jeje ko rekwjarjar

1620
KALLIUR OKTA KAB KALLIUR EKĀĀL JEJE KO REKWŌJARJAR Words of Grace / Naan Ko Rejouj

Upload: others

Post on 11-Sep-2021

78 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Jeje Ko RekwjarjarWords of Grace (Naan Ko Rejouj) Ministries, Majuro, Marshall Islands. www.MarshallsForChrist.org
Copyright © 2009 Words of Grace (Naan Ko Rejouj) Ministries. All rights reserved. This document, the WGM/NKRM/2009 Bible, incorporates a partial translation published by the American Board of Commissioners for Foreign Missions (the ABCFM Bible). Words of Grace Ministries (WGM) believes that the ABCFM translation is in the public domain. WGM hereby grants the right to copy the WGM/NKRM/2009 Bible, or any part of it, for non-commercial purposes, provided that this notice is included in its entirety. Incidental quotations need not include this entire notice, but should include the following instead, in one of the customary places where such acknowledgments are made: “Scripture quotations taken from the WGM/NKRM version, copyright 2009 by Words of Grace Ministries.” To license the content of this document for commercial purposes, please email [email protected], or see www.marshallsforchrist.org.
The master for this document was created March 31, 2009, at 4:19 pm (mdt).
ISBN hardcover edition: 978-0-9823597-0-9. ISBN electronic edition: 978-0-9823597-1-6.
KOBBAN
Jenesis (Jen) . . . . . . . . . . . 7 Exodus (Ex) . . . . . . . . . . 79 Livitiks (Lv) . . . . . . . . . 143 Bnbn (Bn) . . . . . . . . . 187 Duteronomi (Dt) . . . . . . . . 246 Joshua (Jos) . . . . . . . . . . 296 Ri Ekajet Ro (Eka) . . . . . . . . 331 Rut (Rut) . . . . . . . . . . . 365 1 Samuel (1Sa) . . . . . . . . . 372 2 Samuel (2Sa) . . . . . . . . . 417 1 Kiiñ Ro (1Kñ) . . . . . . . . . 454 2 Kiiñ Ro (2Kñ) . . . . . . . . . 498 1 Kronikel (1Kr) . . . . . . . . 540 2 Kronikel (2Kr) . . . . . . . . 582 Ezra (Ezr) . . . . . . . . . . . 630 Nihimaia (Nih) . . . . . . . . . 645 Ester (Est) . . . . . . . . . . . 877 Job (Job) . . . . . . . . . . . 678 Sam Ko (Sam) . . . . . . . . . 724 Jabn Knnaan Ko (JK) . . . . . . 821 Ekklisiastis (Ekl) . . . . . . . . 857 Al Eo An Solomon (Al) . . . . . . 869 Aiseia (Ais) . . . . . . . . . . 877 Jeremaia (Jer) . . . . . . . . . 946 Liaajl (Lia) . . . . . . . . . 1022 Ezekiel (Ezk) . . . . . . . . . 1030 Daniel (Dan) . . . . . . . . . 1099 Hoseia (Hos) . . . . . . . . . 1122 Joel (Jol) . . . . . . . . . . . 1134 Amos (Am) . . . . . . . . . . 1139 Obadaia (Ob) . . . . . . . . . 1149 Jona (Jna) . . . . . . . . . . 1152 Maika (Mai) . . . . . . . . . 1156
Nahum (Na) . . . . . . . . . 1163 Habakkuk (Hab) . . . . . . . . 1167 Zepanaia (Zp) . . . . . . . . . 1171 Haggeai (Hag) . . . . . . . . . 1175 Zekaraia (Zk) . . . . . . . . . 1179 Malakai (Mal) . . . . . . . . . 1192 Matu (Mt) . . . . . . . . . . 1197 Mark (Mk) . . . . . . . . . . 1255 Luk (Lk) . . . . . . . . . . . 1289 Jon (Jon) . . . . . . . . . . . 1345 Jerbal (Jrb) . . . . . . . . . . 1386 Rom (Rom) . . . . . . . . . . 1433 1 Korint (1Ko) . . . . . . . . 1454 2 Korint (2Ko) . . . . . . . . 1475 Galetia (Ga) . . . . . . . . . 1489 Epess (Ep) . . . . . . . . . . 1497 Pilippai (Pil) . . . . . . . . . 1505 Kolosse (Kol) . . . . . . . . . 1511 1 Tessalonika (1Te) . . . . . . . 1517 2 Tessalonika (2Te) . . . . . . . 1522 1 Timote (1Ti) . . . . . . . . 1526 2 Timote (2Ti) . . . . . . . . 1533 Taits (Tai) . . . . . . . . . . 1538 Pailimn (Pai) . . . . . . . . . 1542 Hibru (Hi) . . . . . . . . . . 1545 Jemes (Jem) . . . . . . . . . 1561 1 Piter (1Pi) . . . . . . . . . . 1568 2 Piter (2Pi) . . . . . . . . . . 1575 1 Jon (1Jo) . . . . . . . . . . 1580 2 Jon (2Jo) . . . . . . . . . . 1587 3 Jon (3Jo) . . . . . . . . . . 1589 Jud (Jud) . . . . . . . . . . . 1591 Revelesn (Rev) . . . . . . . . 1594
PREFACE
This edition of the Marshallese Bible is based on the work of missionaries in the late 1800's who worked under the American Board of Commissioners for Foreign Missions (ABCFM). Words of Grace Ministries has reprinted that original work three times. The reasons for this edition and revision are as follows. First, the original ABCFM work was incomplete. The books of Jeremiah through Malachi were lacking. Second, the Republic of the Marshall Islands (RMI) has adopted an orthography to be used by the Ministry of Education, and we desired to bring the work to match that standard. Third, although the original ABCFM was quite a faithful translation, some changes needed to be made due to archaic words and forms which are no longer in use in the Marshall Islands.
We have endeavored to keep the revisions of the existing material to a minimum. For the books of Jeremiah through Malachi, we translated the material from Hebrew into Marshallese, seeking to maintain a balance between literalness and readability. Cross references, paragraph headings, and tables have been included to enhance one's study of the Bible, and footnotes highlighting certain theological, historical, and archeological information have been added. In the introductions to the books, M.K. stands for okta jn Kraist (Before Christ), and A.D. stands for Anno Domini, In the Year of our Lord. It is our hope that the Lord will use this work to help people know Him better.
We would like to express our appreciation for the ABCFM and nationals who labored to produce the first translation. In addition, many Marshallese helped in preparing this edition, and a number of Americans aided in the formatting.
Baib in ilo kajin Maje ej pdpd ioon jerbal eo an missionary ro okta me raar jerbal ilo jeken 1800 ko im me raar jerbal iuwin pein American Board of Commissioners for Foreign Missions (ABCFM). Ej an Naan Ko Rejouj Ministries printi Baib eo jilu katen. Ewor jilu unin amim kan Baib in kii. okta, ukok eo okta an ABCFM ear jauñ. Ear ejjek bok jn Jeremaia k ñan Malakai. Ruo, ej an Republic of the Marshall Islands (RMI) bk juon wween jeje im spell bwe ren kjerbale ilo Ministry of Education, im km ar kaan oor wween eo. Jilu, meñe ukok eo okta jn ro ilo ABCFM ear tiljek, ear wor jet naan in etto im wween knnaan me armej re jab kjerbali ilo raan kein.
Ñan book ko jn Jeremaia k ñan Malakai, km ar ukok jn kajin Hibru ñan kajin Maje, im km ar kajjioñ bwe en tiljek ñan jeje eo ilo kajin Hibru ak bwe en ean an armej knono. Km ar kobaik eoon in katak ko iturin eoon ko, jet kmmeee kn paragraph ko, im jet teb ñan jipañ armej ilo aer katak. Kab ewor jet jeje tu la in jet page ñan kmmeee kn jet meee ko reap ilo Baib, ilo history, im meee ko jn ro rej kappukot men in etto ko. Ilo kadkadin book ko, M.K. ej jutak kn okta jn Kraist, im A.D. ej jutak kn Anno Domini, me ej kajin Latin im meeein Ilo Ii an Irooj eo Ad. Kmij kjatdikdik bwe Irooj enaaj kjerbal ukok in bwe en eank an armej je E.
Km kaan kaoolol ro jn ABCFM im ri Maje ro me raar jerbal bwe en tprak ukok eo okta. Barinwt, elñ ri Maje raar jipañ in kpoji ukok in, im elñ ri Plle raar jipañ ilo aer likt im kllaajrak book in ilo computer.
v
JENESIS
Ri jeje eo: Moses Iien je bok in: 1450 - 1410 M.K. Unin je bok in: Naan in “Jenesis” meeein “epepen ko,” im ej knono kn jinoin la in. Jet
armej rej ajej bok in kn naan in, im ej wak ilo 2:4; 5:1; 6:9; 10:1; 11:10, 27; 25:12, 19; 36:1, 9; im 37:2. Ilo Jenesis jej lo wween an wak aolep men, kadkadin Anij, unin an armej pd ioon la in, im jinoin pepe eo an Anij kn lmr.
Ilo bok in jej lo iien eo ke Anij ear kanan lañ im la. Eap an aork men in, knke jej lo bwe eap an Anij kajoor im ean, im jej lo bwe jej pd iuwin Pein. Jej aikuj in lek uwaak ñan E kn aolep kan ko ad.
Jej barinwt lo wween an jerwiwi deñ ilo la in im unin an aolep armej ri jerwiwi. Btab, jino ippn 3:15, jej lo bwe ewor juon pepe in kark an Anij ñan lmren armej. Ilo Jenesis armej raar jino in katok ñan Anij. Jet armej rej oor Anij, ak jet rej juae E im oktak jn E im jujen jorrn. Anij ear klt Ebream bwe jn e en wak aelñ in Israel, im Ri Lmr eo ear itok jn Israel. Anij e kajoor, im E kwjarjar, im enaaj tprak ankilaan.
JENESIS
Anij ear kanan lañ im la 1:1 Sam 33:6;
89:11; Ais 42:5; 48:13; Jon 1:1-3 1 Ilo jinoin Anij1 ear kanan lañ im la.2
Raan eo kein ka juon: la im meram 1:2 Sam 104:30;
Ais 45:18 2 Im la ejjek wween, im ejjek kobban, im e marok ioon mejn lmeto,
im Jetb an Anij ej pedowane mejn dn ko. 1:3 Sam 33:9;
104:2; 2Ko 4:6 3 Im Anij ear ba, “En meram,” im e meram.
1:4 Sam 74:16 4 Im Anij ear lo meram bwe ean; im Anij ear kjepel meram jn marok. 5 Im Anij ear likt etan meram Raan, im Ear likt etan marok Boñ. Im e
kar jota im e kar jibboñ, raan eo okta. Raan eo kein ka ruo: mejatoto
1:6 Job 26:10; Sam 136:5,6
6 Im Anij ear ba, “En juon mejatoto eoapan dn, bwe en kjepel dn ko jn dn ko.”
1:7 Job 38:3; Sam 148:4; 150:1; JK
8:28
7 Im Anij ear kan mejatoto, im Ear kjepel dn ko iuwin mejatoto jn dn ko rej pd ioon mejatoto; im ear inwt.
8 Im Anij ear likt etan mejatoto Lañ. Im e kar jota im e kar jibboñ, raan eo kein ka ruo.
Raan eo kein ka jilu: ljet, ne, im men in eddek 1:9 Job 26:7; Sam
24:1,2; 95:5; JK 8:9; Jer 5:22; 2Pi
3:5
9 Im Anij ear ba, “Dn ko iuwin lañ ren koba ilo juon jikin, im en wak ne e r;” im ear inwt.
10 Im Anij ear likt etan ne e r La, im ijo dn ko rej koba, Ej likt etan Lmeto; im Anij ear lo bwe ean.
1:11 Jen 2:9; Sam 104:14-17; Mt
6:30
11 Im Anij ear ba, “ne en kaddek wjooj, im mar ren jebar ineir, im wjke ko ren jebar leir kajjo wweir, ine ko ilowaer, ioon la,” im ear inwt.
12 Im ne ear kaddek wjooj, im mar raar jebar ineir kajjo wweir, im wjke raar jebar leir, ine ko ilowaer, kajjo wweir; im Anij ear lo bwe ean.
13 Im e kar jota im e kar jibboñ, raan eo kein ka jilu. Raan eo kein ka emn: a, allñ, im iju ko
1:14 Dt 4:19; Sam 74:16; 104:19
14 Im Anij ear ba, “En wor meram ko i mejatoto in lañ, bwe ren kjepel raan jn boñ, im ren pd kn kake ko, im kn añneañ im rak ko, im kn raan ko, im ii ko;
15 Im ren pd kn meram ko i mejatoto in lañ bwe ren letok meram ioon la;” im ear inwt.
1 Ilo Kalliur okta, Anij ej uktn Elohim ilo Kajin Hibru. Elohim e maroñ jutak kn Anij e ool ak kn anij riab (Ex 22:20) ak ri ekajet ro (Ex 21:6; 22:8,9). Ekk wt, naan ko ilo Kajin Hibru me rej jek kn ‘-im’ rej knono kn elñ jn juon (plural). Btab e jab aolep iien. Ilo Jenesis 42:30 ijo ej ba, ‘eo, irooj in neo,’ naan eo ‘irooj’ ej barinwt jek kn kn leta ko me rej knono kn elñ jn juon (plural), ak e alikkar bwe ej juon wt. Jet iien rej kjerbal plural an juon naan bwe ren kwak an utiej. Je je bwe Elohim e jab meeein elñ Anij knke 1) Baib ej ba bwe ewor juon wt Anij (lale kmmeee ilo 1:26), im 2) Baib ej kjerbal Elohim ippn singular (kajin juon wt) naan (verb im adjective).
2 Anij ear kanan lañ im la. Raar jab make wak, im armej raar jab wak jn men- ninmour (inwt an evolution ba). Men ko ilo lañ im la rej ilo laajrak im ej karki. Re jab pok im jabdetakwt. Jet rej ba bwe aolep men raar jino ilo juon bokkok, btab ñe ewor juon bokkok, men ko re jab laajrak im ekkar im aiboojoj likin.
JENESIS 1:157
1:16 Sam 8:3; 19:1-6; Sam 136:7-9; 1Ko 15:41; Rev 21:23
16 Im Anij ear kanan meram ko ruo re ap, meram eo eap bwe en irooj in raan, im meram eo e dikk bwe en irooj in boñ; im Ear kan iju ko barinwt.
17 Im Anij ear likt er i mejatoto in lan, bwe ren letok meram ioon la, 1:18 Jer 31:3518 Im bwe ren irooj in raan, im irooj in boñ, im bwe ren kjepel meram
jn marok; im Anij ear lo bwe ean. 19 Im e kar jota im e kar jibboñ, raan eo kein ka emn.
