kế hoạch hành động về kiểm soát thuốc lá khu vực …...kế hoạch hành động...

Kế hoạch Hành động về Kiểm soát Thuốc lá khu vực Tây Thái Bình Dương (2020–2030)

Phấn đấu vì một khu vực khỏe mạnh, không thuốc lá

Kế hoạch Hành động về Kiểm soát Thuốc lá khu vực Tây Thái Bình Dương

(2020–2030)

Phấn đấu vì một khu vực khỏe mạnh, không thuốc lá

© World Health Organization 2020ISBN 978 92 9061 911 6Some rights reserved.

(CC BY-NC-SA 3.0 IGO; https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/igo). Under the terms of this licence, you may copy, redistribute and adapt the work for non-commercial purposes, provided the work is appropriately cited, as indicated

or equivalent Creative Commons licence. If you create a translation of this work, you should add the following disclaimer

edition”. Any mediation relating to disputes arising under the licence shall be conducted in accordance with the mediation rules of the World Intellectual Property Organization (http://www.wipo.int/amc/en/mediation/rules).

2020. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.Cataloguing-in-Publication (CIP) data. 1. Tobacco use - prevention and control. 2. Tobacco use cessation. 3. Smoking cessation. 4. Smoking prevention. 5. Health priorities. 6. Organizational objectives. 7. Regional health planning.

Sales, rights and licensing. To purchase WHO publications, see http://apps.who.int/bookorders. To submit requests for

or images, it is your responsibility to determine whether permission is needed for that reuse and to obtain permission from

solely with the user.

expression of any opinion whatsoever on the part of WHO concerning the legal status of any country, territory, city or area or of its authorities, or concerning the delimitation of its frontiers or boundaries. Dotted and dashed lines on maps represent approximate border lines for which there may not yet be full agreement.

recommended by WHO in preference to others of a similar nature that are not mentioned. Errors and omissions excepted, the names of proprietary products are distinguished by initial capital letters. All reasonable precautions have been taken by WHO to verify the information contained in this publication. However, the published material is being distributed without

the reader. In no event shall WHO be liable for damages arising from its use.

Photo credits: All photos on the cover are from: ©WHO/Y. Shimizu, except for middle top: ©WHO/J. Zak and bottom right: ©WHOp. 1: ©WHO; p. 12: ©WHO/J. Zak; p. 13: ©WHO/C. Aichner; p. 52: ©WHO/Y. Shimizu

MỤC LỤC

Danh mục các từ viết tắt .................................................................................................................iv

Lời tựa..................................................................................................................................................v

Tóm tắt tổng quan ............................................................................................................................vi

1. PHẤN ĐẦU VÌ MỘT KHU VỰC KHỎE MẠNH, KHÔNG THUỐC LÁ….........…….....….1

2. TẦM NHÌN, SỨ MỆNH, MỤC ĐÍCH VÀ CHỈ TIÊU CHUNG .............................................. ..12

3. CÁC LĨNH VỰC CHIẾN LƯỢC, MỤC TIÊU, HÀNH ĐỘNG VÀ CHỈ SỐ

Lĩnh vực chiến lược 1. Ưu tiên kiểm soát thuốc lá trong mọi quy định chính sách liên quan ................................13

Lĩnh vực chiến lược 2. Đẩy nhanh việc triển khai các biện pháp kiểm soát thuốc lá, bao gồm các biện pháp được khuyến cáo trong Công ước khung của Tổ chức YTTG về kiểm soát thuốc lá và các Hướng dẫn thực thi……………………………………….....................................................21

Lĩnh vực chiến lược 3. Sẵn sàng trước các thách thức mới nổi trong công tác kiểm soát thuốc lá ........................37

Lĩnh vực chiến lược 4. Áp dụng các tiếp cận toàn hệ thống Chính phủ và toàn xã hội trong kiểm soát thuốc lá…....46

4. PHƯƠNG THỨC TRIỂN KHAI, HỖ TRỢ VÀ ĐÁNH GIÁ KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG KHU VỰC.....................................................................................................................52

GIẢI THÍCH THUẬT NGỮ ...................................................................................................................................................................................... .53

KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG VỀ KIỂM SOÁT THUỐC LÁ KHU VỰC TÂY THÁI BÌNH DƯƠNG, 2020–2030 PHẤN ĐẤU VÌ MỘT KHU VỰC KHỎE MẠNH VÀ KHÔNG THUỐC LÁ

iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ENDS thuốc lá điện tử có chứa nicotin

ENNDS thuốc lá điện tử không chứa nicotin

GS2025 Chiến lược Toàn cầu Đẩy nhanh Kiểm soát thuốc lá: Thúc đẩy Phát triển bền vững thông qua triển khai WHO-FCTC giai đoạn 2019–2025

HTPs thuốc lá nung nóng

NCD bệnh không lây nhiễm

NGO tổ chức phi chính phủ

NRT liệu pháp thay thế nicotin

SDG mục tiêu phát triển bền vững

TAPS quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá

UHC bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân

WHO Tổ chức Y tế Thế giới

WHO FCTC Công ước Khung của Tổ chức YTTG về Kiểm soát thuốc lál

v

LỜI TỰA

Trong bối cảnh Khu vực Tây Thái Bình Dương diễn ra nhiều thay đổi nhanh chóng, tình trạng sử dụng thuốc lá trong khu vực vẫn còn là một thách thức lớn về sức khỏe. Tại khu vực Tây Thái Bình Dương, cứ mỗi phút trôi qua lại có năm người tử vong do các bệnh liên quan tới thuốc lá gây ra. Khu vực này, chính nơi chúng ta đang sinh sống, chiếm một phần ba tổng số người hút thuốc lá trên thế giới. Hơn 388 triệu người hút cũng như nhiều người không hút thuốc lá khác đang có nguy cơ mắc phải các bệnh lý và tử vong sớm liên quan tới thuốc lá. Hút thuốc lá làm cho dịch bệnh không lây nhiễm càng trở nên trầm trọng hơn; hút thuốc lá lôi kéo thanh thiếu niên, tác động mạnh tới những người đang ở độ tuổi lao động và gây tổn thất nặng nề về kinh tế-xã hội, đồng thời cản trở sự phát triển của khu vực và quốc gia. Thuốc lá cũng gây ra những áp lực lớn về môi trường, phá vỡ cân bằng sinh thái và hủy hoại môi trường.Trong quá trình xây dựng tầm nhìn chung, Vì tương lai: Hướng tới một khu vực khỏe mạnh nhất và an toàn nhất, các quốc gia thành viên đã xác định kiểm soát thuốc lá là một lĩnh vực trọng tâm. Đó cũng là lý do vì sao cá nhân tôi cam kết đưa kiểm soát thuốc lá thành mục tiêu ưu tiên hành động nhằm bảo vệ sức khỏe cho chúng ta ngày nay và các thế hệ tương lai trong khu vực.

Khu vực Tây Thái Bình Dương tự hào là khu vực thực hiện tốt công tác kiểm soát thuốc lá. Chúng ta là khu vực duy nhất, nơi mà tất cả các quốc gia thành viên đều tham gia ký kết thực hiện Công ước khung của Tổ chức Y tế thế giới về Kiểm soát thuốc lá. Các quốc gia thành viên đều rất nỗ lực triển khai Công ước khung, giúp đảo chiều nạn dịch thuốc lá, thể hiện qua tỷ lệ hút thuốc lá đang giảm dần. Tuy nhiên, tốc độ giảm chưa đủ để đạt được mục tiêu toàn cầu là giảm 30% tỷ lệ hút thuốc lá ở người trưởng thành vào năm 2030.

Trong khi đó, các sản phẩm mới nổi như thuốc lá nung nóng, các loại thuốc lá điện tử chứa và không chứa nicotin, đang lôi kéo thế hệ những người không hút thuốc lá trở nên phụ thuộc vào các loại sản phẩm có tiềm năng gây nguy hại rất lớn này. Rõ ràng chúng ta cần phải đẩy nhanh hơn nữa nỗ lực nhằm ngăn chặn nguyên nhân gây bệnh tật và tử vong sớm này, đồng thời bảo vệ thế hệ trẻ trong khu vực của chúng ta. Khi một người dân được bảo vệ trước bệnh tật do thuốc lá gây ra cũng đồng nghĩa với việc một mạng sống được cứu, một gia đình tránh được nỗi đau mất người thân vì tử vong sớm do thuốc lá, một nguyên nhân mà chúng ta hoàn toàn có thể phòng tránh được.

Kế hoạch Hành động Khu vực thể hiện nỗ lực hợp tác của các quốc gia thành viên, các tổ chức xã hội dân sự, các viện nghiên cứu và các bên liên quan, các chuyên gia về lĩnh vực phòng chống tác hại thuốc lá cùng với Tổ chức Y tế thế giới, thiết lập một lộ trình với hành động mạnh mẽ và sâu rộng hơn trong công cuộc phòng chống nạn dịch thuốc lá. Bốn lĩnh vực chiến lược hành động thể hiện nhu cầu thúc đẩy việc triển khai các can thiệp phòng chống tác hại thuốc lá đã có, đồng thời bảo vệ thanh thiếu niên trước các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới thông qua việc lồng ghép công tác kiểm soát thuốc lá vào các quy định chính sách liên quan, đồng thời áp dụng cách tiếp cận toàn hệ thống chính phủ và toàn xã hội.Trong thời đại sự thay đổi diễn ra nhanh chóng, chúng ta cần tập trung vào các yếu tố nền tảng. Kiểm soát thuốc lá là nền tảng của sức khỏe và sự phát triển. Kế hoạch Hành động khu vực xây dựng lộ trình hướng tới việc đổi mới trong y tế thông qua kiểm soát thuốc lá. Hãy chung tay bảo vệ tương lai của chúng ta và cùng thực hiện ước mơ vì một khu vực Tây Thái Bình Dương khỏe mạnh và không thuốc lá.

TS. BS. Takeshi Kasai

Giám đốc khu vực


vi

TÓM TẮT TỔNG QUAN

Mặc dù khu vực Tây Thái Bình Dương của Tổ chức Y tế thế giới (YTTG) rất đa dạng,

nhưng tất cả 37 quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực đều đối mặt gánh nặng chung

về sức khỏe, kinh tế-xã hội do thuốc lá gây ra.

Các bệnh không lây nhiễm (NCDs) là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và bệnh tật, với khoảng 86% các ca tử vong sớm trong khu vực có liên quan tới NCDs. Thuốc lá là nguyên nhân chính của nạn dịch bệnh không lây nhiễm. Khu vực Tây Thái Bình Dương có trên 388 triệu người hút thuốc lá, chiếm một phần ba tỷ lệ người hút thuốc lá trên thế giới. Ít nhất một nửa trong số đó sẽ tử vong do hút thuốc lá. Tất cả những người hút thuốc có nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan tới thuốc lá.

Thuốc lá gây tổn hại sức khỏe cho dân số nói chung và những người đang ở độ tuổi lao động nói riêng, gây tốn kém chi phí cho chăm sóc sức khỏe và gánh nặng bệnh tật cho cả hệ thống y tế. Ngoài chi phí khám chữa các bệnh do thuốc lá gây ra, thì phần tổn thất lớn hơn nữa chính là mất năng suất lao động do bệnh tật và tử vong sớm ở những người đang ở độ tuổi lao động. Xét ở góc độ vĩ mô, tiêu thụ thuốc lá làm cho tình trạng nghèo đói trở nên tồi tệ hơn ở cấp quốc gia do cản trở tăng trưởng kinh tế, nhưng ở góc độ vi mô, sử dụng thuốc lá làm cho gia đình của những người hút thuốc lá nghèo đi.

Đầu tư vào kiểm soát thuốc lá nhằm đạt được mục tiêu giảm nghèo, tăng trưởng kinh tế và phòng chống các bệnh không lây nhiễm là yếu tố sống còn. Các quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực đã và đang có những hành động can thiệp, thể hiện rất rõ qua việc 100% các nước thành viên trong khu vực thông qua Công ước khung của Tổ chức Y tế thế giới về Kiểm soát thuốc lá (WHO FCTC) và ủng hộ việc lồng ghép việc triển khai Công ước này trong Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs) và Chương trình nghị sự về phát triển bền vững của Liên hợp quốc. Kết quả là tỷ lệ hút thuốc lá (dạng sử dụng thuốc lá phổ biến nhất) đang trên đà giảm ở Khu vực Tây TBD. Tuy nhiên, tốc độ giảm chưa đủ để đạt được mục tiêu tự nguyện về bệnh không lây nhiễm vào năm 2025 là giảm 30% tỷ lệ hút thuốc so với thời điểm so sánh ban đầu là năm 2010.

Trong khi WHO -FCTC chưa được triển khai đầy đủ thì lại xuất hiện những thách thức trong việc kiểm soát các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới. Chính phủ các nước và các bên liên quan cần khẩn trương triển khai các biện pháp can thiệp phù hợp nhằm giải quyết mối đe dọa mới này đối với sức khỏe: đó là sự xuất hiện của các sản phẩm thuốc lá mới nổi, bao gồm thuốc lá nung nóng và việc tăng sản lượng và thúc đẩy tiêu thụ thuốc lá điện tử có chứa và không chứa nicotin; đồng thời, ngành công nghiệp thuốc lá đã và đang nỗ lực áp dụng nhiều chiêu trò gây bất ổn cho công đồng những người làm công tác kiểm soát thuốc lá và y tế công cộng bằng các thủ thuật đánh tráo nhãn mác rằng họ ủng hộ cách tiếp cận giảm hại, và qua đó tiếp tục gây trở ngại cho công tác kiểm soát thuốc lá.

vii

TÓM TẮT TỔNG QUAN

Kế hoạch Hành động Khu vực vì Sáng kiến không thuốc lá khu vực Tây TBD (2015–2019) tập trung vào đẩy nhanh việc triển khai toàn diện WHO FCTC.

Bối cảnh ngày nay về nạn dịch thuốc lá đang thay đổi, đòi hỏi cả Khu vực và các Quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực cần triển khai toàn diện hơn ngoài khuôn khổ của WHO FCTC, trực tiếp giải quyết những thách thức mới xuất hiện bằng sự vận dụng có chiến lược những can thiệp đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ, đồng thời kiên định ngăn chặn sự tác động, can thiệp của ngành công nghiệp. Kế hoạch Hành động về Kiểm soát thuốc lá khu vực Tây TBD (2020–2030) là kế hoạch hành động cấp khu vực lần thứ 7 về công tác kiểm soát thuốc lá kể từ kế hoạch đầu tiên năm 1990. Bản kế hoạch này được xây dựng dựa trên thông tin tổng hợp từ quá trình tham vấn, cộng tác giữa các quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực cũng như tham khảo ý kiến của các bên liên quan và đối tác trong kiểm soát thuốc lá.

Kế hoạch Hành động bao gồm bốn lĩnh vực can thiệp chiến lược: (1) ưu tiên kiểm soát thuốc lá trong mọi quy định chính sách liên quan; (2) đẩy nhanh việc triển khai các biện pháp kiểm soát thuốc lá, bao gồm các biện pháp khuyến cáo trong WHO- FCTC và các Hướng dẫn thực thi; (3) sẵn sàng trước các thách thức mới nổi trong công tác kiểm soát thuốc lá; và (4) áp dụng cách tiếp cận toàn chính phủ và toàn xã hội trong kiểm soát thuốc lá.

Các nước đã nỗ lực đảm bảo triển khai thống nhất với WHO FCTC và các hướng dẫn cũng như gắn kết với các Mục tiêu SDG liên quan tới sức khỏe, các chỉ tiêu tự nguyện toàn cầu về bệnh không lây nhiễm và Chiến lược toàn cầu đẩy nhanh kiểm soát thuốc lá được thông qua tại Phiên họp thứ 8 Hội nghị các bên về WHO FCTC. Kế hoạch Hành động này là sự tiếp nối và bổ sung Kế hoạch Hành động giai đoạn 2015–2019, bao gồm hệ thống đánh giá thực trạng, nâng cao năng lực, xác định ưu tiên, triển khai và đánh giá việc triển khai.

Trong bản Kế hoạch Hành động khu vực mới này, cấu trúc các lĩnh vực chiến lược hành động đã được điều chỉnh cho phù hợp với sự tiến bộ của công tác kiểm soát thuốc lá trong khu vực cũng như bản chất thay đổi của các thách thức và vấn đề mà Khu vực đang gặp phải nhằm đạt được các mục tiêu, chỉ tiêu toàn cầu. Rõ ràng là việc triển khai đầy đủ WHO FCTC vẫn là vấn đề then chốt. Tuy nhiên, do thách thức về năng lực và nguồn lực trong Khu vực nên chúng ta cần phải xác định ưu tiên triển khai một số các biện pháp có chi phí hiệu quả cao trước, tạo nền tảng và thuận lợi cho việc triển khai các biện pháp khác.

Kế hoạch Hành động khu vực mới đưa ra một lộ trình cập nhật và đầy đủ cho các quốc gia và vùng lãnh thổ trong Khu vực triển khai hành động chiến lược nhằm đạt được mục tiêu kiểm soát thuốc lá toàn cầu đồng thời qua đó làm giảm nhẹ mối đe dọa của sản phẩm độc hại này đối với sức khỏe, sự trường tồn và sự thịnh vượng của khu vực Tây Thái Bình Dương.


viii

LĨNH VỰC CHIẾN LƯỢC 1Ưu tiên kiểm soát thuốc lá trong mọi quy định chính sách liên quanMục tiêu 1.1 Đưa và ưu tiên công tác kiểm soát thuốc lá vào chương trình phát triển của quốc gia,

và trong các kế hoạch hành động, quy định chính sách liên quan

Mục tiêu 1.2 Thực hiện truyền thông chiến lược nhằm tạo sự ủng hộ của người dân để đưa kiểm soát thuốc lá vào các lĩnh vực chính sách rộng hơn

Mục tiêu 1.3 Tăng cường giám sát đa ngành và thực hiện nghiên cứu dựa trên bằng chứng nhằm tạo sự ủng hộ cho công tác kiểm soát thuốc lá và các biện pháp quản lý thuốc lá điện tử có và không có nicotine (ENDS/ENNDS)

LĨNH VỰC CHIẾN LƯỢC 2Đẩy nhanh việc triển khai các biện pháp kiểm soát thuốc lá, bao gồm các biện pháp được khuyến cáo trong WHO- FCTC và các Hướng dẫn thực thiMục tiêu 2.1 Tăng cường năng lực và hạ tầng quốc gia nhằm triển khai đầy đủ các biện pháp kiểm

soát thuốc lá, bao gồm các biện pháp trong WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi

Mục tiêu 2.2 Bảo vệ các chính sách kiểm soát thuốc lá và nỗ lực quốc gia trước sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá (Điều 5.3 WHO FCTC)

Mục tiêu 2.3 Triển khai chính sách về giá và thuế và các biện pháp giảm khả năng mua và tiêu dùng thuốc lá (Điều 6 WHO FCTC)

Mục tiêu 2.4 Triển khai các chính sách và biện pháp bảo vệ trước sự phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và các loại thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS) (Điều 8 WHO FCTC)

Mục tiêu 2.5 Triển khai các chính sách và biện pháp đóng gói và dán nhãn (Điều 11 WHO FCTC)Mục tiêu 2.6 Triển khai các chính sách và biện pháp cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá

(Điều 13 WHO FCTC)Mục tiêu 2.7 Triển khai các biện pháp tăng cường thực thi kiểm soát thuốc lá đa ngành

LĨNH VỰC CHIẾN LƯỢC 3Sẵn sàng trước các thách thức mới nổi trong công tác kiểm soát thuốc láMục tiêu 3.1 Cấm hoặc quản lý thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá mới nổi, bao gồm thông

qua tăng cường cơ chế quản lý hiện hành và tiến hành các nghiên cứu cần thiết

Mục tiêu 3.1A Cấm hoặc quản lý thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS), bao gồm thông qua tăng cường cơ chế quản lý hiện hành

Mục tiêu 3.1B Cấm hoặc quản lý các sản phẩm thuốc lá mới nổi như thuốc lá nung nóng, bao gồm thông qua tăng cường cơ chế quản lý hiện hành

Mục tiêu 3.2 Áp dụng cách tiếp cận đổi mới sáng tạo nhằm giải quyết các thách thức mới trong công tác kiểm soát thuốc lá

LĨNH VỰC CHIẾN LƯỢC 4Áp dụng cách tiếp cận toàn Chính phủ, toàn xã hội trong kiểm soát thuốc láMục tiêu 4.1 Áp dụng cách tiếp cận toàn hệ thống Chính phủ thông qua huy động sự tham gia của

ngành y tế và ngoài ngành y tế trong công tác kiểm soát thuốc láMục tiêu 4.2 Huy động sự tham gia của chính quyền địa phương vào công tác kiểm soát thuốc lá

Mục tiêu 4.3 Huy động sự tham gia và phát huy vai trò của tổ chức xã hội dân sự, các viện nghiên cứu, nhân viên y tế và ngoài ngành y tế và các tổ chức cộng đồng ủng hộ công tác kiểm soát thuốc lá

1

REHABILITATION

PHẤN ĐẤU VÌ MỘT KHU VỰC KHỎE MẠNH VÀ KHÔNG THUỐC LÁ

1.

