1

E A S T W E S TM A N A G E M E N TI N S T I T U T Ekanonis uzenaesobis mxardaWerasaqarTveloSi (PROLoG)

qali da uflebebis dacvis samarTlebrivi meqanizmi

vicodeT Cveni uflebebi

,,konstituciis 42-e muxli”

2016 weli

2

3

პროექტის შესახებ

არასამთავრობო ორგანიზაცია „კონსტიტუციის 42-ე მუხლი“ ახორციელებს პროექტს „ქალთა, განსაკუთრებით კი ეთნიკურ უმცირესობათა ჯგუფს მიკუთვნებულ ქალთა გაძლიერება და მართლმსაჯულებაზე ხელმისაწვდომობის ხელშეწყობა“. პროექტის მიზანია ქალთა სამართლებრივი გაძლიერება და მათი უფლებების შესახებ ცნობიერების ამაღლება. პროექტი ხორციელდება ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) ფინანსური მხარდაჭერით, აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) პროგრამის „კანონის უზენაესობის მხარდაჭერა საქართველოში“ (PROLoG) ფარგლებში.

პროექტის სამოქმედო არეალია, ქვემო ქართლისა და სამცხე-ჯავახეთის რეგიონების შემდეგი მუნიციპალიტეტები: წალკა, თეთრიწყარო, ნინოწმინდა, ახალქალაქი და ახალციხე.

პროექტის ფარგლებში „კონსტიტუციის 42-ე მუხლს“ დაგეგმილი აქვს შემდეგი აქტივობები:

სტრატეგიული სამართალწარმოების განხორციელება;

არსებული მდგომარეობის გაუმჯობესება და მართლმსაჯულების ხელმისაწვდომობაზე არსებული დაბრკოლებების შემცირება;

ქალთა უფლებრივი მდგომარეობის შესახებ ანალიზის მომზადება, ორგანიზაციის პრაქტიკულ გამოცდილებაზე დაყრდნობით;

ტრენინგების სერიის ჩატარება, პროექტის ბენეფიციარ ქალთა ჯგუფის წარმომადგენლებისთვის.

პროექტის ბენეფიციარებს წარმოადგენენ ქალები, განსაკუთრებით ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენელი ქალები, რომლებიც განიცდიან გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციას, საკუთრების უფლებების დარღვევას, სექსუალურ ძალადობას, ოჯახში ძალადობას და რომლებიც საჭიროებენ იურიდიულ დახმარებას აღნიშნულ სფეროებში. პროექტის ფარგლებში ბენეფიციარებს გაეწევათ უფასო იურიდიული დახმარება, როგორც კონსულტაციების, ასევე წარმომადგენლობის განხორციელების გზით.

პროექტის საინფორმაციო მხარდაჭერის უზრუნველსაყოფად, მომზადდება სატელევიზიო და რადიო გადაცემათა ციკლი, ჩატარდება პრეს-კონფერენციები, ინფორმაცია გავრცელდება სხვადასხვა მედია საშუალებების მიერ.

პროექტის შესახებ

არასამთავრობო ორგანიზაცია „კონსტიტუციის 42-ე მუხლი“ ახორციელებს პროექტს „ქალთა, განსაკუთრებით კი ეთნიკურ უმცირესობათა ჯგუფს მიკუთვნებულ ქალთა გაძლიერება და მართლმსაჯულებაზე ხელმისაწვდომობის ხელშეწყობა“. პროექტის მიზანია ქალთა სამართლებრივი გაძლიერება და მათი უფლებების შესახებ ცნობიერების ამაღლება. პროექტი ხორციელდება ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) ფინანსური მხარდაჭერით, აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) პროგრამის „კანონის უზენაესობის მხარდაჭერა საქართველოში“ (PROLoG) ფარგლებში.

პროექტის სამოქმედო არეალია, ქვემო ქართლისა და სამცხე-ჯავახეთის რეგიონების შემდეგი მუნიციპალიტეტები: წალკა, თეთრიწყარო, ნინოწმინდა, ახალქალაქი და ახალციხე.

პროექტის ფარგლებში „კონსტიტუციის 42-ე მუხლს“ დაგეგმილი აქვს შემდეგი აქტივობები:

სტრატეგიული სამართალწარმოების განხორციელება;

არსებული მდგომარეობის გაუმჯობესება და მართლმსაჯულების ხელმისაწვდომობაზე არსებული დაბრკოლებების შემცირება;

ქალთა უფლებრივი მდგომარეობის შესახებ ანალიზის მომზადება, ორგანიზაციის პრაქტიკულ გამოცდილებაზე დაყრდნობით;

ტრენინგების სერიის ჩატარება, პროექტის ბენეფიციარ ქალთა ჯგუფის წარმომადგენლებისთვის.

პროექტის ბენეფიციარებს წარმოადგენენ ქალები, განსაკუთრებით ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენელი ქალები, რომლებიც განიცდიან გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციას, საკუთრების უფლებების დარღვევას, სექსუალურ ძალადობას, ოჯახში ძალადობას და რომლებიც საჭიროებენ იურიდიულ დახმარებას აღნიშნულ სფეროებში. პროექტის ფარგლებში ბენეფიციარებს გაეწევათ უფასო იურიდიული დახმარება, როგორც კონსულტაციების, ასევე წარმომადგენლობის განხორციელების გზით.

პროექტის საინფორმაციო მხარდაჭერის უზრუნველსაყოფად, მომზადდება სატელევიზიო და რადიო გადაცემათა ციკლი, ჩატარდება პრეს-კონფერენციები, ინფორმაცია გავრცელდება სხვადასხვა მედია საშუალებების მიერ.

პროექტის შესახებ

არასამთავრობო ორგანიზაცია „კონსტიტუციის 42-ე მუხლი“ ახორციელებს პროექტს „ქალთა, განსაკუთრებით კი ეთნიკურ უმცირესობათა ჯგუფს მიკუთვნებულ ქალთა გაძლიერება და მართლმსაჯულებაზე ხელმისაწვდომობის ხელშეწყობა“. პროექტის მიზანია ქალთა სამართლებრივი გაძლიერება და მათი უფლებების შესახებ ცნობიერების ამაღლება. პროექტი ხორციელდება ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) ფინანსური მხარდაჭერით, აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) პროგრამის „კანონის უზენაესობის მხარდაჭერა საქართველოში“ (PROLoG) ფარგლებში.

პროექტის სამოქმედო არეალია, ქვემო ქართლისა და სამცხე-ჯავახეთის რეგიონების შემდეგი მუნიციპალიტეტები: წალკა, თეთრიწყარო, ნინოწმინდა, ახალქალაქი და ახალციხე.

პროექტის ფარგლებში „კონსტიტუციის 42-ე მუხლს“ დაგეგმილი აქვს შემდეგი აქტივობები:

სტრატეგიული სამართალწარმოების განხორციელება;

არსებული მდგომარეობის გაუმჯობესება და მართლმსაჯულების ხელმისაწვდომობაზე არსებული დაბრკოლებების შემცირება;

ქალთა უფლებრივი მდგომარეობის შესახებ ანალიზის მომზადება, ორგანიზაციის პრაქტიკულ გამოცდილებაზე დაყრდნობით;

ტრენინგების სერიის ჩატარება, პროექტის ბენეფიციარ ქალთა ჯგუფის წარმომადგენლებისთვის.

პროექტის ბენეფიციარებს წარმოადგენენ ქალები, განსაკუთრებით ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენელი ქალები, რომლებიც განიცდიან გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციას, საკუთრების უფლებების დარღვევას, სექსუალურ ძალადობას, ოჯახში ძალადობას და რომლებიც საჭიროებენ იურიდიულ დახმარებას აღნიშნულ სფეროებში. პროექტის ფარგლებში ბენეფიციარებს გაეწევათ უფასო იურიდიული დახმარება, როგორც კონსულტაციების, ასევე წარმომადგენლობის განხორციელების გზით.

პროექტის საინფორმაციო მხარდაჭერის უზრუნველსაყოფად, მომზადდება სატელევიზიო და რადიო გადაცემათა ციკლი, ჩატარდება პრეს-კონფერენციები, ინფორმაცია გავრცელდება სხვადასხვა მედია საშუალებების მიერ.

proeqtis Sesaxeb

არასამთავრობო ორგანიზაცია „კონსტიტუციის 42-ე მუხლი“ ახორციელებს პროექტს „ქალთა, განსაკუთრებით კი ეთნიკურ უმცირესობათა ჯგუფს მიკუთვნებულ ქალთა გაძლიერება და მართლმსაჯულებაზე ხელმისაწვდომობის ხელშეწყობა“. პროექტის მიზანია ქალთა სამართლებრივი გაძლიერება და მათი უფლებების შესახებ ცნობიერების ამაღლება. პროექტი ხორციელდება ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) ფინანსური მხარდაჭერით, აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) პროგრამის „კანონის უზენაესობის მხარდაჭერა საქართველოში“ (PROLoG) ფარგლებში.

პროექტისსამოქმედო არეალია, ქვემოქართლისადასამცხე-ჯავახეთისრეგიონებისშემდეგიმუნიციპალიტეტები: წალკა, თეთრიწყარო, ნინოწმინდა, ახალქალაქი დაახალციხე.

პროექტისფარგლებში „კონსტიტუციის 42-ე მუხლს“ დაგეგმილი აქვს შემდეგი აქტივობები:

სტრატეგიულისამართალწარმოების განხორციელება;

არსებულიმდგომარეობისგაუმჯობესებადამართლმსაჯულებისხელმისაწვდომობაზეარსებულიდაბრკოლებებისშემცირება;

ქალთაუფლებრივიმდგომარეობისშესახებ ანალიზის მომზადება, ორგანიზაციისპრაქტიკულგამოცდილებაზედაყრდნობით;

ტრენინგებისსერიის ჩატარება, პროექტისბენეფიციარქალთაჯგუფისწარმომადგენლებისთვის.

პროექტის ბენეფიციარებს წარმოადგენენ ქალები, განსაკუთრებით ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენელი ქალები, რომლებიც განიცდიან გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციას, საკუთრების უფლებების დარღვევას, სექსუალურ ძალადობას, ოჯახში ძალადობას და რომლებიც საჭიროებენ იურიდიულ დახმარებას აღნიშნულ სფეროებში. პროექტის ფარგლებში ბენეფიციარებს გაეწევათ უფასო იურიდიული დახმარება, როგორც კონსულტაციების, ასევე წარმომადგენლობის განხორციელების გზით.

პროექტისსაინფორმაციომხარდაჭერისუზრუნველსაყოფად, მომზადდებასატელევიზიოდარადიოგადაცემათაციკლი, ჩატარდებაპრეს-კონფერენციები, ინფორმაციაგავრცელდებასხვადასხვა მედიასაშუალებებისმიერ.

4

Sinaarsiშინაარსი

ადამიანის უფლებები ................................................................................................... 5

ადმინისტრაციული ორგანო ..................................................................................... 6

სასამართლო ................................................................................................................... 11

სასამართლოსთვის განცხადებით მიმართვა .............................................. 15

სასამართლოში საქმის განხილვის ძირითადი თავისებურებანი ........ 17

სასამართლო მედიაცია .............................................................................................. 18

დავისგანხილვაარბიტრაჟისმიერ .......................................................................... 19

სახელწიფო ორგანოების მოხელის ვალდებულებები ................................. 26

საერთაშორისო ორგანოებისთვის მიმართვა საკუთარი უფლებების დასაცავად ......................................................................................................................... 26

საქართველოს კანონი „დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ“ და დისკრიმინაციისაგან დაცვის მექანიზმი ................................. 27

ოჯახში ძალადობა და დაცვის მექანიზმები ..................................................... 29

პოლიციის ვალდებულებები ოჯახში ძალადობის შემთხვევაში ......... 33

შემაკავებელი და დამცავი ორდერები ............................................................ 34

5

ადამიანის უფლებები

ადამიანის უფლებები და თავისუფლებები წარუვალი და უზენაესი ადამიანური ღირებულებებია. ყველა ადამიანს აქვს უფლებები და ვალდებულებები, რომლებიც მას დაბადებიდან წარმოეშობა. კონსტიტუცია და საერთაშორისო ხელშეკრულებები ადამიანის უფლებათა დაცვის ძირითად წყაროს წარმოადგენს. ადამიანის უფლებებისა და თავისუფლებების ნორმები თავმოყრილია საქართველოს კონსტიტუციის მე-2 თავში. კონსტიტუციის მე-7 მუხლის თანახმად, სახელმწიფო ცნობს და იცავს საყოველთაოდ აღიარებულ უფლებებსა და თავისუფლებებს, როგორც წარუვალ და უზენაეს ადამიანურ ღირებულებებს.

თუმცა ყოველდღიურ ცხოვრებაში არის შემთხვევები, როდესაც ადგილი აქვს ადამიანის უფლებათა დარღვევას. დარღვეულ უფლებათა და თავისუფლებათა დასაცავად, თითოეულ ადამიანს უფლება აქვს მიმართოს ადმინისტრაციულ ორგანოს ან სასამართლოს.

adamianis uflebebi

6

ადმინისტრაციული ორგანო

ადმინისტრაციული ორგანო ეს არის ყველა სახელმწიფო ან ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანო ან დაწესებულება, საჯარო სამართლის იურიდიული პირი (გარდა პოლიტიკური და რელიგიური გაერთიანებებისა), აგრეთვე ნებისმიერი სხვა პირი, რომელიც საქართველოს კანონმდებლობის საფუძველზე ასრულებს საჯარო სამართლებრივ უფლებამოსილებებს.

ადმინისტრაციული ორგანო, კანონით გათვალისწინებული უფლებამოსილების ფარგლებში გადაწყვეტილებას იღებს საკუთარი ინიციატივით ან დაინტერესებული პირის განცხადების საფუძველზე. ნებისმიერ დაინტერესებულ პირს უფლება აქვს, კონკრეტული საკითხის გადასაწყვეტად მიმართოს იმ ადმინისტრაციულ ორგანოს,

ადმინისტრაციული ორგანო

პოლიცია

სამინისტრო

სააგენტო

მერია საკრებულო

მუნიციპალიტეტი

სხვა სახელმწიფო

დაწესებულება

administraciuli organo

7

რომლის კომპეტენციასაც განეკუთვნება აღნიშნული საკითხის განხილვა და შესაბამისი გადაწყვეტილების მიღება/ინფორმაციის გაცემა (მაგალითად, პენსიის დანიშვნა, დევნილის სტატუსის მინიჭება და სხვა).

განცხადება წარდგენილ უნდა იქნეს წერილობითი ფორმით (დანართი #1) და იგი უნდა შეიცავდეს:

ა) იმ ორგანოს დასახელებას, რომელსაც მიმართავს განმცხადებელი;

ბ) განმცხადებლის ვინაობასა და მისამართს;

გ) მოთხოვნას;

დ) განცხადების წარდგენის თარიღსა და განმცხადებლის ხელმოწერას;

ე) განცხადებაზე დართული საბუთების ნუსხას, მათი არსებობის შემთხვევაში.

