Język polskiZeszyt ćwiczeń

4

Język polskiZeszyt ćwiczeń dla klasy czwartej szkoły podstawowej

Piotr Zbróg

54

1 Części mowy

Czasownik

1 Połącz czasowniki z ich opisami gramatycznymi.

jeżdżę leżymy zapiszecie

żyły jesteś zrobię

2. os., lm., cz. przyszły 1. os., lp., cz. teraźniejszy3. os., lm., r. niemęskoosobowy, cz. przeszły 1. os., lm., cz. teraźniejszy2. os., lp., cz. teraźniejszy 1. os., lp., cz. przyszły

2 Odmień podane czasowniki przez osoby w czasie teraźniejszym, w liczbie pojedynczej i w liczbie mnogiej.

iść śmiać się rzucać

3 Wstaw w puste miejsca odpowiednie formy czasowników umieszczo-nych w nawiasach.

Rodzice (chcieć), aby ich dzieci (uczyć się) dobrze, (brać) udział w zawodach sportowych i (zdobywać) nagrody w różnych konkursach. Dzieci jednak nie zawsze (chcieć) tego samego, co ich rodzice. (Woleć) robić inne, ciekawsze według nich rzeczy. (Spędzać) całe godziny na graniu na komputerze i rozmowach z koleżankami i kolegami. (Chodzić) do kina, (słuchać) muzyki i (wymyślać) najróżniejsze zabawy w domu i na świeżym powietrzu.

4 Wpisz w puste pola krzyżówki czasowniki we wskazanej formie.

1. lubić – 2. osoba liczby mnogiej, czas teraźniejszy2. iść – 3. osoba liczby pojedynczej, czas przeszły3. słuchać – 1. osoba liczby mnogiej, czas teraźniejszy4. mówić – 2. osoba liczby pojedynczej, czas teraźniejszy5. skoczyć – 1. osoba liczby pojedynczej, czas przyszły6. trwać – 3. osoba liczby pojedynczej, czas teraźniejszy7. knuć – 3. osoba liczby mnogiej, czas przeszły8. pić – 1. osoba liczby pojedynczej, czas teraźniejszy9. zakopać – 3. osoba liczby pojedynczej, czas przeszły, rodzaj męski

5 Wpisz do tabeli podane czasowniki w odpowiedniej formie.

czas przeszły czas przyszły

mieć ja my

wycinać ty wy

wyć on oni

wyłączać ono one

6 7

6 Opisz w kilku zdaniach sytuację przedstawioną na obrazku. Użyj czasowników w czasie teraźniejszym.

7 Uzupełnij puste miejsca czasownikami w odpowiedniej formie.• Brat i siostra właśnie w szachy. (grać)• Wczoraj koleżanki mnie w domu. (odwiedzić)• To właśnie my pierwsi. (przyjechać)• Justyna w ubiegłym roku pierwsze miejsce

w konkursie polonistycznym. (zdobyć)• Jutro z rodzicami nad morze. (wyjechać)• Za dwa tygodnie mój brat do przedszkola. (pójść)

8 Wpisz do tabeli podane formy czasowników.

pragnąć – czas teraźniejszy

1. os. lp. 2. os. lm. 3. os. lm.

patrzeć – czas przeszły

1. os. lp., r. męski (mówisz jak chłopiec)

3. os. lp., r. żeński (mówisz o dziewczynie)

2. os. lm., r. niemęskoosobowy (mówisz o dziewczynach)

zbierać – czas przyszły

1. os. lp., r. męski 3. os. lp., r. żeński 3. os. lm., r. niemęskoosobowy

9 Zamień formy osobowe czasowników na bezokoliczniki. Podaj dwa własne przykłady.śpiewała – płakało – mówiliśmy – wrócą – powiesz – myłam – znajdzie – zbierzecie –

– –

10 Ułóż zdanie z dowolnym czasownikiem: a) w czasie przeszłym w rodzaju męskim

b) w czasie przyszłym w rodzaju niemęskoosobowym

c) w czasie teraźniejszym w rodzaju nijakim

d) w czasie przyszłym w rodzaju męskoosobowym

Który z użytych czasowników ma, według ciebie, najtrudniejszą odmianę? Wykonaj rysunek do zdania z tym czasownikiem.

8 9

11 Dopasuj bezokoliczniki do obrazków, a następnie dopisz do bezoko-liczników po jednej dowolnej formie osobowej czasownika.

CZYTAĆ JEŚĆ SŁUCHAĆ

12 Uzupełnij tabelę brakującymi formami czasowników iść i rozumieć w dowolnym rodzaju.

czas przeszły czas teraźniejszy czas przyszły

ja szedłem rozumiem

ty rozumiesz idziesz będziesz szedł

on

ona

ono

my

wy

oni

one

10 11

13 Wymyśl i napisz krótkie opowiadanie. Wykorzystaj przynajmniej pięć spośród podanych czasowników w formach osobowych.

iść zobaczyć dziwić się myśleć opowiedzieć czuć spotkać być mieć cieszyć się

14 Wykreśl wszystkie bezokoliczniki i odczytaj hasło.

LIŚĆUMIEĆbPATRZEĆIbRAĆĘ

kOCHAĆJDAWAĆĘPIĆZOD POCZY-WAĆySPACEROWAĆkMÓWIĆPbIEGAĆ

OSPAĆLTAŃCZYĆSMALOWAĆKTŁU

MACZYĆI

Rzeczownik

1 Odczytaj ukryte rzeczowniki. Przepisz je, wstawiając do odpowiedniej kolumny.

lia-li dusz-po-ka zy-ba-lia ka-mżaw niar-pie-lęg-ka

ciel-na-u-czy krot-ka-sto ra-chu-wi ciół-przy-ja-ka

rzę-ja-bi-na ek- kot ka-li-fi-żan ry-ma-narz yk-deszcz

ryb-wie-lo tyl-mo rys-tyg ry-fer-ka-lo pu-kom-ter wa-u-le

nazwy

osób roślin zwierząt rzeczy zjawisk

2 Połącz formy rzeczowników z nazwami przypadków. Jeden przypadek nie ma pary. Dopisz do niego dowolny rzeczownik w odpowiedniej formie.