Tại sao chúng ta cần có chiến lược kiểm soát thuốc lá mạnh mẽ cho khu vực

Sử dụng thuốc lá là yếu tố nguy cơ chính gây bệnh dịch không lây nhiễm

Các bệnh không lây nhiễm (NCDs) là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và bệnh tật ở Khu vực Tây Thái Bình Dương – khoảng 86% số ca tử vong sớm là do NCDs. Sử dụng thuốc lá là nguyên nhân chính gây dịch bệnh không lây nhiễm, trực tiếp gây ra hoặc làm trầm trọng hơn các bệnh không lây nhiễm chủ yếu, gồm bệnh lý tim mạch, ung thư, bệnh phổi mạn tính và bệnh đái tháo đường. Sử dụng thuốc lá là yếu tố nguy cơ phổ biến ở tất cả các bệnh không lây nhiễm chính.

Sử dụng thuốc lá gây tổn hại sức khỏe và sự phát triển kinh tế-xã hội

Sử dụng thuốc lá đe dọa nghiêm trọng tới sức khỏe và sự tăng trưởng kinh tế. Trên thế giới, hàng năm có hơn 8 triệu người chết do sử dụng thuốc lá, gồm cả những người hút chủ động và những người bị phơi nhiễm khói thuốc lá thụ động. Phần lớn các ca tử vong ở những người trong độ tuổi là động (30–69 tuổi) sống ở các nước đang phát triển.1

Hơn 388 triệu người hút thuốc – chiếm một phần ba tổng số người hút trên toàn cầu – sống ở khu vực Tây Thái Bình Dương. Tất cả người hút đều có nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến thuốc lá. Ít nhất một nửa trong số người hút sẽ tử vong do sử dụng thuốc lá. Tổn thất do thuốc lá gây ra đối với sức khỏe của người dân nói chung và những người ở độ tuổi lao động nói riêng chính là chi phí lớn cho chăm sóc sức khỏe và gánh nặng cho hệ thống y tế.

1. World Health Organization. WHO report on the global tobacco epidemic 2019: Offer help to quit tobacco use. Geneva: World Health Organization; 2019.

2


Năm 2012, tổng chi phí khám và chữa các căn bệnh do thuốc lá gây ra lên tới 422 tỷ đô-la Mỹ, tương đương 5,7% chi tiêu cho y tế trên toàn cầu, và tổn thất kinh tế do thuốc lá gây ra tương đương 1,8% tổng sản phẩm quốc nội của toàn thế giới.2

Ngoài ra, các tổn thất do thuốc lá gây ra về mặt sức khỏe không chỉ là mất chi phí khám chữa bệnh mà trầm trọng hơn nữa là việc mất năng suất lao động của lực lượng lao động do ốm đau và tử vong sớm vì thuốc lá ở những người đang độ tuổi lao động. Ước tính nền kinh tế toàn cầu mỗi năm mất đi 1400 tỷ đô-la Mỹ do sử dụng thuốc lá. Phần lớn thiệt hại kinh tế này xảy ra ở các nước đang phát triển, nơi mà trên 80% người hút thuốc trên thế giới sinh sống.3

Thuốc lá gây hại cho môi trường

Sử dụng thuốc lá tác động nặng nề tới môi trường và nông nghiệp bền vững – từ trồng nguyên liệu thuốc lá, sấy, chế biến, sản xuất và phân phối tới sử dụng và phát thải cuối cùng.4 Chất thải từ sử dụng thuốc lá phá vỡ cân bằng sinh thái và góp phần làm cho tình trạng biến đổi khí hậu trở nên tồi tệ hơn. Thuốc lá điếu và các sản phẩm thuốc lá khác chứa các thành phần không phải thuốc lá như đầu lọc, nguyên liệu đóng gói và vận chuyển cũng góp phần tác động tiêu cực tới môi trường – bao gồm các đại dương – và làm tăng rác thải sinh hoạt sau tiêu dùng. Thuốc lá điện tử chứa nicotin (ENDS)/thuốc lá điện tử không chứa nicotin (ENNDS) và các sản phẩm thuốc lá mới nổi như thuốc lá nung nóng (HTPs)5 cũng có thể chứa các thành phần nhựa hoặc chất độc, làm tăng gánh nặng môi trường.

Sử dụng thuốc lá làm gia tăng nghèo đói

Tiêu thụ thuốc lá góp phần gây ra nghèo đói ở cấp quốc gia, gây cản trở tăng trường kinh tế. Tác động do thuốc lá cũng được cảm nhận rõ nét ở góc độ gia đình.

Sử dụng thuốc lá chủ yếu tập trung ở nhóm người nghèo, nhóm bị ảnh hưởng không tương xứng bởi gánh nặng bệnh tật và tử vong sớm do thuốc lá. Chi phí trực tiếp cho chăm sóc sức khỏe, điều trị các bệnh lý do thuốc lá gây ra có thể là khoản chi phí lớn phải trả từ tiền túi của người sử dụng,

2. Goodchild M, Nargis N, d’Espaignet E. Global economic cost of smoking-attributable diseases. Tob Control. 2018;27:58–64. https://tobaccocontrol.bmj.com/content/27/1/58 (as cited in the 2017 UNDP–WHO FCTC Secretariat publication on the WHO FCTC as an accelerator for sustainable development).

3. National Cancer Institute and World Health Organization. The economics of tobacco and tobacco control. National Cancer Institute Tobacco Control Monograph 21. NIH Publication No. 16-CA-8029A. Bethesda, MD: US Department of Health and Human Services, National Institutes of Health, National Cancer Institute; and Geneva: World Health Organization; 2016.

4. Zafeiridou M, Hopkinson NS, Voulvoulis N. Cigarette smoking: an assessment of tobacco’s global environmental footprint across its entire supply chain, and policy strategies to reduce it. WHO FCTC Global Studies Series. Geneva: World Health Organization; 2018 (https://www.who.int/fctc/publications/WHO-FCTC-Enviroment-Cigarette-smoking.pdf).

5. Please refer to the definitions of ENDS, ENNDS, emerging tobacco products and HTPs in the Glossary. To avoid doubt in interpretation of this Regional Action Plan, all references to “tobacco” or “tobacco products” include emerging tobacco products and heated tobacco products. See also the specific actions, policy options and indicators in this Regional Action Plan under (i) Objective 3.1A for ENDS/ENNDS and (ii) Objective 3.1B for emerging tobacco products, including heated tobacco products.

3

1. PHẤN ĐẤU VÌ MỘT KHU VỰC KHỎE MẠNH VÀ KHÔNG THUỐC LÁ

đặc biệt ở những hộ gia đình nghèo. Hơn nữa, tử vong sớm do bệnh tật liên quan tới thuốc lá ở người trụ cột trong gia đình có tác động lâu dài đối với thu nhập của các gia đình nghèo.3,6

Sử dụng thuốc lá khiến tình trạng nghèo đói trở nên tồi tệ hơn do mất an ninh lương thực và mù chữ. Một số nghiên cứu cho thấy ở những hộ gia đình nghèo nhất ở các quốc gia có thu nhập thấp, trên 10% tổng chi tiêu hộ gia đình là cho thuốc lá. Việc xoay sở nguồn lực để mua thuốc lá khiến người ta dành ít tiền hơn cho việc mua các vật tư, hàng hóa thiết yếu như thức ăn, chăm sóc sức khỏe và giáo dục.7

Kiểm soát thuốc lá hiệu quả cần thiết cho phát triển kinh tế, giảm nghèo và phòng chống dịch bệnh không lây nhiễm

Đầu tư vào kiểm soát thuốc lá là yếu tố cốt lõi nhằm đạt được mục tiêu giảm nghèo và phát triển kinh tế đồng thời phòng chống dịch bệnh không lây nhiễm. Khu vực Tây Thái Bình Dương có tỷ lệ người sử dụng thuốc lá cao nhất so với các khu vực khác của Tổ chức YTTG, do đó xây dựng chiến lược kiểm soát thuốc lá hiệu quả được coi là then chốt đảm bảo sức khỏe cho cả khu vực.

Việc triển khai đầy đủ Công ước khung của Tổ chức YTTG về Kiểm soát thuốc lá (WHO FCTC) được thừa nhận trong Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) là nền tảng cho tăng trưởng kinh tế. Tương tự như vậy, các Tuyên bố chính trị được thông qua tại các cuộc họp cấp cao của Liên hợp quốc về các bệnh không lây nhiễm (NCDs) đã kêu gọi chính phủ các nước đẩy nhanh việc triển khai WHO FCTC, nhấn mạnh hiệu quả của các biện pháp tăng thuế đối với tất cả các loại sản phẩm thuốc lá nhằm phòng chống NCDs..

Tăng giá thuốc lá thông qua thuế mang lại nhiều lợi ích, như giảm tiêu thụ thuốc lá trong khi vẫn tạo được nguồn thu, và nguồn kinh phí này được dùng cho các mục đích y tế công cộng, trong đó có các hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá, hay hỗ trợ mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân (UHC). Chăm sóc sức khỏe toàn dân là một phương tiện cần thiết nhằm đạt được các chỉ tiêu SDG liên quan tới sức khỏe; đây là nền tảng trong công cuộc phòng chống các bệnh không lây nhiễm. Khi có thêm nguồn thu cho chính phủ thì việc kiểm soát thuốc lá (thông qua thuế) có thể định hướng và thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội và củng cố hệ thống y tế để mọi người dân được tiếp cận các dịch vụ y tế thiết yếu. Ngoài ra, việc đưa tư vấn cai nghiện thuốc lá vào gói dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu càng làm tăng thêm tác động sức khỏe của các chương trình y tế công cộng được tài trợ từ thuế thuốc lá.

6. See Chapter 16, p. 578 of Footnote 3 in this publication. See also The bill China cannot afford: health, economic and social costs of China’s tobacco epidemic. Manila: World Health Organization Regional Office for the Western Pacific; 2017 (http://www.wpro.who.int/china/publications/2017_china_tobacco_control_report_en_web_final.pdf).

7. Tobacco Free Initiative, Poverty [webpage]. Geneva: World Health Organization (https://www.who.int/tobacco/publications/economics/syst_rev_tobacco_poverty/en).

4


Thế giới đã và đang hành động

Công ước khung của Tổ chức YTTG về kiểm soát thuốc lá được đồng thuận thông qua tại Đại Hội đồng Y tế thế giới lần thứ 56 năm 2003, và có hiệu lực từ năm 2005. Tới nay, khu vực Tây Thái Bình Dương là khu vực đầu tiên và cũng là khu vực duy nhất của Tổ chức YTTG đạt được tỷ lệ 100% quốc gia và vùng lãnh thổ phê chuẩn Công ước Khung WHO FCTC.

Tháng 9 năm 2011, Đại Hội đồng Liên hợp quốc thông qua Tuyên bố chính trị tại Hội nghị cấp cao của Đại Hội đồng về Phòng chống các bệnh không lây nhiễm.8 Đây là văn kiện quan trọng nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác kiểm soát thuốc lá nhằm giảm thiểu nạn dịch bệnh không lây nhiễm và khẩn thiết yêu cầu các quốc gia thành viên đẩy nhanh việc triển khai WHO FCTC. Tháng 5 năm 2013, Đại Hội đồng Y tế thế giới lần thứ 66 đã phê chuẩn khung theo dõi toàn cầu về phòng chống các bệnh không lây nhiễm với bộ chỉ tiêu tự nguyện toàn cầu, trong đó có chỉ tiêu cụ thể là giảm 30% tỷ lệ tiêu thụ thuốc lá ở người từ 15 tuổi trở lên vào năm 2025. Tại hội nghị cấp cao lần thứ 2 của Liên hợp quốc về bệnh không lây nhiễm tổ chức vào tháng 7 năm 2014, các quốc gia thành viên đã thông qua một văn kiện về các bệnh không lây nhiễm, trong đó nhấn mạnh bốn cam kết quốc gia với thời hạn cụ thể nhằm đẩy nhanh tiến độ hướng tới các mục tiêu bệnh không lây nhiễm: (1) xây dựng chỉ tiêu quốc gia về các bệnh không lây nhiễm; (2) xây dựng chính sách và kế hoạch đa ngành quốc gia về bệnh không lây nhiễm; (3) giảm các yếu tố nguy cơ gây bệnh không lây nhiễm, trong đó có sử dụng thuốc lá; và (4) củng cố hệ thống y tế.

Tháng 9 năm 2015, các quốc gia thành viên của Liên hợp quốc đã thông qua Chương trình nghị sự Phát triển bền vững 2030. Chỉ tiêu cụ thể về kiểm soát thuốc lá đã được lồng vào các chỉ tiêu SDGs: chỉ tiêu 3.a kêu gọi tăng cường triển khai WHO FCTC ở tất cả các quốc gia, tùy theo điều kiện phù hợp. Lần đầu tiên, cộng đồng phát triển đã chính thức thừa nhận vai trò cốt lõi của công tác kiểm soát thuốc lá, không chỉ vì sức khỏe mà còn vì tăng trưởng kinh tế-xã hội và bền vững môi trường. Chỉ tiêu này càng được củng cố thêm trong Chương trình Hành động Addis Ababa 2015 của Hội nghị quốc tế lần thứ ba về Tài chính cho phát triển,9 trong đó nhấn mạnh các biện pháp về giá và thuế thuốc lá là chiến lược chủ chốt nhằm giảm tỷ lệ tiêu dùng thuốc lá và chi phí chăm sóc sức khỏe liên quan tới thuốc lá trong khi vẫn tăng được nguồn thu cho chính phủ phục vụ các sáng kiến phát triển. Chương trình hành động kêu gọi các bên của WHO FCTC tăng cường triển khai Công ước và hỗ trợ các cơ chế nhằm nâng cao nhận thức và huy động nguồn lực. Ngoài ra, Phiên họp thứ 7 của Hội nghị các bên về WHO FCTC tổ chức vào tháng 11 năm 2016 cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường “… sự ủng hộ của các bên cho việc triển khai WHO FCTC thông qua nỗ lực quốc gia nhằm đạt được các mục tiêu SDG, trong đó đưa việc triển khai WHO FCTC vào các ưu tiên quốc gia trong quá trình xây dựng Khung Hỗ trợ Phát triển của LHQ.” 10

8. Political Declaration of the High-level Meeting of the General Assembly on the Prevention and Control of Non-communicable Diseases. Resolution adopted by the General Assembly. Sixty-sixth session of the United Nations General Assembly, September 2011 (A/66/L.1; https://www.un.org/ga/search/viewm_doc.asp?symbol=a/66/l.1).

9. Addis Ababa Action Agenda of the Third International Conference on Financing for Development (Addis Ababa Action Agenda). Resolution adopted by the General Assembly on 27 July 2015. Sixty-ninth session of the United Nations General Assembly, July 2015 (A/RES/69/313; http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/69/313&Lang=E).

5


Hội nghị cấp cao lần thứ ba của LHQ về các bệnh không lây nhiễm, được tổ chức vào tháng 9 năm 2018, đã lưu ý rằng tiến độ hướng tới mục tiêu giảm các bệnh không lây nhiễm là chưa đủ để đạt được các chỉ tiêu trong SDG 2030. Các quốc gia thành viên tái khẳng định cam kết đẩy nhanh việc

triển khai WHO FCTC và cam kết thực hiện nhóm các hành động trong Tuyên bố chính trị tại Hội nghị cấp cao của Đại Hội đồng về Phòng chống các bệnh không lây nhiễm 11 nhằm đẩy nhanh tiến độ giảm các bệnh không lây nhiễm và các yếu tố nguy cơ. Nhóm hành động can thiệp gồm: đẩy nhanh việc triển khai WHO FCTC; thúc đẩy hơn nữa sự gắn kết chính sách thông qua cách tiếp cận toàn Chính phủ và Sức khỏe trong mọi Chính sách; áp dụng các biện pháp chính sách, pháp lý và quản lý, bao gồm các biện pháp tài chính; sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự; và xây dựng mô hình quốc gia về phòng chống các bệnh không lây nhiễm.

Tháng 10 năm 2018, phiên hợp thứ 8 Hội nghị các bên về WHO FCTC đã thông qua khung kế hoạch hành động toàn cầu nhằm mở rộng việc triển khai WHO FCTC.12 Khung Kế hoạch hành động – với tên gọi Kế hoạch toàn cầu đẩy nhanh kiểm soát thuốc lá (GS2025),13 vạch ra lộ trình chiến lược triển khai công tác kiểm soát thuốc lá giai đoạn 2019-2025.14

Những thách thức mới nổi

Mặc dù thế giới ngày càng ghi nhận ý nghĩa quan trọng của việc kiểm soát thuốc lá trong chươngtrình phát triển và bảo vệ sức khỏe cộng đồng nhưng ngày càng xuất hiện nhiều thách thức mới trong công tác kiểm soát thuốc lá. Sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc ở nhiều nước vẫn là rào cản khó khăn nhất.15 Ngành công nghiệp thuốc lá đã áp dụng nhiều chiêu trò nhiễu loạn, đưa ra những thông tin gây tranh cãi khiến cho cộng đồng những người làm công tác kểm soát thuốc lá và y tế công cộng gặp khó khăn, chẳng hạn như họ đánh tráo nhãn mác bằng cách thể hiện rằng họ ủng hộ cách tiếp cận giảm hại, đồng thời thiết lập và tài trợ các viện nghiên cứu phi-độc lập về kiểm soát thuốc lá.

Những thách thức khác gồm các sản phẩm thuốc lá mới nổi, như thuốc lá nung nóng (HTPs), và tình trạng tăng buôn bán và sử dụng thuốc lá điện tử có và không có nicotin (ENDS/ENNDS).

10. Contribution of the Conference of the Parties to achieving the noncommunicable disease global target on the reduction of tobacco use. Decision. Seventh session of the Conference of the Parties to the WHO Framework Convention on Tobacco Control, November 2016 (FCTC/COP/7(27); https://www.who.int/fctc/cop/cop7/FCTC_COP7(27)_EN.pdf).

11. Political declaration of the third high-level meeting of the General Assembly on the prevention and control of non-communicable diseases. Resolution adopted by the General Assembly on 10 October 2018. Seventy-third session of the United Nations General Assembly, October 2018 (A/73/L.2).

12. Measures to strengthen implementation of the Convention through coordination and cooperation. Decision. Eighth session of the Conference of the Parties to the WHO Framework Convention on Tobacco Control, October 2018 (FCTC/COP8(16); https://www.who.int/fctc/cop/sessions/cop8/FCTC__COP8(16).pdf).

13. Measures to strengthen the implementation of the Convention through coordination and cooperation. Report by the Working Group. Eighth session of the Conference of the Parties to the WHO Framework Convention on Tobacco Control, May 2018. Annex 1: Global Strategy to Accelerate Tobacco Control: Advancing sustainable development through the implementation of the WHO FCTC 2019–2025 (FCTC/COP8/11; https://www.who.int/fctc/cop/sessions/cop8/FCTC_COP_8_11_EN.pdf). Final text published at https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/325887/WHO-CSF-2019.1-eng.pdf.

14. This Regional Action Plan indicates through in-text references the relevant strategic, operational and specific objectives in the GS2025 that correspond to the Plan’s actions and policy options for countries and areas, as well as actions for WHO.

15. 2018 global progress report on implementation of the WHO Framework Convention on Tobacco Control. Geneva: World Health Organization; 2018, p. 9 (https://www.who.int/fctc/reporting/WHO-FCTC-2018_global_progress_report.pdf).

6


Đứng trước các thách thức này, các quốc gia và vùng lãnh thổ cũng như các bên liên quan cần hành động nhanh chóng bằng các giải pháp can thiệp phù hợp, thậm chí cho dù cơ sở bằng chứng vẫn đang được thu thập. Mặc dù một số sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS) được quảng cáo là hỗ trợ cai nghiện thuốc lá, tuy vậy bằng chứng về hiệu quả và an toàn của các sản phẩm này vẫn còn gây tranh cãi, và phần lớn các sản phẩm này vẫn chưa được quản lý. Trong khi đó, số liệu về tác động tiêu cực đối với sức khỏe của các sản phẩm này, gồm cả số liệu về tác hại với giới trẻ, nhóm mà trước đây thường không sử dụng thuốc lá, ngày càng nhiều hơn.

Những diễn biến này đặc biệt liên quan tới Khu vực Tây Thái Bình Dương – đặt ra yêu cầu phải hành động để biến việc 100% quốc gia trong khu vực phê chuẩn Công ước Khung WHO FCTC thành việc 100% quốc gia triển khai tốt công ước này. Trong khi tất cả các quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực đều là các Bên đã phê chuẩn WHO FCTC thì việc thu hẹp khoảng cách về chính sách trong toàn khu vực, hứa hẹn sẽ gặt hái được nhiều thành công trong việc giảm mạnh tỷ lệ sử dụng thuốc lá và những tác động bất lợi của nó đối với sức khỏe, môi trường và phát triển bền vững.

Những tiến bộ trong kiểm soát thuốc lá và thách thức trong khu vực

Tỷ lệ sử dụng thuốc lá chung – hình thức sử dụng thuốc lá phổ biến nhất – đang giảm xuống ở khu vực Tây Thái Bình Dương. Tuy nhiên, các dự báo cho thấy tốc độ giảm chưa đủ để đạt được chỉ tiêu vào năm 2025 đó là giảm 30% tỷ lệ sử dụng thuốc lá so với mốc năm 2010 (Hình. 1).16 Chúng ta chỉ còn hơn 5 năm nữa để đạt mục tiêu đặt ra, trong khi đó một phần tư người trưởng thành trong khu vực vẫn đang hút thuốc:, với tỷ lệ một phần hai ở nam giới và 1 phần 30 ở nữ giới trưởng thành.

