkda art. humeri seviyesinde dinlenilir.

• Köpeklerde kalp genel olarak 3.ile 6. inter kostal aralıkta bulunur. Omuz ekleminden geçen bir hat kalp kapaklarının hemen üstünden geçen bir düzlem gibidir.

Olecranon’un dayandığı Olecranon’un dayandığı costalar:costalar:

At : 6. costa Sığır : 5. costa Koyun-keçi: 5. costa

Kedi–köpek : 6. costa

At : 6. costa Sığır : 5. costa Koyun-keçi: 5. costa

Kedi–köpek : 6. costa

• Belirli bir interkostal aralıkta oskultasyon istiyorsak, o kaburganın önünü tespit için son kaburga (13) boşlukları saymaya başlamak gerekir.

Kalp Kapağı Yeri Posizyonu

Mitral Sol 5.İntercostal aralıkta, condrocostal eklem seviyesinde

Tr. pulmonalis Sol 2. ve 4.intercostal aralıkta, sternum’un hemen üstünde

Aortic Sol 4.İntercostal aralıkta, condrocostal eklem seviyesinde

Tricuspid Sağ 3. ve 5.intercostal aralıkta, sternum’un hemen üstünde

• Normal köpeklerde kalbin atımını 5.intercotal aralıkta bulunur. Baş parmak ucunu omuz eklemine koyarsak 3.-4. parmak uç hizası hemen hemen humerus’un orta noktası hizasına gelir ki burası mitral kapağın olduğu yerdir.

Köpeklerde sağ tarafta gene condrocostal eklem seviyesinde 3-5 intercostal aralıkta oskülte edilir.

FÖTAL DOLAŞIMFÖTAL DOLAŞIM

Doğum sonrası dolaşım sisteminde Doğum sonrası dolaşım sisteminde görülen değişikliklergörülen değişiklikler

Doğumdan sonra göbek kordonunun ortadan kalkması Doğumdan sonra göbek kordonunun ortadan kalkması ile bazı tıkanmalar başlar.Bunlar:ile bazı tıkanmalar başlar.Bunlar:

1- Atriumlar arasında bulunan for. ovale kapanır fossa 1- Atriumlar arasında bulunan for. ovale kapanır fossa ovalis olurovalis olur

2- Tr. pulmonalis’i aortaya bağlayan ductus arteriosun 2- Tr. pulmonalis’i aortaya bağlayan ductus arteriosun botalli kapanır ve lig. Arteriosum botalli olur.botalli kapanır ve lig. Arteriosum botalli olur.

3- A.iliaca externa’nın dalları olan a.umbilicalis’ler 3- A.iliaca externa’nın dalları olan a.umbilicalis’ler tıkanır idrar kesesinin yan bağları olan lig. teres tıkanır idrar kesesinin yan bağları olan lig. teres vesica’yı oluşturur. Dolayısı ile idrar kesesinin yan vesica’yı oluşturur. Dolayısı ile idrar kesesinin yan bandı olan lig. vesica lateralis’in şekillenmesine bandı olan lig. vesica lateralis’in şekillenmesine katılır.katılır.

4- Anneden gelen V.umbilicalis kapanır ve 4- Anneden gelen V.umbilicalis kapanır ve karaciğer’nin lig. teres hepatica adlı göbeğe karaciğer’nin lig. teres hepatica adlı göbeğe bağlayan ligamentini oluşturur.bağlayan ligamentini oluşturur.

PARAZİTLER ve Önemli HASTALIKLAR

Droflariasis: Bu parazit köpeklerde kalbin sağ Droflariasis: Bu parazit köpeklerde kalbin sağ ventrikülüsünde yerleştiği buna bağlı olarak, Tr. ventrikülüsünde yerleştiği buna bağlı olarak, Tr. Pulmonalis’in, akciğerlere yerterli kanı pompalamadığı Pulmonalis’in, akciğerlere yerterli kanı pompalamadığı ve yorgunluk gözlendiği hatırlanmalıdır. ve yorgunluk gözlendiği hatırlanmalıdır.