Raan eo kein ka alem: menninmour ilo ljet im bao 1:20 Jen 8:17; Sam 104:24,25; 148:7
20 Im Anij ear ba, “En lñ an dn ko kemour menninmour ko, im bao ko ren kke ioon la, ilo mejn mejatoto in lañ.”
1:21 Jen 6:2021 Im Anij ear kanan menninmour ko re ap i ljet, im men ko otemjej rej mour im aktkt, men ko dn ko rej kemour im elñ, kajjo wweir, im bao otemjej kajjo wweir; im Anij ear lo bwe ean.
22 Im Anij ear kajeraaan er im ba, “Kowin timon, im ork, im kobrak dn ko i ljet, im bao ko ren ork ioon la.”
23 Im e kar jota im e kar jibboñ, raan eo kein ka alem. Raan eo kein ka jiljino: menninmour ioon ne im armej
24 Im Anij ear ba, “La en kemour menninmour kajjo wweir, kidu ko rawiie, im men ko rej tbalbal, im kidu in ne kajjo wweir;” im ej inwt.
1:25 Job 12:7-925 Im Anij ear kanan kidu in ne kajjo wweir, im kidu ko rawiie kajjo wweir, im men otemjej rej tbalbal ioon la kajjo wweir; im Anij ear lo bwe ean.
1:26 Jen 5:1; 9:6; 11:7; Sam 8:6-8; Kol 3:10
26 Im Anij ear ba, “Jen kanan armej ilo wweed im inwt Kj,3 im ren irooj ioon ek in ljet, im ioon bao in mejatoto, im ioon kidu kan, im ioon aolepen la, im ioon men in tbalbal otemjej rej tbalbal ioon la.”
1:27 Mt 19:4; 1Ko 11:8,9
27 Im Anij ear kanan armej ilo wween wt E,4 ilo wween Anij ear kanan e; aan in kr Ear kanan er.
28 Im Anij ear kajeraaan er, im Anij ear ba ñan er, “Kowin timon im ork, im kobrak la, im kajoor jn e; im kowin irooj ioon ek in ljet, im ioon bao in mejatoto, im ioon men otemjej rej mour im aktkt ioon la.”
1:29 Jen 9:3; Sam 115:16; 136:25; 145:15
29 Im Anij ear ba, “Lo, Iar liwj ñan ko mar otemjej rej jebar ine, ioon mejn aolepen la, im wjke otemjej, leen wjke ilowan im ej jebar ine, enaaj kijemi.
3 Wn ‘Kj’ ijin? E alikkar bwe ewor juon wt Anij. Jet rej ba bwe ewor juon wt Anij an la in, btab ewor bwijin Anij ioon la ko jet. E bd men in, bwe Baib ej ba bwe ewor juon wt Anij ioon aolep men, im Ear kanan men otemjej (Dt 4:35,39; Ais 43:10; 1Ko 8:4- 6; Mk 12:29-32; Jon 17:3; 1Ti 2:5). Btab Baib ej ba bwe Jiss ej Anij (Ais 9:6; Jon 1:1,14; 10:30; 20:28; Hib 1:8; 1Jo 5:20) im Jetb Kwjarjar ej Anij (Jrb 5:3,4). Naan eo me ej ba ‘juon’ Anij ej ejja naan eo wt ke ej ba bwe juon eaan im lio pleen rej juon wt kannik (Jen 2:24). Rej juon wt kannik, ak rej ruo armej. Ewor juon wt Anij eo ej wak ilo jilu. Ilo Jenesis 11:7, Anij ej barinwt ba ‘Kj.’ Ej knono kn jilu ilo juon. Lale k bwe ilo 27 eoon, ej ba bwe Anij ear kanan armej ilo wween wt E -- e jab ba ‘wween wt Er.’
4 Ke ej ba bwe Anij ear kanan armej ilo wween wt E, e jab meeein bwe elñ nbwinnen Anij. Anij e jetb (Jon 4:24), im ejjek an jetb kannik im di (Lk 24:39). ool, jet iien Baib ej knono kn pein Anij im mejn Anij, btab ej barinwt knono eln pein bao Anij (Dt 32:11; Rut 2:12). Men kein rej ‘anthromorphism,’ juon wween knono ijo rej watk ñan Anij (im rej barinwt kan men in ippn menninmour) inwt eaññe ewor kadkadin armej Ippn. Rej kan men in bwe en pidodo ad meee knke ilo ool, e pen ad meee kn Anij knke jej armej wt. Armej rej ilo wween Anij ilo men kein: ewor aer jetb eo enaaj pd likin mej, re je pepe im klt, re maroñ eñjake, im re je mak. Armej e oktak jn menninmour ilo wween kein.
8JENESIS 1:16
1:30 Sam 104:14 30 Im ñan kidu otemjej ila, im ñan bao otemjej in mejatoto, im ñan men otemjej rej tbalbal ion la, im ewor aer mour, Iar lek mar otemjej e mroro, kijeir;” im ear inwt.
1:31 Sam 19:1; 104:24
31 Im Anij ear lo men otemjej Ear kanani, im lo, re kanooj ean. Im e kar jota im e kar jibboñ, raan eo kein ka jiljino.
2:1 Sam 136:5-9 2 indein ej kajk lañ ko im la, im aolepeir otemjej. 2:2 Ex 31:17; Hi
4:4 2 Im ilo raan eo kein ka jiljilimjuon Anij ear kajk An jerbal eo Ear
kane, im Ear kakkije ilo raan eo kein ka jiljilimjuon, jn jerbal ko An otemjej Ear kane.
2:3 Ais 56:2 3 Im Anij ear koweeppn raan eo kein ka jiljilimjuon, im kokwjarjar e, bwe ilo raan eo E kar kakkije jn jerbal ko An otemjej, ko Anij ear jerbal im kanani.
Anij ear kanan armej 2:4 Jen 1:3-31;
5:1; 6:9; 10:1 4 Men kein epepen in lañ ko im la ke ej kanan er,1 ilo raan eo ke
Jeova Anij ear kan la im lañ. 2:5 Jen 1:12; 3:23 5 Im ju otemjej in ne re jañin pd ilo bwidej, im mar otemjej in ne re
jañin eddek, bwe Jeova Anij e jañin kowut ioon la; im ejjek armej bwe en kalbwin ne,
6 A juon tab ear wanlñk jn la, im kammourur mejn aolepen ne. 2:7 Jen 3:19,23;
Job 33:4; Sam 103:14; Ezk 37:5;
Zek 12:1; Jon 20:22; 1Ko 15:45
7 Im Jeova Anij ear kan im a wween armej jn bñal in ne; im Ear uuki ilo btin menono in mour, im armej eo ej mour.
Jikin kallib in Iden
Ezk 28:13; Jol 2:3
8 Im Jeova Anij ear kalbwin juon jikin kallib i reeaar, i Iden; im ijo Ear likt armej eo Ear kane.
2:9 Jen 3:22; Ezk 47:12; Rev 2:7;
22:2,14
9 Im Jeova Anij ear kaddek jn ne wjke otemjej re wlio ñan mej, im rean ñan ñ; im wjke in mour eoapan jikin kallib eo, im wjke in je ean im nana.
10 Im juon river ej diwj jn Iden bwe en kaeoo jikin kallib eo; im jn ijo ej jepel im emn river.
2:11 Jen 25:18; 1Sa 15:7
11 Im etan eo okta Paishon; eñin eo ej kpoo neen Havila, ijo ewor gold.
12 Im gold in neo ean; ijo ewor bedelium im dek beril. 13 Im etan river eo kein ka ruo Gaihon; eñin eo ej kpoo aolepen neen
Kush. 2:14 Jen 15:18;
Dan 10:4 14 Im etan river eo kein ka jilu Hidekel; eñin eo ej ilk ñan reeaar in Assiria.
Im river eo kein kmen Upretis. 2:15 Jen 2:5,8 15 Im Jeova Anij ear bk armej eo im likt e ilo jikin kallib in Iden, bwe en
jerbal e im kjparok e. 2:16 Jen 2:9;
3:1,2; Dt 30:15,19,20
16 Im Jeova Anij ear jiroñ armej eo im ba, “Jn wjke otemjej i jikin kallib eo kw maroñ ñ wt,
1 Ilo jebta 1, ear kwak ilo kaj ke Anij ear kanan aolep men. Kii ej bar rl im tipdiki iien eo ke Anij ear kanan armej.
JENESIS 2:169
2:17 Jen 3:1,16,17; Rom 5:2; 6:23; Jem 1:15
17 A kn wjke in je ean im nana, kwn jab ñ jn e, bwe ilo raan eo kwj ñ jn e, kwnaaj mej otem mej.”2
Anij ear kanan Iv 2:18 Jen 3:12; JK 18:22
18 Im Jeova Anij ear ba, “E jab ean bwe armej eo en make iaan; Inaaj kan juon ri jipañ me ekkar ñan e.”
2:19 Jen 1:20-25; 6:20
19 Im Jeova Anij ear a wween jn bwidej in ne, kidu otemjej in ne, im bao otemjej in mejatoto, im Ear ñintok er ñan eo bwe En je t t eo enaaj likt etaer; im t eo jabdewt eo ear a etan menninmour otemjej, eñeo etan.
20 Im eo ear a etan kidu ko rawiie otemjej, im bao in mejatoto, im kidu awiia otemjej; a kn Adam ejjek rajitan.
21 Im Jeova Anij ear kan bwe eo en kiki im ettoñ, im ear kiki; im Ear bk juon di jn katin, im pinej ijo kn kannik.
2:22 1Ko 11:8; 1Ti 2:13
22 Im di eo Jeova Anij ear bk jn eo, Ear kanan kr jn e, im ñintok e ñan ippn eo.
2:23 Jen 29:14; Ep 5:28-30
23 Im eo ear ba, “E in kii dien di, im kanniken kanniki; inaaj likt etan Kr, bwe ej bk e jn Eaan.”
2:24 Mt 19:5; 1Ko 6:16; Ep 5:31
24 Kn men in eo enaaj likt jemn im jinen, im eddp a ippn lio pleen; im erro naaj juon wt kannik.
2:25 Jen 3:7,10,1125 Im erro otemjej keelwaan, eo kab lio pleen, im re jab jook.
Adam im Iv rej jerwiwi 3:1 1Kr 21:1; Ezk 28:12-17; Mt 4:3,6,9; Rev 12:9; 20:2
3 Kii jedpnit ear je o eap jn aolepen kidu awiia, ko Jeova Anij ear kanani. Im ej ba ñan kr eo, “E ool ke Anij ear ba, ‘Kowin jab ñ jn wjke otemjej ilo jikin kallib eo’?”
2 Im lio ear ba ñan jedpnit eo, “Km maroñ in ñ jn leen wjke ko ilo jikin kallib eo,
3:3 Jen 2:16; Ex 19:12
3 A jn leen wjke eo eoapan jikin kallib eo, Anij ear ba, ‘Kowin jab ñ im jab uñri, bwe ko naaj mej.’”
3:4 Jon 8:44; 2Ko 2:11; 11:3
4 Im jedpnit eo ear ba ñan lio, “Ko jmin mej otem mej.
3:5 Jen 2:17; 3:22; Ezk 28:2,9; Mt 6:23; Jrb 26:18
5 A Anij E je, bwe ilo raan eo koij ñ jn e, innm mejemiro renaaj pek,1 im ko naaj inwt anij ra kn ami je ean im nana.”
3:6 2Ko 11:3; 1Ti 2:14; Jem 1:14; 1Jo 2:16
6 Im ke lio ear lo bwe ean leen wjke eo ñan ñ, im wlio ñan mejn, im juon wjke ean bwe en kamltlt, ear bk jn leen, im ñ; im ear barinwt lek ñan eo pleen ippn, im ear ñ.
7 Im e pek mejeirro, im raar je bwe re keelwaan; im raar j blk in wjke fig im kan aer nuknuk.
2 Baib ej knono kn ruo mej. Men eo okta ej mej ilo nbwin. Men eo kein ka ruo ej jepel jn Anij im eñtaan indeeo ilo jikin kijeek (Rev 20:6,14; 21:8). Ke Adam im Iv raar jerwiwi, raar jab wtlk im mej ilo iien eo wt, btab nbwinneir raar jino in mej. Ej inwt ñe juon ej jeke juon raan wjke, blk ko rej pd wt im maroro iuwin jet raan, btab ej mej k wt. Barinwt, Adam im Iv raar jepel jn Anij im iuwin An illu im lia (Ais 59:2; Rom 1:18; 3:12; Ga 3:10). Raar aikuj bwe juon en kllaajrak er ñan Anij im medek An illu.
1 Setan ear riab im ba bwe re ban mej. Kab Setan ear kaan bwe Iv en mak bwe Anij ej dpij juon men ean jn e. indein wween an Setan jerbal. E jab kaan bwe jen tmak Anij. E kaan bwe armej ren mak bwe ejjek oean aer jerwiwi im bwe Anij e ban an er. E kaan bwe armej ren mak bwe Anij e jab kaan bwe en ean aer mour im bwe, eaññe rej oor Anij, enaaj nana aer mour, im ewor jet men rean me re ban je kake.
10JENESIS 2:17
8 Im raar roñ ainikien Jeova Anij etetal ilo jikin kallib eo ke ear aemedk, im eo kab lio pleen raar tilekek jn iaan mejn Jeova Anij i bwiljin wjke ko ilo jikin kallib eo.
9 Im Jeova Anij ear kr eo im ba ñan e, “Ewi kwe?” 3:10 Job 23:15;
1Jo 3:20 10 Im ear ba, “Iar roñ ainiki ilo jikin kallib eo, im iar mijak, bwe ña I
keelwaan; innm iar tilekek.” 11 Im Ear ba, “Wn ear ba ñan eok bwe kw keelwaan? Kwaar ñ ke
jn wjke eo Iar jiroñ eok bwe kwn jab ñ jn e?” 3:12 Ex 32:21-24;
JK 28:13; Jem 1:13
12 Im eo ear ba, “Kr eo Kwaar letok bwe en pd ippa, ear letok ñan e jn wjke eo, im iar ñ.”2
3:13 2Ko 11:3; 1Ti 2:14
13 Im Jeova Anij ear ba ñan lio, “Ta eo kwaar kane?” Im lio ear ba, “Serpent eo ear oe e, im iar ñ.”
Lia ko jn jerwiwi 3:14 Dt 28:15; Ais
65:25 14 Im Jeova Anij ear ba ñan jedpnit eo, “Kn a kan men in, kw
lia jn aolepen kidu awiie otemjej, im jn kidu otemjej awiia; kwnaaj wrk kn lji, im kwnaaj ñ bwidej ilo raan otemjej in a mour.