განცხადებას უნდა დაერთოს ყველა ის საბუთი, რომლის წარდგენის ვალდებულებაც განმცხადებელს კანონით ეკისრება. განმცხადებელს, ასევე უფლება აქვს შესაბამის ადმინისტრაციულ ორგანოს წარუდგინოს ყველა სხვა საბუთი, რომელიც შეიძლება საფუძვლად დაედოს განმცხადებლის მიერ მოთხოვნილი საკითხის უკეთ გადაწყვეტას და შესაბამისი აქტის გამოცემას.

განცხადების რეგისტრაციის შემდეგ იწყება საკითხის განხილვა, რომელიც უნდა დასრულდეს კონკრეტული განცხადების განხილვისთვის დადგენილი ვადის ფარგლებში (არაუმეტეს 1 თვის ვადაში).

განცხადებით, ასევე შესაძლებელია კონკრეტული ინფორმაციის გამოთხოვა სახელმწიფო ორგანოებიდან. ზოგადი წესის მიხედვით, ყველას აქვს უფლება, მოითხოვოს სახელმწიფო დაწესებულებაში არსებული საჯარო ინფორმაცია, გაეცნოს და უსასყიდლოდ მიიღოს სახელმწიფო ორგანოში მის შესახებ არსებული დოკუმენტაცია. სახელმწიფო ორგანოს უფლება არ აქვს უარი უთხრას პირს საკუთარი

8

პერსონალური მონაცემების გადაცემაზე, თუმცა აღნიშნული პირადი ინფორმაცია ხელმიუწვდომელია სხვა პირებისთვის. განცხადებას სხვისი პერსონალური მონაცემების ან კომერციული საიდუმლოების მოთხოვნის თაობაზე უნდა დაერთოს შესაბამისი პირის სანოტარო წესით ან სახელმწიფო ორგანოს მიერ დამოწმებული თანხმობა. სახელმწიფო ორგანო ვალდებულია, საჯარო ინფორმაცია გასცეს პირველივე შესაძლებლობისთანავე, მაგრამ არა უგვიანეს 10 დღისა. თუ ინფორმაციის გაცემისთვის საჭიროა 10-დღიანი ვადა, დაწესებულება/სახელმწიფო ორგანო ვალდებულია, ამის შესახებ აცნობოს განცხადების ავტორს. საჯარო დაწესებულების უარი საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე დაუყოვნებლივ უნდა ეცნობოს ავტორს. დაწესებულება ვალდებულია, გადაწყვეტილების მიღებიდან 3 დღის ვადაში განცხადების ავტორს წერილობით განუმარტოს უფლებები და აღნიშნული გადაწყვეტილების გასაჩივრების წესი. ინფორმაციის გაცემაზე უარი, გარდა ზემდგომი დაწესებულებისა, ასევე საჩივრდება სასამართლოში სარჩელის შეტანის გზით.

გასაჩივრების წესი და ვადა განმარტებული უნდა იყოს თავად აქტის/პასუხის გამცემი ორგანოს მიერ. ზოგადი წესით, ადმინისტრაციული ორგანოს ქმედება საჩივრდება 1 თვის ვადაში იმ დღიდან, როდესაც შესაბამისი დაინტერესებულ პირს ეცნობება უარის შესახებ. დაინტერესებულ მხარეს, უფლება აქვს გაასაჩივროს, ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული აქტი, ისევე როგორც, მისი ქმედება ან/და უმოქმედობა.

თუ პირი არ ეთანხმება ადმინისტრაციული ორგანოს გადაწყვეტილებას/ქმედებას ან პოზიციას, მას შეუძლია ადმინისტრაციულ ორგანოში წარადგინოს ადმინისტრაციული საჩივარი, რომელიც შედგენილ უნდა იქნეს წერილობითი ფორმით. საჩივრის განხილვა არ საჭიროებს რაიმე სახის ფულად გადასახადს.

ადმინისტრაციულ საჩივარში (დანართი #2) აღნიშნული უნდა იყოს:

ა) ადმინისტრაციული ორგანოს დასახელება, რომელშიც შეიტანება ადმინისტრაციული საჩივარი;

9

ბ) ადმინისტრაციული საჩივრის წარმდგენი პირის ვინაობა და მისამართი;

გ) იმ ადმინისტრაციული ორგანოს დასახელება, რომლის ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ან მოქმედება საჩივრდება;

დ) გასაჩივრებული აქტის/ქმედების დასახელება;

ე) მოთხოვნა;

ვ) გარემოებანი, რომელთაც ეფუძნება მოთხოვნა;

ზ) ადმინისტრაციულ საჩივარზე დართული საბუთების ნუსხა, მსგავსის არსებობის შემთხვევაში. თუ ადმი-ნისტრაციული საჩივრის წარმდგენ პირს გადაეცა აქტი, ადმი-ნისტრაციულ საჩივარს დაერთვება მისი ასლი.

საჩივარი შეიძლება შეტანილ იქნეს იმავე ორგანოში (რომელმაც განიხილა საკითხი) ან სხვა ზემდგომ ადმინისტრაციულ ორგანოში. მაგალითად, თუ სამოქალაქო აქტების რეგისტრაციის ორგანოს მიერ არ მოხდა კონკრეტული უფლების რეგისტრაცია, აღნიშნული შესაძლებელია გასაჩივრდეს იუსტიციის სამინისტროში, რომელსაც ექვემდებარება სამოქალაქო აქტების რეგისტრაციის ორგანო.

იმ შემთხვევაში, თუ არ არსებობს ზემდგომი ორგანო, გასაჩივრება მოხდება სარჩელის სასამართლოში შეტანის გზით (მაგალითად, ვინაიდან მერიას არ ჰყავს ზემდგომი ორგანო, მერიის გადაწყვეტილება საჩივრდება პირდაპირ სასამართლოში).

ადმინისტრაციული ორგანო

ზემდგომი ადმინისტრაციული

ორგანო სასამართლო

ადმინისტრაციული ორგანო სასამართლო

10

ყველას აქვს უფლება აწარმოოს ურთიერთობა ადმინისტრაციულ ორგანოსთან წარმომადგენლის მეშვეობით. ზოგადი წესის თანახმად, ადმინისტრაციული ორგანო ვალდებულია, ადმინისტრაციული საჩივარი განიხილოს და შესაბამისი გადაწყვეტილება მიიღოს 1 თვის ვადაში. გადაწყვეტილება უნდა იყოს დასაბუთებული და მასში სრულყოფილად უნდა მიეთითოს გასაჩივრების წესზე, ასევე იმ ორგანოზე, სადაც შეიძლება გასაჩივრება, მისამართის და გასაჩივრების ვადის აღნიშვნით.

ადმინისტრაციულ და სამოქალაქო საქმეზე სასამართლოსათვის მიმართვის შემთხვევაში, ივსება სპეციალური ფორმა - სარჩელი (სასარჩელო განცხადება), რომელიც შეგიძლიათ იხილოთ თბილისის საქალაქო სასამართლოს ვებ-გვერდზე,1 ასევე იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს ვებ-გვერდზე.2 აღნიშნული ფორმების შევსებისას, სასურველია კონსულტაციის გავლა იურისტთან, ვინაიდან ფორმის არასათანადოდ შევსების შემთხვევაში სარჩელი სასამართლოს მიერ არ განიხილება (ფორმების ელექტრონული ვერსიები იხილეთ დისკზე, რომელიც თან ერთვის ბროშურას).

სასამართლოში სარჩელის შეტანამდე გასათვალისწინებელია, რომ გასაჩივრება შესაძლებელია დარღვევიდან კონკრეტული ვადის განმავლობაში. მაგალითად, სამსახურიდან გათავისუფლება შეიძლება გასაჩივრდეს 1 თვის ვადაში, ხელშეკრულების პირობების დარღვევა - 3 წლის განმავლობაში, უძრავ ქონებასთან დაკავშირებული საკითხები - 6 წლის განმავლობაში, ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ან უმოქმედობა - 1 თვის ვადაში და ა.შ.

1 http://www.tcc.gov.ge/index.php?m=552&newsid=6 2 http://hcoj.gov.ge/ge/common-courts/sasamartlo-formebi

ყველას აქვს უფლება აწარმოოს ურთიერთობა ადმინისტრაციულ ორგანოსთან წარმომადგენლის მეშვეობით. ზოგადი წესის თანახმად, ადმინისტრაციული ორგანო ვალდებულია, ადმინისტრაციული საჩივარი განიხილოს და შესაბამისი გადაწყვეტილება მიიღოს 1 თვის ვადაში. გადაწყვეტილება უნდა იყოს დასაბუთებული და მასში სრულყოფილად უნდა მიეთითოს გასაჩივრების წესზე, ასევე იმ ორგანოზე, სადაც შეიძლება გასაჩივრება, მისამართის და გასაჩივრების ვადის აღნიშვნით.

ადმინისტრაციულ და სამოქალაქო საქმეზე სასამართლოსათვის მიმართვის შემთხვევაში, ივსება სპეციალური ფორმა - სარჩელი (სასარჩელო განცხადება), რომელიც შეგიძლიათ იხილოთ თბილისის საქალაქო სასამართლოს ვებ-გვერდზე,1 ასევე იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს ვებ-გვერდზე.2 აღნიშნული ფორმების შევსებისას, სასურველია კონსულტაციის გავლა იურისტთან, ვინაიდან ფორმის არასათანადოდ შევსების შემთხვევაში სარჩელი სასამართლოს მიერ არ განიხილება (ფორმების ელექტრონული ვერსიები იხილეთ დისკზე, რომელიც თან ერთვის ბროშურას).

სასამართლოში სარჩელის შეტანამდე გასათვალისწინებელია, რომ გასაჩივრება შესაძლებელია დარღვევიდან კონკრეტული ვადის განმავლობაში. მაგალითად, სამსახურიდან გათავისუფლება შეიძლება გასაჩივრდეს 1 თვის ვადაში, ხელშეკრულების პირობების დარღვევა - 3 წლის განმავლობაში, უძრავ ქონებასთან დაკავშირებული საკითხები - 6 წლის განმავლობაში, ადმინისტრაციული ორგანოს უარი ან უმოქმედობა - 1 თვის ვადაში და ა.შ.

1 http://www.tcc.gov.ge/index.php?m=552&newsid=6 2 http://hcoj.gov.ge/ge/common-courts/sasamartlo-formebi

12

11

სასამართლო

საქართველოს სასამართლოების სისტემა შედგება 3 საფეხურისგან: რაიონული (საქალაქო) სასამართლოებისგან (პირველი ინსტანცია), სააპელაციო სასამართლოებისგან (მეორე ინსტანცია) და საქართველოს უზენაესი სასამართლოსგან (მესამე ინსტანცია).

რაიონული (საქალაქო) სასამართლოები განიხილავენ კონკრეტულ ქალაქებისა და რაიონების ტერიტორიების ფარგლებში მომხდარ ფაქტებზე შეტანილ საჩივრებს, განცხადებებს და სარჩელებს (მაგალითად, ახალქალაქის რაიონული სასამართლო, ბოლნისის რაიონული სასამართლო, ახალციხის რაიონული სასამართლო, თეთრიწყაროს რაიონული სასამართლო და სხვა). რაიონული (საქალაქო) სასამართლოების ტერიტორიების ფარგლები განსაზღვრულია კანონით. დარღვეული უფლებების აღდგენა იწყება სწორედ პირველი ინსტანციის სასამართლოში.

რაიონული (საქალაქო) სასამართლო შედგება არანაკლებ 2 მოსამართლისაგან, სადაც ერთი მოსამართლე განიხილავს სისხლის სამართლის საქმეებს, ხოლო მეორე - სამოქალაქო და სხვა კატეგორიის საქმეებს. რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს შემადგენლობაში

საქართველოს უზენაესი სასამართლო

თბილისის სააპელაციო სასამართლო

რაიონული სასამართლოები

საქალაქო სასამართლოები

ქუთაისის სააპელაციო სასამართლო

რაიონული სასამართლოები

საქალაქო სასამართლოები

sasamarTlo

12

შეიძლება შედიოდნენ მაგისტრატი მოსამართლეები, რომლებიც განიხილავენ შემდეგი კატეგორიების საქმეებს:

2000 ლარამდე ოდენობით ქონებრივ დავებს;

უდავო და გამარტივებული წარმოების საქმეებს, გარდა შვილად აყვანის, გამარტივებული წესით ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის, გამარტივებული წესით გადახდის და ქონების უპატრონოდ ცნობის საქმეებისა, თუ მოთხოვნის ან ქონების ღირებულება აღემატება 2000 ლარს;

საოჯახო-სამართლებრივი ურთიერთობიდან გამომდინარე დავებს, გარდა შვილად აყვანის, მშობლის უფლების ჩამორთმევის, მამობის დადგენის და განქორწინების საქმეებისა, თუ მეუღლეებს შორის არსებობს დავა ბავშვის მიკუთვნების თაობაზე;

საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსით გათვალისწინებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კანონიერების საკითხს ან ადმინისტრაციული სამართალდარღვევებს;

სახელმწიფო სოციალური დაცვის საკითხებს;

სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილების აღსრულებასთან დაკავშირებით წარმოშობილ დავებს;

საჯარო სამსახურში შრომითი ურთიერთობიდან წარმოშობილ დავებს;

მეწარმის საქმიანობის შემოწმების შესახებ, მაკონტროლებელი ორგანოს შუამდგომლობის საფუძველზე ბრძანების გამოცემას;

შესაბამისი ფსიქიატრიული დაწესებულების ან სასჯელაღსრულების დაწესებულების ადმინისტრაციის მიმართვის საფუძველზე არანებაყოფლობითი ფსიქიატრიული დახმარების მიზნით პირის სტაციონარში მოთავსების საკითხს და სხვა.

რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს საბოლოო გადაწყვეტილება შეიძლება გაასაჩივრონ მხარეებმა, გადაწყვეტილების გადაცემიდან 14 დღის განმავლობაში. კანონით ასევე გათვალისწინებულია საქალაქო

13

სასამართლოს შუალედური გადაწყვეტილებების სააპელაციო წესით გასაჩივრება, სპეციალურად მითითებული დროის ფარგლებში (5 დღე, 12 დღე და სხვა). თუ გადაწყვეტილება არ გასაჩივრდა მითითებულ ვადაში, მაშინ გადაწყვეტილება კანონიერ ძალაში შედის გასაჩივრების ვადის ამოწურვისთანავე. რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება საჩივრდება სააპელაციო სასამართლოში.

სააპელაციო სასამართლოები წარმოადგენენ მეორე ინსტანციის რგოლს საერთო სასამართლოების სისტემაში და განიხილავენ სააპელაციო საჩივრებს რაიონული (საქალაქო) სასამართლოების გადაწყვეტილებებზე. სააპელაციო სასამართლოში საქმეს განიხილავს 3 მოსამართლე, თუმცა კანონით დადგენილ შემთხვევებში, შესაძლებელია საქმე განიხილოს ერთმა მოსამართლემაც.

