/ 1.­OARP BLEDFO TGAARD�

( t

JUBILEUM� 75 I R DOA SBELANG�

1925 - 2000�

--

Dorpsblad "ft Havenpypke". 3(f;aargang, nr. /77. Juni Ju/i 2000. Verschijnt 6 keer perjOar.

Redactie-adres: Meekeshof 77, 9089 BD Wytgaard Tel. :058-255/067. E-maiJ adres: a.la.'ipersfa),che1/0. nl

Redactie: Jo=. B. Roorda Ede Jong M.Hoekstra-Siemonsma G. Jaspers-Molle t A.D.Hofstra HBoomsma

Administratie:� (Ook voor adreswijzigingen,� opzeggingen, aanmeldingen).� A.DHojstra,� Meekeshoj 77,9089 BD Wytgaard,� Tel. :058-255/067.�

Abonnementen:� j25,-- per jaar.�

Buitenland.:fI32,50 per/aar en� losse nrs.:voor ledenj72,-- en� voor nietieden jl. 4, --.� Betaling: via jaarlijkse toe­�gezonden acceptgirokaarten.�

3�

Blz. In dit nummer

4 Van de redactie 8 Burgerlijke Stand

I 1 Ta oantinken J3 Doarpsbelang 19 Fe. 2000 20 Jubjleumrevue 24 Merkeprogramma 30 Buurtverenigingen Middelsédyk en

Nea Gen6ch wille 31 Gedicht 'It Begiin' 32 Gedicht' 1925-2000' 35 Koninklijke onderscheiding Joop Roorda 39 Gedicht 'JR' 41 Schoolnieuws 44 CaracolJecte 47 Unyk hànskrift D.W Hellema 49 Suiker is niet altijd zoet 51 Gemeente Leeuwarden 55 Twirreloop 56 Uitslag loterij Ozd 57 Sociëteit Klaver Aas 58 Stukje Natuur 61 Agenda 62 Thuiszorg 63 Weekenddiensten

De groepsfoto's in dit nummer Zijn gemaakt door Ian BorwelL

De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van ingezon­den kopij. Naam en adres van de inzender dient altijd bij de red bekend te ZIJ17.

INZENDEN KOPIJ VOLGENDE NUMMER Vóór 1 au 1ustuS.

Bij aanlevering op diskette graag uitdraai tekst bijvoegen.

-4�

VAN DE REDAKTIE .�

BI.! EEN JUBILEUM.

Uiteraard staat centraal in dit nummer het 75-Jarig bestaan van Doarpsbelang. Een toevallige omstandigheid is dat dit samenvalt met de Simmer 2000 feesten. Er kan dus iets bijzonders van worden gemaakt en al die feestactiviteiten zijn dan ook in dit nummer samengevat. Hoogtepunten zijn wel het organiseren van een reünie van oud-dorpsgenoten en de opvoering van de dorpsrevue door eigen mensen. Het redactieteam van ft Havenpypke wil bij deze de jubilerende vereniging Doarpsbelang Wytgaard onze gelukswensen aanbieden. Als uitgever van het dorpsblad is de samenwerking tussen bestuur en redactie van cruciaal belang. Uiteraard hebben wisselingen plaats­gevonden van leden in het bestuur en redactie. Bij Doarpsbelang zien we tussen de eerste voorzitter Watze Bottema en de huidige voorzitter Jerien V.d. Haak een ontzagwekkende lijst van dorpsgenoten die meer olminder aan de belangen van de gemeenschap hebben bijgedragen, gedurende een langere olkortere bestuursperiode. Toen in 1969 het eerste dorpsblad verscheen, dat later de naam 11 Havenpypke kreeg, heefi het haar weg gevonden in dorp, maar is ook ver daarbuiten een begrip geworden. Als éénmansredactie begonnen, en tevens bestuurslid Assuerus Hoekstra, is de redactie uitgegroeid tot een vrIjwilligersteam en is niet gebonden aan termijnen en leejtljd. Wij hopen dat dit nummer er aan mag bijdragen dat de geplande

lestiviteiten slagen. De samengestelde jeestcommissie is al geruime tijd bezig om de verschillende evenementen op te zetten. De Doe-Dag op 5 februari en het optreden van BZN (oude formatie) op 8 mei waren al een doorslaand succes. We hopen dat het ook in augustus bekroond zal worden en Simmer 2000 onvergetelijk wordt in de Wytgaarder dorpsgeschiedenis.

5�

Maar de feestcommissie heeft ook met alles in de hand. Mei-maand 2000 liet ons zien hoe grillig het weer kan zijn, hopel!/k ZIJn de weergoden ons goed ge::md. ivlaar ook heeji het leven soms onverwachte gebeurtenissen in pelfo, ook dat komt u in dit nummer tegen.

Namens de redactie, J Hoorda

De redactie van lt Havenpypke Bovenste rij: Hester Boomsma, Eli de Jong, Arina Hoj~·tra

Onderste rij: Greelje Jaspers, Joop Roorda, Mea Hoeks/ra

8�

j}uP.!J(!rljj e " an~

Geboren: 4 Mei, Peke Silke, dochter van Dikkie van der Werf en Murk Okkema, zusje van Hannen Yge. Hegedyk 18, Wytgaard.

Van harte gefeliciteerd.

Overleden: 28 April, Minke Joma op 50-jarige leeftijd te Wytgaard.

6 Juni, in Nijlàanstate te Leeuwarden oud-Wytgaarder Sjoerd Hiemstra op de leeftijd van 83 jaar.

Onze gedachten gaan uit naar de nabestaanden.

Verhuisd: Na 11 jaar in "Bomiaheme", Leeuwarden gewoond te hebben is� Anneke nu verhuisd. Haar nieuwe adres is: Mevr. A.H. de Ruiter,� Tunkerstrjitte 5, 9251 PL Burgum.�

Nieuwe bewoners;� Jan de Groot, Arnold Cathstrjitte 2.�

Ada Kuik en Genit de Vries met Marina, Tjitske en Petty Vasilev,� Noardein 4.�

Gerlof Zwier, Meekeshof 31.�

Titia Jonker en Maarten Blanken, Brédyk 44.�

Tjibbe en Paulina Boonstra met zoontje Hann (5 mnd.), de Fimle 17.� Tjibbe is werkvoorbereider in de metaal, Pauline was werkzaam als� laborante, sinds 1 januari 2000 is ze full time huismoeder.�

9�

:\ieuwabonnee: Jan de Groot.� fam. De Vries-Kuik-Vasilev.� Gerlof Zwier.� Titia Jonker en Maarten Blanken.� f am. Boonstra.�

Dankbetuieingen: Langs deze weg willen wij iedereen bedanken voor de vele kaarten en bloemen die wij hebben ontvangen bij ons SO-jarig huwelijksfeest.

Ruurd en Coba Jonkman-Potijk.

Elkenien dy't op hokker wize dan ek, oan us tocht hat op us� SO-jierrich houliksfeest, wolle wy làns dizze wei hertlik� tanksizze.� Jirrune kaarten, blommen en oare bliken fan meilibjen, it hat� us tige goed dien.�

Gerard en Aggie Joma bern en bernsbern

ATTENTIE! ATTENTIE !!!!! In het volgende nurruner zal (zoals gebruikelijk) weer een meuwe

INFORMATIEGIDS worden opgenomen. Inmiddels hebben alle verenigingen, instellingen, activitieiten enz. hierover een brief gekregen met het verzoek informatie te verstrekken .. Mochten er nog nieuwe activiteiten zijn, dan verzoeken wij u die zo spoedig mogelijk (schriftelijk) door te geven aan de redactie. De sluiitingsdatum hiervoor is 30 juni a.s.

-11�

TA OANTINKEN: MINKE IORNA

It like sa'n moaie dei te wurden, dy Freed de 28ste april. In maitiidsdei, wél' men nei utsjocht nei in skoft fan suterich waar. Minke sil har wurk al yn'e holle hän ha, alle dagen ban­nich en beset. Tjeerd al betiid op paad, want de handel ropt. Syn frou réde har der thus wol mei. Dizze dei dy't alles ynhälde, mocht dizze mem net meimeitsje. Sy waard sa ûnfer­wacht ut it libben helle. Weiskuord by dy har sa nei wiene. Ut de hushälding wér't sy har plak wist; wannear hong der gjin waskjen oan de line? Wy binne eefkes stil. Foar Tjeerd en de bem in slimme slach. De Plof ferliest in fleurige en warbere buorfrou en meibewenner. En ek de lytse mienskip hjirre, sil Minke net mear tsjinkomme. Sy die mei en koe dan wille meitsje; sa as mei keatsen, volleybaljen, mar ek wol mei it kollekterinnen by de doarren läns. 50 jier lyn kaam hja as Minke Anne Terwischa v. Scheltinga yn Reahûs te wräld. Troude op 1 maart 1974 mei Tjeerd fan Foppe en Truus en koene ferline jier har sulveren bruiloft fiere. Nei 't trou­wen wennen hja earst in pear jier op'e Plof, mar ferhuzen doe nei Wergea (Naarderbuorren), wér't hja de bem krigen. Nei acht jier werom nei Wytgaard, earst noch twa jier op'e pleats fan Gerrit Jong­bloed, om doe wel' nei de Plof (Hegedyk 29) te ferhuzjen. Dér gongen heit en mem ut, dy harren yn de Am. Cathstrj. ta wenjen senen. Wy namen Ofskie fan Minke en wa wie der net op dy tredde maaie, de tsjerke koe se net allegear plak jaan. Lit us dizze frou, mem en ien ut'e mienskip, sa yn us oantinken hälde.

