jerzy urban - jajakobyły

7/17/2019 Jerzy Urban - Jajakobyy

1/184

Jajakobyy

Spowied ycia Jerzego Urbana

Spowiadali i zapisali

Przemysaw wikliskiPiotr Gadzinowski

1


2/184

Spis treciSpowied wstpn a......................................................................................................................3Ja i kobiety...............................................................................................................................17Ja i pien idze............................................................................................................................37Ja i wydzia prasy.....................................................................................................................54Ja i narodziny Soli darno i!..................................................................................................."#Ja i $sta w adzy........................................................................................................................74Jar$zelski..................................................................................................................................%&Ja i 'akowski.........................................................................................................................1&3

Ja i nasz zerwony (an(.........................................................................................................114Ja) ze sp* trze+! i okr(y st*............................................................................................133Ja i ,as a..............................................................................................................................14#Ja i wybory.............................................................................................................................14%Ja i pod r*-e............................................................................................................................15%Ja) o/e $szy i 02!.............................................................................................................17#Ja i proes o porno(rai........................................................................................................17Ja i y dzi................................................................................................................................13Ja i koi*..............................................................................................................................1%&6neks do 6labet$!..............................................................................................................1%%ile ta/ne 8 akie /awne...................................................................................................#17

#
http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962385http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962385http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962386http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962386http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962387http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962387http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962388http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962388http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962389http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962389http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962390http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962390http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962391http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962391http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962392http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962392http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962393http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962393http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962394http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962394http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962395http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962395http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962396http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962396http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962397http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962397http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962398http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962398http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962399http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962399http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962400http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962400http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962401http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962401http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962402http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962402http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962403http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962403http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962402http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962401http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962400http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962399http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962398http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962397http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962396http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962395http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962394http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962393http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962392http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962391http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962390http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962389http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962388http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962387http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962386http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962385http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_4/HYPERLINK%23_Toc299962403


3/184

Spowiedwst!pna

- Nazwisko?

9 :rban.

- Czy to prawdziwe nazwisko?

9 0ie. ;ostao przerobione przypadkowo w zasie ok$pa/i. , listopadzie 1%3% rok$ $iekliy z atk do

za/te(o przez 'os/an o oralny wieleni$;a+odnie/ :krainy do ;S'' zazto wydawa? radziekie paszporty. ,tedy $rzdnik przepis$/ danerodzi*w poyli si i zaiast litery +@ wpisa n@. 'odzie nie protestowali) bo w ten spos*b z -ydowsko

brzie(o nazwiska :rba+ zrobio si wrz papiesko brzie :rban.

>aita) -e byy w*wzas dwie kate(orie paszport*w. Aorszy dawa wadzo o-liwo? wyw*zkidelikwenta na Sybir) lepszy zezwala na pobyt w ieie. 'odzie otrzyali lepszy paszport) do ze(o +ybasi przyzynie.

>rzed wo/n */ o/ie by redaktore lewi$/e(o) zwizane(o z >>S9e *dzkie(o dziennika Aos>oranny@. 0atoiast o/ie o/e(o p*nie/sze(o redaky/ne(o kole(i z >olityki@ i dawnyi zasy przy/aielaBari$sza Cik$sa by redaktore i wsp*waiiele (r$py pis wy+odzy+ w >oznani$ i zwizany+ z

0arodow Beokra/. Diedy /edno z pis) +yba D$rier >oznaEski@) zaieio oto(rai przedstawia/

o/e(o o/a wy+odze(o z d$- pazk z abasady radziekie/. >odpisano) -e oto otoreporter przyapa na(ory $zynk$ radziekie(o a(enta. Fao? bya przyprawiona antyseiki sose. J$- w zasa+ >olskirzyp$szza) -e o/e opowiei $siaa powtarza? ate)kt*ra bya zatr$dniona w 0D,B i doniosa (dzie trzeba) -e ssiad$/e z ni wielki b$r-$/. Bodatkowyip$lse o(a by? kartka poztowa od przy/aiela o/a) J$liana =$wia) kt*ry a/ skonno? dosnobistyzne(o bla(ierstwa napisa) -e przyby /$- do >ary-a) wyliza/ ietank arystokratyzn itowarzysk) /aka z(otowaa $ przy/ie. H/ie zosta aresztowany) przes$+iwano (o przez a no i

ledzy ia przed sob tre? pozt*wki od =$wia. 6le ia te- tezk) w kt*re/ bya (azeta Cik$sa i ateriayzwizane ze spraw. , zasadzie proes powinien obi-a? o/e(o o/a) bo przeie- on $znawa tyt$radziekie(o a(enta za zniesawia/y. Hni /ednak $znali) -e skoro oskar-ano (o) soto(raowano) to o w ty$si by? prawdy. Ilade(o i zdenerwowane(o zwolniono /$- nastpne(o dnia) przydzielono $ now pra) ana lepsze paszporty. 0owy zaw*d o/ie $zyska dziki tw*rze$ pozeni$ /e(o wo/skowe/ spe/alnoi 9krelarz@ z brzienie nazwiska. ;osta $rbanist iasta


4/184

9 3 sierpnia 1%33 rok$ w *dzki szpital$ ewan(eliki) o w*wzas oznazao nieieki. ,raz ze nzostaa zabrana do do$ nieieka siostra 9 opiek$nka do dzieka. , i($ kilk$ ty(odni z pot$lne/ siostrystaa si zoow +eter w Kodzi. >$szzaa si na wszystkie strony) a spera ieka przy o/e/ koyse.;aiast nie przewi/a?) przewi/ao si n*stwo -zyzn w oi poko/$. , koE$ tak si sk$rwia) -erodzie $sieli / oddali?.

- Czy ju wtedy promieniowa pan zepsuciem? Niedawno powiedzia pan, e pan jest jak AID, kade!o wswym otoczeniu "mierte#nie zaraa?

9 0ieowlta wyz$te s z wszelkie/ indywid$alnoi) l$dzie za z paii o swy nieowltwie. Syszae)-e /ako noworodek bye wy/tkowo o+ydny.

Go( te- opowiedzie? le(end o oi szzliwy pozi$. Gatka $zya si prowadzi? sao+*d) wiozao/a) w pewny oenie straia panowanie nad kierowni. ,padli do row$) w rowie wpadli na siebie.Bziewi? iesiy p*nie/ przyszede na wiat.

- Imiona rodzic$w. Nazwisko panie%skie matki.

9 Jan i Garia Irodaz. 'odzina o/e/ atki bya niezwykle interes$/a. G*/ dziadek ze strony atki nale-a

do stan$ k$piekie(o. >o+odzi z Iiae/ >odlaskie/) skd przyby do Kodzi pod konie LL wiek$. Gia dwieabryzki w ;(ierz$. Je(o -ona) a o/a babka) wywodzia si ze znane(o rosy/sko9-ydowskie(o rod$ Cr$9kin*w. ,ielkie(o roziarai i znazenie. 'odzina po+odzia z GiEska. ydzi iEsy nie podle(ali isy

podziao narodowoiowy. 0ie wiadoo) zy byli bardzie/ polsy) zy rosy/sy.

Go/a babka iaa dziesiioro rodzeEstwa) a ka-de z ni+ ode(rao saodzieln) nieal +istoryzn rol. Jednaz si*str babki) ieszka/a podobnie /ak reszta rodziny w Goskwie) bya dziaazk eserow*w@) zyli So/al9'ewol$/onist*w 9 partii wsawione/ zaa+ai na arski+ dy(nitarzy. >odzas rewol$/i 1%&5 rok$ zostaawyznazona do zaa+$ na oskiewskie(o (enera9($bernatora. Giaa te(o dokona? w teatrze) a poniewa-

bya bardzo kr*tkowzrozna istniao niewielkie prawdopodobieEstwo traienia. rzezywiie /e$ ni si niestao) a / s+wytano i postawiono przed sde. 0a proes /edzia o/a babka z Kodzi. ,erdykt byniesy+anie s$rowy. >owieszono / poio asowy+ protest*w zor(anizowany+ w 2$ropie ;a+odnie/.

=ata siostra babki zasyna swoi style -yia. Goi dziadkowie ieli niewielki a/tezek zieski) do i1" +ektar*w o(rod$) park$) pola. , ni zatrzyyway si w drodze do@ i ze@ Szwa/arii tab$ny krewniak*wi i+ przy/ai* rewol$/onist*w.

>owieszona p*nie/ Cr$kina wyr*-niaa si ty) -e /adaa tylko to) o klasa robotniza. Spe/alnie dla nie/trzeba byo przy(otowywa? proste) $bo(ie /ado. nna z si*str wysza za - za wieinistra w rzdzie rawdzie@) a to inny Cr$kin po/awi si /ako $rzdnik w abasadzie radziekie/ w

,arszawie.

4


5/184

;a ka-dy raze atka $siowaa si dopyta?) dosz$ka? koneks/i rodzinny+) ale do te/ pory nikt nie +e sido ni+ przyzna?.

- Posiadane rodze%stwo.

9 0ie a. ,yskrobane.

- &'ywate#stwo.

9 >olskie.

- Narodowo"(.

9 >olska. Go/a -ydowska rodzina bya z$penie zasyilowana. Bziadkowie) a przyp$szza) -e ipradziadkowie pos$(iwali si polski /zykie) o-e nie wyznie) ale nie $-ywali /zyka -ydowskie(o. J$-pradziadkowie byli ateistai i inteli(entai. 'odzie nie ieli zwizk*w z k$lt$r -ydowsk) nie znali reli(ii)/zyka.

>rzedwo/enna K*d bya iaste wielonarodowoiowy) na/liznie/si byli wprawdzie >olay) ale i+

lizebno? nie odpowiadaa wpywo. yie tozyo si w narodowy+ enklawa+. 'odzie) +oia-akowiie spolonizowani) obraali si w rodowisk$ zasyilowane/ b$r-$az/i i inteli(en/i -ydowskie/.Dontakty towarzyskie) a-eEstwa) interesy) skandale 9 wszystko zaknite byo w ty wiatk$ oddzielonytak-e od spoeznoi realnie -ydowskie/. Nw -ydowski ikrowiat inteli(enki by w wikszoikosopolityzny) dzi byy powiedzieli) -e orientowa si k$ 2$ropie. =o nat$ralne) -e /e(o wizi z polskietose patriotyzny) polski paEstwe byy sabsze ni- polski+ rodowisk inteli(enki+. G*/ o/ieod(rywaOw ty rodowisk$ odienn rol. Iy nazelny redaktore (azety i /e(o -yie silnie/ zwizane

byo z -yie paEstwa polskie(o.

- )yksztacenie.

9 Ga za sob ztery klasy szkoy podstawowe/P pierwsz) dr$() trzei i pit.

- Co z czwart*?

9 Jako si z($bia. Szko redni szzliwie skoEzye zienia/ ztery szkoy. (inaz/$ i.0ar$towiza) (dzie +odzie do /edne/ klasy z nie-y/y /$- pisarze Jerzy DosiEski) wylano nie /$-w pierwsze/ klasie) bo powiedziae do inny+ $zni*w ta z(nia b$da@. , owy zasie ten a(odny dziepitet wystarza) nawet oi koledzy byli ob$rzeni taki eksese. Giae w*wzas inny stos$nek do

polskie(o szkolnitwa ni- oni. >ewnie dlate(o) -e wzenie/ przez prawie rok +odzie do polskie/ szkoy woszede pote dona/wybitnie/sze/ *dzkie/ szkoy skie/ 9 do (inaz/$ i. J*zea >is$dskie(o przed wo/n) a po wo/nie i.=ade$sza Doi$szki. ietrzykowski) /$- /ako

trzydziestolatek zosta dyrektore nstyt$t$ Gaszyn Gateatyzny+ >60 w ,arszawie) pote wy/e+a do6eryki 9 (dzie dzi /est wybitny $zony) +o? w idzyzasie zosta b$ddyst) o(oli (ow i parad$/e w-*ty+ szata+.

; (inaz/$ i. Doi$szki wyrz$i nie ateatyk Siewierski) poniewa- po tzw. ae/ at$rze) zyli poztere+ klasa+ (inaz/alny+ zorientowa si) -e nie do?) -e a dw*/ z ateatyki) to w o(*le nie a

po/ia o zy *wi si na lek/a+Q Hd dobry+ dw*+ lat nize(o z ateatyki nie po/owae)siedziae /ak na lek/a+ +iEskie(o. Iye /$- w*wzas dziaaze pion$ szkolne(o ;G> na szzebl$dzielniowy. ;apytae oi+ kole(*w) (dzie /est na/(orsza szkoa w ae/ Kodzi) bo ta +iae p*/?.;naleziono i / w dzielniy ,idzew) ta rok +odzie i odnosie pewne s$kesy.

- +akie w matematyce?

9 'ozpoze ta karier dziennikarsk. >rowadzie szkolny radiowze. Fodziennie rano prze(ldae(azet i sz$kae okr(y+ rozni. Szede do dyrektora i *wie) -e trzeba wy(osi? po(adank na teat

5


6/184

np. rozniy $kad$ przy/ani z F+inai) $rodzin eroskie(o) zy ieri Donopnikie/. Siadae przedikroone i na podstawie (azety) na p* zyta/) na p* iprowiz$/ sadzie po(adank za po(adank.Stae si niezwykle enny dla wszystki+ w szkole. Byrektor $ieszza wykaz oi+ po(adanek wsprawozdania+ dla k$ratori$) $zniowie przy+odzili do nie i prosili) -eby zas$n? po(adank na zwarte/lek/i) bo a/ zapowiedzian klas*wk. olite+niki. 0ie a/ta -adny+ przywile/*w ani is/i do spenienia) na p*roze iae 7 dw*/ na % przediot*w. ;dawao si)-e nie zrobi at$ry) lez zbiorowy wysikie kole(*w) na$zyieli i atki /ako $dao i si zda?.

- Nie dao si wykorzysta( wpyw$w P?

9 , ,arszawie bye na polityzne/ eeryt$rze. Hp$szza/ K*d odie si od ;G>9owskie/ ppowiny.Iye tylko szere(owy zonkie) nie iae $kad*w) ni nie znazye. =o draatyzne zaaaniekariery sprawio) -e -yie stao si p$ste i tra(izne. >opade w na/wiksz w swoi -yi$ apati. /ako or(aniza/i kontestator*w) a pote zaienia si w or(aniza/ pry$s*w iliz$s*w.

