NATO nëepokën ePutinit dheTrumpit

www.koha.mk

E PËRDITSHME INFORMATIVE

Koha

Strasburg, 2 prill - Sipas raportit për statistikënvjetore penale të Këshillit të Evropës për vitin2018, të publikuar sot, Maqedonia e Veriut endjekë trendin evropian për ulje të shkallës sëpërgjithshme të të burgosurve. Përderisa nënivel të mbarë Evropës shkalla shënoi ulje për6,6 për qind në periudhën mes viteve 2016 dhe2018, duke u nisur prej 109.7 në 102.5 të burgo-sur në 100.000 banorë, Maqedonia e Veriut

është në mesin e vendeve ku ajo shkallë më sëshumti ka rënie - 9.7 për qind. Maqedonia e Ve-riut me 122.3 të burgosur për 100 vende,ndodhet në mesin e tetë vendeve të cilat kanëparaqitur problem të përgjithshëm serioz mestërngarkim në administratat e tyre të burgje-ve. Pas Maqedonisë së Veriut pasojnë Rumania(120.5), Franca (116.3), Italia (115.0), Republika eMoldavisë (113.4), Serbia (109.2)...

Të parët në Evropë me vdekshmëri në burgje

15 DEN

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Kërkesat eavokatëvenuk përfillen

Në një atmosferë të tensionuardhe me plotë përplasje, tëmartën filloi procesi gjyqësor përrastin “Sazdovski”. Kjo situatë ukrijua pasi që pala mbrojtësekërkoi anulimin e seancës, meqëllim përgatitjen më të mirë tëmbrojtjes. Arsyeja e këtij propo-zimi të avokatëve Naser Raufidhe Asmir Alispahiq, ishte se atoe kishin angazhuar neuro-psikia-trin Nikolla Sterjovski, si këshill-tar teknik për parashtrimin epyetjeve të kryqëzuara ndaj ek-spertizës plotësuese e cila buroinga rikonstruimi i ngjarjes.“Ekspertizën e kam...

70c |190c

Berlini kthensytë ngaTirana dhePrishtina

Ballkani nukfunksionon siçdëshiron BE-ja

Johanes Han NURIBAJRAMI

� Fq.5

� Fq.16-17

Zgjedhjet në dioptrinë eAntikorrupsionit�

“Vizita ynë zyrtare sot paraqet hap historik të Ballkanit dhe Evropës. Ne jemi këtu për të gjeturzgjidhje dhe për të parë përpara, të ndërtojmë ura në vend të mureve”, deklaroi Cipras pas takimitme kryeministrin e Maqedonisë, Zoran Zaev

VIZITË HISTORIKE E KRYEMINISTRIT GREK

Fq.14

Fq.7

Fq.4

Fq.11

Fq.8

Viti XIII • Numri 3625 • e mërkurë, 3 prill 2019

AKTUALE

FORUM

RAJON

Duhet tëvrapojmë,humbëmshumë kohë

� Fq.10

I kam parë vetëkrimetserbe

Fillimi i fundittë Erdoganit

Fq.6

2 AKTUALEKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

2

JO MË PAJISJEPËR AVIONËTLUFTARAKËTURQ

Në shenjë pakënaqësie përshkak të instalimit të siste-meve raketore ruse në Turqi,qeveria e SHBA reagoi dukendalur furnizimin e Turqisëme materiale pajisjeje përavionët luftarakë F35. Për sakohë qeveria turke nuk heqdorë nga sistemi i mbrojtjesajrore ruse, S-400, furnizimetdhe aktivitetet e tjera lidhurme avionët F35 do ta ndalen,bëri të ditur Ministria eMbrojtjes së SHBA. E kemibërë të qartë, se blerja e siste-mit S-400 është e papranue-shme për ne. Ky është hapi iparë konkret i SHBA që ndër-pret furnizimin për aleatë tëNATO-s. Pentagoni theksoinë të njëjtën kohë, se dialogupër këtë po vazhdon. Kursenga pala turke nuk ka pro-noncime.Turqia ka rënë në ujdi për tëblerë nga Moska sistemetraketore, S-400 përmbrojtjen ajrore. Në tënjëjtën kohë Ankaraja dëshi-ron të marrë nga SHBAavionë ushtarakë F35, kundërtë cilave teorikisht mund tëpërdoret sistemi raketor rusS-400. Turqia thotë, se do taketë gati sistemin rus nga te-tori i këtij viti. Me këtë kyvend bëhet shteti i parë iNATO-s që mbështetet tek si-stemet e armëve ruse, e qëcilësohen si jo të përshtatsh-me me sistemet e NATO-s.Blerja e sistemit raketor rusështë prej kohësh një mollësherri mes Turqisë dhe SHBA.Në një analizë të revistës "In-teresi Kombëtar" në korrik tëvitit të kaluar, theksohet seshqetësimi më i madh i ame-rikanëve është "përzierja" eproduktit rus me avionëtamerikanë. Nëse Turqia i katë dyja, ajo mund të testojë,se sa i aftë është sistemi imbrojtjes kundër avionëveushtarakë, të dhëna, të cilatRusia mund t'i marrë përmesTurqisë. Qeveria në Ankara ika hedhur poshtë kritikat ealeatëve që në marrëveshjenpër blerjen në vitin 2017. Ajodo t'i marrë raketat ruse nëdorëzim në korrik.

(DW, 2 prill)

MEDIACitate

Pas raundit të parë të zgjedhjeve në Uk-rainë, ai që prin është një komedian pro-fesionist: komediani dhe star-i televizivVladimir Selenski. Ai mori gati dyfishin evotave në dallim nga ai që mban postin,Petro Poroshenko, i cili duhet të presëedhe për tri javë të tjera për rizgjedhjen etij.

Rezultati është një shuplakë e rëndë përPoroshenkon. Pesë vjet të shkuara ai arri-ti një fitore të shkëlqyer që në raundin eparë të zgjedhjeve. Sot ai është larg kësajmbështetjeje. Tepër i madh ështëzhgënjimi në Ukrainë për politikën e tij. Jotë gjitha reformat e shpallura u vunë nëjetë. Disa kanë mbetur në vend, si përshembull lufta kundër korrupsionit. Edheluftës me Rusinë në Donbass ai nuk i dhafund. Dhe para së gjithash: standardi ijetesës në Ukrainë vazhdon të jetë ngamë të ulëtit në Evropë. Para fitojnë si mëparë biznesmenët e pasur ukrainas, tëashtuquajturit oligarkë. Poroshenko i lë tëqetë ata. Ai është vetë njëri prej tyre. Përkëtë ai tani mori faturën. Por gjithsesi: aivazhdon të jetë në garë. Në dallim nga Ju-lia Timoshenko. Ëndrra e saj për postin epresidentit dështoi që në raundin e parëtë zgjedhjeve. Si në rastin e Poroshenkos,edhe asaj ia prishi llogarinë fitorja e Se-lenskit. Ajo donte t'i merrte vota Poro-shenkos vota me programin tipik populi-

st për të. Zgjedhësit tradicionalë të sajajo arriti t'i mobilizonte me të, por mëtepër jo.

Timoshenko doli nga loja, Poroshenkoështë ende në lojë - të dy politikanët mi-shërojnë në thelb një brez të vjetër poli-tikanësh, të cilin shumë ukrainas nuk eduan më. Selenski u ofron këtyre njerëzvealternativë. Me shumë siguri, ky raund iparë zgjedhjesh ishte para së gjithash njëvotë proteste. Sepse megjithë zhgënjiminpër Poroshenkon shumë ukrainas ipreokupon edhe çështja si do të ishte Se-lenski me të vërtetë si President. Ata enjohin vetëm si zbavitës dhe para sëgjithash nga një seri televizive, në të cilin ailuan Presidentin e Ukrainës. Programi i tij,për aq sa mund të flitet për një program,është tepër i mjegullt. Në fushatën elekto-rale ai thuajse nuk dha intervista, nukshkoi në debate politike. Ai udhëtoi metrupën e tij të kabaresë nga qyteti në qytet.

Ukrainasit do të ndodhen në raundin edytë të zgjedhjeve para një vendimi tëvështirë: ose do t'ia japin votën push-tetmbajtësit, të cilin shumë vetë nuk eduan më. Ose do të votojnë për sfiduesine tij, objektivat politike të të cilit atavetëm mund t'i marrin me mend në vijatë trasha. Zgjedhje me përfundim të pa-sigurt. (DW)

Mësim për presidentinPoroschenko

ANALIZË |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

Nga Bernd JOHANN

SHPRESOJ QË OSBETË MOS E MERRSERIOZISHT ANABRNABIQINIsh-ambasadori i Mbretërisë sëHolandës në Kosovë, RobertBosch i ka reaguar kryeministressë Serbisë, Ana Brnabiq përdeklaratat se serbët e Kosovësnuk po mund të informohen pasvendosjes së tarifës prej 100 përqind nga Qeveria, për shkak segazetat nuk po munden të hyjnënga Serbia për në Kosovë.Përmes një shkrimi në Facebook,Bosch është deklaruar se kyqëndrim i Brnabic ështëqesharak.“Fillimisht, në çfarë shekulliështë duke jetuar zonja,shumica e njerëzve marrinlajmet përmes mediave socialesi përmes radio, televizionit eportaleve. Taksa prej 100 përqind për të gjitha produktetserbe e boshnjake ështëpërgjigje ndaj politikës agresiveserbe.Pastaj tarifa është njëpërgjigje ndaj politikës agresiveanti-kosovare që qeveria e sajparashtron dhe së fundi mund tëpaguhet tarifa nëse duan që tëinformohen.Shpresoj që OSBE të mos e merrseriozisht këtë lidere që nukpunon as për të i dhënë të drejtamediave në shtetin e vet, kashkruar Robert Bosch.

TË RINJTË MËPËRPARA IËNDËRROJNË VIZATSE NJË VEND PUNE Deputeti i Lëvizjes Vetëvendosje,Glauk Konjufca, ka reaguar paspublikimit të raportit të“Eurostat” se Kosova është vendime zbrazjen më të mdhe tëpopullsisë në Evropë që nga viti2007. Konjufca përmes njëpostimi në Facebook ka shkruarse, ikje e qytetarëve të Kosovësështë bërë për shkak të gjendjesekonomike dhe mosperspektivës në vendPostimi i plotë:’Eurostati tha:Kosova - vendi me zbrazjen mëtë madhe të popullsisë nëEvropë prej vitit 2007. Pothuajsesa katërfishi i Shqipërisë. Dhe sady herë Bosnja e Hercegovina.Një nga shtetet me natalitetinmë të lartë në kontinent, pra, nëtë njëjtën kohë po e përjetonikjen më të madhe të qytetarëve.Në këtë gjendje ekonomike paperspektivë, numri i atyre qëduan ta lëshojnë Kosovën ështëfatkeqësisht i madh. Vetë faktiqë shumë vajza e djem sot nëvendin tonë më përpara iëndërrojnë vizat se një vendpune, tregon më së miri përkrizën e thellë sociale e cila e kapllakosur popullin tonë. Portragjedia e vërtetë politike ështëkjo: i vetmi plan që ka Qeveriapër ta zgjidhur këtë problemështë liberalizimi i vizave.Dëshpëruese dhe e pafalshme’,konkludon Konjufca.

Në zgjedhjet presidenciale në Ukrainë, komedianiSelenski prin në rezultate. Raundi i parë ishte para sëgjithash një votë proteste. Në zgjedhjet e balotazhitnjerëzit do të shikojnë më me vëmendje

3AKTUALEKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Fisnik PASHOLLI

Shkup, 2 prill - Banka Botërorembetet në parashikimet përrritjen ekonomike të vendit e cilakëtë vit arrin në 2.9 për qind dhepret rritje graduale të saj në 3.2për qind vitin e ardhshëm. Në ra-portin e rregullt pranveror ekono-mik për Ballkanin Perëndimor icili u prezantua sot, vlerësohet seperspektiva ekonomike e venditështë pozitive dhe rekomandohetpas rezultateve të përmirësuarapolitike theksi të vendoset mbireformat ekonomike. Rritja prej2.9 për qind e BB është para-shikuar edhe për Malin e Zi, ndër-sa për Shqipërinë vlerësohet rritjeekonomike prej 3.8 për qind, Bo-

snjën e Hercegovinën 3.4 përqind, Kosovën 4.4 për qind dheSerbinë 3.5 për qind.

“Sfidat kryesore për rritjenjanë produktiviteti i ulët dhe pro-duktiviteti gjithnjë e më i vogël ifirmave lokale, institucionet edobëta shtetërore, kapitali i ulëtnjerëzor, mospërputhja e aftësi-ve dhe ndryshimet në kërkesën etregut të punës dhe pengesatndaj politikave publike në aspek-tin e konkurrencës dhe investime-

ve”, thuhet në raport . Burim i qën-drueshëm i rritjes pritet edhe më-tej të jetë konsumi si dhe ekspor-tet nga investimet e huaja tëdrejtpërdrejta, thuhet në rapor-tin e Bankës Botërore. Zgjidhja eçështjes së emrit pritet t’i përsh-pejtojë negociatat e inkuadrimitnë BE, gjë që do të rrisë besimin einvestuesve dhe do ta stimulojërritjen në vitet e ardhshme.Projektet e mëdha infrastruktu-rore, sidomos rrugët, si dhe ndër-

prerja e moratoriumit të autori-teteve lokale për lëshimin e lejevetë ndërtimit, sipas BB, do të sti-mulojë mëtej investimet.

Skenari fiskal i qeverisë përrritjen e raportit të borxhit publikndaj PBB-së në 54.4 për qind nëvitin e ardhshëm, sipas BankësBotërore, kërkon reforma të fortastrukturore për të stabilizuarborxhin. Pritet, siç potencoi, rritjee borxhit publik për shkak të për-shpejtimit të ndërtimit të auto-stradave, por pas përfundimit tëtyre do të zvogëlohet. Banka Botë-rore, në rekomandimet, siç thaSanja Maxharoviq Shujster, eko-nomiste e lartë për BB në rajon,beson gjithashtu se efekti i inve-stimeve të huaja të drejtpërdrejtanë ekonominë lokale duhet të si-gurohet duke rritur përpjekjet efurnizuesve lokal të cilët duhet tëpunojnë sipas standardeve.

Në tregun e punës, siç shtoiprej çdo 100 banorëve 26 janë tëpunësuar, nga të cilat tetë në sek-torin privat dhe 18 në sektorin pu-blik. Kjo, thekson ajo, është një

varësi shumë e madhe, shumëpak njerëz fitojnë të ardhura dhepaguajnë taksa me të cilat pa-guhen shërbimet ndaj të tjerëve,siç janë grupet e papunë, të rre-zikuara… Duke iu përgjigjurpyetjeve të gazetarëve, ajo thek-soi se nevojitet një reformëgjithëpërfshirëse e administratëspublike jo vetëm për nevojat eefikasitetit fiskal, por edhe si pje-së e kushteve për t’u inkuadruarme Bashkimin Evropian. Shpen-zimet fiskale të administratësduhet të jenë të kufizuara, ndërsanë të njëjtën kohë synojmë ta për-mirësojë cilësinë e shërbimeve.Raporti i rregullt ekonomik i BBpër Ballkanin Perëndimor ështëtitulluar “Nevojitet përshpejtim ireformave” . Në të potencohet sepavarësisht rritjes më të fortë nërajon vitin e kaluar, u krijuan mëpak vende pune, domethënëvetëm 96,000, gjë që u pasqyruanë dinamikën e kufizuar në sekto-rin privat, papunësia është zvogë-luar, por mbetet e lartë për gratëdhe të rinjtë.

PUBLIKOHET RAPORTI PËR EKONOMINË E RAJONIT

Institucione të dobëta shtetërorevëren Banka Botërore

“Sfidat kryesore përrritjen janë produktivitetii ulët dhe produktivitetigjithnjë e më i vogël ifirmave lokale,institucionet e dobëtashtetërore, kapitali i ulëtnjerëzor, mospërputhja eaftësive dhe ndryshimetnë kërkesën e tregut tëpunës dhe pengesat ndajpolitikave publike nëaspektin e konkurrencësdhe investimeve”, thuhetnë raport

Publicitet

Koha

4 AKTUALEKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Zejnulla VESELI

Shkup, 2 prill - Vizita ime këtu ështëvizita e parë zyrtare e një kryemini-stri grek në vendin tuaj. Humbëmshumë kohë. Duhet të vrapojmëdhe shpejtojmë, sepse humbëm tredekada. Duhet t’i kalojmë të gjithakëto hendeqe dhe t’i tejkalojmë. Tëkalojmë nga historia dhe luftëratdhe narrativa e ndarjeve dhe të ten-tojmë të ndërtojmë narrativë të re,të bashkëpunimit dhe rritjes së re.Këtë nga Shkupi e deklaroi kryemi-nistri grek, Aleksis Cipras, ndërsatheksoi se Greqia do të vazhdojë membështetjen e Maqedonisë së Ve-riut në përpjekjet e saj për të vazh-duar me reformat e domosdoshmedhe për t’u bërë pjesë e BE-së.

“Vizita ynë zyrtare sot paraqethap historik të Ballkanit dheEvropës. Ne jemi këtu për të gjeturzgjidhje dhe për të parë përpara, tëndërtojmë ura në vend të mureve”,deklaroi Cipras pas takimit me krye-ministrin e Maqedonisë, ZoranZaev. Ai theksoi se në nivel tëmarrëdhënieve diplomatike krijuanambasada dhe do t’i zëvendësojnëpikat e kontaktit që i kanë pasur derimë tani. “Para disa muajve Greqiaishte shteti i parë që e ratifikoi pro-tokollin inkuadrues për shtetin tuajdrejt NATO-s, ndërsa sot nënshk-ruam memorandum për mirëkup-tim dhe avancim të proceseve pa-rainkuadruese dhe inkuadruese tëMaqedonisë së Veriut në BE”, poro-siti Cipras, ndërsa theksoi se çështjamë e rëndësishme në takimin esotëm ishte ekonomia, sepse, siçtha, duhet të përshpejtojmë dhe t’itejkalojmë hendeqet nga e kaluara,si dhe të evitojmë tatimimin e dyfi-shtë.

“Krahas vështirësive ka shumësipërmarrës grekë të cilët për mo-mentin punojnë dhe janë aktivë nëMaqedoninë e Veriut. Megjithatë,delegacioni im sjell me vete mbiqindra sipërmarrës, e tërë kjo meqëllim që të arrihet bashkëpunimmë i mirë dhe marrëdhënie më tëmira në të ardhmen. Vendosëmedhe komitet koordinues për ba-shkëpunimin tonë, që do të kryejëmbikëqyrje dhe do t’i mbështesë

ndërhyrjet e tilla në suaza tëmarrëdhënieve ekonomike”, dekla-roi Cipras. Marrëveshja për mbrojtjee nënshkruar mes të dy MPJ, thek-soi Ciprasi, paraqet dëshmi për vul-lnetin e Greqisë të ndihmojë nëndërtimin e mundësive tëmbrojtjes dhe kapacitetet e Maqe-donisë së Veriut. “Ky bashkëpunimështë i rëndësishëm dhe përfshinshumë sektorë. Këtu janë trajnimet,industria e mbrojtjes, mbrojta ki-bernetike, shërbimi ushtarak përzbulim, si dhe politika ajrore”, dek-laroi Ciprasi. Greqia, vazhdoi Cipra-si do të bëjë trajnimin e kontrollitajror përmes Selanikut, me qëllimqë të sigurisë ajrore mbi sipërfaqenajrore të Maqedonisë së Veriut.

Që të kemi themele të fuqishmepër bashkëpunim mes të dy vende-ve të qëndrueshme, Ciprasi për-mendi se duhet të punojmë inten-sivisht për zbatimin e saktë tëMarrëveshjes së Prespës. "Në këtëperiudhë të shkurtër ne ndërmar-rim hapa të mëdha për të ecur paradhe kështu duhet të vazhdojmëedhe në të ardhmen. Me rëndësiështë të ketë institucione në të dyvendet që do të bashkëpunojnë nëmënyrë të ndërsjellë dhe të bëjnëmbikëqyrjen e zbatimit të marrë-veshjes”, deklaroi Ciprasi.

FITORE E POLITIKËS SË PËRPARIMIT

Kryeministri Zaev nga ana e tijpërkujtoi se për herë të parë në hi-stori një kryeministër grek gjendet

për vizitë në vend, duke potencuarse kjo vizitë historike është shprehjee fuqishme e vullnetit të përbashkëtpolitik dhe shenjë e qartë përzgjidhjen e çështjeve të hapura sikontribut për një Ballkan të ri. “Më17 qershor të vitit të kaluar kur tëdyja vendet tona e nënshkruanMarrëveshjen e Prespës shkruajmëhistori disa herë. Greqia është ven-di i parë që e ka nënshkruar Pro-tokollin për anëtarësim në NATO,që është synimi i ynë strategjik,ndërsa kryeministri Aleksis Cipras ibëri thirrje BE-së të fillojë negocia-ta për anëtarësimin e shtetit tonë. Egjithë kjo është për fitore të poli-tikës së përparimit, për paqe dhemiqësi midis popujve”, tha Zaevi nëtakimin me Ciprasin. Ai theksoi severdikti politik, miqësia dhe besi-mi i ndërtuar muajve të kaluar, nakanë sjellë deri në seancën e sotmetë Këshillit të Lartë për Bashkëpu-nim midis të dyja vendeve, ku enënshkruan Planin Veprues përpërforcimin e bashkëpunimitgjithëpërfshirës konform Marrëve-shjes së Prespës.

“Kur shihni në drejtim të së ka-luarës shihni raste të cilat nuk janëshfrytëzuar, kur do të shihni në tëardhmen shihni mundësi të hapu-ra dhe interesa të përbashkëta. Tëdy fqinjët morën vendime tëguximshme me dëshirë për ba-shkim, ndërsa ajo që dukej për pa-mundësi sot është realitet”, theksoiZaev. Tha edhe se janë dakorduarderi në mes të majit ekipi i përba-

shkët i ekspertëve për përdorim ko-mercial të emrit, terminologjisë,brendeve dhe shtoi se me rëndësi tëmadhe janë memorandumet enënshkruara në fushën e transpor-tit dhe bisedimet për energjetikën,bashkëpunimet të cilat e përmirë-sojnë jetën e qytetarëve të të dyjavendeve. “Muajve mbrapa fitova njëmik të mirë. Aleksis është shoku imdhe mik i vendit tonë. Rekomandojtë gjithë ne të ndërtojmë miqësi mefqinjin tonë Greqinë, dhe me fqinjëttanë të tjerë”, theksoi kryeministriZaev.

BASHKËPUNIM EDHE NË BUJQËSI

Përpilimi i memorandumit përbashkëpunim në të cilin do të përf-shihen ekipet e të dyja palëve, udakorduan në takimin e djeshëmbilateral të ministrit të Bujqësisë,Lupço Nikollovskit dhe kolegut tëtij grek, ministrit të Bujqësisë dheUshqimit, Stavros Arhovitis. “Taniështë momenti i vërtetë për intensi-fikimin e bashkëpunimit tregtargreko-maqedonas në pjesën e pro-dukteve bujqësore-ushqimore”, po-rositi Arahovitis në takim.

Siç kumtoi MBPEU, Nikollovskidhe Arahovitis u dakorduan që tëdy ministritë të punojnë në shkëm-bimin e përvojave, ndihmën e ek-spertëve, si dhe inicimin e bashkë-punimit në mesin e rajoneve nëvend dhe në Greqi, që janë të njohurme prodhimin e orizit. Bashkëpu-nimi në pjesën e prodhimtarisë së

orizit do të nënkuptonte mbësh-tetje të mëtutjeshme në Institutin eorizit në Koçan dhe përcjellja e për-vojës nga ana e Institutit për oriz nëGreqi, si dhe iniciativa për zhvilli-min lokal përmes vendosjes së ba-shkëpunimit midis komunave qëjanë rajone të rëndësishme përprodhimin e orizit në të dyja shtetet.Të dy ministrat u pajtuan se është inevojshëm veprimi i përbashkët përmbrojtjen e rezervave të peshkut,marrëveshje për kuota të peshki-mit dhe mbledhjen e të dhënavepër ujërat e përbashkëta të peshki-mit - në Liqenin e Dojranit dhe tëPrespës, që është në interes të tëdyja vendeve.

Sipas Nikollovskit dhe Arahovi-tisit, së bashku duhet të punohetnë qëndrueshmërinë e zhvillimitrural dhe mjediset rurale respekti-visht në rajonin kufitar.

BASHKË PËR SHËNDETËSINËEdhe ministri i Shëndetësisë,

Venko Filipçe në Qeveri u takua meministrin grek të Shëndetësisë, An-dreas Ksantos, në kuadër të vizitëszyrtare të kryeministrit të Repu-blikës së Greqisë, Aleksis Cipras nëShkup. Në takim, kumtoi Ministriae Shëndetësisë, dy ministrat kanëbiseduar për përforcimin e bashkë-punimit midis Republikës së Maqe-donisë së Veriut dhe Republikës sëGreqisë në sferën e sektorit shën-detësor përmes nxitjes së trajnime-ve, programeve shkencore dhekëmbimit të universiteteve, spita-leve dhe institucioneve tjera shën-detësore.

Sferat nga interesi i përbashkëtpër këmbim të njohurive dhe përzbatimin e projekteve janë: mobili-zimi i fondeve strukturore të BE-së,veçanërisht mjete nga Interreg, përzbatimin e projekteve ndërkufitarenë sektorin shëndetësor; sigurim iekspertizës në sferën e shëndetitmental (deinstitucionalizim, shër-bime për shëndet mental në ba-shkësi, rehabilitim psikosocial dheprofesional) dhe varësi nga droga(parandalim, terapi supstituiona, tëa.q. programe “të thata” dhe rehabi-litim psikosocial); bashkëpunim nësferat e sëmundjeve infektuese(veçanërisht të sëmundjeve vekto-riale) dhe çështje nga shëndeti pu-blik. si dhe sistemi për Ndihmëurgjente mjekësore dhe sigurim tëekspertizës dhe mbështetje teknikegjatë sigurimit dhe menaxhimit tëgjakut dedikuar për transfuzion,duke përfshirë edhe serologji dhetestim molekular.