J. Roorda

13

Feriening Doarpsbelang Wytgaerd

Het huidige Doarpsbelang Wytgaard Bovenste rij: Tmeke Kelder, Sietske Jellei1'l0, .lenen v.d. Haak Ondersle rij: Herke WIjnaldo, Klaas Veenstra, Rtnze Poslma Jan Joma ontbreekt op de foto

14

FERIENING DOARPSBELANG WYTGAERD 75 JAAR

Dit jaar wordt in ons dorp" Simmer 2000" niet gevierd zoals in andere dorpen, maar welhaast driedubbel' De feestcommissie heeft al twee geslaagde feesten georganiseerd: de Doe-Dag in februari en het optreden van BZN in mei, en dan komt in augustus nog als klap op de vuurpijl de Merke met Reünie en Revue. Dit alles om te vieren dat dorpsbelang al 75 jaar lang bestaat. Ik nam eep. duikje in de geschiedenis van dorpsbelang: de vereniging is ouder dan het dorp, Wytgaard was immers tot 1954 een "Buurtschap" van Wirdum! In één van de oude notulenboeken, van 1937 tot 1965, waarin alle jaarvergaderingen al keurig met de hand geschreven werden, net zoals nu door onze notulist, staat vermeld dat er in 1937 slechts 22 leden van dorpsbelang waren, later is hier meer "actie achtergezet" en liep het ledental op tot zo'n 1201. Op dit moment zijn er ... dorpsgenoten lid van dorpsbelang. De contributie bedroeg in 1937 25 cent per jaar, in 2000 is dit 25 gulden geworden, maar daarvoor ontvang.'m de leden dan ook lt Havenpypke. De Jaarvergaderingen werden gehouden in café Hoekstra, nu afwisselend in dorpsh'.üs de Twirre en café Omke Wopke. Ook toen al hield het bestuur van dorpsbelang zich o.a. bezig met trottoirs, straatverlichting, ontgroening en ophoging van het Wirdumer binnenpad dat geregeld onder water staat in het regenseizoen. Verkeer was al in 1938 een probleem: op de jaarverg?dering wordt een inhaalverbod voorgesteld en de voorzitter deelt mede dat maximumsnelheid in de bebouwde kom is afgeschaft! In 2000 lijkt het erop dat er een 30-kilometer zone ingesteld gaat worden. In 1938 stelde dorpsbelang voor om een gedeelte van de havens te dempen. In 2000 is er een werkgroep Vaarwater bp,zig om te onderzoeken of er een vaarwaterroute met evt. een haven kan worden gereal iseerd. AI bladerend kom ik zo interessante gegevens tegen: in 1943 wordt al voorgesteld om een nieuw aanplakbord aan te brengen, sinds 1997 fungeert het oude gemaaltje inmiddels als publicatiehokje, in 1961 wordt de nieuwe straatverlichting eindelijk feestelijk in gebruik

15�

genomen en wordt het klooster "Mater Dei" geopend, in 1990 houdt het klooster op te bestaan er wordt het dienstencentnun geopend. Over de samenwerking met het gemeentebestuur van Leeuwarden lees ik in het jaarverslag van 1938: "Komen wij op de werkzaamheden welke PlaatselUk Belang ten uitvoer wenschte te brengen, dan blijkt ons dat B. en W. op bijna alle punten afwijzend heeft beschikt." In 2000 beschouwt de gemeente dorpsbelang als een goed aanspreekpunt, is er een eigen budget voor het dorp, is er inspraak bij de totstandkoming van de dorpennota, worden jeugdvoorzieningen, verfraaiing van bushokje, bewegwijzering, boomplantdag, e.d. in overleg gerealiseerd, een hele verbetering. Terugkijkend in het jubileumnummer van 1985 valt mij op dat sommige bestuursleden van Dorpsbelang aanmerkelijk langer zitting hadden dan tegenwoordig: 36 jaar is het record, nu vinden we 8 jaar al heel netjes. Toch lukt het gelukkig nog steeds om mensen te vinden die zich in willen zetten. Opvallend is ook dat er tot 1973 slechts heren vergaderen, pas daarna zijn de dames toegetreden tot het bestuur, nu zijn ze niet meer weg te denken. Het zou leuk zijn als er, nadat het feestgedruis verklonken is, door enkele dorpsgenoten gewerkt zou worden aan het tot stand brengen van een Dorpsarchief, zodat wetenswaardig-heden zoals hierboven genoemd, voor iedereen toegankelijk, bewaard kunnen blijven. Rest mij nog iedereen veel lees- en kijkplezier toe te wensen met dit speciale Havenpypke en alvast veel dank aan redactie en feestcommissie voor alle inspanningen die zij zich getroosten voor het doen slagen van het feest rondom Simmer 2000 en 75 jier Doarpsbelang Wytgaard.

Jerien van den Haak, voorzitter.

p .•

16

LIJST VAN BESTUURSLEDEN DOA RPSBELANG WYTGAARD

Santerna, Sake Bottema, Watze Meer van der, Watze Bottema, Willem Brinksma, Johannes Terpstra, Pieter Zee van der, Anton Veer van der, Klaas Scheenstra, Hendrik Kingma, Luitzen Andringa, Mathijs Reitsma, Meint Jongbloed, Gerrit Hoekstra, Assuerus Boersma, Jarig Veth de, Comelis Brinksma - Haaima, Saakje Hemstra, Willem Bijlsma, Agatha Visser, Doeke Smit,Dette Nota, Henk Turkstra, Simon Hellinga, Klaas Ypma - Waalder, Riekje Boer de - Staterna, Gé Meer van der, Sible Damhuis, Lambertus Huitema, Herman Veenstra - Wielinga, Hennie Balen van - Fransen, Mieke Hoekstra - Siemonsma, Mea

1925 - 1934 1925 - 1934 1925 - 1958 1934 - 1954 1934-1970 1937 - 1961 1937 - 1970 1954 - 1959 1958 - 1976 1959-1969 1961 - 1975 1966 - 1978 1966 - 1978 1969 - 1977 1970-1975 1970 - 1973 1973 - 1977 1975 - 1979 1975 - 1979 1976-1980 1977 - 1985 1977 - 1979 1978 - 1982 1978 - 1986 1979 - 1983 1979 - 1985 1980 - 1988 1980 - 1988 1982 - 1990 1983 - 1991 1985-1989 1985 - 1993

Hiemstra, Grietsje Pijper, Theo Roorda, Gerard Andringa - Bouma, Froukje Mieke Boonstra Nutma, Eelke Wolters, Wybren Jonker, Titia Santema - Sienema, Aaltsje Keijzer; Foeke Haak van der, Jerien Wijnalda, Herke Miedema, Liesbeth Koster, Jeanet Jellema, Sytske Noord van, Hibbe Postma, Rinze Veenstra, Klaas Kelder, Tineke Joma, Jan

1986 - 1990 1988 - 1992 1988 - 1996 1989 - 1997 1990 - 199] 1990 - 1998 1990 - 1998 199] - 1999 1992 - 1996 1993 - 1997 1996 - heden 1996 - heden 1997 - 1999 1997 - 1998 1998 - heden 1997 - 1999 1998 - heden 1999 - heden 1999 - heden 1999 - heden

21-9-1985. Het bestuur wordt gefeliciteerd tijdens de reünie t.gv het 60­jarig jubileum

19�

11111.1111111 F...-mml.j. 75jler d..",.belang Wytgaanl 2000 -111­

Feestkonunisje 75 jier Doarpsbelang Jan Jorna, Menno Deels/ra, Monique ï'eh/ra, T.~jerk van der Meer, Frouk/e Andringa en Durk Boons/ru