>o at$rze) kt*r zdae dziki r*-ny szt$ko i podstpo) nie wiedziae) o st$diowa?. ,ybraedziennikarstwo z dw*+ powod*w. G*/ przy/aiel 6ndrze/ Ierkowiz zaz ta st$diowa? i wi(n nie do

pray w redak/i 0owe/ ,si@) a */ o/ie ia /akie zna/ooi na ty wydziale. Bo e(zain$ wstpne(oprzystpie w rok$ 1%51. Iy to test o(*lnopolityzny. ,ydawao i si) -e zdae wietnie) ale nie zostaeprzy/ty. Go-e nie zdae) a o-e nie zieie si w szz$pe/ p$li st$dent*w po+odzenia inteli(en kie(o.

;nalaze wr*d przepis*w rekr$tay/ny+ taki para(ra) kt*ry $o-liwia przy/ie /edne(o st$dentadziedzize(o zaw*d o/a. Skorzystae z nie(o i zostae przy/ty.

>aita) -e przy+odz po raz pierwszy na $niwersytet $znae) -e bdzie (rzeznie) /eli /ako nowy st$dentprzedstawi si rektorowi. ,szede do kanelarii rektora ,asilkowskie(o i sekretare powiedziae) -ewanie zostae st$dente i pra(n Je(o Ga(niien/i zo-y? k$rt$azy/n wizyt. F+iae te- prosi?) -ebyrektor zwolni nie ze wszystki+ za/?...

- +o 'ya taka z!rywa?

9 6le- nieR Ja naprawd ylae) -e tak wypada. 6 z za/? +iae si zwolni? ze wz(ld$ na pra w0owe/ ,si@.

- Dziennikarstwa pan nie sko%czy?

9 ,yleiae po dw*+ lata+. 0ie +odzie na wykady) kt*re byy obowizkowe. ;dae +yba e(zainy)ale nie iae zalizeE) kt*re $znae za niepotrzebne oralnoi. ,ylano nie te- za nie+odzenie na(inastyk.

;ebraa si kois/a dysyplinarna. >rzewodnizy 'oan Darst +istoryk literat$ry) p*nie/ z kr(*wopozyy/ny+) Jerzy 6broziewiz 9 pote kole(a z >o prost$@) nastpnie dziennikarz telewizy/ny) trzei

/ako sekretarz >H> by +yba =ade$sz >asierbiEski do niedawna korespondent =ryb$ny


7/184

- /ak si tam panu wiodo?

9 ,yrz$ono nie po rok$. 0ie zalizye kilk$ przediot*w. 0ie bye w stanie wykona? -adny+ ?wizeEizyzny+ na St$di$ ,o/skowy) a tak-e nie dae sobie rady z przyna/nie/ ziowy opanowaniere($lain*w wo/skowy+ ani skadanie i rozkadanie zaka karabin$. Giae te- skonnoi do -art*w)

kt*ry+ St$di$ ,o/skowe nie l$bio.

; wo/skie na st$dia+ zwizane s dwa draatyzne wydarzenia w y -yi$. =a pierwszy i /edyny raz w-yi$ bie si. Staliy wtedy na warie z Ierkowize i zytaliy przedwo/enne wsponienia zodzie/a:rke 0a+alnika. Fzytaliy w ten spos*b) -e /eden zyta /edn stron) wyrywa / i podawa dr$(ie$. H

/edn z ty+ kartek pobiliy si akie serio.

nny raze penie wart przed drzwiai ta/ne/ kanelarii. >ozostali wartowali w poko/$ obok) (dzie pili)(rali w karty) a nawet wi(ali panienki przez okno. Bzi nie wie dlaze(o) ze zoi) zy radoi) poskoEzone/ warie zerwae piezie z drzwi =a/ne/ Danelarii. >ote) /ak (dyby ni) poszede na za/ia.;dawao i si) -e znikniie piezi postawi wo/sko na no(i) a /ak $/rzae oby+ oier*w) doylie si)-e to z inora/i@) i przyszli po nie.

:ieke z za/? wprost do redaktor nazelne/ 0owe/ ,si@ reny 'ybzyEskie/) kt*ra bya w i-y i nosia wbrz$+$ 6(nieszk olland. >rzybie(e z ba(anieP 'at$/) bo nie wsadz@ i powiedziae) o zrobie.'ybzyEska zateleonowaa do -a swe/ przy/ai*ki synne/ p*nie/ dziennikarki Drystyny ;ieliEskie/)kt*ry by (en. Jan$sz ;arzyki) i($ra) bo sze A*wne(o ;arzd$ >olityzne(o wo/ska. ;arzyki zadzwoni zwy/anieniai do St$di$ ,o/skowe(o) na o $sysza) -e to nieporoz$ienie) bo nikt -adny+ piezi niezrywa. , ten spos*b poznae szze(*ln nat$r wo/ska) kt*re dba) aby przeo-eni nie dowiadywali si zbytwiele.

0a prawie iae lo(ik oraln) kt*re/ w -aden spos*b nie o(e zroz$ie?. ,ykada i / DleensSzaniawski) p*nie/szy znany opozy/onista) kt*re(o zwalzae. Gia on -on) Bzidk Szaniawsk) *rk

przy/aiela oi+ rodzi*w) o/ kole-ank i synn w ae/ ,arszawie panienk. >oprosie Bzidk oprotek/ i z dwoa osobai wszede na e(zain. Szaniawski kaza na na karte pisa? /akie wzory. Gnie*wi Bobrze) :rban@) a i+ poprawia) +o? /a nie napisae ani sowa) tylko /akie baz(roy.

naze/ zdae e(zain z an(ielskie(o. Diedy lektorka pytaa oi+ kole(*w) /a apae si za (ow ze z(rozsy(naliz$/ i+ bdn wyow. =o wystarzyo.

St$dia byy wtedy bardzo barwne. Bziennikarstwe kierowa pro.


8/184

sto*wk za -*tyi irankai. =r$dno si te$ dziwi?. St$deni wtedy przewa-nie ierpieli ndz. Diedy/edna ze st$dentek zedlaa na za/ia+ z (od$.

- A pan z cze!o w$wczas y? e stypendium?

9 ;arabiae w 0owe/ ,si@. Giae pens/ i spore wiersz*wki. Hd atki dostawae te- odziennie dziesi?

zoty+ na drobne wydatki 9 kaw) papierosy.

- Posiadany stopie% wojskowy.

9 Skrelony z ewiden/i wo/skowe/. >o wyrz$eni$ z dziennikarstwa (*wny powode p*/ia na prawo byaobawa przed wo/skie. Diedy i statd nie wyrz$ono wydawao si) -e nie a dla nie rat$nk$.

Hd pitnaste(o rok$ -yia ierpiae na silne dole(liwoi (astryzne. >*nie/ zostay rozpoznane /ako wrz*dna dw$nastniy. >o/e+ae do zna/oe(o lekarza w Kodzi i zostae na obserwa/i. 0iewiele wykazaa) ale wszpital$ dodawae krwi do pr*bek oz$. Dilka iesiy p*nie/ stane przed wo/skow kois/ lekarsk.Goii at$tai opr*z dole(liwoi (astryzny+) b*li) bya karta ze szpitala ze stwierdzenie krwi w oz$.Dois/a zdeydowaa) -e $da si do szpitala wo/skowe(o na obserwa/. =e(o wiezora $*wie si znarzezon na bankiet do Stowarzyszenia Bziennikarzy. >opade w rozpaz i owiadzye kois/i) -e /este

zdr*w /ak ryba. 0ie wiedziae) -e w wo/sk$ wszystko roz$ie si opaznie. ,ezwano wartownika zkarabine i pod konwo/e odesano nie do szpitala. =a poddano nie badanio przewod$ pokarowe(o)kt*re wya(ay z/edzenia dla $zyskania kontrast$ spe/alne/ papki z wapna l$b kredy. >o wypii$ k$bka te(o(ips$ zatkao nie) kontrast $tkn (dzie w rodk$) a /a nie o(e si wypr*-ni?. Bostae straszliwy+

bolei i (orzki. 0ikt nie wiedzia) o si ze n stao. ,y(ldae na i-ko +ore(o. >oio te(o +ielisprawdzi? */ oz i wysali nie do toalety pod nadzore lekarza. Sy$lowae) -e nie o( si wysika?., koE$ wykorzystae nie$wa( zzone(o lekarza i dodae do oz$ tro+ krwi z przy(otowane/wzenie/ iolki. ,tedy rozwiae wszelkie wtpliwoi i skrelono nie z ewiden/i wo/ska.

0i(dy nie dowiedziae si) /ak postawiono dia(noz. , wo/sk$ 9 /ak wiadoo 9 inora/e s ile ta/ne.Adyby ia raka) to po wy/i$ ze szpitala wykitowaby z powod$ ta/eniy wo/skowe/.

- A#e pan ty#ko si o'rzyd#iwie dekowa?

9 Iardzo nie +iae i? do wo/ska. Iye (otowy zdezerterowa?) ale nie i? do arii. ,olae /$- wizienie.,izienie to dole(liwo? bierna) a wo/sko 9 dole(liwo? zynna.

- tan cywi#ny.

9 onaty.

- 0t$ry raz?

9 =rzei.

>ierwsz -on poznae w rok$ 1%57 w Drakowie na :niwersyteie Ja(ielloEski w koiteie party/ny)

skd $siowaa rzdzi? iaste. Syt$a/a bya wtedy rewol$y/na) w ieie istniay +yba trzy orodkiwadzy) /eden by na :niwersyteie. 0a zele koitet$ sta obeny proesor Garian StpieE) p*nie/ sekretarzDF >;>') dziaaz D$niy@) nazelny iesiznika ;danie@. , koiteie by r*wnie- p*nie/szy proesorGarek ,aldenber() a stay rezydente) zonkie e(zek$tywy wo/ew*dzkie/ 9 /eden z (*wny+ bo+ater*wty(odnika 02@ Ienio =e/kowski.

Go/a pierwsza -ona iaa abi/e na$kowe) bya polonistk) asystentk proesora enryka Garkiewiza) atak-e abi/e polityzne 9 penia $nk/ zonka e(zek$tywy koitet$ $zelniane(o >;>'. , ty zasie na:J aniestowano przeiwko powoani$ ;enona 0owaka 9 proinentne(o dziaaza rak/i natoliEskie/)

betonowe/ w >;>') na stanowisko wiepreiera. tak od wie$ do wie$ zaprzy/anie si ze sw p*nie/sz-on.

Bo Drakowa przy/e+ae w towarzystwie reny olse


9/184

bi$ro atryonialne. ,zenie/ zaieie odpowiednie o(oszenia w prasie krakowskie/) a pote napisaeo ty reporta-. , zasie wolny od pray w bi$rze poznae swo/ -on) z ze(o wzia si le(enda) -e bya

/edn z klientek bi$ra.

Sprawa iky/ne(o bi$ra atryonialne(o iaa sw*/ i( dalszy. ,ywoaa b$rzliw dysk$s/ w prasie) zywolno $-ywa? taki+ etod do zbierania ateria*w dziennikarski+. =$azye) -e wszystko

pozieniaeP nazwiska) realia) tak) -e nawet kobiety) kt*re przy+odziy do +otel$ Cran$skie(o@ nie poznaysiebie w reporta-$. Bae ty poztek ae/ szkole reporta-$ wieleniowe(o) $zestnize(o) w kt*ry+p*nie/ zasynli Jan$sz 'oliki i Jaek Snopkiewiz.

- )r$(my jednak do pana pierwszej ony.

9 ; o/ pierwsz -on ieliy roans. ote o/a -ona stwierdzia) -e powinniy spr*bowa? kontyn$owa? a-eEstwo) ale ieszka? osobno.,yna/e pok*/ na Saskie/ Dpie $ /edne/ st$dentki szkoy teatralne/. Gieszkanie nale-ao do /e/ w$/a) kt*rywy/e+a na pla*wk. Dontyn$$/ a-eEstwo z doskok$) ieszkae na Saskie/ Dpie i o wiez*r

balowae w towarzystwie st$dentek i st$dent*w szkoy aktorskie/. >rowadzie o w rodza/$ salon$kawalerskie(o.

- 0to tam 'ywa?

9 Fae n*stwo os*b. Gieszkanie nale-ao do w$/a Joanny ;i*kowskie/) a przy+odziy .in. 2wa Bakowska)

Iarbara ,rzesiEska) 2l-bieta DpiEska z Giezysawe 'akowski.

>ote przeniose si do wyna/te(o ieszkania w 6le/a+ Jerozoliski+) nad >eweTe@. =a /$-prowadzie do rozp$sty. =rwaa /edna wielka liba/a) zieniay si tylko panienki.

,i- /ednak pozostawaa nierozwizana sprawa ze/ia si z -on) zy deinitywne(o roze/ia. >rzedstawiai na piie war$nki ze/ia si) /ak sdz) zatwierdzone przez /e/ psy+oterape$t*w. Hdpowiedziae na to

podobny dok$ente) o(rony+ roziar*w) stat$te z liznyi rozdziaai i para(raai $/$/yi wnory prawne ae po-yie a-eEskie. Iya to parodia war$nk*w sor$owany+ przez -on.

,tedy obrazia si na nie i dok$ent pokazaa swy terape$to. + dia(noza bya /ednoznazna. :znali) -etrzeba nie lezy?. Jedzie nawet w te/ sprawie do =worek...

>o nowe/ awant$rze ostateznie zostaa zerwana yl o powroie do do$. wanie wtedy zako+ae si.

%


10/184

>o okresie kiedy w i($ rok$ zalizye wie/ dziewzyn ni- przez ae -yie) kiedy zadawae si zkilkoa dziewzynai na raz) bo ka-da zaspoka/aa inne potrzebyP k$pla) d$py) dziewzyny do reprezenta/i)

po ty wszystki wzie i zako+ae si.

6le -eby opowiedzie? dokadnie okoliznoi zako+ania si) $sz on? si do zas*w) kiedy ieszkae/eszze z -on) ale byo to /$- po odkryi$ przez ni zdrady. Sypiae w*wzas z pewn st$dentk) kt*ra iaa

przy/ai*k) szwa(ierk o/e/ nastpne/ -ony. ,+odziy zate w kr( na/pierw trze+) pote ztere+przy/ai*ek) z kt*ry+ zraz$ zna tylko /edn) t z kt*r sypia. >ote przy/ai*k o/e/ przy/ai*ki. onato pewne(o wiezor$ zadzwonia) -eby wpad do ieszkania /akie(o doenta z >olite+niki) (dzie wanie

/est ze swo/ /eszze inn przy/ai*k. ,pade) a ta odbywao si i+ pierdolenie z ty doente) po zy)/$- bez doenta) we tr*/k przenieliy si do nie. >oo-yliy si w /edny *-k$. Spae i (dzie nadrane) prawie przez sen) o si wydarzyo z t przy/ai*k) przy/ai*ki o/e/ przy/ai*ki. 0o i tak si w nie/zako+ae.

- &na 'ya szwa!ierk* pa%skiej dru!iej ony?