Số liệu về các chỉ số sử dụng thuốc lá khác – tức là sử dụng thuốc lá không khói ở người trưởng thành và thanh thiếu niên – ít đầy đủ và thuyết phục hơn, do đó chúng ta vẫn chưa biết rõ xu hướng sử dụng các loại thuốc lá này trên bình diện toàn cầu và khu vực như thế nào. Tuy nhiên, theo số liệu hiện có của các quốc gia, khu vực Tây TBD có số người sử dụng thuốc lá không khói cao thứ hai trong tất cả các khu vực (tổng cộng 7 khu vực) của Tổ chức Y tế thế giới. Ngoài ra, ước tính có 6,7% thanh thiếu niên 13–15 tuổi vẫn đang sử dụng thuốc lá và khoảng cách giới ở nhóm tuổi này còn hẹp hơn nhiều (10,6% nam thiếu niên, 2,5% nữ thiếu niên) so với người trưởng thành; sử dụng thuốc lá không khói cũng cao hơn ở thanh thiếu niên so với người trưởng thành.

Tác động của việc sử dụng thuốc lá đối với sức khỏe cộng đồng còn kéo dài nhiều năm. Mặc dù xu hướng sử dụng thuốc lá đang đi xuống nhưng tỷ lệ tử vong do sử dụng thuốc lá vẫn tiếp tục tăng: thuốc lá gây ra một số bệnh không lây nhiễm nguy hiểm mà thường xuất hiện ở giai đoạn sau trong cuộc đời của những người hút thuốc.17

16. WHO report on trends in prevalence of tobacco smoking 2000–2025, second edition. Geneva: World Health Organization; 2018.

17. The effects of tobacco use on health. In: Committee on the Public Health Implications of Raising the Minimum Age for Purchasing Tobacco Products; Board on Population Health and Public Health Practice; Institute of Medicine; Bonnie RJ, Stratton K, Kwan LY, editors. Public health implications of raising the minimum age of legal access to tobacco products. Washington, DC: National Academies Press; 2015 Jul 23 (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK310413).

7


Năm 2007, thuốc lá gây tử vong cho 2,5 triệu người khu vực Tây Thái Bình Dương. Tới năm 2017, tử vong do thuốc lá đã tăng lên hơn 3 triệu người, bao gồm 460.000 trường hợp không hút thuốc nhưng tử vong do bệnh gây ra bởi phơi nhiễm với khói thuốc thụ động.18 Tỷ lệ này buộc chúng ta phải phối hợp hành động khẩn cấp ở cấp độ quốc gia nhằm đẩy nhanh tốc độ kiểm soát thuốc lá và giảm tử vong do thuốc lá gây ra.

Việc triển khai các biện pháp trong gói MPOWER19 – gói các biện pháp giảm cầu chủ yếu trong khuôn khổ WHO FCTC – đã được Tổ chức Y tế thế giới giám sát thường xuyên nhằm đánh giá tiến độ của các quốc gia trong thập kỉ qua. Giai đoạn đầu năm 2007 khi giám sát các biện pháp MPOWER, chỉ có chín quốc gia áp dụng một hoặc một vài biện pháp trong gói can thiệp MPOWER ở mức cao nhất ở cấp quốc gia. Kể từ đó, đã có nhiều tiến bộ đáng kể đạt được trong công tác này.

Mặc dù chưa một quốc gia nào trong khu vực gặt hái thành công ở mức độ cao nhất trong tất cả các biện pháp trong MPOWER, nhưng theo báo cáo Nạn dịch thuốc lá toàn cầu của Tổ chức YTTG 2019, đã có 24 quốc gia đạt được ít nhất một trong các biện pháp MPOWER ở mức cao nhất (Hình. 2). Nếu tính trên cơ sở đạt tiêu chuẩn thực thi ở 2 mức đầu (mức cao nhất và mức ngay dưới, mức 2) thì số các quốc gia đạt được từ mức 2 trở lên trong các biện pháp MPOWER sẽ là: 18 quốc gia (chiếm 67% số quốc gia trong khu vực) đã đạt được chỉ tiêu là có số liệu đại diện và mới nhất về tình trạng hút thuốc lá, 15 quốc gia (56%) đã có quy định cấm hút thuốc ở hầu hết các nơi công cộng, 21 quốc gia (78%) triển khai các dịch vụ cai nghiện thuốc lá miễn phí, 17 quốc gia (63 %) đã in cảnh báo sức khỏe đạt yêu cầu về các tiêu chí, 24 quốc gia (89%) đã cấm quảng cáo thuốc lá và một số hoặc mọi hình thức khuyến mại và tài trợ thuốc lá, và 15 quốc gia (56%) đã áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt ít nhất 51% trên giá bán lẻ thuốc lá

18. GBD 2017 Risk Factor Collaborators. Global, regional, and national comparative risk assessment of 84 behavioural, environmental and occupational, and metabolic risks or clusters of risks for 195 countries and territories, 1990-2017: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2017. Seattle, WA: Institute for Health Metrics and Evaluation; 2018.

19. M: Monitor tobacco use and prevention policies (WHO FCTC Article 20) P: Protect people from tobacco smoke (WHO FCTC Article 8) O: Offer help to quit tobacco use (WHO FCTC Article 14) W: Warn about the dangers of tobacco (WHO FCTC Article 11) E: Enforce bans on tobacco advertising, promotion and sponsorship (WHO FCTC Article 13) R: Raise taxes on tobacco (WHO FCTC Article 6)

HÌNH. 1 Tỷ lệ hút thuốc lá, chuẩn hóa tuổi, ước tính theo xu hướng hiện tại so với mục tiêu năm 2025 (15 tuổi trở lên) trong khu vực Tây TBD, 2000–2025

35.0

30.0

25.0

20.0

15.02000 2005 2010 2015 2020 2025

Tỷ lệ

(%)

Tây TBD

Tây TBD (mục tiêu)

29.927.9

26.224.8

23.522.3

18.4

8

PHẤN ĐẤU VÌ MỘT KHU VỰC KHỎE MẠNH VÀ KHÔNG THUỐC LÁ

HÌNH. 2 Số các nước triển khai các biện pháp MPOWER theo các mức độ, 2018

14

4

81

9

6

8

4

P

4

17

5 1

W

14

3

73

E

5

19

3

3

12

92

R

Chính sách đầy đủ

Chính sách trung bình

Chính sách hạn chế

Không có CS hoặc CS yếu

Giám sát sử dụng và chính sách phòng chống

Có số liệu gần đây, đại diện và định kỳ cho cả người trưởng thành và thanh thiếu niên

Có số liệu gần đây và đại diện cho cả người trưởng thành và thanh thiếu niên

Có số liệu gần đây và đại diện cho một trong hai nhóm, hoặc người trưởng thành, hoặc thanh thiếu niên

Không có số liệu hoặc không có số liệu gần đây, hoặc số liệu vừa không đại diện vừa không cập nhật

Bảo vệ người dân trước khói thuốc lá

Tất cả nơi công cộng hoàn toàn không có khói thuốc (hoặc ít nhất 90% dân số được bảo vệ nhờ quy định đầy đủ về môi trường không khói thuốc của địa phương)

Sáu đến bảy nơi công cộng hoàn toàn không khói thuốc

Ba đến năm nơi công cộng hoàn toàn không khói thuốc

Hoàn toàn không có quy định cấm, hoặc nhiều nhất chỉ có 2 nơi công cộng hoàn toàn không khói thuốc

Cung cấp hỗ trợ cai nghiện thuốc lá

Có tổng đài hỗ trợ cai nghiện thuốc lá quốc gia và liệu pháp thay thế nicotin (NRT) và các dịch vụ cai nghiện thuốc lá miễn phí

Có dịch vụ NRT và/hoặc một số dịch vụ hỗ trợ cai nghiện (hoặc ít nhất một trong các dịch vụ trên miễn phí)

Có dịch vụ NRT và/ hoặc một số dịch vụ hỗ trợ cai nghiện (không dịch vụ nào miễn phí)

Không có

Cảnh báo sự nguy hiểm của thuốc lá

Có cảnh báo cỡ lớn với mọi đặc điểm liên quan phù hợp

Có cảnh báo cỡ vừa với mọi đặc điểm liên quan phù hợp hoặc cảnh báo cỡ lớn thiếu một số đặc điểm liên quan phù hợp

Có cảnh báo cỡ vừa nhưng còn thiếu một số hoặc nhiều đặc điểm liên quan phù hợp hoặc có cảnh báo cỡ lớn nhưng thiếu nhiều đặc điểm liên quan phù hợp

Không có cảnh báo hoặc các cảnh báo cỡ nhỏ

Triển khai các quy định cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá (TAPS)

Cấm mọi hình thức quảng cáo trực tiếp và gián tiếp (hoặc ít nhất 90% dân số được bảo vệ bởi các quy định của địa phương về cấm hoàn toàn TAPS)

Cấm trên các phương tiện truyền hình, truyền thanh và báo in quốc gia cũng như cấm một số (không phải tất cả) hình thức quảng cáo trực tiếp và/hoặc gián tiếp khác

Chỉ cấm trên các phương tiện truyền hình, truyền thanh và báo in quốc gia

Hoàn toàn không có quy định cấm, hoặc không cấm phát trên các phương tiện truyền hình, truyền thanh và báo in quốc gia

Tăng thuếthuốc lá

giá bán lẻ và < 75% giá bán lẻ

và < 50% giá bán lẻ giá bán lẻ

M

o

9


Trong 5 năm qua khu vực Tây TBD, thông qua Kế hoạch Hành động Sáng kiến Không khói thuốc khu vực Tây Thái Bình Dương (2015-2019), đã chú trọng đẩy nhanh triển khai toàn diện WHO FCTC. Đánh giá tiến độ thực hiện trong tháng 8 năm 2018 cho thấy các quốc gia đã đạt được một số thành tựu nhất định. Ví dụ, hầu hết các nước và vùng lãnh thổ trong khu vực đã triển khai các chiến dịch truyền thông và vận động phòng chống tác hại thuốc lá (81% nước trong khu vực) và nhân viên y tế tại các tuyến cơ sở đã được tập huấn về tư vấn ngắn và hỗ trợ về cai nghiện thuốc lá (81%). Ngoài ra, hơn một nửa quốc gia (52%) đã thành công trong việc thiết lập cơ chế tài chính cho công tác phòng chống tác hại thuốc lá và tiếp tục nỗ lực duy trì nguồn ngân sách này. Tỷ lệ này tăng gấp đôi so với số liệu ban đầu năm 2014.

Ngoài chính phủ quốc gia, các bên liên quan cũng có nhiều đóng góp ở cấp độ địa phương. Các thành phố đã và đang gặt hái được nhiều thành tựu quan trọng trong việc bảo vệ người dân trước khói thuốc thụ động nhờ các quy định của địa phương về môi trường không khói thuốc, thậm chí ở các quốc gia chưa thực hiện đầy đủ Điều 8 của WHO FCTC trong luật quốc gia. Các thành phố lớn như Bắc Kinh, Đặc khu Hồng Kông (Trung Quốc), Thượng Hải, Thâm Quyến và Tây An có các quy định môi trường không khói thuốc toàn diện không phụ thuộc vào luật quốc gia. Nhiều điểm du lịch và công ty thực hiện môi trường không khói thuốc bằng các quy định chính sách môi trường không khói thuốc nhằm bảo vệ khách tham quan, khách hàng và nhân viên.

Tuy vậy, các thành tựu không đồng đều giữa các quốc gia và các biện pháp kiểm soát thuốc lá. Một số biện pháp quan trọng nhất nhằm giảm sử dụng thuốc lá như tăng thuế thuốc lá và cung cấp các dịch vụ tư vấn và hỗ trợ cai nghiện thuốc toàn diện – trong đó có “tổng đài” miễn phí quốc gia – là những khía cạnh mà tiến bộ dạt được là chưa đủ. Giám sát việc thực thi và tuân thủ các quy định phòng chống tác hại thuốc lá là việc làm cần thiết nhằm đảm bảo triển khai các hoạt động phù hợp, tuy vậy một phần ba quốc gia trong khu vực Tây TBD vẫn chưa có cơ chế giám sát như vậy.

Sự can thiệp của ngành công nghiệp vẫn còn là thách thức lớn cho cả khu vực. Tuy vậy, chỉ 41% quốc gia báo cáo là có chính sách quốc gia và cơ chế thực thi Điều 5.3 của WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi, và cũng chỉ 37% các quốc gia giám sát ngành công nghiệp thuốc lá. Chiêu trò báo động mà ngành công nghiệp thuốc lá áp dụng nhằm lách luật hay làm giảm hiệu lực các chính sách kiểm soát thuốc lá trong khu vực chính là họ đưa ra thị trường các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá nung nóng (HTPs) và thuốc lá điện tử (ENDS) – dưới cái tên sản phẩm giảm nguy cơ, hay giảm hại. Việc tăng nhanh thị phần các sản phẩm này ở một số quốc gia trong khu vực và toàn cầu cho thấy các quốc gia cần phải dự báo và phản ứng nhanh trước các thách thức này, đồng thời cảnh giác trước sự can thiệp ngày càng mạnh mẽ và tinh vi của ngành công nghiệp thuốc lá.

10


Cần có hành động mạnh mẽ và mang tính chiến lược cho Khu vực

Việc triển khai toàn diện và bền vững WHO FCTC là cách duy nhất đảm bảo lợi ích chung từ các can thiệp phòng chống tác hại thuốc lá dựa trên bằng chứng của Công ước cho các quốc gia và vùng lãnh thổ, và người dân trong khu vực. Điều này đòi hỏi phải có đầu tư mang tính chiến lược vào công tác chỉ đạo điều hành và nâng cao năng lực ở các cấp: các biện pháp quy định và thực thi chính sách pháp luật, thiết lập hệ thống giám sát để theo dõi việc tuân thủ, và hệ thống giám sát để đo lường, đánh giá tác động đối với sự tiêu thụ và các chỉ số sức khỏe.

Quá trình xây dựng Kế hoạch Hành động khu vực

Kế hoạch Hành động này là kết quả của nỗ lực chung trong việc xây dựng Kế hoạch Hành động cập nhật trong khu vực về kiểm soát thuốc lá – đây là bản Kế hoạch Hành động thứ 7 của khu vực Tây TBD kể từ năm 1990 – trong đó đề ra những mục tiêu chính, khuyến cáo hành động và chỉ số giám sát cho các quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực, thống nhất với WHO FCTC và gắn liền với các mục tiêu SDGs liên quan tới sức khỏe, chỉ tiêu tự nguyện toàn cầu về bệnh không lây nhiễm và Chiến lược toàn cầu về kiểm soát thuốc lá tới năm 2025 (GS2025).

Tổ xây dựng Kế hoạch đã tiến hành đánh giá tiến độ thực hiện Kế hoạch Hành động thứ 6 về Sáng kiến Không thuốc lá khu vực Tây TBD (2015–2019) tại các quốc gia và vùng lãnh thổ, đồng thời sử dụng kết quả đánh giá làm cơ sở cập nhật Kế hoạch hành động lần này. Nhóm đã tổng quan các tài liệu sẵn có, các báo cáo Hội nghị, phân tích số liệu và ý kiến phản hồi từ các quốc gia và khu vực làm cơ sở xây dựng Kế hoạch Hành động khu vực về Kiểm soát Thuốc lá khu vực Tây Thái Bình Dương (2020–2030). Nội dung Kế hoạch được bình duyệt chặt chẽ dưới sự điều phối của Văn phòng Tổ chức YTTG khu vực Tây Thái Bình Dương, đồng thời có các góp ý chuyên môn của các cơ quan đầu mối quốc gia, các chuyên gia kiểm soát thuốc lá trong khu vực và các bên liên quan khác. Sau đó, bản kế hoạch tiếp tục được các quốc gia và vùng lãnh thổ trong Khu vực góp ý tại Hội thảo Tham vấn Xây dựng Kế hoạch Hành động khu vực về Kiểm soát thuốc lá Khu vực Tây Thái Bình Dương, tổ chức từ 30 tháng 4 tới 2 tháng 5 năm 2019 tại Văn phòng Khu vực Tổ chức YTTG tại Manila.

Kế hoạch Hành động khu vực (2020–2030) được xây dựng dựa trên kế hoạch trước đó, đồng thời bổ sung các nội dung mới. Tuy nhiên, cấu trúc các lĩnh vực hành động chiến lược đã được điều chỉnh nhằm phản ánh sự thay đổi trong công tác kiểm soát thuốc lá trong khu vực. Kế hoạch Hành động khu vực thể hiện tính chất thay đổi trong ưu tiên và các thách thức, cũng như vấn đề mới nổi trong kiểm soát thuốc lá mà các quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực phải đương đầu hướng tới mục tiêu toàn cầu. Rõ ràng việc triển khai toàn diện WHO FCTC là điều cần thiết nhưng do thách thức về nguồn lực cộng thêm năng lực còn hạn chế nên chúng ta cần phải xác định ưu tiên các biện pháp hiệu quả cụ thể, tạo điều kiện thuận lợi triển khai hiệu quả các biện pháp khác.

11


Sự hỗ trợ của Kế hoạch Hành động cho các quốc gia

Năng lực của các quốc gia và vùng lãnh thổ khu vực Tây Thái Bình Dương trong việc triển khai công tác kiểm soát thuốc lá rất đa dạng và ở mức độ khác nhau. Bản kế hoạch đề xuất một loạt các hành động và gợi ý chính sách cho các quốc gia và vùng lãnh thổ trong việc đẩy nhanh công tác kiểm soát thuốc lá trên cơ sở nhận thức rằng đặc điểm của khu vực rất đa dạng – và không phải mọi quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực đều sẵn sàng hoặc có khả năng áp dụng mọi hành động và gợi ý chính sách ngay được. Thay vào đó, khuyến khích các quốc gia và vùng lãnh thổ hành động và lựa chọn chính sách phù hợp với bối cảnh quốc gia, mức độ năng lực và nguồn lực cho kiểm soát thuốc lá, đồng thời khi các hành động và nguồn lực đã được đảm bảo, chuyển sang triển khai các hành động và phương án chính sách phức hợp hơn. Bản kế hoạch cũng khuyến khích các quốc gia áp dụng các mô hình và công cụ triển khai thành công, cũng như trao đổi và huy động sự tham gia của các đối tác đến từ các quốc gia và vùng lãnh thổ khác trong Khu vực, xây dựng một “cộng đồng học tập” trong khu vực, tạo nền tảng và kết nối để chia sẻ rộng rãi bài học kinh nghiệm hướng tới việc thiết lập nguồn tài nguyên hỗ trợ kĩ thuật xuyên biên giới.

12

KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG VỀ KIỂM SOÁT THUỐC LÁ KHU VỰC TÂY THÁI BÌNH DƯƠNG, 2020–2030PHẤN ĐẤU VÌ MỘT KHU VỰC KHỎE MẠNH VÀ KHÔNG THUỐC LÁ

TẦM NHÌN

Một thế giới khỏe mạnh và bền vững cho mọi người – dân tộc, cộng đồng và môi trường không thuốc lá

SỨ MỆNH

Phát huy vai trò và vị thế của các quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực Tây Thái Bình Dương trong phòng chống nạn dịch thuốc lá.

MỤC ĐÍCH

Giảm sử dụng thuốc lá thông qua việc đẩy nhanh triển khai các biện pháp kiểm soát thuốc lá, bao gồm các biện pháp trong và ngoài Công ước khung về Kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế thế giới và các Hướng dẫn thực thi thông qua việc thiết lập hệ thống bền vững và cách tiếp cận toàn hệ thống Chính phủ và toàn xã hội..

CHỈ TIÊU CHUNG

Tới năm 2030, giảm ít nhất 30% tỷ lệ hút thuốc lá chuẩn hóa theo tuổi ở những người từ 15 tuổi trở lên ở từng quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực so với mốc so sánh ước tính ban đầu năm 2015.

TẦM NHÌN, SỨ MỆNH, MỤC ĐÍCH VÀ CHỈ TIÊU CHUNG

2.

13

LĨNH VỰC CHIẾN LƯỢC 1Ưu tiên kiểm soát thuốc lá trong mọi chính sách liên quan

MỤC TIÊU 1.1: Đưa và ưu tiên công tác kiểm soát thuốc lá vào chương trình phát triển của quốc gia, và trong các kế hoạch hành động, quy định chính sách liên quan

Việc lồng ghép kiểm soát thuốc lá vào các kế hoạch phát triển toàn diện và khung chính sách

quốc gia là yếu tố cốt lõi nhằm đảm bảo công tác kiểm soát thuốc lá là một cấu phần trong chiến

lược tổng thể quốc gia hướng tới Mục tiêu Phát triển Bền vững. Các quốc gia và vùng lãnh thổ

cần áp dụng cách tiếp cận mang tính hệ thống để kiểm soát thuốc lá, nhận thức rõ ý nghĩa và

tầm quan trọng của công tác kiểm soát thuốc lá đối với sự phát triển, phát huy vai trò và huy

động sự tham gia của các cấp, các ngành ngoài ngành y tế trong việc triển khai hiệu quả các

can thiệp kiểm soát thuốc lá. Để giải quyết bất công bằng xã hội dù trực tiếp hay gián tiếp ảnh

hưởng tới việc tiêu thụ thuốc lá và phơi nhiễm khói thuốc thì chiến lược cần có góc nhìn bao

quát, bao gồm vấn đề về giới, dân tộc, tôn giáo và các yếu tố ảnh hưởng kinh tế-xã hội khác

nhằm giải quyết gốc rễ căn bản tình trạng sức khỏe kém và nguy cơ cao ở một số nhóm dễ bị

tổn thương bởi thuốc lá và các ảnh hưởng sức khỏe bất lợi khác.