3:15 Jon 8:44; Jrb 13:10; Rom
16:20; Ga 4:4; 1Jo 3:8-10; Rev 12:7
15 Im Inaaj likt kjdat ikta im kr eo, im iktan ine im ineen;3
enaaj kkkure bra, a kwnaaj kkkure jiwin neen.”
3:16 Jen 35:16; 1Ko 7:4; 11:3; Ep
5:22; Tai 2:5
16 Im Ear ba ñan lio, “Inaaj kanooj koork a eñtaan ilo a keotak ajri; kwnaaj keotak nej kn eñtaan, im kwnaaj kaan irooj ioon eo ple, ak enaaj irooj io.”
3:17 Job 5:6,7; Ekl 1:3; Ais 24:5;
Rom 8:20-22
17 Im Ear ba ñan Adam, “Kn a eroñ ainikien lio ple, im ñ jn wjke eo Iar jiroñ eok im ba, ‘Kwn jab ñ jn e,’ e lia ne kn kwe; kwnaaj ñ jn e kn broj raan ko otemjej in a mour.
3:18 JK 22:5; Hi 6:8
18 Enaaj kaddek klklk ko im mar nana ñan eok, im kwnaaj ñ mar in ne.
3:19 Jen 2:7; Sam 90:3; 104:29; Ekl 12:7; Rom 5:12;
1Ko 15:21,22
19 Kn menokadu in mej kwnaaj ñ ekkan, ñan iien eo kwj jepaak ñan bwidej, bwe ar bk eok jn e; bwe bwidej kwe, im ñan bwidej kwnaaj jepaak.”
3:20 1Ti 2:13 20 Im eo ear likt etan lio pleen Iv, bwe jinen ro otemjej rej mour. 3:21 2Ko 5:2,3 21 Im Jeova Anij ear kan ñan Adam im lio pleen nuknuk jn kilin
kidu, im kanuknuk er.4
22 Im Jeova Anij ear ba, “Lo, armej eo ej inwt juon Iad, kn an je ean im nana; im kii, ñe ab ktek pein, im barinwt bk jn wjke in mour, im ñ, im mour indeeo;”—
23 Kn men in Jeova Anij ear jilkink e jn jikin kallib in Iden, bwe en kallib neo ej bk e jn e.
3:24 Rev 2:7; 22:2,14
24 indein Ear kadiwjk eo; im Ear likt i reeaar in jikin kallib in Iden, Kerub ko, im jje urur, eo ej ukoktak ijo ko otemjej, bwe en baare ia an wjke in mour.
2 E pen an armej kwak aer nana. Re kaan jekpen im a run armej ro jet ak bar juon men. Btab e aork bwe jen bk eddo kn anit ko ad im kwak ad nana (1Jo 1:9).
3 Ineen kr eo enaaj kkkure im bk anj ioon Setan (jedpnit eo). Wn eo im ear otak jn kr im ear bk anj ioon Setan? Jiss Kraist! Ke ej ba bwe jedpnit eo enaaj kkkure ji- win neen ineen kr eo, ej knono kn iien ko ñe Setan enaaj kajjioñ in kkkure Kraist im anj ioon. Btab, inwt armej e ban mej kn an jorrn jidik jiwin neen, Jiss e ban jorrn. Innm Jiss enaaj kkkure bran Setan im bk anj ioon ke Jiss ej mej im jerkakpeje.
4 Men in ej juon waan joñak kn lmr. okta, e jab bwe jerbal an armej make ñan kajiwe bd ko an (nuknuk jn blk me raar kani). Kein ka ruo, Anij wt ear maroñ in oake aikuj eo an armej. Kein ka jilu, juon men me ejjek run (menninmour eo me Anij ear ane bwe En bk kilen jn e ñan kan nuknuk) ej jutak kn Jiss, bwe Eo e wnk Ear mej kn ro re jab wnk.
JENESIS 3:2411
Kein im Ebel
4 Im eo ear je Iv lio pleen, im ear etta im keotak Kein, im ba, “Iar bk eo jn Jeova.”
4:2 Lk 11:50,512 Im ear bar keotak Ebel, jatin. Im Ebel ri lale sip, a Kein ri kallib. 4:3 Liv 2:1; Bn 18:12
3 Im toklik, Kein ear bktok men in joortak ñan Jeova, jn leen ne.
4:4 Ex 13:12; Liv 3:15,16; Hi 11:4
4 Im barinwt Ebel ear bktok jn ko okta im jn ko re mtk, jn bwijin kidu ko nejin. Im Jeova ear kake Ebel im joortak eo an;
4:5 Mt 20:155 A kn Kein, im joortak eo an, Ear jab buñbruon.1 Im Kein ear kanooj illu, im e mejn jememe.
6 Im Jeova ear ba ñan Kein, “Etke kwj illu? Im etke e jememe mej? 4:7 Lk 11:35; Rom 6:12; Jem 1:15
7 Eaññe kwj kan ean, e jmin alikkar ke? Im eaññe kw jab kan ean, jerwiwi ej kppao iturin kjm; im e kaan kkkure eok, a kwn irooj ioon.”
4:8 Hi 12:24; 1Jo 3:12
8 Im Kein ear knono ippn Ebel, jatin. Innm, ke rejro pd ilujen ne, Kein ear jutak ae Ebel, jatin, im an e.
4:9 Sam 9:12; 10:13,14
9 Im Jeova ear ba ñan Kein, “Ewi Ebel jat?” Im ear ba, “I jaje; ña ri lale jat ke?”
4:10 Bn 35:33; Dt 21:1; Hi 12:24
10 Im Ear ba, “Ta eo kwaar kane? Ainiken btktkin jat ej laj ñan E jn bwidej.
4:11 Dt 27:15-26; Ais 26:21; Ga 3:10
11 Im kii kw lia bwe en pen a bk a mour jn ne, eo ear waañi lñin bwe en bk btktkin jt jn pe.
4:12 Lv 26:20; Dt 28:15-24
12 Ñe kwj kallib ne, jn kii e jmin lewj an kajoor; kwnaaj juon ri ito-itak im ruwamejet i la.”
13 Im Kein ear ba nn Jeova, “A kajeik e eap jn a maroñe. 4:14 Jen 9:6; Job 15:22
14 Lo, Kwaar kadiwjk e jn mejn la iuwin rainin, im inaaj jako jn Mej, im inaaj juon ri ito-itak im ruwamejet i la, innm jabdewt eo ej lo e e naaj an e.”
4:15 Rev 14:915 Im Jeova ear ba ñan e, “Kn men in, eo ej an Kein, iden-oe enaaj ork alen jiljilimjuon ñan e.” Im Jeova ear likt kake ioon Kein bwe eo ej loe en jab an e.
4:16 2Kñ 13:23; 24:20; Jer 23:39; 52:3
16 Im Kein ear diwj jn iaan mejn Jeova, im ej jokwe i neen Nod, i reeaar in Iden.
Baale eo an Kein 4:17 Sam 49:1117 Im Kein ear je lio pleen, im ear etta, im ej keotak Inok; im ej kalk
jikin kweilk, im likt etan Inok, inwt etan nejin. 18 Im ear otak Airad ñan Inok, im Airad ear keotak Mihujael, im Mihujael
ear keotak Mitushael, im Mitushael ear keotak Lemek. 19 Im Lemek ear bk ruo pleen:2 etan lio juon Eda, im etan eo juon Zilla.
1 Kein ear kabuñ ñan Anij, btab Anij ear jab ippn. Men in ej katakin kj bwe e jab ean aolep kain kabuñ. Armej rej aikuj kabuñ ñan Anij ilo wween An ba. Etke Anij ear jab ippn men in katok an Kein? Ej an Anij ba bwe oean jerwiwi mej (Jen 2:17; Rom 6:23). Hibru 9:22 ej ba bwe ñe ejjek trk btktk, ejjek jeork jerwiwi. Ej aikuj wor trk btktk knke oean jerwiwi mej. Ilo Kalliur okta, Anij ear katakin armej bwe ren katok kn menninmour, bwe men in ear kakememej armej bwe ren kar mej kn nana ko aer. Jerbal ko rean an juon armej ak jar an juon pris e jab maroñ jok run armej. Ejjek btktken leen jikin kallib, men in joortak eo an Kein.
2 Lemek ear armej eo oktata ilo Baib ñan bk ruo pleen. Jet kabuñ rej ba ear jab nana okta bwe juon eaan en bk elñ pleen ilo juon wt iien, im jet rej ba ean kii. Rej ba bwe kn an jet kane ilo Baib, meeein ean ippn Anij. Btab, elñ men armej raar kane ilo Baib im Anij ear jab kake, im Baib e jab kwak kajjojo iien an wak nana, bwe e nana. Iuwin bukwi bukwi ii, ro ri Israel raar jab pokake Anij im likt
12JENESIS 4:1
20 Im Eda ear keotak Jebal, e kar jemn ro rej jokwe ilo in kppd, im ewor aer kidu awiie.
21 Im etan jatin, Jubal, eo e kar jemn ro otemjej re je kilen arp im paip. 22 Im Zilla ear barinwt keotak Tubal-kein, e in ri kapeel kn kein jerbal
ko jinibrr im ml, im etan lio jatin Tubal-kein, Neama. 4:23 Lv 19:18; Dt
32:35 23 Im Lemek ear ba ñan liaro pleen, “Eda im Zilla, kowin roñjake
ainiki, limar pleen Lemek, kowin eroñ a knono, bwe iar an juon armej kn an kakinejnej e, im juon likao kn an deñt e.
24 Eaññe enaaj wor iden-oe kn Kein jiljilimjuon alen, e ool enaaj wor iden-oe kn Lemek jiljilimjuonñoul im jiljilimjuon alen.”
E otak Seth 25 Im Adam ear bar je lio pleen, im ear keotak nejin eaan, im a
etan Seth, bwe, ej ba, “Anij ear likt bar juon ine bwe en pinej jenkwn Ebel, eo Kein ear ane.”
26 Im ñan Seth, juon nejin eaan ear barinwt otak ñan e, im ear likt etan Inosh. Innm armej raar jino aer kr etan Jeova.
Epepen ko an Adam 5:1 Jen 1:26; 6:9 5 Eñin epepen ko an Adam. Ilo raan eo ke Anij ear kan eo, ear
kane ilo wween Anij. 5:2 Jen 1:27 2 Ear kanan er aan im kr, im kajeraaan er, im likt etaer
‘armej’1 ilo raan eo ke Ear kanan er. 5:3 Jen 4:25 3 Im Adam ear mour jibukwi jilñuul ii, im ear keotak nejin ilo wween,
im ear bdañe, im ej likt etan Seth. 5:4 1Kr 1:1 4 Im raan ko an Adam likin an keotak Seth, ruwalitk bukwi ii, im ear
keotak ro nejin aan im kr. 5:5 Jen 3:19; Hi
9:27 5 Im aolepen raan ko Adam ear mour, ruwatimjuon bukwi jilnul ii, im
e mej. 5:6 1Kr 1:1; Lk
3:38 6 Im Seth ear mour jibukwi alem ii, im ej keotak Inosh. 7 Im Seth ear mour likin an keotak Inosh, ruwalitk bukwi jiljilimjuon
ii, im keotak ro nejin aan im kr. 8 Im aolepen raan ko an Seth, ruwatimjuon bukwi joñoul ruo ii, im e mej.
5:9 1Kr 1:1; Lk 3:37
9 Im Inosh ear mour ruwatimjuonñoul ii, im ej keotak Kenan. 10 Im Inosh ear mour likin an keotak Kenan, ruwalitk bukwi joñoul alem
ii, im keotak ro nejin aan im kr. 11 Im aolepen raan ko an Inosh, ruwatimjuon bukwi alem ii, im e mej.
5:12 1Kr 1:1; Lk 3:37
12 Im Kenan ear mour jiljilimjuonñoul ii, im ej keotak Mehalelel. 13 Im Kenan ear mour likin an keotak Mehalelel, ruwalitk bukwi eñoul
ii, im keotak ro nejin aan im kr. 14 Im aolepen raan ko an Kenan, ruwatimjuon bukwi joñoul ii, im e mej. 15 Im Mehalelel ear mour jiljinoñoul alem ii, im ej keotak Jered.
bwe neo en kakkije aolep jiljilimjuon ii, btab ejjek knono kake ae iien raar jipkwe. Ilo Jen. 2:24, Anij ear ba bwe juon eaan en eddp ñan ippn lio pleen; im erro naaj juon wt kannik. Ear jab ba ‘liaro pleen.’ Jiss ej ba ejja men in wt ilo Matu 19:5. Jet kiiñ raar plele ippn elñ, btab je je bwe Anij ear watk men in jerwiwi, knke ilo Duteronomi 17:17, Anij ear ba bwe juon kiiñ en jab kork pleen. Kab, jej lo elñ kain jerata ilo baale ko an ro im elñ pleir.
1Naan in, ‘armej,’ ej ejja naan eo wt kn etan Adam. t eo etan Adam meeein armej.
JENESIS 5:1513
16 Im Mehalelel ear mour likin an keotak Jered, ruwalitk bukwi jilñuul ii, im keotak ro nejin aan im kr.
17 Im aolepen raan ko an Mehalelel, ruwalitk bukwi ruwatimjuonñoul alem ii, im e mej.
5:18 1Kr 1:1; Lk 3:37; Ju 14
18 Im Jered ear mour jibukwi jiljinoñoul ruo ii, im ej keotak Inok. 19 Im Jered ear mour likin an keotak Inok, ruwalitk bukwi ii, im keotak
ro nejin aan im kr. 20 Im aolepen raan ko an Jered, ruwatimjuon bukwi jiljinoñoul ruo ii, im
e mej. 21 Im Inok ear mour jiljinoñoul alem ii, im ej keotak Mitusela.
5:22 Jen 6:9; 24:20; 48:15; Hi 11:5; Ju 14
22 Im Inok ej etetal ippn Anij likin an keotak Mitusela, jilubukwi ii, im keotak ro nejin aan im kr.
23 Im aolepen raan ko an Inok, jilubukwi jiljinoñoul alem ii. 5:24 2Kñ 2:11; Sam 49:5; 73:24
24 Im Inok ear etetal ippn Anij, im e jako, bwe Anij ear bk e. 25 Im Mitusela ear mour jibukwi ruwalitoññoul jiljilimjuon ii, im ej keotak
Lemek. 26 Im Mitusela ear mour likin an keotak Lemek, jiljilimjuon bukwi
ruwalitoññoul ruo ii, im keotak ro nejin aan im kr. 27 Im aolepen raan ko an Mitusela, ruwatimjuon bukwi jiljinoñoul
ruwatimjuon ii, im e mej. 28 Im Lemek ear mour jibukwi ruwalitoññoul ruo ii, im ej keotak nejin
eaan. 5:29 Jen 3:17; 8:21; Rom 8:20
29 Im ej a etan Noa im ba, “E in enaaj kaaenan kj kn ad jerbal im kn eñtaan ko an peed, eo ej itok knke Jeova ear kle neo.”