Beyaz kas hastalığı: Vitamin E ve Selenyum Beyaz kas hastalığı: Vitamin E ve Selenyum eksikliğinde Sığırlarda Kalp ve iskelet kaslarında eksikliğinde Sığırlarda Kalp ve iskelet kaslarında zayıflık söz konusudur.zayıflık söz konusudur.

Myocardiditis: Kalp kasının yangılanmasıdır.Myocardiditis: Kalp kasının yangılanmasıdır.

Reticulo pericarditis travmatica: pericardium’un Reticulo pericarditis travmatica: pericardium’un reticulum üzerinden penetrate (delinmesi) üzerine reticulum üzerinden penetrate (delinmesi) üzerine şekillenen bir hastalık. şekillenen bir hastalık.

KAN SİSTEMİK DOLAŞIMDA KAN SİSTEMİK DOLAŞIMDA DOLAŞIRKEN BASINÇ DEĞİŞİRDOLAŞIRKEN BASINÇ DEĞİŞİR

Arterler geniş olduğu için, onların duvarları kan Arterler geniş olduğu için, onların duvarları kan akışına fazla direnç göstermez. Arterioller, daha akışına fazla direnç göstermez. Arterioller, daha küçük çapa sahip olduklarından büyük ölçüde kan küçük çapa sahip olduklarından büyük ölçüde kan akışına direnç gösterirler. Bu, onlardaki akan kanda akışına direnç gösterirler. Bu, onlardaki akan kanda göreli olarak yüksek basıncın oluşmasına yol açar.göreli olarak yüksek basıncın oluşmasına yol açar.

Daha önemlisi arterioller açılıp büzülerek akan kana Daha önemlisi arterioller açılıp büzülerek akan kana direncin miktarını değiştirebilirler. Dirençteki direncin miktarını değiştirebilirler. Dirençteki değişiklik akan kanın oranını ve kanın basıncını değişiklik akan kanın oranını ve kanın basıncını etkiler. etkiler. Gerçekte, arterlerdeki kan basıncının Gerçekte, arterlerdeki kan basıncının miktarı, esas olarak arteriollerin açma ve miktarı, esas olarak arteriollerin açma ve büzme derecesi ile düzenlenir. büzme derecesi ile düzenlenir.

Kapillerin çapı çok küçüktür, böylece kan Kapillerin çapı çok küçüktür, böylece kan akışına büyük bir direnç gösterir.akışına büyük bir direnç gösterir.

Ven duvarları ince ve Ven duvarları ince ve kolayca esneyebilen yapıda kolayca esneyebilen yapıda ve çapları geniştir.ve çapları geniştir. Büyük miktarda kan tutabilirler. Büyük miktarda kan tutabilirler. Aslında, herhangi bir anda, dolaşımdaki kanın Aslında, herhangi bir anda, dolaşımdaki kanın yarısından fazlası venlerde bulunabilir. yarısından fazlası venlerde bulunabilir. Bu nedenle, Bu nedenle, venler, bir çeşit kan rezervuan (havzası) görevi venler, bir çeşit kan rezervuan (havzası) görevi yaparlar.yaparlar...

Basınç kontrollerini yürütenler, Özel reseptörler ki Basınç kontrollerini yürütenler, Özel reseptörler ki bunlar bunlar baroreseptörlerdir, baroreseptörlerdir, buna tepkisi sonucu buna tepkisi sonucu venler büzülerek büyük miktarlarda bile kan venler büzülerek büyük miktarlarda bile kan kaybedildiğinde dolaşımın devamını sağlarlar. Ağır kaybedildiğinde dolaşımın devamını sağlarlar. Ağır hemorajilerde dolaşım şoku ortaya çıkabilir. Bu hemorajilerde dolaşım şoku ortaya çıkabilir. Bu durumda kan basıncı öyle şiddetli düşer ki dokulara durumda kan basıncı öyle şiddetli düşer ki dokulara yeterli seviyede kan gitmez ve doku harabiyeti yeterli seviyede kan gitmez ve doku harabiyeti görülebilir.görülebilir.