20�

De jubileumrevue

Rini Pijper wie ree om wat op papier te sellen oer de revue. Se jout aan hoe 't il giet op in repelysjejûn, en hoe 'I it der jîerder jaar stiet mei de rel'ue en wat dêryn sa al aan de aarder komt. Tongersdeitejûn om ke:r1ier oer sànen nei it sealtsje foar de revue­repetysje. Om healwei achten is de ploech sa goed as kompleet. Fansels misse der wol in pear, yf.m. wurk as soksawat. Earst it iepeningsliet efkes trochnimme. De tekst en de wize sitte der al goed yn. Mar dat kin fansels ek net oars, want der wurdt al fan septimber Of, ien kear yn 'e wike songen. De bewegings sitte der ek al aardich yn. Dêmei de trochloop fan it earste bedriuw. Der binne al inkelden dy't han'en teksten ut 'e holle kinne, mar dat moat no hast ek, want hjinnei binne se sûnt febrewaris los. En dan moat der dûnse wmde, want it moat in flemige boel wurde. Der wurdt omraak dûnse, sprongen, goait en slein. De earsten ha it swit al op 'e noas. As wy ii earste bedriuw troch binne, is elts wol oan in bakje thee, kofje as in gleske cola ta, want fan sa'n repetysje kriget men wol toarst. Dêrnei ferdwynt Sietse Koopmans "the pianoplayer" mei in ploechje sjongers nei it poneal fan 'e tsjerke. Pyt de Vries, de regissem, nimt wat spilers mei nei it lytse sealtsje en ik bliuw meI in ploechje dûnsers efter yn de grutte seal. FoaraJ by dizze lêste ploech, wol it wol switte: yn it shirt as himd der foar! lt duorret net lang of wy ha de ruten al iepen. As men al dy 28 spilers sa dwaande sjocht, dan kin it net 03.fS as it moat in Oeurige revue wurde. Want dat is fansels it doel as se yn augustus yn 'e Twirre op 'e planken stean. Dan kinne wy ek sjen wat de bouploech, de naaiploech en de minsken fan it ljocht en lûd der fan makke ha. Mar sa fier is it noch net. Wy spyUe, sjonge en dûnsje us noch in oantal wiken ut 'e naad en soargje der foar dat wy der yn augustus klear foar binne. Wy ha der sin oan, jo ek? En fansels binne jo nijsgjirrich hoe't it der om en ta giet op in jiergearkomste fan it doarpsbelang en wat der sein wurdt oer de hûnestront, de earrebane op 'e toer, de hobbels en bochtsjes yn 'e trochgeande dyk, it toerisme yn Wytgaard, it jongfolk en noch foll!e mear. Dan sjogge wy jimme op 18 of 19 augustus yn 'e Twirre.

Rini

-�21

De spelers van de jubilewmevue Staand v.J.n.r: Rens de Vries, E/i de Jong, Henny,\''pliet, Henny Veenstra, Rudy Hoehtra, Robhy (ja/ama, Rroer Roorda, Roe/of Rrinhma, Ruurd DljkHra, Sietsl! Koopmans 2" lij: Renske Roorda, Hanny Jaspers, (;retha Hoj.Ç;/ra, ('ohy Noordhoj, YmkJe Jama, Age Jan Jama, Ida Verbeek, Rini PI/per, Piel dl! Vries (regisseur) 3" rij. Jan Rouma, Petra IJijhtra, 7jitske Roersma, ('iska Jaspers voorste rij: Rerher Roarda, WilJy Rouma, Il'anne Verheek. Trudy Jorna. Enkele spelers ontbreken.

25

Hallo Wytgaarders

Hierbij presenteren wij u het merkeprogramma van 2000.

Het b,:,looft een zeer interessante merke te worden met onder andere het weerzien met oude bekenden. We zien jullie allemaal dan ook graag de achttiende en de negentiende augustus met een goed humeur tegemoet.

Nog enkele mededelingen:

Het kaatsen. * Opgave strikt vóór 1900 uur donderdag 17 augustus, wie zich later opgeeft

komt op de reservelijst; evel'Jtuele deelname IS dan zaterdagochtend pas bekend.

* 9.00 uur: aanvang, 2 spelers van een partuur aanwezig: kaatsen. Na 9. 15 uur I of geen van een partuur aanwezig: diskwalificatie.

* Er worden 2 volledige omlopen voor het matinee gekaatst. * Alle spelers hebben een taak, dus geen ballenkeerders * De voor-best opslager staat buiten het perk. * 15.00 uur: hervatting, 2 spelers van een partuur aanwezig: kaatsen.

Na 15.30 uur: I of geen van een partuur aanwezig: diskwalificatie.

Deze regels zijn opgesteld om het kaatsen weer soepel en l'Iot te laten verlopen. Wij wensen iedereen een sportieve strijd toe.

Om ongelukken te voorkomen: GEEN GLAZEN BIERGLAZEN BUITEN DE TENT ALSTUBLIEFT!!

Donderdagavond verwachten we alle Wytgaarders om 19.30 uur in de TwilTe om de revue, gemaakt ter gelegenheid van het 75-jmig bestaan van doarpsbelang Wytgaard, te aanschouwen. Een spektakelstuk dat niet gemist mag worden. Na afloop dansen op de muziek van Stamps. Vm1wege de revue komt de jury van de straatversiering op woensdagavond vanaf 21.00 uur langs.

Tijdens de lunch in de TWIRRE zijn de attracties op het merke-teITein gesloten. Uw bijdrage in de MELKBUS bij de uitgang is voor de merkekommisje een onmisbare vergoeding voor het vullen van uw maag.

26

Vrijdag 18 augustus

08.45 uur LUIDEN van de klokken Opstellen optocht bij de kerk.

09.00 uur Vervolgens met zijn allen achter het draaiorgel aan. Na afloop is er koffie en prijsuitreiking in de tent.

10.00 uur DRAAIMOLEN voor de kinderen.

10.00 uur ZESKAMP Tegelijk start er een puzzelspeurtocht voor de jeugd van de basisschool.

12.00 uur PAUZE

13.00 uur ONTVANGST REUNISTEN

13.30 uur KAATSEN voor de basisschool, 8 jaar en ouder.

13.30 uur WATERSPEKTAKEL voor de jeugd, op het weiland achter het sportveld

14.00 uur OFFICIELE OPENING REUNIE

15.00 uur MERKESPELEN VOOR IEDEREEN ook voor de reünisten

17.30 uur aanvang KOUD BUFFET in de tent

19.30 uur REVUE in de Twirre

21.00 uur SUMOWORSTELEN in de tent Na afloop het weerzien met oud-Wytgaardsters met muziek van LAYS

27

Zaterdag 19 augustus

09.00 uur KAATSEN in 4 categorieën: vanaf de basisschool tot en met 18 jaar 19 tot en met 29 jaar 30 tot en met 44 jaar 45 jaar en ouder Opgave vóór donderdag 19.00 uur bij Bonno Duhoux (tel. 2551513) of bij Thea de Groot (tel. 2553450) Dit jaar dus geen opgave in de Twirre ofhet café!!!

09.45 uur KINDERSPELEN voor kinderen van de basisschool.

11.00 uur MATINEE met muziek van Orkest Sellina.

11.30 uur Goochelaar in het Parochiezaaltje tot 12.45 uur.

14.00 uur EINDE MATINEE. Lunch in de TWIRRE met de bekendmaking van de winnaar van de gleskegnuverspriis en de verloting.

2 hoofdprijzen: Een rondvlucht boven Wytgaard. Zelf het vliegtuig besturen en 2 passagiers naar keuze achterin.

15.00 uur vervolg KAATSEN

17.00 uur PRIJSUITREIKING van het kaatsen in de tent.

21.00 uur Feest met de band ANYWAY

30

BUURTVERENIGINGEN� " DE MIDDELSÉDYK" EN "NEA GENOCH WILLE"�

Ons is gevraagd om een stukje in it Havenpypke te scluijven over onze bezigheden in het kader van Simmer 2000. Bij deze dus.

Eind vorig jaar zijn de beide buurtverenigingen van de Buorren: "de Middelsédyk" en "Nea genoch Wille", benaderd door de commissie van Simrner 2000 van Wytgaard, met de vraag of zij eventueeL de Buorren in oude stijL willen "aankleden" ten tijde van de reünie en de merke in augustus 2000. Tijdens de jaarvergaderingen hebben de buurtverenigingen toen onderling besproken of hier genoeg animo voor was. Er zijn natuurlijk wel veel manschappen voor nodig en het zal veel tijd kosten. Iedereen stond er uiteindelijk achter. Vanuit beide buurtverenigingen is toen een team van zes mensen samengesteld, dat eerst verschillende dingen moest gaan uitdenken en uitwerken. De bedoeling was dan, dat we daarna met z'n allen de plannen tot uitvoering zuILen brengen. Wij zijn als dit team nu al een tijdje met de voorbereidingen bezig. Reeds meerdere malen zijn we bijeen geweest bij Ornke Wopke, die de ruimte en de benodigde koffie en thee belangeloos beschikbaar stelt. Van de commissie van Simmer 2000 hebben we een bepaald budget tot onze beschikking gekregen om alles te kunnen bekostigen. Aangezien er natuurlijk niet genoeg geld is om hele gevels in oude stijl aan te passen, hebben we ervoor gekozen om hoofdzakelijk met behulp van foto's aan te tonen hoe de huizen e%f bedrijven er vroeger uitzagen. Maar ook wiJlen we proberen om door middel van uithangborden, benzinepompen, oude vrachtwagens enz., de Buorren in de sfeer van vroeger terug te brengen. Omdat de Simmer 2000 feestweken in heel Friesland in juli 2000 zijn, is het onze bedoeling om tijdens deze eerste 3 weken van juli de Buorren ook al aan de stijl van vroeger aan te passen, zodat emjgranten uit de omliggende dorpen hier ook van kunnen genieten. Inmiddels zijn we al een heel eind gevorderd met de uitwerkingen en is er al op verscheidene mensen een beroep gedaan om foto's op te

31�

zoeken, te zagen, te verven enz. Echter: we zijn er nog niet. Dus mocht u eventueel nog dingen uit vroegere tijden hebben, die we uit kunnen stallen, dan horen wij dit graag.

