1

Kaizen & QCC: เครองมอพนฐานการเพมผลตภาพเพอการพฒนาองคกร

จากการจดอนดบความสามารถในการแขงขนทางดานผลตภาพของภาคอตสาหกรรมของ International Institute for Management Development หรอ IMD ป 2559 ประเทศไทยอยในอนดบท 55 จาก 61 ประเทศทวโลก ปจจยหนงท IMD น ามาพจารณาคอ ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โดยวดทงปจจยยอยดานผลตภาพและประสทธภาพ (Productivity & Efficiency) ดงนน หากแตละองคกรสามารถเพมผลตภาพ (Productivity) ไดสงขน ยอมสงผลตอผลตภาพในภาพรวมของประเทศ แสดงถงโอกาสในการยกระดบขดความสามารถทางการแขงขนและสรางความเขมแขง ในภาพรวมใหกบภาคอตสาหกรรมไทยใหดยงขน

แนวทางการเพมผลตภาพเพอใหแขงขนกบนานาประเทศไดนนสามารถท าไดหลากหลายวธ เชน การปลกจตส านกและท าความเขาใจดานผลตภาพใหพนกงานในองคกร การฝกทกษะการปฏบตงานใหพนกงานมความช านาญ การพฒนากระบวนการคด หรอการปรบปรงงานใหกบพนกงาน เปนตน เครองมอพนฐานการเพมผลตภาพทชวยพฒนาบคลากรและกระบวนการท างานอยาง Kaizen และ QCC เปนอกหนงเครองมอทหลายๆองคกรนยมน ามาประยกตใชในองคกร ส าหรบบทความน ขอกลาวถงการประยกตใชเครองมอดงกลาวตามบรบทของแตละองคกร

Kaizen หลกคดเพอปรบปรงองคกร

Kaizen มจดเรมตนจาก “อยากท าใหดขน” ดวยการปรบปรงทละเลกละนอยอยางตอเนอง โดยการมองหาจดปรบปรงแบบงายๆ เชน การมองหาความสญเปลาทอยรอบตว การวเคราะหดวยหลกการ 5W/1H โดยใชค าถามวา จะตองท าอะไร (What) จะท าทไหน (Where) จะท าเวลาใด (When) ใครเปนคนท า (Who) จะท าอยางไร (How) ทส าคญตองถามตอเสมอวา ท าไม (Why) ท าไมตองท าอยางนน ท าไมตองเปนทนน ท าไมตองเปนเวลานน คนนน หรอวธนน เพราะถอเปนการทวนสอบอกครงวาความคดนนถกตองและสมควรทจะด าเนนการ เปนตน

หากคนในองคกรมความคดทอยากจะปรบปรงการท างานใหดอยางตอเนอง แมวาการปรบปรงในเรองนนจะเปนสงเลกๆ นอยๆ แตเมอน ามารวมกนกจะท าใหเกดประสทธภาพและประสทธผลทดตอองคกรได จงขอน าเสนอการประยกตใช Kaizen ดวย 2 องคกรตวอยาง ดงน บรษท กลธรเคอรบ จ ากด (มหาชน) กลธรเคอรบ บรษทไทยรายแรกทเปนผผลตและจ าหนายมอเตอรคอมเพรสเซอรแบบลกสบ (Reciprocating Compressor) ส าหรบใชกบเครองท าความเยน เชน ตเยน ตแช ตท าน าเยน ตเยนเชงพาณชย และเครองปรบอากาศ โดยมจดมงหมายสการเปนผน าในอตสาหกรรมการผลตมอเตอรคอมเพรสเซอรของกลมประเทศอาเซยน ดวยวสยทศนขององคกรทวา “เปนผน าของอาเซยนในธรกจมอเตอรคอมเพรสเซอร” องคกรจงใหความส าคญกบการพฒนาคน ปลกฝงคานยมรวม “คณภาพมากอน ไมรบ ไมท า ไมสงของเสย” สนบสนนใหบคลากร “เรยนรและพฒนาตวเองอยเสมอ” และสงเสรม “การท างานแบบมสวนรวม” อนเปนพนฐานทส าคญของการสรางองคกรใหแขงแกรง และมความสามารถรบมอกบการเปลยนแปลงในอนาคต โดยมแนวทางการพฒนาบคลากรตามวถของกลธรเคอรบ หรอ KK Innovate Way ทสอดรบกบพนธกจขององคกร ดงน

2

I-Improvement การน าเครองมอทใชในการปรบปรงและเพมผลตภาพมาใชในการท างานและ

พฒนาองคกรอยางตอเนอง N-Norm การสรางบรรทดฐานของการท างาน และเปนแบบอยางทดส าหรบบคลากร N-New Product การคดคนและพฒนาผลตภณฑเพอตอบสนองความตองการของลกคาไดอยาง

รวดเรวและทนเวลา O-Opportunity การเปดโอกาสใหพนกงานทกคน เรยนรและพฒนาตวเองและองคกร การเปด