LĨNH VỰC CHIẾN LƯỢC, MỤC TIÊU, HÀNH ĐỘNG VÀ CHỈ SỐ

3.

14


Hành động và gợi ý chính sách cho các quốc gia và vùng lãnh thổ

1. Thống nhất với mục đích triển khai đầy đủ WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi Công ước, lồng ghép hoạt động kiểm soát thuốc lá vào các kế hoạch và khung chính sách liên quan cấp toàn cầu và quốc gia, chẳng hạn các quy định trong và ngoài ngành y tế, lồng ghép công tác kiểm soát thuốc lá vào mục tiêu củng cố hệ thống y tế, bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân, và phòng chống các bệnh không lây nhiễm, đề cập vai trò của công tác kiểm soát thuốc lá trong phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và đạt được Mục tiêu SDGs. (GS2025 – Mục tiêu cụ thể 2.1.3 và3.2.2)

2. Huy động sự tham gia của lãnh đạo nhà nước và các nhà hoạch định chính sách trong và ngoài ngành y tế, làm nổi bật và đưa công tác kiểm soát thuốc lá vào các chương trình đối thoại chính sách cấp cao vì sự phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo, tài chính y tế khu vực nhà nước, nông nghiệp, thương mại, môi trường, biến đổi khí hậu, du lịch, giới, vấn đề trẻ em, vấn đề phụ nữ, bảo vệ những người dễ bị tổn thương và thiệt thòi, giáo dục và các lĩnh vực liên quan khác. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.1)

3. Vận động đưa các vấn đề kiểm soát thuốc lá giữa các quốc gia, trong đó có các vấn đề liên quan tới thương mại và đầu tư quốc tế, vào chương trình hành động và sáng kiến của các tổ chức quốc tế, khu vực và tiểu khu vực, bao gồm Hiệp hội các quốc gia khu vực Đông Nam châu Á, Hợp tác Kinh tế châu Á-TBD (APEC), Ngân hàng Phát triển châu Á, Diễn đàn các quốc đảo TBD, Cộng đồng TBD, Hiệp hội cán bộ quản lý y tế các quốc đảo khu vực TBD, và sáng kiến Vành đai và Con đường.

4. Huy động sự tham gia của tổ chức xã hội dân sự như các tổ chức phi Chính phủ (NGOs), các nhà lãnh đạo cộng đồng, các tổ chức tôn giáo và các tổ chức khác không có quan hệ với ngành công nghiệp thuốc lá vào các chương trình đối thoại chính sách và tham vấn đa ngành, và xây dựng các chính sách và chương trình kiểm soát thuốc lá.

5. Tham gia vào các chương trình hợp tác Nam-Nam và ba bên, bao gồm các nhà cung cấp hay sử dụng dịch vụ. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 1.2.1)

6. Đưa công tác kiểm soát thuốc lá vào các diễn đàn thảo luận chính sách cấp cao xuyên suốt liên quan, các cuộc hội thảo và hội nghị quốc tế như các cuộc thảo luận về phát triển kinh tế, môi trường, Mục tiêu SDGs, củng cố hệ thống y tế, Bao phủ CSSK toàn dân (UHC) và phòng chống các bệnh không lây nhiễm.

7. Bảo vệ quyền quản lý và bảo vệ y tế công cộng khi đàm phán hay tham gia các hiệp định thương mại và đầu tư quốc tế.

Chỉ số giám sát cho các quốc gia và vùng lãnh thổ

1. Xác định triển khai hiệu quả các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá, bao gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi, coi đó như một ưu tiên phát triển, bao gồm Khung Hợp tác Phát triển Bền vững LHQ và Chiến lược Thái Bình Dương LHQ 2018–2022. (GS2025 Mục tiêu chiến lược 1.1)

15

3. TẦM NHÌN, SỨ MỆNH, MỤC ĐÍCH VÀ CHỈ TIÊU CHUNG – LĨNH VỰC CHIẾN LƯỢC 1

2. Đưa việc triển khai WHO FCTC vào chương trình đánh giá quốc gia tự nguyện thực hiện SDGs, liên quan tới chỉ tiêu 3.a. (GS2025 Mục tiêu chiến lược 2.1)

3. Lồng ghép các chiến lược kiểm soát thuốc lá vào kế hoạch phòng chống các bệnh không lây nhiễm nhằm hướng tới đạt được mục tiêu và chỉ tiêu của Kế hoạch Hành động Toàn cầu về Phòng chống các bệnh không lây nhiễm (NCD) của WHO 2013–2020. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.1.3)

4. Tham gia vào các chương trình hợp tác Nam-Nam và ba bên, bao gồm các nhà cung cấp hay sử dụng dịch vụ. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 1.2.1)

Hành động của Tổ chức Y tế thế giới

1. Đảm bảo các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá, bao gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi, được lồng ghép đầy đủ trong quá trình triển khai Chương trình Nghị sự về Phát triển bền vững 2030 và các cuộc thảo luận trong bất cứ diễn đàn nào được tổ chức trong khuôn khổ LHQ và liên quan tới kiểm soát thuốc lá. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.1.2)

2. Tạo điều kiện thuận lợi đưa kiểm soát thuốc lá vào các cuộc thảo luận chính sách cấp cao trên diễn đàn quốc tế, khu vực và quốc gia với các cơ quan LHQ, các viện và tổ chức khác đại diện đa ngành, bao gồm tài chính, phát triển kinh tế-xã hội, giảm nghèo, nông nghiệp, thương mại, môi trường và biến đổi khí hậu cũng như các cơ quan khu vực và tiểu khu vực. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.1.1, 2.1.4 và 3.2.2)

3. Cung cấp hướng dẫn chuyên môn kĩ thuật cho các quốc gia và vùng lãnh thổ trong việc tăng cường sự gắn kết chính sách kiểm soát thuốc lá giữa các lĩnh vực, chú trọng tới sự phối hợp đa ngành và bảo vệ các quá trình này trước các lợi ích thương mại và lợi ích nhóm của ngành công nghiệp thuốc lá. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.2)

4. Phổ biến bằng chứng và các khuyến cáo chính sách về vai trò của kiểm soát thuốc lá trong các lĩnh vực ngoài ngành y tế như gây hại môi trường và tác động của việc trồng cây nguyên liệu, sản xuất và tiêu thụ thuốc lá cũng như đánh thuế thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS) coi đó là phương tiện tạo nguồn thu cho tài chính y tế, và hệ thống kiểm soát hải quan nhằm ngăn chặn buôn lậu thuốc lá.

5. Tăng cường cơ chế chia sẻ kiến thức và bằng chứng như thông qua Chương trình Hợp tác Nam-Nam và ba bên. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 1.2.1)

Các chỉ số của Tổ chức YTTG

1. Số diễn đàn hay cuộc họp của LHQ với Khu vực về mục tiêu SDGs, trong đó thừa nhận và đề cập tới các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá, gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi, như một bộ phận cấu thành không tách rời nhằm đạt được các chỉ tiêu SDG. (GS2025 Mục tiêu chiến lược 2.1)

16


2. Số các cơ quan phát triển, các tổ chức liên chính phủ, tổ chức quốc tế hay sáng kiến trong khu vực đưa các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá, gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi, vào trong chiến lược và kế hoạch của họ. (GS2025 Mục tiêu chiến lược 2.1; GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.1.1 và 2.1.4)

3. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận được hỗ trợ kĩ thuật về sự nhất quán trong chính sách kiểm soát thuốc lá.

4. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia vào Chương trình Hợp tác Nam-Nam và ba bên, gồm cả bên cung cấp hay sử dụng. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 1.2.1)

Mục tiêu 1.2: Thực hiện truyền thông chiến lược nhằm tạo sự ủng hộ của người dân để đưa kiểm soát thuốc lá vào các lĩnh vực chính sách rộng hơn

Các chiến dịch truyền thông và vận động chiến lược, hiệu quả, lồng ghép được phối hợp chặt chẽ tạo sự gắn kết giữa xây dựng chính sách và tham gia của các nhà hoạch định chính sách nhằm làm nổi bật công tác kiểm soát thuốc lá vì sức khỏe cộng đồng. Các nhà hoạch định chính sách cũng có vai trò nâng cao nhận thức người dân, tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai và đảm bảo sự ủng hộ và tuân thủ các quy định của pháp luật về phòng chống tác hại thuốc lá trong nhân dân. Những tiến bộ công nghệ, nền tảng phương tiện số và các hình thức truyền thông mới (ví dụ, âm thanh, hình ảnh, video và nội dung được số hóa hoặc sử dụng công nghệ số như Internet) cũng là điều kiện thuận lợi để các chiến dịch truyền thông đổi mới sáng tạo ngoài các phương tiện truyền thống (như in ấn, phát thanh, truyền hình và truyền thông ngoài trời) đồng thời tiếp cận hiệu quả nhóm đối tượng, hay khu vực dễ bị lôi kéo mà ngành công nghiệp thuốc lá đang tăng cường hướng tới.


1. Xây dựng, tăng cường và triển khai chiến dịch truyền thông và vận động chiến lược với nguồn ngân sách bền vững để tạo ra sự ủng hộ sâu rộng cho các ưu tiên trong chính sách kiểm soát thuốc lá, và lồng ghép chiến dịch này vào kế hoạch tổng thể kiểm soát thuốc lá. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.1.5 và 3.2.3)

2. Tham gia và luôn cập nhật cho báo chí về các bằng chứng mới, thành tựu và khó khăn thách thức cũng như ưu tiên trong kiểm soát thuốc lá, đồng thời tuyên truyền rộng rãi những bài học thành công và thông tin chính thống trên cơ sở bằng chứng rõ ràng về hiệu quả của công tác triển khai chính sách kiểm soát thuốc lá.

3. Nâng cao nhận thức về tác hại của việc sử dụng thuốc lá và phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi, thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS),

17


4. Sử dụng nền tảng đa phương tiện cho truyền thông và vận động như truyền thông truyền thống (gồm truyền thông trả tiền), truyền thông lan truyền (qua sự lan truyền, thảo luận tự nhiên của khách hàng về chủ đề và không trả tiền) và truyền thông xã hội (trả tiền hoặc lan truyền), điều chỉnh các kênh truyền thông, nội dung và thông điệp cho từng nhóm đối tượng cụ thể.

5. Xây dựng tài liệu giáo dục và vận động và nội dung đa phương tiện dễ tiếp cận, đáng tin cậy, phù hợp, kịp thời, dễ hiểu và dễ vận dụng cho các chính quyền và cộng đồng địa phương.

6. Phối hợp với các đối tác, xây dựng mạng lưới nhằm tiếp cận và lôi kéo sự tham gia của các đối tượng liên quan cụ thể với nội dung và thông điệp phù hợp.

7. Xây dựng cộng đồng và huy động sự ủng hộ cho các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá, gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi, qua phương tiện xã hội, công nghệ mới và nền tảng phương tiện và các hình thức đổi mới sáng tạo khác.

8. Huy động sự tham gia của các gương mẫu mực trong cộng đồng, cá nhân và tổ chức có uy tín, và những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội mà không có quan hệ với ngành công nghiệp thuốc lá, cũng như các nhân vật điển hình tiên tiến cho công tác kiểm soát thuốc lá (GS2025 Mục tiêu hoạt động 1.4)

Chỉ số của quốc gia và vùng lãnh thổ

1. Xây dựng, tăng cường và triển khai các chiến dịch truyền thông chiến lược và vận động toàn diện bằng nguồn kinh phí bền vững. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.1.5 và 3.2.3)

Hành động của Tổ chức YTTG

1. Vận động và cung cấp thông tin và hỗ trợ kĩ thuật cho các quốc gia và vùng lãnh thổ và các nhà hoạch định chính sách về việc sử dụng truyền thông chiến lược bằng nguồn ngân sách bền vững tạo sự ủng hộ cho công tác kiểm soát thuốc lá và các chính sách và biện pháp quản lý thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS), khuyến khích thay đổi hành vi nâng cao sức khỏe, và chứng minh hiệu quả và vai trò to lớn của công tác kiểm soát thuốc lá đối với phát triển kinh tế và đạt được mục tiêu SDGs. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.3)

2. Cung cấp tài liệu rõ ràng có bằng chứng thuyết phục và nguồn tài nguyên để phổ biến trên các phương tiện truyền thông về các chủ đề kiểm soát thuốc lá cũng như các vấn đề mới, như các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS), bao gồm thông tin về tỷ lệ hút thuốc, tác hại đối với sức khỏe, các biện pháp và sáng kiến quản lý thuốc lá trên cấp độ quốc gia, khu vực và toàn cầu.

3. Tạo điều kiện thuận lợi và hỗ trợ trao đổi thông tin và chia sẻ bài học thành công về vận động chính sách và tài liệu truyền thông cho các quốc gia và vùng lãnh thổ.

18


4. Xây dựng tài liệu truyền thông và vận động cũng như nội dung đa phương tiện, hình thức mẫu và công cụ dễ tiếp cận, đáng tin cậy, phù hợp, kịp thời, dễ hiểu và dễ dàng vận dụng tại các quốc gia và vùng lãnh thổ. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.1.5)

Chỉ số của Tổ chức YTTG

1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận được hỗ trợ kĩ thuật cho phát triển, tăng cường và thực thi các chiến dịch truyền thông và vận động toàn diện với nguồn kinh phí bền vững nhằm thúc đẩy các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá, thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS) (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.1.5 và 3.2.3)

2. Xây dựng kho tài nguyên về hoạt động truyền thông và vận động để sử dụng tại các quốc gia và vùng lãnh thổ.

Mục tiêu 1.3: Tăng cường giám sát đa ngành và thực hiện nghiên cứu dựa trên bằng chứng nhằm tạo sự ủng hộ cho công tác kiểm soát thuốc lá và các biện pháp quản lý thuốc lá điện tử có và không có nicotin (ENDS/ENNDS)

Cần theo dõi và giám sát tiến độ kiểm soát thuốc lá qua thời gian và so sánh, đánh giá tác động của các can thiệp chính sách đối với tỷ lệ sử dụng thuốc lá. Các quốc gia và vùng lãnh thổ cần triển khai các hoạt động giám sát đa ngành theo định kỳ phù hợp, phối hợp với Tổ chức YTTG và các viện nghiên cứu liên quan về khảo sát đánh giá tác động, nghiên cứu và các sáng kiến tương tự ở cấp độ toàn cầu và khu vực. Việc xây dựng chương trình nghiên cứu cập nhật, phù hợp làm cơ sở bằng chứng liên quan theo bối cảnh quốc gia và địa phương là vô cùng cần thiết tạo nền tảng cho các chính sách kiểm soát thuốc lá và giải quyết các vấn đề mới nổi có thể gây khó khăn thách thức cho các quốc gia và vùng lãnh thổ trong việc quản lý các sản phẩm thuốc lá thông thường và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS).


1. Định kỳ tiến hành Điều tra chuẩn toàn cầu và khu vực về kiểm soát thuốc lá, bao gồm các câu hỏi về sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS), và báo cáo kịp thời cho Tổ chức YTTG. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.5)

2. Theo dõi và đánh giá việc triển khai, tuân thủ và thực thi các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá, gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi, và các quy định quản lý các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS). (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.5)

19


3. Nghiên cứu đánh giá tác động và tham gia vào các cuộc Điều tra toàn cầu và khu vực về tác động và đánh giá chính sách. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.3 và 3.2.5)

4. Xây dựng chương trình nghiên cứu về kiểm soát thuốc lá nhằm giải quyết các lĩnh vực khác trong công tác kiểm soát thuốc lá đặc biệt liên quan tới bối cảnh địa phương cũng như các vấn đề mới nổi, chẳng hạn như: các yếu tố ảnh hưởng và hệ quả của việc hút thuốc lá và phơi nhiễm khói thuốc; chuyển đổi cây trồng và sinh kế; nghiên cứu về sự khác biệt trong đặc điểm sử dụng thuốc lá; tác động môi trường của việc trồng nguyên liệu, sản xuất và tiêu thụ thuốc lá; sử dụng thuốc lá không khói; các sản phẩm mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS). (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.3)

5. Khuyến khích và tăng cường sự tham gia của đa ngành trong các hoạt động giám sát, điều tra đánh giá tác động, nghiên cứu và các sáng kiến tương tự. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.3, 3.2.2 và 3.2.5)

6. Phổ biến rộng rãi số liệu và thông tin quốc gia và khu vực cho các nhà hoạch định chính sách và các bên liên quan, đồng thời tăng cường sử dụng bằng chứng cho xây dựng chính sách.

Các chỉ số của các quốc gia và vùng lãnh thổ

1. Sự sẵn có số liệu về tỷ lệ sử dụng thuốc lá gần đây, đại diện và định kỳ (ví dụ cứ mỗi 5 năm) gồm các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS) ở cả người trưởngthành và thanh thiếu niên. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.5)

2. Theo dõi, đánh giá việc triển khai và thực thi các chính sách và biện pháp quản lý thuốc lá và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS). (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.5)

3. Tiến hành nghiên cứu nhằm xây dựng cơ sở bằng chứng về kiểm soát thuốc lá và các vấn đề mới nổi khác. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.3)

4. Huy động sự tham gia của các đơn vị trong và ngoài ngành y tế vào các hoạt động đánh giá, nghiên cứu và các sáng kiến tương tự. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.3 và 3.2.5)

5. Phổ biến rộng rãi số liệu và thông tin quốc gia, khu vực cho các nhà hoạch định chính sách và các bên liên quan, đồng thời tăng cường sử dụng bằng chứng cho xây dựng chính sách.


1. Tăng cường năng lực cho giám sát và đánh giá công tác kiểm soát thuốc lá, bao gồm xây dựng các công cụ và hướng dẫn đánh giá việc triển khai và thực thi. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.5)

2. Hỗ trợ xác định các dự án và tạo điều kiện thuận lợi cho nghiên cứu về kiểm soát thuốc lá và hỗ trợ kĩ thuật về các vấn đề mới nổi, gắn kết các quốc gia và vùng lãnh thổ với tài nguyên của Tổ chức YTTG, bao gồm các Trung tâm Hợp tác của Tổ chức YTTG và các trung tâm quản lý tri thức WHO FCTC. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 1.2.2 và 2.2.3)

20



1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận hỗ trợ kĩ thuật cho hoạt động giám sát và đánh giá. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.5)

2. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận hỗ trợ kĩ thuật để xác định các dự án và tiến hành nghiên cứu về kiểm soát thuốc lá và các vấn đề mới nổi khác. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.3)

3. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận hỗ trợ kĩ thuật các Trung tâm Hợp tác của Tổ chức YTTG và các trung tâm quản lý tri thức WHO FCTC. (GS2025 Mục tiêu chiến lược 1.2.2)

21


LĨNH VỰC CHIẾN LƯỢC 2Đẩy nhanh việc triển khai các biện pháp kiểm soát thuốc lá, bao gồm các biện pháp được khuyến cáo trong WHO-FCTC và các Hướng dẫn thực thi

Mục tiêu 2.1: Tăng cường năng lực và hạ tầng quốc gia nhằm triển khai đầy đủ các biện pháp kiểm soát thuốc lá, bao gồm các biện pháp được khuyến cáo trong WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi

Đã có đủ bằng chứng để hành động phòng chống nạn dịch thuốc lá; bằng chứng được ghi nhận trong WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi, và đây là cơ sở bằng chứng sâu rộng ủng hộ các can thiệp kiểm soát thuốc lá hiệu quả toàn diện. Tuy nhiên, việc phê chuẩn công ước hay thông qua các chính sách kiểm soát thuốc lá vẫn chưa đủ để đảo ngược nạn dịch thuốc lá đồng thời giảm thiểu tác hại to lớn đối với sức khỏe và cuộc sống của người dân. Để tạo ra sự khác biệt thật sự, chính phủ các nước cần đầu tư vào nâng cao năng lực và hạ tầng quốc gia nhằm triển khai và thực thi bền vững các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá, bao gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi


1. Xây dựng, triển khai và cập nhật thường xuyên kế hoạch kiểm soát thuốc lá quốc gia toàn diện, kèm theo ngân sách và các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá được coi là quan trọng nhất theo bối cảnh quốc gia, gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 1.1.1 và 3.2.3)

2. Đảm bảo công tác kiểm soát thuốc lá nằm trong kế hoạch phát triển nguồn nhân lực y tế quốc gia, cùng với các kế hoạch quốc gia về phòng chống các bệnh không lây nhiễm và các chương trình nâng cao sức khỏe, bao gồm tập huấn cho nhân viên y tế tại bệnh viện và các cơ sở y tế.