Het team van de Buorren, bestaande uit Gerard loma, Gea Hoekstra, Hannah van der Werff, Thea Andringa, Klaas Veenstra en Hannie van Wijngaarden.

ft 6efJJln

It wie yn 1925. Yn it begjin. En it gong de Wytgaerdsters net nei it sin. Hwant de minsken hiene in soad wim-ken, Mar it wie in toer en in great lijen By de ynstánsjes hwat gedaen te krijen. Né, as ienling koe men net folIe, Oeral stjitte je de holle. Woe men wat berikke, it ien ofaar, Dan maast dat wêze mei elkaar. in pear mannen gyngen ut ein, Der waerd in fergadering belein. Samar iens, der wie in bán, En doarpsbelang kaem doe ta stán. It doel: "algemien bi/ang, altiten, foar Wytgaerd en syn omkriten. "

Boppesteande (yn 'e àlde stavering) is ut: "Doarpsrevue Wytgaerd",� opfierd by it 50 jierrich bestean fan Doarpsbelang.� Dizze revue wie skreaun troch Jaap Hoekstra, àld-Wytgaarder. Yn� augustus 1979 is hy ferstoarn.�

32�

1925 - FERJENJNG DOA RPSBELA NG WYTGAERD - 2000

Dit heuglikfeit wolle IIY na betinke, t'n yn simmer 2000, dêr oandachl aan skinke. Fit/en santieh/ier, safolle/ierren klear stean, Tnje kwart ieu, de belangen{an il doarp oanbean. (Jare Oden, oare winsken: dat \1'01 bel.\jul, Resljoerders, meits/e dal mar ris hurd I Almar wikseIjend, àlden gangen, mje faal' yn 'I plak, De tiid bracht it." frouljufielden no ek har gemak. /1 wiefoarby dal manlju it uI makken, En na as man enfrou de belangen aan Ie pakken. Somtiden SleI it Is/in, dan rûn LI mei, In doarpsbestjoer komlfan alles ts/in op é wei Want safolle hollen/out safolle belangen, En hoe/ier giel soms wol net daljèrlangen? De sinten bin' en bliwve hast altyd baas, eijin kleien helpt dan, noch gebear en geraas. Sa bin' der wetten, aan fóarskrijien al sa bûn, Mar mei de gemeentefakentiidl' wol in ûtwei/ûn. /1 koe ek ~vol ris alhielendal mislear/e, I-."n hoe sok~ dan aan de ledenferk/earje ?

AI giel it dan eltsenien nel nei it sin, /enridigens is al in hiel grul gevvin l

Mei dêryn slagje Doarpsbelang Wytgaerd, Boareh sleanfóar doarp en gea, op 't jierdere paad. Sa op nei de / OOjier. Belangen si/Ie driuwe, f:'t1 dy dêr nei stribje, si!' der alzyd bliuwe /

JR.

De foto zal omstreeks 1935 genomen zijn. De beide panden zijn in 1963 afgebroken om het almaar toenemende verkeer ruimte te geven. Links van de fietser ligt de haven met het havenpypke. De eerste woning werd bewoond door Trijntje Tekstra (Trijn Skoar). In het grote pand was de winkel gevestigd van Jan I(jngma, daarvoor aan de Pundyk (links om de hoek). In het pakhuis stond ook de met handkracht te bedienen brandweermachine. In vroegere jaren was er een wagenmakerij gevestigd en begin dertiger jaren woonde er de rijksveldwachter Kleefstra.

35

Koninklijke onderscheiding voor Joop Roorda

Op vrijdag 28 april werd Joop Roorda in het Stadhouderlijk Hof te Leeuwarden benoemd tot Lid in de orde van Oranje Nassau. Tijdens de bijeenkomst i.v.m. deze benoeming werd hij toegesproken door de Burgemeester Mw. Van Maaren. Zij spelde hem de eretekens op behorende bij deze onderscheiding. Voor hem kwam dit geheel onverwacht. Bij deze plechtigheid waren o.a. de naaste familie en een kleine afvaardiging uit Wytgaard aanwezig. Vanaf deze plaats feliciteren wij Joop Roorda met deze onderscheiding. De tekst van de toespraak van de Burgemeester laten wij hieronder volgen, alsmede de eigen reactie van Joop Roorda op dit gebeuren onder de titel "Wat in del." .

Red.

"Mijnheer Roorda:� "Samar wat di·vaan dat gjin namme hat,� It goede wurk, dat dien wurde moat.� Utfrije wil, hannen 't de mouwen stekke.� En sa in slim tekoart dêroan ferbrekke".� Een citaat uit uw gedicht "De álderein" dat in het voorjaar van 1999� in de dorpskrant "It Havenpypke "werd gepubliceerd. Woorden ,� mijnheer Roorda die u kenmerken. "Werk dat gedaan moet worden,� werk dat geen naam heeft, de handen uit de mouwen steken ".� U heeft het dagelijks gedaan en doet dat nog steeds. In de zestiger� jaren bent u begonnen met vrijwillige werkzaamheden als bestuurslid van de voormalige Stichting Katholieke Centrale voor maatschap­pelijk werk, de Parochiële Caritas Instelling. U ijverde vanuit deze functie voor mensen die in nood dan wel in behoefiige omstandighedenverkeerden. Tevens was u vrijwilliger bij het onderhoud en grafdelven op de R.K.Begraafplaats en was u bestuurslid van het R.K.Documentatie­centrum van Friesland. 1n 1985 was u mede-oprichter van het woon­en dienstencentrum in Wytgaard en omstreken.. Momenteel maakt u nog deel uit van de activiteitencommissie van het Dienstencentrum en verzorgt u vele activiteiten voor de ouderen in uw dorp.

36�

MIJnheer Roorda. ik begon mIJn inleiding met een citaat van UH'

gedicht. Uit de brief die ik van de redactie van de dorpskrant over U

heb gekregen blIJkt dat u in 1977 begon als redactielid mn de dorpskrant. die 6x per jaar verschijnt. U schrijft. voor ieder nummer een gedichl over hel wereldnieuws of een aktueel maatschappelijk onderwerp. Tevens verzorgt u in de krant een aantal vaste rubrieken o.a. over oud-dorpsgenoten en artikelen over de Burgerlijke Stand Fan hel dorp Wytgaard vanaf het begin van deze eeuw. Ook belangrt/ke onderwerpen m. b.t. het dorp worden door u beschouwend beschreren. Mijnheer Roorda. werk dat gedaan moet worden. werk dat geen naam heelt. de handen uit de mouwen steken. woorden die door u in daden worden omgezet l

Voor alles wat u hebt gedaan en nog doet voor uw dorp. voor de mensen. is het mij dan ook een grote eer u. namens Hare lv[afC.~teit de Koningin. te mogen meedelen dal u benoemd bent tot Lid in de Orde van Orante Nassau. "

Wat in dei Freed de 28ste fan de Gersmoanne is foar my wol in dei west om nea wer te ferjitten. Wat bin 'k der maai ynrûn; neat yn 'e gaten, elts spile harres en sines rol op in treflike wize. Jen kear op it stedhûs oankonunen, lit dan alles mar oer jin hinne gean. It waard my krekt echt dudlik, doe't ik us boargemaster sizzen hearde: het heeft hare majesteit behaagd U te benoemen als lid in de Orde van Oranje Nassau. Dat wie dudlik en sa maat ik na fierder mei wer ik einliks nea by stil stien ha. Wol hie ik winsken, sa as fan dat ik it gelok ha mei om wat geef en sûn te bliuwen en om sa noch wat te betsjutten foar de mienskip. Hjir hie 'k net op rekkene; mar de wurdeaning is der net minder om. In lange wei hat it west, der is hiel wat mei te dwaan en mannichien hat der aan bydroegen Mar gjin nammen neame liket my ta. Mar it idee, dy earste stjit maat dochs wol dien wurde om it hiele spul aan it roljen te bringen. Doarpsbelangen rinne dan oant Den Haag tal Doe it yn Ljouwert op it stedhûs öfrûn wie, mar nei hûs om wat te bekommen, tocht ik. Mar yn It Kleaster de twadde ferrassing. Wat in misken; famylje, "kollega's" en áld meistriders, wiene kommen om de dei noch ûnferjitliker te meitsjen,

37�

Foar al ~ ynsparmingen wol ik tank sizze. Der moat sa'n dei in protte regele wurde en dat gong allegear bûten myn witten om. Dêrom wol 'k de eare mar dele mei Dieuwke en de bem, want allinnich docht men net sa'n soad. Yn it meiinoar dwaan is it measte te berikken. Dêrom alle meibestjoerders, dy't ik yn de rio fan de jierren meimakke ha en oare meihelpers yn 't frijwilligerswurk: sille wy it mar wat parte? Dan is der noch wat dêr't ik net om hirme kin en dat is doe Tineke yn it lêst en kear sei: as ik der net mear bin, dan moat heit wol trochgean. Doe koe ik der net foar wei en moast wol trochsette. Ja, dan lei it soms sa ticht byinoar en fàlt it somtiden tagelyk: hjir in earekrûs en eefkes fierder in roukrus. Yn in lytse mienskip as wy sitte is dêr dan it meilibjen. De flaggen leine klear, mar gongen net oan 'e stok. Lit my dan Ofslute mei eltsenien,fanOf it alder­earste begjin,oan it oprêden yn it tsjinste­sintrum myn wolmien­de tank te sizzen.Foar de persoanlike en skriftlike lokwinsken, of dy oer de tillefoan gongen, foar de see fan blommen en oare bliken fan wurdearring. lt wie in aparte dei yn myn libben en dêrom foar diz' kear myn offisjele ynskreaune namme:

Jozeph Roorda

39

J. R.

Jo hienen jo al streekrjocht ûnderskieden� troch wat jo allegearre sljochtwei dienen.� Doe. sûnder tynge. setten se JO yn 't sintsje� mei in tige jértsjinne kenink/ik /in/sje.�

Jierrenlang ha jo gedichten skreaun� yn 't Havenpypke. En wy hawwe preaun� fan jo wiisheid en it boadskip fûn.� dat dêr yn siet en it jo om begûn.�

De ûnderwerpen wienen ferskaat.� jo brochten dichter/ik de wráld yn kaart.� Oeral/ieten jo jo /jocht oer skine� en elts koe wat yn jo rimen jine.�

Wat hienen jo al net by de ein:� ek/ips- fakánsje - hjerst en spin- de álderein­it bankje- ûngetiid- sizze en ml'aan- oerjloed­�oer de grinzen- advint- by 't óftkie jem Sjoerd.....�

In hánfol titels ut de koer� dy 't grótfol rekke op 'en doer.� Unbeskieden freegje wy altemets tefolle:� soenen jo dêr in kop op sette wolle '?�

A.M

41

SCHQOLNIEUWS

Als u dit leest, moeten we nog enkele weken naar school, want ook dit jaar is het noorden weer de laatste groep die vakantie krijgt. De zomervakantie is dit jaar van za. 22 juli tlm zo. 3 sept. Tot die tijd hebben we op school eerst nog een aantal drukke weken en hebben we ook al weer veel activiteiten achter de rug.

Kled in2actie. Er is weer veel kleding binnengekomen. De container zat de dinsdags na Pasen bijna vol toen hij werd opgehaald. De kleding zelf gaat naar arme landen en de opbrengst was dit jaar voor het LilJiana Fonds en de school krijgt ook een deel van de opbrengst. Bedankt dat u hieraan hebt meegedaan. Oud papier. Ook dat loopt nog steeds prima. De container zit elke keer vol en de oud papierprijs is de afgelopen tijd mooi omhoog gegaan. Dit komt goed uit, want de renovatie van het plein kost heel wat en we krijgen slechts voor een deel subsidie van de gemeente. Alleen het herstraten wordt betaald en als we nieuwe speeltoestellen willen, zal de school dit zeI f moeten betalen. Het hele jaar door wordt het oud papier opgehaald, dus ook in de maanden augustus en september. Batterij- en cartrid2e inzameling. Er zijn al flink veel kilo's batterijen ingeleverd. We hebben van de speelgoedwinkel in de Schrans in Leeuwarden 3 emmers vol lege batterijen gekregen. Hier waren we heel blij mee! Als er bij u thuis of op het werk nog lege batterijen zijn, dan houden wij ons aanbevolen. Dit is een doorlopende actie van de school. Nieuw is dat we nu ook een inzamelingspunt voor lege cartridges zijn geworden. Als u dus een nieuwe cartridge in uw printer moet doen, omdat de oude leeg is, wilt u de lege dan naar de school brengen, want die levert ons punten op. Met de verzamelde punten kan de school materialen kopen.

42�

Sporttoernooien. De tijd van de sporttoemooien is weer aangebroken. De eerste� schooltoernooien zijn al geweest.� Bij het schoolkaatsen hadden 3 kinderen een prijs:� Sietse-lan Bouma 3e prijs winnaarsronde. Sjoerd Verbeek 1e prijs verliezersronde. Cees Verbeek 2e prijs verliezersronde. Op woensdag 21 juni wordt er weer gekaatst en dan om het schoolkaatskampioenschap van de gemeente Leeuwarden. Onze school doet hier met 3 parturen aan mee: 2 jongensparturen en 1 meisjespartuur. Zij spelen dan voor het eerst in onze nieuwe schoolshirts, met het logo van onze school erop. De shirts zijn geel met een blauw kraagje en zijn prachtig!' We hebben ook meegedaan met schoolvoetbal op zaterdag 27 mei. De inzet was prima, daar lag het niet aan, maar we hebben geen wedstrijd kunnen winnen. De tegenstanders waren soms ook zo lang. Op woensdag 7 juni is er schoolatletiek. Daar doen 25 kinderen uit de groepen 5 tlm 8 aan mee. Twee jaar geleden hebben we hier de beker mee gewotulen, maar vorig jaar lukte ons dat niet. Wie weet hoe sterk we dit jaar naar voren zullen komen. Sportdag. Op dinsdag 6 juni hadden de kinderen van groep 6/7/8 weer sportdag samen met de scholen uit de dorpen van de gemeente Leeuwarden: Wirdum, Lekkum, Goutum en Wytgaard. Lekkmn was dit jaar aan de beurt om het te organiseren. We moesten 's ochtends al om kwart voor acht op de fiets om op tijd op de Froskepöle in Leeuwarden te zijn. Daar hadden we 's morgens eerst survival en 's middags slagbalwedstrijden. Groep 8. Voor 14 kinderen zijn het de laatste weken op onze school. Zij� vertrekken dan naar diverse scholen in Leeuwarden om daar hun� schoolcarrières voort te zetten. Zij gaan naar de volgende scholen:� 1 naar het Noordzeecollege in Harlingen.� 1 naar de prof. Grewelschool.� 1 naar het chr. Gymnasium Beyers Naudé.� 2 naar het Comenius.� 4 naar het Piter lelles Nylàn.�

43�

5 naar het Piter Jelles Aldlàn.� Zoals elk jaar hebben ze al eens even op hun nieuwe school gekeken� en hebben ze er zin in.� Na 8 of9 jaar basisschool wil je ook wel weer eens wat anders.� Wij wensen ze heel veel succes en hopen dat ze zo nu en dan nog eens� even langs komen om eens even te vertellen hoe het met ze gaat.� Berne-iepenloftspul. Woensdag 28 juni gaan 46 kinderen uit de groepen 3 tlm 8 met 18 volwassenen naar het beme-iepenloftspul in Oosterwierum. Dit jaar gaat de voorstelling over "Robin Hood". Feest. Op 1 aug. 2000 zitten juf José en juf Geertje beide 25 jaar in het onderwijs én zitten ze ook al 25 jaar op de school in Wytgaard. Eerst nog een paar jaar op de oude St. Gerhardusschool en toen in 1981 mee naar de nieuwe school. Er zitten nu kinderen bij hun in de klas, waarvan ze ook vader of moeder les hebben gegeven. Dit klinkt oud, maar ze voelen zich nog jong. Op school vieren we ditjubilewn met de kinderen, de collega's en de diverse geledingen die met school te maken hebben. Het wordt vast wel gezellig. Musical. Ook nu is er aan het eind van het schooljaar weer een musical van groep 617/8. Dit jaar heet de musical "Alles kidts" en gaat over een klas waarvan de leerkracht overspannen is en waar moeilijk een vervanger voor te krijgen is. De klas probeert hier een oplossing voor te bedenken dmv. Een zeer speciaal uitzendbureau. De musical is dus zeer actueel! Ook u bent weer van harte welkom om hierbij aanwezig te zijn. De aankondigingen komen wel in het dorp te hangen.

Tot slot wensen wij iedereen een prettige zomervakantie met veel zon en we hopen dat iedereen ook weer heelhuids terugkeert.

44�

DE CARA (ASTMA) COLLECTE.�

In 't nieuwe jaar 2000, 'n speciaal woordje over de Cara (Astma) collecte. Wat Cara betekent, weten we eigenlijk allemaal, lucht geven aan mensen die met ademhalingsmoeilijkheden te kampen hebben, en 't daarbij soms heel benauwd hebben. Waar wordt 't geld van de jaarlijkse astma collecte aan besteed? Voor wetenschappelijk onderzoek: bijscholing artsen, longartsen enz. Infonnatie voor verpleging, organiseren vakantieweken, het verspreiden van foldennateriaal enz., bovendien is er 'n gratis Caralijn: 0800-227296. In Wytgaard en omgeving organiseren wij deze collecte nu 30 jaar. Dan is er al heel wat gebeurd. Wij begonnen in 1970, toen bracht de eerste collecte f 227,70 op. Er waren 6 collectrices, we gaan ze nog even noemen; Mevr. Kieftenburg, Mevr. Bakker, Mevr. Heima, Boukje Joma-Juma, Jo Galama en Boukje Vallinga. In de loop der jaren zijn er wel veranderingen geweest, we kregen Berber Roorda-van der Werf als collectrice, zij had zo 't buitengebied; Hegedyk, Lapedyk en Weiwiske. Zij trok er een hele dag voor uit, bij de één op de koffie, bij de ander 't middageten, 's middags bij iemand op de thee, en kwam dan tegen 'n uur of vijf terug met 'n goed gevulde lijst aangaande de collecte. Dan mogen wij zeer zeker Jo Galama niet vergeten, die meer dan 25 jaar collecnice is geweest en heel wat bijéén heeft gebracht. Ook Afke van Wijngaarden is al 25 jaar altijd maar weer disponibel. Zo hebben wij gelukkig altijd onze vaste coUectrices, waarbij we Bonnie de Haan, Wiepie Joma en Liesbeth Miedema ook willen noemen, en sedelt enige jaren ook 'n collectant. Wat verdrietig is om te venDelden, is dat wij in I jaar tijd 2 collectIices hebben moeten missen, we noemen Jo Galama, maar wat nog vers in 't geheugen ligt, is Minke Joma. Zij was altijd enthousiast voor dit doel, had ze tijd, of geen tijd, maar ze maakte tijd, en heeft 11 jaar haar medewerking verleend. Bedankt Minke, we missen jou, en zo is 't ook in onze dorpsgemeenschap. Maar nu de opbrengst van de collecte in 't nieuwe millennium, haast niet te geloven. f 947,30, en dat na al die collectes die al geweest zijn.

