kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...kako prepoznati i le iti...

21
Arh.farm. 2017;67: 91– 111 Struþni rad/Professional paper Kako prepoznati i leĀiti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX L KHSDWRORJLMX .OLQLþNL FHQWDU 6UELMH L 0HGLFLQVNL IDNXOWHW 8QLYHU]LWHWD X %HRJUDGX .RVWH 7RGRURYLüD %HRJUDG 6UELMD .UDWDN VDGUåDM ,QIODPDWRUQH EROHVWL FUHYD ,%& VX LGLRSDWVND KURQLþQD ]DSDOMHQMD FUHYD X þLMHP QDVWDQNX XORJX LJUD QHDGHNYDWDQ LPXQRORãNL RGJRYRU X] XWLFDM NRPSOHNVQH LQWHUDNFLMH JHQHWVNLK IDNWRUD IDNWRUD VUHGLQH L FUHYQH PLNURELRWH 8 JUXSX ,%& VSDGDMX WUL HQWLWHWD .URQRYD EROHVW .% XOFHUR]QL NROLWLV 8. L QHGHWHUPLQLVDQL NROLWLV 8OFHUR]QL NROLWLV MH KURQLþQR LQIODPDWRUQR REROMHQMH GHEHORJ FUHYD ORNDOL]RYDQR X PXNR]L .URQRYD EROHVW MH KURQLþQR JUDQXORPDWR]QR REROMHQMH QHSR]QDWH HWLRORJLMH L QHMDVQH SDWRJHQH]H NRMH PRåH GD VH ORNDOL]XMH GXå FHOH GLJHVWLYQH FHYL QDMþHãüH GLVNRQWLQXLUDQR D ]DKYDWD VYH VORMHYH ]LGD FUHYD 9DQFUHYQH PDQLIHVWDFLMH ,%& QDMþHãüH ]DKYDWDMX NRãWDQR]JOREQL VLVWHP NRåX KHSDWRELOLMDUQL WUDNW L RþL 'LMDJQR]D ,%& SRVWDYOMD VH QD RVQRYX NOLQLþNH VOLNH ODERUDWRULMVNLK DQDOL]D L HQGRVNRSVNLK SURFHGXUD VD SDWRKLVWRORãNLP SUHJOHGRP ELRSVLMVNLK X]RUDND D NRG QHNLK SDFLMHQDWD VX SRWUHEQH L GRSXQVNH UDGLRJUDIVNH YL]XDOL]DFLRQH WHKQLNH 8 OHþHQMX ,%& NRULVWH VH PHVDOD]LQL L VXOIDVOD]LQ NRUWLNRVWHURLGL LPXQRPRGXODWRUL ELRORãND WHUDSLMD L KLUXUãNR OHþHQMH ,QGXNFLMD UHPLVLMH PRåH VH SRVWLüL PHVDOD]LQLPD X 8. GRN VH X LQGXNFLML UHPLVLMH X .% L 8. NRULVWH NRUWLNRVWHURLGL RUDOQL L WRSLþNL L ELRORãND WHUDSLMD 7HUDSLMD RGUåDYDQMD X OHþHQMX 8. VX PHVDOD]LQL WLRSXULQL L ELRORãND WHUDSLMD GRN VH X .% NRULVWH WLRSXULQL PHWRWUHNVDW L ELRORãND WHUDSLMD 8 SHGLMDWULMVNLK SDFLMHQDWD UH]XOWDWL VH SRVWLåX L QXWULWLYQRP WHUDSLMRP .OMXþQH UHþL LQIODPDWRUQH EROHVWL FUHYD XOFHUR]QL NROLWLV .URQRYD EROHVW GLMDJQR]D WHUDSLMD

Upload: others

Post on 23-Mar-2021

17 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX

Arh.farm. 2017;67: 91– 111 Stru ni rad/Professional paper

Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva

Page 2: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX
Page 3: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX
Page 4: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX
Page 5: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX
Page 6: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX

CDAI-engl. Crohn’s disease activity index)

A1: < 16 L1: ilealna B1:inflamatorna (nestrikturiraju a,

nepenetrantna)

A2: 17-40 L2: koloni na B2: strikturiraju a

A3: 40 L3: ileokoloni na B3: penetrantna

L4:izolovana proksimalna P : perianalna bolest

Page 7: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX

Simptom ili laboratorijska analiza Množi se sa faktorom

1.Broj mekših stolica za 7 dana 2

2.Bol u trbuhu tokom 7 dana

(na skali 0-3 svaki dan)

5

3. Opšte stanje tokom 7 dana (na skali od 0-4) 7

4. Vancrevni simptomi 20

5. Opijati kao terapija proliva 30

6. Palpabilne abdominalne mase (0- nema, 2-

mogu e, 5-prisutne)

10

7. Odstupanje hematokrita od vrednosti 0.47 za

muškarce odnosno 0.42 za žene

6

8. Telesna masa (odstupanje od uobi ajene

telesne mase)

1

Laboratorijske analize

Clostridium difficile

Page 8: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX

Vizualizacione tehnike

Kolonoskopija sa retrogradnom ileoskopijom i biopsijama

gastroskopija, enteroskopija,

ileoskopija, endovideo kapsula

Irigografija sa dvojnim kontrastom RTG gastroduodenuma sa

pasažom tankog creva enterokliza sa barijumom

NMR male karlice

endoanalni ultrazvuk

pyoderma gangrenosum

Page 9: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX

Muskuloskeletne (koštano-zglobne) vancrevne manifestacije IBC

Page 10: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX

Kožne vancrevne manifestacije

Erythema Nodosum

Streptococcus, Yersinia pseudotuberculosis, Yersinia enterocolitica,

Pyoderma gangrenosum

Page 11: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX

Oralne manifestacije

Okularne manifestacije IBC

Hepatobilijarne manifestacije

Page 12: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX
Page 13: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX

treat to target

Faktori pacijenta Lek

Aktuelna i prethodna terapija

Aktivnost, lokalizacija i

ekstenzivnost bolesti

Komorbiditeti

Demografske karakteristike

pacijenta

Efikasnost

Bezbednost

Cena

Komfornost

Terapijske mogu nosti

Indukcija remisije

Terapija

održavanja

Page 14: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX

Mesalazini

.

.

Page 15: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX
Page 16: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX

Antitela na TNF alfa Antiintegrinska antitela

Infliximab* vedolizumab (anti- 4 7)

Adalimumab* etrolizumab (anti-rhuMAb 7)

Golimumab** tofacitinib (Inhibitor Janus kinaze-JAK)

Certolizumab Anti MadCAM (antitelo na adresin, molekul

koji posreduje atheziju elija)

Avaximab (peroralni) Mali molekuli

SMAD7 antisense oligonukleotid (KB)

Page 17: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX
Page 18: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX

retki ( 1/godišnje) Nastavak dosadašnje terapije

esti ( 2 /godišnje)

kontinuirano aktivna bolest

ASA AZA

AZA biološka terapija

Rani relaps (unutar 3 meseca od po etka

remisije)

ASA KS+AZA

AZA biološka terapija

Page 19: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX
Page 20: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX
Page 21: Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima …...Kako prepoznati i le iti pacijenta sa inflamatornim bolestima creva $OHNVDQGUD 6RNLü 0LOXWLQRYLü .OLQLND ]D JDVWURHQWHURORJLMX

How to diagnose and treat patients with inflammatory bowel disease