jednolity rynek wewnętrzny

62
Jednolity Rynek Wewnętrzny dr Michał Polak

Upload: philip-clements

Post on 31-Dec-2015

61 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Jednolity Rynek Wewnętrzny. dr Michał Polak. Polityka gospodarcza Unii Europejskiej. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: Jednolity Rynek Wewnętrzny

Jednolity Rynek Wewnętrzny

dr Michał Polak

Page 2: Jednolity Rynek Wewnętrzny

Polityka gospodarcza Unii Europejskiej

• Zgodnie z Traktatem o Wspólnocie Europejskiej zadaniem polityki gospodarczej Unii Europejskiej jest wspieranie harmonijnego rozwoju działań gospodarczych poprzez utworzenie Rynku Wewnętrznego i Unii Gospodarczo-Walutowej

• Celem polityki gospodarczej jest:

• trwały wzrost gospodarczy

• jak najniższy poziom inflacji

• wysoki poziom zatrudnienia i opieki społecznej

• wzrost stopy życiowej, wolna konkurencja

• stabilne ceny, równowaga bilansu płatniczego

• oraz solidarność pomiędzy państwami członkowskimi

Page 3: Jednolity Rynek Wewnętrzny

Polityka gospodarcza Unii Europejskiej

• Realizacji tych celów służyć mają przede wszystkim: • zniesienie ceł i innych ograniczeń przywozowych

i wywozowych, • eliminacja utrudnień w przepływie towarów, osób,

usług i kapitału, • zbliżanie regulacji prawnych. • Głównym osiągnięciem Unii Europejskiej w

realizacji polityki gospodarczej jest Unia Gospodarczo-Walutowa ze wspólną walutą EURO jako jedynym środkiem płatniczym.

Page 4: Jednolity Rynek Wewnętrzny

Polityka przemysłowa Unii Europejskiej

• W zakresie polityki przemysłowej główne działania Unii Europejskiej zmierzają do:• przyspieszania dostosowywania się przemysłu do zmian

strukturalnych • tworzenia klimatu sprzyjającego inicjatywom i rozwojowi

przedsiębiorstw, zwłaszcza małych i średnich. • Polityka przemysłowa prowadzi do:

• rozszerzenia współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami • popiera lepsze wykorzystanie potencjału przemysłowego.

• Ważną rolę odgrywają także badania i rozwój techniki. • Wyraża się to m.in. w pomocy finansowej, zamówieniach

publicznych, pośrednictwie w kooperacji oraz transferze technologii.

Page 5: Jednolity Rynek Wewnętrzny

Polityka handlowa Unii Europejskiej

• Polityka handlowa obejmuje handel towarami, jak i usługami wraz z wynikającym z niego obrotem płatniczym.

• Polityka handlowa opiera się na ujednoliconych zasadach zwłaszcza w stosunku do:• zmian stawek celnych, • zawierania umów celnych i handlowych, • ujednolicenia działań liberalizacyjnych i polityki

eksportowej oraz środków chroniących handel.

Page 6: Jednolity Rynek Wewnętrzny

Polityka handlowa Unii Europejskiej

• Głównym jej celem jest harmonijny rozwój handlu światowego oraz znoszenie ograniczeń w handlu międzynarodowym.

• Podstawą realizacji wspólnej polityki handlowej jest wspólna taryfa celna i w rezultacie tego unia celna.

• Do klasycznych umów handlowych należą umowy o:• strefie wolnego handlu (np. z państwami EFTA) • umowy o handlu i współpracy (np. poprzedzające

umowy stowarzyszeniowe z krajami Europy Środkowo-Wschodniej).

Page 7: Jednolity Rynek Wewnętrzny

Jednolity Rynek Wewnętrzny

• Podstawową przesłanką stworzenia JRW - było umożliwienie swobodnego przepływu dóbr, kapitału, usług i siły roboczej wewnątrz UE.

• Jest to:• specyficzny organizm gospodarczy, a

jednocześnie zbiór reguł wspólnej polityki ekonomicznej.

Page 8: Jednolity Rynek Wewnętrzny

Jednolity Rynek Wewnętrzny

• JEGO CELEM JEST doprowadzenie do zmian strukturalnych w gospodarkach krajów członkowskich – by zwiększyć zdolność UE do kreowania wzrostu ekonomicznego i zatrudnienia.

• Obejmuje obszar Unii Europejskiej bez granic wewnętrznych, na którym funkcjonuje swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału.