საქართველოში არსებობს 2 სააპელაციო სასამართლო: თბილისის სააპელაციო სასამართლო, რომელიც განიხილავს საჩივრებს აღმოსავლეთ საქართველოს ტერიტორიაზე მდებარე პირველი ინსტანციის სასამართლო გადაწყვეტილებებზე, და ქუთაისის სააპელაციო სასამართლო, რომელიც განიხილავს საჩივრებს დასავლეთ საქართველოს ტერიტორიაზე განთავსებულ პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილებებზე.

სააპელაციო სასამართლოს საბოლოო გადაწყვეტილება შეიძლება გაასაჩივრონ მხარეებმა, გადაწყვეტილების გადაცემიდან 21 დღის ვადაში. კანონით ასევე გათვალისწინებულია სააპელაციო სასამართლოს შუალედური გადაწყვეტილებების გასაჩივრება, მასში მითითებული ვადის დაცვით. თუ გადაწყვეტილება არ გასაჩივრდა მითითებულ ვადაში, მაშინ იგი ძალაში შედის გასაჩივრების ვადის ამოწურვისთანავე. სააპელაციო სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება საჩივრდება საქართველოს უზენაეს სასამართლოში.

საქართველოს უზენაესი სასამართლო საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე მართლმსაჯულების განხორციელების საბოლოო ინსტანციის სასამართლოა. საქართველოს უზენაეს სასამართლოში

14

ინსტანციის სასამართლოა. საქართველოს უზენაეს სასამართლოში საქმეების განხილვა ხორციელდება 3 მოსამართლის მიერ, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც საქმეს განიხილავს უზენაესი სასამართლოს დიდი პალატა.

საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება საბოლოა და გასაჩივრებას არ ექვემდებარება. თუმცა საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება შეიძლება გასაჩივრდეს საერთაშორისო სასამართლოებში.

სასამართლოებში საქმეთა განხილვა იწყება სარჩელის ან განცხადების შეტანის გზით. სარჩელი/განცხადება შედგენილი უნდა იყოს წერილობითი ფორმით, როგორც წესი, ნაბეჭდი სახით. ადმინისტრაციულ საქმეზე ივსება ადმინისტრაციული სარჩელის ფორმა, ხოლო სამოქალაქო საქმეზე - სამოქალაქო სარჩელის ფორმა. პირი, რომელიც სარჩელით მიმართავს სასამართლოს არის მოსარჩელე, ხოლო ვის მიმართაც არის სარჩელი წარდგენილი - მოპასუხე.

ადმინისტრაციულ საქმეზე, სასამართლო არ მიიღებს სარჩელს ადმინისტრაციული ორგანოს მიმართ (ადმინისტრაციული სარჩელი), თუ მანამდე მოსარჩელემ არ გამოიყენა ადმინისტრაციული საჩივრის ადმინისტრაციულ ორგანოში ერთჯერადად წარდგენის შესაძლებლობა.

ნებისმიერ ინსტანციაში საქმის განხილვისათვის საჭიროა სახელმწიფო ბაჟის გადახდა, რომელსაც იხდის მოსარჩელე, ხოლო დავის მოგების შემთხვევაში, აღნიშნული ხარჯი უბრუნდება მას და ბაჟის გადახდის ვალდებულება გადადის მოპასუხე მხარეზე (მეორე მხარეზე). სახელმწიფო ბაჟის გადახდა ხდება, შესაბამისი ოდენობის თანხის ჩარიცხვით სპეციალურად მითითებულ საბანკო ანგარიშზე. ანგარიშის გაგება შესაძლებელია სასამართლოში ან ბანკის განყოფილებებში. შესაძლებელია, სასამართლოს გადაწყვეტილებით მოხდეს სახელმწიფო ბაჟისაგან გათავისუფლება, ბაჟის გადახდის განაწილება ან გადავადება. არსებობს გარკვეული კატეგორიის

15

მაგალითად, სახელმწიფო ბაჟის გადახდა არ ეკუთვნის მოსარჩელეს, რომელიც ითხოვს ალიმენტების დაკისრებას ან გადაუხდელი ხელფასის გადახდას. სხვადასხვა ინსტანციის სასამართლოში გადაიხდება განსხვავებული ოდენობის სახელმწიფო ბაჟი. ბაჟის ოდენობა, ასევე დამოკიდებულია დავის შინაარსზე და სამართალწარმოების ფორმაზე. სახელმწიფო ბაჟის გამოთვლა შესაძლებელია სპეციალური პროგრამის მეშვეობით, რომელიც განთავსებულია თბილისის საქალაქო სასამართლოს ვებ-გვერდზე.3

სახელმწიფო ბაჟის გარდა, სასამართლოში საქმის წარმოებისას ხარჯებს წარმოადგენს ადვოკატისათვის გაწეული ხარჯები, მტკიცებულებათა მოპოვებასთან/შენახვასთან დაკავშირებული ხარჯები, ექსპერტიზის ჩატარების ხარჯები და სხვა.

სასამართლოსთვის განცხადებით მიმართვა

დაინტერესებული პირის განცხადების საფუძველზე, სასამართლო განიხილავს ისეთ საკითხებს, როგორიცაა: იურიდიული მნიშვნელობის მქონე ფაქტის დადგენა, მათ შორის, მამობის დადგენა, ქონების უპატრონოდ ცნობა, შვილად აყვანა, მოქალაქის უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარება ან მოქალაქის გარდაცვლილად გამოცხადება, მოქალაქის შეზღუდულქმედუნარიანად აღიარება და მხარდაჭერის მიმღებად ცნობა და სხვა (სრული ჩამონათვალი მოცემულია სამოქალაქო საპროცესო კოდექსში).

განცხადება (დანართი #3) უნდა იყოს წერილობითი ფორმით და შეიცავდეს:

ა) იმ სასამართლოს დასახელებას, რომელსაც მიმართავს განმცხადებელი;

ბ) განმცხადებლის ვინაობასა და მისამართს;

გ) მოთხოვნას, იმის მითითებით თუ რისთვისაა საჭიროა აღნიშნული საკითხის განხილვა;

3 http://www.library.court.ge/fee/index.php?cat=2&id=1

მაგალითად, სახელმწიფო ბაჟის გადახდა არ ეკუთვნის მოსარჩელეს, რომელიც ითხოვს ალიმენტების დაკისრებას ან გადაუხდელი ხელფასის გადახდას. სხვადასხვა ინსტანციის სასამართლოში გადაიხდება განსხვავებული ოდენობის სახელმწიფო ბაჟი. ბაჟის ოდენობა, ასევე დამოკიდებულია დავის შინაარსზე და სამართალწარმოების ფორმაზე. სახელმწიფო ბაჟის გამოთვლა შესაძლებელია სპეციალური პროგრამის მეშვეობით, რომელიც განთავსებულია თბილისის საქალაქო სასამართლოს ვებ-გვერდზე.3

სახელმწიფო ბაჟის გარდა, სასამართლოში საქმის წარმოებისას ხარჯებს წარმოადგენს ადვოკატისათვის გაწეული ხარჯები, მტკიცებულებათა მოპოვებასთან/შენახვასთან დაკავშირებული ხარჯები, ექსპერტიზის ჩატარების ხარჯები და სხვა.

სასამართლოსთვის განცხადებით მიმართვა

დაინტერესებული პირის განცხადების საფუძველზე, სასამართლო განიხილავს ისეთ საკითხებს, როგორიცაა: იურიდიული მნიშვნელობის მქონე ფაქტის დადგენა, მათ შორის, მამობის დადგენა, ქონების უპატრონოდ ცნობა, შვილად აყვანა, მოქალაქის უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარება ან მოქალაქის გარდაცვლილად გამოცხადება, მოქალაქის შეზღუდულქმედუნარიანად აღიარება და მხარდაჭერის მიმღებად ცნობა და სხვა (სრული ჩამონათვალი მოცემულია სამოქალაქო საპროცესო კოდექსში).

განცხადება (დანართი #3) უნდა იყოს წერილობითი ფორმით და შეიცავდეს:

ა) იმ სასამართლოს დასახელებას, რომელსაც მიმართავს განმცხადებელი;

ბ) განმცხადებლის ვინაობასა და მისამართს;

გ) მოთხოვნას, იმის მითითებით თუ რისთვისაა საჭიროა აღნიშნული საკითხის განხილვა;

3 http://www.library.court.ge/fee/index.php?cat=2&id=1

sasamarTlosTvis gancxadebiT mimarTva

16

დ) განცხადების წარდგენის თარიღსა და განმცხადებლის ხელმოწერას;

ე) განცხადებაზე დართული საბუთების ნუსხას, მათი არსებობის შემთხვევაში.

განცხადებაში ნათლად უნდა აღინიშნოს, რა მიზნისთვის ესაჭიროება განმცხადებელს ამ საკითხის გადაწყვეტა. განცხადებას უნდა დაერთოს ყველა ის საბუთი, რომლის წარდგენის ვალდებულებაც განმცხადებელს კანონით ეკისრება. განმცხადებელს, ასევე უფლება აქვს წარადგინოს ყველა სხვა მტკიცებულება, რომლებიც ადასტურებენ განცხადებაში მითითებულ გარემოებებს და შეიძლება საფუძვლად დაედონ განმცხადებლის მიერ მოთხოვნილი საკითხის უკეთ გადაწყვეტას. მოწმეების არსებობის შემთხვევაში, განცხადებაში უნდა მიეთითოს მოწმეთა ვინაობა და მათი საკონტაქტო ინფორმაცია.

მხარეთა შუამდგომლობის საფუძველზე, სასამართლოს შეუძლია მიიღოს დროებითი განკარგულება, რათა მოაწესრიგოს:

ა) შვილის მიმართ მშობელთა ზრუნვის საკითხები;

ბ) ერთ-ერთი მშობლის ურთიერთობა ბავშვთან;

გ) ბავშვის აღსაზრდელად გადაცემა ერთ-ერთი მშობლისათვის;

დ) მცირეწლოვანი ბავშვის შენახვის ვალდებულება;

ე) საკითხი ერთ-ერთი მეუღლის მიერ მეორე მეუღლისათვის მატერიალური დახმარების გაწევის შესახებ;

ვ) საოჯახო მეურნეობისა და ბინით სარგებლობის საკითხი;

ზ) საქმეების განხილვასთან დაკავშირებით ხარჯების ავანსის სახით გადახდევინების საკითხი.

სასამართლო უფლებამოსილია, მხარეთა განცხადების საფუძველზე, შეცვალოს ან მთლიანად გააუქმოს მის მიერ მიღებული განჩინება.

17

სასამართლოში საქმის განხილვის ძირითადი თავისებურებანი

საქართველოს საერთო სასამართლოებში სამართალწარმოება მიმდინარეობს სახელმწიფო ენაზე - ქართულად. პირს, რომელიც არასრულად ან საერთოდ არ ფლობს სახელმწიფო ენას, დაენიშნება თარჯიმანი, რომლის მომსახურება ანაზღაურდება საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან. ასევე კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებში, შესაძლებელია იურიდიული დახმარებით სარგებლობა სახელმწიფოს ხარჯზე.

სასამართლოში ყველა საქმე განიხილება ღია სხდომაზე, გარდა კანონით დადგენილი გამონაკლისებისა, მაგალითად, თუკი საკითხი ეხება პირად ცხოვრებას ან არასრულწლოვანს. 7-დან 18 წლამდე არასრულწლოვანთა, აგრეთვე შეზღუდულქმედუნარიანად აღიარებულ მოქალაქეთა უფლებებსა და კანონით დაცულ ინტერესებს სასამართლოში იცავენ მათი მშობლები, მშვილებლები ან მზრუნველები. ამასთანავე, სასამართლო ვალდებულია, ასეთ საქმეებში ჩააბას თვით არასრულწლოვნებიც.

სასამართლოში საქმის წარმოებისას, მხარეებს გააჩნიათ თანაბარი უფლებები და შესაძლებლობები დაასაბუთონ საკუთარი მოთხოვნები, უარყონ ან გააბათილონ მეორე მხარის მიერ წამოყენებული მოთხოვნები, მოსაზრებები თუ მტკიცებულებები. მხარეები თავად განსაზღვრავენ, თუ რომელი ფაქტები უნდა დაედოს საფუძვლად მათ მოთხოვნებს ან რომელი მტკიცებულებებით უნდა იქნეს დადასტურებული ეს ფაქტები. მხარეებს შეუძლიათ საქმის წარმოება მორიგებით დაამთავრონ. მოსარჩელეს უფლება აქვს საქმის განხილვის ნებისმიერ ეტაპზე უარი თქვას სარჩელზე. მოპასუხეს შეუძლია სცნოს სარჩელი.

პროცესის მონაწილე მხარეები ვალდებულნი არიან სასამართლო სხდომებზე გამოცხადდნენ მითითებულ დროს და ადგილას. სასამართლოს დავალების შესრულებას აქვს სავალდებულო ხასიათი.

სასამართლო სხდომაზე წესრიგის დარღვევის, სხდომის თავმჯდომარის განკარგულებისადმი დაუმორჩილებლობის ან

sasamarTloSi saqmis ganxilvis

ZiriTadi Taviseburebani

18

სასამართლოს მიმართ უპატივცემულობის შემთხვევაში სხდომის თავმჯდომარეს ადგილზე თათბირით გამოაქვს განკარგულება პროცესის მონაწილის ან/და სხდომაზე დამსწრის დაჯარიმების ან/და სხდომის დარბაზიდან გაძევების შესახებ. თუ გაძევებული პირი კვლავ განაგრძობს წესრიგის დარღვევას, სასამართლოს მანდატური უზრუნველყოფს მის გაყვანას სასამართლოდან, ამასთანავე, მის მიმართ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ჯარიმა ან პატიმრობა.

კანონიერ ძალაში შესული სასამართლოს გადაწყვეტილებები (განჩინებები, დადგენილებები), მოთხოვნები და განკარგულებები სავალდებულოა საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე ყველა სახელმწიფო, საზოგადოებრივი თუ კერძო საწარმოსათვის, დაწესებულებისათვის, ორგანიზაციისათვის, თანამდებობის პირისა თუ მოქალაქისათვის და ისინი უნდა შესრულდეს.

თუ სასამართლო გადაწყვეტილების აღსრულება არ ხდება ნებაყოფლობით, მაშინ მოქალაქის მიმართვის საფუძველზე, კანონიერ ძალაში შესული სასამართლო გადაწყვეტილებების აღსრულებას უზრუნველყოფს ქალაქის (რაიონის) ტერიტორიაზე მოქმედი სააღსრულებო ბიურო. აღნიშნული მომსახურება ფასიანია და ოდენობა დგინდება განსახორციელებელ მოქმედებათა მიხედვით.

სასამართლო მედიაცია

მედიაცია არის დავის გადაწყვეტის ალტერნატიული საშუალება, სადაც გადაწყვეტილებას იღებენ თავად მხარეები. სარჩელის სასამართლოში წარდგენის შემდეგ სასამართლო მედიაციას დაქვემდებარებული საქმე შეიძლება გადაეცეს მედიატორს, დავის მხარეთა შეთანხმებით დასრულების მიზნით. საქმის მედიატორი არის ნეიტრალური, დამოუკიდებელი და სათანადო უნარ-ჩვევებით აღჭურვილი პირი, რომელიც ეხმარება მოდავე მხარეებს მათი ინტერესების დაახლოვებაში და ორივე მხარისთვის მისაღები გადაწყვეტილების მიღებაში. მედიაციის დროს, მედიატორი არ იღებს

sasamarTlo mediacia

19

გადაწყვეტილებას. დავის გადაწყვეტის ყველა სხვა საშუალებისგან განსხვავებით, მედიაციის შედეგად, გადაწყვეტილებას იღებენ თავად მხარეები, მედიატორის დახმარებით და ხელშეწყობით.