4.5�

Mensen vtm Wytgaard en omgeving: heel, heel hartelijk dank, maar� vooral aan de collectrices (collectant) die zich ieder jaar maar weer� inzetten voor dit goede doel.� Aan u allen dank, namens Astma Fonds Nederland.�

D. Roorda-BlUinsma

"p/ S helf heb ik oeze collecte 30 jaar mosen ortj'1/'liseren en ik zoz" het� sr'lag eens aa~/ 'n al/Oer overOoen.� 'Wie saat zich melom?� ~Aores 'bz"orren 46, tel.: 05<5-255/5"M.�

DE ASTMA COLLECTANTEN 1999. Vl.n.r.: Afke van Wijngaarden, Bonnie de Haan, Lysbeth Miedema, Dieuwke Roarda en Minke larna.

47�

Voyk haolkrift Doeke W. "ellema yo boekfoarm

Op 16 juny 2000 sil yn Wurdum it earste eksimpiaar fan in unyk boek utrikt wurde. It giet hjir om in hänskrift fan Doeke W Hellema, de 'Tegenwoordige Staat van Wirdum' dat utjun wurdt troch de Stlidzjerunte It SudertrimdieL De utrikking sil plakfine op 'e Hellema-pleats op Barrahus yn oanwêzichheid fan wethälder Arno Brok. De Hellema-pleats oan 'e Kempenaarsreed, dêr't Hellema in skoft buorke hat, wurdt no bewenne troch Yke en Tetsje longbloed Behalve it hänskrift fan Doeke Hellema wurde yn it boek ek tal fan foto' s en yllustraasjes opnaam Detaillearre kaarten en plattegrQnen meitsje it ta in tige kompleet gehieL

De Studzjerunte It Sudertrimdiel is oprjochte yn 1991 en besiet ut ynwenners fan it sudlik part fan de gemeente Ljouwert, mei de doarpen Huzum, Goutum, Himpens, Teams, Swichum, Wurdum en Wytgaard. Neist it bestudearjen fan de pleatslike skiednis is in doelstelling fan de Studzjerunte it utjaan fan de Sudertrimdielrige 'Tusken Potmarge en lokse. Koartlyn is dêr it fjirde diel fan ferskynd Boppedat wurde ut en troch saneamde boamepublikaasjes utjûn. In skoft ferlyn hat de Studzjerunte besletten it hänskrift de 'Tegenwoordige Staat van Wirdum' fan D.W. Hellema ut te jaan Hellema libbe tusken 1766 en ] 856 ûnder mear op BarrahQs under Wurdum en is benarnmen bekend fanwege syn deiboeken, dêr't ûnder de titel 'Kroniek van een Friese boer' yn ] 978 in blomlêzing fan utjûn is. Yn 'e 6frune jierren hawwe de Hellema­kenners Minne en lochum Hoekstra fan it Wurdumer doarpsargyf it hänskrift de 'Tegenwoordige Staat van Wirdum' ynfierd yn 'e kompjûter. Hellema wie boer en ûnderwizer en hie tal fan maatskiplike funksjes. Yn de 'Tegenwoordige Staat van Wirdum' - it hänskrift wurdt bewarre yn de Provinsjale Biblioteek - beskriuwt Hellema hast alle pleatsen, stikken län en iepenbiere gebouwen yn it doarpsgebiet fan Wurdum en Wytgaard. Hy skriuwt ek oer de wize fan libjen, it iten, de dei-yndieling en oer alderhande sosjale en geastlike saken dy't de bewenners yn it begjin fan de ] 9de ieu dwaande holden. It hänskrift jout in detaillearre byld fan it wenjen, wurkjen en libjen fan de Wurdumers om ]820 hinne. In unyk boekwurk, dat by elk dy't yn de histoarje fan Wurdum en Wytgaard ynteressearre is, yn de boekekast thusheart. Ek tal fan us Simmer 2000-gasten sille wiis wêze mei dizze utjefte. It boek is ûnder oaren te keap by Karla's Meerrnarkt yn Wurdum.

Redaksje 'Tegenwoordige Staat van Wirdum'

49�

SUIKER IS NIET ALTIJD ZOET Wat ging er precies mis met de man die, na een balspel, in de kantine van een dorpshuis aan de tafel achter een glas alcohol zat en onverwacht onderuit ging? Een notoire drinker? Neen, beslist niet, maar.. de persoon in kwestie lijdt aan suikerziekte en had moeten weten dat met het drinken van een tal borrels zijn bloedsuikergehalte naar beneden gaat, zeker wanneer er tussendoor niets wordt gegeten. Met als gevolg dat hij een moment "uit de tijd" raakte. Mogelijk een symptoom van een lichte hypoglykemie, kortweg hypo genaamd. Enige suikerklontjes of tabletten druivensuiker zijn dan vaak voldoende om de glucosewaarden in het bloed weer op te krikken. In ieder geval was het gebeurde een duidelijke waarschuwing aan het adres van de patiënt om het consumptiepatroon voortaan aan te passen om erger te voorkomen. "Bezint eer ge begint" is derhalve een spreekwoord dat vooral op hem van toepassing is. Getuigen van een voorval zoals boven omschreven hebben zo wellicht een milder oordeel over en meer begrip voor de situatie waarin een diabeet (suikerzieke) soms kan komen te verkeren. De persoon uit bovenstaand verhaaltje is één van de enige honderdduizenden mensen in Nederland die lijden aan Diabetes Mellitus zoals de medische term voor suikerziekte luidt. Daarmee is diabetes de meest voorkomende chronische aandoening. Suikerziekte is een stofwisselingsstoornis waarbij de alvleesklier geen of te weinig insuline afgeeft aan de bloedbaan. Daar zit natuurlijk een heel "technisch" verhaal aan vast maar het voert te ver om hier daarop in te gaan. ZOlîder insuline kan men niet leven en patiënten die suikerziekte hebben vangen het tekort of gebrek aan insuline op door het slikken van medicijnen of het (soms meerdere malen per dag) zelf injecteren van insuline, dikwijls aangevuld met een caloriearm dieet. Ook een bepaalde leefregel maakt in veel gevallen deel uit van de behandeling. Door zelfcontrole en -regulering heeft iemand met suikerziekte tegenwoordig meer vrijheid en kan, afhankelijk van kennis en behandeling, net als ieder ander een "normaal" leven leiden, zo vermeldt een brochure van de DVN, de Diabetes Vereniging Nederland. Voor vragen of informatie omtrent suikerziekte is de huisarts uiteraard de aangewezen persoon. Diabetes blijft natuurlijk een ziekte die je liever kwijt dan rijk bent. Ondanks onophoudelijke onderzoeken is er nog steeds geen geneesmiddel ter voorkoming of genezing van suikerziekte. Onderzoeken die onnoemelijk veel geld kosten. Denkt u daar eens aan als er weer collecte wordt gehouden met als motto:

GEEF 'ES VOOR DIABETES

51

Gemeentel:.euwarden

GRENZEN AAN DE ONKRUIDBESTRIJDING

(Jij"I Op 12 maart 1990 heeft de gemeenteraad van .., ....,. (iJ?, r.;;;;-.:fl

....­.' ,­ ; de gemeente Leeuwarden besloten geen

• f!!)t!J chemische onkruidbestrijdingsmiddelen meer :'~ J _ toe tetpaSSen Deze beslissing is mede gebaseerd

op het feit dat de burgers steeds milieubewuster worden en chemische middelen in het milieu door velen niet meer wordt getolereerd. Hot is dan ook vreemd dat enkele maanden later felJe kritiek vanuit de bevolking komt. Bij de gemeente regent het klachten en de kranten staan vol boze brieven Het welig tierende onkruid is geen gezicht vinden de burgers. De gemeente doet haar uiterste best straten en trottoirs onkruidvrij te maken. Om meer te kunnen borstelen en krabben wordt het budget voor enkele jaren met drie ton verhoogd Het idee is dat wanneer het onkruid goed bestreden is, het minder snel terug komt en het budget weer ornlaag kan. De resultaten van het borstelen en krabben voldoen echter niet geheel aan de verwachtingen.