Page 9: Jednolity Rynek Wewnętrzny

Jak powstał JRW?

• Pomimo sukcesu w realizacji wolnego przepływu towarów oraz postępów we współpracy walutowej – do 1992 r. - NIE UDAŁO SIĘ WPROWADZIĆ SWOBODY PRZEPŁYWU USŁUG, KAPITAŁU, OSÓB ORAZ SWOBODY OSIEDLANIA SIĘ.

Page 10: Jednolity Rynek Wewnętrzny

Jak powstał JRW?

Przyczyny?• Bariery techniczne (zróżnicowane normy,

standardy, przepisy)• Bariery fiskalne (różne systemy podatkowe) • Bariery fizyczne (kontrole graniczne)• Słaba skuteczność postanowień traktatu o EWG w

kwestii tworzenia wspólnego rynku• Zbyt ogólnikowe wytyczne dla wprowadzenia

swobody przepływu towarów, usług, kapitału i siły roboczej.

Page 11: Jednolity Rynek Wewnętrzny

„BIAŁA KSIĘGA”

• 1985 r. - przewodniczący Komisji Europejskiej Jacques Delors - przedstawił program wprowadzenia europejskiego rynku wewnętrznego.

• Strategia dojścia do jednolitego rynku została określona przez Komisję w „Białej Księdze w sprawie Utworzenia Jednolitego Rynku”.

• Był to zbiór 282 aktów prawnych (dyrektyw) niezbędnych dla funkcjonowania Jednolitego Rynku.

Page 12: Jednolity Rynek Wewnętrzny

Jednolity Akt Europejski

• 17.02.1986 – podpisanie JAE, który wszedł w życie 1.07.1987 r.

• Jednolity Akt Europejski – stworzył podstawy Jednolitego Rynku Europejskiego - jako rynku wewnętrznego – z dokładną datą realizacji programu – do końca 1992.

• JAE zagwarantował swobodę 4 wolności w ramach rynku wewnętrznego: towarów, usług, osób, kapitału.

• Zadeklarowano wprowadzenie wspólnej waluty i podstaw prawnych dla problematyki walutowej.

• Rezygnacja ze szczegółowego ujednolicania przepisów prawa i przyjęcie zasady wzajemnego uznania –

umożliwiły pomyślną realizację strategii wspólnego rynku.

Page 13: Jednolity Rynek Wewnętrzny

Jak działa Jednolity Rynek Wewnętrzny?

• Rada UE określa podstawowe wymogi dotyczące bezpieczeństwa, ochrony zdrowia, ochrony środowiska i konsumentów

• Ustalanie szczegółów ich praktycznego stosowania przekazywane jest specjalistycznym europejskim instytucjom normującym.

• Regulacje narodowe, które nie dotyczą warunków podstawowych, nie są przedmiotem kontroli Wspólnoty, lecz podlegają zasadzie WZAJEMNEGO ZAUFANIA.

Page 14: Jednolity Rynek Wewnętrzny

Sukcesy JRW

• Do sukcesów w kształtowaniu Rynku Wewnętrznego zaliczyć można m.in.:• liberalizację obrotu kapitałowego, • otwarcie rynków zaopatrzenia, • rozszerzanie regulacji wspólnotowej na dotąd

wyłączone dziedziny (np.: energia, transport, telekomunikacja)

• liberalizację usług finansowych i transportowych.

• Istotnym elementem funkcjonowania Rynku Wewnętrznego jest harmonizacja prawa.

Page 15: Jednolity Rynek Wewnętrzny

Sukcesy JRW

• Zgodnie z Traktatem o Wspólnocie Europejskiej harmonizacja prawna to dostosowywanie, uzgadnianie i ujednolicanie regulacji prawnych państw członkowskich w stopniu koniecznym dla funkcjonowania Rynku Wewnętrznego Unii Europejskiej.

• Owoce Rynku Wewnętrznego w cyfrach to: • wśród 100 obywateli Unii - 7 pracuje w rolnictwie,

32 w przemyśle i aż 61 w usługach (wysokość zatrudnienia w sektorze usług wskazuje wprost proporcjonalnie na poziom rozwoju gospodarczego)

• w Polsce - odpowiednio 31os./ 33os./ 37os.

Page 16: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

• Swobodny przepływ towarów oznacza, że na danym obszarze istnieje swoboda obrotu (eksportu i importu) towarami.