Ndryshe, Zaevi bashkërisht meCiprasin e kanë hapur Forumin ebiznesit në të cilin marrin pjesë mbi400 afaristë të të dyja vendeve,ndërsa dy kryeministrat u zotuanse me këtë forum do të ripërtërihenhapësirat historike që do të krijojnëmundësi për shkëmbim të investi-meve, tregtisë dhe kulturës.

VIZITË HISTORIKE E KRYEMINISTRIT GREK

Duhet të vrapojmë, humbëm shumë kohë“Vizita ynë zyrtare sotparaqet hap historik tëBallkanit dhe Evropës.Ne jemi këtu për tëgjetur zgjidhje dhe përtë parë përpara, tëndërtojmë ura në vendtë mureve”, deklaroiCipras pas takimit mekryeministrin eMaqedonisë,Zoran Zaev

MARRËVESHJA E PRESPËS, PROCES I PAKTHYESHËM Pavarësisht se cila parti i fiton zgjedhjet eardhshme parlamentare si në Greqi apoMaqedoninë e Veriut, ajo nuk do ta ketë tëdrejtën sovrane për shfuqizimin e Marrëveshjessë Prespës. Kjo ishte përgjigja dy kryeministrave- atij të Greqisë dhe Maqedonisë së Veriut,Aleksis Cipras dhe Zoran Zaev në pyetjen lidhurme implementimin e ardhshëm të Marrëveshjessë Prespës dhe nëse e njëjta rrezikohet mendryshimin e qeverive në dy vendetnënshkruese. “Asnjë shtet në botë apo politikanderi më sot nuk ka shfuqizuar ndonjëmarrëveshje bilaterale të arritur midis dy

shteteve fqinje. Edhe sikur në zgjedhjet eardhshme parlamentare në Maqedoninë e Veriuttë fitojë zgjedhjet dikush tjetër dhe të miratojëvendim për anulimin e Marrëveshjes së Prespës,atëherë kjo do të thotë se janë kundër NATO-sëdhe çeljen e bisedimeve më BE-në. Pra, anulimi iMarrëveshjes së Prespës është një proces ipakthyeshëm për shkak se pas marrëveshjesqëndrojnë të gjitha shtetet më të fuqishmebotërore, si SHBA, Gjermania, Britania e Madhe,Franca dhe së fundmi - me njohjen e Maqedonisëme emrin e ri, edhe Rusia”, deklaroi Zoran Zaev,kryeministri i RMV-së.

Koha

5AKTUALEKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Athinë, 2 prill - Giorgos Katroun-galos flet me qetësi. Ministrit tëJashtëm grek i duhet qetësia dhedurimi, durimi për të bindur qyte-tarët e vendit të vet, se marrëve-shja e Prespës, është në favoredhe të Greqisë. Të hënën (01.04),ministri Katroungalos i ftuar ngaProf. David Phillips foli në Harri-man Institut për zbatimin emarrëveshjes së Prespës. Në pu-blik ndodheshin studentë, profe-sorë të Universitetit Columbia, di-plomatë, punonjës të OKB dhemigrantë grekë që jetojnë në NjuJork. "Ne e konsiderojmë Marrë-veshjen e Prespës, model përzgjidhjen e konflikteve në Ballkanme diplomaci dhe dialog dhe jome dhunë dhe kërcënime", thotëministri grek, "sepse ka ende na-cionalizëm në rajonin tonë". Bal-lkani mund të jetë një hapësirë eunifikuar ekonomike, thotë mini-

stri Katroungalos, duke e quajturpjesë të strategjitë se vendit tëvet, promovimin e perspektivëseuropiane të Ballkanit Perëndi-mor dhe marrëdhënieve të miraekonomike, tregtare.

Në Greqi ka reagime shumëemocionale kundër marrëve-shjes, shpjegon ministri. Një ngafrikërat që kanë disa qytetarë tëGreqisë është se produktet meemrin Maqedoni do të ekspor-tohen më pak. "Kjo ka ndodhurnë të kaluarën, sepse fqinji ynë eka përdorur këtë emër pa kriter,"thotë ministri. Përdorimi i këtijemri në produkte nuk ka qenë rre-gulluar me ligj kombëtar, por ngatregu. "Marrëveshja e Prespësështë lidhur midis shteteve. Taniduhet të lidhet edhe nga sektori ibiznesit privat të të dy vendeve",

thotë Katroungalos. Dhomat etregtisë duhet të merren me këtëçështje.

Sa të vështirë e kanë poli-tikanët grekë të bindin qytetarëte vendit të vet e tregon një pjesë epublikut në sallë. Qytetarë grekëqë jetojnë në Nju Jork ankohen,ndërpresin bisedën, largohen nëshenjë proteste dhe një djalë i riqë merr fjalën thotë gati dukeqarë se Marrëveshja e Prespësnuk është e drejtë, sepse i "jepidentitetin qytetarëve të Maqe-donisë". Nuk është hera e parë qëministri i Jashtëm e dëgjon këtë."Qeveria greke është akuzuar seka përdorur në kapitullin e parë tëMarrëveshjes së Prespës termin"nationality", si term që i referohetetnitetit të fqinjëve tanë. Të dy qe-veritë e kanë bërë të qartë se ter-

mi "nationality" ka të bëjë menënshtetësinë, jo me nacionali-tetin. Nënshtetësia është ajo qëlidh qytetarin me shtetin", shpje-gon ministri grek Giorgos Ka-troungalos.

"Sa i përket identitetit, vazh-don ai më tej, ne nuk mund të dik-tojmë fqinjët tanë për çështjet eidentitetit. Ajo që kemi bërë neështë që në marrëveshje, në ar-tikullin 7 e bëjmë të qartë se Ma-qedonia antike nuk ka të bëjë meMaqedoninë Veriore. Po ashtukultura dhe trashëgimia e tyrenuk është e njëjtë me tonën"."Shumë grekë nuk duan që fjalaMaqedoni të përdoret nga njëvend fqinj". Ministri i Jashtëm kë-shillon të gjithë qytetarët që tëlexojnë marrëveshjen. Ai men-don se pala maqedonase e ka mëtë lehtë të shohë të mirat ngamarrëveshja, sepse pas saj u happerspektiva euroatlantike përvendin. Kurse pala greke duhet tëpresë të shohë për shembull për-fitimet ekonomike që vijnë ngamarrëveshja. "Njerëzit duhet tëshohin rezultatet ekonomike tëmarrëveshjes", thotë ministri i Ja-shtëm. Po ashtu duhet punuarme të rinjtë, duhet të pastrohenlibrat e shkollave nga nacionaliz-mat. "Ballkani duhet të kthehetnë hapësirë të lirë ekonomike, jome forca hegjemoniste, dhe neduam të jemi protagonistë të kë-tij procesi", thotë ministri i Ja-shtëm grek, Giorgos Katrounga-los. (DW)

Uashington, 2 prill - Aleatët do tapërforcojnë praninë e tyre nërajonin e Detit Mesdhe sipërgjigje ndaj agresionit rus nëUkrainë dhe NATO këtë vit ështëduke u zgjeruar me Maqedoninëe Veriut si anëtarja e 30-të meradhë, deklaroi ambasadorjaamerikane në NATO, Kej BejliHatçinson. Në një video në preskonferencën e organizuarmbrëmë në pritje të shënimit të70-vjetorit të krijimit të NATO-s,që me dy evente të ndara do të

mbahet me këshillin ministrorgjatë kësaj jave në Uashingtondhe me samitin e liderëve nëdhjetor në Londër, Hatçinson thase Rusia vazhdon ta destabilizojëUkrainën dhe ta militarizojë gadi-shullin e Krimesë.

“Agresioni me konfiskimin eanijeve ushtarake ukrainase dhendalimin e marinarëve ështëtërësisht e papranueshme dhebëjmë thirrje ata menjëherë të li-rohen”, deklaroi Hatçinson. Ajoshtoi se aleatët do ta përforcojnëpraninë në rajonin e Detit të Zi,

me më shumë mbikëqyrje të ter-renit dhe praninë gjithnjë e mëtë madhe ushtarake me anije tëvendeve të NATO-s. Lidhur mevendimin e shënimit të 70-vjeto-rit të mbahet me dy raste të nda-ra, në Uashington dhe në Londër,Hatçinson tha se kryeqendraamerikane do të jetë nikoqire ekëshillit të ministrave të Punëvetë Jashtme të vendeve anëtare tëNATO-s, ndërsa në Londër do tëmbahet samit i liderëve.

“Marrëveshja për krijimin eAleancës u nënshkrua më 4 prill,

por për shkak të asaj që para mëpak se një vit patëm samit të li-derëve ishte më logjike në Ua-shington të shënohet me këshil-lin ministror, derisa Londra nukofrohet të jetë nikoqire e samitit,i cili me siguri do të mbahet këtëvit në dhjetor”, zbuloi ambasa-dorja. Ajo tha se menjëherë pasnënshkrimit të marrëveshjes nëvitin 1949, Londra ka qenë selia eparë e NATO-s dhe kryeqendrabritanike ka kërkuar atje të shë-nohet 70-vjetori. Hatçinson edhenjëherë konfirmoi se protokollipër anëtarësimin e Maqedonisësë Veriut në Aleancë pritet të mi-ratohet nga Kongresi amerikankëtë vjeshtë. “Në Evropë, konti-nent i cili ishte ndarë prej luftëra-ve, mbisundon paqja për 70 vitedhe ky është sukses i madh… Nga12 anëtare në 29, ndërsa deri nëfund të këtij viti edhe me të 30-ën, NATO vazhdon të luaj rol kyçnë paqe dhe stabilitet në Evropë”,deklaroi ambasadorja Kej BejliHatçinson.

Bruksel, 2 prill - Komisari evropianpër zgjerim, Johanes Han, në inter-vistë për “Agjencinë Evropa” vëren separlamentet në shumë vende tëBallkanit Perëndimor ende nukfunksionojnë sipas standardeveevropiane. “Në Ballkan ekziston aimentalitet bardhë apo zi. Ose jenifitues, ose jeni humbës. Por, në de-mokraci, element kyç është kom-promisi, ndërsa kompromisi shpeshka konotacion negativ në BallkaninPerëndimor, por në të vërtetë kjo dotë thotë se secili duhet t’i japë diçkatjetrit për të marrë diçka plus”, thotëHan në intervistë. Ai konsideron seky problem nuk u përket vetëm po-litikanëve, dhe se ata politikanë tëcilët tregojnë aftësi për kompromisjanë “në njëfarë mënyre shembull ikeq për njerëzit”. “Prandaj inve-stuam aq në përforcimin e parla-mentit, ajo është sferë kyçe, siçmund të konstatoni në shumicën evendeve, parlamenti nuk funksio-non siç dëshirojmë”, thotë komisari.Ai distancohet nga kualifikimet sebëhet fjalë për “stil ballkanik” dhethekson se probleme të ngjashmeparaqiten në fqinjësinë lindore tëBE-së, por edhe në atë jugore, si përshembull në Tunizi.Komisari për zgjerim ende nuk mundtë garantojë se do të hapen negociatatnë qershor, por insiston se vendet tëcilat kanë më së shumti rezerva ndajprocesit duhet të jenë të vetëdijshmese bëhet fjalë për kredibilitetin e Ba-shkimit Evropian. Ai e potencoi edheraportin paradoskal të atyre vendevetë cilat janë më kritike ndaj ndikimevetë huaja në rajon, ndërkaq njëkohësi-sht janë edhe më rezistente ndaj zgje-rimit. “Nëse ka vakuum, një vendtjetër do ta plotësojë. Çdoherë ekzi-ston rreziku, posaçërisht në Bosnjë eHercegovinë, për paraqitje të forcaveradikale, fundamentalistëve fetarëdhe të tjerëve të cilët i shënjestrojnëtë rinjtë, dhe kjo krijon rrezik për ne”,paralajmëroi Han. Kredibiliteti i BE-së, thotë ai, është element kyç. Nukmund të kërkohen reforma dhepërpjekje nga vendet në rajon, ndërsanga ana evropiane të mos përmbu-shen premtimet. “Jo vetëm që do tahumbim kredibilitetin tonë, por edhendikimin tonë politik, dhe më shpeshata të cilët e kritikojnë ndikimin e Ru-sisë, Kinës, Turqisë në Ballkan kanë re-zerva për ta njohur përparimin e ven-deve nga Ballkani Perëndimor drejtBE-së”, theksoi Han. Ai përkujton edhese rajoni paraqet treg të rëndësishëmekonomik për BE-në.

HANI ME VËREJTJE PËRPARLAMENTET E RAJONIT

Ballkani nukfunksionon siçdëshiron BE-ja

HATÇINSON PËR MIRATIMIN NGA KONGRESI AMERIKAN

Protokolli për Maqedoninë në NATO, në vjeshtëHatçinson edhenjëherë konfirmoi seprotokolli përanëtarësimin eMaqedonisë së Veriutnë Aleancë pritet tëmiratohet ngaKongresi amerikankëtë vjeshtë

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

KATROUNGALOS PËR MARRËVESHJEN E PRESPËS

Të presim përfitimet ekonomikeMarrëveshja e Prespëskundërshtohet ngaforcat nacionaliste në tëdy vendet, opozita eshfrytëzon për të fituarkapital elektoral.Ministri i Jashtëm grekKatroungalos thotëçfarë duhet bërë përzbatimin emarrëveshjes

6 AKTUALEKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Destan JONUZI

Shkup, 2 prill - Ndarja e politikësnga shteti në Maqedoninë e Ve-riut është e vështirë, ose nukkuptohet si duhet. Tanimë kurfushata për zgjedhjet presiden-ciale të 21 prillit ka filluar, ngaKomisioni për Parandalimin eKorrupsionit thonë se këtozgjedhje do t'i ndjekin me kapa-citet të pamjaftueshme teknikdhe kadrovik, por se do të sh-frytëzojnë edhe ndihmën e or-ganizatave me të cilat kanëlidhur Memorandume bashkë-punimi.

"Zgjedhjet në këtë fazë do tëmund t'i përcjellim nga ajo qëdo të paraqitet, nga aplikacionete prezantuara. Por, edhe nga tëgjithë faktorët tjerë relavant metë cilët kemi nënshkruar dhendërtuar bashkëpunim, ndërsapas zgjedhjeve ka plane që tëekipohet sekretariati i Komisio-nit në mënyrë që të mund të ar-rijë që të ushtroj kompetencatsipas ligjit të ri", deklaroi për ga-zetën KOHA, Nuri Bajrami,nënkryetar i Komisionit për pa-randalimin e korrupsionit. Bajra-mi thekson se Komisioni për An-

tikorrupsion përbëhet prej sh-tatë anëtarëve ndërsa si shërbimprofesional ka sekretariatin i cilipër momentin numëron vetëmse 20 anëtarë, që është numër ivogël për të ushtruar kompeten-cat sipas ligjit të ri.

Ndërsa për gjykatësit "sva-rovski", të cilët u apostrofuan nëRaportin e fundit të Departa-mentit Amerikan të Shtetit(DASH), numri dy i Antikorru-psionit thotë se si të gjithë per-sonat tjerë të zgjedhur dheemëruar, as gjykatësit nukmund të bëjnë përjashtime nga

puna të cilën sipas ligjit e kryenkomisioni. "Gjykatësit nuk janëasgjë më shumë se sa njerëz tëzgjedhur, të emëruar dhe të cak-tuar në një detyrë dhe nuk kanevojë të bëhet përjashtime përcilin do qoftë. Korrupsioni mundtë jetë gjithkund. Ne nuk merre-mi me target grupe siç merretpolicia dhe prokuroria. Ne mer-remi me dyshime, prandaj edheemrin e ka Komisioni për paran-dalimin e Korrupsionit. Për tëgjitha dyshimet jemi të dety-ruar të ngremë iniciativa që mosfillojnë dukurit të rriten, sepserritja e dukurive korruptive, rritedhe paratë korruptive dhe atopara nuk ke ku ti investosh për-veç se në korrupsion", nënvizonBajarami.

Përndryshe, së fundmi Ko-misioni për parandalimin e kor-rupsionit ka ngritur mbi 40lëndë për nepotizëm për ish-funksionarë dhe funksionarë ak-tual. Ende asnjë nga këto lëndënuk ka marrë epilog përfundim-tar, ndërsa Bajrami përjashtonpresionin politik ndaj komisio-nit.

Shkup, 2 prill - Ministrja e Drejtësisë,Renata Trenevska-Deskoska pararaundit të djeshëm të negociatavepër Ligjin për prokurorinë publike,me të cilin duhet të zgjidhet statu-si i ardhshëm i Prokurorisë Specia-le Publike, deklaroi se mund të pri-tet përparim nëse përfaqësuesit eVMRO-DPMNE-së janë të gatshëmt’i respektojnë rekomandimet e ko-

munitetit ndërkombëtar, por nësembeten në qëndrimet e veta,atëherë nuk sheh shpresë se diçka eposaçme do të ndodhte.

Ajo në deklaratë për mediat,dhënë para konferencës “Angazhimi përbashkët për arritje më të miranë gjyqësi” edhe njëherë përsëritise nuk dakordohet me atë se duhettë përfundojë misioni dhe puna e

PSP-së, por se si shtet do të dër-gojmë porosi serioze nëse mundë-sojmë funksionim të përhershëmtë PSP-së. “Rekomandimet të cilat imorëm janë shumë të qarta dhejanë bërë publikisht se atë që do tavlerësojë komuniteti ndërkombë-tar, do ta vlerësojë si hap pozitiv, poredhe si vendosshmëri në luftënkundër krimit dhe korrupsionit,është dërgimi i sinjalit se asnjë qe-veri nuk duhet të frikësohet nga luf-ta kundër korrupsionit sepse secililloj i veprimit të paligjshëm në sua-za të cilës do qeveri duhet të jetë indëshkuar me organizim të proku-

rorisë publike e cila do t’i ndjekëkryesit e korrupsionit të lartë. Nëligjin tonë është vendosur si Proku-rori speciale publike e cila do t’iruajë kapacitetet dhe do t’i fitojëkompetencat dhe garancat e zgje-ruara për veprimin e vet të ardh-shëm”, deklaroi Deskoska.

Ajo shtoi se do të bëjnëpërpjekje që të arrihet shumicë prejdy të tretave në Kuvend për votimine këtij ligji. “Është çështje e grupevetë deputetëve dhe partive politikenëse do të duan t’u bashkangjitenproceseve eurointegruese apo prio-ritetin do ta vendosin në mbrojtjen

e krimit në radhët e veta”, deklaroiDeksoska. Edhe gjykatësja Margari-ta Caca Nikollovska konsideron sePSP duhet të vazhdojë të punojë nëdrejtim të përcaktimit të asaj çkaka qenë krim dhe të asaj çka nuk kaqenë krim. “Nuk mund të pranojmësituata deri dje materialet epërgjuara të jenë një nga dëshmitë,ndërsa tani përnjëherë të sjellimvendim që ato dëshmi duhet tëlihen anash”, deklaroi gjykatësjaCaca Nikollovska. Posaçërisht ështëme rëndësi, sipas saj, cili do organqë do të veprojë, të implementohenstandardet e procedurës së drejtë.

Shkup, 2 prill - Të hënën mbrëma në she-shin Skenderbeu, në zemrën e Shkupit,filloi fushata presidenciale, ku kandidatipër president, Prof. Blerim Reka, mbajtikonventën e tij të parë promovuese. Memoton “Reka për Republikën”, kandidatipër president, prof. Reka, i shoqëruarnga kreu i Aleancës për Shqiptarët(ASH), Ziadin Sela dhe i Lëvizjes BESA,Bilall Kasami, në praninë e mijëra qyte-tarëve shpalosën mbështetjen e tyre përkandidimin presidencial të prof. BlerimRekës. Ata shprehën arsyet se përse po embështesin këtë kandidaturë presiden-ciale, si dhe sa do të ishte e padrejtë përvotuesin shqiptar sikurse këto zgjedhjetë mos e kishin asnjë kandidat shqiptar.Kandidati për president, Prof. BlerimReka duke iu drejtuar qytetarëve theksoise sonte këtu, në Shkup, Ju qytetarë tëpranishëm, po dëshmoni konsensualite-tin midis shqiptarëve. “Prania juaj ështëujdia e shqiptarëve të bashkuar, sepseshqiptarët e përçarë, paraprakisht duhettë arrijnë konsensusin me vëllain, sesakonsensus me fqiun. Mos lejoni t’ju bin-din që edhe pas 30 vitesh ju duhet tëmos votoni vetveten. Me 21 prill bëhunivetvetja”, theksoi kandidati për presi-dent, Prof. Blerim Reka. Ai bëri thirrje qëvota e qytetarëve të shkojë atje ku duhetdhe të mos shitet. “Votoni kundër ak-sham pazareve dhe mos e mundësoni,me votën tuaj nga patriotë tenderistë.Vota juaj është e shenjtë, as nuk shitet eas nuk falet. Ajo është e juaja. Dilni ma-sovikisht, pavarësisht nga cila parti jeni.Dëshmoni se nuk jeni 20%, ashtu siç natrajtojnë me vite”, u shprehë ndër të tje-ra kandidati për president, Reka.

Shkup, 2 prill - Kandidati për president i par-tive në pushtet, Stevo Pendarovski, në fja-limin me video drejtuar qytetarëve e ko-mentoi rëndësinë e vizitës së djeshme tëkryeministrit së Republikës së Greqisë,Aleksis Cipras dhe ndërtimin e miqësisë.Pendarovski konsideron se vizita është merëndësi historike, se kontribuon për stabi-litet në rajon dhe zhvillim të shpejtë ekono-mik për vendin tonë. “Vizita e kryeministritCipras me delegacionin e 70 kompaniveështë me rëndësi historike për vendin tonë.

Miqësinë e re që e ndërtojmë midis të dyjavendeve, jo vetëm që i stabilizon marrëdhë-niet në Ballkan, por mundëson zhvillim tëshpejt ekonomik në vendin tonë. Sot tre-guam se vetëm me vullnet të fuqishëm, li-dership dhe vizion mund të bëhen hapa tërëndësishëm përpara”, thotë Pendarovskinë video. Pendarovski thotë se dera drejt tëardhmes së sigurt është e hapur dhe se qy-tetarët më 21 prill kanë mundësi tëzgjedhin se a do të vazhdojmë përparadrejt një jete më të mirë ose do ta mbyllim

derën dhe të mbesim në vendin e njëjtë kujemi ndalur me vite.

DESKOSKA PARA TAKIMIT TË RI PËR LIGJIN E PROKURORISË

Pushteti nuk heq dorë nga PSP

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

KANDIDATI I PAVARURFUSHATËN E NISI NGA SHESHI SKENDERBEU

Vota për Rekën, votë kundër aksham pazareve

Miqësia me fqinjët bart zhvillim ekonomik dhe stabilitet////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

PARANDALIMI I KORRUPSIONIT

Zgjedhjet në dioptrinë e Antikorrupsionit

"Zgjedhjet në këtë fazëdo të mund t'ipërcjellim nga ajo që dotë paraqitet, ngaaplikacionet eprezantuara. Por, edhenga të gjithë faktorëttjerë relavant me tëcilët kemi nënshkruardhe ndërtuarbashkëpunim, ndërsapas zgjedhjeve ka planeqë të ekipohetsekretariati iKomisionit në mënyrëqë të mund të arrijë qëtë ushtroj kompetencatsipas ligjit të ri",deklaroi për gazetënKOHA, Nuri Bajrami

Koha

7AKTUALEKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Omer XHAFERI

Strasburg, 2 prill - Sipas raportit përstatistikën vjetore penale të Kë-shillit të Evropës për vitin 2018, tëpublikuar sot, Maqedonia e Veriute ndjekë trendin evropian për uljetë shkallës së përgjithshme të tëburgosurve. Përderisa në nivel tëmbarë Evropës shkalla shënoi uljepër 6,6 për qind në periudhën mesviteve 2016 dhe 2018, duke u nisurprej 109.7 në 102.5 të burgosur në100.000 banorë, Maqedonia e Ve-riut është në mesin e vendeve kuajo shkallë më së shumti ka rënie -9.7 për qind. Maqedonia e Veriut

me 122.3 të burgosur për 100 ven-de, ndodhet në mesin e tetë vende-ve të cilat kanë paraqitur problemtë përgjithshëm serioz me stërn-garkim në administratat e tyre tëburgjeve. Pas Maqedonisë së Ve-riut pasojnë Rumania (120.5), Fran-ca (116.3), Italia (115.0), Republika eMoldavisë (113.4), Serbia (109.2),Portugalia (105,9) dhe Çekia

(105,6). Edhe katër vende kanë pa-sur dendësi në burgje mbi 100 tëburgosur për 100 vende - Greqia(101.0), Austria (100.7), Sllovenia(100.5) dhe Danimarka (100.5).

Vendi ynë është në mesin evendeve me proporcione më tëulëta të personave të paraburgo-sur, menjëherë pas Çekisë 8.2 përqind, Maqedonia e Veriut 8.4 përqind, Rumania 8.6, Lituania 9.3,Polonia 9.8 për qind, BeH: Repu-blika Sërbska 11.2 për qind, Angliadhe Uellsi (Britani e Madhe) 11.4,Bullgaria 12.5 për qind, Spanja (Ka-talonja) 14.3 për qind, Spanja (ad-ministrata shtetërore) 14.4 për

qind dhe Gjeorgjia me 14.8 përqind. Në tërësi në Evropë të bur-gosurit ishin 22,4 për qind nga po-pullimi i përgjithshëm në burgje.Administrata të burgjeve me pro-porcione më të larta të personavetë paraburgosur ishin Holanda41.8 për qind, Danimarka 40.5, Zvi-cra 39.3 për qind, Armenia 36.7, Ita-lia 34.5, Greqia 32.4 për qind, Irlan-da Veriore (Britani e Madhe) 32 përqind dhe Franca 29.5 për qind, mepërjashtim të vendeve me më pakse 300.000 banorë.