โอกาสใหพนกงานเสนอ เรองราวดๆ ตอองคกร การแขงขน และการน าเสนอผลงานตางๆ

V-Value การน ากจกรรมตางๆ มาสรางใหเกดเปนวฒนธรรมรวมกนของคนในองคกร A-Attitude การสรางทศนคตทดตอการท างานในหนาทรบผดชอบ ทศนคตทดตอองคกร T-Technology มงเนนใหพนกงานไดคดคนและสรางนวตกรรมใหแกองคกร E-Ethic การปลกฝงความซอสตยและคณธรรมในการท างานตอเพอนรวมงานในองคกร

ดวยเหตน องคกรจงเลอก Kaizen เปนเครองมอพนฐานทชวยใหพนกงานรจกการปรบปรงงานและเพมประสทธภาพการท างานในสวนของ I-Improvement โดยมขนตอนการประยกตใชเครองมอ Kaizen ดงน

1) จดตงทมงาน องคกรเรมตนดวยการจดตงทมงาน ส าหรบท าหนาทขบเคลอนกจกรรมปรบปรงงาน โดยระบผรบผดชอบ โครงสรางทมงาน (ดงรปท 1) และก าหนดบทบาทความรบผดชอบอยางชดเจน เชน ผบรหารโครงการ มหนาทรบผดชอบในการสนบสนนดานตางๆ พรอมใหค าปรกษาแนะน าและการตดสนใจแกทมงาน ทปรกษาโครงการ มหนาทใหค าปรกษาเกยวกบการด าเนนงานรวมถงอปสรรคตางๆ ทเกดขนกบทมงาน หวหนาทม มหนาทจดท าแผนการด าเนนงาน ผลกดน ตดตามความกาวหนา และประเมนผลเพอปรบปรงแกไขรวมกบทปรกษาโครงการและทมงาน สวนทมงาน มหนาทด าเนนการตามแผนงาน จดท ารายงานความคบหนา และเปน Master Trainer ส าหรบการอบรมใหความรกบพนกงาน เปนตน

รปท 1 โครงสรางทมงานกลธรเคอรบ

2) พฒนาทมงาน เมอองคกรมการจดตงทมงานเรยบรอยแลว การเตรยมความพรอมใหทมงานถอเปนเรองส าคญ เพราะทมงานถอเปนผสงสารใหกบพนกงาน โดยผบรหารโครงการ หวหนาทม/ทมบรหาร

ผบรหารองคกร

ผบรหารโครงการ

ทปรกษาโครงการ

หวหนาทมปรบปรงกระบวนการ

และวเคราะหขอมล

หวหนาทมบรหารกจกรรม

และรณรงคสงเสรม

ทมปรบปรงกระบวนการและ

วเคราะหขอมล

ทมบรหารกจกรรมและ

วเคราะหขอมล

ทมรณรงค

สงเสรมกจกรรม

3

กจกรรมและรณรงคสงเสรม รวมถง HRD ขององคกร เปนผรบผดชอบใหความรในเรองการสรางความรความเขาใจเกยวกบบทบาทหนาทของการเปนทมงานด าเนนกจกรรม ความรเรอง KK Innovate Way ความรเรองการคนหาความสญเปลา และเครองมอการปรบปรงงาน Kaizen เปนตน ผานรปแบบการประชมและการประชมชแจงชวงเชา (Morning Talk) ซงใชระยะเวลาประมาณ 3 เดอน

3) เปดตวกจกรรม เมอทมงานมความรความเขาใจเกยวกบการด าเนนงานและเครองมอส าหรบการปรบปรงงานแลว ขนตอนถดไปคอ “การสอสาร” ใหพนกงานทกระดบทราบ ผานรปแบบกจกรรม Kick off เปดตวกจกรรมการปรบปรงงาน ดวยการเชญชวนใหพนกงานทกคนแตงกายดวยเสอผาลายดอกเขากบธมงานวนสงกรานต เนองจากชวงทจดกจกรรมนนใกลเทศกาลสงกรานต องคกรจงถอโอกาสฉลองวนสงกรานตทสอดแทรกการประชาสมพนธกจกรรมการปรบปรงงานไวในคราวเดยวกน ท าใหบรรยากาศในงานสนกสนานและดงการมสวนรวมจากพนกงานได

รปท 2 กจกรรม Kick off กลธรเคอรบ

4) สรางความรความเขาใจใหกบพนกงาน หลงการประชาสมพนธสอสารกจกรรมปรบปรงงานใหพนกงานทกระดบทราบแลว ทมงานเรมใหความรกบพนกงานทกระดบเกยวกบ KK Innovate Way และรปแบบ Kaizen ขององคกร ซงแบงออกเปน 3 สวน คอ

1. Kaizen Basic: การใหพนกงานระดบปฏบตการในสวนการผลตไดเสนอแนวคดในการปรบปรงงานดวยตวเอง เปนเรองงายๆ ทสามารถด าเนนการไดในระยะเวลาไมมากนก