• Brak jest: • kontroli granicznych• ograniczeń ilościowych i jakościowych w

przepływie towarów• Towar, który został wprowadzony legalnie na teren

któregoś z państw członkowskich Wspólnot, może być sprzedawany na terytorium każdego innego państwa UE.

• Ujednolicone zostały przepisy dotyczące importu towarów do Wspólnot.

Page 17: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

• Wszystkie towary na rynku Unii podlegają tym samym normom i wymogom certyfikacyjnym i powinny być obłożone takimi samymi podatkami.

• Wszystkie towary produkowane i sprzedawane w jednym z krajów członkowskich zgodnie z tamtejszymi przepisami, mogą być oferowane także w innych krajach Wspólnoty.

Page 18: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

• Ograniczenia przywozu, wywozu lub tranzytu mogą być wprowadzone tylko pod warunkiem, że wymagają tego względy: • moralności publicznej, • porządku i bezpieczeństwa publicznego, • ochrona zdrowia i życia ludzi, • ochrona zwierząt i roślin, • ochrona majątku narodowego posiadającego

wartość artystyczną, historyczną lub archeologiczną

• ochrona własności przemysłowej i handlowej.

Page 19: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

• Powyższe zakazy i ograniczenia nie powinny jednak: • stanowić środka samowolnej dyskryminacji• utajonego ograniczania handlu między członkami

Wspólnoty.

Page 20: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

• Swobodny przepływ towarów to również jedna z podstawowych zasad, od której zależy sprawna realizacja polityki spójności i wzrost konkurencyjności europejskiej gospodarki.

• Urzeczywistnianie tej swobody stanowi zakaz dyskryminacji podatkowej oraz stopniowa harmonizacja systemów podatkowych państw członkowskich, a także eliminacja barier pozataryfowych.

Page 21: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW• W celu zapewnienia realizacji swobody na obszarze

Unii Europejskiej, przyjęto regulacje prawne dotyczące takich zagadnień jak:• podstawowe standardy techniczne, • certyfikaty jakości i bezpieczeństwa produktów• definicje metrologiczne.

• Dla niektórych towarów wprowadzono jednolite, zharmonizowane standardy na podstawie dyrektyw, zasad itp.

• Dla innych standardy takie nie istnieją. • Prawo wspólnotowe w odniesieniu do swobodnego

przepływu towarów dzielone jest na obszary: • zharmonizowane • niezharmonizowane.

Page 22: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

OBSZARY ZHARMONIZOWANE

• Harmonizacja standardów wymaga przyjęcia aktów prawnych, które regulowałyby zagadnienia związane z działaniem organów certyfikacyjnych, akredytacyjnych, zajmujących się standaryzacją i nadzorem rynku.

• Takie struktury administracyjne tworzą ramy dla funkcjonowania nowego podejścia do europejskiego prawa dotyczącego produktów.

Page 23: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

OBSZARY ZHARMONIZOWANE

Nowe podejście sprowadza się do:

• zasady samodzielnego poświadczania

• domniemania zgodności produktu ze zharmonizowanymi standardami.

• Horyzontalne struktury administracyjne niezbędne dla funkcjonowania takiego podejścia wymagają odstąpienia od prewencyjnej autoryzacji na rzecz systemu kontroli i procedur nadzorczych.

Page 24: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

OBSZARY ZHARMONIZOWANE

• Jednocześnie pozostaje w mocy wiele dyrektyw będących wynikiem koncepcji funkcjonującej uprzednio, dotyczących szerokiej gamy grup produktów takich jak farmaceutyki, produkty spożywcze oraz pojazdy.

• Dyrektywy te wymagają stworzenia struktur certyfikacji i autoryzacji w celu wdrożenia ustawodawstwa europejskiego

Page 25: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

OBSZARY ZHARMONIZOWANE• Stosownie do tzw. złotej zasady legislacji

europejskiej, zasadę swobodnego przepływu towarów stosuje się w przypadku, gdy nie ma szczegółowych rozwiązań harmonizacyjnych w danym obszarze.

• W praktyce, granica pomiędzy tymi dwoma obszarami zaciera się i w niektórych przypadkach trudno jest ocenić, czy istnieją odnośnie danego zagadnienia regulacje zharmonizowane, czy też można zastosować zasadę swobodnego przepływu towarów.