Administrata e burgjeve mepopullim më të madh ishte Rusiame 602.176 të burgosur, Britania e

Madhe (Anglia dhe Uellsi) me84.373, Polonia 73.822, Franca me69.596 dhe Gjermania me 64.193të burgosur. Numri i të burgosurvemë së shumti është ulur në raportme vitin paraprak në Rumani - për17 për qind, Bullgari - 16.3, Norvegji- 10.1, Letoni 10.1 për qind, Maqe-doni e Veriut për 9.5 për qind.Numri i të burgosurve më sëshumti është rritur në Islandë +31.5për qind, Danimarkë +7.2 për qind,Itali +7.2, Holandë +6.7 dhe Mal tëZi +5.5 për qind, ndërkaq përjash-tohen vendet me më pak se300.000 banorë. Maqedonia e Ve-riut është në mesin e vendeve mevdekshmëri më të lartë në burgje -52.8 raste të vdekjes në 10.000 të

burgosur, menjëherë pas Repu-blikës së Moldavisë (55), para Bul-lgarisë (51.5), Portugalisë (51.3), Ru-sisë (51), Lituanisë (50),Azerbajxhanit (46.7), Kroacisë(43.9) dhe Britanisë së Madhe(Skocisë) (39). Përndryshe, shkallae përgjithshme e vdekshmërisë nëburgjet në Evropë në vitin 2017 pa-raqet 26.3 në 10.000 të burgosur.Shteti ynë është në vendet megjatësi më të madhe të dënimeveme burg 20.4 muaj, përderisa me-satarja në Evropë është 8.2 muaj.

Shkup, 2 prill - Jemi të shqetësuar për konkursine shpallur për ese lidhur me 70 vjetorin e formi-mit të Aleancës së Atlantikut të Veriut - NATO.Temat e konkursit që do të "sjellin më afër për-faqësimin, nocionin dhe rëndësinë e NATO-s"është se ne po promovojmë tema dhe ide ush-tarake, dhe mosha e fëmijëve, veçanërisht atomë të vogla, është e diskutueshme për shkakse konkursi është menduar për fëmijët e moshës4 deri në 17 vjeç. Kjo nuk është asgjë tjetër pospërpjekje për të manipuluar dhe indoktrinuarfëmijët e shkollave fillore dhe të mesme në Ma-qedoni. Kështu thuhet në reagimin e Amba-sadës së Parë të Fëmijëve "Megjashi", e cila ka dë-nuar konkursin e ministres së Mbrojtjes,Radmilla Shekerinska drejtuar fëmijëve për

esenë më të mirë për NATO-n. "Forma e konkur-sit është një mënyrë klasike për të shënuar njëpërvjetor nëpërmjet tregimeve, eseve dhe viza-timeve ku i jepet mundësia edhe për kritika, porkonteksti pozitiv i dhënë për aleancën e NATO-s dhe festimi i përvjetorit është i dukshëm. Am-basada e Parë e Fëmijëve në Botë 'Megjashi' be-son fuqishëm dhe përkrahë promovimin epaqes dhe transformimin jo të dhunshëm tëkonflikteve dhe gjithashtu beson se një botë paaleanca ushtarake që promovon pushtetin, dukedemonstruar forcën dhe frikën e mbjelljes, do tëjetë më mirë e jetueshme. Ideja e mbrojtjes dhepromovimit të mbrojtjes si bazë për formimin ealeancave të tilla nuk e përjashton mundësinë eagresionit dhe sulmit duke shkaktuar viktima të

pafundme me viktima të shumta", thuhet nëreagimin e Megjashit, ndërsa i ka bërë thirrjesministres Shekerinska që ta tërheq konkursindrejtuar fëmijëve, pasi siç ceket, Kushtetuta dheligjet e vendit i mbrojnë fëmijët nga dhuna dhetraumat e luftërave, ndërsa keqpërdorimi i mëtë vegjëlve është vepër penale.

Vdes një gruanë aksidentin eautostradënTetovë-GostivarTetovë, 2 prill - Në përplasjen edy automjeteve në traun epikës së pagesës në auto-stradën Tetovë-Gostivar djenë mëngjes, humbi jetën njëgrua 51-vjeçare nga Kërçova,informoi Sektori i Punëve tëBrendshme në Tetovë. Aksi-denti ka ndodhur rreth orës06:45. “Në pikën e pagesës qëështë në afërsi të Tetovës mi-dis dy kabinave ndodhi njëaksident rrugor mes dy au-tomjeteve. “Mercedes” metarga të Ohrit i drejtuar nganjë grua 51-vjeçare, banore eKërçovës dhe “Folsvagen Tua-reg” me targa të Dibrës i drej-tuar nga një 37-vjeçar, banor iqytetit. Për shkak të përplasjes së dyautomjeteve në vend jetën eka humbur gruaja nga Kërço-va e cila ka qenë vetëm në au-tomjet”, deklaroi Marjan Jo-sifovski, zëdhënës i SPB-sëTetovë. Shoferi i automjetittjetër, si dhe tre bashkudhë-tarë prej 32, 36 dhe 62 vjetkanë marrë lëndime të ndry-shme trupore dhe janë tran-sferuar në spitalin e Klinikëssë Tetovës. “Për shkak të se-riozitetit të lëndimeve tëgjithë janë mbajtur përmbikëqyrje në spital”, tha Jo-sifovski.

Shkup, 2 prill -Dymbëdhjetë per-sona kanë marrë lëndime të lehtatrupore në nëntë prej gjithsej 16aksidenteve të trafikut, ndërsa nështatë është shkaktuar dëm ma-terial gjatë 24 orëve të fundit nërajonin e Qytetit të Shkupit. Sipastë dhënave të SPB Shkup, policiaka sanksionuar 39 shoferë të cilëtkanë lëvizur me shpejtësi më tëmadhe nga e lejuara dhe 20 sho-ferë para se të pajisen me patentëshoferi. Nga komunikacioni janë

përjashtuar pesë shoferë fille-starë, një automjet me problemeteknike dhe 16 automjete të paregjistruara. Për parkim jo tëdrejtë janë dhënë 125 masa, ndër-sa me automjetin special “karro-trec” janë ngritur 84 automjete.

Janë dënuar edhe 12 këmbë-sorë të cilët e kanë kaluar rrugënjashtë vendkalimit të shënuar përkëmbësorë, nëntë shoferë të cilëtkanë kaluar në udhëkryq në dritëtë kuqe, një shofer i cili nuk u ka

dhënë të drejtë kalimi këmbë-sorëve në vendkalimin e shënuarpër këmbësorë, 10 për rreshtim jotë drejtë, 14 për mosshfrytëzimine kaskës nga ana e drejtuese tëbiçikletave me motor, mopedëvedhe motoçikletave, shtatë përmosmbajtjen e rripit të sigurimitnga ana e shoferëve gjatë drejti-mit të automjetit dhe 21 shoferëpër shfrytëzimin e telefonit celu-lar gjatë drejtimit të automjetitmotorik.

"Taliri" shtyhetpër më 16 prillShkup, 2 prill - Gjykimi për lëndën“Talir” të prokurorisë Speciale Pu-blike në të cilën të akuzuar janëNikolla Gruevski, Kiril Bozhinov-ski dhe Mile Janakieski të cilëtngarkohen për “keqpërdorim tëpozitës dhe autorizimit zyrtar”dhe “larje parash”, si dhe Ilia Di-movski dhe Leko RIstoski të aku-zuar vetëm për veprën “larje para-sh” është shtyrë për më 16 prill.Për veprën e njëjtë, si subjekt juri-dik me aktakuzën është përfshirëedhe partia VMRO-DPMNE.Avokatët e të akuzuarve kërkuannga gjykatësi Osman Shabani tashtyjë seancën me arsyetimin seme PSP-në janë dakorduar t’udorëzojnë CD me dëshmi verbaletë dëshmitarëve sipas të cilaveedhe do ta përgatisnin mbrojtjen.Në fillim të gjykimit të sotëm,prokurorja Lençe Ristovska kërkoinga gjykata ta ndajë procedurënpër të akuzuarin Nikolla Gruevskii cili ndodhet në arrati, me qëllimtë, siç tha, zhvillimit të papenguartë procesit. Sipas aktakuzës, atanë mënyrë joligjore morën sëpaku 4,6 milionë euro për partinë,e më pas organizuan që paratë tëpaguhen në xhiro-llogari të parti-së përmes fletëpagesave nganjerëz të ndryshëm.

Shekerinska fton fëmijët të mësojnë për luftërat///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Shkup, 12 të lënduar në 16 aksidente/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// //////////////////////////////////////////////////////////

MEGJITHËSE ULET NUMRI I TË BURGOSURVE

Të parët në Evropë me vdekshmëri në burgje

Maqedonia e Veriut ështënë mesin e vendeve mevdekshmëri më të lartë nëburgje - 52.8 raste tëvdekjes në 10.000 tëburgosur, menjëherë pasRepublikës së Moldavisë(55), para Bullgarisë (51.5),Portugalisë (51.3), Rusisë(51), Lituanisë (50),Azerbajxhanit (46.7),Kroacisë (43.9) dheBritanisë së Madhe (39)

Koha

8 AKTUALEKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Omer XHAFERI

Shkup, 2 prill - Në një atmosferë tëtensionuar dhe me plotë përpla-sje, të martën filloi procesi gjyqë-sor për rastin “Sazdovski”. Kjo si-tuatë u krijua pasi që palambrojtëse kërkoi anulimin eseancës, me qëllim përgatitjen mëtë mirë të mbrojtjes. Arsyeja e kë-tij propozimi të avokatëve NaserRaufi dhe Asmir Alispahiq, ishtese ato e kishin angazhuar neuro-psikiatrin Nikolla Sterjovski, si kë-shilltar teknik për parashtrimin epyetjeve të kryqëzuara ndaj ek-spertizës plotësuese e cila buroinga rikonstruimi i ngjarjes.

“Ekspertizën e kam pranuar medatë 29 mars. Psikiatrin e kemi an-gazhuar me datë 1 prill. Për këtoarsye kërkojmë që kjo seancë tëanulohet, me qëllim që këshilltariteknik Nikolla Sterjovski të ketëkohë për ta shqyrtuar. Përveç ek-spertizës, ai duhet ti shqyrtoj edheshkresat e lëndës dhe të gjitharrethanat”, tha avokati Asmir Ali-

spahiç. Kryesuesja e Trupitgjykues, Daniella Aleskovska-Stojanovska, tha se ekspertiza kaqenë gati me 27 mars dhe avokatëtkanë qenë të njoftuar me kohë seatë mund ta marrin tek shërbimetpërkatëse. Për shkak se bëhet fjalëpër lëndë “paraburgimi”, gjykatësjaStojanovska, nuk pranoi ta prolon-goj seancën.

Ndaj kësaj qasje të Trupitgjykues, reagoi avokati Naser Rau-fi, i cili për të dytën herë gjatë këtijprocesi gjyqësor kërkoi përjashti-

min e gjykatëses Daniella Aleksov-ska – Stojanovska, nga gjykimi imëtutjeshëm i rastit. Duke e ar-syetuar këtë kërkesë, avokati Rau-fi, tha se kryetarja e Trupit gjykues,Aleksovska, është e njëanshmedhe cenon parimin e mbrojtjes.

“Pa nevojë na jepni trysni, dukemos i lejuar këshilltarit teknik(neuro-psikiatrit) të angazhuarnga ana jonë të ketë mjaftueshëmkohë për ta shqyrtuar ekspertizëne fundit psikiatrit dhe të gjithashkresat e lëndës. Ndërkohë, të

gjitha palët tjera në proces kanëpasur mjaftueshëm kohë për taanalizojnë lëndën dhe të japinmendimin. Ne gjatë gjithë kohëskemi qenë të rregullt në gjykim.Kërkesa jonë për prolongim tëgjykimit, minimum për një ditëështë që këshilltari teknik ta sh-qyrtoj lëndën. Mirëpo, unë besojse ju nguteni që të jepni aktgjyki-min sa më shpejt. Besoj se ju vua-ni pse nuk mund ti dënoni me burgtë përjetshëm. Për këto veprimetuaja do të njoftohen të gjitha in-stancat në vend, dhe jashtë ven-dit, përfshi edhe Stejt Departmen-tin”, tha avokati Raufi.

Ndryshe, siç mëson gazetaKOHA, ekspertiza e fundit e reali-zuara nga psikiatria Sllavica Arso-va, është në kundërshtim me rrëfi-met dhe deklarata e të akuzuarve,në pjesën e kohëzgjatjes së përle-shjes mes të ndjerit Nikolla Saz-dovski dhe të akuzuarve Besir Belae Skender Demiri.

Shkup, 2 prill - SHA ELEM e kapërmbyllur vitin e kaluar me fitimprej 29.827.097 euro, që, sipaskumtesës së kompanisë, ka të bëjë,para së gjithash, në punën e tyreefikase dhe shitjeve të kryera dhetë sinkronizuara me sukses të te-pricave të energjisë elektrike meçmim mesatar për rreth 50 përqind më të lartë nga çmimi i rre-gullt i energjisë elektrike.

“Në vitin 2018 SHA ELEM karealizuar të ardhura prej21.051.753 euro nga shitja e tepri-cave të energjisë elektrike. Nëkëtë rast, janë shitur gjithsej353.320 MWh energji, me çmim

mesatar prej 59,58 euro për MWh,kumtoi ELEM-i, duke potencuarse 2018-ta është viti më i sukses-shëm financiar nga ekzistimi ikompanisë. Edhe pse për shkak tëriparimeve të të gjitha kapacitete-ve janë rritur shpenzimet për pje-sët dhe materialet rezervë dheshërbimet për mirëmbajtje, thek-son kompania, megjithatë janërealizuar kursime të konsiderue-shme sipas pozicioneve të tjera,siç janë shpenzimet për mazut,shpenzimet për lëndët e para dhematerialet, shpenzimet e tjeranga puna…Vitin e kaluari kanëulur shpenzimet për gërmimin e

thëngjillit dhe qymyrit, si dhe përangazhimin e mekanizmit të ja-shtëm, prej 38 milionë euro në vi-tin 2015 në gjashtë milionë euronë vitin 2018. Kursime të mëdha,shtojnë nga ELEMI-i, vërehenedhe në konsumimin e mazutitnë REK Bitola lidhur me vitet pa-raprake, si në sasitë e përgjithsh-me, ashtu edhe në konsumiminspecifik të mazutit sipas KWh tëprodhuar energji elektrike. Ulja eshpenzimeve për mazut lëviz prej17.800. 000 euro në vitin 2015 nëkatër milionë euro në vitin 2018.

Pas shumë viteve rritje, çmimirregullator i energjisë elektrike vi-

tin e kaluar është ulur prej 41 europër MWh në 39,67 euro për MWh.ELEM-i thekson se pas rënies sëvazhdueshme të prodhimit nëdekadën e fundit, vërehet rritje ebutë e prodhimit vitin e kaluar, icili për sivjet është planifikuar tëjetë më i madh dhe prodhimi ipërgjithshëm të arrijë 4.400 GWh,gjegjësisht 10 për qind më shumëse në vitin 2017. “Më 17 qershor tëvitit të kaluar kur të dyja vendettona e nënshkruan Marrëveshjen ePrespës shkruajmë histori disaherë. Greqia është vendi i parë që eka nënshkruar Protokollin për anë-tarësim në NATO, që është dynim i

ynë strategjik, ndërsa kryeministriAleksis Cipras i bëri thirrje BE-sëtë fillojë negociata për anëtarësi-min e shtetit tonë. E gjithë kjoështë për fitore të politikës së për-parimit, për paqe dhe miqësi midispopujve”, tha Zaevi në takimin meCiprasin.

Theksoi se verdikti politik, mi-qësia dhe besimi i ndërtuar muaj-ve të kaluar, na kanë sjellë deri nëseancën e sotme të Këshillit tëLartë për Bashkëpunim midis tëdyja vendeve, ku e nënshkruanPlanin Veprues për përforcimin ebashkëpunimit gjithëpërfshirëskonform Marrëveshjes së Prespës.

Kompanitëçeke duantë investojnënë ShkupShkup, 2 prill - Një numër imadh i kompanive çeke tre-gojnë interes të investojnë nëShkup. Kjo është një pikënisjedhe mundësi e mirë për ndër-timin e partneritetit të ri stra-tegjik në pjesën e vendimevepër transport dhe infrastruk-turë transportuese, menaxhimme mbeturinat, menaxhimme resurset e ujërave, tekno-logjitë mbrojtëse ekologjikedhe të ngjashme. Këtë dje etheksoi kryetari i Shkupit PetreShilegov në forumin e biznesitmidis Republikës së Maqedo-nisë së Veriut dhe Republikëssë Çekisë. “Mbrojtja e mjedisittë jetesës për Republikën eMaqedonisë së veriut, ndërsaveçanërisht për Qytetin eShkupit, paraqet një fushë tëmadhe ku ekzistojnë shumëmundësi të hapura për ba-shkëpunim. Më gëzon fakti senjë numër i madh i kompaniveçeke tregojnë interes të inve-stojnë në Shkup, Kjo është njëpikënisje dhe mundësi e mirëpër ndërtimin e partneritetevetë reja strategjike në pjesën ezgjidhjen për transportin dheinfrastrukturën transportuese,menaxhimit me mbeturinat,menaxhimin me resurset eujërave, teknologjitë mbrojtë-se ekologjike dhe të ngjash-me”, tha Shilegov. Shtoi se aidhe administrata e qytetitjanë në dispozicion për tëgjitha kompanitë e interesua-ra. Sipas tij, në pjesën punuesenë këtë forum do të hapenmundësi të reja për të gjithë.

ELEM-ivjet ka fituar rreth 30 milionë euro///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

PROCESI GJYQËSOR PËR RASTIN “SAZDOVSKI”

Kërkesat e avokatëvenuk përfillen

Avokati Raufi tha sekryetarja e Trupit gjykues,Aleksovska, është enjëanshme dhe cenonparimin e mbrojtjes. “Junguteni që të jepniaktgjykimin sa më shpejt.Besoj se ju vuani pse nukmund ti dënoni me burg tëpërjetshëm. Për këtoveprime tuaja do tënjoftohen të gjithainstancat në vend, dhejashtë vendit, përfshi edheStejt Departmentin”, thaavokati Raufi

DEPUTETI BOGOEVSKI DHA UDHËZIME SI TË KRYHET HETIMI!

Deputeti i koalicionit të LSDM-së, Pavle Bogevski,gjatë debatit në emisionin Klik Plus në TV 21, kupërballë kishte Vlladimir Nelloskin nga VMRO-DPMNE, u lavdërua se gjatë kohës kur kishtendodhur ngjarja me të ndjerin Nikolla Sazdovski,ai përmes rrjetit social Fejsbuk kishte reaguar dheudhëzuar se si duhet trajtuar e gjithë ngjarja.“Kurishte ‘rasti Sazdov’, unë isha ndër të parët i cili qëthashë se kualifikimi për dhunë si vepër ndoshta

është pak nënçmues. Atëherë në ato momenteende nuk kishte pasojë vdekja dhe kuptohet se nukmundej të cilësohej si vrasje. Por, kishte çështje qëduhej shqyrtuar, si formë e kualifikuar e kështu meradhë. Isha ndër më të zëshmit në Fejsbuk, kujepsha kritika dhe mendime për atë se si duhet dhesi mundet të udhëhiqet hetimi, respektivisht cilado të ishin hapat e institucioneve”, thotë deputetiBogoevski.

Koha

9AKTUALEKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Delvina KËRLUKU

Shkup, 2 prill - Vlerësohet se mes15.000 dhe 20.000 persona nëvend kanë spektër autik të çrre-gullimeve, tregojnë studimet epi-demiologjike të Shoqatës shken-core për autizëm në Maqedoninëe Veriut (SHSHMVA), e cila measociacionin ndërkombëtar “Au-tizëm Evropa”, iu bashkangjit fu-shatës për shënimin e 2 prillit,Ditës Botërore të Autizmit. NgaSHSHMVA informojnë se këtëditë e shënojnë prej vitit 2011 dhese i kanë përkthyer në gjuhën ma-qedonase materialet e asociacio-nit, të cilat janë të kapshme në uebfaqen e tyre. Veglat për fushatënmund të merren nga linku i ardh-

shëm “Që t’u përgjigjet sfidave tëpërditshme me të cilat përballenpersonat me autizëm, ‘AutizëmEvropa’ e filloi fushatën e titulluar‘Dinamikë e re për autizmin’. Au-tizmi është gjendje e përjetshmeedhe në të gjitha vendet anëtaretë BE-së, por edhe jashtë saj, per-sonat me spektër autik të çrregul-limeve përballen me sfida të ngja-shme, siç janë: diagnoza me kohë,arsimimi, shërbimet shëndetëso-re, banimi dhe mbështetja jetëso-

re nga ana e komunitetit. Nevoji-tet edhe qasje holistike për ne-vojat e këtyre personave, të cilënanëtarët e SHSHAMV çdo ditë ezbatojnë në aktivitetet dheprojektet tona”, thekson kryetari iSHSHAMV, prof.dr. VlladimirTrajkovski. Video zyrtare për fu-shatën, tha ai, është krijuar nga“Autizëm Spanja”, anëtare e “Au-tizëm Evropa”. Qëllimi është inklu-zion më i mirë social i personaveme autizëm. “Autizëm Evropa” e

publikoi veglën për fushatën, që isqaron qëllimet e fushatës dhepërfshin materiale dhe strategjinë mbi 14 gjuhë, si dhe në formattë lehtë për lexim. Dita Botërore eAutizmit është shpallur ngaAsambleja e Përgjithshme e Kom-beve të Bashkuara në vitin 2007, siditë në të cilën duhet t’u kushtohetvëmendje nevojave urgjente tëpersonave me autizëm në mbarëbotën. Supozohet se shtatë mi-lionë njerëz në BE kanë spektërautik të çrregullimeve. Shumë prejtyre përballen me diskriminimdhe janë u nënshtrohen përjashti-mit social.

Shoqata shkencore e Maqe-donisë së Veriut për autizëmështë organizatë joqeveritare dhejofitimprurëse shkencore, qëlli-met e së cilës janë zbulimi i shka-qeve të ASN, diagnozë e hershmedhe intervenim i hershëm, mbë-shtetja e të drejtave të personaveme autizëm dhe familjeve të tyredhe përmirësimi i cilësisë së jetëssë tyre në përgjithësi.

SHËNOHET DITA BOTËRORE E AUTIZMIT

Më shumë vëmendje për20 mijë personat autik

Dita Botërore e Autizmitështë shpallur ngaAsambleja ePërgjithshme e Kombevetë Bashkuara në vitin2007, si ditë në të cilënduhet t’u kushtohetvëmendje nevojaveurgjente të personave meautizëm në mbarë botën.Supozohet se shtatëmilionë njerëz në BE kanëspektër autik tëçrregullimeve. Shumëprej tyre përballen mediskriminim dhe janë unënshtrohen përjashtimitsocial

KUMANOVË, VETËM 13 FËMIJË ME AUTIZËM E NDJEKIN MËSIMIN NË INSTITUCIONEShtatë fëmijë me autizëm e ndjekin mësimin nëparalele të veçanta në shkollën fillore “VëllezëritMilladinovci” në Kumanovë, informuankompetentët nga shkolla. Në Qendrën Ditore përPersonat me Aftësi të Kufizuar që funksiononnën Ministrinë e Punës dhe Politikës Sociale, kagjashtë fëmijë me autizëm. Dhe në dyinstitucionet fëmijët ndjekin mësimin dheprogramin në përputhje me moshën së bashkume fëmijët me aftësi të kufizuara në zhvillim.“Në të kaluarën në përgjithësi nuk kishte fëmijëtë regjistruar me autizëm ose shumë rrallë kanëqenë të regjistruar fëmijë me autizëm. Nuk kemi

të dhëna sa fëmijë të sëmurë nga autizmi ka nëKumanovë, për shkak se në nivel të Maqedonisënuk ka regjistër”, deklaroi defektologia eshkollës, Milena Iliq Peshiq. Udhëheqësi iQendrës Ditore për Fëmijët me Aftësi të Kufizuarnën MPPS-n, Ivica Blagojeviq sqaroi se punojnësipas programit dhe se këta fëmijë punojnë sëbashku me fëmijë të tjerë me aftësi të kufizuaranë zhvillim. Profesionistët potencojnë se është enevojshme që të formohet qendër e veçantë përfëmijë dhe persona me autizëm, ku do tëzbatoheshin praktikat dhe metodat qërealizohen në shtetet e Evropës perëndimore.

Koha

Tetovë, 2 prill - Defektologët dhepsikologët, që janë kyçur në punëmësim me fëmijët me nevoja tëveçanta përmes projektit tëbëhen pjesë e shkollave në Tetovësi të punësuar të përhershëm.Këtë dëshiron ta arrijë pushtetilokal me mbështetje të Ministrisësë Financave dhe Ministrisë së Ar-simit dhe Shkencës, sepse prak-tika ka treguar se në paralelet menevoja të veçanta ka efekt tëmadh tek nxënësit para se gjitha-sh me autizëm.