VenVen

Karaciğer,dalak,böbrek geçirgenlik çok yüksek

Kesintisiz kapillar sistemKesintisiz kapillar sistem; ;

Sinir, kemik, Kas, timus, kemik, akciğer ve sinir dokusunda olduğu Sinir, kemik, Kas, timus, kemik, akciğer ve sinir dokusunda olduğu gibi vücudun en yaygın kapiller tipidir.gibi vücudun en yaygın kapiller tipidir.Endotel tabakası kesintisizdir.Endotel tabakası kesintisizdir.Endotel altında kesintisiz bazal membran mevcutturEndotel altında kesintisiz bazal membran mevcuttur..

Damarların Çevresindeki Sinir Damarların Çevresindeki Sinir Plexus’larıPlexus’ları

Genel Arter Sistemi Genel Arter Sistemi

Arcus aortae’nın dallanışıArcus aortae’nın dallanışı

A.carotis communisA.carotis communis

A.axillaris ve dallarıA.axillaris ve dalları

A.Carotis communis’in uç A.Carotis communis’in uç dallarıdalları

A.carotis interna’da bir A.carotis interna’da bir tıkanıklık örneği ve anjio tıkanıklık örneği ve anjio

sonucusonucu

Tr. Celiacus’un dallarıTr. Celiacus’un dalları

A.mesenterica cranialis ve A.mesenterica cranialis ve caudaliscaudalis

Aorta abdominalis’in son Aorta abdominalis’in son kollarıkolları

A.İliaca externa ve dallarıA.İliaca externa ve dalları

Genel Ven SistemiGenel Ven Sistemi

Cranial Ven sistemiCranial Ven sistemi

Arter ve Venlerin Arter ve Venlerin BeslenmesiBeslenmesi

Atar damarlar ölümden sonra içinde Atar damarlar ölümden sonra içinde kan barındırmazlar.kalp 120 mm Hg kan barındırmazlar.kalp 120 mm Hg basıncına eşit bir basınçla kasılır. basıncına eşit bir basınçla kasılır. Elastik yapıdadırlar. Genellikle Elastik yapıdadırlar. Genellikle kemiklerin yakınında seyrederler.kemiklerin yakınında seyrederler.

Arterioller, arterlerin son küçük Arterioller, arterlerin son küçük dallarıdır kanın kapillara gönderildiği dallarıdır kanın kapillara gönderildiği kontrol KAPAĞI gibi görev yaparlar. kontrol KAPAĞI gibi görev yaparlar. Birkaç kat genişleyebilen güçlü kas Birkaç kat genişleyebilen güçlü kas tabakasına sahiptir ve dokuların tabakasına sahiptir ve dokuların ihtiyacı olduğu kadar kanı iletir.ihtiyacı olduğu kadar kanı iletir.

Kapillar damarların çapları Kapillar damarların çapları milimetrenin 50.000-200.000 de biri milimetrenin 50.000-200.000 de biri kadardır. kadardır.

Venlerin beslenmesi tunica Venlerin beslenmesi tunica intima’daki vasa vasorum’larla, intima’daki vasa vasorum’larla, arterlerde ise intima içine dağılan arterlerde ise intima içine dağılan damarlarla beslenir. Tunica media ve damarlarla beslenir. Tunica media ve tunica adventitia ‘da tabakaların içine tunica adventitia ‘da tabakaların içine dağılan damarlarla beslenir.dağılan damarlarla beslenir.

Vasa Vasorum: büyük arterlerin ve Vasa Vasorum: büyük arterlerin ve venlerin duvarlarında bulunan,. venlerin duvarlarında bulunan,. Demektir.Demektir.

