k82013 raportimi dhe analiza e aseteve afatgjatë

8 Raportimi dhe analiza e aseteve afatgjatë

Të prekshme

Substancë

fizike

Të paprekshme

Pa

substancë

fizike

Priten përfitime në periudhat e ardhshme

Aktivisht të shfrytëzueshme në operacione

Klasifikimi i aseteve afatgjatëKlasifikimi i aseteve afatgjatëKlasifikimi i aseteve afatgjatëKlasifikimi i aseteve afatgjatë

Të prekshme

Substancë

fizike

Të paprekshme

Pa

substancë

fizike




Toka

Asete subjekt i zhvlerësimit Ndërtesat dhe pajisjet Mobiljet dhe orenditë tjera

Asete të burimeve natyrale subjekt i boshatisjes (zbrazjes)

Mineralet dhe lëndët drusore

Shembull

Të prekshme

Substancë

fizike

Të paprekshme

Pa

substancë

fizike




Vlerë e shprehur nga e drejta që prodhon përfitime

PatentatE drejta e autoritMarka tregtareFranshizaGoodwill

Subjekt i amortizimit

Shembull

Natyra e aseteve fikseNatyra e aseteve fikseNatyra e aseteve fikseNatyra e aseteve fikse

Asetet fikse janë asete afatgjata apo relativisht të përhershme.

Asetet fikse janë asete afatgjata apo relativisht të përhershme.

Asetet fikse janë asete të prekshme sepse ato ekzistojnë fizikisht.

Asetet fikse janë asete të prekshme sepse ato ekzistojnë fizikisht.

Ato janë në pronësi dhe të shfrytëzuara nga biznesi dhe nuk

mbahen për shitje.

Ato janë në pronësi dhe të shfrytëzuara nga biznesi dhe nuk

mbahen për shitje.

DETYRIMET

EKUITETI IPRONARËVE

Asetet fikse janë afatgjata, relativisht të përhershme, asete të prekshme siç janë ndërtesat apo pajisjet që përdoren për krijuar të ardhura.


TË ARDHURAT

ASETET

SHPENZIMET

AsetetAsetetfiksefikse


DETYRIMET

EKUITETI IPRONARËVE



TË ARDHURAT

ASETET

SHPENZIMET

AsetetAsetetfiksefikse

Të gjitha asetet fikse, përveç tokës humbin kapacitetet e tyre për të ofruar shërbime. Kjo humbje e kapaciteteve produktive njihet si shpenzim i zhvlerësimit.

Të gjitha asetet fikse, përveç tokës humbin kapacitetet e tyre për të ofruar shërbime. Kjo humbje e kapaciteteve produktive njihet si shpenzim i zhvlerësimit.


Kosto e tokësKosto e tokës

• Çmimi i blerjes• Taksa në shitje• Kostoja e porositjes• Shpenzimet e transferit• Komisioni i ndërmjetësimit• Përmirësimi i tokës

• Lejet nga qeveria

• Çmimi i blerjes• Taksa në shitje• Kostoja e porositjes

• Shpenzimet e transferit• Komisioni i ndërmjetësimit• Përmirësimi i tokës

• Lejet nga qeveria

Toka nuk zhvlerësohet.Toka nuk zhvlerësohet.

Kosto e tokësKosto e tokësKosto e tokësKosto e tokës

• Çmimi i blerjes• Taksa në shijte• Kostoja e porositjes

• Shpenzimet e transferit• Komisioni i ndërmjetësuesit• Lejet nga qeveria

• Kostoja e përpunimit

• Çmimi i blerjes• Taksa në shijte• Kostoja e porositjes• Shpenzimet e transferit• Komisioni i ndërmjetësuesit• Lejet nga qeveria • Kostoja e përpunimit

• Taksat në pronëTaksat në pronë• Rrafshimi apo lëvizja e Rrafshimi apo lëvizja e

ndërtesave të padëshiruara, ndërtesave të padëshiruara, • Nivelimi dhe përgatitja për Nivelimi dhe përgatitja për

shfrytëzim si tokë për biznesshfrytëzim si tokë për biznes• Shtrimi i rrugës publike që Shtrimi i rrugës publike që

kufizon tokënkufizon tokën

• Taksat në pronëTaksat në pronë• Rrafshimi apo lëvizja e Rrafshimi apo lëvizja e

ndërtesave të padëshiruara, ndërtesave të padëshiruara, • Nivelimi dhe përgatitja për Nivelimi dhe përgatitja për

shfrytëzim si tokë për biznesshfrytëzim si tokë për biznes• Shtrimi i rrugës publike që Shtrimi i rrugës publike që

kufizon tokënkufizon tokën

Toka nuk zhvlerësohet.Toka nuk zhvlerësohet.

Tarifat e arkitektit Tarifat e inxhinjerëve Kosto e sigurimit të

shkaktuara gjatë ndërtimit Interesi në paranë e huazuar

për të financuar ndërtimin Vendkalimet brenda dhe për

rreth ndërtesës

Kosto e ndërtesësKosto e ndërtesësKosto e ndërtesësKosto e ndërtesës

Kosto e ndërtesësKosto e ndërtesësKosto e ndërtesësKosto e ndërtesës

Taksa në shitje Riaparimet (blerja e

ndërtesës ekzistuese) Rinovimi (blerja e ndërtesës

ekzistuese) Modifikimi për shfrytëzim Lejet nga agjencitë

qeveritare

Blerja në shportëBlerja në shportë

Blerja e dy më shumë aseteve të siguruara së bashku me një çmim të vetëm.

Mënyrë e alokimit të çmimit të blerjes në shportë për secilin aset të siguruar bazuar në vlerën respektive të tregut

Vlera e % e Purchase ApportionedAsetet tregut vlerës Price Cost

a b* c b × c

Toka 87,500$ 35% × 200,000$ = 70,000$ Ndërtesa 162,500 65% × 200,000 = 130,000 Totali 250,000$ 100% 200,000$

* $87,500 ÷ $250,000 = 35%

$162,500 ÷ $250,000 = 65%

8-14


Kompania ka blerë me para tokë dhe ndërtesë me vlerë 200.000 €. Supozojmë se vlera e përafërt e tregut është 250.000€ (e tokës është 87.500 € ndërsa e ndërtesës 162.500€.