Page 26: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

OBSZARY NIEZHARMONIZOWANE• Zasadą jest, że jeżeli towary mogą być legalnie

sprzedawane na rynku jednego Państwa Członkowskiego, mogą one być również sprzedawane we wszystkich pozostałych Państwach Członkowskich.

• Od tej zasady istnieje wiele wyjątków, ale do ich rozstrzygania i interpretacji stosuje się artykuły 28-30 Traktatu.

• Przepisy te zakazują Państwom Członkowskim stosowania ograniczeń ilościowych importu i eksportu towarów poza wyliczonymi wyjątkami (ochrona zdrowia, ochrona konsumentów itp.).

Page 27: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

OBSZARY NIEZHARMONIZOWANE

• Ta sama zasada znajduje także zastosowanie do środków mających skutek równoważny wskazanym ograniczeniom ilościowym:• np. środki wprowadzane w celu promowania

produkcji krajowej w drodze preferencji • inne środki powodujące faktyczną dyskryminację

produktów importowanych w stosunku do krajowych.

Page 28: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

OBSZARY NIEZHARMONIZOWANE• Realizując zasadę swobodnego przepływu towarów,

państwa członkowskie muszą zagwarantować bezpieczeństwo produktów znajdujących się na rynku.

• Produkt dopuszczony do obrotu, oznacza dla konsumenta pewność, że jest bezpieczny zarówno dla ludzi, jak i dla środowiska.

• Sposób dopuszczania produktów do obrotu jest regulowany przez dyrektywy.

• Zgodnie z regulacjami UE osoba odpowiedzialna za wprowadzenie na rynek wadliwego produktu może być ukarana nawet ograniczeniem wolności.

Page 29: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW USŁUG

• Usługi - świadczenia najczęściej odpłatne, obejmujące działalność o charakterze przemysłowym i handlowym, działalność rzemieślniczą oraz wykonywanie wolnych zawodów.

Page 30: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW USŁUG

• Do obszaru usług według klasyfikacji prawa wspólnotowego nie są zaliczane:• usługi transportowe - ze względu na swą

specyfikę są objęte odmienną regulacją – jako obszar polityki transportowej

• usługi bankowe i ubezpieczeniowe - które są związane z przepływem kapitału.

• Swoboda przepływu usług oznacza możliwość zakładania przedsiębiorstw na terenie innego państwa członkowskiego i prowadzenia działalności gospodarczej na zasadach tzw. samozatrudnienia.

Page 31: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW USŁUG• Wyróżnia się następujące RODZAJE SWOBÓD

dotyczące przepływu usług: • aktywna swoboda świadczenia usług – usługodawca

udaje się przejściowo do kraju usługobiorcy, a więc sam przekracza granicę w celu wykonania usługi w innym kraju członkowskim (np. instalacja aparatury)

• pasywna swoboda usług – odbiorca usługi udaje się do kraju usługodawcy, by tam przyjąć jego świadczenia (np. turyści, osoby korzystające z opieki medycznej)

• swoboda przepływu produktu usługi – usługodawca i usługobiorca pozostają w swoich krajach, a tylko usługa przekracza granicę (np. nadawanie programów telewizyjnych lub radiowych).

Page 32: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODNY PRZEPŁYW USŁUG

• Postęp w pracach nad stworzeniem solidnych podstaw prawnych dla swobody przepływu usług nie odbywa się tak szybko jak zakładano.

• Swobodny przepływ usług opiera się w dużej mierze na wzajemnym uznawaniu narodowych przepisów prawnych dotyczących tych kwestii.

Page 33: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• prawo do przemieszczania się na teren innego państwa członkowskiego i prawo do pobytu na obszarze innego państwa członkowskiego

• prawo podjęcia pracy (w tym prawo do poszukiwania zatrudnienia) w innym państwie członkowskim w UE:• prawo korzystania z usług pośrednictwa pracy • prawo przyjęcia oferty zatrudnienia w państwie

przyjmującym • prawo korzystania ze wszystkich praw

pracowniczych (np. swobody zrzeszania się), szkoleń zawodowych, korzyści socjalnych (w tym w zakresie mieszkalnictwa).

Page 34: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• prawo podjęcia pracy (w tym prawo do poszukiwania zatrudnienia) w innym państwie członkowskim w UE

• prawo korzystania z usług pośrednictwa pracy • prawo przyjęcia oferty zatrudnienia w

państwie przyjmującym • prawo korzystania ze wszystkich praw

pracowniczych (np. swobody zrzeszania się), szkoleń zawodowych, korzyści socjalnych (w tym w zakresie mieszkalnictwa).