Kolesterolün tıkamakta olduğu kan damarıKolesterolün tıkamakta olduğu kan damarı

LENF SİSTEMİLENF SİSTEMİ

Lenf damarları içerisinde dolaşan, kan Lenf damarları içerisinde dolaşan, kan plazması ve lenf proteinlerinden plazması ve lenf proteinlerinden oluşan dolaşım sıvısına oluşan dolaşım sıvısına lenflenf denir. denir.

Lenf sistemi ise lenf sıvısı, lenf ise lenf sıvısı, lenf damarları ve lenf düğümlerinden damarları ve lenf düğümlerinden oluşan ve vücudun içinde bezler, oluşan ve vücudun içinde bezler, kanallar ve alanlar oluşturan ve beyin kanallar ve alanlar oluşturan ve beyin hariç vücudun her yerinde devamlı hariç vücudun her yerinde devamlı dolaşan lenf sıvısını taşıyan bir organ dolaşan lenf sıvısını taşıyan bir organ sistemidir.sistemidir.

http://www.insanvucudu.net/lenf-sistemi.html

ikinci bir dolaşım sistemidir. Alyuvar (eritrosit) bulunmadığı için renksizdir. Yapısı itibariyle dolaşım sisteminden çok

farklıdır.

Dolaşım sisteminden bağımsız olarak çalışan lenfatik sistem bağışıklık sistemi içeriğini yine dolaşım sistemine boşaltır ve genel olarak bağışıklıkta rol alır.

Lenf sıvısının akış hızı yavaştır ve lenf Lenf sıvısının akış hızı yavaştır ve lenf kılcallarının geçirgenliği çok fazladır. Lenf sıvısı kılcallarının geçirgenliği çok fazladır. Lenf sıvısı vücut dışına akarsa geç pıhtılaşır.vücut dışına akarsa geç pıhtılaşır.

http://www.insanvucudu.net/dolasim-sistemi.html

LENF SİSTEMİNİN GÖREVİLENF SİSTEMİNİN GÖREVİ Dokuları meydana gelen hücreler, zamanla Dokuları meydana gelen hücreler, zamanla

işlevini yitirebilir, yıpranabilir ve de ölebilir. işlevini yitirebilir, yıpranabilir ve de ölebilir. Ölen ve yıpranan bu hücreler de transport Ölen ve yıpranan bu hücreler de transport edilirler. Vücutta tanımlanamayan yabancı edilirler. Vücutta tanımlanamayan yabancı maddeler, bakteri ve bakteri benzeri vücuda maddeler, bakteri ve bakteri benzeri vücuda hastalık bulaştırabilecek maddeler ve de tam hastalık bulaştırabilecek maddeler ve de tam sindirilmemiş yağlar, kaybedilen proteinlerin sindirilmemiş yağlar, kaybedilen proteinlerin bir kısmının tekrar dolaşıma kazandırmak, bir kısmının tekrar dolaşıma kazandırmak, doku sıvısı ile kan sıvısının dengede kalmasını doku sıvısı ile kan sıvısının dengede kalmasını sağlamak, A, D, E, K vitaminlerini dolaşıma sağlamak, A, D, E, K vitaminlerini dolaşıma katmak ve vücudun savunma sistemine katmak ve vücudun savunma sistemine destek olmak lenf sisteminin görevileri destek olmak lenf sisteminin görevileri arasındadır.arasındadır.

Yağ emilimi ve iletimi

ince bağırsağın lenf damarlarına özel olarak lakteal ismi verilir. Bu damarlar içinde dolaşan lenf süt beyazı renktedir ve chylus adını alır.

Chylus; bağırsaklardan emilen yağ, yağ asitleri, gliserol, amino asitler,glikoz ve diğer maddeler (örn: ilaçlar) içerir.