“Përmes projektit të Komunëssë Tetovës dhe programit të

UNDP-së për zhvillim pranë Kom-beve të Bashkuara tre vite pu-nojmë pilot projekt dhe raportetflasin se efekti është i madh. Do tëinsistojmë që të zyrtarizohetpuna e këtyre 20 psikologëve dhedefektologëve dhe të jenë pjesë ekatër shkollave si të punësuar,ndërsa ne përmes projektit tëpërfshijmë shkolla tjera”, dekla-roi kryetarja e Komunës së Te-tovës, Teuta Arifi. Ajo theksoi semotoja e këtij projekti nga ky vitështë “Ta bëjmë autizmin të flasë,të ketë zë të vetin”.

“Synimi i të gjitha shkollave

është që të kenë zhvillim inkluzivfëmijëror. Duhet të paralajmërojmbështetje serioze ndërkombë-tare për fillim të Qendrës për traj-tim të fëmijëve me autizëm. Traj-timi i fëmijëve me autizëm tëmoshës më të vogël gjithnjë e mëshumë jep mundësi për trajtimmë efikas të gjendjes”, tha Arifi.Me rastin e 2 prillit Dita botërorekushtuar informimit dhe aktivi-zimit për autizëm, kryetarja e Te-tovës i vizitoi shkollat “Naim Fra-shëri” dhe “Vëllezërit Migjeni” kujanë angazhuar një pjesë e defek-tologëve dhe psikologëve. Në

projekt janë përfshirë edhe shkol-lat “Rexhep Voka” në Shipkovicadhe “Istigball” në Tetovë. (U.H)

Tre padi përkontrabandim me emigrantëShkup, 2 prill - Pas një procedure heti-more ndërkombëtare, prokurorikompetent i Prokurorisë PublikeThemelore për përndjekjen e krimittë organizuar dhe korrupsionit nëGjykatën Themelore Shkup 1 - Shkupshtroi aktakuzë kundër tre persona-ve, shtetas të Maqedonisë. Personatngarkohen se kanë kryer vepër pena-le “Organizimin e një grupi dhenxitjen e zbatimit të veprave tregtime njerëz, tregti me fëmijë dhe kon-trabandimin e emigrantëve” dhevepër të vazhduar penale “Kontra-bandimin e emigrantëve”. Siç kumtoiProkuroria Publike Themelore, nëperiudhën nga qershori 2016 deri nëgusht 2018 i dyshuari i parë, si orga-nizator i grupit kriminel së bashkume shtetas të tjerë të Maqedonisëdhe të huaj, ka siguruar dokumentetë falsifikuara të emigrantëve poten-cial të cilët nuk kanë mundur të mar-rin viza të rregullta për SHBA-në dheKanadanë. Ai për përfitime, dukebërë dokumente të rrejshme përudhëtim, në mënyrë ilegale ka bar-tur emigrantë përmes kufirit tonështetëror dhe përmes një rute tëdakorduar paraprakisht i ka dërguarnë Guatemalë, Meksikë, Kostarikë qëtë munden prej atje përmes vendka-limit ilegal - kufirit të ashtuquajtur tëgjelbër nga Meksika të mbërrijnë nëvendet e destinacionit përfundimtar- SHBA dhe Kanada. Gjatë gjysmëssë parë të vitit 2017, i dyshuari i parësë bashku me dy të dyshuarit e tjerësi pjesë e një grupi ndërkombëtarkriminel i përbërë prej personavenga Shqipëria, Spanja dhe shtete tëtjera, nga lakmia kanë krijuar dhe or-ganizuar grup për kontrabandimin eemigrantëve. Gjatë vitit 2017 dhe gjy-smës së parë të vitit 2018, grupi pasifillimisht do të realizonte takim tëdrejtpërdrejtë me emigrantët poten-cial - shtetas shqiptarë dhe tanë, kabërë rekrutimin e tyre me ç’rast u kaorganizuar udhëtim të plotë prej ven-deve amë, përmes vendeve anëtare tëBashkimit Evropian dhe RepublikësDominikane, deri tek vendet e desti-nacionit final SHBA dhe Kanada. Gru-pi ka siguruar dokumente të falsi-fikuara për emigrantë potencial, karezervuar dhe blerë bileta për autobu-së dhe transport me aeroplan, ka re-zervuar dhe paguar akomodim tëpërkohshëm të emigrantëve në hote-le/motele dhe hostele në vendet e kë-saj rute. Për veprimet e ndërmarra, or-ganizatorët e grupit kriminel kanëmarrë pagesa në të holla prej emi-grantëve në shumë prej 20.000 derinë 25.000 dollarë për një emigrant. Tëdyshuarit si organizatorë të grupit kri-minel e kanë planifikuar numrin eemigrantëve ilegal, zakonisht nga dyderi në katër persona, të cilët ështëdashur të kontrabandohen, e kanëdakorduar periudhën kohore dherutën nëpër të cilën do të realizohetkontrabandimi i emigrantëvepërkohësisht do të qëndrojnë. E kanëdakorduar mënyrën e sigurimit të ga-rancisë dhe pagesën e shumës sëdakorduar pas arritjes së emigrantëvenë vendet e destinacionit final.

TETOVA SHËNON DITËN BOTËRORE TË AUTIZMIT

Shkollat e Tetovës kanë nevojë për mëshumë defektologë

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

10 FORUMKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Themelues: Arben Ratkoceri dhe Lirim Dullovi

E p

ërd

itsh

me

in

form

ati

ve

ww

w.k

oh

a.m

k

Botues: Koha Production SHPK | Adresa e botuesit dhe redaksisë: Bul. Goce Delçev nr.11, | Q.T. Mavrovasja lok.14 - përdhesë, Shkup | Gazetë ditore - botohet çdo ditë përveç të dielës | Shtypi dhe distribuimi:“Sloboden Pecat” - rr. Kej 13 Noemvri nr.3/1-238, Shkup, 5000 kopje | Data e shtypjes e martë, 2 prill 2019 | Numri i parë i gazetës doli më 22 Nëntor 2006Drejtor: Lirim DULLOVI | Kryeredaktor: Vedat MEMEDALIU | Redaktor përgjegjës: Emin AZEMI | Ndihmëskryeredaktor: Evis HALILI | Redaktor teknik: Halil BERISHA

E-mail: koha@koha.com.mk | Tel: 02 3179 - 904; Tel: 02 3179 - 905; Tel: 02 3179 - 906; Fax: 02 3118 - 060; | MARKETING: Bekim SHAQIRI • marketing@koha.com.mk; Tel: 02 3179-904; Mob: 071 372 222 | Përgjegjës për distribuim: Afrim DULLOVI - Tel: 071 372 221Përfaqësues ligjor: Shtëpia e avokatëve Inter Partes - Shkup

Koh

a

NPK "Koha Production" Num. i xhirollogarisë: 210063340670177; Tutunska Banka -Shkup; Numri tatimor 4030008022772

Si refren e ka përsëritur presi-denti Recep Tayyip Erdogannjë fjali gjatë daljeve në fu-shatën zgjedhore: Nëse AKP

humb në qytetet kryesore, kjo do tësillte kaos në vend. Pas zgjedhjevelokale në Turqi, duket se bëhet fjalëpër më shumë se kaq: Bëhet fjalë përmbijetesën politike të presidentitturk! Sepse këto votime ishin një ngadështimet më të mëdha të presiden-tit të mësuar prej kohësh me sukse-sin. AKP humbi në qytete të rëndësi-shme. Që në natën e të dielëszgjedhore po qartësohej, se postet ekryetarëve të bashkive të qytetevebregdetare, Izmir, Aydin, Antalya,Adana dhe Mersin do t'i kalonin par-tisë opoziatre demokratike, CHP. Porpas kësaj erdhi edhe një goditje tjetërpër Erdoganin: Pas 25 vitesh të sundi-mit konservator islam në Ankarashenjohet papritur ndryshimi. Postine kryetarit të bashkisë do ta marrëpër 5 vitet e ardhshme sfiduesi repu-blikan, Mansur Yavas. Kritikët thonë,se Erdogan nuk ia ka dalë t'i mani-pulojë në atë mënyrë që AKP tambante Ankaranë.

"NUK DO TË FLEMË NË 48 ORËT E ARDHSHME"

Me interes pritet Stambolli: Egjithë Turqia ndiqte betejën kokë mëkokë të kandidatëve të CHP-së dheAKP-së. Por papritur gjithçka u mbyll,komisioni zgjedhor nuk dha më re-zultate. Kur ish-kryeministri turk, Bi-nali Yildirim pohoi fitoren në me-snatë, e pastaj nuk doli mëpublikisht, shumë turq filluan të dy-shojnë. Shpejt u përhapën zëra, sejanë manipuluar votat për Stambol-lin, për të arritur një fitore të AKP-së."Ne nuk do të flemë në 48 orët eardhshme", bëri të ditur kreu i CHP-së, Kilicdaroglu në një konferencë përshtyp. Tani ekziston frika, që fitorja ekandidatit të CHP, Ekrem Imamoglunë Stamboll ndoshta i ka ikur ngadora e partisë CHP për shkak të ma-nipulimit. Një sinjal për këtë mund tëjetë edhe bllokimi i publikimit të re-zultateve nga Komisioni i LartëZgjedhor për Stambollin. Por nuk epengoi kreun e CHP-së të pohonte nënjë konferencë për shtyp në orët emëngjesit, se shumica e votave tënumëruara janë për Imamoglu. E si-gurt duket se nëse vërtet Stambolli ikalon AKP-së, mund të përballemime protesta, përleshje në rrugë deriedhe mësymjen e pallatit presicen-cial, gjithçka është e mundur, thonëvëzhguesit në terren. Ata pohuan sezgjedhjet nuk janë zhvilluar të lira,

pohim i mbështetur edhe nga vëzh-gues zgjedhorë të pavarur nga Eu-ropa.

PRESIDENTI I JEP FUND KRIZËS EKONOMIKE

Megjithatë CHP megjithë sukse-set nuk duhet të gëzohet kaq herët:Erdogani nuk do të lerë gjë pa bërë,që të pengojë kryebashkiakët e rinj.Edhe pse ai tani paraqitet reflektuesdhe pohon, se qeveria do të mësojënga gabimet e bëra, nuk dihet se cili

do të jetë hapi tjetër i Erdoganit. Opo-zita ka frikë se sidomos në Lindje dheJuglindje të Anadollit, aty ku partiaprokurde, HDP fitoi shumë komuna,mund të ndodhë që ato të vendosennë administrim të detyruar me njerëztë AKP-së. Një mjet i përdorur ngaErdogani në të shkuarën për t'uambyllur gojën politikanëve të pada-shur për të. Po ashtu javën e kaluarpresidenti Erdogan bëri të ditur, sekriza ekonomike merr fund më 1 Prill.Ekspertë të bursës menduan një

shaka të 1 prillit të bërë para kohe:Nëse Erdogani i zgjidhka kaq shpejtproblemet ekonomike, pse pretatëherë zgjedhjet lokale?

EDHE SA KOHË DO TË QËNDROJËERDOGAN NË PALLAT?

Një nga pyetjet më të rëndësish-me pas kësaj shuplake zgjedhore përErdoganin është, nëse ai do të qën-drojë në pallatin presidencial deri nëfund të mandatit. Sepse edhe varian-ti tjetër është i mundur, që ai të për-caktojë një pasues që para fundit tëmandatit të tij. I mundur është poashtu edhe krijimi i një lëvizjeje të rekonservatore-islamike. Prej kohëshflitet, edhe në radhët e politikanëvetë moderuar, se ish-bashkudhëtarëtë Erdoganit duan të krijojnë një par-ti të re.

Nëse ata e ndërmarrin këtë hapështë e mundur, që deputetë të AKP-së i refuzojnë Erdoganit rreshtiminkrah tij, dhe kalojnë tek lëvizja e re -një praktikë e njohur mes politikanë-ve në Turqi. Rezultati më vendimtar ikëtyre zgjedhjeve megjithatë është:Presidenti Erdogan nuk u forcua nëfund të tyre, përkundrazi: Imazhi tijbrenda Turqisë, e sidomos brendapërkrahësve të tij ka pësuar goditje tëfortë. (DW)

Në Stambollnuk ka rezultatzyrtar, por nëqytete tërëndësishme,partiakonservatoreislame, AKP kapërjetuarhumbje të fortë.Kjo ngre edheçështjen e tëardhmes sëpresidentit

KOHA PËR KARIKATURËN E DITËS

Fillimi i fundit të epokës Erdogan? NgaErkan ARIKAN

11FORUMKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Rubrika "Forum" është krijuar si hapësirë për të botuar letrat, opinionet, reflektimet dhe reagimet e lexuesve dhe qytetarëve.

Redaksia mban të drejtën për të redaktuar e shkurtuar, si dhe mos botuar ato shkrime që nuk i përmbahen etikës.

NATO në epokën e Putinit dhe Trumpit Nga

David REYNOLD

Më 4 prill 2019, NATOkremton ditëlindjene saj të 70-të.Megjithatë, koman-

danti i saj i parë suprem, DuajtAjzenhauer, shpresonte që alean-ca të mos i kalonte vitet 1950.“Nëse për 10 vitet e ardhshme”- itha një miku të tij në shkurtin evitit 1951, “të gjitha trupat ame-rikane të stacionuara në Evropëpër qëllimin e mbrojtjes së kom-beve atje, nuk do të jenë rikthyernë SHBA, atëherë ky projekt dotë ketë dështuar!”. Ajzenhauerkëmbënguli se SHBA-ja “nukmund të jetë një Romë moderne,që ruan i kufijtë me legjionet esaj”. Filozofia e tij ishte e ngjash-me me atë të Pol Hofmanit, ad-ministratorit amerikan të PlanitMarshall që thoshte:”Ta bëjmëEvropën të ecë me këmbët e saj!”.

Pse atëherë, ka qenë kaq e vë-shtirë që Evropa të qëndrojë mbikëmbët e veta? Dhe pse Amerika,ka zgjedhur të mbajë Evropënmbi shpinën e vet gjithë kësajkohe? Me NATO-n tashmë në mo-shën e pensionit, vlen të gjur-mohet evolucioni i aleancës gjatëLuftës së Ftohtë, dhe pas rëniessë Bashkimit Sovjetik. E gjithanisi si një traktat, dhe jo si njëaleancë. Ky dallim, shpesh i injo-ruar, është i rëndësishëm. Admi-nistrata Truman, shpresonte qëndihma e Planit Marshall, do tërikthente prosperitetin dhe vetë-besimin e Evropës Perëndimorepërballë kërcënimit komunist, singa Bashkimi Sovjetik, ashtuedhe nga partitë komunisteperëndimore, veçanërisht në Ita-li dhe Francë.

Nënshkrimi i Traktatit tëAtlantikut të Veriut, ishte në faktnjë revolucion në politikën e ja-shtme të SHBA-së. Ajo reflektoijo vetëm gjendjen alarmante tëmarrëdhënieve sovjetiko-ame-rikane në vitet 1948-1949, poredhe ndryshimin e mendësisëzyrtare amerikane. Kapitullimi iFrancës dhe sulmi ndaj Pearl Har-bor, i bindi politikëbërësit ame-rikanë, se në epokën e lindjes sëfuqisë ajrore, Shtetet e Bashkua-ra nuk ishin më të sigurta pasbarrierave të tyre tradicionaleoqeanike, dhe më në veçanti, seajo duhet të luante një rol aktivnë punët e Evropës. 12 nënshk-ruesit origjinalë - Amerika, Kana-daja dhe 10 shtete të EuropësPerëndimore - ranë dakord tatrajtonin një sulm ndaj njëritanëtar, si një sulm mbi tëgjithë:parimi i sigurisë kolektive,i mishëruar në nenin 5 të Trakta-

tit. Por secilit shtet, iu lejua ta“ndërmerrte një veprim të tillë,nëse e quan të nevojshme” re-spektimin e këtij detyrimi:pranuk ishte një zotim automatikpër të përdorur forcën.

Ajo që ndihmoi për ta shndër-ruar Traktatin në një aleancë ush-tarake, ishte Lufta e Koresë. Push-timi i Koresë së Jugut nga Veriunë qershorin e vitit 1950, u njoh sidiçka që Stalini duhet ta kishteautorizuar dhe mbështetur. Patinjë frikë, se radhën mund ta kish-te Evropa Perëndimore. Në atëkohë, SHBA-ja kishte në Evropëvetëm 2 divizione ushtarake. Pasnjë debati të madh politik gjatëdimrit të viteve 1950-51, Shtetet eBashkuara vendosën të an-gazhojnë 4 divizione luftarake nëEvropën Perëndimore, dhe tëngrenë një strukturë të përshtat-shme komanduese nën një Ko-mandant Suprem të ForcaveAleate të Europës - i cili do të ish-te gjithmonë një amerikan. Nëkëmbim të këtij angazhimi të pa-shembullt, për paqen në Evropëdhe sigurinë e Evropës Perëndi-more, administrata e Trumanit

kërkoi që edhe aleatët të bënindiçka më shumë. Në veçanti, ajokërkoi riarmatim të GjermanisëPerëndimore, por kjo ishte njëanatemë për francezet pas 3luftërave të tmerrshme kundërgjermanëve në 80 vjet:1870, 1914dhe 1939.

Debati mbi këtë çështje uzvarrit për 4 vjet, dhe u dëshmuasi një moment vendimtar përmarrëdhëniet transatlantike. Njëmundësi ishte të zbatohej përmbrojtjen evropiane, logjika in-tegruese e Planit Shuman të vitit1950, që përfundimisht i hapirrugën krijimit të Komunitetit tëQymyrit dhe Çelikut, dhe më pasKomunitetit Ekonomik Evropian(EEC), që u krijua më 1958. Porideja një Komunitet Evropian iMbrojtjes (EDC) u bllokua në vi-tin 1954 në Asamblenë Kombëta-re të Francës, nga një aleancë mesgolistëve dhe komunistëve. Nëfund, riarmatimi i GjermanisëPerëndimore vazhdoi me kush-tin që forcat e saj të armatosura,të ishte tërësisht i dedikuar përNATO-n, në një kohë që eliminoitë gjitha armët e saj atomike, bio-logjike dhe kimike. Republika Fe-derale, u pranua zyrtarisht nëNATO në majin e vitit 1955. Sovje-tikët u kundërpërgjigjën, dukeformuar me satelitët e tyre Orga-nizatën e Traktatit të Varshavës.Gjatë Luftës së Ftohtë NATO,përjetoi dy kriza të brendshme. Epara u shkaktua nga presidentifrancez Sharl de Gol.

Me synimin për të rindërtuarmadhështinë e vendit pas di-sfatës poshtëruese të vitit 1940, aisfidoi dominimin amerikano-bri-tanik të aleancës, dhe kur u kri-tikua, e nxori gradualisht Francënnga komanda ushtarake e NATO-s. Dhe pastaj në marsin e 1966-ës, De Gol i kërkoi presidentitamerikan Lindon Xhonson qëderi në prillin e 1967-ës, të gjithatrupat amerikane dhe ato tëNATO-s, duhej të tërhiqeshin ngaFranca. NATO e përfundoi tërhe-qjen brenda vitit, duke zhvendo-sur selinë e saj nga Versaja nëMons të Belgjikës. Kriza e re ebrendshme e aleancës, u përqen-drua më shumë në RepublikënFederale të Gjermanisë. Nga fun-di i viteve 1970, udhëheqësit eNATO-s kishin frikë nga vendosjae raketave të reja sovjetike merreze të ndërmjetme SS-20 nëEvropën Lindore.

Në kundërpërgjigje, udhëhe-qësit e NATO-s ranë dakord tëvendosnin armë të reja të SHBA-së në Evropën Perëndimore.

Vetëm 4 nga 12 anëtarët evro-pianë të aleancës, qenë të gatsh-me të pranonin raketat, kryesishtpër shkak të protestave të brend-shme. Opinioni gjerman ishteveçanërisht shumë i ndarë, dhepresionet e rrëzuan qeverinë ekoalicionit të kancelarit HelmutShmidt, arkitekti kryesor euro-pian i “politikës së strategjisë sëdyfishtë”. U deshën dy liderë kon-servatorë të fortë - Helmut Kol nëGjermani dhe Margaret Theçërnë Britani, që raketat të vendo-seshin në këto 2 vende në vitin1983. Zbatimi i suksesshëm i stra-tegjisë së dyfishtë në fillim të vi-teve 1980, ndihmoi në ruajtjen eunitetit të NATO-s. Por, ç’mund tëthuhet për prioritetin krye-sor:frenimin e rusëve? Kur Pakti iVarshavës u shkatërrua, NATOfoli për shndërrimin e vetvetes nëmë shumë se sa një “organizatëpolitike”. Deklarata e saj nëLondër në korrikun e 1990, folipër ndërtimin e “partneritetevetë reja, me të gjitha kombet eEvropës”.

Në atë pikë, nuk kishte një de-bat publik rreth zgjerimit tëNATO-s, përtej marrëveshjes qëish-Gjermania Lindore do tëbëhej pjesë e zonës së NATO-s,sapo të inkorporohej në Repu-blikën Federale. Gjatë negociata-ve të vështira rreth bashkimitgjerman, Gorbaçovi nuk arriti tëkëmbëngulte për ndonjë an-gazhim të detyrueshëm, sipas tëcilit NATO nuk do të zgjerohejdrejt lindjes. Pas kolapsit sovje-tik, kjo çështje u bë urgjentegjatë presidencës së Bill Klinto-nit në SHBA. Por prioriteti i De-partamentit të Shtetit dhe Pen-tagonit, ishte mbështetja eprocesit të brishtë të reformavenë Rusi, dhe ndihma përrizgjedhjen e Boris Jelcinit në vi-tin 1996.

Akti balancues i Uashingto-nit, u pasqyrua në ofertën e statu-sit të Partneritetit për Paqe përanëtarët aspirantë në vitin 1994,dhe krijimin e një Këshilli tëPërhershëm të Përbashkët midisNATO-s dhe Rusisë në vitin 1997.Por pranimi i Polonisë, Hungarisëdhe Republikës Çeke në 50 vjeto-rin e NATO-s në prillin e 1999-ës,u perceptua në Moskë, si një sfidëndaj statusit të Rusisë si një fuqie madhe. Edhe më e urryer përKremlinin, ishte pranimi i 7 shte-teve të tjera të Europës Lindorenë vitin 2004, përfshirë Estoninë,Letoninë dhe Lituaninë - të cilatishin aneksuar me forcë në BRSSprej vitit 1940 deri në 1991. Vladi-

mir Putin - pasardhësi i Jelcinitqë nga viti 2000 - nuk bëri asnjëprotestë të zëshme, dhe Rusiavazhdoi të merrte pjesë në aktivi-tete të ndryshme partnere meNATO-n, të tilla si stërvitjet e për-bashkëta ushtarake. Në fakt, Pu-tini po përpiqej të punonte ngu-shtë me Xhorxh Bushin në“Luftën kundër Terrorit”, pas sul-meve të 11 shtatorit 2001.

Ai shpresonte të rindërtontestatusin e fuqisë së Moskës, dhetë siguronte një dorë të lirë pranëlagjes ruse. Nga 60 vjetori i saj nëvitin 2009, NATO duket se e kish-te fituar Luftën e Ftohtë, pa gjeturnjë rol të ri për veten. Dhe në vitin2019, shumë komentues po pye-sin nëse Lufta e Ftohtë u mbyllrealisht apo jo, duke pasur para-sysh konfrontimin në rritje meRusinë e Putinit pas pushtimitprej tij të Krimesë dhe pjesëve tëUkrainës (partner i NATO-s);përpjekjet e tij të vazhdueshmepër të destabilizuar shtetet bal-tike; dhe përdorimin e gjerë tësulmeve kibernetike, për të mi-nuar proceset demokratike. Pu-tin do të testojë versionin e për-ditësuar të kontrollit të aleancës,por gjithashtu kërkon një kapaci-tet të dyfishtë për dialog - nëmënyrë që të përfitojë nga faktiqë shoqëria ruse, nëse jo politikae saj, ka ndryshuar rrënjësishtnga Glasnosti i Gorbaçovit. Pormbijetesa e epokës së Trump,mund të jetë edhe më sfiduese.

Presidenti amerikan ka folurnë mënyrë të përsëritur për largi-min nga aleanca, dhe ditëlindja e70-të e NATO-s në Uashington nëmuajin prill, është reduktuar qël-limisht në një ngjarje të ministra-ve të Jashtëm të vendeve anëtare.Ndërkohë, thirrjet e nëntorit tëvitit 2018 nga Emanuel Makrondhe Angela Merkel, për një ushtrievropiane si “një plotësues përNATO-n”, janë pa ndonjë do-methënie. Ata nuk arrijnë të traj-tojnë si çështjen bërthamore,ashtu edhe atë gjermane. An-gazhimi i liderëve të NATO-s nëvitin 2014, për të rritur shpenzi-met e mbrojtjes kombëtare në 2për qind të PBB brenda një deka-de, është arritur deri më tani ngavetëm 7 nga 29 vendet anëtare,me Gjermaninë që është një ngapengesat kryesore. Ndoshta sfi-da më e madhe e NATO-s nëdekadën e saj të tetë nuk ështëfrenimi i rusëve, por mbajtja eamerikanëve në gjirin e aleancës.

(Marrë me shkurtime nga “New Statesman”)

Angazhimi i liderëvetë NATO-s në vitin2014, për të rriturshpenzimet embrojtjes kombëtarenë 2 për qind të PBBbrenda një dekade,është arritur deri mëtani nga vetëm 7 nga29 vendet anëtare,me Gjermaninë qëështë një ngapengesat kryesore.Ndoshta sfida më emadhe e NATO-s nëdekadën e saj të tetënuk është frenimi irusëve, por mbajtja eamerikanëve nëgjirin e aleancës

12 STUDIMEKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Studiuesit kanë zbuluar nësipërfaqen e limfomave një kom-pleks proteinash që dëmton qeli-zat kanceroze. Përdorimi i saktë imekanizmit në sipërfaqen e qeli-zave të kancerit, çon në vdekjen etyre. Nuk është ende e qartë sepërse qelizat e kancerit e kanë lënëtë hapur këtë “derë”. Megjithatë,studiuesit e Universitetit të Bonitdhe kolegët e tyre në kompaninëamerikane Caris Life Sciences kanëzbuluar çelësin e kësaj dere, tëashtuquajturin aptamer. I përdo-

rur siç duhet, ai bëhet fatal për qe-lizat e kancerit.