მედიაცია არაფორმალური პროცესია. მხარეები თავად განსაზღვრავენ განსახილველი საკითხების წრეს და ისინი არ არიან შებოჭილნი სასამართლო პროცედურებით. მედიაცია კონფიდენციალური პროცესია და მედიატორს უფლება არ აქვს გაამჟღავნოს ის ინფორმაცია, რომელიც მისთვის ცნობილი გახდა მედიაციის განხორციელებისას. სამართალწარმოებასთან შედარებით მედიაცია უფრო სწრაფი და იაფი პროცესია.

მედიაციის ხანგრძლივობა შეადგენს 45 დღეს, ხოლო გადასახდელი ბაჟი წარმოადგენს 1%-ს. სასამართლო მედიაციის პროცესში, დავის მხარეთა შეთანხმებით დასრულების შემთხვევაში, მოსარჩელეს დაუბრუნდება მის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის 70%.

სასამართლო მედიაცია შეიძლება გავრცელდეს: საოჯახო სამართლებრივ დავებზე, გარდა შვილად აყვანისა, შვილად აყვანის ბათილად ცნობისა, მშობლის უფლების შეზღუდვისა და მშობლის უფლების ჩამორთმევისა; სამემკვიდრეო სამართლებრივ დავებზე; სამეზობლო სამართლებრივ დავებზე. მხარეთა შეთანხმების შემთხვევაში, მედაიციას შეიძლება გადაეცეს ნებისმიერი კატეგორიის დავა და აღნიშნული შეიძლება განხორციელდეს სამართალწარმოების ნებისმიერ სტადიაზე.

სასამართლო მედიაციის პროცესში დანიშნულ შეხვედრაზე, მხარის არასაპატიო მიზეზით გამოუცხადებლობის შემთხვევაში მას დაეკისრება სასამართლო ხარჯების სრულად დაფარვა და ჯარიმა 150 ლარის ოდენობით. მორიგების მიღწევის შემთხვევაში, მედიატორი გამოიტანს განჩინებას მხარეთა მორიგების დამტკიცების შესახებ.

დავის განხილვა არბიტრაჟის მიერ

დავის გადაწყვეტის კიდევ ერთ ალტერანტიულ საშუალებას წარმოადგენს არბიტრაჟი.

davis ganxilva arbitraJis mier

20

არბიტრაჟი არის დამოუკიდებელი ორგანო, რომელიც უფლებამოსილია განიხილოს პირთა თანასწორობაზე დამყარებული კერძო ხასიათის ის ქონებრივი დავა, რომლის მოწესრიგებაც მხარეებს შეუძლიათ ერთმანეთს შორის.

არბიტრაჟის მიერ, საქმის განხილვის აუცილებელ წინაპირობას წარმოადგენს, მხარეთა შორის, წინასწარი წერილობითი შეთანხმების საარბიტრაჟო შეთანხმების არსებობა. საარბიტრაჟო შეთანხმება (დათქმა) არის ჩვეულებრივი შეთანხმება, რომლითაც მხარეები თანხმდებიან, განსახილველად გადასცენ არბიტრაჟს სადავო საკითხი, რომელიც წარმოიშვა ან შეიძლება წარმოიშვას მათ შორის დადებული ხელშეკრულების ან გარიგების საფუძველზე. საარბიტრაჟო შეთანხმება შეიძლება დაიდოს, როგორც ცალკე შეთანხმების ფორმით, ასევე ძირითად ხელშეკრულებაში ამის თაობაზე მითითების (დათქმის) გზით. შესაბამისად, არბიტრაჟი მხოლოდ იმ შემთხვევაშია უფლებამოსილი განიხილოს დავა, თუ არსებობს შესაბამისი წინასწარი წერილობითი შეთანხმება (დათქმა).

თუ მხარეებს შორის არსებობს შეთანხმება (დათქმა), რომ მათ შორის წამოჭრილი დავა გადაწყვიტოს არბიტრაჟმა, მაგრამ დავის წარმოშობის შემდეგ ერთ-ერთმა მხარემ მიმართა სასამართლოს, მაშინ სასამართლო შეწყვეტს საქმის წარმოებას ერთ-ერთი მხარის განცხადების საფუძველზე (რომელიც უნდა გაკეთდეს შესაგებლის წარდგენის ვადის გასვლამდე) და მხარეებს მიუთითებს არბიტრაჟზე, რომელიც უფლებამოსილია განიხილოს აღნიშნული დავა.

არბიტრაჟი შედგება ერთი ან რამდენიმე არბიტრისაგან. არბიტრთა რაოდენობას და დანიშვნის წესს განსაზღვრავენ თავად მხარეები, რომლებიც ნიშნავენ თანაბარი რაოდენობის არბიტრებს. არბიტრის დასანიშნად აუცილებელია მისი (არბიტრის) წერილობითი თანხმობა. თუ მხარეთა შეთანხმებით არ არის განსაზღვრული არბიტრთა რაოდენობა, მაშინ არბიტრაჟი იქმნება 3 არბიტრის შემადგენლობით. ამ შემთხვევაში თითოეული მხარე ნიშნავს თითო არბიტრს, ხოლო მხარეთა მიერ დანიშნული 2 არბიტრი ურთიერთშეთანხმებით ნიშნავს მესამე არბიტრს, რომელიც ამავდროულად არის არბიტრაჟის

21

თავმჯდომარე.

თუ არბიტრი არ აკმაყოფილებს მხარეთა შეთანხმებით განსაზღვრულ კვალიფიკაციას ან/და არსებობს გარემოებები, რომლებსაც შეუძლია გამოიწვიოს დასაბუთებული ეჭვი არბიტრის დამოუკიდებლობასა და მიუკერძოებლობაში, მხარებს უფლება აქვთ შეცვალონ არბიტრი. მხარეს, მის მიერ დანიშნული არბიტრის შეცვლა შეუძლია მხოლოდ იმ გარემოებათა გამო, რომლებიც მისთვის ცნობილი გახდა არბიტრის დანიშვნის შემდეგ.

თუ არბიტრაჟი შედგება ერთი არბიტრისგან და მხარეები ვერ შეთანხმდნენ მის კანდიდატურაზე, მაშინ არბიტრს ნიშნავს სასამართლო. თუ არბიტრაჟი შედგება 3 არბიტრისგან და ერთ-ერთი მხარე, მეორე მხარის მოთხოვნის მიღებიდან 30 დღის ვადაში არ დანიშნავს არბიტრს ან თუ მხარეების მიერ დანიშნული არბიტრები (თითოეული მხარის მიერ დანიშნული თითო არბიტრი) მათი დანიშვნიდან 30 დღის ვადაში ვერ შეთანხმდებიან მესამე არბიტრის დანიშვნაზე, მაშინ ერთ-ერთი მხარის მოთხოვნის საფუძველზე არბიტრს ნიშნავს სასამართლო განცხადების წარმოებაში მიღებიდან 30 დღის ვადაში.

დანიშნისას სასამართლო ვალდებულია, გითვალისწინოს მხარეთა მიერ წარდგენილი მოთხოვნები არბიტრის კვალიფიკაციის და გამოცდილების თაობაზე. აღნიშნული სახის სასამართლოს გადაწყვეტილება (არბიტრის/არბიტრების დანიშვნის თაობაზე) საბოლოოა და არ საჩივრდება.

არბიტრაჟი თავის საქმიანობაში დამოუკიდებელია და ხელმძღვანელობს მხარეთა ან არბიტრაჟის მიერ განსაზღვრული საარბიტრაჟო განხილვის პროცედურით, კანონმდებლობის მოთხოვნათა დაცვით. საარბიტრაჟო წარმოებისას მხარეები სარგებლობენ თანაბარი უფლებებით, თითოეულ მხარეს უნდა მიეცეს თავისი პოზიციის გამოხატვის სრული შესაძლებლობა. მხარე მიმართავს არბიტრაჟს საარბიტრაჟო სარჩელის საფუძველზე, ხოლო მეორე მხარე ვალდებულია, წარადგინოს საარბიტრაჟო შესაგებელი.

22

მხარეს უფლება აქვს, საარბიტრაჟო განხილვის ნებისმიერ სტადიაზე წარმოდგენილი იყოს ადვოკატის ან სხვა წარმომადგენლის მეშვეობით.

საარბიტრაჟო განხილვის დაწყებამდე ან განხილვის ნებისმიერ სტადიაზე, საბოლოო საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების გამოტანამდე, მხარე უფლებამოსილია შუამდგომლობით მიმართოს არბიტრაჟს საარბიტრაჟო სარჩელის უზრუნველყოფის ღონისძიებების გამოყენების შესახებ, თუ ეს არ ეწინააღმდეგება საარბიტრაჟო შეთანხმებას, კერძოდ დაავალოს მხარეს:

ა) საბოლოო საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების გამოტანამდე პირვანდელი მდგომარეობის შენარჩუნება ან აღდგენა;

ბ) ისეთი ზომების მიღება, რომლებიც უკავშირდება მეორე მხარისთვის ან საარბიტრაჟო წარმოებისთვის ზიანის მიყენების თავიდან აცილებას;

გ) ღონისძიებების განხორციელება იმ აქტივების შესანარჩუნებლად, რომლებითაც აღსრულდება შემდგომი საარბიტრაჟო გადაწყვეტილება;

დ) იმ მტკიცებულებების შენახვა და შენარჩუნება, რომლებიც შესაძლოა უკავშირდებოდეს საარბიტრაჟო დავას და მის გადაწყვეტას.

არბიტრაჟის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება, საარბიტრაჟო სარჩელის უზრუნველყოფის ღონისძიებების გამოყენების თაობაზე, საჭიროებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ დამტკიცებას ცნობას და აღსრულებას. საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების ცნობა და აღსრულება ხდება მხარის განცხადების საფუძველზე. მხარეს, ასევე შეუძლია საარბიტრაჟო სარჩელის უზრუნველყოფის ღონისძიებების გამოყენების მოთხოვნით პირდაპირ სასამართლოს მიმართოს.

თუ მხარეთა შეთანხმებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული, არბიტრაჟი უფლებამოსილია: კონკრეტულ საკითხებზე დასკვნების წარმოდგენის მიზნით: დანიშნოს ექსპერტი, მოსთხოვოს მხარეებს,

23

წარუდგინონ ექსპერტს საქმესთან დაკავშირებით მათ ხელთ არსებული ინფორმაცია, ნებისმიერი საბუთი ან სხვა ნივთი; საარბიტრაჟო განხილვის ნებისმიერ სტადიაზე მოსთხოვოს მხარეს, წარუდგინოს არბიტრაჟს ან მეორე მხარეს, საქმესთან დაკავშირებული ნებისმიერი საბუთი ან ნივთმტკიცება; გამოიძახოს ნებისმიერი მხარის მოწმე ან, საჭიროების შემთხვევაში, მოითხოვოს მისი დაკითხვა საარბიტრაჟო განხილვის დაწყებამდე და გამოიყენოს მოწმის ჩვენება განხილვის დროს.

საარბიტრაჟო წარმოებისთვის მხარეები იხდიან თანხას მოსაკრებელს, რომლის ოდენობაც დამოკიდებულია დავის ხასიათზე და განისაზღვრება კონკრეტული არბიტრაჟის დებულებების მიხედვით.

საარბიტრაჟო შეთანხმებაში, მხარეები შეიძლება შეთანხმდნენ თუ რომელ ენაზე განხორციელდეს საარბიტრაჟო წარმოება. მხარეთა შეთანხმების არარსებობისას, საარბიტრაჟო წარმოების ენას (ენებს) ადგენს არბიტრაჟი, ყველა შესაბამისი გარემოების გათვალისწინებით. ასევე მხარეთა შეთანხმებით, განისაზღვრება საარბიტრაჟო განხილვის ადგილი, ხოლო მხარეთა შეთანხმების არარსებობისას, საარბიტრაჟო განხილვის ადგილს ადგენს არბიტრაჟი საქმის გარემოებებისა და იმის გათვალისწინებით, თუ რამდენად მოსახერხებელია ეს ადგილი მხარეებისათვის.

საარბიტრაჟო გადაწყვეტილება გამოტანილ უნდა იქნეს საარბიტრაჟო განხილვის დაწყებიდან 180 დღის ვადაში, თუ მხარეთა შეთანხმებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული. საჭიროების შემთხვევაში, დასაშვებია ვადის გაგრძელება კიდევ 180 დღით. არბიტრაჟი დავას გადაწყვეტს მხარეთა მიერ არჩეული სამართლის იმ ნორმების შესაბამისად, რომლებიც დავის არსებით ნაწილზე ვრცელდება.

მხარეთა შეთანხმების არარსებობის შემთხვევაში საარბიტრაჟო განხილვისას გამოიყენება არბიტრაჟის მიერ განსაზღვრული სამართლის ნორმები, მაგრამ არბიტრაჟი გადაწყვეტილების გამოტანისას გაითვალისწინებს ხელშეკრულების პირობებს და იმ

24

ტრადიციებს, რომლებიც ასეთი ხელშეკრულების მიმართ გამოიყენება.

არბიტრაჟის მიერ გადაწყვეტილების მიღებისას, არცერთ არბიტრს არ აქვს უფლება თავი შეიკავოს ხმის მიცემისგან. რამდენიმე არბიტრისაგან შემდგარ არბიტრაჟს გადაწყვეტილება გამოაქვს არბიტრთა ხმების უბრალო უმრავლესობით. იგი წერილობით უნდა იქნეს გამოტანილი და მას ხელი უნდა მოაწეროს (მოაწერონ) არბიტრმა (არბიტრებმა). საარბიტრაჟო გადაწყვეტილება უნდა იყოს დასაბუთებული და შეიცავდეს მითითებას იმ მოტივებზე, რომელთა საფუძველზეც არბიტრაჟმა გამოიტანა გადაწყვეტილება. საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების ხელმოწერილი ასლები უნდა გადაეცეთ მხარეებს. არბიტრაჟი უფლებამოსილია, მხარეთა თხოვნის საფუძველზე, საარბიტრაჟო გადაწყვეტილებით დაამტკიცოს მხარეთა მორიგება მათ შორის შეთანხმებული პირობებით. თუ საარბიტრაჟო განხილვისას მხარეები მორიგდნენ, არბიტრაჟი წყვეტს განხილვას.

საარბიტრაჟო წარმოების შედეგად მიღებული გადაწყვეტილება საჭიროებს სასამართლოს მიერ დამტკიცებას საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების ცნობასა და აღსრულებას. საქართველოს ტერიტორიაზე მიღებული საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების ცნობას და აღსრულებას ახორციელებენ სააპელაციო სასამართლოები, ხოლო საქართველოს ფარგლებს გარეთ გამოტანილი საარბიტრაჟო გადაწყვეტილებისთვის უფლებამოსილ სასამართლოს წარმოადგენს - საქართველოს უზენაესი სასამართლო.