2. Kaizen Advance: การใหระดบหวหนางานในสวนการผลตรวมกลมกน 3 คน ใชทกษะการแกปญหาเบองตนดวยเครองมอ CE-Analysis ในการวเคราะหขอมล คนหาปญหา และเสนอแนวคดการปรบปรง

3. Kaizen Office: การใหพนกงานสวนสนบสนนรวมกลมกน เสนอแนวคดการปรบปรงงานในพนทส านกงาน

เนองจากทมงานพบปญหาขาดการมสวนรวมของพนกงานสวนสนบสนน เพราะความไมเขาใจ และไมสามารถคนหาจดปรบปรงได ทมงานจงปรบรปแบบ Kaizen ใหเหมาะกบสภาพปญหาขององคกร เพอสรางการมสวนรวมจากพนกงานทกระดบใหมากขน โดยทมงานด าเนนการใหความรเรอง Kaizen Basic กบพนกงานสวนการผลต ใหความรเรอง Kaizen Advance กบหวหนางานสวนการผลต และใหความรเรอง

4

Kaizen Office กบพนกงานสวนสนบสนน รวมถงมการลงพนทท า Workshop ชวยหาจดปรบปรงในสวนสนบสนนดวย โดยทมงานมการแบงหนาทใหความรกบพนกงานตามหลกสตร ในแตละหลกสตรจะระบทสามารถท าการสอนได โดยเนอหาและวธการสอนจะเปนมาตรฐานเดยวกนจากการประชมรวมกนของทมงาน ดงตวอยางตามตาราง

รปท 3 ทมงานทสามารถใหความรพนกงานไดในแตละหลกสตร

5) สอสารแบบทวทงองคกร ในทกๆชวงของกจกรรม ทมงานจะมการวางแผนประชาสมพนธกจกรรมตางๆ ใหกบพนกงานไดอยางเหมาะสม และตรงกบกลมเปาหมาย เนองจากทมงานมการส ารวจชองทางการสอสารทเหมาะสมกบกลมเปาหมายในแตละระดบ ตงแตในชวงแรกของการด าเนนงาน

รปท 4 การส ารวจชองทางการสอสารในองคกร

ตวอยางการสงเสรมกจกรรม และกระตนพนกงานผานชองทางการสอสารเหลาน เชน การประชาสมพนธ KK Innovate ผาน Email บอรดประชาสมพนธ และหองน า เพอใหกลมเปาหมายระดบ

5

ผบรหาร หวหนางาน และพนกงานทราบ ตามล าดบ การประชาสมพนธใหความรเครองมอ Kaizen ผานการเปดวดทศนทโรงอาหาร เพอเนนกลมหวหนางานและพนกงาน หรอการกระตนพนกงานในการสงหวขอ Kaizen ผานโปสเตอรกจกรรม Kaizen Basic และ Kaizen Office ตามหนวยงาน เปนตน

รปท 5 สอประชาสมพนธ Kaizen Basic และ Kaizen Office

6) สรางศนยการเรยนรขององคกร องคกรจดตงศนยการเรยนรขน เพอใชเปนสถานทส าหรบเกบรวบรวมขอมล และความรตางๆ รวมถงองคความรทไดจากการท า Kaizen ดวย ซงทมงานมการจดท าระบบฐานขอมล Kaizen ทรวบรวมหวขอ Kaizen ทงหมดของพนกงานไวในทเดยวกน โดยมการขนทะเบยน Kaizen แบงตามหมวดหม แผนก ชอเรอง และประเภทของ Kaizen เปนตน เพอใหงายตอการสบคนขอมล รวมถงใหพนกงานทสนใจเขามาเรยนรวธการคด การคนหาปญหา การปรบปรงงาน และตรวจสอบวาหวขอปรบปรงงานเรองน มผปรบปรงไปแลวหรอยง ซงพนกงานสามารถน าไปใชตอยอดได

รปท 6 ศนยการเรยนรกลธรเคอรบ

รปท 7 ฐานขอมล Kaizen

ล ำดบ รหสพนกงำน ชอ - นำมสกล แผนก/ฝำย สวน วนทสง เลขทะเบยน หวขอเรอง ประเภท

160 03785 นาย วทยา สารเกด HSA/MP1 Manufacturing 07/04/2558 0160 แกรอยเบลอ เพมผลผลต

161 09209 นางสาว บญรอด ตะใจ PSS/MP1 Manufacturing 07/04/2558 0161 ใหญทนทำน ลดตนทน

162 08437 นางสาว สาลน ศรษะเกศ PSS/MP1 Manufacturing 07/04/2558 0162 เทงำยเขำแรง 5ส

6

ซงผลลพธทไดรบจากการด าเนนการกจกรรม Kaizen ทง 3 รปแบบ สามารถชวยองคกรประหยดคาใชจายรวม 4,923,000 บาท/ป โดยแบงตามประเภท Kaizen ดงน