9 0ie) bya wie-o rozwiedzion -on Jana >ietrzaka. H(ronie asyn$/a dziewzyna. >otraia b$dzi? si wrodk$ noy i notowa? r*wnanie ,sze+wiata) kt*re /e/ si przynio.

; zawod$ bya so/olo(ie) za/owaa si etodolo(i te/ na$ki. ;a+owywaa si na o dzieE niezwykle.>ostrzelona) rozrywkowa) piewa/a i taEza.

Iy to roans niszzy) poniewa- bye w nie/ prawdziwie zako+any) a ona iaa nie z$penie w d$pie.Iywao tak) -e na kt*re/ z prywatek pi/ana taEzy na(o) na(le pyta) kto a na ni o+ot) z(asza si pewienre-yser. =en od 6kadeii >ana Dleksa@ 9 Drzyszto Aradowski) by kiedy taki) wy+odz raze) a /a zosta/ iierpi. =ak to bywao.

>ostanowie z ni zerwa?. 'oans zerwae) ale przy/aE pozostaa. >ewne(o dnia *wi /e/) ozywiie nastopie towarzyskie/) -e wy/e-d-a do 0ieborowa pisa? ksi-k. Hna na to) -e a o+ot po/e+a? ze n.>rotest$/ i wy/e-d-a sa. =a bior pok*/) id spa?) a rano poko/*wka przynosi dwa niadania. Bla ko(odr$(ieM 9 pyta. Bla pani) kt*ra /est z pane i pi w pokoik$ obok. 'zezywiie ta by obok niewielki

pokoik +alle pozony z oi. Hkazao si) -e do 0ieborowa przy/e+aa ze swy proesore) z kt*ry

roansowaa. Bra-nia nie ty proesore) a /e(o n. :dawaa) -e idzie ze n spa?) pote sza do nie(o.;now$ z ni zerwae.

=akie przepy+anki trway par iesiy. Hna kopletnie nie nie ko+aa) ale staraa si $trzya? w swe/sta/ni. Ady z ni zrywae zabie(aa o nie) kiedy si przykle/ae) drzya nie swoii r*-nyi

przy(odai erotyznyi.

- 0iedy to si wreszcie sko%czyo?

9 SkoEzyo si) kiedy wreszie poznae swo/ przysz dr$( -on. Aoie / $ siebie w do$ i o/aprzy/ai*ka) bya -ona >ietrzaka) od raz$ przybie(a) -eby wykosi? rywalk. ,tedy $siae / nieoal siwyrz$i? z do$. >ote dziki protek/i 6ndrze/a Aarlikie(o dotare do proesora enryka JaboEskie(o 9w*wzas inistra szkolnitwa wy-sze(o i zaatwie o/e/ p$szzalskie/ ioi zezwolenie na stypendi$ w

:S6. =a poznaa wybitne(o so/olo(a aerykaEskie(o Folleana) kt*ry ry+o po /e/ przy/edzie op$iswo/ -on i dziei i o-eni si z ni. Hbo/e -y/ w wielki szzi$ do dzi.

Go/a dr$(a -ona bya w te/ paze) ale przez ae iesie znae / tylko z opowiei. :+odzia w ni+ zaosob roansow) alko+olow i w o(*le pikantn) o dra-nio o/ wyobrani.

; wielki tr$de $zyskae /e/ n$er teleon$. ;aze do nie/ wydzwania?) prosz o spotkanie. ,szystkiepropozy/e odrz$aa. Giaa -a) syna bardzo znane(o pisarza) kt*ry prawie otar si o 0a(rod 0obla) azna/ooi ze n $nikaa) o /eszze bardzie/ rozpalao o/ wyobrani.

6- pewne(o wiezor$ na przy/i$ $ krytyka literakie(o) pote opozy/onisty) Gi+aa Doara z/awia si iona. >rzysza raze z -e. >rzy/ie trwa) w pewne/ +wili ona *wi) -e denerw$/e / (one tykanie

b$dzika) kt*ry sta na kredensie. Kapi za b$dzik) -eby zwr*i? na siebie $wa() i wyrz$a (o przez okno.

ona Doara strasznie si obrazia. =o by szze(*lny b$dzik. G$siae (o odk$pi?. Hdk$pywae) ale i(lenie taki) w koE$ sprowadzie podobny z za(raniy. 6le el sw*/ osi(ne. ;wr*ie na siebie $wa(.

1&


11/184

=e(o wiezor$ /e/ -) doator z $sposobienia) wyni*s si wzenie/) a /a wy/e / z prywatki i zawiozedo siebie. tak zaz si nasz roans.

- ako%czony mae%stwem?

9 ;ani to nastpio ieliy raze /e+a? do Daziierza nad ,is. Je/ - do >ary-a) a y 9 doDaziierzaR

Hpr*z -a o/a przysza -ona iaa te- oi/alne(o ko+anka) kt*ry praowa z ni w Dois/i >lanowania.Do+anek te- nosi znane nazwisko) by wn$kie /edne(o z na/synnie/szy+ przed wo/n or(anizator*w(ospodarki) dzi rzeklibyy biznesen*w.

>o drodze do /e/ do$ za$wa-ye) -e nie a pienidzy na Daziierz. >otrzebne byo pi? tysiy zoty+.;adzwonie do atki) ona zadzwonia do swe/ przy/ai*ki pani =$wiowe/) osoby zao-ne/) kt*ra

po-yzya potrzebn s$. >rzez to sp*nie si do o/e/ narzezone/. Diedy z/awie si w /e/ ieszkani$)zastae ta te- /e/ aanta) a o/a wybranka z rozpazy i rozterki wlaa w siebie b$telk koniak$ i leiaa zrk. Hn +ia zatrzya? ko+ank w do$) /a pra(ne z narzezon wy/e+a?. ;azliy wyrywa? /sobie) dosownie rozszarpywa?. , koE$ $stpie pola i wyoae si z ieszkania. >o/e+ae do

przy/ai*ki o/e/ przysze/ -ony i wy-alie si. >rzy/ai*ka po/e+aa po o/ narzezon) przywioza / dosiebie i kazaa /e/ wybiera?P /a 9 albo on. >o/e+aliy do Daziierza.

- I po'ra#i"cie si?

9 Jeszze nie. 0ie bya zdeydowana na a-eEstwo ze n. ;a bardzo bya przywizana do -a i ko+anka.; ty ostatni $*wia si na wy/azd do I$(arii) ale $zale-nia to od o/e/ z(ody. Bae /e/ wolny wyb*r)wobe ze(o po/e+aa do I$(arii) a /a zaze ierpie? kat$sze. >o /aki zasie wprowadzia si do nie.

>obraliy si) -eby $zyska? ieszkanie) kt*re zaatwi na przy/aiel >olityki@ prezes Fentralne(o ;wizk$Sp*dzielzoi Gieszkaniowe/ Stanisaw D$k$ryka.

- 0iedy to mae%stwo rozpado si?

9 >o dw$nast$ lata+ Upodobnie /ak poprzednieV) w 1%4 rok$. ,tedy /a iae wra-enie) -e kto iprzyprawia ro(i. Iye /$- rzeznikie rzd$) a o/a -ona dziennikark. Hbie o/e -ony po wy/i$ za nieszy na atwy +leb i zostaway dziennikarkai. >ierwsza +iaa by? na$kowe) a traia do telewiz/i) (dzieka-dy si ziei. Br$(a bya inoratykie i te- $znaa) -e lepie/ by? dziennikark.

- Czy korzystay z pa%skiej protekcji?

9 =ak.

- /ak zatem doszo do rozstania z dru!* zon*?

9 Diedy /a praowae dla dobra paEstwa polskie(o) w do$ trwa nie$stanny bankiet. >rowadziliy /$- dwa

r*-ne -yia. Hdnosie wra-enie) -e znany p$bliysta >olityki@ niedawno zary ;bysaw 'ykowski wraz zeswy p$bliystyzny partnere ,iesawe ,adyk przyprawia/ i ro(i. Jeli +odzi o trzeie(o kopanaz i+ pazki 9 red. Jonasa) nie bye pewien.

Diedy poszede ze swo/ dr$( -on do wsponiane(o 'ykowskie(o na prywatk i ta spotkaeasyn$/ dziewzyn $bran w etol z n$rk*w i tenis*wki. =ak nie zarapowaa) -e z(odzie si z/e?

przy(otowan przez ni saatk /arzynow z ry-e) kt*re/ noralnie nie znosz. Hna wtedy bya oi/alnnarzezon 'ykowskie(o i (raa rol pani do$.

Go/a wybranka eo/onalnie zwizana bya z opozy/. Spotykanie si ze n $siao by? (wate na sae/sobie. 6 tak-e ekstrawa(an/ towarzys9ko9polityzn d$-e(o kalibr$. ,yprowadzie si z do$)zaieszkae w +otel$ rzdowy i o-enie si z trzei -on) bo byo to niezbdne do $zyskania ieszkania.

- Potka $wczesna !osia, e powodem rozstania z dru!* on* 'yy roz'ieno"ci natury ideo#o!icznej?

11


12/184

9 0ie) to nie (rao -adne/ roli.

- Posiadane dzieci.

9 Jedno. =o pozte na Gaz$ra+ w 1%57 rok$. Jest pi -eEskie/) a obenie trzydziei par lat. ona bye(odziaaza opozy/i) dr$karza konspiray/ny+ zasopis. Je/ l$b by wydarzenie polityzyny) poniewa-

saotnie reprezentowae na ni stron re-iow. ;(roadzona ta liznie opozy/a zbiorowo nie odkaaai si. Bopiero pote) na $liy) /$- po/edynzo) wylewnie si ze n witali.

- 2trzymuje pan kontakty z c$rk*?

9 Hzywiie. Sprawy polityzne przestay nas dzieli?.

- Posiadane wnuki.

9 Bwo/e. >i obo/(a) ale ka-de inne/.

- Posiadane ordery i odznaczenia.

9 ;oty Drzy- ;as$(i przyznany w LL9leie >olityki@. Bowiedziae si wtedy) -e a dosta? srebrny krzy-)ale powiedziae) -e srebrne(o nie przy/. Bano i zoty. Bekorowa nie */ dawny przeladowa tow.6rt$r Starewiz w towarzystwie sekretarzy DF >;>' 6ndrze/a ,erblana i 'yszarda Crelka. :rozysto?odbya si w dyskotee warszawskie(o kl$b$ 'iWiera9'eont@. ,szysy ta zebrani sekretarze DF *wili)-e >olska olski 9 dostae (o /$- /ako rzeznik) Hrder Sztandar$ >ray klasy 9 przyznany i pod konie lat osiedziesity+) kilka odznazeE resortowy+.

, stanie wo/enny otrzyae odznak za zas$(i dla obronnoi kra/$.

- &dznaczenia za!raniczne. Doktoraty 1onoris causa wy'itnyc1 uniwersytet$w.

9 adny+ doktorat*w nie posiada. ; odznazeE za(ranizny+ a tylko b$(arski order Fyryla i Getode(o.

- 0ary, areszty, wyroki s*dowe.

9 Stawae przed sde dziennikarski za artyk$ w >olitye@ oiesza/y dra Garinkowskie(o 9anatyzne(o dziaaza antyalko+olowe(o z Drakowa. , 1%3 rok$ $s$nito nie ze StowarzyszeniaBziennikarzy. 0ie zapad wyrok skaz$/y w proesie o rozpowsze+nianie porno(raii) /aki tozy si wwarszawski Sdzie ,o/ew*dzki w lip$ 1%%1 rok$. :niewinnienie.

9 , 1%5# rok$ podzas pobyt$ w ;akopane wlepiono i andat za zak*anie iszy none/. Gili/antpowiedzia i) -e /ak zapa a pens/) to si od$z wydziera? po noy. Giae zapai? 3&& zoty+.>owiedziae $) -e to tylko p* pens/i i strasznie si rozzoi) -e a- tyle zarabia.

>oniewa- nie zapaie nawet te(o w wyznazony zasie) przyszed do do$ rodzi*w koornik iopieztowa radio arki >ionier@. Spos*b za/ia te(o wartoiowe(o przediot$ by bardzo dziwny) bozaplobowane radio (rao i o-na (o byo $-ywa? do woli.

- Przyna#eno"( do partii i or!anizacji spoecznyc1, zwi*zk$w tw$rczyc1.

9 Jeste szere(owy zonkie So/aldeokra/i 'zezpospolite/ >olski) wsp*zao-yiele r$+$spoezne(o 02@. 0ale- te- do ;6DS9$) ;wizk$ olski+ oraz Stowarzyszenia Bziennikarzy'zezpospolite/ >olskie/.

- Data pierwszej komunii "witej i ostatniej spowiedzi.

9 Do$ni przy/e (dzie poidzy 1%41 a 1%43 rokie na wsi podolskie/ I$dzan*w) (dzie w*wzasieszkaliy z rodziai) ozywiie na ary/ski+ papiera+.

1#


13/184

Spowied 9/ak pano wiadoo 9 poprzedza ko$ni wit. ;waszza >ierwsz Do$ni. Hd tate/ pory nieprzy/owae /$- ko$nii) nie spowiadae si. 6- dopiero dzi.

- Pamita pan swoje spowiadane !rzec1y?

9 6 /ak-eR Dsidz$ :ryniewizowi /ako (*wny (rze+ podae odprawianie przeze nie nabo-eEstw wnaszy ieszkani$. >rzebierae si za ksidza i odprawiae sze. Dsidz by bardzo zakopotany. 0iewiedzia) zy */ zyn wynika z pobo-noi) zy zaiowania do witokradztwa.

- atem przyst*pmy do szcze!$owej spowiedzi. Do wszystkic1 !rzec1$w !$wnyc1.

Jaikobiety

- Czy #u'i pan ko'iety?

9 rzy/anie si natoiast i nadal przy/ani z -zyznai) z kt*ryi niez nie stos$nki erotyzne. Jest t$ wi /aka r*-nia) +oia- z dr$(ie/ strony /este zowiekie) kt*ry niedzieli l$dzi wedle pi na (orszy+ i lepszy+) iekawy+ i n$dny+) ($pi+ i dry+. >oza paszzyznerotyzn nie dostrze(a r*-ni idzy -zyzn a kobiet. >raownik zy praownia) lekarz zy lekarka)kelner zy kelnerka 9 wszystko i /edno. Jeste zwolennikie traktowania kobieoi /ako r*wnowa-ne/ zzowiezeEstwe) a nie /ako /edne/ z odian zowiezeEstwa. 0ada/ si wi na einistk) a nie /esteeinista.

- Cieszy si pan powodzeniem u ko'iet?