Aptameret janë sekuenca tëshkurtra të ADN-së që - varësisht

nga radhitja e njësive ndërtimoregjenetike (nukleotide)- mund tëkombinohen në forma të ndrysh-me. Günter Mayer, profesor i bio-

logjisë kimike në Universitetin eBonit dhe kolegët e tij kanë zbu-luar pikërisht aptamerin e duhur,raporton DW. Studiuesit duan tëstudiojnë tani se përse qelizatkanceroze mbajnë mbi sipërfaqene tyre proteina që shkatërrojnëvetë qelizën. Për këtë ka disa teo-ri. Mayer thotë se kjo mund të vijënga fakti që proteinat përdorenpër të komunikuar me qelizat etjera dhe për të përhapur tumo-rin. Derisa të qartësohet, se amund të përdoren aptameret

edhe në terapinë e trajtimit të tu-morit, hulumtuesit do të kenëshumë për të bërë.

“Deri tani ne i kemi testuar ap-tamerët vetëm në laborator”,thotë Meyer. “Por ne duhet të te-stojmë tani se a kanë efekt këtofragmente ADN-je edhe mbilimfomat në trupa me jetë”. Pra,në vitet e ardhshme ata do ta te-stojnë substancën te minjtë. Veçkësaj, duhet të gjejnë edhemënyrën e dhënies së medika-mentit.

Mjafton të kujtosh kafenë qëmendja të bëhet më vigjilente dhe e

vëmendshme. Prandaj, një nga pijetmë të konsumuara në botë gjithashtuka një efekt psikologjik, sipas një stu-dimi të ri të kryer nga Universiteti i To-rontos të botuar në revistën shkencore”Consciousness and Cognition”.

Studiuesit në fakt kanë vërejtur njëefekt shkakësor, falë të cilit ekspozimindaj disa sinjaleve, edhe nëse është ivogël, mund të ndikojë në mendimetdhe sjelljet tona. Përmes katër studi-meve të veçanta dhe duke përdorurnjë përzierje të pjesëmarrësve nga kul-

turat perëndimore dhe lindore, atakrahasuan efektet e mendimeve të ka-fesë dhe çajit. Studiuesit zbuluan sepjesëmarrësit e ekspozuar ndaj sti-mujve të lidhur me kafe e perceptuankohën më të shkurtër dhe mendoninnë kushte më konkrete dhe më të sak-ta, përcjell Atsh.

Efekti, megjithatë, nuk ishte aq ifortë në mesin e pjesëmarrësve qëishin rritur në kulturat lindore, të cilatsipas studiuesve janë më pak të domi-nuar nga konsumimi i kafesë.

Pse duhet të hanimjaltë në mëngjes?Ajo çfarë hani si të zgjoheni nga gjumi është tejet erëndësishme për organizimin tuaj gjatë ditës. Nise-ni ditën mbarë dhe shëndetshëm me një lugëmjaltë në mëngjes. Mjekësia popullore e gjithashtuedhe mjaft studime të ndryshme vlerësojnë se nisjae ditës duke konsumuar një lugë të vogël me mjaltëështë mënyra ideale për t’i dhënë fuqi dhe energjiorganizmit përgjatë gjithë ditës. Mjalta ka një për-dorim të gjerë dhe jo vetëm si ëmbëltues. Përparashpikjes së antibiotikëve, ajo përdorej gjerësishtpër të trajtuar plagët apo djegiet e lëkurës. Gjitha-shtu është përdorur edhe për të zbutur kollën ose simaskë lëkure. Mjalti përmban sasi të vogla protei-ne, folati, vitamine C dhe vitamina të tjera të rëndë-sishme. Vlerat më domethënëse të mjaltës vijnënga mineralet që përmban.

Nëna me tru të vdekursjell në jetë foshnjën e sajPo mbahet funerali i një nëne 26-vjeçare e cila solli nëjetë djalin të enjten pavarësisht se i kishte vdekur truriqysh në muajin dhjetor. Sportistes Catarina Sequeiranuk i funksiononte truri pas një sulm të astmës akutenë shtëpinë e saj. Foshnja, me emrin Salvador, kaardhur në jetë kur ishte pothuajse 32 javë dhe taniështë nën kujdesin e mjekëve, raporton BBC. Ky ështërasti i dytë në Portugali që lind një nënë me tru tëvdekur. Sportistja e njohur që e kishte përfaqësuarvendin në garat e kanosë, vuante prej astmës prej mo-shës së fëmijërisë. Ajo kishte pësuar sulm astme kurishte në javën e nëntëmbëdhjetë të shtatzënisë dheishte në komë.

Soda e bukës është një përbërës qënuk mungon kurrë në kuzhinë apo nëfrigorifer. Përveç përdorimit tradicio-nal, të paktë janë ata që e dinë se sodae bukës ka vlera terapeutike për tëgjithë organizmin nga jashtë dhe bren-da. Për shembull, pirja e ujit me sodëbuke është një traditë e lashtë që reko-mandohej kundër sëmundjeve si artri-ti, problemet me tretjen, urthi apo in-feksionet.

Soda e bukës është shumë efikasekundër problemeve me lëkurën siçështë ekzema. Ekzema është një pez-matim dhe inflamacion i lëkurës qëshoqërohet me skuqje dhe kruarje tësaj. Ekzema është një problem i paku-rueshëm por i trajtueshëm. Në këtotrajtime përfshihen medikamente far-maceutike por edhe kurat natyrale. Një

nga kurat më të mira natyrale përm-ban sodën e bukës.

SI TË PËRDORNI SODËN E BUKËSKUNDËR EKZEMËS

Përdorimi më i mirë i sodës së bukëskundër ekzemës është duke e tretur atënë vaskë dhe më pas duke bërë banjë.Soda e bukës ka veti shumë qetësuesepër lëkurën por lufton edhe bakteretqë i kanosen asaj. Ekspertët sugjerojnëqë të mbushni vaskën me ujë të ngrohtëdhe të hidhni çerek filxhan uji me sodëbuke në të. Për maksimizimin e efekte-ve të sodës së bukës ndaj ekzemës ek-spertët nënvizojnë rëndësinë e:

- Përdorimit të ujit të ngrohtë porjo të nxehtë,

- Trajtimit me butësi të lëkurës por

jo fërkimit të saj,- Përdorimit të një peshqiri të butë

për lëkurën pas banjës.Aplikoni një krem zbutës në të

gjithë trupin rreth 3 minuta pas banjësdhe më pas pritjen për disa minuta tëtjera që lëkura të përthithë kremin emë pas veshjen e rrobave.

PËRDORIMI I TËRSHËRËS KUNDËRTËRSHËRËS

Një kurë tjetër efikase kundër ek-zemës ka të bëjë me tërshërën. Në ra-stin e saj ju mund të bëni banjë për 10-15 minuta duke hedhur në vaskë njëfilxhan me tërshërë. Por në vend të tër-shërës mund të bëni banjë duke hedhurnë vaskë 1 deri në 2 filxhanë çaji meuthull molle.

Gjermanët thonë se kanë zbuluar substancën që lufton kancerin//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Efektet e kafesë, ndikon në mendime dhe sjellje

Sodë buke për trajtimin e ekzemësEkzema është një problem ipakurueshëm por itrajtueshëm. Në këtotrajtime përfshihenmedikamentefarmaceutike por edhekurat natyrale. Një ngakurat më të mira natyralepërmban sodën e bukës

13MARKETINGKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

14 RAJONKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Vizita e kancelares gjermaneAngela Merkel në Tiranë, katër vjetmë parë, u keqlexua nga kryemini-stri Edi Rama, që më shumë se njëmundësi që rajoni të dalë nga kri-za dhe të shohë rrugën e integri-mit, e mori si mbështetje persona-le. Që nga ajo kohë dhe pak muajnë vijim, Rama pati disa vizita nëBallkan dhe Berlin, duke tentuartë marrë rolin e “liderit rajonal”, njëkostum që kurrsesi nuk i qëndroi,pasi vendi kaloi kriza të rënda tëkanabizimit masiv, problemit tëmadh të korrupsionit, krizave tëbrendshme politike dhe problemme çështjen e zgjedhjeve.

POLITIKA E TIRANËSSHQETËSON BERLININ

Për më shumë, duket se poli-tikat zyrtare të qeverisë së Shqipë-risë tashmë është kthyer në pro-blem për Berlinin zyrtar, që në faktpërfaqëson më shumë se veten,është zëri dominues edhe në BE.Profesor Martin Henze, Kryetar ikomisionit të Transportit në Kë-shillin Ekonomik të CDU-së gjer-mane, tre ditë më parë u shpreh sezgjedhjet e reja në Shqipëri janëdomosdoshmëri për vendin dhe

ndërkombëtarët, transmeton ga-zeta MAPO e Tiranës.

“Qeveria socialiste e Ramës dotë jetë një problem i madh për ba-shkësinë ndërkombëtare. Korru-psioni në Shqipëri në të gjithë sek-torët e qeverisë socialiste,Shqipëria është një qendër për tra-fikimin e drogës, kriminalitetin erritur, ekonominë e lartë informa-le, pastrimin e parave të aktivitete-ve kriminale, papunësinë elartë…..”, shkruan Henze në një po-stim në rrjetin social “linkedIn”, kuparaqet disa nga gjetjet kryesoretë raportit të DASH mbi Narko-tikët, publikuar së fundmi.“Zgjedhjet e reja janë të nevojsh-me në Shqipëri për sigurinë e fa-miljeve shqiptare dhe komunitetitndërkombëtar”, përfundon ai.Mund të ngjajë mendimi personali një politikani pjesë e partisë CDUtë Angela Merkel, por ishin po këtapërfaqësues që një vit më parë sh-prehën rezerva për qeverisjenRama për sa i përket plotësimit të

kritereve për të marrë anëtarësi-min si vend kandidat për në BE. Ta-shmë një vit më pas, situata poli-tike në vend është edhe më erëndë, me opozitën shqiptare qëka djegur mandatet e deputetëvedhe nuk njeh institucionin e Parla-mentit, ndërsa kërkon largimin eEdi Ramës, krijimin e një qeverieteknike dhe mbajtjen e zgjedhjevetë parakohshme. Ky vendim ek-strem i opozitës u kritikua nga fak-tori ndërkombëtar, përfshi edheambasadën gjermane në Shqipëri,por zërat mbështetës nuk po mun-gojnë. Dhe sinjalet vijnë nga Berli-ni…

RAMA, “LIDER I VOGËL” PËRPOLITIKË TË MADHE…

Kryeministri Rama dhe Presi-denti i Kosovës Hashim Thaçi ishinnismëtarët e hedhjes në “treg” tëidesë së korrigjimit të kufijve Ko-sovë-Serbi, gjashtë muaj më parë,që nënkuptonte kalimin e Mitro-vicës së Veriut brenda kufirit të Ser-

bisë dhe Kosova merrte Luginën ePreshevës. Për ta, ky ishte njëopsion që do i jepte zgjidhje për-fundimtare çështjes ku Serbia tanjihte Kosovën dhe njëkohësishtmbyllej një kapitull me mbi njëshekull konflikt. I menjëhershëmishte reagimi i kancelares gjerma-ne Angela Merkel që në një vizitënë Kroaci e shprehu qartë se ishtekundër ndryshimit të kufijve nëBallkan, pasi kjo do sillte rrezikune një konflikti zinxhir edhe në shte-te të tjera. Pavarësisht deklaratëspa asnjë nënkuptim, kjo “lojë emadhe” nga dy liderë krejtësishttë vegjël do sillte të tjera qëndrimetë së njëjtës linjë me Berlinin, këtëherë nga shtetet e tjera anëtare tëBE-së. Gjithashtu, opozita zyrtarenë Shqipëri (në atë kohë brendainstitucioneve), e kundërshtoiidenë e korrigjimit të kufijve dhe ikonsideroi qëndrimet e Ramës si tëpapranueshme. Gjithsesi, kryemi-nistri shqiptar nuk e ka përmen-dur në ligjëratë të drejtë idenë e

“korrigjimit të kufijve”, por la tëkuptohej se do ishte pro njëzgjidhje që vinte nga të dyja palët,Kosova dhe Serbia, pavarësisht ter-mit “korrigjim” apo shkëmbim ter-ritoresh. Rama me tej shkoi edhenë “kërcënime të ulëta” që mëshumë entuziazmonin enturazhine tij në Shqipëri se sa të “çudisnin”Berlinin apo Brukselin. Në një “pa-triotizëm rapsodik”, Rama u sh-preh se nëse BE nuk ofron Shqipë-rinë dhe Kosovën, atëherë ata kanëtë drejtën që të bashkohen mestyre; gjithashtu ngriti “alarmin” seBE duhet të ishte më dashamirëseme Shqipërinë, pasi Rusia, Kinaapo Turqia ishin të gatshme të sh-trinin ndikimin e tyre në rajonin eBallkanit Perëndimor, nëse BE doqëndronte indiferente. Një mënyrëpër të anashkaluar problematikate vërteta, por këtë herë BashkimiEuropian, e veçanërisht Gjermaniapo i shohin me lupë problemet qëpo kalon vendi ynë. Katrin Staffler,përfaqësuese e CSU, raportuesja ere për Shqipërinë u shpreh se për tëvendosur për hapjen ose jo të ne-gociatave duhet pritur raporti i ri iKomisionit të BE-së për Shqipërinë.“BE-ja nuk është vetëm një treg ipërbashkët ose një hapësirë e për-bashkët ekonomike. Në radhë tëparë ajo është një bashkësi vlerashbazë. Këto janë: shteti i së drejtës,lufta kundër korrupsionit, disa tëdrejta themelore që ua garan-tojmë njerëzve. Dhe unë mendojse për sa kohë që nuk shohim për-parime në këto drejtime, bëjmëmirë të mos flasim për afate koho-re, të mos bëjmë asnjë premtim,por të shohim se cilat janë pikatqë duhen përmbushur”, – u shprehStaffler për Deutsche Welle.

Autoritetet serbe kanë nënshk-ruar një marrëveshje me kompa-ninë amerikane Cleary GottliebSteen & Hamilton LLP për të përfa-qësuar Beogradin në mosmarrë-veshjen e saj me Prishtinën nëlidhje me taksën tregtare, sipas njëkontrate të paraqitur në Njësinë eRegjistrimit të Agjentëve të Huaj(FARA), e cila është pjesë e Depar-

tamentit të Drejtësisë së SHBA.“Jemi të kënaqur që Republika

e Serbisë e ka angazhuar kompa-ninë tonë për ta përfaqësuar atënë lidhje me çështjet që kanë tëbëjnë me SHBA-së (duke përfshirëkomunikimet vis-à-vis me Shtetet

e Bashkuara të Amerikës) që janëshfaqur në lidhje me një mo-smarrëveshje me rajonin e Ko-sovës dhe Metohisë (jashtë Serbi-së, Kosova shpesh referohet si“Kosovë *”) për çështje të caktuaratë bashkëpunimit rajonal, duke

përfshirë kufizimet tregtare të ven-dosura nga autoritetet e Kosovës,në veçanti, ndaj mallrave dhe shër-bimeve me origjinë nga Serbia(“Angazhimi”), thotë kontrata tëcilën Njësia e Regjistrimit FARA eka pranuar më 28 mars.

Dokumenti i botuar nga Një-sia e Regjistrimit FARA nuk e spe-cifikon shumën që Serbia do ta pa-guajë për shërbimet e kompanisëamerikane. Qeveria e Kosovës filli-misht vendosi një taksë prej 10përqind mbi importet e mallraveserbe më 6 nëntor të vitit të kaluar,duke e marrë si shkas “sjelljen ne-gative” të Serbisë ndaj shtetësisësë Kosovës dhe fushatës së sajndërkombëtare kundër njohjes sëKosovës. Megjithatë, me 21 nëntor,Kosova vendosi të rrisë taksën në

100 përqind, duke ngjallur kritikanga qeveritë perëndimore, përf-shirë edhe zyrtarët e lartë të SHBA.

Kosova tashmë ka kontrata ak-tuale lobimi me kompanitë lobue-se të SHBA.

Dy kontratat e fundit u nën-shkruan nga Ministria e Jashtme eKosovës dhe kompania amerika-ne Pillsbury Winthrop ShaW Pitt-man, LLP“me qëllim të ofrimit të këshillaveligjore dhe mbështetjes përmarrëdhëniet qeveritare dhe ak-tivitetet e komunikimit publik”.

Sipas Aktit të Regjistrimit tëAgjentëve të Huaj të SHBA,agjentët që përfaqësojnë fuqitë ehuaja në “kapacitet politik ose kua-zi politik” duhet të zbulojnë de-tajet e marrëdhënieve të tyre.

Qeveria e Serbisë angazhon lobistë amerikanë kundër taksës doganoreQeveria e Serbisë kaangazhuar një kompanilobuese me bazë në SHBApër ta përfaqësuar atë përnjë mosmarrëveshjejeaktuale me Kosovën nëlidhje me taksat e tregtisëtë vendosura nga Prishtina

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Berlini kthen sytë nga Tirana dhe Prishtina

Berlini zyrtar nis “të flasë”,zërat kundër politikave tëqeverisë shqiptare dheproblemit të korrupsionit,trafiqeve dhepandëshkueshmërisë. Apo mbështetet ideja ezgjedhjeve të reja? Krisjetpolitike menjëherë pasidesë së korrigjimit tëkufijve Kosovë-Serbi dhetentativës për imponimine BE-së për të pranuar “pakushte shtesë” Shqipërinësi vend kandidat për nëBE. Si u kthye Rama nga“lider rajonal” në“problem” për politikat nëBallkan

15GLOBIKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Kryenegociatori i BashkimitEvropian për Brexit, Michel Barnier,tha se ka më shumë gjasa që Brita-nia të dalë nga BE-ja javën e ardh-shme, pa një marrëveshje të nego-ciuar me bllokun. “Brexiti pamarrëveshje nuk ka qenë kurrëskenari ynë i dëshiruar apo i sy-nuar. Brexiti pa marrëveshje nukka qenë kurrë skenari im i dëshi-ruar apo i synuar. Por, 27 vendet etjera të BE-së janë tani të përgati-tura”, tha Barnier. Ai bëri këto ko-mente në Bruksel, një ditë pasi Par-lamenti në Londër i refuzoialternativat e mundshme tëmarrëveshjes për Brexit, të cilënkryeministrja britanike, TheresaMay, e ka negociuar me Bashkimin

Evropian.Në votim ishin mocioni për të

mbajtur Britaninë në bashkimindoganor me BE-në, mocioni përqëndrimin e Britanisë në tregun eBE-së për mallra dhe shërbime,mocioni që kërkonte hedhjen nëreferendum publik të çdo marrëve-shjeje që Britania arrin me BE-nëdhe mocioni për anulim të Brexitit.

Të gjitha këto mocione u kundër-shtuan. Marrëveshja e Mayt përBrexitin, apo daljen e Britanisë ngaBE-ja, është refuzuar tri herë ngadeputetët britanikë. May tani dotë vendosë nëse do ta nxjerrë sëri-sh marrëveshjen në Parlament, porBarnier përsëriti se BE-ja nuk do tarinegociojë traktatin e arritur vitine kaluar. “Nëse Mbretëria e Ba-

shkuar do që të largohet nga BE-janë mënyrë të rregullt, kjo marrëve-shje, ky traktat është dhe do të jetëi vetmi”, tha Barnier.

Ligjvënësit britanikë e kanë re-fuzuar marrëveshjen kryesisht përshkak të politikave në kufirin me Ir-landën, që do të zbatoheshin pasBrexit-it. Si rezultat i dështimit tëmarrëveshjes së saj në Parlament,

May është detyruar të kërkojë ngaBE-ja të shtyjë datën e Brexitit, qëfillimisht ka qenë e caktuar për 29mars. Për rrjedhojë, Britania eMadhe, deri më 12 prill, duhet tëvendosë nëse do të largohet ngaBE-ja pa marrëveshje, ose nëse dotë kërkojë zgjatje të afatit nga bl-loku. Barnier tha se çdo zgjatje e ree afatit ka "rreziqe të konsideruesh-me për BE-në" dhe se blloku do tëpajtohej vetëm nëse paraqitet një"justifikim i fortë". Në ndërkohë,Parlamenti britanik ka marrë kon-trollin e Brexitit nga Qeveria, nëmënyrë që të mbajë një seri voti-mesh për gjetjen e një alternativepër marrëveshjen e Mayt.

Britania ka vendosur të lar-gohet nga Bashkimi Evropian nënjë referendum të mbajtur në vitin2016. Ekspertët kanë paralajmë-ruar se Brexiti pa marrëveshje meBE-në do të shkaktonte recesionnë Britani dhe do të ngadalësonterritjen ekonomike në bllokun evro-pian.

Brexiti pa marrëveshjegjithnjë e më i mundshëm

Britania ka vendosur tëlargohet nga BashkimiEvropian në njëreferendum të mbajturnë vitin 2016. Ekspertëtkanë paralajmëruar seBrexiti pa marrëveshjeme BE-në do tëshkaktonte recesion nëBritani dhe do tëngadalësonte rritjenekonomike në bllokunevropian

Publicitet

16 SPECIALEKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Zoran SOLUMUN

Aktivistja më e njohur serbepër të drejtat e njeriut, NatashaKandiq, themeluese e Fondit përtë Drejtën Humanitare, flet përbombardimet dhe luftën e Ko-sovës. Ajo ka qenë edhe vetë sh-pesh në Kosovë, në kohën e luftës."Pak kohë pas fillimit të bombardi-meve të NATO-s, pra me 25 marsnë orët e para të mëngjesit, dikunga ora dy apo tre, ra zilja e telefo-nit", kujton Natasha Kandiq.

"Ishte Nekibe Kelmendi. Mëtha se policia është futur në shtë-pinë e tyre dhe ka marrë me veteburrin e saj Bajramin, një avokatshumë i njohur, dhe dy djemtë etyre. Nuk e di çfarë të bëj. I them seështë mirë që po punojnë linjat te-lefonike dhe nesër në mëngjesmenjëherë duhet të shkojë në po-lici apo shërbimin sekret të shtetitdhe të kërkojë sqarime... Këtë bi-sedë nuk do ta harroj kurrë. Njëditë më pas kanë gjetur trupat epajetë të Bajramit dhe dy djemve,pranë një pike të karburanteve, nëdalje të Prishtinës. Policia thoshtese ka nisur hetimet. Por ky ishtevetëm maskim i një krimi, sepsekëtu nuk ka pasur hetime, nuk kapasur asgjë. Nekibe Kelmendi kavdekur në vitin 2011 dhe kurrë nuke ka kuptuar zyrtarisht se kush i kavrarë burrin dhe dy djemtë e saj. Kambetur vetëm vajza e saj, e cilaende kërkon të vërtetën. Edhe nenë Fondin për të Drejtën Humani-tare po kërkojmë të vërtetën, porpa sukses".

Natasha Kandiq ka qenë njëndër të rrallët në Beograd që ka ju-stifikuar ndërhyrjen e NATO-s nëvitin 1999 dhe këtë e ka thënë ha-pur. Ajo më pas ka mbështeturedhe pavarësinë e Kosovës, të sh-pallur në shkurt të vitit 2008. Ishtemysafirja e vetme nga Serbia në

Kuvend, në ceremoninë e shpal-ljes së pavarësisë.

THEMELIMI I FONDIT PËR TËDREJTËN HUMANITARE

"Fondi për Drejtën Humanita-re është themeluar në vitin 1992",thotë Kandiq, "me qëllim doku-mentimin e krimeve dhe shkeljene të drejtave të njeriut në Serbi,atje ku jetojnë grupet etnike - sh-qiptarët në Kosovë dhe mysli-manët në Sanxhak".

Natasha Kandiq ka diplomuarnë vitet 70-të në Fakultetin filoso-fik në Beograd, në sociologji. NëRepublikën Socialiste Federativetë Jugosllavisë ka punuar në Sho-qatën e Sindikatave, ndërsa në vi-tet 80-ta ka qenë bashkautore e li-brit "Nyja e Kosovës", në të cilënkritikohen ashpër autoritetet serbenë Kosovë, për politikë dhune, pasardhjes së Sllobodan Milloshevi-qit në pushtet. Pas botimit të këtijlibri, Kandiq e ka ndërprerë punënnë sindikatë dhe ka filluar hulum-timet e opinionit publik.

Në fund të vitit 1992 e ka the-meluar Fondin për të Drejtën Hu-manitare. Gjatë luftërave të viteve90-të, Fondi ka mbledhur të dhë-nat për krimet e luftës në hapësirate ish-Jugosllavisë. Këto dokumen-te kanë qenë më pas ndër dësh-mitë kryesore në proceset e Tribu-nalin e Hagës për krime lufte nëish-Jugosllavi.

AKTIVE PREJ VITIT 1996"Zyrën e parë në Prishtinë e

kemi hapur në vitin 1996", thotëKandiq. "Aty kanë punuar së ba-shku shqiptarë dhe serbë. Detyra etyre ka qenë mbledhja e të dhëna-ve për gjendjen. Gjatë vitit 1997kemi mbledhur të dhëna për ftesatmasive të njerëzve në të ashtu-quajtura biseda informative në po-lici. Gjatë marrjes në pyetje, ka pa-sur kërcënime masive ndaj atyreqë janë angazhuar për pavarësinëe Kosovës. Atyre u është thënë seky është terrorizëm dhe u ështëmohuar e drejta që me mjete pa-qësore të angazhohen për idetë etyre politike".