Lenf, venöz dolaşıma karışmadan önce mutlaka bir veya birkaç lenf nodunun içinden geçer

LENF SIVISININ DOLAŞIMILENF SIVISININ DOLAŞIMI

Lenf sisteminde, dolaşımda sistemindeki Lenf sisteminde, dolaşımda sistemindeki gibi pompalama görevi görecek bir organ gibi pompalama görevi görecek bir organ yoktur. yoktur.

lenf sistemi tek yönlü yol gibi yalnızca lenf sistemi tek yönlü yol gibi yalnızca toplama görevi yapartoplama görevi yapar

Lenf sıvısının vücut içindeki hareketi, Lenf sıvısının vücut içindeki hareketi, iskelet kaslarının basıncı ve solunum iskelet kaslarının basıncı ve solunum hareketleri ile sağlanır.hareketleri ile sağlanır.

Lenf Sistemi OrganlarıLenf Sistemi Organları Lenf sistemi; lenf sıvısı, lenf damarları ve lenf Lenf sistemi; lenf sıvısı, lenf damarları ve lenf

düğümlerinden oluşur. düğümlerinden oluşur. Bunlara timus, dalak ve kemik iliği de katılır.Bunlara timus, dalak ve kemik iliği de katılır. Bursa fabricii(kanatlılarda var) memelilerde Bursa fabricii(kanatlılarda var) memelilerde

yoktur bunu görevini kemik iliği üstlenir ve B yoktur bunu görevini kemik iliği üstlenir ve B lenfositlerini üretir. T lenfositlerini ise timus lenfositlerini üretir. T lenfositlerini ise timus üretirüretir

Lenf bezleri, görev itibariyle vücudun filtresi Lenf bezleri, görev itibariyle vücudun filtresi gibidir. gibidir.

..

BÜYÜKLÜKLERİBÜYÜKLÜKLERİ

Lenf düğümlerinin (bezelerinin) büyüklükleri Lenf düğümlerinin (bezelerinin) büyüklükleri oldukça farklılıklar gösterebilmektedir.oldukça farklılıklar gösterebilmektedir.

Öyle ki, toplu iğne başından ceviz Öyle ki, toplu iğne başından ceviz büyüklüğüne kadar çeşitli büyüklüklerde büyüklüğüne kadar çeşitli büyüklüklerde lenf düğümleri olabilmektedir. lenf düğümleri olabilmektedir.

Bu bezeler, birbirlerine lenf damarları ile Bu bezeler, birbirlerine lenf damarları ile bağlıdır. Lenf bezeleri yalnızca transport bağlıdır. Lenf bezeleri yalnızca transport görevi yapamazlar ve aynı anda bağışıklık görevi yapamazlar ve aynı anda bağışıklık sisteminin en önemli organlarındandır.sisteminin en önemli organlarındandır.

ÖRNEK:

Lenf damarları bu

damarlar içinde yaşayan

parazıtlerle tıkandığında

özellikle bacaklarda aşırı

şişmeler oluşur. Buna fil

hastalığı denir.

LENF KAPİLLERİN LENF KAPİLLERİN ÖZELLİKLERİÖZELLİKLERİ

1-Hücreler arası sahada kan kapillerlerinin 1-Hücreler arası sahada kan kapillerlerinin yanında bulunurlar.yanında bulunurlar.

2-Başlangıç kısımları kapalıdır. 2-Başlangıç kısımları kapalıdır. 3-Lenf kapillerlerinin çapı, kan kapillerlerine 3-Lenf kapillerlerinin çapı, kan kapillerlerine

göre daha geniştir (göre daha geniştir ( 4-Lenf kapillerlerinin duvarı sadece endotel 4-Lenf kapillerlerinin duvarı sadece endotel

tabakasından oluşmaktadır. tabakasından oluşmaktadır. 5-Lenf kapillerinde kapak yoktur, 5-Lenf kapillerinde kapak yoktur, 6-Birleşerek oluşturdukları lenf 6-Birleşerek oluşturdukları lenf

damarlarında ise venlerdeki gibi pek çok damarlarında ise venlerdeki gibi pek çok kapak vardır.kapak vardır.