30 Im Lemek ear mour likin an keotak Noa, limabukwi ruwatimjuonñoul alem ii, im keotak ro nejin aan im kr.
31 Im aolepen raan ko an Lemek, jiljilimjuon bukwi jiljilimjuonñoul jiljilimjuon ii, im e mej.
5:32 Jen 7:6; 9:1832 Im rttn Noa limabukwi ii, im Noa ej keotak Shem, Ham, im Jepet.
Noa im ibwijleplep eo 6:1 Jen 1:286 Im ilo raan ko, ke armej raar jino ork ioon mejn la, im raar keotak nejier
kr, 6:2 2Pi 2:142 Innm aro nejin Anij1 raar lo kr ro nejin armej bwe re de, im raar
bk liaro pleir jabdewt eo im raar klt e. 6:3 Bn 11:17; Sam 78:39; Ais 63:10; 1Pi 3:20
3 Im Jeova ear ba, “A Jetb e jmin kauwe armej indeeo, bwe ej kannik wt; a raan ko an renaaj jibukwi roñoul ii.”
6:4 Bn 13:334 E kar wor ro re ineea i la ilo raan ko, im barinwt toklik, ke aan ro nejin Anij raar deñ ñan ippn kr ro nejin armej, im raar keotak ñan er. Armej rein re kajoor, ro re kein buñbuñ.
6:5 Sam 14:2,35 Im Jeova ear lo bwe eap nana ko an armej ioon la, im bwe mak otemjej i bruon renana wt aolep iien.
1 aro nejin Anij raar plele ippn kr ro nejin armej. Jet rej mak bwe aro nejin Anij rej enje, im raar plele ippn armej kr. Btab, e bd mak in, bwe enje rej jetb, im ejjek nbwinneir (Hi 1:13,14; Lk 24:39). Barinwt, enje ro re jab plele (Mt 22:30). Blen aro nejin Anij raar ro ilo baale an Seth me raar oor Anij, im kr ro nejin armej raar jn baale an Kein im raar jab oor Anij. Kn aer ippn doon, e jakok an aolep oor Anij.
14JENESIS 5:16
6 Im Jeova ear broj kn An kar kanan armej ioon la, im eddo bruon.
7 Im Jeova ear ba, “Inaaj jeork armej ro Iar kanan jn mejn la, armej, im kidu, im men in tbalbal, kab bao in mejatoto; bwe Ij broj kn A kar kanan er.”
8 A Noa ear lo jouj iaan mejn Jeova. 9 Rein epepen ko an Noa. Noa e r wnk2 im e jiwe ilo epepen eo an;
im Noa ej etetal ippn Anij. 10 Im Noa ear keotak jilu nejin eaan, Shem, Ham, im Jepet.
6:11 Dt 31:29; Eka 2:19; Ezk 8:17
11 Im la ettoon iaan mejn Amij, im la e obrak kn kowadoñ.
6:12 Sam 14:1-3; 53:2,3; Rom 3:23
12 Im Anij ej reik ioon la, im lo, ettoñ; bwe kannik otemjej raar katton ia eo aer ioon la.
6:13 Ais 34:1-4; Ezk 7:2,3
13 Im Anij ear ba ñan Noa, “Jekn kannik otemjej ej itok ia; bwe la e obrak kn kowadoñ kn er; im lo, Inaaj kkkure er ippn la.
Wa eo Noa enaaj kanane 6:14 Ex 2:3 14 Kwn kanan juon wa ñan eok jn wjke goper; kwn kan
ruu ko ilowan wa eo, im wnook lowaan im likin kn bwil. 15 Im men in joñak eo kwnaaj kane: aitokn wa eo 450 ne,
depakpakin 75 ne, im utiejen 45 ne. 16 Kwn kane juon wnto ilo wa eo, im kwn kane bwe en
pek 18 inch iuwin brwaj eo; im kwn kane juon kjm iturin wa eo; im kwn kan jilu deck ilo wa eo.
Anij ej knono kn ibwijleplep eo 6:17 Lv 26:28; Sam 29:10; Ais
54:9; 2Pi 2:5
17 Im Ña, aet Ña, Ij bktok ibwijleplep ioon la, bwe en kkkure kannik otemjej iuwin lañ, ro ewor menono im mour ilo aer; men otemjej ioon la renaaj mej.
18 A Inaaj kapen A naan in kalliur ñan eok, im kwnaaj deñ ilowan wa eo, kwe, im aro nej, im lio ple, im liaro pleen ro nej, a ippa.
19 Im jn menninmour otemjej iaan kannik otemjej, kwn ñinwj ruo iaan wween otemjej, a ilowan wa eo, bwe kwn kjparok er a ippa; ren koaan im kokr.
20 Iaan bao otemjej, im iaan kidu ko rawiie otemjej, im iaan men ko rej tbalbal otemjej ioon la, ka ruo renaaj iwj ñan ippa, bwe ren mour.
6:21 Jen 1:29 21 Im kwn aini jn ekkan ko otemjej rej ñ, im kwn ektaki ippa; im enaaj kij, im kijeir.”
6:22 Jen 7:5; Ex 40:16
22 indein Noa ear kan; inwt men otemjej Anij ej jiroñ e, indein ear kane.
7:1 Jen 6:18; Job 5:19; JK 11:8; Ais 26:20; Mt 24:38;
Lk 17:26; Hi 11:17; 1Pi 3:20
7 Im Jeova ear ba ñan Noa, “Kwe im nukw otemjej kowin itok ñan lowaan wa eo, bwe Iar lo a wnk iaan meja ilo epepen in.
2 Rom 3:10 ej ba bwe ejjek r wnk. Innm etke ej ba bwe Noa (im Job im bar jet ) re wnk? Knke ej an Anij kownk er kn aer ukek jn aer nana ae Anij im raar tmak E (Rom 3:24,25,28; 5:1). Noa ear juon ri jerwiwi, btab Anij ear lmren e, im kn men in, eank an mour. E kar juon ri jerwiwi, im Anij e maroñ kar jok e ippn armej ro jet ioon la in, ak kn An jouj, Ear lmren e jn ibwijleplep eo.
JENESIS 7:115
7:2 Lv 11:2-47; Dt 14:3-20; Ezk 44:23
2 Iaan kidu otemjej rereo kwn bokwj ka jiljilimjuon, koaan im kokr eo an, im iaan kidu ko re jab erreo ka ruo, koaan im kokr eo an,
3 Barinwt jn bao in mejatoto ka jiljilimjuon, koaan im kokr, bwe ine en mour ioon mejn aolepen la.
7:4 Jen 6:7,13; 7:10,12,17
4 Bwe ttan jiljilimjuon raan, im Inaaj kowt ioon la iuwin eñoul raan im eñoul boñ, im menninmour otemjej Iar kanani, Inaaj kkkure jn ioon mejn la.”
5 Im Noa ear kan inwt men otemjej Jeova ear jiroñ e. 6 Im rttn Noa jiljino bukwi ii ke ibwijleplep ej pd ioon la. 7 Im Noa ear deñ, im aro nejin, im lio pleen, im liaro pleen ro
nejin a ippn, jn dn ko. 8 Iaan kidu ko rereo, im iaan kidu ko re jab erreo, im iaan bao ko, im iaan
men otemjej rej tbalbal ion la, 9 Raar deñ ruo im ruo ippn Noa ilowan wa eo, koaan im kokr,
inwt Anij ear jiroñ Noa. Jinoin ibwijleplep eo
10 Innm, likin jiljilimjuon raan, dn ko in ibwijleplep eo rej pd ioon la. 7:11 Sam 78:23; Ezk 26:19; Mal 3:10
11 Ilo ii eo kein ka jiljino bukwi an Noa mour, ilo allñ eo kein ka ruo, im raan eo kein ka joñoul jiljilimjuon ilo allñ eo, ilo raan eo wt dn ko jn jikin wila ko reap raar btkk, im wnto ko in lañ re pek.
7:12 Ex 24:18; Dt 9:9; 1Kñ 19:8; Mt 4:2
12 Im wt eo ear pd ioon la iuwin eñoul raan im eñoul boñ.
7:13 Hi 11:7; 1Pi 3:20; 2Pi 2:5
13 Im ilo raan eo wt, Noa, im Shem, im Ham, im Jepet, aro nejin Noa, im lio pleen Noa, im liarojil pleen ro nejin ippaer, raar deñ ilo wa eo,
14 Er, im kidu otemjej kajjo wweir, im kidu awiie otemjej kajjo wweir, im men in tbalbal otemjej rej tbalbal ioon la kajjo wweir, im bao otemjej kajjo wweir, bao otemjej ilo wween otemjej.
7:15 Jen 6:19; 7:815 Im raar deñ ippn Noa ilowan wa eo, ruo im ruo iaan kannik otemjej, menono in mour ilo aer.
16 Im ko raar deñ ilowan, raar deñ koaan im kokr iaan kannik otemjej, inwt Anij ear jiroñ e; im Jeova ear kiil e a ilowan.
17 Im ej ibwijleplep ioon la iuwin eñoul raan; im dn ko rej apk, im rej bk wa eo, im kapelñk e jn ne.
7:18 Ex 14:28; Sam 69:14,15
18 Im dn ko re wanlñk wt, im eap aer ork ioon la, im wa eo ej ep- pepe ioon mejn dn ko.
7:19 Sam 46:2,3; 2Pi 3:6
19 Im dn ko raar kanooj kajoor ioon la, im to ko otemjej re utiej iuwin aolepen lañ raar likjab.
7:20 Sam 104:620 Dn ko raar roñoul jia ne utiejk jn to ko. 21 Im kannik otemjej raar aktkt ioon la re mej, iaan bao, kidu awiie,
kab kidu awiia, kab men in tbalbal otemjej rej tbalbal ioon ne, im armej otemjej.
22 Aolepeir menono in jetb in mour ej pd i btier, iaan men otemjej rej pd ioon ne, raar mej.1
7:23 Mt 24:37-39; 1Pi 3:20; 2Pi 2:5
23 Im e jako menninmour otemjej ioon mejn ne, armej, kidu awiie, men ko rej tbalbal, kab bao in lañ; im re jako jn la. Im Noa wt ej pd, im ro ippn ilowan wa eo.
1 Jet armej rej ba bwe, kn an Anij yokwe im Anij jouj, E ban kkkure armej. Btab Anij e kwjarjar, im ilo ibwijleplep ear kkkure elñ ajri, kr, im eaan. E jiwe ke men in? Aet, bwe armej rein re kar abwin pokake Anij. Ilo Matu 24:37-39, Jiss ear ba bwe armej ro ilo tr eo an Noa raar ñ im idaak im plele, ak raar jab mak kn ekajet eo enaaj itok. Anij ej kwak ñan aolep bwe enaaj wor iien ekajet, im eaññe armej rej kajekdn Anij im naan ko An, renaaj jorrn.
16JENESIS 7:2
7:24 Jen 7:11; 8:4 24 Im dn ko re kajoor ioon la iuwin jibukwi lemñoul raan.
8:1 Jen 19:29; 30:22; Ex 2:24; Job 12:15; Sam
104:7; Ais 44:27; Jer 2:2; 2Pi 2:5
8 Im Anij ear keememej Noa, im menninmour ko otemjej, im kidu awiie otemjej ko raar pd ippn ilowan wa eo; im Anij ear kan bwe juon kto en itok ioon la, im dn ko rej ptk.
2 Im barinwt dn ko jn jikin wila ko, im wnto ko i lañ re kilk, im ar bbraek wt jn lañ;
3 Im dn ko raar jepaak wt jn ioon ne, im ke e jek jibukwi lemñoul raan, dn ko raar dikk.
8:4 Ais 37:38 4 Im wa eo, ilo allñ eo kein ka jiljilimjuon, im raan eo kein ka joñoul jiljilimjuon in allñ eo, ear pte ioon to ko in Ararat.
5 Im dn ko raar dikk wt, ñan allñ eo kein ka joñoul; jabn to ko raar wak ilo raan eo okta in allñ eo kein ka joñoul.
6 Innm ke e jek eñoul raan, Noa ej kapek wnto in wa eo ear kane,
8:7 Lv 11:15; Dt 14:14; 1Kñ 17:4;
Lk 12:24
7 Im ear kklk juon reven, eo ej kto-ktak ñan iien eo dn ko re jako jn mejn la.
8:8 Ais 60:8; Hos 11:11; Mt 10:16
8 Im ear kklk juon ue jn e, bwe en je eaññe dn ko re jako jn mejn ne.
9 A ue eo ear jab lo jikin lpiden neen, im ear jepaaktok ñan e ilowan wa eo; bwe dn ko raar pd ioon mejn aolepen la. Innm e ar ktek pein im kapjere im kadeñtok e ippn ñan ilowan wa eo.
10 Im ear pd jiljilimjuon raan, im ej bar kklk ue eo jn wa eo. 11 Im ue eo ear itok ñan ippn ke e jota, im lo, juon blk in oliv i lñin.
indein Noa ear je bwe dn ko re jako jn ioon la. 12 Im ear bar pd jiljilimjuon raan, im ej bar kklk ue eo, im e jab bar
jepaaktok ñan e indeeo. E jako ibwijleplep eo
8:13 Jen 7:11 13 Innm, ilo ii eo kein ka jiljino bukwi juon, ilo allñ eo okta, im raan eo okta in allñ eo, dn ko re jako jn ioon la, im Noa ear kapek penjn wa eo, im ej reik, im lo, mejn ne e r.
14 Im ilo allñ eo kein ka ruo, im raan eo kein ka roñoul jiljilimjuon in allñ eo, e r la.
8:15 Jen 6:13; 7:1 15 Im Anij ear knono ñan Noa im ba, 16 “Kwn diwjk jn wa eo, kwe, im lio ple, im arojil nej, im
liarojil pleir a ippa. 8:17 Jen 7:8,14 17 Kwn ñinwj a ippa menninmour otemjej, iaan kannik otemjej,
bao, im kidu awiie, im men in tbalbal otemjej rej tbalbal ioon ne, bwe ren timon ioon la, im kemour, im ork ioon la.”
18 Im Noa ear diwjk, im aro nejin, im lio pleen, im liaro pleen ro nejin a ippn.
8:19 Jen 7:2,3,8,9 19 Kidu otemjej, im men in tbalbal otemjej, im bao otemjej, im jabdewt men eo ej tbalbal ioon ne, kajjo wweir, raar diwjk jn wa eo.
8:20 Jen 4:4; 12:7; 13:18; 22:2
20 Im Noa ear kalk juon lokatok ñan Jeova, im ear bk jn kidu otemjej rereo, im jn bao otemjej rereo, im ear katok kijeek kake ioon lokatok eo.