Kosova ishte lënë pasdore nëkohën luftës në Kroaci dhe Bosnje-Hercegovinë. Lëvizja paqësore eshqiptarëve të Kosovës, në krye meIbrahim Rugovën dhe Fehmi Aga-

nin, ka ofruar rezistencë paqësoregati një dekadë të tërë. Ata kanëorganizuar edhe sistemet paraleletë pavarura në shkolla dhe shën-detësi. Sistemi paralel ka funksio-nuar me vite. Në vitin 1997, nëskenë është paraqitur edhe Ush-tria Çlirimtare e Kosovës (UÇK) dhesituata ka ndryshuar radikalisht.Në vitin 1998 kanë filluar konfliktete armatosura mes forcave serbedhe UÇK. Bashkësia ndërkombë-tare, e cila me vite të tëra kishteinjoruar lëvizjen paqësore të rezi-stencës, tani përpiqej të ndalteluftën. Në vitin 1999 janë mbajturedhe negociata në Rambuje tëFrancës, por pala serbe nuk e kanënshkruar marrëveshjen paqëso-re.

FILLIMI I BOMBARDIMEVEPas dështimit të bisedimeve në

I kam parë vetë krimet serbeNatasha Kandiq kaqenë një ndër tërrallët në Beograd qëka justifikuarndërhyrjen e NATO-snë vitin 1999 dhe këtëe ka thënë hapur. Ajo më pas kambështetur edhepavarësinë e Kosovës,të shpallur në shkurttë vitit 2008. Ishtemysafirja e vetme ngaSerbia në Kuvend, në ceremoninë eshpalljes së pavarësisë

NAT

ASH

A KA

NDI

Q

Natasha Kandiq ka marrë një numër të madhvlerësimesh ndërkombëtare për punën e saj.Në vitin 2003 ka qenë edhe në listën e 36heronjve evropianë, të botuar në revistën"Time". Në vitin 2005 është shpallur qytetarenderi e Sarajevës dhe Person i Vitit në Bosnje-Hercegovinë, sipas revistës "Slobodna Bosna". Me 2013 ështënderuar me çmimin Hrant Dink në Turqi, ndërsakongresmenët amerikanë Eliot Engel dhe Roger Viker e kanëpropozuar Natasha Kandiqi në vitin 2018 edhe për çmiminNobel për paqen.

17SPECIALEKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Rambuje, NATO filloi aksionin ebombardimeve me emrin "Opera-tion Allied Force", me 24 mars 1999."Ditën e tretë pas fillimit të bom-bardimeve jam nisur për Kosovë.Nuk e kam ditur se çfarë po ndodhme bashkëpunëtorët tanë në Pri-shtinë. Ka qenë problem të shkoshnë Kosovë, sepse nuk ka pasur mje-te transporti. Kam marrë një taksinga Beogradi deri në Bujanovc. Portaksia fillimisht është dashur të si-gurojë benzinë, sepse në ato kohë-ra nuk ka pasur mjaft. Në Buja-novc mbërritëm disi, por nuk dijasi të shkoj deri në Prishtinë. E pye-ta taksistin të më çojë deri atje. Aikishte shumë frikë, por kur i tha-shë se atje ka vetëm forca serbe, aipranoi. Zyra jonë ishte thyer,kompjuterët ishin plaçkitur. I kamgjetur bashkëpunëtorët tanënëpër shtëpi, të gjithë ishin tepërtë frikësuar dhe nuk e dinin çfarëtë bëjnë. U kam propozuar tëshkojmë së bashku në Maqedoni,por ky u dëshmua si një plan i keqdhe nuk u realizua. Në Prishtinëishte tmerr, në rrugë nuk kishtemë shqiptarë. Kur kam shkuar tëkërkoj një bashkëpunëtore të Fon-dit, para godinës së saj ishinmbledhur shumë njerëz. Policia inxirrte me dhunë nga godina dhei urdhëronte të shkojnë në drej-tim të stacionit hekurudhor, e pa-staj në Shqipëri. Pas katër ditëshnë Prishtinë, katër shqiptarë dheunë, me një taksi, jemi nisur për nëBeograd. Taksisti ishte një njeri imirë, ai e shihte se çfarë po bëjnëme shqiptarët. Nuk fliste shumë. Epyeta a është i gatshëm të tran-sportojë katër shqiptarë për nëBeograd, sepse duhet të kalojmëkontrollet policore? Le ta pro-vojmë, tha ai. Kontrollin e parë ka-luam pa problem. Në pikën e dytëna ndalën. Unë heshta, ndërsashoferi i taksisë e pyeti policin, kumund të gjej karburante, sepsenuk kam asnjë pikë? Polici u për-qendrua tek pyetja dhe nuk nakontrolloi fare. Kaluam".

ZGJATJA E LUFTËSStrategët e NATO-s kishin pla-

nifikuar një luftë më të shpejtë.Ushtria dhe policia serbe nuk kanëbërë ndonjë rezistencë tepër tëmadhe ndaj bombardimeve tëNATO-s, por janë fshehur mirëdhe kanë evituar humbjet emëdha. Lufta u zgjat, ndërsavuajtjet e popullit në Kosovë sh-toheshin nga dita në ditë.

"Unë kam shkuar në Kosovëgati çdo dhjetë ditë", kujton Nata-sha Kandiq. "Gjithmonë me tënjëjtin taksist, i cili mësoi rrugëndhe njihte njerëzit në rrugë. Kamshkuar dhe kam kërkuar miqtë sh-qiptarë, kam shikuar a janë endegjallë. Kam qenë në Prishtinë tekdisa miq, kur erdhi lajmi për nda-limin e Fehmi Aganit, gruas së tijdhe djalit të tyre. Më lajmëruanse e kanë marrë, ndërsa një ditëmë vonë është gjetur trupi i tij ipajetë. Agani është vrarëndërkohë që Millosheviqi i lejoiRugovës të dalë nga vendi. FehmiAgani ka menduar se edhe ai

duhet të dalë nga Kosova dhe t'ibashkohet Rugovës. E gjithë fuqiae Rugovës ka qenë në mençurinë eFehmi Aganit. Vdekja e Aganitështë një humbje tepër e madhejo vetëm për shqiptarët, por përtërë rajonin. Po të kishte mbeturgjallë ai, zhvillimet pozitive do tëishin më të shpejta dhe të gjithado të ishin më ndryshe".

LIBRI I KUJTIMEVE NË KOSOVËNë vitin 2015, Fondi ka botuar

"Kosovske Knjige Pamćenja" (Li-brat e Kujtimeve në Kosovë). Syni-mi i këtij projekti ishte përcakti-mi i numrit të saktë të viktimavenë Kosovë. Koordinatore e projek-tit ishte Natasha Kandiq. Numri itë vrarëve në periudhën prej 1 ja-narit 1998 deri me 31 dhjetor 2000është 13.535 persona.

Prej tyre 10.812 janë shqiptarë,2.197 serbë, ndërsa 526 janë romë,boshnjakë, malazezë dhe të tjerë.Fondi për të Drejtën Humantiarenë Beogad dhe Fondi për tëDrejtën Humanitare në Kosovëkanë botuar në vitin 2014 listën epersonave të vrarë si pasojë ebombardimeve të NATO-s. Ngabombardimet kanë humbur jetën754 persona, 454 civilë dhe 300pjesëtarë të forcave të armatosura.

Ndër civilët janë 207 serbë dhemalazezë si dhe 219 shqiptarë ci-vilë, 14 romë dhe 14 të nacionalite-teve të tjera. Ky burim thotë sejanë vrarë 274 ushtarë dhe policëtë ish-Jugosllavisë dhe 26 pjesë-tarë të UÇK. Mbledhja e këtyre tëdhënave ka filluar që në kohën eluftës.

"Mendoj se gati të gjithë do tëreagonin si unë, po të shihnin këtokolona të refugjatëve, frikën dhetmerrin që mbretëronte. Një ditëshkova për të blerë bukë në një dy-qan në Prishtinë, në rend ishte njëshqiptare. Dy serbe të tjera filluantë bërtisnin dhe nuk e lejuan të

blejë bukë. Fillova edhe unë të bër-tas kundër tyre... këto janë gjëraqë nuk mund t'i harrosh. Në situa-ta të këtilla e harron sigurinë per-sonale, ajo më nuk është merëndësi", kujton Kandiq. Udhëti-met e mija në Kosovë kanë qenë tëtmerrshme, sepse kam parë edhevet se çfarë po ndodhë. Shqiptarëtkanë qenë në fillim të mbyllur nështëpitë e tyre, nuk kanë guxuartë dalin në rrugë. Kam parë kolonatë gjata refugjatësh, njerëz meqese në dorë, të humbur dhe paorientim. Kur i pyesja ku po shko-ni?, ata thoshin: Policia serbe naka urdhëruar të shkojmë në Sh-

qipëri. Njerëzit iknin në Shqipëri,ndërkohë që askush nuk i ndih-monte, nuk kishte asnjë organi-zatë të huaj humanitare atje. Uktheva në Beograd dhe shihjanjerëzit që rrinin nëpër kafene,shikonin drejt qiellit dhe flisninpër kinse padrejtësitë e mëdha qëpo i bëhen Serbisë me bombardi-me. Kurrë askush nuk më ka pye-tur se çfarë po ndodh në Kosovë, siështë gjendja atje! Më ka zemë-ruar tepër një letër e një grupi in-telektualësh të organizuar ngaOpen Society, me të cilën kërkohetpërfundimi i bombardimeve nëSerbi. Më ka zemëruar ky fokusimtek vetvetja, pa kurrfarë interesimipër atë se çfarë u ndodhte të tjerë-ve, pa kurrfarë interesimi për nda-limin e veprimeve të policisë dheushtrisë, vrasjeve, djegieve dheshkatërrimeve në Kosovë".

"E VËRTETA" KOMBËTAREPas përpjekjeve intensive di-

plomatike të trojkës së drejtuarnga presidenti finlandez, MartiAhtisari, e ku ishin edhe diplo-matët amerikaën dhe rusë StrobTalbot dhe Viktor Çernomirdin, nëqershor të vitit 1999, SllobodanMillosheviqi pranoi kushtet eNATO-s. Me 9 qershor 1999 në Ku-manovë u nënshkrua marrëveshjapër tërheqjen e trupave jugosllavenga Kosova dhe vendosja e misio-nit paqësor KFOR në Kosovë. Lufapërfundoi ndërsa nga Kosova ulargua një numër i madh i serbëvenga frika e hakmarrjes. Ata qëkanë mbetur kanë jetuar në frikënga mundësia e krimeve, të cilatkanë ndodhur kohë pas kohe edhenjë vit më pas. Fondi ka mbledhurfakte edhe për këto krime.

"Ne shohim sot se në Serbi ek-ziston vetëm 'një e vërtetë', e vërte-ta kombëtare. Është krijuar edhenjë Komision për hetimin e pa-sojave të bombardimeve të NATO-s, me qëllim që të dëshmohet seSerbia ka qenë viktimë. Paraqitenshifra që nuk kanë lidhje me faktetdhe harrohet në tërësi përgjegjë-sia e forcave serbe për një numërtë madh të njerëzve të vrarë atje",thotë Kandiq.

"Harrohet se pse dhe si erdhideri tek ndërhyrja e NATO-s. Çfarëi ka paraprirë ndërhyrjes dhe ciliishte roli i Serbisë në këtë mes.Ndërhyrja e NATO-s ka qenë njëmasë drastike, por mjeti i vetëmpër të ndaluar ushtrinë dhe poli-cinë serbe". (DW)

Udhëtimet e mija në Kosovë kanë qenë të tmerrshme, sepse kam parëedhe vet se çfarë po ndodhë. Shqiptarët kanë qenë në fillim të mbyllur nështëpitë e tyre, nuk kanë guxuar të dalin në rrugë. Kam parë kolona tëgjata refugjatësh, njerëz me qese në dorë, të humbur dhe pa orientim.Kur i pyesja ku po shkoni?, ata thoshin: Policia serbe na ka urdhëruar tëshkojmë në Shqipëri. Njerëzit iknin në Shqipëri, ndërkohë që askush nuki ndihmonte, nuk kishte asnjë organizatë të huaj humanitare atje

Kam qenë në Prishtinë tek disa miq, kurerdhi lajmi për ndalimin e Fehmi Aganit,gruas së tij dhe djalit të tyre. Më lajmëruan see kanë marrë, ndërsa një ditë më vonë ështëgjetur trupi i tij i pajetë. Agani është vrarëndërkohë që Millosheviqi i lejoi Rugovës tëdalë nga vendi. Fehmi Agani ka menduar seedhe ai duhet të dalë nga Kosova dhe t'ibashkohet Rugovës. E gjithë fuqia e Rugovëska qenë në mençurinë e Fehmi Aganit

18 KULTURËKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Në Serbi vazhdon glorifikimi ihumbjeve serbe dhe krijimi i mite-ve për to. Ky është stili i mbijetesëshistorike të Serbisë në përpjekjepër të mbajtur territore të huaja jovetëm që nga Beteja e Kosovës nëvitin 1389 e deri më sot, 630 vjetmë pas.

Një mit i tillë ka filluar tëkrijohet edhe për Betejën e Kosha-res në të cilën forcat serbe u thyennga forcat e Ushtrisë Çlirimtare tëKosovës. Për ta përkujtuar këtë be-tejë, televizioni publik serb njof-ton se është në përfundim e sipërfilmi, dokumentar e quan rts, metitull “Rrëfime lufte nga Kosharja”.Ky film, sipas autores së tij Sllaga-na Zariq ëshë xhiruar në Kopao-nik, në reliefe dhe kushte atmosfe-rike të me ato të Bjeshkëve tëJunikut Filmi merret me krono-logjinë e ngjarjeve filluar më 9 prill1999 kur forcat e UÇK-së sulmuanforcat serbe që qëndronin në kufi-

rin shqiptaro -shqiptar. Beteja kazgjatur 67 ditë, deri më 14 qershor1999 kur ushtria jugosllave u lar-gua përfundimisht nga Kosova.Dokumentar,i që paraqet vetëm

anën serbe të luftës, do të fillojë sëemituari më 9 prill në rts. Në me-diet serbe Beteja e Koshares ështëcilësuar si ferri i luftës për ushtrinëe Serbisë.Gjenerali i pensionuar

serb i dënuar për krime lufte, Vla-dimir Lazareviq, i cili ishte koman-dant i Korpusit të Prishtinës të ish-Ushtrisë Jugosllave gjatë kohës sëluftës në Kosovë, part zbuluar në

mediat serbe dëshmitë e tij ngakoha e luftës dhe tmerrin e Betejëssë Koshares. Sipas tijmë më 9 prilndodhi thyerja e kufirit dhe hyrja etrupave të UÇK-së në Kosovë ngaShqipëria.

“Sulmi ishte i tmerrshëm, dhearmiku ishte shumë, i armatosurmirë, me mbështetje të mirë ajro-re dhe instruktorët më të mirë tëNATO-s… Ishte një Vietnam në mi-niaturë. Nuk ishte beteja vetëm eKarakollit të Koshares, ishte njëfront prej 15 kilometrash”, ka thënëLlazareviq.

“Kosharja”, filmi që rrëfenanën serbe të luftës

Dokumentar,i qëparaqet vetëm anënserbe të luftës, do tëfillojë së emituari më 9prill në RTS. Në medietserbe Beteja e Kosharesështë cilësuar si ferri iluftës për ushtrinë eSerbisë.

Sipas nenit 84 të Ligjit për procedurën e përgjithshme administrative ("Gazeta Zyrtare e RM" nr.124/15) Agjencia për mbështetje financiare në bujqësi dhe zhvillim rural, pavarësisht përpjekjeve për të kryer shpërndarjen e akteve administrative të miratuara në procedurë administrative bën shpallje publike përmes:

N J O F T I M Agjencia për mbështetje financiare në bujqësi dhe zhvillim rural ka sjell akte administrative të cilat nuk mund t`i parashtrojë personalisht edhe atë: 1. Vendimi nr. 2016-68-0001260/2 i datës 13.11.2018 për Avdili Nura, Vaksince 1306, komuna Likovë, Kumanovë. 2. Vendimi nr. 2016-78-0006522/2 i datës 13.11.2018 për Tashev Tasho, rr.Gjorgji Trajkov nr.6, Strumicë. 3. Vendimi nr. 2016-78-0000305/2 i datës 13.11.2018 për Neceva-Janeva Irinka, f.Velusa 2414, Strumicë. 4. Vendimi nr. 2016-78-0006478/2 i datës 13.11.2018 për Projkov Petar, rr.Geras Cunev 7, Strumicë. 5. Vendimi nr. 2016-67-0000252/2 i datës 13.11.2018 për Jakimoviq Desa, Vladimir Komarov nr.12, Aerodrom, Shkup. 6. Vendimi nr. 2016-78-0004231/2 i datës 13.11.2018 për Angelov Gjorgji, f.Banicë, Strumicë. 7. Vendimi nr. 2016-78-0002223/2 i datës 13.11.2018 për Jangelovski Mladen, rr.Braqa Milladinovi nr.39/1-8, 2400 Strumicë. 8. Vendimi nr. 2016-78-0000857/2 i datës 13.11.2018 për Vitanov Branko, rr.Edinstvo nr.5, Kavadar. 9. Vendimi nr. 2016-78-0005858/2 i datës 13.11.2018 për Vitanov Tusho, f.Veljusë 2414, Strumicë. 10. Njoftimi nr. 12-5/263 i datës 13.02.2019 për Lita Shpknjp Ohër, f.Velgoshti, 6330 Strugë. 11. Vendimi nr. 12-1250/4/10 i datës 15.02.2019 për DPTU Biljana Promet, rr.6 nr.10 Ilinden, Shkup. 12. Vendimi nr. 12-1250/11/5 i datës 20.02.2019 për Margo Shpknjp, rr.Partizanska nr.84-3, Shkup. 13. Vendimi nr. 12-1250/4/15 i datës 15.02.2019 për PAM-EKS SHPKNJP, rr.Blagoj Gjorev pn, Veles. 14. Vendimi nr. 12-1250/11/19 i datës 20.02.2019 për DPTU Biljana Promet SHPK, rr.6 nr.10 Ilinden, Shkup. 15. Vendimi nr. 12-1250/11/6 i datës 20.02.2019 për fermën e shpezëve "Gjashtë vëllezërit" rr.1 nr.133 komuna Studeniçan, Shkup. 16. Vendimi nr. 12-125/4/12 i datës 15.02.2019 për fermën e shpezëve "Gjashtë vëllezërit", rr.Pero Nakov pn - Shkup. 17. Apeli nr. 12-1-24/2 i datës 07.02.2019 për Aleksandar Mazni, rr.Nju Delhiska nr.9, Shkup. 18. Njoftimi nr. 2018-55-0051922/3 i datës 05.02.2019 për Ranç N Dooel, rr.4 nr.66, f.Rzhaniçinë, komuna Petrovec, Shkup. 19. Njoftimi nr. 2018-79-0001508/3 i datës 08.02.2019 për Shabanoski Shaban, Belicë e poshtme 6334, Strugë. 20. Njoftimi nr. 2018-51-0098338/3 i datës 17.01.2019 për Muaremovski Tela, rr.A pn, Ostrec, Manastir. 21. Njoftimi nr. 2018-75-0002009/2 i datës 24.10.2018 për Agro Delta, f.Vrashticë e poshtme, komuna Konçe, Radovish. 22. Vendimi nr. 12-5/49 i datës 10.01.2019 për DPP "Cek-Komerc" SHPK Import-Eksport, rr.Sheshi Ilinden nr.20-4, Sveti Nikolle. 23. Vendimi nr. 12-5/50 i datës 10.01.2019 për UNI AGRO SHPK, rr. Zhivko Firov nr.63, Veles. 24. Njoftimi nr. 16-766/5 i datës 25.03.2019 për DOMAIN BAROVO SHPKNJP, rr. Vlladimir Polezhinovski nr.14, Qendër Shkup.

Ftohen personat e lartpërmendur në afat prej 8 (tetë) ditësh nga data e publikimit të njoftimit të lajmërohen në hapësirat e Agjencisë për mbështetje financiare në bujqësi dhe zhvillim rural - Shkup për ngritjen e vendimeve, në qoftë se nuk lajmërohen, ky njoftim me shpallje publike do të konsiderohet si dorëzim i rregullt në pëlqim me nenin 84 paragrafi 6 nga Ligji për procedurën e përgjithshme administrative ("Gazeta Zyrtare e RM" nr. 124/15).

Publicitet

19SPORTKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Fisnik NUHIU

Shkup, 2 prill - Pas ndeshjeve të zh-villuara në mesjavë të dielën do tëkthehen në program takimet ejavës së 26 në Ligën e Parë futbol-listike të Maqedonisë së Veriut.Derbi i xhiros do të luhet në qyte-tit e Tetovës, ku do të përballënvendasit e Renovës me skuadrëne FC Shkupit. Do të jetë një nde-shje shumë interesante pasi tëdyja ekipet luftojnë për vendin ekatërt në tabelë, ndërsa pas 25 xhi-rove të zhvilluara, Renova dheShkupin kanë pikët e barabarta (33pik). “Pas disa rezultateve ku na kamunguar fati, jemi të bindur tëgjithë se kjo është vetëm një fazeqe do te kaloje shpejt. Ne besojmënë grupin tonë dhe në kualitetettona për tu rikthyer në formën që

kemi qenë. Tani na pret një nde-shje e vështirë në Tetovë kundërRenovës, mirëpo ne jemi të gat-shëm për të dhënë maksimuminnë fushë që të marrim një rezultatpozitiv për të rikthyer kënaqësinënë klub dhe tek fansat tanë”, dekla-roi Enes Azizi. Skuadra do të ketëmungesë vetëm Rron Brojën,shkaku i pesë kartonëve të verdhë.Nga ana tjetër kampioni aktualShkëndija do të udhëtojë drejtStrumicës, ku do të jetë mysafire eAkademija Pandevit, të cilët po zh-villojnë një sezon të suksesshëm,ku e dëshmon edhe vendi i tretënë tabelën e klasifikimit. Skuadravendase Akdemija Pandev, në këtëpërballje do të jetë pa shumë loj-

tarë të formacionit të parë, përshkak të lëndimeve si dhe lojtarë-ve të cilët janë të suspenduar ngakartonët e marrë. Mirërpo vendasitnë këtë takim do të futen me qëlli-min e tyre që të dalin të pamposh-tur për të vazhduar drejt qëllimit tëtyre për të ruajtur vendin e tretënë tabelë. Nga ana tjetër “Kuqe-zinjtë” për këtë takim janë përgati-tur maksimalisht dhe shpresojnëse nga Strumica do të rikthehenme fitore për të vazhduar serinëpozitive të rezultateve.“Na pret një ndeshje interesante

me një kundërshtarë që po bën njësezon të mirë siç është AkadmijaPandevi i respektojmë ata rezulta-tet e tyre dhe cilësinë që kanë, por

dien ambiciet tona dien qëllimettona dhe ne shkojmë të fitojmë nëçdo ndeshje. Kemi hyre në një seritë mirë posaçërishtë pas pauzëz nëkampionat, kemi fituar me rezulta-te bindëse dhe tash sigurisht qëduam të vazhdojmë me këtë seri.Në Strumicë shkojmë për një tjetërparaqitje pozitive dhe me angazhi-min e të gjithëve të marim tre pikënga kjo përballje”, deklaroi StenioZhunior. Ndërkaq, në takimet tje-ra që do të luhen ditën e mërurë(sot) do të takohen: Pobeda nështëpi pret Vardarin, Sileksi do tëjetë nikoqire e Makedonija Gj.Pdhe Rabotniçki luan me Belasicën.Të gjitha takimet do të nisin mefillim prej ora 15:30.

Nuhiu, 6 fitorenë shtatëndeshje meDritënShkup, 2 prill - Pranvera dukettjetër për Dritën që kur ArdianNuhiu mori detyrën e kryetraj-nerit të kjo skuadër. Pas elimi-nimit nga gara për DigitAlbKupën e Kosovës dhe largimine trajnerit Shpëtim Duro,duket se gjërat tashmë kanërënë në binarë, pasi që teknikushkupjan ka vënë dorën e tijmbi ekipin dhe rezultatet fla-sin më së miri. Gjashtë fitorenë shtatë ndeshje, prej tyrepesë fitore radhazi ku spikatfitorja në debutim përballë ri-valit lokal Gjilani (3-1) janë shi-frat magjike që ka arritur tek-niku shkupjan me të marrëdrejtimin e kampionëve nëfuqi. 12 gola të shënuar dhevetëm katër të pranuar janëshifra që do ti kishte lakmi çdotrajnerë tjetër, për më tepër qëka grumbulluar 18 pikë dhenëse kampionati do të nistenga pjesa pranverore atëherëDrita do të kryesonte ren-ditjen. I thjeshtë dhe modest,Nuhiu i jep gjithë kreditet fut-bollistëve të tij që për hir të sëvërtetës kanë qenë fantastiknë këtë pranverë, por minusi imadh i krijuar në pjesën vje-shtore të kampionatit u ka pa-mundësuar atyre të mbrojnëtitullin kampion. Që nga startii pranverës dhe del sebardhekaltërit janë ekipi duk-shëm më i mirë në Ipko Super-ligë. Pas tyre vijnë Feronikelidhe Llapi që kanë tubuar një,respektivisht dy pikë më pak.Zhgënjyese është forma e Gji-lanit që ka marrë vetëm gja-shtë pikë në shtatë javë, që dotë thotë se nuk ka arritur tëmarrë as edhe një pikë përndeshje.