Vlera reale % e Çmimi i Kosto eAsetet e tregut vlerës blerjes shpërndarë

a b* c b × c

Toka 87,500$ 35% × 200,000$ = 70,000$ Ndërtesa 162,500 65% × 200,000 = 130,000 Totali 250,000$ 100% 200,000$

* $87,500 ÷ $250,000 = 35%

$162,500 ÷ $250,000 = 65%

8-15


Kompania ka blerë me para tokë dhe ndërtesë me vlerë 200.000€. Supozojmë se vlera e përafërt e tregut është 250.000€ (e tokës është 87.500€ ndërsa e ndërtesës 162.500€.


DITARIData Përshkrimi Debi Kredi

17 2 Toka 70,000

Ndërtesa 130,000

Paraja 200,000

Pagesa e tokës dhe ndërtesës së blerë

Kompania ka blerë me para tokë dhe ndërtesë me vlerë 200.000 €. Supozojmë se vlera e përafërt e tregut është 250.000€ (e tokës është 87.500 € ndërsa e ndërtesës 162.500€.

Asetet e siguruara nga vetë-ndërtimiAsetet e siguruara nga vetë-ndërtimi

Asetet e vetë-ndërtuara

� Regjistrohen si shpenzime � Përfshijnë të gjitha shpenzimet që rrjedhin me

rastin e ndërtimit të asetit dhe aftësimin e tij për shfrytëzim të paramenduar siç janë:

� Materiali i shfrytëzuar për ndërtimin e asetit,� Puna gjatë ndërtimit,� Energjia elektrike, sigurimi, pagat e mbikëqyrësit,� Interesi që paguhet për paratë e huazuara etj.

Kompania ka vendosur të ndërtojë një qendër trajnimi në tokën e saj. Kostoja e materialit është 550.000 €, kostoja totale e punës 120.000 €, shpenzimet indirekte të kompanisë 110.000 €. Gjatë kësaj kohe kompania ka qenë e detyruar të marrë një kredi bankare për të cilën ka paguar interesin vjetor prej 5.000 €. Çfarë janë regjistrimet?

Kompania ka vendosur të ndërtojë një qendër trajnimi në tokën e saj. Kostoja e materialit është 550.000 €, kostoja totale e punës 120.000 €, shpenzimet indirekte të kompanisë 110.000 €. Gjatë kësaj kohe kompania ka qenë e detyruar të marrë një kredi bankare për të cilën ka paguar interesin vjetor prej 5.000 €. Çfarë janë regjistrimet?

Asetet e siguruara nga vetë-ndërtimiAsetet e siguruara nga vetë-ndërtimi


17 2 Ndërtesa 785,000

Paraja 785,000

Regjistrimi i vetëndërtimit të ndërtesës

Çmimi i blerjes Taksat Kostot e instalimit Modifikimi i ndërtesës për të

instaluar pajisjet Kosto e transportit Kosto e sigurimit etj.

Çmimi i blerjes Taksat Kostot e instalimit Modifikimi i ndërtesës për të

instaluar pajisjet Kosto e transportit Kosto e sigurimit etj.

Kosto e pajisjeveKosto e pajisjeveKosto e pajisjeveKosto e pajisjeve

Kostot që përjashtohenKostot që përjashtohen::Kostot që përjashtohenKostot që përjashtohen::

Vandalizmat Gabimet në instalim Vjedhjet e pasiguruara Dëmet gjatë ç’paketimit dhe

instalimit Gjobat për shkak të mos

marrjes së lejes nga qeveria etj.

• Kompania ka blerë një pajisje më 31 dhjetor e cila do të përdoret për prodhim. Fatura nga pala shitëse i përmban artikujt në vijim:

•

• Çmimin shitës 150,000 €

• Transportimi 20,000

• Çmimi i vendosjes 8,000

• Çmimi i trajnimit të punëtorëve për prodhim 5,000• Kontrata 1 vjeçare për shërbime të mirëmbajtjes 12,000• TOTALI 195,000

• Përveç kësaj, kompania i ka paguar edhe elektricistit 200 € për të instaluar një prizë të re elektrike për makinën. Megjithatë, kompania ka vendosur që ta ndërrojë vendin e makinës pasi që elektricisti ka filluar punën, kështu që ka pasur një kosto shtesë prej 50 € për ta riparuar një vrimë të panevojshme që është shpuar në mur.

Shembull:Shembull:Shembull:Shembull:


dd mm Makineritë 178,200

Paraja 178,200

Pagesa për blerjen e makinerisë


dd mm Shpenzimet e trajnimit të stafit 5,000

Paraja 5,000

Pagesa e shpenzimeve për trajnim të stafit



dd mm Shpenzimet e parapaguara 12,000

Paraja 12,000

Pagesa e avansit për mirëmbajtje të makinerisë


dd mm Shpenzimet e riparimit 50

Paraja 50

Pagesa e shpenzimeve të riparimit të murit


Zhvlerësimi i aseteve fikse

Disa nga kostot janë shpenzuar në secilën periudhëDisa nga kostot janë shpenzuar në secilën periudhë

Alokimi i kostove – një vështrim

ShpenzimetShpenzimetKostot e

përvetësimit

Kostot e

përvetësimit

(Bilanci i gjendjes) (Pasqyra e të ardhurave)

Parimi i përputhjes kërkon që një pjesë e kostos së përvetësimit e aseteve operacionale të shpenzohet në periudhën në tëcilën janë fituar të ardhurat .

Parimi i përputhjes kërkon që një pjesë e kostos së përvetësimit e aseteve operacionale të shpenzohet në periudhën në tëcilën janë fituar të ardhurat .