8:21 Jen 3:17; 5:29; Lv 1:9; Ais
54:9
21 Im Jeova ear t bwin enn, im Jeova ear ba ilo bruon, “I jmin bar kle la kn armej, bwe e nana mak in bruon armej jn iien an dik; im I jmin bar an menninmour ko otemjej indeeo, inwt Iar kane.
JENESIS 8:2117
8:22 Jen 45:6; Sam 74:16,17
22 Ke la ej pd, iien jeor im iien add, im pi im m, im añneañ im rak, im raan im boñ, re jmin jek.”
9 Im Anij ear kajeraaan Noa im arojil nejin im ba ñan er, “Kowin keotak, im ork, im bar kobrak la.
9:2 Jen 1:26; Sam 8:6-8
2 Im menninmour otemjej awiia renaaj mijak ko im lññ kn ko, im ioon bao otemjej in mejatoto; im men otemjej rej aktkt ioon la, im ek otemjej i ljet, liwji a ilo pemi.
9:3 Dt 12:15; Sam 104:14
3 Men otemjej rej aktkt im mour renaaj kijmi; inwt mr e mroro, Iar liwj men ko otemjej.
9:4 Lv 3:17; 7:26,27; 17:10; Dt 12:16; Jrb 15:29
4 A kowin jab ñ kannik ñe mour eo an, btktkin, ej pd wt lo- waan.
9:5 Ex 21:12,28,29; Lv 19:17
5 Im e ool Inaaj kajitkin er kn btktkin ami mour; jn pein kidu otemjej Inaaj kajitkin e; im jn pein armej, aet jn pein jein im jatin armej otemjej Inaaj kajitkin mour an armej.
9:6 Ex 20:13; Bn 35:33
6 Jabdewt eo ej katrk btktkin armej, armej enaaj katrk btktkin, bwe ilo wween Anij, Ear kan armej.1
7 Im ko, kowin keotak im ork; kowin timon a i la, im ork ie.” Jinoin an wak iia
8 Im Anij ear knono ñan Noa im ñan aro nejin ippn im ba, 9 “Im Ña, lo, Ij kapen A naan in kalliur ippemi, im ippn ro inemi
elikemi, 10 Im ippn menninmour otemjej rej pd ippemi, bao ko, kidu ko rawiie,
im kidu otemjej rawiia ippemi; iaan men otemjej rej diwjk jn wa eo, aet kidu otemjej in la.
9:11 Ais 54:9; 2Pi 3:6
11 Im Inaaj kapen A naan in kalliur ippemi, im kannik otemjej e jmin bar jako kn dn ko ilo ibwijleplep, im e jmin bar ibwijleplep indeeo bwe en kkkure la.”
9:12 Jen 17:11; Mt 26:26-28
12 Im Anij ear ba, “Eñin kakan A naan in kalliur, eo Ij kan ikta im ko, im menninmour otemjej ippemi ñan epepen ko indeeo:
9:13 Ezk 1:2813 Ij likt A iia ilo kd eo, im enaaj kakan naan in kalliur ikta im la.
14 Im ñe Ij ktak kd ioon la, iia eo enaaj wak ilo kd, 9:15 Jen 6:18; Dt 7:9
15 Im Inaaj keememej A naan in kalliur, eo ikta im ko, im mennin- mour otemjej iaan kannik otemjej; im dn ko re jmin bar ibwijleplep indeeo bwe ren kkkure kannik otemjej.
16 Im iia eo enaaj pd ilo kd, im Inaaj reik ñan e, bwe In keememej kalliur eo indeeo ikta im menninmour otemjej iaan kannik otemjej ioon la.”
17 Im Anij ear ba ñan Noa, “Eñin kakan kalliur eo Iar kane ikta im kannik otemjej ioon la.”
18 Im aro nejin Noa, ro raar diwjk jn wa eo, Shem, im Ham, im Jepet; im Ham jemn Kenean.
19 arein jilu nejin Noa, im jn er e wak aolep armej ioon la.
1 Ñe juon armej ej uror, ean bwe kien en ekajet e im an e. Btab, men in e jab knono kn an juon armej ilo tariae.
18JENESIS 8:22
E kadek Noa 9:20 Jen 5:29 20 Im Noa ear jino an kallib, im ej kalbwin bwil in grep.
9:21 Jen 19:32; JK 20:1
21 Im ear idaak jn wain eo, im e kadek,2 im ej keelwaan ilowan n kp- pd eo an.
9:22 JK 30:17 22 Im Ham, jemn Kenean, ear lo an jemn keelwaan, im ej knnaank ro jein im jatin i nabj.
9:23 Ex 20:12 23 Im Shem im Jepet rej bk juon nuknuk im likt e a i aeraero, im rejro etetal tu-likk im reik jn e, im rej kalibubu an jemaer keelwaan; im mejeir raar reik jn e, im raar jab lo an jemaer keelwaan.
9:24 Dt 27:16 24 Im Noa ear ruj jn wain eo an, im e je men eo nejin e dik ear kan ñan e.
9:25 Eka 1:28 25 Im ear ba, “E jerata Kenean; enaaj ri kaakoko wt ñan ro jein im jatin.” 9:26 Jen 14:20;
27:40 26 Im ear ba, “E Jeova Anij an Shem, im Kenean enaaj an ri
kaakoko. 9:27 Jen 10:2-5;
Ais 66:19 27 Anij enaaj kaapk Jepet, im enaaj jokwe ilo n kppd ko an Shem,
im Kenean enaaj an ri kaakoko.” 28 Im Noa ear mour likin ibwijleplep eo, jilu bukwi lemñoul ii.
9:29 Jen 5:32; 7:11
29 Im aolepen raan ko an Noa, ruwatimjuon bukwi lemñoul ii, im e mej.
Epepen ko an Noa 10:1 Jen 6:9; 9:18; 1Kr 1:4 10 Im rein epepen ko an aro nejin Noa, Shem, Ham, im Jepet; im
likin ibwijleplep eo aro nejier raar otak ñan er. 10:2 1Kr 1:5-7;
Ais 66:19; Ezk 27:13; 38:2,3,6
2 aro nejin Jepet: Gomer im Megog im Medai im Jevan im Tubal im Mishek im Tiras.
10:3 Jer 51:27; Ezk 27:14
3 Im aro nejin Gomer: Ashkinaz im Ripat im Togarma.
10:4 1Kr 1:6,7 4 Im aro nejin Jevan: Ilaisha im Tarshish im Kittim im Dodanim. 5 Rein raar ajej aelñ an ri pegan ñan er ilo ne ko neir, er otemjej ekkar
ñan aer knono, im ekkar ñan nukier, ilo aelñ ko aer. 10:6 1Kr 1:8,9 6 Im aro nejin Ham: Kush im Mizraim im Put im Kenean.
10:7 Ais 43:3; Ezk 27:15,20,22
7 Im ro nejin Kush: Siba im Havila im Sabta im Reama im Sabtika; im - aro nejin Reama: Shiba im Didan.
8 Im Kush ear keotak Nimrod; e jino juon ri kajoor ioon la. 9 E juon ri kakidudu e kajoor iaan mejn Jeova; kn men in rej ba,
“inwt Nimrod ri kakidudu e kajoor iaan mejn Jeova.” 10:10 Jen 11:9 10 Im jinoin aelñ eo an, Bebel im Irek im Akkad im Kalne, ilo neen
Shainar. 10:11 Bn
4:22,24; Ezr 4:2; Mai 5:6
11 Im Assur ear ilk jn neo, im ej kalk Nineve im jikin kweilk Reobot im Kela,
12 Im Risen, iktan Nineve im Kela, (e in jikin kweilk eap.) 10:13 1Kr
1:11,12; Jer 46:9 13 Im Mizraim ear keotak Ludim, im Anamim, im Liabim, im Naptuhim, 14 Im Patrusim im Kasluim, (jn ijo ear diwjk ri Pilistia), im Kaptorim.
10:15 Jen 15:19- 21; 23:3; 1Kr 1:13; Jer 47:4
15 Im Kenean ear keotak Saidon aanjien, im Het,
2 Eñin jinoin ad roñ kn armej kadek ilo Baib. Aolep men ko Anij ear kanani rean, btab armej, ilo aer nana, rej ukt men ko rean ñan nana. Anij ej ba bwe e nana kadek im bwe ro ri kadek re ban mour ilañ (JK 20:1; 1Ko 5:11; 6:10; Ep 5:18). Lale kmmeee eo ilo Jon 2:9 kn wain im dn in kadek.
JENESIS 10:1519
10:16 Jen 15:19- 21
16 Im ri Jibus im ri Amor im ri Girgas, 17 Im ri Hiv, im ri Arek, im ri Sin, 18 Im ri Arvad, im ri Zemar, im ri Hemat; im toklik ro bwijin ri Kenean
raar jeplklk. 10:19 Jen 14:2,319 Im treren neen ri Kenean, jn Saidon, ijo kwj itok ñan Girar, ñan
Geza; ijo kwj ilk ñan Sodom im Gomorra im Adma im Ziboim im ñan Lesha. 20 arein nejin Ham, ekkar ñan nukier, ekkar ñan aer knono, ilo ne
ko aer, im ilo aelñ ko aer. 21 Im barinwt ñan Shem, jemn aolepen ro nejin Iber, im jein Jepet, e
otak ro nejin ñan e. 10:22 Jen 11:10- 26; 2Kñ 15:29; 1Kr 1:17-23; Ais 66:19
22 Ro nejin Shem: Ilam, im Assur, im Arpaksad, im Ld, im Eram.
10:23 Job 1:1; Jer 25:30
23 Im ro nejin Eram: Uz, im Hul, im Giter, im Mash.
10:24 Lk 3:35
24 Im Arpaksad ear keotak Shila; im Shila ej keotak Iber. 25 Im ñan Iber e otak ruo nejin eaan: etan juon Pileg, bwe ilo raan ko
an raar ajej la; im etan jatin Joktan. 26 Im Joktan ear keotak Almodad, im Shilep, im Hezarmevet, im Jira, 27 Im Hadoram, im Uzal, im Dikla, 28 Im Obal, im Abimael, im Shiba, 29 Im Opir, im Havila, im Jobab; rein otemjej ro nejin Joktan. 30 Im jikir jn Misha, ijo kwj ilk ñan Sipar, juon to i reeaar. 31 Rein ro nejin Shem, ekkar ñan ro nukier, im ekkar ñan aer knono ilo
ne ko neir, ekkar ñan aelñ ko aer. 10:32 Jen 9:19; 10:1
32 Rein nukun ro nejin Noa, kn aer epepen, ilo aelñ ko aer, im rein raar ajej aelñ ko i la likin ibwijleplep eo.
weo e utiej an Bebel
11 Im aolepen la knono wt juon, im juon wt ainikieir. 11:2 Jen 10:10; 14:1; Ais 11:11; Dan 1:2; Zek 5:11
2 Im toklik, ke raar itak, raar lo jimattan ne pikin wt juon, ilo neen Shainar, im raar jokwe ijo.
11:3 Jen 14:103 Im raar ba ñan doon, “Itok, jen kanan brik, im kanooj kmatte.” Im raar kjerbal brik inwt dek, im pitch raar kjerbale inwt cement.
11:4 2Sa 8:13; Sam 49:11-13
4 Im raar ba, “Itok, jen kalk ad jikin kweilk, im juon e e utiej ñan lañ, im jen kabuñbuñ etad, bwe jen jab jeplklk ioon mejn aolepen la.”1
11:5 Jen 18:21; Ex 19:11
5 Im Jeova ear wanlatok im lale jikin kweilk eo im weo e utiej me ro nejin armej raar kalk e.
11:6 Jen 9:19; 11:1
6 Im Jeova ear ba, “Lo, armej rein brueir wt juon, im er otemjej juon wt aer knono, im men in jinoin aer kan; im kii ejjek men in bbrae er jn men otemjej rej pepe in kan.
11:7 Jen 1:26; 3:22; 10:5; Job 5:12
7 Itok, Jen wanlak, im ukt aer knono, bwe ren jab meee kake naan ko an doon.”
11:8 Jen 10:25,328 indein Jeova ear kajeplklk er jn ijo ioon aolepen mejn la, im e jako aer kalk jikin kweilk eo.
11:9 Jen 10:10; 1Ko 14:23
9 Kn men in raar likt etan Bebel, bwe ijo Jeova ear kajjo aer knono i aolepen la; im jn ijo Jeova ear kajeplklk er ioon aolepen mejn la.
1 Ej an Anij ba bwe ren kobrak la (Jen 9:7). Raar jab kaan pokake. Barinwt e utiej brueir, bwe raar kaan bwe ren buñbuñ.E nana ippn Anij ñe e utiej bruon armej knke aolep men ko rean rej jn Anij, im en kar E wt ej bk nbar.
20JENESIS 10:16
Epepen ko an Shem 11:10 Jen 10:22-
25 10 Rein epepen ko an Shem. Rttn Shem jibukwi ii, im ear keotak
Arpaksad ruo ii likin ibwijleplep eo. 11 Im Shem ear mour likin an keotak Arpaksad, limabukwi ii, im keotak
ro nejin aan im kr. 12 Im Arpaksad ear mour jilñuul alem ii, im ej keotak Shila.
11:13 1Kr 1:17 13 Im Arpaksad ear mour likin an keotak Shila, buki jilu ii, im keotak ro nejin aan im kr.
14 Im Shila ear mour jilñuul ii, im ej keotak Iber. 15 Im Shila ear mour likin an keotak Iber, buki jilu ii, im keotak ro nejin
aan im kr. 16 Im Iber ear mour jilñuul emn ii, im ej keotak Pileg. 17 Im Iber ear mour likin an keotak Pileg, buki jilñuul ii, im keotak ro
nejin aan im kr. 18 Im Pileg ear mour jilñuul ii, im ej keotak Ru. 19 Im Pileg ear mour likin an keotak Ru, rbukwi ruwatimjuon ii, im
keotak ro nejin aan im kr. 20 Im Ru ear mour jilñuul ruo ii, im ej keotak Sirg. 21 Im Ru ear mour likin an keotak Sirg, rbukwi jiljilimjuon ii, im
keotak ro nejin aan im kr. 22 Im Sirg ear mour jilñuul ii, im ej keotak Nehor. 23 Im Sirg ear mour likin an keotak Nehor, rbukwi ii, im keotak ro
nejin aan im kr. 11:24 Jos 24:2 24 Im Nehor ear mour roñoul ruwatimjuon ii, im ej keotak Tira.