RENDITJA KAMPIONALE PASPJESË PRANVERORE TËKAMPIONATITDRITA 18 PIKËFERONIKELI 17 LLAPI 16 PRISHTINA 13 FERIZAJ 10 DRENICA 9 BALLKANI 8FLAMURTARI 7TREPCA 89 7 GJILANI 6 LIRIA 5KEK-U 0

Shkup, 2 prill - Interesimi i shumëskuadrave për lojtarin e reprezen-tacionit të Maqedonisë, Elif Elmaska bërë që vlera e kartonit të tij tërritet edhe më shumë në treg, po-saçërisht pas ndeshjeve të mira qëzhvilloi me përfaqësuesen e Ma-qedonisë në fillim të kualifikimevepër kampionatin Evropian 2020.Fiorentina dhe Lacio janë ekipetmë të interesuara për momentin,me Elmas, ndërsa sipas mediume-ve italiane skuadrat tani më vetëmkanë dërguar ofertë drejt skuadrëssë Fenerbahçes, për të marrë shër-bimet e lojtarit shkupjan. Sipas ga-zetës italiane “Tutosport”, Fiorenti-

na ka ofruar 15 milion euro për ElifElmas, por skuadra turke ende nukka kthyer përgjigj drejt ekipit ita-lian. Burimet e njëjta konfirmojnëse shumë shpejt pritet që edhe La-cio të dërgon ofertë, e cila pritet të

jetë më e lartë se ajo e Fiorentinës.Lacio pritet që të lirohet nga shër-bimet e Milenkoviç Saviç ndërsavendin e tij ta zëvendësojnë melojtarin e reprezentacionit të Ma-qedonisë. (F.N)

Bundesliga eMilot RashicësMilot Rashica nuk pati natë tëmirë në Prishtinë në ndeshjen eKosovës me Bullgarinë (1:1) nëkualifikimet për “Euro 2020”. Por,ylli kosovar vazhdon të shkëlqejënë Werder Bremen. Rashica erealizoi një gol dhe asistoi në njëtjetër gol në fitoren prej 3:1 tëskuadrës së tij ndaj Mainzit nëfundjavën e kaluar. Kjo paraqitjefantastike ka bërë që Rashica tëpërzgjedhet sërish në formacio-nin e javës në Bundesligën gjer-mane, krahas yjeve të tjerë si DaCosta, Guerrero e Poulsen. Lojtarianësor deri më tani ka pasur 28paraqitje për Werder bremenindhe i ka shënuar 9 gola në tëgjitha garat. 8 sosh i ka realizuarvetëm në Bundesligë. Ai ështëgolashënuesi i dytë më i mirë iWerderit, pas Kruses, që ka shë-nuar 10 gola në kampionat.

Alban Meha ka lënë skuadrën eSV Elversbergut për të kaluar teHessen Kassel. Alban Meha, fut-bollisti që e veshi fanellën eKombëtares së Shqipërisë dhe Ko-sovës, një lojtar fantastik dhe i ta-lentuar, ka përfunduar në ligë

amatore në Gjermani, në atë të pe-stë. Sipas gazetës “hna.de”, 32-vjeçari ka lënë SV Elversbergun përtë kaluar te Hessen Kassel. Meha ulargua nga SV Elversberg pas njësezoni pozitiv sepse shënoi 8 goladhe asistoi njëherë në 16 paraqitje.

Klubet italiane në “luftë” për Elif Elmas

Meha përfundon në ligë amatore në Gjermani

LIGA E PARË - JAVA E 26

Renova përballë Shkupit,Shkëndija mysafire e Akademija P

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

“Na pret një ndeshje evështirë në Tetovë kundërRenovës, mirëpo ne jemitë gatshëm për të dhënëmaksimumin në fushë qëtë marrim një rezultatpozitiv për të rikthyerkënaqësinë në klub dhetek fansat tanë”, deklaroiEnes Azizi

Koha

20 MARKETINGKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

Në bazë të nenit 17, nenit 18 dhe neni 19 nga Rregullorja për mënyrën e realizimit të ekskursioneve për nxënës dhe aktiviteteve tjera të lira për nxënës të shkollave fillore të MASH nr.07 9992/2 të datës 05.06.2014, SHF "Goce Dellçev"Konçe shpall

SHPALLJEpër realizimin e procedurës për grumbullimin e ofertave për realizimin e ekskursioneve për vitin shkollor 2018/2019

1. Organi kontraktues:SHF "Goce Dellçev" Konçeadresa: f.Konçe, 2424 Konçetel:032/649 145; e mail: goce_delcev_konce@yahoo.com2. Përshkrimi i shërbimit: Shërbimi është i ndashëm dhe çdo ofertë duhet

të jetë në zarf të veçantë.2.1. Ekskursion njëditor për nxënësit e klasës së tretë për 41 nxënës në

periudhën e muajit maj 2019Nisje në ora 8 para shkollës. Gjatë rrugës shëtitje të tipareve të

Maqedonisë lindore. Vizitë të Strumicës me njohje të tipareve dhe të kaluarënhistorike të qytetit vizitë të oranzherive me njoftim të procesit për kultivimine perimeve. Vizitë të banjës dhe njoftim për rëndësinë e saj dhe mënyrën epunës. Vizitë të manastirit Vodoça dhe njoftim me të kaluarën tonë. Kthim nëora 16 deri të të gjitha vendbanimet e nxënësve.

Në çmimin e ofertës të jenë të llogaritura shërbimet në vijim: transportim me autobusë të lartë turistik në relacionin e cekur, për te gjithë objektet që do te vizitohen në çmim të jetë e llogaritur

edhe çmimi i biletës, të siguruara 5 gratis për mësimdhënësit organi kontraktues e mban të drejtën ta caktoj datën për realizim të

ekskursionit, organi kontraktues e mban të drejtën ta ndryshoj numrin e nxënësve

varësisht nga interesimi i nxënësve, ekskursionin e financon prindi/kujdestar i nxënësit, me pagesën e

mjeteve financiare të subjektit juridik i cili e realizon ekskursionin.2.2. Ekskursion dyditor për nxënësit e klasës së gjashtë për 32 nxënës në

periudhën e muajit maj 2019Dita 1 Nisje në ora 6.30 nga f.Konçe drejt Kavadarit, vizitohet Stobi,

pastaj nisje drejt Prilepit dhe vizitohet Qyteti i epërm dhe kullat e Markos,nisje drejt Manastirit. Akomodim në hotel në qendër të qytetit Manastir në tëcilin ka të organizuar drekë. Pas drekës vizitohet Heraklea dhe parku nacional"Pelister". Kthim në hotel, aktivitete të lira nëpër qendrën e qytetit. Darkëdhe fjetje organizuar në hotelin.

Dita 2 Pas mëngjesit në hotel, merren lunch pako për drekë nga hoteli(sandviç me stek pule, sallatë dhe lëng) dhe nisje për Gostivar, vizitë tëburimit të lumit Vardar "Vrutok", pastaj nisje për Tetovë, kalohet pranëXhamisë së larme. Nisje për Shkup vizitë të shtëpisë përkujtimore të NënësTerezë dhe QTQ, Xhambo dhe Çarshia e Vjetër, kthim përmes Velesit dheShtipit. Kthimi i nxënësve deri në vendin e banimit deri te të gjitha vendet ebanuara në komunën Konçe.

Në çmimin e ofertës të jenë të llogaritura shërbimet në vijim: transportim me autobusë të lartë turistik në relacionin e cekur, për te gjithë objektet që do te vizitohen në çmim të jetë e llogaritur

edhe çmimi i biletës, te siguruara 2 gratis për mësimdhënësit organi kontraktues e mban të drejtën ta caktoj datën për realizim të

ekskursionit, organi kontraktues e mban të drejtën ta ndryshoj numrin e nxënësve

varësisht nga interesimi i nxënësve,

ekskursionin e financon prindi/kujdestari i nxënësit, me pagesën emjeteve financiare të subjektit juridik i cili e realizon ekskursionin.2.3. Ekskursion treditor për nxënësit e klasës së nëntë për 34 nxënës në

periudhën e muajit maj 2019.Dita 1 Nisje në orën 06:30 nga f.Konçe drejt Kavadarit me vizitë të Stobit,

nisja drejt Prilepit dhe vizita e Qytetit të lartë dhe Kullat e Markos, vizitëqytetit të Manastirit, aktivitete të lira në qendrën e qytetit pastaj vizitë tëlokalitetit antik Heraklea dhe nisja drejt qytetit të Ohrit. Akomodim dhe fjetjenë hotel i cili duhet të jetë në qendër të qytetit dhe (në të të jetë organizuarushqimi), aktivitete të lira dhe darkë në hotel.Dita 2 Mëngjes. Pas mëngjesit vizitohen vendet me karakteristika më të

mëdha të qytetit të Ohrit – Vizita e monumenteve siç janë Lihnidos,Pllaushnik, kalaja Samoillove, Kisha "Shën Sofia", çarshia e vjetër, drekë nëhotel. Pasdite shkohet në "Shën Naum Ohridski" dhe pasdarke në hotelmbahet darkë solemne e përcjellur me muzikë të gjallë e cila është epërfshirë në çmimin e ofertës.Dita 3 – Mëngjes. pas mëngjesit nisja për në Strugë dhe vizitohet Muzeu

natyror shkencor (bileta për hyrje duhet të jetë e futur në ofertën). Për drekmerret lanç pako (sandviç me stek pule, sallatë dhe lëng), nisja drejtGostivarit dhe vizitohet burimi i lumit Vardar "Vrutok", nisja drejt Tetovës kuvizitohet manastiri i Leshkës dhe Xhamia e larme, nisja drejt Shkupit kuvizitohet shtëpia përkujtimore e Nënë Terezës dhe QTQ pastaj kthimi mbrapanëpërmjet Velesit dhe Shtipit. Kthimi i nxënësve deri në vendin e banimitderi te të gjitha vendet e banuara në komunën Konçe.

Në çmimin e ofertës të jenë të llogaritura shërbimet në vijim: transportim me autobusë të lartë turistik në relacionet e cekura, për te gjithë objektet që do te vizitohen në çmim të jetë e llogaritur

edhe çmimi i biletës, te siguruara 2 gratisa për mësimdhënësit organi kontraktues e mban të drejtën ta caktoj datën për realizim të

ekskursionit, organi kontraktues e mban të drejtën ta ndryshoj numrin e nxënësve

varësisht nga interesimi i nxënësve, ekskursionin e financon prindi/kujdestari i nxënësit, me pagesën e

mjeteve financiare të subjektit juridik i cili e realizon ekskursionin.3. Përmbajtja e ofertësVërejtje: Për secilin ekskursion ofertat do të shqyrtohen veç e veç.

Ofertuesi varësisht se a jep ofertë për ekskursionin njëditor, dyditor apotreditor ofertat duhet ti vendosë në zarf të veçantë me shenjën se për cilinekskursion jep ofertë.

Nën pikën 1 për ekskursion njëditor (2.1)çmim individual dhe të përgjithshëm për shërbimin sipas përshkrimit të

dhënë në pikën 2.1 të kësaj shpallje, me guid të siguruar dhe mjek të siguruardokumente në pajtim me pikën 4, 5 dhe 6 të kësaj shpalljeoferta nuk duhet të përmbajë zgjidhje alternative

Nën pikën 2 për ekskursion dyditor (2.2)çmim individual dhe të përgjithshëm për shërbimin sipas përshkrimit të

dhënë në pikën 2.2 të kësaj shpallje, me guid të siguruar dhe mjek të siguruardokumente në pajtim me pikën 4, 5 dhe 6 të kësaj shpallje

oferta nuk duhet të përmbajë zgjidhje alternativeNën pikën 3 për ekskursion treditor (2.3)

çmim individual dhe të përgjithshëm për shërbimin sipas përshkrimit tëdhënë në pikën 2.3 të kësaj shpallje, me guid të siguruar dhe mjek të siguruar

dokumente në pajtim me pikën 4, 5 dhe 6 të kësaj shpalljeoferta nuk duhet të përmbajë zgjidhje alternative

4. Kushtet minimale të cilat duhet t`i plotësojë ofertuesi:Të jetë i regjistruar në pajtim me dispozitat pozitive në R.M. për kryerje të

veprimtarisë përkatëse turistike,Me sukses të ketë të realizuara së paku 3 ekskursione për nxënës dhe

aktivitete tjera të lira në 3 vitet e fundit,Të përmbushë kushtet për transport të grupit të fëmijëve në pajtim me

Ligjin për siguri në komunikacion rrugor dhe Rregulloren për kërkesat eposaçme teknike të makinave me të cilat udhëtojnë grupet e fëmijëve,5. Dokumentet të cilat duhet t`i dorëzojë ofertuesi së bashku me ofertën:dokument për veprimtari të regjistruar,kopje të marrëveshjeve si dëshmi që ka të realizuar me sukses më së paku

3 ekskursione për nxënës dhe aktivitete tjera të lira në 3 vitet e fundit, mevulë nënshkrim dhe shenjë "Besnike ndaj origjinalit"

vërtetim për plotësimin e kushteve teknike eksploatuese për transportdeklaratë me të cilën ofertuesi deklaron se i plotëson kushtet për

transport të grupit të fëmijëve në pajtim me Ligjin për siguri në komunikacionrrugor dhe Rregulloren për kërkesat e posaçme teknike të makinave me tëcilat udhëtojnë grupet e fëmijëve

deklaratë për guid të siguruardeklaratë për mjek të siguruardeklaratë që siguron gratis për mësimdhënësit në pajtim me numrin e

cekur në pikën 2 të kësaj shpalljeVërejtje: Nëse ofertuesi merr pjesë me ofertë për dy ose për tre ekskursionet,

ai është i obliguar të dorëzojë oferta në zarf të veçantë për çdo ekskursion dheme çdo ofertë dokumentacionin e kërkuar dorëzohet veçmas!6. Garancia bankare

Në ditën e nënshkrimit të Marrëveshjes ofertuesi i zgjedhur dorëzongaranci bankare në vlerë prej 5% nga çmimi i përgjithshëm i vlerës sëmarrëveshjes, për çdo marrëveshje veçmas.7. Kriteret për dhënien e marrëveshjes për realizimin e ekskursionit:Çmimi më i ulët.8. Ofertuesi mund të dorëzojë ofertë për një, dy apo për tre ekskursionet

veçmas në zarf të veçantë. Oferta duhet të jetë në zarf të veçantë për çdoekskursion me shenjë: "Mos e hap" për komisionin për grumbullimin eofertave dhe e shënuar "Për ekskursion njëditor"; " Për ekskursion dyditor"ose " Për ekskursion treditor".

9. Afati i fundit, vendi dhe mënyra e dorëzimit të ofertës:Oferta së bashku me dokumentacion e plotë dorëzohen deri të shkolla

në zarf të mbyllur në afat prej 5 (pesë) ditë pune duke llogaritur nga dita epublikimit të kësaj shpallje. Ofertat e pakompletuara, ofertat me zgjedhjealternative dhe ofertat jo në kohë nuk do të jenë lëndë e shqyrtimit.

Komisioni për grumbullimin e ofertave pranëU "Goce Dellçev" Konçe

FEDERATA E FUTBOLLIT TË MAQEDONISË

Publikon

S H P A L L J E

Për angazhim të ndihmës trajnerit të futbollit për punë me futbollistë në paralelen për futboll në DSUAkademia e sportit në Shkup. Konkursi publikohet sipas nenit 15 të Ligjit për DSU Akademia e sportit dhedispozitave të Rregullores për kriteret e veçanta për trajner të nxënësve në akademinë e sportit.

Në Shkup kërkohet 1 (një) ndihmës trajner

Kushtet e përgjithshme të cilat kandidatët për trajner dhe ndihmës trajner duhet t`i plotësojnë janë:të ketë të mbaruar së paku arsim të lartë në sferën e sportit ose licenca të arritura të marra nga

ndonjë asociacion sportiv përkatës dheme vendim të plotfuqishëm gjyqësor të mos ketë të shquar dënim ose sanksion për ndalesë të

kryerjes së profesionit, veprimtarisë ose detyrës.Kushtet e veçanta të cilat kandidatët për trajner ose ndihmës trajner duhet t`i plotësojnë janë:

- të posedojë vërtetim për së paku dy vite punë në klub në kategorinë përkatëse për të cilën ështëkandidat në pesë vitet e fundit, ose vërtetim për së paku pesë vite stazh pune si trajner mediplomë përkatëse B, A ose PRO të lëshuar nga Federata e Futbollit të Maqedonisë,

- të posedojë vërtetim që nuk ka të shquar masë disiplinuese nga ana e organit disiplinues tëFederatës së Futbollit të Maqedonisë në pesë vitet e fundit,

- të posedojë aftësi për komunikim, organizim dhe menaxhim, si dhe aftësi për transferim tënjohurive dhe aftësive, dhe

- të ketë arritur rezultate në karrierën e tij profesionale, gjegjësisht të fituar kampionat, trofe oseperformancë në gara evropiane.

Përparësi gjatë zgjedhjes së trajnerit nga paragrafi (1) të këtij neni kanë kandidatët të cilët njohin sëpaku një gjuhë botërore, që përcaktohet me posedimin e certifikatës të njohur ndërkombëtarisht të lëshuarnga testatori oficial evropian, anëtar i shoqërisë ALTE të testatorëve evropian ose certifikatë nga institucionindërkombëtar për A2 nivel të CEFR, gjegjësisht BULATS; ose TOEFL PBT së paku 310 pikë, TOEFL CBT së paku35 pikë ose TOEFL IBT së paku 10 pikë, ose DELF, TCF, TEF ose Gete certifikatë.

Të gjithë kandidatët e interesuar CV e tyre, në gjuhën maqedonase, me të gjitha dokumentet enevojshme në origjinal (përveç diplomën e trajnerit e cila mund të jetë kopje), t`i parashtrojnë deri teFederata e futbollit të Maqedonisë përmes postës në adresë, ose personalisht në arkivin e FFM në afat prej 3(tre) ditëve nga dita e publikimit:

Federata e Futbollit të MaqedonisëBul. ASNOM nr.21 lgj. Lisiçe e re,1000 Shkupme shenjën për ndihmës trajner në paralelen futboll në Shkup

FFM, e mban të drejtën të kryen testim plotësues të kandidatëve të cilët kanë rezultate të njëjta osetë ngjashme në kuotën e paraparë. Të gjithë kandidatët që do t`i plotësojnë kushtet për pranin, do tëinformohen më tej për aktivitetet e mëtutjeshme, përderisa fletëparaqitjet e pakompletuara dhe jo tërregullta nuk do të shqyrtohen.

FEDERATA E FUTBOLLIT TË MAQEDONISËMUAMED SEJDINI

Kryetar

Në bazë të nenit 35 paragrafi (3) të Ligjit për Planifikim Urbanistik dhe Hapësinor, (G. Zyrtare e RM-së nr. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16,163/16, 64/18, 168/18) dhe Vendim me nr. 10-819/4 dt. 29.03.2019 Kryetari i Komunës së Tetovës, e lëshon këtë:

K O M U N I K A T Ë

për organizimin e Prezantimit Publik dhe Anketës publike të përsëritur për Propozim Planin detal urbanistik për Bllokun Urban 10

Njoftohen qytetarët e komunës së Tetovës se Kryetari i komunës së Tetovës mori Vendim për organizimin e prezantimit publik dhe anketës publike të përsëritur sipas Propozim Planit detal urbanistik për Bllokun Urban 10KK Tetovë 1 dhe Tetovë jashtë r. nd., komuna e Tetovës me nr.teknik 2-8/17 i përpunuar nga "URBANPLAN"-SHPK Tetovë. Kufiri i përfshirjes planore definohet përmes rr.”Video Smilevski Bato”, rr. “159”, hekurudha Shkup-Kërçovë dhe në pjesën verilindore kufizohet përgjatë parcelave kadastarale nr. 5707, 5695/4 dhe 1304, me periudhë planore prej 2016-2021 vjet. Përfshirja është me sipërfaqe prej 8.04 ha. Brenda përfshirjes planore të bllokut 10, planifikohen këto klasa themelore të destinimit si në vijim: A1 - banim në ndërtesa banimore, V3 – Kulturë, G4 – Depo, E2 - Suprastrukturë komunale, D2 - Gjelbërim mbrojtës, E1 - Infrastrukturë komunale. ANKETA PUBLIKE PËRSËRITUR sipas Propozim Planit detal urbanistik për Bllokun Urban 10, komuna e Tetovës, do të zgjas 5 ditë pune, kurse do të mbahet në periudhën nga 15.04.2019-19.04.2019. Komunikata për prezantimin publik dhe anketën publike është e publikuar në (2) mediume publike, në ueb faqen e komunës www.tetovo.gov.mk dhenë sistemin e e-urbanizmit. PREZANTIMI PUBLIKI PËRSËRITUR sipas Propozim Planit detal urbanistik për Bllokun Urban 10, në komunën e Tetovës, do të mbahet me dt. 16.04.2019 në ora 11:00, në zyrën nr.20 në Komunë - Sektorin e urbanizmit dhe menaxhimit me tokën ndërtimore në komunën e Tetovës. Komunikata për prezantimin publik dhe anketën publike të përsëritur është e publikuar në (2) mediume publike, në ueb faqen e komunës www.tetovo.gov.mk dhe në sistemin e e-urbanizmit. Listat anketuese për pjesëmarrje në anketën publike, qytetarët e interesuar mund t’i marrin në hapësirat e Komunës - Sektorin e urbanizmit dhe menaxhimit me tokën ndërtimore në zyrën nr.20 në komunën e Tetovës ose në formën elektronike nëpërmjet sistemit informativ e-urbanizëm. Në afatin e caktuar qytetarët e interesuar dhe personat juridik nga territori konkret i përfshirë me planin, mund të dorëzojnë vërejtje me shkrim, propozimet dhe mendimet në fletat anketuese. Shtojca grafike e Planit detal urbanistik në Bllokun Urban 10, do të ekspozohet në tabelën e shpalljes në ndërtesën e komunës së Tetovës dhe në ueb faqen e komunës www.tetovo.gov.mk, informata më detale për Planin detal urbanistik do të mund të merren në Sektorin e urbanizmit dhe menaxhimit me tokën ndërtimore në komunën e Tetovës. Kryetar, Teuta Arifi

21SPORTKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

KOMUNA KARPOSH KRYETARI I KOMUNËS Në bazë të nenit 35 paragrafi 3 i Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik (“Gazeta Zyrtare e RM” nr. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 dhe 168/18), Kryetari i Komunës së Karposhit, në vijim sjellë

L A J M Ë R I M Për organizim të prezantimit publik dhe anketës publike për Dokumentacionin lokal planor-urbanistik për G4 - Depo me sallon ekspozues për PK 130/1, KK Bardovc, m.v Gllaviçicë, Komuna Karposh, Shkup. Anketa publike në lidhje me Dokumentacionin lokal urbanistik planor për G4 - Depo me sallon ekspozues për PK 130/1, KK Bardovc, m.v Gllaviçicë, Komuna Karposh, Shkup, do të mbahet prej datës 08.04.2019 deri më 12.04.2019, çdo ditë pune, nga ora 07:30 deri 15:30, në hapësirat e Komunës Karposh (Baraka 2 - rr.Radika nr.9). Prezantimi publik në lidhje me Dokumentacionin lokal urbanistik planor për G4 - Depo me sallon ekspozues për PK 130/1, KK Bardovc, m.v Gllaviçicë, Komuna Karposh, Shkup, do të mbahet më datë 12.04.2019 në ora 13.00, në hapësirat e Komunës Karposh (Baraka 2 - rr.Radika nr.9). Hapësira për të cilën miratohet Dokumentacioni lokal urbanistik planor ndodhet jashtë kufijve të PNU të qytetit Shkup (2012-2022) dhe jashtë Planit urbanistik për fshatin Bardovc. Sipërfaqja e përfshirjes për të cilën përpunohet Dokumentacioni lokal urbanistik planor është 1513 m2. Listat anketuese për pjesëmarrje në Anketën publike do të gjenden në lokalet e Komunës së Karposhit (Baraka 2 – rr. Radika nr. 9) dhe në sistemin E-urbanizëm. Lajmërimi për organizim të prezantimit publik dhe anketës publike, shtojcën grafike për Dokumentacionin lokal urbanistik planor për G4 - Depo me sallon ekspozues për PK 130/1, KK Bardovc, m.v Gllaviçicë, Komuna Karposh, Shkup dhe informacione më të hollësishme për të njëjtat do të publikohen në UEB faqen e Komunës Karposh - www.karpos.gov.mk.

Në afatin e caktuar, subjektet e interesuara juridike dhe fizike, mund të parashtrojnë vërejtjet në listat anketuese në lokalet e Komunës së Karposhit (Baraka 2 – rr. Radika nr. 9) dhe në formë elektronike përmes sistemit informativ E-urbanizëm, në pajtim me nenin 35 paragrafi 5 të Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik (“Gazeta Zyrtare e RM” nr. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16 dhe 163/16).

KRYETARI I KOMUNËS KARPOSH Stefan Bogoev

Një herë e një kohë trajnerëtnuk ishin personazhet më të pa-guar në klubet e futbollit,ndërkohë që në qendër të vë-mendjes ishin futbollistët, ata qëdhurojnë spektaklin në fushë.Megjithatë, kohët kanë ndryshuardhe gjithnjë e më shumë klubet emëdhenj po shpenzojnë milionapër trajnerët, duke e ditur se njëskuadër e fortë nuk fiton dot panjë strateg në stol. France Footballka publikuar listën e trajnerëve mëtë paguar në planet dhe çuditëri-sht dy prej tyre janë pushuar ngapuna këtë sezon, por natyrishtvazhdojnë të paguhen, për sa kohënuk kanë gjetur ekip të ri.

Ernesto Valverde (Barcelona,23 milionë euro) - Në vendin epestë të renditjes së trajnerëvemë të paguar qëndron ErnestoValverde, i cili ka një kontratë derinë vitin 2020 dhe nga kjo fut nëxhep 23 milionë euro në total.Barcelona është në garë për 3 tro-fe këtë sezon dhe në fillim të kë-tij viti Barcelona vendosi të zgja-ste edhe një vit kontratën metrajnerin e vet.