Disa nga kostot janë shpenzuar në secilën periudhëDisa nga kostot janë shpenzuar në secilën periudhë

Alokimi i kostove – një vështrim

ShpenzimetShpenzimetKostot e

përvetësimit

Kostot e

përvetësimit

(Bilanci i gjendjes) (Pasqyra e të ardhurave)

Zhvlerësimi, amortizimi dhe boshatisja janë kosto të alokuara për të ndihmuar kërkesat e parimit të

përputhjes

Zhvlerësimi, amortizimi dhe boshatisja janë kosto të alokuara për të ndihmuar kërkesat e parimit të

përputhjes

Defino këto tri shprehje të zhvlerësimit

ZhvlerësimiProces i shpërndarjes së shpenzimeve që përcakton koston origjinale të ndërtesës dhe pajisjeve gjatë periudhës së caktuar.

Vlera kontabëlPër asetet operative afat gjata, vlera kontabël është e barabartë me koston origjinale të aseteve minus çdo zhvlerësim i akumuluar.

Vlera e mbeturShuma që pritet të pranohet kur aseti shitet në fund të jetës së tij të përdorimit.

Raporti i të

ardhuraveShpenzimet e zhvlerësimit

Zhvlerësimi për vitin vijues

Bilanci

i gjendjesZhvlerësimi i

akumuluarZhvlerësimi total në

datën e bilancit të gjendjes

ZhvlerësimiZhvlerësimi

Prona, impiantet dhe pajisjet janë kosto të paamortizuara (vlera kontabël) të aseteve

Zhvlerësimi në bilancin e gjendjesZhvlerësimi në bilancin e gjendjes

Metoda më e përdorur dhe me e

thjeshtë

Metoda më e përdorur dhe me e

thjeshtë

Rezultati është shuma e njëjtë e shpenzimeve të zhvlerësimit në secilin vit të jetëzgjatjes ës

asetit

Rezultati është shuma e njëjtë e shpenzimeve të zhvlerësimit në secilin vit të jetëzgjatjes ës

asetit

Metoda lineare (vijëdrejtë)Metoda lineare (vijëdrejtë)Metoda lineare (vijëdrejtë)Metoda lineare (vijëdrejtë)

Faktori i shpenzimeve të zhvlerësimitFaktori i shpenzimeve të zhvlerësimit

Kosto iniciale Vlera e mbetur- = Kosto e zhvlerësuar

Jetëzgjatja

1

Shpenzimet periodike të zhvlerësimit

2 3 4 5

ShembullShembullShembullShembull

Kosto fillestare.....………….. €24,000

Jetëzgjatja në vite……............ 5 vite

Vlera e mbetur......................... €2,000

Kosto fillestare.....………….. €24,000

Jetëzgjatja në vite……............ 5 vite

Vlera e mbetur......................... €2,000


Kosto fillestare – Vlera e mbeturJetëzgjatja

= Zhvlerësimi vjetor

€24,000 – €2,000

5 vite

= €4,400 zhvlerësim vjetor


€24,000 – €2,000

5 vite = €4,400

€4,400 €24,000

= 18,3%


Metoda vijëdrejtë shfrytëzohet shumë nga firmat sepse është më e thjeshtë dhe ofron një transferim të arsyeshëm të kostos në shpenzime të periudhës nëse aseti shfrytëzohet njëjtë në të gjitha periudhat.

Metoda vijëdrejtë shfrytëzohet shumë nga firmat sepse është më e thjeshtë dhe ofron një transferim të arsyeshëm të kostos në shpenzime të periudhës nëse aseti shfrytëzohet njëjtë në të gjitha periudhat.


Zhvl.i akum. Vlera kontabël Shpenz. e Vlera kontabël

në fillim në fillim të zhvler. në në fundVitet Kosto të vitit vitit fund të vitit të vitit

1 €24,000 € 24,000 €4,400 €19,600

2 24,000 € 4,400 19,600 4,400 15,200

3 24,000 8,800 15,200 4,400 10,800

4 24,000 13,200 10,800 4,400 6,400

5 24,000 17,600 6,400 4,400 2,000

KostoKosto (€24,000) – (€24,000) – Vlera e mbeturVlera e mbetur (€2,000) (€2,000)

JetëzgjatjaJetëzgjatja (5 (5 vitevite)) =

Shpenzimet vjetoreShpenzimet vjetoretë zhvlerësimittë zhvlerësimit

(€4,400)(€4,400)


0500

10001500200025003000350040004500

1 2 3 4 5

Jetëzgjatja

Zh

vle

rës

imi


Shpërndanë koston e asetit duke u bazuar në shfrytëzimin e asetit. Kjo do të thotë se sa më shumë njësi që prodhohen nga shfrytëzimi i asetit, aq më të larta janë shpenzimet e zhvlerësimit. Në vitin kur aseti nuk shfrytëzohet, nuk ka shpenzime të zhvlerësimit.

Metoda e zhvlerësimit për njësi produktiMetoda e zhvlerësimit për njësi produktiMetoda e zhvlerësimit për njësi produktiMetoda e zhvlerësimit për njësi produkti

Zhvlerësimi për njësi =

Kosto - Vlera e mbetur Njësitë totale të produktit

Hapi 1:

Hapi 2:

Shpenzimet e zhvlerësimit =

Zhvlerësimi Për njësi ×

Numri i njësive të prodhuara brenda

periudhës

Exh. 8.9


Më 31 dhjetor 2012, është blerë pajisja me para për €50,000. Pajisja pritet të prodhoj 100,000 njësi gjatë jetëzgjatjes së saj dhe ka vlerë të mbetur prej €5,000.

Nëse janë prodhuar 22,000 njësi gjatë vitit 2013, çfarë është shuma e shpenzimeve të zhvlerësimit?

Më 31 dhjetor 2012, është blerë pajisja me para për €50,000. Pajisja pritet të prodhoj 100,000 njësi gjatë jetëzgjatjes së saj dhe ka vlerë të mbetur prej €5,000.

Nëse janë prodhuar 22,000 njësi gjatë vitit 2013, çfarë është shuma e shpenzimeve të zhvlerësimit?


