Uvod u opštu lingvistiku

Jezičke porodice

Jasmina Moskovljević

27. 3. 2006.

Genetska klasifikacija• Između pojedinih jezika postoje upadljive, si-

stematske sličnosti na svim nivoima strukture.⇒

• Takvi jezici mora da su svoje sličnosti nasledili od zajedničkog pretka.

• Grupa genetski sličnih jezika naziva se jezičkom porodicom, a njihov zajednički predak prajezikom ili protojezikom.

• Jezičke porodice se grupišu u veće celine →file (rodove) i makrofile.

• Izolat – jezik za koji nije utvrđena srodnost sa bilo kojim drugim jezikom.

Indoevropska porodica• Najveća jezička porodica – 150 jezika s oko 3 milijarde govornika• Tri jez. izolata: baskijski (Evropa), burušaski, nahalski (Ind. potk.)

Indoevropska porodica -stablo

Indoevropska porodica (II)

Uralska porodica• Uralsko-jukagirska porodica: ugrofinska i samojedska grana.• 20 jezika s oko 20 mil. govornika: finski, estonski, mađarski;

saami.

Uralski jezici

Uralska porodica II

Kavkaska porodica• 38 jezika, oko 5 mil. govornika: gruzijski, čerkeski, ubih (80

konsonanata), avarski, čečenski... • Kartvelijanski jezici (?) – možda posebna porodica, povezana s

indoev. por.): gruzijski.

Kavkaska porodica II

Paleosibirska porodica• Najmanja jezička porodica: 5 jezika (četiri grupe jezika?), 23000

govornika: čukotski, (jukagirski?), izolati: ket, giljak (altajska?)...

Paleosibirska porodica II

Altajska porodica• Govore se od Balk. pol. do sevist. Azije; srodstvo s Uralskom por.?• 250 mil. gov; 60 jezika, tri grane: turkijska (turski 45, tatarski 5.5,

uzbečki 12, kazaški 7), mongolska (mongolski 4), tunguska(evenki/tunguski, mandžurski – 200 god. lingua franca)

• Korejski (>50)? Japanski (125)? Ainu?

Dravidska porodica• Jug indijskog potkontinenta, Šri Lanka; Pakistan, Nepal, Avganist.• 26 jezika, 200 mil. govornika: tamilski (74 mil.), telugu (66 mil.),

kanada (40 mil.), malajalam (35 mil.)...

Dravidska porodica II

Sino-tibetska porodica• Sinitske jezike govori više od milijardu ljudi (Kina,

Tajvan); tibetsko-burmanska porodica – 300 jezika (burmanski, 25. mil.; tibetski)...

Sino-tibetska porodica

Austroazijska porodica• ≈150 jezika, 60 mil. govornika; jugoistočna Azija; mon (Burma),

kmerski (Kampućija), vijetnamski (50 mil.); mundari, santali (Indija); nikobarska grana...

Austroazijska porodica

Tajska porodica• Jugoistočna Azija (Tajland, Laos, Vijetnam, Kina, Mianmar)

Austronezijska porodica• Proteže se na ogromnom području od Madagaskara do Uskršnjih

ostrva, i od Havaja do Novog Zelanda. Obuhvata oko 1000 jezika, 250 mil. govornika. Malajski, indonezijski, dajački, čamoro.

Austronezijska porodica

Indopacifička (papuanska) porodica

Indopacifička (papuanska) porodica• Ostrvo Nova Gvineja i okolna ostrava: 7 miliona ljudi, 820 jezika.• Većina ima manje od 5000 govornika, mnogi manje od 500 govor.

Jezici Afrike• Četiri velike makrofile: afroazijska, nilo-saharska, niger-kordofanska/kon-

goanska), kojsanska / hoisanska (+austronezijski jezici na Madagaskaru).

Afroazijska (hamito-semitska) porodica• Severna Afrika, više od 200 jezika, 200 mil. govornika. Ugašeni:

akadski, amoritski, feničanski. Staroaramejski (jezik Isusa Hrista). Hebrejski (4 mil.), arapski (150 mil.), malteški; staroegipatski, koptski, 20 berberskih jezika, 30 kušitskih jezika, 100 čadskih jezika.

Nilo-saharska porodica• ≈140 jezika, 10 mil. govornika: luo, dinka, nandi, masai, nubijski;

songhaj, kanuri

Niger-kongoanska porodica• Najveća porodica u Africi, s oko 1000 jezika; 6 grupa jezika. Bantu

jezici (500): svahili, kongo, kosa/zulu.Adamava jezici. Kva jezici (joruba). Gur jezici. Zapadnoatlanska (fulani). Mande (bambara, malinka).

Hoisanska porodica• Najmanja jezička porodica u Africi, manje od 50 jezika,

poznata po upotrebi pucketavih konsonanata, klikova.

Jezici severne Amerike

Eskimsko-aleutska grupa jezika• Aljaska, Kanada, Grenland, Aleutska ostrva. Eskimski

(jupik, inupijak/inuit), 90000 govornika.

Na-dene makrofila• Aljaska, severozapadna Kanada, jugozapadna i

centralna SAD, 30 jezika; navaho, apački.

Severnoamerindijanska makrofila

Južnoamerindijanska makrofila