25 Im Nehor ear mour likin an keotak Tira, jibukwi joñoul ruwatimjuon ii, im keotak ro nejin aan im kr.
11:26 Jen 22:20; 1Kr 1:26,27
26 Im Tira ear mour jiljilimjuonñoul ii, im ej keotak Ebram, Nehor, im Heran.
27 Kii rein epepen ko an Tira. Tira ear keotak Ebram, Nehor, im Heran; im Heran ear keotak Lot.
28 Im Heran ear mej okta jn Tira, jemn, ilo neo ear otak ie, i r an ri Kaldia.
11:29 Jen 17:15; 20:12; 22:20;
31:53
29 Im Ebram im Nehor raar bk pleirro. Etan pleen Ebram, Serai, im etan pleen Nehor, Milka, nejin Heran, eo jemn Milka im Iska.
11:30 Jen 15:2; 16:1; 18:11;
25:21; 1Sa 1:5; Lk 1:7
30 A Serai e war; ejjek nejin.
11:31 Jen 27:43; Jos 24:2; Jrb 7:2;
Hi 11:8
31 Im Tira ear ñin Ebram nejin, im Lot jibwin, nejin Heran, im Serai nejin kr, pleen Ebram nejin; im raar ilk ippaer jn r an ri Kaldia, bwe ren ilk ñan neen Kenean; im raar itok ñan Heran, im jokwe ijo.
32 Im raan ko an Tira, rbukwi alem ii, im Tira e mej i Heran.
Anij ej kalliur ñan Ebream 12:1 Jen 15:7; Jrb
7:3; Hi 11:8 12 Kii Jeova e kar ba ñan Ebram, “Kwn ilk jn ne, im jn a jowi, im jn in jem, ñan juon ne Inaaj ba kajjien ñan eok.
12:2 Jen 13:16; 15:5; 17:5; 18:18;
22:17
2 Im Inaaj kan juon aelñ eap jn kwe, im Inaaj kajeraaan eok im kan et bwe en ap, im kwnaaj men in kajeraaan.
12:3 Jen 22:18; 26:4; 27:29; Ex 23:22; Jrb 3:25;
Ga 3:8
3 Im Inaaj kajeraaan ro rej kajeraaan eok, im Inaaj kle eo ej kle eok, im kn kwe nukun otemjej i la renaaj jeraaan.”
12:4 Jen 11:26,31
4 Im Ebram ear ilk, inwt Jeova ear knono ñan e; im Lot ej ilk ippn k. Im rttn Ebram jiljilimjuonñoul alem ii ke ej ilk jn Heran.
JENESIS 12:421
5 Im Ebram ear ñin Serai lio pleen, im Lot nejin eo jatin, im men ko otemjej raar aini, im ro otemjej raar jibadek er i Heran, im raar diwjk bwe ren ilk ñan neen Kenean; im ñan neen Kenean raar itok.
12:6 Jen 33:18; 35:4; Dt 11:30
6 Im Ebram ear ilk ilujen neo ñan neen Shikem, ñan wjke ok eo an More. A kii ri Kenean raar jokwe i neo.
12:7 Jen 13:15; 17:1; 18:1; Ga 3:16
7 Im Jeova ear weaktok ñan Ebram im ba, “Inaaj lek nin ñan ine.” Im ijo ej kalk juon lokatok ñan Jeova, Eo ear wak ñan e.
12:8 Jen 4:26; 8:20; 22:9
8 Im ej eakt jn ijo ñan juon to i reeaar in Betel, im ej kajoor an n kppd, Betel i kapilñ im Eai i reeaar; im ijo ej kalk juon lokatok ñan Jeova, im ej kr etan Jeova.
12:9 Jen 13:1; 20:1
9 Im Ebram ear etetal im wrñak wt. Ebram ej etal ñan Ijipt im riab kn Serai
12:10 Jen 26:1; 42:5
10 Im ear ñta neo; im Ebram ear wanlatok ñan Ijipt bwe en pd ijo, bwe ñta e kanooj ap i neo.
12:11 Jen 26:7; 29:17
11 Innm, ke ear kepaak bwe en deñ ilo Ijipt, ear ba ñan Serai, lio pleen, “Lo, kii I je bwe kwe juon kr e de,
12:12 Jen 20:1112 Im ñe ri Ijipt rej lo eok, renaaj ba, ‘E in lio pleen,’ im renaaj an e, a renaaj kjparok eok bwe kwn mour.
13 Ij akweap ñan eok bwe kwn ba kwe jat, innm inaaj aenan kn kwe, im a enaaj mour kn kwe.”
14 Innm, ke Ebram ear itok ñan Ijipt, ri Ijipt raar lo lio bwe e kanooj de. 15 Im barinwt irooj e dik ro an Pero raar loe, im raar nbar e ñan Pero;
im raar ñin lio ñan n Pero. 12:16 Jen 13:2; 20:14; 24:35
16 Im e jouj ñan Ebram kn lio; im ewor an sip, im kau, im donkey koaan, im ri karijeran aan, im ri karijeran kr, im donkey kokr, im kamel.
12:17 1Kr 16:21; Sam 105:14
17 Im Jeova ear kaeñtaan Pero im ri weo in kn men in kaeñtaan ko re ap, kn Serai, lio pleen Ebram.
12:18 Jen 3:13; 4:10; 20:9
18 Im Pero ear krtok Ebram im ba, “Ta men in kwaar kan ñan e? Etke kwaar jab knnaank e bwe lio ej ple?
19 Etke kwaar ba, ‘Jti,’ indein iar bk lio bwe en ple? Kii kn men in, kwn lale lio ple, im ñin e, im ilk ilo ia eo a.”
20 Im Pero ear jiroñ ro doon kn e, im raar karwaank e, im lio pleen, im men ko an otemjej.
Ebream im Lot rej jepel jn doon 13:1 Jen 12:9; 20:113 Im Ebram ear wanlñk jn Ijipt, e, im lio pleen, im men ko an
otemjej, im Lot ippn, ñan Rak. 13:2 Jen 12:16; 20:14; 24:35
2 Im Ebram ear kanooj weiie kn kidu ko rawiie, im kn silver, im kn gold.
13:3 Jen 12:8; 28:19
3 Im ear ilk ilo an etetal jn Rak ñan Betel, ñan ijo n kppd eo an e kar pd ie okta, iktan Betel im Eai,
4 Ñan ijo lokatok eo e kar kane okta; im ijo Ebram e ar kr etan Jeova.
13:5 Jen 12:4,55 Im barinwt Lot, eo ear ilk ippn Ebram, ewor an kidu ko re dik, im ko re ap, im n kppd ko.
13:6 Jen 36:6,76 Im neo e jab maroñe erro, bwe ren jokwe ippn doon; knke men ko aer re lñ, inwt bwe re ban jokwe ippn doon.
22JENESIS 12:5
26:20; Ex 2:17
7 Im e kar juon akwl iktan ro ri lale kidu an Ebram im ro ri lale kidu an Lot. Im kii ri Kenean im ri Periz raar jokwe i neo.
13:8 Mt 5:9; Hi 12:14
8 Im Ebram ear ba ñan Lot, “Ij ba ñan eok, en ejjek akwl ippa im ippa, im ippn ro a ri lale kidu im ro a ri lale kidu; bwe kjro nukun doon.
13:9 Jen 20:15 9 Aolepen neo e jab pd iaan mej ke? Ij akweap ñan eok, kwn make k iaa jn e; eaññe kwe ñan anmiiñ innm inaaj ilk ñan anmoo; ak eaññe kwe ñan anmoo, innm inaaj ilk ñan anmiiñ.”
13:10 Jen 2:8 10 Innm Lot ear reik, im ej lo aolepen ne pikin wt juon iturin Jordan, bwe ewor dn in kamourur ijo ko otemjej, okta jn an Jeova kkkure Sodom im Gomorra, inwt jikin kallib an Jeova, inwt neen Ijipt, ijo kwj itok ñan Zoar.
11 Innm Lot ear klt aolepen ijo pikin wt juon iturin Jordan; im Lot ear itak; im raar jepel jn doon.
12 Im Ebram ear jokwe i neen Kenean, im Lot ear jokwe ilo jikin kweilk ko ijo pikin wt juon, im ear kajutak e nuknuk eo an iturin Sodom.
13:13 Jen 18:20; Dt 32:32; Ais 1:9;
3:9; Rom 9:29; 2Pi 2:7
13 A ri Sodom raar nana, im ri jerwiwi eap iaan mejn Jeova.
13:14 Jen 28:14; Dt 3:27; 34:1-4
14 Im Jeova ear ba ñan Ebram, likin an Lot jepel jn e, “Kwn reik kii im lale jn ijo kwj pd ie, ñan eañ, im rak, im reeaar, im kapilñ,
13:15 Jen 12:2,7; 15:18; 17:7,8
15 Bwe aolepen neo kwj loe, Inaaj lewj ñan eok, im ñan ine indeeo.
13:16 Jen 15:5; 28:14; Bn 23:10
16 Im Inaaj kan ine inwt bok in la, im eaññe armej e maroñ in bwine bñal in la, innm renaaj barinwt maroñ in bwini ro ine.
13:17 Bn 13:17- 24
17 Kwn jutak, im etetal ilujen neo ilo aitokn im ilo depakpakin, bwe Inaaj lewj ñan eok.”
13:18 Jen 8:20; 12:7; 14:13; 18:1
18 Innm Ebram ear kaakt an n kppd im item jokwe iturin wjke ok ko an Mamre, ko rej pd i Hibron, im ijo ear kalk juon lokatok ñan Jeova.
Ebream ej lmren Lot 14:1 Jen 10:10;
11:2; 14:9; Jer 48:34 14 Innm ilo raan ko an Amrapel kiiñ in Shainar, Eriok kiiñ in Elassar,
Kedorleomer kiiñ in Ilam, im Taidal kiiñ in aelñ ko, 2 Rein raar tariaek Bira kiiñ in Sodom, im Birsha kiiñ in Gomorra, Shainab
kiiñ in Adma, im Shimeber kiiñ in Ziboim, im kiiñ in Bila, (eñin Zoar). 14:3 Bn 34:12; Dt 3:17; Jos 3:16
3 Rein otemjej raar koba ilo kola in Sidim, (eñin Lmalo in J). 4 Raar jerbal ñan Kedorleomer iuwin joñoul ruo ii, im ilo ii eo kein
ka joñoul jilu raar kapata. 14:5 Jen 15:20; Dt 1:4; 2:10,20; 3:11;
Jos 13:19
5 Im ilo ii eo kein ka joñoul emn, Kedorleomer ear itok, im kiiñ ro rej pd ippn, im raar an ro re ineea i ashterat-karneim, im ri Zuzim i Ham, im ri Imim ilo ne pikin wt juon an Kiriateim,
6 Im ri Hor ilo aer to Sier, ñan El-peran eo iturin ne jeaden. 14:7 Jen 16:14;
20:1; Bn 13:26; Dt 1:19; 2Kr 20:2
7 Im raar jepaak, im itok ñan En-mishpat, (eñin Kedesh), im raar kkkure ne ko otemjej an ri Amalek, im barinwt ko an ri Amor ro raar jokwe i Hazezon-temar.
8 Im kiiñ in Sodom ear diwjk, kab kiiñ in Gomorra, im kiiñ in Adma, im kiiñ in Ziboim, im kiiñ in Bila, (eñin Zoar); im raar kalejar ilo kola in Sidim,
9 Im juae Kedorleomer kiiñ in Ilam, im Taidal kiiñ in Goiim, im Amrapel kiiñ in Shainar, im Eriok kiiñ in Elassar; emn kiiñ raar juae alem.
10 Im kola in Sidim e obrak kn rñ in pitch, im kiiñ in Sodom im Gomorra rejro ko, im buñ ijo, im ro jet raar ko ñan to eo.
JENESIS 14:1023
11 Im raar bk aolepen weien Sodom im Gomorra, im ekkan otemjej, im ilk.
14:12 Jen 11:27; 13:6,12
12 Im raar ñin Lot nejin eo jatin Ebram, bwe ear jokwe i Sodom, im bk weien, im ilk.
14:13 Jen 10:16; 13:18; 39:14
13 Im juon eo ear ko ear itok im knnaank Ebram ri Hibru, bwe ear jokwe iturin wjke ok ko an Mamre ri Amor, jein im jatin Eshkol, im jein im jatin Ener, im rein raar rajitak Ebram.
14:14 Jen 12:5; Dt 34:1
14 Im ke Ebram ear roñ bwe raar kajipkweik eo nukun, ear tl ro doon ro re je kilen tariae im raar otak i weo in, jilu bukwi joñoul ruwalitk armej, im ear lukwarkware er ñan Dan.
14:15 Jen 15:2; 1Kñ 15:8; Jrb 9:2
15 Im ear kjepel ro doon ae er ilo boñ im an er, im lukwarkwar er ñan Hoba, eo i anmiiñin Damasks.
14:16 Jen 14:12,14
16 Im ear bar bktok men ko otemjej, im barinwt ej ñintok Lot nukun, im weiuk ko weien, im barinwt kr ro, im armej ro.
14:17 Jen 14:5; 2Sa 18:18
17 Im kiiñ in Sodom ear diwj in wnae e, likin an jepaaktok jn an an Kedorleomer, kab kiiñ ro rajitan, ilo kola in Shave, (eo Kola an Kiiñ).
Melkizedek ej jare Ebream 14:18 Sam 7:17; 50:14; 76:2; 110:4; Hi 5:6,10; 7:1
18 Im Melkizedek, kiiñ in Selem, ear bktok pilaw im wain; im ej pris an Anij Eutiejtata.
14:19 Jen 27:25; 48:9; Mk 10:16
19 Im ear jare im ba, “E Ebram, kn Anij Eutiejtata, Eo an lañ im la;
14:20 Jen 9:26; 24:27; Sam 44:3; 72:17-19; Hi 7:4,6
20 Im e Anij Eutiejtata, Eo ear lewj a ri kjdat ilo pe.” Im Ear lek ñan e juon ttan joñoul iaan men ko otemjej.
21 Im kiiñ in Sodom ear ba ñan Ebram, “Kwn letok armej ro ñan e, im bki weiuk kae ñan eok.”
14:22 Jen 1:122 Im Ebram ear ba ñan kiiñ in Sodom, “Iar kwotke pei ñan Jeova, Anij Eutiejtata, Eo an lañ im la,
14:23 2Kñ 5:1623 Bwe I jmin bk juon ttan thread ak juon to in juj, im bwe I jmin bk men eo jabdewt a, ñe kw ab ba, ‘Iar a weien Ebram.’
14:24 Jen 14:1324 A men ko wt likao ro raar kañi, im ttan kuaan armej ro raar etal ippa, Ener, Eshkol, im Mamre; ren bk kij ko aer.”
Anij ej kalliur ñan Ebream bwe enaaj wor juon nejin addik 15:1 Jen 21:17; 26:24; 46:2; Bn 12:6; Dt 33:29; Sam 3:3
15 likin men kein, naan an Jeova ear itok ñan Ebram ilo juon visn im ba, “Ebram, kwn jab mijak, Ña a likpejñak, im enaaj kanooj ap oea.”