Hapi 2:

Shpenzimet e zhvlerësimit = € 0,45 për njësi × 22.000 njësi = €9.900

Hapi 1:

Zhvlerësimipër njësi =

€50,000 - €5,000 100,000 units = €0,45 për njësi


Balanca e Vlera kontabëlShpenzimet zhvlerësimit (Balanca e pa

Viti Njësi e zhvlerësimit të akumuluar zhvlerësuar)2012 50,000$ 2013 22,000 9,900$ 9,900$ 40,100 2014 28,000 12,600 22,500 27,500 2015 - - 22,500 27,500 2016 32,000 14,400 36,900 13,100 2017 18,000 8,100 45,000 5,000

100,000 45,000$

Nuk ka shpenzime të zhvlersëimit nëse pajisja nuk punon.

Vlera e mbeturVlera e mbetur


• Aplikimi i metodës së zhvlerësimit të përshpejtuar si metodë e llogaritjes së zhvlerësimit të aseteve bazohet në dy mënyra:

1. Duke zbatuar një normë konstante të zhvlerësimit për të gjithë pjesën e vlerës së mbetur, deri në zhvlerësim të plotë,

2. Duke zbatuar një normë apo koeficient në rënie ndaj kostos fillestare të veprimtarisë.

Metoda e zhvlerësimit të përshpejtuarMetoda e zhvlerësimit të përshpejtuarMetoda e zhvlerësimit të përshpejtuarMetoda e zhvlerësimit të përshpejtuar

• Sipas metodës së zhvlerësimit të përshpejtuar:

Vlera e mbetur e pasurisë nuk merret në konsiderim

Zhvlerësimi llogaritet si shumëfishi i normës lineare (vijëdrejtë) të zhvlerësimit.


Shpenzimet Zhvlerësimie zhvlerësimit i akumuluar

Vitet e para Të larta I ulët

Vitet e mëvonshme Të ulëta I lartë

Shpenzimet totale në vitet e para i përafërohen shpenzimeve totale në vitet

e mëvonshme.


02000400060008000

100001200014000160001800020000

1 2 3 4 5

Jetëzgjatja

Zh

vle

rësi

mi


Hapi 2: % e tepricës

rënëse = 2 ×% e zhvlerësimit

vijëdrejtë

Hapi 3:Shpenzimet e zhvlerësimit =

% e tepricës rënëse

×Vlera kontabël në fillim të periudhës

Hapi 1: % e zhvlerësimit

vijëdrejtë= 100 % Jetëzgjatja në periudha

Injoron vlerën e mbeturInjoron vlerën e mbetur


Më 31 dhjetor 2011, janë blerë pajisje me para në shumën prej €50,000. Pajisjet kanë një jetëzgjatje prej 5 viteve dhe një vlerë të mbetur prej €5,000. Kalkuloni shpenzimet e zhvlerësimit për 2007 dhe 2008.

Më 31 dhjetor 2011, janë blerë pajisje me para në shumën prej €50,000. Pajisjet kanë një jetëzgjatje prej 5 viteve dhe një vlerë të mbetur prej €5,000. Kalkuloni shpenzimet e zhvlerësimit për 2007 dhe 2008.


Hapi 2:Hapi 2:% e tepricës

rënëse% e tepricës

rënëse= 2 × 20% = 40%= 2 × 20% = 40%

Hapi 3:Shpenzimet e zhvlerësimit

= 40% × €50,000 = €20,000 (2012)

Hapi 1:% e zhvlerësimit

vijëdrejtë = 100 % 5 vite

= 20%


Zhvlerësimi për 2012:

40% × €50.000 = €20.000

Zhvlerësimi për 2013:

40% × (€50.000 - €20.000) = €12.000


Shpenzimet Balanca Balanca e e zhvlerësimit e zhvlerësimit pa zhvlerës.

Viti debi) vjetor (vlera kontabël)2011 50,000$ 2012 20,000$ 20,000$ 30,000 2013 12,000 32,000 18,000 2014 7,200 39,200 10,800 2015 4,320 43,520 6,480 2016 2,592 46,112 3,888

46,112$

(€50,000 – €43,520) × 40% = €2,592 (€50,000 – €43,520) × 40% = €2,592

Vlera e mbeturVlera e mbetur


Shpenzimet Zhvlerësimi i Balanca e pa e zhvlerësimit akumuluar zhvlerësuar

Viti (debi) (balanca) (vlera kontabël)2011 50,000$ 2012 20,000$ 20,000$ 30,000 2013 12,000 32,000 18,000 2014 7,200 39,200 10,800 2015 4,320 43,520 6,480 2016 1,480 45,000 5,000

45,000$

Ne zakonisht duhet të forcojmë shpenzimet e zhvlerësimit në vitet e fundit deri te vlera e cila sjellë vlerën kontabël

te vlera e mbetur.


• Kjo nënkupton se pajisja nuk mund të zhvlerësohet nën vlerën e saj të mbetur, kështu që zhvlerësimi në vitin e fundit është i kufizuar në 1.458 € e jo në 2.592 € sa do të duhej të ishte po të zbatohej formula e mësipërme edhe për vitin e fundit.


Asetet fikse blehe në periudha të ndryshme kohore brenda vitit andaj edhe zhvlerësimi

nuk është përherë i një viti të plotë. Kur aseti sigurohet brenda vitit, zhvlerësimi

kalkulohet për pjesën e vitit në të cilën aseti shfrytëzohet.

Asetet fikse blehe në periudha të ndryshme kohore brenda vitit andaj edhe zhvlerësimi

nuk është përherë i një viti të plotë. Kur aseti sigurohet brenda vitit, zhvlerësimi

kalkulohet për pjesën e vitit në të cilën aseti shfrytëzohet.

30 qershor

Zhvlerësimi parcial - vjetorZhvlerësimi parcial - vjetorZhvlerësimi parcial - vjetorZhvlerësimi parcial - vjetor

*M

M- =

+M

-M

1 2 3

4 5 6

7 89

000

¥

%

Ö

+

=x

ON

CE

C

.991.75

3.1628.03

7.15

2.90

Cilët janë dy hapat e llogaritjes së shpenzimeve të zhvlerësimit për kohë më të shkurtër se një vit?