Page 35: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• prawo pozostawania na terytorium innego państwa członkowskiego po ustaniu zatrudnienia (na warunkach ustalonych przez Komisję), gdy: • pracownik stał się bezrobotny,• pracownik nabył uprawnienia emerytalne

lub rentowe bądź korzysta ze świadczeń chorobowych.

Page 36: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• prawa dla członków rodzin pracowników migrujących (tzw. uprawnienia wtórne) • podjęcie zatrudnienia w państwie

przyjmującym• kształcenie (w tym nauka zawodu i

szkolenia zawodowe) dla dzieci pracownika migrującego;

• dodatkowe świadczenia wpisane w system edukacji państwa przyjmującego (np. stypendia)

Page 37: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• Podmioty uprawnione do skorzystania ze sw. przepływu osób• Pracownicy – Rozp. 1612/68/EWG • Rodziny pracowników migrujących

• małżonkowie• dzieci do 21 roku życia lub będące na utrzymaniu

pracownika• wstępni (rodzice) pracownika lub jego małżonki,

pozostający na ich utrzymaniu• zstępni pracownika lub jego małżonki,

pozostający na ich utrzymaniu• zgodnie z orzecznictwem wspólnotowym:

również partnerzy w związkach nieformalnych

Page 38: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• Byli pracownicy i byli samozatrudnieni • osoby takie muszą pobierać świadczenia z tytułu

inwalidztwa albo wcześniejszej emerytury lub renty z tytułu wypadku przy pracy albo choroby zawodowej w wysokości wystarczającej, by nie stać się obciążeniem dla systemu zabezpieczenia społecznego przyjmującego państwa członkowskiego w okresie ich pobytu;

• osoby muszą być objęte ubezpieczeniem chorobowym w odniesieniu do wszelkich ryzyk w przyjmującym państwie członkowskim.

Page 39: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• Studenci • zapisanie w uznanej jednostce edukacyjnej w

celu kształcenia zawodowego;• ubezpieczenie zdrowotne obejmujące wszelkie

rodzaje ryzyka w przyjmującym Państwie Członkowskim;

• oświadczenie o posiadaniu wystarczających środków, aby nie stać się ciężarem dla systemu pomocy społecznej państwa przyjmującego;

• prawo pobytu jest ograniczone do okresu trwania kształcenia;

Page 40: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• prawo pobytu potwierdzone wystawieniem ''dokumentu pobytowego dla obywatela Państwa Członkowskiego Wspólnoty''.

• prawo pobytu także dla małżonka studenta i dzieci pozostającym na jego utrzymaniu;

• państwo członkowskie, na obszarze którego student przebywa nie ma obowiązku wypłaty na rzecz studenta stypendiów pokrywających koszty utrzymania!

Inne osoby • - pod warunkiem posiadania środków do życia i dochodów w

takim wymiarze, aby uniknąć obciążenia systemu świadczeń społecznych w państwie przyjmującym.

• - dyrektywa 90/364/EWG

Page 41: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• Ograniczenia swobody przepływu osób• zatrudnienie w administracji publicznej• zagrożenie dla porządku, bezpieczeństwa

i zdrowia publicznego• dyrektywa 64/221/EWG

Page 42: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• Nowe reguły swobody przepływu osób• Dyrektywa nr 2004/38/WE (implementacja do

końca 2006 r.)• zniesienie obowiązku ubiegania się o kartę pobytu • wprowadzenie stałego prawa pobytu (przebywający • nieprzerwanie przez 5 lat w innym państwie UE) • rozszerzenie definicji członka rodziny

Page 43: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

• Zasada swobodnego przepływu kapitału jest niezbędna dla swobodnego przepływu towarów, pracowników i usług.

• Bez tych regulacji niemożliwe byłyby np.:• zapłata za towary wysłane za granicę, • przesłanie należności za usługę, • przesłanie wynagrodzenia za pracę osoby

pracującej w innym kraju członkowskim,• inwestowanie i nabywanie walorów rzeczowych i

finansowych za granicą bez żadnych przeszkód.

Page 44: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

• Liberalizacja przepływu kapitałów napotykała wiele przeszkód i ograniczeń.

• Konieczne były liczne wytyczne i zalecenia umożliwiające dopasowanie przepisów prawnych i administracyjnych w celu regulacji rynku kapitałowego.