Yüzeysel lenf Yüzeysel lenf damarları:damarları: Bunlar Bunlar derinin ve derialtı derinin ve derialtı dokusunun içinde dokusunun içinde yüzeysel kan yüzeysel kan damarlarıyla damarlarıyla paralel seyrederler paralel seyrederler derin lenf derin lenf damarlarına damarlarına dökülürler.dökülürler.

Derin lenf Derin lenf damarları:damarları:

Bunlar derin fascia ve Bunlar derin fascia ve yüzeyel fascia içinde yüzeyel fascia içinde seyrederler, seyrederler, çoğunlukla derin kan çoğunlukla derin kan damarlarını izlerler. damarlarını izlerler.

SAVUNMA SİSTEMİNE ETKİSİSAVUNMA SİSTEMİNE ETKİSİ Lenf, lenf nodundan geçerken içindeki zararlı Lenf, lenf nodundan geçerken içindeki zararlı

maddeler makrofajlar tarafından fagosite maddeler makrofajlar tarafından fagosite edilirler.edilirler.

Enfekte alandan lenf kapillerine giren küçük Enfekte alandan lenf kapillerine giren küçük miktarda bir yabancı proteine karşı miktarda bir yabancı proteine karşı immünolojik olarak görevli hücreler immünolojik olarak görevli hücreler tarafından özgün antikor hazırlanır veya tarafından özgün antikor hazırlanır veya lenfositler doğrudan enfeksiyon alanına lenfositler doğrudan enfeksiyon alanına gönderilirler.gönderilirler.

Antikorlar enfeksiyon alanına kan damarları Antikorlar enfeksiyon alanına kan damarları ve doku sıvısı yoluyla ulaşırlar. Buna ve doku sıvısı yoluyla ulaşırlar. Buna humoral humoral mekanizma mekanizma denir.denir.

Bağışıklık sisteminin 5 temel öğesi vardır. Bağışıklık sisteminin 5 temel öğesi vardır. Bunlar; akyuvarlar, lenf düğümleri, dalak, Bunlar; akyuvarlar, lenf düğümleri, dalak, timus ve kemik iliği olup farklı görevler timus ve kemik iliği olup farklı görevler üstlenmişlerdir.üstlenmişlerdir.

1- Akyuvarlar1- Akyuvarlar-Akyuvarlar dış etkenleri ilk karşılayan -Akyuvarlar dış etkenleri ilk karşılayan

hücrelerdir. Eğer bu sistem geçilirse hastalık hücrelerdir. Eğer bu sistem geçilirse hastalık dediğimiz durum ortaya Çıkar..dediğimiz durum ortaya Çıkar..

A) GranülositlerA) Granülositler

B) LenfositlerB) Lenfositler

C) Monosit ve MakrofajlaC) Monosit ve Makrofajlarr

A-GranülositlerA-Granülositlerüç sınıfa ayrılırlarüç sınıfa ayrılırlar::

– NötrofillerNötrofillerNötrofiller kan dolaşımına girdikten sonra hızla dokuların kapiller Nötrofiller kan dolaşımına girdikten sonra hızla dokuların kapiller duvarlarına doğru hareket ederler. Elimize kıymık battığında ya da duvarlarına doğru hareket ederler. Elimize kıymık battığında ya da elimiz kesildiğinde nötrofiller hızla bu bölgeye göç ederler. Ve elimiz kesildiğinde nötrofiller hızla bu bölgeye göç ederler. Ve salgıladıkları enzimler ile deterjan ve çamaşır suyu etkilerine salgıladıkları enzimler ile deterjan ve çamaşır suyu etkilerine benzer hidrojen peroksit veya diğer kimyasal maddelerle, benzer hidrojen peroksit veya diğer kimyasal maddelerle, karşılaştıkları bakterileri veya yabancı molekülleri öldürürler.karşılaştıkları bakterileri veya yabancı molekülleri öldürürler.– EozinofillerEozinofiller