9 0ie. ,ynika to zar*wno z o/e/ kiepskie/ $rody) /ak i z te(o) -e nie a $ie/tnoi towarzyskie(ozarowania ani prowadzenia konwersa/i. 0awet z kobiet nie potrai rozawia?) /eli nie ay o zy

*wi?. Fzsto w -yi$ nie podrywae) bo parali-owa nie brak poys$) o zy by t$ z obiekte zapa*w(ada?. ;wykle za+ow$/ +*d i dystans) $da/) -e nie zwraa $wa(i na kobiety) kt*re i si podoba/) z

13


14/184

lk$) -e si oiesz) dostan kosza) korona i z (owy spadnie. Dobiety bo/ si nie ze wz(ld$ na o/eskonnoi do szydzenia i dowipkowania i+ koszte. 6 to /est o/a saoobrona.

- A atwo si pan zakoc1uje?

9 =r$dno i rzadko. 6le kiedy /$- si zako+a) to na pewien zas nieal tylko ty si za/$/) idzie w kt l$b

$sta/e inna o/a dziaalno?. Diedy zako+ae si a/ #& lat w o(*le przestae robi? okolwiek. 6 kiedyzako+ae si w wiek$ lat 5&) to /ako rzeznik rzd$ nie zawiesie ozywiie koneren/i prasowy+) aleo/e zainteresowanie polityk wiatow i polsk ono zalao na rzez zalot*w.

- a pan sw$j spos$' na zdo'ycie ko'iety?

9 0ie a. , konwen/onalne stos$nki towarzyskie stara si wo-y? tro+ iepa i $wa(i. Ba/ /e/ siwy(ada?) o sobie *wi w spos*b kontrolowany. ) a nastpnieadwokat w Sydney. Hbenie 9 biznesen poloni/ny w >olse. >rod$k$/e papier toaletowy z o/ podobizn.

- +en sam, kt$ry oczy"ci z podejrze% po#skie!o marynarza oskarone!o o !wat na austra#ijskiejsportsmence?

9 >rasa a$strali/ska z $podobanie ytowaa ow obroEz 0asielskie(o) zazyna/ si od s*wP 'zeznik

oskar-enia powiedzia) -e oskar-a o/e(o klienta w iieni$ kr*lowe/ bryty/skie/. 6 /a +iaby zapyta?) zy

14


15/184


16/184

- &!niste P-$wki, akcje rozkuaczania zako%czone w stodo#e na sianie,

6 to c1odzi?

9 ,e wstpny okresie ;G> byo or(aniza/ odzie-owe/ kontr k$lt$ry) b$nt$ pokoleniowe(o) wyzwaniawobe rodzi*w) nonkonoriz$) ekstrawa(an/i obyza/owe/) kontesta/i. >isze o ty Jaek D$roE w

,ierze i winie@... >ote dopiero) w lata+ 1%4%95& ;G> stao si stowarzyszenie pry$s*w

1 liz$s*w. Diedy a/ 15 lat wstpie do ;G>) or(aniza/a kontyn$owaa trady/e ;G, i byaawan(ardowa tak-e pod wz(lde erotyz$) bya ie/se nawizywania pierwszy+ wizi seks$alny+.

Iye zonkie prezydi$ ;arzd$ Bzielniowe(o r*dieie9o zakoEzeni$ $rzdowania) p*nywiezore na bi$rk$ przewodnize(o zwyza/owo przelatywao@ si sekretark. Ja niestety w ty nie$zestnizye) opowiadali i tylko naza/$trz wra-enia. Blaze(oM Io bye ody i wstydzie si. >ozaty oni nie nie zapraszali. , soboty natoiast w sali kino9teatr$ odbyway si zabawy tanezne. Gniesadzano przy kasie) /ako /edyne(o) kt*ry /e/ nie $kradnie.

- D#acze!o?

9 Io inteli(ent. 0a zabaw przy+odziy dziewzta i od raz$ szy na taki niewielki balkon kinowy zawieszony$ s$it$. =a panienki si rozbieray) po zy wkaday s$kienki na (oe iao) -eby si lepie/ przyt$la? wtaE$. Nwzesna daska bielizna) te wszystkie ($owe pasy) podwizki) poEzo+y) staniki) bardzo obite$zbro/enie) rozpalao o/ wyobrani) ale nadal bye nieiay.

- 7 ci*!#e nic?

9 6no ni. Irae bardzo aktywny $dzia w ak/i likwidowania krzy-y +arerski+ z +arerski+ $nd$r*w i$rozyste(o przypinania w i+ ie/se znazk*w nowe/ or(aniza/i +arerskie/. ;ostae wydele(owany do-eEskie(o (inaz/$) a (dy si ta z/awie) zewszd zleiay si dziewzyny) zazy si (api?) piszze? i$ieka?. Io wtedy +opak w -eEskie/ szkole to bya sensa/a. d wi ay zerwony korytarze) w+odz do

a$li) no i zazyna spenia? swo/ powinno?. >rzypina znazki na szpile do $nd$rk*w i na(le widzprzed sob blad dziewz twarz) a pote p$ste ie/se. Hkazao si) -e wbie szpilk w dziewiz pier/edne/ dziewzynki) kt*ra zedlaa.

- '$#u czy z rozkoszy?

9 >owiedzy 9 z wra-liwoi. Br$(i raz podobne(o eekt$ doznae wiele lat p*nie/) (dy robiedok$enta/ do il$) kt*ry sobie obylie. Gia to by? dok$entalny : o nieowlta+X o ty) -espoezeEstwo noworodk*w okaz$/e podobne e+y i sposoby za+owania /ak spoezeEstwo dorosy+. Dto(onie/ krzyzy) ten pierwszy dosta/e /e? itd. Bok$enta/ kopletowae w klinie poo-nize/ przy $l.GadaliEskie(o) w so/alis9tyzyny przybytk$ porod*w bezbolesny+ osi(any+ przy $-yi$ kolorowy+tapet i perswaz/i. Spdzie ze trzy noe na porod*we) (dzie w koE$ zaprowadzie te- re-ysera) Io($sia'ybzyEskie(o) -eby sobie obe/rza to) o p*nie/ ia kri?. ,+odziy na porod*wk i widziy poo-n)

kt*ra trzya w rk$ kobiee o-ysko. tak /ak z$e Io($sia raienie) na(le z$/ p$stk. 'ybzyEski stasi w ten spos*b pierwszy w dzie/a+) ski pa/ente kliniki poo-nize/.

- Czy ten 8y'czy%ski ma co" wsp$#ne!o ze 'i!niewem 8y'czy%skim, reyserem kt$ry dosta &skara za9+an!o:, a teraz prze'ywa w tanac1 jednoczonyc1?

9 F+yba nie) Io($ by brate pierwsze/ o/e/ nazelne/ redaktor) reny 'ybzyEskie/) atki 6(nieszkiolland. Diedy przywieziona z >oka partnerka seks$alna Io($sia $*wia si ze n na randk. Iya towidoznie prowoka/a) bo /a t$ sobie pozyna z dziewzyn Io($sia) a na(le dzwonek do drzwi) w kt*ry+sta/e Io($. Hna $siaa $ powiedzie?) (dzie /est... 'ybzyEski +ia $ratowa? (odno? ro(aza) da iwi 1&& zoty+ i powiedzia o) -e dzik$/e i za $s$(...

- )r$(my do czas$w, kiedy jest pan w P. 8ozpocz* pan wreszcie ycie pciowe czy nie?

1"


17/184

9 0a razie ay rok 1%4 i ay zas -y/ w erotyzne/ atoserze) ale ni z te(o dla nie nie wynika. ,zasie waka/i wy/e-d-a do ie/sowoi F+arzykowy na >o/ezierz$ >oorski na ob*z ;G> dla aktyw$szkolne(o. Jeste instr$ktore) o oznaza) -e wykada arksiz i inne podobne przedioty.

6tosera /est bardzo naerotyzowana) wszysy wal si po krzaka+ /ak +olera) tylko /a nie robi ni opr*zwykad*w arksiz$. 6le oto pewne(o dnia d$-a r$da dziewzyna ob/awia/ k$ nie wiado skonno?)

zakada si ze n o to) z ze(o dzi bdzie kopot do obiad$) z /abek zy ze liwek. ;akad /est aerykaEski)o znazy) -e zwyiza dykt$/e pokonane$ war$nki. ;bli-a si pora obiadowa) poda/ kopot 9 ze liwekR,y(raeR '$da pyta) o a zrobi?) a /a) -eby wypraa i skarpetki) o / tak rozzarowao) -e daa i wtwarz.

Iy to dr$(i raz) kiedy dostae w twarz na tle spraw sko9daski+. ,zenie/ przyo-y i szkolny poeta'obert Al$t+) kt*ry zako+a si w Jane) o kt*re/ /$- *wie) i pode/rzewa nie) -e z ni roans$/.

- A#e na o'ozie do nicze!o nie doszo, opr$cz incydentu z kompotem "#iwkowym?

9 Fo do spraw *-kowy+) to rzezywiie nie) ale za to inny+ wra-eE byo n*stwo. Iy po-ar wsi) kt*ryodzie- z ;G> poa(aa (asi?. Ja 9/ak zwykle 9 zostae przy kasie. F+odziliy tak-e do ssiednie(o oboz$+arerskie(o) (dzie $rzdzaliy prowoka/e polityzne skierowane przeiw stare$ +arerstw$. Fo si te-

wydarzyo) ale nie wie o) poniewa- /ako (*wniarz) nie zostae wta/enizony. Syt$a/a $siaa by?powa-na) bo przy/e+a przedstawiiel ;arzd$ A*wne(o ;G> Girosaw Dl$niak) p*nie/szy korespondentpolski+ (azet .in. w ndia+. Doendante oboz$ by =ade$sz Dazarek) kt*ry wiele lat p*nie/ zostawieinistre k$lt$ry. Spotkaliy si i rozawialiy /ak inister z inistre. ;apytae (o) o to bya zaaera na obozie w F+arzykowy+) ale on /$- nie paita) o o +odzio.

; os*b) kt*re pote ode(ray /ak rol w -yi$ p$blizny) na obozie bya Joanna Ga/erzyk) o kt*re/ D$roEpisze /ako o (wiedzie opozy/i. Iya te- rena aita) -e iliy w*dk za siedenastrep$blik) potpialiy J$(osawi) bo to byo ak$rat to lato) kiedy o(oszono) -e J$(osawia /est be@. Jawypyne na /ezioro i nie iae siy wr*i?. =akie to byo lato.

- 9tyc1: rzeczy jednak nici...

9 ; oi przy/aiele Ierkowize poszliy na k$rwy) takie tanie) $lizne. ,ypiliy dla k$ra-$ ?wiartk.Hn zawar poroz$ienie ze spaerowi9zk) kt*ra o(a by? nasz atk) /eli nie babk) no i poszliy donie/) do bardzo $bo(ie/ izdebki. Hn pr*bowa 9 ni. Ja pr*bowae 9 ni. 0ie bya bowie pontna ani zysta)y za zdenerwowani tak) -e nie o(e znale? w kieszeni 1&& z $z(odniony+ nale-noi.

Jako zonek zarzd$ dzielniowe(o iae pod opiek szkolne koa ;G>. Diedy zaz si rok szkolny)wy(aszae po(adanki w szkole podstawowe/ dla pra$/y+. F+odzia ta odzie- starsza i wyronita) a

/a podpiera/ si po(adankai dr$kowanyi w iesiznik$ ;A ;G> 0asze Doo >ra$/e@) opowiadae owale o so/aliz na wszystki+ ronta+. >aita) -e wy(aszae po(adank zazyna/ si od s*wP Hd

bkitny+ al Iatyk$ po wysokie szzyty =atr) /ak >olska d$(a i szeroka) wre praa...@. Giae to wk$te na

pai?. , p*nie/szy+ lata+ podobne po(adanki pisae za pienidze. Iyy p$blikowane w wydawnitwiedr$kowany w orie notes$ pt. 0otatnik prele(enta@.

; koe ;G> w te/ szkole dla pra$/y+ po/e+ae na wyiezk za iasto) (dzie wreszie nastpiaini/a/a seks$alna. >ole(aa na ty) -e /edna z wyronity+ $zenni w oi wiek$) iienia nie paita) zwasne/ ini/atywy zai(na nie w krzaki i po prost$ zer-na. Iy to stos$nek popieszny) byle /aki) podzaskt*re(o bye za/ty (*wnie pilnowanie) -eby nikt nas nie zobazy. Drzaki byy bowie skpe) a dookoa

peno l$dzi.

>o powroie oi rodzie wanie (dzie wy/e-d-ali na kilka dni) wobe ze(o zaprosie t dziewzyn dosiebie i ieszkae z ni /ak - z -on. Go(e ie? wtedy 15 albo 1" lat.

Iardzo d$ny prowadzie / pod rk przez ae podw*rze a- do oiyny) (dzie byo nasze ieszkanie.

,sp*-ye z ni /$- bez tate(o popie+$) ale starannie) $si$/ pobra? podstawowe na$ki. >o powroierodzi*w ssiedzi i dozorzyni o wszystki donieli) wyb$+a awant$ra) atka ostentay/nie zwlekaa poiel

17


18/184

z o/e(o *-ka) wietrzya atera) a w koE$ sprowadzia swo/ przy/ai*k) wielk idiotk) kt*ra odbya zen powa-n rozow wy+owawz. >r*bowaa $wiadoi? i) -e z zapraszania panienek o( wynikn?r*-ne nieszzia) takie /ak +oroba weneryzna) dzieko) a nawet a-eEstwo.

Donie koE*w obieae) -e wie/ nie spotka si z t dziewzyn) o przyszo o tyle atwo) -e spe/alnie isi nie podobaa. 'azio nie w nie/) -e nie $iaa ze n rozawia?. Diedy +iaa o wyrazi?) to piewaa

stosowny ytat z *wzesny+ piosenek. - +o 'y taki sty?

9 0ie) to by /e/ saodzielny poys na zaatanie bezradnoi. Sdzia) -e operowa) bo piewana orarozowy /est bardzie/ wzniosa.

- +a niez'yt udana inicjacja za1amowaa pana zainteresowania erotyczne?

9 Go-e nie zainteresowania) ale na pewno realiza/ zaierzeE. , ty zasie) a o-e nawet nieo wzenie/)pod nieobeno? rodzi*w) po raz pierwszy $rzdzae w do$ Sylwestra. Giae da? +at i szko) a */kole(a) nie paita /$- kt*ry) ia sprowadzi? panienki. Hbydwa/ wywizaliy si ze zobowizaE. >anienki

byy dwie) obie $talentowane) /edna piewaa) a dr$(a (inastykowaa si. Hbie bardzo i si podobay) alewiez*r sylwestrowy szybko si skoEzy) one poszy do do$) a /a zostae /edynie z arzeniai o ni+.;apewne onanizowae si. Fo z te(o) skoro nie wiedziae nawet) do /aki+ szk* +odz.