Onderroek naar alternatieve methoden In 1998 laat de gemeente onderzoek doen naar alternatieve onkruidbestrijdingsmethoden op de bestrating en de voor- en nadelen die hier aan kleven Uit dit onderzoek blijkt dat borstelen het minst schadelijk is voor het milieu, maar wel het meeste geld kost. Nadelige milieu-effecten van borstelen zijn de slijtage van de borstels, waarbij ijzeroxide vrijkomt, het relatief hoge dieselgebruik en het harde motorgeluid van de borstelmachine. Daarnaast is deze manier van onkruidbestrijding alleen effectiefals het onkruid al volop groeit. Het toepassen van chemische bestrijdingsmiddelen is de goedkoopste maar ook de schadelijkste manier om de gemeente onkruidvrij te maken. Een groot nadeel van het toepassen van chemische bestrijdingsmiddelen

52�

is dat deze middelen lang werkzaam blijven en niet alleen schadelijk zijn voor onkruid Na gebruik blijven ze namelijk in het milieu achter en tasten ook bomen en planten aan en wanneer ze in het bodem- en drinkwater terechtkomen, vormen ze een gevaar voor de volksgezondheid Daarom blijft de gemeente bij haar besluit geen chemische onkruidbestrijdingsmiddelen toe te passen

Extra aan<bcht Na een reorganisatie valt de onkruidbestrijding onder de sector Beheer Openbare Ruimte Deze sector stelt een plan van aanpak op, met onder meer als doel Leeuwarden in 1999 een beter aanzien te geven dan in 1998. Onkruidbestrijding is in dit plan een belangrijk onderwerp Voor het realiseren van de doelstelling wordt ruim zeven ton uitgegeven Hierdoor is het onder andere mogelijk geweest om de gehele gemeente één keer te borstelen en een aantal plaatsen extra aandacht te geven In het najaar van 1999 is bekeken ofde doelstelling gehaald is Het is al een stuk beter maar het gewenste resultaat is niet overal gehaald Bovendien blijkt dat er niet voldoende geld is om de gemeente op en top 'schoon' te krijgen

Wijzigingen in de onkruidbestrijding Er wordt op allerlei manieren geprobeerd om een zo goed mogelijk resultaat te behalen met het beschikbare geld Er komt een betere taakverdeling tussen aannemers en wijkservicetearns. Aannemers zijn vooral goed in het grotere werk, zoals het onkruidvrij maken van straten en parkeerplaatsen. Onkruid rond kleine obstakels als paaltjes vraagt om een kleinschalige benadering, bij uitstek een taak voor de wijkserviceteams De voorlichting wordt geintensiveerd Een probleem, waar aannemers met het borstelen vaak tegen aan lopen, is geparkeerde auto's. Op deze plaatsen kan niet geborsteld worden en bovendien bestaat het risico dat opspattende steentjes de auto's beschadigen Het afgelopen jaar is gebleken dat bewoners vaak bereid zijn de auto ergens anders te parkeren, als zij van te voren op de hoogte worden gebracht van de borstelrondes.

53�

Voortaan zal er bij de inrichting van de openbare ruimte meer rekening worden gehouden met het voorkomen van onkruid. Op plaatsen waar weinig voetgangers komen, wordt slechts aan één kant van de straat een trottoir aangelegd Waar paaltjes niet beslist noodzakelijk zijn, worden ze weggelaten Door beter te bestraten, bijvoorbeeld in bochten, worden de voegen verkleind waardoor de kans op onkruidgroei kleiner wordt Ook wordt onkruidvrije bestrating, bijvoorbeeld printbeton, toegepast op moeilijk te onde,houden plaatsen, zoals verkeersdrempels en vluchtheuvels Het besluit van de gemeenteraad in 1990 om geen chemische onkruidbestrijdingsmiddelen toe te passen is dus tien jaar na dato allerminst verouderd. De gemeente Leeuwarden kiest nog steeds voor het milieu. Geprobeerd wordt om een zo goed mogelijk resultaat te behalen met het beschikbare geld En dat lukt door meer voorlichting en een andere inrichting van onze openbare ruimte.

Meer Informatie Indien u meer informatie wilt ofklachten hebt over de onkruidbestrijding, kunt u contact opnemen met het wijkservicecentrum ''De Brander", telefoon 265 03 54. In de "Brander" zijn vertegenwoordigers van het team Rayonbeheer van de sector Beheer Openbare Ruimte gevestigd Rayonbeheerder G. Faber behartigt het gebied Binnenstad, buitengebied en het gebied ten zuiden van de spoorlijn Groningen - Harlingen. Rayonbeheerder T Kamsma behartigt het overige gebied ten noorden van deze spoorlijn. Ook voor andere vragen, opmerkingen ofklachten met betrekking tot de openbare ruimte kunt u bij het team Rayonbeheer terecht. U kunt hierbij denken aan onderwerpen als plantsoenen, bomen, verlichting, fietspaden, straten, riolering en straatkolken

-----_-...""""""""""""""""""""======-----------------­

55

Twirreloop Wytgaard

Uitslag van de Twirreloop Wytgaard op ] 7 mei� met 173 deelnemers, een record aantal.�

Uitslagen eerste vijfjongens en meisjes op de 2~ km.� Ie Levi Pasveer 12.11 1eJantina Grupstra 12.30� 2

e Remon v.d. Galiën 12.47 2e Franie Santema 13.49

3e�

3eFrank Bruinsma 14.17� lepie Grupstra 13.53 4e Sjoerd v.d. Werff 14.46 4e Wilma 30ma 14.07 5

e� 5eJelle Cor Jongbloed 15.38� Lisa de Vries 14.54�

Hedwig Nutma 14.54�

Eerste op de 5,8 km:� Teake Piet van der Werf uit Dearswn, tijd 23.33.�

Wytgaard heeft een eigen peuterspeelzaal. Wanneer uw kindje 111 jaar is geworden, mag u hemIhaar opgeven. Dat kan bij de leidster Ytsje Mulder. tel: 2552493. Uw kindje wordt dan met 2 jaar geplaatst in volgorde van aanmelden. Soms is er even een wachtlijst en dan kan het wat langer duren. Zodra uw kind aan de beurt is neemt de leidster contact met u op. Ook voor eventuele andere vragen kunt u bij haar terecht.

Werkgroep "It Pjutteplak".

E

56

UITSLAG LOTERIJ OZD.

Er zijn ook deze keer weer veel personen op pad geweest om loten te verkopen voor Ozd en jazeker, je hoopt dan toch een beetje dat je nog een paar van de zeven prijzen kunt winnen. Deze keer moeten we alle mensen in Wirdum en Wytgaard e.o. teleurstellen. Van de 6500 loten zijn er 2400 in onze omgeving verkocht, maar geen enkele prijs is hier uitgekomen. Dit is nog niet eerder voorgekomen. In Temaard zelf is één prijs gevallen en de andere zes prijzen in de dorpen rondom Temaard. Twee jaar terug hadden we hier ook 113 van de loten en 213 van de prijzen. Daarom, gemiddeld is het toch weer goed verdeeld. Het doel is en blijft natuurlijk dat het geld op een goede manier wordt besteed en daar doen wij ons best voor en zo ervaren de meeste mensen het ook. De reacties van de mensen zijn dikwijls erg positief. De loten waren vlot uitverkocht, gevolg was dat men niet overal geweest is. De kosten van twee betongestorte gierkelders in Ozd en een giertank vanuit Friesland met transport worden voor de helft betaald door het ministerie van ontwikkelingssamenwerking en de andere helft kunnen we ongeveer betalen van de netto opbrengst van de loten ter waarde van ca. f 5.250,--. Wij willen de diakenen weer bedanken voor de organisatie en hun inzet voor de verkoping en natuurlijk daarnaast de vele andere vrijwilligers die bereid waren om op pad te gaan met de loten. Jullie allemaal heel hartelijk bedankt.

Namens comité Friesland-Ozd Simon en Gina Turkstra.

57�

Sociëteit "Klaver Aas"�

Schutjassen "Klaver Aas"

Nu het zomerJicht de donkere kaartavonden verdreven heeft wil ik iedereen bedanken voor dit geslaagde seizoen. Hoe het volgende seizoen zal verlopen is altijd afwachten; u zult het in ieder geval moeten stellen zonder aanvangspraatje van Willem Hemstra. Maar met Jeroen zal het ook wel loslopen.

De laatste karbo's en rollades van dit seizoen zijn als volgt verdeeld:

uitslag 8-4-00 Grutte Troast Poedel Iste Hans Ypma lste Kees Straatsma Iste MariJke van Balen

Anton Joma Wim Ypma Trees Hemstra 2de Gerrit Mulder 2de Ale Terpstra 2de Klaas Keizer

Albert Jan Terpstra Piet Terpstra Fransisca Ferwerda 3de Jan de Bruin 3de Bareld Siksma 3de Piet Joma

Jappie Schuurman Douwe Leistra Ur) Jet Terpstra

Met deze overwinning wist Hans Ypma na zijn goede competitiestart nog net op tijd de concurrentie voor te blijven. Van harte

ui ts lag 15-4 -00 Grutte Troast Poedel Iste Bareld Siksma Iste Trees Hemstra Iste HiJly Hoogland

Kees Straatsma Ginie de Jong WiJlem Hemstra 2de Douwe Leistra (jr) 2de Willem Rietdijk 2de Jet Terpstra

Douwe Leistra (sr) Albert Jan Terpstra Wietze de Jong 3de Aant de Haan 3de Willie de Bruin 3de Piet Terpstra

Frits Hoogland Yde Santema Klaas Keizer

Een goede vakantie en tot een gezond weerzien op de eerste zaterdagavond in oktober

Herman

58�

EEN STUKJE NATUUR PINKSTERBLOEMEN EN MEIDOORNS.