Cilët janë dy hapat e llogaritjes së shpenzimeve të zhvlerësimit për kohë më të shkurtër se një vit?

Së pari, kalkulo shpenzimet e zhvlerësimit për tërë vitin.

Së dyti, shpërndaje atë njëjtë për numrin e muajve gjatë vitit që përdoret asetit .


Kalkulo zhvlerësimin sipas metodës vijëdrejtë më 31 dhjetor 2007, për pajisjen e blerë më 30 qershor 2007. Kosto e pajisjes është €75,000, me një jetëzgjatje prej 10 vjet dhe me vlerë të mbeturt prej €5,000.

Zhvlerësimi = (€75,000 - €5,000) ÷ 10 = €7,000 për tërë vitin

Zhvlerësimi = €7,000 × 6/12 = €3,500

Zhvlerësimi = (€75,000 - €5,000) ÷ 10 = €7,000 për tërë vitin

Zhvlerësimi = €7,000 × 6/12 = €3,500


Kosto totale, duke përfshirë eksplorimin

dhe zhvillimin,është ngarkuar të

boshatiset (zbrazet)gjatë tërë periudhës

përfituese.

Shembull: nafta, thëngjilli, ari

E nxjerrur nga mjediset

natyrale dhe e raportuar

si kosto minus zbrazja e akumuluar.

Burimet natyroreBurimet natyroreBurimet natyroreBurimet natyrore

Çasja bazohet në metodën e

zhvlerësimit për njësi produkti

Çasja bazohet në metodën e

zhvlerësimit për njësi produkti

Ashtu siç shfrytëzohen burimet natyrale apo zbrazen, boshatisen,

kosto e këtyre burimeve duhet të

shpenzohet

Ashtu siç shfrytëzohen burimet natyrale apo zbrazen, boshatisen,

kosto e këtyre burimeve duhet të

shpenzohet


Shkalla e boshatisjes për njësi kalkulohet si vijon:

Njësitë totale të kapacitetit

Kosto – Vlera e mbetur


Kosto totale e boshatisjes për periudhën është:

Shkalla e boshatisjes për

njësi

Numri i njësive të nxjerrura brenda

periudhës×

Kosto totalee

boshatisjes

Kosto totalee

boshatisjes

Inventari për shitje

Inventari i pa shitur

KMSH


Shpenzimet e zbrazjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72,000Zbrazja (boshatisja) e akumuluar, Min. e thëngj. 72,000

Regjistrimi i boshatisjes për tërë vitin: €12,000 me €6 për ton.

Mihja sipërfaqësor...nxjerrë përafërsisht 200,000 ton thëngjill. Shpenzimet e zbrazjes (boshatisjes) për secilin ton të thëngjillit janë €6. Përcakto regjistrimet në ditar nëse janë minuar 12,000 ton.


Ka raste kur kompania, për shkaqe të ndryshme, i shet asetet apo edhe i largon nga procesi për shkak se ato bëhen të padobishme.

Në momentin kur kompania mënjanon një nga këto asete nga procesi i prodhimit apo nga afarizmi në tërësi, ajo duhet të eliminojë koston e asetit, si dhe zhvlerësimin e akumuluar nga regjistrat e kontabilitetit.

Menjanimi i asetit fiks përfshin hapat vijues:1. Regjistrimin në debi të balancës së llogarisë së zhvlerësimit të

akumuluar,2. Regjistrimin në kredi të balancës së llogarisë së asetit fiks

(kostos së asetit fiks)

Menjanimi nga puna i asetit fiksMenjanimi nga puna i asetit fiksMenjanimi nga puna i asetit fiksMenjanimi nga puna i asetit fiks

Menjanimi i asetit fiks përfshin hapat vijues:1. Regjistrimin në debi të balancës së llogarisë së

zhvlerësimit të akumuluar,2. Regjistrimin në kredi të balancës së llogarisë së asetit fiks

(kostos së asetit fiks)3. Regjistrimin e shumës së pranuar të parasë në anën debi

Janë tri mënyra për të zgjidhur këtë problem:1. Hedhja e asetit2. Shitja e asetit]3. Ndërrimi me ndonjë aset tjetër

Menjanimi nga puna i asetit fiksMenjanimi nga puna i asetit fiksMenjanimi nga puna i asetit fiksMenjanimi nga puna i asetit fiks

Kur një aset del nga përdorimi për shkak të dëmtimit, të prishjes, të konsumit ekonomik etj, në kompani mund të paraqitet fitim apo një humbje, varësisht nga mënyra se si dhe çka ka vepruar kompania në këtë rast.

Nëse aseti është zhvlerësuar në tërësi nuk ka humbje nga hedhja e asetit.

Nëse aseti nuk është zhvlerësuar në tërësi, atëherë kostoja e pa zhvlerësuar paraqet humbje nga hedhja e asetit.

Hedhja e asetit fiksHedhja e asetit fiksHedhja e asetit fiksHedhja e asetit fiks

Përditësimi i zhvlerësimit deri në ditën e hedhjes

Regjistrimi i hedhjes si:

Bartja e zhvlerësimit

të akumuluar në debiBartja e kostos së

aseteve në kredi

Duke regjistruar humbjen (debi).


Një pjesë e pajisjes e siguruar me kosto prej 25.000 € është zhvlerësuar në tërësi. Më 14 shkurt pajisja është hedhur.

Një pjesë e pajisjes e siguruar me kosto prej 25.000 € është zhvlerësuar në tërësi. Më 14 shkurt pajisja është hedhur.


Faqe 9

Data Përshkrimi PR Debi Kredi

14 shk. Zhvlerësimi i akumuluar 25,000

Pajisja (kamioni) 25,000

Shlyerja e tërësishme e pajisjes së zhvlerësuar

DITARI

Pajisja që kushton 13,000€ është zhvlerësuar në baza vjetore prej 10%. Pas regjistrimeve rregulluese, Zhvlerësimi i akumuluar-pajisja ka balancë kreditore prej 13.000 €. Kompania në emër të çmontimit ka paguar 500 €. Çfarë janë regjistrimet?