Bo zarzd$ dzielniowe(o przy+odzi przedstawiiel :rzd$ IezpiezeEstwa wystp$/y pod pse$donie;y($nt. Ja z ni nie iae kontakt$) ale */ przy/aiel Ierkowiz zosta przez nie(o poproszony) -ebynie z kolei poprosi) aby odsz$ka /edn z panienek) kt*re byy $ nie na Sylwestra.

- ;imnastyczk czy "piewaczk?

9 Ainastyzk. :I posiadao inora/) -e (inastyzka /est w niele(alne/ Sodali/i GariaEskie/. Goizadanie byo odnalezienie panienki i wyi(niie o si da o Solida/i. 'ado? o/a bya podw*/naP raz) -edostae tak odpowiedzialny rozkaz) dwa) -e wsze+pot-ny $rzd da i adres (inastyzki.

0iezwoznie po/e+ae pod wskazany adres) na ie/s$ okazao si) -e /est to wielka abryka. >oinoowanonie) -e o/ie dziewzyny /est ta portiere) a obo/e ieszka/ nad portierni. >yta wi stra-nik*w) zy

taka a taka /est w do$. Hni *wi) -e /est) ale za/ta i -eby pozeka par in$t. Ga teraz (oia. rzezywiie) po /aki zasie ze s+od*w stozy si a(as) dopina/ portki. ,strznity i za-enowany 9$ieke) nie speniwszy swe/ pierwsze/ w -yi$ is/i poliy/no9polityzne/.

- /ak zarea!owa y!munt?

9 0i/ak. ,sp*praa si $rwaa. ; innyi panienkai z Kodzi /$- si nie zadawae. ,kr*te wy/e+ae do,arszawy) (dzie bye oby i ty bardzie/ nie iae -adne/ okaz/i zadawa? si z panienkai.

- ) o!$#e???

9F+odzie do skie/ szkoy) iae kopoty z na$k) nie a si ze$ dziwi?... ; kobietai odzyskaestyzno? dopiero na st$dia+ dziennikarski+) na szzie koed$kay/ny+.

>odobaa i si nie-y/a /$- Drystyna Arosika. >rzy+odzia do nie do do$) by wsp*lnie $zy? siekonoii. =$ doda? $sz) -e ni(dy w -yi$ nize(o si nie $zye) za -adn en) /eli wi zrobiewy/tek dla ekonoii) to tylko przez wz(ld na Arosik. , o/e/ wyobrani narastao przekonanie) -e /e/wizyty nie a/ +arakter$ wyznie na$kowe(o) a (dy kiedy przysza z p*litre) doszede do wniosk$) -e

pra(nie nie oieli?. >o wypii$ kieliszka zy dw*+) nabrawszy iaoi przeleiae z ni s+eatyreprod$k/i rozszerzone/ '*-y


19/184

- +roc1 to mao, jak na 'urz#iwy studencki seks...

9 0iestety) $siae si zadowoli? rol kibia. =ylko obserwowae...

- 0to z kim si koc1a?

9 Bzi /$- nie paita... Drall*wna zapewne ze Szperkowize) ale nie przy ty nie byo.

- /e"#i na studiac1 nie, to moe c1ocia w redakcji co" si panu przytra5io?

9 , redak/i te- nie. , 0owe/ ,si@ odbyway si lizne pi/aEstwa redaky/ne) podzas kt*ry+ /edynyobiekte erotyzny byy dwie aszynistki) wie/skie dziew$+y. ;/edna zaze si nawet aowa? i piei?

po w*de) ale ona od raz$ zapytaa) zy a wasne ieszkanie) o nie z$penie zrozio. ; dr$( z ni+ -y*/ przy/aiel Ierkowiz) by to prawdziwy roans) a nie tylko (inastyka. Gaszynistka ta wioda -yiesaotne/ atki z tro/(ie dziei) wszystkie niedorozwinite) i io -e nie iaa wie/ ni- #5 lat) straszyaokropnie szerniayi zbai i l$kai po zba+. 0azelna 'ybzyEska naradzaa si ze n) /ak ten roanszlikwidowa?. Hbo/e bardzo szze(*owo oawialiy poszze(*lne warianty rozstania) lka/ si -eIerkowiz wsiknie i 9 /ak to si *wi 9 zniszzy sobie -yie.

6le na szzie sobie nie zniszzy.

- A wyjazdy su'owe? Na de#e!acjac1 te pan niko!o nie poderwa?

9 0o wi wanieR >ewne(o dnia zadzwoni do nie */ szkolny kole(a ,aaw Sadkowski) obeny redaktornazelny rzedpole@ i propon$/ i) -eby napisa reporta- z wakay/ne(ooboz$ szkoy baletowe/.

Hb*z by w ie/sowoi ,iniz) syne/ z wielkie(o zak$) w kt*ry ieio si /eszze wikszewizienie o zaostrzony ry(orze. >o/e+ae do ,iniza i od raz$ zobazye J. Iya pena wdzik$)

byskaa biayi zbai) iaa si i +odzia tak lekko) /ak tylko o-e +odzi? przysza baletnia.

>aita) -e +odzia z kole-ank na /akie ksi$ty z wikary z ie/sowe(o koioa. F+odziy z tyksidze w zarola pod wizienie) a pote zastanawiay si) zy wikary da si $wie? zy nie.

- 0t$ry to 'y rok?

9 rzy+odzie po 6lin do szkoy) wszystkie popo$dniaspdzaliy raze na/pierw w =elienie@) pote $ nie w do$. =ak si ze sob z-yliy) -e wresziewy/awia i sw ta/eni) tak ianowiie) -e /est... -atk. ,ysza za - za +opaka) kt*ry naty+iast

poszed do wo/ska) -a od rok$ zy d$-e/ nie widziaa i w o(*le nie z$a si -atk.

- pa#i"cie ze so'*?

9 6- wstyd przyzna?) ale nie. Ja nie wiedziae /ak od z$y+ s*wek prze/? do sedna) ona pewnie zekaa nao/ ini/atyw. Iye nieporadny w obowani$ z kobietai) nie $iae rozwiza? taki+ kwestii te+niz9ny+) /akP (dzie to zrobi? i kiedy.

,reszie) po p* rok$ platonizne(o roansowania) wy/e+aliy raze w (*ry. ;aieszkaliy w

Szklarskie/ >orbie) w pens/onaie ;wizk$


20/184

Aer+arda a$ptanna. ,ystpowaliy /ako a-eEstwo) dostaliy pikny pok*/. Hkoliznoi byyroantyzneP spad nie() do zosta zawiany a- po pierwsze pitro.

0iewielkie (rono siedziao przy koink$ w salonie i pio na $*r. ; (o?i balowaa k$+arka) kt*ratwierdzia) -e bya ko+ank ewne(o dnia okazao si) -e6lina /est w i-y. >rzera-ony pobie(e do starsze(o i dowiadzone(o kole(i) kt*ry narai i lekarza)nie/akie(o doktora Irowara. 6bor/a w*wzas bya przestpstwe) bo obowizywao /eszze stalinowskie

prawo karne. Hpiliy z doktorkie spraw) $z(odniliy en i $*wione(o dnia zawioze 6lin do /e(oprywatne(o (abinet$. ; zabie($ /ednak ni nie wyszo) bo ta ak$rat $rarze tynkowali asad do$ iza(ldali do (abinet$ przez okno. ,obe te(o po/e+aliy do nie) rodzi*w ae szzie nie byo. BrIrowar w ty+ antyseptyzny+ war$nka+ dokona zabie($ na oi bi$rk$. ; poztk$ 6lina z$a sidobrze) lez w noy zaza (orzkowa?) trzeba byo wzywa? po(otowie. Doplika/e) antybiotyki) alewszystko skoEzyo si szzliwie.

:trzyywaliy stos$nki z dr. Iroware) zowiekie o /edno pokolenie starszy) zao-ny irozrywkowy. Jako lekarz by /ednak bardzo na+alny) lezy i o/e dole(liwoi -odkowe i zyraka) kt*rywyr*s i na szyi) dziaa w ka-de/ spe/alnoi. Iy ordynatore oddzia$ noworodk*w w szpital$ pod,arszaw. , koE$ nie wiedziae /akie/ /est spe/alnoi) pediatr zy (inekolo(ie. Je(o -ona prowadziasalon kosetyzny zis@) kt*ry po dzi dzieE istnie/e przy >la$ Donstyt$/i. Irowar by $l$biony lekarzekobiet) kt*re przy+odziy do nie(o tro+ /ak do $zdrowiiela) bioterape$ty zy zna+ora.

'oans z 6lin powoli wy(asa. >o/e+aliy /eszze nad orze do Keby) (dzie nastpne(o dnia z J$ratyprzy/e+a na otoykl$ dr Irowar. 0i o ty nie wiedz) bye /edn zi tr*/kta...

- A co z A#in*?

9 0ie widziae /e/ ae dziesitki lat. >ewne(o dnia zadzwonia do nie z >ra(i) (dzie ieszkaa /ako -onadyploaty) prosz) -eby zaatwi letni praktyk /e/ *re) kt*ra st$diowaa dziennikarstwo. >rzy/e+aa*rka) zaatwie /e/ praktyk w Ii$rze >rasowy 'zd$.

- =y pan ju rzecznikiem rz*du?

9=ak.

- C$rka podo'na 'ya do mamy?

9 0ie bardzo. Kadna) ale nieiekawa. 6lina zadzwonia /eszze raz) z przesadn wdziznoi dzik$/ za ttrzeiorzdn i nie aty($/ przys$( oraz zaprasza/ na kola/ do itorii@. Iya ona) bya *rka z-e) bye /a. >od wpywe w*dki roztkliwie si.

- Po rozstaniu z A#in* pozna pan swoj* pierwsz* on?

#&


21/184

9 0ie od raz$. >rzez rok bolao nie sere) ilekro? na $liy widziae przyt$la/ si par. Iardzopotrzebowae /akie/ kobiety) ale ni si nie traiao. Gio) -e bye /$- akie dorosy) $+odzie zadosy? znane(o dziennikarza) bywala kna/p... 0iktR adne/ panienki +o?by do towarzystwa) +o?by na /ednno) niko(o nie potraie sobie wtedy zor(anizowa?. >arali-owaa nie nienat$ralna wstydliwo? inie$dolno?. Iye przekonany) -e io? i seks 9 to si sao powinno zrobi?) sao przy/?) bez -adne/aktywnoi z o/e/ strony.

- Czy 'y pan w$wczas sentymenta#ny?

9 6- do przesady. 6le nie by to sentyentaliz) kt*ry sprzy/a roanso) zabarwia /e swoi iepekie) tani)lez pok$pny. G*/ sentyentaliz by parali-$/y i bardzo inantylny.

- /esieni* >@ roku poznaje pan ko'iet, kt$ra wkr$tce wyc1odzi za pana za m*. Co pan skorzysta napierwszym mae%stwie, a co straci?

9 ona iaa $sposobienie ne$rastenizne. Ady / zy $ra-ae 9 o byo re($ 9 ilzaa przez kilka dni)prze-ywaa to w yla+) po zy pode/owaa ze n rozowy naprawze. =rway one wiele (odzin)przewa-nie w noy. Iye (r$ntownie prze?wizony w analizie psy+olo(izne/ a-eEstwa. ona $zyanie dostrze(a? z/awiska w i+ wza/eny powizani$) przez o dowiedziae si) -e ka-dy drobiaz( we

wsp*-yi$ /est wyraze rzezy dla wsp*-yia kl$zowy+.

- A dziecko?

9 Bzieko byo) by? o-e) (*wny podo-e konlikt*w. >o/awienie si na wieie *rki nie byo ze nzawzas$ $z(odnione) ale o-e to by tylko pretekst) bo w o(*le nie l$bi dziei. Bo te(o nie byo ieszkania)

pray) -yie byo tr$dne) starae si $ieka? od dzieka /ak na/dale/. Hddaliy /e nawet (dzie na wie na 9(arn$szek. ;apewne to wszystko spowodowao) -e po dzi dzieE o/e stos$nki z *rk nie s proste aniszze(*lnie bliskie.

- Dzi" te nie #u'i pan dzieci? Nawet wasnyc1 wnuk$w?

9 Bzi te- nie l$bi dziei. 0ie znazy to) -e nie l$bi i+ aktywnie. ,n$ki o(lda z przy/enoi raz na

kwarta) ale nie odz$wa -adne/ potrzeby) by /e widywa? zie/.

- Czy w pierwszym mae%stwie 'y pan e!oist*?

9 Iye e(oist i /este e(oist. ;reszt w a-eEstwie zawsze iera/ si dwa e(oizy) ty wiksze) iwiksze wya(ania stawia sobie zwizek dwo/(a l$dzi. G*/ e(oiz ob/awia si na/zie/ ty) -e

pra(ne) aby i da? wity spok*/.

ona iaa skonno? do -yia /akby na o/ odpowiedzialno?. :wa-aa wi konsekwentnie) -e /a /estewszystkie$ winien. Iye zate obwiniany za to) -e -ona nie zrobia doktorat$) -e zienia zaw*d) -e nieosi(na w ni s$kes*w.

- Czy pan j* zmusi do zmiany zawodu na dziennikarstwo?

9 IroE Io-e. Iya asystentk na $niwersyteie i wed$( przepis*w w i($ oi$ lat powinna bya napisa?doktorat) a ile/ 9 swo/ pra a(istersk o Hrzeszkowe/ przerobi? na doktorat o Hrzeszkowe/. Io o/a

pierwsza -ona /est /edyny zowiekie na wieie) poza Hrzeszkow) kt*ry przezyta wszystko) oHrzeszkowa napisaa. Sao to /$- +yba wystarzy) -eby zalizy? / w pozet zennik*w. =r$d ten poszed

/ednak na arne i wiat nie dozeka si dyserta/i doktorskie/ o Hrzeszkowe/.

Diedy wi -ona nie otwieraa przewod$) z(odnie z przepisai) iano nie przed$-a? z ni $owy o pra.0apisaa w*wzas do >olityki@ artyk$ o e$dalny+ stos$nka+) /akie pan$/ na $zelni. Iya to bardzo(ona p$blika/a) -onie zaproponowano pozostanie na $niwersyteie w obawie przed skandale) /aki byobywyrz$enie a$torki krytyzne(o artyk$$. >artia +iaa /e/ po*) bo tez nie l$bia ty+ do-ywotni+andaryn*w) kt*ryi s proesorowie. ona) ozywiie) nie +iaa zosta? na $zelni w ten wy$szony inie+onorowy spos*b. >osza wi na atwy +leb do telewiz/i. ,zia / ta o/a k$zynka) kt*ra robia /aki

a(azyn. tak pote wdrowaa z redak/i do redak/i) bya te- w >olitye@ i pisa+ ar(inesowy+. ,1%1 rok$ praowaa w =y(odnik$ Solidarno?@...