wujkami kuzynkę żonie mężach

wołacz biernik narzędnik celownik miejscownik

domowi psem ojcze sióstr maszynami

narzędnik celownik narzędnik dopełniacz wołacz

12 13

3 Uzupełnij w tabeli brakujące formy rzeczowników: dom, lalka, wiadro, we wskazanych przypadkach.

liczba pojedyncza liczba mnoga

M. kto, co jest?

D.kogo, czego nie ma? lalek

C.komu, czemu sięprzyglądam?

wiadru

B.kogo, co widzę?

N.z kim, z czym idę? lalką

Ms.o kim, o czym mówię? domu

W.hej! wiadro

4 Określ rodzaj gramatyczny podanych rzeczowników.

brat – r. córka – r. maleństwo – r. dom – r. żona – r. pokolenie – r. potomstwo – r. rodzina – r. ludzkość – r. ciężar – r. bratanica – r. ciało – r.

5 Pod każdym obrazkiem zapisz jego nazwę, a następnie określ liczbę i rodzaj rzeczownika.

6 Podaj po siedem przykładów rzeczowników:a) w rodzaju męskim

b) w rodzaju żeńskim

c) w rodzaju nijakim

1514

7 Z podanych zdań wypisz rzeczowniki i określ ich przypadek, liczbę i rodzaj.

Wszystkie źródła zasilania działają dobrze.

Wróciła z kolegami przedwczoraj.

Właśnie zabrakło kwiatów.

Można polegać na tych dzieciach.

Tylko dwa domy nie zostały zburzone.

Tym owadom można jeszcze pomóc.

Widzę wyraźnie tę dziewczynę.

Ciociu, podejdź tu, proszę!

8 Rozwiąż rebusy. Zapisz powstałe hasła i określ ich rodzaj gramatyczny.

SZKOŁA

UCZEŃ

Sprawdź się!

I. Przeczytaj tekst, a następnie wykonaj polecenia. Przyznaj sobie punkty.

Zapraszamy Cię serdecznie do fascynującego świata literatury. Książka, którą trzymasz w rękach, otworzy Ci szeroko do niego drzwi. Znaj-dziesz w niej bogactwo niezwykłych opowieści – wzruszających, zabaw-nych, a nawet przerażających. Aby umilić Ci czytanie, zamieściliśmy wiele barwnych zdjęć, rysunków, znajdziesz także komiksy i ciekawostki. Pamiętaj, kto trafi do świata książek, przeżyje moc niezapomnianych wrażeń.

9 Początkowe zdanie w tekście zaczyna się czasownikiem wa) pierwszej osobie liczby pojedynczej.b) drugiej osobie liczby pojedynczej.c) pierwszej osobie liczby mnogiej.d) drugiej osobie liczby mnogiej.

/ 2 punkty

10 Wypisz z podkreślonego fragmentu wszystkie czasowniki.

/ 0,5 punktu za każdy czasownik

11 Napisz wskazane formy czasowników.czas teraźniejszy a) iść – (1. os., lp.) ja b) rozumieć – (3. os., lm., r. mos.) oni

czas przeszły a) kopnąć – (3. os., lp., r. żeń.) ona b) ciąć – (3. os., lm., r. mos.) oni

/ 0,5 punktu za każdą poprawną formę

1

2

3

16 17

12 Określ rodzaj podanych rzeczowników.

żółtko , tchórz , burza ,jedzenie , tchórz , lato ,wół , pogoda , koc

/ 2 punkty

13 Wypisz z tekstu rzeczownik nazywający rzecz i odmień go przez przy-

padki w lp. i lm.

liczba pojedyncza liczba mnoga

M.

D.

C.

B.

N.

Ms.

W.

/ 2 punkty

14 Rozwiń zdania. Wpisz w puste miejsca odpowiednie przymiotniki i przysłówki.

łasuch zjadł czekoladę. niezdara zbił talerz.

/ 2 punkty

4

5

6

15 Wstaw w puste miejsca odpowiednie przyimki.

tort czekolady ochota kakao siedzieć łóżkiem wyjść dwór

/ 0,5 punktu za każdy poprawny przyimek

16 Wypisz z tekstu:czasownik rzeczownik przymiotnik przyimek zaimek przysłówek

/ 2 punkty

17 Napisz słowami, które na mecie wyścigu były poszczególne osoby.• Ania była 3. • Marek był 21. • Maciek był 10.

/ 1 punkt za każdy poprawny liczebnik

18 Podaj po dwa przykłady podanych liczebników. Zapisz je słownie. liczebniki główne liczebniki porządkowe

/ 1 punkt

19 Podkreśl spójniki w zdaniach.W wyścigu wzięli udział uczniowie naszej klasy oraz szkoły położonej na drugim końcu miasta. Zmagania były zażarte i długo nikt nie mógł osiągnąć przewagi, ale wreszcie najlepszy biegacz gości wyprzedził wszystkich. Otrzymał puchar i dyplom. Mój kolega Tomek zajął dru-gie miejsce, więc również on zasłużył na dyplom i gratulacje.

/ 4 punkty

Policz, ile punktów udało ci się zdobyć. Następnie zajrzyj na przed-ostatnią stronę zeszytu ćwiczeń i wpisz do tabeli uzyskany wynik.

7

8

9

10

11