Pajisja që kushton 13,000€ është zhvlerësuar në baza vjetore prej 10%. Pas regjistrimeve rregulluese, Zhvlerësimi i akumuluar-pajisja ka balancë kreditore prej 13.000 €. Kompania në emër të çmontimit ka paguar 500 €. Çfarë janë regjistrimet?


Faqe 9



Humbja nga hedhja e pajisjes 500

Pajisja 13,000

Paraja 500

Shlyerja e asetit të hedhur

DITARI

Pajisja që kushton 13,000 € është zhvlerësuar në baza vjetore prej 10 %. Kompania ka vendosur që këtë pajisje ta hudhë pas vitit të tetë, me ç’rast në emër të çmontimit ka paguar 500 €. Pas regjistrimeve rregulluese, Zhvlerësimi i akumuluar-pajisja ka balancë kreditore prej 10.400 €.

Pajisja që kushton 13,000 € është zhvlerësuar në baza vjetore prej 10 %. Kompania ka vendosur që këtë pajisje ta hudhë pas vitit të tetë, me ç’rast në emër të çmontimit ka paguar 500 €. Pas regjistrimeve rregulluese, Zhvlerësimi i akumuluar-pajisja ka balancë kreditore prej 10.400 €.


Faqe 9



Humbja nga hedhja e pajisjes 3,100

Pajisja 13,000

Paraja 500

Shlyerja e asetit të hedhur

DITARI

Përditësimi i zhvlerësimit deri në ditën e shitjes

Regjistrimi i shitjes si:

Duke regjistruar paranë e pranuar (debi)apo të paguar (kredi).

Bartja e zhvlerësimit të akumuluar në debi Bartja e kostos së

aseteve në kredi

Duke regjistruar fitimin (kredi)

apo humbjen (debi).

Shitja e asetit fiksShitja e asetit fiksShitja e asetit fiksShitja e asetit fiks

Përditësimi i zhvlerësimit deri në ditën e shitjes.

Mënjanimi i kostos origjinale të asetit dhe zhvlerësimit të akumuluar nga librat.

Diferenca në mes të vlerës së librave të asetit dhe shumës së pranuar regjistrohet si fitim apo humbje. Hapat e

kontabilitetit


Kur aseti fiks shitet, pronari mund të mbulohet, të krijoj humbje apo të realizoj fitim.

1. Nëse çmimi shitës është i barabartë me vlerën kontabël, atëherë nuk do të kemi as fitim dhe as humbje.

2. Nëse çmimi shitës është më i vogël se vlera kontabël, atëherë do të kemi humbje të barabartë me diferencën.

3. Nëse çmimi shitës është më i madh se vlera kontabël, atëherë do të kemi fitim të barabartë me diferencën.


Fitimi apo humbja do të raportohen në raportin e të ardhurave si të ardhura të tjera apo Humbje të tjera.Fitimi apo humbja do të raportohen në raportin e të ardhurave si të ardhura të tjera apo Humbje të tjera.

Më 30 prill 2013, kompania ka shitur pajisjen për $6,350. Pajisja ishte blerë më 1janar 2008 me kosto $15,000. Aseti ka jetëzgjatje 10 vjet dhe pa vlerë të mbetur. Kompania, ka regjistruar së fundi zhvlerësimin e pajisjeve më 31 dhjetor 2012 i cili është 8.000 $ (5 vjet nga 1.500 $ + 500 $ për 4 muaj të vitit 2013).Përgatit regjistrimet e domosdoshme të shitjes së

pajisjes.


pajisjes.


Faqe 9


30 prill Shpenzimet e zhvlerësimit 500

Zhvlerësimi i akumukuar 500

($15,000 ÷ 10 vjet) /12 muaj x 4 muaj = $500

DITARI

Përditëso zhvlerësimin deri në ditën e shitjes


Faqe 9


30 qer Zhvlerësimi i akumuluar 8,000

Paraja 6,350

Humbja në shitje 650

Pajisjet 15,000

($15,000 ÷ 10 vjet) × 5 ⅓ e vitit = $8,000

DITARI

Menjano koston origjinale të asetit dhe zhvlerësimin e akumuluar nga librat kontabël.

Regjistro fitimin apo humbjen.



pajisjes.


pajisjes.


Faqe 9


30 qer Zhvlerësimi i akumuluar 8,000

Paraja 7,350

Fitimi nga shitja e pajisjes 350

Pajisjet 15,000

($15,000 ÷ 10 vjet) × 5 ⅓ e vitit = $8,000

DITARI

Menjano koston origjinale të asetit dhe zhvlerësimin e akumuluar nga librat kontabël.

Regjistro fitimin apo humbjen.


• Mënyra e tretë e mënjanimit të asetit nga biznesi, është këmbimi i tij me ndonjë aset tjetër, zakonisht më të ri.

• Kontabiliteti i ndërrimit të aseteve varet nga ajo se vlera kontabël e asetit është më e vogël se vlera e tregut të asetit që po pranohet. Në këtë rast diferenca njihet si humbje.

• Në të kundërtën, kur vlera e asetit të vjetër është më e madhe se vlera e tregut të asetit të pranuar, fitimi NUK njihet.

Ndërrimi i asetit fiksNdërrimi i asetit fiksNdërrimi i asetit fiksNdërrimi i asetit fiks

Më 20 shkurt, kompania ka ndërruar pajisjen e vjetër me një pajisje të re duke dhënë shtesë edhe 12.000 $. Kosto origjinale e pajisjes së vjetër është 36.000$ ndërsa gjatë kohës së shfrytëzimit ka akumuluar zhvlerësim (deri në momentin e ndërrimit) në vlerë prej 15.000$. Pajisja e re ka vlerë tregu 42.000$. Përgatit regjistrimet e domosdoshme të shitjes së

pajisjes.