2 Im Ebram ear ba, “O Irooj Jeova, ta men eo Kw naaj letok ñan e, bwe ejjek nej, im armej eo enaaj an weo i, Iliezar, ri Damasks?”
3 Im Ebram ear ba, “Lo, Kwaar jab letok ñan e ine, im lo, juon e otak i weo i enaaj a ri jolt.”
15:4 Jen 17:16; Ga 4:28
4 Im lo, naan an Jeova ear itok ñan e im ba, “ein e jmin a ri jolt; a eo enaaj itok jn kabinjim, enaaj a ri jolt.”
15:5 Jen 12:2; 22:17; 32:12; Rom 4:18
5 Im Ear ñin e i nabj im ba, “Kwn ejjed ñan lañ, im lale iju ka, eaññe kw maroñ in bwini.” Innm Ear ba ñan e, “Enaaj indein ine.”
15:6 Sam 106:31; Rom 4:3; Ga 3:6
6 Im ear tmak Jeova, im Ej watk men in ñan e inwt wnk.1
1 Eoon in e aork, bwe ej kwak wween an armej maroñ jiwe ippn Irooj. Ejjek r wnk ilo la in (Rom 3:10), im aolep re lia (Ga 3:10) im jepel jn Anij kn jerbal ko aer re nana (Ais 59:2; Kol 1:21). Kn men in, ejjek men re maroñ kane ñan kownk er
24JENESIS 14:11
Jrb 7:2-4
7 Im Ear ba ñan e, “Ña Jeova eo Ear ñintok eok jn r an ri Kaldia, bwe In lewj nin a jolt.”
15:8 Eka 6:17; Lk 1:18
8 Im e ba, “Jeova Anij, kn ta inaaj je bwe en a jolt?” Anij ej kan bujen ippn Ebream
15:9 Lv 1:2 9 Im Ear ba ñan e, “Kwn bk juon kau kokr, rttn jilu ii, im juon got kokr, rttn jilu ii, im juon sip koaan rttn jilu ii, im juon ue, im juon pigeon.”
15:10 Lv 1:17 10 Im ear bk men kein otemjej, im karjet er, im likt ttan ko ikijjien doon; a bao ko ear jab nate.
11 Im ke bao ka raar jok ioon ubeir, Ebram ear ubaki. 15:12 Jen 2:21;
28:11; 1Sa 26:12 12 Im ke e nañin tuk a, juon kiki eap ear buñ ioon Ebram; im lo, ear
wak juon marok jilñlñ me e kaamijak. 15:13 Ex 12:40; Jrb 7:6; Ga 3:17
13 Im Ear ba ñan Ebram, “Kwn kanooj je bwe ro ine renaaj ruwamejet ilo juon ne e jab neir, im renaaj kaakokoik er, im renaaj kaeñtaan er iuwin bukwi ii.2
15:14 Ex 6:5 14 Im barinwt Inaaj ekajete ri aelñ eo rej jerbal ñan er; im toklik renaaj diwjtok im elñ weiuk ippaer.
15:15 Jen 25:7,8 15 Im kwnaaj ilk ñan ippn ro jia ilo aenan; im naaj kalbwin eok ilo a kanooj bwijwo.
15:16 Ex 33:2 16 A ilo epepen kein kmen renaaj jepaaktok, bwe an ri Amor jerwiwi e jañin obrak.”
15:17 Jer 34:18,19
17 Innm, ke ear tuk a, im e marok, lo, juon upaaj e baatat im juon lamp e urur, raar ilk iktan ttan ko.
15:18 Bn 34:1- 15; Dt 1:7,8
18 Im ilo raan eo Jeova ear kan juon bujen ippn Ebram im ba, “Iar lewj nin ñan ine, jn river in Ijipt ñan river eap, river Upretis,
15:19 Bn 24:21 19 Im ri Kein, im ri Keniz, im ri Kadmon, 20 Im ri Het, im ri Periz, im ri Ripaim,
15:21 Jen 10:15; Ex 23:23,28
21 Im ri Amor, im ri Kenean, im ri Girgas, im ri Jibus.
Ebream ej bk Hegar bwe en pleen 16:1 Jen 11:30;
15:2; 21:9; Ga 4:24,25 16 Im Serai, lio pleen Ebram, ear jab keotak nejin ñan e, im e kar juon
karijeran kr, ri Ijipt, etan Hegar. 16:2 Jen 30:3; Ex
21:4 2 Im Serai ear ba ñan Ebram, “Lo, kii, Anij ear dpij e jn a neje. Ij
akweap ñan eok, kwn deñ ñan ippn lio karijera.1 Blen in bk nej kn e.” Im Ebram ej eroñ ainikien Serai.
16:3 Jen 13:1 3 Im Serai, lio pleen Ebram, ear ñin Hegar karijeran, ri Ijipt, likin an Ebram jokwe i neen Kenean iuwin joñoul ii, im ear lek e ñan Ebram eo pleen, bwe en pleen.
16:4 Jen 16:15 4 Im ear deñ ñan ippn Hegar, im ear etta, im ke lio e ar lo bwe e brro, ej kajekdn lerooj eo an.
make. Anij ej kownk armej ñe rej tmak E. Etke Anij e maroñ kane ke armej rej ri jerwiwi wt? Jiss ear k oean nana ko aer kadede. Anij e jab maroñ kar watk tmak eo an Ebream inwt wnk eaññe Jiss ear jab itok likin Ebream im k kn jerwiwi ko an Ebream. Anij ear jab bk Ebream kn an pokake. Jet iien Ebream ear jab pokake, im ear juon ri jerwiwi inwt aolep. Kn an Anij lmren Ebream, ear oktak bruon, im ear kaan mour ñan Anij im pokake E.
2 Anij ej knono ñan Ebream kn iien eo ñe Israel enaaj pd ilo Ijipt. 1 Ebream ear bd ilo an bk Hegar. Anij ear ba bwe juon eaan en plele ippn juon
kr (Jen 2:24; Mt 19:5). Elñ jorrn raar wak kn an Ebream bk bar juon pleen.
JENESIS 16:425
16:5 Jen 31:535 Im Serai ear ba ñan Ebram, “A nana en pd ioo. Iar lewj lio karijera a i ub; im ke ej lo bwe e brro, ej kajekdn e. Jeova en ekajet ikta im kwe.”
6 A Ebram ear ba ñan Serai, “Lo, lio karijer ej pd ilo pe; kwn kan men eo ean iaan mej.” Im Serai ear kaeñtaan e, im ear ko jn iaan mejn.
7 Im enje in Jeova2 ear loe iturin juon unin dn i ne jeaden, iturin un eo ilo ia ñan Shur.
16:8 Jen 3:9; 4:98 Im ear ba, “Hegar, karijeran Serai, kwj itok jn ia? Im kwj etal ñan ia?” Im ear ba, “Ij ko jn iaan lerooj eo a, Serai.”
16:9 Jen 21:12; Ekl 10:4; Ep 6:5; Tai 2:9
9 Im enje in Jeova ear ba ñan e, “Kwn bar jepaak ñan lerooj eo a, im kttik eok iuwin pein.”
16:10 Jen 17:2010 Im enje in Jeova ear ba ñan e, “Inaaj kanooj kork ine, bwe ren jab maroñ bwine er kn aer lñ.”
16:11 Jen 16:15; Ex 3:7,8
11 Im enje in Jeova ear ba ñan e, “Lo, kw brro, im kwnaaj keotak nej eaan, im kwnaaj likt etan Ishmeel, bwe Jeova ear roñ a eñtaan.
16:12 Jen 21:20; Job 39:5-8
12 Im enaaj inwt juon donkey e awiia eoapan armej; pein enaaj juae armej otemjej, im pein armej otemjej renaaj juae e; im enaaj jokwe ikijjien ro jein im jatin.”
16:13 Jen 12:8; 32:30
13 Im ear likt etan Jeova, Eo ear knono ñan e, “Kwe juon Anij Kwj lo,” bwe ej ba, “Iar lo Eo ej lo e ke?”
16:14 Jen 14:714 Kn men in, etan aebj eo, Bier-lehai-roai; lo, ej pd iktan Kedesh im Bired.
16:15 Jen 21:9; 25:12
15 Im Hegar ear keotak nejin aan ñan Ebram, im Ebram ear likt etan nejin, eo Hegar ear keotak e, Ishmeel.
16:16 Jen 12:4; 16:3
16 Im rttn Ebram ruwalitoññoul jiljino ii, ke Hegar ear keotak Ishmeel ñan Ebram.
Anij ej kalliur ñan Ebram im ukt etan 17:1 Jen 6:9; 12:7; 16:16; 28:3; 35:11; 48:3; Dt 18:13; Mt 5:48
17 Im ke rttn Ebram ruwatimjuonñoul ruwatimjuon ii, Jeova ear wak ñan Ebram im ba ñan e, “Ña Anij apap; kwn ito-itak iaan Meja, im kwn weeppn.
17:2 Jen 13:16; 15:5; 17:2; 35:11
2 Im Inaaj kan A bujen ikta im kwe, im Inaaj kanooj kork eok.”
17:3 Jen 17:17; 18:2; Ex 3:6
3 Im Ebram ear buñpedo, im Anij ear knono ñan e im ba, 4 “Kn Ña, lo, A bujen ej pd ippa, im kwnaaj jemn elñ bwij.
17:5 Ni 9:7; Rom 4:17
5 Im re jmin bar likt eta Ebram, a eta enaaj Ebream; bwe Iar kan eok jemn elñ bwij.
17:6 Jen 35:116 Im Inaaj kan bwe kwn kanooj timon, im Inaaj kan bwe en wor bwij, im kiiñ ro renaaj wak jn kwe.
2 Ilo Kalliur okta, enje in Jeova ej knono kn Jiss Kraist okta jn An otak ñan Meri. Ilo kajin Hibru, naan eo me rej ukok im ba ‘enje’ e maroñ knono kn juon me ej jilkink e kn juon naan. Je je bwe enje in Jeova ej Jiss knke elñ eoon rej ba bwe enje in ej Jeova. Lale 13 eoon ijin, im Jen 22:15 ippn 22:16, Ex 3:2 ippn 3:4, im eoon ko jet ijo ej wak Enje in Jeova. t in ‘Jeova’ e maroñ jerbal kn Jiss; lale kmmeee eo ilo Mt 3:3. Eoon kein ilo Kalliur okta rej knono kn Jeova Anij, btab e jab Jemedwj ilañ, bwe ejjek ej lo E (Jon 1:18).
26JENESIS 16:5
Table 1. Ro im Enje in Jeova ear wak ñan er
Jen 16:7-13Hegar Jen 22:11-18Ebream Ex 3:2-22Moses Bn 22:31-35Beleam Eka 2:1-5Ro ri Israel Eka 6:11-23Gideon Eka 13:3-23Manoa im lio pleen 2Sa 24:16; 1Kr 21:12-30Devid 2Kñ 1:15Ilaija
17:7 Jen 12:7; 13:15; Lv 11:45;
26:12; Sam 105:8- 11
7 Im Inaaj kapen A bujen ikta im kwe, im ro ine lik, ilo epepen ko aer, kn bujen indeeo, bwe In Anij ñan eok, im ñan ine lik.
8 Im Inaaj lewj ñan eok, im ñan ro ine lik, neo ijo kwj ruwamejet ie, aolepen neen Kenean, bwe en aer jolt indeeo, im Inaaj aer Anij.”
17:9 Ex 19:5; 26:5; Sam 25:10
9 Im Anij ear ba ñan Ebream, “Innm kwn kjparok bujen eo A, kwe, im ro ine lik ilo epepen ko aer.
17:10 Jrb 7:8 10 Eñin bujen eo A, eo ko naaj kjparok, Ippa im ippa, im ippn ro ine lik: ren wijit addik otemjej ippemi.
17:11 Ex 12:48; Dt 10:16; Jos 5:3
11 Im konaaj wijiti kilin aami, im enaaj kaken bujen eo iktad.
17:12 Jen 21:4; Lv 12:3; Lk 1:59;
2:21
12 Im eo iami ej rttn ruwalitk raan en wijwij, addik ro otemjej ilo epepen ko ami, eo ej otak ilowan e, eo ej wiaik e kn ani iaan ro ruwa, im e jab ine.
13 Eo ej otak ilowan weo i, eo ej wiaik e kn ani eo a, ren wijwij wt; im A bujen enaaj pd ilo kannikmi kn bujen indeeo.
17:14 Ex 30:33; Lv 7:20
14 Im addik otemjej e jab wijwij, eo e jab wijwij kilin aan, e in renaaj bukwek jn armej ro ttan; ear kkkure bujen eo A.”
17:15 Jen 17:5 15 Im Anij ear ba ñan Ebream, “Kn Serai lio ple, kwn jab bar likt etan Serai, a etan Sera.
17:16 Jen 18:10 16 Im Inaaj kajeraaan e, im Inaaj barinwt lewj nej aan kn e; aet, Inaaj kajeraaan e, im enaaj jinen elñ bwij; im kiiñ ro an armej renaaj wak jn e.”
17:17 Jen 17:3; 18:13
17 Im Ebream ear buñpedo im ettñ, im ba ilo bruon, “Enaaj or nejin eo rttn jibukwi ii ke? Im Sera, eo rttn ruwatimjuonñoul ii, enaaj keotak ke?”
18 Im Ebream ear ba ñan Anij, “O I kaan bwe Ishmeel en mour iaan mej!”
17:19 Jen 21:1,2; 26:3-5
19 Im Anij ear ba, “E ool Sera, lio ple, enaaj keotak nejin aan ñan kwe, im kwnaaj likt etan Aisak; im Inaaj likt A bujen ippn, bwe en bujen indeeo, kab ippn ro ineen likin.
17:20 Jen 21:13; 25:16
20 Im kn Ishmeel, Iar roñjake eok; lo, Iar kajeraaan e, im Inaaj katimon e, im kanooj kork e; enaaj keotak joñoul ruo irooj, im Inaaj kan bwe en juon bwij eap.
17:21 Jen 17:7,19 21 A Inaaj kapen A bujen ñan Aisak, eo Sera enaaj keotak ñan eok ilo iien in ilo ii eo ej itok.”
17:22 Jen 18:33; 35:13
22 Im ej An knono ippn, im Anij ear wanlñk jn Ebream.
JENESIS 17:2227
17:23 Jen 14:1423 Im Ebream ear bk Ishmeel nejin, im ro otemjej raar otak ilowan weo in, im ro otemjej ear wiaik er kn ani eo an, aan otemjej iaan ro nukun Ebream, im ear wijit kilin aier ilo raan eo wt, inwt Anij ear ba ñan e.