Pep Guardiola (ManchesterCity, €24m) - Para trajnerit aktualtë Barcelonës qëndron ish-trajne-ri i Barcelonës, Pep Guardiola, i cilimerr 24 milionë euro te Manche-ster City. Edhe Guardiola synon ta

mbyllë sezonin me 3-4 trofe, meChampions League si objektivkryesor, natyrisht. Guardiola ka sh-penzuar shifra të frikshme te City,por ka ndërtuar një skuadër të ja-shtëzakonshme dhe nëse ia del,milionat e shpenzuara ia kanë vlej-tur plotësisht.

Thierry Henry (ish-Monaco,€25.5m) - Futbollist i madh, auto-matikisht trajner i mirë? Ky ështërregulli që thuajse asnjëherë nukfunksionon dhe për këtë mjaftontë shohim Thierry Henry. Ish-sul-muesi legjendar nisi punën si traj-ner para disa muajsh, por dështoidhe Monaco e largoi brenda 3muajsh. Gjithsesi, kontrata 3-

vjeçare firmosur në tetor i garan-ton 25.5 milionë euro, për vetëm 4fitore në 20 ndeshje në drejtim. T'indodhte në Shqipëri, do detyrohejtë kthente pas edhe paratë e mar-ra për 3 muaj punë.

José Mourinho (ish-Man Utd,€31m) - Trajneri që ka fituar si paktë tjerë në histori, trajneri që siaskush i përçan mediat dhe tifozëtnë vlerësimin kundrejt tij. TheSpecial One fitoi 31 milionë eurogjatë periudhës së qëndrimit nëOld Trafford, por u pushua ngapuna në dhjetor, për shkak të ecu-risë së dobët dhe problemeve tëbrendshme.

Diego Simeone (Atlético Ma-drid, €41m) - Trajneri më i paguarnë botë është një surprizë, sepsepakkush e pret që Atletico të sh-penzojë kaq shumë. Megjithatë,Diego Simeone është një institu-cion në Madrid dhe tashmë fiton41 milionë euro nga Los Colchone-ros, me kontratën që i zgjat derinë 2022. Ndonëse eliminimi ngaJuventusi këtë sezon në Cham-pions ishte një goditje e rëndë, Si-meone mbetet një ndër trajnerëtmë të mirë në botë dhe me Atleti-co-n ka fituar shumë trofe.

Inter është në një pikë kyçe tësezonit, por situata e krijuarbrenda grupit nuk është aspak eqetë. Mauro Icardi e ka marrëndëshkimin e tij, por në fund tësezonit pritet që trajneri LucianoSpalletti të marrë edhe ai një“shuplakë” finale. Sipas asaj qëshkruan “Corriere dello Sport”Spalletti do të largohet nga zikal-trit në fund të këtij sezoni edhepse ka kontratë për dy vitet eardhshme dhe paga e tij është 4

milionë euro në sezon, 8 milionëeuro humbje për klubin nëse

shkarkohet. Në listën e drejtue-sve për të zënë vendin e tij është

Jose Mourinho, por më shumëpërparësi ka Antonio Conte, i ciliështë trajner i lirë. Për të bërë tëmundur këtë lëvizje kompania“Suning” e drejtuar nga pronari iInter, Zhang Jindong por krijontë gjitha mundësitë nga spon-sorët në Azi për të rritur buxhetine klubit që të përballojë shpenzi-met e ardhjes së trajnerit të ri, icili po ashtu do të ketë një fondmë vete për lojtarët që dëshirontë blejë.

Që nga janari Barcelona tentoi të firmo-së një parakontratë me Adrien Rabiot, i cilinë fund të këtij sezoni do të jetë lojtar i lirë,sepse ka vendosur të mos rinovojë me PSG-në. PSG akuzoi publikisht klubin katalanasse po negocionin në mënyrë të padrejtë melojtarin e tyre dhe vetë Barça u përgjigj menjë deklaratë zyrtare se nuk ka vendosurasnjë kontakt me francezin. Gjithsesi mëvonë u zbulua se klubi dhe lojtari nukgjetën akord për shkak të kërkesës financia-re të kërkuar nga Rabiot. “El Chiriguito”, me-dia eksperte për merkato në Spanjë ka zbu-luar se Rabiot do të shkojë tek Real Madrid,pasi ai do jetë pasuesi i Luka Modric në tëardhmen. Ky afrim është bërë me miratimine Zidane, sipas medies spanjolle, duke qenë

se trajneri ka lidhje me të gjithë lojtarëtfrancezë.

Griezmann100% do tëqëndrojë në AtleticoAntoine Griezmann nuk do tëtransferohet në Barcelonë, aido të vazhdojë ta veshë fanel-lën e Atletico Madridit, gjith-monë sipas Enrique Cerezos.Sulmuesi francez, AntoineGriezmann, ishte afër kalimitnë Barcelonë verën e kaluar,por konfirmoi qëndrimin nëkryeqytetin e Spanjës përmesnjë dokumentari pak ditëpara startit të Kupës së Botës“Rusia 2018”. Megjithatë, se-zoni jo i mirë që po kalon meAtleticon, vetëm 12 gola nëLigë në 29 paraqitje dhembetja jashtë çdo gare për ti-tull – ka rikthyer edhe njëherëthashethemet për një kalimtë mundshëm të francezit në“Camp Nou”. Por, gjithçka kahedhur poshtë numri një iklubit madrilen, Enrique Ce-rezo, i cili ka përsëritur seGriezmann nuk do të lar-gohet nga Atletico. “Griez-mann nuk do të largohet”, thanumri një i Atleticos përRTVE. Gazetari insistoi dhe epyeti përsëri, ‘Griezmannështë i sigurt, ju gjithashtujeni 100% të sigurt? Cerezo iaktheu: “Antoine do të qën-drojë në Atleti, të jeni të si-gurt”. Por, nëse arrin në klubshifra e klauzolës prej 120 mi-lionë eurove, Cerezo s’do tëketë zgjidhje tjetër veçse ta lëtë largohet 28-vjeçarin.

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Rabiot vendos të shkojë te Reali

Suning shton buxhetin për blerjet e trajnerit të ri

Publicitet

Pesë trajnerët më të paguarnë botë, dy janë pa punë

France Football e kapublikuar listën metrajnerët me pagat mëtë larta në botën efutbollit dhe trajneri iAtletico Madridit,Diego Simeone, ekryeson këtë listë menjë dallim të madh prejkolegëve të tij

22 MARKETINGKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

23MOZAIKKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

MensurMamuti

AUTORI LUSHNJAN NË FOTO

VEPËRE AUTORITNË FOTO

------------------------------KURESHTJE

K NË SASITË VOGËL

BASTUN

SHPENDSHTËPIAK

------------------------------FLOKË

ARTIFICIALE

P

MINDER DY ZANORE

QAR,PËRFITIM

JO I BARDHI------------------------------

URUGUAJI

KOHABANORËT

E GADISHULLITARAB

FJALOR SHKO TEMPERATURA

ERA E KEQE, GRAHMA

-----------------------------E KUNDËRTAE PERIHELIT

VENDI KU PAS-TROHEN MËKATET, SIPAS BESIMEVE MISTIKE FETARE

AFROVA

BEND HEVI METALI AMERIKAN

-----------------------------STUDIUES

I ONOMASTIKËS

DREJTIMNË MUZIKË

VEND NË HOLANDË

-----------------------------KRYEJ(DIÇKA

AKIL KOCI

KËNGËTARJA PAT-----------------------------

DIGË GRAVITETI NË SPANJË,

DAM

EMËRTIM PËRKË-DHELËS

PËR BABANË------------------------------

PËRZË, LARGOJ

DY BASHKË-

TINGËLLORE

DKRYQËZIMI I PELËS

ME GOMARIN-----------------------------

MANCHESTERUNITED

PJESA E MISHTËE TRUPIT

FUQIA E PËR-KOHSHME

E DEPUTETIT-----------------------------

LUMË (SPANJ.)

KOHAKËNGËTARJA

FRËNGE, LETISIA------------------------------

BARIUMI

NEGACIONI HUAJ

------------------------------MELIHATE

AJETI

ÇOBAN------------------------------VEPËR E AUTORIT

NË FOTO

ISH KRYEMINISTRI KIRGIZ, SARIJEV

-----------------------------GJERMANIA

B KALII SHALËS

ZGJIDHJET: K, SHKOP, PULA, PERUK, NIM, DOBI, I ZIU, USIA, AVITA, OTEP, ROK, FOLLEBU, AK, BENATAR, BABËLOK, LLG, DËBOJ, MUSHKA, TUL, MANDAT, LARUSO, NO, BARI, TEMIR, BARKODI, ATI.

Shumë i lehtë: 524936817, 673128459, 189547362, 216385794, 735694281, 948712635, 861279543, 497853126, 352461978. Mesatar: 146378529, 395162478, 278495631, 682947315, 419583762, 537621984, 961834257, 824756193, 753219846.

2 9 8

2 8 4 5

3 2

8 4

7 6 4 1

9 1

8 6 1

9 5 3

2 4 7

7

9 5 1 6 2

7 4 5

8 2 3 1

4 1 6 2

3 7 9 8

8 4 5

7 5 6 1 9

1

3 prill 1957

në k

ëtë d

atë

Mensur ORI E

BASTUN

MamutiAUT

LUSHNJANONË FOT --------

KU

SHPENDSHTËPIAK

------------------------------FLOKËTIFICIALEARRT

VEPËRNË SASIK

ORITE AUTONË FOT

----------------------URESHTJE

TË VOGËL

P

MINDER

,ËPËRFITIMQAR,

ZANOREDYY

OHABANORËT

FJALOR

A

K E GADISHULLITARAB

AFROVVA

SHKO TURA

E K

TEMPERAAT

ERAAGRAH

-----------------E KUNDE PERIH

JO I BARDHI

KEQE,

ALI

------------------------------URUGUAJI

HMA-------------

ATTADËRRTHELIT

BEND HEVI METTAAMERIKAN

-----------------------------STUDIUES

I ONOMASTIKËS

ASVENDI KU PPA -,TETTROHEN MËKAAT

AS BESIMEVESIPPAAREMISTIKE FETTA

--

DREJTIM

TIM

NË MUZIKË

KOCIAKIL

EMËRRTPËRKË-DHELËS

PËR BABANË----------------------------PËRZË, LARGOJ

VEND

T

YQËZIM

NË HOLANDË-----------------------------

YEJKRRY(DIÇKA

AATPPAARJAA KËNGËTTA-----------------------------

VITETIDIGË GRAAVANJË,NË SPPA

DAM

KRRY

TIN

I I PELËS

DYBASHKË-NGËLLORE

D

OHAARJA

E MISHTËPJESAAE TRUPIT

ÇOBAN

KKËNGËTTA

FRËNGE, LETISIA------------------------------

BARIUMI

YQËZIM

)

E PËR

YEM

KRRYME GOM

-----------------MANCHE

UNITE

FUQIAA -KOHSHME

E DEPUTETIT-----------------------------

LUMËANJ.)((SPPA

ISH KRRY

I I PELËS

N

MINISTRI

MARIN-------------

ESTERED

--------M

NEGACIONI HUAJ

----------------------TEMELIHAAT

AJETI

--V

ÇOBAN

B

----------------------------ORITE AUTVEPËR

ONË FOT

, OLLEBU OK, F , R PP,ARI, TEMIR, , B , NO O

YEMISH KRRYKIRGIZ, SA

-----------------GJERM

TE A, O ITTA V , USIA, AAV U , I ZIUSO , LAR TT, AAT A, TUL, MAND

MINISTRI

KALI

ARIJEV-------------

MANIA

I SHALËS

UK, NIM, DOBI PULA, PERKA USH G, DËBOJ, M OK, LL

: GJIDHJET Z, P OPP, K K, SHO ABËL AR, B TTA A AK, BEN

TI. ODI, AAT ARK B

2 9

2

8

8

8 4 5

3 2

4

7

9 5 1 6

7 4

8 2

7

6 2

5

3 1

8

7 6

9 1

8 6 1

9 5

4

4 1

3

8 2

4 1

3 7

8

7 5

3 1

6 2

9 8

4 5

5 6 1 9

5694281, 948712635,78, 278495631,9846.

2 4

735 62, 216385794, 5473r: 146378529, 3951624257, 824756193, 75321

7

36817, 673128459, 189526, 352461978.Mesatar62, 537621984, 961834

1

ë: Shumë i leht52493861279543, 4978531682947315, 4195837

1

DASHI 21. mars - 20. prillNëse jeni ne një lidhje sot duhet te bëni edhe me shume

përpjekje për ta bere ambientin edhe me te ngrohte. Mos lejoniasnjë person tjetër t’ua prishe harmoninë. Beqaret nuk duhet te fik-sohen për te filluar sa me pare një lidhje sepse mund te bëjnë gabi-me me pasoja për te ardhmen. Ne planin financiar Saturni do jete po-zicionuar keq dhe ekuilibri do jete goxha i trazuar.

DEMI 21. prill - 21. majJeta juaj ne çift do ketë goxha përmirësime sot dhe nuk

do jeni me te mërzitur si me pare. Do jeni me largpamës dhe do bëniedhe surpriza. Beqaret do bëjnë disa gabime me sjelljen dhe nuk doarrijnë dot ta tërheqin pas vetes atë qe pëlqejnë. Ne planin financiardo jete Plutoni qe do ndikoje pafundësisht dhe do ju ndihmojë tapërmirësoni gjendjen me tepër nga sa mendonit.

BINJAKET 22. maj - 21. qershorPas një periudhe delikate, ju te dashuruarit do arrini ta

përmirësoni marrëdhënien me partnerin. Do e kuptoni tashme sete dy keni pasur fajet tuaja për çdo problem qe ju ka ndodhur dhedo mundoheni te gjeni zgjidhje. Beqaret nuk do kënaqen mjaftue-shëm me takimet qe do realizojnë dhe do preferojnë te presin ende.Ne planin financuar situata mund te jete edhe paksa e ndërlikuar

GAFORRJA 22. qershor - 22. korrikSot do dashuroheni pa dorashka me atë qe keni ne krah

dhe emocionet kane për te qene te forta. As personat me te bukurnuk do arrijnë dot t’iu joshin pasi ju keni sy vetëm për partnerin.Beqaret do realizojnë një takim fantastik, i cili do i bëjnë tepërhumben tërësisht. Ne planin financiar duhet t’i dëgjoni me kuj-des këshillat e familjareve sepse ata duan t’iu ndihmojnë.

LUANI 23. korrik - 22. gushtJeta juaj ne çift do jete goxha e këndshme sot. Do i qën-

droni shume besnike partnerit tuaj dhe do i bëni atij disa surprizaqe nuk i priste. Emocionet do ju pushtojnë dhe do kënaqeni pa-fundësisht. Beqaret do jene strikte me kërkesat dhe nuk do gjejnëdot një person fiks ashtu si e duan. Ne planin financiar mos ndër-merrni shume rreziqe edhe sikur situata te jene e kënaqshme.

VIRGJERESHA 23. gusht - 23. shtatorNëse nuk doni qe rutina ta shkatërrojë lidhjen tuaj me

partnerin duhet patjetër t'i shtoni dozat e imagjinatës gjate kësaj dite.Dilni, argëtohuni dhe surprizojeni sa te mundeni njeri-tjetrin. Beqa-ret do dine si ta joshin personin qe pëlqejnë dhe shume shpejt do endryshojnë statusin. Ne planin financiar nuk do keni asnjë lloj pro-blemi kështu qe mund te kryeni edhe disa shpenzime me shume.

PESHORJA 24. shtator - 23. tetorDo ia shprehni me tepër ndjenjat njeri-tjetrit sot dhe

marrëdhënia me partnerin ka për te qene fantastike. Asgjë e keqenuk do ndodhe mes jush. Beqaret duhet te reflektojnë disa harepara se te hedhin hapa ne mënyrë qe te mos lëndohen. Buxheti dojete i qëndrueshëm pasi ju do kujdeseni për çdo gjë ne çdo mo-ment. Vazhdoni kështu dhe do e shihni qe gjithçka do ndryshoje.

AKREPI 24. tetor - 22. nëntorPriten mosmarrëveshje te njëpasnjëshme sot mes jush

dhe atij qe keni ne krah. Nuk do merreni vesh për asgjë me partne-rin dhe ne çdo moment do doni te dale e juaja. Beqaret do jene mefat ne dashuri dhe do e gjejnë personin me te përshtatshëm. Per-spektivat financiare duken te jashtëzakonshme. Përfitoni për te he-qur para mënjanë qe te siguroni fort edhe te ardhmen.

SHIGJETARI 23. nëntor - 21. dhjetorPër pjesën me te madhe te çifteve, jeta juaj ne çift ka për

te qene e mire sot. Do jeni te dy palët te qete dhe te kuptueshëmne çdo moment. Beqaret nuk duhet t'iu besojnë te gjithë perso-nave qe do i joshin sepse disa mund t'i lëndojnë pamase. Buxhe-tin do dini si ta menaxhoni ne çdo moment dhe situata do mbe-tet e njëjtë. Nuk do keni as problemin me te vogël ne këtë sektor.

BRICJAPI 22. dhjetor - 20. janarDielli dhe Marsi do bëhen bashke gjate kësaj dite duke

krijuar një klime shume te ngrohte për jetën tuaj ne çift. Pranëpartnerit do përjetoni kënaqësi si kurrë ndonjëherë me pare. Beqa-ret duhet te reflektojnë me shume kujdes para se te hedhin hapaedhe pse ne fakt mundësitë sot duket te jene te mira. Financat dovazhdojnë te mbeten te njëjta edhe sot.

UJORI 21. janar - 19. shkurtBashkëpunimi i Marsit me Venusin do bëjnë qe klima

ne jetën tuaj ne çift te përmirësohet tej mase sot. Nuk do keniasgjë për çfarë te qaheni, përkundrazi emocionet do jene me teforta. Beqaret me ne fund do fillojnë një lidhje te qëndrueshme.Ne planin financiar gjendja do jete e mire, kështu qe mund te krye-ni edhe transaksione apo investime me vlere.

PESHQIT 20. shkurt - 20. marsNëse jeni ne një lidhje sot keni për te kaluar një dite

mjaft te qete. Nuk do keni aspak probleme me partnerin tuaj,përkundrazi mund t'iu vini kapak edhe atyre te mëparshmeve.Beqaret duhet te presin edhe pak kohe para se te marrin vendime.Ne planin financiar do keni pak vështirësi, por me përkujdes dhematuri çdo gjë do e kaloni shpejt.

24 MOZAIKKoha, e mërkurë, 3 prill 2019

1376 - Beteja e Naxherës, Anglezëtmundin Francën

1559 - Spanja dhe Franca nënshk-ruajnë Traktatin e Dytë të Le Cateau-Cambrésis.

1783 - Suedia dhe SHBA nënshk-ruajnë Traktat për Paqe dhe Tregti.

1917 - Lenini largohet nga Zvicrapër në Petrograd.

1919 - Austria dëbon të gjithë Hab-sburgët.

1941 - Çerçilli paralajmëron Stali-nin për sulmin e Gjermanisë.

1949 - Traktati Veri-Atlantik nën-shkruhet nga SHBA, Britania, Francadhe Kanadaja.

1964 - SHBA dhe Panamaja paj-tohen të rindërtojnë marrëdhënietdiplomatike.

1977 - Kryetari i Egjiptit Anuar Sa-dat për herë të parë takohet me krye-tarin amerikan Xhimi Karter.

1988 - Somalia dhe Etiopia paj-tohen në lidhje me shkretëtirën eOgadenit.

NDIKIMI- A e di që djali im i madh ështëkopja ime?- Po kjo ndodh për shkak të ndikimittë gjeneve.- Vërtet? E pse djali im i vogël ngjanme fqinjin?- Ajo ndodh për shkak të ndikimit tërrethit.

Femrat mund të jenë të afta tëimitojnë orgazëm, por meshkujtjanë të aftë të imitojnë një lidhje.

(Sharon Stone)

Mendoj se ju ka ndodhur edhe juve,rreth 68% e njerëz-ve kanë zhvilluar“sindromën fan-tazmë të vibri-mit” ku besojnëse telefoni i tyrenë xhep ka vibruare në fakt nuk e ka bërë.

Personat që kanë marrëpjesë në skenën etë shtënave ndajturmës në da-smën e DonCorleone në“The Godfather”ishin me të vërtetëgangsterë dhe të afërm të tyre.

Lufta më e gjatë kazgjatur 115 mesFrancës dhe An-glisë ndërsa ajomë e shkurta nëvitin 1896 mesBritanisë dheZanzibarit që ka zgja-tur vetëm 38 minuta.

KA

LE

ND

AR

I H

IST

OR

IK 3

PR

ILL

TH

ËN

IA E

DIT

ËS

BA

RSO

LE

TA

A E

DIN

I S

E...

Një grua është martuar me vetvetenpasi është mërzitur e lodhur duke priturqë të shfaqet i dashuri “i duhur” për t'umartuar. Një instruktore fitnesi 40 vjeça-re, Laura Mesi nga Italia, ka bërë një paktme veten që nëse nuk e takon ‘të duhurin’deri t'i bëjë 40 vjet, ajo do të martohej meveten, e kjo është pikërisht ajo se çfarë kabërë Mesi, transmeton koha.net. Pas 20 vi-tesh kërkimi, ajo më në fund hoqi dorë, evendosi që ta çojë veten drejt altarit. Dukefolur për gazetën Italiane “La Repubbli-ca”, Mesi tha: “U kam thënë shoqërisë efamiljes që nëse nuk e gjej shpirtin timbinjak deri në ditëlindjen e 40-të, unë dotë martohem me veten”. Edhe martesa e

saj ishte shumë kushtueshme, me një fu-stan nusërie që ka kushtuar 10 mijë euro,unazë speciale madje edhe torte martesa-sh të bërë me një fotografi të gjatë të saj.Ajo kishte shtatëmbëdhjetë të ftuar përditën e saj të rëndësishme, e në dasmën esaj kishte edhe ushqim e pije të shumta,kërcim e madje kishte edhe shishe tëshampanjës në cilat ishte e shkruar “Sin-gle”. Ajo madje ka planifikuar muajin emjaltit për në Egjipt. Pavarësisht sendjehet e lumtur për ceremoninë e saj,Mesi gjithashtu ka pranuar se nëse etakon ndonjëherë “të duhurin”, ajo do tëndihet e lumtur që të divorcohet me vetene saj për burrin e vërtetë.

Një parfumeri në Emiratet e Bashkua-ra Arabe pretendon se ka krijuar parfu-min më të shtrenjtë në botë. Ai quhet“Shamukh”, që në arabisht do të thotë “Timeriton më sublimen”, e çmimi llogari-tet në 1.295.000 dollarë për 3 litra.Prodhuesit thonë se parfumi është rezul-tat i tre viteve kërkimesh dhe 494 ekspe-rimentesh për arritjen e aromës më tëmirë. Ai vjen me një shishe kristali italian“Murano”, e zbukuruar me një fajkua flo-riri, kuaj arabë, trëndafila dhe një glob, eka dhe 3.571 diamante, që në total mbër-

rijnë në 38.55 karat, perla gjigante, 2.5 ki-logramë floriri të pastër 18 karatësh dhe5.9 kilogramë argjend. Shishja e stër-madhe qëndron në një mbështjellëselëkure gati dy metra të lartë. Krijuesit eparfumit thonë se ai ka përbërës që vijnënga pjesë të ndryshme të botës, dukepërfshirë drurin e sandalit, një lloj trënda-fili turk, e një erëzë të veçantë indiane,ndërsa kafshët e paraqitura aty tregojnëhistorinë e Dubait. Shishja vet për çdorast i ka arritur deri tani dy çmime “Guin-ness”, atë të shishes së parfumit me num-

rin më të madh të diamanteve në botë, sidhe të shishes më të lartë të komerciali-zuar me aromë, lëvizja e së cilës kontrol-lohet në distancë.

Racing Club ka fituar titullin e 18-tëtë Primera Divizionit në Argjentinë falënjë barazimi 1 me 1 me Tigres të dielën.Rezultati e çoi Racingun drejt titullit tëardhshëm të kampionit, ndërsa siç pri-tej, tifozë të shumtë pushtuan BuenosAiresin për të festuar.

Një tifoz i Racingut, Gabriel Aranda,mori të gjithë vëmendjen gjatë festës,pasi kishte marrë me vete kafkën e gjy-shit të ndjerë për të “mos e humbur fe-stën”. Edhe pse gjithçka u ngrit në formëdyshimi për shkak të Ditës së Gënjesh-

trës, TNT Sports arriti të fliste me Aran-dan. “Do të jetë krenar sepse e kam

nxjerrë dhe e kam marrë”, ka thënëAranda gjatë intervistës.

Priftërinjtëdjegin librat eHarry Potterit

Priftërinjtë katolikë në veri të Po-lonisë dogjën librat, duke përfshirë njëseri librash rreth magjistarit Harry Pot-ter dhe gjëra të tjera të pretenduaranga pronarët e tyre se ata përmbajnëforca të këqija. Imazhet e djegies nëGdansk u botuan në Facebook nga njëfondacion katolik që përdor metoda tëpazakonta të punës fetare, raportonAP. Fondacioni tha se djegia e libraveduhet të paralajmërojë anëtarët e fa-mullisë për ndikimet e këqija që "vijnënga magjia dhe okultizmi". Komentue-sit në Facebook dënuan djegien e li-brave duke thënë se ajo përkujton zh-villimet e njëjta që ndodhën nëGjermaninë Naziste para Luftës sëDytë Botërore.

Fansi merr kafkën e gjyshit për të festuar titulline kampionit

"SHAMUKH", krijohet parfumi më ishtrenjtë në botë

E lodhur duke pritur burrin ideal,gruaja martohet me veten