Deride ve akciğerde bulunan parazitlere odaklanır.Deride ve akciğerde bulunan parazitlere odaklanır.– BazofillerBazofiller

Bu hücreler allerjik hastalıkların gelişmesinden sorumludurlar.Bu hücreler allerjik hastalıkların gelişmesinden sorumludurlar.B-LenfositlerB-Lenfositler

T Lenfositleri, timustan B lenfositleri kemik iliğinden sentezlenirT Lenfositleri, timustan B lenfositleri kemik iliğinden sentezlenirC-Monosit ve MakrofajlarC-Monosit ve Makrofajlar

Akyuvarların %7 kadarını Monositler oluşturur. Kemik iliğinde Akyuvarların %7 kadarını Monositler oluşturur. Kemik iliğinde yapılıp kan dolaşımına geçen monositler 12 saat içinde dokulara yapılıp kan dolaşımına geçen monositler 12 saat içinde dokulara girerler ve makrofajlara dönüşürler. girerler ve makrofajlara dönüşürler. Monosit ve makrofaj gibi büyük lokositler bağışıklık sistemimizin Monosit ve makrofaj gibi büyük lokositler bağışıklık sistemimizin en önemli hücreleridir. Her dokunun kendine özgü makrofajları en önemli hücreleridir. Her dokunun kendine özgü makrofajları vardır. vardır.

2-2-Thymus Thymus – Yumuşak iki loplu bir organdırYumuşak iki loplu bir organdır– Mediastinumda kalbin önünde yer alırMediastinumda kalbin önünde yer alır– Gelişim döneminde büyüktürGelişim döneminde büyüktür– T lenfositlerini üretirT lenfositlerini üretir

3-Dalak3-Dalak– En büyük lenfatik organdır.En büyük lenfatik organdır.– Regio hypochondirca sinister de yer alırRegio hypochondirca sinister de yer alır– Kanı filtre ederKanı filtre eder– Kan depolarKan depolar– Uzaklaştırılmak zorunda kalırsa Uzaklaştırılmak zorunda kalırsa

fonksiyonunun büyük kısmını karaciğer fonksiyonunun büyük kısmını karaciğer üstlenirüstlenir

Lenf kapilların uçları kapalıdır Lenf kapilların uçları kapalıdır fakat kapak sistemi vardırfakat kapak sistemi vardır

Şâyet lenf sisteminin süzgeç gibi Şâyet lenf sisteminin süzgeç gibi çalışan atıkları temizleyici fonksiyonu çalışan atıkları temizleyici fonksiyonu olmasaydı, dokular arasında biriken olmasaydı, dokular arasında biriken zararlı atıklar sebebiyle insan 2-2,5 zararlı atıklar sebebiyle insan 2-2,5 saat içinde ölürdüsaat içinde ölürdü

LENF DOLAŞIMI

CİSTERNA CHYLİ

• Lenf deposudur.• Son thoracal ile 2. lumbal omur arasında

uzanır• Karın –pelvis boşluğu ve arka ekstremitelerin

lenf sıvısı toplanır• 2-5 kapakcığı vardır

DUCTUS THORACİCUS

• Lenf sıvısını cisterna chyli’den Ven’e taşıyan vücudun en kalın lenf damarıdır

• Cisterna chyli’den lenf sıvısını aldığı gibi baş, boynun sol yarımı ve sol ön bacakların lenf damarlarını taşıyan damardır.

• Equide=sol V.jugularis ext. yada v.cava caudalis’e• Rum = V.jugularis externa’ya• Car = V.jugularis communis’e açılır

DUCTUS LENFATİCUS DEKSTER

• Sağ ön ekstremite, baş ve boynun sağ yarımı lenf sıvısını taşır.

• 1. costanın hemen önünde v.jugularis externa’ya açılır.