17:24 Jen 16:16; 17:1; Rom 4:11
24 Im rttn Ebream ruwatimjuonñoul ruwatimjuon ii, ke ar wijwij e ilo kilin aan.
17:25 Jen 16:1625 Im joñoul jilu ii rttn Ishmeel, nejin, ke ar wijwij e ilo kilin aan. 26 Ilo raan eo wt raar wijwij Ebream, kab Ishmeel nejin. 27 Im aan otemjej i weo in, ro raar otak i weo in, im ro ar
wiaik er kn ani jn ruwamejet, raar wijwij a ippn.
Jilu enje rej lok Ebream 18:1 Jen 12:7; 13:18; 14:1318 Im Jeova1 ear weaktok ñan e iturin wjke ok ko an Mamre, ke ear jijet
ilo kjm in n kppd eo ke e dt. 18:2 Jen 19:1; 23:7; 33:3,6,7; Jos 5:13-15
2 Im ear bk mejn im reik, im lo, jilu armej raar jutak ikijjien; im ke ej lo er, ear ettr ae er jn kjm in n kppd eo, im ear make badikdik ñan la,
18:3 Jen 19:2; 24:31
3 Im ba, “A Irooj, eaññe ij lo jouj iaan mej kii, ij akweap ñan Eok, bwe Kwn jab ilk jn karijer.
4 Ren bktok jidik dn, im kowin kwa nemi, im kowin kakkije iuwin wjke in,
18:5 Eka 6:18; 13:15,16
5 Im inaaj bktok jidik pilaw, im kowin kakajoor brumi, im toklik ko naaj etal; bwe kn men in ko ar itok ñan ippa karijermi.” Im raar ba, “Kwn kan inwt a ba.”
6 Im Ebream ear jarpk ñan lowaan n kppd ippn Sera im ba, “Kwn kaj in kank jilu joñn pilaw, im iki, im kmati.”
18:7 Eka 13:157 Im Ebream ear ettr ñan bwijin, im bktok juon koon in kau e pidodo im ean, im ear lek ñan ri karijer eo; im ej kaj in kpooji.
18:8 Dt 32:148 Im ear bk butter, im milk, im kon eo ear kpooje, im ej likti iaan mejeir; im ej jutak iturir iuwin wjke eo, im raar ñ.
9 Im raar ba ñan e, “Ewi Sera lio ple?” Im ej ba, “Lo, ilowan n kp- pd eo.”
18:10 Jen 22:15; Eka 13:3; Rom 9:9
10 Im Ear ba, “Eool Inaaj jepaaktok ñan ippa, ñe e jejjet iien; im lo, Sera, lio ple, enaaj neje aan.” Im Sera ear roñ ilo kjm in n kppd eo, ilikin.
18:11 Jen 17:1711 Kii Ebream im Sera re rtto, im elñ aerro ii; im e jako ippn Sera antin kr.
18:12 1Pi 3:612 Im Sera ear ettñ ilo bruon im ba, “Ke ij rtto inaaj ke, im a irooj barinwt e rtto?”
13 Im Jeova ear ba ñan Ebream, “Etke Sera ej ettñ im ba, ‘Eool ke inaaj neje, im ña I rtto?’
18:14 Jen 18:10; Jer 32:17,27; Lk 1:37
14 Ewor ke men eo Jeova e jab maroñwe? Ilo iien eo Iar ba, Inaaj jepaaktok ñan ippa, ñe e jejjet iien, im Sera enaaj neje aan.”
15 Innm Sera ear kaarmejjete im ba, “I ar jab ettñ,” bwe ej mijak. Im Ear ba, “Jaab, a kwaar ettñ.”
1 Jeova Anij ear weaakk ñan Ebream. Ilo 2 eoon, ej ba jilu armej raar itok. Jon 1:18 ej ba bwe ejjek armej ear lo Anij jabdewt iien. Je je jn Aiseia 40:3 ippn Matu 3:3 bwe t eo etan ‘Jeova’ ej barinwt jerbal ñan Jiss. Ilo Kalliur okta, elñ alen Jiss, Anij, ear weaakk ñan armej. Lale kmmeee eo kn Enje in Jeova ilo Jenesis 16:7.
28JENESIS 17:23
18:16 Jen 18:22; 19:1
16 Im aro raar jutak jn ijo, im reik ñan Sodom; im Ebream ear ilk ippaerk bwe en karwaan er ilo ia.
Anij ej kwak bwe Enaaj kkkure Sodom 18:17 Jen 19:24 17 Im Jeova ear ba, “In ooj jn Ebream men eo Ij kane ke,
18:18 Jen 12:2,3; Ga 3:18
18 Bwe e ool bwijin Ebream enaaj ap im kajoor, im bwij ko otemjej i la renaaj jeraaan kn e?
18:19 Ni 9:7 19 Bwe I je e, bwe enaaj kauwe ro nejin im ro nukun likin, bwe ren kj- parok ia an Jeova, im kan wnk im ekajet; bwe Jeova en bktok ioon Ebream men eo Ear ba kn e.”
18:20 Jen 13:13; 19:13
20 Im Jeova ear ba, “Bwe ainikien Sodom im Gomorra eap, im bwe jerwiwi eo aer e kanooj ap,
18:21 Jen 11:5; Ex 3:8
21 Kii Ij wanlak bwe In lo eaññe in aer kanan wt ainikien, eo ej itok ñan Ippa; a eaññe jab, Inaaj je.”
18:22 Jen 18:16; 19:1
22 Im aro raar oktak jn ijo, im kaiokk Sodom, a Ebream ej jutak wt iaan mejn Jeova.
18:23 Ex 23:7 23 Im Ebream ear kepaak E im ba, “Kw naaj kkkure r wnk ippn ri jerwiwi ke?
24 Blen lemñoul r wnk ilowan jikin kweilk en. Kw naaj kkkure, im jab likt er kn lemñoul ro rej pd ilowan ke?
18:25 Dt 1:16; 32:4; Sam 58:11
25 En ettok jn Kwe bwe Kwn kan indein, im an ro r wnk ippn ro ri jerwiwi, im bwe r wnk ren inwt ri jerwiwi; en ettok jn Kwe! Eo ej Irooj in ekajet ñan aolepen la E jmin kan wnk ke?”
18:26 Ais 65:8; Jer 5:1
26 Im Jeova ear ba, “Eaññe Ij lo lemñoul r wnk i Sodom, ilowan jikin kweilk eo, innm Inaaj triaokake aolepen jikin kweilk eo kn er.”
18:27 Ezr 9:6; Ais 6:5; Lk 18:1
27 Innm Ebream ear uwaak im ba, “Lo, kii iar make bk kua bwe in knono ñan Jeova, ña in bñal im bwidej in upaaj.
28 Blen enaaj jako alem jn lemñoul r wnk. Kwnaaj kkkure aolepen jikin kweilk eo kn an jako alem ke?” Im Ear ba, Eaññe Ij lo eñoul alem ijo, I jmin kkkure.”
29 Im ear bar knono ñan E im ba, “Blen renaaj lo eñoul ijo,” Im Ej ba, “I jmin kane kn eñoul.”
18:30 Ex 32:32 30 Im ear ba, “O Jeova en jab illu, im inaaj knono; blen renaaj lo jilñuul ijo.” Im Ej ba, “I jmin kane eaññe Ij lo jilñuul ijo.”
31 Im ear ba, “Lo iar make bk kua bwe in knono ñan Jeova; blen renaaj lo roñoul ijo.” Im Ej ba, “I jmin kkkure kn roñoul.”
32 Im ear ba, “O Jeova en jab illu, im inaaj knono bar alen wt juon; blen renaaj lo joñoul ijo.” Im Ej ba, “I jmin kkkure kn joñoul.”
18:33 Jen 17:22; 35:13
33 Im Jeova ear ilk ilo ia eo An, ke ej An knono ippn Ebream, im Ebream ear jepaak ñan jikin.
Anij ej lmren Lot 19:1 Jen 18:2 19 Im enje ro ruo raar itok ñan Sodom ke e jota, im Lot ej jijet ilo kjm
in Sodom. Im ke Lot ear lo er, ej jutak bwe en wnae er, im ej make badikdik mejn ñan la,
19:2 Jen 18:3; Lk 24:28
2 Im ear ba, “Lo, kii, irooj ro a, ij akweap ñan koro, kowin itok ñan weo i, karijerami, im pd boñin in, im kwa nemi, im konaaj jerkak ñe e jibboñ wt im etal ilo ia eo amiro.” Im raar ba, “Jaab, a kmro naaj pd ilo ia aolepen boñ.”
JENESIS 19:229
19:3 Jen 18:6-83 Im eap an akweap ñan erro, im raar jeortok ñan ippn, im deñ ilowan weo in; im ear kan kwjkwj ñan er, im umum pilaw e jab uwe, im raar ñ.
19:4 Jen 13:13; 18:20; JK 4:16
4 A okta jn aerro babu, aan ro ilo jikin kweilk eo, aet, aan in Sodom, raar kpoo weo, rtto im addik, armej otemjej jn ijo ko otemjej;
19:5 Lv 18:22; 20:13; Eka 19:22; Rom 1:27
5 Im raar kr Lot im ba ñan e, “Ewi armej ro raar itok ñan ippa boñin in? Kwn ñintok er ñan km, bwe kmin je er.”
6 Im Lot ear diwjk ilo kjm ñan er im kiil aor eo likin. 7 Im ear ba, “Ij akweap ñan ko, jei im jat, kowin jab kan nana
inwt in. 19:8 Dt 23:178 Lo kii, ruo nej kr re jañin je eaan; ij akweap ñan ko, in
ñintok erro ñan ko, im kowin kan ñan erro inwt ean ilo mejemi; a jab kan jabdewt ñan arein, bwe raar deñ iuwin brwaj in weo i.”
19:9 Ex 2:14; JK 9:7,8
9 Im raar ba, “Kwn ruwaakwj.” Im raar bar ba, “Kijak in ear iten pd, im ej make kairooj e ilo ekajet; kii eapk am naaj kkkure eok jn erro.” Im raar kanooj iuuni armej eo, aet Lot, im kepaak bwe ren rupe aor eo.
19:10 Jen 19:110 A armej ro raar ktek peir im kekaaketok Lot ñan ippaer ilowan weo, im kiil aor eo.
19:11 Dt 28:28; 2Kñ 6:18; Jrb 9:8
11 Im raar an jar eo iturin kjm in weo kn pilo, ro re dik im ro re rtto, inwt bwe re mk in pukt aor eo.
12 Im armej ro raar ba ñan Lot, “E bar wor ke nukw i nin? Nej eaan, im aro nej im liaro nej, im jabdewt men ko a i jikin kweilk in, kwn ñink er jn jikin kweilk in.
19:13 Jen 18:20; 1Kr 21:15; Jud 7
13 Bwe km naaj kkkure jikin kweilk in, bwe aer laj e kanooj ap iaan mejn Jeova, im Jeova ear jilkintok kmro bwe kmin kkkure.”
19:14 Ex 9:21; Jer 5:11,12; 43:1-3
14 Im Lot ear diwjk im knono ippn ro nejin eaan, ro renaaj kar pleik liaro nejin, im ba, “Kowin jutak, im ilk jn ijin, bwe Jeova enaaj kkkure jikin kweilk in.” A ej inwt juon ri kajjirere ñan ro nejin eaan.
15 Im ke ej raantak, innm enje ro raar kakijooror Lot im ba, “Kwn jutak, im ñin lio ple, im liaro nej, rej pd ijin, bwe ko jab jako ilo nana an jikin kweilk in.”
19:16 Sam 119:6016 A e ruwij, im aro raar kabwijere pein, im pein lio pleen, im pein liaro ruo nejin, knke Jeova ej triaokake e, im raar ñink e im likt e ilikin jikin kweilk eo.
19:17 Jen 13:10; 19:26; 1Sa 19:11; Jer 48:6
17 Innm, ke raar pd ilikin, ear ba, “Kwn ko bwe kwn mour! Jab reilik, im jab pd i aolepen ne pikin wt juon; kwn ko ñan to en, bwe kwn jab jako.”
18 Im Lot ear ba ñan er, “O, en jab inwt, a irooj! 19 Lo, kii, karijer ear lo jouj iaan mej, im kwaar kaapk a
triaokake, eo kwaar kwak ñan e kn a kjparok a mour; im I ban ko ñan to en, ñe ab nana en wak ñan e, im I mej.
20 Lo, kii, jikin kweilk en epaak bwe in ko ñan e, im e dik. O, in ko ñan ijo, (e jab e dik ke?) im a enaaj mour.”
19:21 Sam 102:17; 145:19
21 Im ear ba ñan e, “Lo, iar barinwt eroñ eok kn men in, bwe in jab kkkure jikin kweilk en kwaar knono kake.
19:22 Jen 13:10; 19:30; Ais 15:5
22 Kwn kaiur eok, im ko ñan ijo, bwe I ban kan jabdewt ñan iien eo kwj tpar ijo.” Kn men in raar likt etan jikin kweilk eo, Zoar.
23 A ear tak ioon la ke Lot ej deñ ilo Zoar. 19:24 Lk 17:29; 2Pi 2:6; Jud 7
24 Innm Jeova ear kowtlk jn lañ ioon Sodom im Gomorra, brimston im kijeek jn Jeova,
30JENESIS 19:3
4:6; 2Pi 2:6
25 Im Ear kkkure jikin kweilk ko, im aolepen neo pikin wt juon, im ro otemjej rej jokwe ilo jikin kweilk ko, im men ko otemjej rej eddek jn ne.
19:26 Jen 19:17; Lk 17:32
26 A lio pleen ear reilikk jn likin eo, im ej erom jurn j.
19:27 Jen 18:22,32
27 Im Ebream ear wanlñk ke ej rantak ñan ijo ear jutak iaan mejn Jeova:
19:28 Rev 9:2 28 Im ear jujek ñan Sodom im Gomorra, im ñan aolepen neo pikin
wt juon, im lo, baat in neo ear wanlñk inwt baat in upaaj. 19:29 Jen 8:1; Dt 7:8; 9:5; 2Pi 2:7,8
29 Innm, ke Anij ear kkkure jikin kweilk ko ijo pikin wt juon, Anij ear keememej Ebream, im Ear jilkink Lot jn eoapan men in kkkure, ke Ear kkkure jikin kweilk ko ijo Lot e kar jokwe ie.
Jerwiwi an liaro nejin Lot ippn jemaer 19:30 Jen 13:10;
1Sa 22:2; 1Kñ 18:4
30 Im Lot ear wanlñk jn Zoar, im jokwe ilo to eo, im liaro nejin ippn; bwe e mijak in jokwe i Zoar. Im ear jokwe ilo juon rñ, e im liaro nejin.
19:31 Jen 19:14; 38:8,9,18
31 Im lio aanjien ear ba ñan lio e dik, “E rtto jemed, im ejjek bar juon eaan ioon la bwe en deñtok ñan ipped, inwt anit in aolepen la.
19:32 JK 23:31- 33; Hab 2:15
32 Itok,