รปแบบ Kaizen จ านวนหวขอ (เรอง/ป) มลคาทประหยดได (บาท/ป)

Kaizen Basic 122 4,543,499 Kaizen Advance 1 362,551 Kaizen Office 7 16,989

นอกจากน องคกรยงเปดโอกาสใหกบพนกงานทมหวขอ Kaizen ดเดนขององคกร สามารถสงหวขอ

เขาแขงขนรางวล “Kaizen Thailand Awards” ได ซงพนกงานกลธรกสามารถควารางวลกลบมาไดเชนกน สงผลใหตวพนกงานเองเกดความภาคภมใจ และพนกงานภายในองคกรมความตนตวตอการเขารวมกจกรรม Kaizen มากขน

รปท 8 พนกงานกลธรเคอรบ ไดรบรบรางวล Kaizen Thailand Awards

การด าเนนงานกไมไดราบรนเสมอไป ทมงานตองคอยแกไขสถานการณปญหาตางๆเชนกน อาท เวลาในการเขารวมกจกรรมของพนกงานมอยางจ ากด ท าใหชวงแรกพนกงานเขาใจเนอหาตางๆ นอย ทมงานจงตองปรบระยะเวลาการด าเนนกจกรรมใหเหมาะสมกบพนกงานมากขน หรอปญหาการสอสารระหวางกะ ทมงานตองแกไขโดยการใหพนกงานในหนวยงานชวยสอสารผานบอรดประชาสมพนธในหนวยงานของตนใหมากขน เปนตน เมอมอปสรรคกชวยกนแกไข สอสาร ท าตอ และไมลมเลก กท าใหองคกรมทมงานทแขงแกรงจนถงปจจบน

บรษท พ.เอม.ฟด จ ากด

พ.เอม.ฟด ผผลตและจ าหนายขนมขบเคยว สนคาปลาเสนและปลาแผนภายใตแบรนด "ปลาสวรรคทาโร" และผลตภณฑสาหรายทอด "ทาโร บกก" ภายใตพนธกจทวา“เปนผผลตขนมขบเคยวทอรอย และมคณประโยชนสนองความตองการของผบรโภค ดวยกระบวนการจดการทเปนเลศ โดยบคลากรทมคณภาพ” จงมความทาทายในการผลตและสงมอบสนคาใหทนตามความตองการของลกคา องคกรจงเหนถงความส าคญในการพฒนาบคลากรใหสามารถบรหารจดการกระบวนการใหมประสทธภาพตอเนอง ควบคไปกบการท างานทม

7

ความสข ในรปแบบการท างานทพฒนาคนและพฒนางาน ดวยการมสวนรวมจากพนกงานทกคน จงไดก าหนด กรอบในการท างานตงแตป 2554 ภายใตชอ “งานด ชวมสข” ซงแบงเปน 2 กรอบยอยคอ งานด + ชวมสข

“งานด” หมายถง การแกไข ปรบปรง และพฒนางาน โดยพนกงานเจาของงาน ผานโปรแกรมปรบปรงงานเพอการเพมผลตภาพ (Productivity Improvement) ทแบงเปน 3 หมวด ตามลกษณะงาน ความยากงายของงาน และความรความสามารถของพนกงาน ดงน

1) กจกรรมขอเสนอแนะ (Suggestion) คอ การคด และเสนอแนวทางปรบปรงแบบงายๆ สามารถท าไดดวยตวพนกงานเอง

2) กจกรรมปรบปรงงาน (Kaizen) คอ การคด และเสนอแนวทางปรบปรงโดยกลมพนกงานทมลกษณะการท างานแบบเดยวกน ผานแนวทางการด าเนนงานตาม PDCA

3) กจกรรม QCC (Quality Control Circle) คอ การคด และเสนอแนวทางปรบปรงโดยกลมพนกงานขามสายงาน ดวยกระบวนการและเครองมอการเพมผลตภาพทเหมาะสม

“ชวมสข” หมายถง การด าเนนการสงเสรมคณภาพชวตทดของพนกงาน สรางสมดลในงานและนอกงาน เพอใหพนกงานมความสขในการด าเนนชวตทง 8 ดาน หรอ Happy 8 ไดแก สขภาพด ผอนคลาย น าใจงาม หาความร ทางสงบ ปลอดหน ครอบครวด และสงคมด ซงมการก าหนดกจกรรมเปนแผนประจ าปไวอยางชดเจน แตการด าเนนการกจกรรมเพมผลตภาพตงแตป 2554 กไมไดราบรนเสมอไป ยงพบปญหาขาดความตอเนองของกจกรรม ซงสาเหตเบองตน เกดจาก 2 สวนหลกๆ คอ 1) ทมงานขาดความตอเนองในการตดตาม และประชาสมพนธกจกรรม และ 2) พนกงานขาดแรงจงใจและแรงกระตนในการท ากจกรรม อกทงพนกงานยงคดวาเปนงานเพม จงไมอยากเขารวมกจกรรม ดวยเหตนในป 2558 องคกรจงไดมการจดตงคณะท างานขนมาอกครง ซงมโครงสรางคณะท างานในรปแบบเดม คอ ทมปรบปรงกระบวนการ และทมรณรงคสงเสรมกจกรรม ทท าหนาทสอสาร/ประชาสมพนธ แตเ พมการก าหนดโครงสรางหนาท ความรบผดชอบ การจดท าแผนด าเนนกจกรรมควบคกบแผนประชาสมพนธทชดเจนมากขน เพอใหไดผลลพธตามเปาหมาย