Lenf Yumruları

LENF NODÜLLERİ ve LENF DAMARLARI:• Lс = Iymphoсenter; lnn = lymph nodes. Dashed lines indiсate lymphatiсs (lymph

vessels).

• 1. Lc. Mandibulare • 2. Lc. Parotid • 3. Lc. Retropharyngeal • 4. Lc. Cervicalis profundus- Cranial, medial ve ln.cervicalis profundus• 5. Sol traсheal gövde• 6. Lc. Cervicalis superficialis • 7. Ductus lenfaticus Dexter • 8. Lc. Thracicus dorsalis • 9. Ductus Thorасiсus. (Vcava cranialis’e yada sol v.jugularis ‘e

boşalır)• 10. Lc. Bronсhialis . Traсheobronсhial lnn, Pu|monary lnn • 11. Lc.Mediastinal Cranial, medial ve сaudal, mediastinal lnn • 12. Lc.thoracicus Ventralis - Sternal |nn • 13. Lc.Axillary - axillary Inn, Cubital lnn• 14. Cisterna Chyli

• Lс = Iymphoсenter; lnn = lymph nodes. Dashed lines indiсate lymphatiсs (lymph vessels).

• 1. Lc. Mandibulare • 2. Lc. Parotid • 3. Lc. Retropharyngeal • 4. Lc. Cervicalis profundus- Cranial, medial ve ln.cervicalis profundus• 5. Sol traсheal gövde• 6. Lc. Cervicalis superficialis • 7. Ductus lenfaticus Dexter • 8. Lc. Thracicus dorsalis • 9. Ductus Thorасiсus. (Vcava cranialis’e yada sol v.jugularis ‘e

boşalır)• 10. Lc. Bronсhialis . Traсheobronсhial lnn, Pu|monary lnn • 11. Lc.Mediastinal Cranial, medial ve сaudal, mediastinal lnn • 12. Lc.thoracicus Ventralis - Sternal |nn • 13. Lc.Axillary - axillary Inn, Cubital lnn• 14. Cisterna Chyli

• 15. Lc. Celiac - Celiaс,Hepatiс, Gastriс, Sp|eniс, Panсreatiсoduodena| lnn

• 16. Lc. Mesenteriсa cranialis- mesenteriс cranialis,Ceсal, Jejunal, Co|iс

lnn

• 17. Lc. Lumbar - Lumbar aortiс, Renal Inn

• 18. Lc. Mesenteric caudalis

• 19. Lc.illiosaсral - Medial, iliaс,Lateral iliaс , Internal iliaс ,Saсral,

Anoreсtal Lnn

• 20. Lumbar trunk(s)

• 21. lntestinal trunk(s)

• 22. Lc. lnguinofemoral - Subiliaс, Superfiсial ,inguuina| |nn

• 23. Lc. illiofemoral (profund inguinal)

• 24. Lc. popliteal

• 15. Lc. Celiac - Celiaс,Hepatiс, Gastriс, Sp|eniс, Panсreatiсoduodena| lnn

• 16. Lc. Mesenteriсa cranialis- mesenteriс cranialis,Ceсal, Jejunal, Co|iс

lnn

• 17. Lc. Lumbar - Lumbar aortiс, Renal Inn

• 18. Lc. Mesenteric caudalis

• 19. Lc.illiosaсral - Medial, iliaс,Lateral iliaс , Internal iliaс ,Saсral,

Anoreсtal Lnn

• 20. Lumbar trunk(s)

• 21. lntestinal trunk(s)

• 22. Lc. lnguinofemoral - Subiliaс, Superfiсial ,inguuina| |nn

• 23. Lc. illiofemoral (profund inguinal)

• 24. Lc. popliteal

İntermandibular lenf muayenesi

Submandibular, parotid ve prescapular lenf yumruları

afférents pour

ascia antebrachial.

«ne céphallque_

Muscle pectoral transverse

Veine céphallque i

kalp ve genel dolaŞim ( prof.dr. İsmail hakkı nur)

Education