Më 20 shkurt, kompania ka ndërruar pajisjen e vjetër me një pajisje të re duke dhënë shtesë edhe 12.000 $. Kosto origjinale e pajisjes së vjetër është 36.000$ ndërsa gjatë kohës së shfrytëzimit ka akumuluar zhvlerësim (deri në momentin e ndërrimit) në vlerë prej 15.000$. Pajisja e re ka vlerë tregu 42.000$. Përgatit regjistrimet e domosdoshme të shitjes së

pajisjes.


Faqe 9


20 shk Pajisja (e re) 42,000

Zhvlerësimi i akumuluar - pajisja e vj. 15,000

Fitimi nga ndërrimi i pajisjes 9,000

Pajisja (e vjetër) 36,000

Paraja 12,000

DITARI


Nëse vlera e asetit të vjetër është më e madhe se vlera e tregut të asetit të pranuar, fitimi paraqitet humbja

Nëse vlera e asetit të vjetër është më e madhe se vlera e tregut të asetit të pranuar, fitimi paraqitet humbja

Asete jo rrjedhëse pa substancë fizike

Jetëzgjatja zakonisht është vështirë të përcaktohet

Zakonisht sigurohet për shfrytëzim

operacional

Asetet e paprekshme

Zakonisht ofrojnë të drejtë apo

priviliegje ekskluzive

Asetet e paprekshmeAsetet e paprekshmeAsetet e paprekshmeAsetet e paprekshme

• Zakonisht amortizohen më shpejt se jetëzgjatja e tyre ekonomike apo juridike.

• Shfrytëzohet metoda lineare.

• Kostot e hulumtimit dhe zhvillimit normalisht konsiderohen shpenzime të shkaktuara.

• Zakonisht amortizohen më shpejt se jetëzgjatja e tyre ekonomike apo juridike.

• Shfrytëzohet metoda lineare.

• Kostot e hulumtimit dhe zhvillimit normalisht konsiderohen shpenzime të shkaktuara.


Amortizimi

Shpërndarje periodike e shpenzimeve të aseteve të pa prekshme.

Konceptualisht, njëjtë si zhvlerësimi. Asetet e pa prekshme përgjithësisht shfrytëzojnë metodën

lineare të amortizimit.


• E drejtë ekskluzive e njohut me ligj, si e drejtë e vetme që ka autori i një shpikjeje, racionalizimi, rinovimi vepre etj.

• Zakonisht kjo e drejtë është vetëm në pronësi të autorëve deri në një periudhë kohore që përcaktohet me ligj (15, 17, 20 vjet etj.).

• Mbajtësi i patentës ka të drejtë ta shfrytëzojë, prodhojë apo shesë produktet e patentuara pa ndonjë shkelje nga të tjerët.

• E drejtë ekskluzive e njohut me ligj, si e drejtë e vetme që ka autori i një shpikjeje, racionalizimi, rinovimi vepre etj.

• Zakonisht kjo e drejtë është vetëm në pronësi të autorëve deri në një periudhë kohore që përcaktohet me ligj (15, 17, 20 vjet etj.).

• Mbajtësi i patentës ka të drejtë ta shfrytëzojë, prodhojë apo shesë produktet e patentuara pa ndonjë shkelje nga të tjerët.

PatentatPatentatPatentatPatentat

• Patenta mund të prodhohet nëpër laboratore apo edhe mund të blihet.

• Nëse patenta blihet. Kosto e patentës që blihet, lehtë përcaktohet.

• Kostoja e saj është çmimi i blerjes ndërsa në kontabilitet regjistrohet si aset.

• Kosto e patentës që zbulohet përfshinë shpenzimet e ndryshme të hulumtimit dhe të zhvillimit, shpenzime të karakterit administrativ, pagesa ligjore etj.

• Patenta mund të prodhohet nëpër laboratore apo edhe mund të blihet.

• Nëse patenta blihet. Kosto e patentës që blihet, lehtë përcaktohet.

• Kostoja e saj është çmimi i blerjes ndërsa në kontabilitet regjistrohet si aset.

• Kosto e patentës që zbulohet përfshinë shpenzimet e ndryshme të hulumtimit dhe të zhvillimit, shpenzime të karakterit administrativ, pagesa ligjore etj.

PatentatPatentatPatentatPatentat

• Supozojmë se më 1 janar kompania paguan 200.000 € për të siguruar patentën. Kompania beson se jetëzgjatja e patentës është 8 vjet. Të kryhet regjistrimi i blerjes së patentës dhe të kalkulohen shpenzimet e amortizimit.

PatentaPatentaPatentaPatenta

Patenta prej €200,000 me jetë zgjatje prej 8 viteve:Patenta prej €200,000 me jetë zgjatje prej 8 viteve:

PATENTA

Kalkulo amortizimin për

secilin prej 8 viteve.

AmortizimiViti 1 — €25.000Viti 2 — €25.000Viti 3 — €25.000Viti 4 — €25.000Viti 5 — €25.000Viti 6 — €25.000Viti 7 — €25.000Viti 8 — €25.000


DITARI


01 Jan Patenta 200,000 Paraja 200,000Regjistrimi i blerjes së patentës.

31 dhj Shpenzimet e amortizimit 25,000Patentat (apo Amort.i akumul.) 25,000

Amortizimi i patentës


• Emri i licencave rrjedh nga fjala latime licencia që dmth. e drejta për diçka.

• Licenca (leja) paraqet të drejtën e shfrytëzuesit të patentës së huaj, të mbrojtur në kushte të caktuara.

• Për kontabilitetin kjo nënkuptohet si kompensimi për fitimin e një të drejte të tillë.

• Licenca (leja) është e drejtë për të kryer veprimtari përkatëse, përgjithësisht të lejuara nga agjencitë qeveritare.

LicencaLicencaLicencaLicenca

• Shembull: Ndërmarrja për prodhimin e këpucëve ka paguar shumën prej 100.000 € një firme të njohur të huaj, në emër të licencës për prodhimin e llojit të njohur të këpucëve sportive me kushtet që janë rregulluar me kontratë. Licenca është marrë për 5 vjet.