รปท 9 โครงสรางทมงาน พ.เอม.ฟด

นอกจากน ทมงานยงก าหนดแนวทางในการด าเนนกจกรรมทชดเจน เรมดวยการท าความเขาใจโครงการรวมกน จากนนจงเรมด าเนนการส ารวจสภาพปจจบนของการท ากจกรรมการเพมผลตภาพใน

ผบรหารโครงการ

หวหนาทมรณรงคสงเสรมกจกรรม

หวหนาทมปรบปรงกระบวนการ

ทมรณรงคสงเสรมกจกรรม

ทมปรบปรงกระบวนการ

ทมจดท าสอทมวเคราะหขอมลและ

ประมวลผล

8

องคกร วากจกรรมตดปญหาในเรองใด และพนกงานตองการกจกรรมหรอการสอสารในรปแบบใด ซงทมงานพบวาพนกงานยงตดปญหาในเรองการหาหวขอปญหาของกจกรรมปรบปรงงาน และไมเขาใจแบบฟอรมการปรบปรงงานขององคกร รวมถงวธการเขยนแบบฟอรมดวย

รปท 10 บรรยากาศในการส ารวจความตองการของพนกงาน

ดวยเหตน ทมงานจงดผลงานดานการปรบปรงงานของแตละแผนก และเลอกแผนกทหวขอปรบปรงงานยงไมไดตามเปาหมาย เพอเขาไปชวยเหลอ ใหความรความเขาใจกบพนกงานในแผนกนนๆ ในการคนหาหวขอปรบปรงงาน อธบายแบบฟอรม และวธการเขยนแบบฟอรมอยางถกตอง ดวยวธการ ดงน

1) ทมงานสงเสรมกจกรรม ท ากจกรรมละลายพฤตกรรมใหพนกงานกอนเขาสเนอหา ดวยการใชเกมทมความเชอมโยงกบเนอหาการเรยนร เชน เกมทมการกระตนวธการคด การเขยน การเชอมโยง และการจบใจความ อยาง “เกมเปดไขใสความ”ทใหพนกงานฝกการเขยน ฟง และสรปประเดนส าคญจากการเปดขอความในไข หรอ “เกมใบค า” ทฝกพนกงานใหคดเชอมโยงขอมลตามโจทยทไดรบ เปนตน

2) ทมปรบปรงกระบวนการ กจะเขาสเนอหาการเรยนร ดวยการสอบถามปญหาทพนกงานพบปจจบน และน าไปสการรวมกนเขยนหวขอการปรบปรง ท าใหพนกงานมความเขาใจแบบฟอรมการปรบปรงงาน สามารถเขยนแบบฟอรมไดอยางถกตอง และมไอเดยคดหวขอปรบปรงมากขน

รปท 11 กจกรรมสงเสรม/สนบสนนพนกงาน ในการคดหวขอการปรบปรงงาน

9

รปท 12 แบบฟอรมการปรบปรงงาน

3) เมอจบกจกรรมรวมกบพนกงาน ทมงานทกคนประชมทบทวนกจกรรมรวมกน เพอสรปประเดนปญหาและหาแนวทางการแกไขส าหรบปรบปรงการด าเนนงานครงตอไป

รปท 13 ทมงานประชมทบทวนหลงจบกจกรรม

4) ตดตามผลการด าเนนกจกรรม จากการด าเนนกจกรรมขางตน สามารถชวยกระตนยอดการสงหวขอการปรบปรงงานเพมขนรอยละ 43 และพนกงานสามารถด าเนนการปรบปรงไดส าเรจเพมขนรอยละ 20 ในชวงระยะเวลา 4 เดอน ตงแตเดอน เม.ย.-ก.ค. 58 สวนความพงพอใจตอการประชาสมพนธกจกรรมคดเปนรอยละ 76.2 ความพงพอใจตอเนอหาในกจกรรมคดเปนรอยละ 73.9 และความพงพอใจในภาพรวมของกจกรรมคดเปนรอยละ 74.9

รปท 14 ผลการด าเนนงานสงเสรมกจกรรมการปรบปรงงาน

มการระบผลลพธทเปนตวเลขเชงมลคา (Saving) เพมขน

10

ในป 2560 น องคกรมการปรบโปรแกรมปรบปรงงานเพอการเพมผลตภาพ ใหเชอมโยงเขากบระบบการบรหารผลงาน (Performance Management System : PMS) เพอใหพนกงานมการคดปรบปรงงานอยางตอเนอง และใชเปนตวชวดหนงในการประเมนผลงานอยางเปนรปธรรมใหกบพนกงาน โดยผลงานจากการปรบปรงงานคดเปนรอยละ 10 ของผลงานทงหมดของพนกงาน ดงตารางตวอยาง