სასამართლოს შეუძლია, უარი თქვას საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების ცნობასა და აღსრულებაზე ან გააუქმოს არბიტრაჟის მიერ გამოტანილი გადაწყვეტილება, მხოლოდ კანონით პირდაპირ გათვალისწინებულ შემთხვევებში. მაგალითად, მხარე, რომლის წინააღმდეგაც გამოტანილია საარბიტრაჟო გადაწყვეტილება, შეუძლია სასამართლოს მიმართოს საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების გაუქმების ან ცნობაზე უარის თქმის შესახებ საჩივრით იმ შემთხვევაში, თუ იგი არ იყო ჯეროვნად ინფორმირებული არბიტრის დანიშვნის ან სარბიტრაჟო განხილვის შესახებ, ან საარბიტრაჟო

25

გადაწყვეტილება გამოტანილია ისეთ საკითხზე, რომელიც სცილდება შეთანხმებას, ან საარბიტრაჟო შეთანხმების მხარე არ იყო უფლებამოსილი დაედო საარბიტრაჟო შეთანხმება და ა.შ.

სასამართლო, ასევე უარს იტყვის საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების ცნობასა და აღსრულებაზე ან გააუქმებს არბიტრაჟის მიერ გამოტანილ გადაწყვეტილებას, თუ სასამართლო დაადგენს, რომ საქართველოს კანონმდებლობის თანახმად, აღნიშნული დავა არ შეიძლება გახდეს საარბიტრაჟო განხილვის საგანი, ან ეწინააღმდეგება საქართველოში არსებულ საჯარო წესრიგს.

საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების შესრულება სავალდებულოა საარბიტრაჟო შეთანხმების მხარეთათვის. საარბიტრაჟო გადაწყვეტილება ძალაში შედის მისი გამოტანის მომენტიდან, თუ მხარეთა მიერ ან კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი. იმ ქვეყნის მიუხედავად, სადაც გამოტანილ იქნა საარბიტრაჟო გადაწყვეტილება, იგი შესასრულებლად სავალდებულოა და სასამართლოში წერილობითი შუამდგომლობის წარდგენის შემთხვევაში უნდა აღსრულდეს.

მხარემ, რომელიც შუამდგომლობს საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების ცნობასა და აღსრულებაზე, უნდა წარმოადგინოს საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების სათანადოდ დამოწმებული დედანი (საქართველოს ფარგლებს გარეთ გამოტანილი გადაწყვეტილებებისთვის) ან მისი სათანადოდ დამოწმებული ასლი, აგრეთვე, საარბიტრაჟო შეთანხმების დედანი ან მისი სათანადოდ დამოწმებული ასლი (ასეთის არსებობის შემთხვევაში). თუ საარბიტრაჟო გადაწყვეტილება ან შეთანხმება არ არის შესრულებული ქართულ ენაზე, მხარემ უნდა წარმოადგინოს, ასევე ქართულ ენაზე ამ საბუთების სათანადოდ დამოწმებული თარგმანი.

საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების აღსრულება ხორციელდება სასამართლოს განჩინების საფუძველზე, „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად.

სასამართლოს მიერ, საარბიტრაჟო წარმოებასთან დაკავშირებული

26

საკითხების განხილვა საჭიროებს სახელმწიფო ბაჟის 50 ან 150 ლარის გადახდას. გადასახდელი ბაჟის ოდენობა დამოკიდებულია განსახილველ საკითხზე.

სასამართლოს განჩინება საარბიტრაჟო გადაწყვეტილების აღსრულების თაობაზე საბოლოოა და გასაჩივრებას არ ექვემდებარება.

სახელწიფო ორგანოების მოხელის ვალდებულებები

სასამართლოს ან სხვა ადმინისტრაციული ორგანოს მოხელემ მოქალაქეს უნდა მიაწოდოს მის ხელთ არსებული სრული და უტყუარი ინფორმაცია. დასაშვებია მოქალაქის გადამისამართება სხვა თანამშრომლისათვის ან დაწესებულებაში. გადამისამართებისას მოხელემ უნდა განუმარტოს მოქალაქეს გადამისამართების მიზეზი და უნდა მიუთითოს გადამისამართების სუბიექტის მაქსიმალურად სრულყოფილი საკონტაქტო მონაცემები (სახელი და გვარი, თანამდებობა, სახელწოდება, მისამართი, ტელეფონისა და ფაქსის ნომრები, ელექტრონული ფოსტის მისამართი, სამუშაო საათები). მოთხოვნის შემთხვევაში, მოქალაქეს შესაძლებელია წერილობითი ფორმით მიეწოდოს გადამისამართების სუბიექტის საკონტაქტო მონაცემები. სასამართლოსთან ან ადმინისტრაციულ ორგანოსთან კომუნიკაცია, ასევე შეიძლება განხორციელდეს ტელეფონის ან ელექტრონული ფოსტის მეშვეობით.

საერთაშორისო ორგანოებისთვის მიმართვა საკუთარი უფლებების დასაცავად

იმ შემთხვევაში, თუკი საქართველოს ეროვნული კანონმდებლობით ვერ მოხდა დარღვეული ან წართმეული უფლებების დაცვა, პირს შეუძლია მიმართოს საერთაშორისო ორგანოებს.

არსებობს სხვადასხვა საკითხებზე მომუშავე საერთაშორისო ორგანოები: ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო, ქალთა დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის კომიტეტი, ადამიანის უფლებათა კომიტეტი და სხვა.

saxelmwifo organoebis moxelis valdebulebebi

saerTaSoriso organoebisTvis mimarTva

sakuTari uflebebis dasacavad

27

იმისათვის, რომ მივმართოთ რომელიმე ზემოაღნიშნულ ორგანოს, აუცილებელია მიმართვისათვის დადგენილი წესების დაცვა. კეროდ, მიმართვა უნდა მოხდეს კონკრეტული ვადის დაცვით, უნდა შეივსოს შესაბამისი ფორმის განაცხადი და სხვა. ამიტომ დადებითი შედეგების მისაღწევად სასურველია კონსულტაციის გავლა იურისტთან.

საქართველოს კანონი „დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ“ და დისკრიმინაციისაგან დაცვის

მექანიზმი

2014 წლის გაზაფხულზე საქართველოს პარლამენტმა მიიღო ახალი კანონი, რომლითაც განისაზღვრა დისკრიმინაციისაგან დაცვის მექანიზმი. კანონის მიზანს წარმოადგენს დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრა და ნებისმიერი ფიზიკური და იურიდიული პირისათვის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი უფლებებით თანასწორად სარგებლობის უზრუნველყოფა, სხვადასხვა ნიშნით განსხვავების მიუხედავად.

აღნიშნული კანონის მიღებამდე, დისკრიმინაციის აკრძალვის თაობაზე, ჩანაწერები იყო საქართველოს კონსტიტუციაში და ასევე სხვა აქტებში, მაგრამ ეს აკრძალვა იყო ზოგადი ხასიათის და არ არსებობდა დისკრიმინაციის ფაქტის გასაჩივრების კონკრეტული სამართლებრივი მექანიზმები. ამდენად, კანონით დეტალურად გაიწერა თუ რა ღონისძიებებს შეიძლება მიმართოს პირმა, რომელიც გახდა დისკრიმინაციის მსხვერპლი.

საქართველოში აკრძალულია ნებისმიერი სახის დისკრიმინაცია. ასევე აკრძალულია ნებისმიერი ქმედება, რომელიც მიზნად ისახავს იძულებას, წაქეზებას ან ხელშეწყობას სხვა პირის მიმართ დისკრიმინაციის განსახორციელებლად.

იმისათვის, რომ მივმართოთ რომელიმე ზემოაღნიშნულ ორგანოს, აუცილებელია მიმართვისათვის დადგენილი წესების დაცვა. კეროდ, მიმართვა უნდა მოხდეს კონკრეტული ვადის დაცვით, უნდა შეივსოს შესაბამისი ფორმის განაცხადი და სხვა. ამიტომ დადებითი შედეგების მისაღწევად სასურველია კონსულტაციის გავლა იურისტთან.

საქართველოს კანონი „დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ“ და დისკრიმინაციისაგან დაცვის

მექანიზმი

2014 წლის გაზაფხულზე საქართველოს პარლამენტმა მიიღო ახალი კანონი, რომლითაც განისაზღვრა დისკრიმინაციისაგან დაცვის მექანიზმი. კანონის მიზანს წარმოადგენს დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრა და ნებისმიერი ფიზიკური და იურიდიული პირისათვის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი უფლებებით თანასწორად სარგებლობის უზრუნველყოფა, სხვადასხვა ნიშნით განსხვავების მიუხედავად.

აღნიშნული კანონის მიღებამდე, დისკრიმინაციის აკრძალვის თაობაზე, ჩანაწერები იყო საქართველოს კონსტიტუციაში და ასევე სხვა აქტებში, მაგრამ ეს აკრძალვა იყო ზოგადი ხასიათის და არ არსებობდა დისკრიმინაციის ფაქტის გასაჩივრების კონკრეტული სამართლებრივი მექანიზმები. ამდენად, კანონით დეტალურად გაიწერა თუ რა ღონისძიებებს შეიძლება მიმართოს პირმა, რომელიც გახდა დისკრიმინაციის მსხვერპლი.

საქართველოში აკრძალულია ნებისმიერი სახის დისკრიმინაცია. ასევე აკრძალულია ნებისმიერი ქმედება, რომელიც მიზნად ისახავს იძულებას, წაქეზებას ან ხელშეწყობას სხვა პირის მიმართ დისკრიმინაციის განსახორციელებლად.

saqarTvelos kanoni ,,diskriminaciis yvela formis

aRmofxvris Sesaxeb" da diskriminaciisgan

dacvis meqanizmi

28

დისკრიმინაცია არის უფლებებით თანასწორად სარგებლობის შეზღუდვა რასის, კანის ფერის, ენის, სქესის, ასაკის, მოქალაქეობის, წარმოშობის, დაბადების ადგილის, საცხოვრებელი ადგილის, ქონებრივი ან წოდებრივი მდგომარეობის, რელიგიის ან რწმენის, ეროვნული, ეთნიკურ ან სოციალური კუთვნილების, პროფესიის, ოჯახური მდგომარეობის, ჯანმრთელობის მდგომარეობის, შეზღუდული შესაძლებლობის, სექსუალური ორიენტაციის, გენდერული იდენტობისა და გამოხატვის, პოლიტიკური ან სხვა შეხედულების ან სხვა ნიშნით.

თუ პირს მიაჩნია, რომ მის მიმართ განხორციელდა დისკრიმინაცია, საკუთარი უფლებების აღსადგენად, მას შეუძლია მიმართოს საქართველოს სახალხო დამცველს განცხადებით/საჩივრით ან სასამართლოს სარჩელის შეტანის გზით.

დისკრიმინაციის არსებობის შემთხვევაში, საკითხის განხილვის უფლებამოსილება გააჩნია საქართველოს სახალხო დამცველს. სახალხო დამცველი განიხილავს იმ ფიზიკური ან იურიდიული პირის ან პირთა ჯგუფის განცხადებას და საჩივარს, რომელიც თავს დისკრიმინაციის მსხვერპლად მიიჩნევს. განცხადების და საჩივრის ელექტრონული ფორმა ხელმისაწვდომია სახალხო დამცველის ვებ-

გვერდზე4 (ფორმის ელექტრონული ვერსია, იხილეთ დისკზე, რომელიც თან ერთვის ბროშურას).

განცხადების/საჩივრის განხილვის შედეგად, სახალხო დამცველს შეუძლია ზეპირი მოსმენა ჩაატაროს და მოიწვიოს დაინტერესებული პირები საქმის მორიგებით დასასრულებლად. საქმის მორიგებით დასრულების შემთხვევაში, საქართველოს სახალხო დამცველი ახორციელებს მორიგების აქტით განსაზღვრული ვალდებულებების შესრულების კონტროლს. მას ასევე შეუძლია გამოსცეს რეკომენდაცია უფლებების დამრღვევი კონკრეტული ორგანოს მიმართ. დისკრიმინაციასთან დაკავშირებული პირადი ინფორმაციის კონფიდენციალურობა დაცულია.

დისკრიმინაციის დროს, საქართველოს სახალხო დამცველისთვის მიმართვა პირს არ ართმევს უფლებას ასევე მიმართოს სასამართლოს. ნებისმიერ პირს, რომელიც თავს დისკრიმინაციის მსხვერპლად მიიჩნევს, უფლება აქვს სასამართლოში შეიტანოს სარჩელი იმ პირის ან ორგანიზაციის წინააღმდეგ, რომელმაც მის მიმართ განახორციელა დისკრიმინაცია. სასამართლოსთვის სარჩელით მიმართვა შესაძლებელია 3 თვის განმავლობაში მას შემდეგ, რაც პირმა გაიგო ან უნდა გაეგო იმ გარემოების შესახებ, რომელიც მას დისკრიმინაციულად მიაჩნია. სასამართლოში სარჩელით შეიძლება მოთხოვნილ იქნეს დისკრიმინაციული ქმედების შეწყვეტა, მისი შედეგების აღმოფხვრა, ასევე, მორალური ან/და მატერიალური ზიანის ანაზღაურება.

ოჯახში ძალადობა და დაცვის მექანიზმები

ოჯახში ძალადობა არის ძალადობა ოჯახის წევრთა შორის, როდესაც ერთი წევრის (ან მეტის) მიერ ხდება ოჯახის სხვა წევრის ან წევრთა უფლებების დარღვევა. ოჯახის წევრები არიან დედა, მამა, პაპა, ბებია, მეუღლე, შვილი (გერი), შვილობილი, მშვილებელი, მშვილებლის

4 http://www.ombudsman.ge/ge/diskriminaciis-prevenciis-meqanizmi/saxalxo-damcvelistvis-gancxadebit-sachivrit-mimartva

გვერდზე4 (ფორმის ელექტრონული ვერსია, იხილეთ დისკზე, რომელიც თან ერთვის ბროშურას).

განცხადების/საჩივრის განხილვის შედეგად, სახალხო დამცველს შეუძლია ზეპირი მოსმენა ჩაატაროს და მოიწვიოს დაინტერესებული პირები საქმის მორიგებით დასასრულებლად. საქმის მორიგებით დასრულების შემთხვევაში, საქართველოს სახალხო დამცველი ახორციელებს მორიგების აქტით განსაზღვრული ვალდებულებების შესრულების კონტროლს. მას ასევე შეუძლია გამოსცეს რეკომენდაცია უფლებების დამრღვევი კონკრეტული ორგანოს მიმართ. დისკრიმინაციასთან დაკავშირებული პირადი ინფორმაციის კონფიდენციალურობა დაცულია.