Ju mund të shfrytëzoni softwerine kompjuterit që iu është bërë

e mundshme përmes marrëveshjes së shfrytëzimit të licencës.

DITARI


01 Jan Licenca 100,000 Paraja 100,000Regjistrimi i blerjes së licencës.

31 dhj Shpenzimet e amortizimit 20,000Licenca 20,000

Amortizimi i licencës


• Një formë e mbrojtjes që i është dhënë me ligj autorit të një libri, vepre muzikore, artistike apo veprave të ngjashme.

• Pronari i të drejtës së autorit ka të drejta ekskluzive të shtyp, rishtyp, kopjojë, të shet apo shpërndajë, performojë të inçizojë veprën e tij.

• Në përgjithësi, jetëzgjatja e të drejtës së autorit përfshinë jetën e autorit plus 70 vjet.

• Një formë e mbrojtjes që i është dhënë me ligj autorit të një libri, vepre muzikore, artistike apo veprave të ngjashme.

• Pronari i të drejtës së autorit ka të drejta ekskluzive të shtyp, rishtyp, kopjojë, të shet apo shpërndajë, performojë të inçizojë veprën e tij.

• Në përgjithësi, jetëzgjatja e të drejtës së autorit përfshinë jetën e autorit plus 70 vjet.

E drejta e autoritE drejta e autoritE drejta e autoritE drejta e autorit

• Kompanitë shpeshherë përvetësojnë simbole unike apo zgjedhin emra unik dhe marka në marketingun e produkteve të tyre.Një simbol, dizajn apo llogo e përcjellur me biznesin.

• Pronësia dhe e drejta ekskluzive për të shfrytëzuar emrin tregtar apo markën tregtare, është formësuar duke treguar se një kompani e ka përdorur para tjetrës.

• Kompanitë shpeshherë përvetësojnë simbole unike apo zgjedhin emra unik dhe marka në marketingun e produkteve të tyre.Një simbol, dizajn apo llogo e përcjellur me biznesin.

• Pronësia dhe e drejta ekskluzive për të shfrytëzuar emrin tregtar apo markën tregtare, është formësuar duke treguar se një kompani e ka përdorur para tjetrës.

Markat tregtareMarkat tregtareMarkat tregtareMarkat tregtare

• Një simbol, dizajn apo llogo e përcjellur me biznesin.

• Sipas shumicës së ligjeve të vendeve të ndryshme, marka tregtare është e rinovueshme në periudhën 10-vjeçare.

• Një simbol, dizajn apo llogo e përcjellur me biznesin.

• Sipas shumicës së ligjeve të vendeve të ndryshme, marka tregtare është e rinovueshme në periudhën 10-vjeçare.

Markat tregtareMarkat tregtareMarkat tregtareMarkat tregtare

Blerja e markës tregtare

regjistrohet sipas kostos së saj

Në zhvillimet e brendshme, marka tregtare nuk

regjistron kosto të asetit.

• E drejtë për të shitur produktet apo të ofroj shërbimet e blera përmes franshizës nga franshisori.

• Mund të epet nga qeveria apo nga biznesi për një periudhë specifike me një qëllim specifik.

• Qyteti mund të jep të drejtën ekskluzive për të shpërndarë energjinë elektrike, apo biznesi mund të jep të drejtën ekskluzive për të shitur produktin e saj në një qytet të caktuar.

• E drejtë për të shitur produktet apo të ofroj shërbimet e blera përmes franshizës nga franshisori.

• Mund të epet nga qeveria apo nga biznesi për një periudhë specifike me një qëllim specifik.

• Qyteti mund të jep të drejtën ekskluzive për të shpërndarë energjinë elektrike, apo biznesi mund të jep të drejtën ekskluzive për të shitur produktin e saj në një qytet të caktuar.

FranshizatFranshizatFranshizatFranshizat

� Një aset i pa prekshëm që ekziston kur biznesi vlerëson asetet e tij më tepër se vlera e tregut, zakonisht me rastin e:� Lokacionit strategjik� Reputacionit� Raporteve të mira me konsumatorin� Faktorëve të ngjashëm

� Ose kur çmimi i blerjes tejkalon vlerën fer të tregut të neto aseteve të blera.

GoodwillGoodwillGoodwillGoodwill

Lajm rohet kur nj ё ёkompani blenë nj ё

kompani tjet rё

Shuma me t cil n çmimi shit s ё ё ёtejkalon vler n reale t tregut n ё ё ё

asetit t siguruarё

Vet m goodwill I ёbler sht aset ё ё ё

i papreksh mё

Goodwill zakonisht nuk amortizohet edhe pse praktikat e përditshme kontabël kërkojnë amortizimin edhe të goodwillit

GoodwilGoodwilllGoodwilGoodwilll

Kompania ka paguar $1,000,000 për të blerë në tërësi asetet e kompanisë tjetër.Supozohet se detyrimet e kompanisë që shitet janë $200,000. Asetet e kompanisë që shitet janë vlerësuar sipas vlerës së tregut $900,000.

Kompania ka paguar $1,000,000 për të blerë në tërësi asetet e kompanisë tjetër.Supozohet se detyrimet e kompanisë që shitet janë $200,000. Asetet e kompanisë që shitet janë vlerësuar sipas vlerës së tregut $900,000.


Çfarë është shuma e goodwill e cila do të regjistrohet në librat e kompanisë

tonë?

a. $100,000

b. $200,000c. $300,000d. $400,000

Çfarë është shuma e goodwill e cila do të regjistrohet në librat e kompanisë

tonë?

a. $100,000

b. $200,000c. $300,000d. $400,000

Çfarë është shuma e goodwill e cila do të regjistrohet në librat e kompanisë tonë?

a. $100,000b. $200,000c. $300,000d. $400,000

Çfarë është shuma e goodwill e cila do të regjistrohet në librat e kompanisë tonë?

a. $100,000b. $200,000c. $300,000d. $400,000


Ne u ngarkuam mjaft në këtë

semestër apo jo?

Fund i kapitullit 8

k82013 raportimi dhe analiza e aseteve afatgjatë

Documents