#1


22/184

- kim pa%stwo utrzymywa#i stosunki towarzyskie?

9 0a/pierw z l$di z >o prost$@ 9 z olityki@P Cik$s) 'ad(owski... >l$s oi starzy

przy/aieleP Ier9kowiz) Bziewanowski) A*rski.

- A kiedy pan po raz pierwszy zdradzi on?

9 , Kodzi) na /aki wy/edzie. Ierkowiz przyprowadzi wtedy do Arand otel$@ panienki. Go/a byawn$zk /edne(o z wielki+) nieieki+ abrykant*w *dzki+) praowaa w*wzas w 'adzie 0arodowe/.>aita) -e byo i z ni w *-k$ bardzo niewy(odnie) przez a prawie no spaerowae wi po+otelowy korytarz$.

- Nie mia pan wyrzut$w sumienia?

9 Go-e i iae) ale nie tak wielkie) -eby /e dzi paita. ;reszt to -ona pierwsza zaza...

- Nie czu pan a#u?

9 Dolosalny. Hbieae rewan-) ale to si tylko tak atwo *wi. Jak trzeba) to nie a z ki.

- ) "rodowisku, w kt$rym si pan o'raca, zdrada mae%ska 'ya czym" norma#nym? /ak to 'yo wtedytraktowane?

9 =ak sao /ak dzi i /ak zawsze. ,ewntrz zwizk$ zdrada bya draate i przediote d$(otrway+ analiz.6 na zewntrz 9 w zale-noi od l$dzi. Jedni sprawai dasko9skii za/owali si ostentay/nie) a zzste(o zieniania partner*w zy partnerek zynili styl -yia) znak irowy) sztandar. nni 9 przeiwnie.

- 0to ze znanyc1 panu os$' 'y powiedzmy "witoszkiem, a kto p#ay'oyem?

9 witoszk*w nie znae. 6 playboyeM 0o) np. Aie-yEski) Ierkowiz) A*rski.). >*nie/ 'aa Hlbroski)

a$tor (raoaEski+ powiei erotyzny+) S+oen9,olski z telewiz/i...

- ;dzie toczyo si ycie towarzyskie?

9 =aki (ony ie/se bya kawiarnia >aEstwowe(o nstyt$t$ ,ydawnize(o. Siadywali ta polityypreopozyy/ni) stary Staszewski) ody Gi+nik) Jan J*ze rzy+odzi te- Soniski) +o? /e(okawiarni by Garze@) zyli p*nie/sza 6ntyzna@. , >l,9ie kotowali si artyi) literai) dziennikarze i...dziewzynki. Ady dzi na to patrz) byy to os*bki bardzo ode) w wiek$) kt*ry skania /$- do oderwania siod wasny+ do*w) ale /eszze nie $prawnia do rozpozia dorose(o -yia na wasny ra+$nek.

- +o 'yy kurwy?

9 Hne zbli-ay si do prostyt$/i) na o(* nie przekraza/ (raniy idzy rozrywkowy style -yia i

proes/onalize. =o znazy) -e nie bray pienidzy) +o? -yy z te(o o dostaway. =y r*-niy si odprostyt$tek) -e prostyt$tka pol$/e na klienta) a seks trakt$/e /ak $s$() za kt*r trzeba zapai? nale-no?.Bziewzynki z >,9$ natoiast $zestnizyy w -yi$ towarzyski) a branie pienidzy byo oderwane odwsp*-yia seks$alne(o i nie byo przediote wstpny+ $z(odnieE. 0o i wybieray raze/ partner*w.Iywao) -e z /edny -yy) a od dr$(ie(o wyi(ay pienidze. Bo i+ ason$ nale-ay opowiei /ak poszy) nieday a wziy.

9 6tosera bya bardzo libertyEska i pikantna. Bziewzyny $nk/onoway /ako ento$ra(e elity i to elity raze/nie inansowe/) lez intelekt$alne/.

- k*d si wywodziy te dziewczynki? 9 ; do*w spoeznie poledni+. Hne +iay $ie z [email protected] swoisty styl byiaP przy+odziy przed po$dnie i zekay) (dzie i o si rozwinie) $ ko(o bdzie

/aka w*dka) kto zaprosi na obiad) (dzie bdzie o-na przenoowa? itd.

- Czy kojarzyy, kto jest kim?

##


23/184

9 6+ takR wietnie si na ty znay. >rzys$+iway si dysk$s/o polityzny i intelekt$alny) w >l, 9iebyy i+ $niwersytety) w spos*b zastpzy ksztaiy si i to solidnie/ ni- w szkoa+ i na $zelnia+. Sowe 9poznaway nowe wiaty wra-eE) tryb -yia i wartoi inne ni- te) z kt*ryi doty+zas iay do zynienia.

- 0to si cieszy ic1 szcze!$#nym - nazwijmy to - szacunkiem?

9 ;awsze kto inny 9 zale-ao to od wi- zienia/y+ si o-liwoi inansowy+) *d) tzw. $kad*wtowarzyski+. Jedni bywaly wypadali z (ry) inni do (ry w+odzili.

Iy ta np. rotistrz 'zeszotarski) bardzo ta/eniza posta?) zawsze otozona ro/e adi$tant*w i panienek.Sypatyzny zowiek) $rzdza/y n*stwo rozrywkowy+ iprez i wpada/y na nieodzienne poysy.'az k$pi w koisie identyzne s$kienki dziesii$ dziewzyno) *wi -e $si $$nd$rowa? swo/(wardi przybozn. 'zeszotarski by wal$iarze 9 o sa sprawdzie 9 powizany z GS,.>rzyp$szzalnie za/owa si sk$powanie na zarny rynk$ dolar*w dla rzd$. ; te(o wz(ld$ przez /akizas korzysta z /ako takie(o bezpiezeEstwa) kt*re pewne(o dnia skoEzyo si) posadzili (o) a pote (dywyszed) by zowiekie skoEzony) biedny i zszarzay.

- /akie 'yy #osy dziewczyn z P#)-u?

9 0iekt*re wy+odziy za - za bywal*w kawiarni) inne zna/doway -*w na zewntrz) /eszze inneprze+odziy na k$rewskie zawodowstwo.

>aita dziewzyn iienie Da/kaX wysza za pewne(o ateatyka i poet) kt*ry /e/ zrobi dzieko. >ote+odzia i sz$kaa -a po nony+ kna/pa+.

Iya ta te- olityki@ w redak/i odbywaa si $rozysto?) zyli o+la/) kt*ry zaszzyi swo/obenoi sa towarzysz Starewiz. , pewne/ +wili przyszed Jareki z Crykowska) wi zazto i+wypy+a? za drzwi) -eby panienka l-e/sze(o a$toraent$ nie skazia podniosy+ $rozystoi. :siowaniaspezy na nizy) Crykowska wesza i na */ widok zawoaa do ae/ z(roadzone/ p$bliznoiP :rban) ty+yba w o(*le nie asz +...@. 0a o /a odpowiedziaeP Jak to nie aM =a stoi@ i wskazae naStarewiza. ;a drzwi wyrz$ono nie nie) tylko /.

nny raze) rano kiedy le-ae /eszze w *-k$) przyszed do nie 2rnest Skalski z Crykowska. Fay dzieE-e(lowaliy po kna/pa+) a wiezore byliy zaproszeni do Aie-yEskie(o na $rodziny zy iieniny. Iyyta r*-ne a$sie) ioie i szwedzki st*. Aoi ereonialnie wita Aie-yEski w towarzystwie trze+ da)

kt*re po kolei przedstawiaP Go/a poprzednia -ona) o/a obena -ona) o/a przysza -ona@.

Crykowska nie bya zaproszona) otaza / ostrayz) wi przesza do poko/$) (dzie by przy(otowanyszwedzki st* i w spoko/$) etodyznie rozebraa wszystkie przekski na zi pierwsze.

Hstatni o nie/ wiadoo? iae od >assenta) kt*re(o przy/owaa w swo/e/ willi w Szwa/arii. ,ysza za/akie(o aerykaEskie(o ilionera. Hn /edzi po wieie) ona za wy+ow$/e dzieko i n$dzi si w Szwa/arii.

Jak wida?) o inteli(entnie/sze dziewzynki z >,9$ doznaway wpierw awans$ $ysowe(o) potespoezne(o) a niekiedy i aterialne(o. 0iekt*re wtapiay si w elit) robiy kariery) a dzi s nobliwyidaai o bardzie/ interes$/e/ osobowoi nizinne day o przeszoi bardzie/ konwen/onalne/.

- A pan 'ywa w P#)-ie?

#3


24/184

9 F+adzae ta) korzysta/ z atoserki te(o rodowiska. 'aze z innyi -ye wydarzeniai z ipreztowarzyski+) w kt*ry+ niekiedy osobiie $zestnizye.

Diedy a (r$p wyszliy ze S>6=C9$ i szliy dale/ pi? do barona S+oen9,olskie(o) te(o) kt*re(oniedawno =erleki wyrz$i z telewiz/i. S+oen9,olski ieszka wtedy z pikn i e(zotyzn Faren) G$latk)kt*ra /est +yba po dzi dzieE -on Arze(orza o drodze dozya do nas

Da/ka) o kt*re/ /$- wsponiae. >ote piliy) a- ssiedzi wezwali ili/) bo byo (ono. Hbene naiprezie day zaprosiy przybyy+ $nk/onari$szy do rodka) pozstoway w*dk) a w koE$ powiedziay)-e nie o( patrze? na te o+ydne $nd$ry) wi ili/ani pos$sznie si rozebrali. 6 poniewa- bya zia)zostali w say+ tylko s$-bowy+ kalesona+ z troz9kai. >rzed doe op$szzony radiow*z nieodpowiada na wezwania) wysano zate inny radiow*z) -eby zobazy) zy zaodze pierwsze(o nie (rozi

/akie niebezpiezeEstwo. Gili/ani z dr$(ie(o radiowoz$ r*wnie- traili do nasze(o ieszkania i kole/napartia str*-*w porzdk$ zostaa spita i rozebrana.

>oint te(o przy/ia byo to) -e po raz pierwszy i ostatni w -yi$ bye przez kobiety dosownie rozrywany.Hd S+oen9,olskie(o wyszede z -on i Da/k) kt*ra $wa-aa) -e na iprez przyszede z ni. Hbie paniezazy nie i(n?) ka-da w swo/ stron...

- Czy w tym "rodowisku korzystano z usu! zawodowyc1 prostytutek?

9 0ie) to znazy na o(* nie. 0ie byo to w styl$) ale po pi/ane$ r*-nie bywao.

- 0awiarnia P#)-u sko%czya si po marcu EF ze wz!#d$w po#itycznyc1?

9 , /aki stopni$ tak) ale skoEzya si przede wszystki dlate(o) -e l$dzie si starzeli.

- Po odej"ciu od pierwszej zony zamieszka pan w mieszkaniu nad 9Pewe-Gem: w A#ejac1 /erozo#imskic1.Prowadzi#pan swoisty dom otwarty. Czy mia#pan wtedy powodzenie u ko'iet?

9 G*wie /$-) -e ni(dy nie iae powodzenia. 0awet w ty okresie aktywnoi erotyzne/) kiedy sypiaez d$- lizb dziewzyn. G*/ do by rozrywkow przystani) do kt*re/ przybi/ay dziesitki dziewzyn) zkt*ry+ niekt*re szy ze n do *-ka. 0ie byo /ednak -adne(o d$-e/ trwa/e(o roans$. Jedn bardzo

pikn dziewzyn) z kt*r przez /aki zas si pokazywae) porz$i -) a ona 9 i(le w ni po $szyzako+ana 9 zwizaa si na kr*tko ze n. Iya te- zako+ana we nie korektorka) /edna z trze+) kt*re wtedy

przy+odziy do o/e(o ieszkania. ; dwiea sypiae) z /edn sypia Hlszowski.

- k*d si 'ray wszystkie te dziewczyny? 0to je dostarcza?

9 =o byo ieszkanie na tyle w dobry p$nkie) -e nikt i+ nie $sia dostarza?. 0iekt*re sae przy+odziy)niekt*re z oii kole(ai) niekt*re przyprowadzane przez kole-anki. Go-na byo zawsze zadzwoni?) $*wi?si na w*dk) przenoowa?.

- 0to u pana 'ywa?

9 ;e znany+ dzi os*b 9 to nie paita. 6le) np. zsto wpadaa ,rzesiEska) dla kt*re/ bye dyspozyy/ny

kole(.

- Co to znaczy?

9 =o znazy) -e zawsze o(a na nie lizy?) kiedy +iaa i? na w*dk. Fzsto bye dobierany na trzeie(o)np. (dy ,rzesiEska sza do kna/py z /aki 0iee i nie bardzo o(a si z ni do(ada?. ;abieraa nie)-eby ie? z ki porozawia?.

- /ak pan mia czas na prac, skoro 'a#owa pan caymi wieczorami?

9 0ie wyobra-a/y sobie te(o przesadnie) przeie- to nie by nie$stanny karnawa. Ialowae zwyklewiezorai) a -e iae wtedy /eszze niez kondy/) to (odzie -yie towarzyskie z pra. ;awsze bye

bardzo pilny) teksty oddawae w terinie) iae nawet zas na lizne +at$ry.

#4


25/184

- Czy ju w$wczas 'y# pan popu#arny? 9 J$- w zasa+ >o prost$@ stae si znany dziennikarze) zalizanonie do zo*wki te(o zawod$. , ty okresie) o kt*ry *wiy) praowae w >olitye@) o w zasadziewystarzao) -eby by? tzw. wzity dziennikarze.

- am pan m$wi o swoic1 kopotac1 z seksem. Czy mae%stwo co" pomo!o?

9 , oi pierwszy a-eEstwie) w dr$(i zreszt te-) seks by dosy? skonwen/onalizowany) niebo(aty wory i raze/ skrpowany. Seks bardzie/ swobodny i wyzwolony $prawiae z pewn st$dentk) kt*rpoznae $ Geretik*w.

- )tedy, nad ,/HeweGem:, prowadzi pan co" w rodzaju sa#onu towarzyskie!o. /akie inne sa#ony 'yyw$wczas popu#arne w )arszawie?

9 ;e syszenia znae salon reny SzyaEskie/ zwizany z kawiarni Fzytelnika@. =a deydowano o ty)kt*ry pisarz a talent) ko(o wyda?) ko(o lansowa?.

yie towarzyskie oparte byo na stay+ kna/pa+) do kt*ry+ przy+odzio i(le to sao (rono. Dna/pyspeniay z$penie inn $nk/ ni- dzisia/. >ewni l$dzie +odzili do ni+ w zasadzie odziennie i na o(*saotnie) bo ieli pewno?) -e spotka/ ta swoi+ przy/ai*. B$- rol od(rywayP nona Daeralna@)

dzienna Daeralna@) S>6=iC) nony Iristol@...