3. Đảm bảo có đủ số lượng nhân viên cho hoạt động kiểm soát thuốc lá và liên quan, trong đó có nhân viên pháp chế, đồng thời xây dựng năng lực và kĩ năng hỗ trợ việc triển khai kế hoạch quốc gia về kiểm soát thuốc lá hoặc các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá, cũng như các kế hoạch và khung chính sách toàn cầu và khu vực, như vai trò của công tác kiểm soát thuốc lá đối với phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, đạt được mục tiêu SDGs, tăng cường hệ thống y tế, bao phủ CSSK toàn dân và phòng chống bệnh không lây nhiễm.

22


4. Đảm bảo phân bổ đủ kinh phí từ nguồn ngân sách quốc gia cho công tác kiểm soát thuốc lá, triển khai các kế hoạch kiểm soát thuốc lá hoặc các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.3)

5. Xây dựng hoặc tăng cường các biện pháp quản lý, quản trị và pháp lý nhằm đảm bảo đủ kinh phí và hỗ trợ hậu cần cho các chương trình quốc gia về kiểm soát thuốc lá, chẳng hạn sử dụng nguồn thu từ thuế thuốc lá, thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS) và các sản phẩm khác. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.3)

Chỉ số của các quốc gia và vùng lãnh thổ

1. Có: (a) kế hoạch quốc gia về kiểm soát thuốc lá toàn diện, kèm theo dự trù ngân sách (b) được cấp ngân sách đầy đủ và (c) có nhân sự phù hợp. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 1.1 và 3.2.3)

2. Có chương trình nâng cao năng lực kiểm soát thuốc lá.


1. Hỗ trợ các quốc gia và vùng lãnh thổ xây dựng kế hoạch quốc gia về kiểm soát thuốc lá toàn diện, kèm theo ngân sách và các biện pháp kiểm soát thuốc lá, gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi, với các lĩnh vực ưu tiên được xác định rõ và có đủ nguồn nhân lực. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.3)

2. Cung cấp hỗ trợ kĩ thuật cho các quốc gia và vùng lãnh thổ trong việc xây dựng văn bản pháp lý hoặc thông qua các biện pháp nhằm đảm bảo tài chính bền vững cho công tác kiểm soát thuốc lá, và chia sẻ các ví vụ trong khu vực về cơ chế tài chính thành công để đảm bảo sự bền vững của các chương trình quốc gia về kiểm soát thuốc lá. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.3)

3. Phổ biến cách làm hay của các quốc gia, các bài học kinh nghiệm, các hình thức mẫu, quy trình và nguồn tài nguyên mạng xã hội nhằm hỗ trợ phối hợp đa ngành về kiểm soát thuốc lá.


1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận hỗ trợ kĩ thuật nhằm tăng cường năng lực quốc gia trong việc triển khai các biện pháp kiểm soát thuốc lá, gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi.

2. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ có kế hoạch quốc gia về kiểm soát thuốc lá toàn diện, kèm theo ngân sách. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.3)

23


Mục tiêu 2.2: Bảo vệ các chính sách kiểm soát thuốc lá và nỗ lực quốc gia trước sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá (Điều 5.3 WHO FCTC)

Sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá vẫn còn là rào cản lớn trong công tác kiểm soát thuốc lá ở hầu hết các quốc gia. Trong khi chính phủ tăng cường nâng cao nhận thức người dân và năng lực nhằm đối phó với nỗ lực cản trở, trì hoãn hay làm suy yếu việc triển khai, thì ngành công nghiệp thuốc lá lại tìm mọi cách để tác động quá trình xây dựng chính sách vì lợi ích thương mại của mình. Ví dụ, họ đang cố gắng lôi kéo các tổ chức, đơn vị ngoài ngành y, hay tài trợ kinh phí nghiên cứu cho các tổ chức thứ ba, là những đơn vị tự cho rằng mình có vai trò và quyền lợi đối với y tế công cộng. Các quốc gia cần phải nỗ lực nhiều hơn để phòng tránh cho các đơn vị, tổ chức, cá nhân của chính phủ trong mọi lĩnh vực khỏi bị tác động, chi phối bởi các mánh khóe ngày càng nhiều và tinh vi của ngành công nghiệp thuốc lá.


1. Triển khai các chính sách và biện pháp nhằm bảo vệ các chính sách y tế công cộng và các biện pháp kiểm soát thuốc lá trước lợi ích thương mại và lợi ích nhóm khác của ngành công nghiệp thuốc lá, bao gồm tối thiểu là triển khai Điều 5.3 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.1.3 và 3.2.4)

2. Tăng cường nâng cao nhận thức, trong chính phủ và người dân, về các chiêu thức, mánh lới can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá và nhu cầu bảo vệ chính sách y tế công cộng về kiểm soát thuốc lá trước lợi ích thương mại và lợi ích nhóm khác của ngành công nghiệp thuốc lá.

3. Xây dựng, ban hành và triển khai quy tắc ứng xử cho cán bộ công nhân viên chức, bao gồm công chức và đại biểu dân cử, hoặc sửa đổi quy tắc ứng xử hiện có, quy định chuẩn tham gia của cơ quan nhà nước với ngành công nghiệp thuốc lá, phù hợp với Điều 5.3 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi.

4. Tổ chức đào tạo về chống lại sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá cho cán bộ công chức, viên chức và đại biểu dân cử trong các cơ quan Nhà nước tham gia vào các vấn đề kiểm soát thuốc lá .

5. Theo dõi và thu thập thông tin về các hoạt động và thực hành của ngành công nghiệp thuốc lá, gồm thông tin về các đối tác của ngành công nghiệp thuốc lá, các tổ chức, đơn vị và cá nhân hoạt động thay mặt cho ngành công nghiệp, và ngăn cản sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá vào xây dựng và triển khai chính sách.

6. Huy động sự tham gia, tìm kiếm sự ủng hộ và xây dựng quan hệ đối tác với các tổ chức xã hội dân sự và các viện nghiên cứu nhằm tranh thủ chuyên môn và kinh nghiệm của họ trong

24

KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG VỀ KIỂM SOÁT THUỐC LÁ KHU VỰC TÂY THÁI BÌNH DƯƠNG, 2020–2030 PHẤN ĐẤU VÌ MỘT KHU VỰC KHỎE MẠNH VÀ KHÔNG THUỐC LÁÁ

việc giám sát và ứng phó trước sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá, bao gồm cả sự can thiệp của các tổ chức phi độc lập thay mặt cho ngành công nghiệp.

7. Định kỳ đánh giá việc triển khai Điều 5.3 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi dựa trên chỉ số về sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá được cộng đồng kiểm soát thuốc lá chấp nhận.

8. Cấm cái gọi là trách nhiệm xã hội của ngành công nghiệp thuốc lá, bao gồm các hoạt động được mô tả như trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp hay các từ mĩ miều như sự bền vững của doanh nghiệp.

9. Loại bỏ sự khuyến khích, đặc quyền, đặc lợi dành cho ngành công nghiệp thuốc lá, bao gồm miễn hoặc hưởng thuế ưu đãi thành lập và điều hành doanh nghiệp.

10. Tăng cường nâng cao nhận thức về sự tài trợ của ngành công nghiệp thuốc lá hay bên thứ ba liên quan trong các tổ chức nghiên cứu, cơ quan chính phủ, các tổ chức quốc tế và liên chính phủ và NGOs, và khu vực tư nhân, và ban hành chính sách nhằm ngăn cản việc sử dụng kết quả nghiên cứu từ các tổ chức liên quan tới ngành công nghiệp trong quá trình xây dựng chính sách.

11. Chia sẻ mọi nỗ lực thực hiện và kết quả đạt được ở các quốc gia hay vùng lãnh thổ nhằm chống lại sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá .

12. Yêu cầu ngành công nghiệp thuốc lá định kỳ báo cáo cho chính phủ và công chúng về các hoạt động như sản xuất, chế biến thuốc lá, thị phần, chi tiêu cho tiếp thị, doanh thu, tiếp thị, đặc quyền, đầu tư, ngân sách của bên thứ ba và các tổ chức phi Chính phủ, vận động hành lang, từ thiện, đóng góp chính trị, và mọi hoạt động quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá chưa được cấm theo Điều 13 của WHO FCTC.

13. Đảm bảo các quốc gia và vùng lãnh thổ không có đầu tư vào ngành công nghiệp thuốc lá và các liên doanh liên quan, bao gồm thông qua quỹ lương hưu hay các quỹ tương tự của nhà nước hay chính phủ.

14. Ở các quốc gia có ngành công nghiệp thuốc lá là doanh nghiệp nhà nước, thì cần đảm bảo bất cứ đầu tư vào ngành công nghiệp thuốc lá không ngăn cản việc triển khai đầy đủ các biện pháp kiểm soát thuốc lá, gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi.

15. Đảm bảo việc triển khai Điều 5.3 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi trong toàn hệ thống chính phủ, bao gồm các phái đoàn chính phủ và ngoại giao và văn phòng ở các quốc gia khác, và trong các quan hệ quốc tế và kinh tế.


1. Triển khai chính sách và các biện pháp nhằm bảo vệ các chính sách y tế công cộng trước sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá, bao gồm các biện pháp trong Điều 5.3 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.1 và 3.2.4)

25

3. TẦM NHÌN, SỨ MỆNH, MỤC ĐÍCH VÀ CHỈ TIÊU CHUNG – LĨNH VỰC CHIẾN LƯỢC2


1. Phổ biến các hướng dẫn và khung chính sách mẫu và các biện pháp nhằm đối phó hay đương đầu với sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá vào quá trình xây dựng chính sách kiểm soát thuốc lá, và tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai đầy đủ các biện pháp phù hợp với Điều 5.3 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.1.3 và 3.2.4)

2. Hỗ trợ các quốc gia xây dựng năng lực nhằm ngăn chặn sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá ở đội ngũ công chức, bao gồm viên chức và đại biểu dân cử.

3. Cung cấp hỗ trợ kĩ thuật và cơ hội tập huấn cho các quốc gia và vùng lãnh thổ đang đối phó với sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá, bao gồm đe dọa kiện hoặc kiện, hay các thách thức pháp lý về các biện pháp kiểm soát thuốc lá ở tòa án trong nước hay tòa án thương mại và đầu tư quốc tế, và kết nối quốc gia và vùng lãnh thổ đó với các chuyên gia và nguồn lực.

4. Phổ biến các sáng kiến chính sách và ví dụ thành công ở các quốc gia về việc ứng phó trước chiến lược can thiệp toàn cầu hay khu vực của ngành công nghiệp thuốc lá, như thành lập và quảng bá các cơ quan do ngành công nghiệp tài trợ và sử dụng các cơ quan này làm bên thứ ba cho mục đích thương mại và lợi ích nhóm của ngành công nghiệp thuốc lá.

5. Xây dựng và phổ biến thông tin và công cụ để phản bác các luận điệu của ngành công nghiệp thuốc lá.

6. Tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ cách làm hay ở các quốc gia về quy định cấm cái gọi là trách nhiệm xã hội, các hoạt động của ngành công nghiệp thuốc lá, bao gồm các hoạt động được mô tả là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, hay dưới cái tên gọi mĩ miều như sự bền vững của doanh nghiệp.

7. Tạo điều kiện thuận lợi và hỗ trợ kĩ thuật và cơ hội đào tạo cho các quốc gia và vùng lãnh thổ để giám sát sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá, bao gồm việc sử dụng một chỉ số về sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá.

8. Nâng cao nhận thức ở các quốc gia và vùng lãnh thổ rằng việc đầu tư vào ngành công nghiệp thuốc lá và liên doanh liên quan là trái ngược với Điều 5.3 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi, và vì y tế công cộng.


1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận sự hỗ trợ của Tổ chức YTTG để xây dựng hay ban hành các chính sách và biện pháp đối phó với sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá trong công tác kiểm soát thuốc lá, phù hợp với Điều 5.3 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.1.3)

2. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận sự hỗ trợ của Tổ chức YTTG để xây dựng các chính sách và biện pháp và giám sát ngành công nghiệp thuốc lá.

26


Mục tiêu 2.3: Triển khai chính sách về giá và thuế và các biện pháp giảm sức mua và tiêu dùng thuốc lá (Điều 6 WHO FCTC)

Tăng thuế thuốc lá để giảm sức mua được ghi nhận là một trong những biện pháp hiệu quả nhất nhằm giảm tiêu thụ thuốc lá và phơi nhiễm khói thuốc. Thuế thuốc lá được coi là tiến bộ và cải thiện sự công bằng; tác động tích cực của các biện pháp thuế trên giá thuốc lá xét từ góc độ y tế công cộng cũng được đánh giá là rất hiệu quả ở các nhóm cần can thiệp nhất, đó là thiếu niên và vị thành niên nhạy cảm với giá, và ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Nguồn thu công tăng thêm từ việc tăng thuế cũng là một giải pháp có lợi đôi đường cho Chính phủ: nguồn thu từ thuế thuốc lá này có thể được sử dụng để tài trợ cho các hoạt động kiểm soát thuốc lá và các chương trình khác vì sức khỏe cộng đồng như bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân (UHC).


1. Triển khai các chính sách và biện pháp về giá và thuế để giảm tiêu thụ thuốc lá, bao gồm tối thiểu các biện pháp trong Điều 6 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 1.1.2)

2. Phối hợp đa ngành giữa các cơ quan chính phủ, bao gồm Bộ Tài chính:

a.. đảm bảo thuế tiêu thụ đặc biệt trên mọi sản phẩm thuốc lá bằng ít nhất 70% giá bán lẻ với mức thuế tương đương áp dụng cho các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS) (tại quốc gia và vùng lãnh thổ chưa cấm các sản phẩm này);

b. giám sát, tăng hoặc điều chỉnh mức thuế hàng năm để giảm sức mua, xem xét thêm các biến động về lạm phát và tốc độ tăng trưởng thu nhập; và

c. đảm bảo một hệ thống thuế thống nhất hay hệ thống thuế tiêu thụ đặc biệt đơn giản và hiệu quả nhất được thực thi.

3. Xây dựng kế hoạch quản lý thuế nhằm đảm bảo triển khai hiệu quả và hiệu lực của chính sách thuế, bao gồm các biện pháp như chế độ cấp phép, đánh dấu sản phẩm bằng tem thuế và đảm bảo sự tuân thủ.

4. Triển khai các biện pháp sau:

a. Ban hành một hệ thống cấp phép minh bạch hoặc tương đương, hay hệ thống kiểm soát thương mại trong các sản phẩm thuốc lá;

b. Áp dụng các biện pháp chống đầu cơ nhằm ngăn chặn việc gia tăng sản xuất hoặc tích lũy các sản phẩm thuốc lá do biết trước giá thuốc lá sẽ tăng, như quy định hạn chế xuất xưởng sản lượng quá mức ngay trước thời điểm tăng thuế hay đánh thuế mới trên sản phẩm mới đã được sản xuất hoặc lưu kho;

27


c. đánh dấu (ví dụ dán tem) thuế bắt buộc trên bao bì, hay dấu sản phẩm chịu thuế để phân biệt giữa các sản phẩm thuốc lá lậu và hợp pháp và việc tuân thủ với các chính sách và biện pháp thuế thông qua giám sát sản xuất và nhập khẩu; và

d. có hệ thống theo dõi và truy xuất nguồn gốc hoặc hệ thống giám sát các sản phẩm thuốc lá thông qua chuỗi cung ứng và hỗ trợ điều tra buôn lậu các sản phẩm thuốc lá.

5. Dành nguồn thu từ thuế thuốc lá cho các chương trình kiểm soát thuốc lá, như: nâng cao nhận thức; nâng cao sức khỏe; phòng chống các bệnh không lây nhiễm; các dịch vụ cai nghiện thuốc lá; các hoạt động hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp; tài trợ cho các tổ chức thực hiện công tác kiểm soát thuốc lá, các chiến lược truyền thông và nghiên cứu; bao phủ CSSK toàn dân (UHC); và các ưu tiên khác của chính phủ. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.3)

6. Cấm buôn bán điếu lẻ thuốc lá hoặc các sản phẩm thuốc lá trong gói nhỏ (ví dụ, mỗi bao có ít hơn 20 điếu), vì cá hình thức này làm tăng khả năng mua thuốc lá ở thiếu niên.

7. Cấm hoặc hạn chế bán và/hoặc nhập khẩu cho/từ khách du lịch quốc tế các sản phẩm thuốc lá miễn thuế, miễn thuế nhập khẩu.

8. Phê chuẩn hoặc tham gia Nghị định thư nhằm loại trừ buôn bán bấp hợp pháp các sản phẩm thuốc lá (gọi tắt là Nghị định thư chống buôn lậu chuốc lá).


1. Thuế tiêu thụ đặc biệt trên mọi sản phẩm thuốc lá bằng ít nhất 70% giá bán lẻ với mức thuế tương đương áp dụng cho các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS) tại nơi chưa cấm các sản phẩm này.

2. Có chính sách ở tất cả các bộ liên quan, gồm Bộ Tài chính nhằm đảm bảo thuế thuốc lá được giám sát và tăng hàng năm.

3. Nguồn thu từ thuế thuốc lá được sử dụng cho nâng cao sức khỏe và phòng chống các bệnh không lây nhiễm, trong đó có kiểm soát thuốc lá.

4. Có hệ thống theo dõi và truy xuất nguồn gốc hoặc hệ thống phù hợp với Nghị định thư về Buôn bán lậu.

5. Phê chuẩn, hoặc tham gia Nghị định thư chống buôn lậu thuốc lá.


1. Cung cấp công cụ và hỗ trợ cho các quốc gia và vùng lãnh thổ để chứng minh hiệu quả trong biện pháp tăng thuế thuốc lá.

2. Cung cấp hỗ trợ kĩ thuật, công cụ và cơ hội đào tạo cho các quốc gia và vùng lãnh thổ để thiết kế, triển khai, quản lý và giám sát hiệu quả các chiến lược về thuế và giá thuốc lá.

28


3. Cung cấp hỗ trợ kĩ thuật, công cụ và hỗ trợ thuế thuốc lá cho chương trình kiểm soát thuốc lá, như: nâng cao nhận thức; nâng cao sức khỏe; phòng chống các bệnh không lây nhiễm; dịch vụ cai nghiện thuốc lá; các hoạt động hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp; tài trợ cho các tổ chức thực hiện công tác kiểm soát thuốc lá, các chiến lược truyền thông và nghiên cứu; bao phủ CSSK toàn dân (UHC); và các ưu tiên khác của chính phủ. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.3)

4. Phối hợp với các tổ chức liên chính phủ khác để vận động các quan chức chính phủ tăng thuế thuốc lá thường xuyên.

5. Tạo điều kiện thuận lợi cho triển khai hệ thống theo dõi và truy xuất nguồn gốc hoặc hệ thống phù hợp với Nghị định thư chống buôn lậu thuốc lá.

6. Tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ thực hành tốt của các quốc gia trong phòng chống buôn lậu.

7. Cung cấp hỗ trợ kĩ thuật và hỗ trợ cho các quốc gia để khuyến khích phê chuẩn, hoặc tham gia Nghị định thư chống buôn lậu thuốc lá.


1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận hướng dẫn kĩ thuật, công cụ và sự hỗ trợ cho chiến lược thuế và giá thuốc lá hiệu quả, bao gồm quản lý hiệu quả thuế.

Mục tiêu 2.4: Triển khai các chính sách và biện pháp bảo vệ trước sự phơi nhiễm khói thuốc lá và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và các loại thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS) (Điều 8 WHO FCTC)

Bằng chứng khoa học đã cho thấy rất rõ phơi nhiễm khói thuốc lá gây tử vong, bệnh tật

và tàn phế như đề cập trong Điều 8 của Công ước khung WHO FCTC. Đây là một trong

những điều được triển khai thực thi mạnh nhất của Công ước khung WHO FCTC trên

thế giới và đã góp phần dẹp bỏ quan điểm coi hút thuốc lá là điều bình thường. Tuy vậy,

các quốc gia và vùng lãnh thổ cần hành động để loại bỏ những khoảng trống và ngoại

lệ trong chính sách để mang lại sự bảo vệ phổ quát trước khói thuốc thụ động cũng như

khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS) bởi vì

các cách tiếp cận không đảm bảo 100% môi trường không khói thuốc cho thấy ít hiệu

quả. Cần đặc biệt chú ý tới các nơi như khu vực công cộng ngoài trời mà giới trẻ hay lui

tới và khu vực dễ bị tổn thương- như nhân viên nhà hàng và các cơ sở thương mại, cũng

như để bảo vệ phụ nữ và trẻ em khỏi phơi nhiễm khói thuốc lá ở nhà.