3.People Goals (ตวชวดผลงานดานการพฒนาทรพยากรบคคล) 10%

ระดบของผลการประเมน 80% 95% 100% 110%

จ านวนขอเสนอแนะ ปรบปรงงาน <4 5 6 >6

นอกจากเชอมโยงการปรบปรงงานเขากบระบบ PMS แลว องคกรกยงไมทงกจกรรมรณรงคสงเสรมใหกบพนกงาน เพอสรางแรงจงใจในการพฒนางานของตน ดวยระบบการใหรางวลพเศษกบพนกงาน โดยมตวชวดการใหรางวล 2 ลกษณะ คอ 1) เชงตวเลข วดดวยจ านวนเรองทน าเสนอและเรองทด าเนนการส าเรจ โดยมคณะกรรมการของกจกรรมปรบปรงงานเปนผประเมนใหคะแนนในสวนน (ดงตวอยางตารางประเมน) และ 2) เชงคณภาพ วดดวยผลประหยดของการปรบปรงงาน จากนนจงมอบรางวลพเศษตามระดบทพนกงานไดรบ สงผลใหองคกรสามารถลดคาใชจายดวยการปรบปรงงานของพนกงานไดสงถง 2,368,554 บาท ในป 2560

ระดบ คะแนนทไดจากคณะกรรมการ ผลประหยด A มากกวา 5,001 บาทขนไป ตอ เดอน B 1,001-5,000 บาท ตอ เดอน C 501-1,000 บาท ตอ เดอน D 201-500 บาท ตอ เดอน E 1-200 บาท ตอ เดอน

อกทง ทมงานด าเนนกจกรรมกไดเรยนรวธการแกไขปญหาจากสถานการณตางๆ เชน การบรหาร

จดการเวลาสวนตวและเวลาของทม เชน การประชมทมมกมสมาชกเขารวมไมครบ บางทานตดภาระกจดแลหนางานในชวงเรงการผลต ทมงานจงแกไขสถานการณโดยการปรบเวลาประชมใหตรงกบชวงททกคนวาง และสมาชกในทมเองกพยายามบรหารจดการเวลาสวนตวใหสามารถเขารวมประชมได หากไมสามารถเขารวมไดจรงๆ กจะสงตวแทนในแผนกมาเขารวมแทน แลวน ากลบไปสอสารกนอกครงหนง อกปญหาหนงททมงานพบคอ การไมแสดงความคดเหนของผเขารวมกจกรรม เนองจาก พนกงานไมกลาแสดงออก ไมกลาพด และเปนบคลกสวนตวของพนกงานเอง ทมงานจงแกไขดวยการจดกจกรรมทท าใหบรรยากาศผอนคลายผานเกมหรอการละลายพฤตกรรมกอนการเรยนร เปนตน ตองขอขอบคณการสนบสนนและนโยบายทดจากผบรหาร พ.เอม.ฟด ทมความตงใจใหด าเนนโครงการปรบปรงงานเพอการเพมผลตภาพในองคกร ท าใหบคลากรทกคนมพนฐานการปรบปรงงานทด และเกดความสขในการท างาน ดงกรอบการท างานขององคกรทวา “งานด ชวมสข” นนเอง

11

QCC เพมประสทธภาพการท างานเพอองคกรยงยน QCC หรอ Quality Control Circle คอ กจกรรมกลม ทเกดจากการรวมตวกนโดยสมครใจ ของพนกงานในกลมงานเดยวกน เพอสรางความรวมมอรวมใจในการปรบปรงงานใหไดตามเปาหมายโดยการระดมสมองเพอคนหาปญหา หาสาเหตของปญหา และหาแนวทางการแกไข โดยมการด าเนนงานอยางเปนระบบตามแนวทาง PDCA ดวย 7 ขนตอนการด าเนนงาน (QC Story) คอ

1. การก าหนดหวขอปญหา

PLAN 2. การส ารวจสภาพปจจบนและตงเปาหมาย 3. การวางแผนการด าเนนงาน 4. การวเคราะหสาเหตและก าหนดแนวทางแกไข 5. การลงมอปฏบตตามแนวทางแกไขทก าหนดขน DO 6. การตดตามผลการปฏบตการแกไข CHECK 7. การท าใหเปนมาตรฐาน ACT