დისკრიმინაციის დროს, საქართველოს სახალხო დამცველისთვის მიმართვა პირს არ ართმევს უფლებას ასევე მიმართოს სასამართლოს. ნებისმიერ პირს, რომელიც თავს დისკრიმინაციის მსხვერპლად მიიჩნევს, უფლება აქვს სასამართლოში შეიტანოს სარჩელი იმ პირის ან ორგანიზაციის წინააღმდეგ, რომელმაც მის მიმართ განახორციელა დისკრიმინაცია. სასამართლოსთვის სარჩელით მიმართვა შესაძლებელია 3 თვის განმავლობაში მას შემდეგ, რაც პირმა გაიგო ან უნდა გაეგო იმ გარემოების შესახებ, რომელიც მას დისკრიმინაციულად მიაჩნია. სასამართლოში სარჩელით შეიძლება მოთხოვნილ იქნეს დისკრიმინაციული ქმედების შეწყვეტა, მისი შედეგების აღმოფხვრა, ასევე, მორალური ან/და მატერიალური ზიანის ანაზღაურება.

ოჯახში ძალადობა და დაცვის მექანიზმები

ოჯახში ძალადობა არის ძალადობა ოჯახის წევრთა შორის, როდესაც ერთი წევრის (ან მეტის) მიერ ხდება ოჯახის სხვა წევრის ან წევრთა უფლებების დარღვევა. ოჯახის წევრები არიან დედა, მამა, პაპა, ბებია, მეუღლე, შვილი (გერი), შვილობილი, მშვილებელი, მშვილებლის

4 http://www.ombudsman.ge/ge/diskriminaciis-prevenciis-meqanizmi/saxalxo-damcvelistvis-gancxadebit-sachivrit-mimartva

29

გვერდზე4 (ფორმის ელექტრონული ვერსია, იხილეთ დისკზე, რომელიც თან ერთვის ბროშურას).

განცხადების/საჩივრის განხილვის შედეგად, სახალხო დამცველს შეუძლია ზეპირი მოსმენა ჩაატაროს და მოიწვიოს დაინტერესებული პირები საქმის მორიგებით დასასრულებლად. საქმის მორიგებით დასრულების შემთხვევაში, საქართველოს სახალხო დამცველი ახორციელებს მორიგების აქტით განსაზღვრული ვალდებულებების შესრულების კონტროლს. მას ასევე შეუძლია გამოსცეს რეკომენდაცია უფლებების დამრღვევი კონკრეტული ორგანოს მიმართ. დისკრიმინაციასთან დაკავშირებული პირადი ინფორმაციის კონფიდენციალურობა დაცულია.

დისკრიმინაციის დროს, საქართველოს სახალხო დამცველისთვის მიმართვა პირს არ ართმევს უფლებას ასევე მიმართოს სასამართლოს. ნებისმიერ პირს, რომელიც თავს დისკრიმინაციის მსხვერპლად მიიჩნევს, უფლება აქვს სასამართლოში შეიტანოს სარჩელი იმ პირის ან ორგანიზაციის წინააღმდეგ, რომელმაც მის მიმართ განახორციელა დისკრიმინაცია. სასამართლოსთვის სარჩელით მიმართვა შესაძლებელია 3 თვის განმავლობაში მას შემდეგ, რაც პირმა გაიგო ან უნდა გაეგო იმ გარემოების შესახებ, რომელიც მას დისკრიმინაციულად მიაჩნია. სასამართლოში სარჩელით შეიძლება მოთხოვნილ იქნეს დისკრიმინაციული ქმედების შეწყვეტა, მისი შედეგების აღმოფხვრა, ასევე, მორალური ან/და მატერიალური ზიანის ანაზღაურება.

ოჯახში ძალადობა და დაცვის მექანიზმები

ოჯახში ძალადობა არის ძალადობა ოჯახის წევრთა შორის, როდესაც ერთი წევრის (ან მეტის) მიერ ხდება ოჯახის სხვა წევრის ან წევრთა უფლებების დარღვევა. ოჯახის წევრები არიან დედა, მამა, პაპა, ბებია, მეუღლე, შვილი (გერი), შვილობილი, მშვილებელი, მშვილებლის

4 http://www.ombudsman.ge/ge/diskriminaciis-prevenciis-meqanizmi/saxalxo-damcvelistvis-gancxadebit-sachivrit-mimartva

გვერდზე4 (ფორმის ელექტრონული ვერსია, იხილეთ დისკზე, რომელიც თან ერთვის ბროშურას).

განცხადების/საჩივრის განხილვის შედეგად, სახალხო დამცველს შეუძლია ზეპირი მოსმენა ჩაატაროს და მოიწვიოს დაინტერესებული პირები საქმის მორიგებით დასასრულებლად. საქმის მორიგებით დასრულების შემთხვევაში, საქართველოს სახალხო დამცველი ახორციელებს მორიგების აქტით განსაზღვრული ვალდებულებების შესრულების კონტროლს. მას ასევე შეუძლია გამოსცეს რეკომენდაცია უფლებების დამრღვევი კონკრეტული ორგანოს მიმართ. დისკრიმინაციასთან დაკავშირებული პირადი ინფორმაციის კონფიდენციალურობა დაცულია.

დისკრიმინაციის დროს, საქართველოს სახალხო დამცველისთვის მიმართვა პირს არ ართმევს უფლებას ასევე მიმართოს სასამართლოს. ნებისმიერ პირს, რომელიც თავს დისკრიმინაციის მსხვერპლად მიიჩნევს, უფლება აქვს სასამართლოში შეიტანოს სარჩელი იმ პირის ან ორგანიზაციის წინააღმდეგ, რომელმაც მის მიმართ განახორციელა დისკრიმინაცია. სასამართლოსთვის სარჩელით მიმართვა შესაძლებელია 3 თვის განმავლობაში მას შემდეგ, რაც პირმა გაიგო ან უნდა გაეგო იმ გარემოების შესახებ, რომელიც მას დისკრიმინაციულად მიაჩნია. სასამართლოში სარჩელით შეიძლება მოთხოვნილ იქნეს დისკრიმინაციული ქმედების შეწყვეტა, მისი შედეგების აღმოფხვრა, ასევე, მორალური ან/და მატერიალური ზიანის ანაზღაურება.

ოჯახში ძალადობა და დაცვის მექანიზმები

ოჯახში ძალადობა არის ძალადობა ოჯახის წევრთა შორის, როდესაც ერთი წევრის (ან მეტის) მიერ ხდება ოჯახის სხვა წევრის ან წევრთა უფლებების დარღვევა. ოჯახის წევრები არიან დედა, მამა, პაპა, ბებია, მეუღლე, შვილი (გერი), შვილობილი, მშვილებელი, მშვილებლის

4 http://www.ombudsman.ge/ge/diskriminaciis-prevenciis-meqanizmi/saxalxo-damcvelistvis-gancxadebit-sachivrit-mimartva

ojaxSi Zaladoba da dacvis meqanizmi

მეუღლე, ნაშვილები, მიმღები ოჯახი (დედობილი, მამობილი), შვილიშვილი, და, ძმა, მეუღლის მშობლები, სიძე, რძალი, ყოფილი მეუღლე, არარეგისტრირებულ ქორწინებაში მყოფი პირები და მათი ოჯახის წევრები, მეურვე.

არსებობს ოჯახში ძალადობის შემდეგი სახეები:

ფიზიკური ძალადობა - ცემა, წამება, ჯანმრთელობის დაზიანება, თავისუფლების უკანონო აღკვეთა ან სხვა ისეთი მოქმედება, რომელიც იწვევს ფიზიკურ ტკივილს ან ტანჯვას, ჯანმრთელობის მდგომარეობასთან დაკავშირებული მოთხოვნების დაუკმაყოფილებლობა, რაც იწვევს ოჯახის წევრის ჯანმრთელობის დაზიანებას ან სიკვდილს;

ფსიქოლოგიური ძალადობა - შეურაცხყოფა, შანტაჟი, დამცირება, მუქარა ან სხვა ისეთი მოქმედება, რომელიც იწვევს ადამიანის პატივისა და ღირსების შელახვას;

ეკონომიკური ძალადობა – ქმედება, რომელიც იწვევს საკვებით, საცხოვრებელი და ნორმალური განვითარების სხვა პირობებით უზრუნველყოფის, საკუთრებისა და შრომის უფლებების განხორციელების, აგრეთვე, თანასაკუთრებაში არსებული ქონებით სარგებლობისა და კუთვნილი წილის განკარგვის უფლების შეზღუდვა;

სექსუალური ძალადობა - სქესობრივი კავშირი ძალადობით, ძალადობის მუქარით ან მსხვერპლის უმწეობის გამოყენებით; სქესობრივი კავშირი ან სექსუალური ხასიათის სხვაგვარი მოქმედება ან გარყვნილი ქმედება არასრულწლოვნის მიმართ;

იძულება – ადამიანის ფიზიკური ან ფსიქოლოგიური იძულება, შეასრულოს ან არ შეასრულოს მოქმედება, რომლის განხორციელება ან რომლისგან თავის შეკავება მისი უფლებაა, ან/და საკუთარ თავზე განიცადოს თავისი ნება-სურვილის საწინააღმდეგო ზემოქმედება.

ოჯახის წევრი, რომელიც ოჯახის სხვა წევრის მიმართ ახორციელებს ფიზიკურ, ფსიქოლოგიურ, ეკონომიკურ, სექსუალურ ძალადობას ან იძულებას არის მოძალადე, ხოლო ოჯახის წევრი, რომელმაც

30

მეუღლე, ნაშვილები, მიმღები ოჯახი (დედობილი, მამობილი), შვილიშვილი, და, ძმა, მეუღლის მშობლები, სიძე, რძალი, ყოფილი მეუღლე, არარეგისტრირებულ ქორწინებაში მყოფი პირები და მათი ოჯახის წევრები, მეურვე.

არსებობს ოჯახში ძალადობის შემდეგი სახეები:

ფიზიკური ძალადობა - ცემა, წამება, ჯანმრთელობის დაზიანება, თავისუფლების უკანონო აღკვეთა ან სხვა ისეთი მოქმედება, რომელიც იწვევს ფიზიკურ ტკივილს ან ტანჯვას, ჯანმრთელობის მდგომარეობასთან დაკავშირებული მოთხოვნების დაუკმაყოფილებლობა, რაც იწვევს ოჯახის წევრის ჯანმრთელობის დაზიანებას ან სიკვდილს;

ფსიქოლოგიური ძალადობა - შეურაცხყოფა, შანტაჟი, დამცირება, მუქარა ან სხვა ისეთი მოქმედება, რომელიც იწვევს ადამიანის პატივისა და ღირსების შელახვას;

ეკონომიკური ძალადობა – ქმედება, რომელიც იწვევს საკვებით, საცხოვრებელი და ნორმალური განვითარების სხვა პირობებით უზრუნველყოფის, საკუთრებისა და შრომის უფლებების განხორციელების, აგრეთვე, თანასაკუთრებაში არსებული ქონებით სარგებლობისა და კუთვნილი წილის განკარგვის უფლების შეზღუდვა;

სექსუალური ძალადობა - სქესობრივი კავშირი ძალადობით, ძალადობის მუქარით ან მსხვერპლის უმწეობის გამოყენებით; სქესობრივი კავშირი ან სექსუალური ხასიათის სხვაგვარი მოქმედება ან გარყვნილი ქმედება არასრულწლოვნის მიმართ;

იძულება – ადამიანის ფიზიკური ან ფსიქოლოგიური იძულება, შეასრულოს ან არ შეასრულოს მოქმედება, რომლის განხორციელება ან რომლისგან თავის შეკავება მისი უფლებაა, ან/და საკუთარ თავზე განიცადოს თავისი ნება-სურვილის საწინააღმდეგო ზემოქმედება.

ოჯახის წევრი, რომელიც ოჯახის სხვა წევრის მიმართ ახორციელებს ფიზიკურ, ფსიქოლოგიურ, ეკონომიკურ, სექსუალურ ძალადობას ან იძულებას არის მოძალადე, ხოლო ოჯახის წევრი, რომელმაც

განიცადა ფიზიკური, ფსიქოლოგიური, სექსუალური, ეკონომიკური ძალადობა ან იძულება და რომელსაც მინიჭებული აქვს მსხვერპლის სტატუსი – არის მსხვერპლი.

ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის მინიჭებას, საკუთარი კომპეტენციის ფარგლებში, კანონმდებლობით დადგენილი წესით ახორციელებენ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს შესაბამისი ორგანოები/თანამდებობის პირები და სასამართლო. აღნიშნული ორგანოები, მსხვერპლის სტატუსის მინიჭებას ახდენენ დამცავი და შემაკავებელი ორდერების გამოცემის გზით.

თუკი პირს არ სურს აღნიშნული ორგანოებისათვის მიმართვა, ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის მინიჭებას, ასევე ახდენს ოჯახში ძალადობის აღკვეთის ღონისძიებათა განმახორციელებელ საუწყებათაშორისო საბჭოსთან არსებული ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის განმსაზღვრელი ჯგუფი (შემდგომში − ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის განმსაზღვრელი ჯგუფი).

ოჯახში ძალადობის ფაქტის პირველადი იდენტიფიკაციის და მასზე რეაგირების მიზნით ზემოაღნიშნული ორგანოებისთვის მიმართვის

ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის მინიჭება

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს

შესაბამისი ორგანოები/თანამდებობის

პირები

შემაკავებელი ორდერის გამოცემით

(1 თვემდე ვადით)

სასამართლო

დამცავი ორდერის გამოცემით

(6 თვემდე ვადით)

ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის

განმსაზღვრელი ჯგუფი

უფლებამოსილი სუბიექტების მიერ წარმოდგენილი

ინფორმაციის და შევსებული საიდენტიფიკაციო კითხვარის განხილვის და გადაწყვეტილე-

ბის მიღების გზით

(18 თვის ვადით)

31

განიცადა ფიზიკური, ფსიქოლოგიური, სექსუალური, ეკონომიკური ძალადობა ან იძულება და რომელსაც მინიჭებული აქვს მსხვერპლის სტატუსი – არის მსხვერპლი.

ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის მინიჭებას, საკუთარი კომპეტენციის ფარგლებში, კანონმდებლობით დადგენილი წესით ახორციელებენ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს შესაბამისი ორგანოები/თანამდებობის პირები და სასამართლო. აღნიშნული ორგანოები, მსხვერპლის სტატუსის მინიჭებას ახდენენ დამცავი და შემაკავებელი ორდერების გამოცემის გზით.

თუკი პირს არ სურს აღნიშნული ორგანოებისათვის მიმართვა, ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის მინიჭებას, ასევე ახდენს ოჯახში ძალადობის აღკვეთის ღონისძიებათა განმახორციელებელ საუწყებათაშორისო საბჭოსთან არსებული ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის განმსაზღვრელი ჯგუფი (შემდგომში − ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის განმსაზღვრელი ჯგუფი).