29



1. Xây dựng và triển khai các chính sách và biện pháp để bảo vệ khỏi phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS), bao gồm mức tối thiểu là triển khai Điều 8 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi, đồng thời cân nhắc khung thời gian đặt ra (GS2025 Mục tiêu cụ thể 1.1.3), cũng như bảo vệ trước khói thuốc tồn lưu (third-hand smoke) (chất gây ô nhiễm từ khói thuốc tồn lưu vẫn còn lưu lại trên bề mặt và trong bụi sau khi thuốc đã được hút), như:

a. Bảo vệ khỏi phơi nhiễm khói thuốc tại các nơi làm việc trong nhà, trên các phương tiện công cộng, nơi công cộng ngoài trời, và các nơi công cộng khác, như cơ sở y tế, cơ sở giáo dục, đại học, cơ sở nhà nước, các cơ sở văn hóa, địa điểm lịch sử, địa điểm du lịch và di sản, khu vực tụ tập công cộng, nhà hàng, quán cà phê, quán rượu, bars, trung tâm thương mại, các cơ sở bán lẻ, công viên, bãi biển, sân chơi;

b. Bảo vệ khỏi phơi nhiễm khói thuốc ở các nơi công cộng ngoài trời có mái che hoặc kết cấu trông giống mái che, hoặc có tường che một hoặc nhiều phía;

c. Cấm nhai thuốc lá trong nhà hoặc sử dụng các sản phẩm thuốc lá khác; và

d. Đảm bảo sự tuân thủ các trách nhiệm pháp lý của các cơ sở kinh doanh và các bên liên quan trong việc thực thi các chính sách và biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá nhằm bảo vệ trước sự phơi nhiễm đó, như có nghĩa vụ lắp đặt các biển báo, đồ đạc và phòng ốc theo yêu cầu, gỡ bỏ các tàn gạt thuốc lá và các vật dụng tương tự, giám sát sự tuân thủ các quy chế làm việc đồng thời có các bước hợp lý để khuyến khích người hút bỏ thuốc lá hoặc các sản phẩm thuốc lá khác, bao gồm các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS).

2. Đảm bảo tuyên truyền cho các cơ sở kinh doanh và các bên liên quan khác về trách nhiệm pháp lý cần tuân thủ, gồm xử phạt nếu không tuân thủ, cùng với các chính sách và biện pháp khác để bảo vệ khỏi phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS).

3. Huy động sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự, ví dụ các nhóm về kiểm soát thuốc lá, vận động phòng chống các bệnh không lây nhiễm và nâng cao sức khỏe, và các bên liên quan khác không có mối quan hệ với ngành công nghiệp thuốc lá hoặc ngành công nghiệp liên quan cũng như các đối tác tích cực trong quá trình xây dựng, triển khai và thực thi các biện pháp bảo vệ khỏi phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS).

4. Giáo dục và đề cao vai trò của các nhóm cộng đồng hành động nhằm bảo vệ phụ nữ, trẻ em và các nhóm dễ bị tổn thương khác khỏi phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS).

5. Tiến hành các hoạt động khuyến khích bảo vệ 100% khỏi phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS), gồm các nơi như nhà riêng, phương tiện cá nhân, không gian công cộng ngoài trời và khác, nếu phù hợp.

30


Chỉ số của của các quốc gia và vùng lãnh thổ

1. Ban hành và triển khai các chính sách và biện pháp bảo vệ khỏi phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS), ít nhất phải phù hợp với Điều 8 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi.


1. Cung cấp hỗ trợ kĩ thuật, công cụ và hỗ trợ cho các quốc gia và vùng lãnh thổ xây dựng và ban hành hiệu quả các chính sách và biện pháp bảo vệ khỏi phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS), bao gồm các biện pháp trong Điều 8 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi.

2. Lồng ghép các chính sách và biện pháp bảo vệ khỏi phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS) vào các sáng kiến, các cách tiếp cận ‘xây dựng địa phương lành mạnh’, như sáng kiến Thành phố lành mạnh hay Đảo lành mạnh, các sự kiện công cộng lớn, và các bối cảnh và sáng kiến khác.

3. Giám sát việc triển khai và thực thi các chính sách và biện pháp trong khu vực để bảo vệ khỏi phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS).

4. Phổ biến các nghiên cứu điển hình; câu chuyện thành công; bằng chứng; cập nhật về triển khai chính sách; và giám sát, lượng giá và đánh giá tác động.

5. Xây dựng và phổ biến bằng chứng liên quan tới sự nguy hại do phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS) gây ra.


1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận hướng dẫn kĩ thuật, công cụ và hỗ trợ triển khai các chính sách và biện pháp bảo vệ khỏi phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS), bao gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi.

2. Tạo điều kiện thuận lợi, ủng hộ và chia sẻ kinh nghiệm hay của các quốc gia, các bài học kinh nghiệm, câu chuyện thành công và khó khăn thách thức giữa các quốc gia và vùng lãnh thổ.

31


Mục tiêu 2.5: Triển khai các chính sách và biện pháp đóng gói và dán nhãn (Điều 11 WHO FCTC)

Tình hình quốc tế về các biện pháp đóng gói và dán nhãn cho thấy có nhiều tiến bộ trong công tác kiểm soát thuốc lá bởi ngày càng có nhiều quốc gia trên thế giới tăng diện tích cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh trên bao thuốc lá và hướng tới quy định đóng gói bao trơn hoặc bao chuẩn hóa trong khi bảo vệ thành công những thách thức pháp lý với ngành công nghiệp thuốc lá tại các tòa án trong nước và tòa án thương mại và đầu tư quốc tế. Các quốc gia cần đổi mới sáng tạo và cố gắng tận dụng tối đa lợi ích của các biện pháp đóng gói và dán nhãn như một phương tiện trực tiếp và hiệu quả trong việc giảm tiêu thụ thuốc lá và phơi nhiễm khói thuốc lá và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá khác, bao gồm khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS).


1. Xây dựng các chính sách và biện pháp đảm bảo những cảnh báo sức khỏe hiệu quả mô tả và cho thấy tác hại của việc hút thuốc lá xuất hiện trên bao bì và nhãn mác, đồng thời các cảnh báo này chiếm từ 75% trở lên diện tích trưng bày với hình ảnh rõ nét, dễ thấy, dễ đọc, bao gồm các hình ảnh đủ độ màu sắc, được luân phiên, và bao gồm các cảnh báo sức khỏe bằng các ngôn ngữ chính, bao tối thiểu là triển khai đủ theo qui định Điều 11 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi, đồng thời cân nhắc khung thời gian đặt ra trong đó. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 1.1.3)

2. Xây dựng các chính sách và biện pháp ngăn ngừa ngành công nghiệp thuốc lá và các ngành công nghiệp liên quan sử dụng bất cứ phương tiện gì qua quy cách đóng gói và dán nhãn sai trái, nhằm gây nhiễu thông tin hay gian dối, bao gồm cả thông tin về khói tỏa từ thuốc lá (gồm cả khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS)), thành phần, việc giảm hại và tính hấp dẫn.

3. Đòi hỏi in tên các quốc gia hay vùng lãnh thổ mà sản phẩm dự định được bán ở đó trên bao bì và nhãn mác sản phẩm để hỗ trợ phòng chống buôn bán lậu các sản phẩm thuốc lá.

4. Triển khai các chính sách và biện pháp yêu cầu các sản phẩm thuốc lá tuân thủ quy cách đóng gói bao trơn hoặc bao chuẩn hóa cũng như các chính sách và biện pháp quy định hàm lượng và công bố về sản phẩm thuốc lá, phù hợp với Điều 9 và 10 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi.

5. Triển khai các chính sách và biện pháp đổi mới sáng tạo về vị trí của cảnh báo chẳng hạn như yêu cầu cảnh báo sức khỏe và thông điệp được in trên chính sản phẩm thuốc lá hoặc các thành phần của chúng cũng như trên các thiết bị như ENDS/ENNDS và các biện pháp áp dụng cho các sản phẩm thuốc lá mới nổi (bao gồm thuốc lá nung nóng (HTPs)), và thuốc lào Ả rập (Shisha).

32



1. Phê duyệt và triển khai các chính sách và biện pháp về đóng gói và dán nhãn, tối thiểu là ở mức phù hợp với Điều 11 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi.


1. Cung cấp hướng dẫn và hỗ trợ kĩ thuật cho các quốc gia và vùng lãnh thổ để xây dựng hiệu quả các chính sách và biện pháp đóng gói và dán nhãn, bao gồm các biện pháp trong Điều 11 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi.

2. Cung cấp các ví dụ và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ hình ảnh về cảnh báo sức khỏe hiệu quả và các thông số kĩ thuật khác về quy cách đóng gói và dán nhãn.

3. Cung cấp hỗ trợ kĩ thuật cho các quốc gia và vùng lãnh thổ về các vấn đề gắn với sự phát triển và triển khai các chính sách và biện pháp về quy cách đóng gói và nhãn mác, bao gồm việc bảo vệ các biện pháp đó trước nhưng thách thức pháp lý.


1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận hướng dẫn kĩ thuật, công cụ và hỗ trợ cho việc triển khai các chính sách và biện pháp về quy cách đóng gói và nhãn mác, gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi.

Mục tiêu 2.6: Triển khai các chính sách và biện pháp cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá (Điều 13 WHO FCTC)

Cần ban hành quy định cấm toàn diện mọi hình thức quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá để phòng ngừa hiệu quả người dân, đặc biệt các nhóm dễ bị tổn thương như phụ nữ, trẻ em và thanh thiếu niên bắt đầu hoặc tiếp tục hút hoặc sử dụng các sản phẩm thuốc lá. Ngành công nghiệp thuốc lá đã rầm rộ sử dụng các hoạt động quảng bá rộng rãi, Internet và mạng xã hội, các phương tiện giải trí và nền tảng xuyên biên giới để khai thác các lĩnh vực có ít quy định hoặc để né tránh các quy định hạn chế quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá hiện tại. Các quốc gia cần bịt các lỗ hổng trong chính sách pháp luật nhằm đảm bảo sự bao phủ rộng nhất có thể của quy định cấm, đồng thời giải quyết các thách thức đặc biệt cho các cơ quan quản lý như trưng bày tại các điểm bán lẻ và cái gọi là hoạt động trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp hay bền vững doanh nghiệp của ngành công nghiệp thuốc lá, cũng như học cách dự báo và đối phó với các chiến dịch tiếp thị được tài trợ lớn.

33



1. Tiến hành cấm toàn diện việc quảng cáo, khuyến mại và tài trợ các sản phẩm thuốc lá, bao gồm tối thiểu là triển khai Điều 13 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi đồng thời cân nhắc khung thời gian dự kiến qui định trong Công ước (GS2025 Mục tiêu cụ thể 1.1.3), bao gồm các chính sách và biện pháp:

a. Cấm quảng cáo thuốc lá dưới mọi hình thức, không có ngoại lệ, bao gồm bất cứ hình thức truyền thông thương mại nào, khuyến nghị hoặc hành động có mục đích, tác động hoặc khả năng tác động tới việc quảng cáo sản phẩm thuốc lá hoặc sử dụng thuốc lá dù trực tiếp hay gián tiếp;

b. Cấm khuyến mại thuốc lá dưới mọi hình thức, trực tiếp hay gián tiếp, và không có ngoại lệ, như chiết khấu, phân phối tự do sản phẩm thuốc lá, bốc thăm trúng thưởng, tổ chức thi, chương trình khuyến mại, hoặc bất cứ hoạt động khuyến mại nào, và.

c. Cấm tài trợ thuốc lá dưới mọi hình thức, trực tiếp hay gián tiếp, bằng tài chính hoặc hình thức khác, không có ngoại lệ cho bất kể sự đóng góp có được ghi nhận hay công bố dưới bất kỳ hình thức nào.

2. Triển khai các chính sách và biện pháp nhằm giải quyết các khía cạnh có thể tạo ra thách thức cho các nhà quản lý, như:

a. cấm trưng bày bán lẻ và để ở vị trí dễ nhìn các sản phẩm thuốc lá tại điểm bán;

b. cấm các hình thức buôn bán ngoài các hình thức mua bán trực tiếp như máy bán hàng tự động, mua bán qua internet và các phương tiện tương tự;

c. cấm mở rộng thương hiệu/chia sẻ thương hiệu (dùng chung thương hiệu cho sản phẩm thuốc lá và sản phẩm tiêu dùng khác);

d. cấm các khoản đóng góp từ ngành công nghiệp thuốc lá cho bất cứ tổ chức nào vì cái gọi là lý do tránh nhiệm xã hội và công khai dành cho các hoạt động được gọi là trách nhiệm xã hội của ngành công nghiệp thuốc lá, bao gồm các hoạt động được mô tả như trách nhiệm xã hội hay các mĩ từ khác là bền vững xã hội; và

e. giảm hoặc giải quyết việc sử dụng hình ảnh thuốc lá trên các phương tiện giải trí, như yêu cầu phải có chứng nhận không nhận bất cứ lợi ích hay đóng góp gì cho mục đích quảng bá thuốc lá; cấm sử dụng các thương hiệu hoặc hình ảnh thuốc lá; yêu cầu các quảng cáo phản đối thuốc lá và sức khỏe và cảnh báo nội dung trên các tài liệu quảng cáo thuốc lá; triển khai hệ thống xếp hạng hoặc phân loại, và xếp hạng tuổi mà có cân nhắc khía cạnh quảng bá thuốc lá; yêu cầu ngành công nghiệp thuốc lá công khai mọi chi tiêu liên quan tới quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá; đảm bảo các phương tiện giải trí dành cho trẻ em không mô tả các sản phẩm thuốc lá, hay sử dụng hình ảnh thuốc lá; và cấm ưu đãi thuế và tài trợ cho phim và các phương tiện khác, bao gồm khuyến mại thuốc lá.

3. Triển khai các chính sách và biện pháp cấm quảng cáo thuốc lá xuyên biên giới, chủ yếu là trên các phương tiện giải trí số, gồm internet, mạng xã hội và các hình thức truyền thông mới, và thông qua việc tiếp cận các video số, phim, trò chơi, lồng vào các phương tiện khác.

34


4. Thực thi các chính sách và biện pháp nhằm đảm bảo cấm toàn diện và hiệu quả việc quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá.

5. Tăng cường nhận thức và phối hợp với mọi lĩnh vực của chính phủ nhằm đảm bảo rằng việc đóng góp bằng mọi hình thức, gián tiếp hay trực tiếp, của ngành công nghiệp thuốc lá cho bất cứ đơn vị nào vì lý do được gọi lại trách nhiệm xã hội đều không chấp nhận được.


1. Ban hành các chính sách và biện pháp để triển khai quy định cấm toàn diện quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá, ở mức tối thiểu, phù hợp với Điều 13 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi.


1. Cung cấp hướng dẫn kĩ thuật, công cụ và hỗ trợ cho các quốc gia và vùng lãnh thổ nhằm xây dựng và ban hành các chính sách và biện pháp để triển quy định cấm toàn diện quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá, bao gồm các quy định trong Điều 13 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi.

2. Tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ các trường hợp điển hình và chiến lược về giám sát và thực thi các quy định cấm toàn diện quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá trên các phương tiện giải trí số, bao gồm internet, mạng xã hội và các hình thức phương tiện mới, và thông qua việc tiếp cận các video số, phim, trò chơi, lồng vào các phương tiện khác.

3. Khuyến khích hợp tác quốc tế và xây dựng chính sách về cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá xuyên biên giới, bao gồm giải quyết việc sử dụng các phương tiện giải trí số để lách các quy định cấm hoặc hạn chế quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá.


1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận hướng dẫn kĩ thuật, công cụ, và hỗ trợ để ban hành các chính sách và biện pháp để triển khai quy định cấm toàn diện quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá, bao gồm các quy định trong Điều 13 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi.

35


Mục tiêu 2.7: Triển khai các biện pháp tăng cường thực thi kiểm soát thuốc lá đa ngành

Hiệu quả thực sự của các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu không được thực thi nghiêm. Các nước cần có sự ủng hộ đầy đủ cho việc thực thi hiệu quả các biện pháp kiểm soát thuốc lá, bao gồm sự vào cuộc của chính quyền địa phương các cấp, thông qua việc cung cấp nguồn lực, nâng cao năng lực và thiết lập cơ chế phối hợp. Các hình thức giám sát cần được đổi mới, sáng tạo để nâng cao các hoạt động thực thi quy định như thông qua báo cáo của cộng đồng hoặc sử dụng các phương tiện xã hội.


1. Xây dựng và triển khai cơ chế thực thi đa ngành hiệu quả cho tất cả các biện pháp kiểm soát thuốc lá, khi phù hợp, như phạt tại chỗ hoặc áp dụng chế tài xử phạt, gắn việc thực thi với việc cấp phép cho các đơn vị kinh doanh bán lẻ, và thành lập các cơ quan thực thi quy định pháp luật với chức năng nhiệm vụ rõ ràng và có đầy đủ năng lực chuyên môn. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.2)

2. Đảm bảo việc thực thi nằm trong công tác kế hoạch để có đủ nguồn nhân lực và tài chính cho công tác kiểm soát thuốc lá. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.3)

3. Cung cấp hỗ trợ cho chính quyền địa phương các cấp và tổ chức nâng cao năng lực cho công tác thực thi quy định về kiểm soát thuốc lá.

4. Thăm dò việc sử dụng các phương tiện đổi mới sáng tạo và nguồn lực mở rộng năng lực thực thi, như thực thi có sự tham gia của cộng đồng và sử dụng công nghệ số và nền tảng phương tiện số để giám sát việc tuân thủ.

5. Triển khai và ủng hộ các hoạt động nâng cao nhận thức cho nhân dân và các bên liên quan chính để nhân dân và các bên hiểu và ủng hộ việc thực thi.

6. Tăng cường cơ chế hợp tác với các quốc gia và vùng lãnh thổ láng giềng nhằm giải quyết vấn đề kiểm soát thuốc lá xuyên quốc gia, như buôn bán lậu thuốc lá qua biên giới; quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá; và việc sử dụng công nghệ số và nền tảng phương tiện số để quảng bá việc sử dụng, buôn bán và phân phối thuốc lá.


1. Các sáng kiến và biện pháp chính sách giải quyết vấn đề thực thi.

2. Có và triển khai cơ chế thực thị có sự tham gia của đa ngành. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.2)

36



1. Cung cấp hỗ trợ kĩ thuật cho các quốc gia và vùng lãnh thổ trong việc xây dựng các tiêu chuẩn và hướng dẫn thực thi.

2. Tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ bài học thành công của các quốc gia và chia sẻ kinh nghiệm trong thực thi quy định của pháp luật.

3. Tạo điều kiện thuận lợi cho sự gắn kết giữa các quốc gia và vùng lãnh thổ với chương trình đào tạo hiện tại và nguồn lực nâng cao năng lực thực thi, giám sát tuân thủ và tăng cường vai trò lãnh đạo trong chính sách kiểm soát thuốc lá.

4. Hỗ trợ các quốc gia và vùng lãnh thổ thiết lập mạng lưới và liên minh nhằm giải quyết các vấn đề kiểm soát thuốc lá xuyên biên giới.


1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận được hướng dẫn kĩ thuật, công cụ và hỗ trợ nâng cao năng lực thực thi.

37


LĨNH VỰC CHIẾN LƯỢC 3Sẵn sàng trước các thách thức mới nổi trong công tác kiểm soát thuốc lá

Mục tiêu 3.1: Cấm hoặc quản lý thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS) và các sản phẩm thuốc lá mới nổi, bao gồm thông qua tăng cường cơ chế quản lý hiện hành và tiến hành các nghiên cứu cần thiết

Mục tiêu 3.1A: Cấm hoặc quản lý thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS), bao gồm thông qua tăng cường cơ chế quản lý hiện hành

Bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử chứa và không chứa nicotin (ENDS/ENNDS)

không phải là không có nguy cơ, và sử dụng lâu dài sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh phổi

tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi và bệnh tim mạch cũng như một số bệnh lý khác

liên quan tới hút thuốc lá.20 Ở thời điểm hiện tại, vẫn còn ít nghiên cứu định lượng về

nguy cơ tuyệt đối của việc sử dụng ENDS/ENNDS và nguy cơ tương đối khi sử dụng

ENDS/ENNDS so với các sản phẩm thuốc lá điếu truyền thống, và chưa có chỉ số đo

lường cụ thể nào khẳng định rằng ENDS/ENNDS “an toàn hơn” khi sử dụng.20 Nhận

thức được tiềm năng gây hại của ENDS/ENNDS, Hội nghị các bên của WHO FCTC lưu

ý các bên về cam kết của họ theo WHO FCTC, và đã kêu gọi các bên cân nhắc ưu tiên

các biện pháp phù hợp với WHO FCTC và quy định quốc gia, chẳng hạn như quản lý,

bao gồm hạn chế hoặc cấm, nếu thấy phù hợp, đối với việc sản xuất, nhập khẩu, phân

phối, giới thiệu, bán và sử dụng ENDS/ENNDS.21 Ngày càng có nhiều quốc gia trên thế

giới áp dụng các biện pháp tiến bộ như cấm hoặc quản lý ENDS/ENNDS, trong đó có

việc tăng cường cơ chế quản lý hiện hành nhằm ngăn chặn việc sử dụng ngày càng gia

tăng ở thanh thiếu niên – những đối tượng mà ENDS/ENNDS có thể là cánh cửa khởi

đầu cho việc hút thuốc lá, đồng thời bảo vệ người tiêu dùng trước khả năng gây hại sức

khỏe do sử dụng các sản phẩm này.

20. Electronic nicotine delivery systems and electronic non-nicotine delivery systems (ENDS/ENNDS). Report by WHO. Seventh session of the Conference of the Parties to the WHO Framework Convention on Tobacco Control, August 2016 (FCTC/COP/7/11; https://www.who.int/fctc/cop/cop7/FCTC_COP_7_11_EN.pdf).

21. Novel and emerging tobacco product. Decision. Eighth session of the Conference of the Parties to the WHO Framework Convention on Tobacco Control, October 2018 (FCTC/COP8/(22); https://www.who.int/fctc/cop/sessions/cop8/FCTC__COP8(22).pdf).