, lata+ 5&. i "&. istniao w ,arszawie o) o nazywaliy rodowiskie. >oniewa- spoezeEstwo byo aoz+ierar+izowane pod wz(lde do+od*w) /akby paskie) silnie/ wyodrbniay si elity) kt*ry nadawanoszze(*lne znazenie. Dorzystay one z wiksze/ swobody polityzne/ i obyza/owe/. >isarze od(rywa/y

przesadnie d$- rol) aktorzy) lizy si kr( dziennikarzy) niekt*rzy na$kowy 9 wszysy oni inaze/ si$bierali) zie/ wy/e-d-ali za (rani) ieli nieo wie/ pienidzy) wie/ o(li *wi?. ywo za/owali si-yie $ysowy) polityk) swoii sprawai kotery/nyi. Sowe 9 ka-dy z ty+ kr(*w -y swoi-yie) ia wasne zwizki) kl$by) lokale) kasy) doy wypozynkowe) a /ednozenie wszystkie kr(i

przenikay si nawza/e) tworz owo rodowisko.

- Czy po#itycy take na#ee#i do "rodowiska?

9 Bo poowy lat 5&. elita polityzna bya zor(anizowana na wz*r zakon$) odizolowana i saowystarzalna.=ylko spe/alnie oddele(owani $nk/onari$sze party/ni wtopieni byli w t elit literako9artystyzn.

- Na przykad kto?

9 =aki typowy i na/bardzie/ znany eisari$sze by Jerzy Iore/sza. Bale/ >awe oan) Stean*kiewski) 6da S+a. , pewny zasie tak $nk/ spenia 'akowski) ale on w zasadzie nale-a /$- do

powstae(o p*nie/ kr($ party/ny+ intelekt$alist*w) kt*rzy w obrb szeroko roz$iane/ elity w+odzilinie/ako w spos*b nat$ralny.

- Czy w"r$d po#ityk$w 'y#i synni p#ay'oye?

9 'akowski by obiekte nie$stane/ ioi paE) ia niezlizon lizb roans*w) bo on tylko z kobietai

potrai zawiera? prawdziwe zwizki przy/ani. Starewiz $+odzi za dziwkarza) ale /a (o towarzysko nieznae.

- Na pocz*tku #at 6. eni si pan po raz dru!i. Czym to mae%stwo r$nio si od pierwsze!o?

9 Br$(ie a-eEstwo nie iao tak skoplikowane/ konstr$k/i wewntrzne/ i byo pozbawione nony+roz*w. Go/a dr$(a -ona nie korzystaa z pooy psy+oterape$t*w. Iya inoratykie) praowaa w

/edny z inisterstw.

- A#e zostaa dziennikark*. D#acze!o?

9 Gyl) -e sprawi to */ przykad. Iye (*wny r*de naszy+ do+od*w) korzystae ze swobodyzawodowe/. =e waiwoi dziennikarstwa o(y sta? si pok$s dla osoby) kt*ra odziennie $siaa +odzi?

na *s do pray i siedzie? w nie/ do zwarte/.

#5


26/184


27/184

9 IroE Io-eR 0i(dy i si to nie zdarzyo.

- $wipan, e nie ma powodzenia u ko'iet. Czy to si zmienio po wej"ciu do rz*du? =yo panu atwiej wtyc1 sprawac1?

9 =r$dnie/) bo bye bardzie/ odizolowany od noralny+ kontakt*w z kobietai. 'az) -e od rana do wiezorasiedziae w bi$rze) a dwa) -e bd pop$larny zwraae powsze+n $wa( i tr$dno i byo wy+wyi?ewent$alne zainteresowanie kobiet) zy zaaran-owa? dyskretn randk. 0ie+ sobie panowie wyobra- 9w+odz do kawiarni) wszysy si na nie (api) w ty wszystkie kobiety) bo nie zna/ z telewiz/i. Jak z te(o(szz$ spo/rzeE wydoby? to) o kt*re +odziM Adyby /ako zowiek nieznany przyszed do kna/py i /akadaa rz$iaby i spo/rzenie) to w odpowiedzi rz$iby dwa spo/rzenia i sz$kaby pretekst$ do zawariazna/ooi) np. po-yza/ zapaki.

=o prawda) -e wy/azdy na o(* stwarza/ okaz/e do przy(*d. 6le /ak /a przy/e-d-a do /akie(o iastas$-bowy sao+ode) w towarzystwie kierowy i oiera o+rony) a od ro(atek pilot$/e nas radiow*z) tozy o( ie? swobodny dostp do kobietM >ote nie /ad do +otel$) (dzie instal$/ si *(by wpa? dokawiarni i ko(o pozna?) tylko /ad do $rzdowe(o (a+$) (dzie ozek$/e nie wita ie/sowy+ notabli. ;l$di) w ty z kobietai) a szans zetkn? si na /aki zebrani$) a (dy po /e(o zakoEzeni$ teoretyznie

*(by porozawia? z t zy tat) kto nie szt$r+aP =owarzysz$ inistrze) $siy /$- /e+a? dale/@.

- +o znaczy, e wadza nie mo!a so'ie pozwo#i( na koc1anki?

9 Gyl) -e niekt*rzy l$dzie wadzy iewali stae przy/ai*ki) ale (boko $kryte i niedostpne dla oka inny+.0ie sdz) -eby to byo re($. ;reszt) /a bye w rzdzie w zasa+) (dy nie istnia /$- /eden odel -yiaaparat$. F*- ieli wsp*lne(o pod wz(lde obyza/owy 'akowski) Drawz$k) ,ilzek) :rban) r*-ni

przybierani do rzd$ proesorowie z klasyzny style -yia aparat$M

- A czy 'yy jakie" 9zinstytucjona#izowane: ko'iety do towarzystwa?

9 0ie. , dawne/ epoe) w kt*re/ wadza bya zy (rony) ta/enizy) wyodrbniony i wsze+ony)istnia typ kobiet zaasynowany+ wadz i l$di / spraw$/yi. , szze(*lnoi dotyzyo to staliniz$.

Iyy takie +etery rzdowe) np. o ,il+elinie Sk$lskie/ *wiono 9 ko+anka Ii$ra >olityzne(o@.

;a oi+ zas*w wadza nie bya ani wsze+ona) ani ta/eniza) staa si za to przana) zieniazano9b$razana) ni wi dziwne(o) -e nie bya odna i nie ieszya si powodzenie $ kobiet.

- o pierwsze 9 nie byo takie/ syt$a/i. >o wt*re 9 nie /est to o-liwe psy+olo(iznie) bo nie nale- dol$dzi) kt*rzy o(liby stwarza? te(o rodza/$ ozekiwania l$b propozy/e. 0ie /este w koE$ taki +a9e9aparatzykie) kt*ry (dy do nie(o przy+odzi d$pa) bo a o do zaatwienia) to *wiP 6le pani adna@ alboo takie(o.

- A w te#ewizji? $wi si, e aden prezes 8adiokomitetu nie musi uwodzi( ko'iet, 'o to one !o uwodz*.

9 Gnie nie $wodziy) +oia- byy po te$ war$nki 9 za (abinete iae pokoik z wersalk i poiel) obyo /edynie przediote rozaity+ dowip*w. 0i(dy -adna nie daa i nawet do zroz$ienia) -e +iaabyo zaatwi? przez d$p.

, telewiz/i iae natoiast wzenie/) ni- zostae prezese) /eden bezinteresowny roansik z panienk)kt*ra zrobia i zreszt na tate/sze/ (iedzie daskie/ kolosaln rekla /ako znakoite$ ko+ankowi.>rzez /aki zas opowiei te podnieay iekawo?) ale przez -adn ze stron nie byy dyskontowane.

- 0to to 'y?

9 Bziennikarka) ale niezbyt znana.

- A#e 'd*c rzecznikiem prowadzi si pan cnot#iwie?

#7


28/184

9 0o) nie do koEa. >odzas /edne(o wy/azd$ na Sozewk@ 9 ob*z dla st$dent*w dziennikarstwa 9 poznaepanienk. ;awsze stara si ie? kontakt z odyi dziennikarzai... >ote odsz$kae /) pod bylepretekste zaprosie do bi$ra) a pote zabrae / w /ak podr*- i $ie sobie roans.

- Czy zostaa dziennikark*?

9 Hzywiie. 6le z /e/ karier nie iae ni wsp*lne(o) bo (dy / poznae) wanie przenosia si dotelewiz/i.

- A teraz, po sukcesie ty!odnika 9NIB:, czy odczuwa pan popu#arno"( wyraaj*c* si wzmoon* sympati* zestrony ko'iet?

9 =ak. Gnie/ /ednak przypis$/ to sobie) a bardzie/ atoserze wy$zdania) kt*ra nie wiadoo ze$ towarzyszyty(odnikowi i nie. Dobiety to ra/$/e.

- 0im one s*? Np. te, kt$re o"wiadczaj* si panu podczas spotka% autorskic1?

9 0a o(* owiadza/ i si panie po osiedziesite i +odzi t$ o io? zyst) bo polityzn. ;da/ sobiespraw) -e $ niekt*ry+ kobiet wzb$dza eksyta/) o-e nie od raz$ erotyzn) ale /eli /$- /est

zainteresowanie) to o-na nada? $ kier$nek sko9daski.

- Nadaje pan?

9 0ie) bo /este stary i przeraliwie bo/ si -ony.

Jaipieni"dze

- I#e pan zara'ia jako rzecznik rz*du? )icej ni w 9Po#ityce:?

9 >ens/ iae wy-sz) a zarobki ni-sze. Iya to paa wieinistra) dopiero pod konie lat &.) kiedy

zostae zonkie rzd$) dostawae pa inistra) w pewny zasie $stalon /ako trzykrotno?

#


29/184

przeitny+ zarobk*w w pii$ dziaa+ (ospodarki narodowe/. >oza ty wi- iae +onoraria 9 zaelietony w Szpilka+@ i wydawane od zas$ do zas$ ksi-ki oparte na stary+ teksta+.

- Czy *da pan 1onorari$w za udzie#anie wywiad$w dziennikarzom za!ranicznym?

90ie) skd. , >olse nie a zwyza/$) by ktokolwiek bra pienidze za $dzielenie wywiad$. 6 /a ni(dy nie

brae pienidzy za wypenianie obowizk*w rzeznika. =aki zwyza/ istnia w opozy/i) kt*ra ty sposobebya doinansowywana z ;a+od$. ;a ka-dy teleon do ,olne/ 2$ropy@ i $dzielenie inora/i roz(oniapaia niewielk s$) do? /ednak znazn) (dy wzi? pod $wa( *wzesny k$rs dolara.

0ie brae pienidzy tak-e za to) za o wolno i byo bra?) np. za odzyty wy(aszane nieraz we walezao-ny+ instyt$/a+. Bzi te- nie -da +onorari*w za bardzo lizne wywiady) kt*ry+ $dzielaza+odni dziennikarzo. ,yda/e i si to sprzezne z polskii zwyza/ai.

- Na co wydawa pan pieni*dze? /e3dzi pan su'owym samoc1odem, wypoczywa w rz*dowyc1 o"rodkac1wczasowyc1, ywi si w sto$wce 28-u...

9 =o prawda. 0ie iae wy(*rowany+ potrzeb inansowy+ (*wnie dlate(o) -e */ zas przeznazony nakons$p/ by ono o(ranizony. 0ie iae zas$ na wydawanie pienidzy.

- Posiki w rz*dowej sto$wce 'yy oczywi"cie za darmo? 9 Hzywiie 9 nie za daro. Iezpatnie przys$(iwaobiad w dzieE posiedzenia rzd$) zyli rednio raz w ty(odni$. Ja /ednak dostawae /eszze /eden obiad (ratis.Diedy przed ob/ie $nk/i rzeznika proponowae preierowi Jar$zelskie$ sw*/ pro(ra dziaania byow ni pode/owanie raz w ty(odni$ obiade /akie(o dziennikarza. 'oznie dawao to okoo 5& obiad*w zariko@. Hpr*z obiad$ przys$(iwaa odziennie kawa) iasto i kieliszek koniak$.

- ;ruzi%skie!o?

9 =o by zwyky polski winiak. Diedy /ednak nasta preier ;bi(niew Gessner) zostae pozbawiony te(oprzywile/$. Hd te(o zas$ dziennikarzy pode/owae obiade z wasne/ kieszeni. Iye z te(o bardzozadowolony) bo wreszie przestae t$azy? si $rzdniko) -e /eli w ty ty(odni$ za*wi dwa obiady) aw przyszy -adne(o) to bdzie to z(odne z przepisai. o(e zaprasza? na obiady ko(o +iae i kiedy

+iae.

- )tedy prawie wszystko 'yo na kartki. Czy mia pan ekstra przydziay, np. kawy?

9 Ja nie dysponowae nizy) ani (rosze. 0ie dysponowae nawet taki $nd$sze) /aki dysponowadyrektor ka-de(o przedsibiorstwa.

- Czy'y =iuro 8zecznika 8z*du nie miao 'udetu?

9 0ie iao. =o) ze(o potrzebowae do wykonywania obowizk*w) dawa i sze adinistra/i :'G. Bawal$b nie dawa. Je-eli np. przy/owae wa-ne(o (oia z za(raniy) to :'G zapewnia rezyden/) sao+*d)

/akie przy/ie. Giewae z ty bi$rokratyzne probley. Diedy przy/e-d-a do nie np. rzeznik rzd$a$striakie(o) kt*ry w ,iedni$ przy/owa nie bardzo wystawnie) to w naszy+ k$sy+ o-liwoia+

inansowy+ sz$kae sposob$) by pod/? (o bardzie/ ipon$/o) ni- przewidyway *wzesne standardy.Spotykaliy si zate w Drakowie) (dzie w apartaenta+ na ,awel$ 6$striak *( spdzi? kr*lewsk no.6lbo zaiast w +otel$ rzdowy w ,arszawie $rzdzae kola/e w paayk$ w Htwok$. ,yna/ty przezenie st$dent przy(rywa na ortepianie...

>odzas /edne/ z taki+ kola/i w Htwok$) (dzie do posik$ przewidziany by tylko kieliszek wina) apikierownika sali i *wi) -e przydaaby si /aka w*dka. Hn dzwoni po noy do wieinistra z :'G9$) kt*rytrzya kas) i pyta zy o-na poda? w*dk. 0ie o-na@ 9 deyd$/e sze adinistra/i i wraa do *-ka. 0aszzie okazao si) -e o(e k$pi? w*dk za wasne pienidze) wi poleie) -eby laa si str$ieniai.Doszt popi/awy i(nito i p*nie/ z pens/i.