• Obejmowały one przede wszystkim:• działalność banków,• kontrolę bankową, • obrót papierami dewizowymi, • warunki dopuszczania na giełdy, • prawo podatkowe itp.

Page 45: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

• Oznacza też swobodę przepływu kapitału z tytułu likwidacji lub zmiany inwestycji i wszystkich zysków z tego wynikających, jak również przepływ kapitału o charakterze osobistym (np. spadek).

• Obywatele Unii Europejskiej mają prawo do dokonywania wszelkich operacji bankowych i finansowych we wszystkich państwach członkowskich (np. prawo do posiadania konta osobistego w bankach państw UE, prawo zakupu i sprzedaży papierów wartościowych przedsiębiorstw całej UE).

Page 46: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

Definicja swobodnego przepływu kapitału obejmuje:• płatności i transgraniczne transfery pieniędzy, • inne transakcje umożliwiające transfer własności

aktywów i zobowiązań (takie jak inwestycje w nieruchomości lub portfelowe),

• systemy płatnicze (uregulowane przez dwie Dyrektywy w sprawie transgranicznych transferów oraz rozliczeń, a także Dyrektywę w sprawie zapobiegania praniu brudnych pieniędzy).

Page 47: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

• Zasada swobodnego przepływu kapitału odnosi się również do inwestycji bezpośrednich, w tym do zakładania przedsiębiorstw.

• Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wprowadza ułatwienia dla podmiotów krajowych i zagranicznychz Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), w stosunku do których zniesiono w Polsce wszelkie ograniczenia dotyczące inwestycji bezpośrednich.

• Równocześnie obywatele naszego kraju mogą inwestować bez ograniczeń na terenie EOG.

Page 48: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

• Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wskazuje, jakie środki uznaje się za ograniczające przepływ kapitału, np. • krajowy zakaz ustanowienia hipoteki w walucie

obcej, • dyskryminacyjne ograniczenia w nabywaniu i

zbywaniu nieruchomości, • środki podjęte przez Państwo Członkowskie w

celu zniechęcenia jego obywateli do zaciągania pożyczek lub inwestowania w innym Państwie Członkowskim.

Page 49: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

• Polska uzyskała dwa okresy przejściowe, w trakcie których może utrzymać przepisy dotyczące nabywania nieruchomości: • okres pięcioletni dla nabywania tzw.

"drugich domów" przez cudzoziemców (wygasł),

• okres dwunastoletni dla nabywania nieruchomości rolnych lub leśnych.

Page 50: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

WYJĄTKI• Od zasady swobodnego przepływu kapitału

dopuszczone są wyjątki. • W Polsce jeden z takich wyjątków stanowią

otwarte fundusze emerytalne (OFE) - w których obowiązuje 5-procentowe ograniczenie inwestowania za granicą wynikające ze zmienionego z dniem 1 stycznia 2004 r. art. 143 ustawy z dnia 28.08.1997 o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

• Równocześnie z dniem 1.04.2004 r podniesiono próg inwestowania za granicą aktywów pracowniczych funduszy emerytalnych do 30%.

Page 51: Jednolity Rynek Wewnętrzny

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

• Traktat Akcesyjny dopuszcza możliwość ograniczenia liberalizacji między krajami członkowskimi. Kraje członkowskie mogą:• utrzymywać bariery przepływu kapitału ze względu na

system podatkowy, który może w różny sposób traktować podatników w zależności od miejsca zamieszkania lub inwestycji kapitałowych,

• podejmować "niezbędne środki", w celu zwalczania naruszeń prawa krajowego, a zwłaszcza podatkowego i nadzoru nad instytucjami finansowymi,

• nakładać obowiązek zgłaszania ruchu kapitału, jeżeli jest to potrzebne dla celów administracyjnych oraz statystycznych,

• podejmować środki ze względu na bezpieczeństwo i porządek publiczny.