Misschien kwam het door het mooie weer in april dat ik in mei regelmatig oranjetipjes in mijn tuin zag, dit jaar. Deze vlinder is eigenlijk niets anders dan een opgetut koolwitje, en alleen de mannetjes hebben die prachtige, bijna oplichtend, oranje uiteinden van de vleugels waar de naam op duidt. Maar het is een opwekkende verschijning en, als zo vaak het geval is, deze allermooiste van de soort is ook nog gelijk een van de minst algemene. Vlinders die je zo vroeg in het jaar tegenkomt hebben als pop overwinterd. Elk soort vlinder is aangewezen op soms maar één of twee soorten planten waarop de eitjes worden gelegd en die kunnen dienen als voedsel voor de rupsen. Als die planten verdwijnen of zeldzaam worden, dan verdwijnt ook de vlindersoort die ervan afuankelijk is. Eén van de belangrijke gastplanten voor de oranjetip is de pinksterbloem en hoewel je die niet zo vaak meer in de weilanden tegenkomt, zijn er blijkbaar nog wel genoeg in de bermen en in minder intensief bewerkte stukken land om in hun levensonderhoud te voorzien.

De pinkersterbloem heeft, samen met de meidoorn, natuurlijk zijn naam te danken aan de tijd van het jaar wanneer hij bloeit en als ooit weer een tijdperk aanbreekt waarin alle kunstmatige tijdswaamemillg is weggevallen, kunnen wij in elk geval onze agenda' s afstellen op deze twee vaste pijlers van het voorjaar. Van de twee valt de pinksterbloem het minst op, maar de lila bloemen van dit plantje zijn heel mooi als je ze van dichtbij bekijkt en als de dichtheid van de planten voldoende is, geven ze onopvallende maar niet onbelangrijke accenten in de overwegend groene achtergrond van het tapijt.

Als boom valt de meidoorn natuurlijk meer op, zeker als hij uitbundig bloeit. Er zijn in de directe omgeving een aantal mooie concentraties van meidoorns langs water en oude paden in het land, maar de allermooiste moeten de bomen zijn die langs het fietspaadje tussen Friens en lrnsum staan. Dit jaar vooral zaten ze helemaal vol met bloesem en doordat het pad voor Nederland zo onkarakteristiek

59�

slingert, heeft het geheel een opvallende sfeer en perspectief. Het is altijd de moeite waard om in mei 'meidoorns' te denken en daar even een kijkje te nemen.

Later in het jaar kunnen ze er minder mooi uitzien want, net als de pinksterbloem, fungeert de meidoorn als gast voor een vlindersoort, de stippelmot, waarvan de rupsen soms meidooms en andere bomen eerst ontsieren met hun beschermende spinsels om vervolgens de bladeren helemaal op te vreten. De motjes zijn best mooi maar, anders dan de oranjetip, heb je er niet veel aan want ze verschijnen pas na zonsondergang en je ziet ze meestal alleen op de camping als je je tanden gaat poetsen, geplakt tegen het vochtige glas van het washokje ­en dan zijn ze niet op hun best. Wat doe je met zo'n beest waar je niet veel aan lijkt te hebben en die blijkbaar alleen maar overlast verzorgd? Platspuiten is natuurlijk één van de oplossingen.

Dat is met de meikever ook gebeurd. Samen met de pinksterbloem en de meidoorn is aan de naam van de meikever te zien dat hij lange tijd een natuurklok is geweest. Het is namelijk in mei dat deze kevers uitzwermen op zoek naar voedsel, maar net als de vlinders, zijn het niet deze volwassen insecten maar de larven die de schade aanrichten, en omdat de meikeverlarven dol op cultuurgewassen zijn, zijn ze met bestrijdingsmiddelen vrijwel u.igeroeid. Gelukkig voor de oranjetips hoeven wij geen pinksterbloemen te eten; en de meikever was toch een lelijk brombeest zal ik maar denken.

lan Borwell

KIJ CJin weidzjende kij yn 'I lán ?

Men soe sizze, wêr sil il ferslán. Us Fryske kij, Hearre der gewoan by 1

Mei "keunslkij" haw' wy gjin bán.

61�

Agenda 17 juni K.N.K.B. Kaatsen schoolmeisjes.

(bondswedstrijd Ned. kampioenschap) 30 " Familie kaatsen.

4e15 juli Ledenpartij kaatsen in Wirdum.� 28 " Straatkaatsen.� 17 aug. Revue.� 18 " Merke en reünie.� 19 " Merke.� I sept. Stratenvolleybal.�

10 " 5e Ledenpartij kaatsen.�

Voor informatie en opgave dat~ tel.: 2552066.

De collecte voor kinderhulp heeft in Wytgaard opgebracht 1482,25. Hartelijk dank aan alle gevers, en collectanten bedankt voor jullie inzet.

Akke Joma

Friesland Bank� Met ingang van 28 februari 2000 worden de openingstijden van de avondzitting van de Friesland Bank in Wirdum:

Maandagavond: 19.00 uur - 20.00 uur.

62

Thuiszorg Het Friese Land Postbus 417,8901 BE Leeuwarden.� Bel voor alle informatie (24 uur per dag):� 0900-8864 (ca. 22 ct. p/m)�

Thuiszorg Het Friese Land biedt verpleging, verzorging en andere� vormen van hulp en ondersteuning op het gebied van de thuiszorg.� * Thuisverpleging en -verzorging * Specialistische thuisverpleging * Verpleegkundig consulenten * Gespecialiseerde verzorging * Ouder- en kindzorg * Huishoudelijke hulp * Alpha-hulpverlening * Voeding- en dieetadvisering * Uitleen van verpleegartikelen en hulpmiddelen * Friese Zorgwinkel * Cursussen en themabijeenkomsten * Pluspakket * Dienstencentra voor ouderen in Leeuwarden

Voor de uitleen van hulpmiddelen en verpleegartikelen kunt u terecht in:

• Grou Pro Wilhelminastraat 1� ma. Um vr. 16.30-18.30 uur�

•� Leeuwarden, Friese Zorgwinkel� Voorstreek 69� ma. Um vr. 9.00-18.00 uur� do. 18.00-21.00 en za. 9.00-17.00 uur�

Bode Uitvaartvereniging Wirdum-Wytgaard-Swichum. Dhr. C. Jellema, Reduzum, tel.:0566-601283.

63�

WEEKEND-DIENSTEN HlJlSARTSEN.

Apotheekhoudende huisartsenpraktijk Wirdum e.o.� Dhr. P. Dijksterhuis en mevr. . Valken, Legedyk 1, 9088 AA� Wirdum, tel.: 058-2551303.� Spreekuren te Wirdum dagelijks volgens afspraak. Huisbezoeken bij� voorkeur aanvragen voor 10.00 uur. Uw herhalingsmedicijnen kunnen� aan huis bezorgd worden. Kosten f 1,--. Telefonisch overleg is� mogelijk van 12.00-12.30 en 13.00-13.30 uur.� Er is een waarneemregeling met dokter Van Drooge te Warga,� Leeuwarderweg 61, tel.: 058-2551261. Donderdagmiddag- en avond� en om het weekend neemt hij de praktijk waar.�

Weekenddiensten Wirdurn e.o. 17-18 juni P.Dijksterhuis, N. Valken, Wirdurn, 2551303. 24-25 " AH. van Drooge, Warga, 2551261. 1-2 juli P. Dijksterhuis, N. Valken e%f AH.van Drooge. 8-9 P Dijksterhuis, .Valken. 15-16 " AH. van Drooge. 22-23 " P. Dijksterhuis, N. Valken. 29-30 " AH. van Drooge. 5-6 aug. P. Dijksterhuis, . Valken. 12-13 " AH. van Drooge.

Weekenddiensten praktijk Weidum e.o.� 17-18 juni LJ. Lukkes, Weidum, 058-2519224.� 24-25 " J.e. Loor, Oosterend, 0515-331488�

1-2 juli H.B. Bergwerff, Baard, 0517-341272. 8-9 " J.e. Loor.

15-16 " LJ. Lukkes. 22-23 " J.W. Meerdink, Wommels, 0515-331331. 29-30 " H.B. Bergwerf. 5-6 aug. J.W. Meerdink. 12-13 " J.e. Loor.

LJ. Lukkes is afwezig van 24 juli tlrn 1J augustus.

H.B. Bergwerffis afwezig van 14 augustus tlm 1 september.

UW AMBACHTELIJKE BAKKER SYBESMA voor

• brood, koek en banket • vleeswaren • kaas • diepvries-artikelen • tabak en drogisterij • en de allereerste levensbehoeften

Boksum 058-2541323 Deinum 058-2541919 Hytgaard 058-2551707