38



1. Cấm hay quản lý ENDS/ENNDS là việc làm cấp bách, bao gồm thông qua việc tăng cường cơ chế quản lý hiện hành, như cấm hoặc hạn chế sản xuất, nhập khẩu, phân phối, giới thiệu, bán và sử dụng các sản phẩm này, đồng thời chia sẻ thông tin về quy định cấm hoặc quản lý đó với các cán bộ phụ trách kiểm soát thuốc lá toàn cầu hoặc khu vực.

2. Tại các quốc gia và vùng lãnh thổ, nơi ENDS/ENNDS chưa bị cấm, cần phải có thông báo trước lưu hành trên thị trường cho các cơ quan quản lý và triển khai các chính sách và biện pháp ngăn chặn việc bắt đầu sử dụng ENDS/ENNDS ở những người chưa bao giờ hút thuốc và ở thanh thiếu niên, đặc biệt chú ý tới các nhóm dễ bị tổn thương bằng các biện pháp như:

a. cấm bán và phân phối các sản phẩm ENDS/ENNDS cho người dưới tuổi tối thiểu theo quy định tại Điều 16 của WHO FCTC;

b. cấm sở hữu ENDS/ENNDS ở những người dưới tuổi tối thiểu;

c. cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ ENDS/ENNDS;

d. đánh thuế ENDS/ENNDS ở mức khiến sản phẩm này, bao gồm các phụ kiện đi kèm sản phẩm như thiết bị điện tử và dung dịch ( e-liquids) vượt ngoài khả năng chi trả ở những người dưới tuổi tối thiểu;

e. cấm việc sử dụng hương liệu, bao gồm hương vị hấp dẫn trẻ em và thanh thiếu niên, cũng như các thành phần làm tăng độ thoải mái;

f. quy định các khu vực, mật độ và kênh bán sản phẩm;

g. xây dựng các biện pháp phòng chống buôn bán lậu ENDS/ENNDS; và

h. khuyến khích cai nghiện thuốc lá, hỗ trợ nghiên cứu về cai nghiện thuốc cho người sử dụng, đặc biệt là thanh niên cũng như cung cấp sự hỗ trợ cai nghiện thuốc phù hợp. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.3)

3. Tại các quốc gia và vùng lãnh thổ nơi ENDS/ENNDS chưa bị cấm, cần triển khai các chính sách hay biện pháp làm giảm tối đa các nguy cơ gây hại sức khỏe cho người sử dụng ENDS/ENNDS, và bảo vệ người không sử dụng trước phơi nhiễm khói tỏa từ các sản phẩm này bằng các biện pháp như

a. Các chính sách và biện pháp giảm thiểu nguy cơ sức khỏe ở người sử dụng:i. thử nghiệm các hương liệu làm nóng và hít vào hoặc các chất phụ gia khác được sử

dụng trong dung dịch thuốc lá điện tử (e-liquids) đảm bảo an toàn (theo đó ngành công nghiệp thuốc lá phải chi trả cho các thử nghiệm này), và cấm các hương liệu gây độc nghiêm trọng;

ii. quy định các tiêu chuẩn an toàn về điện và cháy nổ đối với thiết bị ENDS/ENNDS;iii. yêu cầu cung cấp thông tin cho các cơ quan chính quyền về nội dung sản phẩm, bao

gồm nồng độ nicotin, và về các phụ kiện liên quan, bao gồm dung dịch đổ vào thiết bị, báo cáo định kỳ, và khi phù hợp bao gồm các kết quả thử nghiệm do cơ quan quản lý thực hiện cũng như thông tin minh bạch về số lượng và chất lượng số liệu thu thập được về các sản phẩm này và mục đích, phương pháp và tần suất thu thập số liệu (ví dụ, thực tế thông tin về người sử dụng và cách thức sử dụng) và khả năng sử dụng công nghệ tích hợp bên trong thiết bị của nhà sản xuất, nhập khẩu hoặc bán

39


lẻ, bao gồm việc thay đổi/điều chỉnh cách thức thiết bị hoạt động sau bán hàng, giới thiệu và phân phối sản phẩm;

iv. quy định về quy cách dán nhãn mác ở thiết bị và dung dịch, bao gồm hàm lượng nicotin thực tế;

v. yêu cầu các nhà sản xuất theo dõi và báo cáo các sự cố bất lợi khi sử dụng; vàvi. thực hiện thu hồi/cấm lưu hành sản phẩm trên thị trường nếu không tuân thủ quy

định.

b. Các chính sách và biện pháp giảm thiểu nguy cơ sức khỏe ở người không sử dụng:i. cấm sử dụng ENDS/ENNDS tại khu vực trong nhà hoặc ít nhất tại nơi cấm hút thuốc;ii. yêu cầu có các cảnh báo sức khỏe trên sản phẩm và mọi phụ kiện liên quan về nguy

cơ tiềm tàng đối với sức khỏe do sử dụng; cảnh báo sức khỏe cần cung cấp thông tin thêm cho nhân dân về bản chất gây nghiện đối với nicotin chưa trong thuốc lá điện tử ENDS; và

iii. giảm nguy cơ nhiễm độc nicotin cấp bằng cách: (a) yêu cầu đóng gói có bằng chứng chống giả mạo/tránh xa tầm với trẻ em đối với dung dịch và có hộp đựng chống rò cho cả thiết bị và dung dịch; và (b) hạn chế nồng độ nicotin và tổng hàm lượng nicotin trong thiết bị và dung dịch.

4. Ở các quốc gia và vùng lãnh thổ nơi ENDS/ENNDS không bị cấm, triển khai các chính sách và biện pháp nhằm ngăn chặn các tuyên bố sức khỏe không có bằng chứng về ENDS/ENNDS, ví dụ như cấm các tuyên bố ẩn ý hay công khai (vì chưa đủ bằng chứng):

a. rằng ENDS/ENNDS có hiệu quả đối với hỗ trợ cai nghiện thuốc lá hay không;

b. rằng ENDS/ENNDS không độc hại hay ENDS không gây nghiện; và

c. về việc so sánh độ an toàn, giảm hại hay gây nghiện của ENDS/ ENNDS với bất cứ sản phẩm nào khác.

5. Triển khai các chính sách hay biện pháp bảo vệ các hoạt động kiểm soát thuốc lá trước các lợi ích thương mại và lợi ích nhóm khác liên quan tới ENDS/ENNDS, bao gồm lợi ích của ngành công nghiệp thuốc lá, như:

a. Nâng cao nhận thức về sự can thiệp tiềm ẩn của ngành công nghiệp vào các chính sách kiểm soát thuốc lá;

b. Thiết lập các biện pháp hạn chế sự tiếp xúc ở những đối tượng/tổ chức cần thiết để quản lý hiệu quả ngành công nghiệp và các sản phẩm của họ, và đảm bảo sự minh bạch trong các mối quan hệ, tiếp xúc đó;

c. Từ chối quan hệ đối tác với ngành công nghiệp thuốc lá;

d. Áp dụng các biện pháp phòng ngừa xung đột lợi ích với các quan chức và người lao động;

e. Yêu cầu thông tin do ngành công nghiệp cung cấp phải minh bạch và chính xác;

f. Cấm các hoạt động dưới danh nghĩa trách nhiệm xã hội của ngành công nghiệp thuốc lá, bao gồm các hoạt động được mô tả là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp hoặc các mỹ từ như sự bền vững doanh nghiệp;

g. Không dành đối xử ưu ái cho ngành công nghiệp; và

h. Đối xử với các doanh nghiệp nhà nước như ngành công nghiệp ngoài nhà nước.

40


6. Đưa ENDS/ENNDS vào các công cụ điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành và thanh niên để thu thập và chia sẻ thông tin về tình hình sử dụng ENDS/ENNDS.

7. Giám sát sự lưu hành của ENDS/ENNDS trên thị trường.

8. Ở các quốc gia và vùng lãnh thổ nơi ENDS/ENNDS không bị cấm, yêu cầu các nhà sản xuất và nhập khẩu cung cấp và chi trả cho việc tiêu hủy bằng phương pháp thân thiện với môi trường đối với mọi sản phẩm ENDS/ENNDS đã qua sử dụng (sau khi được bán hoặc phân phối bởi nhà sản xuất hay nhập khẩu đó).


1. Ban hành và triển khai các chính sách và biện pháp cấm hoặc quản lý ENDS/ ENNDS, bao gồm thông qua việc tăng cường cơ chế quản lý hiện hành.

2. Có và triển khai cơ chế thực thi nhằm đảm bảo việc triển khai hiệu quả các chính sách và biện pháp cấm hoặc quản lý ENDS/ENNDS có sự tham gia của nhiều bên, bao gồm thông qua việc tăng cường cơ chế quản lý hiện hành.


1. Cung cấp hướng dẫn kĩ thuật, công cụ và hỗ trợ, nâng cao năng lực để hỗ trợ các quốc gia và vùng lãnh thổ cấm hoặc quản lý ENDS/ENDS, bao gồm thông qua tăng cường cơ chế quản lý hiện hành.

2. Tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ và hợp tác quốc tế về cấm hoặc quản lý ENDS/ENNDS, bao gồm thông qua tăng cường cơ chế quản lý hiện hành.

3. Đảm bảo phổ biến và dễ tiếp cận đối với các nghiên cứu và bằng chứng về tác hại sức khỏe của việc sử dụng ENDS/ENNDS, bao gồm cả việc phơi nhiễm thụ động với khói tỏa của các sản phẩm này, khả năng gây nghiện và sự thu hút, hàm lượng các chất và lượng nicotin tổng hợp, theo một cách dễ hiểu và dễ vận dụng cho công tác xây dựng và vận động chính sách. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.3)

4. Đưa ENDS/ENNDS vào các công cụ điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành và thanh niên để thu thập và chia sẻ thông tin về tình hình sử dụng ENDS/ENNDS.

5. Chia sẻ việc tiếp cận tài nguyên về việc giám sát sự lưu hành của ENDS/ENNDS cũng như các sáng kiến chính sách toàn cầu và khu vực để quản lý các sản phẩm này.


1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận được hướng dẫn kĩ thuật, công cụ và hỗ trợ, nâng cao năng lực để hỗ trợ các quốc gia và vùng lãnh thổ cấm hoặc quản lý ENDS/ENDS, bao gồm thông qua tăng cường cơ chế quản lý hiện hành.

41


Mục tiêu 3.1B: Cấm hoặc quản lý các sản phẩm thuốc lá mới nổi như thuốc lá nung nóng, bao gồm thông qua tăng cường cơ chế quản lý hiện hành

Các sản phẩm thuốc lá mới, bao gồm thuốc lá nung nóng (HTPs) đã xuất hiện trên thị

trường trong những năm gần đây và gây ra nhiều thách thức trong quản lý đối với các

chính phủ, do thiếu bằng chứng và thiếu kinh nghiệm phân loại và quản lý các sản

phẩm này ở các nước. Các sản phẩm thuốc lá mới nổi này cần được quản lý bằng các

biện pháp chính sách áp dụng cho tất cả các sản phẩm thuốc lá khác, phù hợp với WHO

FCTC.22 Hội nghị các bên về WHO FCTC đã thống nhất thừa nhận HTPs như những

loại thuốc lá khác, và do đó chịu mọi quy định quản lý của Công ước. Ngoài ra, Hội

nghị các bên của WHO FCTC lưu ý các bên về cam kết của họ theo WHO FCTC và đã

kêu gọi các bên cân nhắc ưu tiên các biện pháp phù hợp với WHO FCTC và quy định

quốc gia, bao gồm ngăn chặn việc bắt đầu sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới nổi, hoặc

quản lý, bao gồm hạn chế hoặc cấm, nếu thấy phù hợp, việc sản xuất, nhập khẩu, phân

phối, giới thiệu, bán và sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới nổi, cân nhắc việc bảo vệ

sức khỏe con người ở mức độ cao.23


1. Khẩn cấp cấm hoặc quản lý các sản phẩm thuốc lá mới nổi và bất cứ thiết bị liên quan nào, bao gồm thông qua tăng cường cơ chế quản lý hiện hành, như cấm hoặc hạn chế sản xuất, nhập khẩu, phân phối, giới thiệu, bán và sử dựng các sản phẩm này, và chia sẻ thông tin về quy định cấm hoặc quản lý đó với các cán bộ phụ trách công tác kiểm soát thuốc lá toàn cầu và khu vực.

2. Tại các quốc gia và vùng lãnh thổ nơi các sản phẩm thuốc lá mới nổi không bị cấm, đảm bảo các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá, gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi, được áp dụng nghiêm cho các sản phẩm này và các thiết bị liên quan khác, bao gồm:

a. các biện pháp theo Mục tiêu 2.2 của Kế hoạch Hành động khu vực về bảo vệ các chính sách quốc gia và nỗ lực kiểm soát thuốc trước sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá;

b. các biện pháp theo Mục tiêu 2.3 của Kế hoạch Hành động khu vực về giá và thuế;

22. Heated tobacco products (HTPs), information sheet. Geneva: World Health Organization; 2018 May (https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/272875/WHO-NMH-PND-17.6-eng.pdf).

23. Footnote 21

42


c. các biện pháp theo 2.4 của Kế hoạch Hành động khu vực về bảo vệ trước phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa (từ các sản phầm thuốc lá điện tử);

d. các biện pháp theo Mục tiêu 2.5 của Kế hoạch Hành động khu vực về quy cách đóng gói và nhãn mác;

e. các biện pháp theo Mục tiêu 2.6 của Kế hoạch Hành động khu vực về cấm toàn diện quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá;

f. các biện pháp theo Mục tiêu 2.7 của Kế hoạch Hành động khu vực về tăng cường thực thi các biện pháp kiểm soát thuốc lá đa ngành; và

g. đặc biệt chú trọng tới: (i) các biện pháp cấm các tuyên bố về sự an toàn, sức khỏe và giảm hại (hiện chưa có bằng chứng); (ii) các biện pháp cấm sử dụng hương liệu; và

h. các biện pháp phòng ngừa bắt đầu sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới nổi ở những người chưa hút và thanh thiếu niên, đặc biệt chú ý tới các nhóm dễ bị tổn thương, bao gồm việc nâng cao tuổi tối thiểu để bán thuốc lá theo quy định tại Điều 16 của WHO FCTC.

3. Tại các quốc gia và vùng lãnh thổ nơi sản phẩm thuốc lá mới nổi không bị cấm, triển khai các chính sách và biện pháp yêu cầu cung cấp thông tin cho cơ quan chính quyền về số liệu bán hàng và các biến cố bất lợi do lỗi sử dụng sản phẩm cũng như thông tin về nội dung sản phẩm (bao gồm tất cả các phụ kiện đi kèm liên quan), và báo cáo định kỳ về các kết quả thử nghiệm theo yêu cầu của cơ quan quản lý. Cung cấp thông tin minh bạch về số lượng và chất lượng số liệu thu thập được về các sản phẩm này và mục đích, phương pháp và tần suất thu thập số liệu (ví dụ, thực tế thông tin về người sử dụng và cách thức sử dụng) và khả năng sử dụng công nghệ tích hợp bên trong thiết bị của nhà sản xuất, nhập khẩu hoặc bán lẻ, bao gồm việc thay đổi/điều chỉnh cách thức hoạt động của thiết bị sau bán hàng, giới thiệu và phân phối sản.

4. Tại các quốc gia và vùng lãnh thổ nơi sản phẩm thuốc lá mới nổi không bị cấm, triển khai các chính sách và biện pháp nhằm bảo vệ người tiêu dùng, như quy định các tiêu chuẩn an toàn điện và cháy nổ, và yêu cầu thử nghiệm an toàn chặt chẽ các sản phẩm thuốc lá mới nổi, bao gồm các thiết bị liên quan.

5. Đưa các sản phẩm thuốc lá mới nổi vào các công cụ điều tra giám sát thuốc lá ở người trưởng thành và ở thanh thiếu niên để thu thập và chia sẻ số liệu về tình hình sử dung.

6. Giám sát sự lưu hành của các sản phẩm thuốc lá mới nổi trên thị trường.

7. Tại các quốc gia và vùng lãnh thổ nơi sản phẩm thuốc lá mới nổi không bị cấm, yêu cầu các nhà sản xuất và nhập khẩu tổ chức tiêu hủy và chi trả cho việc tiêu hủy theo cách thân thiện với môi trường các sản phẩm, thiết bị và phụ kiện liên quan tới cá sản phẩm đã hết sử dụng bởi người tiêu dùng.


43


1. Vận dụng và triển khai các biện pháp như ban hành, thi hành và quản lý văn bản chính sách về cấm hoặc quản lý các sản phẩm thuốc lá mới nổi, ví dụ như thuốc lá nung nóng, bao gồm tăng cường cơ chế quản lý hiện hành.


1. Cung cấp hướng dẫn kĩ thuật, công cụ và hỗ trợ, và nâng cao năng lực để hỗ trợ các quốc gia và vùng lãnh thổ cấm hoặc quản lý các sản phẩm thuốc lá mới nổi và các thiết bị liên quan, bao gồm thông qua tăng cường cơ chế quản lý hiện hành.

2. Tạo điều kiện thuận lợi việc chia sẻ và hợp tác quốc tế về quản lý các sản phẩm thuốc lá mới nổi.

3. Đảm bảo phổ biến và tiếp cận nhanh nghiên cứu và bằng chứng về tác hại sức khỏe của các sản phẩm thuốc lá mới nổi và phơi nhiễm trước khói tỏa, đặc tính gây nghiện và hấp dẫn, cũng như nội dung của các sản phẩm và công nghệ tích hợp hoặc liên quan tới thiết bị dưới bất cứ hình thức nào, ví dụ như công nghệ có thể được sử dụng để thu thập số liệu hoặc thay đổi cách thức sản phẩm hoạt động sau bán hàng, giới thiệu hoặc phân phối, một cách dễ hiểu và dễ vận dụng cho công tác xây dựng và vận động chính sách. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.3)

4. Đưa các sản phẩm thuốc lá mới nổi vào các công cụ điều tra giám sát thuốc lá ở người trưởng thành và ở thanh thiếu niên để thu thập và chia sẻ số liệu về tình hình sử dung.

5. Chia sẻ việc tiếp cận tài nguyên về việc giám sát sự lưu hành của các sản phẩm thuốc lá mới nổi cũng như các sáng kiến chính sách toàn cầu và khu vực để quản lý các sản phẩm này.


1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận được hướng dẫn kĩ thuật, công cụ và hỗ trợ và nâng cao năng lực về cấm hoặc quản lý các sản phẩm thuốc lá mới nổi, bao gồm thông qua tăng cường cơ chế quản lý hiện hành.

Mục tiêu 3.2: Áp dụng cách tiếp cận đổi mới sáng tạo nhằm giải quyết các thách thức mới trong công tác kiểm soát thuốc lá

Ngành công nghiệp thuốc lá và các ngành công nghiệp liên quan khác đã tận dụng

những tiến bộ trong internet, thông tin số, công nghệ di dộng và các hình phương tiện

mới để sản xuất các loại sản phẩm thuốc lá mới và ENDS/ENNDS, mở rộng sự tiếp cận

và tăng cường các hoạt động thương mại trên thị trường toàn cầu. Bối cảnh phức tạp

như vậy đã gây ra nhiều khó khăn thách thức trong quản lý cho chính phủ các nước.

Để đối phó hiệu quả trước các chiến lược của ngành công nghiệp thuốc lá và các ngành

44


công nghiệp liên quan, các quốc gia và vùng lãnh thổ cần sử dụng các bằng chứng tốt

nhất, công nghệ và thông tin hiện có để tìm ra cách thức mới, sáng tạo nhằm tiếp tục

giảm mạnh tỷ lệ sử dụng thuốc lá và sự phụ thuộc nicotin.


1. Ứng dụng đổi mới sáng tạo, bao gồm công nghệ để kiểm soát thuốc lá mạnh mẽ hơn (GS2025 Mục tiêu chiến lược 1.2) và:

a. Hỗ trợ cai nghiện thuốc lá và điều trị sự lệ thuộc và thuốc lá theo Điều 14 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi cũng như điều trị tình trạng phụ thuộc vào nicotin;

b. Tăng cường thực thi, và sự tuân thủ các biện pháp kiểm soát thuốc lá;

c. Góp phần vào theo dõi và các hoạt động giám sát định kỳ (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.5); và

d. Thực hiện nghiên cứu góp phần vào việc kiểm soát thuốc lá và sự phụ thuộc nicotin. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.3)

2. Tìm kiếm hợp tác đa ngành để hỗ trợ đổi mới sáng tạo, bao gồm công nghệ mới và nền tảng phương tiện số để giúp các bên liên quan, đối tượng đích hiểu rõ hơn và tích cực củng cố thông điệp về sức khỏe cộng đồng.

3. Ứng dụng đổi mới sáng tạo, bao gồm công nghệ và khoa học dữ liệu để xác định, lập kế hoạch và phân tích những thách thức và cơ hội trong tương lai, và hiểu rõ hơn hành vi của ngành công nghiệp thuốc lá và các ngành công nghiệp khác, sự biến hóa trong chiến lược tiếp thị của ngành công nghiệp, và tiếp thị các sản phẩm thuốc lá và ENDS/ENNDS.

4. Cân nhắc các gợi ý chính sách đổi mới và các cách tiếp cận khác với mục đích cuối cùng là chấm dứt việc sử dụng, bán, sản xuất, nhập khẩu, phân phối, cung ứng hoặc giới thiệu các sản phẩm thuốc là cũng như sự phụ thuộc vào nicotin.