- a co jednak paci 28?

9 , zasadzie praowae bez koszt*w. Jedyny przediote oi+ d$(i+ i -$dny+ zabie(*w byakserokopiarka) kt*r w koE$ wywo/owae. 6le bywao) -e $szzliwiano nie r*-nyi dobrodzie/stwai)

#%


30/184

nawet nie pyta/ nie o z(od. Jaki $rzdnik wyyli np. -eby o/e bi$ro dostao zawrotn lizba(netoon*w. nny zn*w raze zodernizowano sal konereny/nP zaontowane zostay i-kie szyny) zkt*ry+ iay zwisa? relektory) ale ni(dy i+ nie zainstalowano. ;b$dowano re-yserk telewizy/n) -ebyo-na byo z nie/ sterowa? kaerai) owietlenie i ikroonai) ale bez aparat$ry. Iyy to zwyza/newydatki arnotrawne) z(odnie z trady/ai entralne(o planowania postanawiane bez obstal$nk$ $-ytkownika.

- /aki panu przydzie#ono samoc1$d su'owy?

9 0a/pierw poloneza) pote iata iraiori) a po stanie wo/enny) kiedy otozyo nie opiek Ii$ro H+rony'zd$) wo-ono nie pe$(eote.

- D#acze!o dosta pan oc1ron? e wz!#du na niec1( spoeczn* skierowan* przeciwko panu?

9 Iy? o-e. IH' +ronio zonk*w Ii$ra >olityzne(o) sekretarzy DF) wiepreier*w) arszaka Se/$. Bote/ wskie/ (r$py doszl$sowae na zasadzie wy/tk$) by? o-e ze wz(ld$ na nie+? spoezn 9 po staniewo/enny przy+odzio sporo po(r*-ek... 6 by? o-e by to tylko pretekst) aby nie dowartoiowa?. Go/arola w rzdzie bya wiksza ni- o(o to wynika? z obowizk*w wieinistra) i przydziela/ i dw*+oier*w o+rony) (en. Jar$zelski +ia zapewne okaza? i o w rodza/$ szze(*lne(o traktowania.

- jakic1 jeszcze przywi#ej$w pan korzysta?

9 Go(e k$powa? w sklepie prowadzony przez IH'.

- =y# taki sk#ep?

9 Iy i /est na Ia(ateli) obeni dy(nitarze te- z nie(o korzysta/. ile bior) byy to dwa sklepy) a waiwienie sklepy) tylko a(azyny) z kt*ry+ oierowie IH' przywozili i to) o wzenie/ wybrae z listydostpny+ towar*w.

- Co konkretnie? =uki i m#eko?

9 =ak-e. Jedna lista obe/owaa towary spo-ywzeP b$ki) leko) wdliny) iso) sodyze) alko+ol. , dr$(i

sklepie) (dzie trzeba byo przy/?) o-na byo k$pi? artyk$y przeysoweP o z (arderoby) ze(arki) sprzt(ospodarstwa doowe(o. 6le by to bardzo arny sklep) z kt*re(o prawie nie korzystae. 'az sobie k$pieze(arek) dr$(i raz 9 ynek do kawy.

- /akie o'owi*zyway ceny?

9 :rzdowe) tzn. takie sae /ak w sklepa+) tylko -e w sklepa+ prawie nize(o nie byo. , poowie lat &. wsklepie IH'9$ pokazay si towary iportowaneP w+isky) radziekie zekoladki) soki owoowe... 0a poztk$eny byy $rzdowe) wi stos$nkowo niskie) pote 9/ak w >eweTie@ t/. w zoty+) lez po zarnorynkowyk$rsie. 6le w epoe niedobor*w to byo do? wy(odne.

- A u'rania? Czy mia pan prawo do 'ezpatnej odziey?

9 0ie) nie iae prawa. Bo trady/i nale-ao /ednak) -e dwie abryki zaopatryway rzd w $brania 9 krakowskaist$la@ i zakady w Iytoi$.

- +o tam, !dzie u'iera si o'ecnie pan prezydent )asa.

9 0adal wszystko /est tak sao. 0ie bya i nie /est to soralizowana $owa. >o prost$ dzwonie dodyrektora) pytae zy o( sobie $szy? (arnit$r na iar. >ote przy/e-d-a krawie) bra iar od kilk$wysoki+ $rzdnik*w) przywozi pr*bki ateria*w) a po /aki zasie (otowe $brania. ;wykle zaawiaeod raz$ kilka (arnit$r*w. ;a to ozywiie paio si z wasne/ kieszeni) a obowizyway eny sklepowe.>owtarza /ednak) -e szyie w abrye na iar) a po enie konek/i nie by to przywile/ oralny. Bzisia/ te-o( ta zadzwoni? i 9 /ak przyp$szza 9 $szy/ i $branie. >odobnie teleonowae do ,*lzanki@) (dziezaawiae kosz$le. =e ze sklep*w na nie nie pas$/ 9 a za (r$b szy/ i za kr*tkie re.

- Czy w zamian dyrektorzy oczekiwa#i odpana jakiej" przysu!i, jakiej" maej protekcji?

3&


31/184

9 0ie.

- A czy zdarzyo si panu wykorzystywa( stanowisko do zaatwienia prywatnej sprawy?

9 Iardzo zsto poa(ae) przede wszystki dziennikarzo) dba/ o dobre stos$nki z ty rodowiskie.'az zy dwa $dao i si zaatwi? ieszkanie...

- D#a ko!o?

9 Bla dziennikarzy. 0a przykad dla 6rt$ra owzana) *wzesne(o szea dziennik*w telewizy/ny+. ;aatwiaete- asy(naty na sao+*d 9 tzn. sa nize(o nie o(e da?) ale odpowiednie$ wiepreierowiwskazywae kilk$ dziennikarzy) kt*rzy nastpnie dostawali asy(naty z p$li :'G9$.

=o byo zreszt nieszzie) bo p*nie/ iae wie/ wro(*w ni- przy/ai*. Ady si l$dzie zwiedzieli) -e /ao o() to przysyali i setki podaE) kt*ry+ sa nie rozpatrywae) tylko przekazywae z rekoenda/lepsz l$b (orsz w trei.

- I#e razy pan sam dostawa asy!nat?

9 'az. ,1%1 albo # rok$ otrzyae przydzia na ad. Diedy siede lat p*nie/ dawano ostatnie /$-asy(naty) nie dostae ze wz(ld$ na sporn interpreta/ przepis*w. Ht*- o-enie si z osob) kt*ra /akodziennikarka korzystaa z asy(naty na al$+a) a od te(o zas$ nie iny /eszze ztery lata) brakowaodw*+ iesiy. Bowodzie) -e -ona dostaa asy(nat) kiedy nie bya ze n we wsp*lny (ospodarstwie) a

poza ty brak$/e /e/ tylko dwa iesie... 0i z te(o. >*nie/ okazao si) -e si sra/erowae) bo sporonotabli brao te ostatnie asy(naty na +$ra) bez wz(ld$ na przepisy.

- /e3dzi pan do rz*dowyc1 o"rodk$w wypoczynkowyc1?

9 =o s naprawd dobre orodki. Iyy 9 /ak wszystkie przywile/e 9 z+ierar+izowane) ale /a korzystae zna/wy-sze(o standard$) dla sae/ (*ry. Gieszkae np. w apartaenta+ w KaEsk$) podzas (dy /ako zwykywieinister powiniene dosta? ie/se w poo-ony 1# kiloetr*w dale/ +otel$.

>aio si za to wale nie syboliznie) ale por*wn$/ standard 9 wz(ldnie ao. >rzestae /ednak /edzi?do KaEska) byna/nie/ nie ze wz(ld$ na skr$p$y) ale po awant$rze) kt*ra wynika z te(o) -e przy/e+aliydo KaEska z/anikie. >s*w nie wolno byo wwozi?) kazano na si z ni wynosi?) $sia spdzi? ay $rlopna (arn$szk$ $ okolizny+ ieszkaE*w. Hzywiie pies) a nie /a. =yzase r*-ne osobistoi) kt*ry nieoielono si zwr*i? $wa(i) przebyway w KaEsk$ z psai. ,obe te(o doznaliy z -on $/y na +onorze)-e /estey inaze/ traktowani) obraziliy si i nasza no(a wie/ w orodk$ nie postaa.

- 0to 'y# z psem?

9 Fiosek 9 z p$dle o iieni$ Da/tek. Iardzo szzekliwy) nie-yzliwy l$dzio zwierz. J$- +yba biedak nie-y/e. podobno Diszzak bywa z pse) ale o ty tylko syszeliy.

- &"rodki wczasowe za !ranic*.

9 'az bye w I$(arii) ale zaledwie trzy dni) bo odwoano nie z $rlop$. Iy rok 1%) zazy si stra/ki)spe/alny saolot wysano po arszaka Se/$ 'oana Galinowskie(o) no i /a na przyzepk te- z niwr*ie. >o drodze $sieliy ldowa? w Hdessie) bo Fea$es$ nie +ia nas przep$i? przez r$$Esk

przestrzeE powietrzn) poniewa- Jan >ietrzak dzieE wzenie/ obrazi (o w kabareie.

- I to ju wszystkie przywi#eje?

9 ,szystkie. ;ani znalaze si w rzdzie) /$- wiedziae) -e wikszo? przywile/*w przypisywany+wadzy nale-y wo-y? idzy ity. 0awet w okresie (ierkowski nie byy one takie) /ak o ni+ siopowiadao.

6le o inne(o przywile/e soralizowane) a o inne(o 9 nieoralne. Go/a pozy/a w systeie wadzy rosa) a-

staa si bardzo wysoka. Go(e zadzwoni? wszdzie i prosi? o wszystko. ;e wz(ld$ na pozy/ ipop$larno? 9 r*-ne rzezy i proponowano.

31


32/184

- Na przykad?

9 >odr*-e za(ranizne. Fentrala +andl$ za(ranizne(o inor$/ o /aki+ idzynarodowy+ tar(a+)przysyaa propozy/ wy/azd$. Iyy atraky/ne re/sy oerowane przez bi$ra podr*-y i linie lotnize. F+oia-wie/ taki+ propozy/i iae) kiedy praowae w >olitye@. , ka-dy razie /ako rzeznik ni(dy nie

skorzystae z takie/ oerty. 0ie iae zas$ i nie $znawae piezeniarstwa za za/ie stosowne dla inistra.

Fzie/ zapraszano nie w >olsk. 6partaent nad /eziore) -a(l*wki. Go(e /edzi? na ryby) na (rzyby) napolowania i zwyza/nie wyle-e? si na soE$. Jak i si wyda/e) wynikao to z pr*-noi dysponent*w ty+d*br) kt*rzy +ieli sobie zapewni? iekawe towarzystwo i presti-. 0ie sdz) -eby +odzio i o o/wyiern wdzizno?) bo po prost$ nie bye w stanie zaatwi? te(o) ze(o o(li ewent$alnie ozekiwa? poinny+ zapraszany+ Unp. /aki+ korzystny+ dla dane(o re/on$ deyz/iV.

0ie korzystae z ty+ zaproszeE) ale nie dlate(o) -e /este taki zysty i nieprzek$pny. >o prost$ szkoda ibyo zas$. Jeli +iae wy/e+a? na weekend) to nie po to) -eby /akie przy$sowe towarzystwo zawraaoi d$p.

Fzsto wy/e-d-ae do r*-ny+ iast) (dzie iae spotkania p$blizne) odzyty itp. 'yt$a przewidywa i

nadal przewid$/e niadanie w D, Uteraz pewnie w lokalny koiteie obywatelskiV) pote obiad wna/lepsze/ resta$ra/i w ieie) konieznie w osobne/ sale) a w koE$ kola/a w szerszy (ronie) z w*dk.;wykle za+owywae si aro(anko) z (*ry przez o/e(o sekretarza ne(o/$/ z zaprasza/yi) -e nie-yz sobie ty+ bankiet*w. >rosie) -eby nie byo niadania 9 nie /ada) bo ty/. 0a obiad si (odzie.Hdawiae kola/i. , terenie *wiono) -e :rban (ardzi l$di) bo nie +e si z nii w*dki napi?.

Blaze(o odawiaeM

Iyna/nie/ nie dlate(o) -e nie +iae /e? i pi? na koszt paEstwa. Je-eli ay dzieE za+owywae sioi/alnie i $rzdowo) to wiezore +iae ie? wity spok*/. 0ie l$bie bankietowa? z l$di) kt*rzyao nie interesowali) a poprzednio spdzae z nii wiele (odzin) nie l$bie te(o) o dawali do /edzeniaPstosy wdlin) sa-one isa. ,olae i wol i? do kna/py przez siebie wybrane/) sa wybra? o + /e?)spotka? si ze zna/oy) a /eszze lepie/ ze zna/o.


33/184

Caa niosa) -e b$d$/ w ka-de/ dzielniy. >o ,arszawie kr-yy opowiei) -e na oliborz$ b$d$/ do ztrzea pitrai pod ziei) z basene i s+rone przeiwatoowy. nny raze iae b$dowa? will z

podzieny prze/ie do willi 'akowskie(o.

0a ty tle do+odzio do zabawny+ nieporoz$ieE. Diedy /$- ieszkae w ,ilanowie) to podzas spaer*wzdarzao i si zatrzyywa? i patrze? na b$d$/e si doy. >*nie/ przy+odziy listy) -e :rban zaiast

praowa? za/$/e si do(ldanie b$dowy swo/e(o kole/ne(o do$.

nny raze na bal$ w +otel$ Cor$@ /aka kobieta powiedziaa) -e nie da/ /e/ spa?) bo strasznie +rapi.Iye pewien) -e ona ieszka w o/e/ klate s+odowe/) tylko nie zd-ye /e/ pozna?. Hkazao si /ednak) -eona ieszkaa w 6ninie. Iya przekonana) -e za/$/ ssiedni will.

;na/oa o/e/ -ony nie o(a na darowa?) bo nie powiedzieliy) -e obok nie/ b$d$/ey will. Iya te(opewna) bo rozawiaa z robotnikai) kt*rzy w za$ani$ powiedzieli /e/) dla ko(o b$d$/.

- A#e d#a c$rki dom pan wy'udowa.

9 0i podobne(o. Jeszze w zasie pray w >olitye@ poo(e /e/ dosta? ieszkanie) kawalerk. =o byodostatezne wykorzystanie przywile/*w pyny+ /eszze nie ze stanowiska) ale z pozy/i.

0ie b$dowae do$) bo nie tylko nie iae na to o+oty) ale zwyza/nie brakowao i pienidzy.,ydawae wszystko o zarab

jerzy urban - jajakobyły

Documents