กจกรรม QCC มงเนนการพฒนาคน พฒนาทม และพฒนางาน โดยการสงเสรมใหพนกงานทกคนมสวนรวมในการแสดงออกและพฒนาขดความสามารถของตนเอง ผานการเรยนรซงกนและกน ท าใหเกดความภาคภมใจในผลงานซงเกดขน จากพนกงานตงแตระดบลางขนมาจนถงระดบบน ท าใหเกดความสมพนธอนดในการท างานและการประสานงานในอนาคต อกทงยงเปนการสรางวฒนธรรมองคกรทด อนเปนประโยชนตอองคกรในการตอบสนองความตองการของลกคา การลดตนทน และเพมประสทธภาพการท างานใหดยงขน

เพอใหเหนภาพและเขาใจถงขนตอนในการน าเครองมอ QCC มาใชในองคกรเพอการพฒนาและปรบปรงประสทธภาพ จงขอน าเสนอกรณศกษาของบรษท ปรนเซส ฟดส จ ากด ดงน บรษท ปรนเซส ฟดส จ ากด

บรษท ปรนเซส ฟดส เปดด าเนนการผลตตงแตเดอนตลาคม พ.ศ. 2543 ซงเปนผผลตและสงออกเนอไกพนเมองแชแขงไปยงประเทศญปน โดยมโรงงานผลตอยทจงหวดเชยงใหม ผลตภณฑหลกของบรษท แบงเปน 3 กลม ไดแก ผลตภณฑผกแปรรปแชแขง ผลไมแปรรปแชแขง และอาหารพรอมบรโภคแชแขง บรษทมงมนทจะผลตผลตภณฑอาหารใหมคณภาพด มคณคาทางโภชนาการ สะอาดถกสขอนามยและปลอดภยตอการบรโภค ดวยการใชวตถดบคณภาพดจากเกษตรกรภายในประเทศ ดงวสยทศนทตองการเปน “ผผลตอาหารทมคณภาพดทสด” ดงนน จ าเปนอยางยงทจะตองพฒนาและปรบปรงประสทธภาพขององคกรดวยการรบความรวมมอจากพนกงานทกระดบ ผบรหารจงมแนวคดในการน าเครองมอ QCC มาชวยในการพฒนาบคลากรใหมประสทธภาพในการท างานเพมมากขน โดยมงเนนใหพนกงานทกระดบมการคด วเคราะห และแกไขปญหาอยางเปนระบบ มาตงแตป 2552 ดวยกระบวนการท างานหลกๆ 3 ขนตอน คอ 1) ผบรหารประกาศนโยบายและสงเสรมสนบสนนกจกรรม QCC 2) การเตรยมการจดกจกรรม QCC ประกอบไปดวย การก าหนดทมงาน หลกเกณฑ/คมอกจกรรม QCC และการใหความรเรอง QCC กบหวหนางานและพนกงาน 3) การด าเนนกจกรรม QCC ตามแนวทาง QC Story รวมกบกลมพนกงาน

12

แตในระยะเวลาทผานมา ทมงานประสบปญหาเรอง ขาดการมสวนรวมจากพนกงาน ท าใหไมสามารถขยายกลม QCC ไดครบทกหนวยงาน ทมงานจงมการประชมทบทวนปญหาทเกดขน และพบสาเหตมาจาก การททมงานไมมแผนการด าเนนกจกรรมอยางตอเนองตลอดทงป ท าใหขาดความตอเนองในการรณรงคสงเสรมกจกรรม และพนกงานบางสวนยงขาดความรความเขาใจตอกจกรรม QCC

ดวยเหตน ในป 2559 ทมงานจงด าเนนการวางแผนกจกรรมใหม ใหครอบคลมการด าเนนงานตลอดทงป และเตรยมการใหความรกบพนกงานอยางใกลชดดวยการจดตง Clinic QCC ขน ส าหรบชวยเหลอและตดตามพนกงานในแตละขนตอนของ QC Story ภายใตชอกจกรรม “เกงคด พชตปญหา และพฒนาดวยควซซ” ผานแผนการด าเนนงาน ดงน

1. จดตงกลม QCC ในหนวยงาน โดยทมงานประชาสมพนธเชญชวนพนกงานใหจดตงกลม QCC ในหนวยงานตนเอง โดยมการตงชอกลม ระบสมาชกกลม และ ทมงานทเปน Trainer ของกลม

2. ก าหนดหวขอปญหา ดวยการคนหาหวขอปญหาในงานจาก Why Why Analysis และความสญเปลา 7 ประการ (7 wastes) จากนนทมงาน QCC Clinic จะชวยสรปหวขอกจกรรมทตองการปรบปรง

3. ส ารวจสภาพปจจบน และก าหนดเปาหมาย ก าหนดใหแตละกลมเกบหรอรวบรวมขอมลสภาพปจจบนของปญหา จากนนก าหนดเปาหมายจากขอมลสภาพปจจบน แลวมาน าเสนอขอมลสภาพปจจบน พรอมก าหนดเปาหมายรวมกบทมงาน QCC Clinic

4. วางแผนด าเนนกจกรรม ตาม PDCA ทมงาน QCC Clinic วางแผนกจกรรมรวมกบพนกงานในแตละขนตอนใหกบทกกลม