1. Ứng dụng cách tiếp cận đổi mới sáng tạo để giải quyết các thách thức trong kiểm soát thuốc lá và ENDS/ENNDS..


1. Tìm kiếm và xác định các thách thức mới trong kiểm soát thuốc lá và các loại thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS).

2. Cung cấp hỗ trợ kĩ thuật để áp dụng đổi mới sáng tạo vào các kế hoạch hành động kiểm soát thuốc lá.

45


3. Hỗ trợ các quốc gia và vùng lãnh thổ đánh giá, hỗ trợ và nhân rộng các đổi mới sáng tạo hiệu quả.

4. Tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ các thực hành tốt của các quốc gia và cách tiếp cận sáng tạo giữa các quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực.

5. Tạo cơ hội huy động sự tham gia của các ban ngành khác.

6. Ứng dụng công nghệ mới và khoa học dữ liệu để xác định, lập kế hoạch và phân tích các thách thức và cơ hội trong tương lai, và chia sẻ thông tin với các bên liên quan về mối đe dọa và hành vi của ngành công nghiệp thuốc lá và ngành công nghiệp liên quan, sự biến hóa trong chiến lược tiếp thị của ngành công nghiệp, và tiếp thị các sản phẩm thuốc lá và ENDS/ENNDS.

7. Hỗ trợ các gợi ý chính sách đổi mới và các tiếp cận khác với mục đích cuối cùng là chấm dứt việc sử dụng, bán, sản xuất, nhập khẩu, phân phối, cung ứng hoặc giới thiệu các sản phẩm thuốc là cũng như sự phụ thuộc vào nicotin.


1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận được hướng dẫn kĩ thuật, công cụ và hỗ trợ để xác định, lập kế hoạch và phân tích các thách thức và cơ hội trong tương lai, và tìm kiếm, ứng dụng đổi mới sáng tạo trong việc giải quyết các thách thức khó khăn trong kiểm soát thuốc lá và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS)..

46


LĨNH VỰC CHIẾN LƯỢC 4 Áp dụng cách tiếp cận toàn hệ thống Chính phủ và toàn xã hội trong kiểm soát thuốc lá

Mục tiêu 4.1: Áp dụng cách tiếp cận toàn hệ thống Chính phủ thông qua huy động sự tham gia của ngành y tế và ngoài ngành y tế trong công tác kiểm soát thuốc lá

Để kiểm soát thuốc lá hiệu quả, cần có sự tham gia của đa ngành, sự hợp tác chặt chẽ và kết nối mạng lưới. Ở cấp quốc gia, ngành y tế cần huy động sự tham gia của các bộ ngành trung ương để giải quyết toàn diện bản chất công tác kiểm soát thuốc lá. Một số nước đã thiết lập cơ chế phối hợp đa ngành, tạo điều kiện thuận lợi cho các bên tham gia vào công tác kiểm soát thuốc lá. Các quốc gia và vùng lãnh thổ được khuyến khích đánh giá lại các cách làm hay về phối hợp đa ngành để ứng dụng hoặc nhân rộng tại quốc gia mình. Hợp tác hiệu quả cấp toàn cầu và khu vực cũng rất cần thiết. Cần có cơ chế thúc đẩy quan hệ hợp tác sáng tạo, tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai thành công các can thiệp kiểm soát thuốc lá.


1. Thiết lập cơ chế phối hợp đa ngành quốc gia hiệu quả nhằm đảm bảo sự thống nhất trong chính sách kiểm soát thuốc lá giữa các cơ quan chính phủ (như Bộ Tài chính, các chuyên gia kinh tế y tế, các cơ quan nhân quyền, các cơ quan quản lý nguồn thu và hải quan, các chuyên gia truyền thông, Bộ Tư pháp, các cơ quan thực thi pháp luật, Bộ giáo dục, các cơ quan phúc lợi xã hội và các cơ quan quản lý môi trường), trong xây dựng, triển khai và thực thi chính sách và các biện pháp kiểm soát thuốc lá và các quy định khác. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.1.4 và 3.2.2)

2. Tham khảo ý kiến và tìm kiếm sự hỗ trợ từ các ban ngành khác trong quá trình chuẩn bị các ví dụ chứng minh sự đầu tư hiệu quả vào công tác kiểm soát thuốc lá, đồng thời huy động các ban ngành vào quá trình xây dựng chính sách, truyền thông và vận động.

3. Hỗ trợ các cơ quan quản lý trung ương và địa phương xây dựng các chiến dịch truyền thông chiến lược và thông báo dịch vụ công là một phần của chiến lược thực thi nhằm nâng cao nhận thức của nhân dân về tác hại đối với sức khỏe, kinh tế, xã hội và môi trường do sử dụng thuốc lá và phơi nhiễm khói thuốc và khói tỏa từ các sản phẩm thuốc lá mới nổi và thuốc lá điện tử (ENDS/ENNDS) gây ra.

4. Đảm bảo sự thống nhất trong các chính sách kiểm soát thuốc lá giữa các chương trình y tế của chính ngành y tế, bao gồm việc tăng cường hệ thống y tế, bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân ( UHC), và phòng chống các bệnh không lây nhiễm.

47


5. Tăng cường và đẩy mạnh sự phối hợp và hợp tác giữa các lĩnh vực y tế và ngoài y tế, đặc biệt là giữa các Bộ Thương mại, Đầu tư và Ngoại giao, gồm cả trong bối cảnh đàm phán các thỏa thuận thương mại và đầu tư quốc tế.

6. Tăng cường xây dựng năng lực về các thực hành nhằm bảo vệ các biện pháp y tế công cộng, bao gồm các biện pháp kiểm soát thuốc lá, theo các thỏa thuận thương mại và đầu tư quốc tế, cũng như theo các quyết định liên quan của các tòa án thương mại và đầu tư quốc tế và các diễn biến quốc tế.


1. Có cơ chế phối hợp đa ngành quốc gia hiệu quả cho công tác kiểm soát thuốc lá. (GS2025 Mục tiêu chiến lược 3.2)


1. Tạo điều kiện thuận lợi cho sự phối hợp đa ngành tại các quốc gia và vùng lãnh thổ, bao gồm các lĩnh vực ngoài ngành y tế của nhà nước để hỗ trợ công tác kiểm soát thuốc lá. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.2).

2. Hỗ trợ các quốc gia và vùng lãnh thổ xác định cơ hội, bao gồm phối hợp với các tổ chức liên chính phủ liên quan, để chuẩn bị bằng chứng về hiệu quả đầu tư và sử dụng hiệu quả các bằng chứng này cho mục đích vận động chính sách với các bên liên quan và giữa các ban ngành của chính phủ.

3. Tạo điều kiện thuận lợi cho trao đổi thông tin với các quốc gia và vùng lãnh thổ khác về cách làm hay của các quốc gia và bài học kinh nghiệm trong triển khai các chính sách về kiểm soát thuốc lá.


1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận được hướng dẫn kĩ thuật, công cụ và hỗ trợ cho phối hợp đa ngành trong giải quyết các vấn đề kiểm soát thuốc lá.

48


Mục tiêu 4.2: Huy động sự tham gia của chính quyền địa phương

vào công tác kiểm soát thuốc lá

Trong khi các quy định về kiểm soát thuốc lá thường được ban hành ở cấp quốc gia, việc

thi hành lại do của chính quyền địa phương thực hiện, do đó cần phải có sự chuyển đổi

luật thành các văn bản, chính sách của địa phương. Chính quyền địa phương hiểu hơn

ai hết bối cảnh triển khai và thực hiện chính sách, do đó lý tưởng nhất là tổ chức, sắp

xếp các đơn vị, cơ sở và nguồn lực phù hợp để triển khai các chương trình và hoạt động

kiểm soát thuốc lá. Do vậy, chính quyền địa cần được ủng hộ để đảm bảo các chính

sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá đạt được mục tiêu đặt ra và thực hiện hiệu quả..


1. Hỗ trợ ban hành, triển khai và thực hiện các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá cấp địa phương, gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi.

2. Lồng ghép công tác kiểm soát thuốc lá vào các kế hoạch và chương trình phát triển của địa phương, đặc biệt áp dụng mô hình, cách tiếp cận ‘xây dựng địa phương lành mạnh’, như sáng kiến Thành phố lành mạnh hay Đảo lành mạnh, các sự kiện y tế công cộng lớn và các bối cảnh và sáng kiến khác.

3. Nâng cao năng lực cho các nhà hoạch định chính sách địa phương và công chức, bao gồm viên chức và đại biểu dân cử, những người phụ trách các lĩnh vực liên quan tới kiểm soát thuốc lá, phù hợp với Điều 5.3 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi.

4. Phối hợp với các chính quyền địa phương và cơ sở trong việc thiết lập cơ chế giám sát việc triển khai, thực thi và tuân thủ các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá trong cộng đồng.

5. Chia sẻ bài học thành công và tài liệu từ chính quyền địa phương, nơi thực hiện lồng ghép thành công hoạt động kiểm soát thuốc lá vào các chương trình phát triển của địa phương và triển khai hiệu quả các chính sách kiểm soát thuốc lá, đồng thời triển khai các chương trình vinh danh để ghi nhận những đóng góp đạt được ở địa phương.

6. Hỗ trợ chính quyền địa phương xác định và huy động nguồn nhân lực và tài chính cho các nỗ lực kiểm soát thuốc lá ở thành phố và cộng đồng.


1. Chính quyền địa phương đã ban hành, triển khai và thực thi các biện pháp kiểm soát thuốc lá, gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi.

2. Lồng ghép công tác kiểm soát thuốc lá và các kế hoạch phát triển của địa phương và các chương trình cơ sở.

49



1. Nhấn mạnh việc kiểm soát thuốc lá khi hỗ trợ các cách tiếp cận ‘xây dựng địa phương lành mạnh’, như sáng kiến Thành phố lành mạnh hay Đảo lành mạnh, các sự kiện y tế công cộng lớn và các bối cảnh và sáng kiến khác.

2. Tạo cơ hội nâng cao năng lực cho địa phương về kiểm soát thuốc lá.

3. Tạo cơ hội cho việc chia sẻ, học tập lẫn nhau giữa các chính quyền địa phương.

4. Chia sẻ bài học thành công và tài liệu từ các thành phố và cộng đồng khác, nơi thực hiện lồng ghép thành công hoạt động kiểm soát thuốc lá vào các chương trình phát triển của địa phương và triển khai hiệu quả các chính sách kiểm soát thuốc lá, bao gồm WHO FCTC.

5. Hỗ trợ và huy động tham gia vào mạng lưới các thành phố và cộng đồng không khói thuốc ở các quốc gia và vùng lãnh thổ và các liên minh và mạng lưới khác.

6. Hỗ trợ quốc gia và vùng lãnh thổ trong nỗ lực xác định và huy động nguồn nhân lực và tài chính cho công tác kiểm soát thuốc lá của thành phố, cộng đồng.

7. Khuyến khích và chia sẻ các câu chuyện thành công của địa phương với toàn cầu và khu vực.


1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ nhận được hướng dẫn kĩ thuật, công cụ và sự hỗ trợ lồng ghép kiểm soát thuốc lá vào kế hoạch phát triển của địa phương.

Mục tiêu 4.3: Huy động sự tham gia và phát huy vai trò của tổ chức xã hội dân sự, các viện nghiên cứu, nhân viên y tế và ngoài ngành y tế và các tổ chức cộng đồng ủng hộ công tác kiểm soát thuốc lá

Sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự vào việc đạt được các mục tiêu kiểm soát

thuốc lá là rất cần thiết và được ghi nhận rất rõ trong WHO FCTC. Khu vực nhà nước

cần phối hợp với các bên liên quan phù hợp trong xã hội dân sự và khu vực tư nhân mà

không có quan hệ với ngành công nghiệp thuốc lá nhằm triển khai, vận động chính

sách và huy động sự tham gia của cộng đồng một cách hiệu quả. Các quốc gia cũng cần

khuyến khích cộng đồng và các nhóm nghề nghiệp như giáo viên, luật sư và nhân viên

y tế tham gia ủng hộ các hoạt động kiểm soát thuốc lá.

50



1. Đảm bảo sự tham gia sâu rộng của xã hội dân sự, các đơn vị nghiên cứu, các nhà chuyên môn y tế và ngành nghề khác, và các nhóm cộng đồng vào quá trình xây dựng và thực thi chính sách, đánh giá, nghiên cứu và truyền thông nhằm đảm bảo triển khai hiệu quả các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá, gồm các chính sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi, cũng như giám sát sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.1 và 2.2.3)

2. Ủng hộ sự tham gia của xã hội dân sự để huy động nguồn lực cho kiểm soát thuốc lá.

3. Lồng ghép, tích hợp và mở rộng công tác kiểm soát thuốc lá trong đào tạo nhân viên y tế và các ngành nghề khác như giáo viên, luật sư, nhân viên xã hội và quan chức chính phủ.

4. Lồng ghép công tác kiểm soát thuốc lá, bao gồm dịch vụ hỗ trợ cai nghiện thuốc lá phù hợp với Điều 14 của WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi, vào chương trình đào tạo các nhà chuyên môn y tế, các nhà quản lý y tế, và nhân viên y tế bao gồm các chương trình đào tạo liên tục, và các hoạt động nâng cao năng lực khác.

5. Huy động sự tham gia của khu vực tư nhân không có mối quan hệ với ngành công nghiệp thuốc lá nhằm hỗ trợ các nỗ lực kiểm soát thuốc lá.

6. Đảm bảo thành phần tổ chức xã hội dân sự trong cơ chế phối hợp đa ngành quốc gia về kiểm soát thuốc lá. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 3.2.2)

Chỉ số cho các quốc gia và vùng lãnh thổ

1. Huy động các tổ chức xã hội dân sự, các viện nghiên cứu, các nhà chuyên môn ngành y và các ngành khác và các nhóm cộng đồng tham gia vào quá trình xây dựng và triển khai các cách tiếp cận kiểm soát thuốc lá và cơ chế phối hợp đa ngành (GS2025 Mục tiêu chiến lược 2.2)


1. Cung cấp hỗ trợ kĩ thuật, hướng dẫn, khuyến nghị và công cụ giúp các quốc gia và khu vực tăng cường huy động sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự, các viện nghiên cứu, các nhà chuyên môn ngành y và các ngành khác và các nhóm cộng đồng vào việc chia sẻ cách làm hay.

2. Tạo điều kiện thuận lợi cho sự trao đổi và hợp tác giữa các tổ chức xã hội dân sự, các viện nghiên cứu và các nhóm cộng đồng từ các quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 2.2.2)

3. Huy động sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự, các viện nghiên cứu và các nhóm khác vào công tác lập kế hoạch, triển khai và đánh giá công tác kiểm soát thuốc lá và các hoạt động liên quan.

51


4. Phối hợp chặt chẽ với các trung tâm hợp tác của Tổ chức YTTG và các trung tâm quản lý tri thức WHO FCTC để hỗ trợ các quốc gia và vùng lãnh thổ, và tạo điều kiện thuận lợi cho sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự, các viện nghiên cứu và các nhóm khác. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 1.2.2)

5. Hỗ trợ việc lồng ghép công tác kiểm soát thuốc lá và các chương trình đào tạo các nhà chuyên môn y tế, các nhà quản lý y tế, nhân viên y tế, bao gồm các chương trình đào tạo liên tục, và các hoạt động nâng cao năng lực khác.


1. Số các quốc gia và vùng lãnh thổ huy động sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự, các viện nghiên cứu, các nhà chuyên môn y tế và ngành khác và các nhóm cộng đồng vào các sáng kiến hợp tác kiểm soát thuốc lá, như chương trình hợp tác Nam-Nam, và chương trình ba bên. (GS2025 Mục tiêu cụ thể 1.2.1)

2. Huy động sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự, các viện nghiên cứu và các nhóm khác vào công tác lập kế hoạch, triển khai và đánh giá các hoạt động kiểm soát thuốc lá và các hoạt động liên quan khác.

52

KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG VỀ KIỂM SOÁT THUỐC LÁ KHU VỰC TÂY THÁI BÌNH DƯƠNG, 2020–2030PHẤN ĐẤU VÌ MỘT KHU VỰC KHỎE MẠNH VÀ KHÔNG THUỐC LÁ

PHƯƠNG THỨC TRIỂN KHAI, HỖ TRỢ VÀ ĐÁNH GIÁ KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG KHU VỰC

4.

Tổ chức YTTG sẽ phối hợp với các quốc gia và vùng lãnh thổ và các đối tác khác đẩy

nhanh việc triển khai các chính sách và biện pháp kiểm soát thuốc lá, gồm các chính

sách được khuyến cáo trong WHO FCTC và Hướng dẫn thực thi.

Kiểm soát thuốc lá là thành phần nền tảng để đạt các chỉ tiêu trong SDGs và các kế hoạch hành động phòng chống các bệnh không lây nhiễm trong khu vực và toàn cầu. Kiểm soát thuốc lá cũng là nội dung chính trong lĩnh vực mà Tổ chức YTTG đang thực hiện cùng với các tổ chức khác của LHQ và các tổ chức liên chính phủ trong khu vực nhằm triển khai đầy đủ WHO FCTC và các Hướng dẫn thực thi, và hướng tới đạt được các chỉ tiêu quốc gia, khu vực và toàn cầu.

Việc giám sát định kỳ tiến độ triển khai Kế hoạch Hành động về Kiểm soát thuốc lá trong khu vực Tây TBD (2020–2030) sẽ được thực hiện thông qua các số liệu hiện có với phạm vi rộng nhất có thể. Dự kiến sẽ tổ chức đánh giá tiến độ giữa kỳ và cuối kỳ, tương ứng vào năm 2025 và 2030, và kết quả đánh giá sẽ được báo cáo cho Ủy ban Khu vực Tây TBD trong cùng năm.

53

GIẢI THÍCH THUẬT NGỮThuốc lá điện tử chứa nicotin (ENDS)

Là nhóm các sản phẩm không đồng nhất, trong đó bộ phận sạc năng lượng điện tử được sử dụng để làm nóng ống dung dịch chứa nicotine, hay còn gọi là dung dịch thuốc lá điện tử (e-liquid), dung môi (ví dụ, propylene glycol, có hoặc không có glycerol) và thường có hương liệu. Người sử dụng hít các làn hơi (aerosol) được tạo ra, trong đó chứa các nồng độ khác nhau của nicotin, một chất kích thích hệ thần kinh trung ương, tạo ra sự lệ thuộc.

Thuốc lá điện tử không chứa nicotin (ENNDS) Là nhóm các sản phẩm không đồng nhất, trong đó bộ phận sạc năng lượng điện tử được sử dụng để làm nóng ống dung dịch thuốc lá điện tử (e-liquid), dung môi (ví dụ, propylene glycol, có hoặc không có glycerol) và thường có hương liệu, nhưng không chứa nicotin. Người sử dụng hít các làn hơi (aerosol) được tạo ra. .

Sản phẩm thuốc lá mới nổiSản phẩm được sản xuất hoàn toàn hoặc một phần từ nguyên liệu thuốc lá như nguyên liệu thô được sản xuất để sử dụng cho việc hút, rít, nhai, hít hay hít vào, mà được hoặc có thể được sản xuất cho việc buôn bán hoặc phân phối cho người tiêu dùng, và có thể tích hợp công nghệ hoặc các phương tiện khác cho mục đích đưa nicotin không vì mục đích điều trị, và bao gồm thuốc lá nung nóng (có thể hiểu ngắn gọn thuốc lá mới nổi là thuốc lá nung nóng và các sản phẩm tương tự sẽ ra đời tiếp theo, và không bao gồm thuốc lá điện tử).

Chiến lược toàn cầu đẩy nhanh Kiểm soát thuốc lá: Đẩy nhanh Phát triển bền vững thông qua việc triển khai WHO FCTC 2019–2025 (GS2025))

Chiến lược được thông quan tại Hội nghị các bên về WHO FCTC tại phiên họp thứ 8 (Quyết định FCTC/COP8 (16) và Phụ lục 1 tài liệu FCTC/COP8/11) để xác định các lĩnh vực chính sách ưu tiên hướng tới tăng cường triển khai Công ước khung.

Thuốc lá nung nóng (HTPs)Các sản phẩm thuốc lá sử dụng thiết bị được sạc bằng năng lượng điện tử để làm nóng điếu thuốc, nhưng không đốt cháy, nhằm tạo ra các làn hơi (aerosol) chứa nicotin và các chất hóa học khác cho người sử dụng hít vào. HTPs chứa nicotin và chất phụ gia không có nguồn gốc từ nguyên liệu thuốc lá và thường có hương liệu. HTPs thường được thiết kế để bắt chước hành vi hút thuốc lá truyền thống, và một số loại sử dụng các thiết bị điện tử để làm nóng điếu thuốc nung được thiết kế trông giống như điếu thuốc lá thông thường.

Đánh giá quốc gia tự nguyệnLà quá trình mà các quốc gia thành viên của LHQ mô tả chi tiết kinh nghiệm của họ trong quá trình hướng tới SDGs, bao gồm các bài học thành công, thách thức và bài học kinh nghiệm nhằm mục đích đẩy nhanh quá trình triển khai Chương trình nghị sự vì Phát triển bền vững 2030.t.

kế hoạch hành động về kiểm soát thuốc lá khu vực …...kế hoạch hành động...

Documents