ოჯახში ძალადობის ფაქტის პირველადი იდენტიფიკაციის და მასზე რეაგირების მიზნით ზემოაღნიშნული ორგანოებისთვის მიმართვის

ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის მინიჭება

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს

შესაბამისი ორგანოები/თანამდებობის

პირები

შემაკავებელი ორდერის გამოცემით

(1 თვემდე ვადით)

სასამართლო

დამცავი ორდერის გამოცემით

(6 თვემდე ვადით)

ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის

განმსაზღვრელი ჯგუფი

უფლებამოსილი სუბიექტების მიერ წარმოდგენილი

ინფორმაციის და შევსებული საიდენტიფიკაციო კითხვარის განხილვის და გადაწყვეტილე-

ბის მიღების გზით

(18 თვის ვადით)

განიცადა ფიზიკური, ფსიქოლოგიური, სექსუალური, ეკონომიკური ძალადობა ან იძულება და რომელსაც მინიჭებული აქვს მსხვერპლის სტატუსი – არის მსხვერპლი.

ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის მინიჭებას, საკუთარი კომპეტენციის ფარგლებში, კანონმდებლობით დადგენილი წესით ახორციელებენ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს შესაბამისი ორგანოები/თანამდებობის პირები და სასამართლო. აღნიშნული ორგანოები, მსხვერპლის სტატუსის მინიჭებას ახდენენ დამცავი და შემაკავებელი ორდერების გამოცემის გზით.

თუკი პირს არ სურს აღნიშნული ორგანოებისათვის მიმართვა, ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის მინიჭებას, ასევე ახდენს ოჯახში ძალადობის აღკვეთის ღონისძიებათა განმახორციელებელ საუწყებათაშორისო საბჭოსთან არსებული ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის განმსაზღვრელი ჯგუფი (შემდგომში − ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის განმსაზღვრელი ჯგუფი).

ოჯახში ძალადობის ფაქტის პირველადი იდენტიფიკაციის და მასზე რეაგირების მიზნით ზემოაღნიშნული ორგანოებისთვის მიმართვის

ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის მინიჭება

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს

შესაბამისი ორგანოები/თანამდებობის

პირები

შემაკავებელი ორდერის გამოცემით

(1 თვემდე ვადით)

სასამართლო

დამცავი ორდერის გამოცემით

(6 თვემდე ვადით)

ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის

განმსაზღვრელი ჯგუფი

უფლებამოსილი სუბიექტების მიერ წარმოდგენილი

ინფორმაციის და შევსებული საიდენტიფიკაციო კითხვარის განხილვის და გადაწყვეტილე-

ბის მიღების გზით

(18 თვის ვადით)

განიცადა ფიზიკური, ფსიქოლოგიური, სექსუალური, ეკონომიკური ძალადობა ან იძულება და რომელსაც მინიჭებული აქვს მსხვერპლის სტატუსი – არის მსხვერპლი.

ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის მინიჭებას, საკუთარი კომპეტენციის ფარგლებში, კანონმდებლობით დადგენილი წესით ახორციელებენ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს შესაბამისი ორგანოები/თანამდებობის პირები და სასამართლო. აღნიშნული ორგანოები, მსხვერპლის სტატუსის მინიჭებას ახდენენ დამცავი და შემაკავებელი ორდერების გამოცემის გზით.

თუკი პირს არ სურს აღნიშნული ორგანოებისათვის მიმართვა, ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის მინიჭებას, ასევე ახდენს ოჯახში ძალადობის აღკვეთის ღონისძიებათა განმახორციელებელ საუწყებათაშორისო საბჭოსთან არსებული ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის განმსაზღვრელი ჯგუფი (შემდგომში − ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის განმსაზღვრელი ჯგუფი).

ოჯახში ძალადობის ფაქტის პირველადი იდენტიფიკაციის და მასზე რეაგირების მიზნით ზემოაღნიშნული ორგანოებისთვის მიმართვის

ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის მინიჭება

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს

შესაბამისი ორგანოები/თანამდებობის

პირები

შემაკავებელი ორდერის გამოცემით

(1 თვემდე ვადით)

სასამართლო

დამცავი ორდერის გამოცემით

(6 თვემდე ვადით)

ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის

განმსაზღვრელი ჯგუფი

უფლებამოსილი სუბიექტების მიერ წარმოდგენილი

ინფორმაციის და შევსებული საიდენტიფიკაციო კითხვარის განხილვის და გადაწყვეტილე-

ბის მიღების გზით

(18 თვის ვადით)

32

ვალდებულება, ასევე აკისრიათ სამედიცინო დაწესებულების თანამშრომლებს, ხოლო არასრულწლოვნის შემთხვევაში − ძალადობის შემთხვევის გამოვლენა ევალება ყველა დაწესებულებას, რომელიც ურთიერთობს ბავშვთან, მათ შორის სკოლას, სამედიცინო დაწესებულებას, სოფლის ექიმს, ბავშვთა სპეციალიზებულ დაწესებულებას, სააგენტოს, საუბნო სამსახურსა თუ საპატრულო პოლიციას.

ოჯახში ძალადობის დროს უფლებების დაცვა შესაძლებელია:

ან საპატრულო პოლიციის მეშვეობით, 112-ზე დარეკვით, შემდგომში შემაკავებელი ორდერის მოთხოვნით;

ან საუბნო ინსპექტორის მეშვეობით, შემდგომში შემაკავებელი ორდერის მოთხოვნით;

ან სასამართლოში მიმართვით, დამცავი ორდერის გამოწერის მოთხოვნით;

ან საუწყებათაშორისო საბჭოსთან არსებული ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის განმსაზღვრელი ჯგუფისთვის მიმართვის გზით და შესაბამისი კითხვარის შევსებით, რის შემდეგაც ძალადობის მსხვერპლის სტატუსის განმსაზღვრელი ჯგუფი განიხილავს თუ რა სახის დახმარება შეიძლება გაეწიოს პირს. მაგალითად, სამედიცინო დახმარება, სამართლებრივი საკითხების მოგვარება, ფსიქოლოგიური სერვისი, დროებითი დაბინავება, დასაქმება და სხვა;

არასრულწლოვანზე ძალადობის შემთხვევაში, საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ცხელ ხაზზე დარეკვით, ნომერზე 1505.

ზემოაღნიშნულ რომელიმე ორგანოსთვის მიმართვის და შესაბამისი გარემოებების არსებობის შემთხვევაში, მსხვერპლის სტატუსის მინიჭების შემდეგ, შესაძლებელია, მსხვერპლი გადამისამართებულ იქნეს ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) მსხვერპლთა, დაზარალებულთა დაცვისა და დახმარების სახელმწიფო ფონდში,

33

სადაც მოხდება ოჯახში ძალადობის მსხვერპლთა დახმარება, კერძოდ, მათი თავშესაფრით, იურიდიული, ფსიქოლოგიური, სამედიცინო და/ან სხვა სახის მომსახურებით უზრუნველყოფა, მათი კანონიერი ინტერესების დაცვა და ოჯახსა და საზოგადოებაში სრული რეინტეგრაციის ხელშეწყობა (ფონდში არსებული, ოჯახში ძალადობის მსხვერპლთა დაცვის ცხელი ხაზის ნომერია 116106 და 2309903).

პოლიციის ვალდებულებები ოჯახში ძალადობის შემთხვევაში

ოჯახში ძალადობის დროს, დაზარალებულის მიერ პოლიციის გამოძახება არის ძალიან მნიშვნელოვანი და ეფექტური მოქმედება, ვინაიდან ოჯახში ძალადობის სპეციფიკიდან გამომდინარე, პოლიციის ადგილზე მისვლით, შესაძლებელი ხდება პრობლემის პირველადი და სწრაფი მოგვარება.

ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) მსხვერპლთა, დაზარალებულთა დაცვისა და დახმარების სახელმწიფო

ფონდი

ფსიქოლოგიური დახმარება

იურიდიული დახმარება

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს

შესაბამისი ორგანოები/თანამდებობის

პირები

სასამართლო ოჯახში ძალადობის

მსხვერპლის სტატუსის განმსაზღვრელი ჯგუფი

სამედიცინო დახმარება

დასაქმება

თავშესაფრით უზრუნველყოფა

სადაც მოხდება ოჯახში ძალადობის მსხვერპლთა დახმარება, კერძოდ, მათი თავშესაფრით, იურიდიული, ფსიქოლოგიური, სამედიცინო და/ან სხვა სახის მომსახურებით უზრუნველყოფა, მათი კანონიერი ინტერესების დაცვა და ოჯახსა და საზოგადოებაში სრული რეინტეგრაციის ხელშეწყობა (ფონდში არსებული, ოჯახში ძალადობის მსხვერპლთა დაცვის ცხელი ხაზის ნომერია 116106 და 2309903).

პოლიციის ვალდებულებები ოჯახში ძალადობის შემთხვევაში

ოჯახში ძალადობის დროს, დაზარალებულის მიერ პოლიციის გამოძახება არის ძალიან მნიშვნელოვანი და ეფექტური მოქმედება, ვინაიდან ოჯახში ძალადობის სპეციფიკიდან გამომდინარე, პოლიციის ადგილზე მისვლით, შესაძლებელი ხდება პრობლემის პირველადი და სწრაფი მოგვარება.

ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) მსხვერპლთა, დაზარალებულთა დაცვისა და დახმარების სახელმწიფო

ფონდი

ფსიქოლოგიური დახმარება

იურიდიული დახმარება

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს

შესაბამისი ორგანოები/თანამდებობის

პირები

სასამართლო ოჯახში ძალადობის

მსხვერპლის სტატუსის განმსაზღვრელი ჯგუფი

სამედიცინო დახმარება

დასაქმება

თავშესაფრით უზრუნველყოფა

policiis valdebulebebi

ojaxSi Zaladobis SemTxvevaSi

34

ოჯახში ძალადობის ფაქტის შესახებ ინფორმაციის მიღებისას პოლიცია ვალდებულია, დაუყოვნებლივ გამოცხადდეს შემთხვევის ადგილზე და უზრუნველყოს ძალადობის ფაქტის აღკვეთა. პოლიცია მსხვერპლს აწვდის ინფორმაციას მისი უფლებების შესახებ, მსხვერპლის მოთხოვნით ან გადაუდებელი აუცილებლობისას უზრუნველყოფს მსხვერპლის გადაყვანას სამედიცინო დაწესებულებაში ან თავშესაფარში, საჭიროების შემთხვევაში, გაარიდებს მოძალადეს მსხვერპლის საცხოვრებელი ადგილიდან და უზრუნველყოფს მსხვერპლის უსაფრთხოებას.

შემაკავებელი და დამცავი ორდერები

შემაკავებელი ორდერი გამოიცემა საპატრულო პოლიციის მიერ 1 თვის ვადით და მას ამტკიცებს ან დამტკიცებაზე უარს ამბობს სასამართლო მიმართვიდან 24 საათის განმავლობაში, ხოლო დამცავ ორდერს გამოსცემს უშუალოდ სასამართლო, დაზარალებული მოქალაქის განცხადების საფუძველზე, 6 თვემდე ვადით (მისი მოქმედების კონკრეტულ ვადას განსაზღვრავს სასამართლო, საქმის გარემოებიდან გამომდინარე).

აღნიშნული ორდერების გამოწერის მეშვეობით, ოჯახში სიტუაციის გათვალისწინებით, მოხდება ურთიერთობების მოწესრიგება მოძალადესა და ოჯახის დაზარალებულ წევრს შორის. მოძალადეს დაევალება კონკრეტული ქცევის დაცვა. მოძალადის რეაბილიტაციის მიზნით დამცავი ორდერი შეიძლება ითვალისწინებდეს მის მიერ ძალადობრივი დამოკიდებულებისა და ქცევის შეცვლაზე ორიენტირებული სავალდებულო სწავლების კურსის გავლას.

გამოცემული დამცავი და შემაკავებელი ორდერებით განსაზღვრული მოთხოვნებისა და პირობების შესრულებას ზედამხედველობს პოლიცია. იგი ვალდებულია, მოახდინოს კანონით გათვალისწინებული რეაგირება დამცავი და შემაკავებელი ორდერების დარღვევაზე.

დამცავი და შემაკავებელი ორდერებით გათვალისწინებული

SEemakavebeli da damcavi orderebiშემაკავებელი და დამცავი ორდერები

შემაკავებელი ორდერი გამოიცემა საპატრულო პოლიციის მიერ 1 თვის

ვადით და მას ამტკიცებს ან დამტკიცებაზე უარს ამბობს სასამართლო

მიმართვიდან 24 საათის განმავლობაში, ხოლო დამცავ ორდერს

გამოსცემს უშუალოდ სასამართლო, დაზარალებული მოქალაქის

განცხადების საფუძველზე, 6 თვემდე ვადით (მისი მოქმედების

კონკრეტულ ვადას განსაზღვრავს სასამართლო, საქმის გარემოებიდან

გამომდინარე).

აღნიშნული ორდერების გამოწერის მეშვეობით, ოჯახში სიტუაციის

გათვალისწინებით, მოხდება ურთიერთობების მოწესრიგება მოძალადესა

და ოჯახის დაზარალებულ წევრს შორის. მოძალადეს დაევალება

კონკრეტული ქცევის დაცვა. მოძალადის რეაბილიტაციის მიზნით

დამცავი ორდერი შეიძლება ითვალისწინებდეს მის მიერ ძალადობრივი

დამოკიდებულებისა და ქცევის შეცვლაზე ორიენტირებული

სავალდებულო სწავლების კურსის გავლას.

გამოცემული დამცავი და შემაკავებელი ორდერებით განსაზღვრული

მოთხოვნებისა და პირობების შესრულებას ზედამხედველობს პოლიცია.

იგი ვალდებულია, მოახდინოს კანონით გათვალისწინებული რეაგირება

დამცავი და შემაკავებელი ორდერების დარღვევაზე.

დამცავი და შემაკავებელი ორდერებით გათვალისწინებული

მოთხოვნებისა და ვალდებულებების შეუსრულებლობა იწვევს

ადმინისტრაციულ პასუხისმგებლობას, კერძოდ:

შემაკავებელი ორდერით გათვალისწინებული მოთხოვნებისა და

ვალდებულებების შეუსრულებლობა გამოიწვევს ადმინისტრაციულ

პატიმრობას 7 დღემდე ვადით ან გამასწორებელ სამუშაოებს 1 თვემდე

ვადით.

დამცავი ორდერით გათვალისწინებული მოთხოვნებისა და

ვალდებულებების შეუსრულებლობა გამოიწვევს ადმინისტრაციულ

პატიმრობას 15 დღემდე ვადით ან გამასწორებელ სამუშაოებს 3 თვემდე

ვადით.

ასევე პირს ჩამოერთმევა იარაღის ტარების უფლება 3 წლამდე ვადით.

თუ პირმა, რომელსაც დამცავი ან შემაკავებელი ორდერით

35

შემაკავებელი და დამცავი ორდერები

შემაკავებელი ორდერი გამოიცემა საპატრულო პოლიციის მიერ 1 თვის

ვადით და მას ამტკიცებს ან დამტკიცებაზე უარს ამბობს სასამართლო

მიმართვიდან 24 საათის განმავლობაში, ხოლო დამცავ ორდერს

გამოსცემს უშუალოდ სასამართლო, დაზარალებული მოქალაქის

განცხადების საფუძველზე, 6 თვემდე ვადით (მისი მოქმედების

კონკრეტულ ვადას განსაზღვრავს სასამართლო, საქმის გარემოებიდან

გამომდინარე).

