JULIAN TUWIM

Życie i jego twórczość

Julian Tuwim (ur. 13 września 1894 w Łodzi, zm. 27 grudnia 1953 w Zakopanem) – polski poeta żydowskiego pochodzenia, pisarz, autor wodewili, skeczy, librett operetkowych i tekstów piosenek; jeden z najpopularniejszych poetów dwudziestolecia międzywojennego. Współzałożyciel kabaretu literackiego „Pod Picadorem” i grupy poetyckiej „Skamander”. Bliski współpracownik tygodnika „Wiadomości Literackie”[a]. Tłumacz poezji rosyjskiej, francuskiej, niemieckiej oraz łaciny. Brat polskiej literatki i tłumaczki Ireny Tuwim, kuzyn aktora kabaretowego i piosenkarza Kazimierza „Lopka” Krukowskiego. Jego bratem stryjecznym był aktor Włodzimierz Boruński. Podpisywał się ponad czterdziestoma pseudonimami m.in. Oldlen, Tuvim, Schyzio Frenik, Wim, J. Wim, Pikador, Roch Pekiński.

OJCIEC

Ojciec poety, Izydor Tuwim ur. 22 lipca 1858. Ukończył szkołę w Królewcu, następnie studiował w Paryżu, znał kilka języków obcych. Był urzędnikiem i korespondentem Azowsko-Dońskiego Banku Handlowego. Zmarł w 1935 (Julian 41 lat) i jest pochowany na nowym cmentarzu żydowskim w Łodzi.

MATKA

Matką poety była Adela Krukowska, córka właściciela zakładu drukarskiego. Pochodziła z rodziny bardzo inteligentnej. Jej czterej bracia byli adwokatami oraz lekarzami. Zmarła w 1942 (Julian Tuwim miał wtedy 48 lat).

ŻONA

Stefania Marchew była rówieśnicą Tuwima, zmarła w 1991 roku. 30 kwietnia 1919 poślubiła poetę w Wielkiej Synagodze w Łodzi i odtąd mu towarzyszyła. Po powrocie z emigracji adoptowali córkę Ewę.

OKRES WARSZAWSKI

W roku 1916 Julian Tuwim osiada w Warszawie, gdzie ma zamiar studiować. Poeta wybiera prawo i filozofię, ale rzucił oba kierunki po ukończeniu zaledwie pierwszego semestru. Trzy lata później z kilkoma innymi poetami, zakłada grupę poetycką „Skamander”.

W 1920 wybuchła wojna polsko-bolszewicka. Julian Tuwim znalazł wówczas zajęcie w biurze prasowym, które pracowało dla naczelnego wodza sił zbrojnych Józefa Piłsudskiego.

Julian Tuwim założył istniejący do dziś Związek Artystów i Kompozytorów Scenicznych.

GRUPA „SKAMANDER”

Grupa poetycka założona w roku 1918 przez J. Tuwima, A. Słonimskiego, J. Iwaszkiewicza, K. Wierzyńskiego oraz J. Lechonia. Wzorem dla skamandrytów była przede wszystkim twórczość Leopolda Staffa. Formowała się wokół czasopisma Pro Arte et Studio oraz w kręgu kawiarni artystyczno-literackiej "Pod Picadorem". Skamander przejściowo współpracował z ekspresjonistami i futurystami, stale z tygodnikiem „Wiadomości Literackie” i pismem satyrycznym „Cyrulik Warszawski”. Organem grupy był miesięcznik „Skamander”.

NA OBCZYŹNIE

Z wybuchem II wojny światowej Tuwim emigruje do Francji wraz z Antonim Słonimskim, Janem Lechoniem. Później udaje się do Brazylii, gdzie osiada wraz z Lechoniem w Rio de Janeiro. Jego wędrówka po świecie kończy się w Nowym Jorku, Tuwim mieszka tam do roku 1946. W tym czasie nastąpił rozpad grupy Skamander.