5. วเคราะหหาสาเหต ทมงานฝกอบรมเทคนคการวเคราะหหาสาเหตของปญหาใหกบกลม QCC จากนนก าหนดใหแตละกลมไปวเคราะหหาสาเหตโดยใช 7 เครองมอ QCC (7 QC Tools) และสรปสาเหตรากเหงาของปญหาทพบ พรอมประเมนความสามารถในการแกไขปญหา

6. ก าหนดมาตรการแกไข ก าหนดใหแตละกลมก าหนดมาตรการแกไข และแผนปฏบตงาน 1 สปดาห และน าเสนอผลการวเคราะหสาเหต และก าหนดมาตรการแกไขรวมกบทมงาน QCC Clinic

รปท 15 ทมงาน QCC Clinic ใหค าปรกษาแนะน าในการท ากจกรรม QCC

7. น าไปปฏบตตามมาตรการแกไข และแผนปฏบตงาน ก าหนดใหทกกลมน ามาตรการแกไข และ

แผนปฏบตงานไปปฏบตในระยะเวลา 10 สปดาห

13

8. ตรวจตดตามและประเมนผล ก าหนดใหทกกลมเกบขอมลหลงการแกไข และประเมนผลเทยบกบเปาหมาย พรอมน าเสนอผลหลงการแกไขเทยบกบเปาหมาย และผลกอนด าเนนการ

9. จดท าใหเปนมาตรฐาน ก าหนดใหทกกลมจดท ามาตรฐานการท างาน 10. น าเสนอผลงานกจกรรมกลม QCC Award ประจ าป 2559 ทกกลมเตรยมการน าเสนอ และ

เตรยมทมน าเสนอ พรอมสงสอน าเสนอใหคณะกรรมการอานรายละเอยดกอนการน าเสนอจรง โดยมผบรหารและตวแทนจากฝายตางๆมารวมเปนคณะกรรมการ ในบรรยากาศการประกวดทสนกสนาน และทกทมมการน าเสนออยางมสสน

รปท 16 การประกวด QCC Award ประจ าป 2559

ซงผลลพธทไดจากการด าเนนกจกรรม QCC แบงออกเปน 2 กลม ดงน กลมผลต มจ านวนเรองทน าเสนอ 15 เรอง ด าเนนการส าเสรจแลว 11 เรอง สามารถชวย

องคกรประหยดคาใชจายได 2,551,297 บาท กลมส านกงาน มจ านวนเรองทน าเสนอ 11 เรอง ด าเนนการส าเสรจแลว 9 เรอง สามารถชวย

องคกรประหยดคาใชจายได 547,644 บาท รวมผลประหยดทงหมด สามารถชวยองคกรลดคาใชจายไดสงถง 3,098,941 บาทเลยทเดยว

รปท 17 ผลลพธทไดจากการด าเนนกจกรรม QCC ป 2559

14

นอกจากน ผบรหารปรนเซส ฟดส ยงไดเชญชวนบรษท สนตภาพ (ฮวเพง 1958) จ ากด สาขาเชยงใหม เขารวมกจกรรมน าเสนอผลงานดานการปรบปรงกระบวนการท างานกนระหวาง 2 บรษท ภายใตชอกจกรรมแลกเปลยนเรยนร มงส... Productivity ตงแตป 2552 ตอเนองจนถงปจจบนป 2560 ซงเปนปท 8 และมองคกรอนๆในกลมอตสากรรมการผลตภาคเหนอเขารวมมากขนเรอยๆ ปจจบนมองคกรเขารวมถง 80 องคกร เกดเปน “เครอขายเพมผลผลตภาคเหนอ (Northern Productivity Improvement Networks; NPIN)” ท าใหเครอขายเกดการแลกเปลยนองคความรทางดานการเพมผลตภาพ ในมมมองใหมทมความหลากหลายมากขน สรางความเขมแขง และเพมระดบผลตภาพไดอยางยงยน

รปท 18 กจกรรมเครอขายเพมผลผลตภาคเหนอ ปท 8 ประจ าป 2560 (ทมาภาพจาก: http://vpfporkvalley.com/npin) จากกรณศกษาทง 3 องคกร ทประยกตใช Kaizen และ QCC ซงเปนเครองมอพนฐานการเพมผลต

ภาพขององคกรนน ผลลพธทไดกลบไมธรรมดาเลยทเดยว ซงแตละองคกรกมการประยกตใชเครองมอในลกษณะทแตกตางกนไปตามบรบทของแตละองคกร จะสงเกตไดวาลกษณะการด าเนนงานทดและคลายกนของทง 3 องคกรนน คอ การสนบสนนอยางจรงจงจากผบรหาร ความมงมนตงใจของทมงาน การจดตงคณะท างานหรอการมโครงสรางทมทชดเจน รวมถงการมแผนด าเนนงานอยางตอเนอง ท าใหการด าเนนกจกรรมปรบปรงงานประสบความส าเรจได