აღნიშნული ორდერების გამოწერის მეშვეობით, ოჯახში სიტუაციის

გათვალისწინებით, მოხდება ურთიერთობების მოწესრიგება მოძალადესა

და ოჯახის დაზარალებულ წევრს შორის. მოძალადეს დაევალება

კონკრეტული ქცევის დაცვა. მოძალადის რეაბილიტაციის მიზნით

დამცავი ორდერი შეიძლება ითვალისწინებდეს მის მიერ ძალადობრივი

დამოკიდებულებისა და ქცევის შეცვლაზე ორიენტირებული

სავალდებულო სწავლების კურსის გავლას.

გამოცემული დამცავი და შემაკავებელი ორდერებით განსაზღვრული

მოთხოვნებისა და პირობების შესრულებას ზედამხედველობს პოლიცია.

იგი ვალდებულია, მოახდინოს კანონით გათვალისწინებული რეაგირება

დამცავი და შემაკავებელი ორდერების დარღვევაზე.

დამცავი და შემაკავებელი ორდერებით გათვალისწინებული

მოთხოვნებისა და ვალდებულებების შეუსრულებლობა იწვევს

ადმინისტრაციულ პასუხისმგებლობას, კერძოდ:

შემაკავებელი ორდერით გათვალისწინებული მოთხოვნებისა და

ვალდებულებების შეუსრულებლობა გამოიწვევს ადმინისტრაციულ

პატიმრობას 7 დღემდე ვადით ან გამასწორებელ სამუშაოებს 1 თვემდე

ვადით.

დამცავი ორდერით გათვალისწინებული მოთხოვნებისა და

ვალდებულებების შეუსრულებლობა გამოიწვევს ადმინისტრაციულ

პატიმრობას 15 დღემდე ვადით ან გამასწორებელ სამუშაოებს 3 თვემდე

ვადით.

ასევე პირს ჩამოერთმევა იარაღის ტარების უფლება 3 წლამდე ვადით.

თუ პირმა, რომელსაც დამცავი ან შემაკავებელი ორდერით

გათვალისწინებული მოთხოვნების ან/და ვალდებულებების

შეუსრულებლობისთვის შეფარდებული აქვს ადმინისტრაციული

სახდელი, კვლავ დაარღვია ეს მოთხოვნები, აღნიშნული გამოიწვევს

სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობას − ჯარიმას ან

საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომას ვადით 180-დან 240 საათამდე

ან თავისუფლების აღკვეთას ვადით 1 წლამდე.

ასევე დასჯადია ძალადობა წინასწარი შეცნობით ორსული ქალის,

არასრულწლოვნის ან უმწეო მდგომარეობაში მყოფი პირის მიმართ და ეს

ისჯება საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომით ვადით 200-დან 400

საათამდე ან თავისუფლების აღკვეთით ვადით 1-დან 3 წლამდე.

სისხლის სამართლის წესით, ასევე დასჯადია ოჯახური კონფლიქტის

დროს ჩადენილი მკვლელობა, გაუპატიურება, ჯანმრთელობის განზრახ

მძიმე, ნაკლებად მძიმე ან მსუბუქი დაზიანება და სისხლის სამართლის

კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა ქმედებები. სისხლის

სამართლის წესით პასუხისმგებლობის დადგომის მიზნებისათვის

ოჯახის წევრად ითვლება: მეუღლე, დედა, მამა, პაპა, ბებია, შვილი (გერი),

შვილობილი, მშვილებელი, მშვილებლის მეუღლე, ნაშვილები, მიმღები

ოჯახი (დედობილი, მამობილი), მეურვე, შვილიშვილი, და, ძმა, მეუღლის

მშობლები, სიძე, რძალი, ყოფილი მეუღლე, აგრეთვე პირები, რომლებიც

მუდმივად ეწევიან ან ეწეოდნენ ერთიან საოჯახო მეურნეობას.

ოჯახში ძალადობის ჩამდენი პირის მიმართ საქართველოს სისხლის

სამართლის კანონმდებლობით გათვალისწინებული ღონისძიებების

გამოყენება არ აფერხებს ძალადობის შედეგად დაზარალებული პირის

დაცვის უზრუნველსაყოფად დამცავი ან შემაკავებელი ორდერის

გამოცემას.

ოჯახში ძალადობის დროს მიყენებული ზიანის ასანაზღაურებლად

გამოიყენება სამოქალაქო კანონმდებლობით გათვალისწინებული წესი -

სამოქალაქო სასამართლოსათვის სარჩელით მიმართვა. სამოქალაქო

სარჩელით შესაძლებელია როგორც ქონებრივი, ისე არაქონებრივი

(მორალური) ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა.

არასრულწლოვნის (ბავშვის) მიმართ ოჯახში ძალადობის ფაქტის

გამოვლენისას მასზე რეაგირების მიზნით შესაბამისი ორგანოებისათვის

მიმართვის ვალდებულება აკისრია სამედიცინო დაწესებულებას,

36

გათვალისწინებული მოთხოვნების ან/და ვალდებულებების

შეუსრულებლობისთვის შეფარდებული აქვს ადმინისტრაციული

სახდელი, კვლავ დაარღვია ეს მოთხოვნები, აღნიშნული გამოიწვევს

სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობას − ჯარიმას ან

საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომას ვადით 180-დან 240 საათამდე

ან თავისუფლების აღკვეთას ვადით 1 წლამდე.

ასევე დასჯადია ძალადობა წინასწარი შეცნობით ორსული ქალის,

არასრულწლოვნის ან უმწეო მდგომარეობაში მყოფი პირის მიმართ და ეს

ისჯება საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომით ვადით 200-დან 400

საათამდე ან თავისუფლების აღკვეთით ვადით 1-დან 3 წლამდე.

სისხლის სამართლის წესით, ასევე დასჯადია ოჯახური კონფლიქტის

დროს ჩადენილი მკვლელობა, გაუპატიურება, ჯანმრთელობის განზრახ

მძიმე, ნაკლებად მძიმე ან მსუბუქი დაზიანება და სისხლის სამართლის

კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა ქმედებები. სისხლის

სამართლის წესით პასუხისმგებლობის დადგომის მიზნებისათვის

ოჯახის წევრად ითვლება: მეუღლე, დედა, მამა, პაპა, ბებია, შვილი (გერი),

შვილობილი, მშვილებელი, მშვილებლის მეუღლე, ნაშვილები, მიმღები

ოჯახი (დედობილი, მამობილი), მეურვე, შვილიშვილი, და, ძმა, მეუღლის

მშობლები, სიძე, რძალი, ყოფილი მეუღლე, აგრეთვე პირები, რომლებიც

მუდმივად ეწევიან ან ეწეოდნენ ერთიან საოჯახო მეურნეობას.

ოჯახში ძალადობის ჩამდენი პირის მიმართ საქართველოს სისხლის

სამართლის კანონმდებლობით გათვალისწინებული ღონისძიებების

გამოყენება არ აფერხებს ძალადობის შედეგად დაზარალებული პირის

დაცვის უზრუნველსაყოფად დამცავი ან შემაკავებელი ორდერის

გამოცემას.

ოჯახში ძალადობის დროს მიყენებული ზიანის ასანაზღაურებლად

გამოიყენება სამოქალაქო კანონმდებლობით გათვალისწინებული წესი -

სამოქალაქო სასამართლოსათვის სარჩელით მიმართვა. სამოქალაქო

სარჩელით შესაძლებელია როგორც ქონებრივი, ისე არაქონებრივი

(მორალური) ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა.

არასრულწლოვნის (ბავშვის) მიმართ ოჯახში ძალადობის ფაქტის

გამოვლენისას მასზე რეაგირების მიზნით შესაბამისი ორგანოებისათვის

მიმართვის ვალდებულება აკისრია სამედიცინო დაწესებულებას,

სასწავლო და სააღმზრდელო დაწესებულებებს, სოციალური

მომსახურების სააგენტოს, მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს და

მათ უფლებამოსილ თანამშრომლებს, აგრეთვე, ბავშვთა საკითხებზე

ჩართულ სხვა ნებისმიერ შესაბამის დაწესებულებებს და მათ

უფლებამოსილ თანამშრომლებს. არასრულწლოვნად ითვლება პირი, რომელსაც არ შესრულებია 18 წელი.

სასამართლოსთვის მიმართვის შემთხვევაში, სასამართლო განიხილავს

არასრულწლოვანთან მოძალადე მშობლის/მშობლების ურთიერთობის

საკითხს. არასრულწლოვნის მიმართ ძალადობის კვალის არსებობისას,

სასამართლოს წინაშე შეიძლება დაისვას დროებითი ღონისძიების სახით

მოძალადე მშობლისაგან/მშობლებისაგან არასრულწლოვნის

განცალკევების საკითხი, სასამართლოს მიერ საბოლოო

გადაწყვეტილების მიღებამდე.

საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ შემთხვევაში

არასრულწლოვანს 14 წლის ასაკიდან უფლება აქვს, მიმართოს

სასამართლოს თავისი უფლებებისა და კანონიერი ინტერესების

დასაცავად. ამ შემთხვევაში სასამართლო ნიშნავს საპროცესო

წარმომადგენელს და განიხილავს საქმეს. არასრულწლოვან მოსარჩელეს

უფლება აქვს, არ დაეთანხმოს თავის საპროცესო წარმომადგენელს და

თვითონ დაიცვას თავი. სასამართლო ვალდებულია, ასეთ საქმეში ჩააბას

მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანო.

37

დანართი #1 _______________________________________ _______________________________________

ორგანო, სადაც იწერება საჩივარი

_______________________________________ საჩივრის შემომტანი პირის ვინაობა (სახელი, გვარი)

_______________________________________ _______________________________________

მისამართი

_______________________________________ ტელეფონი და ელექტრონული ფოსტა (არსებობის შემთხვევაში)

საჩივარი

(რის თაობაზე, რომელი გადაწყვეტილება/ აქტი/ პასუხი საჩივრდება, სარეგისტრაციო ნომრის, თარიღის მითითებით)

(ფაქტების აღწერა)________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(დასაბუთება, გარემოებების მითითებით, რას ეფუძვნება საჩივარი) ____________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________

38

(მოთხოვნა)___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ ხელმოწერა ______________________ თარიღი__________________________ დანართების სია: 1.________________________________________ 2.________________________________________ 3.________________________________________ 4.________________________________________ 5.________________________________________ 6.________________________________________ 7.________________________________________ 8.________________________________________ სულ: ____________________ ფურცლად

39

დანართი #2 _______________________________________ _______________________________________

ორგანო, სადაც იწერება განცხადება

_______________________________________ განცხადების შემომტანი პირის ვინაობა (სახელი, გვარი)

_______________________________________ _______________________________________

მისამართი

_______________________________________ ტელეფონი და ელექტრონული ფოსტა (არსებობის შემთხვევაში)

განცხადება

(რის თაობაზე)

(ფაქტების აღწერა)________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ (მოთხოვნა)_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

40

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ ხელმოწერა ______________________ თარიღი__________________________ დანართების სია: 1.________________________________________ 2.________________________________________ 3.________________________________________ 4.________________________________________ 5.________________________________________ 6.________________________________________ 7.________________________________________ 8.________________________________________ სულ: ____________________ ფურცლად

41

დანართი #3 _______________________________________ _______________________________________

სასამართლოს დასახელება, სადაც იწერება განცხადება

_______________________________________ განცხადების შემომტანი პირის ვინაობა (სახელი, გვარი)

_______________________________________ _______________________________________

მისამართი

_______________________________________ ტელეფონი და ელექტრონული ფოსტა (არსებობის შემთხვევაში)

განცხადება

(რის თაობაზე)

(ფაქტების აღწერა)_______________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ (მოთხოვნა, იმის მითითებით თუ რისთვის არის საჭირო აღნიშნული საკითხის განხილვა) _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

42

_________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ ხელმოწერა ______________________ თარიღი__________________________ დანართების სია: 1.________________________________________ 2.________________________________________ 3.________________________________________ 4.________________________________________ 5.________________________________________ 6.________________________________________ 7.________________________________________ 8.________________________________________ სულ: ____________________ ფურცლად

43

ჩვენს შესახებ

„კონსტიტუციის 42-ე მუხლი“ არის უფლებადამცავი არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელიც ხელს უწყობს სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებებისა და თავისუფლებების, ასევე საერთშორისო სამართლით აღიარებული სხვა ფუნდამენტური უფლებების დაცვას, სახელმწიფო პოლიტიკისა და ეროვნული კანონმდებლობის ჰარმონიზაციას საერთაშორისო სტანდარტებთან, საზოგადოების სამართლებრივი ცნობიერების ამაღლებას ეფექტური სამართალწარმოების, სამიზნე ჯგუფების გაძლიერების, სამოქალაქო მონიტორინგის, კვლევისა და ანალიზის და სამართალშემოქმედებით ინიციატივებში მონაწილეობის გზით.

„ქალთა, განსაკუთრებით კი ეთნიკურ უმცირესობათა ჯგუფს მიკუთვნებულ ქალთა გაძლიერება და მართლმსაჯულებაზე ხელმისაწვდომობის ხელშეწყობა“ პროექტის ფარგლებში „კონსტიტუციის 42-ე მუხლი” ქალთა გაძლიერების და მათი უფლებების შესახებ ცნობიერების ამაღლების კამპანიებს გამართავს. აღნიშნული პროექტი ხორციელდება ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) ფინანსური მხარდაჭერით, აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI)-ის პროგრამის „კანონის უზენაესობის მხარდაჭერა საქართველოში“ (PROLoG) ფარგლებში.

პროექტის კოორდინატორი: ირაკლი გვარამაძე საკონტაქტო ინფორმაცია: i.gvaramadze@article42.ge gvaramadze84@gmail.com

პროექტის იურისტი: ელენა ფილეევა საკონტაქტო ინფორმაცია: e.fileeva@article42.ge elena.fileeva@gmail.com

პროექტის იურისტი: როლანდ ასაკაშვილი საკონტაქტო ინფორმაცია: r.asakashvili@article42.ge rolandasakashvili@yahoo.com

ბროშურის მომზადება შესაძლებელი გახდა ამერიკელი ხალხის გულუხვი დახმარების წყალობით, რომელიც აშშ-ს საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) მეშვეობით იქნა გაწეული. ბროშურის შინაარსზე პასუხისმგებელია კონსტიტუციის 42-ე მუხლი. ის შესაძლოა არ ასახავდეს USAID-ის, აშშ-ის მთავრობის ან აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის შეხედულებებს.

Cvens SEsaxeb

44

Tqveni uflebebis darRvevis SeEmTxvevaSi

dagvikavSirdiT(+995 32) 2 181 282

organizacia: konstituciis 42-e muxlimisamarTi: qanTarias 11-a, 0160 Tbilisi, saqarTvelo

tel/faqsi: (+995 32) 2998856el-fosta: office@article42.geveb. gverdi: www.article42.ge

Facebook: www.facebook.com/article42