POWRÓT DO OJCZYZNY

Julian Tuwim wrócił do kraju w 1946 r. Stał się ulubieńcem władz. W ostatnim okresie życia Tuwim pisał wiersze tylko na zamówienie zaprzyjaźnionych redaktorów różnych pism. Pasja tłumaczenia poezji z języków obcych nie opuściła go do końca życia. Nadal tłumaczył poezję oraz fragmenty literatury obcej. Końcową twórczość poety można było czytywać na łamach miesięcznika „Problemy”, a cykl kuriozalnych przypadków literackich, nosił tytuł „Cicer cum Caule”.

ŚMIERĆ

Julian Tuwim zmarł 27 grudnia 1953 roku w zakopiańskim ośrodku ZAIKS-u. Jego grób znajduje się w wojskowej części warszawskiego cmentarza na Powązkach.

TWÓRCZOŚĆ

Wczesna liryka, m.in. zbiory „Czyhanie na Boga”, „Sokrates tańczący” łączyła w sobie akcenty buntu przeciw poezji Młodej Polski (z wyraźnym uleganiem młodopolskiej nastrojowości). Tuwim zgodnie z programem grupy sięgał do języka potocznego. Stosował wulgaryzmy i trywializmy. Tego typu język był w swoim założeniu przeciwstawieniem się modernistycznej poetyckości. Wiersze zawierają wypowiedzi, których tonacja przypomina wypowiedź mówioną. Składnia utworów jest potoczna, wypowiedzi przerywane, występują liczne wykrzykniki oraz ogromna ilość pytań.

TWÓRCZOŚĆ

Z czasem Tuwim zaczyna odchodzić od młodzieńczego optymizmu. Podejmuje tematykę społeczną - w jego poezji często pojawia się krytyka współczesnej mu rzeczywistości widoczna np. w utworze „Mieszkańcy”. Pojawia się charakterystyczny dla twórczości Tuwima bohater, tzw. „prosty człowiek”. Niekiedy jest on postacią pozytywną, czasem zaś uosobieniem kołtuńskiej tępoty.

W późniejszych tomach Tuwima: „Rzecz czarnoleska” (1929), „Biblia cygańska” (1933), „Treść gorejąca” (1936), nasilają się nastroje refleksyjne. W zbiorach tych Tuwim sięga po wzory klasyczne. Źródła odnajduje zarówno u klasyków polskich, m.in. Kochanowskiego, jak i obcych: Horacego, Puszkina. Zmienia się stosunek Tuwima do tzw. języka potocznego. Jego elementy jeszcze pojawiają się w niektórych utworach, ale równocześnie widać wielką dbałość o kunszt języka.

CYTATY

„Miłość ci wszystko wybaczy” „Nie pożądaj żony bliźniego na daremno” „Marzenia kobiet, mieć stopę wąziutką i żyć na szerokiej” „Tragedia, zakochać się w twarzy, a ożenić się z całą dziewczyną” „Twarz-to co wyrosło dookoła nosa” „Para, woda w natchnieniu” „Plan, coś co potem wygląda absolutnie inaczej” „Żyj tak, aby twoim znajomym zrobiło się nudno, gdy umrzesz” „Kupić wszystko charaktery za tyle, ile są naprawdę warte, a sprzedać

tyle ile cenią. Co za fortuna” „Błogosławiony ten, co nie mając nic do powiedzenia, nie obleka tego

faktu w słowa”

TUWIM DZIECIOM

Wiersze dla dzieci to ta część twórczości Juliana Tuwima, którą wszyscy znamy i z którą najbardziej kojarzy nam się ów poeta. Wiersze te, to rymowane opowiastki o różnych postaciach, przedmiotach, jedzeniu i zwierzętach. Wszystkie są napisane dowcipnym językiem, wszystkie opisują jakiś fragment rzeczywistości, wiele z nich ma ukryty morał lub przesłanie.

CIEKAWOSTKI

Julian Tuwim przez znaczną część swego życia cierpiał na zaburzenia nerwicowe, agorafobię i depresję, które ograniczały jego normalne funkcjonowanie i pracę.

W Łodzi jest wiele miejsc pamięci o Julianie Tuwimie.

Poeta miał wiele świetnych ripost.

W prezentacji wykorzystano materiały udostępnione na stronie internetowej Fundacji im. Juliana Tuwima i Ireny Tuwim

HTTP://WWW.TUWIM.ORG