Page 52: Jednolity Rynek Wewnętrzny

INNE ZASADY SWOBODY PRZ KAPITAŁU

Przepisy TEWG – zobowiązanie PC do stopniowego znoszenia:

• ograniczeń w przepływie kapitału należącego do rezydentów Państw Członkowskich

• dyskryminującego traktowania transakcji finansowych ze względu na obywatelstwo, miejsce zamieszkania lub miejsce lokaty kapitału

• możliwie najbardziej liberalnego postępowania w zakresie przyznawania zezwoleń dewizowych

• niewprowadzania żadnych nowych ograniczeń dewizowych lub zaostrzania starych (standstill)

Page 53: Jednolity Rynek Wewnętrzny

PRZYKŁAD• Swobodny przepływ kapitału: Komisja pozywa Polskę do Trybunału

Sprawiedliwości w związku z ograniczeniami inwestycyjnymi dla otwartych funduszy emerytalnych

• Komisja Europejska podjęła decyzję o pozwaniu Polski do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ponieważ uznała, że ograniczenia, jakim podlegają polskie otwarte fundusze emerytalne (OFE) przy dokonywaniu inwestycji w innych państwach członkowskich, są niezgodne z przepisami dotyczącymi swobodnego przepływu kapitału, a tym samym stanowią naruszenie art. 56 Traktatu WE.

• Zgodnie z ustawą z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, z późniejszymi zmianami, oraz z rozporządzeniami wykonawczymi do tej ustawy OFE mogą zainwestować zagranicą maksymalnie 5 % wartości niektórych aktywów . Ponadto przy inwestycjach zagranicznych obowiązują mniej korzystne zasady obliczania opłat za zarządzanie i kosztów transakcji. Przepisy te bezpośrednio ograniczają inwestycje OFE w innych państwach członkowskich i sprawiają, że takie inwestycje są mniej atrakcyjne w porównaniu z inwestycjami w Polsce. Takie ograniczenia nie wydają się być uzasadnione względami nadzoru ostrożnościowego lub innymi względami.

Page 54: Jednolity Rynek Wewnętrzny

• Uznając szczególną społeczną rolę składek przekazywanych OFE, Komisja podtrzymuje swoje stanowisko, że art. 56 Traktatu WE ma zastosowanie do funduszy zarządzanych przez OFE. OFE nie mogą być klasyfikowane jako podmioty publiczne, ponieważ nie zastępują one państwa w wykonywaniu obowiązku polegającego na ustanowieniu systemu zabezpieczenia społecznego w Polsce. Mimo że OFE stanowią część systemu emerytalnego w Polsce, pozostają one podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą, które konkurują ze sobą na rynku. Komisja uważa, że ponieważ OFE prowadzą działalność gospodarczą polegającą na inwestowaniu pieniędzy ubezpieczonych osób i dzieje się tak niezależnie od ich statusu prawnego i roli w systemie emerytalnym, oraz niezależnie od tego, że składki mają charakter ustawowy, OFE są podmiotami gospodarczymi i w związku z tym nie mogą być traktowane jako podmioty publiczne.

• Ponadto poprzez nałożenie ograniczeń na działalność inwestycyjną OFE państwo ograniczyło możliwości konkurencji pomiędzy OFE oraz różnicowania ich portfela i uzyskiwania w ten sposób lepszych wyników finansowych skorygowanych o ryzyko. Komisja uważa również, że limitów nałożonych na inwestycje zagraniczne nie można uzasadnić obecnym kryzysem na rynkach finansowych, ale nigdy nie zaprzeczała potrzebie stosowania ostrożnościowych zasad inwestycyjnych czy ograniczania agresywnych strategii inwestowania.

• Jednakże limit w wysokości 5 % łącznej wartości inwestycji, których przedmiotem są niektóre aktywa poza terytorium Polski, nie wydaje się zgodny z zasadą proporcjonalności i odpowiedni dla ochrony interesów członków OFE.

• Komisja jest zatem zdania, że ograniczenia inwestycyjne nałożone ustawą o OFE są sprzeczne z zasadą swobodnego przepływu kapitału i że takie naruszenie prawa nie ma uzasadnienia.

Page 55: Jednolity Rynek Wewnętrzny

OKRESY PRZEJŚCIOWE

• Wynegocjowana przez poszczególne kraje członkowskie lub kandydujące liczba lat, podczas których ich zobowiązania wobec UE nie mają zastosowania.

• Ich celem jest umożliwienie poszczególnym członkom wspólnoty dostosowania krajowego ustawodawstwa do prawa wspólnotowego.

• Jest to forma obrony interesów państw przystępujących do Unii, ale również interesów Unii w tzw. sektorach "wrażliwych".

• Są to okresy o różnej długości, w zależności od państwa przystępującego, dziedziny gospodarki, bądź zakresu regulacji istniejącego aktu prawnego Unii.

