Kafli 3 - Lotukerfið

Efnisheimurinn

Dmitri Mendeljev

Kom fram með lotukerfið árið 1869

Raðaði efnum í kerfi eftir þyngd efnanna

Svipaðir eiginleikar sami hópur (flokkur)

Lotukerfið frá 1871

Lotur og flokkar

Lárétt röð í lotukerfi kallast LOTA Lóðrétt röð í lotukerfi kallast flokkur 1. flokkur heitir alkalímálmar 2. flokkur heitir jarðalkalímálmar 7. flokkur heitir halógenar 8. flokkur heitir eðalgastegundir Flokkarnir á milli 2. og 3. flokks nefnast

hliðarmálmar

Málmar

Festir eru föst efni við stofuhita

Auðvelt að móta

Gljáandi áferð

Leiða vel rafmagn

Járn (Fe)

Gull (Au)

Málmleysingjar

Oftast í gasham við stofuhita

Stökkir og molna undan þrýstingi

Mjög fjölbreyttir litir Leiða rafmagn illa

(nema kolefni)

Brennisteinn (S)- notaður í áburð, byssupúður og hægðalyf

Kolefni (C) - mjög algengt efni og til í mörgum formum

Hálfmálmar

Hafa bæði eiginleika málma og málmleysingja

Hvað með vetni? Vetni er málmleysingi, en er samt málm-

megin í lotukerfinu.

Bór (B)

Arsen- notað í skordýraeitur

Hvarfgirni frumefna

Hvarfgirni þýðir hversu viljug efnin eru til að ganga í samband við önnur efni

Hvarfgjörn efni eru óstöðug Eru til í stuttan tíma

Óhvarfgjörn efni eru stöðug Eru til í langan tíma

Hvarfgirni frh

Alkalímálmar og jarðalkalímálmar eru óstöðugir

Hliðarmálmar eru stöðugir Halógenar eru óstöðugir og eykst hvarfgirnin

eftir því sem ofar dregur í flokknum.

Flúor (F) er hvarfgjarnasta efnið

Málmblöndur

Við búum til málmblöndur til að nýta efnin sem best Blöndum saman

ólíkum málmum

Algengasta málmblandan er stál, búin til úr m.a. járni, kolefni og hliðarmálmum.