Page 56: Jednolity Rynek Wewnętrzny

OKRESY PRZEJŚCIOWE

• W okresie przejściowym zakłada się, że mechanizmy i zasady obowiązujące w Unii w odniesieniu do poszczególnych działów gospodarki nie będą poddane od razu jej reżimowi prawnemu, lecz że nastąpi stopniowe, kilkuletnie dostosowanie danego państwa do obowiązujących w Unii zasad.

• W okresie dostosowawczym wynegocjowanym przez Unię dostosowuje ona swoją gospodarkę do sytuacji wytworzonej przez przyjęcie nowych członków.

• Również wejście w życie niektórych przepisów prawa europejskiego w stosunku do danego państwa może ulegać opóźnieniu.

Page 57: Jednolity Rynek Wewnętrzny

OKRESY PRZEJŚCIOWE

Przykłady obszarów, w których mogą być wdrażane okresy przejściowe to: • swoboda przepływu pracowników, • swoboda przepływu kapitału, towarów i

usług, podatki, • zakup ziemi i nieruchomości przez

cudzoziemców, • rolnictwo, • ochrona środowiska i inne

Page 58: Jednolity Rynek Wewnętrzny

OKRESY PRZEJŚCIOWE

• Okresy przejściowe zostały wprowadzone na 7 lat, jednak zgodnie z zasadą "2+3+2":• 2-letni okres przejściowy: 1 maja 2004 -

30 kwietnia 2006 • 3-letni okres przejściowy: 1 maja 2006 -

30 kwietnia 2009 • 2-letni okres przejściowy: 1 maja 2009 -

30 kwietnia 2011 • Poszczególne kraje mogą zrezygnować ze

stosowania kolejnych okresów. • Wszystkie okresy przejściowe muszą zostać

zniesione z dniem 1 maja 2011 roku.

Page 59: Jednolity Rynek Wewnętrzny

OKRESY PRZEJŚCIOWE 01.05.2004-30.04.2006

• W okresie 01.05.2004-30.04.2006 okresy przejściowe były stosowane przez:

• większość starych krajów członkowskich (wszystkie poza Wielką Brytanią, Irlandią i Szwecją) dla 8 z 10 nowych krajów członkowskich (poza Maltą i Cyprem), które przystąpiły do wspólnoty 1. maja 2004 roku

• trzy nowe kraje członkowskie (Polska, Słowenia, Węgry) na zasadzie wzajemności (dla tych krajów, które wprowadzą ograniczenia dla obywateli nowych krajów członkowskich).

• Malta zastrzegła sobie prawo do późniejszego (przez okres do siedmiu lat od daty wstąpienia do UE) wprowadzenia okresów przejściowych wobec obywateli wszystkich państw UE w przypadku zaobserwowania problemów na swoim rynku pracy. Jeżeli w tym czasie równowaga maltańskiego rynku pracy zostanie zakłócona w stopniu zagrażającym stopie życiowej lub poziomowi zatrudnienia w danym regionie lub sektorze zatrudnienia, wówczas państwo może wprowadzić ww. ograniczenia. W tym celu, Malta utrzyma system pozwoleń na pracę w celu monitorowania swojego rynku pracy tak, aby z wyprzedzeniem kontrolować niepokojące sytuacje. Takie pozwolenia na pracę są wydawane automatycznie.

Page 60: Jednolity Rynek Wewnętrzny

OKRESY PRZEJŚCIOWE 01.05.2006-30.04.2009

• W 3-letnim okresie przejściowym (01.05.2006-30.04.2009), ograniczenia zniosły: Portugalia, Hiszpania, Grecja, Finlandia i Islandia (1 maja 2006 r.), Włochy (27 lipca 2006 r.), Holandia (1 maja 2007 r.), Luksemburg (1 listopada 2007) oraz Francja (1 lipca 2008).

• Ze stosowania okresów przejściowych wobec obywateli państw, które takie ograniczenia wobec nich utrzymują, zrezygnowały Słowenia (w maju 2006) i Polska (w styczniu 2007).

Page 61: Jednolity Rynek Wewnętrzny

OKRESY PRZEJŚCIOWE 01.05.2009-30.04.2011

• W trzecim etapie (01.05.2009-30.04.2011) ograniczenia zniosły Belgia, Dania i Norwegia (1 maja 2009). • Austria, Liechtenstein, Niemcy i

Szwajcaria utrzymują okresy przejściowe w swobodnym przepływie pracowników.

Page 62: Jednolity Rynek Wewnętrzny